427

01:Layout 1

6/30/2013

11:59 PM

Page 1

òük»c»w þðBܺô»ð þK ôrâ ºô»OBܺk óBPwkqõÜ þíÈ q»ø»è »„ºo»ø ,òük»c»w þðBܺô»ð þKô râ ÿ rýì»C tüs»ÍèôlG»Ì þè»Ì æ»ì óBìBw :R»HüBO -rÈkôB_ q»w »OBܺk ‡rÉø AlÜ»ü»ìBñðBü»G»è ,»…ýìçxýC ÿºô»ñOôtG ÿ q»GAq ÿArG RBÜôBø »Ü þÌq»„Bð»G †ýðBPwkq õÜ þíÈ q»ø þðBÜ»ðkqAvH¾»ø µóBPwkq õÜ þíÈ q»ø þýwBýw þO»wºk ºô»ñÈ o»âBð óArÉC þýìçxýC ÿ qBì½Ü»è" þO»ý…ü õýwõð ,Ak»ü»ìBñðBü»G ô»è ôArGôBð .QÉðAsºk »ü½G ,QÈ rܺk óBCq õØ q»HìAq»G þO»üBÜõw µþGºk»C ÊG »ðAu ¼ q »Ýðõ_ ,óBPwkq õÜ þíÈ q»ø #."ºô»ñÈ o»âºk o»„»G óAô»C õݾ»G ,ºô»ñÈ o»â»ð þP„BC»G QÉGºk ½G rOBü s ÿqBýðAs

|3

»ü»ðBPÔ»ø þýO»ü»ì½Ü ,ÿrýHÜBðôq ,þwBýw þÜ»ü»ìBðu¼q

2013/7/1 »í컄 ôk )427( ºqBìu

"RBÝG þðBì»èqBK þíPxýw þñìAs þðAõO þPÉÜ»ü" Rrãü q»w qõPwºk ÿºô»ðkrÜqAõì»ø ½G þPÉÜ»ü þO»wBýw| :ÞÈ qBPðBì»èqBK .RBÝG q õPwºk ÿºu ¼ rK þƒƒÝƒƒÈ qkBƒƒÜ ,ºô»ƒƒüºqBƒƒƒGô»ƒƒƒè q»ƒƒƒø þPÉÜ»ü ,»üAõýÉK þPÉÜ»ü ÿ õOô»Ýƒ…ƒÉƒK óBPwkq õÜ þݾ»g ½G ÿºq ô»â þÝÈ qBÜ q»ƒƒƒHƒƒƒìAq»ƒƒƒG ÿºô»ƒƒƒCq»ƒƒƒG»ƒƒƒè ,ºôkrƒƒƒƒÜ ½G þO»üBܼ q»w ÿºôBì ÿºô»ðkrÜvÈ qk õÜBO ºôºlðAo»â ÿ q õPwºkºu ¼ rK ,þOqBK ôlük þü sAôBýW»G óBÜ»ýwBýw ºtÉø ÿ ½Ü »Ü ºô»ñwõñG ÞÈ q õPwºk ºô»ñýðAô pƒÉƒO .QÉG óBÜ»ýü sAôBýW õì»ø ÿºkAs þO»HüBO þPðôBÜ»C»è ,óBøq õG þíø»Ô ,ßõHxü»Ô þýO»ü»ì½Ü ÿ o½O»è ÿ ½g ÿºôBƒì »ƒPƒwAq" þƒO»ƒýƒƒ…ƒƒü õƒƒýƒƒwõƒƒð ÁBƒw ôk þƒOqBƒK ½ƒG þƒƒO»ƒƒüBƒƒÜ¼ q»ƒƒw ½G Akq»HìAq»G »è ï»G ,ºô»üArÜvƒÈ qk þƒíƒPƒxƒýƒw»ƒè þƒüAôBƒƒDƒƒ¾Bƒƒì »ƒƒüBƒƒO»ƒƒø þPÉÜ»ü ºô»ü½ø»G ôArÜ þO»üBܼ q»ƒw ÿºô»C ,krÜ þðBì»èqBK þíPxýw þñìAs krܺk ½G ÿ qBÜ õGvÉì»è ó ½ýws ½K ½C #."ÿkrÜ þPÉÜ»ü

|3

ºôºkrÜvÈ qk »Ýük þ¾Bw ô ôk ½G þðAs qBG kõÍw»ì þýO»üBܼ q»w ÿºôBì óBPwkqõÜ þðBì»èqBK

5

:þðBùýW ÿºqô»â ÿlð»ìrýG,òÈ q½O óæBC

þðBÜ»ýüoõÜõì»Ü ,þðBG»¾BO ÿqõð .k RBܺkArÝ„BC îÈ q»ø ÿqõPwºk þwõñ„ºq

|4

½G rOBü s ÿqBýðAs

,þƒƒƒƒƒƒðBƒƒƒƒƒƒG»ƒƒƒƒƒƒ¾BƒƒƒƒƒƒƒO ÿ q õƒƒƒƒƒƒƒð .k ,"rÈkôB_" Á»â»è AlýÝÉñOô»ÝÉK ôB_»è þƒƒíƒƒÈ q»ƒƒø þƒƒwõƒƒƒñƒƒƒ„ºq ÿºqBƒƒƒG»ƒƒƒè ÿ q õPwºk QÉGBð" Qɾºk ºô»ðBPwkq õÜ þðAsBw ÊG»ƒG óBƒPƒwkq õƒÜ þƒíƒÈ q»ƒø

òýèrÉÄ ô½HìAq êxܼrG ÿ»Ü»ðkrܻػO ÿôAkôq

4

k»íc»C kAsô»ð .ô

ÿApÈô ,ÊñƒÈôk :R»ƒHƒüBƒO -rƒÈkôBƒ_ þðBì»èqBK ,ó½ýws½K½C ÿlðõO þüAsºoBð ,þðBìAlð»C þãðºk ÿ»ñü q ¼ s»G óBPwkqõÜ ½G þðAs qBG kõÍw»ì þýO»üBܼ q»w ÿºôBì þÉK»G RBÜôBø ,ºôºkrÜvÈ qk »Ýük þ¾Bw ôk ÿqõPwºkºu ¼ rK QÉGºk »ÜºqBü pGºu ¼ rK óAsBw »G Ak»üºôBì ô»èq»ø †ýƒíƒÈ q»ƒø ºô»ƒýƒ„½ƒg ÿæ .ºô»ƒƒPƒƒÈ rƒƒÝƒƒGqAõƒƒì»ƒƒø ô»C »üAõýÉK þPÉÜ»ü þƒÝƒÈ qBƒPƒðBƒì»ƒèqBƒK þülðºôºu q»G»è þPÉÜ»ü ÿ»ƒñƒOô»ƒÝƒÝƒÈ q »ü»ãÈ q ô»G »Ýðõ_ »üAlðBPwkqõÜ þݾ»g µóBì»èqBK ½G ºô»PÈ rñÈ o»ãG qõPwºk ArðAõO Alƒ…ƒü q»ƒHƒìAq»ƒG»ƒè ,ºô»ƒPƒÈ rƒÝƒGqAõƒì»ƒø þOqBK ,»üAõýÉK óAo½â þÝÈ qBPƒðBƒì»ƒèqBƒK q»w»è óAsBw Ak»¾Bw ôk ô»C ÿºôB컃è þÝÈ qkBÜ ºô»üºqBGô»è q»ø .RBÜBð qõPwºk ﻃC" QƒÉƒ¾ºk þƒPƒÉƒÜ»ƒü ÿõƒOô»ƒƒÝƒ…ƒÉƒK þíPxýw »G þüBO½Ü þPÉÜ»ü ÿ»ñOô»ÝÝÈ q ."QÉñÉøºk þýO»üBܼ q»w þƒƒðkrƒƒÜlƒƒð»ƒƒw»ƒƒK»ƒƒƒG RºqBƒƒƒG»ƒƒƒw þƒÝƒÈ qBƒPƒðBƒì»ƒèqBƒƒK ,»ƒƒÜºqBƒƒü pƒƒGºu ¼ rƒƒK »G )þPÉÜ»ü( þðBPwkq õÜ þð½ýƒxƒÜArƒÔ òýðAõPG ÿºô»C ½G ,lðBü»ãüAq ÿ"rÈkôB_"

ºô»OBܺk½Ü þxðºrÔ ôkqõÜ þðArýHÜBðô q,þO»¾ôºkõÉð þÝÉxðArÕð½Ü

ô»üAkqAsBC ôBð»è Öwõü ºq»wºqB_»G þPxüõÉK

»ƒPƒÈ rƒhƒƒG þƒƒðBƒƒíƒƒPƒƒ…ƒƒýƒƒð ÊGºk BOºq»w ,ºô»ýýwrKAq ôBƒð þƒðBƒƒÜ»ƒƒð½ƒƒýƒƒxƒƒÜArƒƒÔ ô»ƒƒC q»ƒƒw»ƒƒè óBƒƒì»ƒƒèqBƒƒK »ƒPƒxƒü õƒÉƒK »ƒÜ ÿ»ƒðAkkBƒì ,òƒƒÈ rƒƒÝƒƒG þƒƒü qBƒƒÝƒPƒƒwºk rƒƒƒOAôk ,ó ô»ƒƒƒÝƒƒƒƒHƒƒƒƒÝƒƒƒƒÈ q þƒðõƒðBƒØ þƒƒÜ»ƒƒýƒƒü»ƒƒðvƒƒýƒƒè óBƒƒƒì»ƒƒƒèqBƒƒƒK ÿºôºqºk»ƒƒƒè ½G QÈ r݃G óBƒ…ƒýƒñƒPƒwºk ,»ðAkkBì ô»C ÿºô»ñP„oAk ÿ»ðvýè þðBìAlð»C ºrPÜB_ )óBì»èqBK þìºôk þèõg( ÿ q õƒPƒwºk #."ó»Ü»ð Ak»üºsBO »ðvýè ô»è ÿ qAl„»G

½G rOBü s ÿqBýðAs

ºô»ƒñƒýƒñƒÈ o»ƒãƒG »ƒÜºq õƒPƒwºk ÿºu ¼ rƒƒK ÿkBƒƒýƒƒ¾Bƒƒw»ƒƒè ó ½ƒƒ`ƒƒÜºô ,óBƒƒì»ƒƒèqBƒƒK óAk»w ïºkq»G»è þPÉÜ»ü ,AlýðlðAq s»ìAk ,ºôºkrÜq»w»è þPg»W ÿ rãð»üæ qAs»ø .Rrãü q»w »Ü õG þPÉÜ»ü þO»wBýw »ì»C þ…ýOô ,óBícºrèôlG»Ì qºô q»w .k ÿºôBƒì ½ƒG rƒO þƒ¾Bƒw ôk ºlƒð»ƒ_q»ƒƒø" þƒðAs qBƒG kõƒÍƒw»ƒƒì þƒƒýƒƒO»ƒƒüBƒƒÜ¼ q»ƒƒw Býð»O þPƒÉƒÜ»ƒü ﻃG ,ºô»ƒOºôArƒÜvƒÈ qk ÿ»ì»C AlýP…â þülðºôºu q»ƒG ôBƒñƒÉƒK»ƒè ރɃðBƒw»ƒÜ AlƒÝƒÉƒOBƒÜ»ƒè ,ºôkrƒÝƒ¾õƒƒHƒƒØ óBü»…ÉÜ »Ü krܺk óBüºô»C ÿ»„»ãðBG þPÉÜ»ü ,ºq õPƒwºk ÿºô»ƒðkrƒÜqAõƒì»ƒø »ƒÜºu ¼ rƒK ß»ƒüBƒwBƒƒü þƒƒÉƒƒK»ƒƒG þƒƒðAõƒƒO | ."óBì»èqBK ºô»PÉñÈ o»ãG óBíwõÌ óBðk»Ì Al…ü q»HìAq»G»è þO»GBG »üAõýÉK ,óAo½â ÿ qBPðBì»èqBƒK »ƒì»ƒC q õƒPƒwºk ÿºô»ƒƒðkrƒƒÜqAõƒƒì»ƒƒø ÿºô»C ½G ºôArðAk þPÉÜ»ü ÿ rOBgq»G»è óBì»ü»ìBñOô»ÝÝÈ q ï»C »Ü »íÉC QÉ¿G ï»G ,óBìkrÜ q õƒPƒwºk q»ƒG»ƒè krƒÜ aýø»G þƒOqBƒK Bƒýƒñƒ¾k AlƒýƒPƒwAq»ƒè q»w»è óAsBw »ýðºkBìBƒC ß»ƒüºõƒÉƒ„

ÿ q õð .k :R»HüBO -rÈkôB_ µþüBwBü ÿ o½LƒxƒK ,þƒðBƒG»ƒ¾BƒO ﻃƒƒƒƒƒƒÜ»ƒƒƒƒƒƒƒü ÿ qBƒƒƒƒÜºkBƒƒƒƒƒìBƒƒƒƒƒC þƒƒíƒƒÈ q»ƒƒø ÿ q õƒƒPƒƒwºkºu ¼ rƒƒƒK ,1992 þƒ¾Bƒw»ƒƒè óBƒƒPƒƒwkq õƒƒÜ q»ƒƒƒƒƒƒw»ƒƒƒƒƒƒè þƒƒƒƒƒƒÝƒƒƒÉƒƒƒHƒƒƒÉƒƒƒPƒƒƒƒÜ þwõñ„ºq þðB݃»ýƒü oõƒÜõƒì»ƒÜ óBPwkq õÜ þíÈ q»ø ÿ q õPwºk þðBܺsBýñ…ÉK AlýÉO ôºõƒýƒwõƒð ôBƒð þƒðBƒÜºkBƒì q»ƒw»ƒƒè ÿ ½ƒƒg .ºô»ƒO¼krƒÝƒðô q »ƒƒÜºq õƒƒPƒƒwºk þƒ…ƒýƒƒPƒƒxƒƒü õƒƒÉƒƒK»ƒƒG ߺô q»ƒƒø þðBÜ»ð½ýxÜArÔ AkBPƒxƒÉƒC»ƒè ,QƒÉƒðAsºk »Ü ó ô»ÝHÝÝÈ q »ðAkBì ô»C q»w»è óBì»èqBK †ü rOAôk µòÈ rÝG þü qBÝPwºk »Pxü õÉK ½G óBì»èqBK ÿºôºqºk»è þðõðBØ þÜ»ü»ðvýè .QÈ rñÉùHÝÉK »ðAkBì ô»C ÿºô»ñP„oAk

þðõHPwô qk»è þðAõýP…K ÿlðõO»G ï»Üºk óBPwkqõÜ þO»¾ôºk ."q»PܺqBÜ »PÉGºk ÿ qAlük ÿºqBGqºk óAô»gBG ëkBÌ .k Á»â»è þÈ oôBø ÿlÔºô ô qBýPg»ƒG æ»ƒì »Ü òÈ q ½O óæBC óBùýW ÿºq ô»â ÿlð»ìrýG þðAõGºk»ƒìBƒC»ƒè õƒG ރɃܻƒü þƒ…ƒü½ƒg q ¼ s óBì»Ü½âõPÕâ" Qɾºk ,»ÜºqAlük óBìvÈ qk þÜ»ü½âõPÕâ ,õG óAõW µþGBXýC ô qBýPg»G æ»ì tÈ o»G »Ü ,AlìBXð»C Al¾»â»è ô»ƒC ÿ qAlƒ„»ƒG ÿ»ƒCõƒè q ½ƒPƒÜk µòƒƒì q ¼ s òÈ q ½O óæBC ,Alý¾»â»è òü õG»ü½âõPÕâ òükrܽG ÿ ½g ÿ»Ü»HÉPÜ þwBG ÿ vÈ qk»G ÿºksBü þãðBì»è »Ü )»ã¾»ì½Ü þüBO½Ü( .ºô»PÉGôÃG ºqBü pG Al¾Bxì»C »Ü ,òÈ q ½O óæBC" þ…ýOô óAô»gBG ÿlðõO»G ,»ýýðBùýW ÿºq ô»â þÝÈlð»ìrýG þðBPwkq õÜ þðõHPwô qk»è þðAõýƒPƒ…ƒK ½G RBܺk ÞÉO»¾ôºk þðõHPwô qk ôºq ô»â þðBñÉùük»G ½G »…ýðAõýP…K q ¼ s ,kq õÜ þƒðkrƒÜºtƒýƒOArƒÜõƒíƒük»ƒG þƒxƒÉƒƒw¼ rƒƒK #."ÿkq õÜ ÿ»ã¾»ì½Ü

kqõÜ ÿºô»ðBwô»_ óBÜ»Õýè»g þPwºk»G

4

þü»¾Bw ï»w»PÌõì

|2 ½G rOBüs þüqBýðAs

óæBC µË rG¼k yýXü q þxðºrÔ ôkq»ƒø AlƒÉƒO µRô»ƒÜ òƒƒÈ q ½ƒƒO ½G óBü½g þüºkBìBC lƒð»ƒìrƒýƒG óBPwkq õÜ þíÈ q»ø þðAkq»ƒw ÿk»ìrýG òÈ q ½O óæBC µÿ pGqºk ÿlðõO»G »Ü ,lðBü»ãüAq þðBùýW þðõHPwô qk»è ÿ ½g ÿ rýãP…K .RBܺk óBPwkq õÜ þO»¾ôºk ô q»ƒƒwõƒƒð ºô»ƒƒüºqBƒƒƒGô»ƒƒƒè ,óAô»gBƒG ëkBƒÌ.k rƒýƒHƒÜBƒðô q Alýð½Ô»è»ƒO þƒÜ»ƒýƒülƒðºõƒü»ƒK»ƒè ºôBxðºrÔ þPg»PüBK þxü qBK»è þãðrâ ,lðBü»âAq ÿ"rÈkôB_" »G þ¾½ø»è »ƒÜ »ƒüºô»ƒC »ƒxƒðArƒÕƒð½ƒÜ ﻃC ,AqlƒìBƒXƒð»ƒC AkBƒxƒðºq»ƒÔ þƒðBƒƒì»ƒƒèqBƒK þ¾½ø»è kq õÜ þÜ»ü»Hgõƒð ÿ ½ƒâõƒPƒÕƒâ ,þxðºq»Ô þÜ»ü»Hgõð Á»â»è AkBxðºq»Ô þÜ»üBƒOºq»ƒw µRô»ƒÝƒPƒwºk »ƒüAõƒíƒÉƒK .»üºq ô»â »xðArÕð½Ü ï»C" þƒ…ƒýƒOô ôArƒGôBƒð þðlðBwBð ½G AlðB…ýK ÿ s q»G þÝÉPwBC þƒwBƒƒðõƒƒ„»ƒƒè »ƒƒÝƒƒðõƒƒ_ kq õƒƒÜ ÿ s ¼k õݾ»G ,QÉ_ºkqºk þðBGq õØ ÿkºq»Wõì

µòüBC ÿ»Ô»xè»Ô q»âlüBø òOqBì

3

sAsȯ kAsBC

ï»C ÿ19 ÿ u ¼ q :R»HüBO -rÈkôB_ ÿ»Pwºk ÿ ôArwrLÉè qBýPg»G æ»ì ,»ãðBì þƒƒðBƒƒýƒƒì»ƒƒè þƒƒPƒƒÉƒƒÜ»ƒƒü þƒƒü pƒƒÉƒƒƒâqBƒƒƒÜ þO»¾ôkõÉð þwArÕð½Ü»è þðkrÝü qAl„»G ôºq»G ÞÉíÈ q»ø ,ÛArýÌ þðBPwkq õƒÜ( þðBì»èqBK þ¾½ƒø»ƒè »ƒÜ )þƒwArƒÜõƒíƒük þÝÉO»GBG ,õ_ºõÈ o»G yü qBK»è BxðºrÔ ºsBO »OÂô»è þü q»ãñ„¼ q( þðB…ýðôBð»G ô»è RBÜôBø ôkrÝ„»Ý…ÉK )óBܺõGqBâs q ÿlð»ìrýG ôkq»ø»G ÿ ôB_ Alü»ðAkq»ƒw

2

info_chawder@yahoo.com

R»HüBO

2013/7/1 »í컄 ôôk )427( ºqBìu

:)þwArÜõíük ôºq»G ÞÉíÈ q»ø ,ÛArýÌ þðBPwkqõÜ( þO»¾ôºkõÉð þxðArÕð½Ü»è,qBýPg»G æ»ì

ß»üºõÉ„»G ,ó»ÝG þðºk»ì þ¾»ì½Ü þñPxh…ÉK ½G qBÜ »ðArýHÜBðô q µóBܺsAõhñOô»Ý…ÉK ºtÉø þÜq»C òýÉñGkBýðõG sAõhñOô»Ý…ÉK þÝɾ»ì½Ü òýðAõPG ï»ø QÈrHGºô»…ÉK ôºq»G R»ýýðBíè»Ì ÿrýG ï»ø »Ü ÿs q»G þÝÉPwBC »Ü»xðArÕð½Ü :óAô»gBG ëkBÌ.k # | kqõÜ ÿs¼k ôkqõÜ þwrK þðlðBwBð ½G AlðB…ýK

|R gis Debray ËrGôk yýXÈ q ÿ qAk»éK µóAô»ìBðu ¼o µ×õw»éü»Ô ƒ þƒPƒxƒýƒíƒÈkBƒÜ»ƒC µõƒ…ƒÉƒK þƒƒýƒƒìõƒƒÝƒƒc µ×õw»éü»Ô µlð»ìrýƒG»ƒG .þƒüBƒxƒðºpƒÔ ﻃG ,QƒÈ rƒÜºk Öƒwºô rƒÉƒãƒ„o½ƒƒ„ µÿ rÝýÔ »ü qBÝðAo½â Á»â»è rOBüs ‡»ðAô»è Alì»PxýG ÿºk»w þðBÜ»ƒü pƒÉƒãƒ„o½ƒ„ .ºõG qAl„»G µºôBüu ,ºõG ÞüAk»è yü qBK»è 1940 þ¾Bw µRq õÝPwºk »Ü AlÝÉðAtɃg ÿ»ƒüBƒw»ƒè ºq ô»ƒâ»ƒè þƒÜôBƒG »ƒƒÜ ,ó õƒƒG»ƒƒð qAk»ƒƒð õG ÞÉÜ»ü þÝüAk µ,õG yü qBK þðAqºtÈ qBK þìºkq»w þðBÜ»ãð»…ÉK ºqBÝOBƒG»ƒg»ƒè .óBÜ»üsBð þü qBÜrýâAk ½G ,»Ô»xè»Ô þðlñÈõg ºkrÜ ÿ ô o ÿÂBƒƒG ÿ»ƒƒðBƒƒhƒƒGBƒƒOõƒƒƒØ"»ƒƒƒè ‡»ƒƒƒì»ƒƒƒC Ak | cole normale sup rieure "óBüBPw½ìBì Althusser )rÉwõPèBC ÿ õè( þPwºk rÈ u»è ô»C ÿºô»ðkrÝýØBO µ,þO»ü ôlñÈõg Ak |Louis ,ÿ pG þü õOô»Üq»w»G ÿ»ƒü»ƒðBƒhƒGBƒOõƒØ ÿ»ìBðAôpG 1965 þ¾Bw rPýC µ,1960 þ¾Bw ÿ » Ô » x è » Ô ÿ | a gr g a t i o n ) ½ ý w B ã È r â » C ( þO»CBÔ»Ü ÿ»ìBðAô pG »Ü BñÉø Qwºk»G .»ýO»üBPw½ìBì »ÄAtG þðB„»HðB„ þðApÉãƒOBƒG»ƒg ƒ þ„½g þðBüu Bð ºõÉK þ¾BK ,óBÜ»ü q»ãK»_ ½G BGõÜ ôºq»G QÉ¿ÉùƒG ʃW»ƒG yƒü qBƒK þýðBùýW þð½ÝüBC Á»â»ƒè ókrƒÝƒOBƒG»ƒg Ëô»è µBýÅýè½G»è )AqBÅýâ Ê_( óAqBÝOBG»g BGõÜ»ƒè q»ƒø µ,krƒÜ ºõƒÉƒK þƒülƒðºõƒü»ƒK ÿ ½ÝðAs»è ºõG »Ô»xè»ƒÔ ÿ q ½ƒxƒÉƒÔ¼ rƒK ½ƒG ºôkrƒÜ þƒü sBƒxƒü q ½ƒƒýƒƒO µ,BƒƒðBƒƒÄBƒƒø õܺô AlýðAtýOqBK ÿ o»„»è ÿ»Ü»ü qAl„»G )?Al„o½„»è ‡o½„( Alü»ƒÜ»ƒHƒÉƒPƒÜ»ƒè )1967 þ¾Bw(|R volution dans la r volution? »ü q ½ýO µ tÉO Ak»HÉPÜ ï»è »Ü ,ºô»ýPÈ ôApÉâ »Pw»Wq»G ÿ ½ƒg þƒðBƒÜ»ƒü pƒÉƒãƒ„o½ƒ„ | .ºôkrÜ þ¾Bw þðBxýð ÿ 20»è ,ô s q»ø ï»G ƒ †ýðAk»Xð»Ý„»C þ„õO µ,Arýâ Ak 1967 ½G þðAkºqAlÉw»è þíÜõc BOºq»w µ,RBø ArÜ ßõw »Ü»íÜõc þüAôk ï»G ,ºô»üApG qAõ_ Bùð»O »Ü ,ÁBw þw þýðAlñü s ½G ÿ õì»ø ‡»ì»C ,krÜ ôAô»O ʃè þ¾Bƒw ½G »Ü ÿ»ýðBùýW »ñü»Lì»Ü ô»C ÿ»üBw»è ÞÈ o ºôº )q»OqBw( ó»üæ»è þðkrÜkAsBC | .Arg Á»â»è µóBƒÜBƒPƒ„»ƒø ÿBƒOºq»ƒw»ƒè AõxðApÔ ,BxðºpÔ ½G AlìtýèBýw½w þñOBø ÿ ôAqkrÉð»G ÿkrÜ 1981 þ¾Bw óAq»Pýì þ¾Bw BO»ø µ.óBÜ»ýO»¾ôºkõÉð »ülðºõü»K .Ak»ü»éK ï»è õG ïAôºkq»G †ü 1985 þðBÜ»ðkrÜ»„»â µóAo½â óBxük ƒ 2002 þƒ¾Bƒw õƒG ºô»ƒC ,ó õƒG ïAôºkq»ƒG ½G þüBK ô q ô»C ÿBãðBíü»K( þܼ q»ƒw»ƒG Sciences des Religions )óBÜ»ýñýüBC »PxðAs .AqkrÈ vH¾»ø |Institut Europ en en ÿ»ðvýè þìAlƒð»ƒC»ƒG 2011 þƒ¾Bƒw ƒ | Acad mie Goncourt q õÝð½â ÿBýíÈkBÜ»C þýGºk»C þÝÈ ôArhÝÈ o »Ü AqkrÈ vƒHƒ¾»ƒø »PÉGºk ß»üºõÉ„»G ‡»ì»C ,»ýüBxðºpÔ 1977 þ¾Bw ÿºô»C ½G ß»üºô»ðkrÜõGºq»Ø q»w»è Rô»Ü»ðq»G ÿ q õ݃ð½ƒâ þƒO»ƒg neige br le )QÈ pâºk Á ½ø»w( ÿ»Ü»ðBì¼o ÿ |Femina )BñýíÉÔ( þO»g AlýüBO½Ü»è µ|La ,»üAô q õÝð½â þO»g ÿ uk õܺô »Ü Aqk ÊK ÿºô»…ÉK ÿ tü o »OBHüºk »ðBì¼o ï»C »Ü .BxðºpÔ þðBÜ»gq»_ôBø »wõñðBìô o

.ºô»O»ðôkrÝý„ ô|ó ôkrÜ ½ƒG |þƒ…ƒýƒðkrƒƒÝƒƒOºôAk q»ƒƒHƒƒìAq»ƒƒG»ƒƒè ,ºôº-qBýPg»G æ»ì ó»üæ»è ,óBPƒwkq õƒÜ óAqBO ½G îðAkq»w ‡BK" »Ü lðBü»ãüAq òÈ q ½O |þðAkq»w |ÿºô»C |ÿºô»ðkrÝOºq ôAkôkrGAq»è »ƒíƒÉƒG ïlƒð»ƒìAsºq ,ﻃ݃G |Á õƒHƒð»ƒPƒƒw»ƒƒC |ÿ»ðAõW »Wq»ìõè»ø ô»C q»G»è ,óBPwkq õÜ þƒñƒÉƒ¾»ƒG ô"ºõƒHƒPƒwô qk AlƒðBƒPƒwkq õƒÜ»ƒƒè |þƒãƒðBƒì»ƒƒè ïºkBƒƒìBƒƒC" »ƒƒÜ ,Alƒƒýƒƒ„ºô»ƒƒC óBPwkq õÜ |þðAkq»w ,AkõOBøAk |ÿ q»HíÉxük #|".ï»ÝG

|Alain Touraine ,òÈ q ½O óæBC òü rOqBük µòü rPãðrâ»è ÞÉÜ»ü»G jq»_ôBø þwBñ¾»ƒì½ƒÜ ÿlƒð»ƒìrƒýƒG kAu»ð»G òƒÈ q ½ƒO ,QƒÈ rƒÜºk qBƒìu»ƒC »xðºq»Ô »è 1925 þ¾Bw»è ô»ýýxðºq»Ô 1958 þƒƒ¾Bƒƒw BƒƒƒO ,ºõƒƒƒG ÞƒƒƒüAk»ƒƒƒè ºô»ñü vÈõO ½G þðBíP…ýð þð»ìõXð»C»è þ¾Bw ,ºôkrÜ ÿ qBÜ óBÜ»ýýxðºq»Ô þOÂô»è µòýOæ ÿBÝü q»ì»C »è 1960 ÿlðºôBð )þééý_ ÿ ½ÝðAs( µþééýƒ_ þƒƒwBƒƒñƒƒ¾»ƒƒƒì½ƒƒƒÜ ÿºô»ƒƒƒñƒƒƒü vƒƒƒÈõƒƒƒO þãðBGôBð ô ôBð òÈ q ½O ,QÉñÈ q s»ìºkAk ºô»OBâºk ºô»ñýñOæ ÿBƒÝƒü q»ƒì»ƒC»ƒè ô»ƒƒè q»ƒƒø µþƒƒPƒƒ…ƒƒâ»ƒƒG BƒƒK ô q ô»ƒƒC »Ü ºô»PÈ rwBðºk ºô»G Ak»ìºkq»ƒw Ak þ¾õØ µþPxðAs þÝÈkrÜ»„»â ó ½_ ‡BƒK ÿ»ƒƒãƒƒ¾»ƒƒì½ƒƒÜ( þƒƒÝƒƒì»ƒƒ_»ƒƒG òƒülƒð»ƒ_ óBƒ„BƒK ,)ÿ sBƒw»ƒ…ƒƒýƒƒK RºqBG»w ÿ qBOõãPwºk ôºô»ñýè½ÝÉè )óBÜ»ýýO»ƒü»ƒì½ƒÜ ºô»ƒñƒOôtƒG( »ƒG þðkrÝKB_ þñÈ ô»ø »ðõG»Ü ,þwõƒð | .AlO»GBG óBì»ø»è IÉPÜ òülð»_ òü rOºq ô»â 1998 þ¾Bw òÈ q ½O ÿ ôBð»G ÊPÈ qkºk þK ô q ô»C þO»g ºô»ƒñƒü vƒÈõƒO ½ƒG , |Amalfi þƒƒO»ƒƒg 2004 þƒ¾Bƒw ,óBƒÜ»ƒýƒýƒwBƒñƒ¾»ƒì½ƒƒÜ ÿ ½ƒƒÝƒƒðAs»ƒƒƒè ÿ rƒƒƒg»ƒƒƒÔ ÿAq ½ƒƒƒPƒÜk ,QÈ r…g»GºlÉK þééý_ ÿ ½ýwArHèBÔ ÿAq ½PÜk ïºôk ÿ qBW ½G 2006 þ¾Bw QðBw þðBíP…ýð ÿ ½ÝƒðAs ÿ rƒg»ƒÔ óBì»ø µQÈ r…g»GºlƒÉƒK ÿ òƒOqBƒì ,Ak 2006 ÿ q»Hì»xük þãðBì»è µÁBw ÿ ½ÝðAs ÿ rg»Ô ÿAq ½PÜk òýì»ùÉw ÿBƒƒƒýƒƒƒHƒƒƒƒì½ƒƒƒƒ¾½ƒƒƒƒÜ þƒƒƒƒðBƒƒƒƒíƒPƒ…ƒýƒð 2008 þƒƒ¾Bƒƒw ,QƒƒÈ rƒƒ…ƒƒg»ƒƒƒGºlƒÉƒK ÿ ½ÝðAs ÿ rg»Ô ÿAq ½PÜk òýìºqAõ_ ÿ z½ƒƒƒÜqBƒƒƒì óBƒƒƒw ÿkq ½ƒƒƒƒüBƒƒƒƒì .Bíýè þOæô »è QÈ r…g»GºlÉK óæBC þðBÜ»HÉPÜ òü rƒO qBƒük»ƒè :òÈ q ½O ,1998 þ¾Bw »ðrÈk½ì»è »ñgºq |la Critique de la modernit ôBƒñƒÉƒƒK»ƒƒè Ëõƒƒð ÿBƒƒíƒƒãƒƒükArƒƒG þ¾Bw ,¼pì»C þðBùýW»è òP…ü»ãÉO 2005 .óBÜ»ýýO»ü»ì½Ü ºô»ñOôtG ?»ý_ þwArÜõíük -

þìAtýPéýC ºõÉ…ðBì»ø»G †È rG¼k ,õGArÜ óBýÜôkq»ø ï»G ,õG»ø þPgºõ…ÉK ÿ»Ýük þñOBƒø þƒüBƒO½ƒÜ ÿAôk õƒG ‡½ƒg óBƒýƒÉƒK þðArýHñ„¼ q ÿ»Hgõð Á»â»è »Ü»xðArÕð½Ü .ó»ÝG ½âõPÕâ µò…ýñGAk Akkq õÜ ëkBÌ.k ,†ýñƒÈ q ½ƒO óæBƒC ÿºqBƒGqºk óBü»Ü½âõPÕâ »Ü krܺô»è þwBG óAô»gBG þÜ»ü½âõPÕƒâ ,õƒG óAõƒW µþƒGBƒXƒýƒC q ¼ s æ»ì tÈ o»G »Ü ,AlìBXð»C Al¾»â»è óBìvÈ qk ÿ»Cõè q ½PÜk µóAô»gBG ëkBÌ ô qBýPƒg»ƒG óæBC ,Alý¾»â»è òü õG»ü½âõPÕâ ô»C ÿ qAl„»G ÿ ½g ÿ»Ü»HÉPÜ þwBG ÿ vÈ qk»G q ¼ s òÈ q ½O þãðBì»è »Ü )»ã¾»ì½Ü þüBO½Ü( òükrܽG .ºô»PÉG ôÃG ºqBü pG Al¾Bxì»C ÿºksBü »ƒƒüAk ÿ rƒƒOBƒƒü s ÿ qBƒƒýƒƒðAs óAô»ƒƒgBƒƒG ,òÈ q ½O óæBC »Ü lðBƒü»ƒãƒüAq µ"rƒÈkôBƒ_" þƒðõƒHƒPƒwô qk»ƒè þƒðAõƒýƒPƒ…ƒK ÿlƒƒðõƒƒO»ƒƒG ÞÉO»¾ôºk þðõHPwô qk ôºq ô»â þðBPwkq õÜ ½G »…ýðAõýPƒ…ƒK q ¼ s ,kq õƒÜ ½ƒG RBƒÜºk þƒƒƒƒxƒƒƒƒÉƒƒƒƒw¼ rƒƒƒƒK þƒƒƒƒðBƒƒƒƒñƒƒƒƒÉƒƒƒƒùƒƒƒƒƒük»ƒƒƒƒƒG ,ÿkq õÜ ÿ»ã¾»ì½Ü þðkrܺtýOArÜõíük»G »íÉC »Ü RBܺk ‡ºô»C ÿlÉìõC q ¼ s òÈ q ½O µQÉG»ø óBìkqAlðBPw þÝÉðBìs kq õÜ ßºô þ…ý„»GôBø þÜ»ƒü ô vƒÉƒì ÿºô»ƒðkr݃ÐBƒw .þðAs äðrâ þÝÈ qBÜ»G ,Ak»ü½âõPÕâ ô»C ô»C ,|ÿ rO |þÝÉ„»G»è |ÿ qBük |þO»üBw»Ü ô qBü rýG |ÿ-òü q ½O óæBC ½G |ÿ ½g |þðAõýP…K |þìq»â»G ,|þƒðBƒùƒýƒW

æ»ì þðõGºkBìBC»G :R»HüBO -rÈkôB_ ÿpÉâqBÜ ÿ»Pwºk ÿôArwrLÉè ,qBýPg»G þýðBíP…ýð þýPÉÜ»ü þýwBýw þG»PÜ»ì þãðBGôBð»G þ¾½ø»è ËrɃK ,óBƒPƒwkqõƒÜ þxðArÕð½Ü ,Bxðºq»Ô þðBì»èqBK ÿ-rÉHè½Ü ÞÉíÈ q»ø ,ÛArýÌ þðBPwkqõÜ( þO»¾ôºkõÉð ó»ƒüæ»ƒè »ƒƒÜ ,)þƒƒwArƒƒÜõƒƒíƒƒük ôºq»ƒƒG ºô»ü-þxðºq»Ô ÿkqõƒÜ þƒOõƒýƒPƒxƒñƒýƒC ,ºôArhÝÈ q Bxðºq»Ô þPg»PüBK þxü qBK»è .krÜ þðBܺqBÜ»G þPwºk

òÈ q½O óæBC þ¾Bì ,yü qBK»è qBýPg»G æ»ì ÿqAlük þWq»ìõè»ø q»w»è ½âõPÕâ ,Al„»ðBPw¼k ,QwAoºôBð þO»øu ¼ q ,óBùýW ÿ ¼pì»C ,óBPwkq õÜ ÿ rO þðBÜ»„»G»è kq õÜ ÿ»…ÉÜ ÿBPxÉC ÿ»ýýƒwArƒÜõƒíƒük »ƒðõƒìs»ƒC ô»ƒC þO»wBýw ,QÈ rðºk kBýðõG óBPwkq õÜ»ƒè ôAoô rýG ôArÜ óBùýW µ»Ü»_ôBƒð»ƒè kq õƒÜ ºôºqBƒG»ƒè óBƒýƒ…ƒýƒPƒxƒü õƒÉƒƒK þƒƒXƒƒðq»ƒƒw óæBC ,†ü rOAôk ÿ u ¼ q .Ak»üºô ô o»ƒüArƒg ôkrÜ ,qBýPg»G æ»ì»è ÿ sAõ…ÉK ,òÈ q ½ƒO q»w»è ½âõPÕâ ,Al„»ðBPw¼k |þÝÈ qAlük»è Qƒƒƒwºõƒƒƒƒü»ƒƒƒƒK |þƒƒƒƒÝƒƒƒƒÈ qºô»ƒƒƒƒO lƒƒƒƒð»ƒƒƒƒ_ ,óBùýW |ÿ ¼p컃C |þƒðBƒÜ»ƒýƒü qBƒÝƒðAo½ƒâ»ƒG |þwArÜõíük ,»O»ðrÈk½ì Qw½K µ»PÉðrÈk½ì ¼pì»C |þðBPwkq õÜ ,|þðBùýW |þO»ü»ì½Ü

»íÈk ºksAôk þãðBì : ò È q ½ O ó æ B C # þO»¾ôºk ÿlðõO þðAõýP…K µóBPwkqõÜ ï»Üºk ºqô»â þðBPwkqõÜ µÿkqõÜ óBPwkq õÜ |ÿºq ô»â |þO»¾ôºk |þðkrÝPwô qk ½G |þ…ü½g |þðAõýP…K»è |þPg»W ôlðBü»âAq |þÍì»W»Pwºk |ÿ qºôºkBü |þðkrƒÝƒPƒwô qk |þðBìs»è |þðAõýP…ƒK µ|þƒükq õƒÜ |þƒ¾»ƒì½ƒÜ |þƒƒðAõƒƒýƒƒPƒƒƒ…ƒƒƒK µ|ÿkq õƒƒƒÜ |ÿ qAlƒƒƒðBƒƒƒPƒƒw ô|krÜ ‡»GôBø |ÿ q õPè»Ü»è |þðAlÉK»„»â»è QÈ rðAõPG »Ü ,|þðAtý…ýãðr⻃G ߺô q»ƒø |þwArÜõíük |Á»â»ƒè ,|ÿkq õƒÜ |ÿ q õƒPƒè»ƒÜ »ƒýƒü qBƒÝƒðA½ƒâ ô|óBƒƒùƒƒýƒƒW |þƒƒO»ƒƒü»ƒƒì½ƒƒÜ .QÈ rÝG BOôBø AlðBÜ»ýðBùýW |ÿºuBƒìBƒC ,òƒü q ½ƒO ,ºô»ƒ„ºlƒük ô»ƒè »¾»ì½Ü AlÝÉOBƒw »ƒÜrƒ_»ƒè »ƒÜ krƒÜºô»ƒG ôºô»ñÉ„ºôºl¾»ø ,óBƒùƒýƒW |þƒðBƒÜºq ô»ƒâ AlðBü ôBð»è ô| þP…â»G R»øu ¼ q |þ¾»ì½ƒÜ ,RBܺlÉLPwºk |þO»HüBO»G |ÿkq õÜ |þ¾»ì½Ü õOBøAk |þ¾»ì½Ü»G ,|ÿkq õÜ |þ¾»ì½Ü ߺô q»ø ô»C »Ü ,|þðAt…ülÉìõC |ÿ»ãÉW»G ôkrÝÕwºô .òÈ rÝG |ÊW»HÉW »ðBülüBC Á»â»è Alü»Ü½âõPÕâ |ÿ rO |þÝÉ„»G»ƒè ,qBü rýG |ÿ-òü q ½O óæBC ,qBƒýƒPƒg»ƒG 滃ì RBܺkAô »Ü krÜ »ðAqBܽø ô»G |ÿºuBìBƒC ô|QÉñÉø»ðqBÜ»G »O»ðrÈk½ì Qw½K |þÝì»_ ,ºô»ƒ„»ƒƒü»ƒƒãƒƒðAô q ô»ƒƒè ,ºô»ƒƒOBƒƒÝƒHƒýƒOºq .ô o»Pxg |ÿ ½g |þðBÜ»ñýðAôpÉO ,AlðBü»Ü½âõPÕâ |ÿºõÉ_qAõƒ_»ƒè q»ƒø q»ƒw»ƒè ,òƒÈ q ½ƒO óæBƒC µ qBƒýƒPƒg»ƒG 滃ƒì ô|ó õGAoôBø »O»ðrÈk½ì Qw½K |ÿºô»ðkrÝOºq óBü-|þO»ü»ì½Ü |þwArÜõíük ºô»ðAô»`ÉK»G ó»üæ»è µ|þðAs óBÜ»O»ýü ô»èô»C |ÿºô»…ÉK»è |ÿ ½g |þ¾Bd„½g ,òƒÈ q ½ƒO ,ºô»ƒýƒýƒ„½ƒg ß»ü ,qBýPg»G æ»ì |Á»â»è |ÿºô»G AlðB…ýð |ÿ ½Ü q»HìAq»G»è óBüºô»ðkrÜrýG µòýðAôpÉO ,ºô»„ºô q ô»è ô»ü»ø AlðBùýW |þðBܺôAkô q ô»C |Á»â»è ,krÜ |ÿ»Ü»ýÈõð »HÉPÜ»G |ÿºuBìBC ,qBƒýƒPƒg»ƒG 滃ì |ÁBƒÄ»ƒƒø »ƒƒÜ |ÿ»ƒƒO»ƒƒGBƒƒG |þO»¾ôºkõÉð |þxðArÕð½Ü |ÿºõƒÉƒ_qAõƒ_»ƒè )|þwArÜõíük ôºq»G ÞÉíÈ q»ø ,óBPwkq õÜ( |þñýðAôpÉO ôBýülüBC óBì»ø ,ºôkrÝý„»Ý…ÉK |þƒƒðBƒƒPƒƒwºôAq q»ƒƒw»ƒƒè |ÿApƒƒÈ ô ô»ƒƒƒü»ƒƒƒø ½ƒG |ÿºô»ƒðlƒñƒÈõƒg |ÿkq ô»ƒG ,óBƒÜºôAkô q

»ýü q»ãü qBÜ ,AlýðBùýW |þWq»ìõè»ø ôBð»è |þðBùýW |þ¾»ì½Ü |ÿºlñýüBC ,óBÜ»ýýðBùýW ô|QƒwAoºôBƒð |þƒƒO»ƒƒøu ¼ q ô| þƒƒPƒƒ…ƒƒâ»ƒƒG ôArÜ |ÿkq õÜ |þ¾»ì½Ü |ÿºlñýüBC †ýO»HüBO»G ô|òýðAô pÉO ,óBýðkrÝÈõOôBO |ÿAôk AlƒüBƒýƒO .ô o»üArg ºôºqBG»è óBýPwõÉK |ÿAoô rýG ÿ»Ýü tð Ë rG¼k Á»â»è qBýPg»G 滃ì yýXü q ,krÜ óBü½âõPÕâ rÉìvOBƒÜ ß»ƒü õG»ø þHéw þÝÉñýðAô pÉO BOºq»w Ë rƒG¼k þg¼kô qBG µóBPwkq õÜ þíÈ q»ø ÿºqBGqºk þÉK »ðõíð ½G ,óBPwkq õÜ þíÈ q»ø þwBýw »ÝÉ„»G óBPwkq õƒÜ þƒíƒÈ q»ƒø »ƒÜ ºõƒGAô þƒÝƒÉƒO»ƒüçƒü ô ߺô ºrƒãƒG µBƒÝƒü q»ƒì»ƒC»ƒè ÿ ôAô»ƒO ÿ»ƒð»ƒíƒü»ƒø ô»ƒüAô BƒƒÝƒƒü q»ƒƒì»ƒƒC ÿºvÈ qk»è ï»G ,»üºôºq»w»G ÿBÝü q»ì»C ß»üºõÉ„»G AlðBܽâõPƒÕƒâ ôºô»ƒñƒü o½ƒâAq

þÝɾ»ì½Ü òýðAõPG ï»ø µQÈ rHG ºô»…ɃK | .QÈ rñG kBýðõG sAõhñOô»Ý…ÉK

»Ü»xðArÕð½Ü þýãðrâ| ô q»wõð ºô»Ü»ƒxƒðArƒÕƒð½ƒÜ ÿºqBƒG»ƒè »ÝÉÜ»ü »Ü ,óAô»gBG ëkBÌ .k rýHƒÜBƒðô q »ƒè ,»ƒÜ»ƒxƒðArƒÕƒð½ƒƒÜ þƒƒðAõƒƒGqAlƒƒ„»ƒƒG»ƒƒè þxü qBK»ƒè Alƒýƒð½ƒÔ»ƒè»ƒO þƒÜ»ƒýƒülƒðºõƒü»ƒK :lðBü»âAq ÿ"rÈkôB_"»G ºôBxðºrÔ þPg»PüBK þ¾½ø»è »Ü »üºô»C »xðArÕð½Ü ï»C þãðrâ ÿ ½âõPÕâ ,AqlìBXð»C AkBxðºq»Ô þðBì»èqBK Á»â»è AkBxðºq»Ô þ¾½ø»è kq õÜ þÜ»ü»Hgõð µRô»ÝPwºk »üAõíÉK ,þxðºq»Ô þÜ»ü»Hgõð .»üºq ô»â þÜ»üBOºq»w ô»C þðBÜ»wBG ô qºô»ƒO»ƒG RºqBƒG»ƒw »üAk ÿ rOBüs ÿ qBýðAs óAô»gBG ,»xðArÕð½Ü ÿ»Ýük þÜ»ü ô q krÜ ºô»è þwBG ô rÈkôB_ AlüBýO »Ü õGºô»C ,»xðArÕð½Ü ï»C þãðrâ ÿlðºõü»K »Ü ArÝwBG äðrâ þÝÉwrK lð»_ ½G ,»ü»ø ºô»ðBPwkq õÜ»ƒG ÿ ½ƒgô»ƒPƒwAq µÿ q õƒƒGBƒƒC ÿ»ƒƒ„»ƒƒâ ÿ qBƒƒÜô q »ƒƒƒðõƒƒƒíƒƒð þƒíƒÈ q»ƒø q»ƒw»ƒè þƒƒðBƒƒÜ»ƒƒýƒƒü q»ƒƒãƒƒü qBƒƒÜ ô qBük þÝÈ q ½xýÔ¼ rK lð»_ »Ü ,óBPwkq õÜ óBü»Oô µzBG òülð»_ ,ºqAõG ô»G R»HüBO »Ü äðrâ q ¼ s ÿ»Ýük þÝɾBg ,krÝ„»Ý…ÉK óBPwkq õÜ þíÈ q»ø ,»xðArÕð½Ü ô»è ArÝwBG þðBÜ»ýý¾BÜ½è µþü»_ôBð ºôAkô q õÉð»è õG »ðAôAkô q ô»C ÿºô»ñPw»G µþGºq»Ì þðBOÂô þðBÜ»ýýðBƒùƒýƒW »ƒýƒü qBƒÝƒðAo½ƒâ µôAkô q»ƒG .ºô»Ýük ÿ s ¼k þðlƒðBƒwBƒð»ƒG RºqBƒG»ƒw q»ƒø ëkBÌ.k ,óBPwkq õÜ þíÈ q»ø ÿBñÈ ô µkq õÜ »Ü krƒÝƒ…ƒüºô»ƒC ½ƒG ÿºuBƒìBƒC óAô»ƒgBƒG ½G AlðB…ýK ÿ s q»G þÝÉPwBC »Ü»xðArÕð½Ü ,kq õÜ ÿ s ¼k ôkq õÜ þwrƒK þƒðlƒðBƒwBƒð ߺô ÿkq õÜ BK ô q ô»C BPxƒÉƒCBƒO »ƒÝƒðõƒ_ ôkBýw½ñýW þðBGq õØ ,ºõýƒwBƒð þƒðBƒGq õƒØ ß»ƒü»ƒ„o½ƒ„ ,óAqBƒGBƒýƒíƒƒýƒƒÜ µëBƒƒÕƒƒð»ƒƒC õì»ø ..»Ýük þðBÜ»ýýðBGq õØ µóBܻܻüAôk»è

,Alƒ„»ƒÜ»ƒxƒðArƒÕƒð½ƒƒÜ ÿBƒƒOºq»ƒƒw»ƒƒè ,»Ü»OõýPxñýC þܼ q»w ,×BW ÿ»Cõƒè.k ÿApÈ ô ,Ak»Ü»xðArÕð½Ü ÿºô»ðkrÜ ÿ qBOô»è ºlƒÔºô ô qBƒýƒPƒg»ƒG 滃ì þƒðBƒñƒÉƒørƒÉƒg»ƒG þñPxhÝÈ q þXðBìBC»G ÿºuBìBC ,ÿ»ÝÈ oôBø ,ºô»ƒ„ºô q ô»ƒè ôkrƒÜ »ƒÜ»ƒxƒƒðArƒƒÕƒƒð½ƒƒÜ þƒƒðBƒƒÜ»ƒƒPƒƒw»ƒƒG»ƒƒì µóBƒƒÜ»ƒƒñƒƒýƒƒƒðAô pƒƒƒÉƒƒƒO | .ºôºkrÝðô q ÿ»Ü»xðArÕð½Ü þO»ƒüBƒw»ƒÜ ,ÿ q õƒGBƒâ q»ƒýƒýƒK rƒOAôk ,AlýÝÈ qBOô»è ,Bxðºq»Ô ÿ qAkôBð µþwBýw þƒƒñƒƒPƒƒxƒƒhƒƒÝƒƒÈ q þƒƒãƒƒðrƒƒâ»ƒƒG ÿºuBƒƒìBƒƒC ß ºô q » ø ô k r Ü » ü º õ É „ ï » è þ Ý É x ð A r Õ ð ½ Ü þ…ü-qBýPg»G æ»ì ÿ qAl„»G µó õGºkBìBC ÿ ô q»ƒè R»ƒHƒüBƒO»ƒG ,Ak»ƒÜ»ƒxƒðArƒÕƒð½ƒÜ»ƒè þƒOôºq µÎƒýƒØAô ÿ rƒOkq ô ÿºô»ƒðlƒñƒƒÈõƒƒg ºô»ƒg»ƒüBƒG»ƒG ,óBƒPƒwkq õƒÜ ÿºlƒƒñƒƒýƒƒüBƒƒC ÿAqBC »ðBñÉø ÿ»üBì»G þ„»ì»C µlðBãð»x¾»ø þwrƒK q»ƒw»ƒè rƒO ÿlƒW þƒÜ»ƒü½ƒâõƒPƒÕƒâ þPɃð½ƒ_ þƒðBƒÜºôBƒãƒð»ƒø µþƒwArƒÜõƒíƒük ,óBPwkq õÜ þíÈ q»ø þðkrܺtýOArÜõíƒük | .krÝÕwºô

R»ýü q ½OBPÝük ½G ºô»ðAo»â»ð »Ü ,»Ü»xðArÕð½Ü þƒì»ƒÜ»ƒü þƒéƒÉƒðBƒK ,ArGºõÈ o»G ºôº-óAô»gBG ëkBÌ.k ó»üæ»è þì»Ü»ü þO»GBƒG AlƒüBƒýƒO ôkrƒÝƒÉƒLƒýƒPƒwºk ºôºqºk »ðõƒ_ ÿ ôBƒð»ƒG ,»ƒÜ»ƒxƒðArƒÕƒð½ƒÜ ó»ƒü滃è ,䃃ðºs ô rƒƒGºs ÿBƒƒãƒƒ¾»ƒƒì½ƒƒÜ»ƒƒè þܼ q»w ,BÜq ½ÅýÄ êÉ…ƒýƒì q ½ƒxƒýƒÔ¼ rƒK ºôº-óBùýW þðBƒwBƒñƒ¾»ƒì½ƒÜ ÿ ôArƒhƒÝƒÈ q ,qBýPg»G æ»ì ÁBÄ»ø rOAôk ôArÝ„»Ý…ÉK ÿ ôBƒð»ƒG ÿ»ƒÜ»ƒéƒƒÉƒƒðBƒƒK þƒƒìºôk þƒƒO»ƒƒGBƒG ,Ak-óBܺõGqBâs q ºsBO »OÂô»è ÿ q»ãñ„¼ q q»w»G »Ü ÿ»Ü»O»GBG AlüBýO µkrÝ„»Ý…ÉK ÿºuBìBC ,õGkrÝ„»GAk AlÝÈ qºô»ƒO lƒð»ƒ_ þxÉw¼ rK»è ºôºqºk »ƒðõƒ_ þƒPƒÉƒð½ƒ_»ƒG þƒxƒÉƒw¼ rƒK þƒPƒÉƒð½ƒ_ ,R»ƒü q ½ƒOBƒPƒÝƒƒük óBܺsAõhýOArÜõíük ºtÉø ÿºô»ðõGqBãðºq»G þPÉð½_ ,R»ü q ½OBPÝük ôºq»G ºô»ðAo»â»ð ½G R»ü q ½OBPÝük ÿºô»ðõGqBãðºq»G þxÉw¼ rK þPwBC »ðAô»è ,AlðBÜ»ƒPƒwBƒC ﻃWq»ƒw»ƒè ,ºô»„ô q ô»è ôkrÜ þwBýw ,þO»ü»ì½Ü ºtƒÉƒø»ƒè òƒOrƒãƒÈ q þƒPƒÉƒð½ƒ_»ƒG ÿºuBƒìBƒC µóBƒƒÜ»ƒƒOArƒƒÜõƒƒíƒƒük µþƒƒƒýƒƒƒO»ƒƒƒü»ƒƒƒì½ƒƒƒÜ .krÜ R»ü q ½OBPÝük ôºq»G óBüºô»ðAo»â»ð ÿºõƒÉƒ_qAõƒ_»ƒè ,qBƒƒýƒƒPƒƒg»ƒƒG 滃ƒì|

þíÈ q»ø ÿºqBGqºk õG»ø þHéw þÝÉñýðAôpÉO BOºq»w ËrG¼k yýXü q þíÈ q»ø þðAkq»w »Ü AlðB…ýð ÿ½g þüºkBìBC rOAôk ï»G ,óBPwkqõÜ óºlHÉKºq»K óBýðBܽâ½PÕâ rOvÈ qk þÜ»üºôBì ôºô»Ýütð»è µRBÝG óBPwkqõÜ »Ü ,QÉñGAk ÿ q»ãü qBÜ þðAõO ÿkq õÜ ÿlÔºô þðAkq»w »Ü AlðB…ýð ÿ ½g þüºkBìBC rOAôk ôºô»Ýü tð»è µRBÝG óBPwkq õÜ þƒíƒÈ q»ƒø óBƒýƒðBƒÜ½ƒâ½ƒPƒƒÕƒƒâ rƒƒOvƒƒÈ qk þƒƒÜ»ƒƒüºôBƒƒì .óºlHÉKºq»K

ËrG¼k µòÈ q ½O þðõ_½G óBPwkqõÜ þíÈ q»ø q»w»è ÿlÔºô þñOô»ÝÉKôB_»G RºqBG»w q»ø þãðBGôBð»G ÿlð»ìrýG ôkq»ø Á»â»è ÿkq õÜ ,Ë rG¼k yýXÈ q µòÈ q ½O óæBC þðBƒùƒýƒW »Ü krÜ ºô»C ½G ÿºuBìBC óAô»gBG ëkBÌ.k »Ü»xðArÕð½Ü ÿ qAl„»G þðAõPðBü»ð óAô»C q»ƒG òƒü q ½ƒO óæBƒC ÿºô»ƒCq»ƒG»ƒè ,󻃃݃G »Ýük þÝÉxðArÕð½Ü þOºôAk »Ü»xðArÕð½Ü»è

ÿºô»O»ð ߺô »íÉC »Ü ºôkrÜ óBüAô »ðBì»C þƒƒÍƒƒì»ƒƒW»ƒƒPƒƒwºk ÿ qºôºkBƒƒü»ƒƒƒè kq õƒƒƒÜ óB…ýK ß»ýýðBGq õØ ÿBñÈ ô ,AlðBÜ»ýýK q ô»C !QÉG þüºs»G þð»üB„ QÈ rܺk »Ü ,òüºlG ôkq õÜ »Ü ,yðArÕð½Ü»è ºq ½X컃C ﻃG ÿ qAl„»G µRBܺk »xØ AlýÉO kq õÜ ÿ»Hgõð þwBðõ„»è ,RBܺl„»Ü»…ÉK zBG µRBܺk õݾ»G ,QÉ_ºkqºk þðBGq õƒØ ÿkºq»ƒWõƒì .q»PܺqBÜ »PÉGºk

òÈ q ½O µËrG¼k ô qBýPg»G æ»ì ÿqAlük 滃ƒƒì ,2013/6/29 ÿ u ¼ q RBƒƒƒÜôBƒƒƒø Á»â»è BxðºrÔ þPg»PüBK þxü qBK»è qBýPg»G ÿ qBük þO»üBw»Ü ôlð»ìrýG ,Ë rG¼k yýXü q þƒÜ»ƒü½ƒâõƒƒPƒƒÕƒƒâ»ƒƒè .ºô ½ƒƒG½ƒƒÜ óBƒƒùƒƒýƒƒW

,ºôºkrƒÜ ºô»ƒè þƒPƒg»ƒW ,Alƒü»ƒÜ»ƒO»ƒƒGBƒƒG òülð»_ ÿ»ð»ì½Ü ô»C õì»ø þ_q»â»ƒC AlðBÜ»O»ýü q ½OBPÝük þíÜõc rÈ u»è »ƒ¾Bƒw BP…Éø ï»G ,ó õƒG qBƒâs q ºsBƒO µó ôBƒü u þwArƒÜõƒíƒük þƒÝƒÉƒ¾»ƒì½ƒÜ ºõƒýƒðAõƒOBƒü»ƒð ô»C ÿAoºq»w ,òɃñƒG kBƒýƒðõƒG ÿ ôAô»ƒO»ƒG .»ü»ø »Ü ÿ»ýýwArÜõíük ÿºlñýüBC æ»ì ,Alü»Ü»O»GBG ÿºõÉ_qAõ_»è q»ø ºtƒÉƒø þƒwrƒO»ƒì»ƒG ÿºuBƒìBƒC ,qBƒýƒPƒg»ƒG ,ºô»ƒ„ºô q ô»ƒè ôkrƒÜ óBƒÜºtƒÈ qBƒK»ƒð½ƒƒÜ ºtÉø þÜq»C ï»ø »Ü ,ºôºkrƒÜ þƒPƒg»ƒW þƒÜq»ƒC ﻃø µóBƒÜºsAõƒhƒƒñƒƒOô»ƒƒÝƒƒ…ƒƒÉƒƒK þƒPƒÉƒð½ƒ_ ½ƒG qBƒÜ »ƒÜ »ƒ…ƒýƒðArƒýƒHƒÜBƒðô q ,ó»ÝG þðºk»ƒì þƒ¾»ƒì½ƒÜ þƒñƒPƒxƒhƒ…ƒÉƒK ôºq»G R»ýýðBíè»Ì ÿ rýG ï»ø »Ü ß»üºõÉ„»G

3

info_chawder@yahoo.com

Rq½KAq

2013/7/1 »í컄 ôôk )427( ºqBìu

îÈ q»ø þýO»üBܼq»w ÿºôBì ÿºô»ðkrÜvÈ qk q»HìAq»G

ºô»PÈrܺkqAõì»ø óAsBw »G îÈ q»ø ÿqõPwºkºu¼rK ºô»PÈ ô»ÜºlÉè ÿsAôBýW ÿºô»ðAkqBÜ îÈ q»ø þýO»üBܼq»w ÿºôBì ÿºô»ðkrÜvÈ qk »ƒwrƒK ô»ƒC rƒPƒýƒƒ_ »ƒƒÜ ÞƒƒÉƒƒìBƒƒXƒƒð»ƒƒC ."ºô»PÉñÉì»ð ÿ ôArwAõ¾»ø»G

óBPwkqõÜ þðBì»èqBK ÿ»ÜºqBü pG ºu ¼ rK þغk Z q»ƒƒƒì ʃƒƒG»ƒƒƒG ﻃƒƒG ,ºôºkrƒƒƒÜvƒƒƒÈ qk ."óBì»èqBK ºôºlðAo»â ÿ q õPwºkºu ¼ rK

.QÉG óBÜ»ýü sAôBýW õì»ø ÿºkAs þO»HüBO þPðôBÜ»C»è ,óBøq õG þíø»Ô ,ßõHxü»Ô þýO»ü»ì½Ü ÿ o½O»è ÿ ½ƒg

:þPÉÜ»ü ÿõOô»Ý…ÉK þÝÈ qkBÜ ÿºôBƒƒì ÿºô»ƒƒƒðkrƒƒƒÜvƒƒƒÈ qk Á»ƒƒƒâ»ƒƒƒè þíPxýw»è †ýüAôBD¾Bì ,AlýýO»üBܼq»w ArÜ þO»üBܼq»w ?½G ºqBü pGºu ¼ rK ï»C AlðBì»èqBK ÿ»ÜºqBü pGºu ¼ rK þüBO½Ü»è »ƒüºõƒÉƒ…ƒì»ƒG þƒðlƒðAõƒƒ_qºk ÿ qBƒƒÜ½ƒƒø ÿlðºôºu q»G ôBñɃK»ƒè" :ºô»ƒOºôArƒÝƒðô q »ñOBø ½G ,óBPwkq õÜ þíÈ q»ø þƒPƒ…ƒâ q»ƒw»ƒè ,óAsBƒw µòƒOBƒƒùƒƒÝƒƒÉƒƒK ÿ»ƒƒüBƒÜ ÿ q õƒPƒwºk ÿºu ¼pƒƒK þƒƒðkrƒƒÜqAõƒƒì»ƒƒø ‡ºô»ƒCq»ƒG»ƒè ,óBƒPƒwkq õƒÜ þƒíƒƒÈ q»ƒƒø ½ƒG ,îƒƒÈ q»ƒƒø ÿ q õƒƒPƒƒwºk ÿºu ¼pƒƒK»ƒƒÜ ,»ãƒðrƒâ îƒÈ q»ƒø þƒwBƒýƒw þƒíƒPƒxƒýƒw þg¼kô qBG þðlðBxgºq þðkrÜq»â½xì»G òOBùÝÉK»G òü»ãG ÿºô»C ½G þO»GBG ÿºôBì þðBPwkq õÜ þè»â þðBÜ»XðBìBC q»w»è þðBܺtÈ q µÿk»PÉG µÊW »OBãG ÛArƒýƒÌ »ü½G ,QÉG ïAôºkq»G óBýO»üArG µó rãHÜ»ü #."AqlñÈõ_qºk »üBwBü ï»C

ÿºôBƒì »ƒƒPƒƒwAq" þƒƒO»ƒƒýƒƒ…ƒƒü õƒƒýƒƒwõƒƒð ÁBƒƒw ôk þƒƒOqBƒƒK ½ƒƒG þƒƒO»ƒƒüBƒƒÜ¼ q»ƒƒw »üBO»ø ½G Akq»HìAq»G »è ï»G ,ºô»üArÜvÈ qk ôArÜ þO»üBܼ q»w þíPxýw»è þüAôBD¾Bì þíPxýw þƒñƒìAs þƒPƒÉƒÜ»ƒü ºô»ƒü½ƒø»ƒG ó ½ýws ½K ½C ÿºô»ƒC ,krƒÜ þƒðBƒì»ƒèqBƒK ."ÿkrÜ þPÉÜ»ü krܺk ½G ÿ qBÜ õGvÉì»è »ƒƒãƒƒðrƒƒâ" QƒƒƒÉƒƒƒ¿ƒƒƒ„ºk ,ôArƒƒƒGôBƒƒƒð ï»C Á»â»è »¾»ìBì »ðBüBü q ô óBÜ»ýýPÉÜ»ü qBÜ ó ½ýws ½G½C ÿBülýì µó»ÝG AkºôAkô q ÿ õðBýG»G RBÜ»ð óBü s ½w µQw»ø q»w»è »Ýðõƒ_ ,îƒÈ q»ƒø þƒÜ¼ q»ƒw ÿºô»ƒðBƒðAk »è .ºôkrÜ ÿ)óBPwõðAk( þPÉÜ»ü qBWAôk µQý…g»Gºk ÞÈlð»ƒø Alƒ…ƒýƒO»ƒwBƒýƒw ÿºôBƒƒƒì ,Qƒƒƒü rƒƒƒƒâºkqºô ÞƒƒƒƒÈlƒƒƒƒð»ƒƒƒƒø ÁBw ôk ½G ºô»Wq»ì»G þýO»üBƒÜ¼ q»ƒw

ÿºô»ƒðkrƒÜAõƒì»ƒø óBƒƒíƒƒXƒƒðBƒƒìBƒƒC õG»ÜºqõPwºkºu ¼ rK þƒðkrƒÜlƒð»ƒw»ƒK»ƒG RºqBƒG»ƒw q»ƒø þƒÝƒÈ qBƒPƒðBƒì»ƒèqBƒƒK ,»ƒƒÜºqBƒƒü pƒƒGºu ¼ rƒƒK )þPÉÜ»ƒü( þƒðBƒPƒwkq õƒÜ þƒð½ƒýƒxƒÜArƒÔ ÿºu ¼ rK òýðAõPG ÿºô»C½G ,lƒðBƒü»ƒãƒüAq ,óBì»èqBK ºô»ñƒýƒñƒÈ o»ƒãƒG »ƒÜºq õƒPƒwºk ÿkBƒƒýƒƒ¾Bƒƒw»ƒƒè þƒƒPƒƒÉƒƒƒÜ»ƒƒƒü ó ½ƒƒƒ`ƒƒÜºô qAs»ø óAk»w ïºkq»G»è µAlýðlðAq s»ìAk »ì»C ,ºôºkrÜq»w»è þPg»W þðArãð»üæ ,Rrãü q»w »Ü õG þPÉÜ»ü þƒO»ƒwBƒýƒw îƒÈ q»ƒø þƒÜ¼ q»ƒw Akºô»ƒC q»ƒHƒìAq»ƒG»ƒè ½ƒƒƒG ÿ rƒƒƒO þƒƒƒ¾Bƒƒƒw ôk ºlƒƒƒð»ƒƒƒƒ_q»ƒƒƒƒø ôBñÉK»è Býð»O þPÉÜ»ü ,ºô»ƒOºôArƒÜvƒÈ qk ,ºôkrݾõHØ ÿ»ì»C AlýP…â þülðºôºu q»G óBüºô»C ÿ»„»ãðBG ÞÉðBw»Ü AlÝÉOBÜ»è ÿºô»ðkrÜqAõì»ø óBü»…ÉÜ »ƒÜ krƒÜºk ß»üBwBü þÉK»G þðAõO þPÉÜ»ü ,ºq õPwºk | .óBì»èqBK ºô»PÉñÈ o»ãG »Üºu ¼ rK ,óBƒƒíƒƒƒcºpƒƒƒèôlƒƒƒG»ƒƒƒÌ qºô q»ƒƒƒw.k ÿ»ƒèõƒg ﻃC ÿºôBƒì ÿºô»ƒðkrƒƒÜvƒƒÈ qk ÿºô»ðõHÝü tð ½G ºôºlðAo»â þ…ýðBì»èqBK »ƒwrƒK ô»ƒC õƒÜBƒƒO ,óBƒƒÜ»ƒƒðkqAvƒƒHƒƒ¾»ƒƒø þƒƒíƒƒÈ q»ƒƒø»ƒƒè ÿ»ƒƒðAôAqkrƒƒɃƒw»ƒƒLƒƒ¾»ƒƒƒø ½G ,òÈ rÝGq»wºqB_ ó»ø AlðBPƒwkq õƒÜ ,QÉG»ñPwô qk þüBwBü þüB„½G ÿºô»ƒC ï»C ÿºôBì ºô»ðkrÜvÈ qk ÿ qBü pG »ü½ƒG .AlðBíðBì»èqBK ÿ»èõg þO»üBܼ q»w þíPxýw þüBO½Ü þƒƒÝƒƒÈ qkBƒƒÜ ,ºô»ƒƒüºqBƒƒƒGô»ƒƒƒè q»ƒƒƒø þPÉÜ»ü ,»üAõýÉK þPÉÜ»ü ÿ õOô»Ýƒ…ƒÉƒK óBPwkq õÜ þݾ»g ½G ÿºq ô»â þÝÈ qBÜ q»ƒƒƒHƒƒƒìAq»ƒƒƒG ÿºô»ƒƒƒCq»ƒƒƒG»ƒƒƒè ,ºôkrƒƒƒƒÜ ½G þO»üBܼ q»w ÿºôBì ÿºô»ðkrÜvÈ qk

ÿºô»C ½G ºôArðAk þPÉÜ»ü ÿ rOBgq»G»è krÜ óBì»ü»ìBñOô»ÝÝÈ q ï»C »Ü »íÉC QÉ¿G AlýPwAq»è ï»G ,óBìkrÜ q õPwºk q»G»è »ýðºkBìBC ß»üºõÉ„ aýø»G þOqBK î„Býñ¾k ."RBÝG q õPwºk ÿºu ¼ rK q»w»è óAsBw

:󻃃w»ƒƒƒc qkBƒƒØ ,»ƒðô q »ƒƒÜBƒƒwBƒƒü ÁBwôk ½ƒG Bƒùƒð»ƒO »ƒƒƒƒƒƒƒƒƒÜºôBƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒì µºô»PÈrܺkvƒÈ qk ºô»PÉGBðºqBGôk óAsBw ½G rOBü s þO»Ôqºk þÝÈ qBPðBì»èqBK ,Alƒ…ƒü q»ƒHƒìAq»ƒG»ƒè )þƒOqBƒK( þƒðBƒPƒwkq õƒÜ þƒð½ƒýƒƒxƒƒÜArƒƒÔ ÿºô»ðkrÜvƒÈ qk ÿBƒwBƒü»ƒè ,lƒðBƒü»ƒãƒüAq þðô o»G AlíÈ q»ø þýO»üBܼ q»w ÿºôBƒì »ƒÜºôBƒì ÁBƒƒwôk ½ƒƒG Bƒƒùƒƒð»ƒƒO :ºõƒƒOBƒƒø µ»ƒƒƒýƒƒƒð rƒƒƒOBƒƒƒü s µºô»ƒƒƒPƒƒƒÈ rƒƒƒÜºkvƒƒƒÈ qk .ºô»PÉGBðºqBGôk ô»ƒC þƒƒðõƒƒGôAô»ƒƒO ÿAôk ÿºqBƒƒGqºk ÿ ½g ÊðAõOºk þðAs qBG BüBC ,‡»¾Bwôk þ…ýOô ó»w»c qkBØ ,ºô»OB݃GlƒülƒðBƒÜ îƒÈ q»ƒø ÿ q õƒPƒƒwºkºu ¼ rƒƒK BƒƒPƒƒ…ƒƒÉƒƒø" »Ü †ü q õPwºk ,ºô»ýýwrKAq »OºôArg»ð ÿ»ðBO»GBG ô»C ºôArwBð óBÜBwBü þÝüAk»G ‡»¾Bwôk ô»C ÿºôBì ,ºô»OºôArÝðô q AlÉO »ðAsBw ô»C ½G R»Ôqºk rOBü s »üºô»C ½G q õPwºk ÿºu ¼ rK õܺôBO »ü½G ,QÉG»ø

»è »Ü ºôAqkºô»GºuBìBC µîÈ q»ø þܼ q»w 2015/8/19 ½ƒƒG ºô»ƒƒƒ¾Bƒƒƒxƒƒƒì»ƒƒƒC ÿ8/20 ºô»ðkrÜvÈ qkAôk »ì»C µºô»PÈ rܺkvÈ qk .QÉGºk QÈ rñÈ o»KBñÉO qõPwºk Al„»ÜºqBü pGºu ¼ rK þìºôk ÿºkkBì»è Ak»üºôBì ô»è »Ü ,ºô»OºôArܺô»éPg»ƒW »G óBPwkq õÜ þíÈ q»ø ÿ q õPwºkºu ¼ rK .ºô»PÈ rܺkqAõì»ø óAsBw ïºôk þñü r…O õÜBO ‡»èõg ï»C þðBì»èqBK ÿ»ðBñƒPƒ…ƒýƒðAk ô»ƒè q»ƒø óAõƒÉƒð»ƒè þƒü u rƒâ »ƒÜ ,AlƒƒðBƒƒPƒƒwkq õƒƒÜ AlðApìõÝc µó ½ýws ½K ½C þðAqBPðBì»èqBK ÿ»ƒƒèõƒƒg ﻃƒC ÿºôBƒƒƒì ,ºôAqBƒƒƒC»ƒƒƒOBƒƒø þìºôk þñü r…O þãðBì õÜBO ,†ýðBì»èqBK .ºô»üArÜvÈ qk ÁBxì»C ó½_ QÈ rÜ»ð óAsBw BPxÉC q»â»C" "?RBÝüºk rO þÜ»üºôBì µºqBü pGºu ¼ rK ô»C þðkrƒÜlƒð»ƒw»ƒK þƒÜ¼ q»ƒw þƒO»ƒüçƒü ô ÿºô»ƒðkrƒÜvƒƒÈ qk ÿAôk»G ÿ sAôBýW ÿºô»ðAkqBÜ ,îƒÈ q»ƒø óBƒƒíƒƒwõƒƒÌ óBƒƒðk»ƒƒÌ .BƒƒñƒƒÉƒƒø Alƒƒü½ƒƒg »ì»C óAo½â þð½ýxÜArÔ ÿ qBPðB컃èqBƒK ÿºqBGqºk µRBܺlÕwºô "þüBwBüBƒð"»ƒG Qɾºk ‡»ÜºqBü pGºu ¼ rK þìºôk ÿºkkBì ºôArðAk ß»ü»PÜõð ߺô »üºkkBƒì ô»ƒC" ,RBÝHÉK ÿ»P¾Bâ óBPwkq õÜ þ݃¾»ƒgBƒO óAsBw BPxÉC QÉG»ðºkBìBC ÞÉð»üæ »Ýðõ_ s q»G þÝÉãðºk»G µRBÝG q õPwºk q»w»è ,óBì»èqBK ½G ºô»PÈ o»ãG Býð»O QÉGºk QÉ¿G ÿAôk ,ºôAlü qBü pG AlÝÈ u ¼ q ô»„»è õG rÉg ÿºu ¼ rK q»ƒw»ƒè »ƒðAsBƒw q»ƒâ»ƒC ºô»ƒC ½G þOBÜ ½G ?ÁBwôk ÿºôBì ½G q õPwºk BP…Éø ?rO þÝÉãðBì ÿºôBì»è òÉ¿G òÉðBðAk ÿ ½g ÿ»Üºõ…ƒK QƒÉƒðAõƒOºk óBƒì»ƒèqBƒK õÜBO QÉñÉùHÝÉK ß»ü»ðvýè µºô»PÈ rãGqºô

:óBícºrèôlG»Ì qºô q»w.k óBì»èqBK ºô»PÉñÈo»ãG »Üºu¼rK ß»üBwBü þÉK»G þðAõO þPÉÜ»ü õÜBO ºôºlðAo»â ÿ q õPwºkºu ¼ rK ,þOqBK ôlük þü sAôBýW»G óBÜ»ýwBýw ºtÉø ÿ ½Ü »Ü ºô»ñwõñG ÞÈ q õPwºk ºô»ñýðAô pƒÉƒO

þƒýƒO»ƒüBƒÜ¼ q»ƒw µþƒwrƒKAq »ƒPƒÈ rƒƒg»ƒƒð »Ü ÿ»ðBð»üæ ô»C Á»â»è †ƒýƒðBƒì»ƒèqBƒK »ð»ãG õܺôBO ÊG ïAôºkq»G »ü»ø óBýñýHÉO

,RBÝG q õPwºk ÿºu ¼ rK q»w»è óAsBw QÈ rÜ»ð óAsBw BPxÉC q»â»C AlýPwAq»è »ì»ƒC ,?RBƒÝƒüºk rƒO þƒÜ»ƒüºôBƒì ó ½ƒ_

| :ºq½G ïAqBC µó»w»c òýHÈ q -rÈkôB_ ÿlðõO þƒüAsºoBƒð ÿApƒÈô ,ʃñƒÈôk óBPwkqõÜ þðB컃èqBƒK ,ó½ƒýƒws½ƒK½ƒC ÿºôBì ,þðBìAlð»C þãðºk ÿ»ñü q ¼ s»G ôk ½G þðAs qBG kõÍw»ì þýO»üBܼ q»w þÉK»G RBÜôBø ,ºôºkrÜvÈ qk »Ýük þ¾Bw ÿqõPwºkºu ¼ rK QÉGºk »ÜºqBü pGºu ¼ rK óAsBw »G Ak»üºôBì ô»èq»ø †ýíÈ q»ø RBƒƒƒÜôBƒƒƒø .ºô»ƒƒƒPƒƒƒÈ rƒƒƒÝƒƒƒGqAõƒƒƒì»ƒƒƒƒø ô»C »üAõýÉK þPÉÜ»ü þÝÈ qBPðBƒì»ƒèqBƒK þülðºôºu q»G»è þPÉÜ»ü ÿ»ñOô»ÝÝƒÈ q ô»G »Ýðõ_ ,»üAlðBƒPƒwkqõƒÜ þƒÝƒ¾»ƒg ½G ºô»PÈ rñÈ o»ãG qõPwºk ArðAõO »ü»ãÈ q ºô»ƒðAô»ƒ`ƒƒÉƒƒK»ƒƒG ﻃƒG ,óBƒƒì»ƒƒèqBƒK þOqBK ,»üAõýÉK óAo½â þÝÈ qBPðBì»èqBK q»w»è óAsBw Ak»¾Bw ôk ô»C ÿºôBì»è .RBÜBð qõPwºk

:óBíwõÌ óBƒðk»ƒÌ þƒOqBƒK ïBƒƒýƒƒñƒƒ¾k ß»üºõÉ„ aýƒø»ƒG óAsBw »ýƒðºkBƒìBƒC ÿºu¼rƒƒK q»ƒƒw»ƒƒè RBÝG qõPwºk R»HüBO þÝÈ qBü pGºu ¼ rK ,AlðBì»èqBK þÉñÈ ôk þðBÜ»ñP…ýðAk»è ÿºô»ðkrÜvÈ qk»G þO»HüBO ÿ qBü pGºu ¼ rK þƒíƒÈ q»ƒø þƒýƒO»ƒüBƒÜ¼ q»ƒw þƒƒO»ƒƒü烃ü ô µºõOBùÝÉK ºkkBì YñÉK »è »Ü ,ArÜlð»w»K ÿ qBPðBì»èqBƒK 15 ó»ƒü滃è ʃñƒÈ ôk q»ƒø »ƒãƒW( óBƒì»ƒèqBƒK þƒðBƒÜ»ƒð½ƒƒýƒƒxƒƒÜArƒƒÔ | .õGArÝ„»Ý…ÉK )ó ½ýws ½K ½C»è ºô»ðkrÜvÈ qkAôk »ÜºqBü pƒGºu ¼ rƒK þƒì»ƒÜ»ƒü ÿºkkBƒì þO»ƒüçƒü ô ÿºô»ƒðkrƒÜvƒÈ qk»ƒG »ƒO»ƒHƒüBƒO

ºô»OBܺk îÈ q»ø»è »„ºo»ø òükk»c»w þðBܺô»ð þK ôrâ QÉGºk fBðõâ þ„õO RAlG äðºk ÿºô»C µ»ýýÌq»„Bð ,óBPwkqõÜ þíÈ q»ø þðBÜ»ðkqAvH¾»ø»è ókrÝü qAl„»G :þè»Ì æ»ì þðBìBw lð»_ ÿ ½ø»G ºô»ðArÉC þýìçxýC ÿ qBì½Ü þƒO»ƒìõƒÝƒc þƒÜ¼ q»ƒw µþƒÝƒÉƒwrƒK q»ƒƒG »Ýðõ_ ,ºõG ºô»ƒðBƒPƒwkq õƒÜ þƒíƒÈ q»ƒø | .óBPwkq õÜ þíÈ q»ø q»w»è òü q»O»g þè»Ì æ»ì þðBìBw ,Alü»ñýwõð ô»è ,ºôkrÝ„ºô»C ½G ÿºuBìBC tü s»ÍèôlG»Ì þðkrƒGæ ½ƒG òƒüºkºk ރɃ¾ô»ƒø õƒì»ƒø .óBPwkq õÜ þíÈ q»ø»è R»wºk þðBܺô»ð þK ô râ ÿ»ü»„ºo»ø ï»C ÿAôk»è µ»ýð qBX컃ܻƒü òƒükk»ƒc»ƒw ë»Ì æ»ì òýxc»O þƒWBƒc( þƒðAq u õƒÜ óBý„õ…ÉK ÿ rƒýƒì»ƒC ) tƒü s»ƒÍƒèôlƒG»ƒÌ þíÈ q»ø»è ºôBÝü q»ì»C þðBܺtÉø ó»üæ»è lð»_ ,óBPxƒÜBƒK þƒOÂô þƒðBƒPƒwrƒü sºô óBƒü tƒÉƒìBƒC»ƒ„ºo»ƒø þƒìBƒü»ƒK ÞƒƒÈ qBƒƒW þíÈ q»ø þýwBýw þO»wºk ÿ»PwAoBC | #.ºôkrÜ óBPwkq õÜ

þO»ü õýwõð ,»ýýƒìçƒxƒýƒC ÿºô»ƒñƒOôtƒG ºô»ñÈ o»âBð óArÉC þýìçxýC ÿ qBì½Ü»è" ÊG »ðAu ¼ q »Ýðõ_ ,óBPwkq õÜ þíÈ q»ø óBCq õØ q»HìAq»G þO»üBƒÜõƒw µþƒGºk»ƒC þƒPƒ„BƒC»ƒG QƒƒÉƒƒGºk »ƒƒü½ƒƒG ,QƒƒÈ rƒƒÜºk óBý¾»â»è óBü½g ÿ»ðBìs ô»G ºô»ñÈ o»â»ð o»ƒ„»ƒG óAô»ƒC õƒÝƒ¾»ƒG ,ºô»ƒñƒÉƒ¾õƒƒXƒƒG ."ºô»ñÈ o»âºk ,Ak»ƒƒƒƒñƒƒƒƒýƒƒƒƒwõƒƒƒƒð ô»ƒƒƒƒè ôArƒƒƒƒGôBƒƒƒð BýÜq õO þO»ìõÝc ,RBƒÜºlƒýƒ„ArƒÝƒ„BƒC ï»G ,»OÂô ô»C ºô»ñý`G òü ôkrÝÉè ÿAôAk »íÉC ÿkõw »Ýðõ_ ,ºô»O¼krÝðBíOºq »íÉC óArÉC þýìçxýC ÿ qBƒì½ƒÜ»ƒè »ƒüAkºô»ƒè .òü vG þƒƒðBƒƒÜºô»ƒƒð þƒƒK ô rƒƒƒâ ÿ rƒƒƒýƒƒƒì»ƒƒƒC þðArýâ ÿ qBܽø »üAõý…ÉK ,òükk»c»w ó»üæ»è ,AkôkrGAq ÿºôBì»è óBýðBìAlð»C

þO»ìõÝc" QɃ¿ƒ„ºk ,ó»ƒÜ»ƒð ºq ô»ƒâ o»„»G QÉGºk ,RBâBñÉO þP„BC»è îÈ q»ø ."ºô»ñÈ o»ãG tü s»ÍèôlƒG»ƒÌ þƒè»ƒÌ 滃ì óBƒìBƒw ,òükk»c»w þðBܺô»ð þK ô râ ÿ rýì»C ÿ o½O q»w»è ÿ ½g þO»HüBO ÿºo»K滃è AlÝÉñýwõð»è ßõHxü»ƒÔ þƒýƒO»ƒü»ƒì½ƒÜ þðBÜ»ðkqAvH¾»ø ,ºôkrܺô»ƒG ÿºuBƒìBƒC µòýðAsBð þÌq»„»G óBPwkq õÜ þíÈ q»ø ÿ qAl„»G óBPwkq õÜ þݾ»g »Pxü õɃK .ó»Ü»ð AlÉO ókrÝü qAl„»G ,»üAõý…ÉK ,ôArƒGôBƒð þÝɃcBƒðõƒâ ,óAlƒãƒðºk µókqAvƒHƒ¾»ƒø»ƒè ,óºkºk äðºk ÿ»ðBw»Ü ô»C µ»üºq ô»â .ó»Üºk ºq ô»â þcBðõâ þ„õO óBü½g ÿArG »Ü tü s»ÍèôlG»Ì þè»Ì þðBìBw ÿ q»GAq tü s»ÍèôlG»Ì þè»Ì æ»ì óBÔrýÌ

óBPwAk -rÈkôB_ ÿ21 ÿu ¼ q QƒƒÈ rƒƒƒÜºlƒƒƒðAô oºôBƒƒ_ þðBÜ»ðkqAvHƒ¾»ƒø ÁBƒxƒì»ƒC þƒèõƒéƒü»ƒC þðBÜBâtÈ qBK þð»ìõXƒð»ƒC µóBƒì»ƒèqBƒK µQÈ qlHìBXð»C óBƒPƒwkqõƒÜ þƒíƒÈ q»ƒø ,òÈ rÈvH¾»ø óBü½g þðAq»ñÈõð óBýOÂôBø ô»C ÿºô»ðõƒHƒÝƒü tƒð Á»ƒâ»ƒè RBƒÜôBƒø ÿºô»ñOô tG ÿq»GAq þÜ»üArG ,Al„»üºkAô µ»ýÉW»P…ýð óArÉC»è BPxÉC »Ü þìçxýC þƒðBƒÜºô»ƒð þƒK ô rƒƒâ þƒƒPƒƒ„q»ƒƒK q»ƒƒw ºô»ƒOÂô ô»ƒè ,RBƒÜºk òƒükk»ƒƒc»ƒƒw þíÈ q»ø þðBÜ»ðkqAvH¾»ø ,QÉð»ü»âºlüAq »ü½G ,òðAsBð þÌq»ƒ„»ƒG óBƒPƒwkqõƒÜ ÿqAl„»G óBPwkqõÜ þݾ»g »PxüõÉK þcBðõâ þ„õO óBü½g µó»Ü»ƒð AlƒÉƒO

4

å½èBük

info_chawder@yahoo.com

2013/7/1 »í컄 ôôk )427( ºqBìu

?»ýý_ BPxÉC ½G q»wºqB_ ?òý_ qõPwºk þwõñ„ºq þðBÜ»ýüoôõÜõì»Ü ºô»OAkºlìºô óBPwkqõÜ þíÈ q»ø ÿqõPwºk ÿºu¼rK ï»Ü»ü ÿqBܺkBìBC ,þðBG»¾BO ÿqõð.k

“

ºôBOºq»w»è »Üºu¼rK þðBÜ»…ÉÜ »ƒÜ ,krƒÝƒÉƒLƒýƒPƒwºk ºôºô»ƒƒè ºôAqvÈoAk þGºq»Ì þðBìs»G òG ÿklƒýƒW óBƒÜ»ƒð»ƒüæ õƒì»ƒø q»ƒâ»ƒC ,ʃñƒü»ƒHƒw ôAô»O Alì»Ü þÜ»üºôBì»è ,AkºqBÜ ô»C þðAlìBXð»C»è ÿºsAlð»C»è kBü s »Ü »üºq ô»â »…ÉÜ ô»C µQÈ rܺk #| .QÈ rܺk q»wºqB_ ,ºô»OºôArÜ ºq ô»â ÿ ½g

ó»üæ»è óBPwkqõÜ þíÈ q»ø ÿqõPwºk ÿºu¼pK ºôArwõð Ak1992 þ¾Bw»è þðBG»¾BO ÿqõð

þÜ»ýü»ðvýè rOAôk ,ó ô»ÝHÝÈ q ,òÈ rÝG þü qBÝPwºk ½G QÈ rÝG óB…ýñPwºk óBì»èqBK ÿºôºqºk»è þðõðBØ ÿ»ðvýè þðBìAlð»C ºrPÜB_ ,»ðAkkBì ô»C ÿºô»ñP„oAk ô»è ÿ qAl„»G )óBì»èqBK þìºôk þèõg( ÿ q õPwºk .ó»Ü»ð Ak»üºsBO »ðvýè Ak»wõñ„ºq ï»è òɾºk ó»üæ Ëlð»ø :rÈkôB_ , » ý ý O » ü B ܼ q » ƒ w î ƒ È q » ƒ ø þ ƒ ý ƒ w B ƒ ý ƒ w þ ƒ í ƒ P ƒ x ƒ ý ƒ w ÿq»w ‡»ì»C ,»ýýðBì»èqBK òɾºk †ý݃Èlƒð»ƒø þíPxýw þPwAo»G q»ø BüBC ,ºôlðAõÉ„ Þ¾»g»è ?»ýý_ AkºqõPwºk þwõñ„ºq ï»è þýwBýw þ¾Bw ÿ q õPwºk ÿºu ¼ rK»è :þðBG»¾BO ÿ q õð.k ó»üæ»è îÈ q»ø þܼ q»w ,ºôArÜsBýƒñƒ…ƒÉƒK Ak1992 ºu ¼ rK»è ï»G ,ËqkrÈ vH¾»ø ºô»íÈ q»ø þðBì»èqBƒK þãðBì»è ÿ»üºu ¼ rK ô»C µ2002 ÿ11 þãðBì ÿ q õPwº|k þܼ q»w ºôArÜsBýñ…ÉK ,ºôArܺkBƒìBƒC 2003 ÿ12 ÛArýÌ ÿ qBì½Ü ß¼ q»w »Ü ÿ»üºõÉ„ ô»G îÈ q»ø þÉK»G ,ËqkrÈ vH¾»ø »üºõÉ„ ô»G †ü ô»C ,Ë rÈ vGºl¾»ø BPxÉC »Ü ,ôArÜqAõì»ø 2005 þ¾Bw ÿ)1( ºqBìu þðõðBØ ½gô»PwAq îÈ q»ƒø þƒÜ¼ q»ƒw ,QƒÈ rƒÜºlƒÉƒK ÿ qBƒÜ ,ËqkrÈ vGºl¾»ø ºô»ðAqºlãðºk ó»üæ»è ókqAvH¾»ø»G »Ü ,îÈ q»ø ÿ q õPwºk ºu ¼ rK»è »ÝÉ„»G »ðõðBØ ô»C ,ºôkrÜ ÿlñw»K »ñü q ¼ s»G 2009 ÿ6 þãðBì»è óBì»èqBK ÿºu ¼ rK Ë rOõG »Ü ºô»C ÿ ½ø »ðõG »ðBü qBÝðAo½â ï»C þO»üBܼ q»w þíPxýw ôºq»G rOq ¼ s 2009 ÿ q õPwºk

,»üBñü õG óBì½g ÿ q õPwºk þðºôBg ºô»ìºk ô»è q»â»C þO»ìõÝc ,Arܺk q õPwºk þÉK»G óBPwkq õÜ þíÜõc ,QÈ rãG ºq õPwºk ô»è »ñgºq þðAõOºlü»ð †ükAlлG .õGArÜlñw»K yÌ»G þíÈ u q þðBgô q †ÉK »Ýðõ_ ,yü qBK»è þxðºq»Ô ÿ õPýPxñýC 2006 þ¾Bw ÿ qBø»G»è þÝÉxðArÕð½Ü ÿ rýHñƒ„¼ q þƒOºqAsºô ÿ qBƒÜôBƒø»ƒG ÿ q õPwºk ÿ»ðvýè Ak»OBÜ ô»è ,QxhÝÈ q rÉèô»ø»è ô»è .õG q õPwºk ÿºu ¼ rK þðkrܺkBìBC þƒÝƒü q»ƒg - ÿk»ð»Ü þÝÉwBñðõƒðBƒØ»ƒG ïôBƒ_ Ak»ƒxƒðArƒÕƒð½ƒÜ õG ÿ q õPwºk þðõðBØ ÿBPw½ìBì »Ü ,Rô»Ü þxðºq»Ô óBì»èqBK þðAkq»w krÝÉè ïAôAk ,)Þü»HÉÜ( ÿ ½ÝðAs»è .ÿ q õPwºk ÿ»ðvýè þðBìAlð»C þñOô»ÝÉKôB_ ½G RBÝG þðBìAlð»C Á»â»è µóBì»èqBK »OBø »üBPw½ìBƒì ô»ƒC þ_½G :õG ºô»C ÿ»ñgºq ï»Ü»ü ,ºô ½G½Ü »Ü»ðvýƒè þ_½G ?ºôkrÜ óBPØArÉÌ ÿ q õPwºk þðBðAk þÈ oºôB_ ºkBìBC óBPwkq õÜ þíÈ q»ø ½G óBOq õPwºk rP…ÉK óBPwkq õÜ þíÈ q»ø ÿ q õPwºk q»â»C þOô ?ºôkrÜ»ð rOkAsBC ºõÉC ,»üArÝG lñw»K ÛArýÌ ÿ q õPwºk †ÉK ºô»C ,óBO½g ÿ»Üºq õPƒwºk þƒñƒPƒ„oAk»ƒè ó õƒGºk ºô»ìºk ô»è ,ºôº1992 þ¾Bw»è ºõG òì ÿ qBƒÜAôAk

,ºô»ñ`G Ak»Ü»ükq õÜ»G õGkrÜ þÝÉìAlð»C lð»ƒ_»ƒè ºô»íÈ rÝGqAkBâBC õGºk ï»G ,õG ‡BG þÝÈ qBÜ ‡ºô»C ô»C ,ï»ÝG óBýü qBÜôBø ºô»ýýƒðAô»ƒðBƒìs ÿ ô o»ƒè BƒO ,ó õG q ¼ s ó õGArÜ Ak»Üºu ¼ rK»è ÿ»ðBýü qBƒÝƒPƒwºk ÿkq õÜ ½ƒG ºô»ƒýƒGºq»ƒÌ»ƒè »ƒÜ»ƒðApƒÉƒâqºô »ƒÝƒðõƒ_ ÿ»ñgºq ºô»C ÿ ½ø ºõG ‡ºô»C ,õGArÜ þغkôBغk»G /»WBHük( .Ë rýãG »Üºu ¼ rK þñP„oAk þðBìs»è q ¼ s þܼ q»w ó»üæ»è ºôBOºq»w»è »Üºu ¼ rK )þÜ»…ÉK ÊG ,õGArܺkBƒìBƒC þƒGºq»ƒÌ þƒðBƒìs»ƒG ºô»ƒÜ»ƒðvƒýƒè »Ü»ðvýè ÿ»Ýük þÝÉìAlð»C ,»Ü»ðvýè»G ókr݃wrƒK ,þP…â þÜ»üºõÉ„»G ,ÿkq õÜ q»w »OºôApÉãü qºô ,»ü»ø »Üºu ¼ rK þñP„oAk þðBìs q»w»ƒè ﻃñƒgºq ,ºôAq vÈ oAk þCB…ñýC þÝÉðBƒìs»ƒG þƒ„)þƒÜ»ƒ…ƒÉƒK( »üArÝGºuBìBC µ»üAõG þðõðBØ þÝÉðBìs»G õƒGrƒPƒÜBƒ_ RºqBG»w þðõðBØ µþü ô vÉì þÝÉPñýì½ýܼk lð»_»G ½G ïrOq õÜ þÝÉü)þÜ»…ÉK( ÿkq õÜ»G ,kq õÜ þwrK»G þܼ q»w ó»üæ»è ï»G ,õƒGkrƒÜºkBƒìBƒC »ƒÜºu ¼ rƒK µRBÝG ÿB„Bì»O BO »Ü»ðvýè ïºkq»G »üArg»ð ºô»Ü»ðvýè ÿºu ¼ rK Ak1992 þ¾Bw»è| .RAlG q»w»ƒè ÿ qBƒü pƒG ôkq»ø»è qBPðBì»èqBK )33( µkrܺkBìBC îÝÈ q õPwºk

ºq½G ïAqBC :þðAksBw ,AkqõPwºk ÿqAõG »è AsºqB„ ,þðBG»¾BO ÿqõð.k þíÈ q»ø ÿqõPwºk ÿºu ¼ pK QÉGBð ,ºô»OBܺlPg»W »PÈ rhG þðBíP…ƒýƒð þƒðAsBƒw ʃG»ƒG óBƒPƒwkqõƒÜ †ýðBÜ»ýܺq»w »…ÉÜ»G ºuBìBC Aô q»ø ,ºô»ýýwrKAq þðBìs»G" QÉ¿„ºk AkqõPwºk ÿºu ¼ rK»è ,RAkºk »Ü ÿkqõÜ þðBìs»G »üAõGºk ,ºôAqvÈ oAk þGºq»Ì ."»üAlÉO ÿ»…ÉÜ »ü½G ,»üAqvÈ pGAk »ýýìq»Ô þðBìs þ ƒ ܼ q » ƒ w R B ƒ Ü ô B ƒ ø » ƒ Ü , þ ƒ ð B ƒ G » ƒ ¾ B ƒ ƒ O ÿ q õ ƒ ƒ ð . k ô»C ,RBܺl„ºô»GºuBìBC ,»ýükqõÜ ÿBýíƒükBƒÜ»ƒC Ak2008 ÿsõƒíƒì»ƒO þƒãƒðBƒì»ƒè ÿ»ƒðBƒýƒü qBƒÝƒPƒwºk ÿºô»ðkrÝðAôArÔ ÿ½ø »O»ðõG ó ôArÜ Ak»Üºu ¼ rK»è ôºq»G ÿ»Ü»íPxýw µîÈ q»ø þܼ q»w þðBÜ»O»wºk ÿklýW ÿsBýð q»â»C" ºôkrG þO»üBܼ q»w »`íýð ,ºô»PƒÈ rÝG qAõì»ø »Üºu ¼ pK QÈ rðAõOºk QÉG»ƒø ½G QÈ rÝHPwô qk Ëõð þðõðBØ þÜ»ü»ðvýè »…ü rPÜB_ ."AkqõPwºk ÿºu ¼ rK ô»G ºô»ðõ_AlÉK

