Problemy O?wiaty i Wychowania 02/2018 by Centrum Doskonalenia Nauczycieli Leszno

CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI W LESZNIE

NR 2/2018

PROBLEMY OŚWIATY I WYCHOWANIA

Witryna Literacka >>> strona 46

OFERTA >> strona 5

Problem etyki i odpowiedzialności nauczycielskiej >>> strona 15

KONKURS STRONA 3

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

R EDA KC JA

OD R E DA KC JI

Z E S P Ó Ł R E D A K C YJ N Y Iwona Gubańska Halina Krasoń Renata Skowronek Kamil Prozorowski dr Katarzyna Waszyńska

Dziękujemy

autorom

tekstów, czytelnikom, wszystkim naszym sympatykom - za wspaniałą aktywność w minionym roku szkolnym i życzymy zasłużonych i wspaniałych wakacji. Wydawca: Centrum

Kolejny rok szkolny z a nami. Nadchodzi czas wytchnienia. Czas na„reset mózgu”. Doskonalenia

Nauczycieli w Lesznie

Z wielką niecierpliwością czekali na ten moment nie tylko nauczyciele, ale przede wszystkim uczniowie.

ul. Bolesława Chrobrego 15 64-100 Leszno

Na świadectwach, wzbici w radość, odlecieli uczniowie, drży powietrze po ich śmigłym zniku.

ISSN 1428-5991

Wakacje, panie profesorze! Pora trzepać wesoło słowa jak futra na wiosnę oraz czasowniki przez dni lata odmieniać! (…) (Julian Przyboś - “Lipiec”) Z tej to okazji wszystkim pracownikom oświaty życzę w imieniu zespołu i swoim własnym odpoczynku i wspaniałej aury. Zanim to nastąpi, zachęcam do lektury najnowszego numeru naszego czasopisma. Na pewno uwagę Państwa przykuje ciekawa forma „Pytań zadawanych sobie”. W bieżącym numerze – jak zwykle – wiele ciekawych rozwiązań metodycznych. Polecam też przepiękne wiersze Eleonory Biberstajn, pełne ciepła, życzliwości wobec świata. Życzę samych dobrych wrażeń. Iwona Gubańska

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

KO NK U R S

WIELKOPOLSKA SZKOŁA ROKU ORAZ WIELKOPOLSKI NAUCZYCIEL ROKU Zachęcamy do udziału w coroc-

entuzjazmem i pasją w pracy, i wychowawcze, czynnie angażują się

znych konkursach organizowanych

kształcących i wychowujących dzieci w rozwój szkoły lub placówki.

przez

i młodzież poprzez rozwijanie u nich

Departament

Edukacji

i Nauki o tytuł Wielkopolska

poczucia odpowiedzialności, miłości Zwycięzcy konkursów podczas uroc-

Szkoła Roku oraz Wielkopolski

ojczyzny oraz poszanowanie dla pol- zystej Gali otrzymają nagrody finan-

Nauczyciel Roku. Celem Konkursu

skiego dziedzictwa kulturowego, sowe, wyróżnienia oraz pamiątkowe

o tytuł Wielkopolska Szkoła Roku jest

pielęgnujących patriotyzm region- statuetki.

wyróżnienie wielkopolskich przedsz-

alny, dających wsparcie dla rozwoju

koli oraz szkół kształtujących wśród

talentów i zainteresowań.

Informujemy, że w konkursach mogą

uczniów poczucie własnej tożsamości

brać udział nauczyciele i szkoły

i postaw patriotycznych z jednocz-

Ponadto wyróżnienie ma promować wyróżnione w I edycji. Natomiast

esnym modelowaniem wzorca nowoc-

wybitnych pedagogów cieszących zgodnie z regulaminem zwycięzcy

zesnego Wielkopolanina.

się autorytetem w środowisku i laureaci nie mogą brać udziału szkolnym i lokalnym, którzy swoją w konkursach przez dwie kolejne edycje.

Cel Konkursu o tytuł Wielkopolski

postawą i pracą mobilizują innych

Nauczyciel Roku służy uhonorowa-

do działania, posiadając szcze-

niu nauczycieli cechujących się

gólne osiągnięcia dydaktyczne

ZE WZGLĘDU NA DUŻE ZAINTERESOWANIE x KONKURSEM

Zgodnie z uchwałą Nr 5528/2018 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia 28 czerwca 2018 roku termin składania formularzy zgłoszeniowych w konkursie o tytuł Wielkopolska Szkoła Roku oraz Wielkopolski Nauczyciel Roku zmienia się z dnia 30 czerwca 2018 r. na dzień 31 lipca 2018 r

Szczegóły konkursów znajdują się na stronie www.umww.pl w zakładce Departament Edukacji i Nauki; Konkurs o tytuł Wielkopolska Szkoła Roku oraz Wielkopolski Nauczyciel Roku.

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

ZAWA R TO ŚĆ

»» s.12

»» s.42

OD REDAKCJI

KONKURS

LEKCJA JĘZYKA OBCEGO

D e pa r tament Eduk acji

Justyna Kokocińska

i Nauki

ZAWARTOŚĆ Wykaz ar tykułów

OFERTA SZKOLEŃ MŁODZI WIELKOPOLANIE O PATRIOT YZMIE W XXI WIEKU Zofi a Sz a bel-Zak r zewsk a

PRZEZ ROZRY WKĘ DO WIEDZY

28 EDUKACJA ZDRO-

WOTNA PRAWEM KAŻDEGO UCZNIA

I re n a S i e r p o w s k a - G l a p i a k

30 ADAPTACJA

PRZEDSZKOLAKA Emilia Chrzanowska

PY TANIA ZADAWANE SOBIE Ag a t a K a ro l c z y k- K o z y r a

24 KAHOOT, CZYLI Krzysztof Ziegler

Najbliższe szkolenia

24 ODWRÓCONA

32 TRENING

UWAŻNOŚCI Renata Bednarcz yk

PROBLEM ET YKI W SZKOLE Bożena Roszak

20 SPRAWIEDLIWOŚĆ W SZKOLE

Anna Marko

»» s.44

Anna Jagła

41 NOWE PRZESTRZENIE CZY TANIA

Renata Bednarcz yk

42 BĘDĄ DOBRYMI

BIZNESMENAMI

Maria Koroniak

44 KONKURS

SZKOLNIC T WA ZAWODOWEGO I DUALNEGO W POZNANIU Maria Koroniak

46 WITRYNA

LITERACKA

Maria Koroniak

50 ZMIANY

MOŻE

W PRAWIE NIE T YLKO OŚWIATOWYM

Ag a t a S a d o w s k a

Le s z e k Z a l e ś ny

38 BIEGAĆ KAŻDY

40 TO BYŁO CIEKAWE SPORKANIE

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

OFERTA SZKOLEŃ MALI MISTRZOWIE PROGRAMOWANIA

(publikację ze scenariuszami zajęć),

pozwalające

lepiej

Celem kursu doskonalącego

planować zajęcia komputer-

pod naz wą “Mali mistrzowie pro -

owe, rozwijać umiejętności,

g r a m o w a n i a” j e s t u p o w s z e c h -

wiedzę

nienie nauki programowania

cie pewności w planowaniu

w polskich szkołach. Szkolenie to

i wdrażaniu programowania

p o m oże nauc z ycielo m roz wijać

również

umiejętności, wiedzę oraz da

Kurs przeznaczony jest dla

im poczucie pewności w pla-

n au c z yc iel i u c ząc yc h w k l as ac h

nowaniu i wdrażaniu podstaw

I - I I I e d u k a c j i wc z e s n o s z k o l n e j.

programowania. W ramach

Na podstawie grupy rezer wowej

kursu doskonalącego każdy

b ędą t wo r zo ne k o l ej ne gr u py.

oraz

bez

poczu-

komputerów.

nauczyciel otrzyma profesj o n a l n e m a t e r i a ł y s z k o l e n i o we

jego o so b owo ść

w ten s po s ó b cec hy

i p oz walające n a

u mys ł u i c harak-

roz wó j t wó rcze g o

ter u o bj aw iaj ą s ię

p o ten cjału, któ r y

nie t y l k o pr z y s zac h-

dr zemie w k ażd y m

ow nic y. E fek t y w idać

mło dym człowiek u.

j u ż we wc zes nej

Szachy uczą go

edu k ac j i dziec k a.

p o k o r y gdyż wie, że

Obj aw ia s ię to

n ie wsz yst k ie je g o

u m iej ętno ś c ią k o n-

Edu k acja pr zez sza chy w szkole w nawiązaniu d o nowej pod s taw y p ro gramowej d la k l a s 1-3

dec yzje są słuszne

centrac j i nad zag ad-

(w myśl powied zenia,

nieniem , ł at wo ś c ią

J a k najproś c i e j

temu o biek t y wi z-

o k reś li ć rolę s z ach ów

mowi wzrast a s zac u-

w k s z tałce ni u ?

n ek do p r zeciw nik a

Sz a chy to na r zę dzie

i samego siebie

s t ymulują ce

a sam po t raf i

roz wój e m oc jon a-

sto sować w ż yciu

lny i i nte le ktu alny

zasadę „f air p lay ”.

d z i e ck a, ks ztałtujące

Wyk szt ałco n e

że n ie ma n a św iec ie szach ist y k tó r y w ygrałby wsz ys tk ie swo je p ar t ie). Dzięk i

2018.09.29 i 2018.10.06 M e d i ac j e szk ol ne i rów i e śn i c ze: g ł ów n e zasa dy w p rowad zan i a m e d i ac j i ( w k o nte k śc ie n owe j p o d staw y p ro gram owej) - 0 9 . 0 0 - 1 5 . 00 I nte gral n e p o d e j sc i e d o p ro ce su w ychowan i a i n au c z an i a w zm o c n ie n i e ro l i w yc howawc ze j szk o ł y ro l a i zad an ia w yc h owawc y we wsp o ł c ze sn ej szk o l e u m i e j ę t n o śc i w yc h owawc ze n au c z yc i e l a - re j e s tra c ja d o stę p n a o d 2 6 c ze r wc a 2 0 1 8 r.

Ed u k ac j a zapam iętania w ł ąc zaj ąc a ora z s zc zeg ó ł ów p rac a z u c zn iem c z y s z y bk o ś c ią ze sp e c j al nym i w do tarc iu do p o t r ze b am i edupraw idł oweg o k ac y j ny m i , uwa roz w iązania pro blr u n k owan i a em u. Widzimy w ięc, śro d ow i sk owe że s zac hy to nie t y l k o i i c h w p ł y w na w y raf inowana rozf u n k c j o n owa nie r y w k a intel ek tu al na, u c zn i a w szkol e al e tak że o gro m na re j e st rac j a od 2 5 inwes t yc j a si e r p n i a 2 0 18 r.

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Zo f i a Szab e l - Z a k r zewsk a - na uc z yc iel k o n s ul ta nt CDN Les zn o

PROJEK T SEJMIK MŁODZIEŻOWY WOJEWÓDZT WA WIELKOPOLSKIEGO W 2018 roku młodzież szkół ponad-

„Marzenia Wielkopolan o wolnej

podstawowych miasta Leszna, po

Polsce. Jak uczcić stulecie odzyskania

raz kolejny uczestniczyła w projek-

niepodległości?”

cie Sejmik Młodzieży Województwa

polskiego. Ich powrót do macierzy trwał dłużej. Nasz region znalazł się w grani-

Wielkopolskiego„Młodzi Wielkopolanie

W roku 2018 świętujemy setną

cach Prus w wyniku II traktatu roz-

o patriotyzmie w XXI wieku”.

rocznicę odzyskania niepodległości.

biorowego w 1793 r. Wielkopolska

Jest to okazja, by przypomnieć

społeczność początkowo przyjmowała

musiały

i uczcić czyny naszych przodków,

dość obojętnie nową pruską władzę.

wykonać, a następnie zaprezentować

dzięki którym możemy żyć w wolnym

Król pruski, Fryderyk Wilhelm,

przed komisją rekrutacyjną w sali

kraju. Poniższa praca jest formą

prowadził jednak jawnie antypolską

sesyjnej Urzędu Miasta swoją pracę

naszego podziękowania i złożenia

politykę, zrażając tym samym do

na temat „Marzenia Wielkopolan

hołdu milionom Polaków walczących

siebie większość warstw społecznych.

o wolnej Polsce. Jak uczcić stule-

o Niepodległą. Chcemy przypomnieć

Już pierwsze lata zaboru pokazały jak

cie odzyskania niepodległości”

losy szczególnie mieszkańców

silna jest wola Wielkopolan do bycia

Wielkopolski, którzy trudem dnia codzi-

wolnymi Polakami w wolnej ojczyźnie.

Zwycięzcami projektu w Lesznie zostali

ennego i nie odżegnując się od walki

Rok po przyłączeniu ziem Wielkopolski

uczniowie I Liceum Ogólnokształcącego

zbrojnej wywalczyli naszą wolność.

do Prus społeczność wsparła insurekcję

Dagmara Janowska i Jakub Cuger,

Jako młodzi Polacy pragniemy także

kościuszkowską, wzniecając anty-

którzy swoją pracę przygotowali

przedstawić propozycje obchodów

pruskie powstanie. Do Wielkopolski

pod kierunkiem nauczyciela histo-

stulecia niepodległości w naszym

przybył wówczas generał Jan Henryk

rii pani Aurelii Gancarz. W nagrodę

regionie.

Dąbrowski, który dowodząc własnym

Zespoły uczniowskie

reprezentowali miasto Leszno na sesji

korpusem, w krótkim czasie opanował

Sejmiku Młodzieży Województwa

W roku 1918 spełniły się marzenia

i wyzwolił spod pruskiej władzy kilka

Wielkopolskiego w Poznaniu.

milionów Polaków odzyskania pełni

wielkopolskich miast. Ostatecznie

niepodległości utraconej w wyniku

powstanie, podobnie jak insurekcja

pracę

traktatów rozbiorowych z lat 1772,

kościuszkowska, zakończyło się klęską,

konkursową uczniów I LO w Lesznie i

1793 i 1795. Dzień 11 listopada 1918 r.,

jednak było ono pierwszym zbrojnym

polecamy jej lekturę w szczególnym

ustanowiony świętem niepodległości,

sprawdzianem lojalności regionu

roku - Roku Jubileuszu 100-lecia odzys-

nie oznaczał jednak tak bardzo

wobec walczącego o wolność kraju.

kania przez Polskę Niepodległości.

upragnionej wolności dla mieszkańców

Poniżej

zamieszczamy

Wielkopolski. Poznańskie, podobnie jak

W 1806 r. wybuchła wojna fran-

Zofia Szabel-Zakrzewska

pozostałe ziemie zaboru pruskiego –

cusko-pruska, co zrodziło nadzieję

nauczyciel konsultant w CDN Leszno

Pomorze i Śląsk – nie zostało włączone

Wielkopolan na możliwość odzyskania

w granicę odbudowywanego państwa

niepodległości korzystając z osłabienia

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

zachodniego zaborcy. Dowódcy

W 1848 r., w czasie Wiosny Ludów, Za duchowego przywódcę „organ-

wojsk francuskich, Napoleonowi

Wielkopolanie ponownie chwycili za iczników” uważany jest dr Karol

Bonapartemu, zależało także na

broń. Walka znów zakończyła się niepo- Marcinkowski. Poznański lekarz

rozpoczęciu działań na tyłach wojsk

wodzeniem, mimo kilku zwycięstw prowadzący własną działalność

wroga.

nad armią pruską. Kilkanaście lat społecznie wyrobił sobie autorytet później podczas powstania stycznio- i uznanie nie tylko Wielkopolan, ale

Za jego namową, generał Jan Henryk

wego Wielkopolanie nie tylko wsparli nawet władz pruskich. W jednym ze

Dąbrowski oraz generał Józef Wybicki

bezpośrednio militarnie walczących swoich artykułów napisał:„Zaniechajmy

przybyli w listopadzie 1806 r. do

powstańców, ale także zajęli się zaopa- liczyć na oręż, na zbrojne powstania,

Poznania dając hasło do rozpoczęcia

trywaniem wojsk polskich w potrzebne na pomoc obcych mocarstw i ludów;

powstania przeciw Prusakom. Polacy

oporządzenie, sprzęt, broń i amunicję a natomiast liczmy na samych siebie;

odpowiedzieli na odezwę chwytając

sprowadzanych z Zachodu.

kształćmy się na wszystkich polach,

za broń i w krótkim czasie wyparli

pracujmy nie tylko w zawodach nau-

z terenów Wielkopolski Prusaków.

W czasie Powstania Listopadowego kowych, ale także w handlu, przemyśle,

Trzy lata później, podczas „marszu

i wojny polsko-rosyjskiej w zaborze rękodzielnictwie, stwórzmy stan

najeźdźców na Warszawę” wojska

pruskim pojawiła się zupełnie nowa średni, usiłujmy podnieść się moralnie

austriackie zajęły część Wielkopolski.

koncepcja walki o wolność ojczyzny. W ekonomicznie, a wtenczas z nami liczyć

I tym razem Wielkopolanie, zorgani-

1832 r. Adam Mickiewicz wydał „Księgi się będą.”Te słowa stanowią clou do zro-

zowani w regularne wojsko przez Jana

narodu polskiego i pielgrzymstwa pol- zumienia sensu idei pracy organicznej.

