DIGIFOTO Pro 1.2018

Objectieven Samyang AF 35mm F1.4 FE Olympus M.Zuiko Digital ED 17mm F1.2 PRO

DIGIFOTOPRO.NL

NUMMER 1

2018

PRIJS 5,95

Review

Interview

Tamron 100-400mm f/4.5-6.3 Di VC USD

Martijn Pauw

Sporters als specialisatie

Veelzijdig en goed

Review

Sigma 16mm F1.4 DC DN Contemporary Achtergrond

Tutorial

Autofocus

Focus Shift

De interessante geschiedenis van AF

met de Nikon D850

Interview

Taco Anema

Documentaire-pionier

Nikon D850 Automatisch naar de optimale scherpte | pagina 12 Fujifilm GFX 50s Compact en breed inzetbaar | pagina 46

Laat emoties eeuwig duren.

ZEISS bruidsweken.

t o t k lij e d j i T 00 5 € we l i n g kor t Photographer Daran Wu

Korting op geselecteerde ZEISS objectieven van 1 maart - 15 april 2018.

Het trouwseizoen komt er weer aan. Bereid u voor op die speciale dagen met de ZEISS bruidsweken: tijdelijk tot wel € 500,- korting op de adviesverkoopprijs van ZEISS 85 mm en 135 mm objectieven. www.zeiss.com/photo/weddingweeks Hierbij zijn aankopen beperkt tot één per klant en één per objectieftype. Dit aanbod is alleen geldig bij de deelnemende erkende ZEISS dealers. ZEISS en deelnemende dealers behouden zich het recht voor om de promotie op enig moment, zonder verdere opgaaf van redenen, te beëindigen.

Transcontinenta B.V. | Distributeur Benelux | +31(0)252-687555 | www.transcontinenta.nl/zeissdealers

WELKOM

Welkom Het jaar 2018 is inmiddels alweer even aan de gang en we zijn benieuwd wat de komende tijd ons gaat brengen op fotografisch vlak. De camerafabrikanten hebben niet stilgezeten. Genoeg nieuws op camera- en objectievengebied, waarover je uiteraard leest op de nieuwspagina’s.

Uiteraard hebben we ook weer een selectie nieuwe producten voor jullie getest en de resultaten lezen jullie verspreid in het magazine. Ook aan inspiratie is gedacht, zo schotelen we jullie een interview voor met sportfotograaf Martijn Pauw. Zijn werk maakt een behoorlijke indruk op ons en we verwachten dat dit ook het geval bij jou gaat zijn.

Ook aan de andere kant van het fotografische spectrum is gedacht, want in deze editie vind je ook een onderhoudend interview met een echte nestor uit de documentairefotografie, Taco Anema.

Sinds de jaren ‘70 maakt hij naam binnen de Nederlandse fotografie en hij heeft dan ook een indrukwekkende carrière opgebouwd met een veelzijdig en uniek portfolio aan werk.

Verder lees je over de opkomst van autofocus in de jaren zeventig en tachtig en vertellen we je alles over je camerasensor. Het zijn belangrijke aspecten van je camera en hiermee goed omgaan betekent dan ook dat kennis over autofocus en je sensor je uiteindelijk helpen om je fotografie naar een hoger niveau te tillen.

genre waarin veel gebeurt, maar waar ook veel onbegrip en onduidelijkheden over bestaan.

Zonde, want goede naaktfotografie is een ware kunst en verdient respect.

Hopelijk hebben jullie zin in 2018 en gaan we jullie dit jaar veelvuldig terugzien als lezers van DIGIFOTO Pro en bezoekers van onze website en sociale media. Vergeet ook de Gallery niet, want jullie mooie foto’s blijven ons interesseren en inspireren! Heb je een vraag, opmerking, klacht of wil je iets weten, schroom dan niet ons een bericht te sturen. Dat kan natuurlijk via e-mail of via een van onze social media-kanalen.

We hopen dat 2018 een fantastisch fotografiejaar wordt en kijken uit naar een inspirerend, leerzaam en vooral leuk jaar. Veel leesplezier gewenst!

