WINMAG Pro 2.2018

ACHTERGROND WACHTWOORDMANAGERS: HANDIG EN BITTERE NOODZAAK | P. 40

Achtergrond

KEEP AN EYE ON YOUR BUSINESS

De beste IP-camera's voor je bedrijf

Professional Computing & Management

PAGINA 61

Review

HP Z VR BACKPACK Assisted Reality op je rug PAGINA 28

Achtergrond

BV Nederland schreeuwt om tech-aanwas Gelukkig zijn er genoeg oplossingen!

PAGINA 14

UNIFIED COMMUNICATIONS WIJ ZETTEN ALLES VOOR JE OP EEN RIJ! PAGINA 12

Gastexperts

Review

Samsung Galaxy S9 een nieuw topmodel

Wat zijn de belangrijkste vernieuwingen?

Met het hoofd in de cloud De trends in AI, blockchain en IoT PAGINA 34

€ 6,95 JAARGANG 29 EDITIE 2. 2018

PAGINA 36

WINMAG #100 MICROSOFT HOLOLENS 2 | DIE WITH ME | SONIM XP8 | FIREFOX REALITY

EEN UITGAVE VAN CLIPBOARD PUBLISHING

intuïtief intuïtief intuïtief

WELKOM

Wat we kunnen leren van het F-woord It's the best of times, it's the worst of times.

Wie schreef dat ook alweer? Regelmatig schoten zijn woorden mij te binnen bij het samenstellen van deze editie van WINMAG Pro. Wacht, ik leg het je uit.

CLIPBOARD PUBLISHING BV Delftweg 147 2289 BD Rijswijk, Nederland Tel: *31(0)15-7600700 Fax: *31(0)15-7600760 info@clipboard-publishing.nl www.clipboard-publishing.nl UITGEVER Linda Oenema linda@clipboard-publishing.nl Tel: +31(0)15-7600.700 MARKETING & PR Tim Beemer marketing@clipboard-publishing.nl Tel: +31(0)15-7600.700 REDACTIE

Neem nou zoiets als het IPv6-protocol.

Met een vrijwel oneindige hoeveelheid adressen en SLAAC wordt alles anders.

Geen gedoe met DHCP, wég met het onnodig ingewikkelde binaire subnets (her) berekenen. En dan heb ik het niet eens over de ellende die op ons afkomt als die verwachte tsunami aan IoT-apparaten straks écht doorbreekt. We hebben IPv6, dus laat maar komen: it's the best of times!

kunt een hoop ellende voorkomen. Niet voor niets staan we in deze uitgave uitgebreid stil bij het belang van sterke wachtwoorden.

Uiteraard benadrukken we de praktische kant van de zaak, zoals je van ons gewend bent. Vergeet in die context niet de review van Paessler en Synology mee te pakken. Het is ongelooflijk mooi wat die merken te bieden hebben. Of je nu een freelancer bent of stuurman op een groter schip, ik weet zeker dat je er wat aan hebt.

Marc Boersma

Concluderend, 'angst is een slechte raadgever'. Ik weet wel wie dát heeft geschreven. Dat was mijn voorganger Peter Güldenpfennig, die met ingang van deze uitgave elders een baan heeft aanvaard. Alles verandert, ook bij WINMAG Pro. Peter heeft jarenlang de sterren van de hemel geschreven en we zullen zijn inzicht en ervaring missen op de redactie. Gelukkig loopt er hier nog genoeg talent rond. Tegelijkertijd past ons ook wat bescheidenheid. Waarmee ik wil zeggen, laat van je horen. Heb je een idee voor een artikel, of wil je meeschrijven? Ik vind niets leukers dan het gesprek met je aangaan. Je kunt me bereiken op jeroen@ thecontengroup.nl. Voor nu, veel leesplezier met de tweede editie van WINMAG Pro van dit jaar.

DATA ANALIST

‘It's the best of times, it's the worst of times'

Sure. Totdat je ziet in welke Orwelliaanse nachtmerrie de fabriek van de wereld is beland. Een bevolking van meer dan een miljard mensen wordt in de tang gehouden door IoT-apparaten die draaien op IPv6.

Je hoort de Britse schrijver vanuit zijn graf 'told you so' fluisteren. It's the worst of times.

Je ziet het ook op een ander vlak in ons vakgebied. Jawel, ik ga het F-woord noemen. Wat is er allemaal voor ellende aan ons voorbijgetrokken afgelopen twee maanden! Met het Cambridge Analyticaschandaal ging een hele beerput aan ellende open. Er lijkt maar geen eind aan deprimerende berichten te komen. It's the worst of times.

Anderzijds is het tegendeel óók waar.

Onmiskenbaar heeft CEO Mark Zuckerberg een technologisch wonder opgetuigd dat zijn weerga niet kent. Nog nooit eerder in de geschiedenis was het zo gemakkelijk om je stem te laten horen. Fantastisch! Hetzelfde geldt voor die andere internetreus die nu opvallend stil is. 'Google en YouTube are my best friends', vertrouwde een ingenieur van een grote telcom mij laatst toe. Trouwens, je

Peter Güldenpfennig Bart Josten Jeroen van Onselen Bart Remmers redactie@thecontentgroup.nl Tel: +31(0)15-7600.707 VORMGEVING Martijn Herremans Lloyd Troost Ron de Vos

Sven de Heer TRAFFIC MANAGER Lindsay van Veelen traffic@clipboard-publishing.nl Tel: +31(0)15-7600.700 SALES Bart Arkesteijn Mitchell Koymans Robert-Jan Labrijn Janick ter Mors Jascha Vink sales@clipboard-publishing.nl Tel: +31(0)15-7600770 ABONNEMENTEN

JEROEN VAN ONSELEN

Redacteur WINMAG Pro

P.S. Vergeet niet 22 en 23 mei in te tunen op onze website en social mediakanalen. HP geeft dan een razendinteressante Innovation Summit. Dat kun je als IT-professional niet missen!

abo@clipboard-publishing.nl DRUKKERIJ Senefelder Misset, Doetinchem DISTRIBUTIE BENELUX Betapress BV, Gilze Imapress, Turnhout, België

WWW.WINMAGPRO.NL

3

Connectivity

Cyber Security

Indoordekking

Mission Critical

Aanbestedingen

Internet of Things

ESIM

Kennis Instituut

Innovatie

BTG biedt: • Bijeenkomsten • • • •

Partnerships Samenwerking Kennis Instituut Added Value

Heidestein 7 – 3971 ND Driebergen – officemanager@btg.org – Telefoon: 0348 495045 – www.btg.org

OVER ONS

Over ons

WINMAG Pro wordt gemaakt door een enthousiast team van ervaren redacteuren, ieder met hun eigen specialismes op IT-gebied.

We stellen onze redacteuren aan je voor: JEROEN VAN ONSELEN

Redacteur

Jeroen heeft jarenlange ervaring als redacteur en verslaggever van algemeen nieuws en maakte een paar jaar geleden de overstap naar IT. Zijn specialisme is netwerktechnologie.

Koestert hoge verwachtingen van SD-WAN.

MET MEDEWERKING VAN O.A.