Henryka Dąbrowskiego, wyparli ze

skiego”, w których zawarł tezę, iż Polska Marzenie odzyskania niepodległości

swoich terenów wroga. Oba powstania

może odzyskać niepodległość tylko Wielkopolanie postawili zrealizować

uznawane są za pierwsze zwycięskie

w przypadku wojny pomiędzy zabor- długą i żmudną drogą działania dla

zrywy Wielkopolan w okresie poroz-

cami, a to mogło nastąpić dopiero dobra społeczeństwa.

biorowym, o czym niestety wielu zapo-

w perspektwie kilkudziesięciu lat.

mina, uznając za jedyne zwycięskie

Wielkopolanie zdawali sobie sprawę, Formą realizacji założeń pracy organ-

powstanie te z 1918 i 1919 roku.

że władze pruskie będą dążyły do wyn- icznej było tworzenie sieci banków arodowienia Polaków oraz zniszcze- ludowych, związków i stowarzyszeń

Po upadku Napoleona w 1815 r.,

nia wszelkich prób zbrojnego oporu. gospodarczych oraz kulturalnych

w czasie Kongresu Wiedeńskiego,

Dlatego, aby nie dopuścić do masowej i kółek rolniczych.

mocarstwa podjęły decyzję o utworze-

germanizacji, zdecydowano o podjęciu

niu Wielkiego Księstwa Poznańskiego

działań umacniania świadomości nar- Jednym z twórców polskiego

z dość szeroką autonomią. Miało to

odowej Wielkopolan. Przestrzenią do przemysłu w Wielkopolsce był Hipolit

zaspokoić narodowowyzwoleńcze

działania miała być gospodarka oraz Cegielski. Ten organicznik zaczął swą

dążenia Wielkopolan. Plany nie

kultura. Można uznać, że społeczność działalność od podstaw, ponieważ

powiodły się, czego dowodem jest

wielkopolska chciała zachować wcześniej był nauczycielem. Otworzył

zbrojne wsparcie społeczności wiel-

świadomość narodową, tworząc w poznańskim Bazarze mały skład

kopolskiej dla powstańców listopad-

konkurencję gospodarczą i kulturową wyrobów z żelaza. Jednak już wkrótce

owych z 1830 r. Po upadku powstania

dla instytucji zaborcy. W dalekiej pers- uruchomił zakład naprawy maszyn

walczących Wielkopolan skazywano

pektywie tak ukształtowany naród miał rolniczych, który z czasem przerodził

na więzienie lub utratę majątków.

w odpowiednim momencie uderzyć się w fabrykę produkującą sprzęt rol-

Ograniczono także autonomię

raz, ale skutecznie. Ideę tę nazwano niczy. Taki był też początek dzisiejszych

Wielkiego Księstwa Poznańskiego.

pracą organiczną, czyli pracą od Zakładów Metalowych im Hipolita podstaw.

Cegielskiego, popularnego w Poznaniu

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Zo f i a Szab e l - Z a k r zewsk a - na uc z yc iel k o n s ul ta nt CDN Les zn o „Ceglarza”. Cegielski to doskonały

Zarobkowych i Gospodarczych zajął

było ok. 200 działaczy. Jednak ta garstka

przykład organicznika, który marzenie

się, działający w Śremie, ksiądz Piotr

ludzi stanowiła iskrę do działania całej

odzyskania niepodległości realizował

Wawrzyniak. W 1873 r. przekształcił

społeczności wielkopolskiej. Na dzieło

własnym pomysłem oraz ciężką pracą.

śremską kasę oszczędnościową w Bank

odbudowy wolnej Polski pracowała

Ludowy, który stał się częścią Związku

ogromna większość Polaków w milc-

W 2 poł. XIX w. bardzo ważnym ele-

Spółek Zarobkowych. Wspierał także

zeniu i trudnie dnia codziennego, ale to

mentem społecznym na terenie

spółki parcelacyjne oraz spółdzielnie

dzięki właśnie nim działacze konspira-

Wielkopolski była polityka rolna na

zbytu i zaopatrzenia rolniczego. Swoją

cyjni znaleźli oparcie ekonomicznego

wsiach. Pojawiła się konieczność jed-

działalność organicznikowską nie

i moralne, a czynni powstańcy – źródła

noczenia gospodarczego poprzez

ograniczył jedynie do Wielkopolski,

uzupełnienia, wyposażenia i zaprow-

tworzenie kółek rolniczych. Organizacją

działał także na Górnym Śląsku,

iantowania. Dowodem na sukces

tych stowarzyszeń szczególnie akty-

Pomorzu, Warmii i Mazurach.

pracy organicznej może być fakt, że po

wnie zajął się Maksymilian Jackowski,

zwycięskim powstaniu z 1918-1919 r.

który dbał także o racjonalizację gosp-

Niezmierne zasługi we wzmacnia-

a przed podpisaniem traktatu pokoj-

odarki i ubezpieczenia. Rola kółek rol-

niu tożsamości narodowej Polaków

owego w Wersalu, Wielkopolska była

niczych w walce o niepodległość jest

posiada Edward Raczyński. Z jego

w stanie funkcjonować jako niezależne

niestety niedoceniania przez część

dokonań wymienić należy ufun-

państwo.

historyków, a należy pamiętać, że to

dowanie gmachu pierwszej w Polsce

właśnie one odegrały największą rolę

biblioteki publicznej z bogatymi

W realizowaniu marzeń Wielkopolan o

w dziedzinie szerzenia postępu rolnic-

zbiorami w Poznaniu, zbudowanie

wolnej Polsce pomagały także wybitne

zego oraz obrony polskich interesów

dla Poznaniaków sieci wodociągowej,

osobistości XIX wieku. W 1831 r. do

gospodarczych pod zaborem pruskim.

ufundowanie zamku w Będzinie na

Wielkopolski przybył Adam Mickiewicz,

Śląsku, dokończenie budowy pałacu

który chciał przekroczyć granicę i udać

Już wiele lat przed Maksymilianem

w Rogalinie – w mieście, w którym

się do Królestwa Polskiego, by pomóc

Jackowskim wiele uwagi wsi poświęcił

mieszkał prawie całe życie. W dowód

walczącym Polakom w wojnie polsko-

generał Dezydery Chłapowski. Urodził

uznania w 1834 r. otrzymał honorowe

rosyjskiej. Jednak przekroczeniu granicy

się on w Turwi koło Śmigla. Służył

obywatelstwo Poznania.

z Królestwem sprzeciwiły się władze

w wojsku napoleońskim, a także walczył

pruskie. Postanowił więc zatrzymać

w czasie Powstania Listopadowego.

Organicznicy, gdy zachodziła potr-

się w Wielkopolsce pod nazwiskiem

Został gorącym orędownikiem

zeba, chwytali za broń. W czasie Wiosny

Adam Mühl. Odwiedził wtedy m.in.

pracy organicznej. Fachową wiedzę

Ludów siły zbrojne w Wielkopolsce

Kopaszewo, Śmiełów, Dębno, Krobię,

agronomiczną zdobył w czasie

organizował

Dez yder y

Osiek, Lubonię i Oporowo. Podczas

pobytu w Wielkiej Brytanii. Po powro-

Chłapowski. Powstańców stycznio-

pobytu Mickiewicza na ziemi wielkopol-

cie do Wielkopolski stosował zdobyte

wych wspomagał m.in. Maksymilian

skiej powstały wiersze„Reduta Ordona”

umiejętności w swych dobrach w

Jackowski, za co został aresztowany.

oraz „Śmierć pułkownika”. Ten epizod

Turwi, które stały się wzorem dla innych

Organicznicy, mimo zaangażowania

z życia Mickiewicza nie jest powszech-

gospodarzy.

w walkę zbrojną, pozostawali wierni

nie znany, a pozostał nie bez znaczenia

ideom żmudnej pracy od podstaw.

dla Wielkopolan, którzy walcząc o wolną

m.in.

Organizacją polskich banków ludowych oraz Związku Spółek

Polskę, czuli wsparcie wieszcza narW pracę organiczną zaangażowanych

odowego. W Wielkopolsce przebywał

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

także Fryderyk Chopin, goszcząc m.in.

rad robotniczych i żołnierskich, arytmetyczną ocen z historii w semes-

u księcia Antoniego Radziwiłła, namiest-

a także Służby Straży i Bezpieczeństwa. trze poprzedzającym zgłoszenie co

nika Wielkiego Księstwa Poznańskiego.

Ich twórcami byli ludzie wychow- najmniej 5.0 lub rekomendację naucani na ideach pracy organicznej oraz zyciela tegoż przedmiotu. Działalność

O wolnej Polsce marzyli zarówno

niedoświadczeni klęskami powstań osób spełniających warunki polegałaby

dorośli Wielkopolanie jak i ci najmłodsi.

narodowych.

na odwiedzaniu leszczyńskich przed-

Kiedy w 1882 r. usunięto język polski

szkoli oraz szkół podstawowych. Tam

z nauczania religii i śpiewu kościelnego

Pamięć o żmudnej i ciężkiej pracy ich zadaniem będzie przybliżanie

w szkołach, doszło do pierwszych

organicznej oraz bohaterstwie naszych najmłodszym wydarzeń z historii

szkolnych protestów. Największy

przodków winna być wciąż żywa Polski związanych z walką Polaków

rozgłos zyskały wydarzenia wrzesińskie

i pielęgnowana przez kolejne pokole- o niepodległość. Zajęcia nie

z 1901 r. Dzieci odmówiły przyjęcia

nia młodych Polaków. Jest to okazja do wyglądałyby jednak jak typowa

niemieckich podręczników, a na lek-

zaprezentowania naszych pomysłów lekcja historii w szkole. Podręczniki,

cjach mówiły wyłącznie w języku

uczczenia 100-lecia wolności naszej które dzieci przedwcześnie mogłyby

polskim. Na uczniów i ich rodziców

ojczyzny w regionie leszczyńskim.

osądzić jako nieciekawe i nieatrakcyjne,

spadły surowe sankcje pieniężne

zastąpiłyby prezentacje multimedialne

i kary więzienia. Ze szkołą we Wrześni

Wielkopolanie zapisali się na kartach przygotowane przez wolontariuszy.

zaczęły solidaryzować się inne szkoły

historii jako społeczność, dla której Wykorzystywaliby oni też różnorakie

w Wielkopolsce, m.in. w Miłosławiu,

niepodległość Polski była niezwykle teksty źródłowe oraz materiały archi-

Pleszewie, Buku, Gostyniu, Krobi.

ważna. Czujemy dumę, czytając o ich walne. Przewidujemy, iż fakt, że zajęcia z

Do protestu szkolnego doszło także

heroicznych czynach, inicjatywach, najmłodszymi prowadzić będą ucznio-

w szkole w Osiecznej. Strajki zakończyły

niezmordowanej walce. Czujemy wie, wpłynie na ich zaangażowanie

się ostatecznie w 1905 r. Sprawę pro-

dumę, że i my możemy powiedzieć oraz pozytywne nastawienie do uczest-

testu i brutalnego rozprawienia się

o sobie Wielkopolanie. My nie musimy nictwa w nich. Mimo różnicy wieku, to

z protestującymi przez władze pruskie

już marzyć o wolnej Polsce. Mamy właśnie miano „uczeń”, będzie czymś,

nagłośniły francuskie i angielskie prasy.

olbrzymie szczęście i zaszczyt żyć co ich połączy skróci dystans, sprawi,

Głos w obronie dzieci i ich rodziców

w niepodległym kraju. Właśnie my że interakcja będzie łatwiejsza, niż

zabrali m.in. Maria Konopnicka i Henryk

musimy troszczyć się o to, by wśród w przypadku, gdyby zajęcia prowadziła

Sienkiewicz.

rodaków pamięć o tym, co wydarzyło dorosła, obca osoba. się 100 lat temu, wciąż pozostawała

Marzeniem kolejnych pokoleń

żywa.

Kolejną propozycją dotyczącą małych

Wielkopolan w XIX i początku XX

patriotów jest konkurs plastyczny

w. było odzyskanie niepodległości.

Uważamy, że szczególne ważne jest, pod tytułem „1918-2018. Stulecie

Walcząc o nią społeczność wielkopol-

aby najmłodsze pokolenie doskonale niepodległej ojczyzny” skierowany

ska działała na kilku płaszczyznach.

znało historię Polski. W tym celu, pro- do uczniów szkół podstawowych. Ich

Pierwszą, według nas najważniejszą,

ponujemy, by z okazji stulecia odzys- zadanie polegałoby na przedstawieniu

była praca organiczna. Drugą walka

kania niepodległości przez Polskę, za pomocą dowolnej techniki, co dla

zbrojna. Gdyby nie wysiłki czterech

powołać Stowarzyszenie Młodych nich oznacza słowo „niepodległość”.

pokoleń Powstanie Wielkopolskie

Miłośników Historii. Działałoby Konkurs składałby się z dwóch etapów.

z lat 1918-1919 nie zakończyłoby się

ono na zasadzie wolontariatu. Rolę Pierwszy polegałby na zgłaszaniu

sukcesem. Wielki zwycięski zryw był

wolontariuszy pełniliby uczniowie prac przez uczniów, do drugiego zaś

bezpośrednio poprzedzony tworze-

leszczyńskich liceów. Kandydat na zakwalifikowałoby się dziesięć oceni-

niem na terenie Wielkopolski sieci

wolontariusza musi uzyskać średnią onych najlepiej przez jury składające

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Zo f i a Szab e l - Z a k r zewsk a - na uc z yc iel k o n s ul ta nt CDN Les zn o dziesięć ocenionych najlepiej przez

dedykowany byłby koncert pieśni

dwukrotnego mistrza świata, Gilberto

jury składające się z wybranych nauc-

patriotycznych pochodzących

de Godoy Filho jest idealnym hasłem

zycieli plastyki. Z owych dziesięciu

z okresu 1914-1922r. Byłby on wydarze-

przewodnim dla zorganizowanego

nagrodzone zostałyby trzy prace,

niem zarówno dla tych, którzy kochają

z okazji stu lat niepodległości biegu

a dwie wyróżnione przez wspomniane

śpiewać, grać jak i dla tych, którzy wolą

połączonego z grą miejską. Impreza

już jury.

być słuchaczami.

ta zgromadziłaby miłośników sportu oraz Polski, niepodległej Polski –

„Rzecz to piękna zaprawdę, gdy krocząc

Amerykański fotograf, Ansel Adams

niewątpliwie pięknej. Zależy nam, aby

w pierwszym szeregu, ginie człowiek

powiedział„Chciałbym czasem znaleźć

każdy patriota mógł spróbować swoich

odważny, walcząc w obronie ojczyzny”.

się w takim miejscu, gdzie Bóg czeka

sił. Zarówno ten, który jest już bardziej

Trudno nie zgodzić się z tym pow-

tylko, aby komuś otworzyć migawkę”.

doświadczonym biegaczem, jak i ten,

szechnie znanym cytatem Tyrtajosa.

Czyż Polska, niepodległa od stu lat, nie

który przygodę z bieganiem dopiero

Chcielibyśmy, aby i dziś, po upływie

jest takim miejscem? Gdzie w naszym

rozpoczął lub planuje rozpocząć. W tym

tysięcy lat, poeci amatorzy, mieli

kraju można ujrzeć, doświadczyć tego

celu utworzone zostaną trzy dystanse.

szansę poczuć się jak grecki śpiewak.

czym jest niepodległość? Znalezienie

Mini – 5 kilometrów, mega – 10 kilo-

Taką możliwość da im konkurs poetycki

odpowiedzi na to pytanie to zadanie

metrów oraz giga – 15 kilometrów. Na

połączony z recytatorskim pod tytułem

dla uczestników konkursu fotograficz-

wszystkich dystansach na uczestników

„Skrzydła 2018”. Nazwa ta nie jest przy-

nego pod tytułem „Żywa niepodległa”.

czekać będą punkty, w których ich

padkowa. Skrzydła już dla Horacego,

Nie istnieją tu ograniczenia wiekowe,

zadaniem będzie odpowiedzenie na jak

czy Mickiewicza symbolizowały

rywalizacja toczyłaby się w grupach

największą liczbę pytań dotyczących

poezję, natchnienie. Skrzydła są

wiekowych. Przykładowo: uczestnicy

historii polskiej walki o niepodległość.

również nierozerwalnie związane z

do 18 lat, 18-25 lat. 26- 35, 36-50, oraz 51

Z każdej kategorii wybranych zostanie

orłem widniejącym na godle Polski.

i starsi. Konkurs przeznaczony jest dla

dziesięcioro biegaczy z najlepszymi

Uczestnicy w wieku od 15 do 25 lat

amatorów – profesjonalni fotografowie

czasami. Spośród nich nagrodzonych

zgłaszają swoje prace. Dwadzieścia

nie mogą wziąć udziału. Zgłoszone

będzie troje, którzy udzielili najwięcej

najlepszych z nich zostanie zakwal-

prace opublikowane zostałyby

poprawnych odpowiedzi.

ifikowanych do drugiego – recyta-

w mediach społecznościowych.

torskiego – etapu konkursu. Polegać

Głosowanie polegałoby na nadsyłaniu

Zgodnie z naszym pierwszym

będzie on na recytacji zgłoszonego

wiadomości SMS na wybraną pracę.

pomysłem (Stowarzyszenie Młodych

tekstu. Nagrodzonych zostanie trzech

Spośród wszystkich zgłoszonych,

Miłośników Historii) najmłodsi mieliby

najlepszych mówców. Galę finałową

pięćdziesiąt tych, które uzyskały

szansę uczestniczyć w zajęciach prow-

konkursu, oczekiwanie na wyniki,

najwięcej głosów, zaprezentowanych

adzonych przez licealistów. Dla uczniów

uświetniłby krótki koncert twórczości

będzie na wystawie. Wyłonione za

szkół średnich proponujemy natomi-

Ignacego Jana Paderewskiego.

pomocą głosowania na takich samych

ast wykłady pracowników naukowych.

zasadach zostanie pięć prac: trzy

Traktowałyby one o historii Polski, a

nagrodzone oraz dwie wyróżnione.

w szczególności mniej znanych faktach

Stulecie odzyskania niepodległości to znakomita okazja, aby osoby

dotyczących dążenia do niepodległości.

obdarzone talentem innym niż lit-

„Sport pozwala pokazać wielu

Jesteśmy przekonani, że szansa, by

eracki, mogły zaprezentować swe

osobom piękną stronę życia (…).” wysłuchać, a nawet porozmawiać

umiejętności. Dla miłośników muzyki

Ten cytat brazylijskiego siatkarza,

z doświadczonym profesorem będzie

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

niemałą inspiracją dla sporej części

Proponujemy również, aby nadając czy najmłodszych patriotów wraz

młodzieży. Być może będzie to czynnik,

nazwę powstałemu w bieżącym roku z nauczycielami historii, wychowaw-

który zachęci młodych ludzi do dosko-

rondu, osiedlu, czy też ulicy, uwzględnić cami, rodzicami.

nalenia umiejętności oratorskich? Dla

tak ważną dla Polaków rocznicę. Miano,

tych, którzy odkryją, że to właśnie coś

jakie sugerujemy to przykładowo Według nas, aby właściwie zrozumieć

dla nich, sugerujemy wewnątrzszkolne

„Rondo stulecia niepodległości”. Aby sens obchodzonych w tym roku

konkursy. Udział w nich mogłyby

duma z wolnej Polski była rzeczywiście rocznic, należy znać historię heroicznie

wziąć dwuosobowe zespoły uczniów.

zauważalna w tym miejscu, walczących o wolność Polaków.