þðBÜ»O»wºk Ak2008 »è »Üºu¼pK þðkrÝü qBÝPwºk µkrƒÝƒðAôArƒÔ þƒðBƒPƒwkqõƒƒÜ þƒíƒÈ q»ƒø þƒÜ¼q»ƒw ºôkrG þO»üBܼq»w »`íýð ôºq»G ÿ»Ü»íPxýw

“

îðkrÜ»è»K ÿAôAk Akºô»ðõG½Ü µòýwõð òülð»ƒ_»ƒè .ºôkrÜ óBPwkq õÜ þíÈ q»ø ½G q õPwºk þñP„oAk»è ÊOBÜ îÈ q»ø þðBì»èqBK»è ÿ q õPwºk ÿ»ðvýè þðBìAlð»C ,QxýG óBü»ýƒük»ƒð»ƒÜ BƒPƒw½ƒìBƒì ô»ƒC þƒðBƒÜ»ƒxƒØ Á»â»è óBü q ¼ s þ„»G »Ýðõ_ ,ïkrܺk óBüB„Bì»O BO ,ó õG óBPwkq õÜ þíÈ q»ø ÿ q õPwºk þñPxgAôk

îÈ q»ø þðBì»èqBK þì»Ü»ü þèõg ôBð ÿ»Ü»ð½ýxÜArÔ ArÜ»ð B„Bì»O ï»G ,ºô»Pɾ½ÝHýÉè óBì»èqBK krÝðBüAôAk ô»C þðkrÜ»ðB„Bì»O .krÝÉLýPwºk ½gôBð ÿ o»„ BO õG þýwBýw ÿ ½ø q»G»è ºô»ðBì»èqBK ó»üæ»è »üºu ¼ rK ºôkrÝìsBýñ…ÉK »…ýì»ø ºô»ìºk ô»è .þðõðBØ ß»ð ,óBPwkq õÜ þíÈ q»ø ½G q õPwºk þðBðAk»è QÈ rÝG»è»K

q»w»è óBOq ¼ s þÜ»ýüAsºqB„ ÿ»ýÉK ô»G :rÈkôB_ zõñ„ºq q»w»è óBPÜ»ýñýHÉO b ,»ü»ø qõPwºk ?»ü»ø îÈ q»ø þü qõPwºk »üºu ¼ rK ô»C þðBÜ»…ÉƒÜ :þƒðBƒG»ƒ¾BƒO ÿ q õƒð.k þGºq»Ì þðBìs»G »Ü ,krÝÉLýPwºk ºô»è ºôºôBOºq»w»è )þü q õPwºk ÿ»ðvýè( ÿºô»ðõG½Ü ï»Ü»ü»è ,ºôAqvÈ oAk

þðõðBØ þÈ õð þÜ»ü»ðvýè ½ƒƒG QƒƒÈrƒƒƒÝƒƒƒHƒƒƒPƒƒƒwô qk Ak»Üºu¼rK»G ºô»ðõ_AlÉK

“

óBPwkqõÜ þíÈ q»ø ÿqõPwºk ÿºu¼pK ó»üæ»è þGºq»Ì þðBìs»G Ak1992 þ¾Bw»è ºô»ýðBG»¾BO ÿqõð

óBPwkqõÜ þíÈ q»ø ÿqõPwºk ÿºu¼pK þGºq»Ì þðBìs»G Ak1993 þ¾Bw»è

ÿ»ðBýü qBÝPwºk ô»C .þðBì»èqBK þíPxýw BO ºõP…ü ¼ q ÿ ½ø »O»ðõG ó ôArÜ Ak2008 ÿ7 þãðBì»è Ak»Üºu ¼ rK»è µîÈ q»ø þܼ q»w þðBÜ»O»wºk ÿºô»ðkrÝðAôArƒÔ ,ºôkrG þO»üBܼ q»w »`íýð ôºq»G ÿ»Ü»íPƒxƒýƒw ß¼ q»w »Ü ÿ»ðBOÂô ô»è ,þP…â þƒÜ»ƒüºõƒÉƒ„»ƒG ,ËqkrÈ vƒGºlƒ¾»ƒø ºô»ƒÝƒ¾»ƒg ó»ƒüæ»ƒè ½ƒgô»ƒPƒwAq óBü ,QÈ rܺk ôºpü»ƒK þƒO»ƒüBƒÜ¼ q»ƒw þƒíƒPƒxƒýƒw þíPxýw»è ,)þO»üBܼ q»w »`íýð( ô»ÝÉO þíPxýw ß¼ q»w þðBÜ»O»wºk ,Akô»ÝÉO þýO»üBƒÜ¼ q»ƒw ïºkq»G»è QÈ rÜBð Al¾»â»è þ„ºô»ñýwrLÉè µó rOBü s | .AlðBì»èqBK »ð»üæ µóBì»èqBK ºõÉC þðõ_½G»ƒG :rƒÈkôBƒ_ þðBÜ»ðkqAvH¾»ø †ÉK õܺôBO òðAõOºk óBÜ»ýýwBýw ?ºô»ð»ÝG þüçÜ»ü qõPwºk þwrK 9/21 ½G ÊG»ø ÿklýW ÿ sBýð q»â»C :þðBG»¾BO ÿ q õð.k ÊðAõOºk óBì»èqBK ,»wrK ô»C ÿºô»ðkrƒÝƒýƒüçƒÜ»ƒü ,Ëõð þÝÉìtýðBÝýì»G ï»G ,RAlG q»w»è ÿ qBü pG »Ü ºô»OºôArÝðô q rP…ÉK ÿ qBýwrK ÿºô»ðAlìºô»è ½G QÈ rÝHPwô qk Ëõð þðõðBØ þÜ»ü»ðvýè ºrPÜBƒ_ ÊGºk »ü»ðvýè ô»C þðBìAlð»C .»üu ¼ rK ô»G ºô»ðõ_AlÉK ,òÈ rÝG óB…ýñPwºk þðBíP…ýð þðAsBw µòOô»ÝÈ o»G ÿ qAl„»G õ…ÉK ÿ q õPwºk ÿ»ðvýè þðBìAlð»C ºrPÜB_ µòG óAtðõðBØ þðBw»Ü ,ó»Ü»ð Ak»ýÈõð »ðvýè ô»ƒè q»w þÜq»C AkôArÝü qBük þÜ»üºôBì»è QÈ rÝHÉè óBüAôAk ÿ q ¼ s þ„»G RBÜBð Qxü õÉK ,ó»ÝG ÊW»HÉW óBýðB„ q»â»ì ,òÈ rÝG þü qBÝPwºk »üºu ¼pK ô»C þðBܺkkBì ôBð þðBÜ»ð½ýxÜArÔ þðAq»ñÈõð .ºô»ýýðAô»ðBìs ÿ ô o»è »Pxü õɃK »ƒÜ ÿ»ƒðAkkBƒì ô»ƒC òƒðAõƒOºk óBƒì»ƒèqBƒK ô»C q»w»è †ýðAô»C ,ó»ÝG ÿ qBük ,òÈ rÝG ÿ qBÝPwºk lð»_ rOAôk ,ºô»ðvÈ oºkAk »üºkkBì lð»_ ô»C ,»ðBüBì»ñG ºô»ýýðAô»ðBìs ÿ ô o»è Ak»Üºu ¼ rK õì»ø»G ÞÉðAtðBìs ß»ð ºrP„BG QÈ rÝG ¼pì»C ‡ºqBÜ ï»C ,ºô»ñ_ºk

.QÈ rܺk lñw»K ÛArýÌ ÿ q õPwºk »Ü ÿºô»C q»w»è »ý_ óBPðõ_½G BüBC :rÈkôB_ »ð»üæ þØõÔAô»ƒO µþƒðBƒíƒPƒ…ƒýƒð þƒðAsBƒw ʃG»ƒG ?ºô»ýýwrKAq »PÈ rhG qõPwºk óBÜ»ýwBýw þíÈ q»ø ÿ q õPwºk QÉGBð :þðBG»ƒ¾BƒO ÿ q õƒð.k »PÈ rhG þƒðBƒíƒPƒ…ƒýƒð þƒðAsBƒw ʃG»ƒG óBƒPƒwkq õƒÜ ôBð þðBÜ»ð½ýxÜArÔ ÊGºk BOºq»ƒw ,ºô»ƒýƒýƒwrƒKAq »ƒPƒxƒü õƒÉƒK »ƒÜ ÿ»ƒðAkkBƒì ô»ƒC q»ƒw»ƒè óBƒì»ƒèqBƒK | þðBG»¾BO ÿqõð.k ßõÜq»Ü 1937 ÿõHÝüAk»è # ºõOrâqºô kAlлG ÿ½ÝðAs»è AkBwBü»è þw½ü q ½èBÜ»G # ºõOrâqºô yü qBK ÿ½ÝðAs»è AkBwBü»è ÿAq ½PÜk # ÿÂBG þðõðBØ ÿ»Pwºk þìAlð»C 1991 þ¾Bw»è # ºõG óBPwkqõÜ ½G ÿqõPwºk ÿºu ¼ rK ï»Ü»ü Ak1992 þ¾Bw»è # ºôkrܺkBìBC îÈ q»ø ºõƒG ½ƒg»ƒGq»ƒw þƒìAlƒð»ƒC ïºôk þƒèõƒƒg»ƒƒè # | óBPwkqõÜ þíÈ q»ø þðBì»èqBK»è »ýükqõÜ ÿBýíükBÜ»C þܼ q»w BPxÉC #

ÿqõPƒwºk ÿº¼pƒK QƒÉƒGBƒð ÊG»G óBPwkqõƒÜ þƒíƒÈ q»ƒø »ƒPƒÈrƒhƒG þƒðBƒíƒPƒ…ƒýƒð þƒðAsBƒw ºô»ýýwrKAq

“

ÿkq õÜ þðBìs»G ï»Üºu ¼ rK ÿºô»ñýwõð ÿ sBýñ…ÉK ô»C õGºk ,»ýýìq»Ô þðBìs )ÿkq õÜ( »Ýðõ_ ,krƒÜ ,QÈ q vÈ pGAk óAôºq þÜ»ýükq õÜ»G »ãðrâ »Pñýì½Ü¼k þðkrܺkBìBC ‡BK ,ArÜ»ð Á õHØ ï»ÜºsBýñ…ÉK ï»G þÜq»C ,2006 þðArüºs õc þãðBì þüBO½Ü»è »Üºu ¼ rK òì»G ÿkq õÜ ½G ºô»ýýGºq»Ì»è óBƒü»ƒÜ»ƒðApƒÉƒâqºô þãðBì ôkq»ø»è ,AlðBì»èqBK ÿ õ…K þOBÜ»è ,kqBLw µÿkq õÜ ºkrÜ ï»Üºu ¼ rK ,»¾Bw ô»C þGBC µs õíì»O þܼ q»w Qwºk »ìAk ÿlýw q»w»è µÿ ôArÝKB_»G ÿAôAk ,ïºô»ðkrÜqAkBâBC ÊG»G »Ü»ðvýè ï»G ,»Ü»ðvýè

‫ناوخؤ‬

‫ذمارة (‪ )427‬دو شةممة ‪2013/7/1‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫منداڵێك لەناو ئازاردا یاری دەكات‬ ‫باوكی یوسف‪ :‬چارەسەری منداڵەكەم لەئەڵمانیا‬ ‫دەكرێت‌و داواكارم هاوكاری بكرێم‬ ‫چاودێر‪ :‬نزار جەزا‬

‫ یوسفی یه‌ک ساڵ ‌ه بێ چاره‌سه‌ر ماوه‌ته‌وه‌‬

‫یوسف خالید حاجی‪ ،‬ناوی ئەومنداڵە‬ ‫تەمەن یەك ساڵەیە كە كاتێك لەدایكبو‬ ‫چەندین نەخۆشی ترسناكی هەبو كە‬ ‫لەهەرێمی كوردستان چارەسەر نەدەكرا‌و‬ ‫الیەنە بەرپرسەكانی هەرێمیش بەهیچ‬ ‫شێوەیەك هاوكارییەكی وایان نەكرد كە‬ ‫باوكی منداڵەكە بتوانێت بیباتە دەرەوەی‬ ‫هەرێمی كوردستان‌و چارەسەری بكات‪،‬‬ ‫ه��ەروەك��و ب��اوك��ی منداڵكە دەڵ��ێ��ت"‬ ‫منداڵەكەم هەر بەزگماكی بۆری میز‌و‬ ‫پیسایی‌و قاچەكانیی تەواو نەبو‪ ،‬كونێك‬ ‫لەپشتی هەیە‌و چاوێكیشی نیە"‪.‬‬ ‫باوكی منداڵەكە ب��ۆ"چ��اودێ��ری" ی‬

‫رون��ك��ردەوە‪ ،‬منداڵەكەی لەزگماكیەوە‬ ‫هەرخواردنێك دەخ��وات راستەوخۆ لە‬ ‫بۆری میز‌و پیساییەوە دێتە دەرەوە‌و‬ ‫كۆنتڕۆڵی میز‌و پیسایی بۆ ناكرێت‪،‬‬ ‫چونكە ئەو بۆرییانە تەواو نییە‪ ،‬هەروەها‬ ‫قاچی ت���ەواو نیە‌و چاوێكیشی نیە‌و‬ ‫برینێكیش لەپشتیدا هەیە كە زو زو‬ ‫برینەكە دەتەقێت‌و عەمەلیاتیشی كراوە‬ ‫بەاڵم باشنەبوە"‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬باسی لەوەیشكرد‪ ،‬سەردانی‬ ‫واڵت��ی ئێرانیان ك���ردوە بەمەبەستی‬ ‫چارەسەركردنی‪ ،‬بەاڵم پێیانوتم‪ ،‬تەنها‬ ‫ئەم نەخۆشییە لەئەڵمانیا چارەسەری‬ ‫هەیە‌و لەئێران چارەسەری نەبو‪ ،‬بۆیە‬ ‫باوكی منداڵە نەخۆشەكە چەندجارێك‬ ‫س��ەردان��ی منداڵپارێزانی كوردستان‌و‬

‫الیەنەبەرپرسەكانی وەك وەزارەت���ی‬ ‫تەندروستی ك��ردوە ب��ەاڵم ئ��ەوان ئەو‬ ‫هاوكاریەیان نەكردوە كە چارەسەری‬ ‫منداڵەكەی پێ بكرێت‪ ،‬چونكە چارەسەری‬ ‫نەخۆشییەكە لەواڵتی ئەڵمانیایە‌و نزیكەی‬ ‫حەفتا هەزار دۆالری ئەمەریكی پێویستە‪.‬‬ ‫باوكی منداڵەكە باس لەباری ئابورییان‬ ‫دەكات‌و دەڵێت" بۆ چارەسەری منداڵەكەم‬ ‫خانوێكم هەبو لەناحیەی ژاراوەی سەر‬ ‫بەقەزای پشدەر فرۆشتم‪ ،‬بۆیە ئێستا‬ ‫لەكرێچیدام‌و مانگانەش نزیكەی دو سەد‬ ‫هەزار دیناری عێراقی دەدەم‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫داه��ات��ی مانگانەم تەنها پێنج سەد‬ ‫هەزارە‪ ،‬بۆیە داوا لەالیەنە بەرپرسەكان‌و‬ ‫خ��ێ��رخ��وازان دەك���ەم ه��اوك��اری��م بكەن‬ ‫بەمەبەستی چارەسەركردنی منداڵەكەم"‪.‬‬

‫وردەكاریی پێدانی پێشینەی گەشتیاری‬

‫بەڕێوەبەری گەشتوگوزاری سلێمانی‪ :‬پێدانەوەی قەرزەكە چوار تا شەش ساڵ دەخایەنێت‬ ‫مەرجەكانی‬ ‫پێدانی پێشینەكە‬

‫چاودێر‪ -‬سلێمانی‪:‬‬ ‫بەمەبەستی زیاتر پێشخستنی كەرتی‬ ‫گ��ەش��ت��وگ��وزار لەهەرێمی كوردستان‬ ‫ب��ەپ��رۆژەی س��ەردەم��ی��ان��ە‪ ،‬حكومەتی‬ ‫هەرێمی ك��وردس��ت��ان ئەمساڵ ‪2013‬‬ ‫پێشینەی گەشتیاری بەپێی رێنمایی‬ ‫ژم��ارە ‪ 28‬دەدات ب��ەو هاواڵتییانەی‬ ‫پ��رۆژەی گەشتیاری جێبەجێ دەك��ەن‬ ‫ب��ۆئ��ەوەی شوێنە گەشتیارییەكانیان‬ ‫نۆژەنبكەنەوە‪ ،‬یاخود ئامێرێك بكڕن بۆ‬ ‫خزمەتكردنی گەشتیاران‪ .‬لەوبارەیەوە‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری گشتیی گەشتوگوزاری‬ ‫سلێمانی‪ ،‬رونیدەكاتەوە‪ ،‬مەبەست لەم‬ ‫پێشینەیە هاوكاریكردنی كەرتی تایبەتە‪،‬‬ ‫ت��اوەك��و ئ��ەو شوێنە گەشتیارییانەی‬ ‫ك��ە دیمەنێكی ناشارستانیان هەیە‬ ‫نۆژەنبكرێنەوەو شتی ج���وان‌و باش‬ ‫پێشكەش بەگەشتیاران بكرێن‪.‬‬ ‫ هاوینه‌هه‌وارو ناوچ ‌ه گه‌شتیاریه‌کان تازه‌ ده‌بنه‌و‌ه‬ ‫هاوكاریكردنی كەرتی تایبەتە‬ ‫سەعید‬ ‫ێ‬ ‫لەوبارەیەوە‪ ،‬یاسین فەق ‌‬ ‫ك��ە شتی ج���وان‌و چ��اك پێشكەشی پرۆژەیەك دروستبكات دەبێت سەرەتا شەش ساڵە‪ ،‬ئەمەش بەپێی ئەو بڕە‬ ‫گەشتوگوزاری‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری گشتیی‬ ‫گەشتیاران بكەن‪ .‬مەبەستی سەرەكیش داواكاری پێشكەشبكات بۆ لێكۆڵینەوەی پارەیەی وەریگرتوە بۆی دیاریدەكرێت‪.‬‬ ‫سلیمانی ب��ە "چ��اودێ��ر"ی راگ��ەی��ان��د‪ ،‬ه��اوك��اری��ك��ردن��ی ك��ەرت��ی تایبەتە بۆ پڕۆژەكەو دیاریكردنی بڕی تێچونەكەی دەشڵێت "پێدانی پیشینەكە بەسێ‌ قۆناغ‬ ‫ئ��ەم پێشینەیە تایبەتە ب��ەپ��ڕۆژەی نۆژەنكردنەوەی پڕۆژەكانیان بەتایبەت دواتر پشگیری دەكرێت‌و لەالیەن بانكی دەبێت كە لە هەر قۆناغێكدا دەبێت‬ ‫خ��ان��وب��ەرەوە ئ��ەو ب��ڕە پ��ارەی��ەی بۆی راپۆرتی ئەندازیاریی پیشكەش بكرێت‪،‬‬ ‫بچوك‌و مامناوەند بەتایبەت بۆ شوێنە لەشوێنە دورەدەستەكان‪.‬‬ ‫دورەدەس��ت��ەك��ان‌و ئ��ەو شوێنانەی كە‬ ‫تا شایستەی وەرگرتنی پێشینەی قۆناغی‬ ‫ن���اوب���راو‪ ،‬وت��ی��ش��ی "ئ���ەم سلفەیە دیاریكراوە پێی دەدرێت"‪.‬‬ ‫ئەو بەڕێوەبەرە‪ ،‬ئاماژەی بەوەشكرد‪ ،‬دوەم‌و سێیەم بێت"‪.‬‬ ‫دیمەنێكی ناشارستانی هەیەو دەمانەوێت بەپێی میكانیزمێكی وردو دیاریكراو‬ ‫لەڕێگەی ئەم پێشینەیەوە هانیان بدەین جێبەجێدەكرێت‌و ئەو كەسەشی بییەوێت كە ماوەی دان��ەوەی قەرزەكە چوار بۆ‬

‫‪ -1‬دروس��ت��ك��ردن��ی‬ ‫هۆتێل و مۆتێل و جێگای حەوانەوەی‬ ‫جۆراوجۆر و گوندی گەشتیاری‪ ،‬بەمەرجێك‬ ‫لەسەنتەری ق��ەزاو ناحیەو گوندەكان‌و‬ ‫سنوری ئیدارەی سەربەخۆكان بێت‪ ،‬یان‬ ‫شوێنێكی گەشتیاری گونجاو بێت‪.‬‬ ‫‪ -2‬دروستكردنی چێشتخانەو پرۆژەی‬ ‫دان��ان��ی ك��ەپ��ری گەشتیاری‌و كۆشك‬ ‫لەهاوینەهەوارەكان‌و جێگای گەشتیاری‪.‬‬ ‫‪ -3‬پاسی گواستنەوەی گەشتیاران‬ ‫بۆ ئ��ەو كۆمپانیایانەی كە گەشتیار‬ ‫دەهێنن بۆ هەرێم‪ ،‬دەبێت بەڵێننامە‬ ‫بدات كە ئەم پاسە تەنها بۆ مەبەستی‬ ‫هێنانی گەشتیاری بیانی‌و گواستنەوەی‬ ‫گ��ەش��ت��ی��اران��ی ن��اوخ��ۆی��ی ل��ەن��ێ��وان‬ ‫ش��ارەك��ان وەك���و گ��روپ��ی گەشتیاری‬ ‫بەكاربێت‌و بەپێچەوانەوە پێشینەكەی‬ ‫لێوەردەگیرێتەوە‪.‬‬ ‫‪ -4‬ئەو پرۆژانەی كە دەكەونە گوندە‬ ‫گەشتیاریەكان‌و ه��اوی��ن��ەه��ەوارەك��ان‌و‬ ‫سەیرانگەكان ئەولەویەتی پێدەدرێت‪.‬‬ ‫‪ -5‬ئەم پێشینەیە نۆژەنكردنەوەی‬ ‫پرۆژە گەشتیاریەكانیش دەگرێتەوە‪.‬‬ ‫‪ -6‬ه��اوواڵت��ی��ی��ان دەت��وان��ن دەس��ت‬ ‫ب��ەم��ام��ەڵ��ەك��ان��ی��ان ب��ك��ەن‌و ب��ی��دەن‬ ‫ب��ەب��ەڕێ��وەب��ەرای��ەت��ی گ��ەش��ت��وگ��وزاری‬ ‫شارۆچكەكانیان‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫ڕەمەزان‌و‬ ‫بەرزبونەوەی نرخ‬ ‫سااڵنە لەگەڵ نزیكبونەوەی مانگی‬ ‫ڕەمەزاندا نرخی كااڵ‌و شتومەكەكانی‬ ‫بازاڕ بەشێوەیەكی بەرچاو بەرزبونەوە‬ ‫بەخۆیانەوە دەبینن‌و حكومەتیش‬ ‫سەرباری پێكهێنانی لیژنەی تایبەت‪،‬‬ ‫بەاڵم نەیتوانیوە بەتەواوەتی بەسەر‬ ‫ئەم گرفتە كاتییەدا زاڵبێت‪ ،‬ئەمەیش‬ ‫ل��ەالی��ەك��ەوە ئ��اس��ای��ی�ە‌و بەشێكی‬ ‫هۆكارەكەی پەیوەندی بەزۆربونی‬ ‫رێژەی خواستەوە هەیە كە لەگەڵ بڕی‬ ‫خستنەڕودا ناگونجێت‪ ،‬وەك چۆن‬ ‫ێ‬ ‫لەالیەكی دیكەوە‪ ،‬دەستی هەند ‌‬ ‫لەبازرگان‌و خاوەن كۆگا گەورەكانیشی‬ ‫تێدایە كە مانگی ڕەمەزان‌و زۆربونی‬ ‫داواك���اری كڕین بەقازانجی دارای��ی‬ ‫خۆیان بەكاردەهێنن‌و بەوەش نرخی‬ ‫كااڵكان لەسەر خەڵك چەند قات‬ ‫گرانتر دەكەن‪ .‬هەرچەندە پەیوەستە‬ ‫بەحكومەتی هەرێمیشەوە كە ئەركی‬ ‫رێگەگرتنە لەبەرزبونەوەی تەواوەتی‬ ‫ن��رخ‌و ئاسانكاری بۆ هاوردەكردنی‬ ‫زیاتر‪ ،‬تەنانەت ئەگەر بەشێوەیەكی‬ ‫كاتیش بێت‪.‬‬ ‫ه��ەرچ��ەن��دە ب�����ازاڕی ه��ەرێ��م��ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لەسەر بنەمای بازاڕی‬ ‫ئ���ازاد ك���اردەك���ات‪ ،‬ب���ەاڵم هێشتا‬ ‫سیستمی بەڕێوەبردنی بازاڕ لەهەرێمی‬ ‫كوردستاندا رێچكەی تەندروستی‬ ‫خۆی نەگرتوە‌و دەتوانرێت بازاڕەكە‬ ‫بۆ ب��ەرژەوەن��دی كەسی بەتایبەتی‬ ‫لەبۆنە‌و ی��اد‌و كاتە تایبەتییەكاندا‬ ‫خراپ بەكاربهێنرێت‪ ،‬بۆیە پێویستە‬ ‫حكومەتی هەرێم لەرێگەی وەزارەتە‬ ‫پ���ەی���وەن���دی���دارەك���ان���ەوە ك���ار بۆ‬ ‫بەرزكردنەوەی رێژەی هاوردەبكات‪،‬‬ ‫تا رێژەی كااڵكان بەرزبێتەوە‌و لەگەڵ‬ ‫پێویستییەكانی بازاڕدا یەكبگرێتەوە‪،‬‬ ‫هاوكات سنورێك بۆ بەرزبونەوەی‬ ‫نرخەكانیش دابنێت‌و لەرێگەی لیژنە‬ ‫تایبەتییەكانەوە كاری جدیتر بكرێت‬ ‫بۆ رێگەگرتن لەبەرزبونەوەی نرخی‬ ‫شتومەك‌و سزادانی ئەو كەسانەی‬ ‫ب����ازاڕ ب��ۆ ب���ەرژەوەن���دی تایبەت‬ ‫بەكاردەهێنن‪.‬‬ ‫هونەر كەریم‬ ‫رێنماییەكانی پێدانی پێشینەكە‬ ‫‪ -1‬پ��ێ��ش��ی��ن��ەی گ��ەش��ت��وگ��وزار‬ ‫لەبانكەكانی خانووبەرە خەرجدەكرێت‪.‬‬ ‫‪ -2‬پ��ێ��دان��ی م��ۆڵ��ەت��ی پ���رۆژەی‬ ‫گەشتیاری تەنها دەبێت لەدەستەی‬ ‫گەشتوگوزارەوە بێت‪ ،‬بەمەرجێك‬ ‫ئەوان دەستنیشانی زەوییەكە بكەن‪.‬‬ ‫‪ -3‬شێوازی خەرجكردنی پێشینە‬ ‫لەالیەن لیژنەیەكی تایبەت دەبێت‬ ‫لەبانكەكانی خانووبەرە‪.‬‬ ‫‪ -4‬ن��وێ��ن��ەری دەس��ت��ەی گشتی‬ ‫گ��ەش��ت��وگ��وزار ل��ەگ��ەڵ لیژنەكانی‬ ‫پشكنینی بانكی خانووبەرە دەبێت‪.‬‬

‫"ماوەی ساڵێكە یەكیانگرتۆتەوە‪ ،‬بەاڵم بەبیانوی یەكنەگرتنەوەیان بودجەیان بۆ سەرفناكرێت"‬ ‫سلێمانی‪ :‬تابان رەزا‬ ‫بونی توێژەرانی كۆمەاڵیەتی دەرونی‬ ‫لەهەر كۆمەڵگایەكدا گرنگی خۆی هەیە‌و‬ ‫بەتایبەت لەكاتی بونی كێشە دەرونی‌و‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكاندا‪ ،‬بەاڵم لەكوردستاندا‬ ‫وەك پێویست گرنگی بەم كارەكتەرە‬ ‫نادرێت ه��ەروەك��و سەرۆكی كۆمەڵەی‬ ‫كۆمەڵناسان ودەرونناسانی كوردستان‬ ‫دەڵێت" كار‌و چاالكیەكانمان وەستاوە‬ ‫ب��ەه��ۆی نەمانی بودجەكەمانەوە كە‬ ‫حكومەتی هەرێم سەرفی ناكات‌و لەماوەی‬ ‫پێشودا خۆپیشاندانمان كردوە كەرێژەی‬ ‫دامەزراندنمان بەرزبكرێتەوە‌و دەرماڵەمان‬ ‫بۆ سەرفبكرێت‪ ،‬بەاڵم داواكارییەكانمان‬ ‫جێبەجێنەكران"‪.‬‬

‫ساڵێكە یەكیان گرتۆتەوە‌و حكومەت وەرگرتنی دەرماڵەبو‪ ،‬بەاڵم دەرماڵەكە‬ ‫ب��ودج��ەك��ەی ه��ەر ب��ۆس��ەرف��ن��ەك��ردون‌و تائێستا بەهیچ ش��ێ��وەی��ەك س��ەرف‬ ‫نەكراوە‪.‬‬ ‫هۆكارەكەشی نازانن‪.‬‬ ‫سەرۆكی كۆمەڵەكە وتیشی "لەساڵی‬ ‫‪ 2013‬دا ‪ 792‬ت��وێ��ژەری كۆمەاڵیەتی‬ ‫رێژه‌یه‌کی که‌میان لێدامه‌زراوه‌‬ ‫جەزا حەمە سالح ‪ ،‬ئاماژەی بەوەكرد‪ ،‬هەبون ك��ەدان��ەم��ەزراب��ون لەسلێمانی‌و‬

‫لەچەمچەماڵ‌و هەڵەبجە هیچ توێژەرێكی‬ ‫كۆمەاڵیەتی دان��ەم��ەزراوە‪ ،‬ئەمەش بۆ‬ ‫كەمتەرخەمی‌و بێپالنی‌و خەمساردی‬ ‫حكومەت دەگەڕێتەوە‪.‬‬

‫كارەكانیان وەستاوە‬ ‫ل��ەو ب��ارەی��ەوە ج��ەزا حەمە ساڵح‪،‬‬ ‫س��ەرۆك��ی ك��ۆم��ەڵ��ەی كۆمەڵناسان‌و‬ ‫دەرون��ن��اس��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ئ��ام��اژەی‬ ‫بەوەدەكات‪ ،‬نزیكەی ساڵێكە كۆمەڵناسانی‬ ‫داواكارییەكەیان جێبەجێ نەكرا‬ ‫ه��ەول��ێ�ر‌و سلێمانی‌و ن��اوچ��ەك��ان��ی تر‬ ‫س��ەرۆك��ی كۆمەڵەی كۆمەڵناسان‌و‬ ‫یەكیانگرتۆتەوە‌و كۆمەڵەیەكی هاوبەشی‬ ‫دەرون����اس����ان����ی ك���وردس���ت���ان ب��اس‬ ‫یەكگرتوی رێكوپێكن‌و بەهەماهەنگی‬ ‫سەرۆكی كۆمەڵەی كۆمەڵناسان و دەرونناسانی كوردستان‪:‬‬ ‫لەسەردانەكەی خ��ۆی دەك��ات بۆ الی‬ ‫س��ەرج��ەم ئیشو كارەكانیان دەك��ەن‪،‬‬ ‫جێگری سەرۆكی حكومەتی هەرێمی‬ ‫بەاڵم كارو چاالكیەكانیان وەكو خۆیەتی‌و‬ ‫ك���وردس���ت���ان ك���ە ب��ەڵ��ێ��ن��ی پ��ێ��داون‬ ‫زیادی نەكردوە‪ ،‬ئەمەش بەهۆی نەمانی‬ ‫داواك��اری��ی��ەك��ان��ی��ان بخاتە كارنامەی‬ ‫بودجەكەیانەوە كە پێش یەكگرتنەوەی‬ ‫ئەنجومەنی وەزی��ران��ەوە‌و لەئەنجومەن‬ ‫سەندیكاكانی سلێمانی‌و ناوچەكانی تر‪،‬‬ ‫گفتوگۆی لەسەر بكرێت‌و دەرماڵەكەیان‬ ‫حكومەتی هەرێم بڕیویەتی بەبیانوی ماوەیەك لەمەوپێش خۆپیشاندانێكیان گەرمیان‪ ،‬بەاڵم لەدوای خۆپیشاندانەكەوە‬ ‫یەكنەگرتنەوەی سەندیكا‌و كۆمەڵەكانی بۆ دو داواكاری ئەنجامدا‪ ،‬یەكەمیان بۆ ‪ 125‬توێژەری كۆمەاڵیەتی دام��ەزراون‪ ،‬لێ دامەزراوە‪ ،‬ئەمەیش رێژەیەكی كەمی بۆ س��ەرف بكرێت‪ ،‬ب��ەاڵم به‌داخه‌و‌ه‬ ‫كۆمەڵناسان‌و دەرونناسانی هەولێر‌و دامەزراندنی توێژەرانی كۆمەاڵیەتی بو لەهەولێرو دهۆكیش لەكۆی پێنج سەد دامەزراندنە‌و رێژەكە لەهەولێرو دهۆك حکومه‌ت به‌ڵێنه‌کانی نه‌برده‌سه‌ر‪.‬‬ ‫سلێمانی‌و ناوچەكانی تر‪ ،‬بەاڵم نزیكەی كەبەرێژەیەكی كەم دامەزراون‪ ،‬دووەمیان توێژەری كۆمەاڵیەتی تەنها هەژدەیان لەچاو سلێمانی‌و گەرمیان زۆر كەمترە‌و‬

‫حكومەت بەڵێنەكانی نەبردەسەر‬

‫ذمارة (‪ )427‬دو شةممة ‪2013/7/1‬‬

‫یەكێتی ‪..‬‬

‫َ‬ ‫هةوال‬ ‫ل َيكدانةوةى‬

‫وەك حزبی زۆرترین قسەلێكراو‬

‫بابان حەمە‬ ‫شك نابەم هیچ حزبێك هێندەی یەكێتی‬ ‫قسەی لەسەر كرابێت‪ ،‬چ لەرابردوی ئەم‬ ‫حزبە لەساتەوەختی خۆڕاگەیاندنییەوە‪،‬‬ ‫ت���ا دەگاتە چەخماخەی شۆڕش���ی نوێی‬ ‫پاش نسكۆی گەورەو هەورازو لێژاییەكی‬ ‫بڕس���تبڕ‪ ،‬بەرابەرایەتی س���كرتێرەكەی‪،‬‬

‫وەك ئەوەی هەڵگیرس���ێنەری شۆڕش���ی‬ ‫نوێی نەتەوەیی ئەم بەش���ەی كورستان‬ ‫بوە‪ ،‬پاش نسكۆی ‪ ،1975‬خامۆشكردنی‬ ‫شۆڕش پاش ئەو ساڵەو گەڕان بەسوڕی‬ ‫متبونی بزوتن���ەوەی رزگاریخوازیی گەلی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬ت���ا كۆتای���ی حەفتاكانی‬ ‫س���ەدەی رابردو‪ ..‬بەاڵم ب���ەو مێژوەوە‬ ‫ئێستا لەنێوانەیەكدا رامابێت!‬ ‫باسی یەكێتی دەكرێت كە ئێستاو دوای‬ ‫نەخۆشییەكەی مام جەالل‪ ،‬ئەوەی پێشتر‬ ‫هێڵە رونەكانی زۆر بەباش���ی دەبینرا لەم‬ ‫حزبەدا كە پێی دەوترا (دورمەودابینی‌و‬ ‫كارنام���ەی س���تاندارد‌و درێژخای���ەن)‪،‬‬ ‫ئێس���تا تائەندازەیەك پەشێوی‌و هەندێك‬

‫دیموكراتدا‪ .‬دوەم‪ :‬پرس���ی بەدواداچون‌و‬ ‫كارك���ردن بەئەجێن���دای كۆبونەوەكەی‬ ‫دەباش���ان لەنێوان خ���ۆی‌و بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬كە هەتا ئێس���تا رۆشن نییە كە‬ ‫یەكێت���ی دەیەوێت پابەندبون‌و كاركردن‌و‬ ‫زیاتر لێكگەیش���تن‌و نزیكبونەوە لەنێوان‬ ‫خۆی‌و بزوتنەوەی ناوبراودا دروست بكات‪،‬‬ ‫یان نا؟ سێهەم‪ :‬یەكێتی كەوتۆتە بەردەم‬ ‫‪ 3‬هەڵبژاردنی هەستیارو چارەنوسسازەوە‬ ‫كە ئەوانیش هەڵبژاردنی س���ەرۆكایەتی‬ ‫هەرێم‌و هەڵبژاردنی پارلەمانی كوردستان‌و‬ ‫هەڵبژاردنەكانی ئەنجومەنی پارێزگاكانی‬ ‫هەرێم���ە‪ ،‬كە دەش���ڵێم چارەنوسس���ازو‬ ‫هەستیار‪ ،‬بەرمەبنای ئەوەی‪:‬‬

‫هەندێ���ك گۆڕان���كاری (ئەگ���ەر نەڵێین‬ ‫گۆڕان���كاری گ���ەورە)‪ ،‬لەس���ەر یەكێتی‬ ‫بوەتە هەڵوەس���تەو قسەكردن‌و تێڕامان‪،‬‬ ‫پەیوەن���دی هەی���ە بەهەمو ئ���ەو خاڵ‌و‬ ‫رونكردنەوانەی پێشتر ئاماژەی كورتمان‬ ‫پێدان‪ .‬بەاڵم نەژادی هەمو ئەو قس���انەو‬ ‫رەگی زۆربەی ئام���اژەو لێدوانە فەرمی‌و‬ ‫نافەرمییەكانی سەركردایەتی ئەم حزبە‪،‬‬ ‫بەقسەو گفتوگۆكانی ئۆرگانەكانی دیكەی‬ ‫ئەم حزب���ە‪ ..‬تا دەگاتە گفتوگۆو بازنەی‬ ‫بچوكەكانی قس���ەكردن لەسەر ئەم حزبە‬ ‫لەنێ���وان خێزانەكان‪ ،‬ب���ازاڕ‪ ،‬جەماوەر‪،‬‬ ‫ئەندامە ئاس���اییەكانی یەكێت���ی‪ ..‬تاد‪،‬‬ ‫حاڵ���ی حازر ل���ەدەوری چەند تەوەرێكی‬

‫جه‌ماوه‌ری یه‌کێتی ل ‌ه یادی حزبه‌که‌یاندا‬ ‫چ راپەڕین‌و پ���اش راپەڕین‌و هەڵبژاردن‌و‬ ‫شەڕی ناوخۆو دو ئیدارەیی‌و ئاگربەست‌و‬ ‫رێكەوتنی س���تراتیجی نێوان ئەم حزبەو‬ ‫پارتی‌و هەڵبژاردنەكانی دیكەو پەرتبون‌و‬ ‫گۆڕانكاریی���ەكان ل���ەم حزب���ەدا ‪ ...‬تا‬ ‫ئەمڕۆش‪.‬‬ ‫یەكێتی قس���ەی لەس���ەر دەكرێت كە‬ ‫دەسەاڵتەو بەشدارە لەهەمو ئەوشتانەی‬ ‫ل���ەم واڵت���ە دەگوزەرێ���ت‪( ،‬بەب���اش‌و‬ ‫خراپ���ە!) بەب���اش‌و خراپە ه���ەم وەك‬ ‫قسەلەس���ەركردنی‪ ،‬بەب���اش‌و خراپ���ە‬ ‫ه���ەم وەك تەقیمی ئەدائ���ی ئەم حزبە‬ ‫ل���ەكاری حزب���ی‌و ناوخۆی���ی‌و دەرەكی‌و‬ ‫حوكمەتدارییەكەیشیدا‪.‬‬ ‫قس���ەی لەسەر دەكرێت وەك حزبێك‬ ‫ك���ە بەرگ���ەی زۆرتری���ن ئینش���قاقات‌و‬ ‫پەرتب���ون‌و لێكترازان���ی گرتبێ���ت‪،‬‬ ‫(بێخوێنڕشتن‌و دیموكراس���انە!)‪ ،‬ئیدی‬ ‫روتێكردنی ئەو پەرتبون‌و كەرتبونەیش‌و‬ ‫قس���ەلێكردنەكانیش‪ ،‬دابەش بون بەسەر‬ ‫دو جەمس���ەردا‪ ،‬بەش���ێكیان قسەكەیان‬ ‫لەدەوروخول���ی بازنەیەك دەس���وڕێتەوە‬ ‫بەوەی ئەم حزبە‪ ،‬دوچ���اری قەیرانێكی‬ ‫ناوخۆی���ی‌و بوب���ۆوەو نەدەك���را (ئ���ەم‬ ‫میزەڵدان���ە پڕ ف���وە‪ ،‬لەالوازترین خاڵیدا‬ ‫نەتەقێت!) بەش���ێكی دیكەیش قس���ەو‬ ‫لێ���دوان‌و نوس���ین‌و ش���رۆڤەو‪ ...‬ت���اد‪،‬‬ ‫لەس���ەر ئەوە ب���وە كە یەكێت���ی تەنها‬ ‫حزبێكی دیموكراس���خواز‌و فرەڕەهەندی‬ ‫بیركردنەوەو ئایدیۆلۆژیایە‪ ،‬كە هەمو كات‬ ‫شیاوەو دەكرێت ببێتە ئەو قوتابخانەیەی‬ ‫قوتابخانە دیكەی لێ بونیادبنرێت‪.‬‬ ‫بەباس‌و خواسی ئەوەیشەوە كە یەكێتی‬ ‫قبوڵی ف���رە دەنگی‪ ،‬فرە رەنگی‪ ،‬فرەیی‬ ‫لەبی���ر‪ ،‬بۆچون‪ ،‬ئایدیۆلۆژی���ا‪ ،‬بەرنامە‪،‬‬ ‫دونیابینی سیاسی‌و دوربینی بۆ ئایندە‪..‬‬ ‫تاد دەكات‌و كردوشییەتی‌و بێوێنەیش بوە‬ ‫لەمەدا‪ ..‬هەڵب���ەت بەبەراورد بەئەزمون‌و‬ ‫خوێندنەوەی كۆی حزبەكانی تر‪.‬‬ ‫ئ���ەم حزبە قس���ەی لەس���ەر دەكرێت‬

‫شڵەژان لەبڕیارو ئەجێندای سیاسی بەم‬ ‫حزب���ەوە دەبینرێت‪ ،‬ناش���كرێت نەڵێین‬ ‫ك���ە غیاب���ی تاڵەبان���ی ئەوكاریگەرییە‬ ‫ئەوتۆیەی جێنەهێش���توە‪ ،‬ئەگەر نەڵێین‬ ‫كاریگەرییەكی راستەوخۆو ئەوتۆی نەبوە‬ ‫لە‪:‬‬ ‫یەكەم‪ :‬ش���ڵەژانی بارودۆخی ناوخۆیی‬ ‫عیراق‪ ،‬ك���ە هەر ماوەیەك���ی كەم پاش‬ ‫نەخۆش���كەوتنەكەی س���ەرۆكی عیراق‪،‬‬ ‫قەیرانێكی قوڵ تەنگی بەعیراق هەڵچنی‪..‬‬ ‫بگرە مەترسیدارترین قەیرانێك بو لەدوای‬ ‫عیراق���ی نوێی ‪ ،2003‬كە ئێس���تاش هەر‬

‫یەك���ەم‪ :‬ب���ۆ یەكەمج���ارە یەكێت���ی‬ ‫نیش���تمانی دەچێتە نێو ت���ان‌و پۆی ‪3‬‬ ‫هەڵبژاردن���ی پێكەوەیی‪ ،‬لەغیابی قوتبی‬ ‫حزبەكەیدا (تاڵەبانی)‪.‬‬ ‫دوەم‪ :‬ب���ۆ یەكەمج���ارە پ���اش‬ ‫هەڵبژاردنەكان���ی س���اڵی ‪ 1992‬یەكێتی‬ ‫وەك حزبێك س���ەربەخۆ و یەك لیس���ت‬ ‫دادەبەزێتە نێو كای���ەی هەڵبژاردنەكانی‬ ‫هەرێمەوە‪.‬‬ ‫س���یێهەم‪ :‬یەكەم هەڵبژاردنە كە دوای‬ ‫جیابونەوەی بزوتنەوەی گۆڕان‪ ،‬دەكرێت‬ ‫تێی���دا بزانێ���ت قەبارەی راس���تەقینەی‬

‫ب���ۆ ئێس���تا‪ ..‬زو نیی���ە یەكێت���ی‌و‬ ‫س���ەركردایەتییەكەی واب���كات خەڵك‬ ‫لە(ڕام���ان)دا نەهێڵێتەوە‪ ،‬وایش���بكات‬ ‫بارودۆخ���ی نێوخۆی���ی حزب‌و نەس���یجی‬ ‫حزبەكە توندت���ر‪ ،‬بەهێزتر‪ ،‬یەكانگیرتر‬ ‫بكات‪ ،‬لەڕەواندنەوەی ئەو تەمەی پاش‬ ‫تاڵەبانی (زۆر بێت یان كەم) نیشتوە‬ ‫لەناوچە س���وننە نش���ینەكان بەردەوامی‬ ‫هەیەو ئەگەری جەنگێكی مەزهەبی لە هەر‬ ‫ئان‌و ساتێكدا هەاڵیسان‌و چەخماخەكەی‬ ‫لەئارادایە‪.‬‬ ‫دوەم‪ :‬پ���اش تێكچونی تەندروس���تی‬ ‫تاڵەبان���ی‪ ،‬یەكێتی كەوتە مەودای نێوان‬ ‫چەند پرسێكی هەستیارەوە‪ ،‬یەكەمیان‪:‬‬ ‫پرس���ی ئ���ەوەی لێبڕاوان���ە ئ���ەم حزبە‬ ‫بڕیاری مان���ەوەو پابەندبونی بدات لەنێو‬ ‫ئ���ەو رێكەوتننامەی���ەی پێ���ی دەوترێت‬ ‫(س���تراتیژی) لەنێوان حزبەكەی‌و پارتی‬

‫یەكێتی‌و بنكە جەماوەرییەكەی چەندە‪.‬‬ ‫چ���وارەم‪ :‬یەكەمی���ن هەڵبژاردنە كە‬ ‫وەك زۆرب���ەی چاودێ���ران‌و چاالكوان���ە‬ ‫سیاس���ییەكان‪ ،‬پێشبینیشی دەكەن كە‬ ‫نەخشەی سیاس���ی‌و حوكمڕانی هەرێمی‬ ‫كوردس���تان بگۆڕێ���ت‌و پ���اش نزیكەی‬ ‫‪ 12‬س���اڵ ل���ە پەی���ڕەوی ج���وت حزبی‬ ‫فەرمانڕەواوە بگۆڕێتە س���ەر نەخش���ەو‬ ‫وێنەیەكی دیكە لەسیاس���ەت‌و پێكهاتەی‬ ‫حوكمڕانی‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی ئێس���تاو وەك ئەم���ڕۆی‬

‫س���ەرەكی دەس���وڕێتەوە‪ ،‬كە پەیوەندی‬ ‫هەی���ە بەڕەواندن���ەوەی ت���ەم‌و غوباری‬ ‫غیاب���ی تاڵەبان���ی‪ ،‬جێگرتن���ەوەی ئەو‬ ‫پی���اوە كاریزمیی���ە چ لەنێوخۆی حزبداو‬ ‫چ لەكورس���ییە چۆڵەك���ەی لەبەغ���داد‪،‬‬ ‫پشتیوانیكردنی ئەم حزبە لەو پاڵێوراوە‬ ‫ب���ۆ پۆس���تی س���ەرۆكایەتی هەرێم‪ ،‬كە‬ ‫هێش���تا نازانرێ���ت‌و رانەگەیەنراوە كێیە‪،‬‬ ‫بەشدارە سیاس���ییە ستراتیجییەكەیشی‬ ‫(پارت���ی)‪ ،‬تا ئێس���تا الی رۆش���ن نییە‬ ‫كە ئایا یەكێتی دەبێتە پش���تیوانی ئەو‬ ‫پاڵێوراوە كە دەستبژێری پارتی بێت‪ ،‬یان‬ ‫نا‪ ،‬دیوێكی دیكەی ئەم پرس���ەیش‪ ،‬ئایا‬ ‫یەكێتی دەبێتە پشتیوانی ئەو پاڵێوراوە‬ ‫كە دەستبژێری ئۆپۆزس���یۆن بێت‌و زۆر‬ ‫وردتری���ش (دەس���تەبژێری بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان بێت بەقایلبونی الیەنەكانی دیكەی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن) یاخود نا‪.‬‬ ‫ئەوەی وت���راوەو دەوترێت‌و زۆرجاریش‬ ‫دوب���ارە دەبن���ەوە‪ ،‬ل���ەوە دەرچوە كە‬ ‫لەقس���ەكردن دەرچێت‌و بچێتە درەوەی‬ ‫بازن���ەی چەمكێ���ك كە پێ���ی دەوترێت‬ ‫(گوت���اری مان���ەوە)‪ ،‬دیارە مەبەس���ت‬ ‫لەگوت���اری مان���ەوەی حزب���ە‪ ،‬هەڵبەتە‬ ‫بەكۆی تەعبیراتە فیكری‌و فەلس���ەفیی‌و‬ ‫تیۆرییەكان���ی زانس���تی سیاس���ی نوێ‌و‬ ‫هاوچ���ەرخ‪ ،‬گوت���اری مان���ەوە ه���ەر‬ ‫ئەوەنیی���ە حزبێك پاش هەورازو نش���ێو‬ ‫و هەندێكج���ار دۆڕاندن���ی هەڵب���ژاردن‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆنبونێكی دورو درێژو نشوست‌و‬ ‫پارچە پارچەب���ون‌و لێكترازانی حزب‌و‪...‬‬ ‫ت���اد بگرێت���ەوە‪ ،‬بەڵك���و لەواقعەكەیدا‪،‬‬ ‫گوت���اری مانەوە ب���ۆ هەرحزبێك‪ ،‬ئەگەر‬ ‫حزبێكی بچوكی چەند س���ەد كەس���یش‬ ‫بێت‪ ،‬یەكێك دەبێت‌و بگرە بوەتە یەكێك‬ ‫لەس���تراتیژییە هەرە گرنگەكان‪ ،‬بۆ هەر‬ ‫حزبێ���ك‪ ،‬بۆ گەشەس���ەندن‌و فراوانبون‌و‬ ‫بەشداری سیاس���ی‌و حوكمڕانی‌و نمایشی‬ ‫ئەدائ���ی خۆی‪ ،‬ب���ەردەوام كار لەس���ەر‬ ‫ش���تێك بكات كە زانستی نوێی سەردەم‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫‪8‬‬

‫یەكێتی ‪..‬‬ ‫هاوسەنگكردنەوەی تەرازوەكە‬ ‫ێ توانا مێرگەسەری‬ ‫هاور ‌‬ ‫دور لەئ���اوازی ئەوان���ەی لەئاس���ت هەڵەكان���ی یەكێتیی نیش���تمانی‪ ،‬خەریك‬ ‫بەدروس���تكردنی میت���ۆدی پاس���او س���ازێن‌و تەریك ل���ەو پێنوس���انەی بۆ هەر‬ ‫ئیشكالییەتێكی ئەم هێزە‪ ،‬دەیان ئارگۆمێنتی ساختەو پاساوی بەتاڵی دور لەلۆژیك‬ ‫ێ ئەوەی هێزی‬ ‫لەهەنبەر فاوڵەكانی مەكتەبی سیاسی‌و سەركردایەتی دائەتاشن‌و ب ‌‬ ‫پاس���اوەكانیان لەنیگەرانی جەماوەری یەكێتی كەمكاتەوە‪ ،‬من ئۆباڵی قەیرانەكانی‬ ‫راب���ردوی یەكێتی ئەخەمە گەردنی ستایش���كارانی ناو خ���ودی ئەم حیزبەوە نەك‬ ‫كەسی تر‪ ،‬بەاڵم لەهەمانكاتیشدا ئەو راستییانەی سەرە‌وە‪ ،‬راستییەكی زەق ترم ال‬ ‫تۆزاوی ناكات‪ ،‬كە زۆرن ئەوانەی لەبری رەخنەگرتنی دۆس���تانە لەئەدائی یەكێتی‪،‬‬ ‫هەمیشە گرەو لەس���ەر پوكانەوەی مەرگی یەكێتی‌و مەالیانە سەرقاڵی تەڵقیندانی‬ ‫یەكێتی���ن‪ ،‬ئەوانەی لەئاوێنەیەكی ش���كاو و تەڵخەوە نیگا لەوێنەی دروس���تی ئەم‬ ‫هێزە ئەدەن‪ ،‬ئارەزویانە دااڵش بەس���ەر الش���ەی یەكێتییە‌وە ببینن! خۆشبەختانە‬ ‫ئەمڕۆ س���ەردەمی بەتاڵبونەوەی هەردو گوتاری هەیمەنداری رابردوی قس���ەكردن‬ ‫لەهەنب���ەر یەكێتییە‪ ،‬چونكە نە یەكێتی ئەو هێزە بێ‌ كێش���ەیەبو كە بانگەش���ەی‬ ‫بۆ ئەكراو نە یەكێتیش پوكایەوە‪‌،‬وەكو باس���كرا‪ ..‬یەكێتی‌و پەیوەس���ت بەدۆخی‬ ‫چەقبەستوی پرۆسەی سیاسی هەرێم‪ ،‬هەڵبژاردنەكانی ئایندە‪ ،‬پرسی لیست جیای‬ ‫یەكێتی‪ ،‬مەبەس���تی ئەم وتارەیە لەڕوانگ���ەی رۆژانێك ئەندامبونم لەم حیزبە‪ ،‬ئەو‬ ‫هەقە بەخۆم ئەدەم كە قس���ە لەهەنبەر ئێس���تای یەكێتی‌و ئەو كێماس���یانە بكەم‬ ‫كە روبەڕوی بۆتەوە‪ ،‬ئەركی ئەخالقیش���مە هەنگاوە ئیجابییەكانی لەهاوكێش���ەكان‬ ‫باسبكەم‪ ،‬بۆچونم وایە ئەگەر رێككەوتنی ستراتیژی یەكێتی لەگەڵ هاوپەیمانەكەی‬ ‫ێ زەرورەتێك���ی بابەتی‌و زاتی بوبێت‪ ،‬ئەوە بەداخەوە بۆ ئێس���تای‬ ‫ێ رۆژ ‌‬ ‫ب���ۆ ئەو ‌‬ ‫ێ وەك هێزێکی خ���اوەن جیهابینی جیا‬ ‫یەكێت���ی رێگریی دروس���تکردو‌ه كە نەتوان ‌‬ ‫لەپارتی دیموكراتی كوردس���تان ئاراستەی پڕۆژەكانی خۆی بكات بۆ سەرەتایەكی‬ ‫نوێی حكومڕانی‪ ،‬جیا لەرابردو‪ ،‬هەمیش���ە ئەم هێزە پێوس���تی بەسیاس���ەتی دڵ‬ ‫راگرتنی هاوپەیمانەكەی بوە‪ ،‬هەڵبەتە ئەمە بۆ پارتیش هەمان ش���ت‪ ،‬بەاڵم ئەوە‬ ‫ئاشكرایە خاڵی س���ەرەكی‌و زۆر باسكراو‪ ،‬هاوبەشی حكومەته‌ بەبرایانە‪ ،‬ئەگەر بۆ‬ ‫قۆناغێك رەوایەتی ئەم رێكەوتنەی كوردستانی لەبەاڵی شەڕی براكان پاراستبێت‪،‬‬ ‫ئەوا باجی خۆیش���ی هه‌بوه‌‪ .‬گرنگە یەكێتی بۆ دەستگرتن بەرێكەوتنی ستراتیژی‪،‬‬ ‫پش���گیری لەكاندیدی سەرۆكایەتی هەرێم بكات‪ ،‬كە پشكی پارتی دیموكراتە ئەوە‬ ‫رێزگرتنە لەعورفی رێكەوتن‪ ،‬بەاڵم نەك لەس���ەر حسابی پێشێلكردنی یاسا‪ ،‬بۆیە‬ ‫پێویس���ت ‌ه یەكێتی پەیوەست بەس���ەرۆكایەتی هەرێم ئەولەویەتی سەروەری یاسا‬ ‫بێ���ت‪ ،‬نەك رێكەوتنی س���تراتیژی‪ ،‬هەڵبەتە بۆ هەڵبژاردنەكان ئەو هەڵوێس���تەی‬ ‫یەكێت���ی كاریگەریی خ���ۆی دەبێت‪ ،‬چونكە بۆ یەكێتی هەمو رێكارێكی یاس���ایی‌و‬ ‫تاكتیكێكی سیاس���ی لەچوارچێوەی بانگەش���ەی هەڵبژاردنەكان‪ ،‬هەمو میكانیزم‌و‬ ‫ئامرازێك رەوایە‪ ،‬جگە لەتەزویر‪.‬‬ ‫ئەمڕۆ دڵ گەرمی‌و خرۆش���انێك بەجەماوەری یەكێتییە‌وە دیارە‪ ،‬تاكە هۆكاریش‬ ‫ئەوەیە كە خاوەنی لیس���تێكی سەربەخۆیەو سیاسەتێكی تا ئەندازەیەك سەربەخۆ‬ ‫پی���ادە دەكات‪ ،‬لەناو رێكخس���تنەكان لەهەوڵ���ی بژاركردن���ی كاندیدەكاندایە‪ ،‬كە‬ ‫پرۆسەیەكی زۆر دیموكراسیانەیە‪ ،‬بەاڵم ئەوەی گرنگە بۆ یەكێتی‪ ،‬ئەوەیە دڵنیایی‬ ‫بدات بەجەماوەرە بەپەرۆشەكەی ئەوەی ئێستا یەكێتی دەیكات‪ ،‬ستراتیژی داهاتوی‬ ‫ئەم هێزەیە‪ ،‬نەك تاكتیكێكی كاتی بۆ هێنانەوەی دەنگە فەوتاوەكانی‪.‬‬

‫لەحەقلی سیاس���یدا ناوی دەنێت گوتاری‬ ‫مانەوە‪ ..‬گوتاری مانەوەیش چ نییە جگە‬ ‫لەفەلسەفەی كاری حزبێك كە دەیەوێت‬ ‫بگات���ە ئامانج‪ ،‬ئامانجیش‪ ،‬دەس���ەاڵتە‪،‬‬ ‫دەسەاڵتیش ش���ەرعییە بەو میكانیزمەی‬ ‫لەجیهان���ی نوێ���دا ب���اوە (پەی���ڕەوی‬ ‫میكانیزم‌و فەلس���ەفەی دیموكراسییەت‪،‬‬ ‫لەناویشیدا هەڵبژاردن‌و رەوایەتی بەخشین‬ ‫بەفەلسەفەی كاری دیموكراسی)‪.‬‬ ‫گوتاری مانەوەو كاركردنی كردارییانە‬

‫كەمتەرخەمییە‪.‬‬ ‫ب���ۆ ئێـس���تا‪ ..‬زو نیی���ە یەكێت���ی‌و‬ ‫س���ەركردایەتییەكەی واب���كات خەڵ���ك‬ ‫لە(ڕام���ان)دا نەهێڵێتەوە‪ ،‬وایش���بكات‬ ‫بارودۆخ���ی نێوخۆیی حزب‌و نەس���یجی‬ ‫حزبەك���ە توندتر‪ ،‬بەهێزت���ر‪ ،‬یەكانگیرتر‬ ‫بكات‪ ،‬لەڕەواندنەوەی ئەو تەمەی كە پاش‬ ‫تاڵەبانی (زۆر بێت یان كەم) نیش���توە‪،‬‬ ‫‪ ،‬س���ەركردایەتی‌و ك���ۆی كەینونەی ئەم‬ ‫حزبەش‪ ،‬بەجەسارەتێكی گەورەترەوە‪،‬‬

‫فەلس����ەفەی گوت����اری مان����ەوە‬ ‫بەنوێبون����ەوەی عەقڵ‌و پەیڕەو و كردار‬ ‫و دوركەوتنەوه‌ لەدروشمی (دورە ئەرزی‬ ‫واقیع) دەكرێت‪ ،‬كە بە بۆچونی من ئەگەر‬ ‫لەهەر چركەساتێكدا كەمتەرخەمی تێدا‬ ‫كرابێت‪ ،‬بۆ یەكێتی درەنگە نەفەس����ی‬ ‫درێژتر بداتە ئەم كەمتەرخەمییە‬ ‫لەسەر چەمكی مانەوە‪ ،‬لەهەرچ حزبێكی‬ ‫دونیادا پێویس���تی بەنوێبونەوەی عەقڵ‌و‬ ‫پەیڕەو و كردار و دوركەوتنەوه‌ لەدروشمی‬ ‫(دورە ئ���ەرزی واقی���ع) دەكرێت‪ ،‬كە بە‬ ‫بۆچونی من ئەگەر لەهەر چركەس���اتێكدا‬ ‫كەمتەرخەمی تێ���دا كرابێت‪ ،‬بۆ یەكێتی‬ ‫درەنگ���ە نەفەس���ی درێژت���ر بداتە ئەم‬

‫تەم���ی ئاڵوزی���ی‌و ناڕۆش���نی لەس���ەر‬ ‫س���تراتیژو بڕیارە لێبڕاوەكانی هەڵبگرێت‬ ‫‪ ..‬گ���ەر ئەم���ە ب���كات‪ ،‬بەبۆچونی من‬ ‫دەتوانێت س���ەركەوتو بێت لەتێپەڕاندنی‬ ‫ئەو پرسە هەستیارانەو تێپەڕاندنەكەیش‬ ‫لەبەرژەوەندی خۆیدا یەكال دەكاتەوە‪.‬‬

9

q»xðAq»w óBPwkqõÜ

info_chawder@yahoo.com

2013/7/1 »í컄 ôôk )427( ºqBìu

ºô»PƒÈô»Üºk ÿkqõÜ þìBØ»„ »è »Ýü q»g ÿºrâBC ô»C

ó»ÜºlÉKºôÃG ËkõìBÌ»è óAlðB…ýK½g †üBwBC þðBܺtÉø ‡»ì»C .ó q»GqBG»è kq õÜ þðBÜ»Oô»Ýwºk .ï»Ü»ü ÿ»„½âqAõ_ ½G ºô»PÈ pÉâºk kq õÜ »G ókrÜoºôBG ,R»ýƒðçƒØ»ƒC þƒðõƒG ºqBƒük rPü ô»ƒC þƒÝƒü u ½ƒè þƒðkrƒÝƒ¾õƒHƒØ µå½ƒèBƒük »ü»ðArü»Ø ï»C þðkrÜq»wºqB_ ÿ»ãÈ q»ØBO »G ‡»ì»C .ºô»O½Orƒâ þƒðBƒPƒwkq õƒÜ »ƒÜ ÿºô»DÉG Ë rܺk Bü q õw ÿkq õÜ ÿ qBü pƒG µþü»_ôBð ,þè»dì ÿAlñÉW»C ½G ºô»ñÈ o»ãG ÿºô»ñOôtG þwBýw ÿºkArýC .þO»¾ôºkõÉð »ì»C ÿ ½g½G »Ü Ëq sAõgºlÉè ÿºô»C kq õÜ Á»â»è óBýðBÜ»ýülðºõü»K ÿºô»DɃG RBƒÝƒG µòƒñƒÉƒxƒLƒG AlƒðBƒÜ»ƒýƒýƒðBƒPƒwkq õƒÜ ºtƒƒÉƒø þƒƒƒðBƒƒƒPƒƒƒwkq õƒƒƒÜ ÿÂBƒƒƒG ÿlƒƒƒðºôºu q»ƒƒƒG ß»ƒƒì½ƒƒÜ ‡»ƒƒì»ƒƒC .󻃃݃ƒHƒƒƒ„½ƒƒƒìAq»ƒƒƒÔ þÝÉðBüu »OBãG õܺôBO RBܺk óBì»Ü»è»â»G #.R»ìAq»Ü»G µkAsBC

ô»C ó»ü滃è kq õƒÜ þƒðBƒÜºtƒü q þƒPƒÉƒÜ»ƒü kAsBC ÿBK õƒw »ƒG óBƒü½ƒg »ƒÜ ºô»ƒðAtƒÉƒø »è òýPü rG »Ü ºôkrÝÉK þPwºk ó»ÜºkôBð»G ï»G .Bü q õw »è ÿkBùýW µþÔ»è»w ÿ tÉø q»w»è þPg»W »Pxü õÉK »Ü ÿ»¾Bƒg ô»ƒC »Pxü õÉK »Ü ÿºqBýwrK ô»C µºô»ƒñƒü»ƒÝƒG ÿºrâBC ô»è »ýPü rG ,ºô»ñüs ¼lG ÿ»Ü»ìºô Alƒükq õƒÜ þƒƒìBƒƒØ»ƒƒ„ »ƒƒè »ƒƒÝƒƒü q»ƒƒg »ƒƒÜ óBý_ óBÜ»ýükq õÜ »K ô râ .ºô»ƒPƒÈ ô»ƒÜºk »è ¼pì»C ÿºô»C R»HüBO»G ?QÈ ôºk rPÜ»ü»è Ëqºs õâºk ËkõìBÌ µþðBƒG½ƒÜ ,òƒü rƒÔ»ƒÌ | .»ãðrâ ÞÉè»â óBÜ»ýükq õÜ »_ôBð »è »Ü ÿ»ü»…ÉÜ ô»C »è ÞÈlð»ø »Ü ÿºô»è »ýPü rG ,Ë rƒñƒýƒGºk »ð»üæ ÿAlñÉW»C þÉK»G óBÜ»ýýwBýw »Kô râ Ëô»ðBüºk »Ü ó»ƒÜºkqBƒÜ óBƒÜ»ƒýƒýƒÜºqºk

µóBÜ»ýƒükq õƒÜ »ƒ_ôBƒð »ƒè ÿ rƒýƒãƒìBƒØ»ƒw ÿºõƒÉƒ„»ƒG óBƒü»ƒÜ»ƒ_ôBƒð þƒðkrƒGºõƒÈ q»ƒG þPwBC q»w»è .þOAs ÿºqAlýC »è ÞÈ q ½W ÿAôBCu ¼ q þè»â þð»ìõXð»ƒC †ƒýƒwBƒýƒw þð»ìõXƒð»ƒC Á»ƒâ»ƒè þƒðAõƒO óBƒPƒwkq õƒÜ ÿkq õÜ ÿÂBG ÿ»Pwºk ,ÿkq õÜ þðBíP…ýð þƒÝƒÉƒOô»ƒÝƒwºk ‡»ƒì»ƒC .òƒÉƒñƒGºô»ƒÝƒÉƒK »è ºkq õÜ ÿ q»ñÈõð »ØBO µ»üºq ô»â þðBíP…ýð rPãðrâ ‡ºô»è .óBPƒwkq õƒÜ ÿAôBƒCq ½ƒg ÿ ôBð»G »ýü sBGq»w þÝÈ tÉø þðBðºô»ÝƒÉƒK ÿ rO»_ rÈ u»è »Ü ë»â þñPwAqBK þðBܻܻü »ƒè ÿ rƒâq»ƒG Alƒükq õƒƒÜ ÿÂBƒƒG ÿ»ƒƒPƒƒwºk ï»G .RBƒÜºk óBƒPƒwkq õƒÜ þƒðBƒÜ»ƒ_ôBƒð ï»C »Ü RAkBð þüAq»G óBü ôB_ kq õÜ þðAqBü»ð »ì»C q»G»è .òñýHG kq õÜ ÿ»ƒðBƒOô»ƒÝƒwºk þðkrGqBG»è ½G óçýK µ»…g»ð Þɾ»ƒì½ƒÜ

,ºô»ðõG½Ü ÿ qBü pG µïBXð»C þƒðAô oºôBƒ_ þð»ìõXð»C þðBÜ»ƒxƒðArƒÕƒð½ƒÜ µºrƒãƒð½ƒÜ ÿ»¾»ì½Ü µóBܺõOrãÜ»ü ºô»O»ð ,†üBwBC »Ü »üAlÝÉOBÜ»è »ì»C .QÉHG Bü q õw þðBPw¼k óBƒýƒÝƒÉƒìBƒXƒð»ƒC aƒýƒø »ƒðAô»ƒðõƒG½ƒÜ ﻃƒC µR»ñü»ì ô»ƒG þƒüBƒO½ƒÜ µºô»ƒPƒÈ ô»ƒÜBƒñƒÉƒè óBüºk¼ rýâ ë»â »Ü òñÉøB𠇻ðBOBwºqBÜ þðAkAlÝÉK ÿ»ðB…ýð »ðBì»C ÿApÝÉO .ºõƒG »ðBÜ»ýýðBùýW ºq ô»â »O»¾ôºk ÿlðºôºu q»G óºôBg AlðBùýW ÿ»Üõ`G »_ôBð ï»ƒè »ƒÜ þPg»Gk»G ÿ»ðB…ý𠇻ì»C .òñü q»G ÿ s õÕ𠻃ƒ_ôBƒƒð ﻃƒè »ƒƒÜ »ƒƒüBƒƒü q õƒƒƒw þƒƒƒð滃ƒƒâ | .òüuºk Ak»ýwBýw½ýW Bü q õw »è ÿºô»C ÿ»ýð AlÉO þðBìõâ q»w»è ÿ q»ãü qBÜ ½gô»PwAq ,˺q s õâºk »è kq õÜ .QÉðºkAk óBPwkq õÜ ÿAôBCq ½g .ºôkrÜ óBü qAl„»G Al„o½„ »è ºôBOºq»w þOBÜ»è rP…ÉK q ¼ s õݾ»G »ì»C Bùð»O ß»ð ÿ qBø»G óBì»C ,Ak2004 ÿ qAkBC þðAl¾»øq»w ¼oºq»w þxÌ»G þíÜõc ÿ uk»è óBükq õÜ »Ü krÜ ïAtýð »è ÿAô ‡»ì»C .õGlðBü»ãüAq ÿ q õñxÉG þðõGAq µóBƒ„½ƒW q»ƒHƒðAq»ƒG»ƒè »è »Ü ÊñÉíƒGAlƒ„¼k Akkq õƒÜ ÿ qºôBƒì»ƒW .õGkrÝÉLýPwºk òü rÔ»Ì µþðBG½Ü ,õé…ýìBØ ÿ»Ü»íÈ u q ÿ q»w õݾ»G ,õG»ð ‡»ì»C Bùð»O AlðBùýW þðBÜBülýì q»HðAq»G»è »Ü krÜqB_Bð óAk AkBü q õw ÿ ô vƒÉƒì »ƒè qBƒXƒì»ƒÜ»ƒü½ƒG kq õÜ"Ê¿G µAlGAk ß½_ µÊñG Akkq õƒÜ»ƒG þðBíP…ýð ÿ ½K õðBO þƒÜºq»ƒw þƒÝƒÉƒ„»ƒG óBƒýƒðAõƒƒO Ak2004 »ƒƒè kq õƒƒÜ ."óBƒƒü q õƒƒw ºô»ýwBì½éLük µþwBýw ÿ ô q»è »Üºkq»G»ð þãðºk½Ü þPwBCq»w»è ‡»ì»C .ºô»ð»HG þü»_qBLÜ»ü µºô»Pxg þñOô»Üq»w ÿkq õÜ ÿAôBCq ½g »è ÿkq õÜ þwBýw þPxÈõ¾»ø | .krÜq»G»Pwºk óBPwkq õÜ óAõÉð þãð»W ÿºô»ðõƒGs q»ƒG Á»ƒâ»ƒè óBƒýƒðAõƒO kq õƒÜ ,ó ½ƒýƒxƒü s ½ƒK ½ƒC µîƒƒÈ u q ‡»ì»C .ó»ÝGºkBýK QwAq þÝÉO»wBƒýƒw µ†ƒüBƒwBƒƒC þƒƒðkrƒƒÝƒƒñƒƒýƒƒGAk ÿ ½ƒƒø»ƒƒGõƒƒG

þñü rÔ»Ì þWBc ÿ ½g þì»ýÉw þ¾Bw Bü q õw þ„o½„ ÿ oºôBG z»Ü rP…ÉK AlÝÉOBÜ»è ,ºô»OBܺkpK »ì»C .QÉð»üBƒhƒG ºlƒðºô»ƒC »ƒÜ krƒÜºk»ƒð »G »Ü rPýðBƒOÂô þ„o½„ »Ü »üAlÝÉOBÜ»è þÜ»üºôBì»è Bùð»O ,ºôArwBð þGºq»Ì ÿ qBø»G ó»ì»ü µBýHýè ,rxýì ,yƒðõƒO »ƒè Alƒì»ƒÜ þO»wºk »G óBýüBO½Ü µòP…ü»â ïBXð»C»G þ„o½„ ï»G .BñÉø óBܺoõùƒéƒì Bƒâsºk RÂô µºôAlüæ ÿ ½ƒg ÿ ôºpƒÈ q»ƒè Bƒü q õƒw .ºô»ýÕüBO ÿ o»„ þg¼k »O½O»Ü þOºôAô»O»G µþƒƒƒü»ƒƒƒ_ôBƒƒƒð ºqBƒƒƒÜ»ƒƒƒÄ¼ rƒƒƒ„ ÿ»ƒƒƒƒGq ¼ s | .ºôBð Ak»ì»G óBýðAk óBÜ»ýýðBùýW »Ü ރɃOBƒÜ »ƒýƒýƒð ºôAqBƒ„ z»ƒÜ »ƒè Ak2011 ÿ qAkBC 15 ÿ u ¼ q »è Bü q õw þ„o½„ »ðBýP„BC þÝÉ„o½„ þPwAq»G ,Al¾»ùü q»w µþwArÜõíük ,ÿkAsBC ½G ÿ sAô»ãðBG µõG »„o½„ ï»C .krܺk þO»ü»ì½Ü ÿ q»âkAk »Ü lðBgô q ÿk»w»C þxÌ»G þwrO ÿ qAõük »è ÿAô µlðBؽOºk þݾ»g õG ºk»wõýð ÿºôBì »Ü õGkrÜ ºô»ýðBÜ»OBùÝÉK õì»ø »G Þ¾»g ï»C .òüvG AlýwBýw ÿ rGºs µî¾ô s ÿ»üBw»è µó õƒG½ƒg»ƒGoºôBƒG ,lƒÉƒìõƒC »ƒÜ »ƒ„o½ƒ„ Ëõð»èq»w ,lðB_ Alýݾ»g þ¾k»è þñýH„½g Bƒü q õƒw þƒðÂAlƒñƒì ÿ õƒÉƒè q»ƒw»ƒè ÿºtƒƒG óBü½g ÿºlñüBC ÿºô»C ½G ºôºlðBƒ…ƒg»ƒð ï»C ÊW»Hwºk ï»G .ºô»ñÉHOBýñG Ëõð»èq»w ÿ»ƒðBƒýƒPƒ„BƒC þƒÝƒÉƒ„o½ƒ„ »ƒè »ƒƒ„o½ƒƒ„ þÕüBO þÝÈ o»„ ½G ºô»üAqtÈõâ ºô»ýOArÜõíük BO QwAoºôBð þƒO»ƒøq ½ƒg »ƒÜ ºlƒñƒ„õƒÜ ºrÉè .õHük»ð ºô»ü½g»G ÿAô ÿ»ðõíð »OBÜô»C »G ºuBìBC »Ü RBÜ»ð ºô»G Qxü õÉK ÊHãðºq òü»ÝG »ðBýܺqºk AlñÉW»C ô»C þðBܺlð»øºq Bü q õw þ„o½„ þwõðºqB_ þñü o½â ½G »Ü ºô»ðAõì»ø ó»üæ»è »Ýðõ_ ,òƒ„½ƒÜºlƒÉƒO | .ºôArwBð ºôArÜqB_Bð Bü q õw þè»â rPýC BPxÉC

:ßBðB…Ü ó»Pèõâ ºôAlü ô q »Xýè »è ÿºô»C »ðAôBO

þܼ q»wôBø ßBƒðBƒ…ƒÜ ó»ƒPƒèõƒâ ½G »Xýè »è Þ¾»g :lðBü»ãüAq N.k.J óBÜ»¾½Øºq»Ø þðkrÝPwô qk þPxÉO¼ rK þðAlðB…ýK ½g »ðBƒýƒPƒ„BƒC ÿºõƒÉƒ„»ƒG ºôAlü ô q »Xýè »è ÿºô»C »ü½G ,ºôkrÜ þñP„õÜ µókrܻػO µ»ðAôBO µ qBP„õÜ »Pxü õÉK µ»ýýð ôArݾõƒHƒØ óBƒýƒOÂôBƒø | #.òÈ rÝG BâkAk þ…ÉÝè»K þðBܺq»ÝG

:Þýè»_ òÉwõc ºôkrÜqB_Bð óBýݾ»g óºlG óBÜ»¾½Øºq»Ø ÿqBìæ»K

ÿ s»â ½G ºô»Xýè »è µ»Xýè ½G ºô»üs»â »è

ó»Üºk kqõÜ þðAqºlðB…ýK½g»è »Ø»O »ìqlð»W þðBܺtÉø

ÿ q»ñ¾BK µòÈ ô»ø »GõG ÿ s»â þO»ìºôBÙƒì µÿkAsBC ÿAôAk »Ü ÿ»ðAô»ƒC þƒðAk½ƒgq»ƒG ºõPxü õü»ð z»Ü ºqBük .ó»Üºk ÿ q»âkAk ï»C þãðºk »Xýè »è óBýðAqºkArG µóBýÈ oôBø q»ø »Ü»ì½Ü ï»C .òPxýG»ƒð »ƒü»ƒìºôBƒÙƒì þP„BC ÿ qBü µ rãð»üæ ÊÜ .ºô»üBÜ»OBøºk þðAõW»G BPxÉC þO»ü qBü»ð ÊÜ µ»ü»ñýØ»PwAq ÿ»ðs ¼ qk »O»_ ô»C þìºk »è ô q»O½Oô»Ü AléÜ »G Ëq ôBxG ºq»Ü õܺô ºô»ðBìq»HðAq»G ºô»ðBPgõG þÈõO»è ºô»ðAô oôk þÝÉðBìs»G | .QÈ qkpGºkqºk þüBO½Ü»è »Ü ÿ»ðBxØ ô»C õì»ø ߺô ,»ƒƒðBƒƒìõƒƒOõƒƒâ AlƒƒÜ»ƒƒýƒƒýƒƒƒÜæBƒƒƒ_ õƒƒƒì»ƒƒƒø | ".»üBOºq»w BP…Éø »ì»C"ºô»ñýÉ¿üºk ÁBÝükAq ÿ»ìBðu ¼ q :ºôB_q»w 2013/6/29

ÿ u õÝG þxýè½K »è R»ðBð»O »„BG óBíÉK »Ü ÿ ô q»G ÿ»Ø»O »Ü òü»ãHÉO ‡ºqºôBì»W ô»C ï»C þ_½G ÿ»C ,ºôkrÜ Alü s»ƒâ þƒÝƒ¾»ƒg ½G )rPü ô»C ÿ qAsBC »è òP…ü»ãÉO( »ýýOBLì»C | ?òýñýGBð Aôºq »Xýè þݾ»g ôBð»è ÿ»ðAô»C"îÉ¿ýG ºôBOºq»w »è q»ø BG ,ÿkAsBC ôBñÉK»è »Ü ÿ»ðAô»C ,óAk»ýÜæB_ ï»C »è òOrâtƒÈ q µÿ q»ƒâºkAk µþƒwArƒÜõƒíƒük »è R»Ø ÊGBð òɾºk óBü½g»G »ãñüu µÇ¼ rì †ýñì ,"ºô»ñýwrLG ÞÉìõ¾s»ì ÿ»ìBñwBð õܺô õݾ»G Bð ß»ü ô sºqBC õƒÜºô ﻃ컃C µ‡BPÝý„»G »è »Ü QÈ ôºk óBýÉè ß»ýPwAq »ƒXƒýƒè »ƒè þƒðAõƒýƒPƒ…ƒƒK»ƒƒG †ƒƒÈõƒƒÝƒƒükBƒƒÜ | .ó»hHÝÈ q ÿ qºôBì»W þðAlðB…ýK ½g µÿ pG þwõðBýؽC »ü»ìºôBÙì ï»C þãðºk óAqAs»ø þݾ»ƒg ½ƒG .êƒü sAq»ƒG »ƒPƒ…ƒü»ƒâ .lÉìõC »GõG ‡Býðk ÿ q»wô»C ÿ rO»ì½éýÜ

ÿ s»â »è rýG Bùð»O µºô»ñü q»G óBì½grýG ÿ rü»w þð½_ óArü sºõܼ q»w .ºô»ñü»ÝG ÿºkArýC»G ÿ s»â »è »Ü RBܺk »Ý¾»g ô»C q»ƒƒw »ƒƒƒO»ƒƒƒðôAu q ºô»ƒƒƒðBƒƒƒü½ƒƒƒg ÿkAsBƒƒC þÝɃ݃¾»ƒg »ƒG óBƒìõƒãƒÉƒG ?óBƒÜ»ƒìBƒØ»ƒ„ .QÉðAsºk óBü ôArñÉO»¾»h¾»ø µôArÜ»PwAqBC ÿºô»C BW .»Xýè ½G ºô»ñýÈ o»ãG ºqBGôk BG BW ó ôAõü rÕ¾»ø µôArÜ»PwAqBC »Ý¾»g ô»C »üAõâ .ºsAôBýW þÝÉwBG ºô»C µï»ÜBð þwBG òì »ð »ì»C ,òG †ü ôAõü rÕ¾»ø óBíü râ ï»G ºõü o»KAq »Ý¾»g ô»C ÿ qBP„õÜ »G R»ýÌq»„ »Ü Ë o½âºk ‡»ýƒPƒwAq ô»ƒC »ƒð µRAkºk .òü»ÝG »Ý¾»g ô»è þðAõýP…K »íÉC »Pxü õÉK AlðBíðBܺlð»Go½Ü »è »ü»PÔ»ø òülð»_ »ì»C ôBð»è rPý_ ÊGBð »Ü òü»Üºk ºô»C þwBG þƒƒOqBƒƒK ßBƒƒC þƒƒðAqºlƒƒãƒƒðºk AlƒƒðBƒƒƒì½ƒƒƒg »íÉC »„BG .òü»ÝG ÊK óBü»P¾Bâ µòýñÈ o»K qºk

óBܺsBGq»w"óBíPxýG ºô»ðBÜBülýì »è »Xýè ÿ»Ø»O òñƒÉƒwrƒPƒG »ƒÜ»ƒÝƒ¾»ƒg ÿºô»ƒC ½ƒG ÊK óBìºô»C Ëô»ðBüºk ."ºôkrÜ óBýðBíwBC óBü½g µó õP…ü ¼ q ÞÉݾ»g »Ü òñÉ¿G»ÙG óBíwBC ½G »Ü ÿ»ðçèõâ ô»C ïºkq»G »OºôAk »G Ëô»ðBOºk »Ü òýðAsºk »íÉC !ó ôArñÉØ»O »ãðºqk q ¼ s rPýC ï»G ,òðAtƒG óBƒíƒéƒÉƒâ óBíÜ»ü»ìºôBÙì óBì½g½G »íƒÉƒC .äƒðºqk »Ü òýðAsºk óB콃g½ƒG rƒPƒýƒC .lƒðAo»ƒLƒÉƒO óBܺôAkô q ÿAôk ºôBülýì ïBÜ ÿ»ãƒÈ q»ƒè | .òü ô»ÝG ëBýw½w ÿ»ãÈ q»è ﻾Aô»ø ï»C ÞÉOBÜ ºô»ðAkqBÜ ï»Ü»ü ºôºkrܺkôÃG ºôBülýƒì þðkrÝPwô qk ÿ ô q»è þ_½G BW"õG »ì»ƒC »íÉC óBýÈ oôBø "?ºô»ñPwºôºk Al¾½Øºq»Ø "»Xýè" þwBG ,òü»ÜBð »ðB…ýð ÿkq»G þwBG Bùð»O »Xýè þݾ»g ÿæ Á ½Øºq»Ø .òü»Üºk »Ý¾»g ï»C ÿæ »¾½Øºq»Ø ô»C .»ýýð Á ½Øºq»Ø ÿ ½g þOBÜ »Ü ºô»OBgºkrýG »ð½غq»Ø ô»C ÿºôºôBƒð ½ƒG þƒü ôlƒñƒü s»ƒG óBƒýƒƒðBƒƒÜ»ƒƒ¾¼ q óBý…ýðBÜ»ìq»O þƒ_»ƒÜ ó ôArƒÝƒ…ƒÉƒÝƒè»ƒK »¾½Øºq»Ø ô»C ÞÉOBÜ .ºô»O»ðôArñƒÈ o»ƒâ»ƒð ºô»PÈ ô»ÜºkrýG óBü»éükq ô þðçü»W ,òñýGºk »è ,ºõG ókrÝü qBü þ݃ü q»ƒg ރɃOBƒÜ »ƒÜ µË rƒÜºlƒÉƒƒè ÿ»ƒƒÙƒƒØ»ƒƒO ºô»ƒƒÜ»ƒƒ¾½ƒƒØºq»ƒƒØ óBü»¾Bw 12 ÿ sBíüBÜ q õÐõC .QÈ q u õܺk ºô»Ü»¾½Øºq»Ø »è ÞÉOBÜ »Ü ºô»PÈ ô»ÜºkrýG q»â»C .õGAq u õÜ »éèõâ 13 »G ºôºqºk»ðBüBñÉø óBìq»w Bwô»C rPýC ºô»ñü»ÝG »ðBP„ ï»è rýG þü»Xýè þÝÉw»Ü þ_½G »Ü ÊñÉìBðoõw ºô»è | .QÉwrOºk Á ½Øºq»Ø »è µ»¾½Øºq»Ø »è þØq rƒƒPƒƒýƒƒðBƒƒÜºô»ƒƒðAkqBƒƒÜ »ƒƒè ÞƒƒÉƒƒƒÜ»ƒƒƒü ÿ s»â þðAqºlðB…ýK ½g õܺô »ðBì»C"»üºô»C µôArÜ»PwAqBƒC þƒÝƒÉƒÝƒ¾»ƒg õƒÝƒ¾»ƒG ,òƒýƒð ô»è ÞÉÜ»ü óBý„»ì»C ."ó ôArñÈõü rÕƒ¾»ƒø ºô»ƒÜ»ƒìºôBƒÙƒì ôBƒð»ƒè »ƒÜ »ƒü»ƒðAqBƒýƒwrƒK AôBC BG .ºô»PÈ qlG ïºô »Pxü õÉK µË rwrKºk | :ºô»ìºlG ºqBýwrK ï»C þìºô »Xýè QÉG †ýÝÉOBƒw ½ƒG BƒG BƒPƒxƒÉƒC

rýìºk óBÜBø rÈkôB_ :ô ï»ÜºlƒÉƒK óBƒOqBƒýƒñƒ…ƒÉƒK þƒO»ƒHƒüBƒO»ƒG q»w»è »Ü ºô»ññÈõhG »ðAlð»G ï»C »ÙxðAk»G ßqBK ÿ s»â þðBÜ»ðAlðB…ýK ½g þÜ»ýPýÔæ ÿºô»DÉG .õGArwõð ºô»Ü»ýOÂôBø ó»üæ»è ô»è µºôArwõð RAlG þð»üçÉG ÿ ¼ qk »è ÿ ½g Alü s»â þðBÜ»ýýÜæB_ ôBð»è »Ü Ak»üºôBƒì ÊG îðAõOºk »Ü ÞÉP„»ØBO ºôkrÜ îü qAl„»G ô»ƒC"»ƒü»ƒì»ƒC óBƒìs»ƒíƒñƒÉƒùƒýƒG ʃÜôAq»ƒƒ¾k q»ƒw»ƒè ºu ¼ q òƒülƒð»ƒ_ »ƒÜ ÿ»ƒƒðBƒƒw»ƒƒÜ ,óAk»ðBýƒÜæBƒ_ ﻃC ôBƒð»ƒè óBƒÜ»ƒìBƒØ»ƒ„ ,ÿkAsBC ,þwArÜõíük ½G »Ü òÝÉðBƒw»ƒÜ »ãñü u µÇ¼ rƒì »ƒè òƒOrƒâtƒÈ q µÿ q»ƒâkAk ÿAôAk µºôkrÜ »ðB„½ÝÉO ï»G óBƒýƒPƒwºk q»â»C µó»ÜBð ÞÉìõ¾s»ì aýø »è »ìBñwBð Ë rÝG ß»ýýØ»øBð ÞÉñÈõ„ q»ø »è ‡æô»ì»è äðºk»G »ðBw»Ü ï»C óAõì»ø †ÉK ºô»ƒC | ."òÈk »Xýè »è óBü»Ý¾»g ô»C óBܺsBGq»ƒw þðkrÝPwô qk ÿ uk»è »Ü krÜ óAqBG»éèõâ óBü»ðBýP„BC þÝÉðAlðB…ƒýƒK ½ƒg Á ½ƒØºq»ƒØ ó»Üºk ÿ rü»w ºô»„½â ïBÜ»è .õHPxhÝÈ q ó»Üºk ÿkq ôAq»G AkBýðk þÈõÜ Á»â»è ,ó»ÝýG þðAkqBìæ»K ½gô»PwAq ºôAkô q ï»C ,ó»ÝýG ºõG þ_ »Ü»PxÉO¼ rK þܼ qºôBð BW .»Ý¾»g ºõPxhÝÈ q ÿ»PxÉO¼ rK ï»C ÊƒÜ kõƒgBƒü »Ü»ƒè»ƒw»ƒì þƒPƒwAq ß»ƒüºõƒÉƒ„ aƒýƒø»ƒG | .QÈ o½âBð ºô»üs»â þðBÜ»ðAlðB…ýK ½g ÿBOºq»w»è BPü»K-BPü»K »Ü »ü»ø QwAq þÝÈ qBƒýƒwrƒK ºsBO ºô»ðAlü»ì ï»è »íÉC BüBC :ºô»PÈ rwrKºk »è ºq ¼ s þÝÉðÂBw »Ü ºô»O¼krÝýØBO óBìºô»C ʾ»G ?RAkºkô q )ô .óBPwkq õÜ( R»øq ½g .ºô»O¼krÜ óBíýØBO ºô»ðAlü»ƒì ï»ƒè ºsBƒO ºôAlü ô q ÿºô»C q ½xðBw q»G»è †ü qBGô qBW ï»C .ºõýðAs»ð óBíÉK µºô»OºôAqkqB„ óBíÉè ÿ»ÜºôAkô q ÿAôk .»ìAôkq»G ‡BPxÉC »g¼k

ßBC ÿ vÉG»Oô Þýƒè»ƒ_ òƒÉƒwõƒc þðBìAlð»C ºô»gAk»G :lðBü»ãüAq þOqBK óBýðBýOÂôBø »ƒè ß»ƒüºqBƒìu ß.ß.N ,óºlG Á ½Øºq»Ø ÿ qBìæ»K ºôkrÜqB_Bð óBýPwºk †ýðBܺqAlÜ»_ ºtÉø »ü½G óBƒýƒOÂôBƒø »ƒè óBƒü»ƒØ»ƒO µºô»ƒO¼krƒÜ #.ºôkrÜ |

:¼rG îýøArHýC Akºkô q ËkõìBÌ »è ÿºô»C kqõÜ ÿuk»è »ðçýK

þOqBK þܼ q»ƒw ¼ rƒG îƒýƒøArƒHƒýƒC ô»ƒC :lƒðBƒü»ƒãƒüAq ÿkq õƒÜ þƒýƒPƒÉƒÜ»ƒü ºôAlü ô q ËkõìBÌ »è ÿ»ýü vƒýƒOôlƒðõƒO ºrãG µºqB„ô»C þݾ»g ÿ uk»è »ðçýK b ºô»è »ãW .†ükq õÜ þè»â ÿ uk»è µËq u õÝG Þ¾»ƒg »ƒüAlƒÉƒO þƒÜ»ƒüBƒðBƒì | # ?òÈ rÝGqBHO»ì½O rPýðBÜ»K ô râ

‫كؤمةآليةتى‬

‫ذمارة (‪ )427‬دو شةممة ‪2013/7/1‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫راگەیاندنی هەرێمی سەربەخۆ لەالیەن هاوسەرەكانەوە‬

‫‪10‬‬

‫ناكۆكیەكانی بوك‌و خەسوی الوازكردوە‬

‫تارا باس لەوەشدەكات‪ ،‬پێویستە هەمو‬ ‫بوكێك یارمەتی خەسوی بدات‪ ،‬پێویستە‬ ‫سلێمانی‪ -‬تابان محەمەد‪:‬‬ ‫ب���وك ئەو كارە بخاتە ئەس���تۆی تاوەكو‬ ‫بەپێی وتەی شارەزایانی دەرونناسی‌و كێش���ە لەنێوانی ئەندامی هیچ خێزانێكدا‬ ‫كۆمەڵناسی لەئێس���تاداو لەناو كۆمەڵی دروستنەبێت‪.‬‬ ‫كوردی���دا ناكۆكیەكان���ی نێ���وان بوك‌و‬ ‫ئامۆژگاری بوكەكانی دەكات‬ ‫خەس���و ب���ەرەو كاڵبونەوە رۆش���تون‌و‬ ‫ێ عەبدوڵاڵ‪ ،‬تەمەن ‪ 50‬س���ااڵ‪،‬‬ ‫ئایش��� ‌‬ ‫ه���ۆكاری س���ەرەكیش بۆ بون���ی ماڵی‬ ‫جیاو س���ەربەخۆیی هەردوال دەگێڕنەوە‌و چوار بوكی هەیە‌و زۆری خۆشدەوێن هەر‬ ‫هەروەك گەشەسەندنی ئاستی رۆشنبیریی لەسەرەتاوە كە هاتونەتە ماڵی ئامۆژگاری‬ ‫تاكەكانی كۆمەڵیش بەكاریگەر بۆ نەمانی كردون تاهیچ كامیان شتێك نەكەن ببێتە‬ ‫جێی رەخنەو لێك توڕەبون‪.‬‬ ‫دیاردەكە دەزانێت‪.‬‬ ‫ناوب���راو‪ ،‬ه���ۆكاری ئ���ەم باش���یەی‬ ‫بۆئەوە گەڕان���دەوە كە خۆی زۆر ئازاری‬ ‫خەسو لەجێگەی دایكە‬ ‫ئااڵ كەریم‪ ،‬تەمەن ‪ 36‬س���اڵ‪ ،‬ماوەی خەسوی چەش���توەو بەردەوام خەسوی‬ ‫ێ گرتوەو لێی توڕەبوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫هەش���ت س���اڵە هاوس���ەرگیریی كردوە‪ ،‬رەخن���ەی ل ‌‬ ‫لەگ���ەاڵ ماڵی خەس���ویدا پەیوەندی زۆر ئەویش نایەوێ���ت هەمان رەفتار بكاتەوە‬ ‫باش���ە‪ ،‬لەس���ەرەتاداو لەگەاڵ خەسویدا بەرامب���ەر بەبوكەكانی‪ ،‬تاوەكو نە ئاژاوە‬ ‫كێشەی بۆ دروستبوە‪ ،‬بەاڵم بەتێپەڕبونی دروستبكەن نەخۆش���ی لەالی بوكەكانی‬ ‫كات‌و زیاتر لەیەكتێگەیشتن ئەو كێشانە ناش���رین بكات‌و كارێك���ی وابكات رقیان‬ ‫هەموی���ان گ���ۆڕاون بەپەیوەندی خۆش‌و لێیبێتەوە‪.‬‬ ‫یەكتر خۆشویستن‪.‬‬ ‫كرانەوەی گرێی دەرونی كچان‬ ‫ئااڵ دەشڵێت»لەو باوەڕەدام هەركەس‬ ‫شارەزایەكی دەرونناسی رونیدەكاتەوە‪،‬‬ ‫هاوس���ەرەكەی خۆش���بوێت دایك���ی‬ ‫هاوسەرەكەشی خۆش���دەوێت‌و دەیخاتە بەرزبوونەوەی ئاس���تی رۆشنبیری نێوان‬ ‫جێ���ی دایكی خۆی‪ ،‬بێگوم���ان ئەوەیش بوك و خەس���و‪ ،‬بەرەو پێشچونی ژیانی‬ ‫ێ‬ ‫هۆكارێكە بۆ دروستكردنی پەیوەندیەكی تاكەكان���ی كۆمەڵ و نەمان���ی ئەو گر ‌‬ ‫دەروونی���ەی لەالیەن كچانەوە دروس���ت‬ ‫ێ ئاژاوە»‪.‬‬ ‫باش‌و ژیانێكی ئاسودەی ب ‌‬ ‫دەبو بەر لەهاوسەرگیریی‪ ،‬چونكە ئەمڕۆ‬ ‫خەڵكی زیاتر لەجاران بەرەو پێش���چوەو‬ ‫هاوكاریی بوك‌و خەسو‬ ‫خ���ۆی هەوڵی بینینی ش���تەكان دەدات‪،‬‬ ‫ئاشتی ناو ماڵە‬ ‫تارا سەردار‪ ،‬تەمەن ‪ 25‬ساڵ‪ ،‬پیشەی نەوەك بەقسەی كەسێكیتر باوەڕبكات‪.‬‬ ‫هۆش���دار ئیس���ماعیل‪ ،‬ئام���اژە‬ ‫مامۆس���تایەو بەردەوام یارمەتی خەسوی‬ ‫دەدات لەئیشی رۆژانەدا‪ ،‬چونكە خەسوی بەوەش���دەكات‪ ،‬وەرگرتنی سەربەخۆیی‬ ‫نەخۆشەو دەزانێت ئەگەر یارمەتی نەدات زیاتری تاكی كورد (بوك‌و خەس���و) كە‬ ‫گلەی���ی لێ���دەكات‌و لەهەمان كاتیش���دا ئەو س���ەربەخۆییەش خۆی لەماڵی جیاو‬ ‫دەس���ت تێوەرنەدانی كەس���ی س���ێهەم‬ ‫بەیارمەتی نەدانی ئاسودە نابێت‪.‬‬