RONALD RAVEL

Toshiba

VINCENT VISSER

VICTOR KOPPELAAR

IBM

Hannover Consultancy

jeroen@thecontentgroup.nl

MARC BOERSMA

Redacteur

Marc houdt van alles dat met ICT te maken heeft. Hij is altijd snel op de hoogte van alle laatste ontwikkelingen bij bedrijven. Bij een bekende ISP heeft hij eind jaren negentig de dotcom-hype van binnenuit meegemaakt en daarna is hij als ICT-journalist gaan werken.

marc@thecontentgroup.nl

ROSIEL LEE

Synology

RICHARD JONKER

NETGEAR

JOOST THOLHUIJSEN

SANDER STEFFANN

Stichting IPv6 Nederland

Stichting IPv6 Nederland

STEFAN VAN HOOF

OpenText

Lifesize

CYRILL TIWON

BART REMMERS

Redacteur

Bart bekijkt nieuwe technologie en elektronica altijd met een kritische, praktijkgerichte blik.

Hij is een alleskunner in nieuws, interviewen en verslaggeving.

Zijn expertises liggen vooral op het gebied van werkgelegenheid, opleidingen en internet in de breedste zin van het woord.

bartremmers@thecontentgroup.nl

Clipboard Publishing Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, gekopieerd of op andere wijze worden verspreid zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.

WINMAG Pro is powered by

WWW.WINMAGPRO.NL

5

INHOUD

Start

Achtergrond

9 | NIEUWS IN ÉÉN OPSLAG Nieuws, aankondigingen en ontwikkelingen: we verzamelden de belangrijkste en leukste feiten over de tech-industrie. Of het nu gaat om organisaties, nieuwe hardware, security-issues of opmerkelijk nieuws, je treft het allemaal aan in deze rubriek.

14 14 | SOS: JONG DIGITAAL EN TECHNISCH TALENT GEZOCHT!

Het mag en kan geen verrassing heten: het bedrijfsleven schreeuwt om vers talent dat het liefst per direct aan de slag kan binnen de ICT-sector en techniek in het algemeen. Als we sommige media moeten geloven lijkt dat een onmogelijke missie, maar is dat wel zo? Want er gloort behoorlijk wat hoop aan de einder.

46 | GRIP HOUDEN OP ALLE COMMUNICATIE BINNEN JOUW ORGANISATIE

Steeds meer bedrijven kiezen voor Unified Communications (UC) en dat betekent een nieuwe manier van werken en communiceren. Waarom kiezen bedrijven voor zo’n oplossing en wat zijn de verwachte voordelen van een UC-oplossing?

56 | CLOUDTELEFONIE HEEFT DE TOEKOMST

Hosted telefonie is in opmars. We zien steeds meer bedrijven die hun oude analoge telefooncentrale inruilen voor een moderne variant die volledig draait in de cloud. Waarom zou je overstappen naar cloudtelefonie en wat zijn de verwachte voordelen?

61 | KEEP AN EYE ON YOUR BUSINESS

Bij zowel bedrijven als consumenten zijn IP-camera’s vandaag de dag enorm populair. Ze zijn verkrijgbaar in vele soorten en maten.

Wat is een IP-camera precies en wat zijn belangrijke criteria als je tot aanschaf wilt overgaan?

Winmag #100 93 | DE BESTE OPLOSSINGEN OP EEN RIJ

De redactie van WINMAG Pro krijgt veel, heel veel producten onder ogen en in handen. Uit dit enorme aanbod selecteren de redacteuren de beste of meest unieke producten voor IT-professionals of simpelweg geïnteresseerden in everything tech.

Reviews

69

12 | 3CX BIEDT MEEST COMPLETE UC-SYSTEEM

3CX, maker van een VoIP-telefoonsysteem op basis van open standaarden met unified communications-functies, heeft versie 15.5 van zijn softwarematige IP-telefooncentrale gelanceerd. Wat zijn de belangrijkste vernieuwingen?

24 | EEN ROLLS ROYCE ONDER DE

NETWERKMONITORSOFTWARE

Wat heeft een netwerk engineer bij een multinational in Den Haag, een kippenboer in Barneveld en een systeembeheerder van een doorsneebedrijf op een industrieterrein in Purmerend met elkaar gemeen? Ze gebruiken allemaal Paessler.

66 | SYNOLOGY RACKSTATION RS3618XS

Synology heeft met de RS3618xs een NAS op de markt gezet die geknipt is voor grote, groeiende bedrijven die een virtualisatie-oplossing zoeken.

69 | ACER SWIFT 5 PRO:

BESTE VRIEND VOOR ONDERWEG

Zo op het eerste gezicht is er niet veel speciaals aan de Acer Swift 5 Pro. Kunststof behuizing zelfs, dat verwacht je niet.

Totdat je hem oppakt en je denkt… zit de accu er niet in?

WWW.WINMAGPRO.NL

7

INHOUD

En verder...

18 | ZES REDENEN OM IPV6 TE OMARMEN

Er zijn veel voordelen om IPv6 te gebruiken en te stoppen met IPv4. Zijn we soms vergeten wat de voordelen zijn? We noemen zes redenen om IPv6 een dikke knuffel te geven.

28

In het kort 28 | TOSHIBA DYNAEDGE

Geen VR, maar AR. Een slimme werkbril waarop je volwaardige Windows 10 gestuurde informatie op je vizier hebt. Dat is wat Toshiba onlangs heeft aangekondigd met de dynaEdge DE-100 mini pc plus AR-100 bril.

28 | HP Z VR BACKPACK

AR op je neus of op je rug, je zegt het maar. Ondanks dat die al een tijdje uit is, is de HP Z VR Backpack op deze pagina niet te missen.

83 | GEMINI PDA

Planet Computers trok behoorlijk de aandacht met de crowdfunded Gemini PDA op CES eerder dit jaar. Een PDA? In deze tijd? Ja en nee, want het is inderdaad een PDA, maar wel van deze tijd.

83 | ASUS ZENFONE MAX PLUS

CES in Las Vegas luidde ook dit jaar de start in van een jaar vol nieuwe producten. Ook ASUS presenteerde er veel nieuws, waaronder de ZenFone Max Plus.

26 | ZO MAAK JE VR GESCHIKT VOOR HET BEDRIJFSLEVEN

De tijd dat VR een niche is, lijkt voorbij. Dat laat het bedrijf Virtual Dutch Men in het oosten van het land zien. Een showcase, met tips van de meester: Bart Kok.

30 | INSIGHT IS HET EI VAN COLUMBUS VOOR HET MKB

Leuk al die nieuwe ontwikkelingen in IT, maar waar haal je als MKB'er de tijd en het geld vandaan om al die producten te kopen en bij te houden? Voor die groep is Insight van NETGEAR misschien wel het ei van Columbus.

38 | TAKE CONTROL OF YOUR DIGITAL SECURITY IT-Securitybedrijf Secura houdt dit jaar op donderdag 14 juni in het NBC Congrescentrum in Nieuwegein de bekende Black Hat Sessions. De dag bestaat uit een reeks inspirerende lezingen en demonstraties.

40 | WACHTWOORDMANAGERS: HANDIG EN BITTERE NOODZAAK

In deze multimediale informatiesamenleving waar iedereen altijd en overal online is, maken we gebruik van vele internetdiensten waarvoor gebruikersnamen en wachtwoorden vereist zijn. Hoe bewaar en gebruik je al die inloggegevens op een veilige manier?

50 | CEBIT GOOIT OPZET BEURS VOLLEDIG OM

Gastexperts 23 | LOGISCH EN VEILIG WERKEN

Van eenmansbedrijf tot enterprise, goede opslag, een betrouwbaar netwerk en prettige software zijn drie hoofdingrediënten om prettig te kunnen werken. Synology biedt op de genoemde drie fronten de juiste oplossingen voor organisaties van elke grootte.

De digitalisering van de samenleving, bedrijfsprocessen die onlosmakelijk zijn verbonden met IT en een doelgroep die het vakgebied heel anders benadert dan de vorige generatie. Geen wonder dat de CEBIT dit jaar drastisch van opzet verandert.

