Problemy oświaty i wychowania by Centrum Doskonalenia Nauczycieli Leszno

C EN T R UM D OSKONA L EN IA N A UC Z YC IE LI W L ES ZNI E

NR 3/ 20 17

PROBLEMY OÅ&#x161;WIATY I WYCHOWANIA

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

REDAKCJ A

O D R EDAKCJI

Z E S P Ó Ł R E DA K C YJ N Y K r yst yn a Cho ro steck a I wo na Guba ńsk a R enata S k owr onek dr K ata r z y na Was z yńs k a K a mi l Pro zorows k i

„Problemy

Oświaty

i Wychowania” to czas o p is m o

p o de jm u ją ce

tematy wyznaczone przez jego tytuł. Znajdziemy w nim artykuły poświęcone dydaktyce,

wychowa-

Szanowni Państwo, za nami wakacje. Przed nami – kolejny rok wytężonej

niu, prawu oświatowemu,

pracy. Wszystkim pedagogom życzymy zadowolenia z pracy, sukcesów,

a także relacje z konferencji,

dobrego samopoczucia, wiary we własne możliwości.

z życia szkoły. Cieszymy się niezmiernie z tego, że coraz więcej praktyków publikuje na Dziękujemy

autorom

łamach „Problemów Oświaty i Wychowania”.

tekstów, czytelnikom, wszystkim naszym sympatykom

Trudno w jakiś szczególny sposób wyróżniać teksty zamieszczone w tym

- za wspaniałą aktywność

numerze czasopisma; wszystkie są istotne, wszystkie służą pomocą. Inspirują

w minionym roku szkolnym

do nowych rozwiązań dydaktycznych, podpowiadają sposoby działań w

i życzymy zasłużonych

różnych obszarach. Niemniej jednak chciałabym zwrócić uwagę na relację

i wspaniałych wakacji.

Justyny Kubiak i Iwony Ratajewskiej z podróży po Białorusi. Autorki dotarły do miejsc znanych i nieznanych, a związanych z ważnymi nazwiskami w

Wydawca:

naszej kulturze.

Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Lesznie

W Witrynie Literackiej publikujemy wiersze Henryka Pawłowskiego, człowieka o pasjach godnych pozazdroszczenia i podziwu. Poezja, teatr, fotogra a,

ISSN 1428-5991

gra ka komputerowa to niektóre z jego fascynacji.

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

ŻYCZEN IA

ŻYCZENIA

W t ym s zc zeg ólnym dn iu Kol eż anko m i Kol eg om,x wsz ystk im Pedago go m, s k łada my naj s erdec zn iej sze ż yczeni a s at ys fak c j i z pra c y z awo dowej i s zcz ęś c ia w ż yc iu os ob is t ym. N i ech w yrazem uzna nia dl a Wa s st aną si ę sł ow a D.Bei ss er : Na ucz yci el… to j edn a z najb ardz iej w yjątk ow yc h p os tac i na ca łym św ieci e, bo k tóż i nny mó g łby k ażd eg o d nia o fiarow y wać to, c o w nim n ajl ep s zego, cud z y m dzi eci om? R edakc ja „Pro bl emów O św i at y i Wyc howania”

Zacną rzeczą jest uczyć się, lecz jeszcze zacniejszą – nauczać. (M. Twain)

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

ZAWAR TO ŚĆ

» s.30

OD REDAKCJI

ŻYCZENIA

MARIA KORONIAK, PY TANIA ZADAWANE SOBIE

» s.31

BARBARA WALDMAN, WY WIAD Z TOMASZEM JURGĄ WOJCIECH MORAWSKI, SPOTKANIE Z KAROLEM WÓJCICKIM

EDY TA ZAREMBSKA MARCINIAK, O RETORYCE

AGATA KAROLCZYK KOZYRA, ŚWIĘTO NIEPODLEGŁOŚCI W SZKOLE ŚREDNIEJ

ANNA JAGŁA, O PROGRAMIE PRZYJACIELE ZIPPIEGO

ANNA WOJEWODA, O KSIĄŻCE „REWOLUCJE W UCZENIU”

IWONA GUBAŃSKA, WEBQUEST NA JĘZYKU POLSKIM

KRZYSZTOF TARKA, PODRÓŻE KSZTAŁCĄ, CZYLI INDYJSKIE LEKCJE,

JUST YNA KUBIAK, IWONA RATA JEWSKA, NAD NIEMNEM, CZYLI WAKACJE POLONISTKI BARBARA WALDMAN, WY WIAD Z IWONĄ KOCIOŁEK

» s.32

CZ.2.

HENRYK PAWŁOWSKI, WITRYNA LITERACKA

LESZEK ZALEŚNY, ZMIANY W PRAWIE OŚWIATOWYM

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

OFERTA SZKOLEŃ 2017.11.17, 2017.11.24  SCRATCH PROGRAMOWANIE W KLASACH IVVIII… OD ZERA POZIOM 1  15:30 18:30

Studenci wykorzystują wizualny język

Zaprojektowany

interaktywność,

pracowników

przez

studentów

programowania złożony z bloków, które

przeciągają

roboczej,

aby

przestrzeni

ożywić

duszka.

Różne typy bloków pozwalają na inicjację pętel, tworzenie zmiennych, odtwarzanie

Massachusetts

dźwięku i nie tylko. Nie musisz

Institute of Technology w 2003 roku,

być ekspertem w programowaniu,

Scratch jest jednym z pierwszych

aby wprowadzić Scratcha - naucz

języków programowania, który został

się

stworzony specjalnie dla osób w wieku

podstawie

od 8 do 16 lat. Początkowo pobierany

będą

na naszym grupy

tworzone

szkoleniu.Na rezerwowej

kolejne

teraz dostępny również w internecie.

każdym

mł o d ym

szczegółów

czy

człowieku.Szachy uczą go

szybkością w dotarciu do

pokory gdyż wie, że nie

prawidłowego rozwiązania

wszystkie jego decyzje są

problemu.Widzimy więc,

słuszne (w myśl powiedze-

że szachy to nie tylko wyra-

nia, że nie ma na świecie

nowana rozrywka intelek-

szachisty który wygrałby

tualna, ale także ogromna

wszystkie swoje partie).

inwestycja w umysły dzieci.

Dzięki temu obiektywiz-

Edukacja przez s z ac hy w s zk o le w nawiązaniu do nowej podstawy programowej dla klas 1-3

mowi wzrasta szacunek

Jak najprościej określić rolę

w ten sposób cechy umysłu

szachów w kształceniu?

i charakteru objawiają

Szac hy to narzędzie

się nie tylko przy szach-

stymulujące rozwój emoc-

ownicy. Efekty widać już

jonalny i intelektualny

we wczesnej edukacji

dziecka, kształtujące jego

dziecka. Objawia się to

osobowość i pozwalające

umiejętnością koncen-

na rozwój twórczego

tracji nad zagadnieniem,

potencjału, który drzemie

łatwością zapamiętania

do przeciwnika i samego siebie a sam potrafi stosować w życiu zasadę „fair play”.Wykształcone

20 17 . 11 . 08 I n d y wi dual iz ac ja p ra c y z u c zn ie m o ró ż nyc h p o t rze b ac h ed uk a c yj nyc h - 15 . 00 - 18 .4 5

grupy.

jako wersja desktopowa, Scratch jest

20 17 . 11 . 06 Wielo k i e run k ow a ak ty wn oś ć d zi ec k a w n owe j p o d st aw i e p r o g ra mowe j - 15 . 30 - 18 .3 0

20 17 . 10 . 21 Z ab ur ze n ia ze s p ec tr u m au t yz mu - po d s taw y teo ret yc z n e - 0 8. 3 013 . 45 20 17 . 09 .01 - N o wa p o ds tawa p ro g ra mowa z h i s to r ii i WO S dl a s z k ół p o d st awow yc h - 15 . 00 - 18 .0 0

20 17 . 11 . 17 - I m wc ześ n iej, t ym le p ie j - wc ze s ne roz p o z nawan i e z ab ur z eń ro z w o jo w yc h u d zi ec i w w ie k u p r z ed s z k o lny m i wc z es n o s z k o lnym - 15 . 00 - 19 .3 0 20 17 . 11 . 23 Sz al ony C hi ń c z yk , k a lig r am i in n e.. . n iek onwen c jo n al n a lek cj a p ow tó r ko wa z j. o b ce g o - g o d z. 15 . 00 - 17. 15

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

M ari a Koro niak - nauc z yciel k on sul tant

PY TANIA ZADAWANE SOBIE

b i eż ą c y m

n u me r z e

„Problemów Oświaty i

partnerstwo edukacyjne zawierane

zainteresowania. Chętnie biorą udział

przez szkołę z pracodawcami?

w projektach do nansowywanych

Wychowania” pytania

przez EFS np. Erasmus +. Wyjeżdżając

zadaje sobie Maria Koroniak, dyrektor

Ad. 1 Rozważając odpowiedz na

na praktyki zagraniczne, zawsze

Zespołu Szkół nr 4 w Lesznie, nauc-

pierwsze pytanie, przed moimi

godnie reprezentują swoje szkoły,a

zyciel konsultant w CDN w Lesznie.

oczami stają rzesze uczniów szkoły

ichumiejętności zawodowe są bardzo

Zapraszamy do lektury celnych uwag

zawodowej, których spotkałam na

wysoko oceniane przez instruk-

na temat problemów skupionych

swojej drodze. Część z nich miało

torów zagranicznych prowadzących

wokół szkoły zawodowej. Moje

wysoką samoocenę, , nieadekwatną

z nimi zajęcia. Czy więc są gorsi od swoich rówieśników z innych szkół? Z pewnością nie, tylko trzeba

Czy uczeń szkoły zawodowej to uczeń postrzegany jako gorszy?

im pomóc zobaczyć siebie z innej perspektywy.

życie zawodowe w przeważającej

do rzeczywistości, ale zdecydowana

Ad. 2 Z pewnością każdy rodzic

części związane jest z pracą w szkole

większość miała odmienne zdanie.

chce jak najlepszej przyszłości dla

zawodowej, kształcącej na pozio-

Skąd takie odczucia? Otóż od lat

swojego dziecka. Od lat w naszym

mie technikum i zasadniczej szkoły

pokutuje przekonanie, że w szkole

społeczeństwie tkwi przekonanie,

zawodowej ( od bieżącego roku jest

zawodowej uczą się ci, którzy mają

że to liceum jest drogą do lep-

to Branżowa Szkoła I stopnia).

problemy z nauką lub słabiej radzą

szego życia. Myślę, że w wielu przy-

sobie w szkole. To bardzo mylna

padkach jest to błędna diagnoza.

Pytania:

i krzywdząca opinia, bo wbrew

Na pewno dla każdego człowieka

1. Czy uczeń szkoły zawodowej to

pozorom uczniowie ci mają do

ważne jest, aby to co robi, robił z

uczeń postrzegany jako gorszy?

opanowania duży zakres materiału,

pasją. To dotyczy też wyboru ścieżki

2. Dlaczego część rodziców uważa,

ściśle związanego ze swoim

edukacyjnej młodego człowieka.

że jeżeli jego dziecko wybiera

zawodem, a ponadto, uczestniczą

Jeśli ma sprecyzowane zaintereso-

kształcenie zawodowe, to jest to jego

w zajęciach praktycznych w szkole

wania i chce wybrać technikum lub

porażką?

i u pracodawcy. Owszem, wielu

szkołę branżową I stopnia, to rodzice

3. Czy szkoła zawodowa i technikum

z nich nie radzi sobie z przed-

powinni go wspierać w tym wyborze,

przygotowują absolwentów zgodnie

miotami ogólnokształcącymi, ale

a nie przekonywać do liceum. Wszak

z potrzebami rynku pracy i jakie znac-

potra ą być mistrzami w zawodach,

dzisiejszy rynek pracy potrzebuje

zenie w kształceniu zawodowym ma

których się uczą. Mają swoje pasje i

dobrych fachowców, a system

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

edukacji pozwala na kontynuowanie

się partnerstwo edukacyjne zawarte

do dalszego uzupełniania i aktual-

nauki po szkole branżowej i techni-

przez szkołę z pracodawcami. Dzięki

izacji kwali kacji zawodowych, a

kum na studiach wyższych. Wiele

temu uczniowie mają bliższy kontakt

nawetkilkakrotnej, w ciągu całego

ważnych osób z życia publicznego i

z lokalnymi przedsiębiorstwami

życia, zmiany zawodu.

biznesu przebyło właśnie taką drogę.

i lepszą wiedzę na temat rynku pracy. Wspólnie organizowane konkursy,

Będą c

Drogi Rodzicu, nic więc nie stoi na

staże zawodowe, praktyki, projekty

zawodowego, zauważam, że

przeszkodzie Twojemu dziecku

edukacyjne to pozytywna promocja

ranga szkolnictwa zawodowego

w zdobywaniu kolejnych szczebli

kształcenia zawodowego.

rośnie, a uczniowie coraz

edukacji. Ale jeśli jego marzeniem

bl i s ko

k s z ta łceni a

częściej dokonują wyboru szkoły

jest być dobrym fachowcem, np:

Dziś pracodawcy wiedzą, że muszą

dającej konkretny zawód. Aby

mechanikiem samochodowym, cuk-

być bliżej szkół i chętnie włączają

na rynek pracy tra ali fachowcy

iernikiem czy fryzjerem, to pozwól

się w te wszystkie działania. Jedną

o umiejętnościach i profesjach,

mu pójść taką drogą. Zdecydowanie

z najlepszych form współpracy jest

na które jest zapotrzebowanie

lepiej być docenianym zdolnym cuk-

tworzenie tzw. klas patronackich.

na lokalnym rynku pracy, koniec-

iernikiem niż miernym inżynierem.

Ich idea polega na objęciu opieką

zne jest zaangażowanie praco-

A co chyba najważniejsze – każdego

wybranych klas przez dużą firmę

dawców w proces kształcenia

dnia wykonywać pracę nie z przy-

i współdziałanie w celu wykształcenia

p r z ys z ły c h

musem, ale z przyjemnością i pasją.

młodzieży.

Dynamika rozwoju gospodar-

p r a c o w n i k ó w.

czego, zarówno przemysłu jak Ad. 3 W swojej pracy wielokrotnie

Tajemnica sukcesu klas patronack-

i sfery usług, wymaga od uczest-

spotkałam się z tezą, że szkoła nie

ich to wzajemne zaspokojenie-

ników rynku pracy umiejętności,

przygotowuje absolwentów zgodnie

potrzeb partnerów. A jak to działa

które nie zestarzeją się wraz ze

z potrzebami rynku pracy. Jest w tym

w praktyce? A jak to działa w prak-

zmianami technologicznymi

stwierdzeniu trochę prawdy. Często

tyce? Stworzenie klasy patronackiej

czy społecznymi. Pracodawcy

młody człowiek wybiera kształcenie

wymaga zawarcia umowy między

oczekują od pracowników kom-

w zawodzie nie patrząc na rynek

placówką edukacyjną a pracodawcą.

petencji, które ułatwiają im pode-

pracy, ale na wybory swoich kolegów,

Następnie oczekiwania pracodawcy

jmowanie i wykonywanie zadań

panującą modę czy niewielki stopień

są uwzględniane przy tworzeniu pro-

zawodowych. Wśród kompe-

trudności zdobycia wykształcenia.

gramu nauczania dla klasy. W ramach

tencji tych ważne są nie tylko

To, że młodzież właśnie w ten

porozumienia kształceniepraktyczne

kompetencje

sposób dokonuje wyboru, to nie jej

odbywa się w całości u pracodawcy,

dla zawodu, ale również ogólne

wina. To my, dorośli, nie potra my

przy użyciu jego maszyn i materiałów.

i społeczne.

jej właściwie pomóc. Potrzebni są

Dodatkowo przedsiębiorstwa często

doradcy zawodowi, którzy pomogą

doposażają klasy patronackie

Podsumowując moje rozważania

wybrać właściwą drogę. Skuteczne

lub fundują stypendia uczniom.

o kształceniu zawodowym,

doradztwo zawodowe motywuje do

Z punktu widzenie młodego

przytoczę niezwykle cenne, moim

nauki i zapobiega nieprzemyślanym

człowieka najważniejsze jest to,

zdaniem, słowa Henre’go Forda,

decyzjom dotyczącym dalszej ścieżki

że najzdolniejsi absolwencimają

które brzmią: „Połączenie sił to

edukacji i kariery.

zagwarantowaną pracę w firmie

początek, pozostanie razem to

patronującej. Wiedza i umiejętności

postęp, wspólna praca to sukces”.

