Axxon Magazine 56 Exclusive DEC 2022 NL

AXXON EXCLUSIEF PUBLICATIE VAN AXXON VZW DECEMBER 2022 DRIEMAANDELIJKSE UITGAVE –JAARGANG 13 – NR. 56  – IMPERIASTRAAT 16  – 1930 ZAVENTEM AFGIFTEKANTOOR: BRUSSEL X ERKENNINGSNUMMER: P910666  – VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: PETER BRUYNOOGHE – IMPERIASTRAAT 16 – 1930 ZAVENTEM REDACTIE & COPYWRITING: SÉBASTIEN KOSZULAP & HELENA D.MILONAS –REDACTIE@AXXON.BE VERTALING: HELENA D.MILONAS CONCEPT EN VORMGEVING: C3CREATIES DRUKWERK: SYMETA-HYBRID CORRESPONDENTIEADRES AXXON: IMPERIASTRAAT 16 – 1930 ZAVENTEM – TEL: 02 709 70 80 – FAX: 02 749 96 89 – WWW. AXXON.BE REKENINGNUMMER VOOR LIDMAATSCHAP: BE18 3631 0868 1365

U ontvangt dit tijdschrift op de naam en het adres die zijn opgenomen in ons adressenbestand. In uitvoering van de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke leefsfeer hebt u inzage- en correctierecht. De artikels/publiciteit verschijnen onder verantwoordelijkheid van de auteurs/ firma’s. AXXON houdt zich het recht voor om ingestuurde teksten en/of publiciteit die het beroep kunnen schaden te weigeren.

© Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

VAKLITERATUUR

Cardiovascular and Pulmonary Physical Therapy Evidence to Practice

Krijg een stevige basis in cardiovasculaire en pulmonale fysiologie en revalidatie! Dit boek biedt een evenwichtige en holistische benadering van het volledige spectrum van cardiopulmonale kinesitherapie. Van beoordeling tot interventies, dit boek leidt u door de behandeling van patiënten met acute en chronische aandoeningen, die op intensive care units, en van speciale groepen, zoals kinderen en ouderen. Aan de hand van casestudies wordt evidence-based practice gedemonstreerd. Wetenschappelijk onderzoek verbetert uw klinische besluitvorming. Deze tekst, nu met een verbeterde eBook-versie, beschrijft de nieuwste best practices om u te helpen de beste kinesitherapieresultaten te behalen.

WIN DIT BOEK DANKZIJ ACCO

Uitgeverij: Elsevier – Health Sciences Division

Publicatiedatum: 11 maart 2022

ISBN: 9780323624718

Editie: 6

Hardback

De transitie naar (meer) geïntegreerde zorg!

De vergrijzing en toename van het aantal personen met een chronische ziekte stelt ons gezondheidszorgsysteem voor belangrijke uitdagingen. De huidige organisatie van onze zorg is immers van oudsher sterk gebaseerd op de aanpak van acute ziekten, en biedt niet altijd een pasklaar antwoord op de zorgnoden die vaak gepaard gaan met chronische aandoeningen.

Geïntegreerde zorg wordt door de WHO gedefinieerd als een aanpak om gezondheidszorgsystemen waarin de mens centraal staat te versterken door een globale kwaliteitsvolle dienstverlening te bevorderen gedurende de gehele levensloop, tegemoetkomend aan de multidimensionale behoeften van de bevolking en het individu, en verleend door een gecoördineerd multidisciplinair team van professionals die werkzaam zijn in verschillende settings en op verschillende zorgniveaus.

De visie op geïntegreerde zorg in ons land is met de tijd geëvolueerd van een benadering gericht op specifieke doelgroepen naar een benadering gericht op de “gezondheid van een populatie” (population health system). Daarbij ligt nu ook meer nadruk op preventie, determinanten van gezondheid en billijkheid van het systeem dan voorheen. Daarom werd in 2021 ‘Quintuple Aim’ expliciet vermeld in het beleid omtrent geïntegreerde zorg.

Hoe gaan we met de kinesitherapie in al zijn settings en deeldomeinen passen in dit nieuwe model? Met patiënten die evolueren tot cliënten en zorgverleners die managers worden! Zal hiermee de inhoudelijke aantrekkelijkheid van het beroep gevrijwaard blijven? Of worden we allen ambtenaren met marsorders binnen een specifiek takenpakket? Kunnen en willen we wel die transitie maken? Is er een toekomstig, ander en beter financieringssysteem afgestemd op deze transitie? Een

een langetermijnvisie? Alvast een parcours dat nog lastig en hobbelig wordt en waarbij er nog heel wat hordes moeten genomen worden om deze ambitieuze doelstellingen te bereiken.

Van 22 tot en met 24 mei 2023 vindt de jaarlijkse International Conference on Integrated Care (ICIC) plaats, ditmaal in Antwerpen. Dit is een gereputeerde internationale conferentie waar regio’s van over de hele wereld ervaringen en goede praktijken uitwisselen over geïntegreerde zorg.

Als beroepsvereniging van de kinesitherapie en partner bij het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid zijn we met AXXON betrokken in het engagement traject van dit congres en wensen we alle huidige projecten met focus op geïntegreerde zorg gelinkt aan de kinesitherapie extra visibiliteit te geven.