80 | WAT WORDT JOUW NIEUWE TOESTEL?

Zoals zoveel mensen heb jij waarschijnlijk ook de mogelijkheid om dit jaar een nieuwe smartphone uit te kiezen vanuit je abonnement. Of wellicht ben je gewoon toe aan iets nieuws. Maar welke smartphone past nu bij jou?

34 | DE PERFECTE CLOUD STRATEGY IN 4 STAPPEN Tech savvy bedrijven gebruiken de cloud als een platform om het meeste te halen uit opkomende technologieën zoals AI, blockchain, en IoT. Zo kunnen ze oplossingen ontwikkelen om de industrie radicaal te veranderen.

82 | NOOIT MEER MOEILIJKE

WACHTWOORDEN BEDENKEN

Het duurt niet lang meer voordat we af zijn van weer het zoveelste wachtwoord bedenken en onthouden in onze werkomgeving. Uit velerlei onderzoek blijkt dat de gemiddelde computergebruiker niet erg uitblinkt in het kiezen van sterke wachtwoorden.

8

WWW.WINMAGPRO.NL

50

START

Ongemakkelijke waarheid er is

geen alternatief voor Facebook

Lees alles over de GDPR/AVG in onze gratis online special!

We kunnen er lang of kort over praten: de GDPR komt eraan. Op 25 mei is het zover en zullen organisaties moeten voldoen aan deze Europese regulering. Maar wat is de GDPR, wat voor effect heeft het op jouw organisatie en het belangrijkste: hoe zorg jij dat je compliant bent? Je leest het in onze gratis online special!

Dit jaar dient elke organisatie vanaf 25 mei te voldoen aan de GDPR. Deze regelgeving is complex en heeft verregaande gevolgen voor elke organisatie, helemaal als je hier niet aan voldoet.

GDPR-special

Een hoop organisaties zijn er echter niet goed op voorbereid, wat veelal te maken heeft met onwetendheid. Toch moet je ergens beginnen, en onze online special die je gratis leest is een goed startpunt!

winmagpro.nl/gdprspecial

Huawei doorbreekt magische grens opslagruimte smartphone Het Chinese Huawei is er in geslaagd de magische grens tussen smartphone- en pc-opslag te doorbreken. In Huawei’s Porsche Design Mate R zit een verbazingwekkende hoeveelheid van 512 GB gepropt.

Korea aan kop in wedloop om local storage De Chinezen zijn niet de eersten, die eer gaat naar de Koreanen waar Samsung eind vorig jaar een smartphone aankondigde met 512 GB Flash.

Amerikanen staan in hun hemd

Toch, met deze move delen de Chinezen de Amerikanen een flinke tik uit. Zelfs het paradepaardje van

Apple - de iPhone X - moet het met de helft doen.

Arjen Lubach is vorige maand verguld en verguisd met zijn Facebook-actie. Aan welke kant je ook staat, de echte vraag is of er wel een tweede Facebook bestaat.

Het houdt maar niet op bij Facebook, en dus schrijft iedereen erover. Het Algemeen Dagblad noemt dapper Diaspora, Ello en Snapchat. En dan in plaats van WhatsApp en Facebook Messenger Signal of Telegram.

Daarnaast is het een goed idee om van browser te wisselen. Lees: geen Chrome, wel Firefox. Best een logische keuze, omdat Firefox met een vinkje je privacy aanscherpt.

Verder komt DuckDuckGo voorbij, de zoekmachine die al je privégegevens stript.

Dat van Firefox is geen slecht idee. Het gerespecteerde Techrepublic ontdekte vorige maand al wat Firefox 59 allemaal aan kwaadwillende pogingen tegenhoudt. Dat mag zo zijn, niet iedereen is er zo zeker van of er een tweede Facebook is.

We schreven op winmagpro.nl al over Zuckerbergs ‘sorry, but not really' voor de Amerikaanse versie van de Eerste Kamer.

Allesomvattend is de vraag die senator Lindsey Graham stelde en de reactie van Zuckerberg daarop: ‘Is there an alternative to Facebook in the private sector?’ Het gestotter van Zuckerberg was telling. Interessant is dat notabene Wired geen vertrouwen heeft in de Amerikaanse commissie, maar wel in de Europese Unie. Het laat zien dat Facebook het monopolie heeft, en alleen maar tegen te houden is door de wet. Het ongemak rondom sociale medium en het zoeken naar een minder eng alternatief is begrijpelijk. Helaas is dat zoeken op dit moment zinloos.

Met zoveel geheugenopslag is het verleidelijk om de telefoon helemaal vol te proppen met content. Dan komt er nog een ander aspect om de hoek kijken: de beveiliging.

Want stel je eens voor dat je een smartphone met 512 GB aan content verliest en iemand anders krijgt toegang tot jouw persoonlijke bestanden. Even niet aan denken.

WWW.WINMAGPRO.NL

9

START

Nieuwe harde schijven voor bewakingscamera’s bij Toshiba Het gaat om interne harde schijven die als doel hebben data op te slaan voor langere perioden. Toshiba’s 3,5-inch S300 Surveillance Hard Drive is ontworpen en getest voor 24/7 betrouwbare bewaking, gebouwd voor snelheid, capaciteit en langer behoud van content. Ruimte is er voor beelden van maximaal 64 videocamera's in hoge resolutie. Afhankelijk van het type is er ruimte voor 4, 6, 8 of 10 TB opslagruimte en is er een buffer van 256/128 MB. Verder maken de HDD's gebruik van Toshiba Dynamic Cache Technology en Toshiba Stable Platter Technology. Met drie jaar garantie en een MTTF van 1 miljoen uur kan het bijna niet misgaan met deze HDD's van Toshiba.

Robots doen afhandeling bagage op Rotterdam The Hague Airport

Voor de afhandeling van de reizigersbagage gaat Rotterdam The Hague Airport zelfrijdende robots inzetten die zelfstandig koffers van reizigers verplaatsen.

Het afhandelingssysteem met de rijdende robots dat luistert naar de naam Fleet is ontwikkeld door het Nederlandse bedrijf Vanderlande.

Het systeem is vergelijkbaar met de robots uit de magazijnen van Amazon. Elke robot vervoert steeds maar één stuk bagage en bepaalt zelfstandig de snelste route naar het afleverpunt.

In eerste instantie proef

Als alles volgens plan verloopt, zal het systeem in september 2018 worden ingevoerd. Het gaat in

10

WWW.WINMAGPRO.NL

eerste instantie om een proef. Naar verwachting zal Rotterdam The Hague Airport volledig overgaan op het nieuwe systeem als de proef succesvol is.

600 luchthavens

Dagelijks verplaatsen de afhandelingssystemen van Vanderlande maar liefst 10,1 miljoen eenheden bagage. Wereldwijd zijn de systemen actief op 600 luchthavens. In 2017 is Vanderlande overgenomen door de Japanse onderneming Toyota Industries.

Onderweg en een digitale lifestyle

De HP Powerup Backpack is je beste vriend Onderweg en een digitale lifestyle?

De HP Powerup Backpack is je beste vriend.

Bij HP denk je voornamelijk aan notebooks, desktops, workstations en printoplossingen. Toch komt het bedrijf zo nu en dan met een out-of-the boxoplossing. Of eigenlijk een oplossing die hun portfolio prima completeert, zoals de HP Powerup Backpack.

De backpack heeft een ingebouwde powerbank met bijbehorende snoeren, waardoor je onderweg dus nooit zonder de benodigde stroom komt te zitten.