Redactie DIGIFOTO Pro

DIGIFOTO PRO 1

Uitgever Linda Oenema linda@clipboard-publishing.nl Tel: +31(0)15-7600.700 Concept en idee Jascha Vink jascha@clipboard-publishing.nl Tel: +31(0)15-7600.771 Redactie Jasper van Bladel Peter Güldenpfennig Mark IJsendoorn Dré de Man Bart Remmers redactie@thecontentgroup.nl +31(0)15-7600.707 Marketing & PR Tim Beemer Sven de Heer marketing@clipboard-publishing.nl +31(0)15-7600.700 Traffic Manager Lindsay van Veelen Sanne van de Wijngaard traffic@clipboard-publishing.nl Tel: +31(0)15-7600.700 Sales Bart Arkesteijn Mitchell Koymans Janick ter Mors Jascha Vink sales@clipboard-publishing.nl +31(0)15 7600.770 Vormgeving Martijn Herremans Lloyd Troost Ron de Vos Drukkerij Senefelder Misset, Doetinchem Distributie Benelux Betapress BV, Gilze Imapress, Turnhout, België

Tot slot wordt ook de naaktfotografie niet vergeten. Het is een veelzijdig Abonnementen Jaarabonnement Nederland (6 edities): € 29,75 Jaarabonnement Europa (6 edities): € 72,50 Losse edities: € 5,95 Prijswijzigingen voorbehouden Telefoon: 015-7600700 E-mail: abo@clipboard-publishing.nl

Een uitgave van Clipboard Publishing BV Delftweg 147 2289 BD Rijswijk Nederland Tel: +31(0)15 7600.700 info@clipboard-publishing.nl www.clipboard-publishing.nl

ISSN 2468-869X

Het abonnement wordt automatisch verlengd.

Opzeggen kan schriftelijk of per e-mail uiterlijk 2 maanden voor afloop van de abonnementsperiode.

Eerder verschenen edities zijn na te bestellen via www.digifotopro.nl/nabestellen of door een e-mail te versturen naar abo@clipboard-publishing.nl.

Copyright © Clipboard Publishing Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, gekopieerd of op andere wijze worden verspreid zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.

DIGIFOTO Pro is powered by

3

JAVIER RAMOS | WWW.NATURALFOTO.ES

READY WHEN YOU ARE

FUJIFILM-X.COM/X-T2 HIGH QUALITY 24.3-MEGAPIXEL X-TRANS CMOS III SENSOR | 4K VIDEO CAPTURE WITH F-LOG WEATHER RESISTANT DESIGN | ULTRA-FAST FOCUSING FOR ACCURATE SUBJECT TRACKING

AWARDS | UITLEG

Over onze reviews

Elke editie testen we diverse camera’s, objectieven en accessoires. Maar hoe testen we deze producten precies en hoe beoordelen we ze? Op deze pagina geven we je een overzicht van onze criteria en testmethoden.

We testen de producten grotendeels in de praktijk. Een objectief of camera gebruiken we op dezelfde manier zoals we ook onze eigen apparatuur gebruiken. Daardoor lopen we tegen praktische bezwaren of voordelen aan die minstens zo belangrijk zijn als alleen de droge cijfers en testresultaten. Daarnaast kijken we onder gecontroleerde omstandigheden naar de belangrijke aspecten.

Camera's

Bij onze camera-reviews geven we scores voor vijf verschillende criteria.

We beoordelen camera's per categorie, de scores van een compactcamera kun je dus niet direct met die van een spiegelreflexcamera vergelijken.

Ook zijn beoordelingen tijdgebonden. Je kunt camera's van nu immers moeilijk vergelijken met camera's van een paar jaar geleden.

Awards

Wij kunnen niet bepalen hoeveel waarde jij hecht aan bepaalde eigenschappen van een objectief of camera, de ene persoon zal bijvoorbeeld snelheid belangrijker vinden dan een ander.

Daarom geven we scores voor de afzonderlijke criteria. Wel vellen we een eindoordeel in de vorm van één van onderstaande awards.

BRONS

Beeldkwaliteit

De score voor de beeldkwaliteit beoordelen we aan de hand van de ruisprestaties, het dynamisch bereik en de kleurweergave van de camera.

Bediening

Bij de bediening beoordelen we niet alleen de ergonomie, maar ook de menustructuur van de camera.

Snelheid

ZILVER

Objectieven

De beoordeling van objectieven lijkt op die van camera's, maar we gebruiken hiervoor een aantal andere criteria.

Onder snelheid valt het autofocussysteem, maar ook de tijd die de camera nodig heeft om foto’s weg te schrijven.

Scherpte

Behuizing

scherpte. Bij zoomobjectieven

Alle objectieven testen we op

brandpuntsafstanden.

Prijs/kwaliteit

Onder vervormingen rekenen

Categorieën

Camera’s delen we in onderstaande (sub) categorieën in. De scores en de awards zijn alleen onderling te vergelijken bij camera’s in dezelfde subcategorie. Krijgt een compactcamera van ons een Goud Award, dan wil dat niet zeggen dat deze camera even goed presteert als een spiegelreflexcamera met diezelfde award.

