NIEUWS BINNENLAND

ANP

ANP

EEN ANDERE PRINSJESDAG

Elk jaar is Prinsjesdag het hoogtepunt van het regeringsjaar. Met de gouden (tegenwoordig glazen) koets rijdt de Koning naar de Ridderzaal (dit jaar wegens verbouwing van het Binnenhof de Koninklijke Schouwburg) en leest de Troonrede

voor. De leden van de Tweede Kamer gaan vervolgens ’s middags om drie uur naar de grote vergaderzaal. Daar biedt de minister van Financiën het koffertje met de opdruk ‘Derde dinsdag in september’ aan. In dat koffertje zitten de Miljoenennota en de rijksbegroting. Normaal gesproken zijn die het resultaat van een zorgvuldige afweging van de kosten en baten van nieuw beleid. Niet deze keer. De rijksbegroting kwam chaotischer dan ooit tot stand. De regering wilde eerst tot volgend jaar wachten met compensaties voor mensen die door alle crises in de problemen komen. Maar per dag lijkt dat minder mensen aan te spreken. Vlak voor Prinsjesdag besluit de regering toch meteen al ruimte te maken voor grote investeringen. Het kabinetRutte IV investeert nu om de armoede tegen te gaan, om klimaatambities te halen, om de defensie op peil te brengen, schrijft NRC. Wel blijkt uit de Troonrede dat het kabinet vindt dat het volk ook rekening moet houden met een broekriem die moet worden aangehaald: voor het eerst wordt hardop gezegd dat de energieprijzen en de koopkrachtproblemen horen bij het offer dat Nederland moet brengen om Oekraïne te steunen in de strijd tegen de 'brute agressie van Rusland'.

PARLEMENTAIRE ENQUÊTE GASBORINGEN

De aardbevingen in Groningen die zijn veroorzaakt door de gasboringen hebben meer dan 250.000 schademeldingen tot gevolg gehad, op ongeveer 150.000 adressen.

Zo’n 20.000 klachten zijn nog in behandeling, telde de Volkskrant naar aanleiding van het onderzoek dat de Tweede Kamer hield naar de boringen. De gasboringen gingen meer door,, ook al was bekend hoe groot de schade was, niet alleen materieel, maar ook psychisch. Na een zware beving in 2012 (bij Huizinge, 3,6 op de schaal van Richter) werd de gaswinning zelfs nog opgevoerd. Groningers werden niet gehoord. De parlementaire enquête moet het antwoord geven op één vraag: ‘Hoe heeft het zover kunnen komen?’ Of dat gelukt is, weten we als het rapport er is: naar verwachting in februari. Op een van de laatste dagen van de verhoren vindt een stevige aardbeving plaats. Met een kracht van 3,1 op de schaal van Richter een van de tien zwaarste ooit. Het KNMI registreerde in 1991 voor het eerst een aardbeving in het Groningenveld. Vanaf ongeveer 2000 nam het aantal bevingen flink toe.

ENERGIE RUIM 2 KEER ZO DUUR

Nergens in de EU zijn de kosten voor energie zo sterk gestegen als in Nederland,

schrijft de Volkskrant op 21 oktober. De gemiddelde prijs voor gas, stroom, benzine en andere energiebronnen lag in september 114 procent hoger dan het jaar ervoor. Na Nederland kennen Estland, Letland en Litouwen de hoogste energie-inflatie, van 65 tot 80 procent. Zij importeerden tot voor kort veel Russische energie. In België is energie gemiddeld 65 procent duurder dan een jaar geleden, maar in andere landen is de prijsstijging een stuk kleiner. De grote stijging in Nederland is deels te verklaren door de zwaar geliberaliseerde energiemarkt, deels doordat alleen wordt gerekend met de nieuwe, duurdere energiecontracten.

DRINKWATERTEKORT DREIGT

Waterbedrijven waarschuwen voor tekort aan drinkwater: meer inwoners, hoger

gebruik. Komt er straks nog wel water uit de kraan? Als er niet wordt ingegrepen, is dat voor veel huishoudens misschien niet heel lang meer vanzelfsprekend. De Vereniging van waterbedrijven in Nederland (VEWIN) waarschuwt in een nieuw rapport voor een watercrisis, schrijft BN De Stem. De watervoorziening is nu niet in de problemen, maar over een paar jaar kan dat anders zijn. Dit heeft ook te maken met de de bevolkingsgroei. De komende decennia is hierdoor een stijging van de behoefte voorzien. Intussen staat de zoetwatervoorraad onder druk door droogte, verzilting en vervuiling.

WATERTAXI EN VEERBOOT KNALLEN OP ELKAAR

GROOTSTE VOGELGRIEPUITBRAAK OOIT

Eind oktober worden 30.000 dieren gedood

op een Fries pluimveebedrijf. Het is nog maar een klein deel van de in totaal ongeveer 5 miljoen stuks pluimvee dat in het afgelopen jaar wordt ‘geruimd’. Niet eerder waren het er zo veel. De vogelgriep gaat al een jaar onafgebroken rond in Nederland, schrijft NOS.nl. Zelfs in de lente en zomer bleven er dieren ziek worden. Ook wilde vogels sterven massaal. Dat is nieuw. In één natuurgebied alleen al, de Harger- en Pettemerpolder, sterven duizenden vogels. De grootste vogelgriepuitbraak ooit maakt ook in andere landen slachtoffers. Nederland hoort wel samen met Frankrijk en Duitsland tot de ‘top 3’.