Ogromne znaczenie w kształceniu

zawodowe wyniesione ze szkoły

zawodowym ma stale rozwijające

powinny tworzyć solidnąpodstawę

specjalistyczne

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Edyta Zarem bs k a- M arcin iak - n auc z yc iel dorad c a meto dycz ny

O RETORYCE życie zawodowe. Jest niezbędna w

świat realny, bezpośrednie kon-

Uczenie retoryki to przyspos-

wielu sytuacjach o cjalnych oraz pry-

takty ze zróżnicowanymi odbior-

abianie do wypowiedzi sytu-

watnych. Na ogólną kompetencję

cami sprawiają trudność. Jeśli do

acyjnej, diagnozowania czyn-

posługiwania się językiem polskim

tego dodam, że słowa w komuni-

ników kontekstowych i wytwar-

– której kształcenie i doskonale-

katach coraz częściej są zastępowane

zania przekazu dobrze „skrojo-

nie jest, w świetle podstawy pro-

przez emotikony, stwierdzić należy

nego” dopotrzeb tej sytuacji

gramowej oraz kompetencji kluc-

oczywiście – kształcenie kompetencji

(nie tylko do potrzeb audy-

zowych, jednym z najważniejszych

wypowiadania się, rozmawiania,

torium, jak powszechnie się

zadań szkoły – składa się szereg

przekonywania, argumentowania

uważa).

umiejętności i dyspozycji rozwi-

wśród uczniów staje się istotnym

janych stosownie do etapu edu-

wyzwaniem dla nauczycieli nie tylko

kacyjnego. W zapisach podstawy

języka polskiego na każdym etapie

programowej wymagania z języka

edukacyjnym.Istotne jest bowiem

polskiego kilkakrotnie wskazują

to, iż retoryka uczy nie tylko tego, jak

na umiejętność wygłaszania

rozumieć potrzeby audytorium, ale

przemówień, powiązaną z tworze-

jak zbudować własną wiarygodność,

niem samodzielnej wypowiedzi

odkryć siebie jako mówcę, który

argumentacyjnej. To umiejętność

ma odwagę zaproponować audy-

etor yk a - sztuk a kom-

niezbędna, aby dziecko – młody

torium swoją wizję rzeczywistości.

ponowania i wygłaszania

człowiek, w dorosłej przyszłości, w

Konsekwencją edukacji retorycznej

tekstów przemówień - jest

różnych sytuacjach – zawodowych,

jest wówczas większa mobilność

kluczową umiejętnością popraw-

towarzyskich i rodzinnych – potra ł

interdyscyplinarna adeptów tej

nego i skutecznego posługiwania się

sprawnie, efektywnie zabrać głos

sztuki, umiejętność krytycznego

językiem polskim – tym ważniejszą,

przed szerszym audytorium.

myślenia, które w społeczeństwie

że mającą przełożenie praktyczne na

wiedzy jest niesłychanie potrzebne,

funkcjonowanie w różnych dziedz-

Współczesny uczeń rzadko wypow-

wreszcie kreatywność w poszczegól-

inach życia, a w Nowej podstawie

iada się na forum, często unika

nych dyscyplinach, z którymi reto-

programowejz języka polskiego

takich sytuacji, odczuwa stres przed

ryka wchodzi w trwałe związki.

elementy retoryki są realizowane

wystąpieniami publicznymi. Takie

jako obowiązkowe treści naucza-

blokady wynikają w głównie z tego, iż

W swej publikacji Retoryka i edu-

nia. Ma wpływ na sukces szkolny

częściej przebywają w rzeczywistości

kacja

ucznia, jego dalszą drogę edukacji,

wirtualnej, wśród bohaterów gier i

DACA zwraca uwagę na to, iż

AGNIESZKA BUDZYŃSKA-

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

uczenie retoryki to przysposabianie

sytuacyjnej, kontekstowej, to także

W efekcie takiego kształcenia na

do wypowiedzi sytuacyjnej, diagno-

tworzenie takiej wypowiedzi, która

lekcjach języka polskiego uczeń

zowania czynników kontekstowych i

ma dotrzeć do umysłu odbiorcy

powinien:

wytwarzania przekazu dobrze „skro-

zgodnie z intencją nadawcy. Retoryka

1) mieć świadomość tego, jak

jonego” dopotrzeb tej sytuacji (nie

jest obecna w każdym przypadku

rzeczywistość ukazywana jest w

tylko do potrzeb audytorium, jak

użytkowego i celowego użycia języka

języku i jak językoraz różne formy

powszechnie się uważa).To także

– stanowi jedno z podstawowych

przekazu wpływają na sposób

uczenie tworzenia wypowiedzi,

narzędzi komunikacyjnych,bowiem

postrzegania rzeczywistości(w

która ma dotrzeć do umysłu odbior-

jest nauką tworzącą „prawidłowe

tym istotne jest zwłaszcza uczenie

cyzgodnie z intencją nadawcy, co

reguły myślenia”, umożliwia

umiejętności dobierania słów, które

może wydawać się założeniem oczy-

porządkowanie myśli i sprawne

pozwalająadekwatnie wyrażać

wistym, alew praktyce realizacja tego

przekazywanie innym. Narzędzia

przeżycia);

założenia oczywista wcale nie jest.

retoryczne stałysię niezastąpione w

2) znać techniki komponowania

Skutki komunikacjibywają dalekie

sytuacjach, w których często trzeba

tekstów rozumianych jako świadomie

od zamierzonych (zwłaszcza w dobie

przekonywać do swoich racji i

uporządkowanyzbiór znaków, które

przekazów medialnych).Chcemy, aby

okazuje się, że sposób ujęcia tematu,

pełnią określoną funkcję i prowadzą

nas rozumiano, popierano, chwalono,

użyta argumentacja i sposób mówie-

do określonegocelu;

ale nie wiemy, jak to zrobićtrafnie.

nia decydują o sukcesie.

3) umieć korzystać ze zbioru środków,

Odpowiedzią (przynajmniej w sferze

strategii oraz technik perswazyjnych

uwarunkowań psychologicznych)jest

Retoryka, poza tym że jest sztuką

i argumentacyjnychw dochodzeniu

retoryka – retoryczny trening, który

o wysokim stopniu użyteczności

do wniosków, a więc znać mecha-

powinien rozpocząć się na etapie

społecznej, niesie ze sobą elementy

nizmy perswazji manipulacji, a także

szkolnictwaniższego, kiedy kształtują

psychologiczne i antropologic-

sposoby oddziaływania na ludzi.

się postawy społeczne i formuje

zne, bowiem kształci umiejętność

się profil psychologicznymłodego

wyrażania siebie, swoich przekonań,

Te oczekiwania zadecydowały o zor-

człowieka.

poglądów, zjednywania ludzi do idei.

ganizowaniu konkursu retorycznego

Nauczanie elementów retoryki na

„Ars bene dicendi”.

W komentarzu do nowej pod-

lekcjach języka polskiego powinno

stawy programowej języka pol-

być osadzone na dwóch larach. Z

Odbył się on 12 czerwca 2017 r.

skiego dr W. Kozak podkreśla: W

jednej strony, trzeba sięgać do trady-

w Zespole Szkół nr 4 w Lesznie.

nowej podstawie dodano jako

cji oratorsko-komunikacyjnej nauc-

Uczniowie wygłosili przemowy do

autonomiczną część obszaru III

zania retoryki (nastawionej na sztukę

40-osobowej widowni. Nie zabrakło

„Elementy retoryki”. Autorzy pod-

rozmowy oraz dialog obejmujący

emocji, tremy, nad którą potrafili

stawy programowej uznali, że

naukę słuchania, zadawania pytań,

zapanować, aplauzu zasłuchanej

znajomość retoryki pozwoli logic-

rzeczowego formułowania i odpier-

publiczności i uznania komisji

znie konstruować zdania, świadomie

ania argumentów itp.), z drugiej – do

konkursowej.

używać środków językowych,

tradycji retoryczno-kompozycyjnej

umiejętnie

argumentować,

(nauczania poprawnego w sensie

Zapraszam do udziału w kolejnej

prawidłowo wymawiać, intonować

gramatycznym, logicznego w sensie

edycji amatorów pięknego mówie-

i akcentować frazy językowe, czy

organizacjimyśli i odpowiedniego

nia, którzy chcą spróbować swych sił

wreszcie właściwie komponować

w sensie formalnym i stylistycznym

właśnie w takim konkursie.

swoją wypowiedź. Uczenie retoryki

wyrażania się).

to przysposabianie do wypowiedzi

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Agat a K a ro l cz yk- Koz y ra, n auc z yc iel j ęz yk a p o ls k i eg o, w I LO z O D im . T. Zana we Wsc h owi e

ŚWIĘTO NIEPODLEGŁOŚCI W SZKOLE PONADGIMNAZJALNEJ

oczątek roku szkolnego we

z Oddziałami Dwujęzycznymi

każdym razem pomocna dla nas była

wszystkich szkołach wiąże się

im. Tomasza Zana we Wschowie.

literatura polska, która inspirowała

nie tylko z przydziałem godzin,

Zadanie to należało do moich

zachęcała do działania. Należało

ale też dodatkowych zadań. Dla pol-

obowiązków niemalże przez dziesięć

znaleźć tylko właściwe dzieło, wybrać

onistów to głównie przygotowanie

lat, zatem trzeba było wykazać się

odpowiednie fragmenty i wystawić

oprawy artystycznej wielu świąt i

nie lada kreatywnością, by co roku

je na scenie.

uroczystości. Często, gdy opracowu-

zaprezentować oryginalny program.

jemy program z okazji tego samego

Wyzwaniem było też przygotowanie

Wśród inscenizowanych tekstów

święta kolejny raz, po kilku latach

takiej uroczystości, by młodzież lice-

znalazły się utwory najwybit-

zaczyna brakować nam pomysłów

alna się nią zainteresowała i obejrzała

niejszych polskich pisarzy XIX i XX

i szukamy inspiracji. Zdarza się,

w skupieniu.

wieku. Przez lata, na deskach szkol-

że chcąc zmienić dotychczasową

nej sceny wystawiłyśmy dwuk-

formułę akademii, przechodzimy z

Pracując w szkole średniej,

rotnie fragmenty „Dziadów” cz. III

poważnej, patetycznej w radosną,

wiedziałam, że mam do czynienia z

Adama Mickiewicza, fragmenty

multimedialną, idącą z duchem

wymagającą publicznością, dlatego

„Wesela” Stanisława Wyspiańskiego,

czasu. Co roku jednak pojawia się ten

odeszłam od tradycyjnej akademii

„Przedwiośnia” i „Syzyfowych prac”

sam problem: Co pokazać tym razem,

na rzecz spektaklu teatralnego. Przez

Stefana Żeromskiego oraz noweli

by było oryginalnie?

wiele lat prowadziłam wraz z drugą

„Gloria victis” Elizy Orzeszkowej.

polonistką, Barbarą Żyto, koło teat-

„Dziady” cz. III to jak wiadomo dzieło

Rocznica odzyskania niepodległości

ralne

„w ZANadrzu”, które było

wybitne i bardzo trudne, dlatego

to jedno z najważniejszych świąt

odpowiedzialne za przygotowanie

wystawiałyśmy je zawsze we frag-

w kalendarzu szkolnym, ponieważ

uroczystej akademii, dlatego bardzo

mentach, wybierając najistotniejsze

kształtuje postawy patriotyczne i

istotny dla nas był właściwy dobór

sceny. Pierwszy raz pokazałyśmy

uczy szacunku do historii ojczystej. Z

tekstu. Za każdym razem należało

scenę więzienną, wskazując na

tej okazji w wielu szkołach odbywają

jednak wyjść od tego, czym jest

martyrologię młodzieży polskiej.

się kocerty, wieczory poetyckie,

niepodległość. Starałyśmy się zatem

Dla podkreślenia tragizmu młodych

konkursy patriotyczne lub tradycyjne

pokazać, że o temacie tym można

Polaków w auli szkolnej stworzyłyśmy

akademie z wierszem i piosenką

mówić w różnorodny sposób – nie

klimat ponurej celi.

W poniższym artykule pragnę

tylko o samym momencie odzys-

podzielić się swoim wieloletnim

kania wolności, ale także o tym,

Zasłoniłyśmy okna szarym papierem,

doświadczeniem, związanym z

w jaki sposób doszło do upadku

a aktorzy wypowiadali swoje kwestie

organizacją akademii powiatowej

Rzeczypospolitej, jak próbowano

przy świecach, odgrodzeni od

z okazji Święta Niepodległości

odzyskać utraconą Ojczyznę, czy

widowni wielką kratą, wykonaną z

w I Liceum Ogólnokształcącym

wreszcie jakie były jej dalsze losy. Za

czarnej taśmy.

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

„Dziady”kolejny raz, wykorzystałyśmy

nawiązywały do tradycji ludowej

szkoły zajmowali „komuniści”, którzy

dwa fragmenty dzieła: Widzenie

zawartej w dramacie. Ponownie

w odpowiednim momencie wzięli

księdza Piotra oraz Salon warszawski,

jednak wykorzystałyśmy taniec

udział w mitingu.

które zaprezentowałyśmy w auli

chocholi. Podczas nałowej sceny

szkolnej, po dwóch stronach sceny.

aktorzy poruszali się w somnabulic-

Każda akademia była wyzwaniem

Chcąc wiernie oddać realia epoki

znym tańcu, przy dźwiękach chocho-

i miała bardzo uroczysty charakter.

i życia salonowego arystokracji,

lej muzyki. Scena ta miała pokazać,

Należy jednak podkreślić, że ważnym

wykorzystałyśmy meble stylizowane

że marazm nadal tkwi w narodzie.

elementem był komentarz historyc-

na te z wieku XIX oraz stroje w stylu

Odzyskanie niepodległości to nie

zny poprzedzający przedstawienie.

empire. W drugim końcu sceny nato-

tylko rok 1918, to także pierwsze lata

Wygłoszony przez nauczyciela his-

miast znajdował się klęcznik, przy

po wydarzeniach tamtego okresu.

torii Piotra Sobańskiego nie tylko

którym ksiądz Piotr rozmawiał z

Pisał o tym między innymi Stefan

wprowadzał w temat spektaklu,

Bogiem. W tle pojawiła się muzyka z

Żeromski w powieści „Przedwiośnie”.

ale przede wszystkim pozwalał

lmu Tadeusza Konwickiego „Lawa”

To dzieło zainspirowało nas, by

zrozumieć, jak ważny dla Polaków

oraz zdjęcia ukazujące historię Polski

pokazać, że odzyskanie wolności

jest patriotyzm. Nieodłączną częścią

od upadku Rzeczypospolitej do

było dopiero początkiem długiej

akademii była każdorazowo oprawa

czasów współczesnych.

drogi, która czekała na Polaków.

muz yczna, której podejmow-

Przygotowując kolejny program

ali się uczniowie naszego Liceum

Wielkim wyzwaniem było „Wesele”

artystyczny, zwróciłyśmy uwagę

pod opieką Elżbiety Machowskiej,

Stanisława Wyspiańskiego, które

na scenę przyjazdu Cezarego

prowadzącej Klub Piosenki „Solo”.

również wystawiłyśmy dwukrot-

Baryki do Polski, kraju przod-

Były to najczęściej pieśni i piosenki

nie. Jako pierwsze wykorzystane

ków, kraju nieznanego i obecgo.

o tematyce patriotycznej, często w

były sceny wizyjne z Aktu II oraz

W auli szkolnej pojawiło się błoto,

nowych aranżacjach. Dzięki temu

finał dramatu – taniec chocholi.

biało-czerwony szlaban, porozrzu-

wszystko tworzyło spójną całość.

