Camera’s Olympus PEN-F Nikon Coolpix P900 Panasonic Lumix GX8
DIGIFOTOPRO.NL
NUMMER 1
2016
PRIJS 5,95
WARREN RICHARDSON VERTELT ALLES OVER ZIJN WINNENDE PERSFOTO
Fotograferen op de Noordpool De ervaringen van Sacha de Boer
2016 in Trends
Drones, virtual reality en mirrorless DIGIFOTO PRO IS EEN UITGAVE VAN CLIPBOARD PUBLISHING
Een andere kijk op oorlogsfotografie Lynsey Addario
Objectieven Nikon AF-S Nikkor 24-70mm f/2.8E ED VR Canon EF 35mm f/1.4L II USM
NUMMER 1/2016
tot
€ 200,00
CASHBACK op FUJIFILM Camera’s en Prime objectieven www.fujifilm-promoties.nl voor meer informatie
FUJIFILM Electronic Imaging Nederland | Papland 18 | 4206CL Gorinchem, Netherlands | info@fujifilm-digital.nl | www.fujifilm.eu/nl
INHOUD
102
World Press Photo winnaar
Warren Richardson vertelt over zijn winnende persfoto van 2015
Camera's 14 Olympus PEN-F
Snelle systeemcamera met retrolook
62 Sigma SD Quattro (H)
Krachtpatsers met compacte behuizing
92 Nikon Coolpix P900
Snelheidsmonster met krachtige zoom
96 Panasonic Lumix DMC-GX8
Snel, gemakkelijk en volledig
Interviews 22 Lynsey Addario
Een andere kijk op oorlogsfotografie
52 Sacha de Boer
Fotograferen op de Noordpool
85 Laura Marijn
Op slag verliefd op portretfotografie
102 World Press Photo
Warren Richardson vertelt over zijn winnende persfoto
DIGIFOTO PRO 1
96
Panasonic Lumix DMC-GX8
Snel, gemakkelijk en volledig
ADVERTENTIE
I AM PERFECTION 24/7
I AM THE BRAND NEW NIKON DL. De nieuwe serie Premium Compact Camera’s bieden altijd en overal de perfectie die je als fotograaf verwacht. Ik beschik over legendarische NIKKOR-optiek en krachtige Nikon-technologie. Ik produceer prachtig gedetailleerde foto’s in JPEG- of NEF (RAW)-indeling en neem detailrijke 4K/UHD-films op. Ik maak foto’s van volledige resolutie met maximaal 20 bps en continue autofocus. Mijn menu-structuur is net zo intuïtief als u gewend bent van uw spiegelreflex. Via Bluetooth®* Smart Ready handhaaft SnapBridge een continue verbinding met een laag stroomverbruik tussen uw camera en uw smartphone of tablet. Het automatisch uploaden/delen van beelden was nog nooit zo makkelijk. nikon.nl Het woordmerk en de logo’s van Bluetooth® zijn gedeponeerde handelsmerken in het bezit van Bluetooth SIG, Inc. en elk gebruik van dergelijke merken door Nikon Corporation en de met haar verbonden ondernemingen is onder licentie.
INHOUD
42
Objectieven 20 Nikon AF-S Nikkor 24-70mmf/2.8E ED VR
Standaardzoom voor professionals
42 Canon EF 35mm f/1.4L II USM
52
Fotograferen op de Noordpool
De bijzondere ervaring van Sacha de Boer
HĂŠt objectief voor de fotojournalist en documentairefotograaf
66 Sony G Master-objectieven
Op bezoek bij Sony
Inspiratie
74
10
10 Fotografietrends van 2016
Drones, Virtual Reality en mirrorless
74 Uit de schoolbanken Jeroen Luijt
De kracht van het weglaten
78 Winnaar fotowedstrijd 'Hoogte'
85
66
Jacco van den Hoven over zijn winnende foto
82 Winnaar fotowedstrijd 'Najaar'
Saskia Boelsums over haar winnende foto
Techniek 34 De Melkweg fotograferen
De sterrenhemel vastleggen met Albert Dros
72 LaCie Rugged Mini
Opslag onder alle omstandigheden
22
Lynsey Addario
Een andere kijk op oorlogsfotografie
14
111 Foto's presenteren
De mooiste presentatie van je werk
Fotowedstrijd 80 Fotowedstrijd: Voorjaar
Maak kans op een Sigma 50mm f/1.4 DG HSM Art
80 DIGIFOTO PRO 1
80
34
Techniek
De Melkweg fotograferen in Nederland
AWARDS | UITLEG
Over onze reviews
Elke editie testen we diverse camera’s, objectieven en accessoires. Maar hoe testen we deze producten precies en hoe beoordelen we ze? Op deze pagina geven we je een overzicht van onze criteria en testmethoden. We testen de producten grotendeels in de praktijk. Een objectief of camera gebruiken we op dezelfde manier zoals we ook onze eigen apparatuur gebruiken. Daardoor lopen we tegen praktische bezwaren of voordelen op, die minstens zo belangrijk zijn als alleen de droge cijfers en testresultaten. Daarnaast kijken we onder gecontroleerde omstandigheden naar de belangrijke aspecten.