ANP

ANP

Zoektocht naar twee vermisten na de aanvaring

De veerdiensten naar de Waddeneilanden zijn geen vervoermiddelen waar je snel

ongelukken bij verwacht. Toch gebeurde het op vrijdag 21 oktober. Een watertaxi en een sneldienst naar Terschelling knalden op elkaar. De Stormloper, een kleine watertaxi, had zeven mensen aan boord, schrijft De Telegraaf. Hij is gezonken. De Tiger, met 21 passagiers en zes bemanningsleden aan boord, maakte water, maar kon Harlingen veilig bereiken. De oorzaak was niet meteen bekend, wel bleek de watertaxi te snel gevaren te hebben. Door het ongeval kwamen vier mensen om het leven. Een team van de vrijwilligersorganisatie Search and Rescue Nederland (SAR) was met 23 mensen aanwezig op het eiland om te helpen bij de zoektocht.

OPHEF OVER OMROEP

Over de grens begrijpen ze er niets van. Waarom heeft ons land Ongehoord Nederland toestemming gegeven uit te gaan zen-

den op radio en tv? Het levert vooral heibel en nóg meer ontevreden Nederlanders op, terwijl de bedoeling juist was die mensen een stem te geven. Ook in Nederland is er steeds meer kritiek. De overkoepelende organisatie, NPO, concludeerde dat Ongehoord Nederland actief bijdraagt aan de verspreiding van onjuiste informatie en foute informatie ook niet rechtzet. Er volgde een boete. Na weer een rel (een item over vermeend racisme van gekleurde Nederlanders), wil NPO eind oktober voor de tweede keer een straf opleggen. Dit kan ook leiden tot een verzoek om een verbod. Of dat gaat gebeuren is op dat moment nog de vraag.

ANP

REMKES, DE POLITIEK EN DE BOEREN

Toen de boeren de hele zomer protesteerden tegen de voorgenomen inkrimping van de landbouwsector, niemand meer met iemand wilde overleggen en er een keiharde impasse was ontstaan, deed het kabinet een noodgreep: Johan Remkes.

Remkes is de VVD’er die altijd raad weet en soms verrassende oplossingen uit de hoge hoed tovert. Hij is óók de man die eerder een rapport schreef over stikstof, een rapport dat veelzeggend ‘Niet alles kan overal’ heette. Wat maar weinigen echt geloofden, lukte. Remkes kreeg de boeren om de tafel, en schreef een rapport hoe het verder moet, ‘Wat wel kan’ geheten. In zijn conclusies worden de boeren meer ontzien, is de deadline van minder boeren in 2030 niet meer heilig en is ook het omstreden kaartje van tafel waarop de plekken ingetekend staan waar boerenbedrijven moeten verdwijnen. Remkes biedt stevige kritiek op het kabinet maar dringt tegelijk aan op noodzakelijke stikstofreductie om de aangetaste natuur te laten herstellen, schrijft NRC. Maar dat moet wel op een andere, betere manier worden uitgewerkt. In het kort: niet alle ballen op de agrarische sector, zoals dat bij veel boeren werd gevoeld. Wel schrijft hij dat de piekbelasters binnen een jaar moeten stoppen. Kort na de presentatie laat stikstofminister Van der Wal weten dat binnen een jaar moeilijk wordt. Begin november komt er nog een probleem bij. In de bouw mag gebouwd worden door een voorschot te nemen op latere natuurbeschermingsmaatregelen. De Raad van State schiet deze werkwijze echter af. Er is daardoor nóg meer haast om de landbouw minder vervuilend te maken. Het kabinet wil de stikstofuitstoot van boeren en industrie versneld verlagen. Het AD citeert minister Van der Wal: ‘De gevolgen zullen ingrijpend zijn’.

ANP ANP ANP

Bouw van een nieuwbouwwijk in Berkel en Rodenrijs

917.193 WONINGEN

Vóór 2030 moeten er bijna een miljoen woningen worden gebouwd. Dat is wat de

provincies gaan doen, kondigde minister Hugo de Jonge (CDA) half oktober aan. Of dat haalbaar is, is de grote vraag. De hypotheekrente stijgt, de grond is schaars, de materiaalkosten zijn hoog en ook het stikstofbeleid (zie het stukje over de boeren) zit huizenbouw in de weg. En kunnen al die huizen wel van water worden voorzien? In het westen van het land geeft Dunea, het waterleidingbedrijf, al aan dat 100.000 woningen erbij in Den Haag onhaalbaar is. Voor het geval het niet lukt, is de Wet regie volkshuisvesting in de maak, schrijft NRC. Met de wet moet het kabinet meer kunnen sturen waar, wat en voor wie wordt gebouwd. Bij aanhoudende conflicten over een bouwlocatie kan de minister ingrijpen. Maar ook deze wet is geen garantie voor 917.000 woningen erbij in 2030, geeft minister De Jonge ook zelf toe. Tegelijk groeit de bevolking. Begin oktober had Nederland 17,8 miljoen inwoners, 188.500 meer dan een jaar eerder.