Alvast een prettige kerst en onze beste wensen voor een gezond en voorspoedig 2023.

hervormde nieuwe nomenclatuur die kansen biedt om deze nieuwe uitdagingen te beantwoorden? Creëert het federaal budget gezondheidszorg mogelijkheden, of komt Vlaanderen ook met middelen over de brug ifv deze reorganisatie van de zorg? Is er een proactief beleidskader met perspectief en met

Namens al onze infopuntmedewerkers, experten en bestuurders van AXXON, Kwaliteit in Kinesitherapie

Gesuperviseerde looptherapie in combinatie met leefstijlbegeleiding, is volgens nationale en internationale richtlijnen dé primaire behandeling voor stabiel (stadium 1 of 2) symptomatisch perifeer arterieel vaatlijden van de onderste ledematen. In Nederland staat dit sinds 2014 in de richtlijn van de KNGF en is deze aanpak reeds sinds 2017 een vast deel van de terugbetaalde zorg. De stepped-care aanpak (eerst conservatieve behandelmethoden uitputten alvorens over te gaan naar invasieve therapiemethoden) is bij onze noorderburen ondertussen al uitgebreid naar meerdere niet-overdraagbare chronische aandoeningen1

In 2017 werd de pilootstudie onder artikel 56 voorbereid via ebpracticenet vzw met financiering van de FOD Volksgezondheid. Deze studie onder begeleiding van collega’s Fons de Schutter en Bruno Zwaenepoel, kreeg in 2018 de goedkeuring om (in nauwe samenwerking met Nederland) een implementatiemodel uit te werken en een netwerk van gespecialiseerde kinesitherapeuten op te zetten. Ook huisartsen, als belangrijkste contactpunt van deze patiëntengroep, werden nauw betrokken bij deze pilootstudie, die in een tweetal regio’s in Vlaanderen werd uitgerold.

Na een moeizame start kunnen in mei 2019 de eerste positieve, maar beperkte resultaten worden opgetekend. Deze resultaten leiden ertoe dat de financiering van dit project verlengd wordt tot eind 2020 om zo toch tot een hogere inclusiegraad te komen. Het belangrijkste struikelblok is op dat ogenblik de onbekendheid van het zorgtraject en dit zowel bij de voorschrijvende huisartsen, de vaatchirurgen, de patiënten als de kinesitherapeuten.

In de loop van het eerste projectjaar wordt de website www.claudicatiocare.be helemaal op punt gesteld. Kinesitherapeuten krijgen in eerste instantie opleiding van artsen en fysiotherapeuten uit Nederland. Een brede informatiecampagne werd gevoerd naar alle stakeholders. Helaas zorgde de COVID-19-pandemie er ook bij dit project voor dat de kruissnelheid nooit gehaald werd. Een therapieperiode van minimum 3 maanden en maximum 1 jaar wordt vooropgesteld. Dit mede omdat het veranderen van leefstijl (rookstop, aanpassen voedingsgewoonten, enz.) ook tijd vraagt en een heel essentieel deel is bij de behandeling.

In juni 2021 werd een eindrapport ingediend. Voorlopig werd dit eindrapport nog niet voorgesteld aan het Verzekeringscomité.

In het najaar van 2021 dienden zowel het ebp-netwerk, als AXXON met ondersteuning van de verzekeringsinstellingen een voorstel tot landelijk implementatieproject in bij bij de taskforce Doelmatige Zorg van het RIZIV, onder de noemer prioritaire initiatieven. Hoewel hieromtrent aanvankelijk positieve signalen circuleerden, is er tot nu toe geen concrete invulling.

Omdat AXXON dit een belangrijk project vindt en omdat ook verschillende stakeholders al via informele gesprekken lieten blijken achter dit project te staan, diende AXXON in september 2022 opnieuw een fiche in om het project verder te zetten onder artikel 56. AXXON is van mening dat, gebaseerd op de positieve bevindingen uit de pilootstudie en de resultaten in Nederland, een landelijke uitrol van de richtlijn verantwoord en aangewezen is.

Midden oktober heeft de Algemene Raad voor Geneeskundige Verzorging van het RIZIV de lijst van projecten onder artikel 56 goedgekeurd. Ook het door AXXON ingediende project rond Claudicatio krijgt 113.000 euro in 2023. Dankzij de behandeling en registratie onder pseudonomenclatuurcodes wordt het zo mogelijk om een studievoorstel in te dienen bij het KCE voor de KCE-Trials van 2024.Onder deze KCETrials kan dan een kosten-efficiëntie-studie gevoerd worden om de chirurgische benadering (plaatsen van stents/uitvoeren van bypass) te vergelijken met de conservatieve benadering (gesuperviseerde staptherapie). Hoewel leefstijlcoaching behoort tot de conservatieve benadering, is AXXON van mening dat dit ook moet aangeboden worden aan de patiënten die in de chirurgische onderzoeksarm gevolgd worden. Verschillende studies in het buitenland wezen immers al aan dat ook de chirurgische ingreep snel zijn effect verliest indien de leefstijl niet wordt aangepast. Referenties 1. chronischzorgnet.nl

Kinesitherapie op afstand: het kinesitherapeutisch videoconsult (blended physiotherapy en telemonitoring).

Technologische ontwikkelingen in de kinesitherapie, de bijdrage van de kinesitherapeut aan (technologische) innovaties in de zorg en het zinvol inzetten ervan, sluiten aan bij de toenemende en veranderende zorgvraag en de visie op gezondheid. Met het zinvol gebruik van zorgtechnologie (zoals e-health en, meer specifiek, blended care) maken kinesitherapeuten de zorg beter en/of doelmatiger. Dit kan aanvullend op of als substitutie van de kinesitherapeutische behandeling zijn, of een andere aanbiedingsvorm betreffen (zorg op afstand).

De videoconsultatie, ook beeldbellen/beeldschermzorg genoemd, is een interactieve tweerichtingscommunicatie met video en audio tussen één (of meer) zorgverleners en een patiënt over een gezondheidsprobleem, ter vervanging van een face-to-face communicatie.