Handig, maar het gaat natuurlijk ook om de tas zelf, en ook daar is weinig op aan te merken.

De meegeleverde powerbank heeft een capaciteit van 22400 mAh. Dat betekent minstens een volle lading voor een gemiddelde notebook, drie keer een tablet opladen en rond de tien ladingen voor een smartphone. Dat is ruim genoeg voor gemiddelde gebruikers.

Met de powerbank levert HP ook de nodige snoeren en aansluitingen. Zoveel zelfs, dat het gek moet lopen als je toch nog een eigen converter mee moet slepen. Natuurlijk zijn in ieder geval HP-notebooks out-of-the-box aan te sluiten op de backpack, maar als het niet een compleet eigen aansluiting is (zoals op Lenovo-notebooks bijvoorbeeld), sluit je er ook moeiteloos andere devices op aan.

DevOps steeds belangrijker in bedrijfsleven Er is een stille revolutie gaande in het bedrijfsleven. Steeds meer werknemers die werken in Agile community gaan over tot DevOpsimplementaties.

Aan de hand van cijfers uit onderzoek uitgevoerd door Wemanity, blijkt namelijk dat meer dan 63 procent van alle teams uit een Agile community de komende zes maanden aan DevOpsimplementaties gaat beginnen of daar al mee werkt. De term DevOps staat voor Developments en Operations.

Bij DevOps-teams zijn teams zélf verantwoordelijk voor de ontwikkeling van applicaties of systemen en het operationele gedeelte ervan.

De voorheen geïsoleerde teams komen nu samen en werken aan een gemeenschappelijk doel. Deze manier van werken helpt bij het sneller maken van het test– en implementeerproces.

Verklaring groei DevOps

Een eerste verklaring voor de opkomst van DevOps is dat deze toevoeging steeds belangrijker wordt gevonden.

Uit het onderzoek blijkt dat 50 procent van alle ondervraagden DevOps (zeer)

GA NAAR WINMAGPRO.NL VOOR NIEUWS, REVIEWS GASTEXPERTS EN ACHTERGRONDEN OP IT-GEBIED

IBM maakt kleinste computer ter wereld

Tijdens de IBM Think 2018 Conference heeft IBM aangekondigd een computer met een omvang van 1 mm x 1 mm te kunnen maken.

De superkleine computer, met de omvang van een zoutkorrel, bevat enkele honderdduizenden transistors, SRAM-geheugen en een fotovoltaïsche cel voor de stroomvoorziening. Om te communiceren met de buitenwereld wordt gebruik gemaakt van een LED en een photo-detector.

belangrijk vindt, 21 procent geeft aan DevOps een beetje belangrijk te vinden en slechts elf procent vindt dit niet belangrijk. Daarnaast is het belang van DevOps-transformaties groot.

Met behulp van DevOps zijn bedrijven in staat snel aanpassingen door te voeren. Zeker in een wereld waarin technologische ontwikkelingen elkaar in een rap tempo opvolgen, zijn dit de bedrijven die overleven.

IEDEREEN KAN EEN CHATBOT MAKEN

Een chatbot maken - tot voor kort moest je minimaal een whizzkid zijn om dat te kunnen. Gelukkig is dat nu voorbij.

In een maand tijd gratis je eigen bot maken. Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn, maar het gebeurt terwijl je dit leest. Knight's Center uit Miami biedt een hoogwaardige cursus voor nop aan.

De universiteit staat bij professionals hoog aangeschreven en staat wereldwijd bekend om zijn baanbrekende cursussen die het kosteloos aanbiedt. Iedereen mag meedoen.

Of je volgt voor amper €20,- een cursus maken op Udemy. Het is een publiek geheim dat veel IT-professionals gebruik maken van dit online leerplatform, maar je hoeft geen IT'er zijn om de aangeboden stof te begrijpen. De site biedt topkwaliteit cursussen aan voor een grijpstuiver.

Messenger Chatbot staat er te koop voor maar €10,99 en is al duizenden keren bekeken/gedownload.

Wat de cursussen stuk voor stuk interessant maakt, is dat er vrijwel geen programmeerkennis nodig is om de boel op gang te helpen. Uiteraard ben je nog beter af als je kunt programmeren. Wie Python beheerst mag zich rijk rekenen.

Eigenlijk geldt dat ook voor bekende talen als PHP, Java, NodeJS (JavaScript), C#, Objective-C, Swift en Go. We kunnen het niet genoeg benadrukken: als je bovenstaande talen niet beheerst is er geen man overboord. Wat je skills ook zijn, vrijwel iedereen kan zo'n metalen man als collega aanmaken. En dat is best handig.

Kracht van een x86 chip

De computer heeft de kracht van een x86-chip uit 1990. Dat is genoeg processorkracht om de originele versie van Doom te draaien. De productiekosten zijn laag: minder dan 10 dollarcent.

WWW.WINMAGPRO.NL

11

REVIEW

Versie 15.5 met veel uitgebreide functionaliteiten

3CX biedt meest complete UC-systeem 3CX, de maker van VoIP-telefoonsysteem op basis van open standaarden met unified communicationsfuncties, heeft versie 15.5 van zijn softwarematige IP-telefooncentrale gelanceerd. Wat zijn de belangrijkste vernieuwingen?

TEKST PETER GÜLDENPFENNIG

CX biedt een complete unified communications-oplossing met mogelijkheden voor webconferenties, aanwezigheid, softphones, smartphoneclients en meer. De oplossing van 3CX is geschikt voor populaire IP-telefoons en SIP-trunks, zowel in de cloud als on-premise. Bij 3CX bepaal je zelf welke SIP-trunks of IPtelefoons je wilt gebruiken. De installatie is eenvoudig: met PBX Express laat je 3CX snel draaien in de cloud. Daarnaast biedt 3CX een handige wizard voor lokale installatie. Op verzoek van gebruikers heeft 3CX ook Microsoft Azure toegevoegd aan ondersteunende hosters in de cloud.

Professioneel

WWW.WINMAGPRO.NL

In de apps voor Android als iOS heeft 3CX de nodige verbeteringen doorgevoerd. Met de Android-app is het mogelijk om oproepen te laten doorsturen naar ‘bestemming bezet’ tijdens een normale mobiele oproep. Met push-functionaliteit is het nu mogelijk om oproepen te beantwoorden vanaf een vergrendeld scherm. Met de iOSapp is het daarnaast mogelijk om deelnemers aan een geplande conferentie via e-mail uit te nodigen.

3CX ondersteunt praktisch elk systeem dankzij een flexibel implementatiebeleid.

Dit betekent dat ook kleine organisaties zonder een eigen aparte server het systeem kunnen installeren, beheren en gebruiken op bijvoorbeeld een mini-PC. Ook PBX Express wordt ondersteund waarmee organisaties zelf een eigen UCsysteem kunnen hosten.

Intuïtief

Direct na de installatie valt op hoe prettig de interface van de clients eruitziet. Deze is redelijk uniform, dus schakelen van de desktopclient naar de smartphoneclient gaat gemakkelijk. Via het systeem kun je uiteraard bellen en gesprekken aannemen, maar het werkt tegelijkertijd als communicator in je organisatie. Zo kun je in één

‘Zo kun je in één opslag zien wie er wel en niet aanwezig is in je organisatie'

Het 3CX Phone System heeft inmiddels versie 15.5. De installatie gaat snel en vlot omdat de software al is voorgeconfigureerd voor de meest gangbare toestellen.

Dat betekent dat iedere ondernemer direct gebruik kan maken van het systeem, zonder dat hier specifiek technische kennis voor nodig is.