Aktorzy występowali w krakows-

cane walizki. Na ekranie w tle było

Pomysłów na zorganizowanie aka-

kich strojach ludowych, a scenogra-

widać nadjeżdżający pociąg (kadr

demii z okazji Święta Niepodległości

a nawiązywała do tej, którą opisał

z lmu Filipa Bajona), a następnie

w szkole średniej jest wiele, a liter-

Wyspiański. Były atrapy ludowych

naszych aktorów „witających polską,

atura polska jest niewątpliwie ich

mebli, piękny wieniec dożynkowy,

wymarzoną ziemię” po przek-

skarbnicą. Warto na koniec zwrócić

obrazki świętych. Na scenie pojawiały

roczeniu granicy. Rozczarowaniu

uwagę, że przygotowując spektakl

się kolejno Osoby dramatu: Stańczyk,

Cezarego towarzyszył kolejny kadr

z wykorzystaniem przywołanych

Rycerz, Hetman, Upiór, a także zrobi-

z filmu Bajona – wizja szklanych

dzieł, pozwalamy młodzieży bliżej

ony ze słomy Chochoł.

do mów.

pr ze dst aw i en iu

zrozumieć zarówno historię Polski, jak

wykorzystane zostały jeszcze dwa

i lepiej zapamiętać lekturę. Nie wolno

Z racji tego, że „Wesele” to dramat

fragmenty powieści – wiec komu-

nam zapominać, że współczesny

uniwersalny, postanowiłyśmy

nistyczny oraz rozmowa Cezarego

uczeń głównie pamięta i umie

go wykorzystać ponownie, by

z Szymonem Gajowcem na temat

odtworzyć to, co zobaczył. Według

pokazać, że mimo upływu lat,

reform. Całość odbywała się na

mnie to także jeden ze sposobów na

podział społeczeństwa polskiego

trzech planach - przyjazd Cezarego

utrwalenie tego, o czym mówimy na

wciąż istnieje. Tym razem jednak

Baryki do Polski na scenie, spotkanie

lekcjach języka polskiego.

kostiumy były współczesne, by

Cezarego z Gajowcem przed sceną, a

podkreślić ponadczasowy charak-

wiec pośród widowni. Miejsca wśród

ter uworu. Tylko nieliczne elementy

zaproszonych gości oraz uczniów

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

J us tyna Kub ia k - Sz k o ła Po ds tawow a nr 2 w Le sz nie

NAD NIEMNEM, CZYLI WAKACJE POLONISTKI akacje to czas wyjazdów,

stąd na cokole zachował się napis w

na które zawsze czekamy

języku polskim.

szkolny. Lubimy lato, plażę i wodę, ale

Następnie byliśmy na dziedzińcu

pobliskich Bohatyrowicz, by pochylić

zaszczepione w dzieciństwie przez

Nowego Zamku, miejscu, które w

się nad grobem Jana i Cecylii, legend-

Rodziców ciekawością świata, część

historii Polski odegrało szczególną

arnych założycieli wsi i odwiedzić

wakacji przeznaczamy na zwied-

rolę. Tu bowiem w 1793 roku tar-

mogiłę powstańczą w pobliskim

zanie. W tym roku wybrałyśmy się

gowiczanie zwołali ostatni Sejm

lesie. Grób położony jest tuż przy

na Białoruś. Dlaczego tam? Trasa

Rzeczypospolitej i tu w 1795 roku

wąwozie ich imienia, stanowiącym

wyjazdu wydała nam się ciekawa.

Stanisław August Poniatowski -

pomnik przyrody, na którego dno

Nie rozczarowałyśmy się ani trochę.

ostatni król Polski - zrzekł się władzy

można zejść po drewnianych schod-

królewskiej.

kach. Dopiero teraz zrozumiałam,

i planujemy przez cały rok

Po zwiedzeniu Grodna ruszyliśmy do

Zwiedzanie zaczęliśmy od Grodna,

dlaczego opisy przyrody zajmują w

a w nim - domu Elizy Orzeszkowej,

Na dziedzińcu Nowego Zamku w

która cieszy się w tym mieście

Grodnie. Rozpościera się stąd piękny

niebywałą estymą, nie tylko z

widok na Niemen, po którym rejs

powodu swoich utworów literack-

stateczkiem wycieczkowym też

ich, ale również dlatego, że pomagała mieszkańcom Grodna w ciężkich chwilach np. po pożarze miasta. W domu przy ul. Rozkosz (dziś oczywiście Orzeszkowej) pisarka mieszkała do śmierci. Obecnie organizuje się tam cyklicznie “Salon pani Elizy”, aby omawiać jej twórczość, mówić o czasach, w których żyła, przypominać ludzi, z którymi się spotykała. Pisarka została pochowana na miejscowym cmentarzu. Niedaleko muzeum stoi pomnik Orzeszkowej. Jest to rzeźba z okresu międzywojennego,

miałyśmy przyjemność odbyć.

powieści Orzeszkowej tyle miejsca.

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Krócej tych pięknych miejsc opisać

wysokości, potężna wieża wznosi się z rodzicami, mając pięć lat. W muzeum

się nie da! Wokół kwitnące łąki, lasy,

na 25 metrów. Zamek w przeszłości zgromadzono podobno ponad

pola, wąwóz, rzeka, nieopodal wieś

gościł znamienite osobistości, między 7 tys. eksponatów i są to przedmioty

Miniewicze (podobno powieściowy

innymi dwukrotnie króla Władysława należące do poety (np. okulary) lub

Korczyn), w której przetrwał dworek,

Jagiełłę.

jego znajomych (np. Puttkamerów),

gdzie pisarka wypoczywała i pisała

meble z epoki, rękopisy, ale również

powieść “Nad Niemnem”. Tyle

Kolejny dzień poświęcony był 9 książek wydanych jeszcze za życia

kolorów, dźwięków, zapachów!

Mickiewiczowi. Pierwszy cel naszej Mickiewicza. Duże wrażenie robią

I niebo, o którym gdzieś przeczytałam,

wyprawy to Nowogródek, a tam ruiny niezliczone przekłady poezji na

że “rozsypało się nad Białorusią”.

zamku, w których podobno bawił się najróżniejszejęzyki świata. mały Mickiewicz, kopiec usypany

Mieszkańcy Miniewicz (niewielu

w latach dwudziestych XX w. m.in. Następny przystanek na trasie

już ich zostało) chętnie opowiadają

z ziemi z miejsc, w których przebywał naszej wyprawy to jezioro Świteź,

(po polsku, rzecz jasna) o ostatnich

poeta, i pomnik Adama Mickiewicza które zauroczyło nas tak samo jak

Bohatyrowiczach, potomkach Jana

oraz Kościół Farny, miejsce zaślubin Mickiewicza. Tym bardziej, że było

i Cecylii.

króla Władysława Jagiełły oraz upalnie i kąpiel w Świtezi była po chrztu Adama Mickiewicza. Do tego prostu niezwykłą przyjemnością.

A potem Stare Wasiliszki, miejsce

kościoła matka zaniosła go nieprzy- Tłum ludzi, którzy odpoczywali nad

urodzenia Czesława Niemena. Mały

tomnego i modliła się pod obrazem “brzegiem cichej Świtezi wody”,

domek otoczony dużym ogrodem

Matki Boskiej Ostrobramskiej (“gdy w ogóle nam nie przeszkadzał.

i sadem. W 2011 r. w opuszczonym

od płaczącej matki pod Twoja opiekę

i zrujnowanym domu, w którym

ofiarowany martwą podniosłem Dwa następne dni spędziliśmy

wychowywał się Czesław Niemen

powiekę...” - napisał potem). Następnie w stolicy Białorusi - Mińsku. Miasto

grupa zapaleńców stworz yła

zwiedzaliśmy dworek Mickiewiczów urzekło nas ilością zieleni, zbiorników

muzeum, którego dyrektorem został

w Zaosiu, gdzie poeta zamieszkał wodnych, obiektów sportowych i

WładzimirSianiuta. Zgromadzono meble z lat pięćdziesiątych XX w. Oryginalne są piece i kredens oraz lusterko w pokoiku przylegającym do kuchni. Udało się też zdobyć pianino, gitarę i gramofon używane podczas trasy koncertowej artysty po Białorusi. Na ścianach wiszą plakaty i kopie archiwalnych zdjęć z życia muzyka i jego rodziny. Słuchamy ciekawych opowieści, a w tle pobrzmiewają piosenki Cz. Niemena. Następnym miejscem, które odwiedziliśmy była Lida, a w niej imponujący zamek Jego rozmiary robią wrażenie - czworobok murów ma 340 metrów długości i do 15

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

I wo na R atajewsk a - Zes pó ł Sz k ół n r 2 w Les zni e niebywałą

czystością.

Kolejny dzień to wizyta w Nieświeżu i

bazę noclegową i

Monumentalne budynki i pomniki

zwiedzanie znajdującego się na liście

Smakoszom polecamy białoruski

(m.in. Lenina), przepięknie odnow-

światowego dziedzictwa UNESCO

specjał - draniki oraz barszcz i pyszne

ione kościoły i cerkwie również

wsp aniałego renesansowego

lody!

zwracają uwagę turystów. Nas

zamku - siedziby rodu Radziwiłłów

zachwyciła nowoczesna Biblioteka

do 1939 r. oraz kościoła Bożego

Uczestniczki i uczestnicy wyciec-

Narodowa, która zwłaszcza wiec-

Ciała z XVI w - pierwszej barokowej

zki zwrócili uwagę na niezwykłą

zorem wygląda jak oszlifowany

budowli Rzeczypospolitej z kryptami

dbałość o estetykę otoczenia. Z zach-

diament, a miejscowi pieszczotli-

grobowymi rodziny książęcej (spoc-

wytem i jednocześnie z zazdrością

wie nazywają ją “chupachupsem”.

zywa tam podobno 102 członków

patrzyliśmy na czyste ulice, fasady

Miałyśmy możliwość zobaczenia

rodziny). Właśnie w Nieświeżu w

domów bez śladów napisów i graf-

Mińska z dwudziestego trzeciego

XVI w. Szymon Budny przetłumaczył

ti, fantazyjne klomby i kwietniki,

piętra biblioteki, gdzie znajduje się

na język polski Biblię, a w okresie

idealnie przystrzyżoną trawę, rozma-

taras widokowy.

międzywojennym bywał tu Józef

itych kształtów ławki parkowe, latar-

Piłsudski i rozmawiał z ziemianami.

nie, pomysłową małą architekturę.

Nasza przewodniczka zawiozła nas

żywieniową.

Wygodzie i bezpieczeństwu pieszych

także do miejsca na krańcach Mińska

Następny przystanek to Mir, a w nim

oraz kierowców służą liczne sekund-

zwanego Kuropaty, w którym

również przepiękny zamek z listy

niki na skrzyżowaniach. Zielone

odkryte zostały masowe groby ludzi

UNESCO - także siedziba Radziwiłłów.

światło świeci się nawet 70 sekund,

rozstrzelanych przez NKWD w latach

I ten zamek jak poprzedni został sta-

więc piesi spokojnie i bez pośpiechu

1937–1941. Podobno może tam być

rannie odrestaurowany. Leży nad

przechodzą przez wielopasmowe

pochowanych od kilkudziesięciu do

malowniczym jeziorem, a otoczony

jezdnie.

nawet kilkuset tysięcy o ar. Niewiele

jest parkiem.

zostało zidentyfikowanych. Dziś

Z okien autokaru zachwycaliśmy się

w tym miejscu znajdują się drewn-

W drodze do Polski zwiedziliśmy

urodą mijanych miejsc, ponieważ

iane krzyże - różnej wielkości, roz-

jeszcze miasteczko Kobryń, gdzie zna-

pola widzenia nie zasłaniały bill-

mieszone na ogromnym obszarze

jduje się grób rodziny Mickiewiczów,

boardy. Jest ich po prostu bardzo

wzdłuż przebiegającej obok drogi

oraz Brześć, w którym zobaczyliśmy

mało, a te, które postawiono, dotyczą

szybkiego ruchu. Robią wstrząsające

monumentalną Twierdzę Brzeską.

spraw społecznych, ważnych dat lub

wrażenie.

deklarują miłość do własnego kraju. Przyznajemy, że nasza wiedza o

W Mińsku również nie zabrakło pol-

Białorusi nie była imponująca.

Osoby “wcześniej urodzone” miały

skich akcentów. Byliśmy m.in. pod

Przykro było usłyszeć w polskich

okazję odświeżyć swoją znajomość

pomnikiem Stanisława Moniuszki,

księgarniach, że nie mają w ofercie

języka rosyjskiego, który ma taki sam

który urodził się niedaleko Mińska, w

przewodników po tym kraju. Tym

status prawny jak język białoruski.

miasteczku Ubiel. Mieliśmy też okazję

większe było nasze bardzo pozyty-

usiąść na ławeczce Ogińskiego i

wne zaskoczenie! Nasz wschodni

Na życzliwe wspomnienie zasługują

wysłuchać jego sławnego poloneza

sąsiad okazał się przyjazny turys-

też nasze sympatyczne i kompe-

“Pożegnanie ojczyzny”.

tom - ma porządne drogi, znakomi-

tentne przewodniczki Białorusinki,

cie utrzymuje zabytki, oferuje dobrą

które mówiły piękną polszczyzną

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

czasem okraszoną uroczymi frazami , np. “śniadanie będzie serwerowane”, “miasto zbombowano”, “ w stanie niezapłakanym”... Jesteśmy przekonane, że Białoruś czeka na turystyczne odkrycie, gdyż ma do zaoferowania naprawdę dużo - ciekawą, bogatą i różnorodną kulturę, piękno natury oraz sympatycznych mieszkańców. Warto poznać ten bliski geogra cznie i ciągle niedoceniany kraj!

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Ba rb a ra Wa ld ma n - na uc z yci elk a Z SS w Lesz n ie, d or adca metod ycz ny w z ak res ie ksz ta łceni a sp ec jal n ego

WYWIAD Z IWONĄ KOCIOŁEK ALTERNATYWNE I WSPOMAGAJĄCE METODY PRACY Z UCZNIEM ZESPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI

owe przepisy oświatowe

I.K.: Alternatywne i wspomagające

Nie mają możliwości, aby wyrazić

związane z wprowadzaną

metody komunikacji komunikacji

swoje potrzeby, myśli, uczucia. Przez

reformą, zobowiązują nauc-

(ang. Augmentative and alterna-

co nie mogą w pełni nawiązać kon-

zycieli do wspomagania uczniów

tivecommunication - dosłownie

taktów międzyludzkich - są niez-

ze SPE przez stosowanie alternaty-

wspomagająca i alternatywna komu-

rozumiani nawet przez osoby

wnych metod komunikacji (AAC).

nikacja, AAC) – są to wszelkie działania

najbliższe. Taki stan powodował

Dla wielu szkół i nauczycieli jest

mające na celu umożliwienie poro-

frustrację i obniżenie wiary we

to nowość, myślę więc, że prezen-

zumiewania się osobom, które nie

własne możliwości, często prowadził

towany wywiad z Panią Iwoną

posiadają umiejętności mowy, bądź

do zaburzeń w zachowaniu.

Kociołek, neurologopedą pracującą

posługują się mową w ograniczony

Uczniowie ci potrzebowali nowych

w Zespole Szkół Specjalnych im.

sposób. Zamiast wypowiadanych

oddziaływań, dlatego też zaczęto

Janusza Korczaka w Lesznie, wyjaśni

słów i zdań mogą one używać

wprowadzać im pozawerbalne

wątpliwości i zachęci do dalszego

znaków graficznych (zdjęć, obraz-

sposoby porozumiewania się, które

doskonalenia.

ków, symboli gra cznych, etykiet z

stałyby się dla nich substytutem

wyrazami, pisma obrazkowo-wyr-

mowy werbalnej. Dzięki temu mogą

azowego), znaków manualnych

dokonywać wyborów, podejmować

(gestów) lub znaków przestrzenno-

decyzje, pytać, opowiadać, wyrażać

dotykowych (np. przedmiotów).

myśli i uczucia – pokonywać bariery

W ZSS w Lesznie alternatywne metody komunikacji stosuje się już od lat. Pani Iwona Kociołek była inicjatorką powstania zespołu nauczycieli AAC i jest jego liderem.W2014 roku szkoła zdobyła główną nagrodę w ogólnopolskim konkursie MEN:Szkoła przyjazna dla każdego, w kategorii Innowacje dla dobra ucznia.

w porozumiewaniu się i stawać się Dlaczego zainteresowała się Pani

osobami niezależnymi.

alternatywnymi i wspomagającymi metodami komunikacji?

Kto jest użytkownikiem alternatywnych i wspomagających metod

I.K.:Od kilku lat do naszej szkoły

komunikacji?

uczęszczają uczniowie, którzy mimo Pani Iwono, proszę wyjaśnić czym są alternatywne i wspomagające metody komunikacji I.K.:

intensywnej terapii logopedycznej

I.K.: Metody te przeznaczone są

nie są wstanie nauczyć się porozumi-

dla osób z ciężkimi zaburzeniami

ewania werbalnego, bądź kontakt

w porozumiewaniu się.Są to m.in.

ten jest bardzo ograniczony.

osoby z zaburzeniami ruchowymi (np. mózgowe porażenie dziecięce),

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

chorobami genetycznymi, osoby

I.K.: Często dzieci niemówiące

oparta jest na szczegółowym pozna-

po urazach mózgu oraz dzieci, które

przejawiają zachowania trudne

niu dziecka. Opracowujemy diagnozę

mają znaczne opóźnienia w rozwoju

– krzyczą, płaczą, są agresywne

funkcjonalną każdego ucznia, w

mowy werbalnej.

lub wycofane, jakby „nieobecne”.

której ocenia się umiejętność poro-

Brak systemu do porozumiewania

zumiewania się dziecka, określa

Niektóre osoby twierdzą, że wprow-

się może zaburzyć ogólny rozwój

jego zachowania komunikacyjne

adzanie mowy zastępczej – komuni-

dziecka. Zdolność komunikowania

i system motywacji oraz strategię

kacji alternatywnej zaburza rozwój

się ma istotny wpływ na nasz

oddziaływań. Strategie terapeutyc-

werbalnego porozumiewania się.

rozwój i w znacznym stopniu decy-

zne tworzone są przez terapeutów

Co Pani o tym myśli, jakie jest Pani

duje o jakości naszego życia. Dzięki

do każdego poziomu umiejętności

zdanie?

niej poznajemy siebie i otaczającą

porozumiewania się, dlatego też

rzeczywistości, porządkujemy świat

nauczyciel samodzielnie tworzy

I.K.: Pogląd ten jest błędny, czego

poprzez nazywanie przedmiotów,

szereg pomocy dydaktycznych.

dowodzą liczne badania. Nauka

zjawisk, zdarzeń, określanie ich cech

mowy werbalnej i pozawerbalnej,

i relacji zachodzących między nimi.