Zorgtechnologie en digitale consult kan worden ingezet wanneer dit past bij de hulpvraag en leefomgeving van de patiënt. Het is aan de kinesitherapeut en patiënt om samen een weloverwogen keuze te maken of, en in welke vorm, zorgtechnologie zinvol toegepast wordt.

Onderstaand voorstel werd vanuit AXXON overgemaakt aan

de werkgroep telerevalidatie van het RIZIV, en dient evenwel nog besproken te worden in een gemengde werkgroep van de Technische Raad en de Overeenkomstencommissie. Er zal ook rekening moeten gehouden worden met de voorstellen i.v.m. de nieuwe nomenclatuur. AXXON gaat uit van een hybride vorm van behandeling, hands-on behandelingen in combinatie met videoconsulten.

De intake van de patiënt gebeurt face-to-face, in de praktijk van de kinesitherapeut of bij de patiënt thuis. Nadien kan een afwisseling worden ingesteld tussen praktijkbezoeken (hands-on-behandelingen) en videoconsulten (digitale zorg) in een goede afspraak tussen patiënt en

kinesitherapeut. Deze afwisseling moet optimaal kunnen verlopen met het oog op de veiligheid van therapeut en patiënt enerzijds en een efficiënte klinische aanpak anderzijds. Het komt dus aan de kinesitherapeut toe, om met een informed consent van de patiënt te beslissen om deze alternerende aanpak in te stellen.

Onder bepaalde voorwaarden (zie verder) kan een videoconsultatie op gelijkwaardige basis gevalideerd worden als een praktijk-consult, met gelijkwaardige terugbetalingsmodaliteiten. Er mogen geen supplementen aangerekend worden voor een video-consultatie. Voor zuiver telefonische consultaties zien wij geen kinesitherapeutische meerwaarde.

Modaliteiten:

1. Eerste consultatie (intake) + eerste behandeling: ALTIJD face-to-face.

2. Frequentie:

a. Courante pathologie: maximaal de helft van de consultaties (9/18) vindt via videoconsultatie plaats.

b. Fa/Fb-pathologie: maximaal de helft van de consultaties vindt via videoconsultatie plaats. Hierbij worden videoconsultatie en ‘gewone’ consultatie evenwaardig per week ingepland. Met als uitzondering dat indien de behandelingsfrequentie op 1x/week ligt, er een schema wordt aangehouden van 1e week fysieke consultatie, met de week erop volgend een video-consultatie.

c. E-pathologie: bij welbepaalde pathologiesituaties kan eenzelfde regeling worden aangehouden als bij de Fa/Fb-pathologie.

d. De duur van elk video-consult moet gelijk zijn aan die van eenzelfde behandeling in de praktijk.

3. De mogelijkheid tot video-consultatie moet NIET expliciet op het voorschrift vermeld staan. De kinesitherapeut stemt dit tijdens de eerste consultatie af met de patiënt, waarbij er uitdrukkelijk aandacht wordt besteedt aan fysieke, mentale en financiële mogelijkheden van de patiënt om met digitale toestellen te werken.

4. Sommige pathologieën kunnen onmogelijk via videoconsultatie behandeld worden (bijv. lymfedrainage, ademhalingstherapie,…). Een lijst van deze pathologieën zal misschien noodzakelijk zijn.

5. Alle video-consultaties moeten verlopen via een platform met gegarandeerde end-to-end encryptie.

6. Voor de begeleiding en opvolging van patiënten met bepaalde chronische aandoeningen (diabetes type I en II, obesitas, coronaire arteriële insufficiëntie, nierlijden, verhoogd valrisico) dient een aparte financiering te worden voorzien omdat naast het videoconsult deze patiënten worden opgevolgd via telemonitoring. Bepaalde (klinische) parameters (o.a. registratie van PROM’s en PREM’s) worden op regelmatige tijdstippen aan de kinesitherapeut overgemaakt, waarbij deze het oefen- en/of trainingsschema gaat bijsturen. Voor deze monitoring kan een forfaitair bedrag op weekbasis worden voorzien.

Het belangrijkste voordeel van videoconsult en telemonitoring is de grotere autonomie van de patiënt, met de mogelijkheid om de therapie thuis toe te passen op een ogenblik dat hen het best uitkomt.

Resultaten uit de literatuur geven aan dat blended physiotherapy zowel effectief als kosteneffectief is.

De implementatie van blended physiotherapie zou mogelijk de zorgkosten kunnen verlagen door de daaropvolgende verbetering van het zelfmanagement van de patiënt.

En vermits het aantal patiënten dat kinesitherapie nodig heeft stijgt, en zal blijven stijgen door vergrijzing van de bevolking en de toename van chronische aandoeningen, kan deze manier van behandelen de druk op de gezondheidszorg helpen verlichten.

Alle bronnen aangewend door AXXON als basis voor onze visie en meegenomen in onze template rond Blended Physiotherapy ingediend bij de Overeenkomstencommissie kunnen op de AXXON-website worden teruggevonden (tabblad Publicaties – Exclusief).

Fysieke activiteit voor kinderen en jongeren met ADHD

Recent publiceerden Seiffer et al. (2022) een belangrijke meta-analyse omtrent van gerandomiseerde gecontroleerde studies die de effectiviteit van fysieke activiteitsinterventie bij kinderen en jongeren met ADHD onderzochten. De ABCIG Geestelijke gezondheidszorg en psychomotorische therapie bespreekt de resultaten.