Camera's
Bij onze camera-reviews geven we scores voor vijf verschillende criteria. We beoordelen camera's per categorie, de scores van een compactcamera kun je dus niet direct met die van een spiegelreflex vergelijken. Ook zijn beoordelingen tijdsgebonden. Je kunt camera's van nu immers moeilijk vergelijken met camera's van een paar jaar geleden.
Awards
Wij kunnen niet bepalen hoeveel waarde jij hecht aan bepaalde eigenschappen van een objectief of camera, de ene persoon zal bijvoorbeeld snelheid belangrijker vinden dan de andere persoon. Daarom geven we scores voor de afzonderlijke criteria. Wel vellen we een eindoordeel in de vorm van één van onderstaande awards.
BRONS
Beeldkwaliteit
De score voor de beeldkwaliteit beoordelen we aan de hand van de ruisprestaties, het dynamisch bereik en de kleurweergave van de camera.
Bediening
Bij de bediening beoordelen we niet alleen de ergonomie, maar ook de menustructuur van de camera.
Snelheid
Objectieven
De beoordeling van objectieven lijkt op die van camera's, maar we gebruiken hiervoor een aantal andere criteria.
Onder snelheid valt het autofocussysteem, maar ook de tijd die de camera nodig heeft om foto’s weg te schrijven.
Scherpte
Behuizing
scherpte. Bij zoomobjectieven
Alle objectieven testen we op
brandpuntsafstanden.
Prijs/kwaliteit
Onder vervormingen rekenen
Categorieën
Camera’s delen we in onderstaande (sub) categorieën in. De scores en de awards zijn alleen onderling te vergelijken bij camera’s in dezelfde subcategorie. Krijgt een compactcamera van ons een Goud Award, dan wil dat niet zeggen dat deze camera even goed presteert als een spiegelreflex met diezelfde award.
Spiegelreflexcamera’s (dslr) • Instap • Geavanceerd • Professioneel
Compacte systeemcamera’s (CSC) • Instap • Geavanceerd • High-end
GOUD
Vervormingen we zaken zoals chromatische aberratie, vignettering, vertekening en flare. Een hoge score betekent dat het objectief weinig vervormingen heeft.
Autofocus We kijken niet alleen naar de snelheid van de autofocus, ook de geluidsproductie en de nauwkeurigheid nemen we mee in de beoordeling.
Behuizing Steekt het objectief degelijk in elkaar, zijn er bijvoorbeeld stof- en regenafdichtingen?
Prijs/kwaliteit Komen de prestaties van het objectief ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?
Een product dat doet wat het moet doen, maar niet echt uitblinkt krijgt een bronzen award.
Zilver
Producten die een goede indruk op ons achterlaten krijgen een zilveren award.
Goud
Weet een product ons echt te overtuigen, dan belonen we het met een gouden award.
Platina PLATINA PLAATTTIINA
kijken we naar diverse
Bij de beoordeling van de behuizing kijken we naar de bouwkwaliteit, maar ook het lcd en de zoeker nemen we in beschouwing.
Komen de prestaties van de camera ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?
6
ZILVER
Brons
Voor de echt uitblinkende producten is er de platina award. Een product moet ons volledig weten te overtuigen willen we deze award toekennen.
Onderscheidingen
Sommige producten hebben een opvallende eigenschap, zeer goede prijs-kwaliteitverhouding of steken boven de rest uit dankzij hun ontwerp. Hiervoor delen we de volgende onderscheidingen uit. Deze kunnen ook gecombineerd worden met een award.
Innovatief
Heeft een fabrikant lef en komen ze met nieuwe technieken of toepassingen? Dan kunnen ze een innovatie-award verwachten!
Budget
Is het product vriendelijk voor je portemonnee, dan krijgt het een budget-award mee.
Design
Niets zo persoonlijk als smaak, maar voor een bovengemiddelde aandacht aan het ontwerp kennen we een design-award toe.