Dit is geen probleem, want met Android- en iOS-apps en een desktopclient voorziet 3CX ook hierin. Daarbij kan gebruik gemaakt worden van één nummer, wat wel zo professioneel staat. Doordat het systeem gebruik maakt van SIP-trunking worden gesprekken over IP getransporteerd, wat de belkosten aanzienlijk drukt. Bovendien zijn gesprekken tussen medewerkers gratis.

Het systeem kent ook ondersteuning voor

12

Google Firebase PUSH, wat verplicht is voor nieuwere Android-smartphones.

Met de nieuwe component ‘Record and Email’ kun je een geluidsopname van het gesprek maken en deze als bijlage in een e-mailbericht versturen. Het is ook mogelijk voicemailberichten om te zetten in tekst en die te ontvangen via e-mail.

Elk systeem

Beheer

De software is provideronafhankelijk en daarom gemakkelijk te integreren in elke ITinfrastructuur, wel zo prettig natuurlijk.

3CX noemt de configuratie van de PBX en de clients zelf plug-and-play, en daar is weinig van gelogen. Iedereen kan bij wijze van spreken het systeem afnemen en instellen.

Beheer van het systeem en alle clients kan op afstand, ook het pushen van firmwareupdates en het installeren van nieuwe software. Mochten er eventueel problemen voorkomen, dan kun je met één druk op de knop de event- en activiteitenlog bekijken.

Voor bezitters van een iPhone biedt 3CX ook een handige app met volledige functionaliteit

oogopslag zien wie er wel en niet aanwezig is in je organisatie en of je collega's al dan niet bezet zijn. 3CX heeft het systeem redelijk open gehouden, waardoor het gemakkelijk integreert met Office 365, Google Contacts, Salesforce en Exact.

Over CRM-systemen gesproken: het 3CX Phone System houdt rapportages bij over inkomende en uitgaande gesprekken, wat uiteraard weer vastgelegd kan worden in het CRM-pakket dat je gebruikt. Dat geeft je dus direct inzicht in de activiteiten van zowel medewerkers als klanten, mits je een dergelijk CRM-pakket gebruikt.

Als je Google Chrome of Firefox gebruikt kun je bovendien de 3CX Click2Call-extensie installeren. Je belt dan met één klik vanaf je CRM-systeem of Office 365 zonder hier extra plug-ins voor te moeten installeren. Ook kun je hiermee direct een nummer op een webpagina bellen.

Conferencing voor iedereen

Naast aanwezigheid van collega's en IPtelefonie biedt 3CX je ook videoconferencing.

Dit gebeurt via Google's WebRTC-standaard en werkt erg prettig. Er is ook geen client voor nodig, wat betekent dat gebruikers direct kunnen deelnemen aan een vergadering zonder dat hier extra software voor nodig is. Wat ons betreft steekt 3CX hiermee de concurrentie echt naar de kroon en kunnen we, hoe gek het ook klinkt, écht spreken van een unified communicationssysteem. Bovendien biedt het bedrijven ook de mogelijkheid om hun

9.0 Via het uitgebreide en overzichtelijke dashboard van 3CX zijn veel zaken geheel naar eigen wens in stellen services uit te breiden naar hun klanten toe. Denk je bijvoorbeeld in dat je via videoconferencing en screencasting direct technische support kan leveren zonder het gesprek te moeten verbreken. Je houdt mensen met wie je spreekt in het proces. 3CX Webmeeting heeft meer functies gekregen, zoals draadloos presenteren via een USBpresenter, automatisch opnieuw verbinden met de vergadering en chatbeheer.

Een eigen call flow

Waar we ook onder de indruk van waren is de call flowdesigner die 3CX gratis beschikbaar stelt voor haar gebruikers. Deze applicatie stelt je in staat om snel en gemakkelijk een compleet geautomatiseerde flow voor gesprekken te maken. Komt er een gesprek binnen, dan houdt de door jou gecreëerde flowchart het nummer tegen een database aan. Op basis hiervan wordt vervolgens bepaald wat er moet gebeuren en hoe het gesprek gerouteerd moet worden. Dat is interessant, want zo kun je simpele tot zeer complexe flowstructuren maken waardoor je geen omkijken hebt naar binnenkomende gesprekken en deze altijd terecht komen

bij de personen waarvoor deze bedoeld zijn. Zonder dat je hoeft te programmeren of scripts moet aanmaken creëer je in een handomdraai een flowchart. Dit gebeurt allemaal visueel binnen een makkelijk te gebruiken drag and drop-interface.

Voor je het weet heb je routeringen gemaakt die je taken uit handen nemen die ook geautomatiseerd kunnen worden. Neem bijvoorbeeld automatisch gesprekken op die vervolgens ergens op het netwerk worden opgeslagen. Of maak gespecificeerde logs voor binnenkomende en uitgaande gesprekken aan, in feite zet je met een flowchart het hele systeem naar jouw hand.

SPECS Prijs op aanvraag Installatie on-premise of in de cloud Info www.3cx.nl

CONCLUSIE 3CX is zonder twijfel het meest complete unified communicationssysteem wat vandaag de dag op de markt verkrijgbaar is. Het aantal functionaliteiten is enorm zonder overweldigend te zijn, gebruik en installatie is snel en intuïtief en ook het beheer gaat vlekkeloos. Een terechte winnaar, in alle opzichten.

Rotsvaste security

3CX heeft diverse securityfeatures ingebouwd. Bij gesprekken is SRTP-encryptie mogelijk en bij gesprekken en webconferenties naar 3CX-client is ook encryptie via SBC mogelijk. Ook in het configureren en het managen van het systeem gaat er veel aandacht uit naar security, met een veilige verbinding voor webconfiguratie en detectie en automatische blacklisting van SIP-tools die gebruikt worden om aanvallen op netwerken uit te voeren.

WWW.WINMAGPRO.NL

13

ACHTERGROND

SOS: jong digitaal en technisch talent gezocht!

Nederlandse economie schreeuwt om nieuwe aanwas Het mag en kan geen verrassing heten: het bedrijfsleven schreeuwt om vers talent dat het liefst per direct aan de slag kan binnen de ICT-sector en techniek in het algemeen. Als we sommige media moeten geloven lijkt dat een onmogelijke missie, maar is dat wel zo? Want er gloort behoorlijk wat hoop aan de einder. En mochten de studenten van nu nog twijfelen, dan probeert de BV Nederland hen op diverse manieren over de digitale streep te trekken.

TEKST BART REMMERS

en van de slimme manieren om jongeren te stimuleren na hun studie aan de slag te gaan op het digitale en technische vlak, zijn de Digital Economy Days.

Tijdens deze dagen bieden Samsung en de Faculteit Economie en Bedrijfskunde (FEB) van de UvA studenten de kans theorie en praktijk met elkaar te verbinden ter voorbereiding op een carrière in de digitale economie.

44 procent van de studenten die deelnemen aan de Digital Economy Days (de meest recente editie vond in april plaats) wil al in het tweede jaar van de studie in contact komen met het bedrijfsleven. Ze verwachten daarmee beter te zijn voorbereid op hun eerste baan in de nieuwe digitale economie, zo blijkt uit een realtime-onderzoek onder de studenten. De economie digitaliseert en data spelen een steeds crucialere rol. Hierdoor groeit de vraag naar professionals met digitale skills en een groot probleemoplossend vermogen.

Vraag en aanbod

De nieuwe digitale economie leidt tot

14

WWW.WINMAGPRO.NL

een enorme vraag op de arbeidsmarkt naar mensen met wetenschappelijke kennis, digitale skills én soft skills.