‫لەژیان���ی هاوس���ەرەكاندا دەبینێت���ەوە‬ ‫لەچاو س���ااڵنیتر‪ ،‬ئەم���ەش دەگەڕێتەوە‬ ‫بۆ هۆكاری س���ەرقاڵبونی زۆری خەڵكی‌و‬ ‫چارەسەركردنی كێشەكانی خۆیان نەوەك‬ ‫لەهەوڵ���ی دروس���تكردنی كێش���ەدابن‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا ئەمانەش هەمو پێكەوە شەرم‌و‬ ‫رێز لەنێوان كەسەكان دەهێڵێتەوە‪.‬‬ ‫ناكۆكیەكە بەرەو كاڵبونەوە دەچێت‬ ‫الی خۆیشیەوە توێژەرێكی كۆمەاڵیەتی‬ ‫جەختدەكات���ەوە‪ ،‬ئەگەرچ���ی لەكۆمەڵی‬ ‫كوردیدا هەمیش���ە بوك‌و خەسو هێمابون‬ ‫ب���ۆ ناكۆك���ی‌و دوبەرەكی‪ ،‬ب���ەاڵم لەم‬ ‫قۆناغەی ئێس���تادا ئەو ناكۆكیانە بەرەو‬ ‫كاڵبونەوە دەچێت‪ ،‬كە هۆكاری سەرەكی‬ ‫ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆئەوەی كە سااڵن‬ ‫ب���وك‌و خەس���و لەگەاڵ یەكت���ر دەژیان‌و‬ ‫س���ەرو كاریان لەگەاڵ یەك بوە‪ ،‬ئەوەش‬ ‫بب���وە هۆكاری دەس���توەردانە ناو ژیانی‬ ‫یەكترو هەریەكەیان لەهەوڵی ئەوەدابون‬ ‫كە پێگ���ەی ئەویتر لەق بك���ەن‪ ،‬لەگەاڵ‬ ‫ئەوانەش���دا دایك وایزانیوە كە بوكەكەی‬ ‫كوڕەكەی لێدەسێنێت‌و بوكیش پێی وابوە‬ ‫خەسوی هەمیشە لەهەوڵی لەكەداركردنی‬ ‫كەس���ایەتی ئ���ەوە الی كوڕەك���ەی‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم لەگەاڵ ب���ەرەو پێش���چونی ژیانی‬ ‫كۆمەاڵیەت���ی‌و بیركردن���ەوەی تاكەكان‪،‬‬ ‫وشەی بوك‌و خەسو‪ ،‬وردە وردە كاڵبۆوە‬ ‫گۆڕا بۆ دایك‌و كچ‪.‬‬ ‫ناوبراو ئەوەشی خس���تەڕو‪ ،‬كە ماڵی‬ ‫جیاو دەس���ت وەرنەدان���ە ژیانی یەكترو‬ ‫س���ەرقاڵی خێزان���ە گەنجەكانی ئێس���تا‬ ‫بەكاری دەرەوە بۆتە هۆكاری ئەو گۆڕانە‪،‬‬ ‫هەروەها لەگەاڵ بەرەو پێشچونی كۆمەڵ‬ ‫‌و بیركردن���ەوەی تاكەكانیش دەگۆڕێت و‬ ‫بەرەوپێش دەچێت‪.‬‬

‫شارەزایەكی دەرونناسی‪:‬‬ ‫گەشەسەندنی ئاستی‬ ‫رۆشنبیریی لەكۆمەڵی‬ ‫كوردیدا هۆكارێكە بۆ‬ ‫كەمبونەوەی ناكۆكیەكانی‬ ‫نێوان بوك‌و خەسو‬

‫هاوسەرگیریی‌و یاساكانی‬ ‫هەرێم عەبدوڵاڵ *‬

‫بەم فلتەران���ەدا تێنەپەڕێ���ت لەكۆتایدا‬ ‫لێكجیابون���ەوەی لێدەكەوێت���ەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەش���ێوەیەكی گش���تی ئ���ەم مەرجانە‬ ‫گرنگ���ن بۆئ���ەوەی هاوس���ەرگیریەكمان‬ ‫هەبێ���ت ت���ا كۆتای���ی ب���ەردەوام بێت‪،‬‬ ‫كەواتە بەچاوخش���اندنەوە بەو كێشانەی‬ ‫لەدادگاكان چارەس���ەردەكرێن ئەوەمان‬ ‫بۆ دەردەكەوێت گرنگینەدان بەم الیەنانە‬ ‫هۆكارب���ون ب���ۆ جیابون���ەوەی هەریەكە‬ ‫لەهاوسەرەكان بەڕێژەیەكی بەرچاو‪.‬‬ ‫پاش���ان دوای بەس���تنی گرێبەستەكە‬ ‫چەند ئەركێك‌و چەند مافێك دروستدەبێت‬ ‫كە پێویستە بەوریایەوە مامەڵەی لەگەڵ‬ ‫بكرێت‌و یەكێك لەو كێش���ە زۆر باوانەی‬ ‫ئەمڕۆ تاكی كورد لەس���ەر ئاستی خێزان‬ ‫دوچ���اری بۆتەوە بریتی���ە لە(درۆكردن)‬ ‫بۆی���ە پێویس���تە هەریەكە ل���ەژن‌و پیاو‬ ‫خۆیان بەدوربگرن ل���ەم رەفتارە چونكە‬ ‫دەبێت���ە ه���ۆی نەمانی متمان���ە یاخود‬

‫ه��اوس��ەرگ��ی��ری��ی‪ ،‬گ��رێ��ب��ەن��دێ��ك��ی‬ ‫ئارەزومەندانەیە لەنێوان ژن‌و پیاودا‬ ‫كە بەهۆی ئەم گرێبەندەوە هەریەكە‬ ‫بەپێی ش��ەرع ب��ۆئ��ەوەی دیكە حەاڵڵ‬ ‫دەب��ێ��ت‪ ،‬م��ەب��ەس��ت لێی پێكهێنانی‬ ‫خێزانە لەسەر بنچینەی خۆشەویستی‌و‬ ‫بەرپرسیارێتیی ه��اوب��ەش‪ ،‬مەبەست‬ ‫لەیاساكانی هاوسەرگیریش ئەوەیە كە‬ ‫ئایا هەریەكە لەو ژن‌و پیاوە مافیان‬ ‫چیەو ئەركیان چیە بەرامبەر بەیەكتر‬ ‫بۆ درێ���ژەدان ب��ەو پەیوەندییە‪ ،‬واتە‬ ‫ئەگەر یەكێكیان سنوری ئەو مافانەی‬ ‫بەزاند كە ب��ۆی دیاریكراوە كە مافی‬ ‫خۆیەتی پەیڕەویبكات ئەوە رەنگە ئەم‬ ‫بەزاندنە ببێتە هۆی دروستبونی كێشە‬ ‫كە هەندێجار دەبێتە هۆی كۆتایهێنان‬ ‫بەگرێبەندەكەو ه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەی‪،‬‬ ‫كەواتە پێویستە هەریەكە لەهاوسەرەكان‬ ‫بەوپەڕی بەرپرسیارێتیەوە مامەڵە بكەن‬ ‫بۆ درێژەدان بەژیانێكی بەختەوەر‪.‬‬ ‫س���ەرەتا گرنگە هەریەكە لەژن‌و پیاو‬ ‫بەسەربەس���تانە ئەو كەس���ە هەڵبژێرن‬ ‫كە دەیانەوێت ژیانی هاوس���ەری لەگەڵ‬ ‫پێكبهێنن‪ ،‬وات���ە هیچ زۆركردنێك نەبێت‬ ‫لەالی���ەن كەس���وكاری هی���چ كام لەژن‌و شێوازی هەڵسوكەوت‌و پلەی تێكەڵبونیان ت���ر دەگۆڕێ���ت‪ ،‬لەبەرامبەریش���دا پیاو كەمبونەوەی كەواتە هەر شتێ رودەدات‬ ‫پیاو بۆ دەستنیش���انكردنی كەس���ێكی بەكۆمەڵگە‪ ،‬سەبارەت بەتەمەنیش گرنگە لەتەمەنێكدا هاوس���ەرگیریی ئەنجامبدات دەبێت راس���گۆیانە باس بكرێت‪ ،‬چونكە‬ ‫دیاریكراو بۆ هەریەك���ە لەو دو رەگەزە‪ ،‬ب���ۆ هەریەكە لەژن‌و پیاو پێگەیش���توبن كە توانای بەرپرسیارێتی هەبێت‌و هەست هەندێج���ار ب���اس نەك���ردن لەڕوداوێك‬ ‫نزیك���ی پل���ەی كۆمەاڵیەت���ی‌و تەمەن‌و ل���ەڕوی عەقڵ���ی‌و جەس���تەیەوە لێرەدا ب���ەوە بكات ژیانی پێش هاوس���ەرگیریی رەنگە كێش���ەی گەورەتری لێبكەوێتەوە‌و‬ ‫ئاستی خوێندن گرنگە بۆئەوەی هەریەكە ئەوەی گرنگە ئەوەیە ئافرەت لەتەمەنێكدا جی���اوازە لەژیانی دوای هاوس���ەرگیریی‪ ،‬روداوەكە بەرەو گەورەت���ر بەرێت‪ ،‬بۆیە‬ ‫ل���ەو دو الیەن���ە هاوس���ەرگیریی لەگەڵ بەش���و بدرێت كە توان���ای بەڕێوەبردنی م���اوەی تەمەن لەنێوان ئەم دو رەگەزەدا هەر كێش���ەیەك ب���ۆ چارەس���ەركردنی‬ ‫ئەنجامبدەن‪ ،‬مەبەس���ت لەمەش ئەوەیە ماڵ‌و بەڕێكردن���ی میوانی هەبێت لەڕوی ئەوەن���دە زۆر نەبێت ك���ە لەدوایدا ببێتە پێویستی بەباسكردنە باسكردنێكی رون‌و‬ ‫س���ەرەتا پلەی كۆمەاڵیەتی هەریەكە لەو فكریەوە هێندە پێگەیش���تو بێت توانای ه���ۆی نان���ەوەی كێش���ە لەنێوانیان���دا‪ ،‬راس���گۆیانە‪ ،‬بەاڵم مەرج نیە هەرش���تێ‬ ‫دو خێزان���ە كە هاوس���ەرگیریەكەی تێدا روبەڕوبونەوەی كێشەكانی هەبێت یاخود پاش���ان س���ەبارەت بەئاس���تی خوێندن كە پی���او لەدەرەوە روب���ەڕوی دەبێتەوە‬ ‫ئەنجامدەدرێ���ت تاڕادەی���ەك لەیەكەوە توان���ای جەنجاڵیەكان���ی ژیانی هەبێت‪ ،‬گرنگە كە پلەی خوێندەواریان لەیەكەوە بەهۆی پیشەكەیەوە یان بەهۆكاری چونە‬ ‫نزیكبێ���ت ل���ەڕوی م���ادی‌و مەعنەویەوە ئەم���ەش لەكەس���ێكەوە بۆ كەس���ێكی نزیكبێ���ت ناڵێین ئەو هاوس���ەرگیریانەی دەرەوەی ب���ۆ هاوس���ەرەكەی بگێڕێتەوە‬

‫یاخود ژن بەهەمانشێوە‪ ،‬هەمو روداوێك‬ ‫بۆ هاوس���ەرەكەی بگێڕێتەوە‪ ،‬بەڵكو ئەو‬ ‫روداوان���ەی كە پەیوەندی���دارە بەهەردو‬ ‫الیانەوە ئەوانە باس بكرێت‌و هەڵوێستەی‬ ‫لەس���ەر بكرێ���ت‪ ،‬ئ���ەو روداوان���ەی كە‬ ‫بەمەبەس���تی ئامۆژگاری���ە دەتوانری���ت‬ ‫باس بكرێت بەمەبەس���تی س���ودگەیاندن‬ ‫بەپرۆس���ەی هاوس���ەرگیریەكەیان واتە‬ ‫دوركەوتنەوە لەو وتان���ەی دەبێتە هۆی‬ ‫الوازبون���ی ئ���ەو پەیوەندی���ە پی���رۆزە‪،‬‬ ‫بەتێپەڕبون���ی كات‌و پەیدابون���ی متمانە‬ ‫لەنێ���وان ئ���ەم دو رەگ���ەزەدا وادەكات‬ ‫بۆ ه���ەر كارێ���ك كە دەكرێ���ت لەالیەن‬ ‫ه���ەر الیەنێكیان���ەوە ئەنج���ام بدرێ���ت‬ ‫لێكتێنەگەیش���تن رون���ادات‌و كێش���ەی‬ ‫لێناكەوێت���ەوە‪ ،‬لێ���رەوە دەردەكەوێ���ت‬ ‫گفت���اری درۆ متمان���ە ناهێڵێت‌و نەمانی‬ ‫متمانەش پەتی ژیان بەرەو باریك بون‌و‬ ‫پچڕاندن دەبات‪.‬‬

‫یەكێك لەو كێشە زۆر باوانەی ئەمڕۆ تاكی كورد لەسەر ئاستی خێزان‬ ‫دوچاری بۆتەوە بریتیە لە(درۆكردن)‬ ‫(لرد چس���تر فیڵد) سیاس���ەتمەداری‬ ‫ناوداری ئینگلیزی ئاماژەی بەڕاس���تیەك‬ ‫كردوە س���ەبارەت بەپیاوان ‹›لەڕاستیدا‬ ‫هەر پیاوێك دو كەسە كەسێك لەحاڵەتی‬ ‫ئێس���تادایەو كەس���ێكی دیكە دەیەوێت‬ ‫ببێت›› ئەگ���ەر پیاوێك خۆشەویس���ت‬ ‫نەبێت هەوڵی ئەوە ئەدات خۆشەویس���ت‬ ‫بێ���ت تاكو هەمو خەڵ���ك ئەویان خۆش‬ ‫بوێت‌و پەس���ەندی بكەن لێ���رەدا ئەركی‬ ‫ژنی هۆش���یار‌و زی���رەك ئەوەی���ە هانی‬ ‫مێردەك���ەی بدات بۆ ئەو كەس���ایەتیەی‬

‫مێردەكەی خوازیاریەتی بەدەستیبهێنێت‪،‬‬ ‫خان���م گرنگ���ە ئ���ەوە بزانی هی���چ كات‬ ‫مێردەك���ەت بەمێردی ژنی دراوس���ێكەت‬ ‫بەراوردمەكە‪ ،‬بەڵكو هانی بدەو پێی بڵی‬ ‫تۆ مێردێك���ی نمونەیی‪ ،‬هەرگیز خیانەت‬ ‫لەنهێنیەكان���ی مێردەك���ەت مەكە‌و ئەو‬ ‫بیروڕایەی پێی بەخش���یوی لەدەس���تی‬ ‫مەدە‪ ،‬لەس���ەر پیاویش گرنگە بەهەمان‬ ‫شێوە پشگیری خێزانەكەی بكات‌و هانی‬ ‫بدات بۆ س���ەركەوتن‌و ئەو رەخنانەی كە‬ ‫لێی دەگرێ���ت رەخن���ەی بنیاتنان بێت‬ ‫نەك روخێنەر واتە ل���ەم رەخنانەوە ژن‬ ‫هەستبكات مێردەكەی گرنگی پێدەدات‪،‬‬ ‫بۆ نمونە ‹›ئەگەر ژنەكە خۆی ئامادەكرد‬ ‫ب���ۆ ئاهەنگێ���ك پیاوەك���ە رەخنەیەكی‬ ‫بچوك لەجلەكانی بگرێت بۆئەوەی ژنەكە‬ ‫هەستبكات كە پیاوەكەی گرنگی پێدەدات‬ ‫نەك بەالیەوە گرنگ نیە هەرچۆنێك بچێتە‬ ‫دەرەوە››‪ .‬كەوات���ە هان���دان‌و گرنگیدان‬ ‫بەیەكتر پەیوەندی هاوس���ەرگیریی پتەو‬ ‫دامەزراوت���ر دەكات‪ ،‬تازەبون���ەوەش‬ ‫ێ دەبەخش���ێت‬ ‫هەمیش���ە رۆحێك���ی نو ‌‬ ‫بەهاوسەرگیریی‌و دڵخۆشیش دەبەخشێتە‬ ‫الیەنەكان‪ ،‬ئەگەر ئەم ژیانە تازەبونەوەی‬ ‫تێ���دا نەبێت ئەوا رەنگە بەرەو بێزاربون‌و‬ ‫كاڵبونەوەی پەیوەندیەكە بچێت‪ ،‬دەكرێت‬ ‫ئ���ەم تازەبونەوەی���ە بەبیرهێنان���ەوەو‬ ‫ئامادەكردن���ی دی���اری بێ���ت ل���ەڕۆژی‬ ‫هاوسەرگیریان یاخود رۆژی لەدایكبونیان‬ ‫بەتایبەت ژن���ان كە گرنگیەكی زۆر بەم‬ ‫بابەتان���ە دەدەن‪ ،‬ئاگادارب���ە گرنگ نیە‬ ‫دیاریەك���ی بەن���رخ بێت ئەگ���ەر بەتەنها‬ ‫گوڵێكیش بێت دڵی هاوسەرەكەت خۆش‬ ‫بكە‪.‬‬ ‫* خوێندكاری قۆناغی سێهەم بەشی (یاسا)‬ ‫ل ‌ه زانكۆی سلێمانی‬ ‫‪harem.qanwn@gmail.com‬‬

‫ثشو‬

‫ذمارة (‪ )427‬دو شةممة ‪2013/7/1‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫فێستیڤاڵی رۆشتن بەسەر خەڵوزیشدا پەیدابو‬

‫وش ـ ــةى ي ـ ــةكـ ـت ـ ـ ــرب ـ ـ ـ ـ ـ ِر‬

‫میدیاكان‪:‬‬ ‫ئیسپانیا ناسراوە بەواڵتی فێستیڤاڵە سەیرو سەمەرەكان‪،‬‬ ‫لەفێستیڤاڵی زۆرخ��واردن��ەوە‪ ،‬بۆ فێستیڤاڵی شەڕە تەماتە و‬ ‫زۆر فێستیڤاڵی تریش‪ ،‬بەاڵم سەیرترین فێستیڤاڵی ئەو واڵتە‪،‬‬ ‫فێستیڤاڵێكی سااڵنەیە كە راكردنە بەسەر خەڵوزی داگیرساودا‪،‬‬ ‫لەم فێستیڤاڵەدا كە هەزارەها خەڵك لەو واڵتە ئامادەی بینینی‬ ‫دەبن‪ ،‬خەڵوزێكی زۆر لەشێوەی فەرش دان��راوە‪ ،‬درێژییەكەی‬ ‫نزیكەی چوار مەتر دەبێت‪ ،‬چەند كەسێك پێشبڕكێ دەكەن‬ ‫لەسەر ئەوەی كێ زۆر بەخێرایی بەسەر خەڵوزەكەدا رادەكات‬ ‫و كەمتر پێیەكانی دەسوتێت‪ ،‬هەندێ لەبەشداربوان بەتەنها و‬ ‫هەندێكیشیان كەسێكی خستوەتە سەرشانی و بەسەر خەڵوزەكەدا‬ ‫رادەكات‪ ،‬فێستیڤاڵی ئەم ساڵیش‪ ،‬رۆژی هەینی بەڕێوەچو‪30 ،‬‬ ‫كەس بەسەر خەڵوزدا رایان كرد‪ ،‬بەاڵم تەنها چوار كەسیان‬ ‫ئازاری زۆریان پێگەیشت بەهۆی سوتانی بنی پێكانیانەوە‪.‬‬

‫میدیاكان‪:‬‬ ‫لەبەریتانیا‪ ،‬گەنجێكی ‪ 15‬ساڵ‪ ،‬دوای‬ ‫ئەوەی توشی نەخۆشییەكی دەگمەنی‬ ‫پێست دەبێت‪ ،‬تەمەنی وەك ژنێكی‬ ‫‪ 60‬ساڵ دەردەك��ەوێ��ت‪ ،‬پزیشكەكانی‬ ‫ئەو واڵتەش‪ ،‬ئەم نەخۆشییە بەیەكێك‬ ‫لەنەخۆشیە دەگمەن‌و ترسناكەكانی ئەو‬ ‫واڵتە ئەژماردەكەن‪.‬‬

‫مەساسە بەتامی شیری دایك‬

‫@@‬

‫@@@‪@R@ @Q‬‬

‫‪@@Q‬‬ ‫‪@@R‬‬ ‫‪@@S‬‬ ‫‪@@T‬‬ ‫‪@@U‬‬ ‫‪@@V‬‬ ‫‪@@W‬‬ ‫‪@@X‬‬ ‫‪@@Y‬‬ ‫‪@@QP‬‬ ‫‪@@QQ‬‬

‫تەمەنی ‪ 15‬ساڵەو لەپڕ دەبێتە ‪ 60‬ساڵ‬ ‫زارا هارجوین‪ ،‬ئەو كچە بەریتانییەی‬ ‫كە توشی ئەو نەخۆشییە بوە‪ ،‬لەبارەی‬ ‫ئەو نەخۆشییەوە دەڵێت «لەناكاو وام‬ ‫لێهات‪ ،‬شەوێك خەوتبوم كە بەیانی‬ ‫خەبەرم بوەوە هەستم بەئازارێكی زۆر‬ ‫دەكرد لەروخسارمدا‪ ،‬كاتێك لەگەڵ دایكم‬ ‫رۆیشتم بۆ الی پزیشك لەنەخۆشخانە‪،‬‬ ‫پاش دو رۆژ مانەوە لەنەخۆشخانە وام‬

‫‪11‬‬

‫‪QR‬‬

‫لێهات‪ ،‬تا ئێستا چ��وار نەشتەرگەری‬ ‫جوانكاری بۆ روخسارم ك��راوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ه��ەروەك خۆمم و نەگەڕاومەتەوە بۆ‬ ‫دۆخی سروشتی پێشترم‪ ،‬پزیشكەكان‬ ‫ئەم نەخۆشییەی من بەنەخۆشییەكی‬ ‫دەگمەن لەسەر ئاستی جیهان ئەژمار‬ ‫دەكەن‪.‬‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@‪@S‬‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬

‫@‪@@@@QR@@@@@@QQ@@@@@QP@@@@@@Y@@@@@@X@@@@@@@W@@@@@@V@@@@@@U@@@@@@T‬‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬ ‫@@‬

‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬ ‫@@ @@‬

‫ئاسۆیی‪:‬‬ ‫‪ -1‬دو ج���ۆر باڵن���دەن ‪-2‬نیوەی پی���او‪ ،‬گۆرانیەكە‪ ،‬وەك یەك���ن ‪-3‬حزبێكی‬ ‫كوردییە‪ ،‬فەڕم���ی ‪-4‬نادیار‪ ،‬تەختایی‪ ،‬وەك یەكن ‪-5‬وانەیەكی خوێندنە‪ ،‬نیوەی‬ ‫بەهێ‌‪ ،‬بچوك ‪-6‬س���ااڵ هەیەتی ‪ +‬میوەیەكە ‪-7‬ش���ەكر‪ ،‬نیوەی برام‪ ،‬باڵندەیەكە‬ ‫‪-8‬سیان لەوەرە‪ ،‬میوەی رزیو‪ ،‬بەشێكە لەلەش ‪-9‬دوان لەكاڕل‪ ،‬ناوێكی كچانەیە‪،‬‬ ‫وەك یەكن ‪-10‬ئەگیرێ‌‪ ،‬رەس���م‪ ،‬خواردنەوەیەكە ‪-11‬گەنج‪ ،‬نیوەی كارە‪ ،‬نهێنی‬ ‫‪-12‬میهرەجانێكی سااڵنەیە لەعیراق‪ ،‬گیانلەبەرێكە‪.‬‬

‫لەمەودوا گۆشتی ئەسپ لەبازاڕەكاندایە‬

‫ستونی‪:‬‬ ‫‪-1‬ج���ۆرە پێاڵوێك���ە‪ ،‬بەش���ێكە لەل���ەش ‪-2‬ناوچەیەكە لەس���لێمانی‪ ،‬جۆرە‬ ‫گوڵێك���ە ‪-3‬یاد‪ ،‬زمان ‪-4‬جواب‪ ،‬رویدا «پ» ‪-5‬كەس���ێكی گەورەیە‪ ،‬باڵندەیەكە‬ ‫‪-6‬لەنۆدێدایە‪ ،‬ئەشكەوتێكە لەكوردس���تان ‪-7‬الر هەیەتی‪ ،‬خواردنێكە ‪ +‬ناوێكی‬ ‫ێ س���ەر ‪-9‬چیایەكە لەكوردس���تان‪ ،‬نیوەی رەزا‬ ‫پیاوانەی���ە ‪-8‬لەت‪ ،‬ش���ێرەی ب ‌‬ ‫‪-10‬ژمارەیەك���ە‪ ،‬گیانلەبەرێك���ە ‪-11‬ئالەتێكی مۆس���یقایە «پ»‪ ،‬زیرەك‌و لێزان‬ ‫‪-12‬ناوێكی پیاوانەیە «پ»‪ ،‬ناوێكی بیانییە‪.‬‬

‫بابیربكەینەوە‬ ‫میدیاكان‪:‬‬ ‫كۆمپانیای لولی فایل‪ ،‬تایبەت بە‬ ‫بەرهەمهێنانی پێداویستی مندااڵن‬ ‫ل��ەوی�لای��ەت��ی تكساسی ئەمەریكی‪.‬‬ ‫رای��گ��ەی��ان��د‪ ،‬ل��ەه��ەن��گ��اوێ��ك��ی ن��وێ��داو‬ ‫بەمەبەستی ك��ەم��ك��ردن��ەوەی توڕەیی‬ ‫دای �ك‌و باوكان لەكاتی گریانی منداڵە‬ ‫ساواكانیان‪ ،‬هەستا بەدروستكردنی‬ ‫جۆرێك لەمەساسە وەك مەمكەمژە‬ ‫بەتامی شیری دای��ك‪ .‬مەساسەكەش‬ ‫بەجۆرێك‌و لەچەند پێكهاتەیەكی گرنگ‬ ‫دروستكراوە كە هۆش‌و بیری مندااڵن‬ ‫دەب��ات��ەوە بۆ سەرەتای یەكەمجار كە‬ ‫مەمكی دایكیان مژیوە‪.‬‬ ‫جایسو دارل��ی��ن��ج دام��ەزرێ��ن��ەرەی‬

‫كۆمپانیای ل��ول��ی ف��ای��ل رایگەیاند‪،‬‬ ‫لەراستیدا ئەو مەساسەی بەرهەممان‬ ‫هێناوە‪ ،‬لەشیری دایك دروستنەكراوە‪،‬‬ ‫بەاڵم وەك هەست بە بەرپرسیارێتیەك‬ ‫بەرامبەر بەساوایان هەوڵمانداوە باشترین‬ ‫ج��ۆرە م��ادەی��ەك بدۆزینەوە كە تامی‬ ‫شیری دای��ك ب��دات‌و لەكاتی گریاندا‬ ‫ێ ئارام بكەینەوە‪ ،‬راشیگەیاند‬ ‫منداڵی پ ‌‬ ‫ئەو مەساسەیە لەشەربەتی گەنمەشامی‌و‬ ‫شەكرو ئەو ماددانەی منداڵ تامەزرۆیەتی‬ ‫دروستكراوە‪ .‬وتیشی «كۆمپانیاكەیان‬ ‫بڕێكی زۆری لەو مەساسانە خستۆتە‬ ‫بازاڕەوەو نرخی هەر چوار مەساسە تەنها‬ ‫‪ 10‬دۆالرە»‪.‬‬

‫میدیاكان‪:‬‬ ‫ئاژانسەكانی ئەمەریكا باڵویانكردەوە‪ ،‬كۆمپانیای فالی میت بۆ بەرهەمهێنانی‬ ‫گۆشت لەویالیەتی نیو مەكسیكۆی ئەمەریكا‪ ،‬رەزامەندی حكومەتی ئیتحادی‬ ‫وەرگرتوە سەبارەت بەسەربڕینی ئەسپ‌و خستنە بازاڕی گۆشتەكەی‪ .‬باڵوبونەوەی‬ ‫ئەم هەواڵەش نیگەرانی‌و توڕەیی زۆری رێكخراوەكانی مافی ئاژەاڵنی بەدوای‬ ‫خۆیدا هێنا‌و پێدەچێت كۆشكی سپی‪-‬ش تانە لەبڕیارەكە بدات‪ .‬وتەبێژی وەزارەتی‬ ‫كشتوكاڵی ئەمەریكاش رایگەیاند‪ ،‬ئێمە تەنها رەزامەندیمان لەسەر ناردنی‬ ‫لیژنەیەكی پشكنین ناردوە بۆ كۆمپانیای ناوبراو لەنیو مەكسیكۆ‪ ،‬چونكە ئەو‬ ‫كۆمپانیایە هەمو مەرجەكانی وەزارەت سەبارەت بە بەرهەمهێنانی ئەو جۆرە‬ ‫گۆشتەیان جێبەجێكردوەو لەداهاتویەكی نزكیكیشدا بڕیار لەسەر كردنەوەی دو‬ ‫كۆمپانیایتر لەویالیەتەكانی میزوری و ئایوا دەدەبن بۆ هەمان مەبەست‪ ،‬وتیشی‪،‬‬ ‫پێویستە كۆمپانیای بەرهەمهێنەرانی گۆشتی ئەسپ‪ ،‬ئەو گۆشتەی بەرهەمیدێنن‬ ‫لەنێو ئەمەریكا سەرف نەكرێت‌و رەوانەی واڵتانی دەرەوەی بكەن‪ .‬فالی میت‬ ‫دەبێتە یەكەم كۆمپانیای بەرهەمهێنانی گۆشتی ئەسپ دوای ئەوەی لەالیەن‬ ‫كۆنگرێسی ئەمەریكیەوە لەساڵی ‪ 2006‬قەدەغە كرا‪.‬‬

‫كۆنترین تەلەڤزیۆن یەك كەناڵ‬ ‫وەردەگرێ‌‬

‫میدیاكان‪:‬‬ ‫پێگەی ئەلیكترۆنی پانیت باڵویكردەوە‪ ،‬تەلەڤزیۆنی ماركەی ‪Marconiphone‬‬ ‫‪ 702‬كۆنترین تەلەفزیۆنی بریتانیایەو تائێستاش لەئیشكردن بەردەوامە‪ ،‬تەلەڤزیۆنەكە‬ ‫لەساڵی ‪ 1936‬دروستكراوە‪ ،‬ئەو كات نرخەكەی ‪ 11‬هەزار پاوەند بوە‪ ،‬رونیشكردەوە‪،‬‬ ‫كە ئەم تەلەڤزیۆنە جگە لەیەك كەناڵ هیچ كەناڵێكی تر وەناگرێت‪ ،‬ئەویش تەنها‬ ‫كەناڵی ‪ ،BBC‬چونكە لەوكاتەدا تەنها تاكە كەناڵ بوە لەبریتانیا‪ ،‬خاوەنی ئەم‬ ‫تەلەفزیۆنە كە پیاوێكی بریتانیایە رایگەیاند‪ ،‬لەساڵی ‪ 1999‬بەبڕی ‪ 2000‬پاوەند ئەم‬ ‫تەلەفزینەم كڕیوە‪ ،‬وتیشی «تەلەفزیۆنەكە لەنێو سندوقێكدایەو شاشەکه‌ی لەرێگەی‬ ‫ئاوێنەیەك كە بەدەرگای سندوقەكەوەیە وێنەكانی بۆ بینەر دەگوێزێتەوە»‪.‬‬

‫كاور‬ ‫‪4/20-3/21‬‬

‫دوانة‬ ‫‪6/20-5/21‬‬

‫ـ بەهۆی كارێكی نوێوە‬ ‫ێ‬ ‫خ��ۆت ت��وش��ی دڵ��ەڕاوك � ‌‬ ‫مەكە‪ ،‬لەكاركردندا سەبر‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬كەسێكی بێگانە‬ ‫ێ خۆشەویستیت‬ ‫دەی���ەو ‌‬ ‫تێكبدا وریابە‪.‬‬

‫ـ چ��اوەڕوان��ب��ە‪ ،‬پەلە‬ ‫مەكە لەپڕۆژەكەتدا‪ ،‬نهێنی‬ ‫ب��پ��ارێ��زەو رێ��ز ل��ەگ��ەورە‬ ‫ێ بەهەمو‬ ‫ب��گ��رە‪ ،‬دەك���ر ‌‬ ‫قسەیەكی بەرامبەرەكەت‬ ‫رازی نەبیت‪.‬‬

‫طا‬ ‫‪5/20-4/21‬‬

‫ـ تا پرسیار بەكەسانی‬ ‫تر نەكەیت سەفەر مەكە‪،‬‬ ‫لەهاوڕێكانت خۆت دورە‬ ‫پەرێز مەگرە‪ ،‬خۆشەویستە‬ ‫ت��ازەك��ەت درۆت لەگەڵدا‬ ‫دەكات‪.‬‬

‫قرذاأل‬ ‫‪7/20-6/21‬‬

‫ـ ك��ێ��ش��ەی��ەك��ی م��ادی‬ ‫دێ��ت��ە رێ����ت‪ ،‬ك��ەس��ێ��ك‬ ‫یارمەتیت دەدات‪ ،‬وریابە‬ ‫ێ‬ ‫كەسێكی هاوڕێت دەیەو ‌‬ ‫خۆشەویستیت تێكبدات‪.‬‬

‫رَ‬ ‫شي ‪21‬‬ ‫‪8/21-7/‬‬

‫ـ ك��ێ��ش��ە م���ەخ���ەرە‬ ‫ك��ارەك��ەت��ەوە‪ ،‬ئ��ەوەن��دەش‬ ‫روگرژ مەبە‪ ،‬ئەو هەوڵەی‬ ‫بۆ خۆشەویستی دەیدەیت‬ ‫ێ بێنە‪.‬‬ ‫ێ سودە‪ ،‬وازی لـ ‌‬ ‫ب‌‬ ‫فةريك‬ ‫‪9/22-8/22‬‬

‫ـ ئ��ەو ك��ات��ان��ەی خۆت‬ ‫دەشڵەژێنی‪ ،‬بڕوا لەدەست‬ ‫دەدەی����ت‪ ،‬ك��ارێ��ك��ی باش‬ ‫دێ���ت���ە رێ�����ت‪ ،‬م��ەه��ێ��ڵ��ە‬ ‫خۆشەویستەكەت نهێنیت‬ ‫بزانێ‌‪.‬‬

‫لەوشەی (تاو) ‪ 25‬وشە بنوسە‪،‬‬ ‫بەمەرجێك وشەی (تاو) كەوتبێتە‬ ‫كۆتایی وشەكەوە؟‬ ‫بۆ نمونە‪ :‬فەوتاو‪ ،‬ماستاو‪،‬‬ ‫خۆرەتاو ‪ .......‬هتد‪.‬‬ ‫خەاڵتەكەی‪ :‬دو مانگ رۆژنامەی‬ ‫ێ بەرامبەر وەربگرە‪.‬‬ ‫چاودێر ب ‌‬ ‫براوەی پێشو‪ :‬محەمەد عەلی‬ ‫خدر ‪ -‬هەولێر‬ ‫وەاڵمەكانتان بۆ ئەم ئیمەیڵە‬ ‫بنێرن‪:‬‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫تةرازو‬ ‫‪10/22-9/23‬‬

‫ـ ك��اری ئەمڕۆ مەخەرە‬ ‫سبەینێ‌‪ ،‬ك��ارێ��ك مەكە‬ ‫الی خ��ۆت گ���ەورە بێت‪،‬‬ ‫ێ پ��رس‌و را بكەیت‪،‬‬ ‫دەب�� ‌‬ ‫لەخۆشەویستەكەت توڕە‬ ‫مەبە‪.‬‬ ‫دوثشك‬ ‫‪11/22-10/23‬‬

‫ێ لەو كاتانەدا‬ ‫ـ مەشێو ‌‬ ‫كە هەواڵێك دەبیستی‪،‬‬ ‫دڵت گەورە بێ‌‪ ،‬روت خۆش‬ ‫بێ‌‪ ،‬دەبێ‌ دەستپێشخەربی‬ ‫لەخۆشەویستیدا‪.‬‬

‫كةوان‬ ‫‪12/20-11/23‬‬

‫ـ ئ��ەم مانگە مانگێكی‬ ‫پ���ڕ ه��ی�لاك��ی��ی��ە‪ ،‬ب���ەاڵم‬ ‫ب��ەرئ��ەن��ج��ام��ەك��ەی ب��اش‬ ‫دەب��ێ��ت‪ ،‬ب��زەو خ��ەن��دە بۆ‬ ‫خۆشەویستی شیاوە‪.‬‬ ‫طيسك‬ ‫‪1/19-12/21‬‬

‫ـ وریابەو رۆژانی رابردوت‬ ‫بۆ كەس مەدركێنە‪ ،‬ئەوەندە‬ ‫ت��وڕە م��ەب��ە‪ ،‬ه��ەوڵ م��ەدە‬ ‫كەسێكی ترت خۆش بوێت‪،‬‬ ‫وریابە‪.‬‬

‫سةتأل‬ ‫‪2/18-1/20‬‬

‫ـ ب���اوەڕب���ەخ���ۆب���ون‬ ‫س�����ەرك�����ەوت�����وت�����رە‬ ‫لەباوەڕكردن بەهاوڕێیان‪،‬‬ ‫ش����ەرم م��ەك��ە ل���ەوەی‬ ‫ێ‬ ‫م���اوەی���ەك���ە دەت����ەو ‌‬ ‫بە خۆ شە و یستە كە تی‬ ‫بڵێی‪.‬‬ ‫نةهةنط‬ ‫‪3/20-2/19‬‬

‫ـ ه��ەواڵ��ێ��ك��ی خۆش‬ ‫دەبیستیت‪ ،‬سەركەوتنی‬ ‫ب��ەدواوەی��ە‪ ،‬كەمێكیش‬ ‫هیالكی‪ ،‬گرنگ ئەوەیە‬ ‫ل��ەخ��ۆش��ەوی��س��ت��ی��دا‬ ‫سەردەكەویت‪.‬‬

‫ناوةندي رؤشنطةريى ضاود َير دةريدةكات‬ ‫خاوةنى ئيمتيازو سةرنوسةر‪ :‬مةال بةختيار‬ ‫ستافى كارا‪ :‬سامى هادى ‪ -‬بةهمةن تاهير نةريمان ‪ -‬رزطار فايةق‬ ‫بة ِر َيوةبردنى هونةرى‪:‬‬ ‫جةليل حس َين ‪ -‬سؤران عةبدولَآل نةقشبةندي‬ ‫يةكةمني ذمارةى‬

‫ناونيشان‪:‬‬ ‫سل َيمانى ‪ -‬طة ِرةكى ئاشتى (‪)104‬‬ ‫كؤآلنى (‪ )41‬ذمارةى خانو (‪)22‬‬ ‫ئاسيا‪07701959999 :‬‬ ‫كوردت َيل‪3290668 :‬‬ ‫فانؤس تيليكؤم‪07480134687 :‬‬ ‫كؤ ِرةك‪07501147133 :‬‬ ‫دابةشكردن‪07701517533 :‬‬ ‫ضاثخانة‪ :‬كوردستان ‪ -‬نرخ‪ )500( :‬دينار‬

‫‪info_chawder@yahoo.com‬‬

‫لة ‪ 2004/10/4‬دةرضوة‬

‫‪w w w .c ha w d ernews .com‬‬

‫‪No. (427) 1-7-2013‬‬

‫‪Political, Educational & Social Weekly Press‬‬

‫سیروانی كەشكۆڵ‪ ،‬ئازاری پیرو پەككەوتەكاندا به‌رجه‌ستە ده‌كات‬ ‫چاودێر‪-‬كامۆ‪:‬‬ ‫سیروان جەمال‪ ،‬ناسراو بەسیروانی‬ ‫كەشكۆڵ‪ ،‬م��اوەی زیاتر ل��ە‪ 15‬ساڵە‬ ‫ل��ەه��ۆڵ��ەن��دای��ە‪ ،‬ت��ا ئێستا لەچەندین‬ ‫شانۆگەریدا وەك ئەكتەر و دیزاینەر و‬ ‫سینۆگرافەر ك��اری ك��ردوە‪ ،‬دواهەمین‬ ‫شانۆگەریش كە رۆڵ��ی تێدا دەبینێت‬ ‫شانۆگەری (‪ )Broos‬ە‪ ،‬كە بەزمانی‬ ‫هۆڵەندیەو كارێكی هاوبەشی تیپی‬ ‫شانۆی (‪ )Drang‬و بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫تەندروستی هۆڵەندایە‪ ،‬شانۆییەكەش‬ ‫ئ��ەم هەفتەیە دەستی بەنمایشكردن‬ ‫كردوەو بڕیارە تا ماوەیەكی زۆر بەردەوام‬ ‫بێت و لەچەند شارێكی ئ��ەو واڵت��ەدا‬ ‫نمایش بكرێت‪.‬‬ ‫س��ی��روان ج��ەم��ال ل� ‌ه په‌یوه‌ندیه‌کی‬ ‫ته‌له‌فۆنیدا لەهۆڵەنداوە بە «چاودێر»ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪ :‬ش��ان��ۆگ��ەری (‪)Broos‬‬ ‫ب��اس لەپیر و پەككەوتە دەك��ات كە‬ ‫ئێستا لەكۆمەڵگەی هۆڵەندیدا چۆن‬ ‫ئازار دەدرێ��ن‪ ،‬چونكە توێژینەوەیەكی‬ ‫هۆڵەندی سەلماندویەتی لەهەر ‪ 20‬پیرێك‬ ‫یەكێكیان ئازار دەدرێت و لێیان دەدرێت‪،‬‬ ‫بۆیە بابەتی ئەم شانۆگەرییەی ئێمە زۆر‬ ‫كاریگەریی لەسەر گەنجانی ئەو واڵتە‬ ‫هەیە‪ ،‬لەشانۆگەرییەكەشدا سێ‌ ئەكتەری‬ ‫تێدایە كە رۆڵ��ی پیر دەبینن‌و خۆیان‬ ‫تەمەنیان لەسەروی ‪ 80‬ساڵییەوەیە‪.‬‬

‫دەنگدەر بین یان نا؟‬ ‫نەورۆز حاجی سەیدگوڵ‬

‫ل��ەب��ارەی ستایلی ك��ارك��ردن��ی ئەم‬ ‫شانۆییە‪ ،‬سیروان وتی «ئەم شێوازە‬ ‫شانۆییە‪ ،‬ستایلێكی فێركارییانەیە‪ ،‬ئەمە‬ ‫دوەمین ئەزمونی منە وەك ئەكتەر لەم‬

‫ستایلەشانۆییانەدا‪ ،‬ساڵی ‪ 2010‬لەگەڵ‬ ‫هەمان تیپ شانۆگەری (پێخەف)مان‬ ‫نمایشكرد‪ ،‬كە ئەویش بابەتێك بو باسی‬ ‫كارەكتەری پیر و پەككەوتەی دەكرد‪،‬‬

‫دەن��گ��دان��ەوەی��ەك��ی زۆری ه��ەب��و‪ ،‬هەر‬ ‫ئەمەیش وایكرد‪ ،‬تەندروستی هۆڵەندا‬ ‫ببنە سپۆنسەر و هاوبەشی بەرهەمهێنانی‬ ‫ئەم شانۆگەرییە»‪.‬‬

‫لەسلێمانی‬ ‫"مارو پەیژە"‬ ‫نمایشدەكرێت‬ ‫چاودێر‪-‬زاموا‪:‬‬ ‫ئ��ێ��وارەی ئەمڕۆ دو شەممە ‪،7/1‬‬ ‫سەعات ‪6‬ی ئێوارە‪ ،‬لەهۆڵی رۆشنبیریی‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرای��ەت��ی ش��ان��ۆی سلێمانی‪،‬‬ ‫ش��ان��ۆگ��ەری (م���ارو پ��ەی��ژە) نمایش‬ ‫دەك���رێ‌‪ ،‬ئ��ەم شانۆگەرییە لەنوسین‬ ‫و دەرهێنانی ه��اوڕێ ق��ادر رەشید و‬ ‫نواندنی (كەمال عەلی‪ ،‬گۆران عوسمان‪،‬‬ ‫لەزگین سەیفەدین‪ ،‬نەهرۆ محەمەد‪،‬‬ ‫شانۆ كەمال‪ ،‬شیالن محەمەد و چەند‬ ‫ئەكتەرێكی تر)‌ە‪ ،‬بڕیاریشە شانۆییەكە‬

‫بۆ ماوەی دو رۆژ بەردەوام بێت‪.‬‬ ‫سەفین ئەنوەر‪-‬بەڕێوبەری هونەری‬ ‫شانۆی سلێمانی‪ ،‬لەبارەی ئەم نمایشە‬ ‫شانۆییەوە بە «چاودێر»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫شانۆگەری م��ار و پەیژە‪ ،‬دواهەمین‬ ‫نمایشی ئەم وەرزەی بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫ه��ون��ەری ش��ان��ۆی سلێمانییە‪ ،‬ئەم‬ ‫شانۆگەرییە بەهاوبەشی تیپی شانۆی‬ ‫ئاشتی بەرهەمهاتوەو زمانێكی تەنز‬ ‫ئامێزی هەیە‪.‬‬

‫هوڵمز لەساڵیادی جیابونەوەیدا ئاهەنگ دەگێڕێ‬ ‫میدیاكان‪:‬‬ ‫پێگەی ئەلیكترۆنی ب��ورت��ران‪-‬ی فەرەنسی‬ ‫باڵویكردۆتەوە‪ ،‬هوڵمز بۆ ساڵیادی جیابونەوەكەی‬ ‫لەتۆم ك��رۆز‪ ،‬ئەكتەری ئەمەریكی‪ ،‬بەنیازی‬ ‫سازدانی ئاهەنگێكە لەهۆتێل جین كە دەكەوێتە‬ ‫خواروی شاری مانهاتن‪-‬ی ویالیەتی نیویۆرك‪.‬‬ ‫ئەمەش وەك كاردانەوەو سوپاسگوزاریەك بۆ‬ ‫ئەو هاوڕێیانەی دوای جیابونەوەكە بەشێوەیەكی‬ ‫مەعنەوی پشتگیریان لەهوڵمز كردوە لەماوەی‬ ‫ئ��ەم س��اڵ��ەدا‪ .‬پێگە ئەلیكترۆنیەكە ئەوەشی‬ ‫رونكردۆتەوە‪ ،‬كە ئه‌و دایكە شۆخە خاوەنی‬ ‫تەنها كچێكە بەناوی سوری‌و نیازیشی نیە ماوەی‬ ‫تەنهاییەكەی درێژبكاتەوە‪ ،‬بۆیە دەنگۆی ئەوە‬ ‫لەئارادایە هوڵمز لەپەیوەندییەكی خۆشەویستی‬ ‫نوێدایە لەگەڵ ئەكتەری كەنەدی لوك كیربی‪،‬‬ ‫لەئێستاشدا هەردو ئەكتەر خەریكی وێنەگرتنی‬ ‫دوا ساتەكانی فیلمی ‪ Mania Days‬و‬ ‫هەردوكیان پێكەوە رۆڵی سەرەكی تێدا دەگێڕن‪.‬‬ ‫هوڵمز لە ‪ ،2006‬لەگەڵ توم كروز ژیانی هاوسەریان‬ ‫پێكەوەناوەو لە تەموزی ساڵی رابردودا لەیەكتری‬ ‫جیابونەتەوەو خاوەنی كچێكن بەناوی سوری‪.‬‬

‫بێگومان لەهەڵبژاردندا كۆمەڵێك رێساو یاسا پێڕەودەكرێن لەپێناو‬ ‫بەدەستهێنانی بەڕێوەچونێكی جواندا‪ ،‬پارتەكانیش مافی خۆیانە ئەو رێگایانە‬ ‫بگرنە بەر بۆ بەدەستهێنانی زیاتری رێژەی زیاتری دەنگدەر‪ ،‬ئەمانەش بەپێی‬ ‫یاسا رێك دەخرێن نەبا باری سیاسیی هەرێمەكەمان بەرەو بەبیابانبونی پۆلەتیكی‬ ‫بڕوات و دواتریش هەستكردن بەو مەترسییەی كە ناڕاستەوخۆ كاریگەریی لەسەر‬ ‫دەنگدەر دادەنێت‪.‬‬ ‫وەك راستییەكیش هەمیشە بەرگرتن لەم مۆتەكەیە‪ ،‬بەرەنگابونەوەی جوامێرانەی‬ ‫دەنگدەری كورد بوە كە لەئاست پێویستیی بەرگریكردن بوە لەمافی گەلەكەی‬ ‫و هەرێمەكەی و نەیهێشتوە دەنگی لەچاو دەنگە شۆڤێنی و دواكەوتوەكاندا‬ ‫رێژەكەی كەم ببێتەوە‪ .‬كە بێگومان ئەم هەستكردن بەبەرپرسارێتییە‪ ،‬بەردەوامە‬ ‫لەئاوەزو هزری كوردستانییانداو هەر ئەم خەباتە دیمۆكراسییەی گەلی كوردە‬ ‫كە پەلی كێشاوە بۆ بەشەكانی تری عێراق‌و ناوچەكەو كوردوستان‌و ناوچەكەی‬ ‫لەبەبیابانبونی سیاسی پاراستوە‪.‬‬ ‫ڕاستیی ئەم مەسەلەیەش (سەرەڕای بونی پێشێلكاری) بەاڵم هەڵبژاردنەكانی‬ ‫ناوچەی موسڵ‌و ناوچە كێشە لەسەرەكان زیاتر سەركەوتنی كوردی بەناحەزان‌و‬ ‫شۆڤێنییەكان سەلماندو بۆ رەتدانەوەی ناڕەوای ئەمەش‪ ،‬بەداخەوە شۆڤێنیەكان‬ ‫هەمو هەوڵ‌و تەقەالیەكی خۆیان دەدەن‌و دەیانەوێ تۆمەت بخەنە پاڵ دەنگەكانی‬ ‫ێ پرسی هەڵبژاردن بكرێ بەمۆتەكەیەكی‬ ‫كورد لەو ناوچانەدا‪ .‬هەمانكات دەویستر ‌‬ ‫ترسناك‌و پیشانی دەنگدەری كورد بدرێ‪ .‬كە بێگومان هیچكام لەو هەواڵنە كە‬ ‫هەوڵی ناڕەوان سەركەوتو نابن و تەنیا رەوایەتی بۆ رەوا خۆیەتی و رەوا هەر‬ ‫سەركەوتو دەبێت‪.‬‬ ‫پرسی دیمۆكراسی‪ ،‬پڕئاوكێشترین پرسی پۆلەتیكە‪ ،‬دواتریش پرسی هەڵبژاردن‬ ‫ئاهەنگی راگەیاندنی دیمۆكراسییە بۆ سازانی بیرە ئاڵۆزەكان‌و پێكەوە ژیانیان‪.‬‬ ‫ئێمەی كوردو كوردستانی‪ ،‬كە پێكەوە لەسەر هەمان خاك دەژین‪ ،‬هەر یەكەمان‬ ‫لەشوێنی خۆیەوە بەم نیشتمانە دەڵێین «كوردستانەكەم»‪ ،‬كوردستانەكەم بوەتە‬ ‫وێردی سەر زمانمان‌و لەمالشەوە لەناو خۆماندا بەتایبەت الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫دەسەاڵت بۆ هێزێكی وەك (یەكێتی) بەڕەوا نازانن كە چەندین ساڵە لەسەركەوتنی‬ ‫نەپساودایەو بەردەوام پرسی هەڵبژاردنی بردوەتەوە‪.‬‬ ‫ماوەی چەندین ساڵە باس لەدەستاو دەستكردنی دەسەاڵت ئەكرێ‌و مونافیسێكی‬ ‫بەهێز نەیتوانیوە خۆی بسەلمێنێت‌و پرس بۆخۆی بباتەوە‪ .‬كەچی بەئاڵۆزاندنی‬ ‫پرسی هەڵبژاردن‪ ،‬مۆتەكە لەالی دەنگدەر دەخولقێنن‪ ،‬لەبری شەفافییەت‬ ‫لەسیاسەتیانداو رونكردنەوەی بەرنامەی كار بەپێی هەلومەرجی گونجاو و‬ ‫رازیكەری دەنگدەر‪.‬‬

‫ها‬ ‫و‬ ‫س‬ ‫ە‬ ‫ر‬ ‫گ‬ ‫ی‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫و‬ ‫ی‬ ‫ا‬ ‫س‬ ‫ا‬ ‫ك‬ ‫انی‬ ‫پیرۆزبایی‬ ‫ب�ه‌ن��اوی ستافی رۆژن��ام�ه‌ی‬ ‫ه‬ ‫«چاودێر»ه‌وه‌‪ ،‬پیرۆزبایی ل ‌‬ ‫هاوکارمان (بورهان حه‌سه‌ن)‬ ‫ه نێو‬ ‫ده‌که‌ین‪ ،‬به‌بۆنه‌ی چون ‌‬ ‫ژیانی هاوسه‌رگیرییه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫خ��ات��و (ش����ه‌ی����دا)‪ ..‬ب �ه‌ه��ی��وای‬ ‫پاشه‌ڕۆژێکی به‌خته‌وه‌ر‪.‬‬

r1:Layout 1

6/29/2013

7:45 PM

Page 1

Ëõð þürÍý„ þغk ôôk þéüºõýw qAõHÈq òýì»C»ì»c êýÌBíxýC ºlñüBC þðBܺqBìu »ýürýHÜBðôq þGºk»C þü»ñgºq ÿ»ðBPÔ»ø þÜ»ü½Ý„BK

|rexneycawder@yahoo.com

2013/7/1 »í컄 ôôk )368( ºqBìu

:qBýP„q»K q»w ÿkBø|þìBw

368 www.chawdernews.com

ô»„ þüBO½Ü ½G q»Ô»w þxðºo»Ô þwôõñÝýwçÜ òýì»øAôk þâq»ì ÿkBü ºvÈ qk »Ü»ƒÜ¼ rƒýƒ_ þƒÝƒÉƒLƒPƒwºk ‡BƒK ô òýãì»g þOAs óB„BK ô QɃ…ƒÉƒÜºk ô RBgºkqºk ÿ ½g »Ü»Ü¼ rý_ þãð»P¾k óBÜ»Ýü qBO »ñýìºs q»w ôºq»G q»ñƒÈõƒg þðAq»ñÈõg ,ºô»ü½ø ï»G .RBܺk †ÉÜ»G ½G q»Ô»w ,ó rÈk½ì þOBýGºk»C þüklW ôBð| òýãì»g þéýXñýC »G ,ô»„ þüBO½Ü .ó»Gºk ,þƒðBƒÜ»ƒì»ƒøq»ƒG q»ƒG»ƒƒè ,òƒƒýƒƒéƒƒw ,q » O q B w ë ½ K ó A u , ß º ô þ Ý É ð A q » w ô õ ð q»éýì ÿrñÉø ô| QÉÝýG| êÈõìBw ,Êñüu óAu ‡BK ,Bøºô q»ø .ºô ôkrÜ óBýƒ…ƒüBƒPƒw| ÿ q»ƒwôõƒð òƒü rƒPƒðs»ƒì »ƒG ,Qƒƒw¼ rƒƒK »G ô qBìu»C »PÈk þxðºo»Ô þOBýGºk»C þxðºo»Ô þwôõñÝýƒwçƒÜ òƒýƒì»ƒøAôk .ºôArÜ kºs ôBð þ¾Bw »è ,òýéw óBñükrÉÔ þü ôõƒè þ¾Bw .ôõG ÞüAk »è yü qBK »è ,Alƒ1894 ÿÂôõW þƒ1 ,¼pì»C .kqBLw þðBýâ 1961 #.þO»ü»Ü»ðkrì ÿ u ¼p¾Bw ,2013

ÿ ½g þOAs Býðk ?ï»ÝG þ_ ...ó râºk ".ïo½âºk ï½g ÿ sAõÉ„ †ýñì ,QÈ o½ãG »Ü ,Akºk óB…ýð ºq ½W ô»G ÿBýðk ,òýéw .þñýHüºk ÿ ½g ô ôkq»ø »è ,òýéw óBñükrÉÔ þü ôõè »è ô krÜ þü qAl„»G AlýðBùýW þãð»ƒW »è ,ºôºrÉè .ArÜ qAlñü rG AlðBýÜô ôkq»ø þÝÈkrÉìºrýK ߺô AlýðBܻܼ rý_ ÿApÝÉO q»G »PÈk Aô »Ü ,ºôõOô»Üqºk ºlükBýðk .ºô»PÈ pÉâºk óÂAlñì ½G ß¼ rý_ ,òüºs ,òýéw þغk ÿlð»íO»HüBO ô rü»w þ¾Bg »è qAkBOAô ô sAõh¾k þÝÉP„ aýø ,»ü»ì»C ÿ»ƒGq ¼ s .QƒýƒñƒýƒGBƒð AlƒýƒðBƒÜ»ƒì»ƒøq»ƒƒG »ƒè ,þƒƒðBƒƒÜ»ƒƒPƒƒxƒƒÝƒƒÉƒƒO ÿ q»ƒPƒƒƒÜºqBƒƒƒÜ »G åq»ì ô ó râºk ÊW Al_ôõK þè»ãg¼k .RBܺk óBü rýã¿ÔBÐ ºõÉ„ òü rOrƒü»ƒw ºô»¾BO ô kqBƒw þƒÝƒÈ tƒð»ƒO »ƒG| òƒýƒéƒw Á»â»è ß»ð RBܺk Aô »Ü ,þO»ü õýwôõð Êè þ…ü vÉ_ ôõݾ»G ,Qü ¼pG Ak»Ü»Ü¼ rý_ ÞÉPg»ð Býð»O ºvÉ_ ï»C ï»G ,Qü rãGqºô

ôôk »è ÞýwçÜ ô ÿrâq»G þOBýGºk»C AkkqõÜ þðAq»wôõð þýPÉÜ»ü þ¾BÅýPxÉÔ þðBÜ»_qBK þðBHük»C þðôõGBñ„BC ô òýwBðrPÜ»ü :kAlíýø .k ò¾BÅýPxÉÔ þðBÜ»ãðrâ »XðBìBC »è óBPwkqõÜ

þw»ÜB„ ,Akô»„ þüBO½Ü ½G q»Ô»ƒw òýéw ,»ðBñükrÉÔ ÿ ôBð »Ü ,»Ü»ðBƒì¼ o »è »ÝÉ„»G †ü»Ü»Ü¼ rý_ ô þƒO»ƒü½ƒg »G ,»Ü»Ü¼ rý_ þðBñükrÉÔ .ÿ ½g þðBü u ,òýéw óBñükrÉÔ ÿkõg ÿºsAlð»C óBì»ø ô»C .»ñýH„ºo ô výOôlðõO ô »¾»wô»dÉG ½G Al„BG þÝÉwôõðºqB_ ÿ rýG »è týâq»ø| ½G q»Ô»w »ì»C q»G»è ô ºôõG»ð Ǽ rì ô »ðArâ»ñgºo þÜ»üAk»C »G ÿô»„ þüBO½Ü .ºõýwôõð ºô»¾BO þ…ü"þªxØ årì" þðBì¼ o ,òýéw ï»è| ô»C .ºõýwôõð sAõÉ„ óBƒì»ƒø »ƒG ô QÈ ôkºk ÿ ½g þý¾Alñì »è Ak»ƒHƒÉƒPƒÜ ÿ sAôBýW ô »ðBýýìAô»Ì ÿ sAõÉ„ óBxük .krÜ ß½„ þ„ôõO þýxðºo»Ô þOBýGºk»C q ½W óBì»ø »G òì" :Rõãüºk| óBñükrÉÔ »è þü»éâ .ï»Üºk ÊK Qw»ø »Ü ,îwôõðºk þÝÉðBìs ô îxýLìºk »Ü ,ó»ƒÜºk òƒì ô þíƒcºpƒÉƒG »ƒè .»ƒü»ƒø ﻃðBƒGºk»ƒDƒÉƒG »ñgºo îðBÜ»HÉPÜ þü»…ýì»ø þü výOôlðõO

»HýG»c ôÂB„ :BC ÿºqBG »è ,òýéw óBñükrÉÔ þü ôõè ÿ»xØ †ýÝÉOBÜ ô Aôkºk rPì»Ü ºô»ü½g »ƒƒƒè ß»ƒƒƒü .krƒƒƒƒÜºk ÿ¼ qk ,krƒƒƒƒÜºk AlýÜ»ü»ðBíük »è »Ü ,òýéw þðBÜ»ýÈ oôBø òýéw ,ºôAk ºô»G ÿºuBìBC ,ºôõG ºkBìBC »G RºqBG»w ,þüBO½Ü BO ºôBOºq»w »è »ƒƒƒÜ ô Qƒƒƒw»ƒƒƒHƒƒƒ¾»ƒƒƒø ÿ¼ qk ÿ½ƒƒƒg ÞÉè»â ;Q…ü ¼ o †ü»ƒÜ»ƒðAô»ƒìBƒðu ¼ o òýéw .RBø ÿ½g þðBܼ qk »G þÕü»Ü »ÝÉðAu R»ÙýØ»c" :þO»ü ôõOõâ ÞÈ qBW ô QÉñƒÉƒøBƒð Ǽ rƒì »ƒè sAô tƒýƒâq»ƒø QÉGºk .»âq»ì ,»üBýðk ï»C þO»ÙýØ»c ".¼ qk óBü ,åq»ì ;Qü rÈvH¾»ø »è þÝÈ qAô»wBC »…ýƒì»ƒø ,òƒýƒéƒw AlýðBÜ»ì»øq»G ôBð»è ÿ ½g þýO»üBw»Ü þðBì¼ o »è ,»ðôõíð ½G ,ºôõP…Éø ÊW»G

QÉð»ü»âºkAo ÿ½g þýGºk»C þ¾BÅýPxÉÔ þèõg òýì»Ü»ü

þðAôõGqAl„»G ÿôBð,rÈkôB_ ÿ»ñgºq ºô»OBܺkôÃG ÁBÄ»Ü þýGºk»C þ¾BÅýPxÉÔ rÈkôB_ ÿ»ñgºo :BC

ÿ q»¾½ƒÝƒÉƒè óAlƒð»ƒ_ þƒðkrƒÝƒPƒ…ƒÉƒùƒãƒðBƒG ô»è óBýðBܺô»ñý¾½ÝÉè ô òü»Üºk R»øu ¼ o ".ó»Üºk ‡»Ý…ÉK Ak»¾BÅýPxÉÔ ô»ƒƒC þƒƒðkrƒƒÝƒƒKBƒƒƒ_ »ƒƒƒG RºqBƒƒƒG»ƒƒƒw ‡»Ý…ÉK AlðBÜ»¾BÅýPxÉÔ »è ÿ»ðAô»ñý¾½ÝÉè ÿ ôAô»O »íÉC" :þOõâ| kAlíýø .k ,òÈ rܺk ½Ü Ak»ðAqAlük ô»C ôõì»ø »è óBܺô»ñý¾½ÝÉè óBìsBw »Ü ,òü»Üºk óBýKB_ ô ºô»ñü»Üºk þÜ»üBPw½ìBì »ü»ø Aô ÿ qBW ï»G ,ó ô ôkrÜ þƒPƒwBƒC ÿºô»ƒðôõƒGs q»ƒG q»ƒG»ƒè ,½ƒÝƒƒðAs þƒƒðôõƒƒHƒƒKBƒƒ_ »ƒƒƒè ºrƒƒƒãƒƒƒÈ o ,þƒƒƒPƒƒƒxƒƒƒðAs þÝÈ qBĽ⠻è QÈ ô»üºk ;ÿ»Üºô»ñý¾½ƒÝƒÉƒè þÔBì ‡ºô»C óBìõãÉG ,RBÝG þKB_ AlýPxðAs ".»ðBü½g BüBC »Ü ,Al„ºqBýwrK ô»C þìºô »è ÿlðºôBð q»w»è »ðÂBÅýPxÉÔ ô»C þü q»ãü qBÜ òÉxc ,»ýý_ ÿkq õÜ þGºk»C ô ÿ rýHÜBðô ô o ô»ƒC þƒO»ƒðBƒìºs þƒ_q»ƒâ »ƒíƒÉƒC" :þƒOõƒâ| ºô»ýüBýñ¾k »G ï»G ,òüºkBð »ýü q»ãü qBƒÜ ,QÉG †ýðAôõƒGºkBƒìBƒC ½ƒG Bƒùƒð»ƒO q»ƒâ»ƒC ï»G ,QÉ¿Éøºk ÊW»G ÿ ½g þü q»ãü qBƒÜ ô »_qBK qAõ_ q»ø þðBHük»C ÿ ô»ðkrÜ½Ü »è ,óBýñýwBðrPÜ»ü ô ß»ü »G óBýðkrÜBñ„BC #".òðBíðBÜ»¾BÅýPxÉÔ þðBÜ»ãðrâ »XðBìBC

»è ,ÁBÄ»Ü þýGºk»C þ¾BÅýPxÉÔ ó»üæ»è ,Ak»ãðBì ï»C þƒ3 ô 2 þðAu ¼ o rÉèô»ø ÿqB„ »è ,ºô»¾BÄ»Ü ÿBâsºk ,rÈkôB_ ÿ»ñgºo .QÈ qkºk ïBXð»C ½G ô AqkrÈvH¾»ø þðAôõGqAl„»G ÿôBð | .RBܺk ArÝ„BC »Ü»¾BÅýPxÉÔ ÿBƒâsºk þƒÝƒÈ ôAqlƒð»ƒü»ƒâAo »ƒè ÿ»ñgºo ½G þÜ»ýýK ½Ü »Ü ,Al¾BÄ»Ü ï»è" :ºôõOBø AlýÉO ,ºôAqkrÉð| rÈkôB_ ß¼ rý_ 20 ô rÍý„ 118 Ak»¾BÅýPxÉÔ þðBÜ»Ý_¼ qB„ ô qB„ ï»Wq»w »è ô ºô ôkrÜ óBýü qAl„»G óBPwkq õÜ ó»ƒü滃è óBƒýƒðlƒðBƒãƒð»ƒxƒ¾»ƒø ÿAôk 5 ô rÍý„ 15 ,ºôºo½LxK ÿ»ƒðvƒýƒè þðBñÉùPwºk»G þÉÜpƒHƒÉƒÜ ß¼ rƒýƒ_ ".ó»Üºk óBÜ»O»g

rÈkôB_ ÿ»ñgºo :BC

14 Ak»Ü»¾BÅýPxƒÉƒÔ »ƒè" :þƒOõƒâ| ô»ƒC AlýÉO »Ü ,óArÜ ‡»Ý…ƒÉƒK ºô»ƒñƒýƒ¾½ƒÝƒÉƒè ÿ râq»G þOBýGºk»C þð»üæ q ¼ s ÿºqBGqºk ½Ü óBܺô»ñý¾½ÝÉè »…ü qBü pG ô ArÜ »xØ ".ºô»ñÈ rÝG ÿ»Ü»ìAlð»C þðBÜ»ýü qBƒýƒðAs þƒÉƒK »ƒG »è ,óAq»wôõð þýPƒÉƒÜ»ƒü ÿÂBƒG ÿ»ƒðvƒýƒè ÿ qAlük Ak»ãðBì ï»C þƒ6 ô 5 ô 4 þðAu ¼ o ÿ qB„ »è ÿkq õÜ þÝýwçƒÜ þƒOBƒýƒGºk»ƒC .ó»Üºk sBw þðBíÉéw ô»è QÈ ô»ðBìºk" :þOõâ ºô»üºqBG ô»è þOBýGºk»C ½G Ëõð þÜ»üºô»ðlñÈõg AkºqAlük »G ‡»ì»C ,ô ô o »ñü»hG óBì½g þÝýwçÜ

þOBýGºk»C ô ÿrƒâq»ƒG þƒOBƒýƒGºk»ƒC þ¾BÅýPxÉÔ ô ôk ôBð ÿºqºô»O ô ôk ,ÞýwçÜ þOBýGºk»C .ókqõÜ þðAq»wôõð þýPÉÜ»ü þãðBì þƒ30 ô 29 þðAu ¼ o »ƒè ÿrƒâq»ƒG þðAu ¼ o »è »…ü qBü pG ô Aqk ïBXð»C ô ôkrGAo ÿqAlük ,Ak»„»ãðBì ﻃC þƒƒ6 ô 5 ô 4 þðBíÉéw ÿqB„ »è þÝýwçÜ þOBýGºk»C .QÈ qlG ïBXð»C þ„»G þwrK q»G ,òÉxc kAlíýƒø .k ,kq õÜ þðAq»wôõð þýPÉÜ»ü þü rýHñƒ„¼ o þýPÉÜ»ü ߺô óAô»C ,krÜ ºô»C ½G ÿBíÉø äñü râ »G »ðÂBÅýPxÉÔ ô»C kq õÜ þðAq»wôõð ôõì»ø ½G Ëõð ÿlük QÈ ô»ðBüºk ô òðAsºk »è óBý¾BÅýPxÉÔ »Ü ,ºô»üBÜ »ññÉG »ðBO»GBG ô»C .ó»Üºk sBw ºôºqBG þGºk»ƒC þƒ¾BƒÅƒýƒPƒxƒÉƒÔ »ƒG RºqBƒG»ƒw ,ôõGkrÜ óBü sBw »ü½Ü ÿ qB„ »è »Ü ,ÿ râq»G ô ôk ÿºôBì »Ü»¾BÅýPxÉÔ ,krÜ ºô»è þwBG þGºk»C ÿºqBG »è AlýÉO ô lðBƒüBƒg ÿ u ¼ o .ºôArÜ ‡»Ý…ÉK ºô»ñý¾½ÝÉè ºô»ýü râq»G

òƒíƒÉƒø -2 Jºq»ƒÌ qºõƒð»ƒC -1 -4 þìÂõÐ k»Xì»C -3 þƒXƒðs q»ƒG îü q»Ü q»ìõÌ -5 þü»XG»¾»ø óAõýP…K þƒÕƒü»ƒÜ k»ƒíƒƒc»ƒƒC -6 þƒƒXƒƒðs q»ƒƒG #k»ì»dì

-13 k»íc»C Jôõü»C -12 þñÉwõc ÿ qBC -14 þXðs q»G îü q»Ü q»ìõƒÌ ÿ qBG»W qBâs o -15 ÖýO»éèôlG»Ì :ß¼ rý_ þðAôAqkrÈvH¾»ø

:rÍý„ þðAôAqkrÈvH¾»ø qBw»K -2 ó ô ôlüºq»Ô òü q ôBC -1 -4 þ¾BhÉG îýøArHýC ÿ q ôõð -3 Û»üBÔ -6 þíø»Ô j¼ qBÜ -5 As»W»ì»c òíÉø -8 þ¾B„ òÈ ôAu -7 þñýì»C ëBì»Ü lýW»ì RBü»c -9 þüBø»ƒð óAô qBƒÜ qBø»G -11 qAq s qºlð»Ýw»C -10 þgq»K

2

2013/7/1 »í컄 ôôk )368( ºqBìu

ô yýð¼k»C Büqõw þ„o½„ ÞÈ qBW »PÔ»ø ôôk QÉwõñüºk rýøBO R»Í¾»O

ô óBÜ»P…ürÔ þýP„»Ü þøBð»LðBPü»„ þÝÉìºkq»w ó»w»c kAsrÉ„

»üAõâ ÿºô»è ,AqBC »O½OBø yýð¼k»C ÿ uk »è pKôp_ þðlðBü»âAq þÝÉO»í¾»ø »Ü»üºôBì ô ºôõG»ø Bü q õw þè»â þ„o½„ q»HðAq»G ÿ»ðBÅýO»ãÉð ô ó ô ô o Bð þÝÉPxÈõ¾»ø yýð¼k»C ô Bü q õw þ„o½„ ÿkAô»w ô ïAô»Ì þðArãð»üæ ó»üæ»è Býð»O rP…ÉK »O»í¾»ø ô»C ,»ü»ø òüAôk ,ºô»…ýðBܺrýÌB„ ô óArýHÜBðô q ½G ºô»Oºõü o»K BPxÉC ï»G ,ôõG ºô»ðAqBÝðlðBü»âAq òýCBg »G yýð¼k»C AlýÝÈ qBOô »è ôõG ïs»Ì ëæ»W ÛkB˜ Jºq»Ì ÿlð»ìrýG ô q»wõð z»Ü »ÝÉ컾»Ø ÿ ½g »Ýðõ_ yýð¼k»C »è ókrÜ ÿ râq»G q»w »ì»üBð AkºrÉè òì ,BܺlÕwºô ÿ q»wôBø ÿlýÌ»w ºlýèBg AlOBÝðBì»ø »è ,RBÝG ÿ ½g þñýGBýðk ô lük »è ÿ râq»G ÊðAõOºk ô»C q»w »íÉG îðAsºk þè»ø »G AkºrÉè .ºô»OºôAk ÿ»ðBO»ì½O ô»C ÿ vÈ qk þÝÉìºô yýð¼k»C ºô»ðBÜ»ýükq õÜ »Gtc þPwºk »G »íÉC þðAlð»ìq»ðõø ô óBHük»C »üºk òülð»_ »Ü ÿ»OBðBÌõì ô ôkrGAq ÿºk»w þðBÜ»Pw»„ þðÂBw ÿBOºq»w »è þP…â »G ÿkq õÜ þGºk»C .»ðBü ôõP„»_ QxÈõ¾»ø ÿBO»K þ„ôõO )óBÜ»ýÌõý„ ô óBÜ»ýìô»Ø( q»xì»W ô ôkq»ø þPwºk q»w»è Jºk»C ,ôõG»ð óAõW þGºk»C ÿºô»ñüs ¼k òÈõ„ »G z»Ü »¾Bw ôõì»ø ô»C þüAvÈ qk »G ,ôõG AlGºk»C òÈõ„ »G óBìs ÿºôºqºk »è )»ýýðAô»ðBìs þÝÈ qºô»ðõG :þð»Oõâ yýð¼k»C( ÿ ½g »Ü ,Arܺk »Ü»Gºk»C þPxÈõ¾»ø ÿ rü»w ,»üArÝG Jºk»C þðAõW ÿB„Bì»O ÿºô»C †ÉK ,Ao»âºk q»â»C »„BG ,Arܺk »Ü»Hük»C þPxÈõ¾»ø ÿ rü»w ,‡»Ü»Gºk»C þPxÈõ¾»ø ÿ rü»w †ÉK Ëq»C ? ôõGºk þÝÉPxÈõ¾»ø ó ½_ Bܺk ÿ sBGrÉð »üBýðAtýG ô BG ½HìAq q ½OqBC þðºôBg kq õÜ þwBG q»w »O»ðôõOBø ô ºô ôkrÜ óBü»xØ ºô»ýükq õÜ þâ»G BÔ»Pxì ÿºqBG»è ÿ»ðAô»C BPw½ìBì Ëq»C ? óºlG þÉK òü r„Bð ÿ õÉñW ô Ûºq ÿ»xØ »è ºôBì þ_ ,qkBØ ÿ»Ü»¾½ÜBÜ ô ArPxýG »¾Bð»Ü »è Ëq»C ?RBÝü»ð ºôBì þ_ Ak)»ìBñð½G( ÿ rÍý„ »è z»ÝÉG ½ÜrÉ„ þÙýÔ½O þWBc ô þHøºô ÚýÔ½O »è »ýýð rO äðrâ þðBü rÜõì qAu»ø AlGtýc ËlñÉø þðBܺôArñýG óBw »G krÜ »íÉC »è ÿ q»wõð »Ýè½Ü lð»_ ÿkq õÜ þü qAlÜ»_ þ„o½„ Ëq»C ?krÉìºrýK »è »¾Bw QxýG ?q»wõð »Ýè½Ü »G òükrÝÉè þwrÉK ó ½W óBw òülð»_ Ëq»C ?zrÉK ó ½W »è þÝÉPÉ…ðBì z»Ü»íÉC þü qAlÜ»_ þ„o½„ þðAqAlðºôBg þðBܺôArñýG ô ôArPxýG »¾Bð»Ü þðôõG Qwô qk †ÉK ÿºõÉ„»K ÂôlG»Ì ô»C ?ºõýñýG ºôºõÉ„»K ÃèôlG»Ì BPw½ìBì ÿºqBG q»G»è óBü ºôõG þðBܺrÍý„ þKArg q»G»è ºôõG rýÌB„ »íÉC þƒðBƒÜ»ƒGtƒc ÿ»ƒGq ¼ s ÿ q õPéÜ ,òü ôõOBøAq þÉè »ÝÉìºk »íÉC »Ü Akºk ÞÉWBG BPxÉC yýð¼k»C ?þðBÜ»PxÈõ¾»ø ôõì»ø »è ßBðrPwBG ,»üBÝýOBPw ÿ q õPéÜ Jºk»C ÿ q õPéÜ .»ýýð QxÈõ¾»ø ÿ q õPéÜ ,Jºk»C òÈõ„ »G ,òwõñG óAõW þPxÝÉO ÿºô»C †ÉK »Ü ºôºkrG ÿ»ðBüu ½è¼lüBC ºq»wõð ô»C ÛArÉÌ þðBÜ»ýÌõý„ þðBÜBøºq »O»wºk ôõì»ø JBü»w rÜB„ qk»G .ó ôõG ºô»PxÈõ¾»ø þðAõPðBü»ð óBwõðô ô vÉì ô þìô»Ø ôõì»ø .ºô»ð»ÝG ï»Ü þðBñÉøAk »è ÞÈkq»â þðAõPðBü»ð ôBð»è rýÌB„ þ„o½„ .»ýýð rOrýÌB„ óAo»Ø IÉcB˜ þíèBw »è å»G BÔ»Pxì »Ü òñÉíè»xýG ÿºqBG»è rÍý„ »ìBÜ Ê¿G îÉK »ü»ø ÞÉw»Ü BPxÉC BO ºô»w¼ rýì½ø »è Bðºk ,»üAk óBìs ?QxÝÉO ß»ü ,rÍý„ ß»ü ,Bð q ¼ s ?»ü»ø ÿBø»G ô ºô ôlñüs BPxÉC BO ô ºôArwõð ºô»„o½„ ºô»ðBÜ»K»_ ô QwAq ÿ qB…Ô ÿ ½ø »G ô ôkrGAq þ¾Bw BXð»K ÿºôBì »è ÿkq õÜ þOBýGºk»C »Pwºk þGºk»C ?ºôõG»ð ºô»O»ð ô Bã¾»ì½Ü þýGºk»C »…ýì»ø ?ºôõG óBxñýC þGºk»C ÿ»Ü ÿAôk óBìõãÉG ? ºô»Oºõýwõð ÿºkBw þݾ»g þðBÜ»ðô»g ºkq ô ÿ»Ü ?ºôõG»ð Îì»W q»ø óBÜ»Gtc jB„ »è »Ýðõ_ ,ÊGºk rOBüs kq õÜ þðAlð»ìq»ðõø ô óBHük»C þOBðBÌõì òü o»KAq »è ó ôõG ß»ü»è»â½W ,Bã¾»ì½Ü ÿ»Pw»W »è ó ôõG ß»ü»_qBK ,ó ôõG ÞÉGtc Býð»O »Ü( ÿkq õÜ þðBì»èq»K ô R»ìõÝc Bð»K »è »ðBGtc ô»C òü o»KAq ÿAôk ï»G ,óBÜ»è»â½W †ýÝÈlð»ìq»ðõø ô Iük»C q»ø ,ºô»ðqB„ºk óBü½g )ó ôõG Þ¾»g ÿ»¾Bw óAk»w þðô»g | .Þ¾»g ÿ»¾Bw óAk»w þðô»g þñìu ôk ºôõGºk ÞÈ q ,»üAõG »ðBGtc ô»C ÿ uk »è zBG kq õÜ þHük»C AõGºk ó ½_ ߺô :ºôõG óBì½g ÿæ ÿ»Ü»G þ„ôõO yýð¼k»C ‡AôBC ,Rrâºkqºô óBÜ»ýO»üAkrÜq»w »è þPÈ rýÌB„ þPýéG BXñýC BÝG ‡BW þÝéÜ þñü pG .ÊwõñG þW»P¾»G ô »dýG»„ þñP„õÜ ½G rÍý„ ÊGºk yýð¼k»C yýð¼k»C ‡AôBC ,QÉG kq õÜ QÉG óBxñýC ÿºô»C †ÉK kq õÜ þHük»C AõGºk ó ½_ ߺô .ºô»ý¾»gBG »OBhG ÿ q»âºsBO þPýéG ÿºô»C ½G ÊðAtG q»ãÈõð »G ºr˜õð ÿ»ùG»W ÊGºk ÊGºk yýð¼k»C ‡AôBC ,AlHÉè ÿ u õÜArG ½G »è»ùè»ø AõGºk kq õÜ þHük»C ó ½_ ߺô .ºô»PÉð½ùG ó ôõGBØ þðBÜ»wBð»Ø ½G »Pw»G ô»C þñOô»Ü ß»ü q»G»è ô BÝG »_qBK »_qBK ä¾»ì½Ü »üºô»C »Õü rÌ»ì ô RBýGºk»C ÿ qBÜ ß»ü þíýéw»O ô QÈ u õÝG Bã¾»ì½Ü þüºrÔ ô ÿ sAôBýW ß»ð ,BÝG ï»øAq»Ô òOô»Ý…ÉK »ðB_qBK .BÝG þGtc ß»ü ô Büu ½è¼lýC ß»ü ô lük ÿ rýì Bø»üºk .ºô»üBì q»ø ½HìAq q ½OqBC :òP…ü ¼ q ô òOBø þxðºq»Ô þGtc Bø»üºk ô òOBø týéãñýC ÿB„BK Bø»üºk .ºô»üBì q»ø þèBð :òP…ü ¼ q ô òOBø þðæºkq»C ô þðBGBG yýð¼k»C :ó ¼oºk ô òÈk z½gBì ô Alü»w ô qB„»G Bø»üºk .ºô»üBì q»ø rýLxÝ„ :òP…ü ¼ q #| .ºô»PÉñÉìºk q»ø

þüBO½Ü ô ï»XñÉK þ„»G

»wrK ½G þìAôºkq»G þâºkBìBC ô ºô»ðlðAôæ½g »Ü »üºsBO þÜ»üBðBì ,ºôõG»ø òü râ ô òý„ ô »Ü QÉHG êüBØ »ðAõüsoAk ô ó ½Ü BðBì ô»G QÈ ô»üBð þÜ»ü»¾½O .ó ôõP…ýñ¾»ø ÿ q»w»è pÜ óAôõì»ø ô»G »íÉC ÿ»ðkrÜ Þü q»O ½g ô»è »ýü q»ðõø þPwºk QÉG Þü qBO ô ‡ºq ºlð»_ »Ü ÿºô ô vÉì »Ü »ü»ü ¼ qk ô»C ÿºô»ðkrÝOºq .»üAlÉO þðBì½g »ýð óBíÜ»üAkõg ô òýw»ÝÉG »íÉC »Ü óBܺsBHOBýw ÿ ôAõw þðAô»Ø ,QÈ tÈ qBLðBíG jB„ »è »ãXÉG kq õÜ ÿ»íÉC ºô»ð»Üºk ÿºqBG ºk þÜq»C .»ýð óBíÝÉPw¼k aýø óBܺõÉÜô »Ü »ñý¾½Ý¾»ø½g ô»C ÿAôk »G »ðAo»â †ýðBì¼ q ô þwBñļ rì ô òýwBð½g »è »ãXÉG ô þO»üAsBC »G þPxü õÉK ,Á ôõØ þÜ»ýýü qBý„õø »Üôõð»ø ô AkºrÉè »Ü »ü»ø »Üºq»wôõð ÿkAsBC þðBÜ»øBðõâ »è ókrÜsBGqºk ½g .»¾Bì»Üq»G ºlükBð ô ô vÉì »Ü »üºô»C ߺô »íÉC ½G ô ô vÉì .óBì½g þݾ»g ÿ»¾ôõW »è QÉG q ô ôk ô QÈ rÝG »è »ãXÉG »Üôõð»ø BO »íÉC QÉG Aô q»â »OAô»Ü aýø YðºrO»„ þðBܺsBG»w ô»ìAk þðBÜ»„Ak ‡ºô»G óBñÉøAôpG ºqBük »Ü ,òü ôõG»ð ÞÉw»Ü ߺô QÈ o½âBð ô »wôõðºqB_ »ðBì»ø ÿºô»C »Ü ô óBÜ»ðBxÔ»C ôBð þðBܺlðºôAkõg ÿºô»C ,ºôB…ÉÜ óBü»…g»ð óBÜ»ð½Ü »ðBPwAk »Pwºõü»K ô ºu õܺlñüBC ô ßBñwrO þÝÉñýðAô q óBüºô»C .ºô»ðBìôõì»ø þXýéÕýC þc¼ q »G QÉG ôõG»ð óBìºô»C ÿ tÉø »Ü »ÜBñwrO ÿlÜ»ü »è óBì½g ÿ o»„ ô rÉg þðBܺq ôõñw óBíÝÉO»Pwºk aýø »OAô»Ü .ºô»ñü»ÝG BýW »Ü q»Hì»ÑÉK "BxýÌ " þéüBw ‡»íÉC ô QÉGBð ô ºô»OºôAq ôBð ºô»_Bg q»w»G ôºô»¾Bð ïºk»G :þO»ü ô ôlðÂBð Býð»O »G ½G ..Akõg ..qAôBø »üAkõg" "?..îP…ÉùPÉW»G :òý¾BñG eýw»ì »è rOqAlñü rG ‡»íÉC »G þ_½G.. Ûºp¾k ÿô ôvÉì ..ô ôvÉì ½ø" "?..òýP…ÉùPÉW»G Býð»O |2012/ þì»Ü»ü þñü r…O ƒƒ óArü qºsõc

"óBÜ»P…ürÔ þýP„»Ü" þðBì¼o BðBì »G RAs þñý_BKAk ½G »ýýð Þý¾ô»ø óAk½g »è þ`ìBØ óBü ,ÿ»Ü»ýýGBw»Ø õݾ»G ,ÿ»Ü»ýý„½wBì BðBì »G »ýýð þc¼o ô q»øô»â ÿ»PwAqBC »G »ÝÉ`ÉK þðBÜ»üBK ôõì»ø »Ü Jºk»C ô q»ðõø óôBPwºô Ǽrì þPw»Gq»w q»w»è »G ½g Á»â»è þðAkºô»Pwºk»G½g ô ó ôõG»éü½Ü »è »…ÝýÝÈ q ½W ,ºô ôkrÜ Á»ÝÉO óAs þðBGq õØ | .‡½g»ð þÜ»ýýñýÄ»C ƒƒ kõg ºô»OBܺk Rºo »ü»ðBíü râ ô»C »ðBì¼ q ï»C »ÝülýðAô»C ÿkrÝPwºk »Ýü qBO ºô ô vÉì ô»C »Ü ô òÉK»w½g ÿ ô ô vÉì ÿ»ðBxÔ»C ,Býð»O »G QÉG þÐBð½Ø »è óBO»ééýì ô ºôõG»ø q»ø þýðBýG ÿAôk Êèºô ,ºôõG»ø þÉK óBüAô pG AksAôBýW ô ºô»ðlñÈõg½g ô òýwBð½g ÿ tÉø þðkrÜAlü»K ,ºkArýC ô Qxü ô ô »ðBíPì ô tÉø ÿºô»ñü pÜ »O½G »ü»íлð ô»C q»w»è ó ôõHìAôºkq»G ÿæ »ðBìõâ ô»C þÝÉ„»G ,ºq ô»â þÝÈ rÔõÜ ÿæ ,ºô ôkrÜ þPwô qk Jºk»C »Ýük þðBO»ééýì ,ºô ôkrÜ ÿ»Ü»ðAô»`ÉK »Üôõð»ø BO Jºk»C »íÉC ôõì»ø ôºôAkæ »ðBìõâ ô»è ÿ ½g »íÉC þGºk»C ,»ÝülýðAô»C ÿ ½Pw»C »O½Pxg þðBÜ»øBðõâ ½G »ýð Þý¾ô»ø "óBÜ»P…ü rÔ þP„»Ü" þðBì¼ q óBü ,ÿ»Ü»ýýGBw»Ø BðBì »G RAs þñý_BKAk ,ÿ»Ü»ýý„½wBì BðBì »G »ýýð óAk½g »è þ`ìBØ þc¼o ô q»øô»â ÿ»PwAqBC »G »ÝÉ`ÉK õݾ»G q»w»è þðBÜ»üBK ôõì»ø »Ü Jºk»C ô q»ðõø óBñÉøAk q»w»è ,ó ôBPwºô Ǽ rì þPw»Gq»w ô tÉãðAo»„ »OAs ô»è »ðkrÝðBìõâ ô óBwrO»ð ô þÝÉPxÈõ¾»ø þðkqAvH¾»ø ,»Ü½ñwrO ï»ø þc¼ q »G þغk »Ü ó ½Ü þÜ»ü ô ô vÉì »è »üºsBO

“

rPÜBñwrO ºô»è ï»G ,QÉG »íÉC ÿ ô ô vÉì óBÜ»ìrÜ ôõì»ø Akºô ô vÉì ï»C ôBð »è »Ü »üºô»C óBìq ½éÜ ô ó ½hðBíG AoºôºôBð »è óBÜ»ðAq ½ì ô »c¼ q ô»C ÿ pG ÿ»ã¾»G †ü ô»C »Ü ,ó»ÝG »è ô »ðBì½g þø »Ü »üºtÉãðAo»„ ô q»ÝðArÈ ô »Ü »PxÝÉO òýì»Ü»ü óBü»ì»C ,RAõgºk óBì½g ô åq»ì ÿºtü q»Ð ô»C ÿ qBÝÈõO ô qBÝý„ Bøºô ºôõG»ø Ak»íÉC þܼ rük »è »Ü RBÝG »ñP„õܽg þGºk»C »Ýðõ_ ,ºô»O¼kqB„ óBíðBì½g »è ô ºô»ðAôæ ô óAs þðBGq õØ »G ½g ÿ»íлð rPK »íÉC »Ü ÞÈkçè»W ÿ»ñÈ ô »è ºô»ñPxgq ô ôk ½g ô ô óBÜ»Oô»âtì ô óBÜ»G»PÜ»ì ô óBÜ»¾Bì ôBð»è þðBÜ»KArg »ðBg ôõì»ø ô»ðBgsBGq»w q»w»G ôAô»O ,ó»ø AlðBì½g þO»wBýw ºô ôlðBü»â ½g »è óBìAô ,ºôõG ÁAs AlðBìôõì»ø ÿkrÝPwºk óBÜ»OBwºqBÜ ÿ ½Ü »Ü ô»„ºq þÜ»ü ô ô vÉì »üAõâ ,ó»ÝülýðAô»C Ak»íÉC q»w»G óAq»ÜrýâAk ô óBñìu ôk »Ü RBÜBð ºô»è þ¾õÝð z»Ü ,»ðBü ô ôlðBK»w ºtÉø ô»C ï»G ,»üAlÉO þPwAq ï»Ü ô q ¼ s þÝÈ pG ÿ ½Ü ºôºq ôõñw õük»è ºôõOBø ô ½ìBð ,þO»üºõýð Bùð»O õݾ»G ,»ýð »Ü»O»üBØ»ø »ñPwôõð ,»ðBì½g þðBñÉøAk »è ÿ»Ýük ÿ»Üºõýð ôõì»ø »è ºô»ðkrÝÜBK ½g þÝÈ q ôõPè»Ü q»w»è þ¾¼ q ÿ»OAs ô»è ókrÜ»ð óBìõâ ,óBÜ»øBðõâ

ôõì»ø ½G þܺq»w ÿ qºô»O Ak»ðBì¼ q ï»è q»w »OºôArg»ð Bùð»O »G óBܺq»PܺqBÜ ô ÎýØAô ô óBüu »è »Ü ÿºô»C ߺô ,óBܻļ rì ô þwBýw »ðsBG ÿ ½Ü ô ‡q ½„ rPK q»wôõð ,ó ô»Üºkqºk AlðBÜ»ýýO»ü»ì½Ü BO»ø ,»üºô»ðBÜ»P…ü rÔ þì»g ÿAôk »G ô»G »üºuBìBC ÿ ½g ½G »Ü»ðBì¼ q þðB…ýðô ôBð q»w »ýýO»ü ôõPxg q»wôõð ÿ»üBø»G ô jrð »Ü ºôõOBø ºôºô»è ‡ºô»C ,óBÜ»P…ü rÔ ÿkõg ô þc¼ q ÿ qBG þñü o½â ô óBÜ»P…ü rÔ ÿ ô ô vÉì þc¼ q ½G ß»ü»ñÈ ôBC »è »ãXÉG óAô»C þü»Pw»W ô óAõW »G ,»ýð »Ýük þ`ýø óBýðBÜ»ðºôBg ô qBÜk»G »G ,ºô»ðBýýñü rý„Bð óBü½g ½G óBÜ»P…ü rÔ ,ºô»ðBܺqºô q»Lc¼ q þc¼ q ÿ ô ô vÉì ÿ qBì½O »è »ãXÉG b ô ó râºkqºô ÞÉãðºq b »Ü óBÜ»ìô ôkq»ì .»ýð »Ýük þ`ýø ,óºkºk Ë pÔ †ýÝÉãðºq ÿ ô ô vÉì ÿ ½g ½G óBì¼ q ÿ ô ô vÉì þ_q»â þâq»ì ÿ ô ô vÉì ,ô ô vÉì »è ºôõG »wrO ô»C ô q ½ÔBPýì ÿlð»øºq ߺô AkºrÉè óBü ,Ǽ rì þâq»ì »G Ǽ rì þâq»ì ÿ»Ü»ðlðAõ`ÝÉè þO»HüBO»G ,ºô»OºôArÜ óB„ôBø óBÜ»P…ü rÔ ôõì»ø »è zrO óBì»ø †ü ƒ þè»Ì qBýPg»G ÿæ þðBÜ»ðBì¼ q ôõì»ø ,ºô»ñüs ¼kºk AlýðBÜ»ðBì¼ q ôBð »è "óBÜ»P…ü rÔ þP„»Ü " †ýO»HüBO »G ô ôBð»è ,òÉÝwoºk »„ºq ºô ô vÉì ô»C þðAl¾Alñì ô þðBìõâk»G ô zrO »è pK þÜ»ü ô ô vÉì ô óBüu , RBܺk Ë s ô ôAs ô »„»â AlñýؽO ô ÊÜôAq»¾k »ðBܺqBìõ„ ÊG »ðAo¼k ô QxÝ„ ÿ»Ü»ì»øq»G ô òÈõg ô»C óBì»ø ÿ rã¾»ø ,ºô»ñýñ`üºk »Ü þðBì½g ÿ ô ô vÉì »Ü òüºq ¼ s ºqAsBC ô qAôBø »K ½K»¿_ »OBâºk Ak»PxÝÉO ï»è ,ºô ôkrÜ rýâAk ô qBÝñìu ôk ºtÉø ô»è ÿ»ÜºôB_q»w »Ü Aoºôºqºk »è »Ü QÈk »ýýìºkBCBð ô tÉãðAo»„ ôºlñ„õÜ ºtÉø ô»C ,RAkºk ¼ qBì»â óBíðBüu ô þܺqºk þðBñìu ôk »è Býð»O »G ‡ºq»ÝðArÈ ô ÿºõü rÔ ô»C ,ºôõOBø»ð ºô»ðBãÉG þðAq»ÜrýâAk »G »üAõâ ô ºô ôkrÜ rýâAk þðBìô ô vÉì ôõì»ø ...rÉg»ð ,òü»ÝülýðAô»C þPwºk þðBGq õØ Bùð»O »ðBì¼ q ï»C ߺô ÿ q ¼ s þÝÉ„»G õݾ»G ÿºôºôBð»è ,RBÝG þíwºq RAkºl¾ô»ø ,RAkºk óBì¼ qBì»â ô ºôõOBø ºô»ðBì½g ßBì ߺô »Ü ¼uBâºq ô Á ôõØ þÜ»ýü tÉãðAo»„ ºôApG»ð þÜ»ýü qBÝñìu ôk ,ºôõOBùÉè þÜBíâs ô ÿBì»w ߺô ,AlðBÜ»ðs ¼ qk ArG óAõÉð »è ºôArÜ sBw ºô»C ½G »Ü QÈ ô»Üºkqºk óBÜ»âq õâ ºô»ÝÉK »ðBìôõì»ø ÿºô»ðôõG½Ü ,ó ½hG ÿlÜ»ü ÿ qAlðAõýì ÿ ôBð »Ü ÿ ôArøºu þÝÉðAõg q»w»è ߺô »Ü »Ü»ýü týãðAo»„ ,ºôArñÉè ÿ»ðBøB„ ÿlÜ»ü þPwºkAq óBܺô»ð s ¼ rýK þÝÉOArýì ,RBܺk óBíðBì ô óBüu »è »„ºo»ø ,ó»Üºk »Ü òü»ÝG »ýýwrO»ì ô»C þÜqºk ÿºô»DÉG þܺqºk ÿ tÉø ,ÿ u õܽg »è »ÝÈ q ½W óBü»ì»C ºô ôkrÜ»ð ÿ ô ô sºqBC z»Ü ô ºôArÜ»ð äðBG ÿ qAõw ô RAlG qBìæ»K »ðAq»H„rÉø ô QÉG þøAô

qAlìAs lüq»Ô þürÍý„ þÝÉHÉPÜ lð»_

3

2013/7/1 »í컄 ôôk )368( ºqBìu

óºôBg ÿlýC ,ó ôõGq»HÉw ß»ü rP…ÉK ÞÉðkqAvH¾»ø aýø ÊG †ýðBܺq»HÉw þO»wºk ‡»ì»C :òP„»âºk ß»ü»G .ôõG q»HÉw »Ü»¾¼ výÜ krÜ þñýHÉO ½ýè½g »OBÜô»C ÿºô»ðApÉâ»è q»ø ï»G ,ºôõPwõð rOBü s †ü ô»C ,ôõG ïAôºkq»G »Ü»O»üBÝýc »Ü»¾¼ výÜ ½G ÿºô»è ߺô ,ôõG ÿ ½g ½G rO þ_ QÉðAtG ôõG ºô»G þPxü õÉK ô»C .QÉG :Ak»OÂô ô»è Alü ô ô q ÿ rýâq»wôBø þìAôºkq»G »G rO ÿ rýâq»wôBø ôºô»üB„ºôºl¾»ø »Pw»W þPwAõg»G ÿºô»DÉG ,ArPw»Gºk .ôõG óBܺq»HÉw ÿ ô sºqBC »G õݾ»G .QÉG Akq»wôBø ô ôk óAõÉð»è Û»O ÞÉOBÜ ,òOBøºko»„»G »Ü»ðu ô ôBýK ,Akºk ÿ ô ô q ÿ rOºq ô»â þÝÈ q»HÉw óBýÝÉÜ»ü »Ýðõ_ .ó ôõG lðõO óBܺo»„ .ôõG»ø rPü ô»è óBýü rýâq»wôBø þݾ»g ïBXð»Cq»w ,AlýPxü ô»„½g ôBñÉK»è ߺô»ð ,krܺk ºô»C .ôõG óBܺq»HÉw ÿ rOBg q»G»è õݾ»G óBüAôAs kõgBü ßôõG ó ôõG óBܺq»HÉw Bùð»O óBÜ»w»Ü AlÝÉOBÜ»è ,kqAvGºl¾»ø ÿ q»HÉw .óBܺq»HÉw »è ó ôõG ÞÉ„»G ôkrܺk óBýOÂô þíÜõc óBÜ»ýýwBýw »è óBýðBÜ»ðAô †ýðBÜBPw½ìBì ÿ q»HÉw fq»„ óBÜ»ýýGBOõØ ÿ q»HÉw ½G »ðBhGBOõØ †ýxýè½K þðAôBýK ÿ q»HÉw .krܺk »Ü ,òOô»Üºk óAqBHðAôBO ÿ q»HÉw ÿAôk»G þýðAlñü s »G óBܺqºôkAk ÿ q»HÉw ÿ q»HÉw .ó ôõGAk óBýíÜõc ÿ q»HÉw ÿ q»wºqB_ †ýðBܻ݅ü tK Al…ü oAsBG »è .krܺk óBýðBÜ»„½g»ð ô|þwBì ÿ q»HÉw ,|Q„½â ÿ q»HÉw óBܺqBü pÜ ÿ q»HÉw »G ,óBð ÿ q»HÉw | .óAr„¼ rÔºk *** ÿºô»ðApÉâ »è ï»Üºks»c AkºrÉè ÿ ôAô»O ô|îPwºõG ½ýè½g ÿ»Ü»O»üBÝýc þì»Ü þÜ»ü»Pwq lð»_ þ_q»â»C ,ï»Ü»ð :ï»ÝG ºô»C ÿ qBýwrK QÈ ô»í„Bð .ºôBì ?QÉGºk þ_ »O»üBÝýc ï»C þüBO½Ü BüBC ôArÜ»ð ôAô»O þÝÉܼ rý_ QÈ ô»ìºk õݾ»G þðkrÜvÉ_ ÿBðAõO þÉ¿G .q»ñÈõg »G ïºlG #?QÉG»ø óBìôArÜ»ð ôAô»O þÝÉܼ rý_