DIGIFOTO PRO 1
0,0 1 € NU CK A B H S CA GX8* n LUMIX e e n a koop v Bij aan
6 arden art 201 31 ma en en voorwa ri t/m ll februa de actiemode 1 : e d r rio s Actiepe G dealer voo sonic.nl/actie .pana UMIX eg je L f kijk op www le p d a o *Ra
THE ONE THAT TAKES INCREDIBLE IMAGES ON THE MOVE
LUMIX GX8 MET DUAL STABILISATION. DE TOEKOMST VAN FOTOGRAFIE IN JE HANDEN. De nieuwe LUMIX GX8 is de perfecte camera voor de bekroonde fotograaf Daniel Berehulak. Voortreffelijke prestaties bij weinig licht en de vooruitstrevende dubbele stabilisatie techniek stellen hem in staat om prachtige opnames te maken in een dynamische omgeving. Zonder daarbij enige concessie te doen. Een moderne kijk op een klassiek ontwerp , voorzien van een kantelbare zoeker en een vrijkantelbaar OLED display, helpen hem zijn perspectief te vinden en te delen met de rest van de wereld. Ontdek welke LUMIX G camera de juiste vóór jou is: www.panasonic.nl
NIEUWS
NIEUWE LUXE COMPACTCAMERA'S VAN NIKON Nikon komt met drie nieuwe luxe compactcamera's tegelijk. De nieuwe DL-serie belooft een voor compactcamera's ongekende beeldkwaliteit, fl exibiliteit en handzaamheid. De nieuwe serie compactcamera's van Nikon bestaat uit de DL24-85 f/1.8-2.8, de DL18-50 f/1.8-2.8 en de DL24500 f/2.8-5.6. De drie camera's komen met een vast objectief, een snel hybride autofocussysteem en een verbeterde
optische vibratiereductie. Alle DL-camera's beschikken over een 20,8 megapixelsensor en hebben de mogelijkheid om 4K te filmen in 25p en 30p. De DL24-85 f/1.8-2.8 beschikt over een breed
inzetbaar zoomobjectief, een Supermacro-stand en een kantelbaar OLEDaanraakscherm met 1.037.000 beeldpunten. Voor fotografen die van groothoek houden, is er de DL18-50 f/1.8-2.8. Deze camera bezit het meest lichtsterke ultragroothoekobjectief dat Nikon ooit maakte. Ook is het objectief voorzien van de bekende Nano Crystal Coat, die zorgt voor een extra helder beeld. Ook het kantelbare OLEDaanraakscherm is op de DL18-50 te vinden.
De DL24-500 f/2.8-5.6 is bedoeld voor de fotograaf die graag meer zoom tot zijn of haar beschikking heeft. De camera biedt maar liefst 21x zoom. Ook is er de sportstand voor scènes met snel bewegende objecten. De DL24-500 heeft een elektronische OLED-zoeker met 2.359.000 beeldpunten. Nikon meldt dat de DL-serie vanaf juni te koop zal zijn. Prijs DL24-85 f/1.8 € 749,DL18-50 f/1.8 € 929,DL24-500 f2.8-5.6 € 1019,Info nikon.nl
NIEUWE TAMRON-OBJECTIEVEN Transcontinenta, de importeur van Tamron in Nederland, kondigt twee nieuwe objectieven uit de SP-serie objectieven aan: Tamron SP 85mm f/1.8 Di VC USD en Tamron SP 90mm f/2.8 MACRO 1:1 Di VC USD. De Tamron 85mm f/1.8 is een lichtsterk en kort teleobjectief, voorzien van beeldstabilisatie. Het objectief is uitgerust met LD (Low Dispersion) en XLD (Extra Low Dispersion) glaselementen. De vochtbestendige constructie voorkomt het binnendringen van vocht en de Fluorine coating op de frontlens stoot vuil af en gaat condensvorming tegen. Het nieuwe objectief is beschikbaar voor Nikon, Canon en Sony.
8
De Tamron 90mm f/2.8 Marco is een nieuwe editie van het bekende 90mm macro-objectief. De SP 90mm deelt de LD- en XLD-elementen met de SP 85mm, al heeft de SP 90mm twee XLDglaselementen om de verstrooiing van licht tegen te gaan. De USD (Ultra Silent Drive) controlesoftware voor scherpstelling is nieuw voor de Tamron 90mm f/2.8 Macro. Ook dit objectief is geschikt voor Nikon, Canon en Sony. Info transcontinenta.nl
DIGIFOTO PRO 1
LUMIX GX8
• 20 Megapixel MFT sensor • 4K Video, tot 30 fps • 4K Photo: maak 30 foto’s per seconde, zelfs al voordat je de knop indrukt! • Sluitertijd van 1/16000 seconde tot 60 seconden • ISO tot 25.600 • Krachtige Dual Image Stabilizer voor correctie van bewegingen • 3 inch kantel- en draaibaar OLED touchscreen • Stof- en spatwaterdichte behuizing • Wi-Fi + NFC functie voor het direct delen van uw beelden * Prijs is na Panasonic cashback en inruil. Actie is geldig t/m 31-3-2016.
vanaf
899
€
*
TRENDS
2016 in trends
Drones, virtual reality en mirrorless In de toekomst kijken gaat niet, dat weten we allemaal. Maar voorspellingen kunnen we wel doen. Wat worden de trends in fotografie en video in 2016? We keken in onze glazen bol en zagen een aantal trends voor dit jaar. TEKST JASPER VAN BLADEL
Lay Flat We twijfelen of het iets te maken heeft met de opkomst van drones, maar er is een trend waarbij onderwerpen van bovenaf gefotografeerd worden. Dit heet Lay Flat-fotografie. Vooral in de foodwereld is het een opkomende
trend: alles van bovenaf fotograferen in collagevorm. Een mooi gedekte tafel van boven of de ingrediĂŤnten van een taart filmisch uitgespreid over een vintage werkbank. Het is een fris, helder en grafisch perspectief. Ook designartikelen of kleding
zijn geschikt om op deze manier te presenteren. Het is een mooie uitdaging om te kijken voor welke onderwerpen Lay Flat nog meer geschikt is. Websites en magazines zullen dit jaar in ieder geval vol staan met dit soort foto's.