Bij de FEB is er daarom binnen het curriculum veel aandacht voor onder meer analytische vaardigheden, kritische reflectie, communiceren, onderhandelen en presenteren. Net-

'Tijdens de Digital Economy Days staan workshops en interactieve sessies op het programma ' afgestudeerden moeten zich vervolgens in de werkpraktijk verder ontwikkelen.

Om het aanbod op de arbeidsmarkt beter te laten aansluiten op de vraag zijn bedrijven zoals Samsung, Atos en VodafoneZiggo graag bereid studenten te helpen hun professionele vaardigheden nader te ontwikkelen.

TECHNIEKONDERWIJS MEIDEN KIEZEN STEEDS VAKER VOOR TECHNIEKONDERWIJS Meisjes op havo, vwo en mbo kiezen vaker dan tien jaar geleden voor een technische richting. Op het vmbo en het hoger onderwijs steeg het percentage meisjes dat voor een technische richting koos licht. Technische opleidingen zijn nog steeds het meest populair bij jongens. Dat blijkt uit CBS-cijfers over het schooljaar 2017/’18. In het schooljaar 2006/’07 koos 2 procent van de havo-meisjes en 6 procent van de vwo-meisjes voor Natuur en Techniek, waarbij wiskunde b, natuur- en scheikunde verplicht zijn. In 2017/’18 was dit toegenomen tot respectievelijk 10 procent en 28 procent.

Vakkenpakket Deze stijging werd ingezet in het schooljaar 2007/’08, toen de vernieuwde tweede fase werd ingevoerd. Hierdoor werd het eenvoudiger om de profielen Natuur en Techniek én Natuur en Gezondheid te combineren in een vakkenpakket. Vooral meisjes in het vwo kozen na de invoering van de vernieuwde tweede fase voor zo’n dubbelprofiel.

Natuur en Techniek is nog steeds het populairst bij jongens. Ook jongens kozen de afgelopen tien jaar vaker voor dit profiel, maar het verschil met de meisjes is kleiner geworden.

1 op de 10 mbo-meisjes haalt techniekdiploma Sinds het schooljaar 2010/’11 halen meisjes op het mbo steeds vaker een technisch diploma. Toen deed 6 procent van de meisjes op het mbo zo’n opleiding en dit groeide naar 11 procent in 2015/’16. Vervolgens daalde het naar 10 procent een jaar later. Bij de jongens daalde dit aandeel juist van 46 procent (schooljaar 2010/’11) naar 41 procent (2016/’17).

Dit doen zij door de economie- en bedrijfskundestudenten cases, workshops en andere mogelijkheden aan te bieden om theorie en praktijk tijdens de studie te verbinden.

Tijdens de Digital Economy Days staan workshops en interactieve sessies op het programma over onder andere

kunstmatige intelligentie, privacy en cybersecurity, blockchain en personal branding. Ook kunnen de studenten in gesprek met medewerkers van verschillende bedrijven over hoe zij zich optimaal op hun eerste baan kunnen voorbereiden.

Brainport Eindhoven

Ook Den Haag en gemeenten doen steeds beter hun best ICT-talent te trekken en te behouden, vooral steden waar techniek een motor van de economie is. Goed voorbeeld is Eindhoven. Het kabinet maakte dit voorjaar bekend 130 miljoen euro te investeren uit de regioenvelop in het vestigingsklimaat van Brainport Eindhoven.

De bijdrage is incidenteel, maar mondt uit in een Regio-Deal die voor het zomerreces klaar is en die gekoppeld is aan de Brainport Nationale Actieagenda.

Daarmee werken Rijk en Brainport Eindhoven de mainportstatus uit en werken samen aan de opgaven van deze regio en de bijdragen van Brainport Eindhoven aan Nederland.

Voorzieningenniveau

De focus van de uit te voeren projecten

'Meisjes op havo, vwo en mbo kiezen vaker dan tien jaar geleden voor een technische richting' zal liggen op het aantrekken, opleiden en behouden van technisch talent op alle onderwijsniveaus en het realiseren van innovaties met maatschappelijke impact. Daarnaast gaat het om het versterken van culturele, maatschappelijke en sportvoorzieningen en het vergroten van de leefbaarheid in stad en regio voor de bestaande bevolking.

De regio zelf investeert 240 miljoen euro, als die bijdrage niet wordt gehaald, daalt de rijksbijdrage evenredig. Een deel van het geld is bestemd voor fotonica en wordt ingezet voor het opzetten van een Nationaal Masterplan Fotonica, waarbij ook Overijssel en Gelderland worden

betrokken. Het kabinet ziet Brainport Eindhoven als een economisch kerngebied van nationale betekenis. Met een concentratie van kennisintensieve maakindustrie is deze regio aanjager van de innovatie in de Nederlandse hightecsector. De regio kent met 2 miljard euro de hoogste private uitgaven aan R&D (Technisch Weekblad), met 4,9 procent de grootste economische groei in 2017 (ING) en de stad Eindhoven heeft met 22,6 patenten per 10,000 inwoners de hoogste patentdichtheid ter wereld (OECD).

Belangrijke stap

Burgemeester John Jorritsma van Eindhoven, voorzitter van de Stichting Brainport, ziet de bijdrage van het Rijk als een forse investering: 'Het draagt flink bij aan het aantrekken, opleiden en vasthouden van talent, het versterkt ons voorzieningenniveau en realiseert innovaties met maatschappelijk impact, bijvoorbeeld op het gebied van gezondheidszorg en mobiliteit.

Maar belangrijker nog, ik zie hierin een bevestiging dat het Rijk een langdurige relatie met ons wil aangaan. Met de Brainport Nationale Actieagenda en de propositie regio envelop hebben we een WWW.WINMAGPRO.NL

15

ACHTERGROND

VROUWENTEKORT VROUWENTEKORT IN TECHNIEK De Nederlandse techindustrie bestaat maar voor 15,56 procent uit vrouwen. Met 18,7 procent heeft ons land bovendien het op zes na laagste percentage vrouwelijke STEMafgestudeerden (STEM staat voor Science Technology Engineering Math).v Dat blijkt uit de 2018 Vrouwen in Tech Index van het tech-carrièreplatform Honeypot. Portugal, de Verenigde Staten en Letland bieden de beste kansen voor vrouwen in tech. De inkomensongelijkheid tussen mannen en vrouwen is er binnen de techsector 6 tot 7 procent lager dan de overall inkomensongelijkheid.

In de VS verdienen techvrouwen het meest In de Verenigde Staten verdienen vrouwen in tech het meest, namelijk €70.153,- op jaarbasis. Het wordt gevolgd door Ierland (€49.052,-) en Zwitserland (€47.814,-). Bulgarije heeft het hoogste percentage vrouwen in tech; 30 procent.

Het wordt op de voet gevolgd door Australië (28 procent) en Roemenië (26 procent).

'Met een overall inkomensverschil tussen mannen en vrouwen van 16,1 procent is het in Nederland beter gesteld met de economische gelijkheid dan in Duitsland, het VK en de VS', vertelt Emma Tracey, medeoprichtster van Honeypot.

Ongelijkheid op onderwijsniveau aanpakken 'Het lage percentage vrouwelijke STEMafgestudeerden in Nederland geeft aan dat de ongelijkheid binnen de techindustrie op onderwijsniveau aangepakt moet worden om de gelijkheid voor de volgende generaties te verbeteren.

De regering kan daarbij een voorbeeld nemen aan Amerikaanse programma’s zoals ‘Girls Who Code’, die vrouwen al op jonge leeftijd inspireren en leren programmeren.'

aanbod gedaan. We hebben niet onze hand opgehouden, maar uitgestoken. Die is nu met beide handen aangenomen. Echt een héél belangrijke stap. Voor Brainport Eindhoven, voor de Nederlandse economie.'