ADHD is een veel voorkomende ontwikkelingsstoornis (prevalentie +/- 5%), die wordt gekenmerkt door een hoge comorbiditeit, vooral binnen het spectrum van andere ontwikkelingsstoornissen (autismespectrum, leerstoornissen, DCD, etc.). Bovendien hebben kinderen en jongeren met ADHD een hoger risico op metabole aandoeningen, overgewicht en obesitas (Chen et al., 2018) en weerhouden we een opvallend hoge prevalentie van motorische problemen in deze populatie (Kaiser et al., 2015). Ten slotte wordt ADHD geassocieerd met een hoger risico op mentale gezondheidsproblemen (depressie, middelenmisbruik, etc.). Hoewel er vaak aangenomen wordt dat kinderen en jongeren met ADHD

meer fysiek actief zijn, blijkt uit onderzoek dat kinderen met ADHD 21% minder kans hebben om de beweegrichtlijn (60 minuten matig tot intense fysieke activiteit per dag) te halen in vergelijking met hun typisch ontwikkelende leeftijdsgenoten (Mercurio et al., 2019).

De laatste jaren is er een groeiende interesse naar niet-farmacologische interventies voor kinderen en jongeren met ADHD. Fysieke activiteit lijkt hierbij een veelbelovend alternatief te zijn, vooral als aanvullende interventie, passend binnen een holistisch behandelplan. Eerder onderzoek toont zowel acute effecten van fysieke activiteit als –meer langdurende – effecten aan bij regelmatige fysieke activiteit.

In deze bijdrage focussen we enkel op het laatste. Meerdere studies geven aan dat regelmatige fysieke activiteit mogelijks een invloed heeft op de kernsymptomen van ADHD (onaandachtigheid, hyperactiviteit, executieve functies), maar de resultaten van deze studies zijn niet altijd consistent. Dit kan (gedeeltelijk) verklaard worden door methodologische tekortkomingen.

De sterkte van de studie van Seiffer et al. (2022) ligt ten eerste in het feit dat ze enkel gerandomiseerde gecontroleerde studies (RCT’s) includeerden bij met kinderen en jongeren met een bevestigde diagnose van ADHD. De toepaste fysieke activiteitsinterventies vonden minstens 2x/week plaats,

gedurende minstens 4 weken en in alle studies lag de focus op matig tot intense fysieke activiteit. Een laatste belangrijk punt is dat de auteurs enkel studies includeerden waarbij de resultaten gemeten werden aan de hand van gevalideerde meetinstrumenten. In de meta-analyse van Seiffer et al. (2022) werden in het totaal 11 RCT’s geïncludeerd (totaal n = 448; 6-18 jaar; 24% meisjes).

De primaire analyse toont een significant positief effect van fysieke activiteitsinterventies op de kernsymptomen van ADHD in vergelijking met controlecondities (g = 0.33). Daarnaast werd er een matig effect gevonden van de fysieke activiteitsinterventies op de functionele beperking in de sociale context in vergelijking met de controle condities (g = -0.46).

Een subgroep analyse, waarbij er een vergelijking gemaakt werd tussen de resultaten van de studies met een actieve (farmacotherapie) dan wel passieve controlegroep, toonden een significant en matig effect

aan voor de actieve interventiegroep ten aanzien van een passieve controlegroep (g = -.0.40). De vergelijking van een fysieke activiteitsinterventies versus een actieve controlegroep (farmacotherapie) resulteerde in een niet-significant, medium effect, ten voordele van farmacotherapie. Interventies die aangeboden werden als een aanvullende behandeling resulteerde in een matig effect (g = -0.48) en alleenstaande interventies resulteerden in een niet-significant klein effect (g = -0.15).

Enkel leeftijd was een significante voorspeller van het effect van fysieke activiteit op de kernsymptomen van ADHD; er werden geen verschillen gevonden voor geslacht of medicatie-status. Het is een opvallende en interessante bevinding dat leeftijd negatief geassocieerd was met de effectgrootte, wat betekent dat de fysieke activiteitsinterventies effectiever waren voor de oudere proefpersonen.

In de huidige richtlijnen voor de behandeling van ADHD worden psychosociale interventies en farmacotherapie aanbevolen. Vanuit dit perspectief, plaatsen we graag de bevindingen van deze meta-analyse omtrent fysieke activiteitsinterventies naast de bevindingen omtrent de effectiviteit van deze aanbevolen interventies. Meta-analyses omtrent het effect van psychosociale behandelingen voor ADHD tonen aan dat deze een klein effect hebben op de kernsymptomen van ADHD en een matig effect op de functionele problemen in de sociale context (o.a. problemen met leeftijdsgenoten). Met een klein effect van van fysieke activiteitsinterventies ten aanzien van alle controlecondities (inclusief farmacotherapie) en een matig effect ten aanzien van passieve controlecondities, blijkt dat fysieke activiteit (matige tot intense intensiteit en voldoende lang aangeboden) tot vergelijkbare effecten op de kernsymptomen van ADHD leidt als psychosociale interventies. Ook het matige effect van fysieke activiteitsinterventies op het psychosociaal functioneren ligt in dezelfde lijn als psychosociale interventies.