'Het onderscheid tussen een compactcamera en een smartphone wordt steeds kleiner' 10
DIGIFOTO PRO 1
Smartphone vs. compactcamera De camera in onze telefoon is niet meer weg te denken. In situaties waarin je vijf jaar geleden nog een compactcamera zou gebruiken, wordt nu de telefoon uit de broekzak gehaald. Begrijpelijk, want de kwaliteit gaat met sprongen vooruit. De resolutie van de beelden die je met een telefoon schiet, maakt ze geschikt om af te drukken. Maar de belangrijkste reden om te fotograferen met je telefoon blijft natuurlijk het gemak waarmee je de gemaakte foto's kunt delen op internet via bijvoorbeeld Instagram, Facebook en Twitter. Met enkele eenvoudige handelingen zijn je foto's meteen door een groot publiek te zien. De traditionele compactcamera is op dat vlak in het nadeel tegenover de smartphone. Maar natuurlijk is het zo dat deze camera's, hoe eenvoudig de gemonteerde objectieven ook zijn, qua beeldkwaliteit toch nog een streepje voor hebben op een telefoon. In een smartphone kan door ruimtegebrek nu eenmaal geen objectief van topkwaliteit gemonteerd worden. Om de concurrentie met de smartphone te blijven voeren, zien we dat camerafabrikanten hun compactcamera's steeds meer interactieve functies meegeven. Je zou kunnen zeggen dat het onderscheid tussen een compactcamera en een smartphone steeds kleiner wordt. Was het eerst zo dat de telefoon steeds meer op een camera ging lijken, nu is het precies andersom. Wifi, bewerkingsmogelijkheden in-camera, bijbehorende apps en opties om de foto's direct op social media te delen, je vindt het nu ook in compactcamera's. Bellen zullen we nooit met onze camera doen, maar zien we op de andere vlakken straks nog het onderscheid tussen een smartphone en een compactcamera?
DIGIFOTO PRO 1
Patronen en prints Een andere trend is het fotograferen van patronen en prints. Het gaat dan om terugkerende vormen in de achtergrond, liefst in een goede knalkleur. Geometrische simpele of juist sierlijke botanische prints in de achtergrond van een portret ga je veel zien in bijvoorbeeld mode- of portretfotografie. Daarnaast zien we ook veel egale achtergronden in pastelkleur langskomen. Kleur is sowieso erg belangrijk dit jaar. Veel pastel, maar ook enkele knalkleuren worden het helemaal. Roze, perzik, oud blauw, knalgeel, zeegroen en mokkabruin: dat is 2016.
'Analoge fotografie is terug van nooit weggeweest'
Analoog De toekomst klinkt digitaal, toch? Niet helemaal, want analoge fotografie is terug van nooit weggeweest. Natuurlijk is het zo dat veel fabrikanten gestopt zijn met het maken van film, maar de overgebleven producten vinden nog steeds een stabiele markt. Vooral jonge fotografen, die opgegroeid zijn met de digitale fotografie, gebruiken graag een ouderwetse camera met een rolletje film. Op online-marktplaatsen groeit en floreert het aanbod in analoge camera's en films als nooit tevoren. Fotograferen op film is een ambacht, iets dat in deze digitale tijd een waardevolle toevoeging kan zijn. Deze vorm van fotografie zal altijd blijven bestaan, net zoals een goed album op vinyl nog steeds kan bestaan naast Spotify en mp3. In 2016 zal de analoge markt, waar we ook onlinemarktplaatsen in meenemen, dan ook stabiel blijven of zelfs verder groeien.
11
TRENDS
Mirrorless De spiegelreflexcamera is al decennialang de standaard voor gevorderde consumenten en professionals. Sinds een paar jaar zijn er echter kapers op de kust: compacte systeemcamera’s zonder spiegelmechanisme. Deze camera's winnen enorm aan populariteit. Ze zijn compacter en lichter dan een dslr, doordat de techniek binnenin de camera eenvoudigweg minder ruimte inneemt. Dit terwijl ze een erg goede (beeld)kwaliteit leveren. Zeker de duurdere modellen met grote sensor, er zijn al full frame systeemcamera's, en goede elektronische zoekers doen absoluut niet onder voor een traditionele spiegelreflexcamera. Als de ontwikkelingen dit jaar in een lineaire lijn doorgetrokken worden, kan het best weleens zo zijn dat de traditionele dslr van de troon wordt gestoten door de compacte systeemcamera.