?Alü ô q þ_ ºô»C ÿAôk ï»G ÿºô»C †ÉK .ôõG ïBwq»w ½ýè½g þðAtüºk ô»C ,RBÝHÉè ÿ qBýwrK »Ü»¾¼ výÜ ÿºô»C ߺô .ûôAlü ô q AkºqB„ ô»è þ_ ,QÉG»ø Akºô»ðApÉâ þÝüu ½è »è Q„ óBì»ø .»ü»ø AlÝÉðu ÿ»Ü½ÝéÉø þÝü u ½è »è »Ü ,»Ü»ü»Pw»W ÿºô»ñü s ¼k †ü ô»C ô ôB_ ô|Qwºk ôArÜ ÿ qBük þÜ»üºqBìu .|QÉG»ø þܽñýð AlðBÜ»ìBØ»„ »G Þ¾»g ...»„BG »Ü ,ºôºq»HÉw ºõýð ô»G ,òP„¼ oºk ï»G .ó ôõGAlýÉK Þ…K ô rýO »G R»ìõÝc AlÜ»ü»`gBG »è z»Ü ô ôk ÞÈ u ¼ q Q…K »è ,krܺk óBü»wBýK ÿ»Üºq»HÉw ºõýð ºô»ðBý…ýÝÉÜ»ü q»ø ókrÝÉè ÿAô ÞÉP„ »Ü ,Q„¼ oºk ,krÜ óBýü ôºs ÿ rü»w ÞÉOBÜ .òPwºõG þðBü»Üºq»HÉw ºõýð ÿ»P„ ô»C ôºô ô q »Ü óBýýðAs »OBÜô»C .krÜ óBPwºô »G qB_Bð ºõýð óBýÝÉÜ»ü q»ø ÿ q»HÉw ºõýð ÿAôk BPxÉC ÿlýC .ºõýñýG ÿ rO ÿ»Ü»¿w»C týâq»ø ,Rô»ÝÈ q »G óBüºô»ñýñýG rPÜ»ü ÿlýC .ºô»ñÈ rÝGBýW ÞÉè QÈ rðAõOBð ºõýð ô ôk þðºôBg ô ôkq»ø óAõÉð»è ó»Gºq þÝÉðu ô ôBýK »Ü ,Ak»Üºq»HÉw ºô»C ÿAôk ôAlü ô q óAsBw ,ó ôõG ºq»HÉw ï»C ôBñÉùÝÉK óBýü rýâq»wôBø q»w»è BO ºô»Pw½Ø óBüºôºõOrãÜ»ü ô|ó u óAõÉð þ„»GôBø ÿºqBK þíPxýw .ó ¼pG krÉì ?»ýý_ ÿBðBì ‡»GôBø ÿºqBK ÿ ô»C þݾõì óBýÝÉÜ»ü ÿºqBK .»ðBý„»Ýük ÿAôk :þOô ºô»Ý…È ôBG ïºk»G Býè½g ?Alü ô q þ_ ºô»C ºõýð ôõì»ø ºôºô»C ÿAôk»è »G krÜ þPwºk »OÂô ô»C ôBð þÝÈ q»HÉw óAô»C ôAlü rO ÿ»Üºõýð ÿAôk»G óAo»â ½G krܺk †ÉÝè»K ºô»ÝÉñÈõ„»è óBýýݾ»g þܺq»w þXðBìBC .rO þÝÉñÈõ„ ÿ»Üºõýð ÿºô»ñü s ¼k »è ,óBܺq»HÉw ôAlýݾ»g q»w»G lðBK»w ÿ ½g ,AlðBü rO q»w»G Rrâ óBýPwºk óBܺq»HÉw ÿlýC ºõýð ÞÉOBÜ .AlðBùýW ôõì»ø ÿ»¾õW »Ü ,ÿ rO ÿ»Üºõýð»G Q„»âºk ÞÈ q»HÉw

QýK þ…É컾½g ÞÈ sBx¾Bü»g þðBÜ»ýü qºôºrýG ?ó ôõG .ó ôõG »ðAõÈk ô»íýwAq»w ÿ»„ô »è »ýý_ QPw»G»ì ?"ó ôõG»íýwAq»w" óBÜ»P„ »è rýG ï»Ü »Ü ÿ»ðAô»C .ºô»ð»Üºk ?ÞÉP„ b »G ÊGºk óBü»Xð»K .ÞÉP„ ôõì»ø ,ºôºqAõg »ðô»Üºk ºô»ìqkBØ »è ,ºôBâqºk »G BGq ½„ ,ó»Üºk Qw»Ùì »G óBýܽñýð ó ½gºk óBð ÞÉOBÜ ,ºô»ñxÉèºk óBìs »G óBÜ»Ìõè»G ,QÈ rýâºk óBýñýGq»G»è þðBPü»Ø ô|ò¿ÉøºlÉW þüºôArÜ ...ºô»ð»Üºk óBýðBܺôÃÉK AlðBü½g»G týì AkBãÉW»è ÿ»C ?ó»Üºk .ʾ»G ?»ü»ø óBýü qAô»ñÈõg .NArg þÜ»üºõÉ„»G ï»G ,ʾ»G ?Alü ô ô q þ_ ÿ»C ÊC Alü qBü pG »OÂô ô»C þO»ìõÝc ôºô»Oq»Üô ôk »G RBÝG óBܺq»HÉw q»ø BO ,ºô»OBÝG óBýý„»GAk rPýÝÈ qBW .QÉG»ø ÿ q»HÉw õýð ß»ýýOÂôBø óBü»Xð»K BñÉø ºô»è óBü sAô ÿlýC ?ºôBâqºk»G ó»ÝG .óAqBW »è ºôºõGrPì»Ü R½g ÿ»Xð»K ÞÈ qBW aýø ½O ?ºôBâqºk »G ºô ôkrÜ .ïôõG ÁAlñì »Ü ÞÈ qBW ...BC .Bð òì ï»G .»ñÉØõñG RôB_ BPxÉC ,»ðAõW -

-2ôAq ôæ þðBì¼ q ÿ60-57 ºo»Kæ »è ÿBýè½g ½G »O»üBÝýc ï»C ½ýè½g ,Ak½ýè½g :ºô»PÈ pÉâºk ÁAlñì »`Ü QÈ ô»PG q»â»C :þOô »Ü»¾Alñì »`Ü .ºôºqºpÉãG ½G îÝÉO»üBÝýc Aô»C ,ïôõñG R»üBÝýc îðAsBð òì :þOô ‡½ýè½g .ºô»ìpÉãG .ïôõðBð »OAô»Ü »¾Alñì ô»ÜºôBýK ,ÞÉOBw lð»_ ½G »è óBü»Ü»ü q»ø .ó ôõG äðºlÉG »Ü»Üõ`G BO ,ôõG AkrO ÿ ô»C þýðAô oºôB_ ïBXð»Cq»w .RBÝG »g¼k ô»C ÿ q»wºqB_ .Alýéì »Ü»¾Alñì ÿlýC "ôõG»ð ôõG»ø" Ê¿G Bùð»O .QÈk ÿ ½g½G ó ½_ »Ü»O»üBÝýc QýñýGºk .ôõG»ð ôõG»ø :þOô ‡½ýè½g .AlÝÉOÂô »è :AlÉK ÿºvÈ qk ‡»Ü»¾Alñì ...AlÝÉOÂô »è »G »Ü ,ÞÉw»Ü ÿ q»HÉw ,Ak»OBw ï»è ÿ qAõük q»w»G ,Q„¼ oºk Ak»Ü»ì»Ø»„ .Q„¼ q Ak»Üºq ô u ÿAô ºqBGô ôk ½ýè½g ,AlÝÉOÂô »è ó ôõG rPì»Ü þðBܺq»HÉw ÿºqBìu ,ºô»Oô | .þðBÜ»w»Ü ÿºqBìu »è ?þ_½G q»HÉw ÊG»G þݾ»g ÿºõýð »Ýðõ_ .òGºk ÞüAk»è ó ½_ q»HÉw ÊG»G þݾ»g ÿ»C -

k»íì»dì BO»Ì

“

zBýì »ýýw½g óAõg þܼrý_ ôôk

ßAo ÿBÙýw½ì

ï»C ½G ôõG þO»ü»ì½Ü ÿqôõPèõÜ ,þwBýw þO»üAsºoBð »è ß»üBñÈô ,ßAo ÿBÙýwõì # ôBð þðBÜ»¾»ìBì »è »üsAoBð þÝÉļrì þðôôqºk þñüpGqºk ßAo þðBÜ»ýük½éÉì ô rÍý„ .»ðBüu ºq½W óôõG þO»ýð½_ ô óôõG »è ºqBýwrK ,ÿsrø ô ïAqBC ÊG þPw»ø þðkrÜq»w»G Qwºk »è ,óBüu ÿ ½g þPw»ø ôõì»ø Qxü ô»ü»C ô RBÝG ÿ qAôBø ô òÉÝ„ kBýðôõG þÝÉãðºk »OBÝG #.RBÝG

ô QÈ rܺk óBÜ»üAôBCu ¼ q »OÂô þO»wBýw ÞÉļ rì ÿ ôAõƒÉƒ„ þƒðô ô qºk »ƒè zBƒG óBüu ºq ½W ï»G ÊðAõOBð rPý_ »Ü RBܺk

ßAo ÿBÙýwõì þðu»G ½G þÈõð þÝÉéW lü½éÔ äñýK þK ô ô râ þðBܺrÍÉ„ .ÿ ô qk ô o»„ »è ÂBÝw ô þO»üAsºqBƒð »ƒè pƒK

ô ÁBñì þðBü râ þãðºk Á»ƒâ»ƒè »ƒðAô»ƒC ô o»ƒ„ ÿ»ƒÜ¼pƒÔ ÿºôºqAõƒg »ƒñƒOô»ƒÜ RBÌ»w þãðºk ô ß»…ƒýƒÔ þƒØ»ƒO»ƒØ»ƒO

Roll(>Á ¼ o lð»C ßAo< ÿ ôBð »G AkBOºq»w »G q»ø óB„BK »è ô ArwBðºk )|Rock And .AqlƒñƒÉƒøºk ÿ ôBƒð ßAo ÿ ôBƒð »ƒƒOq õƒƒÜ ÿ sAõÉ„ »è þ_ q»â»C ßAo ÿBÙýwõì þüBÙýwõì þìq ½Ô ô òOõâ ÿ q ½WAô q ½W »è rƒOq ¼ s ﻃG ,QƒÈ rƒâºkqºô ºrƒø»ƒG ½g BÙýwõì ÿ sAôBC ÿºõÉ„ ÿ ô»ÝÉO òƒü pƒGqºk ÿºõƒÉƒƒ„ BƒƒOAô ,ʃƒñƒƒÈõƒƒð»ƒƒC þPw»ø Ǽ rì þðBìs »ƒG þƒO»ƒüAsºoBƒð .þPü q»ð þÜ»üºõÉ„ »G Þü s õì BO ºrOBü s ô óArãð»üæ ,ßAo þñOBø ÿBOºq»w »è q»ø ôõG ,ÿk ºô»ü½g»G ÿ q ¼ s þðAõOô»ÝñÈõ„ ô óBƒÜºôæ ó»ƒüæ »ƒè ÿºô»ƒC ÿ ½ƒƒø»ƒƒG óAlð»ìq»ðõø þðBüu ÿ sAõÉ„ þðBܺrâ½ø lýéØ|»O óAlð»ìq»ðõø þðBü u þO»ýð½_ ô .QÈ rÝG »Ü ôõG »üBãÉW ô»C BýðBPü rG þOÂô »G þÜAo þÝü s õì þðArƒâ½ƒø òƒü rƒOq ¼ s ô |Pink floyd þK ô ô râ .Rrƒâ ºô»ƒü½ƒg ë ½K ô ó ½ñÉè ó ½W ôõܺô þðAlð»ìq»ðõø þñü pGqºk .Rô»Ý¾»ƒø ʃè þƒñƒýƒOqBƒÜ»ƒì »è ÂBÝw ô ó ôõG »G RºqBG»w þO»üAsºoBð ÿBOAô òü rO þܺq»w q ôõPèõÜ ô Bã¾»ì½Ü þðBñÉøqBÜ»G .ôõG ßAo þÝü s õì ô ÿ rÍý„ 80 ÿ»øºk »è »Ü Þü s õì þüBGºqBÜ ÿ rÉìBC ÿ»Pw»ø ï»C ºô»üBÜ »ƒOBƒø þƒPƒ…ƒâ»ƒG þÜAo ÿ rãÈõâ ô B…Éܺk BñÈ ô »G rOtÉø»G þP…â»G ºsAõÉ„ ï»C .BñÈk »¾ôõW »G rOBü s Ak |Pink floyd þƒƒƒðBƒƒƒÜ»ƒƒƒì»ƒƒƒøq»ƒƒƒG »ƒƒƒè ÿ rÉìBC þðBƒñƒÉƒøqBƒÜ»ƒG .Qƒü ô»ƒÜºkqºk »è òOrâqºô Þ¾»Ü ,BÙýwõì þüBGºqBƒÜ þðkrÜ Á»ÝÉO ô óBÜ»ýP„ô ô rw »ãðºk

qôõK k»ì»dì óAôBÜ q»ø »ƒè rƒOq ¼ s ﻃPƒxƒýƒG ÿºk»ƒw ÿ s rø ô Ëõð ÿ ôAkô ô o rO þÜ»üºk»w þO|»HüBO»G ô q»ðõø ,Rô»Üqºk AlÉO þÈõð »Ü ôõG »ðBÝì»_ ô»è ÞÉÜ»ü BÙƒýƒwõƒì ÿ rOq ¼ s ô rƒOôBƒ_q»ƒG þƒÜ»ƒü o½ƒâõƒ¾BƒC ô þüBã¾»ì½Ü þg¼k .þñýG ºô»ü½ƒg»ƒG þ컃øô ôk ÿ o»ƒ„ Aôk »ƒè ÿ q ôõƒPƒèõƒÜ ÿºô|»ƒƒƒC ÿ ½ƒƒƒø»ƒƒƒG ôõƒƒƒG þƒƒƒƒðBƒƒƒƒùƒƒýƒƒW |ÊG ô þغo Ák þÝÈ sAõÉ„ óBܺlð»ìq»ðõø ô óBÜ»ü rÝÔ »…ÉÜ »G RºqBG»w þìAqBC o»„ .óºk óB…ýð ÿ q ôõPèõÜ þO»üAsºoBð BñÉø »¾ôõW »G þļ rì ÿ ôõG îØôõð þãðºk ôBð»è Bã¾»ì½ƒÜ ÿºô»ƒC ÿ ½ƒø»ƒG ôõƒG ô ôBð »PÉG ºôºkrÜ»C ÿ rýG »Ü ß»ý„½g ô òÈõg »è »ãW ô »ü½ìBð ÿ ½G »Ü ÞÉðBùýW »è þO»üAsºoBð .»ýýð AlÉO ÿ rO þ_ qAôBø »G þìAqBCBð ô o»„ »Ü ÞÉPgºs ô o»„ þÜ»üºõÉ„ ÿ ôõG BñÉø Ak Bã¾»ì½Ü q»w þc¼ o þÝÉPxÝ„ ô þü ô ôlðBì þðô ô qºk »G »ýO»üAsºoBð ï»C .BñÉø †ÉK Bã¾»ì½Ü ½G óAlð»ìq»ðõø ó»üæ»è ÿ q»ðõø þÜ»üºõÉ„ ,ßAo ÿBÙýwõì .QÉ…Éܺk »ñÈ ô»G ÿ ½g ,þƒwBƒýƒw þƒO»ƒüAsºoBƒð »ƒè ß»ƒüBƒƒñƒƒÈ ô ºq ½W ï»C ½G ôõG þO»ü»ì½Ü ÿ q ôõPèõÜ ßAo þðBÜ»ýük½ƒéƒÉƒì ô rƒÍƒýƒ„ .»ƒðBƒü u »è »ü sAoBð þÝÉļ rì þðô ô qºk þñü pGqºk Qƒwºk »ƒè ,óBƒü u ôBƒð þƒðBƒÜ»ƒƒ¾»ƒƒìBƒƒì ,ÿ srø ô ïAqBC ÊG þPw»ø þðkrÜq»w»G .ó ôõG þO»ýð½_ ô ó ôõG »è ºqBýwrK »è ,ºô»üBÜ »OBø 1950 ÿ»øºk »è ßAo

4

2013/7/1 »í컄 ôôk )368( ºqBìu

ºôºrO»ì Êw ÿqôôk »è :½HìAq ,lðBØ»ƒO ÿ»ƒðBƒÜ»ƒ…ƒýƒÔ ô»ƒC þ¾½Ø q»G ï»Ü»ü þÜ»ƒ…ƒýƒÔ ,ïkrƒÜ ÿqAlƒñƒürƒG ô Rô»ƒÜ îƒK»ƒ_ þÝüAk .ïBÝÉLü»ð ïºôôk þÜ»…ƒýƒÔ þüBOºq»w þñOô»ÜBürÔ »è»K»G ôõG Ëô»è ÿ»ðBg»Pw»g ½G ïôõ_ óB„BK ,ïkrÜ ½G ,ïkrÜ ½G óBü qBíýO Ëô»è ô óB_-óBw óôõG Alí¾»â»è þ…ýÝüAk ô òýèrÉÄ

“

òýèrÉÄ ô ½HìAq êÉxܼrG ÿ»Ü»ðkrܻػO ÿôAkôôo ï»Ü»ü þ„»G

kºõw»C k»íc»C kAsô»ð :ºô»ýýGºq»Ì »è .ô .BC

Ëô»Oºk ó ½_ ï»Üºk RrÉÔ ! ºrãG Bø" "! Qü ¼pG ô»ƒƒC ºôºrƒƒO»ƒƒƒì ʃƒƒw ÿ q ô ôk »ƒƒƒè q»G ï»Ü»ü þÜ»…ýÔ ,lðBØ»O ÿ»ðBÜ»…ýÔ

óBíÜôkq»ø »íÉC .îüuºk óºlð»è »è òýèrÉÄ þwqºk ôkqBðºk óBÜ»ìBðu ¼ q ½G óBíO»GBG .ºô»Oôºk óBí…ýxðºq»Ô þðBìs þO»HüBO þÝÉP„ »G ôõG AkºôBýK ô»C Á»â»è ó õH¾»ÝÉO

,ïkrÜ ÿ qAlñü rG ô Rô»Ü îK»ƒ_ þƒ¾½ƒØ ôõG Ëô»è þÝüAk .ïBÝÉLü»ð ïºô ôk þÜ»…ýÔ ,ïkrÜ ½G þüBOºq»w þñOô»ÜBü rÔ »è»K»G óB_-óBw ÿ»ðBg»Pw»g ½G ïôõ_ óB„BK ô òýèrÉÄ ,ïkrÜ ½G óBü qBíƒýƒO Ëô»ƒè ô »ƒƒÜ .ó ôõƒƒG Alƒƒíƒƒ¾»ƒƒâ»ƒƒè þƒƒ…ƒƒýƒƒÝƒƒƒüAk óBíÝÉwq»ø ,ôõG ôAô»O »Ü»ýü qBÜqBíýO òýèrÉÄ »…ýì»ø .ºô»¾Bì ½G ºô»ñüAo»ƒâ Alý¾»â»è ô î¿Éø»ð þÉW»G ïkrܺlÉè ÿAôAk ôkrÜ»ð ïô»C þÈõâ»G òì ï»G ,ºô»íñÉíG ß»O»è ºqAõÉC þOô»c rÉìvOBÜ ÿ q»Gô q ôºk ÞÉOBÜ .îƒPƒ…ƒü ¼ q AlƒýƒÝƒüAk ô òƒýƒèrƒÉƒÄ lð»_ òýèrÉÄ ,N¼ q þðAlü»ì »ñýP…ü»â ïô o ôºq»G BXñýC ,Rô»Ü î…ÉK ÞÈ ôBãð»ø BO þðBÔrýâ »OBgºk Qwºk îýñýG :RBø ºõƒýƒð òƒì ,QƒÉƒñƒÉƒƒGqºk »ƒƒÜ»ƒƒ`ƒƒðBƒƒìºk .ºô»ìAo»â ôºô»ìAoõw ß»üºô»ƒðAoõƒw »ƒƒÜ ÿ»ƒƒxƒƒýƒƒè½ƒƒK ô»ƒƒC ÿæ ½ƒƒG ïôõƒƒ_ †ü ô»C ôºô»üApÉâ ½G ï»Ü»ƒOBƒøq»ƒw»ƒG ½G QÈ ô»ÝG ÿAôk krÜ òýèrÉÄ »è ÿAôAk .»ðBhxýè½K »G »üBìBñÉùG ʃè ÿ sAô ô»ƒC q»ƒâ»ƒC krܺk»ð Êè îOBÝ„ Aô»C ,ï¼pG ÿkAsBC .ïkrÜ ÿ qAlñü rG ÿ»ðBÝÉK ô»C ÿ ½ø»G ½HìAq .BC

ï½HìAq ºrOBüs ރɃ¾Bƒw :òƒýƒèrƒÉƒÄ ïBüuºk ô»C Á»â»è óºlð»è »è .ºõýwBð ôºôõP…ÉùÉW îÈô»C »…üu¼q qAõ_ ô ÿºô»C ½G îG ÊW»P…ýð êÉxܼrG »è BO ïôõOBø »Ü ï»Ü»ðu ,îðBܺqBGôqBÜ»ƒè îƒG Þƒütƒð ÿuk»è ÿºô»ðôõGBýW ÿAõ̺k ,ÿuºk yüqBK»è RBܺk ºô»C ÿBÍülýC ô»C ,ºô»O¼krÜ sq»G òì Ak½HìAq ô òì þñü»G »è þØçg»CBð þülðºõü»K »Ü »ü»ø

Êè þÝÉOBÝ„ aýø ‡»OBw ï»C BO .krÝÉè ½G òü ôõ_ Alý¾»â»è îÝüAk ô òì .ïkrÜ»ð ,þðkrÜqBíýO ½G óBW-óBw ÿ»ðBg»Pw»g ôõì»ø»G ½HìAq .ºô»ñüAo»â ºô»ÝÉK ÿlýC îÝüAk ,RAô pG Qxü õƒüºk ºô»ƒýƒÝƒÈ tƒÉƒø ½G †ýÝÉOBÜ .þÉK Ak þ݃ðºrƒÔ QƒxƒýƒG óBíÈ q»G »ƒÜºq»ƒÔ»ƒð»ƒì»ƒ„ ÿ»ƒãƒPƒxƒÈ ô Rõüºk ô ïkrÜ Êè þOBÝ„ Ëô»è ,Qxg .ïu õÝýG »ìõPxü ô òì »üAõâ òýèrÉÄ.BC ó»ƒü滃è òƒýƒèrƒÉƒÄ þƒðBƒñƒÉƒø»ƒxƒØ»ƒG ºôºô»ñý¾½ÝÉè ÿqºôkAk ÊK þO»üBÜõw ½O †ÉK ô»C| :qBýwrK ?QükrÜ»ð .Bð| :ïºô þ_ ÊñÈ ôk îðAsBƒð ÿ ôArƒÝƒü qBƒük»ƒG yü qBK »è »Ü ,ï»Ü»ðAtÉg ½G òì ,Alü ô ô q krÝÉè ïAôAk þwõð îÜ»ü»ìBð ,»ýÉW»P…ýð þÜ»üæ»è ,ºô»üAk»ð þìºô ,ïæ ½G QÉG ½G RBø îÜ»ýÈ oôBø u ¼ q ô ôk »è q»G ºôºrO q ¼ s þÜ»ýülðºõü»K »Ü ïæ ½G êÉxܼ rG Qxü õüºk ,»ü»ø AkrPÜ»ü Á»â»è óBíñýO»G ,»xðºq»Ô ½G ºô»PÈ o»ãG ô QÉñÉùG Êè ïsAô ÿ qB_ôk ïkrÝÉè óBüAô »ðBP„ ô»C ôõì»ø îÜ»ü»`ðBìºk ÿlýC .îG þðAq»ãýð ô ÿ qAtÉG .ïu õÝG ï½g ÿºô»C þPw»G»ì»G ÿ pƒÜ Á»ƒâ»ƒè ºô»ƒ¾Bƒì ½ƒG Alƒíƒ„ºô»ƒðAo»ƒâ»ƒƒè »ü»è»w»ì ô»C q»w»è ï½âõPÕâ ï»ÝÈ oôBø ï»üºô»ðBñÉøôBwBK ôõì»ø ô»C Á»â»è krÜ ,QÉñÉùG Êè ïsAô Qxü õüºk q»ø þ_»Ü ï»Ü»`ðBìºk»G AlíðkrÜ»ƒñƒÈ oô þƒOBƒÜ»ƒè Ak»OBÜ ô»è ,ôõG qAlñü rG þ¾½Ø ô krÝÉè ï»Ø»O þÜ»…ýÔ Rô»ÝÈ q»G ôAlÈ pÔ ï»Ü»`ðBìºk ÿ qB_ôk Qwºkõìºk ,Ëqºk »OBø ïºô ôk ô»C ½G îOBø ºô»ðôõG óBíý„»K òü rOºq ô»â ½G krG óBì½HìAq î݃üAk ô òƒì ,ïºqBƒÜ ,ÿ»Ü»ñü rG þðkrÜqBíýO ½G »ðBg»Pw»g ïq ¼ s ÿºô»C Á»â»è .ôõG ßôõw ÿ»Ü»ñü rG ÿ qBü pG q»w»è ôõG q ôõw q»ø ï»G ,krÝÉè ÊñÈ ôk .»xðºq»Ô ½G ºô»PÈ o»ãG »Ü ÿ ½g .Qxg óBíÈ q»G ÿlÉì ÿ»ãPxÈ ô BO ºqAõÉC ºrãG ôºô»üBñÉø ½G ïôBwBK óBxük AkBãÈ q»è ïrãHÉè ÿ»ãÈ q BO ïBPwºô Alý…ýìºkq»G»è »Ü krÝɃè ïºô»ƒC ÿ»ƒ„ºo»ƒø ,RAô o»ƒð ,ºô»ì½g ÿ q»w»G îɃðºk ރɃܻƒ…ƒýƒÔ »„ºo»ø òì »Ü ôõHP…ü»ãÉOAô ô»C îðAtGAô .ôõG»ð Alñì þO»ýð »è »ì»C ï»G ,ï»Üºk ô»è »è ½O ºô»ýý_ ÿ½ø»G :qBýƒwrƒK ?QýéÉxܼ rG ºô»PÉG ï»Ü»ðu ÿºô»C ÿAõýø»G :ïºô ‡BK ô †ƒü rƒPƒ…ƒÉƒK ߺô q»ƒø ,ïæ ½ƒG .ïæ ½G RBøºk óB턺ôºô»ðõGBýW þñP…ü ¼ q ó½_ ï»âBñÉO òì :qBýwrK ÿlÉìõCBð þ„õO RBܺlÉè RAô ß»ýÈ oôBø ?QýG þðAq»ãýð ô ï»Ü»ðu »üºlð»âBK ô rK »ì»C ,Bð :ïºô BO krÜ óBýPwô qk ï»Ü»ðu ÿ qBÜõw»Ü ô ô»è ï»Ü»ðAtÉg ,òð»ü»ƒãƒG òƒì»ƒG óBƒü s ïôõPw»H¾»ø ½G ÿ»O»ì½O ô»C Ak»üºtü q»Ì ½ƒG ºô ôkrƒÜ ÿBƒâkAk þƒ„»ƒÝƒ…ƒÉƒK »ƒƒÜ .ÿ»Üºô»ðôõGBýW ÿAôAk þü rýãP…K q»w»è ÿºô»ñý¾½ÝÉè ôºô»üArñÈõg :ó»üæ»è ArÜ ‡¼uAô ôArÜ ½Xýè.z ,òýÕýPOrý_.R ,òýèrÉÄ.N

»üAk þPƒwºk ﻃܺoõƒÜ .ôõƒG Qƒwô qk ÿ»PwAqBC »G þÜ»…ýÔ ô ôk ô ÿ»Ü»`ðBìºk ï»Ü»ü þÜ»…ýÔ :lðBØ»O ,½HìAq ,ÿ»ÝÈ oôBø þÜ»…ýÔ ôkrƒÜ qAlƒñƒü rƒG þƒK»ƒ_ þƒ¾½ƒØ Al„ºô»C Á»â»è ,Rô»Ü»ð q»G þ…ýìºô ôk ÿºô»C ÿAôk .ºô»ýü s ¼k»ð óBíðBܻܻ…ýÔ ,ArÜ qBíýO óBW-óBw ÿ»ðBg»Pw»g »è ½G ºô»ðAo»â ½G ÿ ½g ÿ ô ô sºqBC ‡½HìAq ,AlÉK îÝðºrÔ QxýG ,AlðB…ýƒð yƒü qBƒK òýP…ü ¼ q óB„BK ,ôõG»ð ÊK ÿºqBK »Ýðõ_ ÿ»ƒƒãƒƒPƒƒxƒƒÈ ô ½ƒƒG ºô»ƒƒðBƒƒƒìlƒƒƒðAo»ƒƒƒâ ô ‡»Ü»xýè½K ÞÉOBÜ ,ÿlÉì ÿ q»Ô»ð»ì»„ aýø ,RBÝG rýãPwºk ï»ÜºoõÜ krÜ ÿAôAk þPgºô»OBw»ƒè ôºô ½ƒGkqBƒ„»ƒð þƒÝƒÉƒØq þOô»Üõx¾»ø þðAõW»G Alü ôAõÉ…Éèq»w .krÜ yýè½K ÿsºô»Õì ½G òýèrÉÄ ÿ»Oô 1873 s õì»O-½ýè½ü 10 ,êÉxܼ rG »O»ìôõP…ü»â ºu ¼ q qAõ_ ï½HìAq ºrOBü s ÞɾBw .óAq»ãýð ô qAtÉG ô ïBüuºk ô»C Á»â»è óºlð»è »è .ºõýwBð ôºôõP…ɃùƒÉƒW îƒÈ ô»ƒC »ƒ…ƒü u ¼ q qAõƒ_ ½G îG ÊW»P…ýð êÉxܼ rG »è BO ïôõOBø ï»Ü»ðu ,îðBܺqBGô qBÜ»è îG Þü tð ÿºô»C ÿAõƒƒƒƒÌºk ,ÿ uºk yƒƒƒƒü qBƒƒƒƒƒK»ƒƒƒƒƒè »ƒƒƒƒƒÜ ,ºô»O¼krÜ s q»G òì ÿ uk»è ÿºô»ðôõGBýW þülðºõü»K »Ü RBܺk ºô»C ÿBÍülýC ô»C .»ü»ø Ak½HìAq ô òì þñü»G »è þØçg»CBð q»â»C þwôõð ï»Ü»ðu ½G îÜ»ü»ìBð ïæ ½G ºô»PÈ o»â»ð Aku ¼ q Êw ÿºôBì»è ,ºô»ìq»w»ƒG îƒÉƒðºk ރɃܻƒ…ƒýƒÔ Aô»ƒC »è »ýýðBü»G ï»C Al„»XðBìBC ï»C ÿ ôBñÉK»è îÜ»ü»`ðBìºk rÉýG½C-óBw þðBÜ»ðBÜôk 23 »G ß»…ýÔ ß»ü õOõƒØ Á»ƒâ»ƒè ÿ pƒÜ .ÞðºrÔ »è îÜ»ü»ìBð ,êÉxܼ rG »íP…ü»â »Ü »Ü ïôõGkrÝÉè ÿAôAk Q…ü»ãÉK ºô ½HìAq ½G îÝÉÔArãýéÉO †ýñì ,ïæ ½G ºrÉC ½G QÉG ,ï»Üºk QÈ oºôB_ ïõHýwôõð AlüBýO kqBð »G AlÝÉOBÜ»è ¼pì»C .ºôõP…ü»â ºu ¼ q ô ôk þPxü ô ,þíýñýG þƒðAq»ƒãƒýƒð ô ÿ qAtƒÉƒG ÞÉPgºô»OBw ½G †ýñì .QɿɃùƒHƒíƒÉƒW ï»Ø»O ô ïôõG þü»ðAõÈk ô þPÉ„ þíýéw»O

òýèrÉÄ þƒÝƒüAk ÿ»ƒOô yýè½K ÿsºô»Õì ½G q»w»è ½HìAq tÈ q»G »¾Bw ô ôk ÿ»Ýü tð »…ýì»ø »Ü ,ÿ uºk ï»ÜºoõÜ þGBxýc »ýýO»üBw»Ü ÿ ½ƒø»ƒG krƒÜºlƒÉƒè þƒü»ƒéƒâ »è ÿ ô»C ,ÿ»Üºq»Ý¾½G»¾½ƒG ô ÿ ôÃƒÉƒÔ qAõ_ ,óºlð»è »è óB„BK ,þwBð yü qBK .êÉxܼ rG ½G ºôõOBø ï»ÜºoõÜ »…üu ¼ q »è þÜ»ü»ìBð Qwºkõìºk Q…ü»â »Ü q»ø ,ÿæ ½G QÉG RBܺk AôAk Q…ü»ãÉK ºô ½HìAq »G AlýÔArãýéÉO þÜ»ü»ìBð»Ýwô rG »è †ü ô»C ½HìAq ºu ¼ q ô ôk ,ºô»üAk þìºô Ëq»C »ýðBü»G ï»C .ÿ vG Ak»íÉC Á»â»è BO ºôõOBø ,RBÝG q»Ô»w Qxü õüºk »Ü ,ï»ÜºoõÜ ô»wBýK ÿAôk»è .ÿ pÜ þƒÜ»ƒü»ƒ`ƒðBƒìºk ºô»üAo»â ô ôk rÉìvOBÜ ÿ»Ýü tð ,ÞÉðAo»â AlðBýðAõÉð»ƒè ރɃìºk»ƒìºk .ºô»ƒ¾Bƒì ½ƒG

ô RAkºk ｃƒ¿ƒƒÜ q»ƒƒw»ƒƒè ÿ»ƒƒÜBƒƒƒâqºk »è »Ø»O ô ôk ô QÉñÉøºkqºk ÿ»Ü»`ðBìºk þK»_ þ¾½Ø q»G óBýÝÉÜ»ü ,RBܺk ½HìAq óBü rPü ô»C ,RBܺk ÿ qAlñü rG ô QÈ ô»Üºk ÊW»HPwºk òýèrÉÄ þÝüAk ,QÈ ô»ÜBð ÿ q»G ô ½HìAq þðkrÜqBíýO »G RBܺk Qƒwºk óBƒ„BƒK ô»ƒðBƒƒg»ƒƒPƒƒw»ƒƒg ½ƒƒG RBƒƒHƒüºk ½ƒƒHƒƒìAq ,ºô»ƒƒ¾Bƒƒì ½ƒƒƒG ºô»ƒƒƒñƒƒƒÈ o»ƒƒƒâºk þOBÝ„ êÉxܼ rG ÿ»Ü»ƒðBƒhƒxƒýƒè½ƒK»ƒè ºô»xýè½K ó»üæ»è òýèrÉÄ ÿlýC ô RBܺlÉè þüBâkAk óB„BK ô QÈ rܺk q»w»G Qwºk ½HìAq AlýƒüAôk»ƒè þƒ_q»ƒâ»ƒC ,QƒÈ rƒÜºk »ðBƒhƒxƒýƒè½ƒK »ƒè ÿ»ƒÜ»ƒOBƒÝƒ„ ÿ ôAo»ƒK ï»G ,ºô»PÉGºk óBíý„»K ôºô»PÉ…Éܺk þðAlñü s ÁBw ô ôk ÿºôBì ½ƒG òƒýƒèrƒÉƒÄ .QÈ rܺk ô ôk ß»ü ô»¾Bw lð»_ ô»C þüAvÈ qk»G| þñýwôõð þÝü q»g ½HìAq †ü rOAôk þ¾Bw ,QÉGºk "jºs ¼k »è ÞÈ s qºô" þPxÝɃO »Ü "RBØArƒ…ƒýƒC" þƒPƒxƒÝƒÉƒO Bƒøºô q»ƒø ÿAôk ,RBÝG ½G þñP„oAk Aôk þðAõPü»ð rÍý„ »è sAô ÿ qBXƒÜ»ƒü»ƒG rƒPƒýƒC ºô»ƒC ÿºôAkô ô q ô»ƒƒC QƒƒÉƒƒ„ºk .QƒƒÉƒñƒÉƒøºk ÿ»ðAqBܽø ô»è QÉGôõG ÞÉÜ»ü êÉxܼ rG þüBO½Ü ÿ qBü pG QÉGkrÜ ½HìAq »è óBüAô ô Jºk»C »è Q…K ÿ qBXÜ»ü»G BO RAlG ºqBXì»C ô RBÝG þðBÝƒÈ oôBƒø ô rƒÍƒýƒ„ »è ôõG þPü rG »Ü QÈ rÈ vH¾»ø rO þÝÉðBüu ½G R»øq ½g ôBýÙü rÔ»C ôºq»G Q„»ƒâ .AkºqBK ÿ ôBñÉK»è ß»_ »G ókrÝýðBâq sBG

“

½G AlðB…ýð ï½g ÿ ô sºqBC ÿlýC ,ÁBc»ì .yü qBK ½G ïºô»ðAo»â ½G RBø ô îP…Éø þÉW u ¼ q qAõ_»è q»G †ýñì BO ïkqBð ½G þÜ»ü»ìBð ,êÉxܼ rG u ¼ q ô ôk ,êɃxƒÜ¼ rƒG ½ƒG ÿæ ½ƒG îƒÉƒG BO ÿæ ½G ïôõ_ ,îP…ü»â †ÉƒK ô»ƒì»ƒè þìBØ»„ »è îü vG AlýÝüAk ô ô»C Á»â»ƒè ÿ ô ô sºqBC »…ýì»ø òì .1 ºqBìu ,rÉýwArG þÉK ô»C .ÿ pGºkqºk yü qBK ½G ïºô»ðAo»â :îOô ôºk "QýñýGºk Bwô»C ,¼pG ½O ºk ,ʾ»G" þñü pÜ ½G ºôºqºk ºôõ_ »ýýðBü»G ï»C ,rÉýGõC-óBw þðBÜ»ðBÜôk »è ß»ü»`ðBìºk ,ïAlðB…ýK ÿ»Ü»`ðBìºk ºô»ƒüAo»ƒâ »ƒÜ ½G òü ôõ_ óB„BK .ôõG ¼ oºõýð ÿæ îðAtGAô ïAôºkq»G »Ü ºq ô»â þðAlü»ì »è ºrýG ÿ»ðBg ÿºqBƒGqºk ókrƒÜ»ƒxƒØ q»ƒw»ƒè òƒü ôõƒƒG ÿ q»Gô q ôºk»è ÞÉOBƒÜ .òƒì þƒñƒPƒ…ƒü ¼ q ,»Ü»Øõ„ ½G ºô»ñüAo»â Akô ôk rÉìvOBÜ ïºkq»G»è ,QxgAk êýéÜ »G ÿ»ÜBâqºk ÿºô»ƒƒC ‡BƒƒK ,Qƒƒ…ƒƒýƒƒƒðAk »ƒƒƒÜBƒƒƒâqºk þÜ»…ýÔ ô ôk ,krƒÜ pƒK ÿ»ƒÜ»ƒ`ƒðBƒìºk :þOô ôlðBØ»O

Ëlð»ø ÿ ô ô o»ñPxg ½G ,AkºrÉè »íÉC þغk ,»ÜºôAkô ô q þ¿ýwBÔ»O ô ÿ qBܺkq ô þƒƒðBƒƒÜ»ƒƒxƒƒØ ô yƒƒýƒƒè½ƒƒK ÿ qºtƒƒƒc»ƒƒƒì ,Ak»ƒƒðBƒƒhƒƒxƒƒýƒƒè½ƒƒK »ƒƒè óBƒƒýƒƒÜô ôkq»ƒƒø »Ü Al„»ðBìBð ô»C Á»â»è ,òü pÉâºkqºô ½ƒG »ƒÜºôAkô ô q »ƒè q»ƒG ÞƒÈ u ¼ q lƒð»ƒ_ .ºõýwôõð óBü rPÜ»ü ï»C þðkrܺkBìBƒC ô óApƒÉƒâqºô ½ƒG ÿºôB_q»w ô ôk »ƒG óBƒíƒPƒ…ƒK »ƒO»ƒGBƒG rSq@( óBýì»Ü»ƒü :ºôõƒPƒw»ƒG þƒÜºq»ƒw ¥íWrO ,¥éìBÝèA ¥ErÍ…èA qBS~æA ,õHƒìAq ¥Er™íèA ¥D‚ùèA .ïçw QÍÔq :îElÙƒOô ,)2012 ,¤rƒøBƒÙƒèA ,JBƒPƒƒÝƒƒéƒƒè ¥ƒƒìBƒƒÍƒèA ,¥ErÍ…èA qBSæA ,õHìAq q õOq@( :óBýìºô ôk lùìô Bù‚„Aõc Œ‚øô ¥‚xðrÕèA òÌ BùíWrO r…ñéè ÛBÔ@ ,kBùW î±BÜ :¥wAqlƒG Bƒùƒè )2007 ,êíXèA RAq õ…ñìô ÎEs õPèAô yýè½K þðBܺô»ñý¾½ÝÉè yýè½K ÿsºô»Õì ½G ½HìAq ÿ»Oô ÿ q»Gô q ôºk( 1873/s õì»O -½ýè½ü/10 )ô»„ þP„»ø rÉìvOBÜ tÈ o»G Á»â»è ÊGºk ÞɾBw ÿ»Ýü tð

pÉâqºô þýÜ»…ÉK q ½OqBC :þxðºo»Ô ÿ rýÌB„ ô ôkq»ø| -1844( òýèrÉÄ ë ½K ô )1891-1854( ½HìAq »ƒƒƒðBƒƒƒñƒƒƒƒÉƒƒƒƒøAk þƒƒƒƒðBƒƒƒƒýƒƒƒƒì»ƒƒƒƒè ,)1896 óBü q»ãü qBÜ þÝɾ¼ q ,ºô»ðBýðBÜ»ýü rÍý„ ÿ rÍý„ ÿ»PwAqBC þñü o½â »è ºôõG»ƒø ,†ýýðBùýW ÿ rÍý„ ºrãG ô þxðºo»ƒÔ »è ºpK »ýÈ oôBø ºrýÌB„ ô ôk ï»C þðBü u ô þü»„»¾»ø ô ó ôõƒHƒýƒgBƒü ô Þƒxƒü q AkºrÉè »íÉC ,ºq»ì»w ô rü»ƒw ÿ ôAkô q ô ôk ï»C þðBüu»è ÞÉ„»G òüºkºk Á ô»ø »ƒè ô ô o»ƒñƒü»ƒhƒG »ƒƒýƒƒÈ oôBƒƒø ºrƒƒýƒƒÌBƒƒ„ »ƒè »ƒÜ ÞƒÈ ôAkô ô q »ƒG AlƒƒýƒƒPƒƒwºõƒƒü»ƒƒK ÿ»ÜºôAkô ô q" »G ôºôAlü ô ô q 1873/7/10 ÿ ½ø»G òýèrÉÄ AlüBýO ,ºôArwBð "êÉxܼ rG ,½HìAq ½G ÿ qºk»GºsAlð»C»è þPxü ô»„½g »Ü QÉ¿Éø»ð þÉW BO RBܺk ½HìAq»è »Ø»O R»ðBð»O ô óBüuºk ºô»ÝÉK ôõG ß»üºôBì Á»â»è BO BñÉø ÿ»Ü»ðAtÉg»è ÿ sAô òýèrÉÄ .QÈ q»G q»w»G óBüu Ak½HìAq AléýÅèqB„ ÿ qB„»è ½HìAq AkBOºq»w»è ÞƒÈ qBƒW lƒð»ƒƒ_ ÿºô»ƒƒC ‡BƒƒK ,Bƒƒü uºk þxü qBK þýðAkq»w p`K p`K ÿºõÉ„»G ÿ q»Hì»PLÉw þãƒðBƒì »ƒè qBƒWAôk ,krƒÜ Alxü qBK»è ÿ qBXÜ»ü»G Ak ÿ qBü pG Ak1871 AlñýèrÉÄ ÿ»Ü»¾Bì»è ô QÉG ÊW»ƒPƒ…ƒýƒð òýèrÉÄ »OBÜ ô»C óBìõãÉG ,ºô»PÉñƒÉƒíƒG ô ôõG þðu léÉOBì »OAô ,ôõHPwAõg ÿléÉOBì ôõG»ø óBý…ýÝÈ oõÜ ôBüuºk Akô»C Á»â»è ,ôõG Z q ½W ÿ ôBð ôõG ÁBw ô ôk þð»ì»O þülðºõü»K »è ôõƒG qAtƒÉƒG q ¼ s lƒéƒÉƒOBƒì þðkrGq»w»G »è ôºôBýK ô ôk ï»C þüBwBCBð ô Akºô»¾Bì ÿºôºqºk»è óBü q ¼ s þÝÉOBÜ ôºôAuBC ÿlýC ,ºô»ðAo»âºk äðºqk ô»„ Qwô qk léÉOBì ô òýèrÉÄ óAõÉð»è þܽÜBð ,RBܺk ºô»ðôõGBýW ÿAôAk léÉOBì ô QÉGºk ºoõÜ ô RBܺk ÊW»HÉW ÿ»ÜAôAk BâkAk þƒÝƒüAk ÿ滃ƒè Z q ½ƒƒW óBƒƒü»ƒƒÜ»ƒƒðBƒƒØBƒƒO ÿ qBü pG þÉK»G òýèrÉÄ ÊGºk »Ü ºô»PÉñÉìºk ,QÈ rãH¾»ø óBýÜô ôkq»ø ÿ»Ø»Ô»ð BâkAk rPKArg òýèrÉƒÄ þƒýƒðô qºk ÿ qBƒG ÿlƒýƒC .QÉGºk ºô»ÝÉK òýèrÉÄ ô ½HìAq þ_q»â»ƒC »Oô»Üºk þܽÜBð qBW q ¼ s ï»G ,óBüuºk ,óBü o»„ »G ôõGºk ô ô s ô ô s ô óBýðAõÉð ô ôk ï»G ,ºq ô»â þü rÍý„ ÿºrø»G ô ôk ,sAôBýW þýðô qºk þO»¾Bc ô ôk ô ZAtýì Qxü õÉK»è kBü s »Ü ôõGArwBð ºô»G òýèrÉÄ þÜ»üºsAlð»C »G ‡½HìAq ô»ÝwBð Qw»ø ôõHG ‡»GAk òýèrÉÄ ,»Øºp¾k ôAô q»LÉG q ¼ s ½G þýPÈ oôBø ô ÿ»Ü»ðu ½G ÿ s ½w óAõÉð»è òýèrÉÄ Qxü õüºk ½HìAq ÞÉOBÜ ,½HƒìAq ,êýÅèqB„ ½G ºô»PÈ o»ãG ô QɿɃùƒHƒÉƒW rƒPƒK þƒýƒðô ô qºk ÿ qBƒG ïºô ôk ÿ»ƒì»ƒƒC òP„õܽg ÿ»ƒ„ºo»ƒø ô QƒÉƒ_ºlƒÝƒÉƒO ½G ß»ü»ìBð ½HìAq þÝüAk ÿlýC ,RBܺk ºô»PÈ ô»ÝG q ô ôk »Ü QÉwôõðºk ÿ»ÜºoõÜ "‡ô q"ÿ»ã¿ÉÜ ½G ºô»PÈ o»ãG ô òýèrÉÄ »è .þÝüAk ÿæ ½G þÝüAk ô òýèrÉÄ ÞÉãðBì lð»_ ‡BK»è| êÉxܼ rG ÿ qB„»è ôBƒÝƒýƒXƒè»ƒG »ƒñƒ_ºk ½G ß»ü»ìBð òýèrÉÄ ºõÈ ô»è ,ºô»ñÉwrýâºk ½G QÉG RBܺlÉè ÿAôAk QÉwôõðºk ½HìAq lð»_ ‡BK ,òü vG ºô»ÝÉK ô êÉxܼ rƒG ÿAôk ,êÉxܼ rG »OBâºk ½HìAq ÞÈ u ¼ q ô ô s ½HìAq ,òGºk ºô»ÝÉK ß»üºôBì ÿºô»C ,yü qBK ½G ºô»íÈ o»âºk òì ʾºk ô ô s ½HìAq rOAôk ,RAkBñÉK ÿ»ãÈ q òýèrÉÄ ï»G òýèrÉÄ ô yü qBK ½G ºô»PÈ o»ãG RAkºk qBü pG þÉK ô QÉGºk ºoõO ¼ s òýèrÉÄ ,QÉ¿ÉùHÉW»G Qý¿ÉG îƒÉƒW»ƒG ô Qƒü ¼pƒG q»ƒâ»ƒC ʃ¾ºk »Pw»G»ì ô»C ½G †ü rP…ÉK ,ïu õ݃Oºk ½HìAq ÞÉOBÜ ,ôõHü pÜ þƒÜ»ƒü»ƒ`ƒðBƒìºk òýèrÉÄ ,òP…ü ¼ q q»w»è QÉGºk q ôõw

5

2013/7/1 »í컄 ôôk )368( ºqBìu

“

ÿAôk þÐBð½Ø »è òƒýƒwôõƒð òì ½G )1979( óArÉC þ„o½„ BO îwôõñG »Ü ÿºô»è ºôõG þPürG .Ëqºsõâºk þ_ Alì»Ü»OÂô »è îðAtG ÞÈsApìBC ,òì ½G òýwôõð ,»OAô»Ü ÿlýC .óBùýW þñƒýƒwBƒð ½ƒG ºôõƒG ...»Ýük þP„ ô äðBGôôBð ÿ»…ÉÜ ô»G òì »Ýðõ_ .óôõG»ð AkAqBC »è »ƒÜ ÿ»ƒì»ƒÜ ºq»ƒñƒÈõƒg lƒð»ƒƒ_ îüsAo ,òì»ø ô óôõHì»ø 1998 /þüºrÜBC u ¼ o»G ô ÿrý…¾õâ þýðô ô qºk þg¼k »G ßqºk ,Alìq»Gô q ôºk îðBܺqºkArG ô þwôõñìºk »OAô»Ü .ï»ÝG ï½g ô òPxýGºk óBýíƒðBƒÜ»ƒñƒýƒwôõƒð òƒOBƒøºk AlðBüu »è òðAtG ÿºô»C ½G ,ºô»ðlñÈõhðBüºk :îñýHG BO þwôõñìºk òì .ºôõOBø q»w»G îý_ ,AlýýPwAo »è ?ï»ÝG þ_ ÊGºk ô ïºqBÝ_ ï½g þñýwBð ,òì ½G Ak»ÐBð½Ø ô»è òýwôõð AkJBXýPdýC ºkAsB„ »è òýwBð q»â»C .ôõG ï»C ÿ ô ôkrGAo ,ôõG óBì»Üºô ô vÉì þñýwBð ,ôõG »ýýìºq»ø ºq ½Pܼ rPw ï»C ,ôõG »OÂô ,AlðBü»ì»è ,ôõG »ýüBýwBC »ýü qBÝì»Pw ï»C þè»â»…ÉÜ .ïôõG ï½g ÿkõg »Ü»ƒ…ƒÉƒÜ þè»âqAõG »è ,òì »Ýðõ_ .ó»ø †ü»Ýƒük óBÜ»…ÉƒÜ ô ºô ôkrƒÜ ïqBƒÜ AlƒðAôArƒÔq»ƒG ,AkþÌAo ÿôõHðô þgq»G »è ï»G .ó sAôBýW ÿ q»G»èq»w ÿ ô ô oôºq»G Qxü õìºk óBxük ô ºô»íHG óBìBPxÉC ô ô ôkrGAo þãð»øq»Ô þÐBð½Ø »è òýwôõð ?ï»ÝG þ_ ÊGºk :îðAtG þPü rG òì ½G )1979( óArÉC þ„o½„ ÿAôk »ƒè îƒðAtƒG BƒO îƒwôõƒñƒG »ƒÜ ÿºô»ƒè ºôõƒƒG ,»ƒOAô»ƒÜ .Ëqºs õƒâºk þƒ_ Alƒƒì»ƒƒÜ»ƒƒOÂô þñýwBð ½G ºôõG ÞÈ sApìBC ,òì ½G òýwôõð þP„ ô äðBGô ôBð ÿ»…ÉÜ ÿlýC .óBùýW ô»G òì »Ýðõ_ .ó ôõG»ð AkAqBC »è ...»Ýük ,òì»ø ô ó ôõHì»ø »Ü ÿ»ì»Ü ºq»ñÈõg lð»_ lð»_ ,îðAô oºk ô ôkrGAo »è »Ü BPxÉC .îüsAo ï»C îðAsºk ô òÈ ôºk ‡½g îì½g þÝÉܼpý_ þðôõ_Akvâ »G òì .ºô»ññÉìºk »ðBܼpý_ ï»ÝG ÞÉè»âqBÜ »OAô .»Pw»G»ì æ îñýÝìõìBð îðBü»ì»C »…ýì»ø .òGkrÝì»ð rP…ÉK »ƒÜ ½G z»G îwôõñG ÿºô»C ß»ð .ºôõG Qw»G»ì .îwôõðºk îÝü q»g ô ï»ø òì :îÉ¿G ÿºô»C ô ÞýñÜ»O ÿ ô ô o »è ÞÈ qBÜ »íPw»G»ì õݾ»G òýÝìõìBð »Ü ïºlG ïBXð»C ºô»Ýük þP„ þðôõìs»C »è òì :ºô»íñÉG »ðôõíð .QƒÉƒG òýì»Ü»ü ,Akï»XñÉK þìôõxÌ»ì þñýwôõð ÞÉ軃âpƒÈk »ƒÜ »ƒüºô»ƒC îƒýƒñƒüºs þƒOôAtƒG óBü»ì»C q»ø .òG»ð Rq õÜ »Ü ºô»íwôõñG !»Ü¼pý_ þÝÉLwºk ÿºô»C ÿ½ø »G ôõG ÞÉP„ b :u ¼ o»G RqõÜ þè»âpÈk »Ü ºô»Pü»ÝG ºô»è rýƒG ?Qýwôõð»ð pÈk»Oq õÜ ôõG Aô îÉK »Ýðõ_ :ÿ rý…¾õâ þƒðBƒÜ»ƒýƒü s ½ƒ¾BƒC ÿ q»ƒG»ƒèq»ƒƒw òƒƒðAõƒƒOBƒƒð ...»ðôõíð »G ...»OAô .ó»ÝG BñÈ ô ÞÉãð»øq»Ô Qü»ÝG Öwºô óBü»ì»C Ëô»Oºk BPxÉC ½O )Ë râºl¾»ø þƒPƒwºk q»ƒG ÿ»ƒÜ»ƒðBƒXƒñƒÔ( þÕwºô Rq õÜ Rq õÜ ÿ pÈk »G þƒðAõƒOºk ,»ðBXñÔ ï»C ÊGAô QÉK q»â»C ï»G .Qü»ÝG þãð»øq»Ô ÿBKBOq»w »è ÿ vÈ qk þÜ»ü»ñý…ÉK ô rÍý„ Q…â »è þÜ»ü»ñý…ÉK ,»ü»ø AlÝÉOÂô ô Öwºô ,»ü»ø AlðBܺlPø ô lPø ô »ðBxÔ»C ,Rq õÜ Rq õÜ ÿ pƒÈk »ƒG ÿ»ƒÜ»ƒðlƒðBƒwBƒð »Ü R»HüBO»G .»P„ ï»G »ðkrÝýO»üBÜôõw BOAô .ºôAqBC »OBø >kõÌô»ì< ÿ»…ÉÜ ,AlÈ ô»è ÿ q»ƒPƒÔºk q»ƒw»ƒè »ƒÜ( îƒÜ»ƒü»ƒƒñƒƒÈ ô òƒƒì ...!»ì»C q»ø .krÜ Öwºô )ôõG ÞÉP„AkkBü ÿ u ¼o .lðBüBg þ…ý¾Bw qAõ_ .Bð q»G»è îéì ô .ºõýwôõð îÝÈ pÈk»ØBO z»G òì »Ü ºôõG»ø Aô þðAõOºlì»ð R»ðBð»O qBƒW ÞƒÈlƒñƒÉƒø óBƒü ºô»ðBPwo ï»G ïAôºkq»G òì ï»G .îwôõñG òì ½G äðrâ ...BPxÉC »OAô»Ü .ïôõG Þü q»g ô| óAlð»H…g»ð þðBܻܼpý_ »è »ñü o»LÉO #ʾ»G ...lPø ô| ï»XñÉK þìôõxÌ»ì ô| åqõâ

ô óAtƒÉƒg îƒðAs õƒ_ ô ÁBƒƒÄ»ƒƒø ô Qƒƒw¼k òì ï»G .ó»ø †ü»ðBì»C .AlýðBÜ»¾Alƒñƒì »è( Al…ü»ƒÝƒük þƒÝƒÉƒñƒÈõƒ„ »ƒè !Ëô»ƒìBƒð ÿ rýK »G :»ìôõƒOõƒâ )AlƒÝƒÉƒñƒOô»ƒÝƒÉƒK ôBƒ_ »Ü îñýGºk ÞÉðBƒPƒw¼k òƒì !»ƒñƒÈ rƒíƒì»ƒì rPì»Ü ÞÉì»Ü ,kºô»ð »OºôõP…ü»â óBýð»ì»O ,ÞɾBw BPÔ»c -QxÉ„ Ê¿G ,rOq ¼ s óBü »G .ºô»O»ðôBì Alý¾Bw QxýG »è BP…Éø ï»G QxýG »è ÿ»ñP…ü»ãÉO ô QxðAs óBƒì»ƒø ºôõ_ îغlðºs òì .ºôõG óBü»ø Alýƒ¾Bƒw z»G ô BÜ»ð ÞÈ qBÜ aýø Ǽ rì »Ü ,ÿºô»è ïAô ï»ÜBð s»c òì .ºô»OBÝG RBKô»OBK ÿ ½g .QÉG Êè »è ÞÈ o îwrLG Ërܺk ...ʾ»G :u ¼ o»G ?ºô ôkrÜ òýwôõð »G QPwºk AlÝɾBw b »Ü ôB_q»G »PÈk Aô R»¾Aô o »G :ÿ rý…¾õâ ôÃG »Ü ÿºô»C ï»G ...ºô ½ðôBXð»K þ¾Bw »è îÉ¿G îðAõOºk ,ºô»Ýük ÿ ôBðsBð »G ,ºô»OºôõG »Ü .ºô»Ü»ü õPxÉ„ -QxÉ„ þðÂBƒw »ƒè ÿ qBƒÄ½ƒâ ÿºô»ƒðkrƒÜôÃG »ƒG óBƒíƒPƒƒwºk ,ºô»ì½g ÿ ôBð »G ÿlýC ,krÜ †üóBø»Õw»C òÝÉðÂBw »ðBì»C .ºôºkrܺk ôÃG AlýÉO îP„ îðBÜ»ñýwôõð þÝÉLPwºk »ƒG Ë rƒÜºk »ƒÜ .òÈ qlñGAk ÿBOºq»w »è QðBÜ»Pw»G»ì :u ¼ o»G ,Ak¼ pì»C Á»â»è kq ôAq»G »G ,Alñýwôõð »ðAo½â ï»C ,»üAô QÉK .ó ôAqko½â óBìõãÉG ó½_ ?ºôAk ÿô ô o Al݃Ƀìºkq»ƒw b »ƒè ?ôõG ºô»Ü»ýü q»ÝÉOqBÜ b ÿ½ø »G ...?ôõG ïrýG †ü»ðBýüAôk ï»G òì :ÿ rý…¾õâ þÉè ÞÉw»Ü »Ýðõ_ ,ºô»ƒOºô ôkrƒÜ ºô»ƒè ,òì ½G Ak»ìºkq»w ô»è îðAtG Aô .ïôõHýwrK îðAs õ_ ...»ìBð þñOrâAo ......»ðôõíð »G ºô»ýü qBÝÈ rÜ þÝÉðAtÉg »è »ƒÜ ރɃļ rƒì :Ê¿G Ëô»ýG »ýýð q ô ôk ,ºôAl¾»ƒø ÿ q»ƒw .ï»ø †ýñì ÿô»„ þñýwôõð »G ArÉg q»ø rOAôk ߺô þƒÜ¼pƒýƒ_»ƒ¾»ƒì½ƒÜ »ƒè »ƒÜ| óBƒƒìõƒƒâ »Ü îP…ü»â »ìBÜBC ï»G ,ºôõOBø Ak»…ýì»ø ï»G AkBýðk »è òýwôõñܼpý_ ,»„BG ÿºk ?ï»ÝG þ_ ÊGºk òì ...BPxÉC .»ü»ðAsAõÉ„ QÉG sAôBýW »Ü ÞÉñýwôõð»ñ„»_ »OAô»Ü »è ...»ðôõíð »G ,ï½g »è q»G þðBÜ»éýW Á»â»è òì :qBýwrK »G ôõG ï½G ,AlðBì½g þOBýGºk»C þÐBð½Ø ,»OAô»ƒÜ ?îƒwôõƒñƒG ó ½ƒ_ ʃGºk ,ó»ø òOõâ ½G þè»â»xØ Ç¼ rì »Ü ,ÿ rOAôk Ëô»üºk ß»üºõÉ„ b »G »üºô»C äðrâ ï»G òì ½G †üºô»è rOAôk þÐBð½Ø .Ë pHHðBü qºk »ƒð òƒì »ƒÜ ôõƒG| JBƒXƒýƒPƒdƒýƒƒC ºkAsBƒƒ„ ｃ„õƒìBƒø »ƒð ,ôõƒHƒýƒñƒýƒG îƒÜ»ƒƒüºkAsBƒ„ ô»è ÿ ôõðBg ô ÁBì »è »ð ô ôõG»ø AlðBý¾»â»è »Ü þwôõð îÝÉP„ òì .ïôõGBüu Ak»ñ„»_ ºqBük .ôõG»ð ºô»ñì »G þÜ»ýülðºõü»K aýø .îP…ü ¼ o Ak»ðBO»GBG ï»C òÈõ„ »G ÞÉè»â îP„AkkBü .òýñýG ÞÉè»â îðBÜ»ð½Ü ºôõðBg ºô»C .ºô»ðlñÈõg ïq ¼ s þè»ãHÉPÜ ô òýwôõð Ǽ rì ÿ»ðBOBw»Oq õÜ ô»è »ãW »Ü »ÝÈ qBÜ .îýð AkAqBC »è òì ,Akºk óBü qBÜ »G s q»Ø»G ô òýPxü rÜ Ak»ðBì»C ÿAôk þÐBð½Ø »è ï»G »è q»ø ?ïºqBÝ_ òì îðAtG õÜBO þwôõð ïlýÜ :Rô»Üqºk ï½G »Ü ôõG ºô»ñýwôõð ï»C þÈ o þñýwôõð þOôºo »è îPxü ô rOAôk .îÙ„BC òì þðBÜ»ýülðºõü»K »è ô| lýÜ ô òýƒPƒxƒü rƒÜ

?ºlð»_ ÞüAk»è 1938 þ¾Bw »è òì :ÿrý…¾õâ ...BPxɃC »ƒÜ 1938 þƒwqBƒì »ƒè .ïôõƒG îð»ì»O ,ʾ»G ...òü rɃìvƒýƒG òýƒðAõƒOºk .»¾Bw qAõ_ôBXð»K s»c ...»„BG ?qAõ_ôBXð»K :u ¼ o»G ?QüvG ÁBw lð»_ Qü»Üºk ó»ø îðçK ô »¾Â»â ÞÈlñÉø :ÿ rý…¾õâ lð»_ »ü½G ,ºô»íwôõñðBƒýƒG Ëô»ƒìºk »ƒÜ .ÞɾBw YñÉK -qAõ_ .òPxü õÉK îÝɃ¾Bƒw ,ó ôõG»ø ï»Ýük ÿ»¾Â»â ô óçK q»â»C rOAôk óBì»ø BPxÉC ï»G .Ëôºk îÝÉO»Ôqºk óBxük

.ºôºkrÜ ÿBƒâqºk ÿ½ƒg ÿrƒýƒ…ƒ¾õƒâ | .òýP…ýðAk Û»HPì »è òü ôõ_ ÊK Qwºk ô ºô»ñü½hG ß»üB_ BG .òü»Üºk ÿ»ÜºtÉì q»w»è ô krÝÉO ÿBƒ_ ô ôk .»Ýü q»g AlýðBÜ»¾Alñì Á»â»è As»Oqõì :óBðAk .Ër…Éܺk †üºq»ãW ºrÉè .ºrP„BG ºrÉC | .krÜ óBì»xØ ÞÉOBÌ»w ô ôk ô ºôºq ô ôu »OBø qBƒWô ôk As»ƒOqõƒì ,»ãðºqk ,ÿrý…¾õâ ÿBÐBC ºq ôõHG :þOõâ .òü¼ pG ÊGºk »G Qwºk »G ,qBW ô ôkq»ø ÿrý…¾õâ .ºôBì»ð óBìºlñÉø :Rõâ ÿAs»Oqõì lð»_ ,ºô»ñü ôõG óBíðBÜ»ƒxƒØ »ƒè »ƒÜ

òÈõ„ »ðÃÔ »è ÿ»Hw ô ôk :þOõƒâ ...þðAõOºk ô »ü»ø ÿo½Ü ïqBÜ ,ÿ»Hw ô ôk »è rOô ô s :îOõƒâ .þO»ýÉK ºô»C :þOõâ ô ÊìAk þÝÉð½Ô»è»O ºqBìu .»üºrÉè .»ƒðBýԻػw As»Oqõì þ¾Bì ÿºqBìu ô pƒƒÉƒƒâqºô ô rƒƒýƒƒÌBƒƒ„ As»ƒƒOqõƒƒƒì .ôõG kAtÈ »…ülðA ÿqBĽâ ÿq»wôõðq»w »è q»ø þðAtìºk ô ôõHýñƒýƒG ﻃð R»ƒØ ÿrý…¾õâ þðBܺkrâB„ »è ÞÉÜ»ü ,ºô»ð½Ü .ºôõG .krÜ îð½Ô»è»O :þOõâ ºô»ýükqBw »G q ¼ s As»Oqõì ß»ü»Ùغk ...»üºrÉè ÿrƒýƒ…ƒ¾õƒâ ʃ¾»ƒG

»è ºsBO òì ô ôõG ß»ü ôkºô»ð þñü ôBø »Ü ß»ýýðBü»G .ºô»ìôõGBwrýâ î¾½ùܽPw ïºk »G ,òüBx¾»ø ô»g »è ÞÈ qºkArG þ¾Bì »è »è óBíÈõƒâ ,ºô»ƒýƒýƒðBƒü»ƒG ÿBƒ_ ô óBƒð »Ü Rrâºk î¾½éùܽPw /þwqBÔ þÜ»ü½ükAo :lðBü»â ÿAo »Ü½ükAo ÿqºvÉG ,ôBÜBð »è q»ø ,ÿrý…¾õâ äð»„õø ½G ÞÈ o½Ü ÿ»Hw ô ôk .»ü»ø ,AlñÈõ„ ô RBÜ »ðÃÔ »è ,ôõƒG ރɃ¾Bƒw lƒð»ƒ_ îƒü rƒƒýƒƒ…ƒƒ¾õƒƒâ ô»è q»ø .ºôºlƒñƒÈõƒhƒìºk ô ºôõƒGlƒñƒÈõƒg »G q»w ô þwBýw »G ï½g »Ü Ak»ðÂBƒw »G ÿrý…¾õâ ô þðAsºk ß»ƒüBƒüu½ƒè¼lƒüBƒC ,ÿ½g þðBܻܼ pý_ ô þñýHÉO ô òýwôõð ô R»ƒƒƒwBƒƒƒýƒƒƒw ô»ƒƒƒC »ƒƒƒPƒƒxƒƒgºk ÿs qk »G ïkrƒÜºk ÿqBƒ_Bƒð ô ºô»ƒüBƒüu½ƒè¼lƒüBƒC ,qBW òýì»Ü»ü .ºô»ƒíƒñƒÈõƒhƒýƒG ºô»ƒýƒü sk »G »Ü ôõG BPƒ„»ƒø þƒðÂBƒw ÿBƒOºq»ƒw þ ܼ p ý _ ô ÿ p Ü î ƒ Ý ƒ È q B ƒ Ä ½ ƒ â R ô » ƒ Ý ƒ ¾ » ƒ ø AlÈô»è îü rý…¾õâ þðBÐõì ÿ»ìBƒñƒdƒO»ƒÔ ÿBƒƒOºq»ƒƒw ,»ƒƒOBƒƒÜ ô»ƒC .ºôºlƒƒñƒƒÈõƒƒg ô rýƒHƒñƒ„¼ o ô q»ƒwôõƒð þƒPƒÔrƒâô rƒýƒâ Á»ƒâ»ƒè ôõƒG óArƒÉƒƒC þƒƒðBƒƒÜ»ƒƒýƒƒwBƒƒýƒw ô qBÜq»w ºôõHOBø ºsBO »Ü AlÝÉO»ìôõÝc ,ôõG òýwôõð ô rýG þ_q»ø »ƒè þƒèôõƒ„ îðBÐõì ÿ»ìBñdO»Ô »ƒÜ .ôõƒG Bƒ…ƒÉƒÝƒ¾»ƒø .ôõG týüBK þãðºqk þÝÈô»„ ,ºôºlñÈõg ÿºô»ƒƒðlƒƒñƒƒÈõƒƒg ÿBƒƒOºq»ƒƒw »ƒƒƒè q»ƒƒø þãðºk »G îPw»ø ,Alì»Ü»ü þÔArƒâºq»ƒK .ôõG rü»w ºô»ìæ »G .krÜ óBܺpÈk ô »„ô ïôõG Þü q»g ,AlíðBüu »è qBW òýì»Ü»ü ½G .ôõG»ø þãðºk »Ü ºôºlñÈõgºk îÝÉغk rƒƒÈu »ƒƒO½ƒƒPƒƒxƒƒg þìºk q»wôõð RõãOºk òì .ºô»PÉñÈõgºk rƒG»ƒwrƒG»ƒw ô Èõƒƒâ AlƒÝƒÉƒØºk aƒýƒø »è »OBÜ ô»C BO ï»ãðºk ï»C ÿrý…¾õâ ,»ì»è BýƒW .ôõƒHƒƒPƒƒxƒƒýƒƒG»ƒƒð ,ß¼ rÉ_ »G BÝG ÞÉO»GBG ,ôõGkrÜ þO»CqõW ÿô ô o Ak»ìºkq»w ô qBâu ¼ o ô»è ÞÈ o »Ü Ǽ rì ÿô ô o »è Bü o ÿºkq»K þðlðAok .Akºk

ºô»OBܺk ÿôÃG rÈkôB_ ÿ»ñgºo qBW ï»Ü»ü ½G

»ñÈríì»ì ÿrýK »G ÿrý…¾õâ äð»„õø ô þüºrÜBC u¼o»G ÿ½âõPÕâ ï»Ü»ü þ„»G

“

îðçK ô »¾Â»â ÞÈlñƒÉƒø Ëô»ƒƒƒìºk »ƒƒƒƒÜ 󻃃ƒƒø îÝɾBw lð»_ »ü½G ,ºô»íwôõñðBýG rOAôk .ÞɾBw YñÉK -qAõ_ .òPxüõÉK ï»Ýük ÿ»¾Â»â ô óçK q»ƒâ»ƒC îÝɃO»ƒÔqºk óBƒxƒük ,óôõƒG»ƒø -qAõ_ óBì»ø BPxÉC ï»G .Ëôºk Bܺk î„»G ô »w»G ÁBw YñÉK .Bܺk î„»G ô »w»G ÁBw YñÉK -qAõ_ ô»è »ýýPü rG ½O ½G óBüu ,»OAô»Ü :u ¼ o»G Ëô»Oºk ô óAlPÝ…Éì »è ÿ»ð»â ô óçK ?ÿk þÝÉP„ ß»ð ,ºô»PýwôõñðBýG þÜ»ü ôõðBýG R»¾Aô o »ƒG :ÿ rƒýƒ…ƒ¾õƒâ ,»ñýwôõð ÿ»…ÉÜ Býð»O »Ýðõ_ .»ýýð ï»Ýük Ǽ rì ,lð»_q»ø .»üAkAqBC »è òì ½G »ƒÜ QwBC »è .ó»ø þ…ü»Ýük þìAtýPéýC ÞÈlñÉø

þÜ»üºq»ãW BG :þOõâ ô Rrâ óBíÜ»ü»ñÈô .òý…ÉÝG †ü»Ýük Bâqºkq»G BO .ºô»ðkrÜ ½Ü îðBÜ»P„ ô îðB„ q»w »Pxg þPwºk ,RBø î¾»â»è rOBü s Ak»Üºo½Ü »è ...ºqºô Êñü»Hw :þOõâ ...òü»ÝG »xØ ÊGºk .òü»Üºk »xØ

q»G Ëô»ìºk ,ÿrý…¾õâ ÿBÐBC :u ¼ o»G Qð»ì»O BPxÉC îwrLG ÞÉP„ ôõƒì»ƒø »ƒè

.ï»Üºk þãðBG »PwºôAo ó ôõìq»Ô ...½è»ø ï»Üºk s»c :îOõâ ô Rõâ ï½g ÿôBð þÝÈ qBĽ⠽G ,ï»ÝG Á»â»è QÜ»ü½âõPÕâ .óBܺkqõÜ ½G BOAô .ÿkqõÜ »ƒƒƒè .»ƒƒƒPƒƒƒwºôAo ËqBƒƒƒW :þƒƒƒOõƒƒƒâ ?ºô»O¼lñÈõg Qý_ îðBÜ»ì»øq»G ﻃƒƒƒƒƒðAô»ƒƒƒƒƒƒC z»ƒƒƒƒƒƒG :ƒƒƒƒOõƒƒƒƒƒƒâ ÿ»W»íÜ»_ »è »Ü ºô»O»ƒðô ôlƒñƒÈõƒg»ƒð .óAlO»Ü»¾Bì ÿô ôk RBÌ»w ¼ pì»C .»„BG :þð»ÝÉK .îGºk î¾½ùܽPw ÿ½ÝðAs »è ¼ oºõýñ„BƒK òýðAtG ºô»ñü½hG ß»üBƒ_ Ëô»ƒè BƒG ºqºô ...?QÈk rPÜ»ü þwBG ô »xØ »G óBíÕü»Ü | .îP…ü¼ o q»ƒw»ƒƒè .ºô»ƒƒíƒƒýƒƒwBƒƒð ºôºq ô ôk »ƒƒè »G þÝÈ qBĽâ ô ôõHP…ƒýƒðAk ރɃO»ƒÝƒíƒýƒð .ôõG ºô»Pwºk þg¼kô qBG »è ArÉg ,îP…ýðAk »Ü q»ø ÿkqõÜ »G òýwôõð þðBÜ»…ÉÜ ô óBPwkqõÜ .þwrK ÿkqõÜ þðAq»wôõð ô ÿAo ,krÜ îükqõÜ þñýwôõð þwBG »Ü îPw»G»ì :þOõâ ô îðBÜ»ƒxƒØ õƒÉƒð ºkrƒÜ þñýwôõð þwBG .»ýüklýƒW þƒñƒýƒwôõƒð †ƒü»ƒíƒÉƒC Bƒƒðºk .»ƒƒÝƒƒG ½ƒƒG îƒüklƒƒýƒƒW ...ó q ¼ s óBíwôõñýwBýw ÿq»wôõð»Ýè»w ô ß»üArýìBÜ ô ï½g »G ,rOAôk ÿu ¼ o | .As»Oqõì þ¾Bì »ìôõ_ ÞÈ rÈkq ½ÝÈ o

.ïBwrO ...ô R»ìôõÝc þƒðBƒÜ»ƒÄ¼ rƒì ô .krܺk»ðqºk þÉè ïq»w »Ü ,rü»w þÝÉwrO óB„BK .ºôºlñÈõg ï»Ü»Ü¼ pý_ Ëõð»èq»w ÿºtÜ ,óBì»Ü»„ô»c õÉð »ìôõ_ óBwrO »è lðBOôõw Ëô»è q»ø ï»ÜºqBĽâ ô ôõG týüBK þO»ƒ¾½ƒì ó½ƒ_ .òƒü s q»ƒèºk îƒðBƒÜ»ƒPƒwºk ô Ak»ìºkq»w ô»è »Ü¼ pý_ ô»C ÿºô»ðkrÜôÃG .þðAtì»ð ...?ôõGAqk ÞÈ q»wôõð lð»_ »è »Ü rOAôk þðÂBw ÿsBØ þܼ pý_ ô ôk ß»ü ô ºô»ìôõG Þü tð »G ókrÜ îü qºlÔ»w Asºo ô ÿôBdƒýƒGºo þðBÜ»ì»øq»G ÿq»G»èq»w ÿlýC ,ÿkqõÜ ÿsBØ ÞÈu ¼ o .ºô»ðôõGlñÈõg îü rý…¾õâ s»c q»â»C ,ôõOBøAk ÿ»í컄 YñÉK :þOõâ ÿæ »ñý_ºk ºô»ÝÉK ô ºqºô ,Qƒü»ƒÜºk »Ý„»âB„ ô ôõG ‡½g ÊK ïq ¼ s .ÿrý…¾õâ .îÈk :ôõG | .îP…ü¼ o»ð ï»G .ïBwrO ºq»wôõð ô»C ÿºô»ðôõGô ô oôºq»G »è òOõâ þ_ »è .ïBwrOºk ºvÉGkq ô ô òýGkq ô ó½_ »è ,†üºô»è rPãðrâ ô ÿrƒýƒ…ƒ¾õƒâ »G ?òOõâ ÊGºk :Rõâ îì½g ÿ»ÜºqºkArG »ƒG .îñýHýG ?ÊÜ :þOõâ þÝÈlð»ìqBÜ »è ô Rrã¾»ø îð½Ô»è»O ÿrý…¾õâ îðAõOºk ó½_ :þwrK ï»Ü½ükAo ?ËõÜ »è ?îñýHG

6

2013/7/1 »í컄 ôôk )368( ºqBìu

| óBð¼o ߺô òýÄ»C ôõük»G òÉèBC Á»â»è óôôrO æ½Ýýð ÿvÈõOô òýÄ»C AlýPwAq »è »Ü ÊñÈõðºkAô »Ô»xè»Ô »ØBO .ºô ô sºqBC þÙü rGô ÛBG Býð»O ô »ýýð ï»C þÉK »G .ºô ô sºqBC QÉG»ø ރɃPƒ„ þÝÉðBð¼ q »ãW »ýýð b òýÄ»ƒC ,»ƒãƒðAô q ‡»Üô ô q ÊK þxñW ÿ ô ô sºqBC »Ü þ¾Bü»g þÜ»ü ô ô vÉì »Ü ºô»ðAlÝÉè ﻃC .ºôArƒÜ RBܺk óAõì»ø »è AôAk ,»ƒü»ƒø ÿ vƒÈ qk ºô»ðAlÝÉè ï»C .ó tÈ qBLG òýÄ»C »è óBü½g »G ôõÝðõ_ ,»ýý…üBwBC þñOôBgBC »G q»w q»â»C ,ó rãG Ëõâ " : ʾºk ºô»ýü râAlÉK ï»G .ó»ÝýG ,krÜ óBPxÝÉw ÿ ô ô sºqBC BülüBC ï»C ÿ»Ñ¾Ak »ýýð ºô»G óBPPxü õÉK .QÈõG ‡½g óBPÝÉw»Ü ÊGºk »Ü óºlHÉè kôõxØ»ì »è ô ô q ÞÈ q ô »ñÉG »ðBP„ ô»è sAô »G òýÄ»C Ak»OBÜ ï»è »üAô ïæ òì ï»G "!»ÝG -ºôArÜ ßôõw ºô»xÝýw þÍýØAô ÿ ôBð ,󻃃ƒƒƒƒƒƒƒÝƒƒƒƒƒƒƒƒƒG s»ƒƒƒƒƒƒƒƒƒc q»ƒƒƒƒƒƒƒƒƒâ óBƒƒƒƒƒü |(d -construction).ºô»OºôB„ºõ¾»ø ½G ºô»íÈ o»ãG Ëô»ìºk ,Ak»¾Bg ï»è »üAô ïæ .ï½g þýw»Ü»ÜBO þðôõƒìs»ƒC ,z»Ü ôõì»ø ߺô ß»üºkAq BO ,†ýñì þƒxƒñƒW ÿ ô ô sºqBƒC þƒü rƒâAlƒÉƒK ô ºs ô .ºô»ìô ôkrG»ð ÿ rýG ó»ƒì»ƒO .îƒwBƒðºk ô »ƒHƒðôõƒG »ƒè òƒƒýƒƒÄ»ƒƒC »ƒƒÜ ðAtƒƒ„ºk ï»C þñOBùƒük»ƒG Alƒü½ƒg þƒOºq ô ô rƒü»ƒw .ºõýwôõð ]ÿ ½g ÿºqB_ »è [ÿºô ô sºqBC ,ôõÝðõ_ ,»ãðrâ q ¼ s þÝÉèBg ‡»ì»C ,þO»ü ôõOô ºô»ð½Ü q ¼ s »è Jºk»C ߺô ߺô RBÜôBø þxñW ÿ ô ô sºqBC þñOBùük»G ôAô»O ,óBÜ»ð»íâºk »ükkBì »ã¾»G »è ÞÉÜ»ü »Ü ÊñÉíè»xüºk ,ºô»Pw»W »G ôArPw»G .ºrOBü s ÞÈ ]òOõâ ô [ ólðBü»âAq »è òýÄ»C "þƒÈ ôºk ½ƒg " ߺô þƒðlƒðBƒƒü»ƒƒâAq ô »ýü»ñý`ñG ,RBܺk q ½ì qAlük ÿ ôAkô ô q þðAlÉK ïæ»G .RBܺk Qwô ô qk ÿ ôAqlÈ râ ½G ó ôõHOô ô q ,ólƒð»ƒÜAlƒéƒW ,»ƒPƒw»ƒW ,ó ½Ü q ¼ s þOô»Üõx¾»ø þðkrÜ ,ÿlü ô»C ,ókrÜqAôBø ,Bü»c ô ïq»„ »è óBñÉøsAô ó»ã¾»G ,»Pw»W ÿ»ðBñOô»Üqºk ï»C ôõì»ø AkºrÉè .òýƒÄ»ƒC »ƒG ó ôõƒG îƒýƒéƒw»ƒO ½ƒG þO»ýÈ oôBø Á»â»è þü»ñý`ñG þÜ»ýü sAôBýW ÿ»ã¾»G ô »ðB…ýƒð þƒO»ƒýƒÈ oôBƒø .»ƒü»ƒø »è þÜ»üºô»ðAlãðºq aýø ,»ýýð þü»Pw»W »„»ì»C q»G»è .»ýýð Ak»Pƒw»ƒW ÿ vƒÉƒ_ ô»C ô ºrO»ðAqBý„ô þÝÉPw»ø þO»ýÈ oôBø óAu»ø »è óBü½g »Ü ÿ»ðBƒÔôõƒw»ƒéƒü»ƒÔ ,òýÄ»C .ºôõOrâ óBüæ ïAôºkq»G ºôõPwAqBK ôõƒì»ƒø ,AkºôBƒì õƒÉƒƒð »ƒƒè R»ƒƒHƒƒüBƒƒO»ƒƒG þO»ýü oôBø þðBÜ»ýñÈ q»C »ülð»íƒO»ƒHƒüBƒO þPÉP…â »G þülðºõÉK òýÄ»C ï»G .»ü»ø ,ô »ƒƒü»ƒƒø ºô»ƒƒƒülƒƒƒü ô»ƒƒƒC þƒƒƒðôõƒƒƒG»ƒƒƒø þükkBì ÿBíÉø ‡»Pw»W þðkrÝíýéw»O !Bð ÿºk " : òÉ¿G Ê„ºk .»ü»ýPÉP…â ï»C »G »Ü ,ºô»C Býð»O q»ø ô ºô ô sºqBC ºô»C »è òì ÿAq »G ï»G ".»üAkqBÜ »è ÁBcq»ø ï»C ºô»C ,AkôAqlð»ü»âAq þñýÄ»C þÜBƒì ô ÊÝðAôºrÈ u BP…Éø BG ,»ü»ðlƒðBƒü»ƒâAq þðBÜ»ýü q»ãƒü qBƒÜ »ƒÜ ,QƒÉƒG †ƒýƒñƒÉƒùƒð ½gô»PwAq ß»ð ,ÊñÈk ï»øq»G ô ô sºqBC »ƒÜ QƒÈ ô»ƒüºk òƒýƒÄ»ƒC .ÿ ½ƒg ô ô sºqBƒC .RAlG ºq ôºk ô ô sºqBC þðôõG þðlðBíè»w ô R»üB„ óBÜ»Pw»W ]þðÂBDÝÉO [ ÿ»ð½G ï»C ÿ»ãÈ q »è ,»ü»Ü»Oô þükkBì þñìAs óBü u þÜ»üºô»ðBñÉøAk þñɾ»G »üºô»ð½ƒG .Ak»Pw»W þPwBC »è BOºq»w ,Ëlük»ƒG ÿ»ÝOôõƒè »ƒè R»ƒðBƒð»ƒO ,óAqAlƒ¾k ï滃G ,»üºrÉè òýÄ»C »Ü òðAsºk ,Al…ýðôõ`¾»ø ,óBÜ»Pw»W þðBGBãýð ÿ»P…ƒü rƒÔ ߺô þP„BC ÊOBÜ ,òPwºl¾»ø ÊOBÜ óBýðBü»G óBÜ»Pw»W ÿºô»C q»w »è ß»ü»ã¾»G ߺô »è .QÈ s»GºkAk ºôõPxýG óBýñýÄ»C þãðBG »üAô î„æ ,ÊðAõOBð òýÄ»C »Ü »„»ì»C q»G »Ü ÿ»ðBüu ½è¼lüBC ô»C »ãW ,z»Ü aýø ½G ô »ìBWõÈk Býð»O ,ó»Üºk þðBì»ð »G s»c ÿ ô ô sºqBC q»w »ƒG QƒÉƒG Þƒýƒ„½ƒK ô ô q ô s ½¾BC þÝÉ¿ÉÔ ÊðAõOBð ,QÉGAqk AlýxñW »è ºô»ðôõƒGBƒýƒñƒ¾k ½ƒG QƒÉƒG krƒÝƒ¾Bƒü»ƒg | #.Ë s ôAs ô þü ¼ rì þñ„»_ þýìAôºkq»G

ô ólðBüBg þwrK AlñýÄ»C »è .»ÝɾAlñì rOkq ô BG .»…ÉÜApXðq»w òì ½G ºôBì »G ]òýÄ»C þðlðBüBg ô [ "ºôBì " : òýÉ¿G ,QÉð»üBgºk òýÄ»C »Ü »ýýð ºô»C ÿBðBì ‡½g óBìrPÜ»ü »…ýƒì»ƒø »ƒíƒÉƒC »ƒÜ óBìrPÜ»ü »…ý컃ø ½ƒG óBƒü ,QƒÈ ôºk »è òýÄ»C »Ü òü»ãHÉO ÊGºk .QÈ ôºl„½g ô ºôBì ÿ sAôBƒýƒW þƒÝƒÉƒð»ƒüæ AlƒðBƒü u »Ü òü»ãHÉO ÊGºk ,QÉñÉøºkAk ólðBüBg ÿºô»ðkrÝýØBO »è ,ÞÉð»üæ q»ø þðôõG þÝÉðôõìs»C ïºkq»G »PÈ ô»Üºk ,AlÙ„»C ߺô ÿºô»C ½G ,óBìõãÉG .ºô»OBÜ þÈõð

òýÄ»C ½G ôBG þÝýPðBì¼o þÝÉñP„»ãÉO BP…Éø »üAô ïæ # »è òýÄ»C »OAô .QÉñÈs»GºkAk qAlük ½G òýÄ»C ÞÈq½W »G »Ü ºôBì »Ü ÿºq½W ô»G Býðk ÿºôºqºk »è AlýüôôkBW þÜ»ü»Ür_ »è ,AkqAlük QÈt컄ºk RBÜôBø ô QÈrܺk qBܺk ,QÉOôõwºk »ü»ø

½G óôõHOôôq ,ólƒð»ƒÜAlƒéƒW ,»ƒPƒw»ƒW þðAlÉK # ô ïq»„ »è óBñÉøsAô ,ó½Ü q¼s þOô»Üõx¾»ø þðkrÜ ,ÿlüô»C ó»ã¾»G ,»Pw»W ÿ»ðBñOô»Üqºk ï»C ôõì»ø ,ókrÜqAôBø ,Bü»c òýƒÄ»ƒC »ƒG óôõƒG îƒýƒéƒw»ƒO ½ƒG " òýÄ»C òýÉ¿G ÊGºk ,òýÈ ôlG »ÜºrýÌB„ ,ï»G .»…ü "ólðBüBg þ¾õÜ»G þéü»ì ½G »éü»ì ô ô ô sºqBC òýÄ»C ,‡»ì»è kBü s ߺô ,ôõÝðõ_ .ôArwBð»ð þÝÉðlðBüBg òƒýƒÄ»ƒC ,QƒÉƒƒðAtƒƒüºk z»ƒƒÜ ôõƒƒì»ƒƒø ÿºô»ðBñÉøAk .»ðBü u þÜ»üºô»ðBñƒÉƒøAk ﻃC ÿºô»ƒðBƒñƒÉƒøAk ÿBƒðBƒì ,òƒƒýƒƒÄ»ƒƒC .»üºô»ðBñÉøAk þHÉPÜ »è ºõƒÉƒC :ó ô ô rƒO 潃݃ýƒð ÿBülüBC Þɾ»ì½Ü ÿ»ñgºq Ak óBÜ»g¼k ô»C R»HüBO»G ,ó»Üºk òýÄ»C q»w»è Û»_ ߺô »ðAqAlñýÄ»C þPw»ø »Ü ÿºô»ðAlÝÉè »Ü ÿºô»ðAlÝÉè ô»C ,ºô»OAkºlÝÉè îøºô »ñýH„ºq ºsAõhØçƒg»ƒC þƒPƒü q»ƒð ÿæ þÉK »G ô QÈ qkºlÉK þãðrâ óBÜ»ýxðºq»Ô »O»¾Aô q ô»C " »ãW »ýýð b òýÄ»C ô»C yƒÝƒÉƒw þƒÍƒýƒØAô ºô»ƒƒýƒƒÉƒƒè ÿºôAsAq ô ô ô sºqBC" »Ü »üAô ÿæ óBü "QÉÜrìºkAk ½G ."òñýÄ»C ÿ»ñý`ñG þxñW þüºrÉC ?óºô»ðAlÝÉè ï»C ÿuk ºõÉC ºô»ƒðAlƒÝƒÉƒè ﻃC :ôõƒƒük»ƒƒG òƒƒÉƒƒèBƒC ï»C .ºqBãðBìõâ þÝÉPü q»ð þø »ýýØçg»C

,R»ícºs »G †ü qBW ÞÈlð»ø ,ïAôºkq»G »Ü QÉGºk ÁAs Ak»ðAq»Lì»è ô»C q»w »G .ó»Üºk þ„ôõO Býðk ô RBÜ ô Akô»ì ï»C þPƒ„ô ô rƒw :ó ô ô rƒO 潃݃ýƒð ]ó râºkAk q»w »è þÉK ºõÉC »Ü [ »ðBð¼ o ?»ýý_ ô ß¼ rƒýƒ_ »ƒè :ôõƒƒük»ƒƒG òƒƒÉƒƒèBƒƒC Aô ,òɾBð ½Oô»C þÝÉP„ AlðBO»üBÜ»ƒc " : òɾºk Alܼ rý_ ô R»üBÜ»c »è ?»ýýð Êè»â ô òPƒ…ƒýƒü»ƒâ rƒPƒÜ»ƒü»ƒG óAô»ƒC ½gBC ï»G ,»„BG ."ºô»Oô»ÝÉè óBý¾Alñì ?»ü»ñP…ýü»ãÝÉK ô lðºôBìºs ï»C òýÄ»C ºrýHÌ»O ï»C ?»¾Alñì ÞÉ„½Ü þðBñÉø ï»C .»ýü»…É¿Ü ô þƒ„»ƒÜô ô q ÞƒÈ pƒG ÿBýðk »è Býð»ƒO òƒýƒÄ»ƒC »ƒÜ ÿBƒülƒüBƒC q»Ýü sAq RBâºlÉK óBü QÈlük»G AlýðAtÉg þðAtÉg þðBùýW »Ü ÿBðBì ô»G ß»ð .»ýýð ï½g ߺô òì – òýÄ»C »è »ýýð ÞÉ„»G ½G Býð»O òýÄ»C Ë rÜBð ï»G– ï»âBñÉPüAô þGºk .ºô»PÈ rÝG Rq õÜ »ýðAtÉg Býðk ï»C ÞɾAlñì þðôõHÝüAk»è ó ½_ »Ü òü»ãHÉO »Ü QýÉ¿G ÊGBð ï»G ,òýÄ»C »è »ÝÉ„»G þðBñÉø ÿ ôAqlÈ râ òýÄ»C þñƒOBƒùƒük»ƒG

þÉK »G »ÝÈ ôAkô ô q òƒýƒÄ»ƒC .RAkºkô ô q .QÈ rÜBð »ðAõÉK ô ÿk»G Býðk þðBÜ»ðôõðBØ qAlük þñPxhÝÈ q »G »ãÈ q ÞÉP„ aýø qAlƒ¾k ÿ o»ƒLƒ¾Bƒì [ R»ƒðBƒƒð»ƒƒO – RAkBƒð q»â R»ðBð»O ,|]Meetic ߺô ÿºô»ñü s ¼k – !òýPÉGBƒO»ƒ_ †ƒýƒü vƒÈ qk »ƒG rƒPƒ…ƒÉƒK rPÜ»ü »Ü ÿ»Ür_ ô»C AlýüAôk »è ,ôõÝðõ_ ‡»ì»C ,ô »ü»ì»C ,òñýGºk rPÜ»ü ,òñýGºk ï»G !QÈ rýâBð ô QÈ rñÈ s»GBðAk aýø ½G ôõÝðõ_ ,QÈ s»GAk qAlük ½G ÊðAõOBð òýÄ»C þ¾»O»ì .»ðBƒð¼ q ,»ƒðlƒðAq s»ƒìAk òƒýƒÄ»ƒC »Ü »üºôBì ô»C þwrK ,òýÄ»C »è ºô»ðkrÜrýG þ¾Bg ,AlOºo»ñG »è .QÉñÉøºlük»G òýÄ»C ÿ»wBO ô òýO þwrK ,†ÉÜApXðq»w ºq»ø þÜ»ü»wBO óBìõãÉG .»ýýð óBÜ»ÝÉLwºk q»ø †ÉK ,ÞÉñýÄ»C ï»G ,»ü»ø ÞÉLwºk BG .»ð»üBhG|( construction) þÝÉðBð¼ q ÞÉP„ .»ðB_õÉG þÜ»ýü q»wAkô»w òýÄ»C òýÉ¿G ï»G ,»Pxü õÉK »ðAq»wAkô»ƒw þƒð»ƒüæ .»Pxü õƒÉƒK ºkAq ô»ƒG q»ƒø †ƒü rƒâAlƒÉƒK ,q»Lì»è ï»Ü»ü »G óBñÉøsAô ô ºô»ðB…Ü »ãW »ýýð b ,óBÜ»PÔrâ ô Qw»Gq»G ï»Ü»ü .Ú„»C ÿBíýw þðAlÝÉO ô ókrÜ»„Aô»_ ô ó»üBhG »ü»ñýÄ»C ô»C »ñýØ»PwAq þñýÄ»C

êüBØ òýÄ»C ½G »ðAqBݾ»ÝÉO ÿºô»ðAlÝÉè ?òýð BƒPƒ…ƒÉƒø »ƒüAô ïæ :ôõƒük»ƒG òƒÉƒèBƒƒC ºôBì òýÄ»C ½G ôBG þÝýPðBì¼ o þÝÉñP„»ãÉO qAlƒƒük ½ƒƒG òƒƒýƒƒÄ»ƒƒC ÞƒƒÈ q ½ƒƒW »ƒƒG »ƒƒƒÜ »è ,AkqAlük »è òýÄ»C »OAô .QÉñÈ s»GºkAk Býðk ÿºôºqºk »è Alýü ô ôkBW þÜ»ü»Ür_ qBܺk ,QÉOôõwºk »ü»ø »Ü ÿºq ½W ô»G »è ÞÉP„ .QÈ t컄ºk RBÜôBø ô QÈ rܺk ,RBƒƒâºk pƒƒK »ƒƒè ôõƒƒWq»ƒƒK þƒƒñƒƒ„»ƒƒƒ_ BO½ÝÉG þÝÉñPülÜ»ü ,ó ôõG þÜ»üºô»ðB„»â ï»G qBGô qBÜ ÞÉOBÜ ï»G .þü»…ýì»ø ô ïºkq»ƒG»ƒè »ƒíƒÉƒC ,QƒÈ oôõƒwºk ºõƒƒÉƒ„ ôõݾ»G ,òýð Ak "ô ôk ÿ»â½ðB„ " þüºkBìBC þñP„»ãÉO .òüAk "ß»ü ÿ»â½ðB„ " »è ô ôk : »üAkºrÉè òýÄ»C ½G þƒü»ƒ…ƒýƒì»ƒø ߺô þÝÉP„ ô þñýG óBü rPÜ»ü »ÜºqAl¾k óBùýW ÿ uk ß»ü þÜ»ýü q»ƒãƒýƒðBƒìºqBƒØ »è »Ü òü»âºlɃO ô ô s AkºrƒÉƒè .Alƒü ô ô q þ¾Bg ﻃC AlƒÝƒýƒPƒðBƒì¼ q ÿBƒü u ½ƒè½ƒPƒýƒì þÜ»ýülðºõÉK .»âq»ì »è ÿ ô ô q »üºô»ðAõO Alâq»ì ô òýÄ»C óAõÉð »è Á ôõØ ô Þü tð ô óBPxü rO óBìõãÉG ÿ»Ü»ÝOôõè »Ü ,»ü»ø ôõƒÝƒðõƒ_ ,ºrƒÉƒñƒâAô kqBƒ`ƒü q ÿk¼ tƒýƒC ô ÿ ôArOô»ð ÿ»Ür_ õƒÉƒð »ƒOºôArƒ„õƒâ þðAõOBð ÿlý_ rOAôk ô ºôºqAlük ÿ o»K tü q ÿºôºqºk »è ÿBýðk ô»C ½G ºô»PýÈ q»ãG .ºô»PÉñÉìºk Ak»Ü»ülðºõÉK þÝýPðBƒì¼ q þƒÝƒÉƒñƒPƒ„»ƒãƒÉƒO »ƒì»ƒC .òý`G Alü vâ»G ÊGºk »üAô ïæ »Ü ,»¾BÝükAq ÿ»ðAlð»ìq»ðõø þÜ»ýýðAõW »ñP„»ãÉO ï»C »è ,òì ÿAq »G ,ï»G ,»ü»ø þð»íƒâºk ïæ .»üºq ô»â þÝÉðBxØõð þ„ôõO AlýðôõG þÜ»üºq ôõPwõC »G »ì»ƒC Ë rƒÜºk »ƒüAô »G ß»ð ï»G ,Ë rñGAk tÉø»G þü q»ðõø ôõÝðõ_ .òýÄ»C þýÙýØ»c þÜ»ü»Ô»xè»Ô AkBýðk õÉð »è ,ÞÉP„ ôõì»ø ÿAôk ,òýÄ»C