Spiegelreflexcamera’s (dslr) • Instap • Geavanceerd • Professioneel

Compacte systeemcamera’s (CSC) • Instap • Geavanceerd • High-end

DIGIFOTO PRO 1

Vervormingen we zaken zoals chromatische aberratie, vignettering, vertekening en flare. Een hoge score betekent bijvoorbeeld dat het objectief weinig vervormingen heeft.

Autofocus We kijken niet alleen naar de snelheid van de autofocus, ook de geluidsproductie en de nauwkeurigheid nemen we mee in de beoordeling.

Behuizing Steekt het objectief degelijk in elkaar, zijn er bijvoorbeeld stof- en regenafdichtingen?

Prijs/kwaliteit Komen de prestaties van het objectief ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?

Een product dat doet wat het moet doen, maar niet echt uitblinkt krijgt een bronzen award.

Zilver

Producten die een goede indruk op ons achterlaten krijgen een zilveren award.

Goud

Weet een product ons echt te overtuigen, dan belonen we het met een gouden award.

Platina PLATINA

kijken we naar diverse

Bij de beoordeling van de behuizing kijken we naar de bouwkwaliteit, maar ook het lcd en de zoeker nemen we in ogenschouw.

Komen de prestaties van de camera ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?

GOUD

Brons

Voor de echt uitblinkende producten is er de platina award. Een product moet ons volledig weten te overtuigen willen we deze award toekennen.

Onderscheidingen

Sommige producten hebben een opvallende eigenschap, zeer goede prijs-kwaliteitverhouding of steken boven de rest uit dankzij hun ontwerp. Hiervoor delen we de volgende onderscheidingen uit. Deze kunnen ook gecombineerd worden met een award.

Innovatief

Hebben fabrikanten lef en komen ze met nieuwe technieken of toepassingen? Dan kunnen ze een innovatie award verwachten!

Budget

Is het product vriendelijk voor je portemonnee, dan krijgt het een budget award mee.

Design

Niets zo persoonlijk als smaak, maar voor een bovengemiddelde aandacht voor het ontwerp kennen we een design award toe.

5

INHOUD

52

Naaktfotografie Balanceren op een dunne lijn

Objectieven 24 Olympus M.Zuiko Digital ED 17mm F1.2 PRO

Alweer goed

44 Samyang AF 35mm F1.4 FE

Waardevolle uitbreiding

90 Sigma 16mm F1.4 DC DN

Fijn spelen met (on)scherpte

100 Tamron 100-400mm f/4.5-6.3 Di VC USD

Veelzijdig en goed

16 Love Weakness

Fotograaf Filip Miller legde de nadagen van Rena en Julek vast

52 Naaktfotografie

Balanceren op een dunne lijn

70 Tutorial Haar

Hoe plaats je een weelderig kapsel tegen een nieuwe achtergrond?

94 Tutorial Filmposter

Geef je beelden een filmposter-effect

DIGIFOTO PRO 1

24

Olympus M.Zuiko Digital ED 17mm F1.2 PRO Alweer goed

7

Ultieme groothoekzoom.

Klaar voor het ultra megapixel tijdperk van vandaag en morgen. Stof-en spatwaterdicht. Optische prestaties die u van de Art-lijn mag verwachten.

14-24mm F2.8 DG HSM Beschermhoes en zonnekap (LC964-01) inbegrepen.

www.sigmabenelux.com

INHOUD

28 Taco Anema

Bijna 50 jaar in het vak

78 Martijn Pauw

Sporters als specialiteit

78

12 Nikon D850

Martijn Pauw Sporters als specialiteit

Focus Shift met de Nikon D850

46 Fujifilm GFX 50s

De Fujifilm GFX 50s getest door een pro

38 Geschiedenis: Autofocus

De AF-oorlog van de jaren zeventig en tachtig

64 Alles over de sensor

in je camera

J e komt alles te weten over dit belangrijke onderdeel

94

62

110 Affinity

tap voor stap aan de slag met Affinity S Designer en Affinity Photo

112 Boeken

De beste boeken over fotografie voor jou geselecteerd

62 Winnaar fotowedstrijd

e winnaar van de reis naar Spitsbergen D vertelt meer over zijn winnende foto

28

Taco Anema Bijna 50 jaar in het vak

12

106 Fotowedstrijd

IGIFOTO Pro daagt je uit om te laten zien D wat je in huis hebt als portretfotograaf

120 DIGIFOTO Pro Awards

lle awards verzameld in een handig A overzicht

64 80

DIGIFOTO PRO 1

106

Alles over de sensor in je camera Je komt alles te weten over dit belangrijke onderdeel

NIEUWS

Het beste nieuws van de afgelopen tijd De cameramerken en fabrikanten hebben de afgelopen tijd niet stilgezeten. Op de redactie werden wij overspoeld door berichten over nieuwe en updatet producten.