Dlaczego nauczyciele tworzą samo-

w tym AAC, prowadzona powinna

Umiejętność porozumiewania się jest

dzielnie pomoce dydaktyczne , kiedy

być równolegle. Jestem logopedą

kluczowym czynnikiem warunkujący

na rynku jest tyle „gotowców”?

i w uzasadnionych przypad-

relacje społeczne.

kach stosuję także alternatywne i

I.K.:Każde dziecko jest na innym

wspomagające metody komunikacji.

Szkoła, w której Pani pracuje jest

poziome umiejętności porozumi-

Na podstawie swojego wieloletniego

placówką, która została wysoko oce-

ewania się. Jedne dzieci mają tylko

doświadczenia mogę stwierdzić,

niona przez MEN oraz Kuratorium

problem z mową czynną – nie

że AAC nie opóźnia mowy wer-

Oświaty w Poznaniu za wprowad-

potrafią wymówić słowa, ale ich

balnej, ale ją przyspiesza.Stosuję u

zanie innowacyjnych rozwiązań –

poziom rozumienia jest prawidłowy.

dzieci z opóźnionym rozwoju mowy

alternatywnych metod pracy. Jak

Inne nie mówią i rozumieją tylko

komunikację wspomaganą, aby

wygląda terapia z zastosowaniem

proste wypowiedzi słowne . Jeszcze

mogły porozumiewać się z otocze-

AAC w praktyce?

inne nie mówią i nie rozumieją

niem mimo że jeszcze nie potra ą

mowy. Są osoby, które chcą się

mówić. Z czasem, gdy usprawnią

I.K.: W naszej szkole został powołany

komunikować i są osoby, które nie

motor ykę narządów mowy i

Zespół AAC, w którego skład

wykazują potrzeby kontaktu z drugą

wykształcą percepcję słuchową

wchodzą neurologopedzi, logopeda,

osobą. Terapeuta do wszystkich

zaczynają porozumiewać się wer-

psycholog i terapeuci zajmujący się

powinien dotrzeć, a dotrze wtedy,

balnie. Cel oddziaływań terapeutyc-

wprowadzaniem systemu komuni-

kiedy dostosuje pomoce dydakty-

znych obu terapii powinien być taki

kacji wspomaganej. Zapraszamy na

czne i metody pracy do preferencji

sam – skuteczne porozumiewanie się

szkolenia i warsztaty specjalistów z

danego odbiorcy, czyli dostosuje

z otoczeniem.

wiodących ośrodków zajmujących

zabawę do zainteresowań danego

się terapią AAC z całej Polski, aby

dziecka. Niekiedy zabawa, która

b ra k

poznać ich sposoby pracy. Dużo

jest bardzo atrakcyjna dla dziecka

umiejętności mówienia budzi

korzyści dały nam szkolenia superwiz-

spostrzegana jest przez dorosłego

frustrację. Dlaczego?

yjne, na których omawialiśmy poszc-

za bezwartościową.

Pow ie d z i ał a

Pa n i ,

że

zególne przypadki osób z zaburzeniami komunikacyjnymi. Nasza praca

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Jakie najdziwniejsze zabawy Pani prowadziła ucząc komunikacji alternatywnej? I.K.: Oj, tych zabaw było sporo. Przypomina mi się terapia Karolinki. Spośród proponowanych zabaw wybrała latarkę. Siedziałyśmy 2 godziny w ciemnym pokoju i oglądałyśmy świat oświetlając przedmioty latarką. Dziewczynka w tym czasie uczyła się znaczenia znaków graficznych „jeszcze” i „koniec” i tworzenia wypowiedzi typu „ja chcę misia” lub „ja chcę piłkę”. Niby nudna zabawa, ale Karolinka był szczęśliwa. Dokonywała wyboru, co chce robić mimo to, że była całkowicie unieruchomiona. Ruszała samodzielnie tylko gałkami oczu, wskazując odpowiedni symbol graficzny znajdujący się na tablicy komunikacyjnej. Tej radości w jej oczach nigdy nie zapomnę. Czy AAC jest znaną metodą stosowaną w szkołach, czy to nowość? I.K.: W szkołach specjalnych , na szczęście jest teraz większa świadomość możliwości terapii osób z zaburzeniami. Niestety bywa, że szkoły deklarują, że stosują metody AAC, a w rzeczywistości ograniczają się tylko do planu aktywności. . Dzieci nie posiadają osobistych pomocy komunikacyjnych, dzięki którym mogłyby wyrażać swoje potrzeby, uczucia. Natomiast w szkołach ogólnodostępnych, w których uczy się wielu uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, metody

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

alternatywnej komunikacji znane i

I.K.: Są rodzice którzy wykorzystują

Uczniowie objęci terapią z zastoso-

stosowane są bardzo rzadko.

komunikacją AAC poza sytuacjami

waniem AAC stają się bardziej samo-

szkolnymi, a są też tacy, którzy tego

dzielni, zmniejsza się ich poczucie

Osobiste pomoce komunikacyjne –

nie robią. Wiele dzieci - użytkowników

niepełnosprawności, odrębności -

co to takiego?

systemów komunikacji alternaty-

pozwala im to poczuć się osobami

wnej osiąga niższy do potencjalnego

pełnowartościowymi.

I.K.: Są to tablice i książki komu-

poziom osiągnięć w porozumiewaniu

nikacyjne dla poszczególnych

się, ponieważ osoby z najbliższego

Podniesienie jakości komuni-

użytkowników AAC. Słownictwo

otoczenia nie dostrzegają ich

kacji tych osób oznacza lepsze zro-

dobierane jest indywidualnie

umiejętności porozumiewania się.

zumienie świata, tego co dzieje się

dla ucznia i dostosowane jest do

Aby temu przeciwdziałać terapeuci

wokół nich, możliwość wyrażania

jego zainteresowań i potrzeb. W

AAC organizują zajęcia otwarte dla

własnych potrzeb oraz wyższy

doborze słownictwa uczestniczą

rodziców, podczas których mogą oni

stopień aktywności. Dostarczanie

także rodzice i opiekunowie dzieci

nauczyć się jak w optymalny sposób

alternatywnego sposobu komuni-

objętych terapią. Oczywiście ucznio-

porozumieć się z dzieckiem.

kacji dzieciom niemówiącym lub z

wie na zajęciach uczą się korzystania

ograniczeniami mowy w znaczny

z tych pomocy. Samo dostarczenia

Mam nadzieję, że alternatywne i

sposób podnosi jakość ich życia,

narzędzia do porozumiewania się

wspomagające metody komuni-

powoduje, że będą oni w stanie w

nie oznacza , że dziecko będzie go

kacji zostaną wreszcie powszech-

pełniejszym stopniu nim sterować, a

używało. Trzeba je tego nauczyć.

nie stosowane i nikogo już nie

co za tym idzie wzrośnie ich poczu-

będzie dziwić, że porozumiewać się

cie równości i szacunku dla samego

można w różny sposób przy pomocy

siebie.

W jaki sposób?

gestu, symbolu gra cznego, czy też I.K.:Sposobów jest wiele. Terapia

przestrzenno-dotykowego.

opiera się głównie na zabawie. Terapeuci kreują różne rozwiązania.

Czy może Pani podsumować

Bardzo dziękuję za rozmowę

Bawią się wykorzystując sytuacje,

naszą rozmowę wymieniając

Barbara Waldman

aby uczyć komunikowania się. Są

korzyści stosowania alternaty-

Nauczycielka ZSS w Lesznie

to zabawy np. w robienie zakupów,

wnych i wspomagających metod

Doradca metodyczny w zakresie

ubieranie lalki, we fryzjera i uczą się

komunikacji?

kształcenia specjalnego

porozumiewać przy pomocy mowy zastępczej. Nauczyciele także samo-

I.K.: Terapia z zastosowaniem alter-

dzielnie tworzą książki do czyta-

natywnych i wspomagających

nia uczestniczącego i tablice tema-

metod komunikacji nie tylko rozwija

tyczne, które uczą dzieci nowych

możliwości komunikacyjne, ale także

symboli graficznych i manual-

oddziałuje na inne sfery: zwiększa

nych oraz umiejętności budowania

motywację i chęć do komunikacji,

dłuższych wypowiedzi. Treść tych

stymuluje do kontroli pozycji głowy,

książek oczywiście jest dobrana do

ruchów rąk, pozytywnie wpływa na

zainteresowań użytkownika.

poziom skupienia ucznia, normalizuje systemy zmysłowe oraz pomaga

Czy rodzice uczniów z niemówiących z wami współpracują?

w rozwijaniu kontaktów społecznych.

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Ba rb a ra Wa ld ma n - na uc z yci elk a Z SS w Lesz n ie, d or adca metod ycz ny w z ak res ie ksz ta łceni a sp ec jal n ego

WY WIAD Z TOMASZEM JURGĄ ALTERNAT Y WNE METODY WSPOMAGANIA UCZNIÓW ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI  TERAPIA EEG BIOFEEDBACK Zespole Szkół Specjalnych im. Janusza Korczaka

P anie Tomaszu, proszę powiedzieć co to jest terapia

w Lesznie stosowanych jest wiele alternaty-

biofeedback?

z nich jest terapia EEG biofeedback, którą od kilku lat prow-

T.J.: EEG Biofeedback jest metodą neuroterapii, która wpływa

adzi psycholog Tomasz Jurga. Ponieważ metoda ta cieszy

na stan psycho zjologiczny organizmu. Biofeedback oznacza

się coraz większym zainteresowaniem szkół i nauczycieli,

biologiczne sprzężenie zwrotne. Pozwala osobie trenującej

proponuję Państwu rozmowę z nim.

kontrolować funkcje zjologiczne, które wcześniej były poza

wnych metod wspomagania uczniów. Jedną

świadomą kontrolą. Uświadomienie sobie własnych procesów psycho zjologicznych oraz świadoma nad nimi kontrola ma podstawowe znaczenie psychologiczne w pracy. Najogólniej mówiąc metoda biofeedback wykorzystuje mechanizm biologicznego sprzężenia zwrotnego w celu wpływania na pracę swoich fal mózgowych. W treningach wykorzystuje się wysokie możliwości regulacyjne oraz plastyczne mózgu. Terapia EEG biofeedback jest to przede wszystkim praca z osobą trenującą, z jej „falami EEG” przy wykorzystaniu komputerowego aparatu do rozpoznawania fal mózgu oraz do generowania sprzężenia zwrotnego za pomocą gier. Jest metodą uczenia się opartą na warunkowaniu instrumentalnym oraz klasycznym. Badany wzmacniany nagrodą (punkty w grze) uczy się funkcjonować na optymalnym zakresie fal. Jaka jest historia biofeedbacku? T.J.:Pierwszy raz metoda biofeedback została zastosowana w Stanach Zjednoczonych w 1958 roku. Była wykorzystywana w ośrodku badań kosmicznych NASA. Mamy też polski wkład w rozwój biofeedbacku. Profesor Tadeusz Budzyński jest autorem nieinwazyjnej metody biofeedback opartej na wykorzystaniu instrumentalnego warunkowania w samoregulacji napięcia mięśniowego (EMG biofeedback). Koniec lat

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

80-tych oraz początek 90 lat XX wieku to

T.J.: Treningi są wskazane dla osób m.in.

intensywny rozwój EEG biofeedbacku.

z nadpobudliwością psychoruchową,

zrozumienie i cierpliwość.

obniżonym nastrojem, stanami

Dziękuję za rozmowę

Jakie zmienne wpływają na czynność

lękowymi, stanami podwyższonego

Barbara Waldman

bioelektryczną mózgu?

poziomu stresu, dysleksji, dysgrafii, zmęczenia, wypalenia, zaburzeń zach-

T.J.:Wzorzec czynności mózgu zmienia

owania, z zaburzeniami snu, autyzmu,

się wraz z wiekiem, uzależniony jest

zespołu Aspergera.

od czynników zewnętrznych oraz wewnę tr znych -

fiz jol og ic znych.

Ilu uczniów objętych jest terapią EEG

Zaburzenie wzorca czynności mózgu

BFB w ZSS w Lesznie oraz jakie są efekty

wynikające z zakłóceń regulacji neuro-

pracy z tymi uczniami?

fizjologicznej stwarza potrzebę skonstruowania treningów mających na celu

T.J.:Treningi EEG BFB obejmują

powrót do wzorca czynności mózgu.

w roku szkolnym około 10-ciu uczniów. Treningi podporządkowane są pracy

W pracy z jakimi uczniami metoda EEG

mającej na celu wydłużanie czasu oraz

biofeedback jest najbardziej efektywna?

jakości koncentracji uwagi uczniów. Wspomagają procesy kompensacji

T.J.: Metoda jest najbardziej skutec-

napięć psycho zycznych oraz sposoby

zna w przypadku osób z zaburzeniami

radzenia sobie z sytuacjami trudnymi.

wynikającymi z dysfunkcji mózgu.

EEG BFB wzmacnia również procesy

Dysfunkcje mózgu w konsekwencji

relaksacyjne. W pracy z kilkoma ucz-

prowadzą do zaburzeń funkcji poznaw-

niami szczególny nacisk kładziony jest

czych- koncentracji uwagi, pamięci.

na obniżanie stopnia reaktywności.

Biofeedback wspomaga osoby z zaburze-

W tych przypadkach wyniki są najlep-

niami uczenia się, emocjonalnymi oraz

sze. Efektywność treningów rozłożona

zaburzeniami zachowania. Możemy tą

jest w czasie. Czasami wymagana jest

metodę wykorzystywać także w celu

duża ilość spotkań aby rezultaty były

polepszenia pracy fal mózgowych i tym

widoczne w przebiegu funkcjonowania

samym zwiększenia efektywności pracy

ucznia. Stopień efektywności treningów

mózgu. Co warto podkreślić biofeed-

uzależniony jest również od motywacji

back jest również dla osób chcących

oraz pracy ucznia podczas treningu.

poprawić swoje możliwości psychozjologiczne. Dobre samopoczucie w trakcie treningu i świadomość kontroli

Czy uczniowie chętnie uczestniczą w terapii, czy może boją się badania?

nad pracą własnego mózgu przekłada się na ogólny wzrost kompetencji psy-

T.J.: Uczniowie chętnie przychodzą

chologicznych badanego.

na zajęcia terapeutyczne. Nie boją się badania, bo dla większości to

Czyli w jakich zaburzeniach treningi te

zajęcia komputerowe z dodatkowym

mają zastosowanie?

oprzyrządowaniem, atrakcja. Jeśli uczeń odczuwa lęk, to nic na siłę, wystarczy

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Wo j ci ec h Mo r aw s k i – wic ed yrek to r I L ic eum O g ó l n o k sz t a łc ąc e i m. O. K o l b erg a w Ko ś ci a nie

SPOTKANIE Z KAROLEM WÓJCICKIM

i z y ty os ob owo ści św iata nau k i i kul tu r y n a s ta łe ju ż w pi sał y si ę w k a lend ar z w ydar zeń I Liceu m O g ól nok sz tał cącego im. Osk ar a Kol b erg a w Kośc ia nie. W cz wa r tek , 7 w rześ nia 201 7 r. k olejna w yj ątk ow a os oba o dwi edzi ła „ KOL BER GA” - ty m razem był to go ść, k tó r y

z pewn o ści ą wz ni ósł w sz ys tk ic h słuch ac z y p ona d z iemię – pas jo n at i p o pul ar yzato r a stro nomii K a rol Wó jc ic k i . W róż nych źr ódła ch p rezentowany jes t ja ko: pas jo nat nocn eg o ni eba , dz ienni k ar z nauk ow y, p rezenter tel ew iz yj ny, a t ak że t wó rc a n ajw ięk szeg o w Po lsc e as tro n omi czn eg o fanp age „ Z g ło wą w g wi azdac h” n a Facebo ok u.