Zespół przygotowuje prezentację

w pobliżu mogłyby stanąć pomniki,

multimedialną na temat postaci,

czy też zostać umieszczone tablice

które odegrały główne role w walce

upamiętniające listopad 1918 roku. Te,

o niepodległość Polski. Zespół musi

razem z niemal stuletnim Pomnikiem

zaprezentować oraz skomentować

Powstańców Wielkopolskich na Placu

pracę przed publicznością złożoną

Kościuszki i Pomnikiem Odzyskania

z uczniów szkoły oraz jury. Trzy najlep-

Niepodległości na skwerze przy zbiegu

sze wystąpienia zostaną nagrodzone.

ulicy Niepodległości i Alei Konstytucji 3 Maja mogłyby się stać celem jesiennych spacerów leszczyńskiej młodzieży,

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Ag at a K aro l c z y k- K oz y ra - na uc z yc iel w I LO we Ws c h ow ie

PY TANIA ZADAWANE SOBIE W bieżącym numerze „Problemów

cyklu na wywiad z nauczycielem.

Oświaty i Wychowania” w cyklu

typowy, ponieważ każdego dnia mam zaplanowane coś nowego. Ucząc języka

„Pytania zadawane sobie” autoprezen-

Jakub: Czy jest Pani zadowolona ze

polskiego w różnych klasach wiem, że

tacji dokonuje pani Agata Karolczyk-

swojej pracy? Co daje Pani największą

codziennie czekają na mnie nowości.

Kozyra, nauczycielka języka pol-

radość z wykonywanego zawodu?

Każdy temat jest inny i z każdą klasą

skiego w I Liceum Ogólnokształcącym

pracuję inaczej. Wiem, że dużo zależy

z Oddziałami Dwujęzycznymi im.

Z pewnością mogę stwierdzić, że

od nastroju młodzieży, omawianego

T. Zana we Wschowie, niezwykle kreaty-

jestem zadowolona, bo moja praca

zagadnienia, dlatego dostosowują

wna. Po prostu nauczycielka z pasją!

to moja pasja. Daje mi satysfakcję i

formy i metody pracy do grupy, z którą mam do czynienia. Staram się, by żadna lekcja nie była taka sama. Dzięki temu

Jeśli chcesz się czegoś nauczyć, zrób to

unikam rutyny. Zuzanna: Co czuje Pani codziennie rano, wstając do pracy ze świadomością, że zaraz będzie Pani nauczać tak liczne

Codziennie zadajemy różne pytania,

spełnienie. Trudno jednoznacznie

jednak trudność pojawia się, gdy

powiedzieć, co daje mi największą

mamy zadać je sobie. Jeszcze trud-

radość, chyba fakt, że pracuję wśród

Wstając rano do pracy, skłamałabym

niej jest, gdy pytania te mają dotyczyć

ludzi młodych, którzy mają mnóstwo

mówiąc, że codziennie robię to

naszej pracy. Chcąc ułatwić sobie

pomysłów. Dzięki temu każdy dzień

z zapałem. Jak każdy zapewne,

zadanie, poprosiłam moich uczniów o

jest inny i nieprzewidywalny. To właśnie

słysząc dźwięk budzika, najchętniej

pomoc. Nietaktem byłoby pominięcie

ci młodzi ludzie dają mi motywację do

wyłączyłabym go, przewróciła się

ich tutaj, zatem doprecyzuję, że byli

działania i sprawiają, że„mi się chce”. Ich

na drugi bok i spała dalej. Tak robię

to uczniowie klasy II „a” I Liceum

kreatywność zachęca mnie do poszuki-

oczywiście w wakacje, właściwie

Ogólnokształcącego z Oddziałami

wania nowych rozwiązań i poznawa-

to wtedy w ogóle nie nastawiam

Dwujęzycznymi im. Tomasza Zana we

nia innowacyjnych metod. Oczywiście,

budzika. W roku szkolnym natomiast,

Wschowie. Poprosiłam, by przygotowali

czasem jestem zmęczona, czy pod-

tuż po przebudzeniu, nastawiam się

pytania, które chcieliby zadać swojemu

denerwowana, ale myślę, że tak jest

do pracy pozytywnie, mówiąc sobie,

wychowawcy i poloniście. Młodzież

w każdym zawodzie. Mimo tego czuję

że to na pewno będzie dobry dzień.

bardzo szybko zaangażowała się w

się spełniona zawodowo i chętnie

Utwierdzam się w tym przekonaniu

zadanie. Nie sposób odpowiedzieć tu

podejmuję nowe wyzwania.

jadąc do pracy czternaście kilometrów,

na wszystkie pytania, które mi zadano,

tak by wejść do szkoły z uśmiechem na

dlatego wybrałam te, które powinnam

Joanna: Jak wygląda Pani typowy dzień

zadać sobie sama po prawie dwudzi-

w pracy?

estu latach pracy. Tym samym zmieniam też nieco dotychczasową formułę

grono młodych ludzi?

W mojej pracy żaden dzień nie jest

ustach.

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Natalia: Dlaczego wybrała Pani ten

dużo szacunku szczególnie do tych, się zdecydować. Staram się jednak

zawód? Czy zawsze chciała być Pani

którzy do sukcesu dochodzą swoją wybierać te, które aktywizują uczniów,

nauczycielem?

ciężką pracą.

ponieważ ich główna zaleta to uczenie twórczego rozwiązywania problemów

Nauczycielem chyba chciałam być

Agata: Jak Pani wspomina lata swojej oraz kreatywnego myślenia. Ponadto

zawsze, ale długo nie dopuszczałam

nauki w szkole? Czy chętnie Pani do niej ich zastosowanie ułatwia przekazy-

tej myśli do głowy. Zawód ten

chodziła i lubiła się uczyć?

wanie wiedzy w ciekawy sposób,

istniał jednak gdzieś w mojej

rozbudza zainteresowania uczniów

podświadomości i powoli kiełkował.

Lata szkolne wspominam bardzo i umożliwia zdobywanie nowych

Nawet wtedy, gdy wydawało mi się,

dobrze, chociaż najczęściej wracam doświadczeń. Uważam, że lekcje

że moim przeznaczeniem jest dzi-

pamięcią do szkoły średniej i okresu prowadzone tradycyjnymi meto-

ennikarstwo, nieświadomie robiłam

studiów. Kończąc szkołę podstawową, dami, oparte na wykładzie lub innych

wszystko, by zostać pedagogiem – od

od razu zdecydowałam się na „nasze” metodach podawczych, powodują,

kursu dla wychowawców kolonijnych,

Liceum. Był to dobry wybór, ponieważ że młodzież zniechęca się do nauki

przez wyjazdy z dziećmi i młodzieżą

trafiłam na świetną klasę oraz bardzo i traci zainteresowanie przedmiotem.

latem na obozy i kolonie, po wybór

dobrych nauczycieli. Nasza wychow- Jestem też przekonana, że ciekawe

specjalności pedagogicznej na stu-

awczyni, a jednocześnie nauczycielka zajęcia przyczyniają się do szybszego

diach. To właśnie wtedy utwierdziłam

języka polskiego, zaszczepiła u mnie przyswajania wiedzy i łatwiejszego

się w przekonaniu, że to jest to, co

nie tylko zamiłowanie do języka ojczy- jej zapamiętywania. Dlatego też

chciałabym robić w życiu. W tej sytu-

stego, ale też do teatru, ponieważ przez dużą uwagę poświęcam pierwszym

acji filologia polska była idealnym

cztery lata zabierała nas tam regular- minutom lekcji, by zacząć ją ciekawie,

wyborem, ponieważ pozwalała mi

nie. Obie pasje zostały do dziś. Myślę, że ponieważ zainteresowanie ucznia już

połączyć moje pasje: literaturę, teatr

to dzięki mojej Pani profesor Elżbiecie na samym początku pobudza go do

i pedagogikę. Poza tym praca nauc-

Gontaszewskiej wybrałam filologię myślenia. Odpowiadając na to pytanie

zyciela daje coś jeszcze – pozwala

polską na Uniwersytecie im. Adama bardziej szczegółowo, powinnam

przedłużyć młodość, ponieważ

Mickiewicza w Poznaniu. Studia nato- wymienić przede wszystkim różne

chcąc cieszyć się autorytetem dzieci i

miast wspominam jako najwspanialszy formy dyskusji, stosowanie gier edu-

młodzieży, warto być ciągle na bieżąco

czas w moim życiu. To tam poznałam kacyjnych (ostatnio moja ulubiona to

z tym, co ważne dla młodych ludzi.

przyjaciół, z którymi jestem w kontakcie Dixit), stacje zadaniowe i myślografię. do dziś, przyjaciół, na których wiem, że

Anna: Czy stawia Pani swoim uczniom

mogę liczyć w najtrudniejszych chwi- Agnieszka: Jak doskonali Pani swój

duże wymagania?

lach, którzy mimo że mieszkają daleko, warsztat? zawsze są przy mnie. Dzięki studiom

Staram się stawiać moim uczniom duże

poznałam też siebie, swoje możliwości Jedna z moich ulubionych sentencji

wymagania, ale dużo wymagam też od

i umiejętności. To wtedy podjęłam odnosi się do tego, że człowiek uczy

siebie. Moim zdaniem, jeśli robimy coś

decyzję, co chcę robić w życiu.

się całe życie. Wiedza nabyta podczas

w życiu, to powinniśmy się w to mocno

studiów wymaga ciągłego utrwala-

angażować. Nie lubię „bylejakości”,

Krzysztof: Jakie metody stosuje Pani w nia i poszerzania, zwłaszcza w zakre-

ponieważ uważam, że to jak wykonu-

kształceniu uczniów?

sie metodyki. Mam świadomość, że

jemy nasze zadania, świadczy o nas.

w edukacji każdy rok przynosi zmiany,

Tego wymagam też od uczniów. Lubię

W swojej pracy zwracam dużą uwagę i nie chodzi mi tu o wszelkie reformy

młodzież aktywną i ambitną, która dąży

na metody nauczania. Jest ich tak wprowadzane przez kolejnych minis-

do własnego rozwoju, ale też mam

wiele, że często nie wiem, na które trów, ale o zmiany społeczne

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Ag at a K aro l c z y k- K oz y ra - na uc z yc iel w I LO we Ws c h ow ie i cywilizacyjne. Każdy kolejny rocznik,

być cały czas na czasie, trzeba stale

ale szybko porzucam tę myśl, ponieważ

przychodzący do szkoły, jest inny i ma

pobudzać swój mózg!

mam jednocześnie poczucie, że szkoła

inne oczekiwania, a nauczyciel musi

to moje miejsce, więc po co to zmieniać.

umieć tym zmianom sprostać. W tym

Katarzyna: Co jest najtrudniejsze Pani

celu ważne jest, by chcieć nauczyć

zdaniem w zawodzie nauczyciela?

się czegoś nowego. Dla mnie bardzo

Przygotowanie się do napisania niniejszego artykułu było dla mnie

cenne są wszelkie szkolenia, w których

Praca nauczyciela wbrew pozorom nie

bardzo trudne, jednak uświadomiło

regularnie staram się brać udział, ale

jest łatwa. Mamy bowiem do czynie-

mi, co oznacza dla mnie bycie

też wymiana doświadczeń z innymi

nia z różnymi sytuacjami, ale najtrud-

dobrym nauczycielem. Wśród wielu

nauczycielami. Takie możliwości dają

niejsze chyba jest to, by zdobyć szacu-

istotnych kwestii znalazły się cztery

dziś media społecznościowe. Jedną

nek wśród uczniów i by stać się dla nich

najważniejsze, które niech będą pod-

z bardziej interesujących dla mnie

autorytetem.

sumowaniem moich dotychczasowych

form doskonalenia własnego warsz-

działań i jednocześnie przesłaniem na

tatu pracy jest przynależność do grup

Julia: Zmieniłaby Pani pracę, gdyby

kolejne lata pracy zawodowej. By być

nauczycieli polonistów na Facebooku.

dostała Pani lepszą ofertę?

dobrym nauczycielem trzeba... lubić to,

To tam mam możliwość zaprezentow-

co się robi, chcieć uczyć się całe życie,

ania innym moich pomysłów, ale też

Chyba nie... Lubię to, co robię. Daje mi

być gotowym na zmiany, a przede

nauczenia się czegoś nowego. Chcąc

to satysfakcję i poczucie spełnienia.

wszystkim wierzyć w siebie.

Czasami zastanawiam się nad zmianą,

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

dr B oże n a R o sz a k - w y k ł a d owc a P WS Z w Les zn ie

PROBLEM ET YKI I ODPOWIEDZIALNOŚCI NAUCZYCIELSKIEJ Słowa klucze: nauczyciel, kompetencje

powierzonym

mu stanowiskiem

Encyklopedii odwołuje się do etymo-

profesjonalne, etyka, odpowiedzialność

oraz podstawowymi funkcjami

logicznej perspektywy kompetencji,

zawodowa.

szkoły: dydaktyczną, wychowawczą

w której jej podstawowe znaczenie

i opiekuńczą, w tym zadania związane

będzie nawiązywać do potencjału pod-

Oświata w Rzeczpospolitej Polskiej

z zapewnieniem bezpieczeństwa

miotu, wyznaczającego jego zdolności

stanowi wspólne dobro całego

uczniom w czasie zajęć organi-

wykonania określonych typów działań.

społeczeństwa: kieruje się zasa-

zowanych przez szkołę. Wspierać

dami zawartymi w Konstytucji

każdego ucznia w jego rozwoju.

W kontekście pedagogicznym, autorka

Rzeczpospolitej, a także wskazaniami

Dążyć do pełni własnego rozwoju oso-

hasła w Encyklopedii Pedagogicznej

zawartymi w Powszechnej Deklaracji

bowego. Doskonalić się zawodowo.