De belangrijkste nieuwsberichten zetten wij hier voor je op een rij.

TEKST REDACTIE

NIEUW: SONY A7 III

Sony introduceert de a7 III, een full frame spiegelloze camera die de nieuwste technologieën van Sony in een compacte body weet te vangen.

De Sony a7 III is voorzien van een 24.2-megapixel R CMOS-sensor met vijfassige beeldstabilisatie en kent een ISO-bereik van 100 tot 51200, uitbreidbaar tot 50-204800. Op de sensor bevinden zich 693 fasedetecties die 93 procent van het beeld beslaan, plus 425 contrast AF-punten.

Focuspunten zijn aan te passen met de joystick op de systeemcamera. De camera maakt het mogelijk om continu te fotograferen tot aan 10 fps met de Mechanical Shutter- of Silent Shootingfuncties. Verder is het mogelijk video in een 4K-resolutie te schieten met HDR, en 1080p-video’s met een fps van 120. Voor de a7 III heeft Sony de body aangepast waardoor je nu twee SD-kaarten in het toestel kwijt kunt. Hiermee komen ook diverse opslag-opties voor bepaalde types content, zodat je bijvoorbeeld foto’s en video’s kunt scheiden per kaartslot. Tevens kent de camera een flinke accucapaciteit, volgens Sony is het dankzij de NP-FZ100-accu mogelijk om 710 foto’s per lading te schieten. Dat zou betekenen dat de Sony a7 III grofweg 2,2 keer de accucapaciteit heeft ten opzichte van de Sony a7 II. De Sony a7 III is verkrijgbaar voor €2300,- voor enkel de body, of €2500,- voor een kit waarbij je ook het SEL2870-objectief krijgt.

Info www.sony.nl

10

DIGIFOTO PRO 1

DIT IS DE CANON EOS M50

Onlangs heeft Canon een nieuwe APS-C systeem-camera uitgebracht: de Canon EOS M50. Dit nieuwe model van Canon heeft een 24,1 megapixel APS-C CMOS sensor, met een vernieuwde Digic 8 processor. Daarnaast is dit de eerste systeemcamera met een 4K video-opnamemodus.

De Canon EOS M50 is uitgerust met de bekende 24.1 APS-C megapixel APS-C CMOS sensor. Deze sensor is al eerder gebruikt in de EOS-camera's, maar met de vernieuwde Digic 8 processor kan je tijdens het fotograferen gebruik maken van ISO 10025.600 en zelfs uitbreiden naar 51.200 ISO. Voor de 4K video heb je de beschikking over 100-6400 ISO, bij de Full-HD kan je uitbreiden tot 25.600 ISO. De Digic 8 processor

is een stuk sneller in zijn verwerkingstijd waardoor de autofocus accurater en sneller is geworden. Ook de beeldkwaliteit komt ten goede van de Digic 8 en kan door de nieuwe processor 10 beelden in een seconde opnemen.

Naast de nieuwe Digic 8 processor heeft Canon een 4K video-opname videomodus van 25fps in het model gestopt en met HD is dat zelfs 120 fps.

De camera wordt in verschillende combinaties

geleverd. De Canon EOS M50 Body wordt geleverd voor 579,- euro. In combinatie met de Canon EOS M50 + 15-45 IS STM voor 699,- euro.

Info www.canon.nl

‘Dit de eerste systeemcamera met een 4Kvideo-opnamemodus'

THINK TANK INTRODUCEERT NIEUWE REEKS SCHOUDERTASSEN

Think Tank introduceert een nieuwe reeks schoudertassen: de ‘StoryTeller’. Deze nieuwe lijn is speciaal ontworpen voor een brede groep fotografen en is geschikt voor zowel DSLR als mirrorless camera's plus objectieven.

De nieuwe Think Tank StoryTeller schoudertassen zijn er in drie verschillende maten: StoryTeller 5, StoryTeller 8 en StoryTeller 10.

De Think Tank StoryTeller 5 is groot genoeg voor een DSLR of Mirrorless camera en twee tot drie kleine telezoom of prime-objectieven.

De StoryTeller 5 is zeer compact en praktisch met afmetingen van 24 x 20 x 16 cm en een gewicht van slechts 500 gram. De Think Tank StoryTeller 8 is groot genoeg voor een DSLR of Mirrorless camera en 3-4 kleine telezoom- of primeobjectieven plus een 8 inch tablet.