'Compacte systeemcamera's winnen enorm aan populariteit'
Drones Een aantal jaren geleden was het kopen van een drone een kostbare aangelegenheid. Goedkoop zijn ze nu nog niet, maar wel betaalbaar voor iedereen die er mee wil werken. Het luchtruim is een relatief onontgonnen stuk van de wereld voor de fotograaf en de filmer. Het biedt nieuwe perspectieven en mogelijkheden. Een drone kan niet alleen gebruikt worden om functionele landschapsfoto's mee te maken, maar denk ook eens aan een huwelijksreportage waarbij de familie van bovenaf wordt
12
360 graden-fotografie en virtual reality Virtual reality sluimert al een aantal jaren rond, toch is deze techniek nog geen gemeengoed. Grote bedrijven zetten het al jaren succesvol in, maar in het afgelopen jaar is virtual reality ook bezig geweest met een opmars op de consumentenmarkt. 2016 betekent waarschijnlijk de echte doorbraak. Als consument kun je tegenwoordig al kiezen uit verschillende VR-brillen, zoals de high-end Oculus Rift of de zelf te maken Google Cardboard. Ze nemen je mee in een virtuele wereld, zodat je in fotografie en video kunt verdwalen. Steeds meer fotografen, videomakers en bedrijven zien de unieke kansen en voordelen van virtual reality en proberen hun opdrachtgevers ervan te overtuigen ook gebruik te maken van deze tweede werkelijkheid.
vastgelegd. Of een bedrijfsreportage vanuit een geheel ander filmisch of zelfs dramatisch perspectief. In films en op televisie zijn deze beeldvormen al langer aanwezig. Je ziet bijvoorbeeld vaak een mooie sportwagen die door een drone gevolgd wordt in een adembenemend landschap. Het is nu aan de foto- en videograaf om deze nieuwe manier van kijken te integreren in hun werk. Een mooie uitdaging, die hoogstwaarschijnlijk een vlucht gaat nemen in 2016 als de technieken nog beter worden en de prijzen nog verder dalen.
DIGIFOTO PRO 1
DE STUDIO APPARATUUR VAN NU... DE URKER NO NONSENSE VAN TOEN!
VOOR 23:59 UUR BESTELD, MORGEN IN HUIS ZATERDAG BESTELD, ZONDAG IN HUIS
9,1
9,6
Alteed skarp!
R E V I E W | O LY M P U S P E N - F
Olympus PEN-F
VAKMANSCHAP IN EEN MOOI JASJE In 1963 is hij voor het eerst ge誰ntroduceerd en na 53 jaar is hij terug: de Olympus PEN-F. Met ruim 20 megapixels, een elektronische zoeker en zeer snelle reactietijd draait het bij deze camera niet alleen om het uiterlijk, maar met zijn inspirerende retrodesign en vele creatieve mogelijkheden wil je wel direct aan de slag. Dat hebben we ook gedaan. TEKST EN FOTOGRAFIE MARC ROOS
'Met de knop voorop kun je tijdens het fotograferen direct een creatief filter over de foto leggen' Sinds Olympus de eerste, voor een grotere groep toegankelijke systeemcamera in 2008 introduceerde, zijn er flink wat ontwikkelingen geweest in dit spiegelloze segment. Maar in het groeiende concurrentieveld weet Olympus wederom te verrassen. Deze keer met de zeer fraai vormgegeven PEN-F. Met een zogenaamde retrolook heeft de camera nog veel stijlkenmerken van de oorspronkelijk ge誰ntroduceerde analoge PEN-F van Olympus. Het is de eerste digitale PEN met een elektronische zoeker naast het kantelbare touchscreen. Met de introductie van deze PEN-F, die zij zelf zien als een volledig op zichzelf staand model, richt Olympus zich op de zeer serieuze en enthousiaste fotograaf. De PEN-F wordt gezien als de ultieme camera voor straatfotografie.
14
Onder de fraaie motorkap Naast de opvallende vormgeving biedt deze camera natuurlijk veel meer. De camera heeft bijvoorbeeld 81 scherpstelpunten. Er is voor het eerst een elektronische zoeker met een resolutie van 2,3 miljoen pixels toegevoegd met een beeldveld van ongeveer honderd procent. Het beeldscherm, met een resolutie van ruim 1 miljoen pixels, heeft verschillende touch-bedieningsfuncties, zoals vergroting van het AF-gebied, sluiterontspanning en het regelen van de wifi-verbinding. De batterij moet ongeveer na 330 beelden weer opgeladen worden. De opnameformaten van de camera zijn RAW en/of JPEG. De aspectratio van het beeld is aan te passen van het voor Olympus bekende 4:3-formaat naar 3:2 / 16:9 / 6:6 of 3:4. De camera is in een zilveren en zwarte variant verkrijgbaar.