XXI w. Astrid Męczkowska -

Praw Człowieka. Międzynarodowym Pakcie

Praw

Oby watelsk ich

i Politycznych oraz Konwencji

Christiansen zaprezentowała dwa (Ustawa Karta Nauczyciela 22. 06.2017

ujęcia kompetencji.

r. Art.6)

o Prawach Dziecka. Nauczanie

Pierwsze mówi o kompetencji jako

i wychowanie – respektując

Nauczyciel w swoich działaniach

adaptacyjnym potencjale podmiotu

chrześcijański system wartości – za

dydaktycznych,

wychowawc-

i przekonuje, że każdy rodzaj zach-

podstawę przyjmuje uniwersalne

zych i opiekuńczych ma obowiązek

owania człowieka jest zachowaniem

zasady etyki. Kształcenie i wychowanie

kierowania się dobrem uczniów,

sprawczym: jest ono zawsze instru-

służy rozwijaniu u młodzieży poczucia

troską o ich zdrowie, postawę moralną

mentem, służącym osiąganiu przez

odpowiedzialności, miłości Ojczyzny

i obywatelską, z poszanowaniem

podmiot kontroli nad zewnętrznym

oraz poszanowania dla Polskiego

godności osobistej ucznia.( Ustawa

– społecznym bądź przyrodniczym –

dziedzictwa kulturowego, przy jed-

Karta Nauczyciela 22. 06.2017 r. Art.5)

otoczeniem i jako takie podlega mod-

noczesnym otwarciu się na wartości

elowaniu. Wyobrażonemu w ramach

kultury i świata. Szkoła winna zapewnić

Jakie więc kompetencje nauczyciela

rozumienia zaangażowaniu podmiotu

każdemu uczniowi warunki niezbędne

wydają się niezbędne do urzeczy-

w relację ze światem przypisuje się

do jego rozwoju, przygotować go do

wistniania powierzonych mu zadań

charakter techniczny , oznaczający sto-

wypełniania obowiązków rodzin-

i obowiązków?

sowanie sprawności traktowanej jako

nych i obywatelskich w oparciu

wyćwiczona umiejętność działania

o zasady solidarności, demokracji,

Kompetencja według Encyklopedii

określonego typu. W tym sensie bycie

sprawiedliwości i wolności. (Ustawa

pedagogicznej XXI wieku w najsz-

kompetentnym oznacza bycie efek-

z 14. 12. 2016 r. Prawo Oświatowe)

erszym zakresie pojęcia wywodzi się

tywnym. Powyższe znaczenie często

z łacińskiego competere i oznacza

zawiera się w określeniu kompetencji

Nauczyciel obowiązany jest: rzetelnie

nadawać się, zajmować określoną

zawodowej bądź profesjonalnej, poj-

realizować zadania związane

pozycję. Autor hasła zawartego w tej

mowanej jako zbiór kwalifikacji,

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

dr B oże n a R o sz a k - w y k ł a d owc a P WS Z w Les zn ie wyznaczających pozycję podmiotu

charakteru procesu zamkniętego.

na rynku pracy. Powyższe rozumie-

się nie mającym końca zadaniem; - kompetencje moralne – to zdolność

nie kompetencji przenika obszar pol-

Obydwa rodzaje kompetencji opierają

prowadzenia refleksji moralnej, a nie

ityki oświatowej, dążącej do racjona-

się na określonej wizji świata posiadanej

tylko wiedza

lizacji systemu oświaty, co oznacza

przez podmiot, wizje te przyjmują

zach moralnych; te kompetencje są

m.in., iż funkcje edukacji zinstytucjona-

jednak odmienny charakter. Obraz

zawarte w pytaniach o prawomocność

lizowanej określa się tu jako alokację

świata, towarzyszący dominacji kom-

moralną naszego postępowania;

jednostek w strukturze zatrudnienia.

petencji realizacyjnych, przedstawia

- kompetencje komunikacyjne – to

To podejście spotyka się z krytyką ze

rzeczywistość uporządkowaną na

zdolność do bycia w dialogu z innymi

względu na nadawanie kompetenc-

wzór mechanizmu. W tym przypadku

i z samym sobą, zdolność do dial-

jom zbyt wąskiego zakresu, gdyż nie

wzorzec działania ukierunkowanego

ogowego sposobu bycia, przy czym

mieszczą się w nim: zdolność krytyc-

na efektywną interwencję w świat

dialog nie jest tutaj rozumiany tylko

znego myślenia oraz zdolność pod-

będzie konstruowany na podstawie

jako zdolność prowadzenia dyskusji,

miotu do zmiany wzorców wykony-

jego wizji w założeniu deterministy-

raczej jako rozmowa przełamująca

wania działań. Prowadzi to do blo-

cznej natury i ujmowany i ujmowany

anonimowość wypowiedzi i będąca

kowania niezależności myślenia

w kategoriach standardu optymalnej

próbą rozumienia siebie oraz tego co

i działania.

efektywności działania.

nas wspólnie ogarnia.

Drugie ujęcie traktuje kompetencje

Natomiast dominacji kompetencji inter-

R. Kwaśnica uważa, że podstawową

jako transgresyjny potencjał pod-

pretacyjnej towarzyszy przekonanie iż

wadą polskich nauczycieli jest sytu-

miotu. Jest to przekonanie, że kom-

jakkolwiek ustalone wzorce i strategie

acja – prymatu kompetencji technic-

petencja jest rodzajem głębokiej

działania nie mogą przyjąć ostatec-

znych, rozumianych zresztą wąsko, jako

struktury poznawczej, integrującej

znie zamkniętej formy, ze względu

metodyczno – realizacyjne.

funkcjonujące w jej ramach elementy

na dynamiczny i niedookreślony

oraz równoważącej relacje człowieka

charakter rzeczywistości kulturowej

Kompetencje

ze światem. Tak rozumiana katego-

oraz jej podatność na transformację

ria kompetencji posiada charakter

dokonywaną przez działające

- kompetencje postulacyjne (norma-

emancypacyjny. Wiedza i umiejętności,

podmioty.

tywne) rozumiane jako umiejętność

mieszczące się w tym zakresie, nie

sk ład

o normach i naka-

techniczne,

któr ych

wchodzą:

opowiadania się za określonymi

decydują o ostatecznym kształceniu

Wg. Roberta Kwaśnicy szczegól-

celami, umiejętność. identyfikowania

kompetencji podmiotu lecz przyjmują

nie istotne są kompetencje prakty-

się z nimi; mogą one oznaczać

charakter narzędzi umożliwiających

czno – moralne, do których zalicza:

naśladowanie celów osiąganych

jej dalsze kreowanie przez podmiot

- kompetencje interpretacyjne – ten

przez innych, ale przede wszyst-

na drodze twórczego konstruowania

rodzaj kompetencji pozwala nam

kim wybór celów zgodnych z

własnych struktur poznawczych oraz

widzieć świat, jako rzeczywistość

zaakceptowaną rolą, bądź zdolność

dyspozycji do działania. W istotę kom-

wymagającą stałej interpretacji,

ustanawiania celów indywidualnych.

petencji wpisana zostaje nie tyko

bezustannego wydobywania na

- kompetencje metodyczne – to inaczej

zdolność do ciągłej reorganizacji struk-

jaw jej sensu; te kompetencje

umiejętność działania według reguł,

tury kompetencji, co oznacza, iż naby-

umożliwiają zadawanie pytań, dzięki

które określają optymalny porządek

wanie kompetencji nigdy nie przyjmuje

którym rozumienie świata staje

pewnych czynności; treścią tych reguł

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

jest przepis działania mówiący, co

kodów komunikacyjnych),

i w jakiej kolejności trzeba wykonać,

- selekcjonowania i odpowiedniego prawną, osobistą, zawodową.

aby osiągnąć zamierzony cel

korzystania z różnorakich źródeł,

- kompetencje realizacyjne – rozumi-

włącznie z technologią informacyjną

ane jako umiejętność doboru odpow-

cywilną, konstytucyjną, polityczną,

Jest tak, że człowiek zawsze odpowiada za coś i poczuwa się do

iednich środków i tworzenia takich

Jeśli więc uznajemy, że nauczyciel odpowiedzialności przed kimś.

warunków, które sprzyjają osiąganiu

jest kompetentny do wypełniania roli

celu; nauczycielowi służą one do

zawodowej, to uznajemy, że przyjmuje Im większy zakres aktywności

opracowania materiału nauczania

na siebie odpowiedzialność za podej- człowieka tym bardziej zwiększa

oraz organizowania czasu, przestrzeni

mowane działania równocześnie uzna- się jego odpowiedzialność. Wg.

i uczestników procesu dydaktycznego

jemy, że przede wszystkim odpow- K. Szewczyka najogólniej można

w sposób zapewniający skuteczność

iedzialny nauczyciel jest nauczycielem powiedzieć, że odpowiedzialność

działania.

kompetentnym.

oznacza gotowość i możność człowieka do ponoszenia konsekwencji za skutki

Bogusława D. Gołębniak jako

Odpowiedzialność zawodowa jako swego postępowania. W przekonaniu

najważniejsze wymiary praktyki nauc-

kategoria moralna

M. Rusieckiego Odpowiedzialność jest

zycielskiej wymienia: nastawienie na

wskaźnikiem dojrzałości człowieka.

działanie, refleksyjność, romantyczność

Odpowiedzialność jest zaliczana do Oznacza obok gotowości, obowiązek

i pragmatyzm. Uważa je za silnie

zagadnień etycznych w Encyklopedii a nawet konieczność odpowiadania,

powiązane ze sobą, proponując nawet

Pedagogicznej XXI w. znajdujemy a więc ponoszenia konsekwencji za

określenia w stylu: „refleksyjna prak-

wyjaśnienie – jest to jedna z pod- swe własne myślenie, pragnienia,

tyka” i „romantyczny pragmatyzm”. Za

stawowych wartości moralnych słowa, postawy i działanie.

nadrzędne dla warsztatu nauczyciela

obok wartości godności, wolności

profesjonalisty autorka uznaje m.in.

i sprawiedliwości. Zakłada ona związek Odpowiedzialność wyrasta z poczucia

następujące umiejętności:

między czynem a konsekwencją i może powinności moralnej, łączy się zawsze

- diagnozowania

monitor-

być traktowana jako dyspozycja ludzka z wartościami

i najpełniej przejawia

owania rozwoju ucznia, mierze-

do określonego wartościowania oraz w podejmowanych obowiązkach.

nia indywidualnego progresu,

działania.

- ozpoznawania szczególnych

Wg. M. Jabłońskiej ważne jest zwró-

uzdolnień i potrzeb edukacyjnych,

Odpowiedzialność moralna stanowi tu cenie uwagi na to, że odpowiedzial-

formułowania wobec uczniów

wyraz samokontroli wrażliwości sumie- nym „można być” tzn. bez poczucia,

oczekiwań odpowiednich do ich

nia. Jednostka odwołując się do swego że jakieś oczy na nas patrzą gotowe

wieku, zdolności, poziomu rozwoju,

sumienia ocenia postępowanie według chwalić lub ganić, tu bowiem chodzi

-budowania,

przyjętych wartości.

ewaluowania

p o prawi a ni a

o dawanie świadectwa wartościom, tak

p ro gramów,

jak być wiernym dla wierności, sumien-

planowania zajęć, stosowania

Odpowiedzialność jest pojęciem, często nym dla sumienności, odważnym dla

różnorodnych strategii edukacyjnych,

newralgicznym, wykorzystywany odważności tak i odpowiedzialnym dla

tworzenia materiałów edukacyjnych,

w różnego rodzaju kodeksach, regu- odpowiedzialności.

- kreowania środowiska uczenia

laminach, statutach, rozporządzeniach

się; porozumiewania się (używanie

o zasięgu ogólnym i wewnętrznym. Zdaniem Ingardena jeśli doświadczenie

jasnego, klarownego języka oraz

W zależności od przyjętego dla jej ust- odpowiedzialności ma mieć sens ,

korzystanie z innych;

alenia kryterium rozróżnia się wiele to człowiek musi być istotą wolną, rodzajów odpowiedzialności, np. zachowywać swą tożsamość w czasie

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

dr B oże n a R o sz a k - w y k ł a d owc a P WS Z w Les zn ie

wartości i kierować się ku wartościom.

formułują rodzice, społeczność ucznio-

czyni coś dla drugiego; jest to

wska, inni nauczyciele administracja

miłość dusz, bo przedmiotem jej jest

Odpowiedzialność etyczna jako strate-

oświatowa i grupy zarządzające

wewnętrzna duchowa treść człowieka,

gia wychowawcza wymaga wiedzy ety-

instytucjami oświatowymi itp.

jego dobro moralne, jego oświecenie

cznej, umiejętności specyficznie etyc-

Oczekiwania te, często formułowane

i udoskonalenie jako istoty duchowej.

znych, myślenia moralnego i analizy

są w postaci nakazów, zakazów, prz-

Dla nauczyciela z takim powołaniem

doświadczeń moralnych.

episów, w postaci wyszczególnianych

każdy nowy uczeń to jakby rozszerze-

zestawów obowiązków norm i żądań

nie i przyrost własnej jego jaźni, to nowe

Dlaczego nauczyciele muszą czuć się

i sankcji za ich uchybienie, płyną

zadanie do spełnienia w zakresie jego

odpowiedzialni?

do nauczyciela z wielu źródeł.

własnego osobistego życia. Uczniowie muszą czuć, że nauczyciel ich kocha, że

Wg. Z. Kwiecińskiego odpowiedź

Odpowiedzialność etyczną nauc-

ich szanuje, że jest przejęty ich losem

lokować należy w trzech grupach

zyciela wyznaczają trzy wymiary

i pragnie ich szczęścia.

uwarunkowań.

skuteczność,

ekonomiczność,

etyczność. W zawodzie nauczycielsPierwsza wynika z posiadania zdolności

kim, bardziej niż w innych, nie sposób

konsekwentnego posługiwania się

oddzielić obowiązków zawodowych od

wcześniej uwewnętrznionymi zasad-

obowiązków moralnych. Postępowanie

ami moralnymi.

nauczyciela zawsze jest uwikłane w oceny moralne, m.in. pojęcie

Druga determinowana jest życzliwością

sprawiedliwości i niesprawiedliwości,

wobec ludzi potrzebujących opieki,

kłamstwa i prawdomówności, dobra

wsparcia, pomocy i ukierunkowania

i zła, odwagi i tchórzostwa. Dlatego też

życzliwością widzianą jako podstawową

wymagamy, by nauczyciele reprezen-

uniwersalną składową kompetencji

towali wysoki poziom etyczny nie

do odpowiedzialności. Natomiast

tylko w pracy, ale również w życiu pry-

trzecia grupa uwarunkowań to chęć

watnym. Nauczyciel staje codziennie

odniesienia sukcesu zawodowego,

wobec konieczności rozwiązywania

prestiżowego i finansowego.

problemów moralnych, konieczności wartościowania, oceniana.

ujęciu

Szewczyka

odpowiedzialność nauczyciela roz-

Czy odpowiedzialność może ciążyć

patrywana jest najczęściej w optyce

nauczycielowi ?

etyki normatywnej, widzianej w takich jej częściach jak agatologia ( nauka o

W 1912 roku J. W Dawid ogłosił

dobru ), aksjologia ( teoria wartości),

rozprawę „O duszy nauczycielstwa”,

aretologia ( nauka o cnotach ), deon-

w której mówił o miłości dusz ludz-

tologia ( teoria obowiązku ).

kich jako istocie nauczycielstwa. Jest to miłość, bo człowiek wychodzi poza

Oczekiwania

wobec nauczyciela

siebie, troszczy się, bezinteresownie

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Nauczyciel, który ma w sobie rozwinięte

2. Kwaśnica R., Wprowadzenie do

mądrego. Zarys etyki nauczycielskiej.

życie wewnętrzne i czuje swą duchową

myślenia o nauczycielu Wrocław 2002

Warszawa 1998

z uczniem wspólność, ma jednocześnie

3. Kwieciński Z., Śliwerski B., (red.)

8. Jabłońska M. O odpowiedzialności

silne poczucie odpowiedzialności,

Pedagogika. Podręcznik akademicki, t.

nauczyciela. [w] Problemy etyczności i

obowiązku i potrzebę doskonałości.

2,Warszawa 2004

etyki w szkole – teoria i praktyka red. J.

Kutrowski,

Nowak-

Malinowska, B. Bogucka Wrocław 2009

Miłość dusz jest źródłem entuzjazmu,

Dziemianowicz, red. P. Rudnicki,

9. Męczkowska

wiary w swe powołanie, siły w pracy,

Nauczyciel: misja czy zawód? Społeczne

jest też tajemnicą główną powołania

i profesjonalne aspekty roli. Wrocław

Encyklopedia XXI Warszawa 2003

i w takim rozumieniu odpowiedzialność

2008

10. Michalak J. Odpowiedzialność[w]

nie jest trudem dla nauczyciela.

5. Dawid J.W. O duszy nauczycielstwa.

Encyklopedia XXI Warszawa 2003

Lublin 2002

Opracowano na podstawie:

6. Kwieciński Z. Odpowiedzialność jako

Bibliografia

składnik kompetencji pedagogicznej .

1. Gołębniak B. D. Zmiany edukacji nauc-

Treaźniejszość – Człowiek- Edukacja.

zycieli. Wiedza –biegłość –refleksyjność,

Wrocław 1998

Toruń – Poznań 1998

7. Szewczyk K. Wychować człowieka

Christiansen

Kompetencje nauczyciela [w]

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

An n a M ar ko - do k to ra nt k a w I n s t y tutc ie Lin gw is t y k i Sto s owa n ej UAM

SPRAWIEDLIWOŚĆ W SZKOLE Sprawiedliwość to coś, z czym szybko

słowniku: Wszystko tak, żeby mi było

progi). Jeśli chłopców będę chwalić

musi zmierzyć się każdy, nawet

dobrze. Na tym etapie nie przyjmują

w tej samej stylistyce, w jakiej chwalę

najbardziej początkujący nauczyciel. I to

nawet najbardziej, zdawałoby się, lib-

dziewczynki, moje słowa nie pochlebią

wcale nie tylko w klasycznie kojarzonej

eralnej zasady: wolność mojej pięści

adresatom. Dzieci są różne i wymagają

z kwestią sprawiedliwości sytuacji oce-

kończy się na wolności twojego nosa.

indywidualnego podejścia, a szkoła,

niania; o szkolną sprawiedliwość można

Nie rozumieją, że cudza wolność

przez skumulowanie tej dziecięcej

się potknąć, jeśli się jej nie rozumie,

i własność są chronione, dlatego na

różnorodności, jest żywym dowodem

co krok: przy ustawianiu w pary

porządku dziennym są rękoczyny,

na to, że sprawiedliwości nie da się

(Dlaczego nie mogę stać ze Stachem?!

które trudno eliminować, bo zaczynają

odmierzać z metra.