De StoryTeller 8 is zeer handzaam en

DIGIFOTO PRO 1

praktisch met afmetingen van 30 x 21 x 16 cm een gewicht van slechts 600 gram. De Think Tank StoryTeller 10 tenslotte is groot genoeg voor een DSLR of Mirrorless camera en 2-4 standaard teleobjectieven plus een 10 inch tablet. De StoryTeller 10 is de grootste van de StoryTeller serie, maar nog steeds perfect als schoudertas te gebruiken gezien de afmetingen van 30,5 x 26 x 16 cm en een gewicht van slechts 700 gram. De Think Tank StoryTeller 5, 8 en 10 zijn vanaf eind maart verkrijgbaar via de bekende online en offline fotoretailers in de Benelux. De adviesverkooprijzen inclusief BTW bedragen respectievelijk € 69,99, € 79,99 en € 89,99.

Info www.transcontinenta.nl

11

ACHTERGROND | FOCUS SHIFT MET DE NIKON D850

Focus Shift met de Nikon D850

Automatisch naar de optimale scherpte Een van de opmerkelijke eigenschappen van de Nikon D850 is de ingebouwde mogelijkheid om focus stacks te maken, Nikon noemt het Focus Shift. Het is de eerste camera met een hoge resolutie (en een grote dynamiek) die over deze functie beschikt – én de eerste camera die dat ook met de gewone sluiter kan doen, dus met flits. Maar hoe en hoe goed werkt het?

TEKST DRÉ DE MAN

Bij sommige landschappen en bij veel macrofoto’s is de scherptediepte zelfs bij het allerkleinste diafragma lang niet voldoende.

Omdat het gebruik van diafragma’s kleiner dan f/8 of desnoods f/11 ook af te raden is vanwege diffractie, heb je dus bijna altijd een probleem wanneer je veel scherptediepte wilt in combinatie met een hoge kwaliteit.

Een op het eerste gezicht heel simpele oplossing van dit probleem is het combineren van opnamen. Je neemt dan een reeks foto’s met steeds een iets andere scherpstelling.

Maak je genoeg foto’s, dan heb op een gegeven moment voor ieder deel van het onderwerp minimaal één foto waarin dat deel scherp afgebeeld is. Combineer je ze in bijvoorbeeld Photoshop, dan heb je een focus stack: een stapel van verschillende foto’s waarin de focus (scherpstelling) verschilt.

Uit die stapel foto’s neem je dan steeds één stukje dat scherp is en al die stukjes van de verschillende foto’s combineer je dan zoals bij een legpuzzel. Gelukkig hoef je al die stukjes niet met de hand bij elkaar te zoeken en te plakken, daar bestaat software voor. Daarover straks meer, maar eerst buigen we ons over de vraag hoe je al die foto’s maakt. Dat gaat met een instelling die focus shift heet.

Focus shift De Nikon D850 maakt in de instelling focusshift een serie opnamen vanaf de ingestelde scherpstelafstand tot oneindig – of tot het ingestelde maximale aantal opnamen. Die serie opnamen is niets anders dan een focus stack. In de beschrijving die hierna volgt lijkt het ingewikkeld, maar vaak kan de camera op de standaardinstellingen voor landschaps- of macrofoto’s én focus shift blijven staan en dan gaat het allemaal vanzelf. Maar er zijn veel wegen die naar Rome leiden, dus daarom

12

bespreek ik hier het hele proces van begin tot eind.

Het werkt met de gewone sluiter bij circa vijf opnamen per seconde, bij landschapsopnamen is dat vrijwel altijd snel genoeg om lichtveranderingen te vermijden. Je kunt het ook langzamer doen, door Cl te kiezen of door een interval in te stellen. Dat is handig bij het werken met lange tijden of met

flitsers, die immers moeten opladen na iedere opname. Anders dan in de gebruiksaanwijzing staat, werkt het ook met LiveView. Bij het kiezen van het beste scherpstelpunt om te starten kan LiveView ook wel handig zijn. Je werkt bij de eerste keer een heel stappenplan af (zie hierna), maar daarna gaat het meestal alleen om stap 1. Nadat je het dus een of twee keer gedaan heb, gaat het razendsnel.

DIGIFOTO PRO 1

De voorbereiding Bij de voorbereiding voor het maken van de foto neem je de volgende stappen:

Je plaatst de camera op statief of op een stabiele ondergrond.

Je kiest het juiste bestandstype (waarschijnlijk RAW, maar TIFF of JPG kan ook).