De meta-analyse van Seiffer et al. (2022) toonde in een directe vergelijking tussen farmacotherapie en fysieke activiteit geen significant verschil in effect. Er dient echter opgemerkt te worden, dan dit slechts 2 studies betrof, die bovendien beiden gebruik maakten van een intensieve tot maximale intensiteit in de fysieke activiteitsinterventie en dit als alleenstaande interventie. Gezien farmacotherapie

een matig tot groot effect heeft op de kernsymptomen van ADHD, blijkt op dit moment dat fysieke activiteit inferieur is ten aanzien van farmacotherapie, wat betreft de impact op de kernsymptomen van ADHD. Tenslotte is het belangrijk om te vermelden dat in de studies van fysieke activiteit er gemiddeld een dropout was van 9%. Dit lijkt aanvaardbaar te zijn, zeker wanneer we dit vergelijken met een gemiddelde dropout van 20% voor farmacotherapie en 3-34% voor psychosociale interventies.

Deze meta-analyse biedt preliminaire evidentie voor kleine tot matige effecten van fysieke activiteitsinterventies (regelmatig aangeboden, matig tot intensief) op de kernsymptomen van ADHD en functionele beperkingen binnen een sociale context. Ondanks het feit dat verder onderzoek noodzakelijk is, kunnen we nu enkel sterk aanbevelen om steeds te overwegen of de integratie van fysieke activiteitsinterventies binnen een holistisch behandelplan aanwezen zijn voor een individuele patiënt. Mede omdat fysieke activiteit ook een positief effect kan hebben op de bijkomende moeilijkheden bij kinderen met ADHD en leidt tot de verbetering van de motorische vaardigheden (Sun et al., 2022; Vysniauske et al., 2020). De kinesitherapeut in de GGZ heeft hier een niet te onderschatten rol in te spelen, o.a. omdat onderzoek aantoont dat fysieke activiteitsinterventies uitgevoerd onder de begeleiding van een professional, de beste resultaten bieden.

Conclusie

Omwille van de hoge heterogeniteit in de interventies die aangeboden werden (frequentie, intensiteit, tijd en type) is het heden niet mogelijk om reeds concrete richtlijnen mee te geven omtrent al deze parameters. In deze meta-analyse werd er enkel gekeken naar interventies uitgevoerd aan een matig tot intense intensiteit. Eerder onderzoek toonde aan dat fysieke activiteitsinterventies minstens op het niveau van matige intensiteit moeten zijn om positieve effecten te tonen op de onderliggende mechanismes van ADHD (de Greeff et al., 2018) en andere psychische problemen (Carter et al. 2016). Heden is er gebrek aan onderzoek en evidentie voor het hanteren van interventies gericht op lichte intensiteit. Bovendien betreft het in deze studie een omschrijving van de effecten van interventies die 2-3/ week aangeboden werden, voor een minimum duur van 4 weken. Echter, de tijd gespendeerd aan de interventie varieerde aanzienlijk van 10-60 minuten. De grootste verschillen werden gevonden in de aard van de fysieke activiteit (van paardrijden, HITT, uithoudingstraining tot exergaming). Het blijft tot op heden onduidelijk of de aard van de activiteit de effectiviteit beïnvloedt.

Referenties

Carter, T., Morres, I. D., Meade, O., & Callaghan, P. (2016). The effect of exercise on depressive symptoms in adolescents: A systematic review and meta-analysis. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 55(7), 580– 590. https://doi.org/10.1016/j.jaac.2016.04.016

Chen, Q., Hartman, C. A., Haavik, J., Harro, J., Klungsøyr, K., Hegvik, T. A., ... & Larsson, H. (2018). Common psychiatric and metabolic comorbidity of adult attention-deficit/hyperactivity disorder: A population-based cross-sectional study. PloS one, 13(9), e0204516.

de Greeff, J. W., Bosker, R. J., Oosterlaan, J., Visscher, C., & Hartman, E. (2018). Effects of physical activity on executive functions, attention and academic performance in preadolescent children: A meta-analysis. The Journal of Science and Medicine in Sport, 21(5), 501–507. https://doi.org/10.1016/j. jsams.2017.09.595

Kaiser, M. L., Schoemaker, M. M., Albaret, J. M., & Geuze, R. H. (2015). What is the evidence of impaired motor skills and motor control among children with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD)? Systematic review of the literature. Research in Developmental Disabilities, 36, 338357.

Mercurio, L. Y., Amanullah, S., Gill, N., & Gjelsvik, A. (2019). Children with ADHD engage in less physical activity. Journal of Attention Disorders, 25(8): 1187–1195. https://doi.org/10.1177/1087054719887789

Seiffer, B., Hautzinger, M., Ulrich, R., & Wolf, S. (2022). The efficacy of physical activity for children with attention deficit hyperactivity disorder: A metaAnalysis of randomized controlled trials. Journal of Attention Disorders, 26(5), 656-673.

Sun, W., Yu, M., & Zhou, X. (2022). Effects of physical exercise on attention deficit and other major symptoms in children with ADHD: A meta-analysis. Psychiatry Research, 114509.

Vysniauske, R., Verburgh, L., Oosterlaan, J., & Molendijk, M. L. (2020). The effects of physical exercise on functional outcomes in the treatment of ADHD: a meta-analysis. Journal of Attention Disorders, 24(5), 644-654.

De rol van kinesitherapeuten binnen de mentale gezondheid en psychiatrie: beleidsverklaring van IOPTMH

De International Organization of Physical Therapy in Mental Health (IOPTMH) biedt een consensusverklaring over de rol van kinesitherapeuten binnen de geestelijke gezondheidszorg, ontwikkeld door het Uitvoerend Comité van de IOPTMH en kinesitherapeuten met expertise in de geestelijke gezondheidszorg. Per land of regio kan de invulling van de praktijk uiteraard verschillen.