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

K a ro l Wó jc i c k i n a c o d z i eń p r z em i e r z a ś w i at w p o s z u k i w a n i u n a j p i ę k n i e j s z y c h z j a w i s k a s t ro nomicznych tak ich jak całkowite zaćmienia Słońca cz y zor za polar na. Prz ynajmniej jedną noc w miesiąc u spędza pod najciemniejsz ym, bieszcz a d z k i m n i e b e m fo to g r a f u j ą c D r o g ę M l e c z n ą . Jedno c ześn ie uw ie lb ia l eżeć na tar asi e u s ieb ie w domu, wypatrując sypiąc ych z nieba meteorów. Zorganizował najwięks ze na świecie wspólne ob ser wac je no cnego nieb a (po nad 12 t ys. os ób ) or az wi ele i nnych im prez pop ula rn o naukow ych. Wsp ó łp racow ni k „G aze t y Wy bo rczej ”. Prow adz i ł programy popularnonaukowe na antenie D i s c o v e r y S c i e n c e i T V N Tu r b o . N a u c z y c i e l astronomii w szkole podstawowej Eurek a. W latac h 2008- 2016 z wiązany z Centr um Nauk i Kop er ni k w Wa rsz awi e. K arol Wój cic k i z aprezentował w yk ład pt. „W s z y s c y j e s t e ś m y a s t r o n o m a m i ”, w k t ó r y m z a c h ę c a ł d o z a i n t er e s o w a n i a p r o j e k t a m i o b y w at e l s k i m i z z ak r e s u a s t ro n o m i i . Pr z e k o ny wa ł Kol be rg owic zów, że k ażd y może zos ta ć w ie lk im odk r y wcą, naukowcem… potr zebne są t ylko c h ę c i , m o t y wac j a i z ap a ł ( a t yc h ce ch p r zec i e ż U c z n i o m K O L B E R G A n i e b r a k u j e ! ) . Te r m i n y a s t r o n o m i c z n e , m . i n . c z a r n e d z i u r y, p u l s a r y, w yk res y j asn o śc i g wi az d… cz y p r zemyśl eni a nt. Ś MI EC EN IA ( s i c! ) ŚWI AT Ł EM były p re zento wa ne p r z ez n as z eg o G o ś c ia z w i el k ą p as j ą, en e rg ią i zaang ażowan iem. Każdy z pewnośc ią zap amiętał b a r w n e p o ró w n a n i a , n p. K o m e t y s ą j a k k o t y – mają d ługie o gony i c ho dz ą w ła snymi drog ami, i ci ek awe po pul ar no nauk owe o pow ieś c i. To b y ł o b a r d z o e n e r g e t y z u j ą c e i d y n a m i c z n e s p o t k a n i e, k t ó r e z a c h ę c i ł o d o a k t y w n e j p r a c y k aż deg o p asj o nata (b ez wz gl ęd u na po s i ada ne i nk li nacj e). W Kościanie na wsz ystkich miłośników astronomii czek a wspaniałe i jedyne w swoim rodzaju obserwatorium astronomiczne w Wież y Ciśnień… także z KO ŚCI A NA - Z SE RC A WI E LKO POLSKI - m ożemy s p o j r z e ć W S E R C E W S Z E C H Ś W I ATA . D o c z e g o za chęc amy!

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Anna Jagła - Szkoła Podstawowa im. M. Konopnickiej Miejska Górkai edukacji wczesnoszkolne

O PROGRAMIE PRZYJACIELE ZIPPIEGO

rzyjaciele Zippiego to program,

Program składa się z 6 części:

Pełen uczuć- opowiadanie 1.

radzenia z trudnościami

Uczucia - Doskonalenie u dzieci

Historia o trójce prz yjaciół.

i wykorz ystywania nabytych

zdolności rozpoznawania uczuć i

Rodzeństwo Lilly i Tig są bliźniakami.

umiejętności w codziennym życiu.

określanie strategii radzenia sobie z

Mieszkają w domu na skraju miasta

To, czego dzieci nauczą się tutaj

nimi

z mamą Sandy i tatą. Ich koleżanka

który uczy dzieci sposobów

na zajęciach, na bazie opowiadań,

Sandy mieszka tuż obok z mamą

których słuchają, próbują przenosić

Komunikacja - Doskonalenie u dzieci

i starszym bratem Finem. Lilly,Tig i

do codziennego życia. Porównują

zdolności komunikowania własnych

Sandy chodzą do tej samej klasy. Ich

uczucia bohaterów opowiadań

uczuć

przygody w klasie i czasie wolnym

ze swoimi. Podczas zajęć dzieci

zaciekawiają i wciągają dzieci. Ważne

słuchają opowiadań o losach trójki

Nawiązywanie i zrywanie więzi -

jest, by je właściwie zinterpretować

młodych przyjaciół. Jest wśród nich

Doskonalenie u dzieci zdolności

co nie jest trudne, gdyż opowiada-

rodzeństwo Lilly i Tig, mają oni w

nawiązywania przyjaźni oraz radze-

nia wizualnie są już podzielone na

domu patyczaka o imieniu Zippy.

nia sobie z odrzuceniem i samotności

części. Po odpowiednim wprowadzeniu, przeczytaniu opowiadania

Zippi to małe zwierzątko - patyc-

Roz wiąz ywanie konfliktów -

i zilustrowaniu go dobranymi obraz-

zak. Wokół wydarzeń z życia grupy

Doskonalenie u dzieci zdolności

kami dzieci na podstawie powtór-

dzieci, które się nim opiekowały, zbu-

rozwiązywania kon iktów

nego przeczytania fragmentów

dowano w Anglii program dla dzieci

wypowiadają się: - po akapicie 4 –

5-7-letnich, który pomaga uczyć się

Przeżywanie zmiany i straty -

Jak czuł się Tig? (był smutny i zły)

radzenia sobie z problemami i sytu-

Doskonalenie u dzieci zdolności

Dlaczego odczuwał smutek/ złość…

acjami trudnymi. Obecnie program

radzenia sobie ze zmianą i stratą

Teraz już na przykładzie Tega i

realizowany jest w 21 krajach na

Lili dzieci mogą powiedzieć co

całym świecie; w Polsce prowadzony

Dajemy sobie radę - Doskonalenie u

sprawia, że są radosne lub smutne.

jest od roku 2005. Badania naukowe

dzieci umiejętności wykorzystywania

Kiedy przymkną oczy i pomyślą o

potwierdziły, że przynosi on oczeki-

rozmaitych strategii radzenia sobie w

chwilach, kiedy czuły się bardzo

wane efekty i - co najważniejsze - są

różnych sytuacjach

smutne lub bardzo szczęśliwe, kiedy

one trwałe.

na prośbę nauczyciela narysują coś co powoduje, że odczuwają smutek lub radość wtedy na pewno przybliżą sobie te dwa uczucia.

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Opowiadanie obrazuje, że powód

zabrać swojego patyczaka nie miał

chłopcy to zrozumieli? Chyba

do radości czy smutku może być u

chęci zejść na śniadanie. Z oporem

nie bardzo skoro na placu zabaw

każdego inny tak jak to było u Tega

wstał – milczący i ponury usiadł do

mieli pretensje do Tiga, że przez

i Lili. Warto też znaleźć dla Tega i

stołu. Tata powiedział bliźniakom w

niego podpadli panu Johnsonowi.

Lili rady – co należy zrobić by nie

czasie śniadania, że nie ma w tym

Wszystko skończyło się dobrze

byli smutni - no i kolejne pytanie:

nic złego gdy się ma gorszy nastrój,

– razem grali w nogę jego piłką.

Co pomoże mi poczuć się lepiej?

może powinno się o tym powiedzieć.

Opowiadanie posłużyło do dosko-

Pierwszy dzień pobytu w szkole

I tu bardzo ważne jest pytanie: Skąd

nalenie u dzieci zdolności komu-

Tega i Lili oraz ich przyjaciółki Sandy

możemy wiedzieć jak się czujesz,

nikowania własnych uczuć oraz

pozwolił na pokazanie prezentacji

skoro nam o tym nie mówisz?–

rozpoznawania skutecznych i nies-

uczniów. Odpowiedzi na proste

pytania pomocnicze:

kutecznych sposobów wyrażania jak

pytanie nauczyciela pana Johnsona

się czują.

wcale nie były takie łatwe. Wymagały

Dlaczego

zastanowienia nad sprawami, które

rozmawiać ze swoją siostra?

Czy jesteś moim przyjacielem –

dotąd były oczywiste, ale ich nie

Dlaczego Tig nie chciał rozmawiać

opowiadanie 3.

potra li określić. Opowiadanie poka-

ze swoją mamą? Jak czuła się Lila

zuje też jak subiektywne są odczu-

kiedy Tig tak się zachowywał?

Wycieczka nad rzekę w pogodny

cia poszczególnych uczniów. Teg

Czy kiedyś nie chciałeś powiedzieć

wiosenny dzień to nie tylko wielka

był nieszczęśliwy – nie mógł zabrać

jak się czujesz, kiedy ktoś cię o

przyjemność, ale okazja do obser-

do szkoły swego pupilka – mas-

to zapytał?

Dlaczego? W szkole

wacji przyrody i integracji grupy.

kotki patyczaka Zippi, który wtedy

każdy miał swój ulubiony przed-

Pan Johnson na placu zabaw,

gdy on smutny i zmartwiony zapytał

miot. Sandra przyniosła swoje buty

gdzie zebrali się uczestnicy wyciec-

Dlaczego nie możesz ze mną pójść

do stepowania. Tig po rozmowie z

zki, policzył wszystkich, a potem

do szkoły Zippi? - spał na gałązce w

mamą, która mu wytłumaczyła dlac-

polecił, by ustawili się w pary –

swoim terrarium, tu było mu dobrze.

zego pan nie pozwolił przynosić

mogą dobrać się z przyjaciółmi lub

Jest ono bazą do doskonalenie u

zwierząt uspokoił się i zabrał piłkę

z kimś kogo za dobrze nie znają.

dzieci zdolności rozpoznawania

nożną. Wydawało mu się, że kiedy

Sandy została bez pary, jej najlep-

różnych uczuć i określania strategii

schodził na dół Zippi powiedział Nie

sza przyjaciółka Lili podeszła do Jill

radzenia sobie z nimi.

przejmuj się , że nie bierzesz mnie do

i z nią utworzyła parę, Pan Johnson

szkoły. Nie ma sprawy.Pan Johnson

zaproponował jej Filipa, który był

usadził , mówił wszystkich w kole

nowym uczniem. Zgodziła się, lecz

i każdy prezentował swoje skarby,

było jej bardzo smutno. Jej oczy

Dzieci zostają poinformowane,

mówił dlaczego właśnie taki przed-

napełniły się łzami, czuła się tak,

że poznają nową historię o Tegu

miot przyniósł, a może powie dlac-

jak wtedy, gdy jej tata opuścił dom.

i Lili oraz ich przyjaciółki Sandy.

zego go lubi. Kiedy Tig opowiadał

Szybka otarła łzy, gdyż nie chciała,

Następny dzień. Dzieci miały zabrać

o swojej piłce nożnej dwaj chłopcy

żeby Lila lub ktoś inny zobaczył, że

do szkoły swój ulubiony przedmiot.

szeptali coś do siebie i nie uważali

płacze.

Lila nie mogła się zdecydować, czy

co mówi, było mu przykro. I tutaj

zabrać i pokazać pana Johnsowi i

bardzo ważny wniosek prze-

klasie dużą różowa muszlę, którą

kazany przez pana Johnsona:

przywiozła jej ciocia z Afryki, czy

słuchanie innych jest trudne, ale

może nowe czerwone buty do tańca.

jeśli chcemy, by nas słuchano,

Tig zniechęcony tym, że nie może

musimy też słuchać innych. Czy

Nasze skarby - opowiadanie 2.

Tig

nie

chciał

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

R ena ta B edn arc z yk - na uc z yci el b ib lio tek a rz CD N – Pub lic z n a Bib li otek a r za Pedag og icz na w Lesz nie

O KSIĄŻCE „REWOLUCJE W UCZENIU”

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

ięgając po „Rewolucje w

obcego (wspomniany w książce

uczeniu się”, poszukiwałam

eksperyment dotyczący uczenia się

inspiracji do pracy. Jednak to,

przez żołnierzy języka niemieckiego

co znalazłam, przerosło moje oczeki-

w krótkim czasie), przeprowadziłam

wania. Książka „Rewolucje w uczeniu

u siebie w szkole podstawowej w

się” Gorgona Drydena i Jeanette

klasach I-III. Sięgając po tę książkę

Vos jest niesamowita pod każdym

raz po raz natra am na coraz więcej

względem.

intrygujących informacji. Ponieważ Gorgon Dryden i Janette Vos potrak-

Analizując układ pracy, warto

towali swoją pracę bardzo szeroko,

zwrócić uwagę, iż jest on bardzo

informacje np. o stylach uczenia się,

spójny i zrozumiały, pozwala bez

odbierać ją należy jako drogowskaz

problemuprześledzić przedstawione

i inspirację do dalszych poszukiwań.

przez twórców wątki. Jednak

Autorzy nie wyczerpali tematu wielu

nie to jest najistotniejsze. Otóż

zagadnień, ale nie taki był ich cel.

autorzy obiecują, że każdy może

Czasami są to jedynie wzmianki

przeczytać tę książkę w 30 minut i co

dotyczące danych zagadnień, ale

zadziwiające, spełniają tę obietnicę.

ujęte w ciekawą formę, a przez to

Książka została w taki sposób roz-

zachęcające do sięgnięcia po inne

planowana, iż na co drugiej stronie

książki, by zgłębić temat.

znajduje się wytłuszczony cytat, myśl przewodnia bądź wypunktowane

Niezależnie od tego, czy jesteś nauc-

najważniejsze hasła. Tak naprawdę

zycielem, dyrektorem, rodzicem czy

wystarczy przejrzeć co drugą stronę,

uczniem zainteresowanym skutec-

która została również obrobiona

znymi metodami nauczania, czy

gra cznie, by zapoznać się z treścią

szukającym inspiracji, to książka

całej pracy.

właśnie dla Ciebie. Napisana lekkim piórem, przystępnym, zrozumiałym

Duet badaczy poruszył niezmier-

językiem, a przede wszystkim

nie intrygujący temat, jakim są nie

poruszająca ważkie tematy związane

tylko szybkie, ale i skuteczne sposoby

z edukacją. Jej ogromnym atutem jest

nauki. Przez skuteczne mam namyśli

układ, który pozwala na przeczytanie

takie, dzięki którym wiadomości

tej pozycji w niebywale krótkim czasie.

do zapamiętania zostają z nami na długo, a nie jedynie do pierwszego testu czy egzaminu. Jako nauczyciela języka obcego zaintrygowały mnie opisane badania oraz eksperymenty dotyczące nadrabiania zaległości szkolnych. Zainspirowały mnie one do tego stopnia, iż jeden z eksperymentów związany z metodą audiowizualną w nauczaniu języka

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

I wo n a G ub ańs k a - n auc z yc iel k o ns ul tant CD N Lesz n o w Les z nie

WEBQUEST NA JĘZYKU POLSKIM

czniowie spędzają coraz więcej czasu w Internecie, ale można postawić Przykład WebQuestu polonistycznego: pytanie, czy z tej bytności w sieci wychodzi jakaś korzyść edukacyjna. Czy jest to czas spędzany na pogawędkach i grach, czy może wykorzystują https://polskiok.wordpress.com/

sieć coraz szerzej także dla edukacji? Jak sprawić, żeby uczniowie podróżując po zadania/ Internecie, doskonalili swoje kompetencje i pogłębiali wiedzę? Z pomocą przychodzi metoda WebQuest.

Poniżej przedstawiam przykład Webquestu mojego autorstwa prz-

(z a:h ttp :/ /w w w. ed unews. pl /na r ze dz ia- i-p roje kt y/ nar zedz ia-

eprowadzonego w klasie licealnej.

eduk a c yjn e/24 46- s pro b uj-web questu- na-s woi c h-z ajec ia ch )

Oczywiście, mam wiele wątpliwości co do jego formy, dlatego też proszę

Słys z ymy o ni m cor az c zę ści ej. Chyb a n ajl ep iej isto tę WebQ uestu

go rozumieć jako próbę WebQuestu.

ok re śl i znawc z yni p r zedmio tu – Sab ina Furg o l(Sa bi na Furg ol,

Temat WebQuestu: Jak postrzegamy

Me to da Web Qu est w k sz tałceniu kom petenc ji k l ucz ow ych,

bohatera romantycznego? Oto zaproponowane kolejne etapy projektu:

http: //w w w.womk at. ed u.pl / fil es /s tan dar y zac ja/ Mater i alydyda kt ycz ne/Meto da_WQ_S F_r efer at. pd f ):

WPROWADZENIE: Celem WebQuestu jest próba uzys-

J e s t t o m e t o d a n a u c z a n i a n a k i e r o w a n a n a w y s z u k i w a n i e , w kania odpowiedzi na pytanie dotyczące k tó rej wi ęks zoś ć l ub cał ość i nfo r ma cji p oz ysk i wana jest w s po só b postrzegania bohatera romantycznego i n t er a k t y w n y i p o c h o d z i z z a s o b ó w i n t e r n et o w yc h , o p c j o n al n i e przez uczniów liceum, żyjących w XXI u z u p e ł n i a n a j e s t te l e k o n fe r en c j a m i i m a te r i a ł a mi p o d r ę c z n ym i . wieku. Pos iada o k reślo n ą stałą st ruk turę – to :

Co Wy o nim sądzicie? Jakie macie

temat,

zdanie na ten temat? Czy rzeczywiście

wprowadzenie,

bohater romantyczny jest dla Was

zadania,

gurą anachroniczną? Tak sądzą niek-

proces,

tórzy, uznając, że bohater romantyczny

źródła,

to typ człowieka, który nie pasuje do

ewaluacja,

współczesnej rzeczywistości.

konkluzja.