Het is even zoeken, maar de geheugenkaart moet geplaatst worden bij de accu. De camera werkt overigens met SDgeheugenkaarten. Na het aanzetten valt direct op dat de batterij-indicator na een aantal seconden verdwijnt. Op zich geen groot probleem, aangezien de indicator wel zichtbaar is in de zoeker, maar het is niet altijd praktisch. Uiteraard knippert dit symbool wel als de batterij bijna leeg is. De structuur voor het afstellen van bijvoorbeeld de ISO- en witbalanswaarden is ook even wennen. Naar boven/beneden drukken en de ISO loopt op of af, en naar links/rechts drukken
DIGIFOTO PRO 1
C A M E R A O LY M P U S P E N - F | B R A N D P U N T 1 7 M M | D I A F R A G M A F / 1 1 | S L U I T E R T I J D 1 / 1 6 0 | I S O 2 0 0
betekent dat de witbalans wijzigt. Na een aantal keren gebruiken, word je daar vanzelf handiger in. Er is enorm veel aan te passen aan de camera. Zo kun je diverse rasters toevoegen aan de elektronische zoeker en het beeldscherm, en dit is ook afzonderlijk van elkaar in te stellen. Handig om recht te fotograferen of om direct te zien hoe je de regel van derden (de gulden snede) op een foto kunt toepassen. De verschillende knoppen op de camera zijn veelal naar eigen inzicht aan te passen. Je kunt er dus een andere functie aan toevoegen die voor jou persoonlijk handiger is. Met de knop voorop kun je tijdens het fotograferen direct een creatief filter over de foto leggen. Met een keuze uit 28 filters, zoals Pop Art, Soft Focus en korrelige film, heb je genoeg mogelijkheden om iedereen te verrassen met een foto direct vanaf de camera. Met wifi heb je vervolgens de mogelijkheid om de foto te delen via je smartphone. Het toegepaste filter zie je overigens al tijdens het fotograferen door je
DIGIFOTO PRO 1
zoeker of op het beeldscherm. Ook tijdens het filmen heb je direct een aantal creatieve mogelijkheden, zoals een oude filmlook. De autofocus heeft veel mogelijkheden. Naast de standaardmogelijkheden, zoals digitale ESP-, centrum en spotmeting, kun je ook
'De sluiter werkt erg direct; de knop indrukken is een foto maken' zelf de positie van het scherpstelpunt bepalen, de grootte daarvan instellen en een cluster van scherpstelpunten kiezen. Daarnaast heb je tijdens het scherpstellen de mogelijkheid om in te zoomen, zodat je het punt in de foto dat je scherp wilt hebben, n贸g meer kunt controleren. De camera heeft een 'image stabilizer', oftewel
de camera biedt een aantal opties om ervoor te zorgen dat je zoveel mogelijk geholpen wordt om bewegingsonscherpte te voorkomen. Dit is erg handig in situaties met weinig licht of als je fotografeert met veel zoom. Er is een aantal opties voor foto's, maar ook tijdens het filmen kan er gebruik worden gemaakt van een tweetal stabiliteitsmogelijkheden. In tegenstelling tot de Olympus OM-D E-M5 Mark II heeft deze PEN-F helaas geen weerbestendige afdichting. Ook is er geen aansluitingsmogelijkheid voor een externe microfoon aanwezig.
Kwaliteit afbeeldingen Met 20,3 megapixels en een 5-assige beeldstabilisatie verwacht je goede kwaliteit foto's. En dat is precies wat deze spiegelloze systeemcamera levert. Bij een volledig open diafragma, in dit geval f/1.8, is het zoeken naar de chromatische aberratie. Het is er wel, maar dat geldt ook voor sommige objectieven in het hele dure spiegelreflex-segment. Moir茅, een storend
15
R E V I E W | O LY M P U S P E N - F
Wifi-functionaliteit en de OIS-app
Als je het toestel verbindt met wifi in combinatie met de app Olympus Image Share, is er veel mogelijk. Uiteraard kunnen de foto's van de camera direct worden overgezet naar een smartphone. Het is mogelijk om de camera op afstand te bedienen en ermee te fotograferen. Er zit al een aantal filtermogelijkheden direct op de camera, maar het is ook mogelijk om filters achteraf toe te passen via deze app. Tenslotte is het mogelijk om GPS-tags toe te voegen aan gemaakte foto's. De verbinding kan theoretisch zeer eenvoudig tot stand worden gebracht middels een QR-code. Eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de verbinding tussen de OIS-app en mijn test-smartphone (de wat oudere Samsung Galaxy S4) niet tot stand kwam. Bij de beoordelingen van de app in de Google Play Store en op internet lees ik dat meerdere mensen daarmee kampen. Bij nieuwere toestellen en bijbehorende software zul je dat probleem minder snel ervaren. De app krijgt goede recensies. Bij het schrijven van dit artikel heeft de app 3,8 van de 5 sterren in de Google Play Store.