– wykłóca się Antek, największy rozra-

się – w myśleniu. Zarówno chłopcy, jak

biaka i kompan Stasia), przy wpuszc-

i dziewczynki uważają często, że odwet

zaniu do klasy (Dlaczego dziewczyny

to sprawiedliwość. Często podkreślają

mają wchodzić przed nami? – burzą

swoje prawa, nie widząc praw innych:

Uczniowie są wyczuleni na punkcie

się chłopcy) czy przy udzielaniu głosu

Magda zrobiła mi to a to, więc ja mam

sprawiedliwości szczególnie we wcz-

na lekcji (Nieeee! Ja byłam pierwsza,

prawo ją uderzyć! Zdradza to jeszcze

esnych latach szkolnych. Tu kształcenie

ja się pierwsza zgłosiłam, niech pani

niezdolność do życia społecznego.

jest jeszcze bardzo grupowe: dzieci

jej nie pyta! – wrzeszczy Małgosia,

Nieco później uczniowie zaczynają

często od zerówki idą razem z klasy

próbując zagłuszyć Zuzę, z którą rywal-

domagać się zasady w nurcie filozo-

do klasy, mieszkają na jednym osiedlu;

izuje). Sprawiedliwość, a raczej jej

fii J. J. Rousseau: wszystkim równo.

przebywają cały dzień w bezpiec-

brak, dźwięczy w uszach już od rana,

Kiedy w klasie dzielony jest placek

znym zasięgu podstawówki, który

najczęściej w formie przymiotnikowej

urodzinowy, wśród wielkiej radości

często pokrywa się z zasięgiem domu

jako odpowiedź na polecenia nauczy-

może wybuchnąć awantura o czyjś pół

rodzinnego; czują się pewnie, mocno

ciela: To niesprawiedliwe! Tak, zgadza

centymetra większy kawałek.

utożsamiają się z grupą (chcę być taki,

Nauka sprawiedliwości

jak inni, a inni powinni być tacy, jak

się, chciałoby się czasem zripostować uczniom, to rzeczywiście nie jest

Dzieci dopiero uczą się oceniać

ja); jest nasza szkoła, nasza pani, nasza

sprawiedliwe w waszym rozumieniu.

istotność spraw, o które walczą; uczą

klasa. Tworzy się poczucie wspól-

W ten sposób szkoła nie jest i nie może

się, że idealne „równo” to utopia.

noty, w której wiele trzeba dzielić. Nic

być sprawiedliwa. Ale czy to znaczy – że jest niesprawiedliwa? Definicje subiektywne

dziwnego, że problem sprawiedliW przeciwieństwie do swoich podop-

wego podziału dóbr, sprawiedliwego

iecznych, nauczyciele kierują się

przyznawania przywilejów, nagród i kar

zasadą: każdemu według potrzeb

staje się nad wyraz aktualny.

i możliwości. Słabemu uczniowi nie Wszystko zaczyna się od definicji. Na

daje się przy tablicy bardzo trudnego

Bardzo ważne jest na tym

samym początku wiele dzieci prak-

zadania, żeby go nie zniechęcić do pod-

początkowym etapie pracowanie nad

tykuje rozumienie sprawiedliwości,

noszenia poprzeczki (choć uczeń nie

kategorią sprawiedliwości, stopniowe

jakiego nie znajdziemy w żadnym

powinien wiedzieć, że ma obniżone

przechodzenie od sytuacji, gdy

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

podczas rozdawania nagród nauc-

klucza odpowiedzi. I tu ze sprawą wychowawca i uczniowie opracowują

zyciel musi mieć komplet 30 identy-

sprawiedliwości zaczyna ściśle wiązać klasowy kontrakt. Dzieci znają zasady,

cznych naklejek, ołówków czy cuki-

się podejście do oceniania w szkole. co daje im poczucie stabilności i

erków, do sytuacji, gdy przynosi różne,

Podstawowa zasada metodyki szkol- bezpieczeństwa, ale też uczą się w ten

a uczniowie sami bez płaczu rozdzielają

nej mówi: oceniaj drogę dojścia, nie sposób przestrzegania reguł i pono-

je między siebie według upodobań

wynik. Realizowane jest to w nauczaniu szenia konsekwencji za ich łamanie.

i jeszcze potrafią się powymieniać.

początkowym, gdzie obowiązuje oce- A niektórzy łamią je codziennie po

Im bardziej zgrana grupa, tym szyb-

nianie opisowe. W wyższych klasach wielokroć. Wtedy w tych co bardziej

ciej zanika potrzeba sprawiedliwości

jest trudniej. Ocenianie opisowe jest kornych odzywa się buntowniczy głos:

„równościowej”, bo uczniowie ze sobą

czasochłonne i pracochłonne, a system Dlaczego Marek może siedzieć pod

nie rywalizują. W kształtowaniu poczu-

wymaga wielu ocen. Najczęstszym spo- stołem, a my musimy na dywanie? To

cia sprawiedliwości dużą rolę odgrywa

sobem oceniania staje się więc oceni- Ewa może sobie tak bezkarnie chodzić

spokojne tłumaczenie okoliczności.

anie wynikowe, stosuje się testy (aż po po klasie, a ja muszę pisać? Dlaczego

Takie rozmowy zaowocowały i w moim

kryterialny i maksymalnie wystandary- Kasia może rysować po tablicy? A kto

doświadczeniu. Bywało, że drżałam

zowany egzamin maturalny), na wielu powiedział, że może? Dzieci widzą,

na samą myśl o przydzielaniu ról do

przedmiotach jedyną strategią jest obserwując kolegów, że, niestety,

teatrzyku w pewnej pierwszej klasie,

drobiazgowe ocenianie analityczne… zasady życia klasowego (wspól-

wiedząc, że nawet przy największej

Wyniki osiągane w tego typu sprawd- notowego, społecznego), pomyślane

ostrożności łatwo wtedy o płacz.

zianach trudno podać w wątpliwość. przecież dla dobra wszystkich!, bywają

Kiedy dzieci dotarły do klasy czwartej,

Wszystko wydaje się sprawiedliwe, łamane. Ale to nie wprowadza nowego

osiągnęliśmy już taki poziom poczucia

bo mierzalne, nawet oceniane kazusu. Ewa zna konsekwencje. Ewa

sprawiedliwości, że uczniowie sami

zewnętrznie. Dobrze, że są takie testy, łamie regulamin, ale ty nie musisz.

rozdzielają role i funkcje według tal-

bo dobrze jest czasem obiektywnie Możesz trzymać się naszej klasowej

entów: No, dobrze. To Marysia napisze

spojrzeć na siebie. A jednak… ucznio- umowy. To są bardzo trudne, krytyc-

nam scenariusz, bo jest najlepsza

wie i nauczyciele tęsknią do ocenia- zne wręcz sekundy na podjęcie decyzji:

z niemieckiego. Ela będzie wilkiem,

nia procesualno-wynikowego (nauc- przerwać pracę czy ją kontynuować,

bo bardzo jest na tym zależy. Andrzej

zyciel obserwuje pracę nad zadaniem uciec pod stół czy zostać na dywanie,

będzie narratorem, bo narrator musi

i ocenia jedno i drugie, dając obszerny szczególnie, kiedy dziecko widzi, że

być mężczyzną… itd.

komentarz), marzą się zadania projek- po złamaniu regulaminu z nieba nie towe holistycznie oceniane. W dążeniu spadają gromy (o ile nie ma zagrożenia

Sprawiedliwość a ocenianie

do sprawiedliwości w ocenianiu szkol- życia, nauczyciel nie przerywa przecież nym, do transparentności ocen i kry- co trzy minuty zajęć, do tego nie

Na wyższych etapach, choć poczucie sprawiedliwości-niesprawiedliwości

teriów, bywa bowiem, że gubimy krzyczy, nie bije…). Rozmowy z uczgdzieś – ucznia.

jest bardzo istotne dla nastolatka, dziecięca idea wszystkim po równo

niami, spokojne tłumaczenie, danie im czasu na walkę wewnętrzną sprawia, że

Sprawiedliwość a wolność

– uczą się wybierać. I z początkowego

przestaje mieć rację bytu. Następuje

sprzeciwu: „To nie jest sprawiedliwe

indywidualizacja kształcenia, w mocno

Już Hegel zauważył, że podstawą (= równe), że ktoś się bawi, gdy ja się

profilowanych klasach każdy myśli

sprawiedliwości są dwa pojęcia: uczę”, rodzi się myśl, którą dorosły

o swojej „ścieżce rozwoju”. Na zasadę

własność i wolny człowiek. Tak też sformułowałby tak: „On wybiera,

każdemu według potrzeb i możliwości

i w szkole sprawiedliwość wiąże się i ja wybieram. Sprawiedliwe jest to,

również nie ma miejsca. Zaczyna

z wychowaniem do wolności. W pier- że każdy z nas, za wybór uczyniony

panować arbitralne: każdemu według

wszych klasach szkoły podstawowej w świetle znanych nam zasad, poniesie

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

An n a M ar ko - do k to ra nt k a w I n s t y tutc ie Lin gw is t y k i Sto s owa n ej UAM konsekwencje lub otrzyma nagrodę”.

jest, aby wszystko, co się mówi, było

w tygodniu na lekcji „do dyspozycji

Nieraz widać, jak dzieci zmagają się ze

prawdziwe. Dzieci, okazuje się, potrafią

wychowawcy”łatwo możne zgubić się,

sobą: korci je, by dołączyć do kolegów

być bardzo tolerancyjne wobec inności,

rozpłynąć. Notabene, zwróćmy uwagę,

odstępujących co chwila od zajęć,

szczególnie, jeśli wzbudzi się w nich

że lekcje wychowawcze to jedyny

lecz zostają na miejscach i wykonują

uczucia znane z domu: troskliwość

przedmiot, do którego nie istnieje pod-

zadania – uczą się decydować o sobie.

o innego, opiekuńczość. Reagują wtedy

stawa programowa! Nauczyciel reali-

Jestem z nich wtedy bardzo dumna.

często tak, jakby zareagowały wobec

zuje wychowawczy program szkoły,

młodszego rodzeństwa: wyrozumiale,

napisany raz lepiej, raz gorzej, a zawsze

niekoniecznie domagając się na siłę

– bardzo ogólnie…. Potwierdzeniem

swoich praw.

tego, że szkoła niestety niedoskonale

Sprawiedliwość a inność Dzieci chciałyby, aby wszyscy mieli „tak samo”, co w ich rozumieniu

kształci postawy obywatelskie, niech Niesprawiedliwość wybrana

jest synonimem do „sprawiedliwie”.

będzie sytuacja, która miała miejsce na zajęciach prowadzonych przeze mnie

Ciekawe jest, że mimo to stosunkowo

Właśnie dojrzałość do rezygnacji ze

na uniwersytecie. Prowadziłam zajęcia

łatwo rozumieją kategorię inności. Co

swoich praw wyznacza, wydaje się,

ze studentami, dorosłymi ludźmi,

bowiem w sytuacji, gdy ktoś naprawdę

moment przejścia od sprawiedliwości

którzy – ściągali. A ściąganie to przecież

nie może być traktowany tak samo, tak,

„równościowej” do sprawiedliwości

pierwszy szkolny grzech przeciw

jak przewiduje kontrakt? W naszej klasie

„według możliwości i potrzeb”. Dzieci

sprawiedliwości. To niesprawiedliwe,

zasadą było, że podczas pracy w kręgu

odkrywają wtedy radość z robienia

że jeden uczy się i dostaje ciężko

nie zajmujemy się innymi rzeczami (nie

czegoś dla klasy, czują się odpow-

zapracowaną tróję, a drugi ściągnie

jemy, nie piszemy, nie bawimy się mas-

iedzialne za grupę, znajdują nowe

i dostanie czasem lepiej. Pomijając już

kotkami itd.) W grupie był jednak jeden

rozwiązania. Na przykład, gdy w kolo-

kwestie uczciwości wobec kolegów

uczeń z zaburzeniami uwagi słuchowej.

rowym bloku zostaje jedna niebieska

i nauczyciela. Poprosiłam studentów,

Lepiej przyswajał informacje podawane

kartka, na którą „polują” trzy osoby,

żeby, ściągając, nie sprzedawali swojej

ustanie, jeśli jednocześnie rysował

a dziewczynki, ze łzami w oczach,

godności za miskę soczewicy w postaci

(patrzył w kartkę i nie rozpraszały

ustalają, że oddadzą ją tej koleżance,

dobrej oceny, bo tracą wtedy szansę

go wtedy inne dzieci). I co tu zrobić?

w której pracy kartka ta będzie się

sprawdzenia siebie; nawet jeśli nie uczyli

Dlaczego Bartek

najlepiej komponować.

się na test – tracą szansę sprawdzenia,

może rysować

w kręgu, a ja nie mogę?! Ten burzliwy zarzut został szybko i prosto odparty:

ile zapamiętali z zajęć. Przecież wiedzą, Szkoła sprawiedliwości

Bo Bartek ma inną koncentrację niż

że każdy test można u mnie poprawiać aż do zdania! I powiedziałam, że w

Ty. Bartek lepiej koncentruje się,

Wydaje mi się, że sprawiedliwości

dalszym ciągu nie będę ich pilnować.

rysując, ale Tobie by to przeszkadzało.

poświęcamy mało uwagi w szkole.

Bo im ufam. Czy to było sprawiedliwe?

Był to na tyle jasny argument, że nikt

Jak w ogóle wychowaniu do życia

Niektórzy mogli przecież ściągać mimo

nie podjął się dalszej dyskusji! Takie

społecznego – do koleżeńskości,

to. Biorąc rzecz dosłownie, nie było to

podejście do tematu sprawiedliwości

pomocności, odwagi cywilnej,

sprawiedliwe. Ale dzięki temu było

wymaga jednak od nauczyciela ciągłej

godności! Podczas realizacji obsz-

siłownią, w której studenci trenowali

czujności, balansowania między kla-

ernych wymagań przedmiotowych

swoje poczucie uczciwości. Uczciwość

sowym kontraktem, możliwościami

z kilkunastu szkolnych przedmiotów,

to wybór. Sprawiedliwość to też i cel,

dzieci a prawdą: absolutnie konieczne

wychowanie praktykowane jeden raz

i wybór. Św. Tomasz mówił przecież,

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

że sprawiedliwość to wyraz mocnej

jest utopijna, ani każdemu według dzieł

woli, by każdemu człowiekowi oddać

– bo nie uwzględnia procesu rozwoju

to, co mu się słusznie należy. W moim

ucznia, a szkoła ma przede wszyst-

zamyśle studenci mieli na kolokwiach

kim rozwijać, ani każdemu według

właśnie potrenować wolę i dojść do

potrzeb i możliwości – bo nie działa to

wniosku, że ściąganie to sięganie po to,

choćby przy rekrutacjach… A mimo

co im się słusznie nie należy. Niektórzy

to szkoła nie jest niesprawiedliwa. Bo

dziękowali potem za poważne

wymienione zasady dopełniają się

potraktowanie.

w różnych momentach, sprawdzają się łącznie. Jest zatem szkoła kuźnią

Podtrzymuję zatem swoją początkową

różnych spojrzeń na sprawiedliwość. I,

tezę: szkoła (potem uczelnia) nie jest

przy całej swej niedoskonałości, kuźnią

sprawiedliwa. W pełni nie sprawdza się

cnót wszelkich. W co jako nauczyciel

tu ani zasada każdemu to samo – bo

gorąco wierzę.

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Ju s t y n a K o k o c ińsk a - na u c z yciel do ra dc a m eteo dyc zny

ODWRÓCONA LEKCJA JĘZYKA OBCEGO Jak wygląda dziś krajobraz pols-

przygotowywali prezentację materiału

tyzuje, przetwarza, stosuje w działaniu.

kich podwórek? Na pewno nie przy-

w formie filmów dla uczniów, którzy nie

W domu przygotowując się do zajęć

pomina tego sprzed kilkunastu czy

mogli uczestniczyć w zajęciach. Jak się

uczeń może dany film czy prezentację

kilkudziesięciu lat kiedy na podwórku

okazało z takiej formy bardzo chętnie

obejrzeć wielokrotnie, a więc uczy

dzieci często spotykały się przy trz-

korzystali również zainteresowani

się we własnym tempie. Ma dostęp

epaku. Wystarczyło tylko zawisnąć na

uczniowie i dzięki temu dostrzeżono

do treści, na których bazować będzie

nim i różne akrobatyczne wyczyny

wiele jej zalet.

lekcja kiedykolwiek, gdziekolwiek, na

dawały zupełnie inną perspektywę

czymkolwiek, w czasie i miejscu dla

, inne spojrzenie na otaczający nas

W literaturze spotykamy różne terminy

siebie optymalnym. Jaka jest zatem

świat, często w pozycji „głową w dół”.