Kinesitherapeuten werkzaam binnen de geestelijke gezondheidszorg hebben specifieke kennis en vaardigheden nodig om mensen met psychische aandoeningen effectief te beoordelen, behandelen en door te verwijzen (Probst & Skjaerven, 2017). Kinesitherapeuten vertegenwoordigen een jonge maar groeiende beroepsgroep binnen de geestelijke gezondheidszorg. Er is meer en meer bewijs over de effectiviteit van beweging voor zowel de fysieke als mentale gezondheid van mensen met een psychische

aandoening (Stubbs & Rosenbaum, 2018). Kine’s en andere zorgprofessionals zijn echter vaak niet op de hoogte van het nut van kinesitherapie in dit gebied. Het is belangrijk dat men zich bewust wordt van de reikwijdte van kinesitherapie in de geestelijke gezondheidszorg en de waarschijnlijke voordelen voor patiënten. Het toepassingsgebied van kinesitherapie in de geestelijke gezondheidszorg en psychiatrie is dynamisch en speelt in op de behoeften van patiënten en de samenleving.

De behoefte aan kinesitherapie binnen de geestelijke gezondheidszorg en psychiatrie

Geestelijke gezondheid is een groeiende zorg in de samenleving, wat zonder intensievere preventie en management enkel nog meer zal groeien (WHO, 2018). Mensen met een slechte geestelijke gezondheid hebben een verhoogde prevalentie van hart- en vaatziekten, hypertensie, diabetes en ademhalingsziekten als gevolg van sedentair gedrag, weinig fysieke activiteit, slecht eten, tabaks- en middelenmisbruik en bijwerkingen van psychofarmaca.

Naast medicatie en psychotherapie is beweging de sleutel binnen de globale behandeling van personen met psychische aandoeningen. Er zijn bewijzen dat fysieke activiteit beschermt tegen depressie en dat kinesitherapie de mentale en fysieke gezondheid verbetert bij patiënten met ernstige psychische stoornissen (Schuch et. al, 2018). In sommige landen blijft kinesitherapie echter een onderbenutte dienst binnen de geestelijke gezondheidszorg (Probst & Skjaerven, 2017).

Het toepassingsgebied

Kinesitherapie in de geestelijke gezondheidszorg kan een toegevoegde waarde bieden aan de preventie en behandeling van psychische aandoeningen. De focus ligt op activiteit en participatie met behulp van lichaamsbeweging, ontspanning en lichaamsbewustzijn, wat de fysieke en mentale behoeften met elkaar verbindt. De kine gebruikt zowel fysieke als psychologische benaderingen om levensstijlveranderingen te bereiken die relevant en duurzaam zijn. Deze strategieën stellen mensen in staat om onafhankelijker te worden en hun gezondheid en welzijn zelf te beheren.

Kinesitherapeuten kunnen zowel binnen als buiten de geestelijke gezondheidszorg en psychiatrische instellingen worden ingezet. Ze kunnen herkennen wanneer geestelijke gezondheidsproblemen buiten hun werkterrein vallen en het nodig is iemand door te verwijzen voor specifieke geestelijke gezondheidszorg.

Kinesitherapeuten hebben de verantwoordelijkheid om het volk bewust te maken van psychische problemen en het stigma te verminderen. Binnen het interdisciplinaire team leveren kinesitherapeuten deskundige inbreng in de bewegingskwaliteit van de patiënten.

Kernelementen

Kinesitherapie in de geestelijke gezondheidszorg maakt gebruik van psychologisch gebaseerde benaderingen (bv. cognitieve gedragstherapie, aanvaarding- en commitmenttherapie, zelfbeschikking, motiverende gespreksvoering) om de behandeling van verschillende stoornissen bij alle leeftijden te onderbouwen (Rovner, 2017). Het is medicijnvrij, niet-invasief, veilig en heeft een laag risico op bijwerkingen. Behandelingsstrategieën en doelen zijn gebaseerd op het bio-psycho-

sociale model van de International Classification of Functioning (ICF), Disability and Health model. Naast het optimaal functioneren, legt de kinesitherapie hier de nadruk op de activiteit en de participatie, rekening houdend met de wisselwerking tussen individuele en omgevingsvariabelen die kunnen leiden tot geestelijke gezondheidsproblemen.

Kernelementen van een behandeling: Lichaamsbeweging en fysieke fitheid

Sensorische bewustwording van het lichaam Stressregulatie en ontspanning Nabijheid / Aanraking / Massage Educatie (levensstijl, pijn) Specifieke elementen voor kinderen Specifieke elementen voor ouderen

Referenties

Probst, M., & Skjaerven, L.H. (2017). Physiotherapy in Mental Health and Psychiatry: a scientific and clinical based approach. London: Elsevier. Rovner, G. (2017). Activephysio: acceptance and commitment therapy (ACT) for the physical therapist in the area of chronic pain. In: Probst, M., & Skjaerven, L.H. Physiotherapy in mental health and psychiatry: a scientific and clinical based approach. London: Elsevier.

Schuch, F.B., Vancampfort, D., Firth, J., Rosenbaum, S., Ward, P.B., Silva, E.S., … Stubbs, B. (2018). Physical Activity and Incident Depression: A MetaAnalysis of Prospective Cohort Studies. Am J Psychiatry. 1;175(7):631-648.

Simons, J. (2018). Physical therapy in mental health with children and adolescents. In: Probst, M. & Skjaerven, L. Physical therapy in Mental Health and psychiatry: a scientific and clinical based approach. London: Elsevier.

Stubbs, B. & Rosenbaum, S. (2018). Exercise-Based Interventions for Mental Illness. London: Elsevier.

World Health Organisation, WHO. (2018). Fact sheet: mental health strengthening our response. Retrieved from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ mental-healthstrengthening-our-response

LEES DE VOLLEDIGE VERKLARING OP DE AXXON-WEBSITE.