C A M E R A O LY M P U S P E N - F CREATIEVE FILTER KORRELIGE FILM BRANDPUNT 17MM DIAFRAGMA F/5.6 SLUITERTIJD 1/640 ISO 250
Olympus PEN door de jaren heen PEN 1959
16
PEN EE 1961
PEN EES 1962
PEN D 1962
PEN F 1963
DIGIFOTO PRO 1
ADVERTENTIE
Vóór 18:00 uur besteld, dezelfde dag verstuurd!
DÉ CAMERA-ACCESSOIRE SPECIALIST VAN NEDERLAND!
JUPIO DUBBELLADER
DAT IS 'Het is jammer dat deze camera geen optie biedt om te filmen in 4K-modus' lijnenpatroon, heb ik nog niet waargenomen op de gemaakte foto's. Voor het beoordelen van de foto's is de software van Olympus zelf gebruikt, aangezien Camera Raw van Adobe ten tijde van het schrijven van dit artikel nog niet overweg kon met de RAW-bestanden van de PEN-F. Uiteraard zijn alle waardes bij het beoordelen van de RAW-
HANDIG!
f/2.8 is dit bijna volledig verdwenen. De ruis is tot en met ISO 3200 onder controle en zelfs daarboven kun je met een kleinere afbeelding prima uit de voeten en is de hoeveelheid ruis niet storend. De software in de PEN-F onderdrukt de ruis dus prima, zodat er bruikbare JPEGbestanden overblijven. De zogenaamde dynamic range van de camera is voldoende. De testbeelden gemaakt in RAW geven je veel ruimte en laten zien dat je prima foto's kunt herstellen die 3 stops onderbelicht zijn zonder dat er teveel ruis optreedt. De camera en dus de beeldkwaliteit hebben we getest in combinatie met de M.ZUIKO DIGITAL 17mm f/1.8. Een kwalitatief
De JUPIO DUBBELLADER: de ideale laadoplossing! Dankzij deze dubbellader bepaalt u zelf welke accu’s u oplaadt! Dat zijn bijvoorbeeld de accu van uw fotocamera en de accu van uw actioncam. Of twee dezelfde accu’s van uw DSLR camera. Deze oplader laadt beide accu’s tegelijk op! Krijgt u een andere camera? U behoudt gewoon deze oplader en schaft voor een paar Euro een nieuw accu-frontje aan. Ideaal!
'De autofocus heeft veel mogelijkheden' bestanden op 0 gezet. Als je met de 17mm helemaal 'open' fotografeert met een diafragma van f/1.8, treedt er vignettering op. In de hoeken is het flink donkerder dan in de rest van de foto. Bij diafragma
JUPIO DUO acculader Ook geschikt voor smartphone/ tablet. Nu slechts: € 59,95
ACCU FRONTJE Voor meer dan 200 camera-accu’s leverbaar! Nu slechts: € 4,50
Bezoek saake-shop.nl/dubbellader voor meer info! Afhalen in Haarlem op afspraak • info@saake-shop.nl T: 023-2302168 Saakeshop.nl
DIGIFOTO PRO 1
R E V I E W | O LY M P U S P E N - F
goed objectief met een mooi bokeh, maar we stuitten wel op wat lensflare en ghosting. In onze testbeelden zie je bij een wat kleiner diafragma veel lichtstrepen en spots in beeld als de zon in de foto zichtbaar is. Is de zon net buiten beeld, dan kan er nog steeds wat lensflare verschijnen.
Conclusie
Snelheid De sluiter werkt erg direct; de knop indrukken is een foto maken. Daar kunnen weinig concurrenten tegenop in dit segment. Het wegschrijven van de foto's gaat ook redelijk snel, zelfs met de verouderde SanDisk Extreme III 30MB/s, SD HC in dit geval. Als je in de 'burstmodus' fotografeert, haal je ongeveer 10 foto's per seconde. Op dat moment duurt het wegschrijven van de foto's uiteraard iets langer.
Filmen Met de PEN-F kan ook gefilmd worden. Naast de eerder besproken filters die tijdens het filmen kunnen worden toegepast, is het ook mogelijk om de beeldkwaliteit te veranderen. In de Full HD range kun je normaal tot en
'De batterij moet ongeveer na 330 beelden weer opgeladen worden' met 'Super Fine' kiezen als opnamemodus en binnen de verschillende modi kun je ook de framesnelheid aanpassen in verschillende stappen. In de huidige tijd is het echter jammer dat deze camera geen optie biedt om te filmen in 4K-modus. De bestanden worden opgeslagen in het MPEG-4 AVC/H.264- of AVIformaat (Motion JPEG). De ingebouwde stabilisatie werkt prima. De bewegingen worden
goed onderdrukt met de sensorverschuiving en digitale compensatie. De PEN-F wordt geleverd met een externe flitser. De flitser is zowel horizontaal als verticaal te draaien. Erg handig als je indirect wilt flitsen. Met een richtgetal van 12.9 (bij ISO 200) is de flitser sterk genoeg om goed te functioneren als invulflitser.