:ºô»ýýxðºrÔ»è.ô ÿqõÕü»O qôõxð»ì ÿæ ºô»ñýÉG »PxÉC :ó ô ô rO æ½Ýýð .òýÄ»C ½G ºõÉC þO»HüBO þñP„»ãÉO òƒýƒÄ»ƒC Qƒxƒüõƒüºk ½ƒHƒìAq óBƒƒíƒƒOô ïBƒƒÜ »ƒƒè ﻃƒG .ºô»ƒƒƒPƒƒÉƒƒñƒƒÉƒƒùƒƒGAk òƒýƒÄ»ƒC òƒýƒðAõƒOºk ºôºô»ƒðkrƒÜrƒýƒG ?ºô»ñýñÉùGAk »è ÊGºk »üAô ïæ :ôõük»G òƒÉƒèBƒC þðôõìs»C Á»â»è »Ü ºô»¾Bg ô ôk ÿ»ãÈ q þwrK »è ,»üBG»O ô ºô»PÈk z»Üq»ø óApGAk òýÄ»C ,BOºq»w .òýÈ ôlG òýÄ»C ÊðAõOºk »Ü ,AqBC »PÉñÈk ß»ýüBýW óBü ,QÉG z»Ü ô ôk óAõÉð ÿºkBw þü sAôBýW ï»C .ºô»ðBüBO½ÝɃG þƒýƒO»ƒüAu ôõƒw »ƒG ,AlðBÜ»OBÜ ÿ»Gq ¼ s »è ,ºô»ðkrÜBƒýƒW †ýÝÉOBÜ ï»G .»ýýxñW þƒü sAôBƒýƒW Qg»W óBxük òýÄ»C ,»ýýð »ì»C »Ü»wBG ô ôk ,Bíýw ô ôk BP…Éø »Ü ºô»OBܺk ºô»è .ó rPÜ»ü ÿ ô ô o»Gô ô q ºô»ðlðAõð þg¼k þÝÉígõO ,AlñýÄ»C »è ,»Ýük þÜ»üBOAô »G ,þƒüBƒýƒW ,óApƒGAk »ƒÜ »ƒü»ƒø ﻃƒÜ»ƒƒü .»ü»ø|(Deux) ß»ü ô ôk .»Ü»ýü sAôBýW þ¾Bg .ß»ü ô ôk »è »ýýPü rG BOºq»w òýÄ»C q»G »è ÞÈ q òýÄ»C »Ü »ü»ì»C ï»øô ôk ô»è ,AqBC »PÉñÈk ß»ýüBýW »Ü ÿºô»C ÿ ½g RAô oºk ºô ôk ï»C »Ü Ak»Ürƒ_ ô»G »Ýü q»g ÿ»Ür_ ô»C ,RBƒhƒGqºk »è Býðk ô QƒÈ ô»ƒÜqºk »ƒü»ƒø ÿºq ½ƒW ÊðAõOBð ,ºô»OBÝHýØBO ºõÈõð þÜ»ü»ãð½w þÜ»üºõƒÉƒ„ »ƒè »ƒãƒW ß»ƒüºõƒÉƒ„ b »ü»P„ ô»C »ì»C .QÈ rãGqºô krÝOô»ÝÈ q òýÄ»C .òPülÜ»ü óBü qAlük òɾºk þÉK Qwºk ºô»ÝÉñƒPƒülƒÜ»ƒü »ƒè »ƒ…ƒýƒì»ƒø óBƒƒü òƒƒPƒƒülƒƒÜ»ƒƒƒü ﻃƒƒC .RBƒƒƒÜºlƒƒÉƒƒK þÝÈ q ½W ,òì ÿæ ,‡»ñOô»Ý¾»ù݃Ƀè ÿ ôAkô ô q ÿ»ƒãƒÉƒK ,þƒƒÝƒƒü tƒƒýƒƒÔBƒƒPƒýƒì õÉð »PÉ_Bð »Ü ÞÉP„ »OAô ,QÈ qkºlÉK ÞÉè»â .ºô»ðBÜ»P„ ÿ ½ÜõÉñÉG þðôõðBØ ï»ƒC ÿ q»ƒðõƒø ô þƒGºk»ƒC ÿ»ƒðôõƒƒíƒƒð óBü»ñýÄ»C þì»Ü»ü þ¾Bg óBü ÞÉLwºk óBì¼ q ô ß¼ rý_ Êè»â .ºôAlƒðBƒ…ƒýƒð AlýÉO ºô ôkrÜ óBü»ðBðôõíð ô»C þwBG ô ôk ÊOBÜ ,QÈ ô»Üºkqºk R»HüBO»G ô ôk óBì»ø ,òý_ ß»ü »G q»w »ÜºqAlƒ¾k RÂô óBì»ø óBü ÀÉg óBì»ø ,Nô ô râ ArÝ„BC»G QÉýèô ô u ô ½ƒDƒÉƒì¼ q .òƒýƒð »G q»w ôõÝðõ_ ,ó»ýüBýW ï»C ÿ»ðôõíð ï»C .òñìu ôk rPÜ»ü »G »Ü ó»Pwºk ô ôk þgBð »G »Ü ,òýÄ»C ÿ»èBð½âBük »ð»üæ ºq»ø þðApGAk ô u râ ºq»ø þü»ðæô ôk qBãXÉC þÝÉígõO ,Ë o»KºlÉO AklðõƒO sAôBýW ô ôk þñOô»Ý¾»ùƒÝƒÉƒè .»ƒãƒðrƒâ ,ºkrÝOô»ÝƒÈ q þƒÝƒÉƒPƒ„ ,»ƒÝƒÈ ôAkô ô q ,"òýÄ»C þðBƒÜ»ƒðBƒÜ»ƒO " ,ºqºlƒðBƒÜ»ƒO ﻃè .½ƒƒðBƒƒ„ ]þƒƒÜ»ƒƒüºôAqAs[óBƒƒxƒük ô QÈ rñÉùGAk Ë rܺk òýÄ»C ,ºôºôAkô ô q ôAô»O ô »ì»Ü»ü þ¾Bg »ì»C .AqBC »PÉG »ýýìBwq»w óBü óBÜ»O ï»C .ÿ q»øô»W þÝÈ q ½W »Ü QÉGºk ß»ü»w¼ rK »G Á»ÝÉO ,òýÄ»C .»üBýðk þÝÉðôõìs»C þü»ñý`ñG »ülðºõÉK ô òPülÜ»ü þüAs»Ü»ø ô BðBw ,»ýýð z»Ü ô ôk óAõÉð þðBܺôArgAk »ÝÉðBü u ,»ðBð¼ q ô ólðAq s»ìAk òýÄ»C »ƒè »ƒð ÿlƒýƒ_ ﻃG ,ʃðºk¼ q ÿ ½ƒg »è ôõݾ»G ,ºôº|(Un) ß»ü ÿ»ãƒðAô q îɾºk þÉK òì »ü»ì»C .ºôº ô ôk ÿ»ãðAô q ÿ q ¼ s »G ,ï½g ߺô ." ô ôk ÿ»â½ðB„ " ,ïôB…ÉÝüAq ºôBì ô óBÜ»w¼ rK þwrK »ƒG qAlƒülƒðºõƒÉƒK þƒwrƒK Bƒýƒð»ƒO ß»ƒƒð .ºôBOºq»w ½G òýÄ»C ºõÉC ÿAq »G :ó ô ô rO æ½Ýýð AlOBÜ »è ôõݾ»G ,ºô»PÉGBð RqõÜ òPülÜ»ü »G ºõÉC »ýý_ ÿ»Ü½ø .QÉñÈlük»G ÿ½g

7

2013/7/1 »í컄 ôôk )368( ºqBìu

þÔ»xè»Ô ÿ»ãðAôq »ü»ðBPÔ»ø þÜ»ü»„½â QÉwõñüºk| »ì»c kAsBC .k

»ðBýýÔ»xè»Ô ÿºô»ðkrÜrýG ÿBO½Ü µï»ùÉw þ„»G ºô»ðkrÜrýG q»w»è rP…ÉK ÿ ô»C q»w»è rPðô ô q ô rPñý…g»ð Ë»ñÈ ô ÿºô»C½G ºô»ðkrÜrýG »Ü òü»ÝGºô»C½G BíÉø òýðAsºk þPxü õÉK»G òýÉ¿G »ðBìõOô ô »ðBýýÔ»xè»Ô ï»C ÿ tÉø .»üºkBìBC BðBíðôõG»è ÿ ô»è »üºô»ðkrÜrýG ,»Ä¼ rì ÿºô»ðkrÜrýG »ðBýýÔ»xè»Ô .Ê_ºk µËk ÊPw»G»ì ½G BðBìrýG»è »üAk»üºô»ðAo»â ºõÉ„ ô»è »üºô»ðkrÜrýG ºq ½W ½G »…ýPxü ô µ»ðBùð»K Ak »Ô»xè»Ô þP„ô ô rw»è »üºô»ðkrÜrýG ºq ½W ï»C »O»H¾»C ÿBãÈ o»è »ãðºq þPwAo»G òP…ü»â ½G »Pxü ô »Ô»xè»Ô ½G Qxü ô ºrÉè .»Ô»xè»Ô þðBÙ¾õg ‡ºô»C »Ü ºô»ðBÜ»ðBìApÉO ÿ»ðBýì»è óBü Ë rܺtýPÜArK »Pxü ô ï»C ºô»ðôõHìBwq»w óBíðBÜ»ýýÔ»xè»Ô ºô»ðkrÜrýG µ»ðAu ¼ q þðBüu .»ðAu ¼ q þðBüu QwBC»è »ðkrÜ»PxÈõ¾»ø ÿºqBG»è BðBì ,BðBì þðBÙ¾õg ½G òÝÉñÈõ„ ‡»ðAô»ðkrÜrýG ï»C ,µòÈ pGBðAk ÿlÝÉè þO»üAôºq »Ü »ü»üºô»ðkrÜrýG ºq ½W ô»C »ðBýýÔ»xè»Ô ºô»ðkrÜrýG .ºôºõOBøAk µ»Üôõð»ø Êü»¾ôõW ,»¾ôõW»è ˺krÜ ßºô †ýðBüu þPÉýP…â µºôºqBýwrK rÈ u »OBgºk óBíðBüu »Ü »üºô»C »Ô»xè»Ô .»…ü rOAôk µ»üBPxÉC »Ô»xè»Ô »üºõÉ…ì»G .ÊñýGºk ,lð»øºpÉG Ë»ìBñwB𠵺ô ôlðBK»w ÿ ½g AkAôBCu ¼ q þPÈ q»ð»è ‡»ð»üæ ï»C .Ëk »Ü »„ºô»C µ»ü»ø Q…â †ÉK »Ü ÿ»ì»C »Ô»xè»Ô .ºô ôkrÝñýGAk ÿ ½g½G rO þðBÜ»ñýéLxük ôBð»è þ…ü qBük þðBñÉùPwºk»G ½G ºôõG ÞÉè½K »ÜBO »Ô»xè»Ô ºôõGºô»Cq»G»è ºô ôkrÜ rO þðBÜ»ñýéLxük þ…ýñPwºkÂBG µ»ü»ø ÿ ½g ÿ q»ãü qBÜ ÿ ¼ rì ÊñýéLxük ߺô »Ô»xè»Ô .)þüBðAk( òýðAs ÿºõÉ_qAõ_»è »üºô»ðkrÜrýG »ðBýýÔ»xè»Ô ºô»ðkrÜrýG ½G .ºqBük BðBÜ»ñýéLxük ôBð»è ô»C Ë rÝG »Ô»xè»Ô ÿ ô ô vÉì»G RºqBG»w ºôºqBHì»è †ýÝȺô»ñü vÈõO b»ø .ÞÉñýéLxük »ü»üºô»ðkrÜrýG ô»C ‡»ðAo»â ï»C »ðAo»â »Ô»xè»Ô »Ü BܺlñýØ»ü æ óBì»ñýñýG »ìºô ô»G "?òü»Üºk»Ô»xè»Ô ½G" òýwrL„ºk »Ü .ArÝÉK ÿºuBìBC ºôºq»xüæ þP„ô ô rw ‡ºô»C »Ü )þüBðAk( òýðAs ½G »ýü qAlñýÄ»C »Ô»xè»Ô òýGºkBñ„BC ‡AôBCu ¼ q ÿ»Ô»xè»Ô þܼ rük Q…â q»â .AkºlðB…ýð½G ÿ ½g ߺô óBì»Ô»xè»Ô µºô ôkrÜ »ð»üæ ï»C q»w»è ÿ qBÜ ÿkq ô ô»G »Ü¼ rük ï»C òýñýGºk òü râqºô »ðôõíð»G )óBÜ»ýýÔ»xè»Ô ºô»ðkrÜrýG( »Ô»xè»Ô lð»_ µó ½_ ºô ôkrÜ»ÄAq þ„ºô»C µQxü õÉK »ðAô»ðkrÜrýG ï»C óBü ºô ôkrÝýO»üBļ rì þܼ rük»è óBýðlðBgq»_qºô .»ðôõHãñü râ òýðAsºk þPxü õÉK»G ºôºq»xüæ ÿ»ðBñP…ü»ãÉO ô»C õÉð »ñý_¼ q rOºlÈ s ÿºô»C½G ô»G R»HüBO óBíñýñýG òü rOq ¼ s BO òü q»G rPñü q»HÉñÈõ„ ôºq»G óBì»Ü½âôõPÕâ ÿ qBØBC »Ýðõ_ .ºô»Pɾ½Üºk óBÜ»ýýÔ»xè»Ô ºô»ðkrÜrýG ÿ»…ü o»è »Ü BÝPwô qk æ »ðBð»üæ òÈ qkºlìBXð»C þÔ»xè»Ô ÿºô»ðkrÜrýG þO»ýøBì»G R»HüBO ÿ»ðBü½âôõPÕâ ô»C ÿ»Gq ¼ s þO»ýð½_ :»ü »üºõÉ…ì»G »Ü ÿ u ½èBñüu ºlÈ s ËqBýwrK»è òñýñÝ…K BðBÜ»PwBC ÿ»Gq ¼ s»è þO»ü½G þwBG ôBð ºô»OBHðBìºk »…ýì»ø ߺô ‡ºô»C »Ü ?»Ô»xè»Ô þñOô»Üqºk ï»C þðBÜ»ðÂAk ôBð »ñý_¼ q rOkq ô ô ÿºô»C½G ?ÊG»ø »Ô»xè»Ô ÊGºk ½G óBü ?»Ô»xè»Ô ßAu ÿæ ºô»ñýÈ o»âºk ô ôkrÜrýâAk þðlðBÔ»xè»Ô þðBüu»è q ¼ s Ê„»G »Ü ºôºqBýwrK ï»G R»HüBO Alü rÈk .Bܺl¾BØq»w ºô»ð»üæ ï»G ÿ ½g Alü rÈk ÿ»OBÜ ô»C R»HüBO»G Alü rÈk »Ô»xè»Ô ÿ qBýwrK" BüBC ÊwrKºk òü»ÜºôºqBG»è þðBìApÉO òü sAõgºk »íÉC ÿ»ð»üæ þðôõ_½G»G " )?»ü»ø »Ô»xè»Ô ½G ÿBíýPñýC óBü( ?ºô»Ô»xè»Ô ÿ»ðBg »PÉ_ºk ?»ýý_ »OAô ."rÉg»ð µÊ¾»G" :ºô»PÈ qlHìºô ºq ½Xì»G ºqBýwrK ï»C þìºô Ê„ºk Alü rÈk »Ü»ìºô ºô»ýìo½Ô ÿ ô ô o»è" »üAõ…ýÉK .rÉg»ð †ýì»ø µÊ¾»G ï»ø BOBÜ ß»ü»è BíýPñýC »Ô»xè»Ô ½G BíýPñýC »Ýðõ_ »¾BO»G »Ü»ìºô »Ü »üBðBì ô»G ß»ð z»G ."»Ü½ÜBð µþÕü rÌ»ì ËôAq s»ìAk ,óBíýP…ýð óBü R»¾ôºk ,þO»ü qAlðºôBg( þP…â ÊP„ ½G »ýýð ï»C ÿ ôBý„ óBü þPxü õÉK q»w»è ‡»Ü»ü qBýwrK q»G Q…â" Alü rÈk ÿlük»è .).. kõgBü QxðAs »ðôõíð½G ÁBK »PÈ rgºk ?þ_ ÊOBÜ Êè" ."ºôBPwºô »ýɾ»G ô rÉg»ð »OAô ‡»ì»C .ºô»Ô»xè»Ô ÿ»ðBg »PÉ_ºk »ì»C óBÜ»Ôõw»éü»Ô þðôõ_½G»G ºôºq»ðõø µþwBñ¾»ì½Ü ôBü týÔ Ë rOô ôºk »Ü Bøºô q»ø .þO»ü»ø »Ô»xè»Ô ÿ»ÔBì ô»C »ü»ø þÔ»xè»Ô ÊP„ô ô rw »ÜºqBýwrK ?»ýý_ BÙýw½ì kõgBü Jºk»C µBüu ½è½K ¼ rxð»C Alü rÈk ?ºô»ðBg óBì»ø »PÉ_ºk ?»ü»Ô»xè»Ô »Ü »ýý_ »P„ ô»C ÿ qBýwrK BüBC ï»G ,ºô»ñýñýGºk þÔ»xè»Ô òü rPì»Ü µ qBýwrK òü rOq ¼ s ïºkq»G»è óBì½g »íÉC ºrÉè" »üAõýÉK µ?»Ôõw»éü»Ô ÊÜ »Ü ºô»ðBÜ»üºôAq s»ìAk ºqBü pG ÿ tü q »PÉ_ºk ‡ºqBýwrK ô»C óBü µ¼pì»C ó ½_ Bøºô q»ø ?»ü»ø »Ô»xè»Ô ½G ÿBíýPñýC þÔBì ÊÜ µ?»ýý_ ×õw»éü»Ô ,Ë pÈk ,˻ܼ rýG»G ºô»ÝÈ»ðB…ýð b ÿBãÈ o»è ?òýGºkBñ„BC þÔ»xè»Ô ÊýÈõâ»G þP…â»G ÿBðBì þÔ»xè»Ô þÅü»K Bøºô q»ø ?òýGºkBñ„BC þÔ»xè»Ô þÝÉxÉw¼ rK óBü Êðôõìs»C ô»C µþÔ»xè»Ô òɾºlýÉK ÿºô»C þO»GBG q»w»è òü ô»ÝÝÈ q »íÉC Ê„ºk kõgBü."?»ýý_ .)1( "?òOrâqºô þO»üAôºq µóAsBw»ñÈk BüBýO »ðAqBýwrK ï»C ÿ»ñÈõ„ ºq ½W ô»C ôºq»G Alü rÈk ºôºq»xüæ ÿºq ½Wô»G »Ô»xè»Ô»è ºô»ðkrÜrýG ?Ë rܺlÉK þ_ »Ô»xè»Ô ?RBܺlý_ »Ô»xè»Ô ?»ýý_ »Ô»xè»Ô »Ü BGºk ‡»ðAqBýwrK ,»Ô»xè»Ô ÿkôõw ÿ ô ôk»G òðAo»â »ðAqBýwrK ï»C ?Ë rܺk Á»â»è þ_ »Ô»xè»Ô kõgBü ºô»Ô»xè»Ô ÿ ôBð»G þ_ »OAô ,Ëô»ÜºlPwºk ºô»Ô»xè»Ô ÿ ½ø»G ÿ»ñýðAs ô»C þðôõG»è ºô»ðkrÜrýG" ?Ë rܺk Ak»Ô»xè»Ô ß»O»è qBPÔºq †ýð½_ µ?Ë rñÉøºlì»øq»G ºô»PÉHG ‡»ðB„ºo»ø ô»C ÿ ô ô o»Gô ô q BܺlÉèAô Alü rÈk "»Ô»xè»Ô þÔ»xè»Ô þOBwArük »O»H¾»C ,BðBÜ»ýü ¼ rì óBü þO»ü»ì½Ü »PxðAs ôBð»è ó»Üºk »Ô»xè»Ô»èAô Alü rÈk þwrO .)2( ºô»PÈõPG ,Bxðºo»Ô»è R»HüBO»Gºô µóBìs µJºk»C»G R»HüBO ,»Ô»xè»Ô þðôõHðô ô»è »wrO »ðBñýéLxük ºq ½W ô»C ôBð»è »Ô»xè»Ô ÿºô»ðAõO»è ÿºô»C½G ,»Ô»xè»Ô ÿºô»C½G ,Ak»ðô ô q »ì»C ÿºô»C½G .þÔ»xè»Ô ÿºô»ðkrÜrýG»è þPxü õÉK þO»üBļ rì òý_ºk½HüAô »íÉC ,ÊG»ð ó ô ô þÔ»xè»Ô ÿºô»ðkrÜrýG ï»C ÿºô»ðkrÜBýW ½G »ÝÈBãÈ q ºô»ðkrÜrýG »ðBýýÔ»xè»Ô .»üºô»ðkrÜrýG »ðBýýÔ»xè»Ô»G ºô»ðkrÜrýG ½G ÿ qBýwrK »ü½Gq»ø .»ýýð þÔ»xè»Ô ÿ ô»è »OAô ,rPü ô»è »üºô»ðkrÜrýG »ðBýýÔ»xè»Ô »Ü ‡ºô»ðkrÜrýG .Ë rñýHG þÔ»xè»Ô ËqBýwrK ߺô »…ýì»ø »Pxü õÉK þO»HüBO þO»¿w»g þÔ»xè»Ô ÿºô»ðkrÜrýG »Ü BܺlPwô qk æ óBì»ñP…ü»ãÉO ô»C ÊGºk þðBÜ»O»¿w»g Q…â »Ü ÊPwºõGºôæô»è »ì»C .»…ü qBÜBýW ÿ q»ÝPwô qk µ»ü»ø ÿ ½g | .ó»ÜºlÉLPwºk óBܺô»ðkrÜrýG »Ü Ë rÝÉLü qBÜ óBü Ë rñýHG Ê„ºk »OBÜô»C »Ô»xè»Ô

by Jan Plug .1|Right to Philosophy :|s Afraid of Philosophy?'|Who.|Jacques Derrida.1 .7.|p.2002 .|Stanford University Press .|Translated |Ibid., p.9-10. .2

ÿqBĽG ïAk»ì krÜ õÉg »G ÿrO þwôõñðBì¼o lð»_ ÿ»ÝüAk ô»C ,1856 BO 1851 ,ÁBw añÉK ÿºôBì rÉGõéÔ # þÝÉOBÜ .ºôõG »ðBì¼o ï»C þñýwôõð þÝü q»g ô»C þðAkq»w ÞÈqBW lð»_ R»ðBð»O ,ºôBðAk ½G ÿq¼s ÿºqºô»O »O»ðôõG »Ü ,ºôôkrÜ ÿ»ðBÝ_¼qB„ þüBO½Ü 1856 þ¾Bw ÞÉOBÜ.»Ü»ðBì¼o þýܺq»w 4392 ÿ»Ýütð ,QÉñÉøºk »Ü»wôõñPwºk »G QÉGºk ºo»Kæ »ðBñÉøAk »è ÞÉÜ»ü »G ,rÉGõéÔ ÿºqBÜ ô»C | .òÉðºkAk Jºk»C þðBùýW þðBÜ»ðs»ì | þðAtÉg þülðºõü»K ô þPxü ô»„½g rO þÝÈ qBW ÿ qBĽG ïAk»ì þðBÜ»ð½Ü Bø»G ô óAtÉg ÿ»wBñÉK ,ºô ôkrÜ þýxðºq»Ô ÿ»ã¾»ì½Ü óAõOºk óBÜ»ýýxÝÉw ºs»c ó ½_ Bø»G ô Qü q»ð q»w»G »è ,òG ÁAs AlðBÜ»ýýO»ü»ì½Ü þðAõO Al…ýOBÜ óBì»ø ½G Ëõð þÜ»ü»wBñÉK ,QÉñÉùGAk þPxü ô»„½g ï»C ÿ»ãÈ o »è rÉGõéÔ ÇBPw½â :Qɾºk óBíÉK ºô»ðBì¼ o þÝÈ q ôõñw aýø þPxü ô»„½g( ,QÉwBðBð þPÉXð»â ô rýK ,»ýýð »è ).»ýýð ½G ÿ qAu»ø ô lð»ì»¾ôºk þPxü ô»„½g Al…ýOBÜ óBì»ø »Ü ,»üºõÉK þýPÉ„ þÝÉâºo ô»C þðBü u qBW q ¼ s QÉðAõOºk .RBÝG óArÈ ô »w»Ü | ô ‡½g þÜ»üBOºq»w ÿlüuArO þÜ»ýüBO½Ü þðBÜ»ýülð»íO»HüBO »è ÞÉÜ»ü »Ü ,»üºô»C »ðBì¼ o ï»C ÿ rO Þɾ»ì½Ü »G »Ü»ðBì¼o ÿBOºq»w ,RBܺlÉLPwºk ‡½g þܼ rý_ þðôõG »è Q„qAs õâ óBü ôõì»ø ,ó»Üºk Aõýø pK ô ‡½g þÝÉðBüu ,Ak»Ü»ðBì¼ o þüBO½Ü »è ï»G þÝK ¼ rO »OBâºk »Ü»ðBì¼o ÞÉOBÜ ÿ»ðBýülü uArO qBãXÉC þÜ»ýüBO½Ü ,ÿ ½g ôBãð»ø ,ÓBð½Ø »G ÓBð½Ø rÉGõéÔ ï»G .»ü»ø ÿBü qºk ôBð »OBhðBìºk ºkq ô ºkq ô ,QÉðºk »è ÿ ½g ‡»ì»C .ºôºq ô»â þÜ»üBülü uArO þãñü râ þÝÉÝýñÜ»O »G ôõG rP„BK ,Alü½g ô ºks ½ð ÿºk»w »è ó rÈk½ì þðBì¼ o .ArñÉø qBÜ »G Alì»PxýG þüBO½Ü †ÉK ,‡½g þÝÉðBì¼ o ÿºô»ðlñÈõg ºqBük ºô»ýü q tø ô þGºk»C ÿ ô ô o »è »Ü lð»_ RBܺk Êè RAô ,QÉG †g»Gkôõw ºô»ðBì¼ o ï»C ÿºqBG »è R½g þÝÉXðq»w »Ü»ðBì¼ o q»â ,ºô»ðAô»`ÉK »G ,QýwôõñG Q„ºô»ðlñÈõg þO»ØBO q»ø ,QÉG»ð ‡½g »è ó ôõGôAô»O ‡BK †ýñì .QÉGBð ï»C ôõG ‡½g îÉK ,»ðBì¼o ï»C ÿºô»ðlñÈõg ,îwôõñG ºô»üºqBG »è ï½g ÿ»Xðq»w lð»_ »è þ„½hPwºk þO»ü½g ÿ»ãÉW AkºrÉè ºqBük þPwAo»G »Ü ,òü»ÝG| rýGBw qBG»W þðApÉâqºô ½G ºôB…ÉÜ ÿ q ¼ s þÜ»ýýÜçýø | .óBùýW ÿ»ðs»ì »ðBì¼o ï»C |:óBܺôB_q»w .ÿ qBĽG ïAkBì .rÉG½éÔ ÇBPwõâ| 1. .ï»Ü»ü þKB_ .rýGBw qBG»W :þðArÉâqºô ÿºô»ðkrÜôÃG ô NB_ þýO»üAq»GõÈ o»G 2012 -þðBíÉéw nimmt Rache .www.faz. net Bovary, neu bersetzt Ein Gesellschaftsfeind |Georg M. Oswald-2. Madame -online.Flaubert.Madame Bovary-3 |www.Literaturwissenschaft

).lðAq s»ìAk R»ýýðBíè»Ì ô þñýüBC þðAôBýK ÿo»„ þÝÉÐBð½Ø þwBG »ðBì¼ o ï»C ºqBük

Ak»OBÜ ô»è ,RBܺk Bxðºq»Ô þOÂô þü ô ô vÉì ô þñýüBC þðAôBýK ÿ o»„ BP…Éø ï»è .ôõHOBø»ð þüBO½Ü óBÜ»ýýðBíè»Ì zBG ºo»„ ô»C qBW òülð»_ Ak»ðBì¼ o óAõÉð þâ½èBük »è þO»HüBO »G ,QÈ rܺk | .»Ü»„»Ø ô "»ì½C" »ÜºsBxðBìqºk ,óºqBÝÉG ô Á»íì»O ôõì»ø óBÜ»„»Ø( þOBÜ Bùð»O ô òÈõÜ »è ÊðAsBð z»Ü ,ó ô»Üºkqºk óBÜ»ýýO»ìqBü ÿºô»ðkrÜkrâ »è»K õè»Ü ,BxÉ¿Ü »ì¼pG îðAsBð þPxü õÉK »G ï½g þýWq»g »G ô ï»ÝG bBì óBÜ»ýü õü s »Ü ,ï»ÝG ô»¾»Ø ÞÈ oBW»P¾Bâ»P…ì !ºrP„BG »íÉC þýø »è óBýÜAq ½gôkq õg ôBð»è ,óBPwqAk »è Akõg Ë rܺk »Ýðõ_ »üAkõg ï»C îðAõOBð òì ,Ë rPwq»LG ‡»ã¿ÉÜ ÿºõÉ„ »G »ðBì»C »Ü ,ï»ÝG Á ôõHØ ÿ»ÜºqAk »G ,óºkºk óB…ýK ÞÈkrÉìºrýK ß»ü»wBýK ß»ü»`gBG ôBð»è ºô»ýýPwºk »ì»C »Ü ,RBܺk qBÜ ô»C ô qBÜ ï»C ,RBܺk óBÜ»„»Ø ,RAkºk þðB…ýK Alü½g »è ÿ ½g ô ó ôõG þðAs»ð ÿ qB_ô ôk »…ýì»ø Êè óBü½g ôõܺô †ýݾ»g QÈ ô»ðBüºk 154 :ë ).ó»ÝG rÉGõéÔ þðkrÝýüBâkAk ,óBì¼ o ï»C ÿºô»ðôõGôÃG ‡BK »è »è rOBü s »Ü ,rÉGõéÔ ÿ s»cBð Þɾ»ì½Ü AkBâkAk »è ó ôõ_ ,ó ôõG sAõhñýüBC þðBw»Ü ÿ»O»ì½O ô»G ,krÜ rÉGõéÔ »è óBýOBÝ„ QÈ ô»üºk ,RBܺk þüºo»G ÿ»„»ãðBG( ).RBÝG NArg »ã¾»ì½Ü þP…â þP„ôºo q»w»è ÿ q ¼ s þÝÈ qAsBC ô þO»cºoBð rÉGõéÔ rÉGõéÔ Ak»OBÜ ô»è »PwAo .B…ÉÜ »ðBì¼o ï»C óBì»ø »è ,Ûºp¾k þðBw»Ü þ„rÉø q»G »Oô»Ü ÊK þñü r„Bð ÿ»xØ ô »ñgºo q ¼ s Al…ýOBÜ ,óBùýW ô Bxðºq»Ô ôõì»ø ¼pì»C Êè ,ArOõâ

þôlG»Ì óºkq»C ºô»ÝÉK »Ü RAkºlÉK þñɾ»G ºôBýK ï»C óB„BK Êè ,ó ¼pG q ô ôk ½G ò¿ÉùG ÊW»G qB„ Á»â»è ÿ ¼ qk ô QÈ pGºk þPwºk »ÜºôBýK ‡BK ,QÈ ô»Üºk ‡½g»ð BíýC ,RBܺk ºô»ðBxük ,ºô»PÉGºk ßB_ ß»üºôBì Á»â»è þPwºk ô ºô»OBܺk rO þÜ»ü»¾»ø ‡BK †ü ô»C ,RBܺk Á»ÝÉO Yð»â þÝÈ oõÜ »è AlýüBO½Ü »è .QÈ pGºk þPwºk ß»üºôBì óBü»Ü»ðAtÉg þüAqAk ÿ qBG ,ºô»ýükkBì ÿ ô ô o | .QÉ_ºk ÞÉO þðBÜ»¾»ø »G Qw»ø äðºqk q ¼ s BíýC ÿ»Ü»¾»ø ÿºô»C þOBýW »è Êè ,RBܺk ÿ ½g ,RBܺk rOºq ô»â þÜ»ü»¾»ø ,ºô»OBÝG ßB_ þüBO½Ü ô RBܺk kqAõgrøºu ÿ ½g †ü ô»C | .QÉñÉøºk þðBüu »G ºôBíýC ÿºqBG »è rÉGõéÄ ÿ»¾»ø þܼ rý_( :Qɾºk þðAlìBXð»C »G »Ü ÞÉðu ÿ»¾»ø ,»¾»ø òýì»Ü»ü RAkºk ïBXð»C þ…ýìºô ôk qBWAôk ô ï»ýÉw óB„BK ô »Ü †ü rO ÿ»¾»ø þü u õܽg »G ïBXðºq»w :ë ).QÈk þüBO½Ü »ðu ô»C 23 ÿ qAkôBð þÔôõw»éü»Ô ÿºqBG »è "êãýø" þðBí¾»C ï»C :Qɾºk ºô»ðBì¼ o ï»C »è Q„qAs õâ »ðBì¼ o þðBü u þÜ»ü»ì»dè»ì | .RBܺk qB„ þüsAõWq ½G ô òýwôõð ÿq ½W | óBì¼ o þÈõð þÝýñÜ»O añÉK ÿºôBì rÉGõéÔ ,1856 BO 1851 ,ÁBw ï»C þñýwôõð þÝü q»g þÝÉOBÜ .ºôõG »ðBì¼ o R»ðBð»O ,ºôBðAk ½G ÿ q ¼ s ô»C þðAkq»w ÞÈ qBW lð»_ »Ü ,ºô ôkrÜ ÿ»ðBÝ_¼ qB„ ÿºqºô»O »O»ðôõG .»Ü»ðBì¼ o þýܺq»w »Ü»wôõñPwºk »G þüBO½Ü 1856 þ¾Bw ÞÉOBÜ ‡BK ,QÉGºk ºo»Kæ 4392 ÿ»Ýü tð ,QÉñÉøºk ÿ ½éGBO ô QñÉì½Ü¼k Þɾ»ì½Ü ÿºô»C ô þO»üBw»Ü ÿºqBG »è ÿ q ½W»ì»ø ºô»C q»G»è .QÈ ô»Üºk Qwºk óBÜ»ñÈõ„ þÝü q»g ºô»O»ýüklW »G q ¼ s rÉGõéÔ | .ºôõG »ðBì¼o ï»C þñýwôõð óB…g»K þðBìs þðôõH¾As ô ÿokAkvÈ qk | »ðBì¼o ï»C þðBÜ»ÅýO»ãÉð »¾Bg »è ÞÉÜ»ü »G »¾As q ¼ s óB…g»K þðBìs »Ü ,»üºô»C Þü tð ÿ qkAkvÈ qk »è ß»üºõÉ„ »G ,Alü q»w ÿ qAkôBð ÿ râ»ñgºo Ak»OBÜ ô»è .ºô»OºôõG lð½ìlÉC -|Edmond Duranty þxðºq»Ô :Qɾºk ºô»ýü qBĽG ïAk»ì ÿºqBG »è þPðAq ôk ,»wBxdýC ÊG ô pwôkqBw þÝÉðBì¼ o( þPwq»K ½g þÜ»ýýO»üBw»Ü ºq ½W rÉGõéÔ Alýxðºq»Ô þ¾»ì½Ü ôBð»è »Ü ,ºô ôlðBÙ¾õg ).»ýýð þðôõG ½G Öwºô þðBìs Qxü õÉK »è kBüs rÉGõéÔ ,QÉñÉøºkqBÜ»G óBÜ»ýýO»üBw»Ü ô òÈõ„ ,RBܺk R»ØBPÉG q»ñÈõg ß»üºkAoBO ‡»ì»C ºlñÉø ,¼pì»C þðrÈk½ì þðBì¼ o »Ýðõ_ ô þO»üBw»Ü þðkrÝÕwºô »G óBü½g QÉGBð Êè .ó»ÜBð Þü q»g ºô»ñÈõ„ »G »ðBì¼o ï»C »Ü ,QÉ`G rýG»è óB턺ô»C ,Al„»OBÜ ô»è ,ºôArwôõð ÞýwçÜ ÿ sAõÉ„ ï»G .ºôõG óBì¼o þýܺq»w þéýéÜ ,Öwºô »G qBW q ¼ s »ðBì¼ o ï»C Al„ºô»C Á»â»è .ókqBìu »PÈk ó rÈk½ì ÿ»ÐBñG ÿkq»G -lèBÅw½C ,ï Z q ½W þðBí¾»C ÿ râ»ñgºo »è rÉGõéÔ ÇBPwõâ( :Qɾºk|Georg M. Oswald þÈõð þÝÉðBñÉøAk ,Alü qBÄõG ïAk»ì þðBì¼ o ÿkq»G ô ºô»ðBì¼ o þÝýñÜ»O ôBð »üBñÉø þðrÈk½ì þðBì¼ o þÝýñÜ»O ÿ»ÐBñG

þéãýL„ ÿ qBĽâ ÞɾBw lð»_ †ÉK þðBùýW þHÉPÜ k»w þPxýè ,þðBí¾»C Alýð»ì»O »è Ǽ rì »Pxü õÉK »Ü ,ôõGBðAk ô óBì¼o q ¼ s »Ü»Pxýè ºqBük .ºô»PÉñÈõhðBýG ô»è ÞÉÜ»ü ,ôõGAlÉO ÿ rO þHÉPÜ ô ß¼ rý_ þðBì¼ o ,ôõG Ak»Pxýè ï»è »Ü ÿ»ðBðBì¼ o þñýwôõð »è »Ü ,»ýƒ"ÿ qBÄõG ïAk»ì" ×BPw½â þxðºq»Ô ÿ qAkõÉð ÿ q»wôõð .ºrÉGõéÔ qBãXÉC þÜ»ýü q»ãü qBÜ »ðBì¼ o ï»C ‡BK þðAq»wôõð ÿ ôAô»O q»w»G ÿºq ô»â ½G ÞÉÝüAk »O½G îÉ¿G îðAõOºk ,ºôõG»ø rÉGõéÔ þðs»ì þwôõñðBì¼ o òülð»_ þðôõHÝüAk»è †ü rñüBø ,æ¼ s êýì»C( õܺô óBùýW ÿ rO ô Bw½ü zBâqBG ½ü qBì ,ÿ ½Pxè½O ,óBì ï»C ,AlOBýGºk»C þðBùýW »è ¼pì»C )...lPø ó rÈk½ì þðBì¼o ÿ»ÐBñG ÿkq»G »G »ðBì¼o | .ókqBìu »PÈk q»w»G »ðBì¼ o ï»C þü q»ãü qBÜ ºô»ðBùýW þðAq»wôõð ÿ»Ü»ðs»ì »ðBì¼ o ÿ ½Pxè½O ÞÉOBÜ ïAk»ì þwBK õw ,QÉwôõðºk )BñýðAqBÜ Bð»C( ÿ qBĽG ïAk»ì q»â( :Qɾºk ô RBܺk ÿ qBĽG ÞüAk»è ‡BñýðAqBÜ Bð»C Aô»C ,»üAõG»ð ÿ qAkôBð þwôõñðBì¼ o ).ôõGºk»ð ï»C ÿºqBG »è "æ¼ s êýì»C" †ýýxðºq»Ô »íÉC ÿ»ðAqBÜ ô»C ôõì»ø( : Qɾºk ºô»ðBì¼o »G »ðAõÉK »è ,òýÍØAô »üAô óBíÉK ô òýwôõñüºk ô ÿ qBÜô ô o þè»âqBÜ ,AkrÉG½éÔ þðBܺqBÜ ó½Üæ ÿ ½ðB„ þݾ»Ü »G ô òü qºô»Pw»ø þðºôBg æ¼ s »Ü AlÝÉOBÜ »è »ì»C ).òÈk ,"ÁBñýìrÉW" »ðAô»è »ðs»ì þðBì¼o òülð»_ þðBì¼ o òü rPðs»ì ô òü rPãñü râ »G »Ü | .ókqBìu »PÈk óBùýW ô þxðºq»Ô | RBܺk þ_ þwBG »ðBì¼ o ï»C ß»ýýÈkæ»`Ü þðBüu »è zBG »ðBì¼o ï»C ô qAksBð ô óAõW þÝÉ`Ü ,RBܺk "BíýC" "rÉG½éÔ ë qB_" q ½PÜk »G ôõ„ ,qAôºlñÈõg ÁBd„½g þðBüu »G q ¼ s BOºq»w BíýC .RBܺk »PÈk ºôºlðõâ »è ÞÉOBÜ þO»HüBO»G ,QÉGºk óBý„½g þÝÉðBüu Alü»ÜºkrÉì Á»â»è ô qB„ ô óAo»â ÿ s»c »ðu ï»C óB„BK Êè .QÉGºk QÉGºk ÁAs Alü q»w»G Rºõø»„ ô ÿ qBÝðAo½â Ak»ðBì¼ o ï»è .QÈ o½âºk þðBü u ÿ ôAô»O ô ÿ õÈ tGq»w ÿ s»c ,þPxü ô»„½g ,yÝÉw" "R»wBýw ô rÝÔ ,þðAtÉg þýO»ðBýg ô | .QÉGºk ÁAs Alü q»w»G ÿ»ÜºkrÉì ß»ð ß»üºôBì ‡BK BíýC .ºô»PÉGºk þÉè þ…ýØo »Ý¾»G ,QÈ ôB𠇽g »Ü ,QÉGºk ‡»ðBw»Ü ô»è þØo R»ðBð»O BíýC ô»C .þÜôBG õܺô ,ó ôõPxü ô þ„½g rP…ÉK ô äð»øBC þðAô»„ ô yü qBK »G ó ô»g rOBüs ÿ ô ô vÉì QÈ ô»üºk ô»C .QÉñýGºk ºô»ýý„½g ºô ô vÉì ï»C »…ýì»ø Êè ,RBÝG rýG »è ÿ ½g .»üAlý¾»â»è »Ü ÞÉðBݾ»g ÿ»Gq ¼ s ߺô( ïAôºkq»G ,»ü»ø óBýülðõâ þÜ»ü»_»ñG ÿ ôõPw»G»ñýK þhÈõO »è ÞÈ qAô»ñÈõ„ AlðBýgBð »è óBýðBÜôBG ÿ rGs þPwºk 138 :ë ).ºô»PÉñÉìºk óAqBW ÿ»Ü»ýÈkæ»`Ü QÈ ô»üBð rPý_ þýÈkæ þݾ»g »è þ…ýØo »Ý¾»G ,QÉG QÉGºk qAtÉG ÿ»ÜºkrÉì »è óB„BK .ºô»PÉGºk »è .QÉGºk þܽì»Ð þÝÉO»¾Bc þ„ôõO ô ½G óBýâ »üAkõg ½gBC" :QÉwrKºk ÿ ½g »„ôºo ï»è ÿºô»C ½G BíýC ".krÜ ïôõ„ ½G BðBø ,QÉG qBâs o ÿ»ýýðô ô qºk »KArg | .RBGºk yÝÉw ô ó u þðBÜ»O»Ô»gõì»g ôõì»ø BíýC( | 453 :ë ).ºô»ýüs ¼kºk AkBñüs »è þO»üAkrÉì ÿ»ÜºkrÉì »è R»ðBýg qBXì»Ü»ü ½G lð»ì»¾ôºk þÝÈ ôBýK ,RBܺk ºô»ÝÉK q ¼ s þÜ»üºôBì ,QÉñÉO»¾»gºlý¾»ø ,QÉGºk óBü»…ÉÜ qBWqBW »PwAq ,òGºk ôõì»ø( .ºô»ñGºk Q„BC ô ô s ï»G ÞÉ_Bì þüBìq»â »G BwBCrÔ»G óBÜ»ýýܽÜBð 305 :ë ).ºô»ðAõO

r8:Layout 1

6/29/2013

8:05 PM

Page 1

2013/7/1 »í컄 ôôk )368( ºqBìu

8 ‡½ìBg µ RBì ,ôBÜAu µ yýw òü qºõ¾»ø ÿôAkq»â »G ôõGpw µ QwõhÉG þÝÉPw»ø »ìôõGºk ó ôõPÔ»ì µ ïq»ã¾k þÝÉÐõì ߺô Akõg þðBÜ»ýýðAõW »G »â þ„o»Ô rÈu»è Akºk z»ì ï½g qBø»G ÿºlýwºo ô »Ô½Ý„ pK ÿ»Ýü r_ ï»Ü»ü Á»â»è óBø»âBð R½G ºô»ìôõGºk vÈ oõÉè lÉìõC þãðôBC »è ÂAô µ Þw»Ü ÿôBOô ô rw þÝÉÙ„»Ì »è *

Bð óBü râ Bð týüBK Bð óBPws Bð †ýðBÔ½O ô ºõÈ pÜ ,Bð †ýðBü q s lðB_ óBýðkrì þðvØ»„ pK ÿ»ðBXñýC »è îðBÜ»ðô»g ÿq»Ô½éýð ºôºu ¼ o ô»è îðBìs ÊG ô ºuBø ÊG þÝÉÄæ½w òì * BG óBü râ q»ø Býð»O q»â»C »íð »íð

Ak þOºo ïrìõÌ þøBì µ óvØ»„ »è ôõGºk pK .Ar`é_ þãðºqBC ô ½Ý„ »è ô »ãñü rg »è * ô»C ôõGAôBC òì þøBì »íñüu ÿõÉÜ õükô»è Aô BG þðBÜ»gB_ ÿsºôBC Qwºk »è jBC ôõ_ q»w»G ôõHì»ø þý_q»ø ÊüBG»w ÿBG»íð ߺô .Ak þOºo µ RBøAk îðBÜ»âs½g þð»…¾õâ q»w»G

þðAôrÉ„ îwBØ rÉèô»ø -2012 þðBPws

Býð»O q»â»C BG óBPws q»ø AlPñü ô»C þðAqBG ÿ»ìtÉè rÈu»è ô »âôAo½_ ºkrܺk îð»ì»O ôõì»ø Q…Éøºk ÊW îðBÜ»OBGBw ô rK»Ü ôõì»ø Akºk îÈ pÔ ºrO»_ þý_q»ø ºô»üBñ„ºk îéü»Ü þc¼ o .BGºô rw þðBwôõìAo ÿ»Õü rO rÈu»è * BG †ýðBü q s Býð»O q»â»C BG †ü ôAkq»â ,BG †ýðBÔ½O ô ºõÈ pÜ BG ÿôõì»ø Býðk BG ï»Ø»w ô qAõhýw ô ºq ôõé_ µ îØô s BG o»Ø»w µ ß»¾»Pw»G ô q»G ôõðo ôõG»ð îÜBG Apìõâ ókrì »è ô o»P¾k þÝÉÕü qBÌ ßºô µ ÁBwBýw þÝÈ rÄ»Ü òG Bã„»OBC»ð½Ü ÿqAlÉ„ þÝÉOô»Ý„»C Aõð»C »ì»Üºk ïs ¼ tG þc¼ o ½G þÝÈ q ½g ÿôÃÉw þðB…gºqk BO Aq»„ µ Û ô»„ µ äñü q ôBC pK îð»„ô»Ü ÊG ô Akô»ìq ô ôk þÙ„»Ì þü q»ðõø ÿq»GºõÈ q»G ÿlð»H…Ø»ð þôlG»Ì óAq½w

www.chawdernews.com

soranmail@yahoo.com

ß½ñO ß½ñO N½¾k N½¾k o½_ o½_ kõgBü »ðvÈ o »ðvÈ o »ìtÉè »ìtÉè ôÃÉw ôÃÉw R½G ï»Ü»ðAõýO»ø ÿ½w ó½G þÝ„»C lðAqBGºk lðAqBOºk ïôB_ ÿBì½w »è ïô»g ÿºrؽC îñüõü s þÜlð¼ o ËqBHÈ q s lðAu oºk Akºkq»ø µ Q„ºk ô»è ÊðBÜq»ì ß»ð ÊüBýâ »ðBØ ô oBXñK þ_ ÿlð»ìºs µ jBG ô sºo µ årÉì krܺk ôAqBK ïºôAq sk ʃè þðAõW »ðBíýP…ýð ï»C * BG týüBK q»ø Býð»O »G q»â ô kqºs ÿ»â ÿ»O õÉð»è ô q ôõw ÿ»â þéÌ»è ÁBK »è µ þXðqBð ÿ»â þãðºo»K õÉð»è òü p_ þðBÜBùè»C pK »ýýðAô»gq»C õÉð»è

‫ذمارة (‪ )159‬دوشةممة ‪2013/7/1‬‬ ‫سةرثةرشتيار‪:‬‬ ‫بةهمةن تاهير نةريمان‬

‫‪159‬‬

‫‪www.chawdernews.com‬‬

‫ذمارة (‪ )159‬دوشةممة ‪2013/7/1‬‬

‫‪rwangewrexne@yahoo.com‬‬

‫وەزیری ئەوقاف لەبری ئەنجومەنی‬ ‫وەزیران‪ ،‬رێنمایی دەردەكات‬

‫ثاشكؤيةكة لةسةر ئيسالمى سياسي‪ ،‬ئاينناسى‪ ،‬هزر‬

‫ته‌ڤگه‌ری ئیسالمگه‌را ژن‬ ‫وه‌ک ئامرازێک به‌کارده‌هێنێت‬ ‫‪2‬‬

‫کاروان لۆته‌ری‬

‫ئاین له‌پێناو موعجیزه‌دایه‌‪،‬‬ ‫نه‌ک به‌پێچه‌وانه‌وه‌‬

‫ئا‪ :‬روانگە و رەخنە‬ ‫وەزارەت��ی ئەوقاف بە سەرۆكایەتی وەزی��ری ئەوقاف(كامیل حاجی عەلی)‪،‬‬ ‫لیژنەیەكی تایبەتی پێكهێناوە بۆ چاالكیەكانی رەمەزانی پیرۆز‪ .‬ئەو لیژنە دوو‬ ‫جۆر لە رێنمایی دەركردووە‪ :‬یەكەمیان رێنماییە بۆ چوارچێوەی وەزارەتەكە لە‬ ‫ژێر ناونیشانی (رێنماییەكانی وەزارەتی ئەوقاف بۆ مانگی رەمەزانی پیرۆز)‪ .‬لەو‬ ‫رێنماییانەدا ئاماژە بەوەكراوە كە هەر دەبێت ئیمام و خەتیبەكان لە مزگەوتەكاندا‬ ‫وتار بدەن‪ ،‬و بڵندگۆی مزگەوت دەبێت هەر بۆ سنوری مزگەوت بەكاربهێنرێت‪،‬‬ ‫و هەروەها خشتەیەكی دیاریكراوی وەزارەت بۆ بانگەكان دیاریكراوە‪ .‬ئەو چەند‬ ‫رێنماییەی لەوێدا هاتوون هەموو بۆ رێكخستنی مانگ و بۆنەی مانگەكەن‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫ئاماژەكردن بە بڵندگۆی مزگەوت و چۆنیەتی بەكارهێنانی بڵندگۆ‪ ،‬كە نابێت دەنگی‬ ‫ئەو بڵندگۆیە لە سنوری مزگەوتەكان بچێتە دەرەوە‪ ،‬رێنمایی تازەیە و پەنجەی‬ ‫خستۆتە سەر دیاردەیەكی تازە و چارەی ئەوەی كردووە كە دەنگی بڵندگۆكان‬ ‫رێكبخرێت‪.‬‬ ‫دووەم رێنمایی كە لیژنەی تایبەتمەندی وەزارەتی ئەوقاف دەریكردووە‪ ،‬لەژێر‬ ‫ناونیشانی (رێنماییە ئیدارییەكانی تایبەت بە مانگی رەمەزانی پیرۆز)ە‪ .‬لەوێدا‬ ‫بە نۆ خاڵ رێنمایی ئاماژەی پێكراوە‪ .‬لەو رێنماییانەدا بە سێ‌ خاڵ داوادەكرێت‬ ‫چێشتخانە و گازینۆ و هەموو یەكە ئیدارییەكان و سەرجەم بازاڕ و شوێنەگشتیەكان‬ ‫خواردن و خواردنەوە پێشكەش نەكرێت و ئاشكرانەبێت‪ .‬خاڵی چوارەمیش ئاماژە‬ ‫بەوە دەكرێت كە شوێنەكانی مەی فرۆشتن بە هەموو جۆرەكانیەوە قەدەغە بكرێت‪.‬‬ ‫خاڵی پێنجەم رێنماییە بۆ كەناڵەكانی راگەیاندن كە پێویستە شتێك باڵونەكەنەوە‬ ‫لەگەڵ مانگی رەمەزاندا نەگونجێت‪ .‬لە خاڵی شەشەمیشدا داوا لە یەكە ئیداری و‬ ‫الیەنە پەیوەندیدارەكان دەكرێت بەدواداچوون بكەن و چاودێری جێبەجێكردنی ئەو‬ ‫ێ رێنمایی ‪ 7‬و ‪ 8‬و ‪ 9‬تایبەتن بە وەزارەتی ئەوقاف و مەال و‬ ‫رێنماییانە بكەن‪ .‬س ‌‬ ‫كارمەندەكانی‪.‬‬ ‫رێنمایی واتە (تەعلیمات)‪ .‬رێنمایی لە وەزارەتێكەوە‪ ،‬یان لە یەكەیەكی ئیدارییەوە‬ ‫دەردەچێت بۆ شوێن و یەكە ئیدارییانەی كە سەر بە وەزارەتەكەن‪ .‬واتە وەزارەتێك‬ ‫ناتوانێت رێنمایی بۆ وەزارەتێكی دیكە دەربكات‪ .‬بۆ نمونە ناكرێت شارەوانی‬ ‫رێنمایی بۆ كارمەندانی وەزارەتی پەروەردە و مامۆستاكانی دەربكات كە خوێندنگا‬ ‫و پرۆگرامەكانی چۆنبن‪ .‬بۆیە دەكرا ئەم رێنماییانە وەكو پێشنیار پێشكەشی‬ ‫ئەنجومەنی وەزیران بكرایە تاكو لەوێوە بكرایە بە رێنمایی بۆ یەكە ئیدارییەكان‪،‬‬ ‫چونكە هەموو یەكە ئیدارییەكان سەر بە ئەنجومەنی وەزیرانن‪.‬‬

‫فەلسەفەی ئایین و‬ ‫مارتن هایدگەر‬ ‫ئازاد قەزاز‬ ‫‪3‬‬

‫ئەگەر سەرپێیانە سەیری ئەم رێنماییانە بكرێت‪ ،‬لە یەكەمەوە بۆ پێنجەم‪،‬‬ ‫هەموویان‪ ،‬هیچ پەیوەندییەكیان بە وەزارەتی ئەوقافەوە نییە‪ ،‬چونكە هەر یەك‬ ‫لەو شوێن و بوارانە‪ ،‬سەر بە وەزارەتێكی دیاریكراون‪ .‬چیشتخانە و بازاڕ و شوێنە‬ ‫گشتیەكان لەالیەن شارەوانی و وەزارەتی ناوخۆوە بەرێوەدەبرێن‪ .‬یەكە ئیدارییەكانی‬ ‫دیكە هەریەكە و لەالیەن وەزارەتێكەوە بەرێوەدەبرێت‪ .‬كاتێك وەزارەتی ئەوقاف‬ ‫رێنمایی بۆ ئەو شوێنانە دەردەك��ات‪ ،‬ئاماژەیە بەوەی كە دەس��ەاڵت و سنوری‬ ‫خۆی تێپەڕاندووە و ئاگاداری سنوری لێپرسراوێتی خۆی نییە‪ .‬تەنانەت رێنمایی‬ ‫لەمجۆرەش بە چەند وەزیرێك و وەزارەتێك دەرناكرێت‪ ،‬بەڵكو رێنمایی لەمجۆرە‬ ‫كە وەزیری ئەوقاف و لیژنەكەی دەریانكردووە مەگەر تەنها لە ئاست و ئەستۆی‬ ‫ئەنجومەنی وەزیراندابێت‪ ،‬چونكە هەر تەنها ئەنجومەنی وەزیران و سەرۆكایەتی‬ ‫حكومەتە كە دەتوانێت رێنمایی بۆ هەموو وەزارەتەكان دەربكات و بیانخاتە بەردەم‬ ‫لێپرسراوێتیەوە‪ .‬بۆیە لە ستایڵی ئەو رێنماییانەدا وادەردەكەوێت كە بەرێز (كامیلی‬ ‫حاجی عەلی) سەرۆكی حكومەتە و لیژنەكەی ئەوقافیش وەكو ئەنجومەنی وەزیران‬ ‫بڕیار دەردەكەن و رێنمایی دەنێرن بۆ وەزارەت و یەكە ئیدارییەكان‪.‬‬ ‫لە خاڵی پێنجەمیشدا رێنمایی دراوە بە گشت كەناڵەكانی راگەیاندن كە "پێویستە‬ ‫شتێك باڵونەكەنەوە لەگەڵ ئەو مانگەدا نەگونجێت"‪ .‬دەكرێت ئاماژە بەوە بكرێت كە‬ ‫ێ ئەوەی‬ ‫كەناڵەكانی راگەیاندن زۆربەیان حیزبین و هەندێكیشیان سەربەخۆن‪ ،‬بەب ‌‬ ‫سەر بە حیزب یان حكومەت بن‪ ،‬بۆیە رێنماییەكی لەمجۆرە بۆ كەناڵەكانی راگەیاندن‬ ‫دەرچوونە لە یەكە ئیدارییەكانی حكومەتیش‪ .‬ئەمە جگە لەوەی ئەوە روون نیە‬ ‫لەالی وەزارەتی ئەوقافیش كە چی لەگەڵ مانگی رەمەزاندا ناگونجێت؟! ئەمە جگە‬ ‫لەوەش كە كێ‌ بڕیار دەدات ئەو گۆرانیە‪ ،‬یان ئەو مادەیە لەگەڵ بۆنەكەدا ناگونجێت‬ ‫که‌ چییە و كامەیە؟ ئەی ئەگەر شتێك دەرچوون بوو لەو رێنماییانە‪ ،‬سزاكەی چییە‬ ‫و كێ‌ بڕیاری لێدەدات و بە چ مادە و یاسایەك دەدرێتە دادگا؟‬ ‫ئەم هەموو تێپەڕاندنی سنوورە لەالیەن وەزارەتی ئەوقافەوە لەو رێنماییانەدا بەدی‬ ‫دەكرێت‪ ،‬ئەمە جگە لەو لێڵی و نارۆشنیەی لە زۆربەیاندا هەیە‪ .‬تەنانەت خودی‬ ‫رێنماییەكان وەكو رەشنوسێك دێتە بەرچاو‪ ،‬كە نە لە كڵێشەیەكدایە كە ئاماژەبێت‬ ‫بە وەزارەت و نە رێكەوت و نە (صادرة) و (واردة)ش كراوە‪ .‬ئەم هەموو شپرزەییە‪،‬‬ ‫بەڵكو ئاماژە نەبێت و نەگەڕێتەوە بۆ سیما و كارەكانی وەزارەت و سەرۆكایەتیەكەی‪.‬‬ ‫بۆ بینینی ئەو رێنماییانە‪ ،‬بڕوانە‪:‬‬ ‫‪http://www.xendan.org/dreja.‬‬ ‫‪aspx?=hewal&jmara=58222&Jor=1‬‬ ‫‪http://www.merakrg.com/‬‬

‫چه‌وساندنه‌وه‌ی میلله‌تی كورد ب ‌ه‬ ‫ده‌ستی خه‌لیف ‌ه و سوڵتانه‌كان‬ ‫موعته‌سه‌م ساڵه‌یی‬ ‫‪4‬‬

‫‪5‬‬

‫خه‌سره‌و میراوده‌لی‬

‫هه‌میش ‌ه‬ ‫به‌شێکی گه‌وره‌ی‬ ‫رووداو هه‌یه‌‪ ،‬ک ‌ه‬ ‫سیسته‌م ناتوانێت‬ ‫کۆنترۆڵی بکات‬ ‫‪6‬‬

‫پێشڕه‌و محه‌مه‌د‬ ‫رامان لەدۆخی‬ ‫شۆڕشگێڕیی‬ ‫نەواف عەبدوڕەحمان‬ ‫ئەلقودێمی‬ ‫و‪ :‬بەرزانی مەال تەهـا ‪7‬‬

‫ذمارة (‪ )159‬دوشةممة ‪2013/7/1‬‬

‫ئيسالمى سياسى‬

‫‪2‬‬

‫ژن لەنێو تەڤگەری ئیسالمگەرای كوردیدا‬

‫بۆچی لەنێو تەڤگەری ئیسالمگەرای كوردیدا‪ ،‬ژنی پێشمەرگەو چەكدار نەبوو؟‬ ‫كاروان لۆتەری‬ ‫جیاوازی لەرادەبەدەر لەئەدای كاری‬ ‫سیاسیی‌و رێكخراوەیی‪ ،‬هاوكات لەئەدای‬ ‫هەڵسوكەوتی شەرعی‌و تەنانەت جۆری‬ ‫جلوبەرگ‌و هەڵسوكەوتی كۆمەاڵیەتی‬ ‫لەنێوان رێكخراوەكانی خوشكانی پارتە‬ ‫ئیسالمییەكانی كوردستاندا بەزەقی‬ ‫تێبینیدەكرێت‪ .‬لەكوردستاندا پارتە‬ ‫ئیسالمییەكان دارای رێكخراوی خوشكانی‬ ‫تایبەت بەخۆیانن‪ .‬ئ��ەم رێكخراوانە‬ ‫زی���اد ل��ەه��ەم��وو رێ��ك��خ��راوە قوتابی‌و‬ ‫خوێندكارییەكان‌و رێكخراوەكانی دیكەی‬ ‫كۆمەڵگەی م��ەدەن��ی‪ ،‬كە پەیوەستن‬ ‫بەحزبەوە‪ ،‬توانیویانە ببنە رەنگ‌و رووی‬ ‫راستەقینەی حزبە ئیسالمییەكان‌و بەموو‬ ‫لەمەزاج‌و مەدحی ئیسالمییە سیاسییەكان‬ ‫النادەن‪.‬‬ ‫رێكخراوەكانی خوشكان سەربازگەلێكی‬ ‫چ��االك‌و پەیڕەوكەری میتۆدو مەژگی‬ ‫ئیسالمییەكانی كوردستانن‌و بەشێكی‬ ‫گ����ەورەو پ����رۆژەی ئیسالمییەكان‌و‬ ‫م��ەچ��ەك��ێ��ك��ی ب��ەه��ێ��زی چ��االك��ی��ی��ە‬ ‫حزبییەكانی ئ��ەو رێ��ك��خ��راوان��ەن‪ .‬لەم‬ ‫راپۆرتە شیكارییەدا باگراوندو جیاوازی‬ ‫یاخود دوورییەكانی نێوان ئەم رێكخراوە‬ ‫خوشك سیفەتانە دەخەینەڕوو‪ ،‬هاوكات‬ ‫نومایانی ئەو راستییە دەكەین‪ ،‬كە بوونی‬ ‫رێكخراوەكانی خوشكان لەنێو تەڤەریی‬ ‫ئیسالمگەرای كوردیدا‪ ،‬بەشێك نییە لەو‬ ‫تەوژمە جیهانییەی‪ ،‬كەفێمێنیستەكان‌و‬ ‫بزووتنەوەی ژنان لەسەرەتاكانی سەدەی‬ ‫بیستەمدا دەستیانداوەتێ‌‪ .‬هاوكات ئەو‬ ‫دەرگایانەیش دەخەینە سەرپشت كە‬ ‫پیشانمان دەدەن ئەم رێكخراوانە هەڵگری‬ ‫تایبەتمەندی ژن��ان��ە نین‌و وەسیلەی‬ ‫سیاسەت‌و سەنای پیاوساالرین‌و تەنانەت‬ ‫زەمەنێكیش دوورن لەو تایبەتمەندیانەی‬ ‫كە ژن وەك كارەكتەرێكی سیاسیی‬ ‫لەسەروبەندی ئیسالمساالریی پێغەمبەری‬ ‫ئیسالمدا بەخۆیەوە بینی بووی‪.‬‬ ‫یەكەم ئەزموونی كاری رێكخراوەیی‬ ‫خوشكانی ئیسالمیی بەوتەی خۆیان‬ ‫لەحەفتاكانەوە خزاوەتە نێو كاروباری‬ ‫نهێنی‌و سیاسییەوە‪ .‬لەناو یەكگرتووی‬ ‫ئ��ی��س�لام��ی ك��وردس��ت��ان��دا خ��وش��ك��ان‬ ‫لەگەڵ ئ��ەوەی سیمایەكی تێری ئەو‬ ‫تەڤگەرەن‪ ،‬ب��ەاڵم بەشێوەیەكی فعلی‬ ‫ل��ە(‪ )1994/10/26‬دا وەك رێكخراوێكی‬ ‫تایبەت بەژنان خۆیان راگەیاند‪ .‬ئەم‬ ‫رێكخراوە لەو مێژووەوە تائێستا دارای‬ ‫پێنج كۆنگرەی سەركەوتووەو (‪)16‬‬ ‫لقی خوشكان‌و (‪ )44‬ناوچەی لەشارو‬ ‫شارۆچكەكانی كوردستان‌و تەنانەت‬ ‫لەهەندێك لەالدێكاندا بنكەو بارەگایان‬ ‫قوتكردووەتەوە‪ .‬ئەم رێكخراوە لەساڵی‬ ‫(‪)1997‬وە دارای رۆژنامەیەكی ژنانە‬ ‫بوو بەناوی رۆژنامەی ئایندەو ئێستایش‬ ‫گۆڤارێك وەشان دەكەن كە رەنگدانەوەی‬ ‫ئەدەبیاتی خۆیان لەپەڕەكانیدا دەبینرێت‪،‬‬ ‫ه��ەروەه��ا ل��ەرێ��گ��ەی ش��ەش ب��ەش��ەوە‬ ‫بەوردی خزاونەتە ناو چین‌و توێژەكانی‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��گ��ەوەو پ���ەرە ب��ەئ��ەدەب��ی��ات‌و‬ ‫ن��ەزم��ی ن���ەرم���ڕەوی‌و نیانیی دەدەن‬ ‫لەچوارچێوەی میتۆدو پرۆگرامیاندا كە‬ ‫كۆنگرە ل��ەدوای كۆنگرە گۆڕانكارییان‬ ‫بەسەردا هێناوە‪ .‬ڕێكخراوی یەكگرتووی‬ ‫خوشكان لەڕێی (‪ )8‬بەشەوە كەبریتین‬ ‫لەبەشەكانی‪(:‬راگەیاندن‪ ،‬ڕۆژنامەوانی‪،‬‬ ‫ڕۆشنبیری‪ ،‬تەندروستی‌و هۆشیاری‬ ‫وەرزش����ی‪ ،‬ك���اروب���اری ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی‪،‬‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ی��ەك��ان‪ ،‬دەسترەنگینی‪،‬‬ ‫كارگێڕیی‌و دارای���ی)‪ ،‬كەهەریەكەیان‬ ‫ب��ەرپ��رس��ی ل��ەل��ق��ەك��ان��دا ه��ەی��ە‪ ،‬ك��ارو‬ ‫چاالكییەكانی ئەنجام دەدات‪ .‬پێڕەوی‬ ‫یەكگرتووی خوشكانی ئیسالمی لەرووی‬ ‫ن����اوەڕۆك‌و ئەكادیمییەوە تۆكمەترو‬ ‫چڕوپڕترە لەخودی پێڕەوی ناوخۆیی‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمی كوردستان كە‬ ‫ل��ەرووی بنەما نەتەوەیی‌و ئاینییەكاندا‬ ‫ك��اڵ‌و كرچی پ��ێ��وەدی��ارەو ت��اڕادەی��ەك‬ ‫تەقلیدێكی بێپەردەی پەیڕەوی ئیخوانە‬

‫دیمه‌نی یه‌کێک ل ‌ه کۆڕه‌کانی با‌نگخواز (حاجی کاروان)‬

‫لەبانگەشەی ریفۆرمخوازیداو هەلومەرجی‬ ‫ن��ەت��ەوەی��ی‌و بندەستیی ن��ەت��ەوەی��ی‬ ‫ك��وردو زمان و فەرهەنگ‌و جوگرافیای‬ ‫ك��وردی فەرامۆشكردووە‪ .‬دەركەوتنی‬ ‫خوشكانی یەكگرتووی ئیسالمی جیاواز‬ ‫لەبزووتنەوەی ئیسالمی پێشوو هاوكات‬ ‫دوور لەكۆمەڵی ئیسالمی ئێستا دارای‬ ‫چەندین تایبەتمەندی‌و جیاوازییە‪.‬‬ ‫ئەم رێكخراوە هەرچەند چەند ساڵێك‬ ‫پاش یەكگرتووی ئیسالمی كوردستان‌و‬ ‫لەپەنای پ��ەی��ڕەوی یەكگرتوودا خۆی‬ ‫راگەیاند‪ ،‬بەاڵم ئەوان هەمیشە دیارترو‬ ‫ب��ەرچ��اوت��ر ب���وون ل��ەك��ادی��رە براكانی‬ ‫پارتەكە‪ ،‬بەجۆرێك مۆركی خوشكبوون‬ ‫ج��ی��اواز لەپارتەكانی تر یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمی گرتەوە‪.‬‬ ‫دی����اردەی حیجاب‌و گ��ردب��وون��ەوەی‬ ‫خوشكان‌و وان��ەو وێنەی زیندووی نێو‬ ‫مزگەوتەكان بەتەواوی ببووە مەچەكی‬ ‫بەهێزو دی���اری یەكگرتوو‪ ،‬ه��ەروەه��ا‬ ‫پەلكێشكردنی دای��ك��ان��ی ه��ەت��ی��ودار‌و‬ ‫بڕینەوەی موچە بۆ كۆرپەكانیان كارێكی‬ ‫تری قورس و سەنگینی ئەوان بوو‪.‬‬ ‫ئەم خوشكساالرییە لەرێكخستنەكانی‬ ‫یەكگرتوودا‌و ئەم ئەدەبیاتە لەجەمكردنی‬ ‫ژن��ان‌و رامكردنیان بۆ هاوسەرایەتی‌و‬ ‫دروستكردنی خێزان وەك بنەمایەكی‬ ‫كۆمەاڵیەتی ك��وردی كارێكی ئێجگار‬ ‫ب��ەب��ەه��او ب��ەن��رخ ب��وو ك��ە خوشكانی‬ ‫یەكگرتوو دەستیان دایە‪ .‬سیحری ئەم‬ ‫جمو ج��وڵ��ەی خوشكانی یەكگرتوو‪،‬‬ ‫نهێنی زاڵبوونی ئەم رێكخراوە لەسیمای‬ ‫كاو رێكخستنەكانی یەكگرتوودا ئایا‬ ‫بەشێكە لەبواردان بەمافەكانی ژنان‌و‬ ‫گەشەكردنێكی سروشتی بزووتنەوەی‬

‫ئیخوانەكان لەمیسردا بەگوتەی سەالمە‬ ‫موسا لەرواڵەتدا راستە ناویان برایانە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم بزووتنەوەیەكی خوشكڕەنگن‌و‬ ‫لەژێر پەردەو حیجابدا تەنها جەستەی‬ ‫ژنیان نەشاردووەتەوە‪ ،‬بەڵكو جەستەی‬ ‫سیاسەتیشیان شاردووەتەوە‪( .‬سەالمە‬ ‫موسا) راستە وەك بیرمەندو گ��ەورە‬ ‫نوسەرێكی میسر لەكتێبی( ژن گەمەی‬ ‫پیاو نییە) كۆمەڵگەی میسری خستووەتە‬ ‫س��ەر لەپی دەس���ت‌و وەاڵم���ی بەشێك‬ ‫لەتایبەتمەندیە ئیخوانییەكانی داوەتەوە‬ ‫لەسیمای رووكەشی خوشكساالرییدا‪.‬‬ ‫ئەو پێی وایە تا كۆمەڵگە زیاتر كەپت‬ ‫بكەیت ل���ەرووی سێكسەوە‪ ،‬باشتر‬ ‫دەتوانیت گەمە بەكائینی ژن بكەیت وەك‬ ‫سیمای كارەكانت‪ ،‬هەربۆیە رێكخستنە‬ ‫ئیخوانییەكان ل��ەالی��ەك��ەوە دەرگ���ای‬ ‫نەزەریان كڵۆم داوەوە هەموو چپەیەك‬ ‫بەحەرام دەزانن تا بوار بۆ دنیایەك الوی‬ ‫كەپتی ناو ئەو دەرهاویشتانە بكەنەوەو‬ ‫لەگەڵ بەیانی هەر گردبوونەوەیەكی كچ‬ ‫و ك��وڕدا لەمەولودێكدا یان لەكۆڕێكی‬ ‫ه��ون��ەری��دا راوچ��ی��ی��ەك��ی ب��اش��دەب��ن بۆ‬ ‫ج��ەم��ك��ردن��ەوەی ئ��ەو ك���وڕو كچانەی‬ ‫كەتامەزرۆی دیداری یەكترن‪ .‬ژن لەالی‬ ‫ئیخوان‪ ،‬ئەوانەی لەپۆستی دەسەاڵتدان‬ ‫ژنگەلێكن بەجەستەو پیاوگەلێكن‬ ‫بەمەژگ‌و بیر‪ .‬حیجابەكانی یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمیش ك��اردان��ەوەی ئ��ەو تەوژمە‬ ‫فێمێنستییە الوازەی كوردستانن كە‬ ‫وادەزانن دەركەوتنی ژن لەرووتبوونەوەو‬ ‫خۆتەسلیمكردن ب��ەخ��ۆرئ��اوای��ە‪ .‬ئەو‬ ‫هێزە ژنخوازەی پارتە الئیكەكەكانیش‬ ‫دابڕاونین لەگەمەی سیاسی‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم لەناو یەكگرتووی ئیسالمیدا‬

‫ئەم تەوژمی خوشك ساالرییە لەناو‬ ‫بزووتنەوەو كۆمەڵی ئیسالمیدا نییەو‬ ‫نابینرێت‪ ،‬تایبەتمەندی ك��اری ئ��ەوان‬ ‫جیازوازترەو دیسانەوە قوتكردنەوەی‬ ‫رێكخراوەكانیشیان بەشێكە لەكێبڕكێی‬ ‫حزبەكانی ترو تەقلیدێكی ئاشكرای پارتە‬ ‫چەپ‌و الئیكەكانە‪ .‬یاخۆ رێكخراوەكانیان‬ ‫دەنگێكی ژنانەن و جەستەی ژنگەلێكە‬ ‫بەعەقلو ئ��ەدای پ��ی��اوەوە‪ .‬ژن لەناو‬ ‫بزووتنەوەدا زۆر ون بوون یان هەر نین‪.‬‬ ‫ئەگەرچی پێكهاتەی حزبی بزووتەوە‬ ‫بەدەر نەبوو لەپێكهاتەی حزبی پارتە‬ ‫چەپەكان كە لەكۆتایی جەنگی دووەمی‬ ‫جیهانی خزانە دنیای ئیسالمەوە‪.‬‬ ‫بەاڵم رێژەی رامكردنی ژنیان جیاواز‬ ‫بوو‪ ،‬تەنانەت جیاواز بوون لەكاركردنی‬ ‫ژن لەسەردەمی پێشەوای مرۆڤایەتیش‪.‬‬ ‫ئەگەرچی رێكخراوە چەپەكانی وەك‬ ‫موجاهیدینی خەلق ی��اخ��ود كۆمەڵە‬ ‫یان دیموكرات ژنگەلێكی فرە لەشاخدا‬ ‫دەبینرێن ی��ان ل��ەك��ای��ەی س��ەرب��ازی��دا‬ ‫ئامادەییان هەیە‪ .‬یاخود لەناو پەكەكەدا‬ ‫ژن دەستێكی بەهێزی هێزی مرۆیی و‬ ‫س��ەرب��ازی��ن‪ .‬ب��ەاڵم ئ��ەم رەوش��ە لەناو‬ ‫پارتێكی جیهادی وەك بزووتنەوەی‬ ‫ئیسالمیدا نابینرێن‪ .‬لەكاتێكدا جیهاد و‬ ‫خەباتی چەكداری دیوی توندی بزووتنەوە‬ ‫بوو‪ .‬بەاڵم بەدرێژایی تەمەنی ئیسالمیی‬ ‫سیاسیی لەشاخ‌و شاردا ژنێكی چەكدارو‬ ‫خوشكێكی دەست بەچەك نەبینرا‪ ،‬یاخود‬ ‫مەشقێك بۆ كیژانی رابوونەكە نەكرایەوە‪.‬‬ ‫ئایا ئەمە پرسیارێك نییە كە پێویستە‬ ‫لەئەدای سیاسی ئەم تەڤگەرە ئیسالمییە‬ ‫جیهادییە بكرێت‪ ،‬بۆچی ژنی پێشمەرگە‬ ‫لەناو بزووتنەوەی ئیسالمیدا نەبوو؟ گەر‬

‫ژن هەوێنی گیرساندنی رێكخستنەكانی یەكگرتووەو‬ ‫بانگخوازەكانیان بەمەئمومی ژن ئاوەدانن‌و كۆڕە‬ ‫پەروەردەییەكانی دەیانی وەك حاجی كاروان تەنها‬ ‫بەخوشك‌و خەمەكانی خوشك گەرمدەكرێنەوە‬ ‫ژن����ان‌و خ��ەم��ی ژن��ان��ە لەكۆمەڵگەی‬ ‫كوردییدا؟ یاخۆ بەشێكە لەپرۆژەیەكی‬ ‫ح��زب �ی‌و هێزێكی سیاسییە لەپشت‬ ‫م��اج��ەراك��ان��ی ئ��ەم خوشكساالرییەی‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمییەوە؟‬ ‫ئەگەرچی بەگوێرەی لێدوانەكانی‬ ‫بەرپرسانی یەكگرتوو زی��اد لەنیوەی‬ ‫ێ‬ ‫كادیرانیان خوشكانی ئیسالمین‪ ،‬وەل ‌‬ ‫ئامادەییان لەپۆستە بااڵكاندا درەنگ‬ ‫خەمڵیوەو تەنهایش بەشێك بووە لەو‬ ‫كێبەڕكێ حزبییەی كە دەبوو بۆ ناویش‬ ‫بێت ژن لەپۆستی سەركردایەتیدا‬ ‫شوێنبگرن‪ .‬ئ��ەم نەریتەی حزبایەتی‬ ‫یەكگرتوو كە پێیەكی لەكایەی ژناندایەو‬ ‫پێیەكەی تری لەناوەندەكانی خوێندندا‪،‬‬ ‫هەمان نەریتی ئیخوانییەو هەمان جڵەوی‬ ‫ێ ئەزموونكراوە‪.‬‬ ‫سیاسەتە كە لەمیسر ‌‬

‫گورجتر سیاسەتدەكرێت‌و ژن هەوێنی‬ ‫گیرساندنی رێكخستنەكانی یەكگرتووەو‬ ‫ب��ان��گ��خ��وازەك��ان��ی��ان بەمەئمومی ژن‬ ‫ئاوەدانن‌و كۆڕە پەروەردەییەكانی دەیانی‬ ‫وەك حاجی ك��اروان تەنها بەخوشك‌و‬ ‫خەمەكانی خوشك گەرمدەكرێنەوە‪.‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئ��ەوەش��دا ل��ەن��او یەكگرتوودا‬ ‫ژنگەلێك دەبینرێن بەتایبەتمەندی‬ ‫ژن��ان��ەوە‌و بەئەدای ژن��ان��ەوە‪ ،‬رۆشنبیر‬ ‫دەبینرێت‌و قەڵەمگەلێكی كارایان هەیە‬ ‫كە بەبەراورد بەپارتە ئیسالمیەكانی دی‬ ‫چاالك‌و ئەكتیڤن‪ .‬ئەوان لەناوەندەكانی‬ ‫خوێندن‌و كۆمەاڵیەتیدا گۆڕانیان بەسەر‬ ‫ج��ۆری جلو ب��ەرگ‌و حیجابدا هێناوە‪.‬‬ ‫لەگردبوونەوەو رێپێوانەكانیشدا ئەگەرچی‬ ‫ئیعازی حزبی گەورە لەپشتیەوە هەیەو‬ ‫ژن ئامادەترینن‪.‬‬

‫لەرووی ئەزموونی پارتە ئاینییەكانەوە‬ ‫تەماشا بكرێت‪ ،‬ئەم ئەزموونی غیابی ژنە‬ ‫لەكایەی جیهادا نەخوازراوە‪ .‬خودی خاتو‬ ‫عائیشەی دایكی ئیمانداران بەبۆچوونی‬ ‫(تەبەری‌و ئیبنولكەسیر) سەرلەشكری‬ ‫سوپای سەحابیان ب��ووە لەبەرەكانی‬ ‫جەنگدا‪ .‬یاخود ل���ەرووداوی ئوحوددا‬ ‫ئافرەت شكدەبرێت كە لەپاراستنی گیانی‬ ‫پێغەمبەردا (د‪.‬خ) برینداربووە‪.‬‬ ‫خزانی ژن وەك رێكخراوێك بۆ نێو‬ ‫رێكخستنەكانی بزووتنەوەی ئیسالمی‌و‬ ‫خۆنومایانكردنیان وەك رێكخراوێكی‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی م���ەدەن���ی ب��ەگ��وێ��رەی‬ ‫بۆچوونی كارناسێكی ئیسالمی سیاسی‬ ‫پەیوەستە بەو بانگەوازانەی رێكخراوی‬ ‫قاعیدە ك��ە لەبەجێگەیاندنی ك��ارە‬ ‫تیرۆریستییەكانیاندا فەتوایاندا پێویستە‬

‫خوشكان بێنە كایەی سیاسەتەوەو‬ ‫بەكاربهێنرێن‪ .‬هەروەها پاش ئەوەی‬ ‫ێ ژن‬ ‫یوسف ق��ەرزاوی فەتوای دا بەڵ ‌‬ ‫دەتوانێت لەگروپە ئیسالمییەكاندا رۆڵی‬ ‫جەنگاوەر بگێڕێت‪.‬‬ ‫بەاڵم ئەم بۆ چوونە زۆر بەهێز نییە‪.‬‬ ‫چونكە بوونی رێكخراوی خوشكانی‬ ‫ناو بزووتنەوە دێرینترە لەو فەتوایانەو‬ ‫بەتەواوی لەژێر گاریگەری ئەزموونی‬ ‫شۆڕشی ئیسالمی ئێراندایە كە ژنە‬ ‫ئینقالبییەكان ل����ەرووی سیاسی‌و‬ ‫جموجوڵی خۆپیشاندانەوە رۆڵ��ی زۆر‬ ‫بەرچاویان هەبوو‪ .‬بزووتنەوە لەگەڵ‬ ‫ئەوەی لەسەردەمی شاخدا پێگەو بوونی‬ ‫ژن لەرێكخستنەكانیدا نەبوو‪ .‬بەڵكو‬ ‫خەباتە چەكدارییەكەیشی خەباتێكی‬ ‫چەكداریی پیاوانەو پیاو ساالرانە بوو‪.‬‬ ‫دوات��ر پەیوەندی خوشكانی ئیسالمی‬ ‫كە لەسەر شێوەی پەیوەندی قوتابیانی‬ ‫ئیسالمی دامەزرابوو هاتنە ناو ریزەكانی‬ ‫بزووتنەوەوەو بوونە بەشێك لەو كەلێنەی‬ ‫كە لەرێكخستنەكانی بزووتنەوە دا هەبوو‪،‬‬ ‫تا ئێستایش بزووتنەوەی ئیسالمی دارای‬ ‫رێكخستنێكی ئەكتیڤی خوشكان نییەو‬ ‫هیچ پرۆگرامو پەیرەو و ئەزمونێكی‬ ‫پارتایەتیان نییە‪ .‬بەڵكو رێكخستنێكی‬ ‫الوازن و دارای كچ گەلێكی بەپرۆژەو‬ ‫پالن نین وەك یەكگرتووی ئیسالمی‌و‬ ‫ئ��ەوان��ەی��ش ك��ەه��ەن ی��ان ك��اردان��ەوەی‬ ‫هێزەكانی ترن یاخۆ لەژێركاریگەریی‬ ‫سەختی حیجابی عەرەبیدان نەك ئێرانیی‬ ‫ئینقالبیی كە حیجابێكی تەقلیدی و‬ ‫سونەتییانەی سەلەفین‪.‬‬ ‫خ��وش��ك��ان��ی ك��ۆم��ەڵ��ی ئیسالمیش‬ ‫لەگەڵ جودابوونەوەیان لەبزووتنەوە‬ ‫ئەوانیش لەچوارچێوەی رێكخراوێكی‬ ‫سیست‌و الوازدا نومایان ب��وون‪ ،‬ئەگەر‬ ‫رێكخستنەكانی كۆمەڵ بتوانن تاڕادەیەك‬ ‫ك��ێ��ب��ەرك�ێ‌ ل��ەگ��ەڵ رێكخستنەكانی‬ ‫یەكگرتوودا ب��ك��ەن‪ ،‬ئ��ەوا رێكخراوی‬ ‫خوشكانی كۆمەڵ ئ��ەو كێبەركێیەی‬ ‫ل��ەگ��ەڵ خوشكانی ی��ەك��گ��رت��وودا بۆ‬ ‫نەدەكرا‪ .‬ئەوان خەمڵینێكی سروشتی‬ ‫ن��ەب��وون‪ ،‬دروس��ت��ب��وون��ی��ان ئیعازێكی‬ ‫حزبی بوو‪ ،‬ئەندامەكانیان هەڵبژێرراوی‬ ‫كۆنگرەو بەپلەبەندی لەرێكخستنەكانەوە‬ ‫نەخەمڵیبوون‪ .‬بەڵكو تا هاوسەری‬ ‫هەریەكەیان پۆستی بەرزتر بووایە‪،‬‬ ‫ئ��ەوا خێزانەكەیان ل��ەن��او رێكخراوی‬ ‫خوشكاندا پۆستی بەرزتردەبوو‪ ،‬واتە‬ ‫بەرزیی پۆستی خوشكان لەناو كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمیدا بەسترابوو بەبەرزی پۆستی‬ ‫هاوسەرەكانیان‌و بۆ ئ��ەم رەوشەیش‬ ‫چەندین نموونەی زیندوو هەنە‪ .‬هاوكات‬ ‫خوشكانی كۆمەڵ دارای هیچ چاالكی‌و‬ ‫ب�ڵاوك��راوەو دەنگێكی تایبەتبەخۆیان‬ ‫نین‪ .‬تەنها ناوێكی بێ‌ پەیرەوو پرۆگرامن‬ ‫و پ��ردی بەرژەوەندییەكانی كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمیینو ب��وون��ی خ��ۆی��ان لەبوونی‬ ‫هاوسەرەكانیان دەبیننەوە‪ .‬پڕكردنەوەی‬ ‫پۆستە حكومییەكانیش‪ ،‬كەپشكی‬ ‫كۆمەڵن ل��ەس��ەر بنەمای دەنگدانی‬ ‫ئەم رێكخراوە نییەو بەڵكو لەسەرەوە‬ ‫پ��ارت��ە سەرەكییەكە دی���اری دەك��ات‪.‬‬ ‫بەدرێژایی ئەزموونی كاریشیان هێندەی‬ ‫الپ���ەڕەی وەرزش و شیعرو الپ��ەرەی‬ ‫سیاسەت ئەوانیش الپەڕەی خوشكانیان‬ ‫لەرۆژنامەی كۆمەڵدا هەبوو لەئێستاشدا‬ ‫ئ��ەو نیمچە پ��ەڕەی��ان ل��ەدەس��ت��داوە‪.‬‬ ‫ل��ەن��او كۆمەڵدا ژن��ی رۆژن��ام��ەن��ووس‌و‬ ‫نوسەرو چاالكوانی سیاسیی نابینرێت‌و‬ ‫چاالكییەكانیشیان هیچ سەنگینییەكی‬ ‫نەبەخشیوەتە رابوونەكە‪ .‬ئەوان لەرووی‬ ‫سستی چاالكییەوە لەدوای یەكگرتووەوە‬ ‫رێدەكەن‌و بازنەیەكی دیاریان بۆكارو‬ ‫چاالكی نییە‪.‬‬ ‫لەئەركە كۆمەاڵیەتییەكانیشدا ئەو‬ ‫ب��زێ��وی��ەی لەخوشكانی یەكگرتوودا‬ ‫هەیە لەناو كۆمەڵدا نابینرێت و پرسی‬ ‫هاوسەرگیری و دروستكردنی خێزانیش‬ ‫زیاتر لەناو یەكگرتوودا جێگەی باس‌و‬ ‫خواسەو چیرۆكی تایبەت لەو ب��ارەوە‬

‫ب��ەرگ��وێ��ی��ان دەك���ەوێ���ت‪ .‬لەهەمووی‬ ‫س��ەی��رت��ر ك��ە خ��اڵ��ی ه��اوب��ەش��ە لەناو‬ ‫پارتە ئیسالمییەكانی كوردستانداو‬ ‫رێكخراوەكانی خوشكانی هەرسێ الی‬ ‫پێدەناسرێتەوە بریتییە لەوەی كە لەناو‬ ‫هەموو تەڤگەرەكاندا بانگخوازێكی ژن‬ ‫نابینرێت ‪.‬‬ ‫تایبەتمەندی هێزە ئیسالمییەكان‬ ‫ل��ەوەدای��ەك��ە بانگخوازەكان پ��ی��اون و‬ ‫ئ��ەوان��ەی كە گ��وێ بۆ بانگخوازەكان‬ ‫دەگ��رن ب��ەزۆری خوشكانن‪ .‬بۆ نموونە‬ ‫زۆرج��ار وێنەی حاجی ك��اروان دیتراوە‬ ‫ل��ەن��او ئ��اپ��ۆرای س���ەدان كچدا یاخود‬ ‫ل��ەك��ۆڕەك��ان��ی دك��ت��ۆر خالید ئ��ەوان��ی‬ ‫دیكەدا كچگەلی فرەتر لەكوڕ دەبینرێت‪.‬‬ ‫ب��ان��گ��خ��وازی ك��ارێ��ك��ە پەیوەستنییە‬ ‫بەپیشەی مەالییەوە‪ .‬گوتارێكی دینییەو‬ ‫ئیرشادێكی كۆمەاڵیەتی‌و ئەخالقییە‪.‬‬ ‫نهێنی ئەوە لەچیدایە خوشكان گوتاریان‬ ‫نییە بۆ خوشكان‪ .‬ئایا ئەوە ئەو دەمارە‬ ‫پیاوەتییە نییە كە لەعەقڵیدا بۆ هێڵی‬ ‫نەسیحەتی هەڵگرتووە بۆ كیژو ژن‪ .‬پارتە‬ ‫ئیسالمییەكان بۆ تا ئێستا نەیانتوانیوە‬ ‫بانگوازێكی ئافرەت پێبگەیەنن كە شوێنی‬ ‫حاجی كاروان بگرنەوە؟ گەر بانگخوازی‬ ‫ئافرەت نییە ئەدی بۆ گوێگری ئافرەت‬ ‫زۆرن؟ ئایا دیسان ئەم وەاڵمە نامانباتەوە‬ ‫سەر ئەو رێگایەی كە لەسیاسەتی حزبیدا‬ ‫كۆتایدێت‪ .‬رێ��ژەی گ��ەورەی خوشكانی‬ ‫گوێگر ل��ەن��او پ��ارت��ە ئیسالمییەكاندا‬ ‫هاوكاتە لەگەڵ رێژەی الوازو بێدەنگی‬ ‫بواری نوسین‌و رۆژنامەنوسیی‌و مەرجە‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكانی دیكە‪ .‬لەبەر ئەوە لەناو‬ ‫پارتە ئیسالمییەكاندا رێكخراوەكانی ژنان‬ ‫لەالیەكەوە تەقلیدێكی حاشا هەڵنەگری‬ ‫پارتە لیبراڵ‌و دیموكراتو چەپەكانن‬ ‫لەرووی پێكهاتەی حزبییەوە‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫لەناو كۆمەڵ‌و بزووتنەوەدا زەرورەتیان‬ ‫جگە ل��ەوەی كە بڵێن ئێمەیش دارای‬ ‫رێكخراوی تایبەت بەژنانین هیچی تر نییە‪،‬‬ ‫لەالیەكی تریشەوە ل��ەرووی ن��اوەڕۆك‌و‬ ‫ستراتیژەوە رێكخراوەكانی خوشكان‬ ‫لەهەرێمی ك��وردس��ت��ان��دا تەقلیدێكی‬ ‫بێچەندوچوونی نەزمی ئیخوانیو ئێرانین‬ ‫لەگەمەی كاركردندا‪ ،‬ئەمەیش بەتایبەتی‬ ‫لەناو رێكخراوی خوشكانی یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمیدا بەتایبەتی نومایاندەبن‪.‬‬ ‫ئەوەیش ئەم راستییە نیشاندەدات ئەوەیە‬ ‫كە خوشكانی یەكگرتوو چاوكراوەتر‬ ‫ێ دەڕوانن‬ ‫لەرێكخراوەكانی دی هەم بۆدەر ‌‬ ‫هەمیش لەژێر كاریگەریی دەرەوەدان‪.‬‬ ‫بۆ نموونە تا ئێستا خوشكانی كۆمەڵ‬ ‫نەیانتوانیوە بیانپەرژێتە سەر دنیای‬ ‫دەرێ‌و لەكۆڕو كۆبوونەوەو ۆركشۆپەكاندا‬ ‫ئامادەبن‪ ،‬ب��ەاڵم خوشكانی یەكگرتوو‬ ‫ل��ەم ب���وارەدا چاالكتر دەرك��ەوت��وون‪،‬‬ ‫بەجۆرێك كە ئامادەبوونیان وەك باسكرا‬ ‫لەخودی یەكگرتووی ئیسالمی چاالكترو‬ ‫چاپوكترە‪ .‬ئەوان لەم سااڵنەی دواییدا‬ ‫توانیویانە بەشداربن لەدەیان كۆنگرەو‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوەی جیهانیدا ب��ۆ نموونە‪:‬‬ ‫بەشداریكردن لەكۆنفرانس وكۆنگرە و‬ ‫ۆرك ش��ۆپ وسیمینارەكان لەناوخۆو‬ ‫دەرەوەی هەرێمی كوردستاندا وەك‬ ‫( كۆنگرەی هەلومەرجی ئافرەتان‬ ‫لەكۆمەڵگەی ئ��ەم��ڕۆدا‪ ،‬لەمالیزیا)‬ ‫كۆنگرەی سەركردایەتی ژنانی عێراق‬ ‫(لەئوردن) كۆنگرەی ناوچەیی‌و ئیقلیمی‬ ‫ڕۆژنامەنوسان لە( ئ��وردن)‪ ،‬كۆنگرەی‬ ‫ژنانی پارتە سیاسیەكان( لەتوركیا)‪،‬‬ ‫مونتەدای نێودەوڵەتی الوان لەتوركی‪،‬‬ ‫مونتەدای ئیسالمی جیهانی ئافرەتانی‬ ‫موسلمان لەجەزائی‪ ،‬دەیەمین كۆنگرەی‬ ‫ئافرەت و خێزان و مناڵ لەتوركیا ‪.‬‬ ‫ئەمانەوە چەندین نموونەی تر لەكارو‬ ‫چاالكی یەكگرتووی خوشكاندا دەبینرێت‬ ‫كە تا ئێستا خوشكانی كۆمەڵ‌و بزووتنەوە‬ ‫پەییان پێنەبردوون‪.‬‬ ‫بەاڵم گرفتەكە لەوەدایە كە ئەوان‌و‬ ‫چاالكییەكانیان پێچەوانەی ناونیشانی‬ ‫كتێبەكەی سەالمە موسان‪ ،‬كە دەڵێ‌‪:‬‬ ‫«ژنان گەمەی پیاوان نین»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )159‬دوشةممة ‪2013/7/1‬‬

