Konrad J uszczyk Język@multimedia 3 -‐ Dialog/Konflikt, Wrocław, 28-‐29.05.08
Instytut J ęzykoznawstwa – Z akład P sycholingwistyki Centrum P rzetwarzania M owy i J ęzyka Uniwersytet i m. A dama M ickiewicza w P oznaniu
Wspólne działanie (Clark) Sceny wspólnej uwagi (Tomasello) Epizody wspólnej uwagi (Bruner) Społeczno-‐interakcyjne teorie języka
(Wygotski, Wittgenstein, Buber)
OBECNOŚĆ w czasie i przestrzeni UWAGA skupiona wspólnie na przedmiocie WSKAZYWANIE i POKAZYWANIE MÓWIENIE: regulacja werbalna
Komunikacja naturalna: Obecność jednoczesna i bliska Jesteśmy tu i teraz, tuż obok siebie, ze sobą!
Komunikacja wirtualna: Obecność (nie)jednoczesna i daleka „tu i teraz” zapośredniczone poprzez komputer
„Lampka” oznacza, że rozmówca jest: niezalogowany: szara
zalogowany i aktywny: zielona zalogowany, lecz nieaktywny: pomarańczowa Kolor lampki zmienia się automatycznie! Podobnie w gg, tlenie, czy skype na www.
Komunikacja naturalna: To, o czym mowa, jest w zasięgu wzroku. Zajmujemy się tym, na co zwraca naszą uwagę
nasz rozmówca, ustalamy wspólny przedmiot!
Komunikacja wirtualna: To, o czym mowa, jest na różnych komputerach. Zajmujemy się tym, co jest po obu stronach ekranu! Technologia pozwala na „współdzielenie ekranu”.
Współdzielone dokumenty w Google Docs,
ZOHO, Microsoft Office Live, czy Mind42: Teksty, tabele itp Arkusze kalkulacyjne (Discuss) Prezentacje multimedialne Wiki i bazy danych (ZOHO)
Mapy myśli (MIND42: google talk i skype) „Computer supported cooperative work”
Wspólny dostęp do dokumentów ułatwia
dzielenie się doświadczeniem poprzez dialog.
MS SharedView lub zdalny pulpit, Skyfex: Podgląd czyjegoś działania na komputerze
dla zwiększenia zakresu dostępności do przedmiotu wspólnej uwagi i zrozumienia.
Wspólna praca nad określonym zadaniem,
pomoc on-‐line w problemach technicznych.
Komunikacja naturalna: Wskazywanie palcem i pokazywanie gestem Interesuje nas to, co wskaże nasz rozmówca. Ważne jest to, co pokaże nam niewerbalnie.
Komunikacja wirtualna: Wskazywanie kursorem (myszką) i klikanie Interesuje nas to, na co rozmówca wskazuje myszką. Widzimy to, czym konkretnie zajmuje się rozmówca.
Powiązanie przekazu
słownego i wizualnego pomaga kierować wzrokiem rozmówcy.
To, na co patrzymy,
jest dla nas ważne.
Śledzenie wzroku jest
naturalne i wspomaga komunikację językową (rozwój języka u dzieci).
Cell presence indicator, czyli oznaczenie
komórki, w której jest kursor mojego współpracownika:
Ja wiem co on robi. On wie co ja robię. Pracujemy razem ;)
Komunikacja naturalna: Regulacja werbalna jest raczej wokalna. Mówimy o tym, co i jak razem robimy. Podtrzymujemy kontakt i ustalamy relację.
Komunikacja wirtualna: Regulacja werbalna jest raczej pisemna, bo
łatwiej wymieniać komunikaty pisemne na komputerze niż na papierze, a ustnaàSkype;)
IM: Instant Messenger, czyli „tu i teraz” Szybkie przekazywanie wiadomości tekstowej Google Talk, Gadu-‐gadu, Tlen, Skype, czy ICQ… To, co chcę ci przekazać, piszę ci już teraz! Masz to?
Podstawową funkcją języka jest kierowanie uwagi. Istotna jest uwaga skierowana na odbiorcę. Rozmówcy używają języka by zwracać uwagę na
stany swojej uwagi! Ja wpływam na twój stan uwagi. To, co jest w stanie twojej uwagi, jest nazwane za pomocą określonych zachowań komunikacyjnych. Znaki wskazują na określone działania do wykonania. Znaczenia to nie przedmioty, ani wyobrażenia o nich, lecz doświadczenia i działania jakich się podejmujemy wobec zaistniałej sytuacji, o której sygnalizują znaki.