RightBrains, een kennis- en carrièreplatform voor vrouwen in het digitale werkveld, introduceerde recent een gids die vrouwen een breder perspectief biedt op een carrière in de digitale technologie.

Met deze Career Guide wil RightBrains het vrouwelijk talent inspireren en informeren in hun carrièretraject om zo het gat tussen de huidige vraag naar digitaal talent en het aanbod te verkleinen. De gids laat aan de hand van praktijkvoorbeelden zien dat een carrière in de digitale technologie juist nu in deze periode van digitale transformatie, zo goed voor vrouwen is weggelegd.

De RightBrains Career Guide geeft informatie over technologietrends en over de mogelijkheden die deze bieden voor een WWW.WINMAGPRO.NL

Een groot aantal bedrijven waaronder Nationale Nederlanden, Cisco, Oracle, Rabobank, SAP, Conclusion, APG, Stater, Landal Greenparks, BearingPoint, Anderson MacGyver, CBR, KPN, RoyalFloraHolland en TomTom hebben aan de totstandkoming bijgedragen.

'De Nederlandse techindustrie bestaat maar voor 15,56 procent uit vrouwen'

RightBrains Career Guide

16

carrière. Daarnaast zijn er verhalen te vinden van ondernemers in het digitale werkveld en praktijkervaringen van vrouwen in verschillende fasen van hun carrière.

Geke Rosier, oprichter van RightBrains: 'In de Career Guide laten we zien hoe juist vrouwen met hun talenten een rol kunnen spelen in de digitale transformatie. Zo’n gids bestond nog niet en we denken hiermee in een duidelijke behoefte te voorzien door carrièremogelijkheden concreet te maken met voorbeelden uit de praktijk. Ons doel is nu om elk jaar een nieuwe versie van de gids uit te brengen. Door de vele voorbeelden en praktische informatie over het digitale werkveld is de gids ook nuttig voor docenten, mentoren en ouders.'

ACHTERGROND

De diepte in met IPv6

Zes redenen om IPv6 te omarmen Er zijn veel voordelen om IPv6 te gebruiken en te stoppen met IPv4. Zijn we soms vergeten wat de voordelen zijn? We noemen zes redenen om IPv6 een dikke knuffel te geven.

TEKST JEROEN VAN ONSELEN

GETALLEN HEXADECIMALE EN BINAIRE GETALLEN IPv4 maakt gebruik van een binair getallensysteem. Voor lezers voor wie de middelbare school al weer even geleden is, volgt hier een korte uitleg. In het dagelijks leven maken we gebruik van tien tekens om onze getallen uit te drukken: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9. Het is een briljant systeem dat we overgenomen hebben van de Indiërs. Met IPv4-adressen gebruiken we binaire getallen, waarin 'bi' –jawel- staat voor 2. In het binaire getallenstelsel hebben we maar twee getallen: 0 en 1. Computers maken gebruik van binaire getallen. Als we zeggen: 'Computers denken in nullen en enen', verwijzen we naar het binaire getallensysteem.

Het hexadecimale getallenstelsel heeft niet 10 of 2 maar 16 getallen tot zijn beschikking: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, A, B, C, D, E, F. Wat de getallenstelsels met elkaar gemeen hebben, is dat ze allemaal werken met plaatswaarde.

18

WWW.WINMAGPRO.NL

aarom bestaat het IPv6protocol ook alweer? Het korte antwoord is: omdat de IPv4-adressen straks op zijn. Het lange antwoord: omdat sommige dingen niet zo handig geregeld zijn in IPv4.

We gaan de feiten eens af.

REDEN 1

We komen miljarden IPadressen tekort

Het is geen nieuws dat er te weinig IP-adressen zijn. Met 32 bit kun je 'slechts' een slordige 4,3 miljard apparaten op het internet een eigen nummer geven. Je komt op dat aantal door 2 tot de macht van 32 uit te rekenen, omdat IPv4 met binaire getallen werkt.

Helemaal letterlijk moet je dat getal niet nemen, want de verdeling van de adressen is (achteraf) wat naïef gegaan.

Wat volkomen valt te begrijpen, omdat niemand ooit maar had kunnen dromen dat internet zo groot zou worden.

Bij IPv6 schieten we de lucht in met meer dan 340 sextiljoen adressen. Dat fabelachtig hoge getal komt tot stand doordat dit protocol met 128 bits werkt. Je kunt het voor jezelf uitrekenen met 2 tot de macht van 128.

Ook hier moet je het getal niet

helemaal precies nemen, wat sowieso belachelijk is met deze magnitude. Het getal is zo groot dat er eigenlijk geen voorstelling van te maken is.

'IPv6 beschikt over 340 sextiljoen adressen, genoeg om iedere zandkorrel op de aarde een IP-adres te geven' Wel voor te stellen: dit aantal staat ongeveer gelijk aan het totale aantal zandkorrels op deze planeet… IPv6 werkt met hexadecimale getallen.

REDEN 2

Met IPv6 zeggen we NAT en PAT vaarwel

Feitelijk zijn NAT en PAT een tussenoplossing geweest om het probleem van het tekort op te lossen. Met NAT en PAT gebruik je maar een IP-adres of een groepje outbound de router van je ISP. Inbound maak je

gebruik van een van de drie privé IP-netwerken.

Dat we daardoor in de LAN massaal gebruik maken van hetzelfde IPadres is niet erg, zolang we maar niet naar de buitenwereld gaan met dat adres. Toch levert het regelmatig gedoe op bij het op afstand benaderen van je NAS of IP-camera's, om over security nog maar te zwijgen. Toegegeven, vaak is er wel een mouw aan te passen.

Anderzijds, met IPv6 zijn er zo gigaveel adressen dat je geen NAT en PAT meer nodig hebt. Met IPv6 is het configureren van je firewall en het tunen van je access-lists een stuk eenvoudiger.

Vandaar dat we het als tweede reden hebben genoemd om over te schakelen op IPv6.

REDEN 3

Met IPv6 heb je geen DHCP-server meer nodig In de digitale oertijd wezen we handmatig een IP-adres toe aan end-devices. Met de komst van DHCP gaat dat nu gemakkelijker en bovendien is het minder foutgevoelig. Negatief benaderd, is het gebruik van een DHCP-server een tekort van het IPv4protocol. Dat tekort is goedgemaakt in IPv6 waar je met stateless autoconfiguration volledig automatisch

IPv4 / IPv6 IPv4 Dit is een schematische weergave van het IPv4protocol. Als je vindt dat die vergeleken met IPv6 complexer is heb je gelijk. Dat komt onder andere doordat je bij IPv4 geen extra headers kunt toevoegen.

IPv6 Vergeleken met IPv4 heeft IPv6 een overzichtelijke indeling met minder velden.

Merk op dat het checksum-veld bij IPv6 ontbreekt.

je end-devices een IPadres toewijst, zonder tussenkomst van een DHCPserver. Waarom moeilijk doen als het ook makkelijk kan? Daarom hebben we dit als derde reden geplaatst.

REDEN 4

IPv6 is veiliger

In het IPv6 maak je automatisch gebruik van het IPsec-protocol. Dit open standaardprotocol fungeert op het niveau van de Network Layer en verzorgt authentication van de IP-packets. Authenticatie is een van de drie A's die de triple-A basis van security vormen: authentication, authorisation en accounting.