‫‪3‬‬

‫دياردةى ئاينى‬

‫فەلسەفەی ئایین و مارتن هایدگەر‬ ‫ئازاد قەزاز‬ ‫بەشی یەكەم‬ ‫ت��ا س��ەردەم��ی م��ارت��ن هایدگەر كە‬ ‫مرۆڤ وەك سەبژێكتێك ناسێنرابوو‪ ،‬لە‬ ‫سەردەمی ئەوەوە و بە هۆی بیری ئەوەوە‬ ‫مرۆڤ لە سەبژێكتیەوە بەرەو بوونێك‬ ‫گوێزرایەوە كە لە خۆی دەرئەچێ‪ ،‬ئەو‬ ‫دەرچوونەشە بۆتە هۆكاری خەمگرتنی‬ ‫ی��اخ��ود س��ەرچ��اوەی نیگەرانیی ئەو‬ ‫مرۆڤەی هایدگەر ناوی لێناوە (دازاین)‬ ‫وات��ە ئ��ەوەی لێرەدایە (ئ��ەو بوونەیە‬ ‫لێرەدایە)‪ .‬وەك هەندێ لە توێژەرانی‬ ‫فەلسەفەی هایدگەر دەڵین‪ ،‬پاڵنەری‬ ‫ئایینی‪ ،‬وردتر بڵێین ئایینی مەسیحی‬ ‫ل��ە پشتی ئ��ەو دەرن��ج��ام��ەی هایدگەر‬ ‫پێیگەیشتووە‪ ،‬بە ئەسپایی كاری خۆی‬ ‫كردووە‪ .‬ئێمەش لەم باسەدا هەوڵدەدەین‬ ‫چمكێكی ئەو باكگراوندە ئایینەی ئەم‬ ‫فەیلەسوفە ئەڵمانیەی كە هەشتاوحەوت‬ ‫ساڵ ژیاوە (‪ )١٩٧٦-١٨٨٩‬بخوێنینەوە‪،‬‬ ‫ئەو فەیلەسووفەی كە بە بۆچوونەكانی‬ ‫جیهانی فەلسەفەی ورووژاند‪ ،‬لە بەرامبەر‬ ‫زانستی سروشتیدا برەوێكی نوێی بە‬ ‫فەلسەفە داو‪ ،‬پایەیەكی مەزنی بۆ‬ ‫فەلسەفە دانا‪ .‬لەالیەن توێژەرانی فكری‬ ‫ئ���ەوەوە‪ ،‬فەلسەفەكەی خ��راوەت��ە ناو‬ ‫ڕێبازی بوونگەرییەوە‪ ،‬بایەخێكی زۆری‬ ‫هەم بۆ مرۆڤ و هەمیش بۆ خوداوەندێتی‬ ‫گێڕاوەتەوە‪ ،‬بگرە خوداوەندێتی لە خودی‬ ‫مرۆڤدا نیشتەجێكردەوە و لە دەستی‬ ‫بەڵگەی زانستی و لۆژیكی فەلسەفی‬ ‫تەسك‪ ،‬ق��ورت��ارك��ردووە‪ .‬هایدگەر بەم‬ ‫كارەی ڕۆحیگەری لەناو ڕۆحی فەلسەفەی‬ ‫سەردەمدا هێنایە ئاراوە‪ .‬هەڵبەتە لێرەدا‬ ‫مەبەستم نیە كە بە زۆر ئەم بیرمەندە‬ ‫بیخزێنمە ناو ئایینێكی تایبەتەوە یان‬ ‫ب��ەزۆری زۆردارەك���ی ئیمان و دینداری‬ ‫بەسەردا بسەپێنم‪ .‬مەبەستم ئەوەیە‬ ‫لە گۆشەنیگایەكەوە ئەو فەیلەسووفە‬ ‫ناودارە بخوێنمەوە‪ ،‬كە بواری پسپۆڕی‬ ‫ئێمەیە‪ .‬واتە دەرەنجامی خوێندنەوەی‬ ‫فكری هایدگەر ئ��ەو ڕەگ و رێشااڵنە‬ ‫دەخەینە پێش چاو كە ئاماژە بن بۆ ئەو‬ ‫زەمینە ئایینییەی هایدگەر خۆی تێدا‬ ‫بینیوەتەوە‪ .‬بۆ نموونە دەمانەوێ لەوە‬ ‫تێبگەین هایدگەر كە لە نامەیەكیدا كە بۆ‬ ‫قوتابیەكی خۆی ناردووە ساڵی ‪،١٩٢١‬‬ ‫مەبەستی چی بووە كە تیایدا دەڵێت‪:‬‬ ‫ب���ەراوردك���ردن���ی م��ن ب��ە كەسانی‬ ‫وەك نیتچە و كێركیگور‪ ،‬هەڵەیەكی‬ ‫كوشندەیە‪ ،‬چونكی من فەیلەسوف‬ ‫نیم‪ ،‬نامەوێت خۆم هەڵخەڵەتێنم‪ ،‬من‬ ‫الهوتیه‌كی مەسیحیم ‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا لە چاوپێكەوتنێكیدا لە‬ ‫ژم��ارەی��ەك��ی گ��ۆڤ��اری (دێرشپیگل)ی‬ ‫ئەڵمانی ساڵی ‪ ،١٩٦٦‬لە وەاڵمێكیدا‬ ‫سەبارەت بە چاكسازی و داگیركردنی‬ ‫دنیا بەهۆی بیری تەكنەلۆژیەوە دەڵێ‪:‬‬ ‫تەنها خودا دەتوانێ ئێمە ڕزگار بكات‬ ‫‪.‬‬ ‫كاتێ هایدگەر ن��اوی خ��ودا لێرەدا‬ ‫دەه��ێ��ن��ێ��ت‪ ،‬دەب��ێ��ت م��ەب��ەس��ت��ی چی‬ ‫خودایەك بوو بێت! ئاخۆ ئەو باوەڕی‬ ‫بە خودایەك بووە‪ ،‬یان خودا الی ئەو‬ ‫ئاماژە بۆ چەمك و واتایەك بووە كە‬ ‫خەڵكی پێی ئاشنا نە بوونە؟ باشە‬ ‫بۆ دەبێت تەكنەلۆژیای ئەم سەردمە‬ ‫وەك هایدگەر دەڵ��ی��ت‪ ،‬هۆكارەكەی‬ ‫بیری میتافیزیكای كۆنی یۆنانی بووە‪.‬‬ ‫ئەو ب��اوەڕی وایە بیركردنەوەی مرۆڤ‬ ‫لەو ساتەوە كە میتافیزیكانە دەستی‬ ‫پێكردووە تا گەیشتۆتە ئیمڕۆ‪ ،‬هۆكاری‬ ‫خوڵقاندنی ڕۆژئ���اوای ئیمڕۆكە بووە‪.‬‬ ‫باشە ڕۆژئ��اوای��ەك كە هایدگەری بێزار‬ ‫كردووە‪ ،‬ئەی بۆچی هەر ئەم ڕۆژئاوایە‬ ‫بۆتە نموونەی پێشكەوتنی ئیمڕۆكەی‬ ‫مرۆڤایەتی‪ .‬دەبێت پەیوەندی میتافیزیكا‬ ‫و وەبەرهێنانی تەكنەلۆژیا لە چی و لە‬

‫كوێدا بوو بێت؟‬ ‫هۆكار چیە كە هەندێ لە توێژەرانی‬ ‫ب���واری فەلسەفە و ڕۆح��ی��گ��ەری لە‬ ‫ك�ڵاوڕۆژن��ەی ڕۆح��ی��گ��ەری��ەوە هایدگەر‬ ‫دەخ��وێ��ن��ن��ەوە ‪ .‬س����ەرەڕای ئەمانە‪،‬‬ ‫دەگوترێت كە یەكێك لە و فەیلەسوفانەی‬ ‫ل��ە ژێ��ر ك��اری��گ��ەری س��ۆف��ی ئەڵمانی‬ ‫ن��اس��راوی س��ەدەی ن��اوەڕاس��ت بەناوی‬ ‫(مایستەر ئیكهارت ‪ )1327-1260‬بیری‬ ‫كردۆتەوە‪ ،‬مارتن هایدگەر ب��ووە‪ .‬ئەم‬ ‫سۆفیە هەست ناسكە‪ ،‬بۆ تێگەیشتنی‬ ‫لە خودا بەئاڕاستەیەكدا ڕۆشتووە كە‬ ‫ئیمڕۆكە گرنگی و بایەخی خۆی پتر‬ ‫پەیدا كردووە‪ ،‬ئەو گەشتە ئەوەی كە بڵێ‬ ‫خودا ئەو هەقیقەتەیە كە خۆی هیچە‪،‬‬ ‫ئیدی لەكوێدا و بەچیدا بۆی بگەڕێین‪،‬‬ ‫دەبێت مرۆڤ ئەزموونی هیچبوونی خۆی‬ ‫بكات‪ ،‬ئەوكات لە خودا تێدەگات‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئیكهارت خوداناسی لە ئەفسانەگەریدا‬ ‫دەبینێتەوە ‪ .‬دی��ارە ه��ەر ئ��ەم جۆرە‬ ‫كاریگەرییە ب���ووە‪ ،‬وای ل��ە هایدگەر‬ ‫ك����ردووە‪ ،‬خ���ودای زان��س��ت و خ��ودای‬ ‫فەلسەفە جیاكاتەوە‪ ،‬ئەگین چۆن ئەو‬ ‫دەڵێت كە خودای مەسیحی‪ ،‬خودایەكە‬ ‫دەكەوێتە ناو چوارچێوەی زانستەوە و‬ ‫زانست لێیدەكۆڵێتەوە‪ ،‬وەلێ فەلسەفە وا‬ ‫بەو چەشنە لە خودا ناكۆڵێتەوە‪ .‬دەبێت‬ ‫چ ئامانجێكی بووبێت كاتێ هایدگەر ئەم‬ ‫جییاكاریە لە نێوان خ��ودای فەلسەفە‬ ‫و خودای ئاییندا دەكات؟ هەڵبەتە بەو‬ ‫بۆچوونەی ئەو‪ ،‬ئایینی یەهودی و ئایینی‬ ‫ئیسالمیش وەبەر ئەو بۆچوونە دەكەون‪،‬‬ ‫چونكی هەرسێ ئایینەكە‪ ،‬بە ئایینی‬ ‫مۆنۆتەیسمی ناسراون‪ ،‬وەك هایدگەر‬ ‫دەڵێت؛ خودا بەم شێوەیە لە خودایەتی‬ ‫دەرئەكرێت و ئەبێتە شت‪ ،‬وەك چۆن‬ ‫زانست باس لە شت ئەكات و لە شت‬ ‫ئەكۆڵێتەوە‪ ،‬ئاواش لە خودا دەكۆڵیتەوە‬ ‫و هەر بەو چاوەش ئەو خودایە دەبینێت‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوانە و ئەو ئاماژانەی سەرەوە‪،‬‬ ‫فەیلەسوفی ئەڵمانی هانز جۆرج گادامێر‪،‬‬ ‫كە سەردەمێك شاگرتی هایدگەر بووە‪،‬‬ ‫دەڵێ‪:‬‬ ‫وا تێگەشتن لە هایدگەر كە گوایە‬ ‫بیرمەندێكی مولحید بووبێت‪ ،‬ئەوە‬ ‫تێگەشتنێكی ڕووكەشانەیە لە فەلسەفەی‬ ‫هایدگەر ‪.‬‬ ‫وەك گادامێر دەگێڕێتەوە؛ ئەوە‬ ‫هۆی چی بووە‪ ،‬نزیكەی نیو سەدەیەك‬ ‫الهووتەكانی مەسیحی ڕووی��ان بەرەو‬ ‫فەلسەفەی هایدگەر وەرچەرخاندبوو‬ ‫‪ .‬ئەوەی دەبێتەوە پرسیار الی ئێمە‪:‬‬ ‫سەرەڕای ئەوەی كە هایدگەر دەسبەرداری‬ ‫ئەو چەشنە خودایە ب��ووە كە ئایینی‬ ‫مەسیحی باوەڕی پێهێناوە‪ ،‬بۆ هایدگەر‬ ‫وەسێت دەكات و دەڵێت؛ كە مردم بە‬ ‫مەراسیمی كاسۆلیكانە بمنێژن؟ ئایا‬ ‫هایدگەر كە سەر بەخێزانێكی كاسولیكی‬ ‫بووە و بە پەروەردە و نەریت و باوەڕی‬ ‫كاسۆلیكی گ��ۆش��ك��راوە‪ ،‬ت��ا تەمەنی‬ ‫الوێتیشی هەر لە ناو كڵێساكانی ئەوانا‬ ‫كاتی بەسەر بردووە‪ ،‬ئاخۆ ئەم كەلتوورە‬ ‫كاریگەری بەسەر ئەوەوە نەبووە‪ ،‬یان‬ ‫ئاخۆ ترس گرتبێتی بۆیە خواستی وا‬

‫بووە پاش مردن بە مەراسیمی ئایینی‬ ‫بینێژن؟ س���ەرەرای ئ��ەوەش كە خۆی‬ ‫لە خودایەكی ئایینیەوە بۆ خودایەكی‬ ‫فەلسەفی دەگوێزیتەوە‪ ،‬ئەی بۆ‪ ،‬لە كاتی‬ ‫كفن و دفنی خۆیدا‪ ،‬بۆ مەراسیمی ئەو‬ ‫ئایینە دەگەڕێتەوە كە خۆی دەسبەرداری‬ ‫بووە؟ ڕەنگە پرسیار زۆر بن‪ ،‬كە بشێت‬ ‫مرۆڤ لە خۆی بكات تا بزانێن ئاخۆ ئایین‬ ‫الی هایدگەر چیە و چۆن كەوتۆتەوە‪،‬‬ ‫چونكی هەم وەك ئاییندارێك و هەمیش‬ ‫وەك توێژەرێك لە بواری دیاردەی ئایین‪،‬‬ ‫هایدگەر خۆی ڕۆلێكی گرینگی گیڕاوە‪،‬‬ ‫دی���ارە ل��ەب��ەرئ��ەوەی��ە دەڵ��ێ��ن‪ ،‬مارتین‬ ‫هایدگەر كۆمەڵێك دەرسگوتاری گرینگی‬ ‫لە زانكۆ لە سەر دیاردەی ئایین ساڵی‬ ‫‪ ١٩٢٠‬وتۆتەوە و پاش خۆی قوتابیەكانی‬ ‫گرینگیان پ��ێ��داون‪ .‬ه��ەروەه��ا ئ��ەوەش‬ ‫دەگێرنەوە كە قەدیس پۆڵس الی هایدگەر‬ ‫فرە گرینگ بووە و هایدگەر ماوەیەك‬ ‫لە ژیانی بایەخێكی باشی بەو قەدیسە‬ ‫داوە‪ .‬وەك دەڵێن هایدگەر لە دەمێكەوە‬ ‫خۆی ئامادە دەكرد‪ ،‬تا لە الهوتی باوی‬ ‫سەردەمی خۆی‪ ،‬خۆی ڕزگار بكات‪ ،‬تا‬ ‫بەالهوتێكی نوێ بگات‪ ،‬وا دی��ارە هەر‬ ‫لەبەر ئەوەش بووە‪ ،‬هایدگەر بایەخێكی‬ ‫تایبەتی بە مارتن لۆسەری الو داوە ‪.‬‬ ‫ب��ەك��ورت��ی��ەك��ەی ه��ای��دگ��ەر ك��ۆش��اوە‬ ‫بۆئەوەی ب��وار و بابەتی فەلسەفە بە‬ ‫چەشنێك ئاشكرا بكات‪ ،‬ئیدی زانست‬ ‫نەتوانێت فەلسەفە ب��ۆخ��ۆی گچكە‬ ‫ب��ك��ات��ەوە‪ .‬ئ��ەم ب��ۆچ��وون��ەی هایدگەر‬ ‫وایكردووە كە نەك هەر ڕێگە بۆ فەلسەفە‬ ‫خۆشبكات‪ ،‬بەڵكو برەوێكی بەرچاوی بە‬

‫الیەنی ڕۆحی مرۆڤ دەدا‪ ،‬كە ئێمە لەم‬ ‫باسەدا هەوڵئەدەین بیخەینە بەرچاو‪.‬‬ ‫ئەم فەلسەفەیە دەیەوێت لەو كاراكتەرە‬ ‫ناواخنیانەی مرۆڤ بگا و لەهەمانكات‬ ‫چاالكیان بكات‪ ،‬تا مرۆڤ بااڵ بكات‪.‬‬ ‫ه��ەر ئ��ەم ڕێ��ب��ازە فكریە ب��ووە‪ ،‬كە‬ ‫هایدگەری بەرەو ئەوە بردووە تا بینای‬ ‫فەلسەفەی خۆی لەسەر دۆخی ڕۆحی‬ ‫مرۆڤ خۆی‪ ،‬دامەزرێنێت‪ ،‬لە نێوەندی‬ ‫دۆخی ترس‪ ،‬دڕدۆنگی‪ ،‬خەم‪ ،‬نیگەرانی‬ ‫و ( كاتی بوونی) مرۆڤدا‪ ،‬بۆ هەقیقەتێك‬ ‫گەڕاوە و ئاماژەی خوداوەندێتی لەوێوە‬ ‫هێناوە‪ ،‬بۆیە دەوت��رێ��ت فەلسەفەی‬ ‫بوونگەری هایدگەر‪ ،‬لەسەر دۆخی ڕۆحی‬ ‫مرۆڤ خۆی ڕاگرتووە‪ .‬بەهەرحاڵ ئێمە‬ ‫لەم وت��ارەدا هەوڵ دەدەی��ن‪ ،‬لە گۆشە‬ ‫نیگای ئایینەوە ل��ە فكری هایدگەر‬ ‫بڕوانین و ل��ە فكری هایدگەریشەوە‬ ‫ئایین بخوێنینەوە‪ ،‬تا ل��ەوە تێبگەین‬ ‫بۆ هایدگەر لەبری ئەوەی خۆی بەئێمە‬ ‫وەك فەیلەسوفێك بناسێنیت‪ ،‬كە ئەوە‬ ‫چاوەڕوانی ئێمە بووە‪ ،‬كەچی ئەو خۆی‬ ‫وەك الهوتێكی مەسیحی دەناسێنێت!‬ ‫هەر لێرەدا بە باشی دەزانم‪ ،‬ئاماژە بە‬ ‫بۆچوونی نووسەرێكی گرینگ لە بواری‬ ‫فەلسەفەی هایدگەردا بەناوی (بینیامین‬ ‫د‪ .‬كرۆو)‪ ،‬پرۆفیسۆر لە زانكۆی ئوتا‪،‬‬ ‫بۆچوونی خۆی لە كتێبەكەیدا لە مەڕ‬ ‫ڕیشەی ئایینی الی هایدگەر لەبەشێكیدا‪،‬‬ ‫بەم چەشنە ئاشكرا دەكات‪ :‬مەبەستی‬ ‫ئەم بەشە لەم كتێبەدا ئەوەیە؛ ئەو‬ ‫زانیارییە پێشینیانە بخاتە بەردەست‬ ‫كە ئاماژە بن بۆئەوەی ئایین بە گشتی‬

‫و ئایینی مەسیحی بەتایبەتی‪ ،‬لە ناو‬ ‫كارەكانی هایدگەردا ڕۆڵیان گێڕاوە ‪.‬‬ ‫ئەمە ئەوە دەگەیەنێ كە كەسانیتر پێش‬ ‫ئێمە بەم ئەركە هەستاون و هەڵبەتە‬ ‫باسی شانمان سووك دەكەن تا بتوانین‪،‬‬ ‫ئەو دەرنجامە بەدەستبهێنین‪.‬‬ ‫لەڕاستیدا مەبەستی ئێمە لەم بابەتەدا‬ ‫هەر هێندە نیە كە تاووتوێی فكری هایدگەر‬ ‫بكەین‪ ،‬بەڵكو دەمانەوێ لەو خەرمانەیەوە‬ ‫بە گشتی لەوە تێبگەین كە فەلسەفە و‬ ‫ئایین چ پەیوەندیەكیان بەیەكەوە هەیە‪،‬‬ ‫فەیلەسوف چۆن بیر لە خودا دەكاتەوە‪،‬‬ ‫كرۆكی ئایین الی فەیلەسوفێكی وەك‬ ‫هایدگەر دەبێت چی بێت‪ .‬بۆنموونە‬ ‫هایدگەر لە چاوپێكەوتنێكیدا باوەڕی‬ ‫خۆی وادەرخستووە‪ ،‬كە زانست بووە بە‬ ‫عەقیدەیەكی ئایینی‪ ،‬چونكی متمانەی‬ ‫تەواو كە ئایین گەرەكیەتی ئاوهاش لەم‬ ‫سەردەمەدا باوەڕ بە زانست هێنراوە‪ ،‬واتە‬ ‫ئەو متمانەیەی لە ئایین سەندرایەوە‪ ،‬بە‬ ‫زانست بەخشراوە‪ .‬لێرەدا بۆ ئێمە ئەم‬ ‫بۆچوونە ڕیشەیەكی تێگەیشتنی ئایینە‬ ‫الی هایدگەر‪ ،‬كە دەشێت قسەی لەسەر‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫لەهەمانكات بابەتێكی لەم چەشنە‬ ‫بۆ ئیمڕۆكەی هوشیاری كورد و ئاستی‬ ‫ڕۆشنبیری سەردەم‪ ،‬بە گرینگ دەزانین‪،‬‬ ‫چونكی مرۆڤی هەنووكە پرسیار لە‬ ‫ڕابووردوی خۆی دەكات و بەشوێن بوون‬ ‫و ڕەچەڵەكی خۆیدا دەگەڕێت و دەیەوێت‬ ‫خۆی بناسێتەوە‪ ،‬دنیاش بەچەشنێك‬ ‫بەسەر یەكدا ك��راوەت��ەوە‪ ،‬كە هەموو‬ ‫چەشنە فكر و ب��ۆچ��وون و زانستێك‬

‫سەرەڕای ئەوەی كە هایدگەر دەسبەرداری ئەو چەشنە خودایە بووە كە‬ ‫ئایینی مەسیحی باوەڕی پێهێناوە‪ ،‬بۆ هایدگەر وەسێت دەكات و دەڵێت؛ كە‬ ‫مردم بە مەراسیمی كاسۆلیكانە بمنێژن؟ ئایا هایدگەر كە سەر بەخێزانێكی‬ ‫كاسولیكی بووە و بە پەروەردە و نەریت و باوەڕی كاسۆلیكی گۆشكراوە‪،‬‬ ‫تا تەمەنی الوێتیشی هەر لە ناو كڵێساكانی ئەوانا كاتی بەسەر بردووە‪ ،‬ئاخۆ‬ ‫ئەم كەلتوورە كاریگەری بەسەر ئەوەوە نەبووە‪ ،‬یان ئاخۆ ترس گرتبێتی بۆیە‬ ‫خواستی وا بووە پاش مردن بە مەراسیمی ئایینی بینێژن؟‬

‫خۆیان دەك��ەن نەك بە ماڵەكانماندا‪،‬‬ ‫بەڵكو بمانەوێ و نەمانەوێ خۆیان دەكەن‬ ‫بە مێشكیشماندا‪ .‬س���ەرەڕای ئەمانە‬ ‫هەمووی‪ ،‬فەلسەفەی هایدگەر بۆ خۆم‬ ‫چێژێكی تایبەتی هەیە‪ ،‬چونكی هەندێك‬ ‫ژیانی فكریم بەباری ئەودا كەوتووە‪ ،‬لەو‬ ‫ڕووەوە كە چۆن ئاڕاستەی دیدی ئایینی‬ ‫لە مندا گۆڕا بۆ ئاڕاستەیەكی تر‪ ،‬كە‬ ‫واتای و بوونی خودا‪ ،‬ئەزموونی ئایینی‬ ‫خۆم‪ ،‬لە ناو سۆفیگەری ڕۆحی خۆمدا‪،‬‬ ‫نزیك لە فەلسەفەی بوونگەریدا خۆی‬ ‫بینییەوە‪ .‬ه��ەروەك هایدگەر لە كەش‬ ‫و هەوایەكی ئایینیەوە‪ ،‬بە ئەزموونێكی‬ ‫س��ۆف��ی��گ��ەران��ەوە‪ ،‬ب����ەرەو فەلسەفە‬ ‫خۆی گوێزایەوە‪ ،‬هەمان ڕاگوێزان لە‬ ‫منیشدا ڕووی��دا‪ ،‬ئەگەرچی من هێشتا‬ ‫نەگەشتومەتە بنی قوواڵیی هایدگەر‪،‬‬ ‫وەلێ چێژی زۆرم پێدەبەخشێت‪ .‬دیارە‬ ‫ئەم دوو فاكتەرە بەهادارە كەوا لە من‬ ‫بكات‪ ،‬بابەتێكی لەم چەشنە لەسەر‬ ‫هایدگەر بنووسم‪.‬‬ ‫گرینگی هایدگەر لە مڕۆكەدا هەر‬ ‫لەوەدا نیە كە تێگەیشتنی بۆ ئایین و‬ ‫كۆڵینەوەی لە چەمكی بنەڕەتی بوون و‬ ‫بنەمای یەكەمی داهاتنی بوونەوەر‪ ،‬لە‬ ‫چەمكی تەقلیدی الیدبێت‪ ،‬بەڵكو ئەو‬ ‫زۆر لە تەكنەلۆژیای سەردەم و لەو ئەقڵە‬ ‫میتافیزیكیەی ئەو جۆرە تەكنەلۆژیایەی‬ ‫ئ���ەف���ران���دووە‪ ،‬ن��ی��گ��ەران��ە‪ .‬ه��ای��دگ��ەر‬ ‫دەرەنجامی ئەوەی كە هەمیشە بۆ ڕەگ‬ ‫و ڕیشاڵە بنچینەییەكانی دیاردەكان‬ ‫گ���ەڕاوەت���ەوە‪ ،‬جگە ل��ە وەی ك��ە بەو‬ ‫كارەی چەمكی ئایین و چەمكی خودا و‬ ‫تەنانەت چەمكی فەلسەفەشی سەرووبن‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬مرۆڤ هەست دەكات جۆرێك‬ ‫لە ڕۆحیگەری یاخود سۆفیگەریشی‬ ‫لەتەك خۆیدا هێنابێت‪ .‬هایدگەر هەروەك‬ ‫لەچاو فەلسەفەی مۆدێرنە كە بە دیكارت‬ ‫دەستپێدەكات‪ ،‬قووڵتر‬ ‫ڕۆچووە‪ ،‬خەریك بوونی مرۆڤیش بە‬ ‫كاری ژیانەوە بە خەسارەت و خۆ ونكردن‬ ‫داناوە‪ .‬هەروەك خودای ئایینی یەهودی‬ ‫و مەسیحی و ئیسالمی ب��ە زانستی‬ ‫پۆستیڤیزم سپاردووە‪ ،‬فەلسەفەشی لەو‬ ‫زانستە ستاندووە و بە فینۆمینۆلۆژیای‬ ‫س��پ��اردووە‪ .‬بەكورتیەكەی هایدگەر‬ ‫قۆناخێكی وەرچەرخاندن بووە لە مێژووی‬ ‫فەلسەفە و ئایین بەتایبەتی و لە بیری‬ ‫ڕۆژئاوادا بە گشتی‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )159‬دوشةممة ‪2013/7/1‬‬

‫ئاينناسى‬

‫‪4‬‬

‫چه‌وساندنه‌وه‌ی میلله‌تی كورد به‌ ده‌ستی خه‌لیفه‌ و سوڵتانه‌كان‬ ‫ن�ه‌ت�ه‌وه‌پ�ه‌رس��ت��ی شۆڤێنی‪ ،‬ده‌ی���وت‪:‬‬ ‫گه‌ر له‌سه‌ر ڕووی مانگیش ده‌وڵه‌تێكی‬ ‫كوردی دابمه‌زرێت؛ پێویست ‌ه له‌ سه‌رمان‬ ‫ك ‌ه هه‌ڵیبوه‌شێنینه‌وه‌‪ ..‬ئ �ه‌وه‌ی بوو‌ه‬ ‫مایه‌ی نیگه‌رانیمان ئه‌و نامرۆڤه‌ به‌ر ل ‌ه‬ ‫مردنی دانی پێدا نا گوای ‌ه ب ‌ه ڕه‌چه‌ڵه‌ك‬

‫موعته‌سه‌م ساڵه‌یی‬ ‫له‌وه‌ته‌ی دونیا هه‌یه‌ و مرۆڤ له‌سه‌ر‬ ‫ڕووی زه‌وی ده‌ژیت‪ ،‬هه‌رده‌م باووباپیرانی‬ ‫ك��ورد و دوات��ری��ش گ��ی��رۆده‌ی ده‌ستی‬ ‫دراوسێكانی خۆیان بوونه‌‪ ،‬بێ وچان‬ ‫میلله‌تانی ده‌ورووبه‌ر هێرشی ناڕه‌وایان‬ ‫كردۆته‌ سه‌ر ئه‌م میلله‌ته‌ داماوه‌ و شار‬ ‫و گوند و مه‌سكه‌نیان لێ تێكداون و‬ ‫ته‌رته‌ و وه‌رته‌یان كردوون‪ .‬بۆ نموون ‌ه‬ ‫(ن����ه‌رام س��ی��ن) ی پ��اش��ای ئ �ه‌ك �ه‌د و‬ ‫كوڕه‌زای سه‌رگۆنی ئه‌كه‌دی‪ ،‬كه‌ له‌ نێوان‬ ‫سااڵنی (‪ )2255-2291‬ی پێش زایندا‬ ‫حوكمڕانیی ك��ردووه‌‪ ،‬هێرشی كردۆت ‌ه‬ ‫سه‌ر لۆلۆییه‌كان و كوشتارێكی زۆری‬ ‫لێكردوون‪ .‬له‌ پاشاندا ئه‌م سه‌ركه‌وتنه‌ی‬ ‫ل � ‌ه (ده‌رب���ه‌ن���دی گ���اور) ی ن��اوچ �ه‌ی‬ ‫ق �ه‌ره‌داغ��ی ته‌نیشتی ش��اری سلێمانی‬ ‫ئێستاو‌ه تۆمار كردووه‌‪ .‬هه‌روه‌ها نه‌رام‬ ‫سین له‌ میل «مسلة‌» ی (سه‌ركه‌وتن)‬ ‫دا هه‌مان سه‌ركه‌وتنی تۆمار كردووه‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫میله‌ له‌ كاتی خۆیدا ل ‌ه شاری شوشدا‬ ‫دۆزرایه‌و‌ه ئێستا ل ‌ه مۆزه‌خانه‌ی لۆڤه‌ری‬ ‫فه‌ڕه‌نساییدا پارێزراوه‌‪ .‬له‌و میله‌دا نه‌رام‬ ‫سین ده‌بینرێت كاڵوی ئاسنینی قۆچداری‬ ‫له‌سه‌ره‌ ك ‌ه هێماو ڕه‌مزه‌ بۆ خواوه‌ندی‪،‬‬ ‫ب ‌ه قه‌دپاڵی چیاكاندا هه‌ڵده‌گژێت و‬ ‫دوژمنه‌كانیشی له‌ژێر پێیدا كه‌وتوون(‪.)1‬‬ ‫پاشای ئاشوورییه‌كان (تیگالت پالسه‌ر‬ ‫‪ 1077-1115‬پ‪ .‬ز‪ ).‬باسی هێرشه‌كانی‬ ‫خۆی ده‌كات بۆ سه‌ر ناوچه‌كانی باكووری‬ ‫كوردستانی ئه‌مڕۆی خ��وارووی ئاسیای‬ ‫بچووك و ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫(‪ ....‬توانیم بیست هه‌زار ل ‌ه پیاوانی‬ ‫«م��وس��ك��ای�ه‌» ‪ Muskâya‬بگرم‪.‬‬ ‫پێنج ل ‌ه پاشاكانیان ب ‌ه درێژایی په‌نجا‬ ‫س��اڵ ل �ه‌ واڵت���ی «ئ��ه‌ل��زی» ‪ Alzi‬و‬ ‫«پ��وروك��وززی» ‪ Purukuzzi‬باج‬ ‫و س�ه‌ران�ه‌ی تایبه‌تییان ده‌س�ه‌ن��د‪ .‬ب ‌ه‬ ‫خ��ودای خۆم ئاشوور هیچ پادشایه‌ك‬ ‫نه‌یتوانیه‌و‌ه ل ‌ه جه‌نگدا به‌سه‌ریاندا‬ ‫سه‌ربكه‌وێت له‌به‌ر پڕهێزییان‪ .‬هاتم‬ ‫و ته‌سلیم ب��وون‪ ..‬واڵت��ی «كومموخ»‬ ‫‪ Kummukh‬به‌ده‌ستیانه‌وه‌ بوو‪.‬‬ ‫ب ‌ه هیمه‌تی خ��واوه‌ن��دی خۆم ئاشوور‪،‬‬ ‫گالیسه‌كه‌كانم و له‌شكره‌كانم كۆكرده‌و‌ه‬ ‫به‌بێ مۆڵه‌ت‪ .‬به‌ چیای «كاسی‪-‬یارا»‬ ‫‪ Kasi-yara‬ك ‌ه شوێنێكی سه‌خت ‌ه‬ ‫پێیدا ڕه‌ت بووم‪ .‬له‌گه‌ڵ بیست هه‌زار‬ ‫و پێنج پاشایاندا له‌ واڵتی كومموخدا‬ ‫ش�ه‌ڕم كرد و زاڵ ب��ووم به‌سه‌ریاندا و‬ ‫ته‌رمه‌كانیانم ب ‌ه دۆڵ �ه‌ك��ان و به‌سه‌ر‬ ‫لوتكه‌ی چیاكاندا په‌رش‌وباڵو كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌رم بڕین و ل ‌ه ته‌نیشت شاره‌كانیاندا‬ ‫كه‌لله‌ سه‌ره‌كانیانم به‌ كۆمه‌ڵ كۆكرده‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستكه‌وت و دی��ل و زه‌وی و زار و‬ ‫ئافره‌تیانم به‌بێ ژمار‌ه ب ‌ه چنگ كه‌وت‬ ‫و شاره‌كانیانم ب ‌ه ئاگر سووتاند‪.)2()..‬‬ ‫شه‌ڕی (قادسیه‌) ی نێوان موسڵمانه‌كان‬ ‫و ساسانییه‌كان له‌ سه‌رده‌می ئیمامی‬ ‫عومه‌ر له‌ ساڵی (‪ )637‬ی زایندا له‌سه‌ر‬ ‫خاكی كوردستاندا ڕووی دا‪ .‬زۆرب�ه‌ی‬ ‫كوژراوه‌كان هه‌ر كورد بوون‪ .‬ل ‌ه كتێبی‬ ‫م��ێ��ژووی ع�ه‌ره‌ب��ی ئیسالمی بۆ پۆلی‬ ‫دووی ناوه‌ندی ك ‌ه ئێستا له‌ كه‌ركوكدا‬ ‫ده‌خوێنرێت ب ‌ه ناوی (التاریخ العربي‬ ‫اإلسالمي) له‌ الپه‌ڕ‌ه (‪ )56‬دا نووسراوه‌‪:‬‬ ‫(ويف معركة نهاوند «فتح الفتوح» حيث‬ ‫قتل من الفرس (‪ )180‬ألف جندي ثم طرد‬ ‫الفرس نهائيا من أرض العراق احلالية)(‪،)3‬‬ ‫یانی (ل ‌ه شه‌ڕی نه‌هاوه‌ند سه‌دو و هه‌شتا‬ ‫هه‌زار له‌ فارسه‌كان كوژران)‪ .‬له‌ ڕاستیدا‬ ‫دانیشتووانی مه‌مله‌كه‌تی ساسانییه‌كان‬ ‫كورد بوون نه‌ك فارس‪ ،‬شوێنی شه‌ڕ‌ه‬ ‫خوێناوییه‌كانیش هه‌ر خاكی كوردستان‬ ‫بوو‪!..‬‬ ‫ه���ه‌ر ك��ه‌ ئ��ای��ی��ن��ی ئ��ی��س�لام هات ‌ه‬ ‫كوردستانه‌وه‌؛ خه‌ڵكی كوردستان ب ‌ه‬ ‫دڵسۆزییه‌وه‌ په‌یڕه‌وی ئایینی ئیسالمییان‬ ‫كرد‪ .‬به‌تایبه‌تی گه‌لێك ل ‌ه نووسه‌ران‬ ‫و خ���اوه‌ن بیر و هزرمه‌ندانی ك��ورد‪،‬‬ ‫خزمه‌تی زم��ان��ی ع �ه‌ره‌ب��ی و ئایین و‬ ‫كولتووری ئیسالمییان كرد‪ .‬ژماره‌ی ئه‌و‬ ‫كوردانه‌ی ك ‌ه ل ‌ه كۆن و نوێدا خزمه‌تی‬ ‫كولتووری عه‌ره‌بیان كردوو‌ه زۆرن وه‌ك‪:‬‬

‫سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی ك ‌ه میلله‌تی كورد بێ‌وه‌ی بوو ‌ه و هه‌رده‌م په‌یڕه‌وی‬ ‫ئایینی ئیسالمی كردوو ‌ه و‪ ،‬له‌ هه‌مووشی گرنگتر نووسه‌ران و‬

‫خاوه‌ن هزر و بیرانی كورد ل ‌ه دێر زه‌مانه‌وه‌ خزمه‌تی زمانی عه‌ره‌بی و‬

‫كولتووری ئیسالمیدان كردووه‌؛ كه‌چی سه‌ره‌ڕای هه‌موویشی هه‌میش ‌ه‬ ‫كورد گیرۆده‌ی ده‌ستی سوڵتانه‌كان و خه‌لیفه‌كان بووه‬ ‫لێدانیان ئاڕاسته‌ی ناوچه‌ی هه‌مه‌دان‬ ‫ك��رد‪ .‬ئ �ه‌وه‌ب��وو شه‌ست ه��ه‌زار كه‌سی‬ ‫لێ كوشتن و هه‌ندێكیشیان به‌ره‌و پاڵ‬ ‫ئیمپراتۆریه‌تی بیزه‌نتی هه‌اڵتن(‪..)5‬‬ ‫ئایینی پیرۆزی ئیسالم كه‌ سه‌ری هه‌ڵدا‪،‬‬ ‫ویستی یه‌كسانی دابمه‌زرێنێت و جیاوازی‬ ‫ل ‌ه نێوان میلله‌ت ‌ه جیاجیاكان نه‌هێڵێت‪.‬‬ ‫ئێمه‌ی كورد ه �ه‌رده‌م ب ‌ه دڵسۆزییه‌و‌ه‬ ‫خزمه‌تی خه‌ڵكانی ترمان كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌داخه‌وه‌ ئه‌وان ئێمه‌یان به‌ (عه‌جه‌م)‬ ‫ناو بردووه‌‪ .‬به‌و پێیه‌ی هه‌ر میلله‌تێكی‬ ‫تر كه‌ عه‌ره‌ب نه‌بن ئیتر به‌ (عه‌جه‌م)‬ ‫ناوزه‌ند كراون‪ .‬به‌ زمانی عه‌ره‌بیش ب ‌ه‬ ‫پێی هه‌موو فه‌رهه‌نگ ‌ه عه‌ره‌بییه‌كان‬ ‫وشه‌ی (أعجم) ب ‌ه مانای الڵه‌په‌ته‌ دێت‬ ‫بۆ وه‌سفكردنی یه‌كێك ك ‌ه سه‌ر زمان‬ ‫بگرێت و نه‌توانێت به‌ ڕه‌وان���ی قس ‌ه‬ ‫بكات‪ !!..‬رۆمانیه‌ كۆنه‌كان به‌ چاوێكی‬ ‫سووكه‌و‌ه ته‌ماشای میلله‌تانی تریان‬ ‫ده‌كرد و پێیانیان ده‌ووت (به‌ربه‌ری)‪..‬‬ ‫عه‌ره‌به‌كانی پێش سه‌رده‌می ئیسالمیش‬ ‫ب ‌ه غه‌یر‌ه عه‌ره‌بیان ده‌ووت (عه‌جه‌م)‪..‬‬ ‫ل ‌ه فه‌رهه‌نگی (خمتار الصحاح) دا به‌م‬ ‫ش��ێ��وه‌ی�ه‌ی خ����واره‌و‌ه وش��ه‌ی عه‌جه‌م‬ ‫لێكدراوه‌ته‌وه‌‪«( :‬العجم» ـ أيضا ـ‪ :‬ضد‬ ‫العرب‪ .‬الواحد «عجمي»‪ .‬و «العجم» ـ‬

‫دینه‌وه‌ری و ئیبن ته‌یمیی ‌ه و ئیبن ئه‌ثیر‬ ‫و ئیبن خه‌للیكان و ئیبن مسته‌وفی‪ ،‬و‬ ‫شه‌هره‌زووری و‪ ،‬عه‌بدولقادری گه‌یالنی و‬ ‫ئامه‌دی و ئیبن ج�ه‌زه‌ری و به‌یتووشی‬ ‫و نورسی‪ ..‬و به‌دلیسی و زه‌ه��اوی و‬ ‫ڕوصافی و كه‌واكیبی و بڵند حه‌یده‌ری‬ ‫و قاسم ئه‌مین و بنه‌ماڵه‌ی ته‌یمووری و‬ ‫سوهێر قه‌له‌ماوی و‪ ..‬ئه‌حمه‌د شه‌وقی‬ ‫و‪..‬هتد‪ .‬س �ه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی ك ‌ه میلله‌تی‬ ‫كورد بێ‌وه‌ی و بێ‌زه‌واڵ بووه‌ و هه‌رده‌م‬ ‫په‌یڕه‌وی ئایینی ئیسالمی كردووه‌ و‪ ،‬ل ‌ه‬ ‫هه‌مووشی گرنگتر نووسه‌ران و خاوه‌ن‬ ‫هزر و بیرانی ك��ورد له‌ دێر زه‌مانه‌و‌ه‬ ‫خزمه‌تی زمانی عه‌ره‌بی و كولتووری‬ ‫ئیسالمیدان ك��ردووه‌‪ ،‬كه‌چی س�ه‌ره‌ڕای‬ ‫هه‌موویشی هه‌میش ‌ه ك��ورد گیرۆده‌ی‬ ‫ده‌س��ت��ی سوڵتانه‌كان و خه‌لیفه‌كان‬ ‫بووه‌‪ .‬وه‌ك مێژوو ده‌گێڕێته‌و‌ه ده‌وڵه‌تی‬ ‫عه‌باسی به‌ ده‌ستی (ئه‌بو موسلیمی‬ ‫خوراسانی) ی كوردنه‌ژاد دامه‌زرا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ه �ه‌ر ك�ه‌ عه‌باسییه‌كان جێی خۆیان‬ ‫قایم كرد؛ یه‌كسه‌ر ئه‌بو موسلیمیان ب ‌ه‬ ‫شێوه‌یه‌كی دڕندانه‌ سه‌ربڕی‪ ..‬ئێم ‌ه ك ‌ه‬ ‫قوتابی بووین ل ‌ه قوتابخان ‌ه مێژوومان‬ ‫ده‌خوێند‪ ،‬وه‌هامان ده‌خرای ‌ه مێشكه‌و‌ه‬ ‫گوای ‌ه خه‌لیفه‌ی عه‌باسی (موعته‌صیم)‬ ‫پشتگیریی ل ‌ه چه‌وساو‌ه و لێقه‌وماوان‬ ‫كردووه‌‪ ،‬گوایه‌ كاتێك ژنێك ل ‌ه دوورڕا‬ ‫هاواری كردوو‌ه (وا موعته‌صیما) ئیتر‬ ‫خه‌لیفه‌یش به‌ خۆی و سوپاكه‌یه‌و‌ه ب ‌ه‬ ‫هانایه‌و‌ه چ��ووه‌‪ !..‬ل ‌ه ڕاستیدا مێژوو‬ ‫ده‌گێڕێته‌و‌ه ش��ۆڕش��ی (ب��اب�ه‌ك��ی) ك ‌ه‬ ‫به‌شێكی زۆری به‌شداربووانی كورد بوونه‌‪،‬‬ ‫له‌ ئاكامی زوڵم و سته‌می عه‌باسییه‌كانه‌و‌ه‬ ‫سه‌ری هه‌ڵداوه‌‪ ،‬موعته‌صیمی خه‌لیفه‌یش‬ ‫سوپایه‌كی ب ‌ه سه‌ركردایه‌تیی (ئه‌شفین)‬ ‫ڕه‌وانه‌ كرد و خه‌ڵكێكی زۆریان قه‌تڵ و‬ ‫عام كرد‪ .‬له‌ ئاكامیشدا الشه‌ی سه‌ركرده‌ی بالضم ـ‪ :‬ضد العرب‪ ،‬ويف لسانه «عجمة»‪.‬‬ ‫شۆڕشه‌ك ‌ه (بابه‌كی خ��وڕه‌م��ی) یش و «العجماء» البهيمة‪ ،‬مسيت «عجماء»‬ ‫له‌ ش��اری به‌غدادا هه‌ڵواسرا‪ .‬خه‌لیف ‌ه ألنها ال تتكلم‪ ،‬وك��ل من ال يقدر على‬ ‫ه �ه‌ر ب �ه‌وه‌ی��ش �ه‌و‌ه ن �ه‌وه‌س��ت��اوه‌ به‌ڵكو الكالم أصال؛ فهو «أعجم» و «مستعجم»‪.‬‬ ‫(ئه‌فشین) ی س �ه‌رك��رده‌ی سوپاكه‌ی و «العجم» ـ أيضا ـ‪ :‬الذي ال يُفصح وال‬ ‫خۆیشی كوشت(‪ .)4‬ل ‌ه ساڵی یه‌كه‌می يبني كالمه وإن كان من العرب‪ )..‬یه‌كێك‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت���ی خه‌لیف ‌ه موعته‌صیمدا له‌ شاعیره‌ هه‌ره‌گه‌وره‌كانی ع �ه‌ره‌ب‪،‬‬ ‫(‪ 833‬ز‪ ).‬خه‌لیف ‌ه هێزه‌كانی خۆی بۆ كه‌ (موته‌نه‌ببی) ـ�ه‌‪ ،‬هێرش ده‌بات ‌ه‬

‫سه‌ر عه‌جه‌م (له‌ چوارچێوه‌ی هه‌جوی‬ ‫«كافوری ئیخشیدی» ـدا)‪ ،‬ك ‌ه به‌پێی‬ ‫ئه‌مه‌ كوردیش ده‌گ��رێ��ت�ه‌وه‌‪ ،‬وه‌هایان‬ ‫ده‌دات ‌ه قه‌ڵه‌م گوایه‌ ئه‌ده‌ب و حه‌سه‌ب‬ ‫و عه‌هد و په‌یمان و ویژدانیان نییه‌‪ ،‬و‬ ‫ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫اس بِا ُ‬ ‫مللُ ْو ِك َو َما‬ ‫إ َمّ َِنا ال َن ُ‬ ‫َت ْف َل ُح َع َر ٌب ُملُ ْو ُك َها َع َج ُم‬ ‫لاَ َأد ٌَب ِع ْن َدهُم َولاَ َح َس ٌب‬ ‫ُولاَ ُع ُه ْو ٌد هَُل ُم َولاَ ِذ َم ُم‬ ‫َ‬ ‫ض َو ِطئت َها ُأ َم ٌم‬ ‫ِب ُك ِّل أ ْر ٍ‬ ‫َ‬ ‫ُت ْر َعى ِب َع ْب ٍد َكأ َنّ َها َغ َن ُم‬ ‫ْ‬ ‫ِ‬ ‫َي ْس َت ْخ ِش ُن ا ِ‬ ‫خل َّز ِحينْ َيلم َس ُه‬ ‫ب ْي ب ِ​ِظ ْفرِهِ ال َقل ُمَ‬ ‫َو َكانَ يُ رْ ِ‬ ‫له‌ سه‌رده‌می ئومه‌وی و عه‌بباسییه‌كان‬ ‫ب ‌ه غه‌یر‌ه عه‌ره‌بیان وتووه‌ (مه‌والی)‪،‬‬ ‫كه‌ كۆی (م��ه‌وال) یه‌‪ ،‬ئه‌م وشه‌یه‌یش‬ ‫ب ‌ه ڕاده‌یه‌كی زۆر واتای به‌ند‌ه و عه‌بد‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌‪ .‬ته‌نانه‌ت له‌ نێو سوپادا‬ ‫مه‌والكان (الموالي) پیاده‌بوون ‌ه و ب ‌ه‬ ‫ته‌نیا عه‌ره‌به‌كان س��واری ب���ه‌رزه‌واڵخ‬ ‫ده‌بوون(‪.)6‬‬ ‫ه �ه‌ر كه‌سێكیش‪ ،‬ه���ه‌روه‌ك (شێخ‬ ‫ڕه‌زای تاڵه‌بانی)‪ ،‬عه‌ره‌بی به‌ (ئه‌فزه‌ڵ)‬ ‫و سه‌روه‌ر نه‌زانیبایه‌‪ ،‬ئیتر ئه‌و كه‌س ‌ه‬ ‫ب ‌ه (شعوبی) ده‌درای ‌ه قه‌ڵه‌م و خوێنی‬

‫ئیسالمییه‌كانیان داگیر ده‌كرد‪.‬‬ ‫ل ‌ه ساڵی (‪ )1514‬دا شه‌ڕی چاڵدێران‬ ‫ل� ‌ه ن��ێ��وان س��وپ��ای عوسمانییه‌كان و‬ ‫سه‌فه‌وییه‌كانی ئێراندا ڕووی���دا‪ ،‬له‌و‬ ‫ش �ه‌ڕه‌دا عوسمانییه‌كان سه‌ركه‌وتنیان‬ ‫به‌ده‌ست هێنا‪ .‬ل ‌ه ساڵی (‪ )1033‬دا‬ ‫هه‌رێمی ش��اره‌زوور و چه‌ند ناوچه‌یه‌كی‬ ‫ده‌ورووب��ه‌ری ك ‌ه له‌ پاشاندا ئیماره‌تی‬ ‫بابانی تێدا سه‌ری هه‌ڵدا‪ ،‬كه‌وتن ‌ه ژێر‬ ‫حوكمڕانیی عوسمانییه‌كان(‪ .)7‬ب ‌ه‬ ‫سه‌ره‌ڕای هه‌موو‬ ‫درێ��ژای��ی پێنجسه‌د س��اڵ كوردستان‬ ‫له‌ژێر داگیركاریی عوسمانیدا ل ‌ه هه‬ ‫‌مووه زوڵم و سته‌مێكیش‬ ‫ڕوویه‌كی شارستانییه‌وه‌ دواك��ه‌وت‪ .‬ب ‌‬ ‫درێژایی ئه‌و ماوه‌ی ‌ه ڕێگاوبان و قوتابخان ‌ه‬ ‫میلله‌تی كورد‬ ‫و نه‌خۆشخان ‌ه و دام‌وده‌زگای ڕۆشنبیری‬ ‫به‌ هیچ شێوه‌یه‌ك دانه‌مه‌زران‪ .‬ئه‌وه‌بوو‬ ‫هه‌رده‌م دڵسۆز‬ ‫ئیماره‌تی بابانیی كوردیش له‌ ساڵی‬ ‫(‪ )1850‬دا به‌ ده‌ستی عوسمانییه‌كان‬ ‫ڕووخا‪ .‬له‌ پاش جه‌نگی یه‌كه‌می جیهانی‬ ‫بوو ‌ه بۆ ئایینی‬ ‫ئیمپراتۆریه‌تی عوسمانی ڕووخا‪ .‬له‌ ساڵی‬ ‫(‪ )1923‬دا مسته‌فا كه‌مال ئه‌تاتوركی ئیسالم‪ .‬ته‌نانه‌ت گه‌ر‬ ‫شۆڤێنی كۆماری توركیای دامه‌زراند‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌بوو كه‌وته‌ وێزه‌ی كورد ل ‌ه‬ ‫پێناوی‌ه سه‌اڵحه‌دین نه‌بووایه‌؛‬ ‫تواندنه‌وه‌یان ل ‌ه نێو میلله‌تی توركدا‪ .‬ل‬ ‫ئاكامی زوڵم و سته‌می توركه‌كان چه‌ندین‬ ‫ئه‌وا سه‌ڵیبیه‌كان‬ ‫شۆڕشی كورد له‌ خ��وارووی ڕۆژهه‌اڵتی‬ ‫توركیادا به‌رپابوون‪ .‬توركه‌كان به‌ ئاگر و‬ ‫تێكڕای واڵت ‌ه‬ ‫ئاسن شۆڕشه‌كانی كوردیان دامركانده‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌تاتورك له‌ كتێبی سووردا‪ ،‬ك ‌ه پاش‬ ‫ئیسالمییه‌كانیان‬ ‫سه‌ركوتكردنی شۆڕشی كورد ل ‌ه ساڵی‬ ‫(‪ )1925‬دا ب�ڵ�اوی ك����رده‌وه‌ تیایدا‬ ‫ده‌نووسێت‪:‬‬ ‫داگیر ده‌كرد‬ ‫(ئ�ه‌رێ وه‌ڵاڵ كورده‌كان هه‌ره‌سیان‬ ‫هێنا‪ .‬ب � ‌ه توند‌وتیژییه‌كی زۆره‌و‌ه‬ ‫سه‌ركوتیانمان كردن‪ .‬فڕۆك ‌ه ل ‌ه ئاسمانه‌و‌ه‬ ‫بۆردوومانیانی ده‌كرد و تفه‌نگ و تۆپیش كورده‌‪ ..‬ئێستایش ل ‌ه شاری كه‌ركووكدا‬ ‫له‌سه‌ر زه‌وی ئاگربارانیانی ده‌كرد شمشێر ئه‌و توركمانانه‌ی ك ‌ه هاوسۆزن له‌گه‌ڵ‬ ‫س�ه‌ری��ان��ی ده‌پ��ه‌ڕان��د و‪ ،‬خه‌نجه‌ریش ئێمه‌ی كورددا توركمانی ڕه‌سه‌نن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سكیانی ده‌دڕی‪ .‬چل ه��ه‌زار سه‌رباز ئه‌و توركمانانه‌ی ك ‌ه كلكایه‌تی بۆ توركیا‬ ‫له‌الیه‌ن ئه‌تاتوركه‌و‌ه وتاری ئاگرینیان ده‌ك �ه‌ن و دوژمنایه‌تیی ك��ورد ده‌ك�ه‌ن؛‬ ‫بۆ وترا‪ .‬ل ‌ه واڵتی كورداندا سه‌ربازه‌كان ئه‌وا بێ گومان هه‌موویان ده‌ناسین و‬ ‫ل ‌ه لوتكه‌یه‌كه‌و‌ه بۆ لوتكه‌یه‌كی تر باز گه‌ر الپه‌ڕه‌كانی ژیانی یه‌كه‌به‌یه‌كه‌یان‬ ‫ده‌ده‌ن‪ .‬ل ‌ه پاشاندا به‌ره‌و پێده‌شته‌كان هه‌ڵده‌ینه‌وه‌؛ ده‌زانین ك ‌ه ب ‌ه ڕه‌چه‌ڵه‌ك‬ ‫هه‌نگاو ده‌نێن و دێیه‌كان ئاگر تێ به‌ر كوردن و له‌ خۆیان گۆڕیوه‌‪..‬‬ ‫حزبی به‌عسی شۆڤێنی ه��ه‌روه‌ك‬ ‫ده‌ده‌ن)(‪.)8‬‬ ‫جه‌واهیر الل نه‌هرۆ ب ‌ه توندی هێرشی هه‌موو داگیركه‌رێكی كوردستان‪ ،‬هه‌رگیز‬ ‫ك��رد‌ه سه‌ر سیاسه‌تی ئه‌تاتورك و ل ‌ه كه‌مته‌رخه‌میی نه‌كرد له‌ كوشتن و بڕین و‬ ‫كتێبی (چه‌ند الپه‌ڕه‌یه‌ك ل ‌ه مێژووی وێرانكاری ده‌رهه‌ق ب ‌ه میلله‌تی كورد‪ .‬له‌و‬ ‫جیهاندا) ده‌ڵ��ێ��ت‪( :‬ب �ه‌و شێوه‌یه‌ ك ‌ه ڕۆژانه‌دا عه‌لی كیمیاوی له‌نێو قه‌فه‌سی‬ ‫توركه‌كان ل ‌ه پێناوی ئازادیی خۆیاندا دادگادا ده‌بوو‪ ،‬سه‌رۆكی داواكاریی گشتی‬ ‫ده‌جه‌نگان‪ ،‬ل ‌ه پاشاندا هه‌ڵسان ب ‌ه ل ‌ه ده‌نگی (عه‌لی كیمیاوی) ی باڵوكرده‌و‌ه‬ ‫نێوبردنی كورده‌كان كه‌ داوای ئازادی و كه‌ كاتی خ��ۆی ت��ۆم��ارك��راو‌ه و تیایدا‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی خۆیانیان ده‌كرد‪ .‬شتێكی ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫(س��ن��درب أش��خ��اص��ا على األسلحة‬ ‫سه‌یر و س�ه‌م�ه‌ره‌ی� ‌ه گ �ه‌ر میلله‌تێكی‬ ‫خه‌باتگێڕ ببێت به‌ میلله‌تێكی هێرشكه‌ر الكيمياوية وسنكرر عملية الضرب اثنني‬ ‫بۆ گیانی میلله‌تێكی دیك ‌ه و‪ ،‬خه‌باتیش وث�لاث��ة وأرب��ع��ة ومخ��س��ة‪ .‬حتى نقضي‬ ‫ل ‌ه پێناوی ئازادیدا ل ‌ه پاشاندا بگۆڕێت بۆ على اجلميع ونقضي على اللغات الكردية‬ ‫وال��س��ري��ان��ي��ة‪ ،)..‬وات���ه‌‪( :‬كه‌سانێك‬ ‫له‌ نێوبردنی خه‌ڵكی تر‪.)..‬‬ ‫ل��ه‌ س��اڵ��ی (‪ )1932‬دا ش��ۆڕش��ی ڕاده‌هێنین له‌سه‌ر به‌كارهێنانی چه‌ك ‌ه‬ ‫ێ جار و‬ ‫ئ��ه‌رارات ب ‌ه سه‌ركردایه‌تیی (ئیحسان كیمیاییه‌كان و دو جار و س ‌‬ ‫ن��وری پ��اش��ا)‪ ،‬ل�ه‌الی�ه‌ن توركه‌كانه‌و‌ه چوار جار و پێنج جار لێدان ب ‌ه چه‌كی‬ ‫سه‌ركوت كرا و گوند و الدێیه‌كی زۆریش كیمیایی دوبار‌ه ده‌كه‌ینه‌وه‌‪ .‬هه‌تا هویان‬ ‫وێ���ران و خ��اپ��وور ك��ران و‪ ،‬ئیحسان له‌ناو ده‌به‌ین و كۆتایی به‌ زمانه‌كانی‬ ‫ن��وری پاشایش ب���ه‌ره‌و واڵت��ی ئێران كوردی و سوریانی ده‌هێنین)‪...‬‬ ‫هه‌ڵهات‪ .‬رۆژنامه‌ی (میلله‌ت) ی توركی‬ ‫په‌راوێزه‌كان‪:‬‬ ‫وێنه‌ی گۆڕێكی باڵو ك��رده‌و‌ه و له‌سه‌ر‬ ‫‪ .1‬جورج رو‪ .‬العراق القديم‪ .‬ترمجة‪ .‬حسني‬ ‫گۆڕه‌ك ‌ه نووسی بووی (ئه‌مه‌ی ‌ه گۆڕی علوان حسني‪ .‬وزارة الثقافة واالعالم العراقية‪ .‬بغداد‬

‫ب ‌ه درێژایی پێنجسه‌د ساڵ‪ ،‬كوردستان له‌ژێر‬ ‫داگیركاریی عوسمانیدا ل ‌ه هه‌موو ڕوویه‌كی‬ ‫شارستانییه‌وه‌ دواكه‌وت‬ ‫حه‌اڵڵ ده‌كرا‪ .‬چه‌ندین شاعیر و كه‌سی‬ ‫ناسراو به‌ بیانووی شعوبیبون كوژران‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌وانه‌ی ك ‌ه ك��وژراون شاعیری‬ ‫كوێر (بشار بن برد) ب��وو‪ ..‬س�ه‌ره‌ڕای‬ ‫هه‌موو زوڵ��م و سته‌مێكیش میلله‌تی‬ ‫كورد ه �ه‌رده‌م دڵسۆز بووه‌ بۆ ئایینی‬ ‫ئیسالم‪ .‬ت�ه‌ن��ان�ه‌ت گ��ه‌ر سه‌اڵحه‌دین‬ ‫نه‌بووایه‌؛ ئه‌وا سه‌ڵیبیه‌كان تێكڕای واڵت ‌ه‬

‫كوردستانی خه‌یاڵی)(‪ ..)9‬ئێستایش‬ ‫له‌م سه‌رده‌مه‌دا توندڕه‌وه‌ شۆڤێنییه‌كان‬ ‫ل ‌ه واڵت��ی توركیادا بااڵده‌ستن و‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫هه‌موو توانایانه‌و‌ه دوژمنایه‌تیی كورد‬ ‫ده‌كه‌ن‪ .‬ئه‌گه‌ر بێت و ترسی ئه‌مه‌ریكایان‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬بێگومان ت��ووش��ی شه‌ڕێكی‬ ‫گ��ه‌ور‌ه و گرانمان ده‌ك���ه‌ن‪( .‬بوله‌نت‬ ‫ئه‌جه‌وید) ی گ��ه‌ور‌ه سیاسه‌تمه‌داری‬

‫‪ .1984‬ص‪.215 .‬‬ ‫‪ .2‬دكتۆر جه‌مال ڕه‌شید‪ .،‬لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی‬ ‫زمانه‌وانی ده‌رباره‌ی مێژووی واڵتی كورده‌واری‪.‬‬ ‫ده‌زگ��ای رۆشنبیری و باڵوكردنه‌وه‌ی ك��وردی‪.‬‬ ‫به‌غدا‪ .1988 ،‬ل‪.277 .‬‬ ‫‪ .3‬التأريخ العربي االسالمي‪ ،‬للصف الثاني‬ ‫املتوسط‪ .‬مجهورية العراق‪ ،‬وزارة الرتبية‪ .‬الطبعة‬ ‫التاسعة عشرة‪ .2006 ،‬ص‪.56 .‬‬ ‫‪ .4‬بندلي جوزي‪ ،‬من تأريخ احلركات الفكرية يف‬ ‫االسالم‪ .‬دار الروائع‪ ،‬بريوت‪ .‬ص‪.115 .‬‬ ‫‪ .5‬ئ��ارش��اك پ��ۆالدی��ان‪ ،‬ك��ورد ل ‌ه س �ه‌ده‌ی‬ ‫ح�ه‌وت�ه‌م�ه‌وه‌ ت��ا س���ه‌ده‌ی ده‌ی���ه‌م‪ .‬و‪ :‬جه‌لیل‬ ‫كاكه‌وه‌یس‪ .‬ده‌زگای وه‌رگێڕان‪ ،‬هه‌ولێر‪.2005 ،‬‬ ‫ال‪.70 .‬‬ ‫‪ .6‬مجال نبز‪ ،‬الستضعفون الكورد وإخوانهم‬ ‫املسلمون‪ .‬الطبعة الثانية‪ ،‬السلمانية‪ .2006 ،‬ص‪.‬‬ ‫‪.13‬‬ ‫‪ .7‬سعدي عثمان حسني‪ ،‬إم��ارة بابان‪ .‬كلية‬ ‫اآلداب‪ ،‬جامعة صالح الدين‪ ،‬أربيل‪ .2000 ،‬ص‪.20 .‬‬ ‫‪ .8‬حممد مال أمحد‪ ،‬مجعية خويبون والعالقات‬ ‫الكردية ـ األرمنية‪ .‬كاوا للنشر والتوزيع‪ ،‬أربيل‪،‬‬ ‫‪ .2000‬ص‪.29 .‬‬ ‫‪ .9‬سه‌رچاوه‌ی پێشوو‪ .‬ال‪.61 .‬‬

‫‪5‬‬

‫ذمارة (‪ )159‬دوشةممة ‪2013/7/1‬‬

‫خو َيندنةوةى ئاين‬

‫ئەقڵی ئیسالمی لەئایندارییەوە بۆ موعجیزەگەری‬ ‫خەسرەو میراودەلی‬ ‫مەبەست لە (ئەفسانە) لێرەدا‪ ،‬ئەو‬ ‫بابەتەیە كە مەیلی مرۆڤ بۆ نەزانراو‬ ‫و ئ��ەودی��وی س��روش��ت دەوروژێ��ن��ێ‌‪،‬‬ ‫پاڵنەری گەڕانە بەدوای ئەو بابەتانەدا‬ ‫كە رۆحی مرۆڤ تینویانەو‪ ،‬كەوتونەتە‬ ‫ئ��ەودی��و ت��وان��ای زان��س�ت‌و ئەقڵەوە‪.‬‬ ‫(ئەفسانەگەری) بەم مانایە رۆحگەری‌و‬ ‫عیرفانیەت‌و هەوڵدانە بۆ نزیكبونەوە‌و‬ ‫ئاشنابون بەو روب��ەرو پانتاییانەی‪،‬‬ ‫شوێنی مرۆڤبونی م��رۆڤ‌و گرنگیدان‬ ‫بە بەها بااڵكانی‌و‪ ،‬دنیای نامەئلوف‌و‬ ‫بێسنورو رەه��ای��ە‪ .‬دی���ارە ئامانجی‬ ‫راستەقینەی ئاینیش هەوڵدانە بۆ‬ ‫گەیشتن بەم دەستكەوتانە‪.‬‬ ‫لەكاتێكدا كە (خ��وراف��ەت)‪ ،‬هیچ‬ ‫نیە جگە لەتێركردنێكی كاتیانەی‬ ‫مەیل‌و ح��ەزی م��رۆڤ بۆ حەكایەت‌و‬ ‫ێ ئەوەی هیچ‬ ‫بابەتی نائاسایی‪ ،‬بەب ‌‬ ‫هەوڵێك بۆ رۆحانیبون‌و بااڵبونی‬ ‫ب��ەه��اك��ان��ی م���رۆڤ‌و دەستكەوتنی‬ ‫مەعریفەی نەزانراوی لەپشتەوە بێت‪.‬‬ ‫‌واتە (خورافە) ئامانجەكەی لەخودی‬ ‫چیرۆكەكان خۆیاندایەو‪ ،‬لەگوێگرتن‌و‬ ‫چێژ لێوەرگرتنیاندا كۆتایی دێت‪.‬‬ ‫بەاڵم ئەفسانە خاوەنی ئامانجگەلێكی‬ ‫بااڵیەو‪ ،‬هەوڵی جددیش بۆ گەیشتن‬ ‫پێیان دەدات‪.‬‬ ‫ئ��ەم راستیانەشە وای��ك��ردوە كە‬ ‫ئەفسانە ببێت بەپایەیەكی بنەڕەتی‬ ‫ئاین‪ ،‬لەكاتێكدا (خورافە) نەك هەر‬ ‫بەشێك نیە لەئاین‪ ،‬بەڵكو لەناو‬ ‫ئایندا بێزراو و نەفیكراوە‪ .‬ئەمەش‬ ‫لەوەوە هاتوە كە ئەفسانە موقەدەسە‪،‬‬ ‫بەاڵم خورافە لەم خاسیەتە بێبەشە‪.‬‬ ‫ئەفسانە خاوەنی مۆتیڤی داهێنەرانەیە‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا كە خورافە كەمتر خاوەنی‬ ‫ئەم مۆتیڤانەیە‪ .‬بەزۆریی خاوەنانی‬ ‫خورافە‪ ،‬گرنگی بەبیركردنەوەو داهێنان‬ ‫ن��ادەن‪ ،‬چونكە ئ��ەم ئەركانە زیاتر‬ ‫بەئەفسانە سپێردراوە‪ .‬لێرەشەوەیە‬ ‫كە نەلەئاین‌و نەهونەرو نە ئەدەب‌و نە‬ ‫فەلسەفەو نە زانست‌و نەهیچ بوارێكی‬ ‫دی��ك��ەی م��ەع��ری��ف��ی��دا‪ ،‬كەمتر باس‬ ‫لەخورافە دەكرێت‪ ،‬بەڵكو باس هەر‬ ‫باسی ئەفسانەیە‪( .‬خورافە) ئەفسانەیە‬ ‫لەدۆخی كاڵبونەوەو وەرچەرخانیدا بۆ‬ ‫كەلەپوری میللی‪ ،‬ئەمەش بەڵگەی‬ ‫سادەبونەوەیەتی‪.‬‬ ‫دانانی ئەفسانە بەخورافە‪ ،‬رێگە‬ ‫بۆ بەئەفسانەكردنی خورافە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫بۆ دانانی ئەفسانە بەروداوی واقیعی‪،‬‬ ‫خۆشدەكات‪.‬‬ ‫بۆ نمونە لەئاینێكی وەكو ئیسالمداو‪،‬‬ ‫بەتایبەتیش الی شوێنكەوتوانی‬ ‫لەمرۆدا‪ ،‬هەمیشە هەوڵدراوە ئەفسانە‬ ‫بەخورافە یەكسان بكرێت‪ ،‬واتە وەكو‬ ‫یەك بۆیان بڕوانرێت‪ ،‬دیارە خورافەش‬ ‫لەم سیاقەدا بەمانای شتی پڕو پوچ‌و‬ ‫بێماناو بێكەڵك‌و بێهودە دێت‪ .‬ئەم‬ ‫روانینەش لەبنەڕەتدا لەپێناو داماڵینی‬ ‫ئاینەكەیاندایە لەئەفسانە‪ ،‬لەپێناو‬ ‫ئەوەدایە كە بابەتە ئەفسانەییەكانی‬ ‫قورئان نەك تەنیا وەك روداوی واقیعی‪،‬‬ ‫یاخود وەك حەقیقەتی مێژویی ئەژمار‬ ‫بكرێت‪ ،‬بەڵكو وەك ئەو حەقیقەتە‬ ‫زانستییانەی كە ن��ەك لەمێژویەكی‬ ‫دی��اری��ك��راودا بونیان هەبوە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫مێژویان تێپەڕاندوە‪ ،‬یاخود هێشتا‬ ‫مێژوەكەیان نەهاتوەو‪ ،‬دەبێت مرۆڤ‬ ‫بەردەوام لەپێشكەوتنی زانستیدا بێت‬ ‫بۆ ئەوەی لەپرۆسەی گەیشتندا بێت‬ ‫ب��ەو م��ێ��ژوە‪ ،‬ئەمەش ئ��ەو پرۆسەیە‬ ‫كە بەگەڕان‌و هەوڵدان بۆ دانانی ئەو‬ ‫ب��اب��ەت‌و روداوان���ە (ئەفسانانە) بە‬ ‫(موعجیزەی زانستی) دەناسرێت‪،‬‬ ‫وات��ە ل��ێ��رەدا (ئەفسانە) ن��ەك هەر‬ ‫دەبێت بە(موعجیزە)‪ ،‬بەڵكو دەبێت‬ ‫بە(موعجیزەی زانستی)‪ ،‬واتە كردنی‬ ‫بەرگی زانست بەبەریدا‪ .‬دەخوازرێت‬ ‫بەتێگەڵكردنی (ئەفسانە) بە(زانست)‪،‬‬ ‫جۆرێكی دیكە لەزانست بەرهەمبهێنن!!‬ ‫ئاشكرایە كە ئەم هەڵوێستە لەیەككاتدا‬

‫یه‌کێک له‌و دیمه‌نانه‌ی ک ‌ه خه‌یاڵی ئاینی ب ‌ه موعجیزه‌ی داده‌نێت‬

‫خۆدزینەوەیە لەئاینیش‌و لەزانستیش!!‬ ‫وات��ە ف��ەرام��ۆش��ك��ردن��ی ئ��ەق �ڵ‌و رۆح‬ ‫بەیەكەوە‪.‬‬ ‫مرۆڤ گەر بیەوێت (ئاین)‌و (زانست)‬ ‫یش بەئاراستەیەكی دیكەدا بەرێت‪،‬‬ ‫دروستتر بڵێین سەر لەهەردوكیان‬ ‫بشێوێنێت‪ ،‬ئ��ەوا پەنا دەب��ات��ە بەر‬ ‫كردنی ئەفسانە بەموعجیزەی زانستی‪،‬‬ ‫واتە بەپێشبینی زانستی‪.‬‬ ‫ئەوەی ئەم ئاراستە موعجیزەگەرە‬ ‫زانستیە دەی��خ��وازێ��ت‪ ،‬فراوانكردنی‬ ‫روب��ەری موعجیزەیە لەسەر حسابی‬ ‫بابەتەكانی دیكەی ئاین‪ ،‬وەك بڵێیت‬ ‫(ئاین) لەپێناوی موعجیزەدا هاتبێت‪،‬‬ ‫ن��ەك ب��ەپ��ێ��چ��ەوان��ەوە (موعجیزە)‬ ‫لەخزمەتی ئایندا بێت‪.‬‬ ‫گ��ەر س��ەرن��ج لەكتێبێكی وەك��و‬ ‫قورئان بدەین‪ ،‬دەبینین باسوخواسی‬ ‫(موعجیزە) تێیدا سنورێكی زۆر‬ ‫بەرتەسكی هەیە‪ ،‬بەراورد بەبابەتەكانی‬ ‫دیكە‪ .‬بۆ نمونە ئەو ئایەتانەی باس‬ ‫لەموعجیزەبونی ق��ورئ��ان دەك��ەن‪،‬‬ ‫لەچەند ئایەتێكی كەم تێپەڕ ناكەن‪.‬‬ ‫لەوانەیە لێرەدا بگوترێت‪ :‬ئەی ئەوە‬ ‫نیە قورئان بەردەوام لە ئایەتەكانیدا‬ ‫باس‌و خواسی دروستكردنی گەرودون‌و‬ ‫زەوی‌و شاخەكان‌و روەك‌و‪ ،‬بابەت‌و‬ ‫روداو و دیاردە گەردونیەكان دوبارە‬ ‫دەك��ات��ەوەو‪ ،‬ب��ە(آ‌ی��ات) ن��اوزەدی��ان‬ ‫دەكات؟ گەرچی موسوڵمانان هەمویان‬ ‫ئەو راستیە دەزانن كە وشەی (آية)‬ ‫لەیەككاتدا بەمانای (موعجیزە)‌و‬ ‫(نیشانە)ش دێت‪ ،‬هەر بۆیە ئەم دو‬ ‫مانایە نزیكایەتی‌و‪ ،‬بەڵكو تێكەڵیەك‬ ‫لەنێوانیاندا هەیە‪ .‬شایانی باسیشە‬ ‫چەمكی (معجزە) لە قورئاندا نەهاتووە‪،‬‬ ‫بەڵكو تەنیا چەمكی (آية) هاتووە‪ ،‬كە‬ ‫پێدەچێت جیاوازیی نێوانیان ئەوە‬ ‫بێت كە (معجزە)‪ ،‬زیاتر هەڵگری‬ ‫مانای تەسلیم بوون بێت‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫كە (ا‌یە)‪ ،‬مەدلولی (تێڕامان)ـی تێدا‬ ‫حەشار بێت‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ئ��اخ��ۆ ه���ەر ب��اب��ەت��ێ��ك كە‬ ‫لەقورئاندا بە(آية) باسكراوە‪ ،‬دەكرێت‬ ‫بە(موعجیزە) دابنرێت؟! بێگومان‬ ‫نەخێر‪ .‬چونكە ئەگەر وابێت ئەوا دەبێت‬ ‫هەمو ئەو شتانەی كە بەبەڵگە بۆ بونی‬ ‫خودا بۆ نمونە دادەنرێت‪ ،‬لەهەمانكاتدا‬ ‫بەموعجیزەش بێنە ئەژمار!‬

‫كاتێك جیبریل م��ژدەی بەخشینی‬ ‫منداڵ بەزەكەریا پێغەمبەر دەدات‪،‬‬ ‫زەكەریا داوا لەخوا دەكات كە نیشانەو‬ ‫بەڵگەیەكی پێبدات بۆ ئەوەی دڵنیا‬ ‫بێت‪ ،‬ك��ە خیزأنەكەی سكی هەیە‬ ‫رب اجل لي آية‪ ،‬قال ايتك اال تكلم‬ ‫«قال ّ‬ ‫الناس ثالثة ايام اال رمزاً‪ ،»...‬ئایەتی‬ ‫‪41‬ی س��ورەت��ی ئ��ال ع��م��ران‪ .‬وات��ە‪:‬‬ ‫«وتی پ��ەروەردگ��ارم نیشانەیەكم بۆ‬ ‫دیاری بكە‪ ،‬وتی نیشانەكەت ئەوەیە‬ ‫كە توانای قسەكردنت تا سـێ‌ رۆژ‬ ‫لەگەڵ خەڵكیدا نابێت‪ »...‬وەك دیارە‬ ‫لێرەدا وشەی (آية) بەمانای موعجیزە‬ ‫نەهاتوە‪.‬‬ ‫ل��ەس��ورەت��ی (ال��ش��ع��را‌ء)ی��ش��دا‪،‬‬ ‫لەباسی قەومی (ه��ود)دا هاتوە‪ ،‬كە‬ ‫هود پێغەمبەر بەقەومەكەی دەڵێت‬ ‫ّ‬ ‫ريع آية تعبثون»‪ ،‬ئایەتی‬ ‫«أتبنون بكل ٍ‬ ‫(‪)128‬ی سورەتەكە‪ .‬واتە «ئایا ئێوە‬ ‫ێ بڵنددا كۆشك‌و تەالر‬ ‫لەهەمو شوێنێك ‌‬ ‫دروس��ت��دەك��ەن‌و‪ ،‬خۆتان سەرگەرمی‬ ‫كەیف‌و شادی دەكەن؟»‪.‬‬ ‫وەك دەبینین وشەی (آية) لێرەدا‬ ‫بەمانای كۆشك یاخود بینا دێت‪.‬‬ ‫لەتەفسیری (اب��ن كثیر)دا دەڵێت‪:‬‬ ‫«اي��� ًة‪ :‬معلم ًا ب��ن��اء م��ش��ه��وراً‪ :‬وات��ە‬ ‫نیشانەیەك ل��ەش��ێ��وەی بینایەكی‬ ‫زەق‌و دیار‪ )1( .‬لەتەفسیری (صفوة‬ ‫التفاسیر)یشدا دەڵێت‪( :‬آي��ة) واتە‪:‬‬ ‫بنا ًء شاخم ًا كال َع َلم‪ :‬وات��ە بینایەكی‬ ‫ب��ەرز وەك شاخی ب��ەرز‪ )2( .‬لەم‬ ‫تەفسیرانەوە دەردەكەوێت كەمەبەست‬ ‫ئەوەیە لەبەر بەرزی وەك نیشانەیەكی‬ ‫دیارو ئاشكرایان لێهاتوە‪ ،‬كە لەدورەوە‬ ‫دیاربن‪ .‬دیارە نیشانە(آية)ش دەبێت‬ ‫دی��ار بێت‌و‪( ،‬دیاربونی) مەرجێكی‬ ‫بنەڕەتیە بۆی‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت ب��ەو ئ��ای��ەت��ان��ەش كە‬ ‫ئاسمان‌و زەوی‌و دروستكراوەكانی‬ ‫تر بە(ایە) یان (آی��ات) ناو دەبەن‪،‬‬ ‫مەبەست پێی نیشانەو بەڵگەیە كە‬ ‫جیاوازە لە(موعجیزە) ‪ .‬دیارە موعجیزە‬ ‫(المعجزة) بەوە پێناسە كراوە كە «ام ٌر‬ ‫ُ‬ ‫خارق للعادة يعجز البش ُر عن ان يأتوا‬ ‫مبثله» واتە‪ :‬كارێكە حاڵەتی ئاسایی‬ ‫تێپەڕاندبێت (بەجۆرێك) كە خەڵكی‬ ‫دەستوەستانبن لەوەی لەشێوەی ئەو‬ ‫بهێنن(‪ .)3‬مەبەست لە (تێپەڕاندنی‬ ‫دۆخی ئاساییش‪ :‬بونی شتێك یاخود‬

‫رودان��ی بابەتێكە كە یاسای ب��او و‬ ‫سروشتیی ناو ژیان‌و بونی تێپەڕاندبێت‌و‬ ‫بەتەواوی لێی دەرچوبێت‪‌،‬واتە ناباو و‬ ‫نا ئاسایی‌و ناسروشتی بێت‪.‬‬ ‫لێرەدا دەپرسین‪ :‬ئایا ئاسمان‌و‬ ‫زەوی‌و شاخەكان‌و‪ ،‬روان��ی روەك ‌و‪،‬‬ ‫رودان���ی ش��ەو ‌و رۆژو‪ ،‬دروستبونی‬ ‫مرۆڤ‌و‪ ،‬بارینی باران‌و بونی با ‪ ..‬تاد‪،‬‬ ‫بابەت‌و روداوی نائاسایی‌و ناباون؟!‬ ‫هەتا بەموعجیزە دایانبنێین؟!‬ ‫موعجیزە س��ەب��ارەت ب��ەق��ورئ��ان‪،‬‬ ‫ئامانج نیە‪ ،‬بەڵكو ئامرازو هۆكارە‪،‬‬ ‫قورئان لەپێناو موعجیزەدا نەهاتوە‪،‬‬ ‫بەڵكو موعجیزە لەپێناوی قورئاندایە‪.‬‬ ‫گرنگی پێغەمبەرەكەشی لەوەدا نیە كە‬ ‫خاوەنی موعجیزەیە‪ ،‬بەڵكو لەوەدایە‬ ‫كە (لعلی خلق عظیم)ە‪ .‬لەوەدایە كە‬ ‫خاوەنی پەیامێكە دەتوانێت چاكسازی‬ ‫لەبارودۆخەكانی ژیانی ئاینی‌و سیاسی‌و‬ ‫ك��ۆم��ەاڵی��ەت�ی‌و ك��ەل��ت��وری‌و ئابوریی‬ ‫سەردەمی خۆیدا بكات‪.‬‬ ‫ق��ورئ��ان تەنیا بۆ ئ��ەوە نەهاتوە‬ ‫خەڵكی سەرسام‌و واق��وڕم��او بكات‪،‬‬ ‫بەڵكو بۆ ئەوە هاتوە بەئاراستەیەكی‬ ‫دی��ك��ەی ژی���ان‌و رەف��ت��ارو هەڵوێست‬ ‫لەچاالكیەكانی ژیاندا ئاراستەیان بكات‪،‬‬ ‫بۆ ئەوەی چیتر خەڵكی ئەو سەردەمە‬ ‫لەشوێنكەوتویی باو باپیران‌و‪ ،‬یاساو‬ ‫رەفتارو بیروباوەڕو پەرستشی پێش‬ ‫خۆیاندا نەژین‪.‬‬ ‫گ����ەڕان ب����ەدوای م��وع��ج��ی��زەداو‪،‬‬ ‫ت��ام��ەزرۆب��ون ب���ۆی‪ ،‬دی��اردەی��ەك��ی‬ ‫دروس���ت���ك���ردوە ك���ە دەك���رێ���ت بە‬ ‫(موعجیزەگەری) ن���اوزەدی بكەین‪.‬‬ ‫لەو روەوە كە (موعجیزە) بۆ خۆی‌و‬ ‫ل��ەخ��ودی خ��ۆی��دا ب���وە ب��ەئ��ام��ان��ج‪،‬‬ ‫ب��ەه��ۆی سەرنجڕاكێشی ‌و سەیرو‬ ‫سەمەرەییەكەیەوە‪ .‬لێرەوە دەكرێت‬ ‫بڵێین‪ ،‬خەڵكی ئ��ەوەن��دەی ب��ەدوای‬ ‫موعجیزەدا وێڵن‪ ،‬ئەوەندە ب��ەدوای‬ ‫ئایندا ناگەڕێن‪ ،‬بەڵكو ئاینیان لەپێناوی‬ ‫موعجیزەدا دەوێت‪ ،‬نەك موعجیزەیان‬ ‫لەپێناو ئایندا بوێت‪.‬‬ ‫ك��ار گەیشتۆتە ئ���ەوەی‪ ،‬خەڵكی‬ ‫ئەوەندەی حەز لەبیستنی موعجیزەی‬ ‫ێ دەكەن‪ ،‬ئەوەندە ناگەڕێنەوە بۆ‬ ‫نو ‌‬ ‫ق��ورئ��ان خ��ۆی كە تاكە موعجیزەی‬ ‫ئیسالم‌و پێغەمبەریش بوە‪.‬‬ ‫موعجیزە لەم هەڵوێستە نوێیەی‬

‫ئەقڵی ئیسالمیدا‪ ،‬نابێتە بەڵگەو‬ ‫نیشانە بۆ بونی خودا‪ ،‬بەڵكو لەراستیدا‬ ‫دەبێتە بەربەست لەبەردەم ناسینی‬ ‫خ����ودادا‪ ،‬ل��ەم��ەش ب����ەوالوە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫(موعجیزە) لەم ج��ۆرە تێڕوانینەدا‬ ‫ب��ۆ خ��ۆی دەب��ێ��ت��ە خ���وداو دەبێتە‬ ‫ئاینیش‪ .‬وەك ئەوەی خوداو ئاینیش‬ ‫لەموعجیزەدا توابێتنەوەو لەگەڵیدا‬ ‫بەتەواوی ئاوێتەبوبن!!‬ ‫دی��ارە ت��ام��ەزرۆی��ی بۆ موعجیزە‪،‬‬ ‫ی��اخ��ود ب��ۆ بابەتی س��ەرو ئاسایی‪،‬‬ ‫یاخود نائاسایی‪ ،‬كە تینوێتی مرۆڤ‬ ‫بۆ بابەتی سەیرو سەمەرە تێر دەكات‪،‬‬ ‫پاڵنەرە بنەڕەتیەكەی ئەوەیە‪ ،‬مرۆڤ‬ ‫حەزی لەو بابەتانەیە كە سەرسامی‬ ‫دەك��ەن‪ ،‬بێگومان (سەرسامكردن)‬ ‫یش یەكێكە لەو شوێنەوارو چێژانەی‬ ‫ل��ە(ئ��ەف��س��ان��ە) دەك���ەون���ەوە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ج��ی��اوازی��ی��ەك��ە ل���ەوەدای���ە ك��ە ئ��ەو‬ ‫سەرسامیەی لەئەفسانەوە سەرچاوە‬ ‫ێ‬ ‫دەگرێت‪ ،‬لەوانەیە بیركردنەوەی لـ ‌‬ ‫بێتە بەرهەم‪ ،‬یاخود ببێتە سەرچاوە‬ ‫بۆ ه��ون��ەرو بۆ ئ��ەدەب��ی ب��ااڵ‪ ،‬بەاڵم‬ ‫سەرسامی موعجیزە‪ ،‬سەسامیەكە‬ ‫لەپێناوی سەرسامیداو بەس‪ ،‬یاخود‬ ‫ێ‬ ‫سەرسامیەكی س��ادەو گشتیە‪ ،‬بەب ‌‬ ‫تێڕامان‌و بونی توانای گۆڕین‪.‬‬ ‫سەرسامیی خەڵكی بەموعجیزە‬ ‫لەوەوە سەرچاوە دەگرێت‪ ،‬كە ئەوان‬ ‫پێویستیان بەشتێكە لەسەرو توانای‬ ‫خۆیانەوە‪ ،‬شتێك یاخود بابەتێك كە‬ ‫بچوكی‌و بێدەسەاڵتی‌و دەستەوەستانیان‬ ‫بسەلمێنێت‪ ،‬بابەتێك شەرعیەت بدات‬ ‫بەتەمەڵیی‌و بیرنەكردنەوەو پاڵدانەوە‪.‬‬ ‫لەكاتێكدا كە بونی (سەرسامیی)‬ ‫لەئەفسانەدا تینوێتی رۆحیی‌و دەرونی‌و‬ ‫ئیستاتیكی تێر دەك���ات‌و‪ ،‬هەستە‬ ‫ناوەكیە مەعنەویەكانی مرۆڤ دەخاتە‬ ‫ج��وڵ��ەو چ��االك �ی‌و هەستیارییەوە‪.‬‬ ‫لەهەمانكاتدا مەیلی گ��ەڕان ب��ەدوای‬ ‫ئەفسانەو ئ��ەو دی��وی ئەفسانەشدا‬ ‫لەمرۆڤدا دەچێنێت‪.‬‬ ‫ئ���ەگ���ەر ئ��ام��ان��ج��ی م��وع��ج��ی��زە‬ ‫دەستەوەستانكردنی‬ ‫ل��ەب��ن��ەڕەت��دا‬ ‫خەڵكی بێت لەوەی بتوانن لەشێوەی‬ ‫موعجیزەكە بهێنن‌و ئامادە بكەن‪،‬‬ ‫ئەوا ئامانجەكەی لەئێستادا گۆڕاوە بۆ‬ ‫دەستەوەستانكردنی خەڵكی لەوەی‬ ‫ئەقڵیان بخەنەگەڕ‪.‬‬ ‫وات��ە ئامانجی (موعجیزە) بوە‬ ‫بەڕێگرێكی گەورە لەبیركردنەوە‪ ،‬بۆتە‬ ‫ئاستەنگ لەبەردەم ئەقڵدا بۆ ئەوەی‬ ‫لەحیكمەت‌و نهێنییەكانی ئاین بڕوانێت‪.‬‬ ‫ئەم روانینە نێگەتیڤە بۆ موعجیزە‪،‬‬ ‫ب��ەرب��ەس��ت��ە ل���ەب���ەردەم ئاشنابونی‬ ‫ئاینداران بەموعجیزەكانی ئەقڵكاری‌و‬ ‫موعجیزەكانی ئاینداری‪.‬‬ ‫دیارە الی ئەو كەسانەی (ئەفسانە)‬ ‫بە(خورافیات) دەزان��ن‪( ،‬خورافیات)‬ ‫بە(حەقیقەت) تێگەیشتون‪ ،‬ئەمەش‬ ‫ئەوە ئاشكرا دەكات كە ئاشنانەبون‬ ‫ب��ە(م��ی��ت��ۆل��ۆژی��ا)‪ ،‬وەك زانستێكی‬ ‫گرنگ‪ ،‬م��رۆڤ ب��ەرەو نازانستیبون‬ ‫پەلكێشدەكات‪.‬‬

‫پەراوێزەكان‪:‬‬ ‫‪-1‬ابن كثري‪ ،‬تفسري القرآن العظيم‪ ،‬اجمللد‬ ‫الثالث‪ ،‬دار السالم للنشر والتوزيع‪ ،‬الرياض‪،‬‬ ‫ط‪2004 ،6‬م‪ ،‬ص‪.2061‬‬ ‫‪-2‬حممد علي الصابوني‪ ،‬صفوة التفاسري‪،‬‬ ‫اجمللد الثاني‪ ،‬دار الصابوني للطباعة والنشر‬ ‫والتوزيع‪ ،‬القاهرة‪ ،‬ط‪ ،10‬ص‪.372‬‬ ‫‪-3‬لويس معلوف‪ ،‬املنجد يف اللغة‪ ،‬انتشارات‬ ‫اسالم‪ ،‬تهران‪ ،1379 ،‬ص‪.488‬‬

‫خەڵكی ئەوەندەی بەدوای موعجیزەدا وێڵن‪ ،‬ئەوەندە‬ ‫بەدوای ئایندا ناگەڕێن‪ ،‬بەڵكو ئاینیان لەپێناوی‬ ‫موعجیزەدا دەوێت‬

‫‪Taboo‬‬ ‫گۆشەیەكی‬ ‫تایبەتە‬ ‫بەكۆمەڵناسیی‬ ‫ئاین‬ ‫(‪)4‬‬

‫ئەڤین ئیبراهیم فەتاح‬

‫بازاڕی حه‌ج و‬ ‫عومره‌‬ ‫هه‌واڵێكم له‌ وه‌زاره‌تی ئه‌وقاف خوێنده‌وه‌‪:‬‬ ‫ئه‌و كۆمپانیایانه‌ی حه‌ج ئه‌گه‌ر پاره‌ی زێتر ل ‌ه‬ ‫خه‌ڵكی وه‌ربگرن سزا ده‌درێن و ده‌بێ خه‌ڵكی‬ ‫خۆیان له‌و باره‌یه‌و‌ه داوا تۆمار بكه‌ن! ده‌ی‬ ‫ئه‌مان خواپه‌رستی ده‌كه‌ن یان بازرگانی؟! بۆ‬ ‫نموونه‌‪ ،‬هه‌واڵه‌ك ‌ه ئێژێت‪ :‬نرخی عومره‌ ل ‌ه‬ ‫مانگی شه‌عباندا ‪ 1000‬دۆالر‌ه و ل ‌ه سه‌ره‌تای‬ ‫ره‌م�ه‌زان تا نیوه‌ی بایی ‪ 1250‬دۆالر و له‌و‬ ‫الوه‌ تا جه‌ژن ب ‌ه ‪ 1550‬دۆرالره‌‪ .‬بێ زه‌حمه‌ت‬ ‫بۆ ئه‌م نرخانه‌ وان؟ بۆچی ده‌گۆڕێن؟ بۆچی‬ ‫حه‌ج و عومره‌ عیباده‌تن یان بازرگانی؟‬ ‫مه‌ریوان نه‌قشبه‌ندی که‌به‌ڕێوبه‌ر و وته‌بێژی‬ ‫فه‌رمیی ڕاگه‌یاندنی وه‌زاره‌تی ئه‌وقافه‌ ده‌ڵێ‪:‬‬ ‫داهاتی مه‌مله‌كه‌تی عه‌ره‌بیی سعودی ‌ه به‌ حه‌ج‬ ‫سااڵن ‌ه نزیكه‌ی ‪ 80‬ملیۆن دۆالره‌‪ ،‬ئه‌مه‌ به‌پێی‬ ‫وه‌زاره‌تی حه‌جی وان!‬ ‫ه �ه‌ر نه‌قشبه‌ندی ئێژێت‪ :‬ل�ه‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردستاندا سااڵنه‌ نزیكه‌ی ‪ 50‬هه‌زار كه‌س‬ ‫سه‌فه‌ری عومر‌ه ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬ه�ه‌ر یه‌كێكیان‬ ‫نزیكه‌ی ‪ 2000‬دۆالر خه‌رج ده‌كات واتا سااڵن ‌ه‬ ‫سه‌د هه‌زار دۆالر بۆ عومره‌ خه‌رج ده‌كرێت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها نزیكه‌ی ‪ 4500‬كه‌س حه‌ج ده‌كه‌ن‬ ‫و هه‌ر یه‌كێكیان نزیكه‌ی ‪ 4000‬دۆالر خه‌رج‬ ‫ده‌كات واتا سااڵن ‌ه ‪ 18‬ملیۆن دۆالر بۆ حه‌ج‬ ‫خه‌رج ده‌كرێت! حاجی و عومره‌وانان سااڵن ‌ه‬ ‫بایی دوو ملیۆن دۆالر ئاوی زمزم ده‌هێننه‌و‌ه‬ ‫بۆ كوردستان جگه‌ ل ‌ه ده‌یان هه‌زار ته‌سبیح‬ ‫و مرواری و جل‌وبه‌رگی خه‌لیجی و سه‌رپۆش‬ ‫و‪...‬تاد‪ .‬كورد هێنده‌ ده‌وڵه‌مه‌نده‌ سااڵن ‌ه پتر‬ ‫ل ‌ه ‪ 25‬ملیۆن ده‌خات ‌ه مستی ئالی سعوود‬ ‫بۆ حه‌ج و عومره‌ و ئ��اوی حه‌یاتی زمزم!‬ ‫له‌ كاتێكدا ده‌زگاكانی ڕاگه‌یاندن هه‌فته‌ی‬ ‫رابوردوو باڵویان كرده‌و‌ه سه‌نگه‌ری ‪ 23‬ساڵ ‌ه‬ ‫ب ‌ه هۆی هه‌ژاری له‌ هه‌ولێری پایته‌خت خۆی‬ ‫سووتاندووه‌! جا حاجی و عومره‌وانان كه‌ ل ‌ه‬ ‫واڵتی خۆتان هه‌ژاری هه‌بێت‪ ،‬خێری حه‌ج و‬ ‫عومره‌كانتان تا كوێ بڕ ده‌كات؟!‬ ‫میمكێكم هه‌ی ‌ه زۆر ڕه‌زیله‌‪ ،‬كاتی خۆی ب ‌ه‬ ‫گه‌نجی هه‌فته‌ی جارێ مێرده‌كه‌ی تێر‌وپڕی‬ ‫ده‌كوتا و ده‌هاته‌و‌ه ماڵی ئێمه‌ ك ‌ه خوشكی‬ ‫باوكم بوو‪ .‬كه‌ باوكم به‌توڕه‌یی ده‌چوو بۆ الی‬ ‫مێرده‌كه‌ی؛ توڕه‌تر ده‌هاته‌و‌ه و لێی نه‌ده‌دا‪،‬‬ ‫ب�ه‌اڵم بۆی ده‌ركه‌وتبوو پیاوی قوڕبه‌سه‌ر‬ ‫نه‌وسن ‌ه و گۆشت و مامر ده‌كڕێت‪ ،‬خانمیش‬ ‫له‌به‌ر ره‌زیلی لێنانێت و له‌ناو فرێزه‌ر بۆگه‌نی‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬مێردیش لێیده‌دات! باوكم زۆری بۆی‬ ‫ده‌گوت و ده‌ینارده‌وه‌‪ .‬چه‌ند ساڵێك پێش‬ ‫ئێستا میمی فاتمه‌ هاتبوو بۆ هه‌ولێر بۆالی‬ ‫دوكتۆر‪ ،‬ئیدی له‌ناو پیره‌ژنان قس ‌ه كرابوو‪،‬‬ ‫میمی زۆر توڕه‌ بووه‌!! چی بووه‌ میمی؟ ل ‌ه‬ ‫كه‌الر ئه‌وه‌نده‌ پاره‌م داو‌ه ل ‌ه به‌ده‌ل حه‌ج‪،‬‬ ‫كه‌چی ئه‌و ژنانه‌ ئێژن له‌ هه‌ولێر هه‌رزانتره‌!!‬ ‫گوتم‪ :‬میمی گیان خۆت تێك مه‌د‌ه ئه‌م جار‌ه‬ ‫ویستت‪ ،‬به‌ خۆم بێژه‌ هه‌رزانترین حه‌جت بۆ‬ ‫ده‌ك��ڕم! به‌ چاوی بوغزه‌وه‌ سه‌یری كردم!‬ ‫ئه‌میش به‌ده‌ل حه‌ج!‬ ‫هه‌فته‌ی راب����وردوو خه‌ڵكی زۆر ت��وڕ‌ه‬ ‫ببون له‌ حكومه‌ت گوایه‌ تاوانی حكومه‌ت ‌ه‬ ‫گه‌نجێك له‌به‌ر هه‌ژاری خۆی سووتاندووه‌‪.‬‬ ‫منیش توڕه‌م له‌ حكومه‌ت نه‌ك له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‬ ‫پێم وابێت ده‌بێ مه‌سره‌فی خه‌ڵكی بكات‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪ ،‬گه‌ره‌كم ‌ه حكومه‌ت ده‌رگای‬ ‫بازرگانیی حه‌ج و عومره‌ بۆ گیرفانی ئالی‬ ‫سعوود ڕاگرێت‪ .‬ئاخر كورد گوتوویه‌تی «تا‬ ‫ماڵ ڕاوه‌ستابێت مزگه‌وت حه‌رامه‌»‪« ،‬خێر ب ‌ه‬ ‫خوێش نه‌ك به‌ ده‌روێش»‪ .‬هه‌ر بۆ زانیاری‬ ‫ئه‌مساڵ ‪ 1000‬كه‌س به‌شداریی ده‌نگدان ناكه‌ن‬ ‫چونك ‌ه خه‌ریكی حه‌جن!‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی ئه‌وقاف له‌بریی ئ �ه‌وه‌ی پار‌ه‬ ‫س �ه‌رف بكات بۆ ح �ه‌ج‪ ،‬پ��ار‌ه ل ‌ه حاجیان‬ ‫وه‌رگرێت و بیكات ب ‌ه پرۆژ‌ه بۆ هه‌ژاران و ب ‌ه‬ ‫حاجیان بێژێت‪ :‬فه‌رموو ده‌ربازكردنی مرۆڤێك‬ ‫له‌ نه‌هامه‌تی‪ ،‬حه‌جه‌كه‌ته‌!‬

‫ذمارة (‪ )159‬دوشةممة ‪2013/7/1‬‬

‫كؤنت َيكست‬

‫‪6‬‬

‫سوژەى شۆڕش‬

‫ئایا دەشێت دژ بە سیستەم بوەستینەوە؟‬ ‫میراتی ئایاری ‪ :68‬وال ستریت و ئایاری ‪2013‬ی تەقسیم‬ ‫فەراهەم دەكات‪ ،‬هەندێكجاری دیكەیش‬ ‫بەڕێی بەڵێن و خەڵەتاندنی خەڵكی‬ ‫بەناوی هەڵبژاردن و دێمۆكراسییەوە‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا ئەمڕۆ سیستەم لەوپەڕی‬ ‫قەیرانەكانی خۆیدا دەژیت‪.‬‬ ‫ئایاری ‪ 68‬دیاردەیەكی دەستەجەمعی‬ ‫بوو‪ ،‬كە دەیگوت‪" :‬كردەى شیاوم پێدە‪،‬‬ ‫ئەگەرنا بێدەنگ دەب��م"‪ .‬ك��ردەى شیاو‬ ‫(‪ )Possible Acting‬لە پێشەوە‬ ‫بوونی نییە‪ ،‬بەڵكو بەهۆى رووداوەوە‬ ‫دروس��ت دەبێت؛ مەسەلە‪ ،‬مەسەلەى‬ ‫داهێنانە‪ .‬رووداو فۆرمێكی نوێی بوون‬ ‫و سەبژێكتیڤیتە (پەیوەندییە تازەكان‬ ‫لەگەڵ جەستە‪ ،‬ك��ات‪ ،‬سێكسوالیتە‪،‬‬ ‫ژی��ن��گ��ەى دەوروب�����ەر‪ ،‬ك��ول��ت��وور‪ ،‬كار‬ ‫و‪ )...‬دەهێنێتە ئاراوە‪ .‬بەمجۆرە ئێمە‬ ‫لە ‪68‬دا دەكەوینە ب��ەردەم دۆخێكی‬ ‫سەرتاپا تازەوە‪ ،‬دۆخێك دەیەوێت كۆى‬ ‫پەیوەندییە ترادیسیۆنی و تەقلیدییەكانی‬ ‫نێو كۆمەڵگا پوچەڵ بكاتەوە؛ كەواتە‬ ‫‪ 68‬رووداو بوو‪ ،‬چونكە ئەگەر بەدیدی‬ ‫بەدیۆ بڕوانین‪ ،‬رووداو برێتی نییە لە‬ ‫تەنها س��وژەی��ەك‪ ،‬بەڵكو سوژەیەكی‬ ‫دەستەجەمعییە و كۆمەڵێك سیفەت‬