Mówienie sprzyja internalizacji, czyli „uwewnętrznianiu”.
genetyczne prawo rozwoju Wygotskiego To, co pojawia się w świadomości jednego
rozmówcy (wewnętrznie – psychicznie) jest wypowiadane, czyli przechodzi na plan społeczny (zewnętrzny) i trafia do drugiego rozmówcy (wewnętrznie – psychicznie).
STAŁE W KOMUNIKACJI:
KOMUNIKACJA NATURALNA
KOMUNIKACJA WIRTUALNA
cel i motywacja, intencje
jest
wspólne doświadczenie sprzężenie zwrotne obecność
jednoczesna i bliska
(nie)jednoczesna i daleka
wskazywanie
palcem
kursorem (myszką)
spoglądanie
widzenie się wzajemne
widzenie się przez kamerę
regulacja werbalna
wokalna
wizualna: pismo
wspólny przedmiot uwagi
w zasięgu wzroku
na różnych ekranach
zachowania niewerbalne
Oczywiście;)
brak przeniesienia?
uczenie się i
zachodzi
Intentional agents are animate beings who have
goals, including active choices about what to pay attention to in pursuit of them. Michael Tomasello Ludzie mają intencje, czyli działają ze świadomością czegoś, najczęściej starają się osiągnąć określony cel. Ludzie podporządkowują swoje działania poznawcze, skupiają swoją uwagę na osiąganiu wspólnego celu.
Czy moje stany mentalne są współtworzone
przez innych i ich stany? Czy są zależne?
Język rozszerza działanie umysłu! A internet? Wspólne działanie za pomocą języka jest
możliwe właśnie poprzez wpływ na uwagę.
Jesteśmy powołani do współdziałania.
Antropologia kultury, etnolingwistyka Malinowskiego
Phatic communion (język nie służy przekazywaniu info) Językoznawstwo kognitywne, akwizycja języka wg Tomasello: Kulturowe źródła ludzkiego poznawania. Teza o wzajemnym postrzeganiu się jako „tacy jak ja” Teza o utożsamianiu się ludzie z mediami Reeves i Nassa Rozróżnienie komunikacji ja-‐ty a ja-‐to Bubera i Stewarta Interakcjonizm symboliczny w opracowaniu Hałas 2006 Paradygmat wspólnej uwagi wg Brunera i Eilan et al. Psychologia Wygotskiego: znaki to narzędzia umysłu pragmatyka interakcji człowieka z komputerem Koregulacja (Fogel) Człowiek rozwija się z relacji z innymi i nigdy nie działa sam dla siebie, zupełnie samodzielnie (Shanker, Fogel, Tomasello) Najnowsze media są wynikiem internalizacji dialogu (Wygotski) Świadome jest tylko to, co jest komunikowane (Poppel).
Aplikacje internetowe są user-‐friendly, bo opierają się
na naturalnych strategiach komunikacyjnych człowieka.
Współdzielenie tworzonych dokumentów ułatwia
współpracę, bo ludzie „lubią robić coś razem”, „tu i teraz”!
Technologia rozszerza nasze możliwości poznawcze
i nowe media współdziałają ze starymi mózgami;)
Dialog człowieka z człowiekiem za pomocą komputera nie
różni się tak bardzo od rozmowy, jak nam się zdaje, raczej przybliża się do niej – taki jest kierunek rozwoju mediów.
Bo w badaniu komunikacji potrzebne jest podejście
całościowe, a nie skupianie się na metaforze przewodu.
Tradycyjne ujęcie komunikacji jest zbyt redukcjonistyczne. Komunikacja to nie wymiana informacji,
a raczej przemiany w działaniu wywoływane znakami.
Komunikacja to uczenie się, formowanie zachowań. Computer supported cooperative work
Wspólne rozwiązywanie problemów i osiąganie celów. Uwaga: podzielanie uwagi na wspólnie wyobrażanym
przedmiocie.
Obserwowanie, wskazywanie i pokazywanie palcem Spojrzenie: spoglądanie, śledzenie, skierowanie wzrokiem
Język: regulacja zachowania, uwagi, podtrzymanie więzi
Sprzężenie zwrotne: uczenie się z zamianą ról
Cel (motywacja) Uwspólnianie doświadczenia Uzgadnianie przedmiotu wspólnej uwagi Negocjacja znaczenia
(to, czego doświadczam plus uwaga, odniesienie wg Tomasello)
Regulacja zachowania i współdziałania (koregulacja)
śledzenie wzroku (gaze following) wskazywanie palcem wymiana werbalna sprzężenie zwrotne
Media służą współpracy i regulacji działań (uwagi) Język jako regulator uwagi a komputer jako rozszerzenie
regulacyjnej roli języka. Media jako przedłużenie (McLuhan).