In normaal Nederlands: wie ben je, wat mag je en wat heb je gedaan? Met IPsec verzeker je je van data confidentiality, integrity, authentication en antireplay. En dat is eerder een noodzaak dan een luxe in een tijd waarin de ene privacyschending de ander

opvolgt. Wij zeggen: genoeg redenen om het op plaats vier te zetten.

de IPv6-header. En dat is dan ook gebeurd, met als resultaat een vloeiendere doorstroom van packets.

REDEN 5

EfficiĂŤnte packetstroom

Een grote verandering in IPv6 is het afschaffen van de checksum. Met IPv4 rekent de zender van de packets een som uit. De volgende router berekent weer dezelfde som.

Als de uitkomst hetzelfde is, mag de packet verder.

Zo niet, dan laat die de packet vallen. De waarde kan verschillen door allerlei oorzaken, en checksum is een goede methode om fouten te voorkomen.

Alleen heeft de realiteit van vandaag deze methode achterhaald gemaakt, omdat er al op link-layer-niveau wordt gerekend. Hogerop in het OSI-model rekenen nieuwe applicaties vanuit de Transport Layer met checksum. Om een lang verhaal kort te maken, er valt wat voor te zeggen om het checksum-veld te wissen in

REDEN 6

IPv6 is gebouwd op de toekomst

Ondanks al die extra functies ziet de header van IPv6 er eenvoudiger uit. Dat heeft onder andere te maken met de mogelijkheid om extra headers aan de header toe te voegen.

Bijkomend voordeel is dat je zo relatief eenvoudig toekomstige technologieĂŤn kunt toevoegen waar we nu het bestaan niet van weten. Elegant en doeltreffend en voor ons reden nummer zes om IPv6 support te geven.

PROVIDERS PROVIDERS WAARBIJ JE GEBRUIK KUNT MAKEN VAN IPV6 Zeker weten of je gebruik maakt van IPv4 of 6? Kijk dan op http://new.ipv6taskforce.nl, en check gelijk of jouw domein IPv6-klaar is. Als je wil overstappen is het ook goed om eerst te checken of je provider het protocol ondersteunt. Die kans is nog niet heel groot, aangezien de grootste ISP's van Nederland het protocol niet ondersteunen. Het kost ISP's bakken met geld om over te schakelen naar IPv6. De gedachte die lijkt te heersen is: zolang het niet stuk is, veranderen we het niet. Test op conn.internet.nl/ connection of jouw ISP aan IPv6 doet.

'Vergeleken met IPv4 heeft IPv6 een overzichtelijke indeling met minder velden' WWW.WINMAGPRO.NL

19

ACHTERGROND

NAT en Carrier Grade NAT hebben internet gered

IPv4 blijft nog lang naast IPv6 bestaan

Twee bekende namen op het gebied van IPv6 binnen onze landsgrenzen zijn Joost Tholhuijsen en Sander Steffann. Allebei bestuursleden Stichting IPv6 Nederland en logischerwijs allebei vakspecialisten. WINMAG Pro kreeg de kans beide netwerkspecialisten te spreken.

TEKST JEROEN VAN ONSELEN

JOOST THOLHUIJSEN

IPv6-netwerkspecialist sinds 2009

IPv4 IPV4 BLIJFT NOG HEEL LANG HIER 'Ik denk dat binnenkort 90 procent van de wereld op IPv6 zit. Aan een 100%-voorspelling durf ik mij niet te wagen. Dat niemand meer IPv4 gebruikt gaat heel lang duren.

Kijk naar een bedrijf als Facebook, dat heeft alles intern op IPv6 draaien, heeft IPv4 er al uitgegooid en doet dat alleen nog aan de rand. Ze blijven dat vertalen zolang er nog gebruikers zijn die dat gebruiken. De vraag is daarom niet zozeer wanneer de laatste persoon IPv4 gebruikt, de vraag is wanneer het voor Google en Facebook niet meer economisch interessant is IPv4 aan te blijven bieden.

Dat gebeurt denk ik binnen tien jaar.'

20

WWW.WINMAGPRO.NL

Joost Tholhuijsen mag dan fulltime met IPv6 bezig zijn, toch koestert hij niet de illusie dat de wereld binnenkort helemaal op IPv6 zit. De tijd dat de wereld helemaal geen IPv4 meer gebruikt maakt hij niet mee, verwacht hij. Die versie blijft nog tientallen jaren bestaan. 'Het moment dat iedereen IPv6 gebruikt zal daar voor liggen. Vanaf dat moment zal het nog 5 tot 10 jaar duren dat iedereen alleen IPv6 draait. Maar zelfs dan zal niet ieder bedrijf volledig gebruik maken van alle functies in de header.'

Van welke IPv6eigenschap ben jij als specialist het meest onder de indruk?

Kom op, dat zeggen ze al zo lang. Wat is er nog meer aan de hand?

'Het zijn een paar factoren.

Classless Inter Domain Routing heeft allereerst gezorgd voor efficiënter gebruik van de IPv4-adresruimte. En sinds de adressen zo schaars zijn, zijn betreffende instanties voorzichtiger geworden met het uitgeven van adressen.

Daarnaast zijn de bedrijven zelf zuiniger geworden omdat een IPv4-adres geld kost. Zo’n adres heeft een marktwaarde van 10 à 12 dollar. Dus als je een blok hebt van duizend adressen is dat 10.000 dollar waard. Bedrijven worden dan zuiniger met hun adressen of verkopen hun overschot door op de markt.'

'Van de hoeveelheid beschikbare adressen en de ruimte die dat geeft om goede netwerkontwerpen en nummerplannen te maken.'

Wat is het grootste nadeel van IPv6?

Gebruik je thuis IPv6?

Heb je een speciale router voor IPv6 nodig?

'Ja, sinds 2010.'

De doemprofetie dat IPv4 op zou zijn is niet uitgekomen. Waarom is dat nog steeds niet gebeurd?

'Het acute probleem is opgelost door Network Adress Translation. Dat heeft ondertussen een tweede slag gemaakt met Carrier Grade NAT.'

'Voorlopig nog dat als je IPv6 gaat doen, je ook IPv4 moet blijven doen. Je praat met een wereld die IPv4 is.'

'Niet per se een speciale, maar wel een die er mee om kan gaan.

Het adres is vier keer zo lang, maar IPv4 en IPv6 zijn niet compatible. Een apparaat dat alleen IPv4 spreekt kan niets met IPv6, en een apparaat dat alleen IPv6 kan, kan niets met IPv4. Je hebt een router nodig die beide herkent en beide kan behandelen op hun eigen manier.'

Specifieke router?

'De merken die bij bedrijven gebruikt worden en die de grote netwerken gebruiken zijn nagenoeg allemaal geschikt. In huishoudens staan nog routers bij die er niet mee om kunnen gaan, of waar nog kinderziektes in zitten.'

Wat betekent de komst van het protocol voor bedrijven en consumenten?

'IPv6 maakt de toename van het aantal gebruikers, apparaten en toepassingen mogelijk, zoals IoT-implementaties. NAT en Carrier Grade NAT zorgen voor nadelen op vlak van performance en complexiteit.

Die voorzieningen kunnen uitgefaseerd worden als IPv6 gemeengoed is. IPv6 heeft niet het tekort dat adresplannen complexer maakt.'

Ons eerder genoemde voordeel dat IPv6 IoT autoconfigureert boort Joost trouwens vakkundig in de grond. 'Volledige autoconfiguratie bestaat niet in IPv4, dat klopt. Alleen laat de praktijk zien dat toch nog vaak DHCP gebruikt wordt, omdat de beheerder controle over zijn netwerk en gebruikers wil hebben.'