3 K ies daarna een opnamemodus

waarbij het diafragma constant blijft: M of A. (Je moet het diafragma constant houden, omdat de scherptediepte bij alle opnamen hetzelfde moet zijn).

4 J e maakt enkele testopnamen

om de belichting en witbalans vast te stellen. Let op histogram en/of hogelichtenwaarschuwing en stel indien nodig Active D-lighting en een andere picture control in om een indicatie te krijgen van het resultaat na bewerking.

5 J e stelt scherp op het punt dat

het dichtst bij de camera ligt - of op het punt waar de focus shift moet beginnen. Om zeker te zijn kun je een punt kiezen dat net iets dichterbij ligt, dan kies je later bij de verwerking de scherpste opname uit om mee te beginnen. Let erop dat de scherpstelling daarna niet meer verandert, druk bijvoorbeeld niet meer de ontspanner half in of AF-On. Je kunt de camera ook eventjes op handmatige scherpstelling zetten. Tijdens de focus shift-opnamen moeten de camera en het objectief echter op AF ingesteld staan.

‘Gelukkig hoef je al die stukjes niet met de hand bij elkaar te zoeken en te plakken, daar bestaat software voor’ DIGIFOTO PRO 1

Alle instellingen voor de focus shift

Focus shift

Voor het maken van de focus shift neem je de volgende stappen J e kiest in het opnamemenu het op één na laatste onderdeel: Opname met focus shift. Daar begin je met het aantal opnamen. Dat staat standaard op 100, een goed uitgangspunt voor macro.

Voor landschappen is het meestal te veel maar dat is niet erg, de camera stopt wanneer oneindig bereikt is. aarna kies je - indien nodig - de D breedte (grootte) van de focusstap. De camera doet dat echter al voor je. Hij houdt rekening met het diafragma, de afstand en de brandpuntsafstand. Hier kun je dit dus nog fijner instellen. De standaardinstelling (5) klopt meestal, (4) is iets veiliger. De gebruiksaanwijzing zegt dat je kleinere focusstappen moet kiezen bij macro, maar de camera weet in combinatie met het objectief meestal heel goed de focusstappen in te stellen. Dat werkt vooral prima met de AF-S Micro-Nikkor 105mm f/2.8 VR, waarschijnlijk iets minder goed met objectieven waarbij de scherpstelring heel snel oneindig bereikt of met objectieven van andere fabrikanten. In zo’n geval moet je de instelling dus toch veranderen.

snel bewegingsonscherpte. LiveView is handig, omdat daarbij de spiegel opgeklapt blijft. Je kun ook nog elektronisch eerste sluitergordijn kiezen, of stil fotograferen (zie stap 5).

4 D aarna kun je gelijkmatige belichting

inschakelen. Bij M varieer je daarmee alleen de ISO-instelling. Bij A wordt ook de sluitertijd veranderd, S en P zijn niet aan te bevelen omdat het diafragma constant moet blijven.

Sowieso zal bij sterk veranderend licht het eindresultaat waarschijnlijk suboptimaal zijn.

5 K ies stil fotograferen om

bewegingsonscherpte door trillingen van de sluiter en de spiegel te vermijden – of om bijvoorbeeld insecten niet te laten schrikken. Hierbij kun je kiezen tussen mode 1 en mode 2. Mode 1 is bijna altijd te verkiezen boven mode 2.

Die laatste modus is weliswaar snel (CH: 30 bps) maar je maakt een 1.5x crop en alleen JPG’s van 3600 x 2400 pixels.

6 Z o nodig kies je een nieuwe opslagmap,

dat kan handig zijn bij het kopiëren van de opnamen en eventueel kies je Bestandsnummering terugzetten om meteen te zien welke de eerste en de laatste opname is.

3 D aarna stelt je het interval in. Bij

00 maakt de camera vijf opnamen per seconden (ook in enkelbeeld!), tenzij je Q of QC als opnamemodus ingesteld heeft, dan zijn het er drie.

Let bij extreme macro-opnamen erop dat je de camera de tijd geeft om uit te trillen. Rond 1 : 1 krijgt je

7 N u schakel je (indien nodig) AF weer

in of je stelt alsnog scherp op het dichtstbijzijnde punt en kiest Starten.

De camera maakt nu geheel zelfstandig alle opnamen. Daarna moet je ze nog bewerken, maar dat behandelen we hierna.