‫بزووتنەوەیەكی سیاسیی و كولتووریش‬ ‫ب���وو‪ .‬ئ��ای��اری ‪68‬ی خۆپیشاندانی‬ ‫گ��ەورەى كرێكاران‪ ،‬كە خاوەن نۆرم و‬ ‫بەهاكانی خۆی بوو‪ .‬ئايارى بێ كۆت‬ ‫و بەند و ئایاری ‪68‬ی تێكەاڵو‪ ،‬كە‬ ‫باوەڕیی وابوو ئەو شتەى هاتۆتەئاراوە‪،‬‬ ‫برێتییە لە فیگورێكی نوێی سیاسیی‬ ‫و پەیوەندییەكی نوێ لە نێوان رەوتە‬ ‫رۆشنبیرییەكان و خەڵكی ئاساییدا‬ ‫دروست بووە و جۆرێك رەچەڵەكناسیی‬ ‫(ژێ��ن��ال��ۆژی��ی) م��ێ��ژووی��ی و سیاسیی‬ ‫بەدیهێناوە‪ .‬هیچ قۆناغێك هێندەى ئەو‬ ‫قۆناغە لێكۆڵینەوە و نووسینى دەربارەى‬ ‫كۆمەڵەى مێژووی راپەڕێنەكان‪ ،‬خەڵك و‬ ‫كرێكارانی بەدواى خۆیدا نەهێناوە‪ .‬ئەمە‬ ‫مانای ئەوە دەگەیەنێت‪ ،‬كە نەرێكردن‬ ‫و رەتكردنەوەى دۆخ و سیستەمی باو‪،‬‬ ‫بەتەواوی الی ئەم س��وژە شۆڕشگێڕە‬ ‫ئامادەیی هەیە و وەفایەكی توندیان بۆ‬ ‫نەگەڕانەوە بۆ دۆخی باو هەیە‪.‬‬ ‫بۆیە ئایاری ‪ ،68‬وەك بەدیۆ(‪)3‬‬ ‫ناوی دەنێت‪ ،‬جۆرێك لە سوژەى وەفادار‬ ‫بە رووداوی دروستكرد‪ ،‬كە بە هەموو‬ ‫جۆرێك گەڕانەوە بۆ دۆخی پێشووتری‬

‫سوژەسازییەوە ‪ Subjectification‬بە دەروونشیكاری الكان‪ ،‬هەمان شت بۆ‬ ‫دەردەكەوێت‪ .‬وەك پاول ڤێرهاو دەڵێت‪ :‬سوژە راستە‪ .‬كەواتە درزەكە هەمیشە‬ ‫"لەبەر ئەوەى سوژە رووبەڕووی لوغزی بە كراوەیی دەمێنێتەوە‪ ،‬كە توانای‬ ‫پێشڕەو محەمەد‬ ‫ئ���ارەزووی ئەویدیكە دەبێتەوە‪ ،‬ئەوا تێپەڕاندنی سیستەمی هەیە‪.‬‬ ‫دەشێت لێرەدا گوتاری شۆڕشگێڕ‪،‬‬ ‫هەوڵدەدات ئەم ئ��ارەزووە دەرببڕێت و‬ ‫(‪)2 – 1‬‬ ‫بەمجۆرە‪ ،‬بە بونیادنانەوەى شوناسی هەمان گ��وت��اری دەروون��ش��ی��ك��اری یان‬ ‫خ��ۆى ل��ەگ��ەڵ دال��ەك��ان��ی نێو كایەى فەلسەفە بێت‪ ،‬بە گوتنێكی دیكە‪،‬‬ ‫چیتر ق��س��ەك��ردن ل��ەس��ەر ش��ۆڕش‪ ،‬ئەویدیكە‪ ،‬خ��ۆى دروستبكات‪ ،‬بەاڵم هەر گوتارێكی شۆڕشگێڕی بە گوتاری‬ ‫قسەكردن نییە لە دیدی كالسیكی بۆ لە پڕكردنەوەى درزی نێوان س��وژە و دەروونشیكاریی ی��ان فەلسەفە خۆى‬ ‫ش��ۆڕش؛ وات��ا هەمان ئ��ەو روانگەیەى ئەویدیكەدا سەركەوتوو نابێت‪ .‬بۆیە مانیفێست دەكاتەوە‪ .‬شۆڕشگێڕان‪ ،‬تەنها‬ ‫دەڵێت ش��ۆڕش خستنی حكومەتێك لێرەدا بزوتنەوەیەكی ب��ەردەوام��ی لە "نایانەوێت"‪" ،‬سیستەمی سەروەر"یان‬ ‫یان دەوڵەتێكی پێشتر و دامەزراندنی دال��ەوە بۆ دالێكی دیكە پەیدا دەبێت ناوێت‪" ،‬ریفۆرمی بونیادی سیاسیی"یان‬ ‫دەوڵەت‪/‬حكومەتێكى دی‪ ،‬نا‪ .‬بێگومان و س��وژە ل��ەو میانەدا دەردەك��ەوێ��ت و ناوێت‪ ،‬تەنها "البردنی دۆخی نائاسایی"یان‬ ‫ئەمڕۆ ئێمە پێویستمان بە سوژەیەكی بزر دەب��ێ��ت��ەوە"(‪ .)1‬لێرەدا مەبەستی ن���اوێ���ت‪ ،‬ه���ەر ئ���ەم ن��ەوی��س��ت��ن��ەش��ە‪،‬‬ ‫شۆڕشە‪ ،‬که‌بە تەواوی چوبێتە دەرەوەى ب���ەردەوام���ی س����وژە‪ ،‬ئ��ەوەی��ە خ��ۆى سیستەم لە بەرانبەریاندا بەچۆكدا‬ ‫ئەم روانگە كالسیكییەوە بۆ شۆڕش‪ ،‬دەخاتە نێو دەستووری سیمبولییەوە دێت و چەك ف��ڕێ��دەدات‪ .‬لە بەرانبەر‬ ‫چونكە ئەگەر كەمێك سەیری مێژووی و لەمڕووەوە‪ ،‬توانستی كردەى هەیە‪ .‬ه��ەر پێشنیارێك‪ ،‬كاتێك سیستەمی‬ ‫دوو س���ەدەى راب���وردووم���ان بكەین‪ ،‬كەواتە سوژەى الكانی هەمیشە ئاماژە سەروەر و باو بۆ شۆڕشگێڕانی پێشنیار‬ ‫دەبینین چ��ەن��دان ش��ۆڕش��ی گ��ەورە بەو درزە سەرەكییەى ن��اوەوەى مرۆڤ دەك��ات‪ ،‬شۆڕشگێڕان هەموو وەاڵمێك‬ ‫رووی��ان��داوە‪ ،‬تەنها لە پێش و پاشدا‪ ،‬دەكات‪ ،‬كە سیستەم هەرگیز ناتوانێت لێی هەڵدەپەسێرن‪ ،‬تا ئەو كاتەى سیستەم‬ ‫بیركردنەوەیان لەسەر گۆڕینی فۆرمی نزیك بكەوێتەوە و دایبخات‪ ،‬یان ئەگەر دەكەوێت‪ .‬پرسیارەكە لێرەدا ئەمەیە‪ ،‬ئایا‬ ‫حوكمڕانی ب���ووە‪ .‬لەپێشدا ش��ۆڕش بیبەستینەوە بە چەمكی رووداوەوە‪ ،‬شۆڕشگێڕانی ‪ 68‬توانیان ئەو كولتوورە‬ ‫مەسەلەیەكی گرنگ بووە‪ ،‬گەڕانێك بووە وەك دولۆز پێیوایە‪ ،‬هەمیشە بەشێكی دروس��ت بكەن و گوتاری "نامانەوێت"‬ ‫بۆ گۆڕینی دۆخ و فۆرمی حوكمڕانی‪ ،‬گەورەى رووداو هەیە و ناگیرێت‪ ،‬دەشێت ئەمڕۆ بەرز بكرێتەوە‪ ،‬بەمانایەكی دی‪،‬‬ ‫هەروەها گۆڕینی دونیای خۆیان تەنها‬ ‫لە شۆڕشدا بینیوەتەوە‪ ،‬وێناكردن بۆ‬ ‫ش��ۆڕش زۆرینەى جار پەیوەندی بەو‬ ‫دۆخ��ی ئابووری‪/‬سیاسییەوە هەبووە‪،‬‬ ‫كە لەسەدەى پێشوودا باو بووە و دواى‬ ‫سەروەربوونی سیستەمی كەپیتالیستی‪،‬‬ ‫بەڕێی دێماگۆژییەوە‪ ،‬ئەم لوغز و كێشە و‬ ‫قەیرانەى نێو خودی خۆیان لە زیهنیەتی‬ ‫م��رۆڤ��دا س��ڕی��وەت��ەوە؛ بۆیە ش��ۆڕش‪،‬‬ ‫هەمیشە ب��ەس��ت��راوەت��ەوە ب��ە ك��رداری‬ ‫تێكدانی دۆخی ئاساییش‪ ،‬ل��ەدەرەوەى‬ ‫دۆخ��ی ئاساییشیش‪ ،‬تێكچونی كۆى‬ ‫ژی��ان‪ .‬ئ��ەم روانگەیە‪ ،‬كە بۆ شۆڕش‬ ‫هەبووە‪ ،‬روانگەیەكی تەواو هەڵە بووە و‬ ‫سیستەم ئەمڕۆ ئەم وێنەیەى لە هۆشی‬ ‫كۆى مرۆڤدا چەسپاندووە؛ هەندێكجار‬ ‫لێرە و لەوێ یاخیبوون یان هەڵگەڕانەوە‪،‬‬ ‫تەنانەت شۆڕشیش سەریهەڵداوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەوەى جێی سەرنجە و نەبینراوە‪ ،‬برێتی‬ ‫بووە لە نەبوونی سوژەیەكی شۆڕشگێر‪،‬‬ ‫هەڵگری دیدێكی ج��ی��اوازت��ر بێت بۆ‬ ‫شۆڕش‪ .‬واتا هەمیشە شۆڕشی كالسیكی‪،‬‬ ‫ب��ەره��ەم��ه��ێ��ن��ەرەوەى سیستەمێكی‬ ‫بەهێزتر بووە لەپێشوو‪ ،‬كە بەپێی ئەو‬ ‫رۆحی ئایاری ‪ 68‬پڕ بوو لە هیوای ئیدیاالنە‪ ،‬خەوبینین بە ئازادی تەواو و سوریالیستی‪ ،‬پڕ لە‬ ‫شەرعییەتە شۆڕشگێڕییەى هەیبووە‪ ،‬زۆر‬ ‫بەهێزتر و بەڕێی دامەزراندنەوەى چەندین‬ ‫تەقینەوەى سەبژێكتیڤی‪ ،‬یان ئەوەى ئێرنست بلوخ ناویدەنێت «وێنەى ئارەزوو» شتێك بوو‪،‬‬ ‫ئەپارەتووسی بەهێزتری دەستەاڵتەوە‪،‬‬ ‫كۆى ژیانی كۆنترۆڵكردووەتەوە‪ .‬بۆیە داوای دووركەوتنەوە لە (لەخۆنامۆبوون)ی دەكرد‪ ،‬دەیەویست بژی بێ ئەوەى بكرێت بە كااڵ‪،‬‬ ‫شۆڕش لەم روانگەیەوە‪ ،‬تەنها ئیشكردن‬ ‫ب���ووە ل��ەس��ەر ب��ون��ی��ادی س��ی��اس�‬ ‫�ەت؛ یان داواى ژیانی دەكرد بەدەر لە هەرجۆرە فشارێكی كۆمەاڵیەتی‪ ،‬كە سەدان ساڵ سیستەمی‬ ‫سیاسەتیش بە مانا باوەكەى‪ ،‬برێتی‬ ‫بووە لە فۆرمی بەڕێوەبردنی دەوڵەت‬ ‫ئیشیو ئایینی كاتۆلیسیزم و پرۆتێستانتیزم بە تابوو سەیریان دەكرد و فشاری كۆمەاڵیەتییان لەسەر‬ ‫گرتنەدەستی دەستەاڵت؛ ئەوەى‬ ‫لەسەر نەكراوە‪ ،‬ئەودیوی چەمكی شۆڕش‬ ‫تاكەكەس كردبوو بە فشارێك‪ ،‬وەك شتێكی موقەدەس سەیربكرێت‬ ‫بووە‪ ،‬واتا سوژەى ئاگامەند و وەفادار بە‬ ‫شۆڕش؛ سوژەیەك‪ ،‬ئیش لەسەر بونیادی‬ ‫كولتوور بكات‪ ،‬رێ بە ئەپارەتووسەكانی سیستەم بتوانێت كۆنترۆڵی رووداو بكات وال ستریت و ئایاری ‪2013‬ی تەقسیم‪ ،‬بەیەكەوە كۆیان دەكاتەوە‪ ،‬بە مانای قبوڵ نەبوو‪ .‬هەروەها لەنێو ئەم دۆخەى‬ ‫دواى شۆڕش نەدات كۆنترۆڵی بكەنەوە بەڕێی زەبر و چەكەوە‪ ،‬بەاڵم هەرگیز رۆڵەكانی ‪68‬ـ��ن؟ من سەرەتا لێرەدا ئەوەى‪ ،‬هەمووان لەوە تێگەیشتوون‪ ،‬كە تازە هاتۆتە پێشەوە‪ ،‬پەیوەندییەكان‬ ‫و بیخەنە نێو كەمپی كاری زۆرە ملێوە ناتوانێت ه��ەم��وو بەشەكانی رووداو كەمێك لەسەر ‪ 68‬دەوەستم و پاشان پێویستە دۆخی هەنوكەیی رەتبكرێتەوە‪ ،‬و تۆڕەكانی دەس��ت��ەاڵت ب��ەو چەشنە‬ ‫و ملكەچ ملكەچ‪ ،‬ژیانی بەڕێوەبەرن‪ ،‬بگرێت‪ .‬لەبەر ئەوە‪ ،‬رووداو دووبارە خۆى ئیش لەسەر وال ستریت و دۆخی تەقسیم هەوڵی نەرێكردنی كۆى سیستەمی باو نامێننەوە‪ ،‬كە لە پێشوودا هەبوون و‬ ‫و سەروەر بدەن‪ ،‬كاتێك ئەم سیستەمە هەموو ئیشیان برێتی بوو لە كۆنترۆڵكردنی‬ ‫ی��ان ئ���ەوەى ئ��ەم��ڕۆ سیستەم بەڕێی دیاردەهێنێتەوە و دەردەكەوێتەوە‪ .‬هەر بەڕێی دروشمەكانیانەوە‪ ،‬دەكەم‪.‬‬ ‫ئێمە بۆ دەبێت ئەمڕۆ باس لە میراتی بە گشتی دەستی ناوەتە بینەقاقای كۆی بیركردنەوەى كۆمەڵگا و سیاسەتی‬ ‫سایبەرسپەیسەوە (فەزای سایبرەنتیك)‪ ،‬ئەمەیشە نزیكە لە سوژەى الكانی‪ ،‬كە‬ ‫توانیویەتی لەسەر مێز و كورسی و لە هەرگیز نابێتە پاشكۆی هیچ ئۆبژەیەك ئایاری ‪ 68‬بكەین‪ ،‬لەكاتێكدا سیستەم كۆی تاكەكانی كۆمەڵگاوە و ژی��ان و كولتوورییان ئاراستە دەكرد‪ ،‬واتا كولتوور‬ ‫ژوورێكدا‪ ،‬ژیانی هەمووان بەڕێوەبەرێت‪ .‬و ناگیرێت‪ ،‬ئەمڕۆ دەركەوتنی سوژە هەمیشە بانگەشەى ئ��ەوەى ك��ردووە‪ ،‬پێكەوەبوونی كولتوورییان دیاریدەكات لەنێو ئەم جۆرە سیستەمەدا بەسیاسیی‬ ‫هەڵبەت ئەو سوژەیەى دەمانەوێت‪ ،‬دەگریت‪ ،‬كەچی سبەى بزر دەبێتەوە كە ب���ەدەرە لە هەموو ج��ۆرە خێچ و و سیستەم لەبری هەرتاكە سوژەیەك دەكرێت و لەبەرژەوەندی پتەوتركردنی‬ ‫سوژەیەك نییە لە چەشنی سوژەى ژێر و دووسبەى بەجۆرێك دەردەكەوێتەوە‪ ،‬خوارییەك؟ سیستەم ئەمڕۆ بە هەمان ب��ی��ردەك��ات��ەوە؛ ب��ەم��ج��ۆرە‪ ،‬س���وژەی سیستەمدا بەكاردەهێنرێتەوە و بەردەوام‬ ‫سیستەم‪ ،‬دەرك��ەوت و جێگیر بكرێت‪ ،‬كەواتە تۆى سیستەم ناتوانیت بەهیچ شێوەى پێش ‪ ،68‬باس لەوە دەكات‪ ،‬دەستەجەمعی بە دەرەنجامی نەرێكردن بەرهەمدەهێنرێتەوە‪ ،‬ئ��ەدۆرن��ۆ ناوی‬ ‫یان بە ئاسانی بخرێتە ژێر هەیمەنەى چەشنێك ل��ە گ��رت��ن��ی س���وژە نزیك توانیویەتی گ��ەورەت��ری��ن كێشەكانی دەگ���ەن‪ ،‬ئ��ەم��ەش سیفاتی سەرەكی لەمجۆرە پرۆسەیە ن��اب��وو‪ ،‬پرۆسەى‬ ‫ئەپارەتووسەكانی دەستەاڵتەوە‪.‬‬ ‫بكەویتەوە‪ .‬هەر لەبەر ئەمەیشە رۆحی ئابووری چارەسەر بكات‪ ،‬بەاڵم ئەوەى رووداوە‪ ،‬ئێمەیش بە وردی ئەم سوژەیە پیشەسازی كولتووری‪ ،‬رێك ئەگەر ئەمڕۆ‬ ‫من لێرەدا باس لە دیدێكی الكانی فەلسەفە و دەروون��ش��ی��ك��اری ئەمڕۆ‪ ،‬سیستەم دەیەوێت بیشارێتەوە‪ ،‬برێتییە لە ‪68‬دا بەدی دەكەین‪ ،‬چونكە چوار بەدیدێكی تازەوە بڕوانین‪ ،‬پیشەسازی‬ ‫دەك��ەم بۆ س��وژە‪ ،‬كە هەمیشە وەك هەڵگری رۆحێكی شۆڕشگێرە‪ ،‬وەك لە چەكی دێماگۆژی بۆ لەبیربردنەوەى جۆر ئایاری ‪ 68‬بوونی هەبوو‪ ،‬كە كات كولتووری‪ ،‬یەكڕاست سیاسەتی كولتووری‬ ‫شتێكە لە حاڵەتی گەیشتن دایە‪ ،‬یان بەدیۆ دەڵێت فەلسەفەیە‪ ،‬كە بتوانێت قەیرانەكانی نێو سیستەمی كەپیتالیزم‪ .‬و ناوەرۆكی ناكۆكی و خەباتەكانیان ب��وو ب��ۆ ب��ەڕێ��وەب��ردن��ی جەستەكان‪،‬‬ ‫تازە گەیشتووە‪ .‬واتا سوژە تەنها بەڕێی ئەم سوژە نەگیرایە (نه‌شیاوی گرتن) هەندێكجار ئەم لەبیربردنەوەیە‪ ،‬بەڕێی جیاواز بوو؛ ئایاری ‪68‬ی خوێندكاران‪ ،‬كۆنترۆڵكردنی سوژە و پڕكردنەوەیان لە‬ ‫تێپەڕین لە رێگەى پرۆسەى بەردەوامی بێنێتەوە سەرشانۆ(‪ ،)2‬یان پشت بەست جۆرێك لە پرۆجەكشن (دەرهاوێژی)یەوە ب��زووت��ن��ەوەى گ��ەن��ج��ان‪ ،‬ك��ە ه��اوك��ات بەرژەوەندی تۆڕەكانی دەستەاڵتدا‪ ،‬بەاڵم‬

‫بەدیۆ باوەڕیی وای��ە‪ ،‬س��وژەى وەف��ادار‬ ‫بە رووداو‪ ،‬چیتر ناهێڵێت سیاسەتی‬ ‫كولتووری بەڕێوەببرێت‪ ،‬كولتوور لە‬ ‫س��ی��اس��ەت دەستێنێتەوە؛ ب��ۆی��ە من‬ ‫پێموایە كاتێك ئەم سوژەیە دەركەوت‬ ‫ئەوا بەهیچ جۆرێك ناهێڵێت جیهان وەها‬ ‫وێنابكرێتەوە‪ ،‬كە جیهانی دیسپلین و‬ ‫كۆنترۆڵ و ئاگامبێن گوتەنی‪ ،‬جیهانی‬ ‫كەمپی كاری زۆرەملێیە‪ .‬بۆیە وەفاداری‬ ‫رۆڵی سەرەكی دەبینێت لە دروستبوونی‬ ‫سوژەى دەستەجەمعی دوای رووداو و‬ ‫وەف��ادار بە رووداو‪ 68 .‬ئەم پەیامەى‬ ‫هەڵگرتبوو‪.‬‬ ‫كەواتە رۆحی ئایاری ‪ 68‬پڕ بوو لە‬ ‫هیوای ئیدیاالنە‪ ،‬خەوبینین بە ئازادی‬ ‫تەواو و سوریالیستی‪ ،‬پڕ لە تەقینەوەى‬ ‫سەبژێكتیڤی‪ ،‬ی��ان ئ���ەوەى ئێرنست‬ ‫بلوخ ناویدەنێت "وێ��ن��ەى ئ���ارەزوو"‬ ‫(‪ ،)Wundschilder‬شتێك بوو‪،‬‬ ‫داوای دووركەوتنەوە لە لەخۆنامۆبوونی‬ ‫دەكرد‪ ،‬دەیەویست بژی بێ ئەوەى بكرێت‬ ‫بە كااڵ‪ ،‬یان داواى ژیانی دەكرد بەدەر‬ ‫لە ه��ەرج��ۆرە فشارێكی كۆمەاڵیەتی‪،‬‬ ‫ك��ە س���ەدان س��اڵ سیستەمی ئایینی‬ ‫كاتۆلیسیزم و پرۆتێستانتیزم بە تابوو‬ ‫سەیریان دەكرد و فشاری كۆمەاڵیەتییان‬ ‫لەسەر تاكەكەس كردبوو بە فشارێك‪،‬‬ ‫وەك شتێكی موقەدەس سەیربكرێت؛‬ ‫لەبەر ئ��ەوە‪ ،‬تا هاتنی ئ��ای��اری ‪،68‬‬ ‫هەموو جۆرە رەخنەیەك لە دیوارەكانی‬ ‫ئەم سیستەمە تابویەك بوو‪ ،‬كەمترین‬ ‫كەس دەیتوانی بیری لێبكاتەوە‪ .‬لەبەر‬ ‫ئەوە بزووتنەوەیەكی كۆمەاڵیەتی بوو‪،‬‬ ‫بزووتنەوەیەكی دەستەجەمعی و هەروەها‬ ‫ئەفرێنەری كۆمەڵێك شێوازە تازەكانی‬ ‫خەباتیش ب���وو‪ ،‬ئ��ەو ب��زووت��ن��ەوەی��ە‬ ‫ل��ە ه��ەوڵ��ی دام��ەزران��دن��ی كۆمەڵگەى‬ ‫مرۆیی ئازاد و یەكساندا بوو‪ ،‬جەختی‬ ‫لەسەر دابەشكردنێكی سەبژێكتیڤئاسا‬ ‫دەك��ردەوە (بەتایبەت ئەمە زێتر لەنێو‬ ‫فێمینیستەكانی نێو ئەم بزووتنەوەیەدا‬ ‫دەب��ی��ن��را)‪ .‬ه��ەروەه��ا داهێنانی نوێی‬ ‫هونەریش بوو‪ ،‬هەر لە پۆستەرە سەیر‬ ‫و سەمەرەكانەوە بگرە تا دەگاتە دیواری‬ ‫نوسراوی شاعیرانە و تەنزئامێز‪.‬‬ ‫ئ��ەم ب��زووت��ن��ەوەی��ە زەخ��ی��رەی��ەك��ی‬ ‫گەورەى ئەزموونی كۆمەاڵیەتی بەدواى‬ ‫خۆیدا هێنا‪ ،‬كە هێشتایش و تا ئەم‬ ‫سەردەمەیش‪ ،‬دەبێت تەواویان بكەین‬ ‫و ب��ەدوای��ان��دا بچین‪ .‬لەبەر ئ��ەوە ئەم‬ ‫بزووتنەوەیە دەستیپێكرد‪ ،‬بۆیە دەشێت‬ ‫لە هەر شوێنێك بەر رۆڵەكانی ئایاری‬ ‫‪ 68‬بكەوين‪ ،‬تەنانەت ئەگەر ئ��ەوان‬ ‫خۆیشیان نەزانن رۆڵەكانی ئایاری ‪68‬ن‪.‬‬ ‫من لێرەدا دەمەوێت خۆپیشاندەرانی وال‬ ‫ستریت و ناڕەزایانی ئەمڕۆی تەقسیم‬ ‫دژ بە سیستەم بە رۆڵەكانی ‪68‬ـەوە‬ ‫ب��ب��ەس��ت��م��ەوە‪ .‬وەك دول���ۆز پێیوایە‬ ‫تەنها دەركەوتنەوە داهێنەرەكانن‪ ،‬كە‬ ‫دەتوانن رێگەچارەیەك بۆ دەرچوون لەم‬ ‫قەیرانانەى ئەمڕۆی سیستەمی سەروەر‬ ‫بدۆزنەوە و درێژەپێدەری هەمان ئەو‬ ‫رێگایە بن‪ ،‬كە ئایاری ‪68‬ی گشتێنراو‬ ‫و فراوان‪ ،‬دەستیپێكرد و جۆرێك دابڕانی‬ ‫بەهێزبوو‪[ ،‬نیوە كارەی] بەجێهێشت‪ ،‬و‬ ‫ئەمڕۆ ئێمە دەبێت تەواوی بكەین‪.‬‬ ‫پەراوێزەكان‬ ‫(‪In Sean Homer: Jacques )1‬‬ ‫‪Lacan‬‬ ‫‪(Routledge‬‬ ‫‪Critical‬‬ ‫‪Thinkers), Routledge, London‬‬ ‫‪.74.p ,2005 ,and New York‬‬ ‫(‪ )2‬ب��ۆ ش����ارەزاب����وون ل��ە ف��ەل��س��ەف��ەى‬ ‫بەدیۆ و چەمكی رووداو و س��وژەى وەف��ادار‬ ‫ب��ڕوان��ە‪ :‬بەختیار ع��ەل��ی‪ ،‬گ��ەڕان��ەوە ب��ەرەو‬ ‫گ��ەردون��گ��ەرای��ی(خ��وێ��ن��دن��ەوەی��ەك ب��ۆ نیگا‬ ‫فەلسەفییەكانی ئاالن بادیۆ)‪ ،‬گۆڤاری رەهەند‪،‬‬ ‫ژمارە (‪)1‬ی ساڵی ‪ ،2012‬ل‪.32- 25‬‬ ‫(‪ )3‬بۆ شارەزابوون لە دیدی بەدیۆ ئایاری‬ ‫‪ 68‬بڕوانە‪ :‬گفتوگۆ لەگەڵ ئالن بەدیۆ دەربارەى‬ ‫ئایاری ‪ ،68‬وەرگێڕانی لە فارسییەوە‪ :‬پێشڕەو‬ ‫محەمەد‪ ،‬كاكێشان‪ ،‬ژمارە (‪)135‬‬

‫‪7‬‬

‫ذمارة (‪ )159‬دوشةممة ‪2013/7/1‬‬

‫كؤنت َيكست‬

‫كلیله‌كانی كه‌لتور‪:‬‬

‫به‌ڕێوه‌بردن‪ ،Management ،‬االدارة‬ ‫جۆن كالرك‬ ‫و‪ :‬بڕوا عه‌الدین‬ ‫وش���ه‌ی ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ردن بنچینه‌كه‌ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه ‌بۆ ك��رداری ((ب�ه‌ڕێ��وه‌ی‬ ‫ده‌ب�������ات)) (‪.)To Manage‬‬ ‫ویلیه‌مزیش ئه‌م ك��رداره ‌ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‬ ‫‌بۆ كرداری (‪ )Maneggiare‬ئیتاڵی‬ ‫كه‌به‌مانای ماڵیكردن و ده‌سته‌مۆكردنی‬ ‫ئه‌سپ دێ��ت‪ ،‬وات� ‌ه كردنی ئه‌م كاره‌به‬ ‫‌ده‌ست‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك تێبینی ده‌كرێت یه‌كتر‬ ‫بڕینێكیش هه‌یه ‌له ‌نێوان ئه‌م وشه‌یه‌و‬ ‫نێوانی وشه‌ی كۆنی (‪)Menager‬‬ ‫ی فه‌ره‌نسیدا كه‌به‌واتای (ئاگا لێبون و‬ ‫گرنگی پێدان) دێت و وه‌رگیراوه‌له‌وشه‌ی‬ ‫(ماڵداری = ‪ )eganeM‬یه‌وه‌‪189( .‬‬ ‫‪.)Williams , R. 1976:-190,‬‬ ‫هه‌ر بۆیه‌ده‌توانی ‌ن ئه‌م جۆره‌له‌تێكه‌ڵی‬ ‫و ئاوێته‌یی له‌مانا باوه‌كانی ئه‌م وشه‌یه‌دا‬ ‫ببینین‪ ،‬ماناگه‌لێك كه ‌له‌مانای كردنی‬ ‫كارێكی دی��اری��ك��راوه‌وه ‌ده‌ستپێده‌كات‬ ‫(ب�ه‌م��ان��ای ته‌نها م��اڵ��داری��ك��ردن)‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌و مانا مه‌به‌ستداره‌ی مه‌به‌ست لێی‬ ‫ئاڕاسته‌كردن و ڕێكخستنی خود یان‬ ‫ئه‌وانی تره‪ ،‬تا ده‌گاته‌ ئه‌و فه‌رمانه‌ی‬ ‫كه‌زۆر ڕێكخه‌رانه‌تره‌(به‌مانای ڕه‌فتار و‬ ‫مامه‌ڵه‌كردن به‌خه‌ڵكان و شته‌كانه‌وه‬ ‫‌وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ر‪ ،‬كه‌ئه‌مه‌ش مانایه‌كه‬ ‫‌له‌سه‌ده‌ی هه‌ژده‌یه‌مدا سه‌ریهه‌ڵداوه‌)‪.‬‬ ‫به‌مانا ب��اوه‌ك��ه‌ی‪(( ،‬ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ردن))‬ ‫ئاماژه‌یه ‌بۆ هه‌موو ئه‌و پراكسیس و‬ ‫ك��رده‌وان��ه‌ی ده‌زگ��ای��ه‌ك‪ ،‬چاالكیه‌ك‪،‬‬ ‫ڕێكخستنێك به‌ڕێوه‌ده‌به‌ن‪‌ ،‬یان ‌گروپێك‬ ‫له‌خه‌ڵك ‌كه ‌ئه‌و فه‌رمانه‌(به‌ڕێوه‌بردن)‬ ‫جێبه‌جێده‌كات‪.‬‬ ‫باڵوبوونه‌وه‌ی به‌ڕێوه‌بردن له‌سه‌ده‌ی‬ ‫بیسته‌مدا له‌سه‌ر ق���ه‌واره‌ی فۆرمێكی‬ ‫ڕێكخستنی كۆگه‌لیی‪ ،‬وه‌ك نمونه‌یه‌كی‬ ‫پێودانگ ئاسا‌بۆ پڕۆژه‌ی سه‌رمایه‌داری‬ ‫بونیاد ده‌نرێت و داده‌مه‌زرێت‪‌.‬له‌چله‌كاندا‪،‬‬ ‫جیمس ب���ورن���ام (‪,Burnham‬‬ ‫‪ )1941‬گفتوگۆی له‌باره‌ی ئه‌و شۆڕشی‬ ‫ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ردن��ه‌وه ‌ك����ردوه‌ كه‌پابه‌ند‬ ‫ب��ووه ‌به‌جیاكردنه‌وه‌ی خاوه‌ندارێتی‬ ‫‌له‌ده‌سه‌اڵت و كۆنترۆڵ به‌سه‌ر پڕۆژه‬ ‫‌گشتیه‌كاندا‪ ،‬ه �ه‌روه‌ه��ا ده‌سه‌اڵتێكی‬ ‫كارای‌ له‌ئاڕاسته‌كردن و كۆنترۆڵكردنیش‬ ‫به‌خشیوه‌ته ‌ده‌س��ت �ه‌ی �ه‌ك كه‌موچه‬ ‫‌وه‌رده‌گرن \ یان به‌تاقمێك به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫پیشه‌گه‌ر‪ .‬سه‌رباری ئه‌وه‌ی كه‌ئه‌م تێزه‌یه‬ ‫‌بۆته ‌مایه‌ی ناكۆكی و مشتومڕێكی زۆر‬ ‫(به‌تایبه‌تی ئه‌و دیده‌ی ‌‌وه‌ك ئاماژه‌یه‌ك‬ ‫ب��ۆ دورك��ه‌وت��ن��ه‌وه‌ل�ه‌س�ه‌رم��ای�ه‌داری��ی‬ ‫بینیویه‌تی) كه‌چی فه‌رمانی به‌ڕێوه‌بردن و‬ ‫چینی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی هه‌ر له‌زیادبووندان‪.‬‬ ‫واڵته‌ یه‌كگرتوه‌كانی ئه‌مریكا ڕێبه‌ری ئه‌و‬ ‫ڕێگه‌یه ‌بوو ‌كه‌ده‌یویست ئه‌م چینه‌وه‌ك‬ ‫دی��ارده‌ی �ه‌ك��ی جیهانیی دروستبكات‪،‬‬ ‫ڕێكخستنی‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر ف��ۆرم��ێ��ك��ی��ی‬ ‫كۆگه‌لی و ده‌سته‌گه‌لێكی به‌ڕێوه‌بردن بۆ‬ ‫ئه‌نجامدانی ئه‌و ئه‌‌رك و فه‌رمانه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و ده‌م � ‌ه به‌ڕێوه‌بردن زاراوه‌ی�ه‌ك��ی‬ ‫زۆر ب��ۆش و س��اده‌ب��وو‪ ،‬ئ��ام��اژه ‌بوو‬ ‫بۆ كۆمه‌ڵێك پراكسیسی ڕێكخه‌رانه‌‪،‬‬ ‫ه �ه‌روه‌ك چۆن نیشانه‌ی بڕێك كارایی‬ ‫و لێكنزیك كردنه‌وه‌ی پسپۆڕانه ‌بوو‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن ڕه‌نگدانه‌وه‌ی جیاوازی و‬ ‫لێكنه‌چوونه‌كان بوو له‌ته‌واوی پرۆسه‌كانی‬ ‫زاڵبوون به‌سه‌ر ڕێكخستنه‌كاندا‪ ،‬هه‌ر‬ ‫بۆیه‌به‌شبه‌ش و جیاكرابۆوه‌بۆ هه‌ندێك‬ ‫ده‌سته‌ی فه‌رمانی (به‌ڕێوه‌بردنی دارایی‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنی كه‌سه‌كان‪ ،‬به‌ڕێوه‌بردنی‬ ‫ب��ازاڕك��ردن یا به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی وێنه‌)‪،‬‬ ‫‌وه‌ك��چ��ۆن به‌شیشكرابوو ب��ۆ هه‌ندێك‬ ‫ڕی��زب��ه‌ن��دی و ه��ی��رارك��ی ڕێكخستن‬ ‫(به‌ڕێوه‌بردنی ستراتیژیی‪ ،‬به‌ڕێوه‌بردنی‬ ‫ناوه‌ند و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی دێ��ری��ن‪ ..‬و‬ ‫هتد)‪‌.‬له‌سه‌ره‌تاكانی سه‌ده‌ی بیسته‌میشدا‬ ‫هه‌وڵێكی زۆر درا ب��ۆ ڕێكخستنی‬ ‫چاالكییه‌كه ‌ب�ه‌ش��ێ��وه‌ی�ه‌ك ك��ه ‌زیاتر‬

‫کۆچیی ب ‌ه (ڕێ)و‌ه ده‌به‌یت؟!‬

‫تاوه‌كو كۆتاییه‌كانی سه‌ده‌ی بیسته‌م‪ ،‬نمونه‌كانی به‌ڕێوه‌بردن زۆر‬ ‫به‌خاویی نه‌بێت گه‌شه‌یان نه‌كرد‪ ،‬ئه‌گه‌رچی بڕێكی زۆر داهێنان و‬ ‫شۆڕش و گۆڕانكاری له‌بازاڕدا هاتنه‌ئاراوه‌كه‌هه‌موویان ئامانجیان‬ ‫هێنانه‌ئارا‌و خوڵقاندنی فێڵ و ته‌كنیكی به‌ڕێوه‌بردنی نوێ بوو‬ ‫جه‌ختی له‌سه‌ر مۆركه ‌ئه‌قڵییه‌كه‌ی‬ ‫ب �ه‌ڕێ��وه‌ب��ردن ب��وو‌‪ ،‬ب��ۆ نمونه‌له‌دید و‬ ‫بۆچونی تایلۆردا بۆ به‌ڕێوه‌بردنی زانستی‬ ‫(‪ .)1974 ,Braverman‬ئه‌م جۆره‬ ‫‌بۆچونانه‌ش ئ�ه‌وه‌م��ان بۆ ده‌رده‌خ��ه‌ن‬ ‫كه‌له‌ناو پڕۆژه‌ی سه‌رمایه‌دارییدا چه‌ند‌ه‬ ‫پێویستیمان ب �ه‌وه‌ب��ووه ‌‌ده‌ستبكه‌ین‬ ‫به‌كۆنترۆڵی ك��رداره‌ك��ان��ی ك��ارك��ردن‌‪.‬‬ ‫ه �ه‌ر بۆیه‌ ده‌شێت وه‌ك ڕێگه‌گه‌لێك‬ ‫له‌بایه‌خدان به‌دژواریی هێزه‌كانی كار و‬ ‫سه‌ختی ڕێكخستنیان‪ ،‬سه‌یری زۆربه‌ی‬ ‫داهێنانه‌كانی دوات��ری��ش له‌شێوازی‬ ‫به‌ڕێوه‌بردندا بكه‌ین (ئه‌گه‌رچی ئه‌مانه‌به‬ ‫‌زۆری له‌ژێر پ �ه‌رده‌و ناوی ئاستی كار‬ ‫و بزواندنیدا گفتوگۆیان له‌سه‌ر ده‌كرا)‪.‬‬ ‫تاوه‌كو كۆتاییه‌كانی سه‌ده‌ی بیسته‌م‪،‬‬ ‫نمونه‌كانی به‌ڕێوه‌بردن زۆر به‌خاویی‬

‫بۆ سه‌ركه‌وتنیشیان له‌بواری بازاڕه‌كانی‬ ‫به‌ڕێوه‌بردندا په‌نایان ده‌برده‌به‌ر گه‌ڕان‬ ‫ب �ه‌دوای چه‌ندین ڕێگه‌ی جۆراوجۆردا‪،‬‬ ‫له‌وانه‌ش ڕێگه‌ی ((جیاكاریی))‪ ،‬ڕێچكه‌ی‬ ‫((كاریزمای حه‌واڵه‌كاریی))‪ ،‬شێوازی‬ ‫((زلهێزه‌كان فێری سه‌ما ده‌ب��ن))‪،‬‬ ‫((پڕۆسه‌كانی سه‌رله‌نوێ ئه‌ندازه‌سازیی‬ ‫ك����ار)) ی���ان ش��ێ��وازی ((ك��اری��زم��ای‬ ‫ئه‌تیالی هۆنی)) [ئه‌تیال ‪,453-406‬‬ ‫پاشای هۆن بووه‌و په‌الماری به‌شێك له‬ ‫‌ئیمپراتۆرییه‌تی ڕۆمانی داوه‌‪ .‬و‪.‬ع]‪.‬‬ ‫ئ����ه‌م پ���ه‌ره‌س���ه‌ن���دن���ه‌ش‌ب���ۆ خ��ۆی‬ ‫ڕه‌نگدانه‌وه‌ی چه‌ندین الیه‌نی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫دی��ك �ه‌ی �ه‌(ب �ه‌ت��ای��ب �ه‌ت��ی ئ���ه‌و ه��ۆك��اره‬ ‫‌بزوێنه‌رانه‌ی الی ده‌زگ��ا ئه‌مریكیه‌كان‬ ‫ده‌ی��ان��ب��ی��ن��ی��ن)‌‪ .‬ل �ه‌ق��ۆن��اغ و م���اوه‌ی‬ ‫(فۆردیزم) دا كۆمپانیاكان زۆر جه‌ختیان‬

‫سیستمه‌بیرۆكراتیانه‌ی كه‌زانایه‌كی وه‌ك‬ ‫و‪.‬ه‪ .‬وایت كردی به‌نمونه‌یه‌كی بااڵ و‬ ‫وه‌ك جیهانی پیاوی ڕێكخستن داده‌نرا‬ ‫(ئه‌ڵبه‌ت ‌ه ڕه‌گه‌زاندنی ئه‌م جیهانه‌ش‬ ‫كارێكی ه�ه‌روا كه‌م و الوه‌ك��ی نه‌بوو)‪.‬‬ ‫پ��ی��اوی ڕێكخستن نمونه‌ی كه‌سێكی‬ ‫خراپ و بێئابڕوو‪ ،‬هه‌لپه‌رست و خاوه‌ن‬ ‫الیه‌نگیریی ب��وو ب��ۆ كۆمپانیاكه‌ی‌‪،‬‬ ‫وه‌كچۆن وا وێناده‌كرا كه‌هێزی پاڵنه‌ر‬ ‫و ئ�ه‌ن��گ��ێ��زه‌ی س��ه‌ره‌ك��ی (ك�ه‌ل��ت��وری‬ ‫گ��ردك��ردن��ه‌وه‌) ی �ه‌ك��ی ڕێ��زداران��ه‌ی��ه‌‌‪.‬‬ ‫له‌ناوچه‌ سپییه‌كانی ئه‌مریكا و له‌و دوو‬ ‫ده‌یه‌دا كه‌پاش جه‌نگی جیهانی دووه‌م‬ ‫هاتن‪ ،‬نه‌مانی هه‌ریه‌كه ‌له ‌تاكگه‌رایی‬ ‫و وێ��ن �ه‌ی ڕێكخستنی فۆردییزمیش‬ ‫له‌گه‌ڵیدا‪ ،‬تاڕاده‌یه‌ك بوونه‌قه‌یران‪ ،‬هه‌م‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌بردن و ه�ه‌م له‌ده‌سكه‌وت و‬

‫جێگه‌یه‌ك بۆ هه‌لپه‌رسته‌كانی سه‌ر‬ ‫به‌كۆمپانیاكان نه‌مێنێته‌وه‌‪ .‬خۆشبه‌ختانه‬ ‫‌شه‌پۆلێكی نوێ له‌تیۆره‌كانی به‌ڕێوه‌بردن‬ ‫و میتۆده‌كانیان هه‌لی نوێیان به‌خشی ‌ه‬ ‫س�ه‌رل�ه‌ن��وێ داه��ێ��ن��ان�ه‌وه‌و ڕزگ��ارب��وون‬ ‫له‌هه‌ندێك قه‌یرانی به‌بنبه‌ست گه‌یشتوو‪.‬‬ ‫ئیدی وای لێهات ئه‌و‌ه به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان‬ ‫ب��وون ك���ه‌(وه‌ك داینه‌مۆ و دن���ه‌ده‌ر)‬ ‫هێزیان ده‌ستبه‌رده‌كرد بۆ بزواندن و‬ ‫سه‌رله‌نوێ كردنه‌وه‌ی ڕۆحێك به‌گیان‬ ‫و جه‌سته‌ی ده‌زگاكاندا‪ .‬ئا به‌و شێوه‌یه‬ ‫‌ت����ه‌واوی ئ���ه‌و پ��رۆس��ه‌ی س �ه‌رل �ه‌ن��وێ‬ ‫گه‌شانه‌وه‌یه‌ له‌توێژینه‌‌وه‌و سه‌رله‌نوێ‬ ‫پ��ێ��داچ��ون�ه‌وه‌ی ب �ه‌ڕێ��وه‌ب��ردن��دا‪ ،‬ڕوه‌و‬ ‫‌سه‌رله‌نوێ داهێنانه‌وه‌ی ڕێكخستنه‌كان‪،‬‬ ‫ڕوه‌و وروژاندنی ده‌روون��ی له‌سه‌رله‌نوێ‬ ‫داهێنانه‌وه‌ی به‌ڕێوه‌به‌ره‌كاندا ئاڕاست ‌ه‬

‫له‌و سێ ده‌یه‌ی دواییدا‪ ،‬به‌ڕێوه‌بردن له‌ڕێی به‌ربه‌ست و سنوره‌كانیشه‌وه‬ ‫‌باڵوبۆوه‌و په‌ره‌ی سه‌ند‪ ،‬له‌ناو هه‌موو نمونه‌كانیشدا له‌سه‌ر ئاستی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‪ ،‬مۆدێلی‌ئه‌مریكی زاڵبوو‬ ‫نه‌بێت گه‌شه‌یان نه‌كرد‪ ،‬ئه‌گه‌رچی بڕێكی‬ ‫زۆر داهێنان و ش��ۆڕش و گۆڕانكاری‬ ‫ل �ه‌ب��ازاڕدا هاتنه ‌ئ��اراوه ‌كه ‌هه‌موویان‬ ‫ئامانجیان هێنانه‌ئارا‌و خوڵقاندنی فێڵ‬ ‫و ته‌كنیكی به‌ڕێوه‌بردنی ن��وێ بوو‪.‬‬ ‫دیاره‌به‌شێكی زۆری ئه‌مانه‌ته‌مه‌ن كورت‬ ‫و خاوه‌ن بنه‌مایه‌كی سه‌لماندنی دیاریكراو‬ ‫‌بوون‪ ،‬لێ هه‌مویان له‌وه‌دا شاره‌زابوون‬ ‫ك �ه‌چ��ۆن بتوانن سروشبه‌خش ب��ن و‬ ‫كڕیارارن ڕابكێشن و بیانوروژێنن‪ .‬هه‌ر‬

‫ده‌ك��رده‌ سه‌ر پێكه‌وه‌لكانی ئاسۆیی و‬ ‫ستونی هه‌ر پرۆژه‌یه‌ك كه‌ له‌زنجیره‌یه‌ك‬ ‫ف��ه‌رم��ان��ی ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ردن��ی گشتی و‬ ‫تاكه‌كه‌سیدا دروستبوو بوو‪ .‬ئه‌م شێوه‌و‬ ‫چه‌شنه ‌له‌به‌ڕێوه‌بردنیش په‌یوه‌ست و‬ ‫پابه‌ندی هه‌ندێك خه‌سڵه‌تی تر ‌بوو‪،‬‬ ‫له‌وانه‌ش‪ :‬ده‌ستنیشانكردنی شوناسی‬ ‫كۆمپانیاكه‪ ،‬كه‌ڵه‌كه‌بوونی شاره‌زایی و‬ ‫پێشڕه‌وایه‌تیكردنی له‌بواره‌كه‌دا‪ ،‬په‌یژه‬ ‫‌درێ��ژه ‌ئۆرگانیه‌كه‌ی و دواجاریش ئه‌و‬

‫قازانجكردنیشدا‪ .‬دیاره‌زۆر له‌داهێنانه‌كانی ده‌کرا‌‪.‬‬ ‫له‌و سێ ده‌یه‌ی دواییدا‪ ،‬به‌ڕێوه‌بردن‬ ‫كۆتاییه‌كانی س��ه‌ده‌ی بیسته‌م (هه‌ر‬ ‫به‌رهه‌مهێنانه‌وه له‌ڕێی به‌ربه‌ست و سنوره‌كانیشه‌و‌ه‬ ‫له‌نێوده‌وڵه‌تیبوونی‬ ‫‌بیگره ‌ت��اوه‌ك��و كه‌مكردنه‌وه‌ی هێزی ب�ڵ�اوب���ۆوه‌و پ����ه‌ره‌ی س��ه‌ن��د‪ ،‬ل �ه‌ن��او‬ ‫ك��ار‌‪ ،‬دی��دی زێ��ده ‌به‌ڵێنده‌رایه‌تی و هه‌موو نمونه‌كانیشدا له‌سه‌ر ئاستی‬ ‫چ��ۆڵ و به‌تاڵكردنه‌وه‌ی كۆمپانیاكان نێوده‌وڵه‌تی‪ ،‬مۆدێلی‌ئه‌مریكی زاڵبوو‪،‬‬ ‫له‌ڕێگه‌ی چه‌ته‌گه‌رییه‌وه‌) باجی خۆیان وه‌به‌ربه‌ره‌كانێی نمونه‌كانی ئاڕاسته‌كردن‬ ‫به‌سه‌ر هه‌ریه‌كه ‌له ‌به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان و و پێكهاتنی ئه‌و ڕێكخستنانه‌ی ده‌كرد‬ ‫كرێكاره‌كانیشدا سه‌پاند‪ ،‬ئه‌مه‌ش وایكرد ك �ه‌ل �ه‌س �ه‌ر ك��ای��ه ‌پیشه‌ییه‌كانی تر‬ ‫كه‌چیدی ل�ه‌و جیهانه‌ نوێیه ‌بوێره‌دا دروستبوون‌(بۆ نمونه‌بواری ئه‌ندازیاریی‬

‫و ش��اره‌زای��ی به‌رهه‌مهێنان له‌ئه‌وروپا‬ ‫و ژاپ����ۆن)‪ .‬ئ �ه‌گ �ه‌رچ��ی ب �ه‌ڕێ��وه‌ب��ردن‬ ‫سنوره‌كانیشی ب��ڕی و گواستیه‌وه‌بۆ‬ ‫ڕێكخسته‌كانی خزمه‌تگوزاری حكومیی‬ ‫و گشتی كه‌پێشتر په‌ره‌سه‌ندنه‌كانی‬ ‫س�ه‌رپ�ه‌رش��ت��ی��اری��ی ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ردن یان‬ ‫بیرۆكراسی به‌سه‌ریاندا زاڵبوو‪ .‬له‌ڕوی‬ ‫مێژووییشه‌وه‪‌،‬ئه‌م په‌ره‌سه‌ندنانه‌ڕقێكی‬ ‫ئه‌ریستۆكراتیانه‌یان له‌كار و ته‌كنیكه‌كانی‬ ‫به‌اڵم‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنی به‌رجه‌سته‌كرد‪.‬‬ ‫كه‌ڵكه‌ڵه‌و ته‌ندێنسی لیبراڵیزمی نوێی‬ ‫‌دژ به‌ده‌وڵه‌ت‪ ‌،‬جیهانی به‌ڕێوه‌به‌ردنی‬ ‫خسته‌به‌رده‌م بڕێكی زۆر به‌ربه‌ره‌كانێی‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن و وایلێهات به‌ڕێوه‌بردن بووه‬ ‫‌كلیلی زاڵبون به‌سه‌ر تێچوو‌نه‌كانی كه‌رتی‬ ‫گشتی و خوڵقاندنی ئ�ه‌و ڕێكخستنه‬ ‫‌نه‌رمو نیانانه‌ی له‌ده‌وری به‌رخۆر چه‌قیان‬ ‫به‌ستوه‌‪ ،‬ه �ه‌روه‌ه��ا م��ل��دان به‌كه‌رتی‬ ‫گشتی ملنه‌ده‌ر و كه‌لله‌ڕه‌قی هێزه‌كانی‬ ‫كار (هه‌م ئه‌وانه‌ی پیشه‌گه‌رن و هه‌م‬ ‫ئه‌وانه‌شی كه‌پسپۆڕن)‪ .‬به‌ڕێوه‌بردن‬ ‫هه‌ڵگری ((ئه‌و پراكسیسه‌باشانه‌ی كار‬ ‫بوو)) ك ‌ه ڕێكخراوه‌گشتیه‌كان پێویستیان‬ ‫ب��وو ت��اوه‌ك��و فێری ببن)‪Clarke .‬‬ ‫‪.) )1997 ,And Newman‬‬ ‫ئه‌م چه‌شنه له‌به‌ڕێوه‌بردنی گشتی‬ ‫نوێیش ل�ه‌س�ه‌ر ئاستی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫باڵوبۆوه‌(ئه‌گه‌رچی وێنه‌و كۆپیه‌زۆر ڕه‌ق‬ ‫و تونده‌كه‌ی بریتی بوو له‌وه‌ی كه‌بزوتنه‌وه‬ ‫‌لیبراڵیه‌كان خ��وزای��ار ب��وون له ‌واڵته‬ ‫‌ئه‌نگڵۆفۆنیه‌كاندا دایبمه‌زرێنن)‪ .‬پاشتر‬ ‫بووه‌(ته‌كنۆلۆژیایه‌كیش‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن‬ ‫ب���ۆ خ����ود) ل����ه‌ن����اوه‌وه‌و ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫چوارچێوه‌كانی ڕێكخستندا‪ .‬خودی ئه‌م‬ ‫پڕۆسه‌ی ڕاوڕوت���ه‌ش وه‌ك پڕۆژه‌یه‌ك‬ ‫كه‌ده‌بوای ‌ه به‌ڕێو‌ه ببرایه‌‪ ،‬تاڕاده‌یه‌ك‬ ‫له‌سه‌ر كشاندنه‌وه‌ی ئه‌و سه‌رمایه‌‌گشتییه‬ ‫‌ده‌س��ت �ه‌ب �ه‌ر ك���راوه ‌وه‌س��ت��اب��وو كه‌بۆ‬ ‫خۆشگوزه‌رانی كۆ كرابوو‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی‬ ‫بیانه‌وێت به‌تاكه‌كه‌سه‌كان بڵێین ده‌بێت‬ ‫خۆیان به‌رپرسیارێتی كاره‌كانی خۆیان‪،‬‬ ‫خۆراكیان‪ ،‬ته‌ندروستی و دۆخی ده‌روونی‬ ‫شته‌كانی تریشیان بگرنه ‌ئه‌ستۆ‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ش دیسان ڕه‌نگدانه‌وه‌ی ئاره‌زووی‬ ‫ئ �ه‌و كه‌سان ‌ه ب��وو كه‌ده‌یانویست كار‬ ‫له‌سه‌ر گه‌رانتی الیه‌نگیریی‪ ،‬پابه‌ندیی‬ ‫و كه‌فوكوڵی به‌كاربه‌ره‌كانیان )‪Du‬‬ ‫‪1996 ,Gay‬بكه‌ن وه‌ك خودی بوێر و‬ ‫ده‌ستپێشخه‌ر ‪. (.‬‬ ‫هه‌موو پرۆسه‌كانی ئاساییكردنه‌وه‬ ‫‌له‌باڵوبوونه‌وه‌ی به‌ڕێوه‌بردندا یاریده‌ده‌ر‬ ‫ب����وون‪ ،‬چونكه‌پێكهاته‌ی تایبه‌تی‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن به‌مانا به‌رفراوانه‌كه‌ی وه‌ك‬ ‫تیم و تاقمێكی كۆمه‌اڵیه‌تی و ڕێكخه‌ر‪،‬‬ ‫پابه‌ندی ئه‌و دیده‌یه‌كه‌بێ هیچ چه‌ند‬ ‫و چونێك ڕای وای��ه‌((ه��ه‌م��وو ئه‌و‬ ‫ڕێكخستنانه‌ی خ��اوه‌ن به‌ڕێوه‌بردنێكی‬ ‫ورد و ته‌واون)) قه‌واره‌ی ئاره‌زوكراون‪.‬‬ ‫به‌رفراوانبونی گشتی و تایبه‌تییش‬ ‫له‌وشه‌ی ((به‌ڕێوه‌بردن)) دا بووه‌مایه‌ی‬ ‫ج��ۆرێ��ك ل �ه‌گ �ه‌ش �ه‌ك��ردن��ی تایبه‌تی‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن كه‌(هۆشیار‌ه به‌تێچونه‌كانی‪،‬‬ ‫تینوی ده‌سه‌اڵته‌‪ ،‬دژ به‌دیموكراسییه‌و‬ ‫له‌و ڕوه‌ش �ه‌وه‌ك��ه ‌په‌یوه‌ندی‌ به‌گرنگی‬ ‫و بایه‌خی خۆیه‌وه‌هه‌یه‌‪ ،‬حه‌زده‌كات‬ ‫وه‌ك مه‌سیحێكی چ��اوه‌ڕوان��ك��راو لێی‬ ‫بڕوانڕێت و وێنا بكرێت)‪ .‬خۆشبه‌ختانه‬ ‫‌كه‌به‌ڕێوه‌بردن نه‌بووه‌پاڵه‌وانێكی میللی‪،‬‬ ‫به‌ڵكو هێشتا ناوهێنانی ‌به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان‬ ‫به‌(قاتله‌ به‌ر‌ه فه‌رمییه‌كان) ‌ناتۆره‌یه‌كی‬ ‫كۆگه‌لیی زۆر گاڵته‌جاڕانه‌یه‌‪ ،‬ئه‌مه‬ ‫جگه‌له‌وه‌ی كه‌‌قسه‌ی به‌ڕێوه‌بردن وه‌ك‬ ‫دزێوی و ناشرینكردنه‌كه‌ی هیچی كه‌متر‬ ‫نی ‌ه له‌جۆرێك له‌كوێری و ناڕۆشنیی‌ئه‌كا‬ ‫‌‬ ‫دیمییانه‌‌‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌‪ :‬طوني بينيت‪ ،‬لورانس غرونسبريغ‪،‬‬ ‫ميغان موريس‪ ،‬مفاتيح اصطالحية جديدة‪ ،‬معجم‬ ‫مصطلحات الثقافة واجملتمع‪ .‬وه‌رگێڕانی‪ :‬سعيد‬ ‫الغامني‪ .‬باڵوكراوه‌كانی‪ :‬املنظمة العربية للرتمجة‬ ‫چاپی یه‌كه‌م‪ ،‬به‌یروت ‪ ،2010‬الپه‌ڕه‌كانی‌‪ 59‬ـ ‪.62‬‬

‫‪8‬‬

‫ذمارة (‪ )159‬دوشةممة ‪2013/7/1‬‬

‫رامان لەدۆخی شۆڕشگێڕیی‬

‫«هەڵسەنگاندنی شۆڕشە عەرەبییەكان»‬ ‫نەواف عەبدولڕەحمان ئەلقودێمی‬ ‫و‪ :‬بەرزانی مەال تەهـا‬

‫(‪)2-1‬‬ ‫ئ��ەو شڵەژانە فیكرییەی‪ /‬االرب��اك‬ ‫ال��ف��ك��ری‪ ،‬ك��ەش��ۆڕش��ە عەرەبییەكان‬ ‫دروستیانكرد‪ ،‬كەمتر نییە لەشڵەژانی‬ ‫سیاسیی‪ ،‬س���ەدان ت��ێ��زی فیكریی‌و‬ ‫ف��ەل��ەس��ەف��ی�ی‌و سیاسیی ب��ەدرێ��ژای��ی‬ ‫چەندین دەی��ە باسیان ل��ە‪( :‬گ��ۆڕان‪،‬‬ ‫فاكتەرەكانی پێشكەوتن‪ ،‬بەربەست‌و‬ ‫ق��ۆرت��ەك��ان��ی رێنیسانس‪ ،‬تەنگژەی‬ ‫وەرچ��ەرخ��ان��ی دیموكراتیی‪ ،‬گرفتی‬ ‫بونیاتی كۆمەاڵیەتیی ستەمخوازیی) كرد‪،‬‬ ‫كەچی شكستیان هێنا لەپێشبینیكردنی‬ ‫قەومانی سیناریۆیەكی لەمشێوەیە‪.‬‬ ‫ئەگەر چەمكی «شۆڕش» تەنها بەسەر‬ ‫ئەو شۆڕشانەدا بچەسپێت كەئامانجەكەی‬ ‫«ئازادییە» وەك ئ��ەوەی كۆندۆرسیە‬ ‫‪ CONDORCET‬بڕیاری لێداوە‪،‬‬ ‫ئەوا بیرۆكەی شۆڕش لەپێناو ئازادیی‌و‬ ‫دیموكراتیی (مەبەستمان لەشۆڕشی‬ ‫نان یاخود شۆڕشە چینایەتییەكان نییە‬ ‫بەمانا ماركسییەكەی) لەدەرێی فەزای‬ ‫ئەو تێزانەدایە‪ ،‬كەواقیعی عەرەبیی‌و‬ ‫ئایندەكەیان خوێندۆتەوە‪ ،‬تەنانەت‬ ‫بیریارە هەرە رادیكاڵەكانیش چاوەڕوانی‬ ‫قەومانی لەم شێوەیان نەدەكرد‪.‬‬ ‫ئ���ەگ���ەر ه��ێ��ن��دێ��ك ل��ەك��ۆڵ��ی��ن��ەوە‬ ‫ه���اوچ���ەرخ���ەك���ان‌و ئ���ەو ب��اب��ەت��ان��ەی‬ ‫كەكۆمێنتیان داوە ل��ەس��ەر شۆڕشە‬ ‫ع��ەرەب��ی��ی��ەك��ان‪ ،‬ت��ی��ۆری لینینیان‬ ‫لەخۆ گرتبێت‪ ،‬كەگوتوویە ش��ۆڕش‬ ‫لەواڵتێكدا هەڵناگیرسێت كەلە»دۆخی‬ ‫شۆڕشگێڕیدا» نەبێت ئ��ەوا دەم��ان‬ ‫گێڕێتەوە بۆ یەكەم پرسیار‪ :‬بۆچی‬ ‫كۆڵەرانی جیهانی عەرەبیی لەپێش‬ ‫هەاڵیسانی شۆڕشەكاندا باسیان لەم‬ ‫دۆخ��ە ن��ەك��رد‌و ب��وون��ی ئ��ەو دۆخ��ەی��ان‬ ‫نەدۆزییەوە؟‬ ‫هەرچی گوتەی هێندێك لەچاالكە‬ ‫سیاسییەكانە دەرب����ارەی قەومانی‬ ‫ئ��ەو شۆڕشانە (وەك ئ��ەوەی كەناڵی‬ ‫ج��ەزی��رە‪ ،‬هێندێك وش��ەی لەبەرنامە‬ ‫هەواییەكانیدا لەپێش بەهاری عەرەبیدا‬ ‫باڵودەكردەوە‌و باسیان لەشۆڕش دەكرد‬ ‫لەئایندەدا)‪ ،‬ناتوانین بەپێشبینی دابنێین‬ ‫كەدەرەنجامی شیكاریی وردو قووڵ‬ ‫بووبێت‪ ،‬چونكە زۆرینەی ئەوانە بۆماوەی‬ ‫سی دان��ە ساڵە ب��اس لەقەومانی ئەو‬ ‫شۆڕشانە دەكەن! لەدووپاتكردنەوەیدا‬ ‫پشتیان بەتیۆریزەی فیكریی نەبەستووە‪،‬‬ ‫بەئەندازەی ئەوەی پیادەی تەیاركردنی‬ ‫سیاسییان‪ /‬تعبئة سیاسیة ك��ردووە‪،‬‬ ‫زۆرجاران ئەو كەسانە دەچنە نێوخانەی‬ ‫چاالكی سیاسیی ن��ەوەك تیۆرسین‪/‬‬ ‫املنظر‪ ،‬ل���ەرووی گوتاریشەوە ئ��ەوان‬ ‫نزیكن لەشەعبەویەتیی سیاسیی نەوەك‬ ‫فەزای شیكاریی‪.‬‬ ‫ئەو شڵەژانە فیكرییەی كەشۆڕشە‬ ‫عەرەبییەكان دروستیانكرد – وێڕای‬ ‫ئەوەی چه‌ند ساڵێكی بەسەردا تێپەڕیوە‬ ‫– ه��ۆك��ارێ��ك ب���ووە ب��ۆ دواك��ەوت��ن��ی‬ ‫تێزگەلێكی پ��ت��ەو كەگفتوگۆ بكات‬ ‫سەبارەت بەم گۆڕانە ریشەییە‪ ،‬هەروەها‬ ‫ئەو چۆنێتییەی كەلەرێگەیەوە ساتی‬ ‫تەقینەوە‌و رێچكەكانی وەرچەرخانیان‬ ‫لەدەوڵەتە شۆڕگێڕییەكان‌و ئایندەی‬ ‫سیاسیی ئەو شۆڕشانە دروستكردووە‪.‬‬ ‫ئەو شەپۆلە چڕوپڕەی زانیاریی‌و هەواڵ‬ ‫هاریكاربوو لەكەمكردنەوەی رووب��ەری‬ ‫بیركردنەوەو رامان لەو وەرچەرخانانە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئایندەی بەرهەمهێنانی زانستیی‪،‬‬ ‫ئاماژەیە بەگرنگیدانی بەردەوام سەبارەت‬ ‫بەم قەومانە لەسەر ئاستی شیكاریی‌و‬ ‫دیاریكردن‌و هەڵوەشاندنەوەو وەرگرتن‪/‬‬ ‫االس��ت��ی��ع��اب‪ ،‬ب��ەو پێیەی قۆناغێكی‬ ‫مێژوویی ناوازەیە لەجیهانی عەرەبیدا‪.‬‬ ‫پێموایە ئەو رۆڵە بەراییەی كەهێندێك‬ ‫دام���ەزراوەی كۆڵینەوە وەك نێوەندی‬ ‫عەرەبیی بۆ كۆڵینەوەو تۆژینەوەی‬

‫سیاسەتەكان‪ ،‬نێوەندی كۆڵینەوەی‬ ‫وەحدەی عەرەبیی‪/‬المركز العربي لالبحاث‬ ‫ودراسة السیاسات‪ ،‬مركز دراسات الوحدة‬ ‫العرییة پێی هەڵدەستن شایانی گرنگی‬ ‫پێدان‌و رێزلێگرتنە‪.‬‬ ‫پێش ئەوەی بەهێندێك وردەكارییەوە‬ ‫بكەوینە قسە سەبارەت بەحاڵوباری‬ ‫ئیسالمییەكان لەبەهاری عەرەبیدا‌و‬ ‫هێندێك وەرچ��ەرخ��ان كەلەنێوخۆی‬ ‫ئیسالمیدا رووی���ان���داوە‪ ،‬بەكورتیی‬ ‫ئ��ام��اژە دەدەی���ن بەكۆمەڵێك بیروڕاو‬ ‫رامان لەدۆخی شۆڕشگێڕیی عەرەبیی‪،‬‬ ‫كەلەئایندەدا بەشێوەیەكی بەرفراوانتر‬ ‫قابیلی شیكاریی‌و رامانی وردە‪.‬‬ ‫بڕواموایە شۆڕشە عەرەبییەكان‬ ‫‪ .1‬‬ ‫ل����ەرووی چ��ەم��ك‌و ب��ی��روب��ۆچ��وون��ەوە‬ ‫وەرچەرخانی مەزن لەفەزای عەرەبیدا‬ ‫دروست دەكەن‪ ،‬هەر لەزمانی پیاوێكی‬ ‫ب��ازاڕی��ی س��ادەوە تا دەگاتە باشترین‬ ‫ناوەندی كۆڵینەوەی زانستیی لەرووی‬ ‫جدیبوون‌و قاڵبوونەوەوە‪ ،‬چەمكەكانی‬ ‫وەك «شۆڕش‪/‬الثورة»‌و «بەرخودان‪/‬‬ ‫النضال» رستەی وەك «گەل دەیەوێت‪/‬‬ ‫الشعب یرید» زمانێكە مامەڵەی لەگەڵدا‬ ‫كراوە وەك بەشێك لەگوتاری جەماوەریی‬ ‫ت��ەی��ارك��راو‪ .‬ئ��ەم��ەش گوتارێكە دژی‬ ‫لۆژیكی زانستیی‌و شیكاریی زانستییە‬ ‫كەهەردوویان پشت دەبەستن بەبنیاتنانی‬ ‫كەڵەكەبوونی مەعریفیی لەسەرخۆو‬ ‫هێواش‪ ،‬كەلەتوانایدایە گۆڕانی پلەبەپلە‬ ‫دروستبكات‌و تەكان ب��دات بەرێچكەی‬ ‫وەرچەرخانە فیكریی‌و زهنییەكان لەكن‬ ‫مرۆڤی عەرەبیی‪ ،‬شانبەشانی رێچكەی‬ ‫وەرچەرخانی سیاسیی(گەشەسەندنی‬ ‫هێواش‌و هاوسەنگ)‪ .‬ه��ەروەه��ا پشت‬ ‫دەب��ەس��ت��ێ��ت ب��ەب��ن��ی��ات��ن��ان��ی م��رۆڤ��ی‬ ‫دیموكراتخواز لەپێش دام��ەزران��دن��ی‬ ‫دەوڵ���ەت���ی دی��م��وك��رات��ی��دا‪ ،‬كەپشت‬ ‫دەبەستێت بەفێركردن‌و گەشەپێدان‌و‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی ناوچە تەنگژەكان‬ ‫لەفیكری گ��رووپ��ە ئیسالمییەكان‌و‪،‬‬ ‫تەكاندان بەئاڕاستەی سێكیوالریزمدا‪.‬‬ ‫ب���ەه���اری ع��ەرەب��ی��ی س��ەرل��ەن��وێ‬ ‫ئیمكانیەتی روودان���ی وەرچ��ەرخ��ان��ی‬ ‫ری��ش��ەی��ی «ش��ۆڕش��ەك��ان��ی» ل���ەرووی‬ ‫زانستیی ب��وون��ەوە خستە ب��ەرب��اس‪،‬‬ ‫بەو دۆخ��ەی ئێستاوە وەرچەرخانێكی‬ ‫دیموكراتیی لەكۆمەڵگەی عەرەبیدا‬ ‫دروس���ت دەك����ات‪ ،‬ئ��ەوی��ش بێئەوەی‬ ‫بەو پێشەكییە دوورو درێ��ژەدا تێپەڕ‬

‫ببێت لەرووی ئامادەسازییەوە‪ .‬بونیاتە‬ ‫سوننەتییەكەكە ناوەندە زانستییەكە‬ ‫مامەڵەی لەگەڵ دەكات‪ ،‬چەند قەوارەیەكە‬ ‫رێگرە لەبەردەم پێشكەوتنی كۆمەڵگە‬ ‫(خێڵ‪ ،‬فرەیی تایفیی‌و ئیتنیی‪ ،‬ئیسالمی‬ ‫سیاسیی‪...‬هتد)‪ ،‬لەراستیشدا بەربەست‌و‬ ‫قۆرت نین لەبەردەم ئەو وەرچەرخانەدا‪،‬‬ ‫بەڵكو بنیاتنانی كۆمەڵگەی مەدەنیی‌و‬ ‫دەوڵەتی دیموكراتیی شتێكی مومكینە‬ ‫لەژێر سایەی ئەو فرەییەدا‪ ،‬ئەزموونی‬ ‫ئەوروپیی لەوەرچەرخانی دیموكراتیدا‬ ‫ل��ەرێ��گ��ەی ت��ەج��اوزك��ردن��ی بونیاتی‬ ‫سوننەتیی‌و بێالیەنكردنی دی��ن تاقە‬ ‫رێگەیەك نەبوو بۆ بنیاتنانی كۆمەڵگەی‬ ‫دیموكراتیی‪ .‬ئەگەر خانمە فەیلەسوفی‬ ‫ئەمەریكیی هەنا ئارێنت‪Hannah‬‬ ‫‪ Arendt‬لەساڵی ‪ 1960‬لەكتێبە‬ ‫بەناوبانگەكەیدا بەناوی دەربارەی شۆڕش‪/‬‬ ‫فی الثورة ‪ On Revolution‬بڕیاری‬ ‫دابێت كەناگونجێت تەسەوری شۆڕشەكان‬ ‫بكرێت لەدەرێی مەیدانی توندوتیژیی‬ ‫‪ ،‬ئەوا شۆڕشە عەرەبییەكان دژی ئەم‬ ‫قاعیدەن‪ ،‬چونكە وەختێك ئەو شۆڕشە‬ ‫ئاشتییانە هەاڵیسان توانییان ئەو‬ ‫سیستەمانە سەراوبن بكەن بەبێئەوەی‬ ‫شۆڕشگێڕان دەستیان بەخوێن سوور‬ ‫ببێت – سوریاو لیبیا لەم چوارچێوەیە‬ ‫دەردەچ��ێ��ت ‪ ،-‬ئەمەش هاریكارە بۆ‬ ‫سەرلەنوێ بیركردنەوە لەچەمكی شۆڕش‪.‬‬ ‫‪ .2‬رەنگە شۆڕشە عەرەبییەكان‪،‬‬ ‫ل���ەب���ەه���ای «دەروازەی فیكریی‬ ‫فەلسەفیی» لەگۆڕاندا كەم كردبێتەوە‌و‬ ‫لەبەرامبەریشدا «دەروازەی مافگەریی‬ ‫سیاسیی» بەرزكردبێتەوە‪ ،‬وێڕای ئەوەی‬ ‫دژیەك نین‪ ،‬كردەی شۆڕشگێڕیی‪/‬الفعل‬ ‫الثوري‪ ،‬توانای بەسەر كورتكردنەوەی‬ ‫قۆناغی دوورو درێژی ریفۆرمی هێواش‌و‬ ‫لەسەرخۆ‪ ،‬ئ��ەو تێڕوانینانەی گۆڕیی‬ ‫كەلەهۆشیاریی كۆمەڵگەدا چەسپابوو‪.‬‬ ‫درك بەوە كرا كەهەردوو فەزای فیكریی‌و‬ ‫فەلسەفیی زۆرجاران شتە سادەكان ئاڵۆز‬ ‫دەك���ەن‌و‪ ،‬دی��اردەك��ان��ی ئەنارشیستیی‬ ‫رێكدەخەن‪ ،‬هەروەها نقومبوون لەوەهمی‬ ‫بەربەست‌و ق��ۆرت��ەك��ان‌و‪ ،‬ه��ەوڵ��دان بۆ‬ ‫دۆزینەوەی لۆژیكێك لەبارەی دیمەنی‬ ‫پوچگەرایی كەدەكرێت تەجاوز بكرێت‬ ‫بەبێ ئ��ەوەی پێویستیمان بەو هەموو‬ ‫شیكاریی‌و لێكشیتاڵكردنە هەبێت‪.‬‬ ‫ئەو تەكانە شۆڕشگێڕییە هاریكاربوو‬ ‫لەكەمكردنەوەی نەرجسیەتی رۆشنبیری‬

‫لوتبەرز لەسەر كاری سیاسیی‪ ،‬هەروەها‬ ‫دووبارە پێگەی گێڕایەوە بۆ رۆشنبیری‬ ‫ئ��ەن��دام��ی��ی (ب��ەوات��ا گرامشییەكەی‬ ‫‪ ،)Gramsci‬بەرهەمهێنانی فیكریی‌و‬ ‫فەلسەفیی بەربەست‌و قۆرت نەبوو بۆ‬ ‫چوونە نێو فەزای سیاسیی‪ ،‬وەك هەوڵێك‬ ‫بەرەو تەكاندان بەرەوتی گۆڕان‌و‪ ،‬ملدان‬ ‫بۆ خواستەكانی گ��ەل‌و‪ ،‬بەرگەگرتنی‬ ‫دەرەنجامەكانی ب��ەرەن��گ��ارب��وون��ەوەی‬ ‫مەیدانیی ستەمكاریی‪.‬‬ ‫پ���ش���ك���وت���ن���ی «دۆخ������ی‬ ‫‪ .3‬‬ ‫شۆڕشگێڕیی» لەكۆمەڵگەكاندا تەنها‬ ‫پەیوەندیی نییە بەهەڵكشانی بوونی‬ ‫كەموكورتییەكانی وەك (ه��ەژاری��ی‪،‬‬ ‫زێدەبوونی گەندەڵیی‪ ،‬باڵوبوونەوەی‬ ‫چەوساندنەوەو ستەمكاریی)‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ئ��ەوەی��ە كەهێگڵ بەخۆی نێوی ناوە‬ ‫لەكەموكورتییەكان‪/‬‬ ‫(هۆشیاربوون‬ ‫ال����وع����ی ب���ال���ن���ق���ص)‪ ،‬ئ���ەم���ەش‬ ‫دۆخێكەلەدەرككردنی هۆشیارەكان بەو‬ ‫مافانەی كەلێیان سەنراوەتەوە‪ ،‬هەروەها‬ ‫بڕواهێنان بەبەهاكانی هاواڵتیبوون‌و‪،‬‬ ‫خەباتی بێ توندوتیژیی‪ .‬لەدەرەنجامی‬ ‫ئەم هۆشیارییەشدا هەوڵدان دروست‬ ‫دەب��ێ��ت بەئامانجی بەدیهێنانی ئەو‬ ‫بەهایانەو بەرەنگاربوونەوەی ستەمكاریی‬ ‫دەس���ەاڵت‪ .‬ئەمەش ئ��ەوەم��ان بۆ راڤە‬ ‫دەكات كەخەباتی بەدەستهێنانی ماف‌و‬ ‫جوواڵنەوە ناڕەزایەتییەكان‌و پاشتریش‬ ‫شۆڕشەكان‪ ،‬گرووپگەلێك رێبەرایەتییان‬ ‫كردووە كەزۆرینەیان – لەرووی ئاستی‬ ‫بژێویی‌و فێركردنەوە – سەر بەچینی‬ ‫ناوەند بوون‪ ،‬پاڵنەری ناڕازی بوونیان‬ ‫بەشێوەیەكی سەرەكیی پەیوەست نەبوو‬ ‫بەفشارەكانی س��ەر بژێویی‌و قووتی‬ ‫رۆژانەیان‪ ،‬بەڵكو نالەباریی رەوشەكانی‬ ‫م��اف‌و بەرتەسكبوونەوەی رووب���ەری‬ ‫ئازادییەكان‪ ،‬ئامادەیی گەورەیان هەبوو‬ ‫لەهاندانی ئەو خەباتەدا‪.‬‬ ‫«كردەی شۆڕشگێڕیی‪ /‬الفعل‬ ‫‪ .4‬‬ ‫الثوري» دەرەنجامێكی سروشتیی گیرانی‬ ‫شادەمارەكانی ریفۆرمی سیاسییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫شۆڕش –بەو پێیەی گۆڕانێكی ریشەییە‬ ‫– بەتەنها ب��ەس نییە بۆ بنیاتنانی‬ ‫دەوڵ��ەت��ی دیموكراتیی‪ ،‬بەبێ بوونی‬ ‫النیكەمی فیكری مەدەنیی لەكۆمەڵگەدا‪،‬‬ ‫هەروەها بەبێ مەدەنیبوونی توێژی گەورە‬ ‫لەدۆخی ئیسالمیدا‪ /‬الحالة االسالمیة‪.‬‬ ‫ئەگەر چینی هەرە بەرفراوان لەنێوەندی‬ ‫ئیسالمیدا هەڵگری بۆچوونگەلێكی‬

‫دژان��ە بێت بەفیكری مەدەنیی لەبەر‬ ‫ه��ۆك��اری��ی ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی �ی‌و شەرعیی‬ ‫وەك «قبوڵنەكردنی دیموكراسیی‌و‪،‬‬ ‫كۆمەڵی مەدەنیی‌و‪ ،‬فرەیی ئیتنیی‌و‬ ‫دینیی‌و ئایدۆلۆجیی»‪ ،‬ئ��ەوا پ��رۆژەی‬ ‫وەرچەرخانی دیموكراتیی لە»كۆمەڵگەی‬ ‫پاش شۆڕشدا‪ /‬مجتمع مابعد الثورة»‬ ‫دووچ���اری ئاستەنگ‌و ق��ۆرت��ی گ��ەورە‬ ‫دەبێتەوە‪ .‬هەروەها كۆششی فیكریی‬ ‫ب��ەرەو مەدەنیكردنی دۆخی ئیسالمیی‬ ‫وەك پێشەنگێكی گرنگ وای��ە زەمینە‬ ‫خ��ۆش دەك���ات ب���ەرەو وەرچ��ەرخ��ان��ی‬ ‫دیموكراتیی‪.‬‬ ‫ب���ەب���ڕوای م���ن‪ ،‬ج��وواڵن��ەوە‬ ‫‪ .5‬‬ ‫ئ���اش���ت���ی���ی���ەك���ان‌و ش���ۆڕش���ەك���ان‬ ‫لەجیهانی ع��ەرەب��ی��دا‪ ،‬بەها‌و بایەخی‬ ‫لۆبییەكانی فشارو گرووپە تەیاركەرو‬ ‫نائایدیالیزەكراوەكانیان بەرز كردۆتەوە‪،‬‬ ‫ئ��ەم��ەش ل��ەس��ەر حسێبی پێكهاتە‬ ‫سیاسییە سوننەتییەكان‪ ،‬وەك كۆمەڵەو‬ ‫پارتەكان (هەمان حاڵەتیش سەبارەت‬ ‫بەرۆڵی رێبەرایەتیی گروپەكانی گەنجان‬ ‫لەمیسر‪ ،‬تونس‪ ،‬یەمەن‪ ،‬مەغریب‪ ،‬كوێت‌و‬ ‫ئ��ەردەن)‪ ،‬هەمدیسان بەهاو بایەخێكی‬ ‫سیاسیی ب���ەرزی بەخشیی بەپێگە‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكانی وەك فەیسبوك‌و‬ ‫تویتەر‪ .‬بەاڵم ئەم كۆمەڵە تەیاركراوانە‬ ‫تائێستاش دەتوانێت هەستەكان ختوكە‬ ‫بدات‌و كردەی ناڕەزایەتیی‪ /‬شۆڕشگێڕیی‬ ‫دروس����ت ب��ك��ات‪ ،‬ب����ەاڵم ب��ێ��ت��وان��ای��ە‬ ‫لەبەڕێوەبردنی رێچكەی شۆڕش‪ .‬وێڕای‬ ‫بێتوانابوونی لەبەڕێوەبردنی «كۆمەڵگەی‬ ‫پاش شۆڕش»‪ ،‬ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆ‬ ‫نەبوونی دوو فاكتەری گرنگ‪ :‬رێكخەری‬ ‫ئایدۆلۆجیی‌و قەوارەی تەنزیمیی‪.‬‬ ‫ل���ەو واڵت���ان���ەدا ك��ەش��ۆڕش‬ ‫‪ .6‬‬ ‫تێیدا هەاڵیسا‪ ،‬كۆتایی هێنا بەقۆناغی‬ ‫ستەمكاریی راس��ت��ەوخ��ۆی دەس��ەاڵت‪،‬‬ ‫قۆناغی سستبوون‌و كەمبوونی تێكڕای‬ ‫گەشەپێدان‌و ب��ەرزب��وون��ەوەی ئاستی‬ ‫گەندەڵیی‌و الوازیی كۆمەڵی مەدەنیی‪...‬‬ ‫هتد‪ .‬ئەو شۆڕشانە ئێمەی خستە نێو‬ ‫«كۆمەڵگەی پاش شۆڕشەوە»‪ ،‬ئەمەش‬ ‫وادەخ��وازێ��ت هەوڵەكان چڕبكرێنەوە‬ ‫بەئامانجی دۆزینەوەی بەربەست‌و قۆرتە‬ ‫بونیاتییەكانی‪ /‬المعوقات البنیویة‬ ‫پێشكەوتن «فیكریی‌و كۆمەاڵیەتیی»‪،‬‬ ‫ئەمەش ریدەگرێت لەپێكهاتنی كۆمەڵگەی‬ ‫خۆشگوزەران‌و دامەزراندنی دەوڵەتی دادو‬ ‫ماف‪ .‬لەپاش ئەوەی كۆمەڵگە لەحاڵەتی‬

‫ئەگەر چینی هەرە بەرفراوان لەنێوەندی ئیسالمیدا هەڵگری بۆچوونگەلێكی دژانە بێت بەفیكری‬ ‫مەدەنیی‪ ،‬لەبەر هۆكاریی كۆمەاڵیەتیی‌و شەرعیی‪ ،‬وەك قبوڵنەكردنی دیموكراسیی‌و كۆمەڵی‬ ‫مەدەنیی‌و فرەیی ئیتنیی‌و ئاینیی‌و ئایدۆلۆجیی‪ ،‬ئەوا پرۆژەی وەرچەرخانی دیموكراتیی لەكۆمەڵگەی‬ ‫پاش شۆڕشدا دووچاری ئاستەنگ‌و قۆرتی گەورە دەبێتەوە‬

‫گردبوونەوەی بەرەیی‪ /‬الجبهوی‪ ،‬كۆتایی‬ ‫پێكهات بەئامانجی تەواوكردنی شۆڕش‪،‬‬ ‫ه��ەروەه��ا ل��ەگ��ەڵ الوازی���ی هۆشیاریی‬ ‫بەرامبەر بەجیاوازیی‌و دژیەكییەكان‬ ‫ب��ەح��وك��م��ی ه���ەوڵ���دان ب��ەئ��اڕاس��ت��ەی‬ ‫ئامانجێكی ه��اوب��ەش‪ ،‬ئەمەش هەموو‬ ‫ئەو جیاوازییە ئایدۆلۆجیی‌و ئیتنیی‌و‬ ‫تایفییانە دەسڕێتەوە‪ ،‬بەتایبەت بیرۆكەی‬ ‫دیموكراسیی بەسروشت ه��ان��دەرە بۆ‬ ‫بەدیارخستنی تایبەتمەدێتیی‌و جیاوازیی‬ ‫لەنێوان پێكهاتە‌و تەوژمەكانی كۆمەڵگە‌و‪،‬‬ ‫زۆرجارانیش دانانی بەشوێنی كێبڕكێی‬ ‫هەڵبژاردن‪.‬‬ ‫دەك��رێ��ت ل���ەب���ارەی ب��وون��ی‬ ‫‪ .7‬‬ ‫رێ��چ��ك��ەی��ەك ك��ەرێ��ك��خ��ەری ج��ووڵ��ەی‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی��ە ل���ەدەوڵ���ەت���ە ئ��ۆق��رەو‬ ‫سەقامگیرەكاندا ب��دوێ��ی��ن‪ ،‬تەنانەت‬ ‫لەو دەوڵەتانەش كەلەژێر دەسەاڵتی‬ ‫سیستەمی دەسەاڵتسەپێندان‪ /‬التسلطیة‪.‬‬ ‫زۆرج����اران ئ��ەو رێچكەیە دووچ���اری‬ ‫حاڵەتێك لەپێكدادان دەبێت لەنێوان‬ ‫دەسەاڵت لەالیەك‌و هێزەكانی كۆمەڵگەدا‬ ‫(پ���ارت���ە س��ی��اس��ی��ی��ەك��ان‪ ،‬ك��ۆم��ەڵ��ەو‬ ‫رێ��ك��خ��راوەك��ان‪ ،‬هێزە تەیارگەراكان)‬ ‫لەالیەكی ت��رەوە‪ ،‬بەوپێیەی هەوڵدان‬ ‫بۆ تەكاندان‌و بەرەوپێشبردنی رەوتی‬ ‫كۆمەڵگە بەئاڕاستەی ریفۆرم‪ .‬زۆرجاران‬ ‫وەاڵمی دەس��ەاڵت لەبەرامبەر ئەوجۆرە‬ ‫فشارە كۆمەڵگەییانە هێواشە یاخود هیچ‬ ‫وەاڵمێكی پێ نییە‪ .‬لەگەڵ ئەمەشدا‪،‬‬ ‫بوونی رێچكەیەكی ئاشكراو چەسپاو‬ ‫زەمینە لەبەردەم چاودێردا خۆش دەكات‬ ‫تاكو رووبەرەكانی گۆڕان لەكۆمەڵگەدا‬ ‫دیاریی بكات‪ ،‬هەروەها ئاڕاستەی ئەو‬ ‫گۆڕانە‌و سروشتی ئەگەرە بەردەستەكان‪.‬‬ ‫بەاڵم لەراستیدا كۆمەڵگە دەچێتە نێو‬ ‫دۆخی «لەگرێژەنە دەرچ��وون‪ /‬ضیاع‬ ‫للمسار» لە»كۆمەڵگەی پاش شۆڕشدا»‪،‬‬ ‫قورسە چاودێران لەئاڵۆزییەكانی دۆخی‬ ‫ئێستا تێبگەن‪ ،‬وێڕای الوازیی بیناكردنی‬ ‫تێڕوانینی ئایندەیی‪ .‬رووبەرەكەهەتا‬ ‫ئێستا كراوەیە بۆ سەرجەم شیمانەكان‬ ‫(االح��ت��م��االت)‪ ،‬كۆمەڵگە شایستەیی‬ ‫ئەوەی تێدایە كەبچێتە نێو رێچكەگەلێكی‬ ‫ف��رە ت��ون��دەوە ل���ەرووی جیاوازییەوە‪،‬‬ ‫لەئیمكانیەتی گەشەسەندنی خێراو‬ ‫دامەزراوەییەوە درێژ دەبێتەوە بەرەو‬ ‫جەنگی نێوخۆیی‪.‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر ك���ردەی چاكسازیی‪/‬الفعل‬ ‫االصالحی هەوڵدان بێت بۆ گەشەسەندنی‬ ‫لەسەرخۆ‌و هێواش لەسیستەمی سیاسیدا‪،‬‬ ‫ئەوا شۆڕشەكان – وەك لەفەلسەفەی‬ ‫كالسیكی ئەڵمانیدا هاتووە – «قەتاری‬ ‫مێژووە «‪ .‬بەو پێیەی كەوەرچەرخانێكی‬ ‫م��ەزن‌و ریشەییە لەدۆخی سیاسیدا‌و‪،‬‬ ‫پاڵنەرێكی خێرایە لەمێژوودا‪ .‬بەاڵم‬ ‫ئەمەش ئ��ەو بزوێنەری م��ێ��ژووە رەت‬ ‫ناكاتەوە كەتا ئێستاش لەتوانایدایە بەدوو‬ ‫ئاڕاستەدا پەل بكێشێ‪ ،‬یان هەڵكشانی‬ ‫پلەبەپلەی كۆمەڵگە بەرەو پێشكەوتن‬ ‫یاخود بەداكشانی بەرەو پاشەكشەكردن‪.‬‬ ‫پەراوێزەكان‪:‬‬ ‫دام�����ەزراوەی ع��ەرەب��ی��ی چەندین‬ ‫‪ .1‬‬ ‫كتێبی س��ەب��ارەت بە شۆڕشە عەرەبییەكان‬ ‫دەركردووە‪ ،‬وەك هەردوو كتێبی عەزمی بشارە‪:‬‬ ‫دەرب��اری شۆڕش‌و شایستەیی بۆ شۆڕش‪ /‬فی‬ ‫الثورة والقابلیة للثورة‪ ،‬شۆڕشی تونسی مەزن‪/‬‬ ‫الثورة التونسیة المجیدة– یەكەمیان لەگەڵ‬ ‫رێزدار دكتۆر یاسین سەردەشتیدا بەهاوبەشیی‬ ‫وەرم��ان��گ��ێ��ڕاوەت��ە س���ەر زم��ان��ی ك��وردی��ی‌و‪،‬‬ ‫خوێندنەوەیەكی قووڵی شۆڕشە‌و‪ ،‬چەندین تێزی‬ ‫فیكریی گرنگی تێدا پێشكەشكراوە‪ ،‬هەروەها ئەم‬ ‫دامەزراوەیە هاكا شۆڕشی میسری لەدووتوێی‬ ‫سێ بەرگدا بە بەڵگەنامەییكرد‪ .‬هەروەها چەندین‬ ‫كۆڵینەو دۆسیەو راپۆرت‌و هەڵسەنگاندنی رەوشی‬ ‫تایبەت بە شۆڕشە عەرەبییەكان‌و هەلومەرجیان‬ ‫ب�ڵاوك��ردۆت��ەوە‪ .‬هەرچی دام���ەزراوەك���ەی ترە‬ ‫كۆمەڵێك كۆڵینەوەی س��ەب��ارەت بە شۆڕشە‬ ‫عەرەبییەكان باڵوكردۆتەوە بە نێوەكانی‪ :‬بەهاری‬ ‫عەرەبیی بەرەو كوێ؟‪/‬الربیع العربی الی أین؟‪،‬‬ ‫ئاسۆی نوێ بۆ گۆڕانی دیموكراتیی‪ /‬أفق جدید‬ ‫للتغییر الدیمقراطي‪...‬‬ ‫‪ .2‬أرندت‪ ،‬فی الثورة‪ ،‬ص ‪. 88 ، 82‬‬ ‫‪ .3‬جیرار بن سوسان‪ ،‬جورج البیكا‪ ،‬معجم‬ ‫الماركسیە النقدی‪ ،‬ترجمە جماعیە (بیروت‪ :‬دار‬ ‫الفارابی‪ ،‬صفاقس‪ :‬دار محمد علی الحامی للنشر‪،‬‬ ‫‪ ،)2003‬ص ‪.505‬‬

‫ذمارة (‪ )7‬دوشةممة ‪2013/7/1‬‬ ‫سةرثةرشتيار‪:‬‬ ‫بةهمةن تاهير نةريمان‬

‫‪7‬‬

‫‪www.chawdernews.com‬‬

‫ذمارة (‪ )7‬دوشةممة ‪2013/7/1‬‬

‫‪rwangewrexne@yahoo.com‬‬

‫ثاشكؤيةكة لةسةر كت َيبى ىَ‬ ‫(دل ئيخوان)ى سةروةت خةرباوى‬

‫تەواوكردنی دادگاییكردنە ئیخوانیەكە‬

‫نوسينى‪ :‬سةروةت خةرباوى‬ ‫وةرطيانى‪ :‬بورهان عةتار‬ ‫رَِ‬ ‫س������ةروةت خ����ةرب����اوى‪ ،‬ث���ارَي���زةرَي���ك���ى‬ ‫ناوداري ميسرية‪ ،‬سةركردةيةكى ضاالكى‬ ‫ىَ‬ ‫لةسال ‪ 1957‬لة ثارَيزطاى‬ ‫ئيخوان بووة‪،‬‬ ‫ىَ‬ ‫"ش��ةرق��ي��ة" ل��ةداي��ك��ب��وة‪ ،‬ل��ة س���ال ‪2000‬‬ ‫َ‬ ‫ل��ةط��ةل‬ ‫ل���ةس���ةر ط�ي�ران���ى م��وخ��ت��ار ن����وح‪،‬‬ ‫سةركردايةتى و مةكتةبي ئريشادى ئيخوان‬ ‫ىَ‬ ‫لةسال ‪ 2002‬بةيةكجارى‬ ‫دةبَيتة كَيشةى‪،‬‬ ‫لة ئيخوان جيادةبَيتةوة‪ ،‬خاوةنى ضةند‬ ‫كتَيبَيكة‪ ،‬لةوانة‪ (:‬ىَ‬ ‫دل ئيخوان_دادطاكانى‬ ‫لَيثَيضينةوةى ئيخوان) كة لة ىَ‬ ‫سال ‪2010‬‬ ‫ض��اث��ي ي��ةك��ةم��ى دةرض������وو‪ ،‬ه���ةروةه���ا ‪:‬‬ ‫(نهَينيةكانى ثةرستطة‪ ،‬نهَينية شاراوةكانى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلةى ئيخوان مسلمني)‪ ،‬ل��ةم ثاشكؤ‬ ‫َ‬ ‫هةولدةدةين‪ ،‬ئةم دوو كتَيبة‬ ‫تايبةتيةدا‪،‬‬ ‫وةربطيرَِينة سةر زمانى كوردى و بة زجنرية‬ ‫دايانبةزَينني‪ ،‬لة ميسر‪ ،‬ئةم دوو كتَيبة بة‬ ‫كتَيبة ثِرفرؤشةكانى ميسر هاتنة بةرهةم‪،‬‬ ‫ئةمةش لةبةر ئةوةى نوسةر ضةندين نهَينى‬ ‫طرنطى ئيخوانى كةشفكردوة‪ ،‬كة ثَيشرت‪،‬‬ ‫بةو وردية‪ ،‬ئاماذةيان ثَينةدراوة‪.‬‬ ‫(احل��اج ج��ودة) دةستيداية طوآلوثرذ َينةكةء‬ ‫ب��ةدةس��ت ئ���ام���اذةى ب��ؤ ك����ردم‪ ،‬ك��ة دةس��ت��م‬ ‫نزيكبكةمةوة ل َيى‪ ،‬كات َيك دةستى راستم بردة‬ ‫ث َيشةوة‪ ،‬سةرى طوآلوثرذ َينةكةى بةثشتى دةستدا‬ ‫ه َيناو ب ِر َيك طوآلو ِرذا بةدةستمدا‪.‬‬ ‫خوا ثاداشتى رَ‬‫خيت بداتةوة (حاج)‪ ،‬بةبؤنى‬ ‫بةهةشت بؤخنؤشت بكات (انشاءاهلل)‪.‬‬ ‫‪+‬ئ َيمةء ئ َيوةش ث َيكةوة (انشاءاهلل)‪.‬‬ ‫(ممدوح احلسيين) بةث َيكةنينةوة طوتى‪ :‬خؤشى‬ ‫لةخؤت مامى بةر َيزم‪ ،‬بةرةكةتء ثريؤزيى حاجيت‬ ‫وةرط��رت‪ ،‬كة بةرةكةت َيكة ئةطةر بزانيت كةس‬ ‫وةريناطر َيت‪ ،‬مةطةر ئةوانةى زؤر ل َيى نزيكن‪.‬‬ ‫هةمويان ث َيكةنني‪ ،‬منيش هةندآ ث َيكةنيم‪،‬‬ ‫ب��ةآلم ث َيكةنينةكةى من ِروثامايى ب��وو‪ ،‬ئينجا‬ ‫ب َيدةنطيةك ىَ‬ ‫بال ك َيشا بةسةر دانيشتنةكةماندا‪،‬‬ ‫وةك ئةوةى بةدواى وشةى طوجناودا بطة ِر َيني بؤ‬ ‫ئةوةى تةمى ئةو ب َيدةنطية ب ِرةو َينينةوة‪ ،‬هةتا‬ ‫خوا هيدايةتى ئةندازيار (مم��دوح) ب��داو بةدةم‬ ‫باو َيشكدانةوة طوتى‪ :‬ناردم بةرضاييمان بؤ ب َيت‪..‬‬ ‫ضةند خولةك َيكء ئامادةدةب َيت (انشاءاهلل)‪.‬‬ ‫(احلاج جودة) طوتى‪ :‬نؤشى طيانتان ب َيت من‬ ‫بةرؤذوم‪.‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دواى كةميك يةكيك لةبرايانى لقةكةمان لةوانةى‬ ‫لةنوسينطةكةى ئةندازيار (مم��دوح احلسيين)‬ ‫ك��اردةك��ةن‪ ،‬بةسينيةكى ث � ِر ل��ةخ��واردن خؤى‬ ‫كرد ب��ةذوردا‪ ،‬كات َيك دةستمانكرد بةناخنواردن‬ ‫ئةندازيار (احلسيين) داواى لة (احلاج جودة) كرد‬ ‫كة رؤذوةكةى بشك َين َيتء لةخواردنى بةرضاييدا‬ ‫بةشدارميان بكات‪( ،‬احلاج جودة) بةث َيكةنينةوة‬

‫بڕیاری (الحاج مصطفی)‌و بڕیاری رابەر (مأمون الهضیبی)یە‪،‬‬ ‫بەقەدەغەكردنی هەموو برایان‪ ،‬كە بەهیچ شێوەیەك پەیوەندی‬ ‫لەگەڵ ئەوانەدا نەكەن‪ ،‬هەروەها قەدەغەكردنی ساڵوكردن‬ ‫لێیان‪ ،‬یاخود وەاڵمدانەوەی ساڵوكردنیان ئەگەر بەرێكەوتیش‬ ‫توشی یەكبوون‪ ،‬لەهەر شوێنێكدا ئەگەر پێشوەخت چاوپێكەوتن‬ ‫یاخود شتێك لەو بابەتە بڕیاری لەسەر نەدرابێت‬