„odwrócona klasa”, „odwrócona

rola nauczyciela? Staje się on doradcą,

Czy taki zabieg „odwrócenia” można

lekcja”, „flipped learning” czy „ strate-

przewodnikiem wspierającym ucznia

zastosować w edukacji? Okazuje się,

gia kształcenia wyprzedzającego”. Co

w dążeniu do wiedzy, a jego zadania to

że tak, a metodę tzw. „odwróconej

jest istotą tej metody? Odwrócenie

planowanie, przewidywanie wyników,

lekcji” rozwinęli na dobre w 2007 roku

polegające na tym, że uczeń w ramach

przygotowanie zasobów dla ucznia,

amerykańscy nauczyciele Jonathan

pracy domowej przyswaja nowe

organizacja pracy na lekcji, monitor-

Bergman i Aaron Sams, którzy

treści, natomiast w klasie je systema-

owanie oraz ewaluacja rezultatów. Praca

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

metodą odwróconej lekcji wymaga

edukacyjnych wydawnictw, serwisów flipped-classroom/ - przykład odwró-

bez wątpienia dużo przygotowań

dedykowanych lekcjom odwróconym conej klasy

oraz wyjaśnienia uczniom, na czym

tj. Khan Academy czy TED-Ed. Bogatym

ta metoda polega. Jeżeli jednak prze-

źródłem są też gotowe zasoby ser- Literatura:

konamy uczniów do takiej pracy to

wisów YouTube, TeacherTube, Vimeo 1. Bogdańska, Agata Kolory

płynie z tego wiele korzyści: ucznio-

czy National Geographic.

odwrócone - niekonwencjonalne

wie wykazują większe zaangażowanie,

metody pracy na lekcjach języka pol-

mają większą kontrolę nad własnym

A co jeśli uczniowie nie obejrzą? Zawsze skiego / Agata Bogdańska // JĘZYK

procesem uczenia się (autonomia w

istnieje ryzyko, że nie wszyscy ucznio- POLSKI W LICEUM. - 2014/2015, nr 1,

nauczaniu), wzrasta skuteczność, efek-

wie wykonają przydzielone im zadanie s. 51-56

tywniej możemy wykorzystać czas na

… tak jak w przypadku tradycyjnego 2. Gimbar, Kate

lekcji na konkretne działania, obserwu-

zadania domowego. To nauczyciel Odwrócona klasa i co z tego? / Gimbar

jemy więcej kreatywności, krytycznego

musi wiedzieć z kim pracuje, kiedy Kate // GŁOS NAUCZYCIELSKI. - 2014,

myślenia, komunikacji i współpracy.

mógłby wykorzystać taką metodę jako nr 22, s. 17

Brzmi to zachęcająco, ale nasuwa

alternatywę dla szkolnej rutyny po to, Rozmowa z amerykańską nauczycielką

się pytanie skąd pozyskać materiały

by zaktywizować uczniów i pobudzić matematyki w gimnazjum o zaletach

dla uczniów do pracy w domu?

ich do własnego rozwoju.

Prezentacje możemy przygotować

pracy metodą “odwróconej klasy”. 3 . Grzędowska, Katarzyna

sami, gorzej z filmami. Materiały,

Więcej o metodzie można obejrzeć i Odwrócona lekcja z Khan Academy

którymi chcemy się posłużyć możemy

przeczytać na:

zaczerpnąć z materiałów multime-

• h t t p s : / / w w w. y o u t u b e . c o m / W EDUKACJI. -2014, nr 3, s. 28-29

dialnych do podręcznika, z platform

watch?v=Mn2K-e5h7DU - Aaron Sams Dla klasy V.

/ Katarzyna Grzędowska // IT

(jeden z twórców metody) prowadzi 4. Rostkowska, Małgorzata lekcję metodą FL

Odwrócona lekcja, czyli praca

• http://www.pl.euhou.net/ - nauczy- z otwartymi zasobami edukacyjnymi / cielka Kate Gimbar mówi dlaczego Małgorzata Rostkowska // MERITUM. „odwróciła swoją klasę” (film z polskim 2012, nr 4, s.49-51 tłumaczeniem) • http://www.ceo.org.pl/sites/default/ files/news-files/zmien_zasady_gry_1. pdf - informacje ogólne o metodzie FL • http://www.enauczanie.com/metodyka/flipped/co-to-jest-odwroconaszkola - portal edukacyjny dla nowoczesnych nauczycieli, edukatorów dostarcza informacji o metodzie • http://www.fronter.pl/nauczyciele/tips-tricks/fronter-jako-szkielet-odwr%C3%B3conej-klasy/ wykorzystanie Frontera jako platformy do pracy metodą FL na lekcjach fizyki i matematyki •

ht t p: //w w w. k new to n. co m /

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

K r z ys zto f Z ieg l er - Zesp ó ł S z kó ł w Sta r y m B o j a n ow ie

KAHOOT CZYLI PRZEZ ROZRY WKĘ DO WIEDZY jako nauczyciel nie poszerzam ludzkich umysłów, ja je przebudzam.

Robert Frost

t y m , że dzieci i młodzież

u c zą s ię naj l e p i e j po pr zez zabawę,

O tym, że dzieci i młodzież uczą

W naszej szkole postawiliśmy

Nie bez powodu na termin konkursu

się najlepiej poprzez zabawę, wie

na aplikację Kahoot! i w ramach

ustalono datę 11 kwietnia br. (prakty-

każdy nauczyciel i nie tylko. W prasie

przygotowań do egzaminu gim-

cznie w przededniu egzaminu), a na

branżowej ten temat staje się coraz

nazjalnego z języka angielskiego

miejsce konkursu salę informatyczną.

bardziej popularny, a celem wielu kon-

zorganizowaliśmy specjalny konkurs

Każdy uczestnik miał swoje osobne

ferencji metodycznych jest prezen-

dla uczniów klas III. Uczestniczyli

stanowisko. Na głównym ekranie

tacja najnowszych aplikacji do nauki

w nim ci, którzy chcieli sprawdzić i

pojawiały się pytania wraz z czter-

i/lub powtarzania zdobytych na lek-

utrwalić swoje przygotowanie do egza-

ema opcjami odpowiedzi, a każda z

cjach wiadomości. Dość powiedzieć,

minu z zakresu funkcji językowych

nich oznaczona była innym kolorem.

że według Nowej podstawy pro-

oraz środków językowych. Według

Wszyscy uczestnicy obserwowali tę

gramowej komputer ze stałym łączem

zestawień statystycznych Okręgowej

tablicę z pytaniami i na swoich kom-

internetowym w sali językowej to po

Komisji Egzaminacyjnej w Poznaniu z

puterach zaznaczali opcję, która

prostu konieczność. Bardzo ważne

ostatnich lat, właśnie te umiejętności

według nich była poprawna. Każdy od

jest to, by nauczyciele wykorzysty-

na poziomie podstawowym oraz rozsz-

razu otrzymywał odpowiedź na swoje

wali zasoby internetowe jako swoje

erzonym egzaminu sprawiają uczniom

pytanie, a na głównym ekranie

narzędzie edukacyjne, a uczniów

najwięcej problemów.

zachęcali, by wykorzystywali je do pracy własnej.

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

pojawiały się poprawne rozwiązania. Za

D. How much did it cost?

poprawne odpowiedzi każdy uczestnik

(tutaj zwróciliśmy szczególną uwagę na and at school.

zdobywał punkty, a ci, którzy zrobili to

to jaka jest różnica między odpowiedzią

najszybciej otrzymywali jeszcze punkty

C) a D).

dodatkowe.

ago kids learnt how to cook at home

Today, eating ____ have changed. A. habits

Kolejne zadanie, również z funkcji B. tradition Pytania z konkursu zaczerpnięte

językowych, składało się z 15 pytań, C. introduce

były z arkuszy egzaminacyjnych

w których i same pytania, i odpow- D. learn

z lat poprzednich. Naszym głównym

iedzi sformułowane były po angiel-

celem była powtórka przed egzami-

sku. Na udzielenie każdej odpowiedzi In 2012 Jon finished his difficult expe-

nem i temu celowi podporządkowane

uczestnik miał 20 sekund. Przykładowe dition. He ____ in different ways – he

były wszystkie działania. Staraliśmy

zadania tutaj to:

się wszystkie odpowiedzi krótko

walked, skied... A. foreign

tłumaczyć i uzasadniać te poprawne.

X: ________________?

Niektóre były zmodyfikowane tak,

Y: Not too bad. I’m going on a trip to C. travelled

by zwrócić uwagę uczniów na często

Dublin.

pojawiające się błędy. Konkurs składał

A: How is it going?

się z czterech części. Na początku

B: Where are you going?

Chewing gum is not just annoy-

sprawdzane były funkcje językowe,

C: How about going on a trip?

ing to some people, it can be very

bo one występują na egzaminie gim-

B. arrived D. abroad

___________ to little birds.

nazjalnym na poziomie podstawowym.

X: What is Brenda like?

A. dangerous

Pierwsze trzy części poświęcone były

A. Rational and tolerant too

B. things

właśnie funkcjom językowym, ale w

B. Quite tall and overweight.

C. eating

zadaniach innego typu.

C. Only cherries and grapefruits.

D. dangers

D. She is 15 years old. I tak, zadanie pierwsze ogłoszone jako

Ostatnie pytanie dotyczyło egza-

„na rozgrzewkę” zawierało 10 pytań i

Zadanie ostatnie zawierało 4 odpow- minu gimnazjalnego na poziomie

sytuacje opisane po polsku, na które

iedzi, bardzo podchwytliwe jeśli rozszerzonym. Na egzaminie w tym

należy poprawnie zareagować po angi-

zestawione są razem. Warto więc było zadaniu należy „przeczytać krótki

elsku. Na udzielenie odpowiedzi każdy

przyjrzeć się im po kolei i bez stresu tekst i uzupełnić go wyrazem z ramki

miał 20 sekund. Oto przykładowe

egzaminacyjnego.

zadania.

w odpowiedniej formie, tak aby powstał spójny i logiczny tekst.” Co

Trzecie zadanie także sprawdzało jednak najtrudniejsze: „wymagana Jak poprosisz koleżankę o coś do picia?

funkcje językowe. Tutaj jednak jest pełna poprawność gramatyczna

A. Can I give you something to drink?

należało wczytać się w krótkie zdanie i ortograficzna wpisywanych wyrazów.”

B. Could I have something to drink?

i wybrać właściwe słowo z ramki nad Ponieważ jednak„Kahoot!”jako taki nie

C. Would you like something to drink?

tekstem. Na wybranie poprawnej sprawdza pisowni, sami utworzyliśmy odpowiedzi uczestnicy mieli 30 opcje do wyboru, mając na względzie

Podoba ci się koszulka w sklepie. Jak

sekund, a ponieważ chodziło tu najczęstsze błędy popełniane przez

zapytasz o jej cenę?

o przeczytanie zdania i jego analizę, uczniów. I tak na przykład uczest-

A. How many would you like?

na niektóre mogli poświęcić nawet 60 nicy konkursu musieli się zmierzyć

B. How can I pay for it?

sekund. Przykładami zadań z tej części z następującymi zadaniami.

C. How much does it cost?

konkursu mogą być poniższe. 50 years

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

I re n a Si e r powsk a - Gl a pia k

EDUKACJA ZDROWOTNA PRAWEM KAŻDEGO UCZNIA Tytuł artykułu odzwierciedla przesłanie

budowanie własnej wiedzy w proce-

i doskonalenia zdrowia ważne jest

kursu przeprowadzonego przeze mnie

sie rozwiązywania realnych, życiowych

opanowanie wielu umiejętności,

w Centrum Doskonalenia Nauczycieli

problemów; dokonywanie refleksji

w tym umiejętności dotyczących

w Lesznie, w marcu 2018 r. Kurs pn.

i formułowanie wniosków dla siebie.

zdrowia psychospołecznego (oso-

„Edukacja zdrowotna i promocja

bistych i społecznych), zwanych

zdrowia w szkole” przeznaczony był

Czyż nie o to chodzi nam w pracy z ucz-

umiejętnościami życiowymi (UŻ). Temu

dla nauczycieli szkół, w tym koordy-

niami, a może i z rodzicami?

zagadnieniu na kursie poświęciliśmy

natorów szkół promujących zdrowie.

Edukacja zdrowotna to bardzo szeroki

wiele czasu dochodząc do wniosku, że

O tym, że w każdej szkole powinna

temat. Na zajęciach próbowałam

kształtowanie umiejętności życiowych

być realizowana edukacja zdrowotna

zwrócić uwagę na jej najistotniejsze

jest konieczne, by młodzi ludzie potrafili

nikogo nie muszę chyba przekonywać.

elementy. Najpierw odwołam się do

sobie radzić z nowymi wyzwaniami

Istnieje wiele dowodów na to, że

tytułu mojego artykułu. Edukacja zdro-

i wymaganiami współczesnego świata.

zdrowie i edukacja są ściśle ze sobą

wotna jest prawem każdego ucznia,

„Trenowanie” tych umiejętności to

powiązane. Dobre funkcjonowanie

tak jak nauka czytania i pisania. Musi

niezbędny element współczesnej edu-

organizmu oraz dobre samopoczu-

zatem być uwzględniona w edukacji

kacji zdrowotnej.

cie psychiczne i społeczne sprzyjają

szkolnej. Umożliwia ona uczącym się

uczeniu się i skutecznej realizacji zadań

uzyskiwanie kompetencji do ochrony

Uczestnicy warsztatów uczyli się też

szkoły. Warto zatem wiedzieć, jakie jest

i doskonalenia zdrowia własnego

planowania pracy wraz z ewaluacją,

współczesne podejście do edukacji

i innych ludzi. Sprzyja przygotowaniu

opracowywali scenariusze zajęć

zdrowotnej. To zadanie starałam się

młodych ludzi do życia w zmieniającym

wykorzystując cykl uczenia się przez

realizować na tym kursie.

się świecie, w którym istnieje wiele

doświadczenie. Wyniki prac były

zagrożeń dla zdrowia i życia oraz służy

imponujące. Okazało się, że wcale nie

Wszystkie zajęcia prowadziłam

budowaniu zasobów dla zdrowia

jest to takie trudne.

w, nielubianej przez niektórych, formie

w dzieciństwie, młodości i w dalszych

warsztatowej pokazując uczestnikom

latach życia.

ogromne jej zalety. Okazało się, że był

ws p ó ł c ze s n e j

edukacji

dominującymi metodami naucza-

to„strzał w dziesiątkę”. Moje wieloletnie

Podstawą zmian w edukacji zdrowot-

nia/uczenia się powinny być metody

doświadczenia w prowadzeniu zajęć

nej było m.in. przyjęcie całościowego,

aktywizujące. Repertuar metod

dla dyrektorów, nauczycieli, a także

holistycznego modelu zdrowia. Do

aktywizujących i stosowany w ich

z pracy z uczniami dowodzą, że jest

tej pory w szkołach (i chyba tak jest

ramach technik jest bogaty, ale na

to najbardziej efektywna forma zajęć.

nadal) skupialiśmy się na zdrowiu fizy-

warsztatach dokonaliśmy klasyfikacji

Jakie są podstawowe założenia warsz-

cznym zapominając, że zdrowie ma

metod i technik, które w szczególny

tatów: aktywne uczestnictwo; dwus-

4 wymiary. Tego doświadczyliśmy na

sposób sprawdzają się w ramach zajęć

tronny proces poznawania potrzeb

kursie. Zdrowie fizyczne, psychiczne,

z edukacji zdrowotnej.

uczących się; wykorzystanie wiedzy

społeczne i duchowe musi działać

i doświadczeń własnych i kolegów;

jak trybiki w zegarku. Dla utrzymania

Istotnym jest też to, że współczesna

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

edukacja zdrowotna wymaga kon-

jest swoistym hołdem oddanym Literatura:

centracji na uczeniu się, zmianie ról

naturze i wszystkiemu co naturalne. 1. Praca zbiorowa pod redakcją Barbary

nauczyciela i ucznia oraz podejścia

Piosenka ta jest niepisanym hymnem Woynarowskiej „Organizacja i realizacja

demokratycznego.

szkół promujących zdrowie. Pierwszy edukacji zdrowotnej w szkole Poradnik raz wykonywaliśmy ją na I Krajowej dla dyrektorów szkół i nauczycieli” ,

Wszystkie założenia współczesnej edu-

Konferencji Szkół Promujących Warszawa 2011 r.

kacji zdrowotnej od lat realizują szkoły

Zdrowie, która odbyła się w Lesznie 2. „SZKOŁA PROMUJĄCA ZDROWIE

promujące zdrowie. Uczestnicy moich

w 1996 r.