Op therapeutischemuziek-gebaseerdeinterventies voor mensen met dementie

Wat zijn de effecten van op muziek-gebaseerd therapeutische interventies voor mensen met dementie op emotioneel welzijn (inclusief levenskwaliteit), stemming, gedrag, sociaal functioneren en cognitie?

Context

Mensen met dementie krijgen langzamerhand problemen met geheugen, denken, taal en dagelijkse activiteiten. Dementie gaat vaak samen met emotioneleen gedragsproblemen. De ziekte vermindert de levenskwaliteit. In latere stadia van dementie kan communiceren met woorden moeilijk zijn, maar zelfs wanneer mensen niet meer kunnen spreken is het vaak wel mogelijk om mee te neuriën met muziek of muziek te maken. Op muziek gebaseerde behandelingen zouden daarom heel geschikt kunnen zijn voor mensen met dementie. Muziektherapeuten zijn speciaal opgeleid om met muziek bepaalde behandeldoelen te bereiken maar ook andere professionals kunnen worden opgeleid voor gelijkaardige behandelingen. Deze Cochrane review evalueert de effecten van op muziek-gebaseerde interventies.

Selectiecriteria voor studies

Deze Cochrane review includeerde gerandomiseerde studies naar het effect van op muziek gebaseerde therapeutische interventies (met minimaal 5 sessies) voor mensen met dementie. Controle groepen ontvingen ofwel standaard zorg of andere activiteiten zoals koken, puzzelen of schilderen. De laatste zoekactie vond plaats in juni 2017.

Samenvatting resultaten

De review includeerde 22 studies met 1097 deelnemers met dementie. De graad van dementie verschilde, maar alle deelnemers woonden in residentiele instellingen. Zeven studies evalueerden individuele muzikale interventies, en de andere studies een groepsinterventie. De meeste studies gebruikten zowel actieve elementen waarbij deelnemers zelf muziek maakten of zongen, soms ook met beweging zoals klappen in handen of dansen, als receptieve muzikale elementen, wat het luisteren naar muziek betreft.

Direct na de behandeling vonden de auteurs een afname van depressieve gevoelens (gemiddelde score in interventie groep was 0.27 SDs lager, 95%CI 0.45 tot 0.09 lager; matige zekerheid, 11 RCTs, 503 deelnemers) en gedragsproblemen (gemiddeld 0.23 SD lager, 95%CI 0.46 tot 0.01 lager, matige zekerheid, 10 RCTs, 442 deelnemers). Er was weinig of geen verschil op agitatie of agressie (gemiddeld 0.07 SD lager, 95%CI 0.24 lager tot 0.10 hoger, matige zekerheid, 14 RCTs, 626 deelnemers). Ze vonden een mogelijk positief effect op emotioneel welzijn, en angstgevoelens maar niet op cognitie (alle lage zekerheid). Het effect op sociaal gedrag was onzeker (zeer lage zekerheid).

De zekerheid over het effect op de langere termijn, tenminste 4 weken na de behandeling is laag tot zeer laag. Bovendien suggereren de resultaten dat er weinig of geen verschil is voor alle uitkomstmaten. Geen van de trials rapporteerden neveneffecten.

Conclusie

Op muziek-gebaseerde therapeutische interventies voor mensen met dementie verlagen waarschijnlijk depressieve gevoelens en verbeteren waarschijnlijk gedragsproblemen op het einde van de behandeling. Muziek verbetert mogelijk emotioneel welzijn, levenskwaliteit en verlaagt mogelijk angstgevoelens en heeft mogelijk weinig of geen effect op agitatie, agressie of cognitie. We zijn onzeker over de effecten op sociaal gedrag en op de langere termijn.

Implicaties voor

de praktijk

Op muziek-gebaseerde interventies lijken nuttig voor mensen met dementie.

Referentie

1. Belgian Centre for Evidence-Based Medicine (Cebam), Cochrane Belgium

2. UVC-Brugmann

van der Steen JT, Smaling HJA, van der Wouden JC, Bruinsma MS, Scholten RJPM, Vink AC. Music-based therapeutic interventions for people with dementia. Cochrane Database of Systematic Reviews 2018, Issue 7. Art. No.: CD003477. DOI: 10.1002/14651858. CD003477.pub4. Accessed 28 September 2022.

Raadpleeg de volledige tekst van deze Cochrane review via de Cebam Digital Library for Health (www.cebam.be/nl/cdlh)

Cochrane Corner In samenwerking met CEBAM, Cochrane Belgium (www.cebam.be)

Schenking of testament, what’s in a name?

Geen vermogensplanning zonder schenking of testament. Maar een slimme successieregeling houdt wel rekening met de verschillen tussen de twee technieken. Immers, wat voor de ene persoon een voordeel is, kan voor de andere nadelig uitvallen. Waarop baseer je je keuze voor één - of een combi - van beide?

Wanneer is er sprake van een schenking?

De schenking is een overeenkomst waarbij de schenker een (on)roerend goed kosteloos weggeeft aan een ander. Voorwaarde is wel dat die laatste het geschonken goed aanvaardt. Kortom, de schenker verarmt zich wetens en willens zonder een tegenprestatie te ontvangen van de verkrijger die zich verrijkt.