Może tak postawione pytania pozwolą Wam zastanowić się nad problemem.

Szczeg ó ły n a s tro nac h:

Może poszukiwanie odpowiedzi

http://www.womkat.edu.pl/ les/standaryzacja/Materialydydaktyczne/Metoda_ stanie się dla was przygodą, dzięki WQ_SF_referat.pdf

której odkryjecie inne oblicze epoki,

http://edukacjananowo.edu.pl/webquest/]

jej bohaterów, o których – nie łudźmy

h t t p : / / u x . u p . k r a k o w . p l / ~ b r t e k / w e b q u e s t / ? q = w e b q u e s t / się – nie macie chyba jak dotychczas czy-webquest-uratuje-polskich-uczni%C3%B3w

najlepszej opinii.

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Podejmując się tego zadania, należy

otwartej, na której będziemy gościć

Grupa 3

mieć świadomość, że stajecie się

nauczycieli obserwujących nasze

W animacji poklatkowej stwórzcie

badaczami, poszukiwaczami, że

zajęcia.

obrazy na temat: Bohater romantyc-

ważne będzie wasze kreatywne

Pamiętajcie o przygotowaniu się

zny w czasach współczesnych.

podejście do zdań.

do prezentacji. Zebrany materiał

h t t p s : / / w w w. y o u t u b e . co m /

Niewątpliwie musicie mieć poczu-

będzie Wam bardzo pomocny, ale

watch?v=CTqepfuY2Poch

cie odpowiedzialności za treści, że

to Wy będziecie relacjonować efekty

Niech prowadzi was wyobraźnia.

konieczne stanie się wskazywanie

swoich poszukiwań. Wy będziecie

http://komputery.spryciarze.pl/

źródeł – różnych, w tym również

głównymi podmiotami wystąpienia.

zobacz/jak-zrobic-animacje-poklat-

zamieszczonych w Internecie (neto-

Konieczne jest określenie Waszych

kowa-system-robienia-zdjec

grafia) Niezwykle istotna będzie

ról w projekcie.

także forma, w której przedstawicie

Bardzo mocno zalecam wypowi-

Grupa 4

efekty swojej pracy, a więc koniec-

adanie się w pierwszej osobie l. poj.

Obrazy romantyczne i muzyka

zna jest także znajomość technologii.

Lub l. mnogiej – w zależności od

romantyczna jako konteksty

podziału zadań w grupie.

przybliżające psychikę bohatera

ZADANIA:

Konieczne jest podanie źródeł wg

romantycznego.

Efektem Waszych prac będą

obowiązujących norm.

Np.http://eszkola.pl/jezyk-pol-

w ystąpien ia z w ykorz ystan-

Każda z grup wybiera lidera, który

ski/wedrowiec-przed-morzem-

iem różnych form prezentacji,

będzie odpowiedzialny za prze-

mgly-1018.html

wystąpienia, poprze które określicie

bieg Waszej pracy i kontakt z

h t t p : / / t w o j a - g a l er i a . e u / i m g /

swoją opinię, swoje odczucia, uwagi

nauczycielem.

wlasne_foto/Wankowicz___Portret_

po przeanalizowaniu zadań i zapoz-

Adama_Mickiewicza_na_Judahu_

naniu się z materiałami źródłowymi.

Grupa 1

skale__50x60_60x70__mini_5788.

Pamiętajcie, aby wykorzystywać

Zaprojektujcie prezentację, w której,

jpg

darmowe materiały (wolne, free) ,

korzystając z zasobów sieci, przed-

http://insidepainting.blogspot.

by nie naruszać prawa autorskiego.

stawicie znane nam typy bohaterów

com/2014/03/czowiek-wobec-

Będziecie pracować w pięciu grupach

romantycznych.

potegi-gor-caspar-david.html

Zapoznajcie się z problemami.

Przejrz yjcie

zaproponowane

http://agencjafilharmo-

Przedyskutujcie, jak je między sobą

strony www, poszukajcie innych

nia.pl/kompozytorzy/

podzielicie, a przede wszystkim z

interesujących stron.

kompozytorzy-romantyzmu/page/2/

z kim stać Was na kreatywność, z kim

Grupa 2

Grupa 5

w sposób odpowiedzialny podej-

Wykorzystując zasoby i możliwości

Kreacja bohatera romantycznego we

miecie pracę. Pamiętajcie, że ma to

technologiczne Internetu, stwórzcie

współczesnych tekstach kultury.

być autentyczna praca zespołowa.

komiks przedstawiający bohaterów

Forma i treść – niech będą efektem

Podzielcie prace między sobą.

romantycznych.

Waszej wyobraźni.

Ewaluacja pokaże, w jakim stopniu

http://pl.freepik.com/dar-

współpracowaliście.

mowe -wektor y/komiks- dymk i-

ŹRÓDŁA

ksi%C4%85%C5%BCek_670566.htm

http ://w w w. enauczanie.

PROCES

http://narzedziaetwinning.blogspot.

com/metodyka/webquest/

Na realizację zadań macie czas do

com/2012/09/toondoo.html

przykladowe-webquesty/

kim chcielibyście podjąć współpracę,

połowy 10 marca 2017 r. Prezentacja

webquesty-projektu-belfer-online

będzie miała miejsce na tzw. lekcji

ht tp: //doradc a.o eiizk .waw.pl/ wqlista.htm

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

K r z ysz to f Tar k a

PODRÓŻE KSZTAŁCĄ, CZYLI INDYJSKIE LEKCJE CZ. 2 R ano ma jedn ak to d o s ieb ie, ż e im ba rd z iej n a ni e czek amy t ym p óź nie j pr z ycho dz i .

Lekcja 6. Nie oceniaj ryby po wyglądzie a hotelu po booking.com Podróż do Mahabalipuram miała trwać nieco krócej niż trwała w rzeczywistości. Niestety wiekowy kierowca w swojej wiekowej taksówce, osiągał prędkość, która wiek temu może by imponowała, w czasach obecnych niestety sprawiała kłopoty. Kłopot polegał na tym, że do celu podróży dotarliśmy pod wieczór. Trzeba znaleźć hotel a kierowca, który zapewniał, że wie jak do niego dojechać oczywiście

nie wiedział. Przyznał na koniec, że to jego pierwsza trasa z Madrasu do Mahabalipuram i zupełnie nie zna tej miejscowości, ale mamy być „dontworry” i on sobie poradzi. A więc znów dziesiątki pytań, dziesiątki osób. Na szczęście po 20 minutach tra amy na kogoś, kto słyszał o naszym hotelu. Obiekt opisywany na portalu booking.com jako położony przy plaży, blisko centrum, tak naprawdę okazał się małym pensjonacikiem, leżącym poza miastem, w szczerym polu.

Owszem przy plaży, do której dojść jednak nie można było, bo od hotelu odgradzał ją mur, jakieś ruiny i śmietnisko. W sumie nie rozpaczamy i tak na plażowanie czasu nie ma. Meldujemy się, zostawiamy bagaże i idziemy do centrum. Trzeba coś zjeść, bo od śniadania raczej niewiele jedliśmy. W centrum miasteczka obok wejścia do starożytnych świątyń, położonych na cyplu wychodzącym w ocean, które mamy zamiar rano zwiedzać, znajduje się wejście na miejską plażę. A

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

tam gdzie miejska plaża na pewno będą stragany z rybami. Oczywiście są. I oczywiście są typowo indyjskie. To znaczy takie do których inspektorzy Sanepidu na pewno nie podeszli by na odległość kilku metrów w obawie przed zakażeniem. Na szczęście Indie to cywilizowany kraj i nie ma tam Sanepidu. Dzięki temu nie pójdziemy spać głodni. Pierwsza decyduje się moja żona, argumentuje, że ryby smażą na głębokim oleju a to zabija wszelkie zarazki, więc nie umrze od tego. Nie mam tej pewności i na wszelki wypadek robię kilka zdjęć aby w razie czego mieć na pamiątkę. Ryba podana na liściu palmy, z cebulką, papryczkami i smakowitymi przyprawami kusi także jednak mnie i Tomka. Jemy, w myślach modląc się aby jutro nie dopadły nas dolegliwości żołądkowe. Ryby przepyszne. Jemy w kilku miejscach, kilka porcji, raz podane na liściach, raz na gazetach. Już nam wszystko jedno, wszak to jedne z najsmaczniejszych ryb jakie kiedykolwiek jedliśmy. I już wiemy, że nie ma co straganu oceniać, po ilości rdzy, kurzu czy tłuszczu którym jest oblepiony. Nie uroda lokalu, czy kucharek decyduje wszak o tym co jest smaczne. Nie żebym coś miał przeciwko urodziwym kucharkom, ale w tym przypadku smakowało bez nich i najmniejszych problemów zdrowotnych nie przysporzyło. Najedzeni, w dobrych nastrojach wracamy do naszego „Hiltona”. Jest noc, mamy się więc w nim tylko umyć i przespać a rano ruszać dalej. Niemniej zderzenie z rzeczywistością hotelową, jakże odmienną od opisu na portalu rezerwacyjnym jest dość bolesne. W sumie chętnie poznałbym mistrza i uścisnął mu dłoń, który tak piękne zdjęcia tego obiektu zrobił i tak wspaniały opis ułożył. Genialne dzieło, choćbym spędził tam rok, to i tak pokoju jaki otrzymaliśmy na pewno bym tak nie sfotografował. Wszak podwójne łóżko, dość standardowych wymiarów zajmowało 90% pokoju. 10% wolnej podłogi to było przejście do

łazienki. Szału nie ma, ledwie upychamy gdzieś plecaki. Na szczęście łazienka znośna więc trzeba się wykąpać i iść spać .Rano na pewno będzie lepiej. Rano ma jednak to do siebie, że im bardziej na nie czekamy tym później przychodzi. Bywa wredne. Leżę więc w łóżku w swoim wielkim pokoju i coś mnie ciągle gryzie. Wyrzuty sumienia to raczej nie są, bo one przecież nie swędzą. Więc po prostu mamy towarzystwo. Ot pech po prostu, traamy na hotel, w którym na kilogram gościa przypada kilogram robaków. Czego tu nie ma. Z góry atakują nas komary, w łóżku mamy dziesiątki mrówek, pchają się ku nam także delegacje innych stworzonek których nie znamy i wolelibyśmy nie znać. Na szczęście zmęczenie bierze górę i z myślą „a pocałujcie mnie wszyscy w d…” zasypiam późno w nocy. Jednak nie całują, gryzą tylko. Rano, mrówki zdenerwowane wczesną pobudką spłukuję pod prysznicem. Na szczęście świątynie Mahabalipuram są tak piękne, że szybko o nich zapominam. Zwiedzamy je do południa a później ruszamy w dalszą drogę. Czas na Pondicherry. Lekcja 7. PKS na sterydach Z dojazdem do Pondicherry znów ciężka sprawa. Jeździliśmy już taksówkami, prywatnymi wynajętymi samochodami, różnego rodzaju pociągami po Indiach, ale autobusem jeszcze nie. Mamy też obawy czy podróż aby na pewno potrwa tylko dwie godziny jak nas wszyscy zapewniają, jak dojedziemy później to przecież nie zdążymy zwiedzić miasta. Na razie jednak główny problem to zapakować się do odpowiedniego autobusu. Mimo tego, że Mahabalipuram posiada przystanek autobusowy to większość autobusów nie wjeżdża do centrum tylko jedzie obwodnicą. Trzeba wyjść na krzyżówkę poza miasto i złapać odpowiedni autobus. Na szczęście każdy wie gdzie owa krzyżówka się znajduje i pierwszy z napotkanych kierowców tuk-tuka dostarcza nas tam w 5 minut. Ale złap tu teraz autobus, przynajmniej odpowiedni. Autobusy jadą co pięć minut, oczywiście bez żadnych opisów w języku angielskim. Zatrzymujemy więc każdy. Dopiero szósty okazuje się autobusem do Pondichery. Chwytamy plecaki i szybko pakujemy się do środka. Pech. Autobus jest pełny. A więc dwie godziny stania przed nami. Na szczęście w indyjskim autobusie oprócz kierowcy zawsze znajduje się człowiek sprzedający bilety i pilnujący porządku. Kupujemy więc bilety i grzecznie stoimy. Panu od biletów jednak coś nie pasuje. Ma na pokładzie trójkę białych Europejczyków ale nie ma dla nich miejsc. Tak być nie może, postanawia więc to zmienić. Udaje się na koniec autobusu i wygania z ostatniego rzędu wszystkich miejscowych. Zaprasza nas na siedzenia, pomaga poupychać plecaki. Zapewnia z uśmiechem, że w dwie godziny spokojnie zdążymy i że on powie kiedy mamy wysiadać. Podróż pierwsza klasa gdyby nie małe wyrzuty sumienia.

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Wszak trzech mężczyzn i jedna kobieta muszą stać gdy my siedzimy. Czuję się jak prawdziwy gentelman. Taki indyjski. Na szczęście kobieta niedługo wysiada i to uspokaja moje skołatane serce. Już po kilku kilometrach nie mam wątpliwości czy dobrze zrobiliśmy nie jadąc taksówką. Autobus pędzi jak szalony, na niektórych zakrętach niebezpiecznie wyrzuca go wręcz na przeciwny pas ruchu, czasami mijające się autobusy prawie się o siebie ocierają. Jedziemy dużo szybciej niż poprzedniego dnia wiekową taksówką. W połowie trasy po dłuższym postoju w autobusie robi się pustawo. Przesiadam się kilka rzędów do przodu aby popatrzeć sobie na mijane miasteczka przez okno. Jest to nieco trudne bo choć szyb nie ma to są kraty w oknach. Ale przynajmniej przy oknie chłodniej. Wystawiam sobie łokieć za okno i delektuje się chłodem. Siedzący za mną hindus chwyta mnie za rękę i stanowczo, choć z przepraszającym uśmiechem ściąga mi rękę z okna. Nie wiem o co mu chodzi. Nieco mnie to wkurza, jak chcę to przecież będę sobie łokieć na zewnątrz trzymał i tyle. Wystawiam więc znowu i znów taka sama reakcja. Już mam powiedzieć co o tym myślę, gdy wjeżdżamy w zakręt. Z przeciwka też jedzie autobus, i też nieco za szybko. Kończy się delikatnym przerysowaniem obu autobusów. Oczywiście na kierowcy nie robi to żadnego wrażenia, pędzimy dalej. Na mnie robi, gdy myślę, że przed chwilą miałem rękę za oknem. Obracam się do pana z tyłu dziękując mu za to, że nie będę się musiał w przyszłości lewa ręką podcierać. Już bez dalszych kłopotów docieramy do Pondicherry. Dawnej francuskiej kolonii, ot taki ewenement w opanowanych przecież niegdyś przez Brytyjczyków Indiach. W odróżnieniu od Brytyjczyków, Francuzów miło się tu wspomina. Znajduje się tu francuski konsulat, na ratuszu obok agi indyjskiej powiewa francuska a policjanci chodzą

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

w kepi. Samo miasto, przynajmniej

nigdy nie widziałeś wszystkiego.

opuszczona na dół a mężczyzna

nadmorska dzielnica bardziej przy-

Wchodząc do świątyni, do której

zwisa na linach z hakami wbitymi

pomina Europę niż Indie. Nazwy ulic

trafiliśmy przypadkiem dostrze-

w skórę. Samolot to całkiem trafne

po francusku, nazwy hoteli i restau-

gamy formującą się procesję.

porównanie, nasz bohater bowiem

racji także. Jest urokliwie, niezwykła

Widzimy mężczyzn z gołymi torsami

rozkłada ręce na boki niczym skrzydła

francusko-indyjska mieszanka. Znad

i pomalowanymi głowami, wielkie

samolotu. Samochód rusza i jedzie

oceanu wracamy dopiero o zmi-

girlandy kwiatów i kilku bębniarzy.

po nierównej drodze a nasz śmiałek

erzchu. Po poprzednim, hotel w

Procesja rusza i wychodzi przed

zwisa sobie na linach, kołysząc się

Pondicherry iście królewski.