13

ACHTERGROND | FOCUS SHIFT MET DE NIKON D850

Landschappen Focus Shift is echt een uitkomst bij landschapsopnamen. Wel heb je vaak een statief nodig, maar ik kan iedere serieuze landschapsfotograaf alleen maar ten strengste aanbevelen altijd een statief mee te nemen. Omdat de koolstofvezelstatieven zo licht zijn, is het meenemen van een statief met een tas die je kunt omhangen ook geen enkel probleem. Bij macro-opnamen, zeker in de studio, werkt Focus Shift ook heel goed. Het is ook erg leuk om de camera het werk te laten doen terwijl je iets anders doet. Wanneer je dat soort opnamen met een andere camera maakt, dan is dat een heel vermoeiende zaak én het risico is groot dat je toch focusstappen mist. Let je er wel op dat je bij flits de tijdsintervallen groot genoeg kiest. Het risico van onderbelichte en qua belichting wisselende opnamen is anders vrij groot.

Het werkt uiteraard niet met objectieven met handmatige scherpstelling en al evenmin met oudere objectieven zonder scherpstelmotor (AF, i.p.v. AF-S of AF-P).

Het werkt minder goed bij opnamen met een zeer grote vergrotingsafstand,

14

omdat het vanaf een bepaalde afbeeldingsmaatstaf heel moeilijk zo niet onmogelijk wordt om via het objectief scherp te stellen. Scherpstellen door de afstand van de camera tot het onderwerp te veranderen is dan handiger en bij nog grotere vergrotingsmaatstaven de enige mogelijkheid. Soms kun je de statiefbevestiging verschuiven om de camera te bewegen, vaak is een macroinstelslede gemakkelijker. Deze zijn ook in een gemotoriseerde versie leverbaar, maar die werken (nog) niet samen met de D850.

Samenvoegen Bij weinig opnamen kan het samenvoegen van de beelden met Photoshop worden gedaan, bij meer dan circa twintig opnamen lukt het vrijwel alleen nog maar met Helicon Focus.

Wanneer je de opnamen eenmaal gemaakt hebt, moeten deze samengevoegd worden. Er zijn verschillende softwarepakketten die daartoe in staat zijn, maar in feite zijn er maar twee die aan te raden zijn. Voor eenvoudige opnamen kun je werken met Photoshop. Bij landschapsopnamen gaat dat vrij goed, omdat het aantal opnamen

meestal beperkt blijft. Het nadeel van Photoshop is dat het programma een gigantisch bestand opbouwt met complete lagen. Daardoor wordt al het computergeheugen gebruikt en gaat de computer de harde schijf in plaats van het RAM-geheugen gebruiken. Zelfs met een SSD werkt dat echt vertragend. Bovendien loop je het risico dat de harde schijf

‘Helicon Focus is de slimste en beste software voor focus stacks’ volloopt. Helicon doet dat veel slimmer, daar worden alleen de puzzelstukjes in de verschillende lagen gestopt, zodat het bestand (en het geheugenverbruik!) heel klein blijft. We bespreken daarom één keer het maken van een focus stack met Photoshop voor een focus stack van 17 opnamen en daarna een focus stack met Helicon voor een macro-opname met honderd opnamen.

DIGIFOTO PRO 1

Photoshop

Eerst het slechte nieuws: je kunt geen focus stacks maken met Photoshop Lightroom.

Dan het goede: er is een goedkoop combinatieabonnement van Lightroom en Photoshop CC. Voor grote focus stacks of shifts met veel opnamen (macro-opnamen) is Photoshop weliswaar geschikt, maar het stelt in zo’n geval hoge eisen aan jouw computer, zowel qua rekenkracht als qua geheugen, opslagruimte en -snelheid. Een SSD is dan bijna een noodzakelijkheid.

Verder is het zeer aan te raden om voor Photoshop een andere scratch-disk aan te wijzen dan de C-schijf – of hoe je normale schijf ook mag heten. Heb je die mogelijkheid niet, houd dan tijdens het proces nauwlettend de hoeveelheid ruimte op de scratch-disk in de gaten. In het voorbeeld is er gebruik gemaakt van vijftien opnamen (TIFF’s) van ieder 132 MB. Bij elkaar zou dat minder dan twee gigabyte moeten zijn, maar Photoshop gebruikte er in werkelijkheid 14 en ging toen vrolijk verder met een andere schijf/partitie. Heb je echter ruimte op de schijf en is het aantal opnamen beperkt, dan werkt het heel goed.

Helicon Focus

Helicon Focus is de slimste en beste software voor focus stacks.

De pro-versie is gecombineerd met Helicon Remote (voor desktop), de premium-versie ook met Helicon Remote Multiplatform (ook tablet/ smartphone). Het programma werkt zelfs snel met weinig geheugen op vrij aftandse computers en heeft de beste retoucheer-mogelijkheden.