Poradnik dla szkół i osób wspierających

zajęć mieli możliwość zapoznania się z modelem szkoły promującej zdrowie. Na podkreślenie zasługuje też niesamowita, wspaniała atmosfera kursu, którą wspólnie stworzyliśmy. Świadczą o tym chociażby niektóre wypowiedzi uczestników, np.: warsztaty to forma, która dociera do każdego. Rewelacyjna praca; super szkolenie, czas uciekał tak szybko, że nie spodziewałam się, że tak miło spędzę czas i tyle się dowiem; praca w każdej grupie to rewelacja, takich spotkań więcej; warsztaty były efektywne, wiele muszę sobie poukładać i działać, pozytywna forma prowadzenia zajęć, nie było znużenia, sposób prowadzenia zajęć super; dziękuję za cenne wskazówki, atmosferę i sposób prowadzenia zajęć, itp. Miłym zaskoczeniem dla uczestników kursu był prezent w postaci świątecznej kartki. Na każdej kartce poszczególnym osobom wpisywaliśmy coś miłego. Zrobiło to na uczestnikach bardzo duże wrażenie. Należy dodać, że te piękne, świąteczne kartki wykonała dla nas jedna z uczestniczek zajęć. Jeszcze raz dziękujemy. Nasze zajęcia zakończyliśmy wspólnym śpiewaniem piosenki „Pamiętajcie o ogrodach”. Utwór Janusza Kofty

działania w zakresie promocji zdrowia” A efekty naszej pracy? Oceńcie sami

Praca zbiorowa pod redakcją Barbary

Prowadząca zajęcia – Irena Woynarowskiej Sierpowska-Glapiak

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Emi li a Ch r z a nowsk a - na u c z yc iel do ra dc a

ADAPTACJA PRZEDSZKOLAKA Wiek przedszkolny to okres

Badacze rozwoju dziecka zwracają

poczucie bezpieczeństwa w sytuac-

największych zmian rozwojowych

uwagę na dwie dominujące potr-

jach nowych i potrzeba opieki bliskiej

w życiu człowieka. Proces adap-

zeby: biologiczne i te, które wynikają

osoby. Gdy dziecko ma zapewnione

tacji dziecka do środowiska przed-

z kontaktu emocjonalnego z matką.

poczucie bezpieczeństwa zaczyna

szkolnego odbywa się we wszyst-

Zdaniem badaczy zaspokojenie tych

bawić się, uczyć , poznawać nowe

kich sferach działania organizmu: fiz-

potrzeb zapewnia dziecku prawidłowy

rzeczy. U dziecka nowy bodziec, nowa

jologiczno – biologicznej, emoc-

rozwój fizyczny, emocjonalny i

sytuacja wywołuje odruch badaw-

jonalno – społecznej i poznawc-

umysłowy. W okresie przedszkolnym

czy, któremu towarzyszy działanie.

zej. Wchodzenie do przedszkola po

kształtują się podstawy osobowości.

Poczucie bezpieczeństwa ma wpływ

raz pierwszy jest wejściem w nową

Dziecko 3 – letnie ma jeszcze trudności

na jego przystosowanie się do nowego

nieznaną dziecku przestrzeń, która jest

z identyfikacją swojego „ja”, co jest

środowiska. Niezaspokojenie potrzeby

zupełnie inna od jego domu rodzin-

związane z zależnością emocjonalną

bezpieczeństwa u dziecka powoduje

nego. Rolę kierunkową w rozwoju u

dziecka od matki oraz z trudnościami

poczucie opuszczenia, zagrożenia i lęku,

dzieci w wieku przedszkolnym pełni

w nawiązywaniu kontaktów z osobami

zamknięcie się w sobie. Podstawowym

sfera emocjonalna. Sfera emocjona-

nieznanymi i rówieśnikami. W przysto-

lękiem u małego dziecka jest obawa

lna ma znaczenie pierwszoplanowe

sowaniu ważną rolę odgrywa poczu-

przed rozstaniem się z matką. Dziecko,

w przystosowaniu się dziecka do przed-

cie własnej odrębności, wiara w swoje

które spostrzega odchodzącą matkę

szkola. Nastawienia emocjonalne mają

możliwości i umiejętność radzenia

myśli, że matka opuszcza je na zawsze.

także wpływ na poznawanie i rozumi-

sobie w każdej sytuacji, które kształtują

Jest to rodzaj paniki związanej z poczuc-

enie stosunków społecznych przez

się pod wpływem oddziaływań rodziny.

iem opuszczenia, zagrożenia, co prow-

przedszkolaka w nowym środowisku.

Dla dziecka 3 – letniego ważne jest

adzi do utrwalenia lęku. Zachowania

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

dzieci w pierwszych dniach w przed-

samoobsługowych wyznacza jego społeczne między jej uczestnikami.

szkolu są podobne. Większość dzieci

niezależność od otoczenia, co ma Zabawa, która jest wielostronną formą

reaguje bardzo mocno na zmianę

znaczenie dla przebiegu adaptacji do aktywności każdego dziecka. Ma w

środowiska, a zachowania wskazują

nowego środowiska. Dziecko 3 – letnie sobie czynności typowe dla dorosłych

na brak poczucia bezpieczeństwa, lęk

jest w fazie intensywnego poznawa- jak: uczenie się, działalność społeczną,

i zagubienie. Inne zjawisko, które może

nia i tworzenia obrazu własnej osoby pracę. Dziecko w zabawie uczy się reguł

być niekorzystne w przystosowaniu się

przez odróżnianie siebie od reszty i norm postępowania, a następnie te

dziecka 3 – letniego do przedszkola to

świata. Dziecko przystosowując się doświadczenia przenosi na inne sytu-

bodźce wywołujące emocje strachu.

do zbiorowości przedszkolnej musi acje społeczne. U dziecka 3 – letniego

Obserwacje dzieci rozpoczynających

zaakceptować pewne ograniczenia, dominuje zabawa samotna, równoległa

edukację przedszkolną wskazują, że

ale nie jest to proste i łatwe, bo silnie oraz bardzo krótka zabawa wspólna.

wiele z nich ma duże kłopoty z adaptacją

poszukuje swojej odrębności i nie Na podstawie zachowań dziecka

nie znanych sobie osób. Istnieją dwa

chce wtapiać się w grupę. Warunkiem podczas zabaw można stwierdzić, że

kierunki przywiązania do matki. Jeden

zachowania własnej tożsamości jest kontakty społeczne między dziećmi 3

dotyczy bliskości z matką, drugi polega

różnicowanie ja – inni. Wszystkie sytu- – letnimi dopiero się tworzą. Dzieci 3 –

na szukaniu zainteresowania u innych.

acje, które niosą poczucie zagrożenia letnie nie są zdolne do nawiązywania

H. F. Harlow uważa, że dzieciom obok

utraty własnej odrębności wywołują dłuższych kontaktów społecznych

więzi z najbliższymi potrzebna jest

u dzieci niechęć, sprzeciw i reakcje oraz nie potrafią jeszcze współdziałać

uczuciowość i kontakty z rówieśnikami.

obronne. Gdy dziecko staje się i podporządkowywać się wymaganiom

Rozpoczęcie edukacji przedszkol-

członkiem grupy społecznej spotyka grupy. Obserwując właściwości rozwoj-

nej jest odpowiedzią na ich potrzeby

się z pewnymi ograniczeniami lub owe dziecka 3 – letniego zdajemy sobie

szerszych kontaktów społecznych. Inne

świadomie rezygnuje z pewnego sprawę, jak wiele trudności i ograniczeń

zagadnienie, które wiąże się z przysto-

zakresu niezależności. Dla 3 – latka są wynika tylko z samego procesu roz-

sowaniem dziecka 3 – letniego to jego

to procesy bardzo skomplikowane, wojowego, z którym musi ono sobie

samodzielność w zaspokajaniu podsta-

przekraczające jego możliwości percep- poradzić podczas adaptacji. Przebieg

wowych potrzeb. Zakres umiejętności

cyjne. W przedszkolnym środowisku procesu przystosowania zależy od

samoobsługowych zależy od predyspo-

ważne jest wskazanie dzieciom ogólnego poziomu rozwoju psycho-

zycji osobowych dziecka oraz od stylu

takich warunków działalności, które ruchowego dziecka, u którego mech-

wychowawczego rodziny. Jeśli małe

zapewniają im minimum odrębności, anizmy adaptacyjne nie są jeszcze

dziecko umie wykonywać czynności

co stanowi warunek poczucia ich w pełni ukształtowane i dojrzałe.

związane z potrzebami fizjologicznymi

podmiotowości. Następnie powoli Proces przystosowania się 3 – latków

organizmu, to jego zależność od osób

pod wpływem kontaktów w rodzinie i do przedszkola jest dla wielu z nich

dorosłych maleje, sprzyja to przystoso-

w grupie rówieśniczej dziecko nabywa przyczyną korzystnych zmian, przy

waniu się do przedszkola. Umiejętności

doświadczeń i umiejętności, uczy się wsparciu dziecka przez przedszkolne

samoobsługowe dziecka zależą od

relacji między ludźmi oraz rozwijają środowisko wychowawcze.

jego predyspozycji osobowych oraz

się jego potrzeby społeczne. Dziecko

od stylu wychowawczego rodziny.

staje się uspołecznione jeśli uczestniczy Bibliografia:

Sprzyja to przystosowaniu dziecka

we wspólnych zabawach, zajęciach Turner J.S. Helms D.B., Rozwój

do przedszkola. Niezależność dziecka

w grupie, realizuje różne zadania i człowieka

w zaspokajaniu potrzeb ma wpływ na

wchodzi w role społeczne. Zabawa Vasta R. Haith M. M. Miller S.A.,

obraz własnego „ja” oraz otwartość na

jest dla przedszkolaka podstawową Psychologia dziecka

nowe sytuacje i nowe osoby. Posiadany

formą działalności i to właśnie w red. M. Żebrowska, Psychologia roz-

przez dziecko poziom umiejętności

zabawie kształtują się stosunki wojowa dzieci i młodzieży

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Ed y t a Zare m bsk a - M a rc inia k - n a uc z yc iel do ra c a m eto dyc zny

JAK ZNALEŹĆ SPOKÓJ W PĘDZĄCYM ŚWIECIE? W codziennym pośpiechu wielu z

siedząco lub stojąco. Jedyne co musisz

przyrody obiekt, w twoim najbliższym

nas zapomina o tym, by każdego

zrobić, to skupić się na swoim oddechu,

aktualnym otoczeniu (biurze, ławce,

dnia zadbać o własny umysł. O ile na

przez 1 minutę. Zacznij oddychać

korytarzu itp.) Przykładowo tym

ćwiczenia fizyczne i ruch znajdujemy

powoli. Gdy weźmiesz wdech dolicz

obiektem może być: kwiat, chmura

jeszcze czas, wszak żyjemy w epoce

do 6, a następnie zrób wolny wydech,

za oknem, drzewo poruszane przez wiatr, księżyc, owad, ptak itp. Skup na nim swoją uwagę przez minutę lub

Prawdziwie odkrywcza podróż polega nie na szukaniu nowych krajobrazów, lecz na zyskaniu nowych oczu… M. Proust

dwie. Nie rób nic poza przyglądaniem się temu obiektowi, obserwuj go tak, jakbyś widział go pierwszy raz (może nawet jakbyś był jego odkrywcą). Postaraj się dostrzec, odkrywać najmniejszy aspekt tego organizmu i natu-

kultu zdrowego i (najlepiej!) młodego

pozwalając ujść nagromadzonemu

ralnego świata, pozwól sobie nasycić

ciała, to ludziom coraz trudniej

napięciu na zewnątrz.

się jego możliwościami i obecnością.

znaleźć chwilę na to, by dać odpocząć

Pozwól sobie obserwować i być z tym

głowie. Kilkunastominutowa medy-

Oczywistym jest, że twój umysł, na

tacja wydaje się zbyt długa i nudna.

początku będzie zwracał uwagę na

Czy regeneracja umysłu, po ciężkim

inne rzeczy, albo myśli (w tym te

3. Dotyk

lub stresującym dniu musi wyglądać

zwiększające niepokój). Zwyczajnie

Pomyśl o prostej czynności, którą

w ten sposób ? Czy są sposoby na

je odnotuj, pozwól im być, i powróć

wykonujesz więcej niż raz w ciągu

relaks, po które możemy sięgnąć np.

do skupienia na Twoim oddechu.

dnia (np. otwieranie drzwi, włączanie

w oczekiwaniu pod gabinetem dent-

Obserwuj jak powietrze wchodzi

światła, nalewanie wody do szklanki,

ysty, albo tuż przed ważną rozmową?

do twojego ciała i nadaje mu siły do

otwieranie plecaka). Wybierz sobie

Poniżej opiszę kilka prostych ćwiczeń

życia, a następnie zauważ jak wraz z

rano, lub poprzedniego wieczora

na uważność, świadomą obecność (z

wydechem uwalniasz niepotrzebne

taką czynność. Następnie szczególnie

ang. Mindfulness), które pozwalają

napięcie na zewnątrz. Jeśli wydaje ci się,

uważnie ją wykonuj i obserwuj siebie,

w szybkim czasie odprężyć mózg i

że nie jesteś osobą, która ma czas na

kiedy to robisz. Zauważ: co robisz, jak to

przygotować się na kolejne wyzwania,

medytację, to wiedz, że właśnie udało

robisz, po co, kiedy, jak się czujesz, co ta

a nawet przezwyciężyć monotonię

Ci się przebyć pierwszy odcinek drogi

czynność wnosi do twojego dnia? Na

niektórych czynności każdego dnia.

do osiągnięcia stanu relaksu i uspokoje-

przykład: za każdym razem kiedy nacis-

nia. Jeśli udało się to przez minutę, dlac-

kasz klamkę, wyłap moment dotknięcia

zego nie spróbować dwóch?

dłonią uchwytu, pomyśl jak Twój umysł

1. Skupienie na oddechu przez 1 minutę .

obiektem.

pozwala ci wykonać tę sekwencję

To ćwiczenie można wykonywać

2. Uważna obserwacja

ruchów. W odróżnieniu od działania

gdziekolwiek, w dowolnym czasie, na

Znajdź jakiś żywy lub należący do świata

na autopilocie, zatrzymaj się i pozostań

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

przez chwilę w stanie uważności z tymi

Wybierz z jedno z częstych rutynowych • jak myślisz jak wyglądałoby nasze

ważnymi dziennymi możliwościami.

zajęć i kiedy np. sprzątasz swój dom, życie bez tych rzeczy/ zjawisk?

Modyfikacją tego ćwiczenia może

zwracaj uwagę na każdy detal swojej • czy myślałeś kiedyś jak niezwykłe są

być świadome jedzenie, które zabez-

aktywności. Stwórz sobie nowe, uni- te rzeczy, zachwycałeś się?

piecza nas przed „pochłanianiem”

kalne doświadczenie poprzez dostrze- Pozwól swojemu kreatywnemu

posiłków. Smakuj i dokładnie żuj każdy

ganie każdego aspektu swojego umysłowi eksplorować ten zachwyt

kęs. Spróbuj rozpoznać przyprawy,

działania. Poczuj i stań się każdym i możliwości otaczających ciebie rzeczy.

delektować się pokarmem. To jest nie

pociągnięciem gdy zmywasz podłogę, Pozwól sobie zanurzyć się w świat i w

tylko przyjemne, lecz także zdrowe.

zauważ jakich mięśni używasz, ich pełni doświadczyć środowiska, natury. napięcia, kiedy wycierasz kurz, obser- Poprzez dostrzeganie jak otaczające

4. Słyszenie

wuj uformowanie się smug na oknie środowisko wpływa na nasze życie,

Wybierz ze swojej muzycznej kole-

i odkryj możliwe sposoby na bardziej kultywujemy prawdziwą uważność

kcji coś nowego, czego jeszcze

efektywne sposoby usunięcia ich (ruch bycia. To pozwala nam uczyć się

nie słuchałeś, ewentualnie poszu-

ramion, ręki). Poszukuj tego fizycznie redukować i identyfikować stres, lepiej

kaj czegoś, co słuchasz rzadko. Jeśli

i umysłowo, bądź uważny na każdy krok znosić lęk i trudności, oraz, do pewnego

możesz, użyj słuchawek, zamknij

i ciesz się postępem (np. posprzątane stopnia, kontrolować własne uczucia i

oczy. Nie myśl o gatunku muzyki,

50% kuchni). Rutynową czynność wrażenia.

nie oceniaj wykonawcy, lecz pozwól

ukończysz dzięki temu szybciej i mniej

zabrać się w podróż , którą poprow-

znudzony.

adzi dana melodia. Dopuść do siebie

Warto

przećwiczyć TRENING

UWAŻNOŚCI WG MARKA WILIAMSA2

możliwość odkrywania niuansów tej

6. Pięć ważnych pytań

melodii. Jeśli nie masz pod ręką żadnej

W tym ćwiczeniu jedyne co zrobisz się na 1 elemencie; uważność ciała

płyty z muzyką, ani dostępu do inter-

to obserwowanie rzeczy, pod kątem i oddechu. Odrzuć autopilota dla

netu, spróbuj wsłuchać się w dźwięki

pięciu aspektów, którym zazwyczaj świadomego wyboru.

otoczenia i wyłapać te przyjemne –

nie poświęcamy czasu. W poprzednich

polecam. Warto również skorzystać

ćwiczeniach praktykowałeś uważność,

z internetowych propozycji, może

dzięki której potrafisz np. dostrzec

właśnie takich potrzebujemy w szary

przedmioty w Twoim pokoju, wsłuchać

zimowy wieczór głosy natury?

się w śpiew ptaków na drzewie, poczuć twoje ubrania na skórze, kiedy idziesz

5. Pełna obecność w codziennych

do pracy (ich wagę, stykanie się z

czynnościach

ciałem), poczuć kwiaty w parku. Teraz

Celem tego ćwiczenia jest kulty-

wchodzimy poziom wyżej: poszukaj

wowanie czynności, co do których

połączeń i zależności jakie te rzeczy

zazwyczaj mamy pragnienie by jak

mają ze światem. Oto przykładowe

najszybciej się skończyły i byśmy mogli

pięć pytań:

robić coś innego. Wieszanie prania,

• czy jesteś uważny w jaki sposób, te

odkurzanie, zmywanie- nudzisz się

rzeczy wzbogacają życie Twoje i innych

w czasie wykonywania tych codzien-

ludzi?

nych czynności i ciągle odkładasz ich

• czy wiesz jak naprawdę wyglądają lub

wykonanie? Oto prosty sposób, by

brzmią?

spędzony na nich czas przynosił także

• czy kiedykolwiek przyjrzałeś im się

ukojenie dla zapracowanego umysłu.

z dokładnością co do szczegółów?