‫دةستى برد‪ ،‬ثارويةكى كردو طوتى‪ :‬لةبةر خاترى‬ ‫برا (ثروت) رؤذوةكةم دةشك َينمء بةشدارى نانى‬ ‫بةرضاييتان دةكةم‪ ..‬ئينجا طوتى‪ :‬بسم اهلل‪ ..‬خواية‬ ‫بةرةكةت خبةيتة رؤزميانء لةئازارى ئاطرى دؤزةخ‬ ‫مبانثار َيزيت‪ ..‬دواى ئةوةى بةه َيمنى ثاروةكةى‬ ‫جوءى‪ ،‬قوتيدا سـآ قوم ئاويشى كرد بةسةردا‪،‬‬ ‫ئينجا بةزةردةخةنةيةكى خؤشيةوة طوتى‪ :‬سوثاس‬ ‫بؤ ئةو خوايةى كة خواردنى ث َيداينء تينو َيتى‬ ‫مَ‬ ‫بةموسولان دروستكردين‪ ..‬ئينجا‬ ‫شكاندينء‬ ‫َ‬ ‫بةردةوامبوو لةطةل زيادبوونى زةردةخةنةكةىء‬ ‫طوتى‪ :‬ئينجا كردنى بة (األخوان املسلمني)‪.‬‬ ‫ئةندازيار (ممدوح) بةخؤشيةكةوة طوتى‪( :‬اهلل‪..‬‬ ‫اهلل عليك يا حاج)‪ ،‬ئينجا روى كردة من و قسةكانى‬ ‫ئاراستةى من كرد‪ :‬برا‪( ،‬ثروت) لةماممان (احلاج)‬ ‫ةوة رَ‬ ‫فيبة‪ ..‬نيعمةتء بةخشش َيكى ئيالهية كة ئ َيمة‬ ‫لةئيخوانني‪ ،‬ث َيويستة ستايشى خوا بكةين بؤ ئةو‬ ‫بةخششء نيعمةتةى‪ ..‬ئةمة نيعمةت َيكى طةورةية‬ ‫َ‬ ‫لةطةل براكامنان بني‪ ،‬طو َي ِرايةلَيان بني‪ ،‬ملكةضى‬ ‫كة‬ ‫فةرمانةكانيان بني‪ ،‬لةبةردةستياندا نةرمء دةستو‬ ‫نةزةر‪ ،‬بآ ئريادة بوةستني‪.‬‬ ‫كةم َيك ث َيكةنيم بآ ئةوةى هيض َبل َيم‪ ..‬دواى‬ ‫ئ���ةوةى نانةكةمان خ���وارد‪ ،‬يةك َيك لةبرايان‬ ‫بةسينيةكةوة هاتةذوورةوة‪ ،‬كة ضةند كاسةيةك‬ ‫ضاو قاوةو ضاى دارضينى لةسةر بوو‪ ،‬جطة لةقاث َيك‬ ‫ماست ئةطةر يةك َيك بيةو َيت ضايةكةى ياخود‬ ‫دارضينيةكةى ت َي َ‬ ‫كةل بةماستةكة بكات‪ ..‬دواى‬ ‫ئةوة دانيشتنى دادطاييكردنةكة دةستيث َيكرد‪.‬‬ ‫(احلاج جودة) طوتى‪ :‬سوثاسء ستايش بؤ خواى‬ ‫ثةروةردطار‪ ،‬سآلوء درود لةسةر طةورةو رابةرمان‬ ‫(حممد رسول اهلل)‪ ..‬ئةى مامؤستا (ثروت)‪...‬‬ ‫‪+‬ر َيطةم ث َيدةدر َيت دةستبكةم بةثرسيارةكامن؟‬ ‫فةرموو‪ ،‬زؤر بةخؤشحالَيةوة‪.‬‬‫‪+‬براكةم بؤضى دذى ب ِريارى براكانت وةستايتةوة‬ ‫لة هةلَبذاردنةكانى سةنديكاى ثار َيزةراندا كة بةم‬ ‫دواييانة بةر َيوةضوو‪ ،‬ثشتطرييت لةو كةسة كرد كة‬ ‫ث َيى دةلَينَ (عاشور) لةدذى ئةوةكةى ديكةيان كة‬ ‫برايان كانديديان كردبوو‪( ..‬رجائي عطية)‪ ،‬ضؤن‬ ‫دلَت ر َيطةى ث َيدايت دذى ليستى براكانت بوةستيت‪.‬‬ ‫ث َيكةنيمء بةقوآليى هةناومدا شؤ ِربومةوة تا‬ ‫ه َيزى ئارامطرتن لةنامخدا دةربه َينم‪ ،‬ئينجا طومت‪:‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل مندا ه��او ِرا نيت (ح��اج) كة دةنط‬ ‫ئايا‬ ‫َ‬ ‫لةهةلبذاردنةكاندا ئةمانةتة؟‬ ‫بةدةنط َيكى زبرو لةرزؤك (حاج جودة) وةآلمى‬ ‫دامةوة‪ :‬طومان لةوةدا نية براكةم‪.‬‬ ‫بةدواى ئةودا طومت‪ :‬شايةتيدانيش‪.‬‬ ‫بةسةر لةقاندن ئاماذةى كرد ت َيطةيشتم كة‬ ‫وةآلمةكةى ئةر َيية‪ ،‬ئينجا قسةكةم تةواوكرد‪:‬‬ ‫ئايا رةواي��ة يةك َيكمان ئ��ةوي ديكة ناضاربكات‬ ‫تا بةويستى ئةو شايةتى ب��دات؟ ئايا لةحوكمى‬ ‫شةرعدا‪ ،‬طةورةم‪ ..‬دةب َيت داوات ل َيبكةم لةبةردةم‬ ‫قازيدا شايةت َيكى دياريكراو بدةيت؟ ئايا رةواية‬ ‫ىَ‬ ‫َ‬ ‫ئةقلء دلَت بكاتء ناضارى‬ ‫كؤنرتؤل‬ ‫يةك َيكيان‬ ‫شايةتيدان َيكت بكات كة ئةو دةيةو َيت؟‬ ‫ئةطةر ث َيم طوتيت ب ِرؤ بؤ دادطاء شايةتى بدة كة‬ ‫فآلن كةس لةفآلنى داوة‪ ،‬تؤش لةهةستء نةستى‬ ‫خؤتدا‪ ،‬شايةت َيكى ديكةت ثةناداوة‪ ..‬ئايا ئةو كاتة‬ ‫دينةكةت بةدونياى كةس َيكى ديكة دةفرؤشيت؟‬ ‫(احل��اج ج��ودة) بةثةشؤكاويةوة طوتى‪ :‬بةآلم‬ ‫ئ��ةم شايةتية‪ ،‬وةك شايةتى مةحكةمة نية‪..‬‬ ‫ئينجا سةير َيكى (ممدوح)ى كرد وةك دواى ل َيبكات‬ ‫كةثشتى بطر َيت ئينجا طوتى‪ :‬ئايا وا نية ئةى‬ ‫(ممدوح)؟‬ ‫َ‬ ‫(مم����دوح) ثرتةثرتيكى ك���ردو وةك خؤى‬ ‫ل��ةث��رس��ي��ارةك��ةى ح��اج��ى ب��دز َي��ت��ةوة‪ ،‬ئينجا‬ ‫بةزةردةخةنةيةكةوة طوتى‪ :‬مامؤستا ئةمة ماناى‬ ‫ئةوةية كة تؤ طومانت لةهةلَبذاردنةكانى براكانت‬ ‫هةية؟‬ ‫بةرونىء بةراشكاوى ث َيم طوت‪ :‬براكةم من طومامن‬ ‫نية‪ ،‬بةآلم قسة لةسةر كرؤكى مةسةلةكة دةكةم‪..‬‬ ‫ب َيئةوةى ئاو ِر لةوردةكاريةكان بدةمةوة‪..‬‬ ‫بؤ ل (‪)4-3-2‬‬

‫ذمارة (‪ )7‬دوشةممة ‪2013/7/1‬‬ ‫ئةمة مةسةلةيةكة ناب َيت بب َيتة ج َيطةى‬ ‫ل َيثرسينةوةو دادطاييكردنى ئ َيوة بؤ من ضونكة‬ ‫شايةتية‪ ..‬بةلَـآ‪( ..‬حاج) ئةمة شايةتية بةهةموو‬ ‫ماناى وشة‪ ،‬ضونكة من لةبةردةم خواى طةورةو‬ ‫ميهرةباندا شايةتى دةدةم‪ -‬بةهةلَبذاردنى ئةم‬ ‫كةسة‪ -‬كة فآلن لةفآلنةكةس باشرتة بؤ ئةم‬ ‫ث َيطةية‪ ،‬شايةتيش طةورةم ئةو كةسة خاوةنيةتى‪..‬‬ ‫هيض كةس َيك لةم دونيايةدا جا هةرضيةك ب َيت‪ ،‬مافى‬ ‫ئةوةى نية كة لةسةر ئةم شايةتيدانة ل َيثرسينةوةم‬ ‫لةطةلَدا بكات ياخود دادطاييم بكات‪ ...‬ضونكة من‬ ‫شايةتى بؤ خؤم دةدةم نةك لةجياتى ئيخوان‪ ،‬من‬ ‫شايةتى بؤ فآلن كةس دةدةم كة كةس َيكى زاناو‬ ‫ل َيهاتووة‪ ،‬ئيدى كارم بةشايةتيدانى كةسان َيكى‬ ‫ديكةوة نية‪ ،‬ضونكة خوا ل َييان دةثرس َيتةوة‪ ،‬هيض‬ ‫كةس َيكيش بؤى نية بةزؤر ناضارم بكات‪ ،‬بةويستى‬ ‫ئةو شايةتى بدةم‪ ..‬ئةمة لةئايندا نية‪ .‬طةورةمان‪.‬‬ ‫(ممدوح) ل َيوةكانى ل َيكنا‪ ،‬ئينجا تةماشايةكى‬ ‫(احلاج جودة)ى كرد وةك هانيبدات بؤ ثرسيار َيكى‬ ‫ديكة‪( ،‬احل��اج) دةستيداية ث��ةرداخ��ة ئاوةكةو‬ ‫قوم َيكى ل َيدا ئينجا طوتى‪ :‬برامان (ثروت) يةك َيك‬ ‫ل��ةب��ةردةم ئ َيمةدا شايةتى لةسةر داوي��ت كة‬ ‫(موختار) لةزيندانةكةيةوة هانيداويت بؤ ئةوةى‬ ‫ل��ةدذى ليستى ئيخوان بوةستيتةوةو لةسةر‬ ‫ثالن َيك لةطةلَـدا ر َيكةوتووة بةناوى هةناردةكردنى‬ ‫دلَة ِراوكـآ‪ ،‬تؤ لةو بارةيةوة دةلَ َييت ضى؟‬ ‫ث َيش ئةوةى وةآلم بدةمةوة (ممدوح) هةلَيدايةوةو‬ ‫طوتى‪ :‬براكةم‪ ،‬بؤضى (موختار) دونياى وردذواندوةو‬ ‫لةزيندانةكةى خؤيدا دانانيش َيت؟ سةرم سو ِرماوة‬ ‫ل��ةوةى ئةم دونيايةى ث ِركردوة لةهةراو هوريا‪،‬‬ ‫هةر لةبةر ئةوةى زيندانى كراوة‪ ،‬باشة ئةو يةكةم‬ ‫كةسة لةئيخوان زيندانى بكر َيت‪ ..‬بازيندانى بكر َيت‪،‬‬ ‫براكةم بؤضى دونيا و َيران دةب َيت؟!! ئةى نازان َيت‬ ‫زيندان سةربازطةيةكة لةسةربازطةكانى ئيخوان‪،‬‬ ‫هةر يةك َيكيش لةئيخوان كة تائ َيستا زيندانى‬ ‫نةكراب َيت‪ ،‬ناوى بةقةلَةمى رةساسى نوسراوة‪.‬‬ ‫بة ِراستى لةو رَ‬ ‫هيشة نا ِرةواية سةرسامبووم‪ ..‬بؤم‬ ‫ىَ‬ ‫دةركةوت كةس َيك دل ئةو ثياوةى لةبةرامبةر براى‬ ‫زيندانيكراويدا ثيسكردوة‪ ،‬بؤية خؤم رَ‬ ‫لةهيشةكةى‬ ‫ب َيئاطاكردو قسةكةم ئاراستةى (احلاج جودة) كرد‪:‬‬ ‫خوا شايةتة (موختار) لةدذى ئيخوان هانى نةداوم‪،‬‬ ‫ئةوةى ئةم شايةتيةى داوة درؤى كردوةو شايةتى‬ ‫درؤى لةسةر منداوة‪ ،‬ئاواتةخوازم ِروب��ة ِروى ئةو‬ ‫شايةحتالَة درؤزن��ة ببمةوة‪ ،‬هةرضةندة دلَنيام‬ ‫ناتوان َيت ِروب���ة ِروم بب َيتةوة‪ ..‬ب��ةآلم سةبارةت‬ ‫بةثالنى هةناردةكردنى دلَ��ة ِراوك� َي��وة‪ ،‬ئةمةيان‬ ‫ثالن َيكة هةموو برايان لةزينداندا دايانناوة‪ ،‬بةر َيزم‬ ‫(احلاج) دةتوانيت يةك َيك رَ‬ ‫بنييت بؤ بةندخيانةو‬ ‫لةو بارةيةوة ثرسيار لةدكتؤر (حممد بديع) ياخود‬ ‫لةدكتؤر (حممد بشر) بكات‪ ،‬ئ��ةوان هةردوكيان‬

‫‪2‬‬

‫ممدوح ئه‌لحوسه‌ینی‪ ،‬بازرگان و رێبه‌رێکی ئیخوان‬ ‫َ‬ ‫(احل��اج ج��ودة) ل��ةب��ارةى ثةيوةنديت ب��ةوةوة ثةيوةندى بةه َيزيان لةطةليدا هةية‪ ،‬ئةو ث َيى‬ ‫راطةياندب َيت‪ ..‬ئايا ئةمة دةش َيت ياخود مةحالَة؟‬ ‫ثرسيارت ل َيدةكات؟‬ ‫طوتى‪ :‬ب َيطومان دةش َيت‪ ..‬من طومت ئةوةى لةو‬ ‫بةسةرساميةكةوة طومت‪:‬‬ ‫ثةيوةنديم لةطةلَيدا زؤر باشة‪ ..‬بةآلم لةمةغزاى بارةيةوة لةبةردةستمانداية‪ ،‬تةنها طومانةو بةس‪.‬‬ ‫طومت‪ :‬طةورةمان‪ ،‬دةشـآ لةثرس َيكى وادا‪ ،‬ثرسى‬ ‫ثرسيارةكةم ت َيناطةم!!‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئةندازيار (مم��دوح)‪ ،‬وةآلميدايةوة‪ :‬مامؤستا قةزاوةتكردن لةنيو خةلكيدا‪ ،‬ثشت بةطومانء‬ ‫(ث��روت) دوو مةسةلة هةية‪ ..‬مةسةلةى يةكةم خ��ةم�لآن��دنء م��ةزةن��دةء ل َيكدانةوة ب��آ بناغة‬ ‫ئةوةية برا (سليم العوا)‪ ،‬وتار َيكى لةرؤذنامةى ببةستيت؟ (طومان هيض رؤلَ َيكى نية لةسةملاندنى‬ ‫(االه���رام)دا ب�لآوك��ردؤت��ةوةو ئاماذةى بةب ِريارى حةقدا)‪.‬‬ ‫(احل��اج ج��ودة) تةماشايةكى ك��ردمء طوتى‪:‬‬ ‫قةدةغةكردنى ضوونةدةرةوةى تؤ كردوة‪ ..‬ضؤن‬ ‫نه َينى ئةم ب ِريارةى زانى و َي ِراى ئةوةى لةنه َينيةكانى مامؤستا (ثروت)‪ ..‬ئايا تؤ بة (سةليم‪-‬ت طوتوة‬ ‫ر َيكخستنةو هةرطيز ناب َيت ئاشكرابكر َيت؟ ئايا يان نةئـ) ؟‪ ..‬ئةمة ثرسيارةكةية؟‬ ‫ث َيكةنين َيكى َ‬ ‫قول طرمتى‪ ،‬بةآلم زوو فريا كةومت‬ ‫تؤ ئةم ب ِريارةت لةالى ئاشكراكردوة؟ سةبارةت‬ ‫بةمةسةلةى دوةم��ي��ش‪ ،‬ئاطاداركراوين‪ ،‬كة تؤ نةمه َيشت ب َيتة دةرآ‪ ،‬ئينجا ث َيم طوت‪( :‬احلاج‬

‫ئينجا طوتى‪ :‬بةلَـآ مةبةستم ئ��ةوة‪..‬وا نية ئةى‬ ‫(مم��دوح)‪ ..‬كؤمةلَةى ديالؤكء كلتورة‪ ..‬ياخود‬ ‫كؤمةلَةيةكى ديكةش لةو بابةتة هةية؟‬ ‫َ‬ ‫لةطةل جةختكردنةوةدا طوتى‪ :‬ب َيطومان‬ ‫(ممدوح)‬ ‫هيض كؤمةلَةيةكى ديكة نية؟‬ ‫بةشانازييةوة طومت‪ :‬من ئةندامم لةو كؤمةلَةية‬ ‫دا‪ ،‬ئ��ام��ادةى هةموو وان��ةو وتارةكانى دكتور‬ ‫(سليم) دةمب‪ ،‬وانةكانى ئةو لةبارةى (علم الفقه)و‬ ‫(املذاهب الفقهية)و طةلـآ جاريش لةسةر (املعتزلة)‬ ‫ء (االشاعرة)ء (الشيعة) كؤ ِرو سيمينارى زؤر بةث َيز‬ ‫ث َيشكةشدةكات‪ ،‬كة لةراستيدا ئةمانة زانيارىء‬ ‫وان��ةى زؤر بةكةلَكن‪ ،‬خؤزطة هةموو برايانى‬ ‫ئيخوان ئامادةى دةبوون‪ ..‬زؤر حةزدةكةم (احلاج)‬ ‫جار َيك سةردامنان بكةيت‪ ،‬دلَنيام بةالتةوة زؤر‬ ‫خؤشدةب َيت‪.‬‬ ‫(احل���اج) بةثةستىء نيطةرانيةوة طوتى‪:‬‬ ‫موعتةزيلة!!‪ ..‬ئةشعةرية!!‪ ..‬ئ َيمة ضيمان‬ ‫بةسةر ئةو شتانةوة هةية كو ِرى خؤم‪ ..‬ئةمانة‬ ‫شت َيكن م َيشكت َيكدةن‪ ،‬مرؤظ لةخشتةدةبةن‪ ..‬هةر‬ ‫كةس َيك دةيةو َيت خبو َين َيت‪ ،‬بابض َيت بؤ ئةزهةر‬ ‫لةوآ زانستء مةعريفةى دروست رَ‬ ‫فيدةب َيت‪ ،‬وةك‬ ‫ئةندازيار (ممدوح احلسيين)‪ ،‬ضؤن دواى تةواوكردنى‬ ‫كؤليذى ئ��ةن��دازي��ارى‪ ،‬شةريعةتيشى لةئةزهةر‬ ‫تةواوكرد‪ ..‬ئ َيستا (ممدوح)ى برات دةجار بةرابةرى‬ ‫ئةو عيلمةى هةية كة لةالى ئةو سةليمة هةية‪ ..‬برام‬ ‫ئةو عيلمء زانستة لة (ممدوح) وةربطرة‪ ..‬لةبراكانت‬ ‫وةربطرة‪ ،‬ئةوان لةسةرضاوةيةك نؤشدةكةن ثاكء‬ ‫ب َيطةردو سةرضاوةى سروشتء ئيلهامة‪ ،‬هةرطيز‬ ‫لةدةرةوةى ئيخوان هيض وةرمةطرة جا ث ِرء بةهاى‬ ‫هةر ضةند َيك ب َيت‪ ..‬دواى ئةوة مؤلَةتت لةكةس‬ ‫وةرطرتووة ث َيش ئةوةى بضيت بؤ الى ئةو ثياوة؟‬ ‫لةوةآلمدانةوةكةمدا دةمم تةتةلَةى دةكردء‬ ‫رَ‬ ‫نةخي‪ ،‬مؤلَةمت وةرنةطرتووة‪ ،‬ضونكة‬ ‫ث َيم طوت‪:‬‬ ‫ئةمة ضاالكيةكى رةوايةو مافى خؤمة ضؤمن بو َيت‬ ‫وائةجنامى ب��دةم‪ ..‬وةك ضؤن دةض��م بؤ يانةى‬ ‫فةرمانبةران ياخود بؤ هاوينة هةوار َيك يان‪..‬ء‪..‬‬ ‫يان‪..‬‬ ‫َ‬ ‫ربيمء طوتى‪ :‬مامؤستا‪ ..‬ئةى‬ ‫ي‬ ‫ث‬ ‫قسةكةى‬ ‫ِ‬ ‫تؤ زانيت ث َيويستة بؤ هةموو شت َيك مؤلَةت‬ ‫وةربطريت‪ ..‬ئينجا بةالى (ممدوح)دا اليكردةوةو‬ ‫طوتى‪ :‬كةمتةرخةميتان كردوة لةثةروةردةكردندا‪،‬‬ ‫ئةى (بامشهندس)‪ ..‬جار َيكى ديكة بةالى مندا‬ ‫روى‬ ‫وةرطيا‪ ،‬تا قسةكةى تةواوبكات‪ :‬تؤ نازانيت‬ ‫رَ ِ‬ ‫برا سةليم كؤمةلَةى (الوسط)ى ل��ةدذى ئيخوان‬ ‫هانداوةو بؤتة ثار َيزةريشيان؟ تؤ ضؤن دةضيت بؤ‬ ‫الى لةكات َيكدا ئةم كارةى كردووة!!‬ ‫بةسةرسو ِرمانةوة ط��ومت‪ :‬ماقولة!! ئةمةى‬ ‫كردوة؟‬ ‫َ‬ ‫(مم��دوح احلسيين) بةاللوتيكةوة طوتى‪ :‬برا‬

‫(مسعود السجی) سكرتێری رابەریش ئامادەی ئەو كۆبونەوەیە بوو‌و‬

‫جەختی لەسەر ئەو گۆڕانە كردەوە كە بەسەر (الوسط)‌و پیاوەكانیدا‬ ‫هاتووەو سەرزەنشتیكردن لەوەی كە لەرێگەی راستیان ونكردوە‌و‬ ‫باسی ئەو الساری‌و ناوزڕاندنەشی كرد كە ئەوان بەكۆمەڵیان‬ ‫كردووەو لەرۆژنامەكاندا باڵویان كردۆتەوە‬

‫ئةندامى نوسينطةى ئريشادنء دلَنياشم‪ ،‬ئةم ثالنة‬ ‫زادةى بريو ِراى ئةوانء هةموو ئةم برايانةشة كة‬ ‫لةطةلَياندا لةزينداندان‪.‬‬ ‫(احلاج جودة) بةالى ئةندازيار (ممدوح)دا‪ ،‬روى‬ ‫وةرطياء ئاماذةى بؤ كرد ئاماذةيةكى واتادار ئينجا‬ ‫رَ ِ‬ ‫رَ‬ ‫وةرطياء طوتى‪:‬‬ ‫بةالى مندا روى‬ ‫ِ‬ ‫لةكةيةوة تو برا (سليم) دةناسيت؟‬ ‫بةطرذيةكةوة طومت‪ :‬برا سةليم! ئةو برا سةليمة‬ ‫ك َيية؟ طوتى‪ :‬برا (سليم العوا)!‬ ‫بةتةو َي َل َيكى طرذومؤنةوةء وةك راستكردنةوةيةك‬ ‫كومت‪ :‬ئا‪ ..‬مةبةستت دكتؤر (حممد سليم العوا)ية‪..‬‬ ‫لةرؤذطار َيكى زووةوة دةيناسم‪ ،‬ئةو كةسايةتيةكى‬ ‫بةناوبانطة‪ ،‬سةربارى ئةوةى يةك َيكة لةثار َيزةرة‬ ‫طةورةو ناسراوةكانى ميسر‪ ،‬هةروةها بريمةند َيكى‬ ‫ئيسالمى بةناوبانطيشة‪ ،‬لةك َيشة سةربازيةكانى‬ ‫ىَ‬ ‫سال ‪1995‬دا ثار َيزةرى ئيخوان بووةو دواتريش‬ ‫لةرؤذانى كارةساتء نةهامةتيةكاندا براكامنان‬ ‫ثةنايان بؤ بردووة‪.‬‬ ‫ئةندازيار (ممدوح) هاتة ن َيو باسةكةوةو طوتى‪:‬‬

‫ئامادةى سيمينارةكانى برا (سليم العوا) دةبيت‪،‬‬ ‫لةبارةطاى كؤمةلَةى ميسر بؤ كلتورو ديالؤط‪..‬‬ ‫دةمانةو َيت راستى ئ��ةم مةسةلةية لةخؤتةوة‬ ‫بزانيت‪.‬‬ ‫َ‬ ‫بةسةرسو ِرمانيكى زؤرةوة وةآلم��ي��داي��ةوة‪:‬‬ ‫سةبارةت بةمةسةلةى يةكةم‪ ،‬منيش دةمةوآ‬ ‫ثرسيار بكةم‪ ..‬ئايا دكتؤر سةليم ث َيى طوتن كة من‬ ‫َ‬ ‫لةمال‬ ‫لةمةسةلةى قةدةغةكردمن‪ ،‬لةضوونةدةرةوة‬ ‫بةو راطةياندوة؟‬ ‫(احلاج جودة) طوتى‪ :‬رَ‬ ‫نةخي؟ ئةو ث َيى نةطوتوينء‬ ‫ئ َيمةش ثرسيارى ئةوةمان لـآ نةكردوة‪.‬‬ ‫ربىء ِروى دةمى‬ ‫ئةندازيار (ممدوح) قسةكةى ث َي ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كردة من‪ :‬بةآلم مةنتيقى مةسةلةكان دةليت تؤ‬ ‫ئاطادارت كردوة‪ ..‬ئةطةر نا كـىَ ث َيى طوتووة؟‬ ‫َ‬ ‫دةيل َييت خةمآلندنء‬ ‫ث َيم ط��وت‪ :‬ئةمةى تؤ‬ ‫طومانكردنة‪ ،‬دةتةو َيت ثشت بةو مةنتيقةى تؤ‬ ‫ببةستم‪ ،‬ها؟‬ ‫طوتى‪ :‬بةلَـآ‪.‬‬ ‫ط��ومت‪ :‬ناشآ يةك َيك لةئيخوان ل��ةوان��ةى كة‬

‫جودة) سون َيد بةخوا هيض شت َيكم دةربارةى ئةو‬ ‫ب ِريارة بةبرام (سليم) نةطوتووة‪.‬‬ ‫ثةشؤكاوى بةدةموضاوى (احل��اج ج��ودة)ةوة‬ ‫دياربوو‪ ،‬ئينجا جار َيك تةماشاى الى راستى خؤى‬ ‫دةك��رد‪ ،‬ئةندازيار (مم��دوح)ى دةبينىء جار َيكى‬ ‫ديكة بةالى ضةثدا مامؤستا (جمدي)‪ ،‬وةك ئةوةى‬ ‫ثةنايان بؤ ب��ةر َي��ت‪ ،‬ئينجا وةك ئ��ةوةى خؤى‬ ‫دلَنيابكات‪ ،‬طوتى‪ :‬تؤ سون َيدت خوارد‪...‬ها؟‬ ‫َ‬ ‫ط��ومت‪ :‬بةلَـآ س��ود َي��ن��دم خ���واردء دلنياشم‬ ‫سو َيندةكةم راستة‪.‬‬ ‫بؤ ماوةيةك (احل��اج ج��ودة) مؤلةقبوو ء هةر‬ ‫تةماشاى دةموضاومى دةكرد‪ ،‬وةك هةستء ناخم‬ ‫خبو َين َيتةوة‪ ،‬ئينجا طوتى‪ :‬باشة‪ ،‬دةضينة سةر‬ ‫ىَ‬ ‫خال دوةم‪ ..‬ئايا هاتوضؤى كؤمةلَة تايبةتةكةى‬ ‫(سليم ) دةكةيت؟‬ ‫و َي��� ِراى ث َيشكةشكردنى هةندآ زان��ي��ارى لةو‬ ‫بارةيةوة طومت‪ :‬مةبةستت كؤمةلَةى ميسرة بؤ‬ ‫كلتورو ديالؤط‪ ..‬وانية؟‬ ‫ضركة سات َيك رامان وةك بريى خؤى سافبكات‪،‬‬

‫(ث���روت) ئ��ةى تؤ ئ��ةوة ن��ازان��ي��ت‪ ..‬ئ��ةى هيضت‬ ‫لةبارةيةوة نةبيستوة‪ ،‬ياخود لةرؤذنامةكاندا‬ ‫دةرب��ارةى (سليم العوا) هيض نةخو َيدؤتةوة‪ ،‬كة‬ ‫ضؤن دالَدةى ئةو ت ِرؤكراوانة دةدات؟ ئةى نازانيت‬ ‫راب��ةر ئةم ثياوةى خؤشناو َيت هةر لةبةر ئةم‬ ‫رةفتارانةى؟‬ ‫منيش ط��ومت‪ :‬ئةمانة بابةتطةل َيكن قسةيان‬ ‫ل��ةب��ارةوة ن��اك��ةي��ن‪ ،‬كةسيش ل��ةك��ؤم��ةلَ��ة ئةم‬ ‫مةسةلةيةى باس نةكردوة‪ ..‬هةروةها من خؤم‬ ‫َ‬ ‫ىَ‬ ‫سةرقال‬ ‫كؤمةل (الوسط)ةوة‬ ‫بةك َيشمة ك َيشمى‬ ‫ن��اك��ةم‪ ..‬ئينجا مةسةلةى خؤشةويستى راب��ةر‬ ‫(مأمون) بؤ ئةو‪ ،‬ياخود خؤشةويستنى ئةوةيان‬ ‫مةسةلةيةكة تايبةتة بةخؤى‪ ..‬ئةى (بامشهندس)‪،‬‬ ‫من نازامن َ‬ ‫دلء دةرونى ئةو خةلَكة ضى ثةناداوة‪..‬‬ ‫هةتا ئةطةر راب��ةر خؤشى ن��ةو َي��ت‪ ،‬ن��ازامن ئةم‬ ‫مةسةلةية ض ثةيوةنديةكى بةمنةوة هةية؟‬ ‫(ممدوح) ل َيوةكانى دا بةيةكدا‪ ،‬ئينجا طوتى‪ :‬واز‬ ‫لةخؤشةويستىء رك به َينة‪ ..‬ئينجا وةك ثرسيار‬ ‫بكا در َيذةى دا بةقسةكانىء طوتى‪ :‬بةآلم كؤمةلَةى‬

‫(الوسط) ئةندامن لةكؤمةلَةى كلتورو ديالؤط‪ ،‬وا‬ ‫نية؟‬ ‫طومت‪ :‬نةك هةر ئةندامنء بةس‪ ،‬بةلَكو ئةندامى‬ ‫ئةجنومةنى ئيدارةشن‪ ،‬ئايا لةوةدا شت َيك هةية؟‬ ‫(احلاج جودة) وايزانى وةآلمةكةم ئةو ثةتةية كة‬ ‫لةئةستؤم ئاآلوة‪ ..‬ئ َيستا كاتى ئةوة هات كؤتايى‬ ‫بةدادطاييةكة به َينني‪ ،‬بةدانث َيدانانى فةرمى‪ ..‬ئينجا‬ ‫رويكردة ئةندازيار (ممدوح)ء طوتى‪ :‬ئةى (ممدوح)‬ ‫تؤمةتى دوةم خبو َينةوة‪.‬‬ ‫(مم���دوح) تةماشاى ك��اغ��ةزةك��ةى ب��ةردةم��ى‬ ‫كرد‪ .‬وةك ب ِريارى تؤمةتباركردنةكة خبو َين َيتةوة‪:‬‬ ‫بةلَطةى تةواو بةدةستة كة ثةيوةندى مامؤستا‬ ‫(ثروت) بةكؤمةلَةى (الوسط)ةوة‪ ،‬دةسةمل َين َيتء‬ ‫بةش َيوةيةكى ر َيكوث َيك سةردانيان دةكات‪ ،‬ئةمةش‬ ‫ث َيضةوانةى ب ِريارى (احلاج مصطفى)ء ب ِريارى رابةر‬ ‫(مأمون اهلضييب)ية‪ ،‬بةقةدةغةكردنى هةموو‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫برايان‪ ،‬كة بةهيض ش َيوةيةك ثةيوةندى‬ ‫ئةوانةدا نةكةن‪ ،‬هةروةها قةدةغةكردنى سآلوكردن‬ ‫ل َييان‪ ،‬ياخود وةآلمدانةوةى سآلوكردنيان ئةطةر‬ ‫بةر َيكةوتيش توشى يةكبوون‪ ،‬لةهةر شو َين َيكدا‬ ‫ئةطةر ث َيشوةخت ضاوث َيكةوتن ياخود شت َيك لةو‬ ‫بابةتة ب ِريارى لةسةر نةدراب َيت‪.‬‬ ‫(احل��اج ج��ودة) لةثشتى ضاو َيلكةكةيةوة‪ ،‬بة‬ ‫بةدفة ِرييةوة سةير َيكى كردم‪ ،‬طوتى‪ :‬ها‪...‬ئ َيستا‬ ‫ضى دةلَ َييت مامؤستامان‪ ،‬ئةوةتا بةدةمى خؤت‬ ‫طوتت لةكؤمةلَةكةتان دي��دارو ضاوث َيكةوتنتان‬ ‫دةب � َي��تء ب َيطومان لةطةلَياندا دادةنيشيتء‬ ‫لةدةمةتةقآء قسةكردنيشدا بةشداريان دةكةيت‪.‬‬ ‫تةماشاكردنةكةى (احلاج جودة) كة ت َيكةلَبوو‬ ‫بةزةردةخةنةى سةركةوتن‪ ،‬واى نيشاندةدا كة‬ ‫هيض ضار َيكم نةماوةء مةحالَة دةكةومة ن َيو ىَ‬ ‫ضال‬ ‫ثرسيارةكةيةوة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫منيش بآ وةس��ت��انء بآ سيوء دوو وةآلم��م‬ ‫دايةوةو طومت‪ :‬ئةى (احلاج جودة) ثرسيارةكةت‬ ‫لةاليةن منةوة ثرسيار َيك بةدواى خؤيدا د َين َيت‪.‬‬ ‫‪+‬ضؤنت دةو َيت ثرسيار بكة‪.‬‬ ‫سةرةتا دةم��ةوآ ب��زامن كةى ئةو ب ِريارةى‬‫(احلاج مصطفى)و رابةر (مأمون) دةرضوةء ك َيية‬ ‫ئةوةى منى لةو ب ِريارة ئاطاداركردؤتةوة‪ ،‬لةوانةى‬ ‫لةريزبةندى ر َيكخستندا لةسةروى خؤمةوة بةو‬ ‫مافى ملكةضىء طو َير ىَ‬ ‫ايةل بةسةرمةوة هةية؟‬ ‫ِ‬ ‫‪+‬ه��ةر لةسةرةتاى قةيرانةكةوة ئةو ب ِريارة‬ ‫دةرضووةء هةموان دةزاننء كةس نية نةيزانيب َيت‪..‬ء‬ ‫هةموو ناوضةكانيشى لـىَ ئاطاداركراوةتةوة‪.‬‬ ‫ببورة ئةى (حاج) من هةموو وردةكاريةكانى‬‫قةيرانةكة دةزامنء لةتو ِرةيى برايانيشم ئاطادارم‬ ‫لةبةرامبةر ئةو طروثةدا‪ ،‬بةلَكو كةتيبةيةكى ئ َيمة‬ ‫كؤبوونةوةيةكى س��ازدا كة مامؤستا (مسعود‬ ‫ال��س��ج��ي) س��ك��رت�َي�رَ ى راب��ةري��ش ئ��ام��ادةى ئةو‬ ‫كؤبونةوةية بوو ء جةختى لةسةر ئةو طؤ ِرانة‬ ‫كردةوة كة بةسةر (الوسط)ء ثياوةكانيدا هاتووةو‬ ‫سةرزةنشتيكردن لةوةى كة لةر َيطةى راستيان‬ ‫ونكردوةء باسى ئةو السارىء ناوز ِراندنةشى كرد‬ ‫كة ئ��ةوان بةكؤمةلَيان ك��ردووةو لةرؤذنامةكاندا‬ ‫َ‬ ‫لةطةل هةندآ‬ ‫بآلويان كردؤتةوة‪ .‬لةوةش زياتر‪،‬‬ ‫لةبرايان سةردانى راو َيذكار (مأمون) مانكردو باسى‬ ‫مةسةلةى ئةو جيابونةوةى بؤ كردين‪ ،‬بةآلم كةس‬ ‫دةرب��ارةى ئةو داب ِرانة (مقاطعة) هيضى نةطوت‪..‬‬ ‫ىَ‬ ‫هةوال دكتور (السيد عبدالستار املليجي)‬ ‫تةنها‬ ‫يان ِرَ‬ ‫ثياطةياندم كة وازى لةئيخوان ه َيناوة‪ ،‬بةآلم‬ ‫ث َيويستة ئ َيمة بةر َيزةوة ل َيى ب ِروانني ئةو لةطروثى‬ ‫(الوسط ) نية‪ ..‬بؤية دةمةوآ بزامن ك َيية ئةوةى‬ ‫ثياطةياندوم؟ لةياسادا ئةى (حاج)‬ ‫ئةو ب ِريارةى رَ ِ‬ ‫هيض كةس َيك سزا نادر َيت بةبآ دةق َيكى ياسايى‪..‬‬ ‫لةشةريعةتيشدا‪( ..‬ما ُكنا ُم َع ّذب َ‬ ‫ني حتى ن ْب َع َث َرس ُوال)‬ ‫واتة‪ :‬ئ َيمة طوناهبار نني ضونكة ث َيغةمبةرةكةمان‬ ‫بؤ رةوانة نةكراوة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫براب��وو ئاور َيكى‬ ‫�‬ ‫ي‬ ‫�‬ ‫ل‬ ‫�ى‬ ‫�‬ ‫�ارام‬ ‫�‬ ‫ئ‬ ‫��ودة)‬ ‫(احل���اج ج�‬ ‫ِ‬ ‫لةئةندازيار (ممدوح) دايةوةو طوتى‪ :‬ضية مةسةلة‬ ‫ئ��ةى (ب��امش��ه��ن��دس)‪ ،‬ئايا ب��راي��ان ل��ةو ب� ِري��ارة‬ ‫ئاطادارنةكراونةتةوة؟‬ ‫رَ‬ ‫نةخي‪ ..‬ب َيطومان‬ ‫(ممدوح) بةث َيداطريةوة طوتى‪:‬‬ ‫هةموان دةزان��ن‪ ..‬داوام��ان لةهةموو بةرثرسانى‬ ‫لقةكان ك��ردوة كة ئةندامانى لقةكانى خؤيان‬ ‫ئاطاداربكةنةوة‪.‬‬ ‫رَ‬ ‫بةخيايى دةستمداية مؤبايلةكةمء ثاتريةكانيم‬ ‫َ‬ ‫دانايةوة‪ ،‬كة لةبةر هؤكارى ئةمنى دةرمهينابوو‬ ‫ئينجا رَ‬ ‫ئاميى تةلةفؤنةكةم داية دةست (ممدوح)ء‬ ‫ث َيم طوت‪ :‬ثةيوةندى بةبةرثرسى لقةكةمةوة بكة‪،‬‬ ‫با ئامادةى رَئية ب َيتء هةردوكمان سو َيندخبؤين‪،‬‬ ‫ئاخؤ ئةطةر منى لةو ب ِريارة ئاطاداركردب َيتةوة‬ ‫ياخود نا‪.‬‬ ‫(ممدوح) طوتى من بةش َيوازى خؤم ئةم ثرسيارةى‬ ‫ل َيدةكةم‪ ..‬باترى موبايلةكةت دةره َينةوة براكةم‪..‬‬ ‫ئينجا دةستيداية كاغةزو قةلَةم َيكء ضةند وشةيةكى‬ ‫نوسىء بةثةلة ض���وةدةرةوة‪ ،‬دواى خولةك َيك‬ ‫ه���ات���ةوةذوورةوةو روى ك��ردة (احل��اج ج��ودة)ء‬ ‫طوتى‪ :‬يةك َيك لةو برايانةم نارد كة لةنوسينطةكةم‬ ‫كاردةكةن‪ ،‬تا وةآلمى ئةو ثرسيارةمان بةزويى بؤ‬ ‫به َين َيتةوة‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )7‬دوشةممة ‪2013/7/1‬‬ ‫(احلاج جودة) هةناسةيةكى هةلَك َيشاو قوتويةكى‬ ‫لةطريفانى دةره َيناو دةنكآ حةبى بضوكى خستة‬ ‫ذ َير زمانى‪ ..‬ئةندازيار (ممدوح) ث َيى طوت‪ :‬ضاك‬ ‫ماندومان كرديت (ح��اج) ث َيويست بوو مامؤستا‬ ‫(ث��روت) وةآلمةكانى خؤى تؤماربكرداية‪ ،‬بةبآ‬ ‫ضةندو ضونء مشتوم ِر‪ ،‬بةآلم ث َيمواية مشتوم ِرةكة‬ ‫باشرتة بؤ ئةوةى برامان ىَ‬ ‫دل ئاسودةب َيتء بزان َيت‬ ‫كة عةدالةتء داثةروةرى ر َيطةى خؤى دةطر َيت‪..‬ء‬ ‫شةرمةزارمان ناكات‪.‬‬ ‫رَ‬ ‫نةخي‬ ‫(احل��اج ج��ودة) لةبةرخؤيةوة طوتى‪:‬‬ ‫ئةمةيان باشرتة‪ ..‬بةآلم براكةم (ثروت) ث َيويست‬ ‫بةم هةموو رسنتء هؤنينةوةية ناكات‪ ..‬تؤ لةن َيو‬ ‫براكاندايت خؤ لةدادطانيت‪ ..‬واتة ث َيويست بةو‬ ‫هةموو ث َيداطرية ناكات لةسةر هةموو خالَ َيك بةم‬ ‫ش َيوةية قوولَبيتةوةو داواى بةلَطةو ئةم شتانة‬ ‫بكةيت‪ ..‬وةآلمم نةدايةوة تةنها بةزةردةخةنةيةكى‬ ‫تو ِرةو كورت نةب َيت‪..‬ئينجا ئةندازيار (ممدوح)‪،‬‬ ‫طوتى‪ :‬كاركردن شو َينةوارةكةى لةسةر خاوةنةكةى‬ ‫ج َيد َي َل َيت ئةى (حاج)‪ ،‬ضونكة ثيشة مَ‬ ‫زالة‪ ..‬ثيشةى‬ ‫ثار َيزةرى شو َين ثةجنةى بةسةر سروشتء ئاكارى‬ ‫َ‬ ‫حال‬ ‫براى ئازيزمانةوة بةج َيه َيشتووة‪ ..‬بةهةر‬ ‫ئ َيستا و ضان َيك دةدةين تا وةآلمةكة دةطة ِر َيتةوة‪.‬‬ ‫خ��ةي� مَ‬ ‫�ال رؤي��ش��تء م��ن لةشو َينةكةى خؤمم‬ ‫ضاوة ِروانى طة ِرانةوةى وةآلمةكة دةكةم‪ ،‬ضومة‬ ‫جيهان َيكى دي��ك��ةوة ك��ة هيض ث��ةي��وةن��دى بةم‬ ‫جيهانةوة نةبوو‪ ،‬ياخود كةومتة ن َيو بري َيكى قولَةوة‬ ‫كة بةتةواوةتى لةم جيهانةدا داب��� ِرام‪ ،‬لةناكاو‬ ‫َ‬ ‫ربى تةماشاى تةالرةكةى بةرامبةرمان‬ ‫سةرم هةل ِ‬ ‫كرد‪ ،‬قةفةز َيكى ضؤلةكةم بينى بةث َيشى هةيوانى‬ ‫مالَ َيكةوة هةلَواسرابوو‪ ،‬ئةم دميةنة ئةو رؤذةى‬ ‫ه َينامةوة ياد كة راو َي��ذك��ار (مأمون اهلضييب)‬ ‫لةبارةى كؤمةلَةى (الوسط)ةوة ث َيى طوتني كة‬ ‫دةتوان َيت وايان ل َيبكات سةرطةردانء مالَو َيران‬ ‫بةجادةكاندا بسو ِر َينةوة!! باشة بؤضى ئةم‬ ‫ثياوة بةو رادةي��ة دلَنياية لةه َيزى هةلَكوتانة‬ ‫سةرء ثةالماردان‪ ،‬ئينجا بةهةمان رادةش دلَنياية‬ ‫لةج َيبةج َيكردنى هة ِرةشةكانى؟!! ئايا لةبةر‬ ‫ئةوةى ئةويشء ئةوانةى ث َيش ئةويش لةباوانى‬ ‫د َيرين لةسةر هةمان ثةي ِرةو ء ر َيبازى بوونةء‬ ‫ئةندامانى كؤمةلَيان كردوة‪ ،‬بةكؤمةلَ َيك لةضؤلةكةو‬ ‫وةك ئ��ةو ضؤلةكانةى كة ئ َيستا دةيانبينمء‬ ‫لةقةفةزدا قةتيس بوون‪ ..‬خؤ ئةطةر يةك َيك دةرطاى‬ ‫قةفةزةكةشيان لـآ واآلبكات‪ ،‬ئةوا ب َيطومان ناف ِرن‪،‬‬ ‫ضونكة بالَةكانيان شكاوة‪ ..‬ناتوانآ بؤى دةرضن‪،‬‬ ‫ئةوان ه َيشتا بةفةزاى ئازادى ئاشنانةبوون‪ ،‬بؤية‬ ‫ف�َي�رَ ة ف ِرين نةبوون‪ ..‬خؤ ئةطةر قةفةزةكةيان‬ ‫ج َيه َيشت‪ ،‬بةردةبنةوةو دةمرن‪ ..‬ث َيدةض َيت منيش‬ ‫نةتوامن لةقةفةزى ئيخوان ب َيمة دةرآ لةترسى‬

‫تةماشاى خ��ودى (مم��دوح احلسيين) بكة‪..‬‬ ‫ئةوانةى الى ئةو كاردةكةن‪ ..‬ئةوانةى لةتةالرةكةى‬ ‫َ‬ ‫ئاوةل زاواكةى‬ ‫نيشتةجينَ هةر هةمويان لةئيخوانن‪،‬‬ ‫لةئيخوانة دراوس َيكانى ئيخوانن‪ ..‬بةم ش َيوةية‬ ‫َ‬ ‫لةكؤمةل داب ِراين وةك ئةوةى لةجيتو‬ ‫هةموى‪..‬‬ ‫بذين‪ ..‬تايبةمتةندىء نه َينىء ياسا و ر َيساى تايبةت‬ ‫بةخؤمامنان هةية‪ ..‬دةولَةت َيكني لةناو دةولَةتدا‪..‬‬ ‫ن��ةك ر َيكخستن َيك بني لةن َيو دةولَ��ةت��دا‪! !...‬‬ ‫لةبةر ئ��ةوة باوة ِرمكرد ئةى (هضييب)‪ ..‬ئةطةر‬ ‫ضؤلةكةيةكت لةقةفةزةكةى ض��ووةدةرةوة‪ ،‬ئةوا‬ ‫فةرمانةكانت هةموان دةطر َيتةوة‪ ..‬دةبآ ل َيى‬ ‫داب ِر َيني‪ ،‬رقمان ل َيى ب َيت‪ ،‬لةكارةكةى دةريكةين‪،‬‬ ‫دراوس َييةكانى دوذمنايةتى بكةن‪ ..‬لةبةر ئةوة بآ‬ ‫بةرطء ثؤشاك دةكةو َيتة سةر جادةكان‪ ،‬ضونكة‬ ‫زةمان َيك بوو خؤى بةئيخوان داثؤشيبوو‪ ،‬جطة‬ ‫لةوانيش كةسى ديكةى نةدةناسى ئةوةتا ئ َيستا‬ ‫ئةو بةرطء ثؤشاكةى ل َيدادةمالَن‪ ..‬بةآلم‪ ..‬ئايا من‬ ‫جياواز نيم لةوان؟ كةواتة بؤضى بةندى قةفةزى‬ ‫ئةوانبمء نةتوامن بةج َييان ب َي َلم؟‬ ‫نة كض ياخود نةخؤشكى كةسيامن نةه َيناوة‪..‬‬ ‫لةنوسينطةكةمدا هيض داوايةكى ئةوامن ال نية كة‬ ‫ثارةيةكم ل َيدةستكةو َيت‪ ،‬مةطةر كؤمةلَ َيك ك َيشةو‬ ‫داواى خؤبةخشانة نةب َيت كة ث��ارةش��ى ت َيدا‬ ‫خةرجدةكةم‪ ،‬ياخود ئةو داوايانةى كة بةهؤى‬ ‫روثامايىء ل��ةرودام��ان َ‬ ‫سل لةوةرطرتنى حةقى‬ ‫َ‬ ‫ماندوبونةكةشى دةك��ةم��ةوة‪ ..‬لةمولكء خانوى‬ ‫ئةوانيش نيشتةجآ نيم‪ ،‬هةروةك دراوس َييشيان نيم‪،‬‬ ‫زؤربةى هاو ِر َيكانيشم لةدةرةوةى ئيخوانن‪ ..‬دةى‬ ‫هةستة ئةى بالَندةى بريندار; قةفةزةكةت ج َيب َي َلةو‬ ‫َ‬ ‫بةبال بف ِرة‪ ..‬بالَةكانت بةه َيزنء هةلَتدةطرن‪..‬‬ ‫تؤ‪ ..‬جطة لةمةينةتىء غةمء خةفةت زياتر هيضى‬ ‫ديكةت ل َييان دةستنةكةوتووة‪ ،‬ئةم كؤتوبةندةش‬ ‫بؤتة سةر بارى هةموو دةردةسةريةكانى ديكةت‪..‬‬ ‫تةنانةت كات َيك دةريات شةقدةكرد لةر َيطةى (دعوة)‬ ‫داو لةمزطةوتةكاندا وت��ارت ث َيشكةشدةكرد‪..‬‬ ‫دوربويت لةوان‪ ..‬بف ِرةو قةفةزى ر َيكخسنت ج َيب َي َلة‪،‬‬ ‫بةرةو ئامسانى (دعوة) بدة لةشةقةى َ‬ ‫بال‪ ،‬ضونكة‬ ‫ضريكةى بالَندةكان كات َيك دةب َيتة دةرمانى زامى‬ ‫ضلء ئةو َ‬ ‫برينداران كة بةئازاديى ئةم َ‬ ‫ضل بكات‪..‬‬ ‫ل��ةدةن��ط��ى ئ��ةن��دازي��ار (مم����دوح احلسيين)‬ ‫بةئاطاهامتةوة كة دةي��ط��وت‪ :‬خةو َيكى خؤش‬ ‫مامؤستا (ثروت)‪ ..‬بةزةردةخةنةيةكةوة تةماشام‬ ‫كردو بةدةنط َيكى نوساوةوة طومت‪ :‬نةنوستبووم‪..‬‬ ‫ئينجا نةرمة كؤكةيةكم كرد‪.‬‬ ‫(احلاج جودة) بةدةم ث َيكةنينةوة طوتى‪ :‬ئافةرين‬ ‫بؤ ئةو كةسةى َ‬ ‫ئةقلى لــآ نةسةندوى طةورةم‪..‬‬ ‫َ‬ ‫ئ َيمة خولةك َيك قسةت لةطةلدادةكةين‪ ،‬كةضى هزرو‬ ‫خةيالَت مةلةكوتى ئامسان تةيدةكات‪ ..‬وةآلمةكة‬

‫‪3‬‬

‫جه‌وده‌ت شه‌عبان‪ ،‬ئه‌ندامێکی دێرینی ئیخوان‬ ‫ئةم ب ِريارةت لةهيض كام لةبراكانت نةزانيوة؟‬ ‫بةمتمانةوة ط��ومت‪ :‬بةلَـآ لةهةندآ لةبرايامن‬ ‫بيست لة (عني الشمس)‪ ..‬كة ناوضةى ئ َيوة بوو‬ ‫ئةى (حاج)‪.‬‬ ‫ئ��ةن��دازي��ار (مم���دوح) س��ةرى س��و ِرم��او دةم��ى‬ ‫داض��ةق��ان��د‪ ،‬مامؤستا (جم��دي)ي��ش برؤكانى‬ ‫ب���ةرزك���ردةوة‪ ،‬دواى ئ���ةوةى م���اوةى هةموو‬

‫ئةو برة ئارامء سةبرةى ن َيو مَ‬ ‫دلدا بووم‪ ،‬كة ه َيشتا‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ب ِر َيكى ت َيدامابوو‪ .‬ئينجا طومت‪ :‬خوا دلء دةرونت‬ ‫رؤشنبكات‪ ..‬ئةمةش وةك ئةو واية‪ ..‬تةماشابكة‬ ‫(ح���اج)‪ ..‬م��ن ثياو َيكى زؤر ثابةندى ب� ِري��ارو‬ ‫فةرمانةكانى ر َيكخستنةكةمم‪ ..‬ئةطةر ب ِريارةكة‬ ‫بةش َيوةيةكى فةرمى لةاليةن ئةو كةسةى كة‬ ‫ئةركى ئاطاداركرمنى ث َي رَ‬ ‫سثيدراوة‪ ،‬نةطاتة دةستم‪،‬‬

‫ێ‬ ‫لەئێمە دەچێتە نێو قەفەزەوە‪ ،‬دەبێت بەبەشێك لەو قەفەزە‪ ..‬چونكە دەب ‌‬

‫لەئیخوان ژن بێنێت‪ ،‬لەالی كەسێك كاربكات كە لەئیخوان بێت‪ ،‬هاورێیەتی‬

‫ێ شوقەكەی لەكەسێكی سەر بەئیخوان‬ ‫كەس نەكات جگە لەئیخوان‪ ،‬دەب ‌‬

‫ێ دراوسێیەكەی لەئیخوان بێت هاوڕێكەی‬ ‫ێ بگرێت‪ ،‬دەب ‌‬ ‫بكرێت یاخود لێی بەكر ‌‬ ‫لەكاركردندا لەئیخوان بێت‪ ،‬زاواكەی لەئیخوان بێت‪ ..‬ئیدی بەم شێوەیە لەنێو‬ ‫بازنەیەكدا دەژی لەئیخوان جگە لەئیخوان كەسی دیكە ناناسێت‬

‫ئ��ازادى‪ ،‬لةبةر ئةوة سةرلةنوآ طة ِرامةوةو خؤم‬ ‫بةكؤمةلَ َيك بةلَطةى بآ بناغة فريودا‪ ،‬بةلَكو قةناعةت‬ ‫بةمانةوةم بكةم لةو قةفةزة ز َي ِرينةى ئيخوان كة‬ ‫بةئيسالم نةخشندويانةو بةخةالفةتء زانستء‬ ‫بةهرةى زانا رازاندويانةتةوةو سةر ئةجنام لةكرؤكء‬ ‫ط��ةوه��ةرةوة هةلَيان تةكاندمء هةستةكانيان‬ ‫داط�يرك��ردم‪ ..‬بةم ش َيوةيةش ضؤلةكةكة كةوتة‬ ‫بةندى ق��ةف��ةزةوة‪ ،‬كات َيك هةستةكانيان لـآ‬ ‫زةوتكردو ختوكةى هةستء عاتيفةو سؤزى ثاكء‬ ‫ب َيطةردياندا‪ ،‬كات َيكيش يةك َيك لةئ َيمة دةض َيتة ن َيو‬ ‫قةفةزةوة‪ ،‬دةب َيت بةبةش َيك لةو قةفةزة‪ ..‬ضونكة‬ ‫دةبآ لةئيخوان ذن ب َين َيت‪ ،‬لةالى كةس َيك كاربكات‬ ‫كة لةئيخوان ب َيت‪ ،‬هاور َييةتى كةس نةكات جطة‬ ‫لةئيخوان‪ ،‬دةب��آ شوقةكةى لةكةس َيكى سةر‬ ‫بةئيخوان بكر َيت ياخود ل َيى بةكرآ بطر َيت‪ ،‬دةبآ‬ ‫دراوس َييةكةى لةئيخوان ب َيت هاو ِر َيكةى لةكاركردندا‬ ‫لةئيخوان ب َيت‪ ،‬زاواكةى لةئيخوان ب َيت‪ ..‬ئيدى بةم‬ ‫ش َيوةية لةن َيو بازنةيةكدا دةذى لةئيخوان جطة‬ ‫لةئيخوان كةسى ديكة ناناس َيت‪...‬‬

‫هاتةوة ئةى مامؤستامان‪.‬‬ ‫بةدةنط َيكى ط ِر كة لةدةنطى يةك َيك دةضوو‬ ‫تازة دواى بورانةوة هاتب َيتةوة هؤش خؤىء تف‬ ‫لةدةميدا وشكبووب َيت‪ ،‬ئينجا طومت‪ :‬من ضاوةر َيم‬ ‫يةك َيك ئةم وةآلمة خبو َين َيتةوة‪.‬‬ ‫ئةندازيار (مم��دوح) كاغةزةكةى بةدةستةوة‬ ‫ط��رتء دةستكرد بةخو َيندنةوةى‪ :‬دواى سآلوم‬ ‫ب��ؤت��ان‪ ..‬ئ��ةم ب � ِري��ارةم بةسةرجةم ئةندامانى‬ ‫لقةكةم راطةياندووة‪ ،‬ئةم راطةياندنة لةسةربازطةى‬ ‫ساآلنةى لق بةر َيوةضوو كة ل��ة(رأس الرب) ىَ‬ ‫سال‬ ‫‪ 1996‬سازكرابوو‪( ..‬احلاج جودة) تةماشايةكى‬ ‫ك��ردمء هةناسةيةكى داي���ةوة‪ ،‬وةك سةرةتاى‬ ‫ط ِركان َيك بوو كة لةتةقينةوةدا ب َيت‪ ..‬بةآلم ئةندازيار‬ ‫(ممدوح) خو َيندنةوةكةى بةثرتةثرت تةواوكرد‪:‬‬ ‫بؤ ئاطاداريشتان ئةو رؤذة برا (ثروت) ئامادةى‬ ‫ئةو سةربازطةية نةبو ء كةسيش ئةم هةوالَةى‬ ‫ثيانةطةياندوة‪ ..‬ئيمزا‪ ..‬فآلنى فآلن‪.‬‬ ‫رَ ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫(احلاج جودة) بةضاويكى ث ِر لةقني ليى دة ِروانيم‬ ‫ىَ‬ ‫هةوال‬ ‫لةداخا وةختبوو بتةق َيت‪ ،‬ئينجا طوتى‪ :‬بةآلم‬

‫دانيشتنةكة ب َيدةنط بوو‪ ،‬ئينجا هاتةقسةو طوتى‪:‬‬ ‫ها‪ ..‬كةواتة ئ َيستا زانيت!! ئيدى ئةم هةموو‬ ‫نكولَيكردنء ذانةسةرو قسةكردنةى بؤضى بوو‪،‬‬ ‫خوا ل َيت هةلَناطر َيت!‬ ‫زةردةخ��ةن��ةي��ةك��ى دورو در َي��ذ طرمتى كات َيك‬ ‫سةيرى (احلاج جودة)م دةكرد‪ ،‬ئينجا بةش َينةيى‬ ‫ط��ومت‪ :‬ئةى (ح��اج)‪ ..‬تةنها يةك خولةك َ‬ ‫ئةقلتم‬ ‫بدةرآ‪ ..‬ئةطةر برايةك ج َيطةى متمانةى تؤ بوو‬ ‫لةناوضةيةكى ديكةوة ه��ات بؤ التء تؤ مافى‬ ‫ملكةضىء طو َي ِرايةلَيت بةسةريةوة نةبوو ء ث َيى‬ ‫طوتيت كة ئيخوان فةرمان َيكيان بؤ برايانى الى ئ َيمة‬ ‫دةركردوة كة ناب َيت لةهةلَبذاردنة ثارلةمانيةكانء‬ ‫لؤكالَيةكاندا بةشداريى ثرؤسةى دةنطداننب‪ ..‬ئايا‬ ‫تؤ ئةو فةرمانة ج َيبةج َيدةكةيت؟‬ ‫(احلاج) كةوتة بريكردنةوةيةكى قولَةوة‪ ،‬ئينجا‬ ‫رَ‬ ‫نةخي‪ ..‬ث َيويستة بةش َيوةيةكى‬ ‫طوتى‪ :‬ب َيطومان‬ ‫رَ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ثيابطةيةنريتء بةثيى ريزبةندى‬ ‫فةرمى ب ِريارةكةم ِ‬ ‫ر َيكخسنت ب َيت‪.‬‬ ‫ىَ‬ ‫لةهةول دةره َينانى‬ ‫بةدةم زةردةخةنةكةمةوة‬

‫دلَنيابة هةرطيبز ج َيبةج َيى ناكةمء ثابةنديشى نامب‬ ‫ئةطةر لةاليةن خودى رابةريشةوة ب َيت‪ ..‬ئ َيمة ئةى‬ ‫(حاج) لةناوضةكةى خؤماندا تا ئةو ثة ِرى سنور‬ ‫ثابةندين بةديسثلينى ر َيكخستنةكةمانةوة‪ ..‬ئاوا‬ ‫رَ‬ ‫فيبووينء ئاواش بةر َيطةدا رؤيشتوين‪.‬‬ ‫ئ��ةن��دازي��ار (مم���دوح احلسيين) ئ��ةم بةشةى‬ ‫دادطاييكردنةكةى بةث َيكةنينةوة كؤتايى ث َيه َيناو‬ ‫طوتى‪ :‬تؤ لةسةر حةقيت‪ ...‬سون َيد بةخوا ئةم‬ ‫قسةية لةناخةوة د َيتةدةرآ‪.‬‬ ‫ئينجا (احل��اج ج��ودة) ث َيى ط��وت كة بض َيتة‬ ‫سةر بةشى س َييةمى دادطاييكردنةكة‪( ،‬ممدوح)‬ ‫ضاويلكةى خو َيندنةوةكةى كردة ضاوىء لةكاغةكةى‬ ‫بةردةمى ئةمةى خوارةوةى خو َيندةوة‪« :‬تؤمةتبار‬ ‫سةرث َيضى ب ِريارةكةى (احلاج مصطفى)ى كردوة‪،‬‬ ‫بةث َيى ئةم ب ِريارة ث َيويستة تا كؤتايى هةلَبذاردنةكان‬ ‫لةمالَةكةى خؤى نةض َيتةدةرةوة‪ ..‬بةآلم بةدر َيذايى‬ ‫رؤذى هةلَبذاردنةكانى ثار َيزةران لةدةرةوة بووةء‬ ‫ذمارةيةك لةبرايان لةبةردةم راو َيذكار (مأمون)دا‬ ‫ىَ‬ ‫سةرقال‬ ‫شايةتيان لةسةرداوة كة ئةويان بينيوة‬

‫هاندانى ثار َيزةران بووة لةدذى ليستى ئيخوان لةو‬ ‫رؤذةدا»‪.‬‬ ‫دواى ئةوةى ئةندازيار (ممدوح) بةشى س َييةمى‬ ‫ب ِريارى تؤمةتباركردنةكةى خو َيندةوة‪( ،‬احلاج‬ ‫ج��ودة) ضاويلكة ثزيشكيةكةى دان��اء دةستى‬ ‫كرد بةثاككردنةوةى‪ ،‬ئينجا طوتى‪ :‬راى تؤ ضية‬ ‫مامؤستا (ثروت) سةبارةت بةم قسةية؟‬ ‫شان َيكم هةلَـتةكاندو ل َيوةكامن بةزمامن تة ِركردء‬ ‫طومت‪ :‬سو َيند بةخوا ئةى (ح��اج) من لةو ثة ِرى‬ ‫سةرسو ِرمانء داخء ئ��ازاردام لةبوونى ئةو جؤة‬ ‫تؤمةتانة لةو ل َيكؤلَينةوةيةدا‪ ،‬لةراستيدا ث َيويست‬ ‫ب��وو ل��ةس��ةر ب��راي��ان ل َيكؤلَينةوة ل��ةط� َ‬ ‫�ةل ئةو‬ ‫كةسةدابكةن كة ئةم درؤ شاخدارةى هةلَبةستوةو‬ ‫لةهةمانكاتيشدا ث َيويستة ئةو كةسة سزابدر َيت‪..‬‬ ‫بةآلم وةآلمى ئةو ثرسيارة بةئةندازيار (ممدوح)‬ ‫رَ‬ ‫دةسثيم‪ ،‬ضونكة لةئاينء لةنيهادى ئةو دلَنيام‪..‬‬ ‫ئينجا بةنةغمةيةكى ث ِر لةغةمء حةسرةت طومت‪:‬‬ ‫(ولهلِ ِ األم ُر ِم ْن ُ‬ ‫والح ْو َل وال ق ّوة إالّ با ِ‬ ‫هلل‬ ‫قبل َو ِم ْن َب ْع ُد َ‬ ‫لي ال َعظي ْم‪».‬‬ ‫ال َع ّ‬ ‫كات َيك ئةندازيار (ممدوح) ويستى وةآلمبداتةوة‬ ‫(احلاج جودة) ب َيدةنطى كرد‪ ،‬ث َيدةضوو لةش َيوازى‬ ‫قسةكردنةكةم دلَ��ط��ران بوب َيت‪ ،‬ئينجا طوتى‪:‬‬ ‫دةزامن ئ��ةى ب��را (ث���روت)‪ ..‬ئةندازيار (مم��دوح)‬ ‫قسةى بؤ كردم‪ ،‬تؤ ئةو رؤذة لةالى ئةو بوويتء‬ ‫(احلاج مصطفى)يش ئاطادارة‪ ..‬طوتى ث َيويستة‬ ‫ئ َيمة ئةو مةسةلةية لةكاتى ل َيكؤلَينةوة لةطةلَـدا‬ ‫لةبةرضاوبطرين‪ ..‬سو َيند بةخوا براى ئازيز تؤلَةت‬ ‫بؤ دةكةينةوةو بةضاوى خؤت شتى سةيرو سةمةرة‬ ‫دةبينيت‪ ،‬كة دةرونت ئاسودةء دلَت خؤشبكات‪..‬‬ ‫بةآلم طلةييةكم ل َيت هةية‪.‬‬ ‫بةهةستى ك��ور َي��ك��ى َ‬ ‫دل ث � ِر لةراستطؤيىء‬ ‫ِ‬ ‫خؤشةويستى‪ ،‬طومت‪ :‬ضؤن حةزدةكةيت طلةيىء‬ ‫طازندةى خؤت بكة ئةى (حاج)‪.‬‬ ‫بةضرثة‪ ،‬وةك برتس َيت نةكو قسةكانى بةر طو َيى‬ ‫ب َيطانة بكةو َيت‪ ..‬طوتى‪ :‬ئايا راستة لةرؤذنامةكاندا‬ ‫دةنوسيتء رةخنة لةبراكانت دةطريت؟‪ ..‬ئايا ئةوة‬ ‫ئةو رةوشتء ر َيبازةية كة لةسةرى ثةروةردةبووين؟‬ ‫وتارةكانت بةش َيك بوون لةل َيكؤلَينةوةكة‪ ،‬بةآلم‬ ‫ئ َيمة ثشتطويمَ ان خست لةبةرخاترى تؤو لةبةر‬ ‫خاترى بوونى تؤ لةن َيو كؤمةلَدا‪.‬‬ ‫َ‬ ‫لةكؤمةل نةطرتوة‪،‬‬ ‫طومت ثاكانة دةكةم‪ :‬رةخنةم‬ ‫ب��ةآلم رةخنةم لةهةندآ لةثار َيزةرانى ئيخوان‬ ‫طرتوة‪.‬‬ ‫هةر بةضرثة طوتى‪ :‬بةش َيك يةكسانة بةهةموو‪،‬‬ ‫ه��ةر كةس َيك رةخ��ن��ةى لةهةند َيك ط��رت بةواتا‬ ‫رةخنةى لةهةموى طرتوة‪ ..‬ل َيم ببورة مامؤستا‪..‬‬ ‫تؤ هةلَةتكرد‪.‬‬ ‫ويستم بةك َيشى بكةم بؤ لؤذيكى خؤم‪ ،‬بؤية‬ ‫ث َيم طوت‪ :‬هيض طومانت هةية كة ئةوان بةئاشكرا‬ ‫ستةميان ل َيكردم‪ ،‬ئةوةتا بة بةرضاوى خؤتةوة‬ ‫سكاآلى درؤيان لةدذم ث َيشكةشكردوة‪ ،‬دةلَينَ طواية‬ ‫من سةرث َيضى ب ِريارى (احلاج مصطفى)م كردوةو‬ ‫َ‬ ‫لةمال هاتومةتةدةر‪ ..‬ئةوةى كة دةيبنآ وةك ئةوة‬ ‫نية كة دةيبيست َيت‪ ..‬ئايا ئةمة ستةم َيكى رونء‬ ‫ئاشكرانية؟‬ ‫‪+‬بةلَـآ كو ِرم‪ ..‬لةطةلَـدام‪ ..‬ئةوة ستةم َيكى رونء‬ ‫ئاشكراية‪ ،‬بةآلم ئةو مافةت ث َينادات كة بةئاشكرا‬ ‫َ‬ ‫لةكؤمةل بطريت‪.‬‬ ‫رةخنة‬ ‫ئةمة ضؤنة (ح��اج) بؤ خاترى خ��وا‪ ..‬ئةطةر‬‫ستةمم ل َيكرا خوا ئةم حةقةم ث َيدةدات‪ ،‬ضونكة‬ ‫ئ��ةو مافة ل��ةس��ةروى رةخ��ن��ةوةي��ة‪ ،‬ئ��ةى خواى‬ ‫(الي ُّب اهللُ ا َ‬ ‫جل ْه َر‬ ‫طةورةو ميهرةبان نافةرمو َيت‪ :‬حُ‬ ‫سيع ًا عليماً)‬ ‫بالسو ٍء ِمنَ ال َقولِ إلاّ َم ْن ُظ ِل ْم َوكانَ اهللُ مَ ْ‬ ‫ُ‬ ‫واتاكةى‪ :‬خوا حةزناكات قسةى نابةجآء ناشرين‬ ‫بةكةس بطوترآ‪ ،‬تةنها مةطةر ئةو كةسةى ستةمى‬ ‫ل َيكراب َيت‪ ،‬خوا هةردةم بيسةرو زاناية‪.‬‬ ‫‪+‬بةطشتى ئةمة ج َيطةى بايةخء ئاو ِرل َيدانةوة‬ ‫دةب َيت ثشت بةخوا‪ ،‬خ��واش ثشتيوانى هةموو‬ ‫كار َيكى باشة‪ ..‬ئةمرؤ خَ‬ ‫دلؤشبوين ث َيت‪ ،‬هيوادارم‬ ‫ِ‬ ‫لةئ َيمةء لةبراكانت خؤشبيتء مبانبةخشيت‪..‬‬ ‫ب��ةئ��ارام��ىء بةدلَنياييةوة وةس��ت��ام س�لآوم‬ ‫لةهةمويان كردء طومت من مالَئاواييتان ل َيدةكةم‪:‬‬ ‫س�لآوى خ��وات��ان ل َيب َيتء داواك����ارم ل��ةخ��وا بؤ‬ ‫ضةسثاندنى عةدالةت هاوكارو ثشتيوانتان ب َيت‪..‬‬ ‫‪+‬ثشتيوان بةخوا ع��ةدال��ةتء دادث��ةروةري��ةك‬ ‫دةبينيت كة هةرطيز بريت ناض َيت‪.‬‬ ‫كةى ب ِريارةكة دةردةض َيت ئةطةر خوا حةزكات‪.‬‬‫‪+‬زؤر زووتر دةردةض َيت لةوةى كة ث َيشبينى‬ ‫دةكةيت‪ ،‬ك َيشةكةت بؤ ئةو كةسة ج َيب َي َلة كة‬ ‫ناخةو َيتء ب َيئاطاناب َيت‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ضوومةدةرةوةو ملى ريطةمطرت دواى ئةوةى‬ ‫سـآ سةعاتء كةم َيك زياتر لةن َيو دادطاى ئيخواندا‬ ‫َ‬ ‫لةطةل كرا كاتيش لةنيوة ِرؤ نزيكبؤوة‪،‬‬ ‫ل َيكؤلَينةوةم‬ ‫بؤية بةرةو نزيكرتين مزطةوت هةنطاومنا‪ ،‬تا نو َيذى‬ ‫ض َيشتةنطاو بكةمء لةضاوة ِروانى نو َيذى نيوة ِرؤشدا‬ ‫مب‪ ،‬بةآلم زؤر بةثةلة بوم بؤ زانينى ئةو حوكمةى‬ ‫كة لةدادطاوة بؤم دةردةض َيت‪ -‬مةبةستم دادطاى‬ ‫ئيخوانة‪ -‬ب��ةآلم َ‬ ‫دلء دةرومن ث َيم دةلَ�َي�نَ تؤ‬ ‫سةنطةرى ستةمت ت َيكشكاندء هيض طومانيش لةو‬ ‫بارةيةوة نةماوة‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫ذمارة (‪ )7‬دوشةممة ‪2013/7/1‬‬

‫بةندكراو َيك لةقةآلى ئيخواندا‬ ‫«تةمةنى مرؤظ وةك كةشتييةك واية كة لةسةر‬ ‫ئاو لةنطةرى طرتووة كةس خاوةنى نية تةنها‬ ‫ئةوة نةب َيت كة دروستى كردووةو ذيانى كردووة‬ ‫بةبةردا‪ ،‬كةس بة ِر َيوةى ناباتء ئاراستةى ناكات‪،‬‬ ‫خاوةنةكةى نةب َيت‪ ،‬ىَ‬ ‫دل مرؤظيش طةجنينةيةكة‬ ‫َ‬ ‫لةهةستء سؤز ئةطةر ئ��ازارى بوو دةنال َين َيت‪،‬‬ ‫ئةطةر ناآلندى خةلَك بةئازارةكةى ئاشنا دةب َيت‪.‬‬ ‫بةآلم ب��ة ِرادةى ئةو ئ��ازارة هةستى ث َيناكات كة‬ ‫دوضارى خؤى دةب َيت»‬ ‫َ‬ ‫بةندخيانةى ثاشكؤى ك َيلطةى (طرة) يةك َيكة‬ ‫لةو بةندخيانانةى كة سةر بة بةندخيانةى (طرة)‬ ‫ى طشتية ب��ةآلم تايبةمتةندييةكى هةية كة‬ ‫لةبةندخيانةكانى ديكة جياى دةك��ات��ةوة وةك‬ ‫ئةوةى دوايني ه َيشوى ئيدارةى بةندخيانةكان ب َيت‪،‬‬ ‫ضونكة تايبةتبوو بةزيندانى سياسى بةتايبةتيش‬ ‫زيندانيةكانى ئيخوان موسلمنيء هةندآ جاريش‬ ‫ث َيشوازى لةو زيندانيانةش دةك��رد كة خاوةن‬ ‫كةسايةتىء ثلةو ث��اي��ةى ب��ةرز ب��وون ياخود‬ ‫سةرمايةدارو طةورة بازرطان بوون‪ .‬بةآلم لةرووى‬ ‫بونيادو روخسارى دةرةوةى هةتا َبل َييت نابوتء‬ ‫ثة ِرثوت بوو لةدةرةوة بةجؤر َيك هيض هونةر َيكى‬ ‫جوانكارى ياخود تةالرسازى ت َيدا نةبوو‪ ...‬ئةم‬ ‫بيناية ل��ةدوو قات ث َيكهاتووة هةر قات َيك لةدة‬ ‫ذورى بضوك ث َيكهاتووة كة هةر ذوور َيك لةو ذوورانة‬ ‫سةراو و طةرماوى تايبةت بةخؤيان هةية‪ ،‬هةندآ‬ ‫لةو ذووران��ة ج َيطةى دووك��ةسء هةند َيكيشيان‬ ‫ج َيطةى ث َينج كةسى ت َيدا دةب َيتةوة‪ ..‬كات َيك د َييتة‬ ‫ن َيو ئةو بةندخيانة دوورة دةستةوة بةرةو رووى‬ ‫باخضةيةكى طةورةى سةوزو ث ِر لةدارو درةختى‬ ‫هةمة جؤر دةبيتةوة لةن َيو ياندا دارودرةختى زؤر‬ ‫دةطمةن دةبينيت كة ه َيندةى ديكة جوانىء ئارامى‬ ‫ث َيبةخشيوة‪ ..‬دةبآ ئةوةش بزانيت كة زيندانيانى‬ ‫ئيخوان‪ -‬بةتايبةتى ئةوانةى خولياى كشتوكالَيان‬ ‫هةية‪ -‬ىَ‬ ‫رؤل بةرضاويان هةبوو لة ِرواندنى زؤر َيك لةو‬ ‫دارو درةختانةى لةم باخضة ثر سةوزايىء طولءَ‬ ‫ِ‬ ‫طولَزارةدا تةنانةت هةند َيك لةزيندانيان ناوى خؤيان‬ ‫لةسةر هةندآ لةدارو درةختةكانى هةلَكةندووة‬ ‫وةك يادطارييةك‪ ،‬هةروةها ذوورةكانيان بؤياخ‬ ‫ك��ردووةو ئاوى طةرميان بؤ ِراك َيشاوةء رَ‬ ‫ئاميى‬ ‫تةلةفزيؤنيشيان بؤ ذوورةك���ان داب�ين ك��ردووة‬ ‫ئةمة جطة لةدامةزراندنى كت َيبخانةيةكى طةورة‬ ‫كة بةكت َيبء ناميلكةى بةنرخ دةولَةمةندكراوة‪،‬‬ ‫ديارة ئيدارةى طرتوخانةكة ئةم ثاشكؤيةى بؤ‬ ‫ئةو زيندانيانة تةرخانكردووة كة سزاى زيندانيان‬ ‫بةسةردا سةث َينراوة‪ ،‬بةآلم خودى بةندخيانةى‬ ‫(املزرعة) ئةو دةستطريكراوانة ث َيشوازى دةكات‬ ‫كة ه َيشتا ب ِريارى كؤتاييان لةاليةن دادط��اوة بؤ‬ ‫دةرنةضووة‪.‬‬ ‫ن��وحء ه���او ِرآ ئيخوانيةكانى لةطرتوخانةى‬ ‫ث َيشوازيكردنةوة ل��ة (ط���رة) ط��و َي��زران��ةوة بؤ‬ ‫طرتوخانةى ثاشكؤ كة بوو بةشو َينى مانةوةيان‬ ‫ل���ةدواى دةرض��وون��ى س��زاى زيندانى كردنيان‬ ‫لةاليةن دادط��اى سةربازييةوة‪ ،‬ج َيطةى داخة‬ ‫دواى طواستنةوةيان بؤ ئةو زيندانى ثاشكؤية‬ ‫جطة لةتةنها يةك جار زياتر نةمتوانى سةردانيان‬ ‫بكةم‪ ،‬ئةو جارةش سةردانى هةريةك لة (خمتار‬ ‫نوح)ء (خالد بدوي)م كرد‪ ،‬لةو سةردانةدا هةستء‬ ‫سؤزوى دةرونى هةلَقرضاوم بؤ هةلَ ِرشنتء سكاآلى‬ ‫سينةى طةرمم لةدةست جةفاو ستةمى برايامن‬ ‫ثياطةياندن وةك ئةوةى ئاينء نةريتى برايان بؤ‬ ‫رَ ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫من هةر ئةوة بووبيت‪ ،‬ئينجا ئةو هةلويستانةى‬ ‫لةدةرةوةى زيندان لةاليةن ئيخوانةوة رووبة ِرووم‬ ‫بوونةوة وايانل َيكردم لةنامخدا هةست َيكم الدروست‬ ‫ب َيت وةك ئ��ةوةى من زيندانيةكى ئيخوانبمء‬ ‫لةقةآليةك لةقةآلكانى ر َيكخسنت كؤتء بةندكرامب‬ ‫ئةو ئ��اوة روونء رةوانةشيان لـآ ل َي َلكردم كة‬ ‫ل��ةن� َي��وان م��نء ئ��ةوان��دا ه� َي��دى ه� َي��دى ر َيضكةى‬ ‫بةستبوو‪ ،‬هةموو ئةمانةو طةل َيكى ديكةشم‬ ‫لةدةردةسةريةكامن كردة سةربارى قسةكامن‪ ،‬رووى‬ ‫شاراوةى هةندآ لةسةركردةكانى ئيخوانيشم بؤ‬ ‫ئاشكرا بوو‪ -‬ئةو رووةى كة ه َيشتا ئةم زومرةية‬ ‫لةهةموانى دةش��ارن��ةوةء لةو ث َيناوةشدا هةزار‬ ‫دةمامك دةثؤشن‪ -‬ئيدى دواى ئةوة بؤماوةيةك‬ ‫سةردانةكامن ثض ِرا هةتاوةكو لةناكاو دةرطايةك‬ ‫لةبةردةم سةردانةكامندا كرايةوة ئةوة بوو لةمانطى‬ ‫حوزةيرانى ‪ 2001‬دا توانيم ضةند جار َيك سةردانى‬ ‫برايان بكةم وةك ئةوةى ئةم سةردانانة قةرةبووى‬ ‫ئ��ةو ماوةية ب َيت كة نةمتوانى وةك ث َيويست‬ ‫سةردانيان بكةم‪ُّ ..‬‬ ‫«كل شي ٍء ِعن َد ُه مبقدار»‪.‬‬ ‫لةراستيدا ئةم سةردانانةم بآ مةبةستء بآ‬ ‫ئامانج نةبوون‪ ،‬بةآلم بةو مةبةستةش نةبوو كة‬ ‫داخء خةفةتء هةستء سؤزيان بوروذ َيننيء بةس‬ ‫ياخود ثشتطريىء ثشتيوانى لةطرتنةكةيان بكةينء‬ ‫ل��ةرووى سايكؤلؤذيشةوة ئارامييةك ببةخشينة‬ ‫رةوش��ى نالةبارى دةرون��ي��ان‪ ،‬بةلَكو مةبةستى‬ ‫سةرةكيم لةو سةردانةم قسةكردن بوو لةبارةى‬ ‫ب��ةرزك��ردن��ةوةى هةندآ داواى قةزايى كة منء‬ ‫ئ��ةوان بةباشى دةزان�ين تؤمارى بكةين لةث َيناو‬

‫محه‌مه‌د سه‌لیم عه‌ووا‪ ،‬بیرمه‌ندێکی عه‌ره‌بی و ئیسالمیی سه‌ربه‌خۆ‬ ‫ئازادكردنيان‪.‬‬ ‫تةنها تروسكاييةك بؤ ك َيشةى زيندانيانى برايان‬ ‫كة يارمةتيمان بدات بؤ ئةو دؤزة‪ .‬ئةو ب ِريارة‬ ‫دةستورية بوو كة لةاليةن دادطاى دةستوريةوة‬ ‫دةرضوو سةبارةت بةو مادة ياساييةى كة برايانى‬ ‫ثآ حوكمدرابوو‪ ،‬ب� ِري��ارى ن��اوب��راو ئ��ام��اذةى بة‬ ‫بةسةربردنى نيوةى م��اوةى سزاكة كردبوو بةو‬ ‫ث َييةى سةرؤككؤمار دةتوان َيت بةندكراو ئازاد‬ ‫بكات ئةطةر كةس َيكى باشء رةفتار جوان ب َيت‪،‬‬ ‫لةسؤنطةى ئةم دوو ب ِرطة ياساييةوة ئ َيمة ضاوة ِروانى‬ ‫ت َيثة ِربوونى سـآ ضارةكى سزاكة بووين كة مافى‬ ‫ئازادكردنى بةندكراو دةداتة ج َيطرى نيابةى طشتى‬ ‫بةث َيى كؤمةلَ َيك مةرج ئةو مافة بؤ هةموو برايان‬ ‫دةستبةر دةكات‪ ،‬منيش تو َيذينةوةيةكى ياساييم‬ ‫سةبارةت بةو مافة ئامادة كردبوو ء ث َيشنيازيشم‬ ‫بؤ برايانى بةندكراو كرد كة داوايةك سةبارةت بةم‬ ‫مةسةلةية بؤ دادطاى دةستورى بةرز بكةمةوة هةر‬ ‫كات َيك كاتى هاتء لةرؤذى دياريكراوى خؤيدا‪.‬‬ ‫لةبةر ئ��ةوةى سةردانةكان زؤربةيان ياسايى‬ ‫بوونء س َيبةريان قورس بوو – ضونكة طفتوطؤكانء‬ ‫مشتوم ِرة ياساييةكان كات َيكى زؤرى دةخاياند‬ ‫تةنانةت ئةفسةرى زيندان ل َيمان ب َيزار دةبوو ء‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫دةستى دةكرد بةباو َيشكدان‪ -‬بؤية تةنها‬ ‫(خمتار نوح)ء (خالد بدوي)دا دانيشتنةكامن كورت‬ ‫دةك���ردةوة ب��ةو ث َييةى ه��ةردووك��ي��ان ث��ار َي��زةر‬ ‫ب��وون‪ ،‬دواى طفتوطؤيةكى زؤرو طؤ ِرينةوةى‬ ‫بريو ِراكان هةردووكيان داواي��ان ل َيكردم كة ثةلة‬ ‫بكةم لةبةرزكردنةوةى ئةو داوا ياسايية لةبارةى‬ ‫ئازادكردمنان بةهؤى نادةستورى ئةم مادةيةى‬ ‫كة ئ َيمة ثآ سزادراوين‪ ،‬هةروةها داوايان ل َيكردم‬ ‫كة داوايةكى ديكة بةرز بكةمةوة بؤ ئازادكردنيان‬ ‫بةهؤى ت َيثة ِربوونى م��اوةى نيوةى سزاكةيان‪،‬‬ ‫دوايني داواشيان ئةوة بوو كة ناوى (حممد طوسون)‬ ‫يش خبةمة سةر الثة ِرةكانى ئةو داوايانة!! ئةم‬

‫ئەو هەڵوێستانەی لەدەرەوەی‬ ‫زیندان لەالیەن ئیخوانەوە‬ ‫رووبەڕووم بوونەوە وایانلێكردم‬ ‫لەناخمدا هەستێكم الدروست‬ ‫بێت وەك ئەوەی من زیندانیەكی‬ ‫ئیخوانبم‬ ‫داوايةيان زؤر تو ِرةى كردم بةآلم لةئةجنامدا بآ بةالى ئيشى خؤمةوة بةآلم روداو َيك هاتة ث َيشةوة‬ ‫مَ‬ ‫بةبريوخةيالدا نةدةهات‪.‬‬ ‫هيض ضةندو ضون َيك رازى بووم ضونكة ئةمة داوايةكى كة هةرطيز‬ ‫خ��اوةن ك َيشةكةيةء ب َيطومان رةنطة بؤ ئةوان‬ ‫«بةرةبةيان لةدةرطا درا»‬ ‫مةبةست َيك لةثشتى ئةم داوايةيان خؤى حةشار‬ ‫لةدوايني ضركةساتةكانى شةو‪ ،‬ئ��ارامء كشء‬ ‫داب َيت‪( ...‬خمتار نوح) كؤى داواكانى بةم وتةية‬ ‫كؤتايى ث َيه َينا‪ :‬براى بةر َيزم‪ ،‬ب َيطومان ث َيويستة مات لةضاوة ِروانى طزنطى خؤردا بوو‪ ،‬بةر لةوةى‬ ‫فةرمان َيكى تازة بةدةست ب َينيت بؤ سةردان َيكى تاريكيى شةو ثشتى هةلَكاتء ث َيشةنطى كاروانى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل هةموو زيندانيةكانى ئيخوان روناكى ثةردةى تاريكى بد ِر َيت‪ ،‬ء كةم َيك ث َيش‬ ‫ديكة بؤ ئةوةى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫قسة بكةيتء بريو ِراكانيان لةطةلدا بطؤ ِريتةوة تا بانطى سث َيدة‪ ،‬لةتةقةى دةرط��اى مالةوةماندرا‬ ‫بريارى كؤتايى لةاليةن هةموانةوة وةربطريت بؤ لةخةو َ‬ ‫راضلةكيمء ب َيدار بوومةوة‪ ،‬لةدةرطا دانةكة‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ئةوةى دةست بةكار بيت بؤ بةرزكردنةوةى داواى ب��ةردةوامء بةه َيز نةبوو‪ ،‬بةلكو ه َيدىء لةسةر‬ ‫س َييةم كة ثةيوةستة بةئازادكردمنان لةكاتى خؤ بوو‪ ،‬ديارة ئةم جؤرة لةدةرطادانة سروشتى‬ ‫ميوانةكة نيشان دةداتء بةلَطةى ئةوةية ئةو‬ ‫بةسةربردنى سـآ ضارةكى سزاكةمان‪.‬‬ ‫دواى ئةوةى سةردانةكةم تةواو بوو‪ ،‬رؤيشتم كةسة كةس َيكى هةست ناسكء بةشةرمة ياخود‬

‫ێ لەسەركردەكانی ئیخوانیشم‬ ‫رووی شاراوەی هەند ‌‬ ‫بۆ ئاشكرا بوو‪ -‬ئەو رووەی كە هێشتا ئەم زومرەیە‬ ‫لەهەموانی دەشارنەوە‌و لەو پێناوەشدا هەزار‬ ‫دەمامك دەپۆشن‬

‫زؤر بةشةرمةوة هاتووة ئةطةر بةزوويى دةرطاكةم‬ ‫ل َينةكردبايةوة رةنطة بطة ِرايةتةوة ئةو شو َينةى كة‬ ‫ل َيوةى هاتووة‪ .‬بةدةم ضاو هةلَ َ‬ ‫طلؤفينةوة دةرطام‬ ‫كردةوة بينيم ميوانةكةم دكتؤر (حسن عبداحلكيم)‬ ‫ة كة يةك َيكة لةسةركردةكانى (ئيخوان املسلمني)‬ ‫ل��ةن��اوض��ةك��ةدا لةهةمانكاتدا نةقيبى خ َيزانة‬ ‫ئيخوانيةكةشم بوو‪ ،‬ئةم سةردانة كتوث ِرةى توشى‬ ‫ربيم‪.‬‬ ‫شؤكى كردمء ئارامى ل َي ِ‬ ‫دكتؤر (حسن عبداحلكيم) ثزيشكى دةرمانسازبوو‬ ‫ل��ةن��ةوةى ن��اوة ِراس��تء خ��اوةن دلَ َيكى ط��ةورةو‬ ‫هةست َيكى تيذو سؤز َيكى ئاينيى سؤفى ئاسا بوو‪،‬‬ ‫لةن َيو هاو ِرآء هاوكارانيدا وةك كةس َيكى راستء‬ ‫وردوطرد ناسرابوو لةج َيبةج َيكردنى ر َينماييةكانى‬ ‫بزوتنةوةى ئيخوانء ر َيكخستنةكانيدا‪ ،‬بةجؤر َيك‬ ‫زؤرب��ةى ئيخوانةكان –بةث َيى ئ��ةو ميكانيزمء‬ ‫بةرنامةيةى كة ث َيى طؤشكراون‪ -‬ملكةضىء‬ ‫طو َي ِرايةلَيى رةها بؤ سةركردةكان بةثةرستنى‬ ‫خ��واى ط��ةورةو ميهرةبانى دةزان��ن‪ ،‬ئةم ثياوة‬ ‫مَ‬ ‫لةطةلدا كات َيك دياري بكات تا‬ ‫زؤرى حةزدةكرد‬ ‫بؤ نو َيذى بةيانى ث َيكةوة بضني بؤ هةر مزطةوت َيكى‬ ‫طة ِرةكةكةمان‪ ،‬ضةندين جار ئةم جؤرة ديدارانةمان‬ ‫دووب��ارة بؤتةوة ب��ةآلم هةرطيز وةك ئةم جارة‬ ‫بةبآ ر َيكةوتنى ث َيشوةختء وا كتوث ِر نةهاتوة‬ ‫بةدوامدا بؤية ئةم سةردانة كتوث ِرةى الى من‬ ‫تيامانء ثرسيار‪ .‬بآ ئةوةى ب َيتة‬ ‫بوو بةج َيطةى رَ ِ‬ ‫ذوورةوة داواى ل َيكردم كة بةزوويى جلةكامن لةبةر‬ ‫بكةمء ب ِرؤين تا فرياى نو َيذى جةماعةتى بةيانى‬ ‫بكةوين لةيةك َيك لةمزطةوتةكانى طةرةكةكةمان‪،‬‬ ‫لة ِر َيطةى ضوومنان بةرةو مزطةوت دكتؤر ماتء‬ ‫ب َيدةنط لةئوتومبيلةكةمدا دانيشتبوو بآ ئةوةى‬ ‫بةتةنيا ءشةيةكيش دةم بكاتةوة‪ ،‬بةلَكو لةبةر‬ ‫ىَ‬ ‫سةرقال وتنةوةى نزاو ويردةكانى بةيانى‬ ‫خؤيةوة‬ ‫بوو تا طةيشتينة ئةو مزطةوتةى كة دةمانويست‬ ‫نو َيذى بةيانى ل َيبكةين‪ .‬لةكاتى رؤيشتنمان بةرةو‬ ‫مزطةوت ىَ‬ ‫لةدل خؤمدا طومت‪ ،‬ئةم سةردانةى دكتؤر‬ ‫بآ مةالمةت نيةو دلَنيام كة نه َينيةكى لةدةرونيدا‬ ‫حةشارداوة‪ ،‬بةلَـآ‪ ..‬هةر واشبوو ث َيشبينيةكةم‬ ‫راست بوو‪ ..‬هةر كة لةنو َيذةكة بوينةوة سةرى‬ ‫خستة ثةنا طو َيم وةك بةطو َيضكةمدا بضرث َين َيتء‬ ‫طوتى‪ :‬براى خؤشةويستم (ثروت)‪ ،‬بةو مةزةنةيةى‬ ‫كةمن نةقيبى خ َيزانةكةم‪( ،‬ممدوح احلسيين)ى‬ ‫برام داواى ل َيكردم ث َيت رابطةيةمن كة ليذنةيةكى‬ ‫ل َيكؤلَينةوة لةسةر تؤ ث َيكه َينراوة بؤ ل َيكؤلَينةوةو‬ ‫ل َيثرسينةوة لةسةر ضةند مةسةلةيةكى طرنط‪..‬‬ ‫رَ‬ ‫كاتذمي هةشتى بةيانى‬ ‫بؤية ث َيويستة ئةم ِرؤ‬ ‫لةنوسينطةكةى خؤى ئامادة ب َيت بؤ ئةو مةبةستة‪.‬‬ ‫بةسةرسو ِرمان َيكى زؤرةوة ث َيم طوت‪ :‬ئاوا‪..‬‬ ‫ك��ت��وث � ِر!! دك��ت��ؤر ح��ةس��ةن‪ ،‬ب��اش��ة ن��ةدةب��وو‬ ‫ب��ةم��اوةي��ةك ث َيش ئ َيستا ئ��اط��ادار بكريمَ ةوة؟‬ ‫ئايا ئةمة راستة‪ ،‬ن��ةدةب��وو كات َيكى تةواوتان‬ ‫ث َيبداماية بةر لةئاطاداركردنةوةم؟ ئينجا ث َيم‬ ‫َبلـآ براى خؤشةويستم بايةتى ل َيكؤلَينةوةكة لةض‬ ‫بارةيةكةوةية؟ ئينجا بةردةوام بووم لةقسةكردن‬ ‫َ‬ ‫لةطةل خؤمدا بدو َيم‪ :‬ك َيية ئةوةى كة مافى‬ ‫وةك‬ ‫ىَ‬ ‫ثشكنينى دل منى هةيةو دةض َيتة ن َيو ناخء‬ ‫مَ‬ ‫لةدلداية‬ ‫ويذدامنةوة لةسةر ئةو بريو ِرايةى كة‬ ‫ل َيثرسينةوةم لةطةلَدا دةكات؟ ئايا كةس كةشتيى‬ ‫ذيانى منى ك ِريوة تا بب َيتة برابةش لةبة ِر َيوةبردنى‬ ‫بريارةكامنء ئاراستةكردنى َ‬ ‫جلةوى بريو ِراكامن؟ ئةم‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ستةمء دلَ ِرةقية ضية كة هةند َيكى سةركةشء‬ ‫الساركردووة وةك ئةوةى دلَيان لةئاسنء بةرد‬ ‫رَ‬ ‫جوامييان ت َيدا‬ ‫دروستكراب َيت؟ ئايا ثياو َيكى‬ ‫نية؟ ياخود ئ َيمة هامناندان كات َيك ئةم هةموو‬ ‫دةستةآلتة رةهايةمان خستة بةردةستيان كة‬ ‫ئةوةتا خو َينبةرةكانى مَ‬ ‫دلانيان ثآ كةلةثضة‬ ‫كردووة! دكتؤر حةسةن دةستى خستة سةرشامن‬ ‫وةك دلَنةوايم بكات ئينجا بةسؤزو ميهرةبانييةكى‬ ‫زؤرة طوتى‪ :‬براكةم من ئاواتةخوازم ئةم مةسةلةية‬ ‫رَ‬ ‫بةخي كؤتايى ب َيت‪ ..‬بةآلم من داواى ل َيبوردنت‬ ‫ل َيدةكةم‪ ،‬مب بةخشة ضونكة ئةركى من تةنها‬ ‫ئاطادار كردنت بوو بةشو َينء كاتى ل َيكؤلَينةوةكة‪.‬‬ ‫ئةم فةرمانةم بةر لةضةند ضركةسات َيك ث َيشهاتنم‬ ‫بؤ الى تؤ ث َيطةيشت‪ ،‬منيش بةناضارى هامت تا لةو‬ ‫مةسةلةية ئاطادارت بكةمةوة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل وةك دايك َيكى ميهرةبان وايةء‬ ‫باوة ِر بكة‬ ‫َ‬ ‫دةستبةردارت نابيت‪ ،‬خؤ ئةطةر دةستبةردارت بوو‬ ‫َ‬ ‫لةطةل تؤدا دةبني‪ .‬كةمسان‬ ‫ئةوا ئ َيمة هةموومان‬ ‫َ‬ ‫قةبول ناكةين رووبة ِرووى ستةم ببيتةوة‪ ،‬ئةطةر‬ ‫َ‬ ‫ستةميان ل َيكرديت بةواتة كؤمةلة دةستبةردارى‬ ‫باشرتينى ئةندامةكانى خؤى بووةو ئةو كاتةش‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةهيلنيء جار َيكى‬ ‫كؤمةل بةج َي‬ ‫ئ َيمة هةر هةموومان‬ ‫ديكة ناطة ِر َيينةوة‪.‬‬ ‫بةضةند وشةيةكى ك��ورت سوثاسم ك��رد‪ ،‬ئةو‬ ‫بةرةو ئيشوكارى خؤى رؤيشتء منيش لةهزرو‬ ‫م َيشكى خؤمدا كةومتة بريكردنةوة ل َيكدانةوةى‬ ‫مَ‬ ‫لةطةلدا‪،‬‬ ‫هؤكارى بانط َيشتكردمن بؤ ل َيكؤلَينةوة‬ ‫مةطةر هةلَدانةوةى الث��ة ِرةى رابردوويةكى نزيك‬ ‫نةبوو ب َيت كة ه َيشتا لةدلَياندا ماوةو لةضاوة ِروانيى‬ ‫دةرفةت َيكى طوجناودا بووبن‪.‬‬