TAAKSTRAF WERKT BETER DAN CEL

Een grootschalig Rotterdams onderzoek bewijst dat jongeren na taakstraffen minder vaak

opnieuw in de fout gaan dan na korte celstraffen. In dezelfde week als deze resultaten worden gepresenteerd, stemt de Eerste Kamer over een uitbreiding van het taakstrafverbod. De Tweede Kamer heeft daar dan al mee ingestemd. De Eerste Kamer stemt tegen. Tot ieders verrassing, schrijft de Volkskrant. De uitbreiding van het verbod gaat over taakstraffen voor geweld tegen hulpverleners met een publieke taak. Er was al een verbod op taakstraffen voor daders die ernstige geweld- en zedenmisdrijven op hun kerfstok hebben. Eerste-Kamerleden vinden dat het aan de rechter moet blijven om te bepalen wat de menselijke maat is bij de straftoemeting.

Johan Remkes

EXCUSES SLAVERNIJVERLEDEN

Voor het eerst is er een meerderheid in de Tweede Kamer die wil dat het kabinet excuses

maakt voor het slavernijverleden. Dit werd duidelijk na een bezoek aan Curaçao, Bonaire en Suriname, schrijft Trouw. De Kamerleden adviseren dit in het verslag van het werkbezoek. Volgens de Kamerleden van D66, CDA, PvdA, SP, GroenLinks, CU, Volt en BIJ1 is het aanbieden van excuses een ‘essentieel begin van erkenning en herstel’. Van de meeste partijen was al bekend dat zij het erkennen van het slavernijleed belangrijk vinden, maar regeringspartij CDA sprak zich nog niet eerder op deze manier uit. In 2023 is het 150 jaar geleden dat de slavernij werd afgeschaft. Premier Rutte vond dat een mooie gelegenheid voor de erkenning van het slavernijleed. Begin november wordt bekend dat de regering toch nog in 2022 excuus gaat aanbieden.

BIJ DE DIERENVOEDSELBANK LOOPT HET STORM

Het is wel het laatste wat ze weg willen doen in tijden van krimp: de kat, de hond,

het konijn. Voor veel mensen is hun huisdier hun steun en toeverlaat. Om te voorkomen dat mensen toch hun geliefde huisgenoten kwijtraken is er in Utrecht en andere grote steden de Dierenvoedselbank. Vanwege de energiecrisis loopt het er storm, schrijft De Gelderlander. Om hulp te krijgen van de dierenvoedselbank moet je toegelaten zijn tot de gewone voedselbank. Die hebben het inkomen waarmee mensen klant kunnen worden verhoogd. Normaal bedient de Dierenvoedselbank Utrecht zo’n 120 tot 140 huisdieren, nu gaat dat al naar 200 en de verwachting is dat het er nog meer worden.

DAKLOZEN LEVEN KORTER

ANP

Mensen zonder dak boven hun hoofd, sterven tussen de tien en dertig jaar eerder

dan de gemiddelde Nederlander. Ook zijn de omstandigheden rond het overlijden van deze mensen vaak schrijnend, schrijft Nederlands Dagblad. Het aantal mensen dat dak- of thuisloos is, wordt door het CBS geschat op 32.000. Vaak overlijden dak- of thuislozen in een maatschappelijke opvang, waar zij ook hun laatste levensfase doormaken. In de opvang ligt de focus niet op palliatieve zorg. Dat is een vorm van zorg die iemand krijgt die ongeneeslijk ziek is. Palliatieve zorg geeft in die situatie een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven. De Wereldgezondheidsorganisatie van de Verenigde Naties stelt dat ieder mens recht heeft op die vorm van zorg.

40 JAAR NA DATO: AANHOUDINGEN IN EL SALVADOR VOOR MOORD JOURNALISTEN

Kruisen in Amsterdam in 1982 om de vier vermoorde leden van de IKON televisieploeg te herdenken

ANP

In El Salvador zijn half oktober voor het eerst verdachten opgepakt voor de moord op vier Nederlandse journalisten in 1982.

Het zijn volgens tv-programma Zembla de hoogbejaarde oud-minister van Defensie Guillermo Garcia en kolonel Francisco Antonio Morán, oud-directeur van een speciale politiedienst. De oud-minister woonde tot begin 2016 in de Verenigde Staten. Hij werd het land uitgezet vanwege betrokkenheid bij mensenrechtenschendingen in El Salvador. De twee verdachten worden voorgeleid bij de rechter in de stad Chalatenango. Daar liepen de vier IKON-journalisten, Koos Koster, Jan Kuiper, Joop Willemsen en Hans ter Laag, op 17 maart 1982 in een hinderlaag van het Batallón Atonal (een legeronderdeel). Ze werden doodgeschoten. De journalisten werkten aan een reportage over het slepende conflict van leger en overheid van El Salvador met de linkse guerrillabeweging FMLN.