świątynię. Zaczyna zbierać się tłum

energicznie na każdej nierówności.

ludzi, wszyscy sądziwnie podeks-

Wszyscy dokoła dobrze się bawią, nie

Lekcja 8. Nigdy nie myśl, że widziałeś

cytowani. Bębniarze zaczynają grać.

wiem tylko czy zwisający na linach

już wszystko

Pod świątynię podjeżdża bus z dziwną

mężczyzna z prętemw buzi bawi się

Rano wczesna pobudka. W planie

konstrukcją na pace – drewniane

równie dobrze. Przynajmniej nie pro-

dwa miasta ze słynnymi świątyniami.

rusztowanie z linami na kołowrocie

testuje. Ale w sumie chyba trudno

Na pierwszy ogień Chidambaram z

zakończonymi hakami. Na razie

się protestuje z półtorametrowym

pięknymi świątyniami Nataradży.

nawet nie przypuszczamy jakie wid-

prętem w ustach. Tworzy się pro-

Samochód załatwia nam recepc-

owisko nas czeka. Atmosfera staje się

cesja. Bębny, tańce, ogólne porusze-

jonistka. Przekonuje, że jej siostrze-

coraz dziwniejsza. Niepokojący rytm

nie. Robi się cokolwiek dziwnie.

niec to świetny kierowca i dosko-

bębnów, podniecenie tłumu, do tego

Postanawiam, że odpuszczamy

nale zna miasta do których chcemy

wszyscy zachęcają nas do kręcenia

sobie już to swoiste „święto lotnic-

jechać. Jakoś jej nie wierzę, ale w

lmów i robienia zdjęć. Na środek

twa” i wycofujemy się do samochodu.

sumie innej alternatywy nie mamy.

wychodzi w pewnym momencie

Do następnej świątyni jedziemy w

Gdy dojeżdżamy do Chidambaram

jeden śmiałek. Naprzeciwko niego

lekkim szoku a ja głupi myślałem,

znów zaczynają się kłopoty.

staje mężczyzna z półtorametrowym

że w Indiach już nic mnie nie zas-

Nerwowe ruchy kierowcy świadczą

prętem, którego koniec rozgrzany

koczy. Zarozumiały naiwniak. Aby

o tym, że drogę zna raczej niew-

jest do czerwoności. Mężczyzna z

rozładować napięcie w stwierdzam

iele lepiej od nas, a przecież my nie

prętem przebija naszemu śmiałkowi

– Co zacholerne „święto” Dywizjonu

znamy jej w ogóle. Odpala mapę w

oba policzki. Gdy czuję swąd palo-

303, nawet nie przypuszczałem, że

smartfonie i błąkamy się po centrum.

nego ciała nieco uginają mi się nogi,

tak uczczą nas przyjazd.

Dojeżdżamy do jakiejś świątyni.

ale trzeba fotografować dalej. Tłum

Bardzo ładna, choć nieco mała jak

w ekstazie. Mężczyznę z prętem w

na tą opisywaną w Internecie, którą

buzi kładą na małej ławeczce, którą

tak bardzo chcieliśmy zobaczyć.

podnoszą do góry dzięki rusztowa-

Oglądamy mapy i po chwili wiemy

niu zamontowanemu na busie. Już

już gdzie jesteśmy, to na pewno nie

wiem co zaraz nastąpi choć mam

ta świątynia. Pokazujemy kierowcy

nadzieję, że ponosi mnie wyobraźnia.

gdzie ma jechać, jednak postanawi-

Jednak nie ponosi, to po prostu są

amy zwiedzić i tą świątynię. Muszę

Indie. Haki, którymi zakończone są

tu przyznać, że będąc trzeci raz w

liny zostają wbite w skórę straceńca

Indiach zdarza mi się pomyśleć, że

leżącego na ławeczce. Absurdalnie na

tyle w sumie widziałem, że nic mnie

myśl przychodzi mi samolot na pasie

już nie zaskoczy. Co za naiwność,

startowym. Tym bardziej, że za chwilę

Indie zawsze zaskakują i na pewno

następuje „start”. Ławeczka zostaje

c.d.n.

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Paweł B o rows k i - D yrek to r Centr um D o sk o n ale nia N auc z yc iel i w Les z ni e

WITRYNA LITERACKA H E N R Y K PAW ŁO W S K I TO N I E T Y L KO P O E TA W I R 

Z to m ik u „R awic zuuu”

T UA L N E G O Ś W I ATA . TO T W Ó R C A , K TÓ R E G O PA S J O N U J Ą C Z ŁO W I E K I J E G O N AT U R A .

Ul ic a K rama rsk a na u li c y K ra ma rsk iej ot war te o t w ar te dwa s k lepy n a k r z yż

kończył lologię polską na UAM w Poznaniu

daw niej

oraz studia podyplomowe w Zielonej Górze.

pew ni ej gw ar niej

Jego zainteresowania artystyczne są wszech-

stronne - zajmuje się poezją, pisaniem tekstów pio-

dzi ś stara uli ca

senek, teatrem (jako autor scenariuszy, reżyser i aktor

cor az to s tar sz a

- ostatnio współpracował ze Strefą Niskich Ciśnień), fotogra ą, gra ką komputerową. Zadebiutował jako

jak umr ze to b ędz ie

poeta na łamach prasy w 1977 r.Jest laureatem

Świ ętok ramars k a

wielu ogólnopolskich konkursów poetyckich, m.in. „Zielonej Wazy” w Poznaniu, „Drewnianej Sowy” w Gostyniu,„Milowego Słupa” w Koninie, „Konfrontacji” w Lesznie, „Złotego Klucza” w Świdwinie, Konkursu Poetyckiego im. Haliny Poświatowskiej w Częstochowie, „O Laur Klemensa Janickiego” w Poznaniu, „O Kaptur Joannity” w Sulęcinie. Wydał 15 tomików wierszy. Ma na swoim koncie 10 indywidualnych wystaw fotogramów i gra k oraz udział

13 st yc z nia 2 015

w wystawach zbiorowych. Opublikował album fotogra i. Jest także autorem książek poświęconych his-

og l ądam p ol s k i e fil my

torii ziemi rawickiej. Laureat „Kryształowej Kuli” -

bo myślę po po l sk u

Nagrody Kulturalnej Miasta i Gminy Rawicz (2009).

(o st atni o w ięc ej)

W 2017 roku uhonorowany przez Ministra Kultury i

ale ty lk o nag ro dzo ne

Dziedzictwa Narodowego odznaką “Zasłużony dla

sz k o da c zas u na i nn e

Kultury Polskiej”.

może w o g ó le sz ko da ws z yst ko j uż w ymyślo ne międz y po cz ąt k i em a ko ńcem zm iłuj si ę n a na mi Pan ie R ez yser ze

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

R awic z uuu

S ob ot a

l ub ię te twoj e p uent y b ard zo l ub ię

N i ewiele zmi eniły si ę m ał e m iastec zk a

mówi sz do m nie ci emnym o d dymu al tem

od cz asów An dr zej a Burs y (1932 -195 7)

fr anc usk iego s am och o du o d j edn ego

po et y ni ezna nego a le ni e żo łni er z a

do dr ugi eg o z a s to metrów ro n da

owszem

że a ż w gł owie się m oże z ak ręci ć

dro gi bl ok i b ank o mat y s atel itar ne

a ja ni e mówię za mk ni ęty

cz asze

w g łębo k iej k l imaty za cji p oś wi ęconej k we stii

myś lę s obi e pr z y żo łn ier za j ed nak

z po gran ic za ety k i i estet yk i – cz y mrów k a

po mni k u w s ob o tni pora nek

na torac h b o u nas n a o si edl u z n ow u p oci ąg i

i dą c

je żdż ą towarowe a j a si ę nie z g ad za m ja ko

na p o cztę (p o jec hał by m

ws pól no ta

ty lk o że s ię w iec zo rem

ho łot a czer wo na spó łdzi el ni a i tr ąb i co tam

w yp iło )

jak k rążow nik jak i syreną w yje m rówk a pa nie

ale cza sz k i te s ame

Tetma jer

Bur sa bo z ak wi tł y na pl anta ch k ro k us y

a pr zeci e k oni ec wi ek u wiek tem u

międz y gów nam i ps imi chy ba

w ięc ni e mówię

l udz k oś ć ma łyc h m iastec zek t a sa ma

a ono do mnie: teren zab ud owany n ak az

ci ąg le cho dzi

sk rętu

za mi as t n a po c hody p ier wszo ma jo we

etc. to z nacz y ja et ceter um

na r aw i ck ie drog i k r z yżowe

censeo Ca r tha gin em de lenda m ess e jak o

mam w du pi e ma łe mi as teczk a

huma nis ta

mam w du pi e ma łe mi as teczk a

on o nielu dzk ie

k r z ycz ę Burs ą

i m oże dl atego j uż u mie na p amięć

ale nik t nie s łysz y po ezji

mowę swo ją mo ją

w yro dne mi asto :

dop ier o no cą na d R aw i czem

ca łe ż ycie t u ż ył i uma rł

ni ebo

Henr yk Pawł owsk i

w iel ko mi ej sk ie ca łk iem

amen

w iers z em si ę rozg ada

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Misja Szpitala Powiatowego

6 g rudn ia 201 4

w Rawiczu gmin a pr z es łała SMS na dachu szpitala

os tr zeżeni e meteo : mgł a sub re -

kolektory słoneczne łapią czerwcowe promienie

gio n k a l is k o -l eszcz yńs k i

zdrowia szczęścia i pomyślności

od 16:0 0 w i dzi alno ś ć 100 m

nansowane przez Komisję Europejską

i dę p la nt am i w p amięci

(projekt „Low Carbon Emission Bulding – HealthCare)

bo l ed wo ch o dzę

a wszystko płynie miedzianymi rurkami

o ws c hodz ie c ho ć wiecz ór

które podwieszone pod su tem wyznaczają szlak

fakt yc z nie

życia

gł ębi a os tro śc i mała

w Szpitalu Powiatowym w Rawiczu

si w y k adr pr ześwietl ony bi ał ą

(dawnym gmachu Korpusu Kadetów nr 3 później nr 2)

pl amą s łońc a

dzięki bateriom słonecznym

sz umi g ałęz iami g ałęzi am i

ludzie umierają nocą

ga łęz ia mi

przy dźwiękach wojskowej trąbki

w ięc j ednak Leśmi an ze smar tfo n em bo w nim SMS R aw icz p lant y i ten w ier s z

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

8 g rudn ia 201 4 w ięc to tak ie pros te trochę j odoweg o ś rodk a ko ntrastowego i w yr aź nie wida ć we mni e różni cę międz y tym co do bre i z łe sy nte tyc zny gło s m ęsk i (w k ońc u ten to mo gr af ) mów i pr os zę nab rać p owi etr za zatr z y ma ć n ie odd yc hać no to ni e od dyc ha m do są du os tatec zneg o

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

I wo n a G ub ańs k a - Centr um D o sk o na len ia Na uc z yc iel i w Les zn ie

KALENDARIUM ZMIAN W PRAWIE OŚWIATOWYM OPUBLIKOWANYCH POMIĘDZY 1 WRZEŚNIA 2016 R. A 31 ST YCZNIA 2017 R.

Od 2012 r. ustawy i rozporządzenia

sprawie szczegółowego zakresu zadań

ustalania wysokości wynagrodzenia

publikowane są wyłącznie w formie

realizowanych przez Agencję Rynku

z tytułu tej umowy - weszło w życie z

elektronicznej – na stronie Rządowego

Rolnego związanych z wdrożeniem na

dniem 14 października 2016 r.,

Centrum Legislacji. Dzienniki Ustaw

terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

dostępne są pod adresem http://dzi-

programu „Owoce i warzywa w szkole”

9. 17 października 2016 r. opublikowano

ennikustaw.gov.pl, a Monitory Polskie

- weszło w życie z dniem 17 września

w Dz. U. - poz. 1710 rozporządzenie

na stronie http://monitorpolski.gov.pl/.

2016 r.,

MEN z dnia 11 października 2016 r. w sprawie Kolegium Arbitrażu

Nowe przepisy - 29:

6. 26 września 2016 r. opublikowano

Egzaminacyjnego - weszło w życie z

w Dz. U. - poz. 1543 rozporządzenie

dniem 18 października 2016 r. (§ 6) i 1

1. 7 września 2016 r. opublikowano

MRPiPS z dnia 15 września 2016 r. w

stycznia 2017 r. (pozostałe paragrafy),

w Dz. U. - poz. 1408 rozporządzenie

sprawie kolegiów pracowników służb

MKiDN z dnia 31 sierpnia 2016 r. w

społecznych - weszło w życie z dniem

10. 8 grudnia 2016 r. opublikowano

sprawie ramowych planów nauczania

1 października 2016 r.,

w Dz. U. - poz. 1984 ustawę z dnia

w publicznych szkołach i placówkach

2 grudnia 2016 r. o szczególnych

artystycznych - weszło w życie z dniem

7. 30 września 2016 r. opublikowano w

rozwiązaniach służących realizacji

8 września 2016 r.,

Dz. U. - poz. 1591 rozporządzenie MEN

ustawy budżetowej na rok 2017 – w

z dnia 29 września 2016 r. w sprawie

art. 1 i 2 zawiera odniesienie do Karty

2. 13 września 2016 r. opublikowano w

placówek doskonalenia nauczycieli -

Nauczyciela w zakresie środków, o

Dz. U. - poz. 1453 rozporządzenie MEN

weszło w życie z dniem 1 października

których mowa w art. 70a ust. 3 i 4 oraz

z dnia 9 września 2016 r. w sprawie

2016 r.,

art. 53 ust. 1 – w wymienionym zakre-

kształcenia osób niebędących obywa-

sie weszła w życie 1 stycznia 2017 r.,

telami polskimi oraz osób będących

8. 13 października 2016 r. opublikowano

obywatelami polskimi, które pobierały

w Dz. U. - poz. 1687 rozporządzenie MEN

11. 12 grudnia 2016 r. opublikowano w

naukę w szkołach funkcjonujących w

z dnia 10 października 2016 r. w sprawie

Dz. U. - poz. 2004 rozporządzenie MS

systemach oświaty innych państw -

regulaminu pracy komisji do oceny

z dnia 28 listopada 2016 r. w sprawie

weszło w życie z dniem 14 września

wniosków o wpis na listę podmiotów

sposobu i trybu prowadzenia naucza-

2016 r.,

uprawnionych do pełnienia funkcji

nia w zakładach karnych i aresztach

zewnętrznego zapewniania jakości,

śledczych - weszło w życie 27 grudnia

5. 13 września 2016 r. opublikowano

wzoru umowy z podmiotem, któremu

2016 r.,

w Dz. U. - poz. 1457 rozporządzenie

powierzono funkcję zewnętrznego

MRiRW z dnia 7 września 2016 r. w

zapewniania jakości, oraz sposobu

12. 15 grudnia 2016 r. opublikowano

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

w Dz. U. – poz. 2035 rozporządzenie

maturalnego – weszło w życie 1 sty-

w roku 2017 – weszło w życie 1 sty-

MEN z dnia 9 grudnia 2016 r. w

cznia 2017 r.,

wania oceny pracy nauczyciela,

17. 30 grudnia 2016 r. opublikowano

21. 31 grudnia 2016 r. opublikowano

trybu postępowania odwoławczego

w Dz. U. – poz. 2248 rozporządzenie

w Dz. U. – poz. 2306 rozporządzenie

oraz składu i sposobu powoływania

MKiDN z dnia 15 grudnia 2016 r. w

MKiDN z dnia 28 grudnia 2016 r. w

zespołu oceniającego – weszło w

sprawie podstaw programowych

sprawie typów szkół artystycznych

życie 1 stycznia 2017 r.,

kształcenia w zawodach szkolnic-

publicznych i niepublicznych –

twa artystycznego w publicznych

weszło w życie 1 stycznia 2017 r.

sprawie kryteriów i trybu dokony-

13. 16 grudnia 2016 r. opublikowano

szkołach artystycznych – weszło w

w Dz. U. – poz. 2040 rozporządzenie

życie 31 grudnia 2016 r.,

MEN z dnia 9 grudnia 2016 r. w sprawie

22. 3 stycznia 2017 r. opublikowano w Dz. U. – poz. 11 rozporządzenie

sposobu ustalania wysokości wyna-

18. 30 grudnia 2016 r. opublikowano

MKiDN z dnia 3 stycznia 2017 r. w

grodzenia przewodniczących komisji

w Dz. U. - poz. 2264 rozporządzenie

sprawie dotacji dla publicznych

dyscyplinarnych i ich zastępców,

MS z dnia 22 grudnia 2016 r. w

szkół artystycznych zakładanych i

pr zewodniczących

składów

sprawie dodatków, wynagrodze-

prowadzonych przez osoby prawne

orzekających oraz rzeczników dyscy-

nia za godziny ponadwymiarowe i

niebędące jednostkami samorządu

plinarnych i ich zastępców, a także

godziny doraźnych zastępstw oraz

terytorialnego i przez osoby zyczne

wysokości wynagrodzenia obrońcy

innych świadczeń wynikających

– weszło w życie 4 stycznia 2017 r. z

z urzędu – weszło w życie 1 stycznia

ze stosunku pracy dla nauczycieli

mocą od 1 stycznia 2017 r.