De voornaamste eigenschap van de schenking is dat ze bij leven gebeurt en onmiddellijke uitwerking heeft. Het geschonken goed verdwijnt definitief uit het vermogen van de schenker, zonder dat die iets gelijkwaardigs in de plaats krijgt. Het is wel mogelijk om bepaalde beperkingen in te bouwen, zoals de schenking:

onder voorbehoud van vruchtgebruik: de schenker kan het geschonken goed tot zijn dood blijven gebruiken of de vruchten ervan plukken.

met een verbod op inbreng in de huwelijksgemeenschap: het geschonken goed blijft tot het eigen vermogen van de ontvanger behoren, zelfs in geval van een huwelijk onder gemeenschap van goederen.

onder last: de verkrijger moet dan bepaalde verplichtingen naleven, bijvoorbeeld een bepaalde som geld betalen.

met vervreemdingsverbod: de ontvanger mag het geschonken goed niet verkopen, verhuren of in vruchtgebruik geven.

Wat zijn de fiscale gevolgen van een schenking?

De laatste jaren won de schenking aan belang bij vermogensplanning. Een belangrijke reden hiervoor is fiscaal van aard: de tarieven van de schenkbelasting zijn aanzienlijk lager dan die van de erfbelasting. Met andere woorden: schenken is in Vlaanderen fiscaal interessanter dan erven

We illustreren dit met een cijfervoorbeeld: Overlijdt Jan, dan loopt het tarief van de erfbelasting op van 3 over 9 tot 27% ten aanzien van zijn langstlevende echtgeno(o)t(e)/partner of kinderen.

Schenkt Jan daarentegen bij leven aan diezelfde personen, dan geldt een vast tarief van 3% voor roerende goederen of een opklimmend tarief van 3, 9, 18 of 27% voor onroerende goederen, zoals je kan zien hieronder.

Voor schenkingen en erfenissen tussen andere personen zijn de verschillen in de tarieven nog groter: de schenkbelasting bedraagt dan 7% voor roerende goederen of 10, 20, 30 of 40% voor onroerende goederen. De erfbelasting loopt echter op van 25, 30 tot 55% tussen broers en zussen, en zelfs 25, 45 of 55% ten aanzien van alle anderen.

Kortom, hoe hoger de waarde van het goed en hoe verder de relatieband tussen de schenker en begiftigde, hoe interessanter het wordt om te schenken in plaats van te erven. Ook mooi meegenomen: door de schenking verlaagt de waarde van het erfdeel, waardoor bij overlijden automatisch ook de erfbelasting vermindert. Uiteraard kan je erven en schenken ook combineren.

We geven nog mee dat schenk- en erfbelasting een bevoegdheid van de gewesten is. Net als voor de schenkbelasting verschillen ook de regels en tarieven

van de Vlaamse erfbelasting met die van Brussel of Wallonië. Welke regionale fiscale regels van toepassing zijn, wordt bepaald door de fiscale woonplaats van de schenker of erflater.

Wat is een testament?

Een testament is een schriftelijke akte waarin een persoon (de ‘erflater’) bepaalt wie (de ‘legataris’) er na zijn/ haar dood welk deel (het ‘legaat’) uit de nalatenschap verkrijgt. Het testament heeft pas uitwerking na het overlijden van de erflater en heeft dus geen onmiddellijke gevolgen voor zijn huidige vermogen. Anders dan bij de schenking, kan de erflater zijn testament wel eenzijdig wijzigen of zelfs herroepen.

Maar een testament kan nog meer. Zo mag de erflater ook een prestatie opleggen aan de legataris(sen), bijvoorbeeld de betaling van een rente of de last tot verzorging van een bepaald persoon. Komt de legataris die prestatie niet na, dan vervalt het legaat.

De voornaamste gelijkenissen en verschillen in beeld

SCHENKING

UitwerkingBij leven

Na de dood

Voorwerp(on)roerende goederen (on)roerende goederen

WijzigenMits akkoord schenker en verkrijger Eenzijdig door erflater HerroepingOnmogelijk (tenzij tussen echtgenoten)

Mogelijk

Fiscaal

Schenkbelasting houdt rekening met:

• F1iscalew oonplaats

• Waarde schenking

• Band tussen partijen

• Betaald door schenker of begiftigde

Vorm Onderhands (hand-of bankgift) of authentiek

TESTAMENT

Erfbelasting houdt rekening met:

• Fiscale woonplaats

• Waarde erfdeel

• Band met erflater

• Betaald door erfgenamen

Onderhands (eigenhandig testament) of authentiek

TIP: LAAT JE BEGELEIDEN DOOR EEN EXPERT!

Schenkingen, testamenten en de daarmee samenhangende belastingen zijn een complexe materie waaraan vaak wordt bijgestuurd. De beslissing om giften te doen via schenking en/of testament heeft een impact op je beschikbaar budget, huidig vermogen en toekomstige nalatenschap. Neem daarom een deskundig vermogensplanner in de arm, zo kom je niet voor onaangename verrassingen te staan

De CEBAM Digital Library for Health is een elektronische medische bibliotheek die objectieve wetenschappelijke informatie aanbiedt via het internet. U vindt hier verschillende informatiebronnen terug.

De CEBAM Digital Library for Health is een elektronische medische bibliotheek die objectieve wetenschappelijke informatie aanbiedt via het internet. U vindt hier verschillende informatiebronnen terug. info.nl@axxon.be 02/709.70.80 www.cdlh.be

Nationale en internationale klinische richtlijnen, systematic reviews, internationale medische tijdschriften, literatuursamenvattingen, besprekingen EBM-handboeken, en een databank van zo’n 3.000 medische naslagwerken.

Nationale en internationale klinische richtlijnen, systematic reviews, internationale medische tijdschriften, literatuursamenvattingen, besprekingen EBM-handboeken, en een databank van zo’n 3.000 medische naslagwerken.