C A M E R A O LY M P U S P E N - F | C R E A T I E V E F I L T E R K E Y L I N E I I | B R A N D P U N T 1 7 M M | D I A F R A G M A F / 5 . 0 | S L U I T E R T I J D 1 / 2 0 0 0 | I S O 2 0 0
Dat de Olympus PEN-F niet alleen qua uiterlijk bijzonder is, wordt al snel duidelijk als je met deze camera aan de slag gaat. Dit toestel heeft enorm veel mogelijkheden en het fijne daarvan is dat deze ook nog veelal te personaliseren zijn. De beeldkwaliteit is erg goed en de mogelijkheid om in RAW te schieten, geeft je nog meer opties om het beste uit de camera te halen. De creatieve filters die direct aan de foto's meegegeven kunnen worden tijdens het fotograferen, zijn in combinatie met de wifimogelijkheden erg aardig. Aangezien de doelgroep de enthousiaste straatfotograaf is, zal de hoge prijs voor sommigen toch een drempel zijn om tot aanschaf over te gaan.
Specificaties
Adviesprijs â‚Ź 1.199,- (body) Resolutie 20,3 megapixels Beeldsensor 4/3" Live MOS-sensor ISO-bereik LOW-25.600 Scherm 3-inch (1,04 miljoen beeldpunten, kantelbaar) Zoeker Oled-evf (2,36 miljoen beeldpunten) Scherpstelling 81 scherpstelpunten Snelheid 10 fps Opslag SDHC, SDXC, UHS-I/II Afmetingen Ca. 124,8 x 72,1 x 37,3 mm Gewicht 427 gram (incl. batterij en geheugenkaart) Beeldstabilisatie 5-assige sensorstabilisatie Filmfunctie Full HD (1920 x 1080), max. 60fps
Beoordeling Scherpte Vervormingen Autofocus Behuizing Prijs/kwaliteit
GOUD
18
CATEGORIE
CSC GEAVANCEERD
DIGIFOTO PRO 1
TAMRON CASHBACK
Foto: Tenroc
s l e b e i r k e t Len
€50,Tamron 16-300mm Di II VC PZD Macro
€70,Tamron SP 24-70mm Di VC USD
€100,Tamron SP 150-600mm Di VC USD
Koop nu een geselecteerd Tamron objectief met award winnende beeldkwaliteit voor uw Canon, Nikon of SONY camera én ontvang tot maximaal € 100,- cashback. jaar garantie
Actieperiode: 15 maart 2016 tot en met 31 mei 2016. Zie: www.transcontinenta.nl/promoties
www.tamron.eu
Transcontinenta B.V. • Tel: 0252 - 68 75 55 • tamron@transcontinenta.nl •
facebook.com/tamronnederland
REVIEW | NIKON AF-S NIKKOR 24-70MM F/2.8E ED VR
Standaardzoom voor professionals
Nikon AF-S Nikkor 24-70mm f/2.8E ED VR De Nikon AF-S Nikkor 24-70mm f/2.8 ED die in 2007 werd ge誰ntroduceerd, was Nikons meest verkochte professionele objectief. Nikon brengt nu een verbeterde opvolger met VR-stabilisatie. TEKST EN FOTOGRAFIE MARK MOED
CAMERA NIKON D750 | BRANDPUNT 24MM | DIAFRAGMA F/2.8 | SLUITERTIJD 1/4000 | ISO 160
20
Nikon heeft naar eigen zeggen geluisterd naar de professionele gebruikers van de 24-70mm f/2.8 en deze feedback gebruikt om een volledig nieuw objectief te ontwerpen. Volgens Nikon is het objectief sneller, sterker en stabieler. De 24-70mm is nu voorzien van optische VR-beeldstabilisatie, waardoor je met een 4-stops lagere sluitertijd kunt fotograferen. Dat betekent dat je in een bepaalde situatie met 1/4 in plaats van 1/60 kunt werken. Uiteraard wordt alleen je eigen trilling gecompenseerd, niet de beweging van het onderwerp. Ook het diafragma is stabieler, want Nikon past een elektromagnetische diafragmasturing toe, vandaar de letter E in de
typeaanduiding. Door de elektromagnetische diafragmasturing is er sprake van een hoge belichtingsprecisie tijdens snelle serieopnames en minder slijtage aan mechanische delen. Wat dat betreft is de 24-70mm een ideale partner voor de nieuwe Nikon D5 met zijn hoge seriesnelheid van 14 beelden per seconde. Nikon meldt dat het objectief compromisloos is gebouwd wat betreft optische en mechanische onderdelen. Het ontwerp is zo robuust dat professionele gebruikers de 24-70mm als werkpaard kunnen gebruiken. Het objectief is bestand tegen spatwater, stof en zand. Nieuw is de fluorcoating op het voorste en achterste
DIGIFOTO PRO 1