2017 r.,

zatrudnionych w zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich

23. 3 stycznia 2017 r. opublikowano

14. 21 grudnia 2016 r. opublikowano

oraz szkołach przy zakładach karnych

w Dz. U. – poz. 12 rozporządzenie

w Dz. U. – poz. 2094 rozporządzenie

i aresztach śledczych - weszło w życie

MKiDN z dnia 3 stycznia 2017 r. w

MEN z dnia 13 grudnia 2016 r. w

1 stycznia 2017 r.,

sprawie dotacji dla niepublicznych

sprawie klasy kacji zawodów szkol-

szkół artystycznych – weszło w życie

nictwa zawodowego – weszło w

19. 30 grudnia 2016 r. opublikowano

4 stycznia 2017 r. z mocą od 1 styc-

życie 22 grudnia 2016 r.,

w Dz. U. - poz. 2287 rozporządzenie

znia 2017 r.

MS z dnia 28 grudnia 2016 r. w 15. 27 grudnia 2016 r. opublikowano

sprawie kryteriów i trybu dokony-

24. 11 stycznia 2017 r. opublikowano

w Dz. U. – poz. 2150 rozporządzenie

wania oceny pracy nauczycieli

w Dz. U. – poz. 59 ustawę z dnia 14

MEN z dnia 16 grudnia 2016 r. w

zakładów poprawczych i schronisk

grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe –

sprawie regulaminu konkursu na

dla nieletnich, trybu postępowania

wchodzi w życie 1 września 2017 r.

stanowisko kuratora oświaty oraz

odwoławczego oraz składu i sposobu

za wyjątkiem:

trybu pracy komisji konkursowej –

powoływania zespołu oceniającego

weszło w życie 1 stycznia 2017 r.,

- weszło w życie 1 stycznia 2017 r.,

1) rozdz. 6 (o rekrutacji) oraz art. 18 ust. 4 i art. 47 ust. 3 pkt 2 – 26 stycz-

16. 29 grudnia 2016 r. opublikowano

20. 30 grudnia 2016 r. opublikowano

nia 2017 r.,

w Dz. U. – poz. 2223 rozporządzenie

w Dz. U. – poz. 2298 rozporządzenie

2) art. 47 ust. 1 pkt 1c, 1d, 1g oraz pkt

MEN z dnia 21 grudnia 2016 r. w

MEN z dnia 16 grudnia 2016 r. w

4 (podst. program. w szk. ponadpod.)

sprawie szczegółowych warunków

sprawie sposobu podziału części

– 1 września 2018 r. ,

i sposobu przeprowadzania egza-

oświatowej subwencji ogólnej dla

minu gimnazjalnego i egzaminu

jednostek samorządu terytorialnego

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

25. 11 stycznia 2017 r. opub-

MEN z dnia 18 stycznia 2017 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych

likowano w Dz. U. – poz. 60 ustawę

i innych druków szkolnych – weszło w życie 28 stycznia 2017 r.,

z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo

Przepisy zmieniane - 7:

oświatowe – wchodzi w życie 1 września 2017 r. za wieloma

1. 1 września 2016 r. opublikowano w Dz. U. - poz. 1384 rozporządzenie MEN

wyjątkami, które wchodzą w życie

z dnia 31 sierpnia 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie konkursu na

pomiędzy 15 stycznia 2017 r. a 1 sty-

stanowisko dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i stanowisko dyrektora

cznia 2022 r.

okręgowej komisji egzaminacyjnej - weszło w życie z dniem 2 września 2016 r.,

26. 13 stycznia 2017 r. opublikowano

2. 1 września 2016 r. opublikowano w Dz. U. - poz. 1385 rozporządzenie MEN

w Dz. U. – poz. 89 rozporządzenie

z dnia 31 sierpnia 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowego pro-

MEN z dnia 10 stycznia 2017 r. w

gramu szkolenia kandydatów na egzaminatorów, sposobu prowadzenia ewid-

sprawie egzaminu czeladniczego,

encji egzaminatorów oraz trybu wpisywania i skreślania egzaminatorów z ewi-

egzaminu mistrzowskiego oraz egza-

dencji - weszło w życie z dniem 2 września 2016 r.,

minu sprawdzającego, przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne

3. 14 października 2016 r. opublikowano w Dz. U. - poz. 1691 rozporządzenie MEN

izb rzemieślniczych – weszło w życie

z dnia 5 października 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków

15 stycznia 2017 r.,

wynagradzania egzaminatorów za udział w przeprowadzaniu sprawdzianu i egzaminów oraz nauczycieli akademickich za udział w przeprowadzaniu części

27. 17 stycznia 2017 r. opublikowano

ustnej egzaminu maturalnego - weszło w życie z dniem 29 października 2016 r.,

w Dz. U. – poz. 108 ustawę z dnia 16 grudnia 2016 r. Ustawa Budżetowa

4. 2 grudnia 2016 r. opublikowano w Dz. U. - poz. 1954 ustawę z dnia 16 listo-

NA ROK 2017 – wchodzi w życie 1

pada 2016 r. o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych

września 2017 r.

innych ustaw – w art. 4 zawiera zmianę ustawy o systemie oświaty (zmieniono 7 artykułów) - weszła w życie 17 grudnia 2016 r.,

- art. 9 ust. 2 - zgodnie z art. 30 ust. 3 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. –

5. 30 listopada 2016 r. opublikowano w Dz. U. - poz. 1927 obwieszczenie

Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2016 r. poz.

Marszałka Sejmu RP z dnia 26 października 2016 r. w sprawie ogłoszenia jed-

1379) ustala się kwotę bazową dla

nolitego tekstu ustawy o systemie informacji oświatowej,

nauczycieli – w wysokości 2752,92 zł (w 2016 r. = 2717,59 zł).

6. 2 grudnia 2016 r. opublikowano w Dz. U. - poz. 1943 obwieszczenie Marszałka Sejmu RP z dnia 31 października 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu

28. 20 stycznia 2017 r. opublikowano

ustawy o systemie oświaty,

w Dz. U. – poz. 133 rozporządzenie MEN z dnia 16 stycznia 2017 r. w

7. 19 grudnia 2016 r. opublikowano w Dz. U. - poz. 2067 obwieszczenie MZ

sprawie poziomów Polskiej Ramy

z dnia 4 listopada 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia

Kwali kacji dla kwali kacji pełnych

Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie przeprowadzania badań lek-

nadanych do dnia 15 stycznia 2016 r.

arskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pra-

– weszło w życie 21 stycznia 2017 r.,

cownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy.

29. 27 stycznia 2017 r. opublikowano w Dz. U. – poz. 170 rozporządzenie

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

KALENDARIUM ZMIAN W PRAWIE – NIE TYLKO OŚWIATOWYM

MEN z dnia 13 marca 2017 r. w sprawie

opublikowanych pomiędzy 1 lutym 2017 r. a 31 maja 2017 r.

klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego – wchodzi w życie 1

Od 2012 r. ustawy i rozporządzenia publikowane są wyłącznie

września 2017 r.,

w formie elektronicznej – na stronie Rządowego Centrum Legislacji. Dzienniki Ustaw dostępne są pod adresem http://dziennikustaw.gov.

7. 27 marca 2017 r. opublikowano

pl, a Monitory Polskie na stronie http://monitorpolski.gov.pl/.

w Dz. U. – poz. 649 rozporządzenie MEN z dnia 17 marca 2017 r. w sprawie

Nowe przepisy - 17:

szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli

1. 24 lutego 2017 r. opublikowano w Dz. U. – poz. 356 rozporządzenie MEN

– wchodzi w życie 1 września 2017 r.,

z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego

8. 29 marca 2017 r. opublikowano

dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością

w Dz. U. – poz. 671 rozporządzenie

intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia

MEN z dnia 27 marca 2017 r. w sprawie

ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla

oddziałów i szkół sportowych oraz

szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego

oddziałów i szkół mistrzostwa spor-

dla szkoły policealnej – wchodzi w życie 1 września 2017 r.,

towego – wchodzi w życie 1 września 2017 r.,

2. 6 marca 2017 r. opublikowano w Dz. U. – poz. 481 rozporządzenie MEN z dnia 1 marca 2017 r. w sprawie dopuszczania do użytku szkol-

9. 31 marca 2017 r. opublikowano

nego podręczników – weszło w życie 8 marca 2017 r.,

w Dz. U. – poz. 691 rozporządzenie MEN z dnia 16 marca 2017 r.

3. 20 marca 2017 r. opublikowano w Dz. U. – poz. 586 rozporządzenie

w sprawie udzielania dotacji celowej

MEN z dnia 14 marca 2017 r. w sprawie przeprowadzania postępowania

na wyposażenie szkół w podręczniki,

rekrutacyjnego oraz postępowania uzupełniającego na lata szkolne

materiały edukacyjne i materiały

2017/2018–2019/2020 do trzyletniego liceum ogólnokształcącego,

ćwiczeniowe – weszło w życie 1 kwi-

czteroletniego technikum i branżowej szkoły I stopnia, dla kandydatów

etnia 2017 r.,

będących absolwentami dotychczasowego gimnazjum – weszło w życie 21 marca 2017 r.,

10. 31 marca 2017 r. opublikowano w Dz. U. – poz. 703 rozporządzenie

4. 21 marca 2017 r. opublikowano w Dz. U. – poz. 610 rozporządzenie

MEN z dnia 28 marca 2017 r. w sprawie

MEN z dnia 16 marca 2017 r. w sprawie przeprowadzania postępowania

ramowych planów nauczania dla pub-

rekrutacyjnego oraz postępowania uzupełniającego do publicznych

licznych szkół – wchodzi w życie 1

przedszkoli, szkół i placówek – weszło w życie 22 marca 2017 r.,

września 2017 r.,

5. 22 marca 2017 r. opublikowano w Dz. U. – poz. 617 rozporządzenie

11. 3 kwietnia 2017 r. opublikowano

MEN z dnia 16 marca 2017 r. w sprawie wysokości wskaźników

w Dz. U. – poz. 709 rozporządzenie

zwiększających kwoty dotacji celowej na wyposażenie szkół podsta-

MKiDN z dnia 23 marca 2017 r.

wowych w podręczniki, materiały edukacyjne i materiały ćwiczeniowe

w sprawie kryteriów i trybu dokony-

dla uczniów niepełnosprawnych – weszło w życie 23 marca 2017 r.,

wania oceny pracy nauczycieli szkół artystycznych, trybu postępowania

6. 23 marca 2017 r. opublikowano w Dz. U. – poz. 622 rozporządzenie

odwoławczego oraz składu i sposobu

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

oraz składu i sposobu powoływania

w sprawie świadectw, dyplomów

z dnia 20 marca 2017 r. zmieniające

zespołu oceniającego – weszło w

państwowych i innych druków szkol-

rozporządzenie w sprawie wysokości

życie 4 kwietnia 2017 r.,

nych szkół i placówek artystycznych

minimalnych stawek wynagrodzenia

– weszło w życie 29 kwietnia 2017 r.,

zasadniczego nauczycieli, ogólnych

12. 20 kwietnia 2017 r. opublikowano

warunków przyznawania dodatków

w Dz. U. – poz. 810 rozporządzenie

16. 28 kwietnia 2017 r. opublikowano

do wynagrodzenia zasadniczego

MIiB z dnia 20 kwietnia 2017 r. w

w Dz. U. – poz. 860 rozporządzenie

oraz wynagradzania za pracę w dniu

sprawie rodzajów dokumentów

MEN z dnia 31 marca 2017 r. w

wolnym od pracy - weszło w życie 25

poświadczających uprawnienia do

sprawie podstawy programowej

marca 2017 r.,

korzystania z ulgowych przejazdów

kształcenia w zawodach – wchodzi

środkami publicznego transportu

w życie 1 września 2017 r.,

zbiorowego – weszło w życie 21 kwietnia 2017 r.,

4. 11 kwietnia 2017 r. opublikowano w Dz. U. – poz. 764 rozporządzenie

17. 4 maja 2017 r. opublikowano w

MEN z dnia 3 kwietnia 2017 r.

Dz. U. – poz. 875 rozporządzenie MEN

zmieniające rozporządzenie w

13. 20 kwietnia 2017 r. opublikowano

z dnia 25 kwietnia 2017 r. w sprawie

sprawie wzorów znaków gra cznych

w Dz. U. – poz. 811 rozporządzenie

udzielania gminom dotacji celowej z

informujących o poziomach Polskiej

MIiB z dnia 12 kwietnia 2017 r. w

budżetu państwa na do nansowanie

Ramy Kwali kacji przypisanych do

sprawie wzorów dokumentów

zadań w zakresie wychowania przed-

kwali kacji pełnych i cząstkowych

poświadczających uprawnienia do

szkolnego – weszło w życie 5 maja

włączonych do Zintegrowanego

korzystania z ulgowych przejaz-

2017 r.,

Systemu Kwali kacji – weszło w życie

dów środkami publicznego trans-

12 kwietnia 2017 r.,

portu zbiorowego oraz trybu i ter-

Przepisy zmieniane - 5:

minów ich wydawania i przedłużania

1. 3 marca 2017 r. opublikowano w

5. 18 kwietnia 2017 r. opublikowano

ważności – weszło w życie 21 kwiet-

Dz. U. – poz. 473 rozporządzenie MEN

w Dz. U. – poz. 794 rozporządzenie

nia 2017 r.,

z dnia 20 lutego 2017 r. zmieniające

MEN z dnia 12 kwietnia 2017 r.

rozporządzenie w sprawie orga-

zmieniające rozporządzenie w

14. 21 kwietnia 2017 r. opublikowano

nizacji kuratoriów oświaty oraz zasad

sprawie świadectw, dyplomów

w Dz. U. – poz. 818 rozporządzenie

tworzenia ich delegatur – weszło w

państwowych i innych druków szkol-

MEN z dnia 14 kwietnia 2017 r. w

życie 18 marca 2017 r.,

nych – weszło w życie 19 kwietnia

sprawie szczegółowych zasad i

2017 r.,

warunków udzielania i cofania zez-

2. 20 marca 2017 r. opublikowano w

wolenia na założenie odpowiednio z

Dz. U. – poz. 590 rozporządzenie MEN

Teksty jednolite aktów prawnych

dniem 1 września 2017 r. lub z dniem

z dnia 16 marca 2017 r. zmieniające

(2) – ogłaszane na podstawie art.

1 września 2018 r. przez osobę

rozporządzenie w sprawie wysokości

16 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o

prawną lub osobę fizyczną doty-

wskaźników zwiększających kwoty

ogłaszaniu aktów normatywnych i

chczasowego trzyletniego liceum

dotacji celowej na wyposażenie szkół

niektórych innych aktów prawnych

ogólnokształcącego i dotychcza-

w podręczniki, materiały edukacyjne

(Dz. U. z 2011 r. Nr 197, poz. 1172 z

sowego czteroletniego technikum

i materiały ćwiczeniowe dla uczniów

późn. zm.) - teksty jednolite aktów

– weszło w życie 22 kwietnia 2017 r.,

niepełnosprawnych – weszło w życie

prawnych ogłasza się nie rzadziej niż

21 marca 2017 r.,

raz na 12 miesięcy, jeżeli były one

15. 28 kwietnia 2017 r. opublikowano

nowelizowane:

w Dz. U. – poz. 857 rozporządzenie

3. 24 marca 2017 r. opublikowano w

MKiDN z dnia 25 kwietnia 2017 r.

Dz. U. – poz. 630 rozporządzenie MEN

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

1. 12 kwietnia 2017 r. opublikowano w Dz. U. – poz. 770 obwieszczenie MR,PiPS z dnia 22 marca 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie warunków wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników niebędących nauczycielami, zatrudnionych w szkołach i placówkach oświatowych prowadzonych przez organy administracji rządowej oraz w niektórych innych jednostkach organizacyjnych, 2. 14 kwietnia 2017 r. opublikowano w Dz. U. – poz. 783 obwieszczenie Marszałka Sejmu RP z dnia 5 kwietnia 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.