Bij Helicon Focus begin je met het laden van

Stappenplan e eerste stap in Photoshop (of beter, in Bridge, dat je er gratis bij krijgt) is dat je D bij Bridge kiest onder extra’s > Photoshop voor bestanden laden in Photoshoplagen. Daarna kies je in Photoshop bewerken > lagen automatisch uitlijnen.

In het volgende venster (projectie) kiest je 'automatisch'.

3 D aarna kies je in bewerken > lagen automatisch overvloeien.

4 I n het venster daarna kies je automatisch stapelen.

5 D aar vink je ook naadloze tinten en kleuren aan.

Vergeet niet aan het einde één laag van het bestand te maken, anders krijg je een monstrueus groot bestand.

de beelden. Daarna hoef je alleen op ‘render’ te klikken en er ontstaat een focus stack. Meestal gaat dat meteen goed en kun je het beeld opslaan. Soms werkt de rendering niet goed. Dan kun je bij rendering een andere methode kiezen.

Er zijn er drie: A. Weighted average (gewogen gemiddelde) B. Depth map (dieptekaart) C. Pyramid (piramide). ‘Weighted average’ is het beste voor mooie overgangen en kleuren, ‘Depth

map’ voor onderwerpen die geleidelijk in de diepte overgaan en ‘Pyramid;’ kan ook moeilijke onderwerpen zoals overlappende delen aan.

‘Depth map’ is echter vaak mooier. Kies je ‘pyramid’, stel dan de verscherping van de afzonderlijke beelden wat lager in. Heel soms, bij zeer ingewikkelde onderwerpen, of wanneer je onderwerp beweegt, is het toch noodzakelijk om te retoucheren. Dat gaat als volgt: in het rechtervenster zie je het eindresultaat.

Wanneer je met de muis op een bepaalde plaats in de foto gaat staan, zie je welke foto gebruikt is voor dat deel van het beeld. Druk je dan op F9, dan laadt Helicon Focus de foto in het linker venster.

Vervolgens kun je met het retoucheerpenseel delen van die foto in het eindresultaat klonen.

DIGIFOTO PRO 1

15

FOTOSERIE | LOVE WEAKNESS

Filip Miller

Love Weakness Het Poolse stel Rena en Julek leerden elkaar pas laat in het leven kennen, maar juist om die reden leefden ze extra intens en gelukkig. Ze leefden een prima leven, tot het ouder worden zowel Rena als Julek parten begon te spelen. Rena’s Alzheimer versterkte een depressie bij Julek en door die ongelukkige combinatie verloor het leven beetje bij beetje de glans die het ooit had.

‘Fotograaf Filip Miller ging mee op avontuur en legde het stel onnavolgbaar vast’

TEKST REDACTIE FOTOGRAFIE FILIP MILLER

16

DIGIFOTO PRO 1

Filip Miller, Polen

Filip Miller is een Poolse fotograaf. Hij werkt voor diverse bedrijven en media in Polen en maakt eigen werk. De serie Love Weakness maakte hij alweer een tijd geleden, maar is nu hernieuwd onder de aandacht van een internationaal publiek. www.filipmiller.com

Toen was er een idee van de familie. Waarom kopen jullie geen camper en trekken jullie erop uit? En zo gezegd zo gedaan. De camper werd gekocht, Julek haalde Rena over om mee te gaan en samen vertrokken ze op zoek naar ouderwets geluk.

Ze bezochten ondermeer Slowakije, Krakau, Poolse monumenten,

DIGIFOTO PRO 1

‘Samen vertrokken ze op zoek naar ouderwets geluk’

lezingen, tentoonstellingen, zwembaden en vrienden in hun oude maar gezellige camper. Het werd een hartverwarmdende reis, die gaandeweg de tijd vorderde steeds zwaarder werd voor Rena en Julek.

Haar vertroebelde geest hield Rena steeds meer in een bittere greep en ook Julek kon uiteindelijk steeds

17

FOTOSERIE | LOVE WEAKNESS

FOTOSERIE | LOVE WEAKNESS

minder goed uit de voeten. In 2012 overleed Rena en twee jaar later ging Julek haar achterna. Fotograaf Filip Miller, familie van Rena, ging met het bejaarde stel mee op hun avontuur en legde de liefde, vreugde en pijn van Rena en Julek op een kwetsbare en onnavolgbare manier vast. De fotoserie Love Weakness is een testament van geluk en verval, maar laat bovenal zien dat liefde uiteindelijk alles overwint.

20

‘Love Weakness is een testament van geluk en verval, maar bovenal van liefde’

DIGIFOTO PRO 1