1. Wyłączenie autopilota – skupienie

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Ed y t a Zare m bsk a - M a rc inia k - n a uc z yc iel do ra dc a m eto dyc zny 2..Skanowanie ciała (trening

Przytulanie się do drzew

oddech.

Jackobsona) Ćwiczenia z muzyką

Drzewa wytwarzają jony ujemne.

Wycisz się, staraj się nie myśleć

relaksacyjną – skupienie się na

To one neutralizują niekorzystne dla

o niczym. Wyobrażaj sobie, że stajesz

wrażeniach płynących z ciała,

organizmu, jony dodatnie powstające

się jednością z drzewem. Poczuj na

rozróżnienie umysłu myślącego od

w wyniku chorób lub emitowane przez

plecach dotyk kory, poczuj, jak prze-

odczuwającego.

otaczający nas ze wszystkich stron

nikasz do wewnątrz i razem z sokami

3. Uważny ruch – integrowanie umysłu

sprzęt elektroniczny.

płyniesz w górę pnia. Stań się koroną

z ciałem, pozwala włączyć system wcz-

Niemiecki przyrodnik i badacz

drzewa. Wyobraź sobie, że twoje ręce,

esnego ostrzegania, wykorzystać to,

Manfred Himmel, zajmujący się

jak gałęzie, rozkładają się na wszystkie

iż ciało jest wrażliwe na niepokojące

drzewoterapią od ponad 20 lat, uważa,

strony, sięgając nieba, a twoje stopy

uczucia.

że każdy człowiek może przez dotyk

wrastają jak korzenie w poszukiwaniu

4. Dźwięki i myśli – zdarzenia men-

doświadczyć dobroczynnego promien-

wody.

talne pojawiają się i znikają jak dźwięki.

iowania drzew i leczyć dolegliwości

Staraj się poczuć na twarzy ciepło

To daje możliwość zdystansowania

zarówno psychiczne, jak i fizyczne:

słonecznych promieni, a chwilę

się do myśli – widzi się ich przypływ

stresy, depresje, bóle głowy, zaburze-

później krople deszczu spływające po

i odpływ ze świadomości analogicznie

nia krążenia, schorzenia reumatyczne.

policzkach.

do dźwięków.

Jeśli więc mamy tego typu problemy,

Poczuj wiatr utulający twoje ręce

5. Przyglądanie się trudnościom – zmi-

powinniśmy wybrać się do najbliższego

i włosy lub głaszczący twoje ramiona.

erzenie się z wyzwaniami z otwartością,

parku czy lasu, znaleźć odpowiednie

Poczuj miękkość ziemi otulającej twoje

ciekawością, współodczuwaniem.

dla siebie drzewo i mocno się do niego

stopy. Niech wszystkie żywioły znajdą

6. Praktykowanie przyjaźni ze sobą –

przytulić.

w twoich myślach swoje miejsce i staraj

codzienne uczynki hojności wobec

Można to robić na trzy sposoby:

się z wdzięcznością odbierać ich dary.

siebie. Dbaj o siebie jak o istotę

- oprzeć się o drzewo plecami i tyłem

Przez cały czas medytacji pamiętaj,

najbliższą Tobie, bądź dla siebie najlep-

głowy, równocześnie dotykając pnia

jakim drzewem jesteś. Będziesz widzieć

szym przyjacielem, rozmawiaj, przytu-

gołymi rękami;

kształt swoich liści lub szpilek. Zobacz

laj, komplementuj, doceniaj. Uważaj na

- stanąć przodem do pnia drzewa,

kołyszące się na twoich gałęziach

słowa, którymi prowadzisz dialog ze

przyłożyć do niego czoło i objąć gołymi

owoce lub szyszki. Mogą to też być

sobą. Pokonaj wewnętrznego krytyka.

rękami;

kwiaty.

7. Zgłębiaj, eksploruj powiązania codzi-

- położyć się pod drzewem, opierając

Kiedy już utożsamisz się z drzewem,

ennych zajęć, zachowań i nastrojów.

o nie bose stopy (pozycja ta wspomaga

niech tęczowe światło spłynie na

Rób więcej tego, co karmi, mniej tego,

leczenie bezsenności).

czubek twojej korony. Poczuj, jak prze-

co wyczerpuje i niszczy wewnętrzne zasoby. Czerp radość tego co tu i teraz.

nika do wnętrza, jak rozpływa się po Rozmowy z drzewem

twoim ciele, po wszystkich gałęziach

Przyłóż obie ręce do pnia drzewa lub

i liściach, zasila każdą twoją komórkę.

“Przyroda jest lekarzem dla wszelkich

opleć je całym ciałem. Możesz też

Napawaj się tym stanem błogości i siły

chorób”

oprzeć się o nie plecami lub usiąść

tak długo, jak zechcesz.

Hipokrates, ok. 460-377 p.n.e.

u jego podnóża.

Pomału wycofaj się do wnętrza pnia,

ojciec medycyny, najważniejszy przed-

Zwróć się w myślach do drzewa

spłyń lekko w dół do miejsca, w którym,

stawiciel szkoły lekarskiej z wyspy Kos.

i poproś o konkretną pomoc. Zamknij

przenikając korę, wrócisz do swojego

oczy i przez chwilę wsłuchaj się w swój

ludzkiego ciała i poczujesz drzewo za

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

plecami.

kora dębu, kwiatostany lipy, pączki lecz twardo stąpającym po ziemi

Podziękuj za wszystko, co otrzymałeś.

i młode pędy sosny, kora wierzby.

Jeszcze przez chwilę wsłuchaj się

Lasy polskie realizowały projekt wytchnienie po trudnych godzin-

w swój oddech, potem otwórz oczy.

Lasy

Możesz posiedzieć przez chwilę w tym

Prof. A. Dziatkowiak podzielił się operacyjnym.

miejscu. Zastanów się, co czujesz, czy

w jednej z publikacji swoim spo-

twoje ciało stało się silniejsze, a twój

jrzeniem na las: Dla mnie las znaczy Wybieraj drzewa silne i zdrowe.

umysł odprężony.

życie! I to dosłownie! I jak życie ma BRZOZA - Jest drzewem bardzo przy-

leczą

–

kardiochirurgiem, któremu las daje

sylwoterapia. ach spędzanych w szpitalu przy stole

przebogatą mozaikę niezliczonych jaznym człowiekowi. Jej właściwości Celtowie wierzyli, że ludzie rodzą się

sukcesów, radości, smutków, trage- lecznicze znane są od wieków. W syl-

nie pod gwiazdozbiorami, lecz pod

dii, uwarunkowań, form i zdarzeń woterapii uważana jest za drzewo

drzewami i każdy człowiek ma swoje

danych istotom myślącym, tak i las, o znakomitych włściwościach bioen-

przyjazne drzewo.

jako skomplikowane, ale przez Naturę ergoterapeutycznych. Uważana jest za

W lasach występuje wiele roślin lec-

uporządkowane zbiorowisko flory najcenniejszą w leczeniu dolegliwości

zniczych, stosowanych od wieków

i fauny w ekosystemie spełnia rozliczne, krążeniowych. Wspomaga uśmierzanie

w ziołolecznictwie, medycynie ludowej

nie zawsze przez nas uświadamiane bólu, działa rozluźniająco, rozkurczowo.

i oficjalnej medycynie współczesnej.

sobie, życiodajne i nawzajem się Pomaga również leczyć urazy psy-

Najczęściej stosowanymi surowcami

zazębiające pożyteczne funkcje (...) 4

leczniczymi z drzew są: liście brzozy,

Dodam, że profesor nie jest leśnikiem i ducha. Liście działają moczopędnie,

chiczne, stymuluje oczyszczenie ciała

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Ed y t a Zare m bsk a - M a rc inia k - n a uc z yc iel do ra dc a m eto dyc zny rozkurczowo, delikatnie przeciw-

myślenie.

Europy w XVII wieku. W medycynie

bólowo. Siedzenie pod brzozą bardzo

DĄB - To królewskie drzewo redukuje

ludowej kwiaty robini akacjowej sto-

pomaga ludziom żyjącym w ciągłym

stres, przywraca witalność, poprawia

sowano w leczeniu nadkwaśności

stresie, przejawiającym stany depre-

koncentrację i wzmacnia psychikę.

żołądka. Jest też znanym środkiem

syjne. Dawniej matki układały swoje

Chroni też przed zwątpieniem,

moczopędnym i uspokajającym

niemowlęta pod brzozą lub lipą do

zniechęceniem oraz dodaje sił.

oraz ułatwiającym trawienie. Napar

snu. Temu drzewu przypisywane są

Wysuszona kora dębu pozyskana

z kwiatów stosowany w przypad-

liczne symbole: uosabia życie i śmierć,

z odrośli młodych gałązek i gałęzi

kach stanów zapalnych nerek i dróg

początek i wiosnę, zachętę miłosną

ma właściwości ściągające, przeciw-

moczowych, niewydolności krążenia,

i małżeństwo, łagodność oczyszczenie

zapalne, wirusostatyczne. Znajduje

skąpomoczu, przy obrzękach, schorze-

i niewinność. Zagajniki brzozowe są

zastosowanie w stanach zapalnych

niach reumatycznych o stanach wyc-

chętnie odwiedzane przez zwierzęta,

skóry, oraz w miejscowym lecze-

zerpania. Oczyszczają jamę ustną

bowiem panuje tam zdrowy mikrokli-

niu lekkich stanów zapalnych jamy

i odświeżają oddech. Jej charakterysty-

mat. Opiewana przez Mickiewicza,

ustnej, gardła, ale również narządów

czne, pierzaste liście służyły do znanej

Lenar towicza,

Staffa,

płciowych. U kobiet wykorzystywany

wróżby: kocha, lubi, szanuje... Pachnące

Iwaszkiewicza. Ich białe, opłakujące

do okładów i kąpieli narządów rodnych

miodem kwiaty rozsiewając zapach

pnie wykorzystywane były na cmen-

po porodach. Dodaje energii, poprawia

– uspakajają. Akacja jest drzewem

tarne krzyże i do dziś spotkać je można

koncentrację uwagi, wskazany dla osób

o dużej energii. Dodaje witalności,

na mogiłach ukrytych w lasach.

o słabej koncentracji psychicznej i fizy-

obdarza umiejętnością szybkiego

cznej. Wzmacnia odporność na stres.

działania. Doskonale likwiduje stres

BUK - Dla dawnych mieszkańców gór

JODŁA POSPOLITA - W naszej kul-

i napięcie. Wzmacnia organizm, dlatego

był drzewem magicznym. Wierzyli, że

turze i sztuce to drzewo o bogatej

kontakt z nią jest niezastąpiony po

w bukach zamieszkują dobre czady -

symbolice. Uosabia wzniosłość,

ciężkich chorobach i operacjach. Warto

śmieszne, rogate i psotne stworzenia.

dumę, królewską urodę, potęgę,

usiąść pod tym drzewem, poćwiczyć

Niektórzy lekarze twierdzą, że przeby-

długowieczność, śmiałość, stałość,

głębokie oddechy i wsłuchać się

wanie w bukowym lesie najlepiej koi

trwałość, cierpliwość, wyrocznię,

w pracę pszczół uganiających się za

skołatane nerwy i reguluje ciśnienie

odrodzenie, czystość, młodość, trwałe

słodkim nektarem.

tętnicze. Buk ma pozytywny wpływ na

uczucie, wierność. Jodła to odrodze-

GRAB – Usuwa lęk przed starzeniem

naszą siłę woli i powoduje wrażenie

nie życia w przeciwieństwie do

się, pomaga uwierzyć w siebie. Podnosi

jasności umysłu. W upalne, letnie

“śmiertelnego cisa”. Symbolizuje słońce,

odporność organizmu i ułatwia

dni, las bukowy daje przyjemne

jako że posiada pokrój płomienia.

aklimatyzację. Kontakt z tym drzewem

odczucie chłodu i działa niezwykle

Stymuluje i odblokowuje nasz układ

jest szczególnie polecany osobom

regenerująco. Jesienią zachwyca kol-

oddechowy. Pobyt w lesie jodłowym to

o obniżonej samoocenie.

orami pobudzającej czerwieni. To

lekarstwo na kaszel, choroby górnych

GRUSZA - Pomaga nam wzmocnić nasz

drzewo budzi w człowieku pogodę

dróg oddechowych. Kąpiel w wywarze

charakter oraz układ krążenia.

ducha, uwalnia od stresu. Pomaga

z igieł jodłowych i nacieranie olejkiem

JABŁOŃ - Pobudza do działania. Ma

przezwyciężyć nieśmiałość i własną

pomaga w bólach reumatycznych.

dobroczynny wpływ na układ krążenia.

słabość. Pozwala odzyskać pewność

GROCHODRZEW

(ROBINIA

JESION – Energie jesionu pomagają

siebie i uspokaja. Polecane artystom,

AKACJOWA) - Pochodzi z Ameryki

poznać i zrozumieć własne uczucia

bowiem inspiruje i wzmacnia twórcze

Północnej, została sprowadzona do

i emocje, ułatwiają ich akceptację,

Rydla,

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

a co za tym idzie, również panowanie

infekcyjnych. Sadzono ją przy dworach o lesie, o którym wypowiedziano

nad nimi. Znając i rozumiejąc swoje

i domach, bo w jej cieniu panował i napisano już wystarczająco dużo

wnętrze możemy mądrze i konse-

spokój i rodzinna harmonia.

kwentnie postępować i zajmować

MAGNOLIA - Potęguje pewność siebie największym bogactwem natural-

się rozwojem duchowym. Kora

i wiarę we własne możliwości, jej nym Polski, skarbnicą ojczystej przy-

jesionu wyniosłego zawiera garb-

piękno powoduje dowartościowanie rody, arcydziełem natury, przestrzenią

niki, wykorzystywane jako środek

własnej niepowtarzalności i głęboką przyrodniczą, wspólnym dobrem

przeciwgorączkowy zastępujący

akceptację.

chininę. Z kolei liście są surowcem dla

MODRZEW - Energie modrzewia nie dostępnym darem przyrody, miejs-

przemysłu farmaceutycznego.

pozwalają oderwać się od spraw cem ciszy, spokoju i ukojenia na łonie

KASZTANOWIEC - Odpoczynek przy

przyziemnych i spojrzeć głębiej na natury oraz źródłem przeżyć emoc-

tym drzewie wycisza stany lękowe,

wszystko, co nas otacza, a tym samym jonalnych i estetycznych.

przeciwdziała depresji, ułatwia zasyp-

wzbudzają altruizm. Pobudzają chęć Warto z nim się zaprzyjaźnić także

ianie i przywraca chęć do życia. Koi

do życia, wnoszą entuzjazm i zapał podczas lekcji – dlaczego nie uczyć

dolegliwości duszy i poprawia nastrój.

do prowadzonych działań, dodają sił matematyki, fizyki, języków obcych,

Pozwala pełniej korzystać z zebranych

i ułatwiają ich regenerację.

doświadczeń oraz pobudza naturalną

SOSNA - Zwana królową polskich rodzaje drzew – Pan Tadeusz , fraszka

ciekawość świata. Korzystnie też

lasów, bowiem zajmuje blisko 60 proc. Na zdrowie, wiersz Deszcz jesienny… )

oddziałuje na sferę uczuciową.

powierzchni leśnej Polski. W wierze- w lesie czy parku?

Medycyna ludowa zaleca noszenie

niach i symbolice ludowej uosabia Zapraszam do dzielenia się scenar-

kasztanów w kieszeniach, bo pomagają

długowieczność, wytrzymałość, iuszami zajęć, które wykorzystują

na reumatyzm i rwę kulszową.

zdrowie, wierność, mądrość, ale przestrzeń natury z różnorodnych

Radiesteci wykorzystują kasztany jako

również samotność, żal i smutek. kręgów tematycznych, przedmiotów.

środek chroniący przed szkodliwym

Jest symbolem rozdartej duszy ludz-

promieniowaniem urządzeń elektron-

kiej. Przebywanie w pachnącym Bibliografia:

icznych i cieków wodnych.

żywicą lesie sosnowym jest zalecane 1. M. Williams, D. Penman, Mindfulnelss.

KLON JAWOR – Cenniejszy niż heban,

dla ludzi cierpiących na schorzenia Trening uważności;

pozwala nawiązywać otwarte i szczere

górnych dróg oddechowych. Młode, 2. Opus citatum, s.60;

relacje z ludźmi, dodaje odwagi osobom

kwietniowe pąki sosny są smaczne 3. M. Himmel, Drzewa pomagają leczyć;

pragnącym spojrzeć na siebie obiek-

i zawierają dużo witaminy C. Zalewając 4. A. Dziatkowiak, O lesie;

tywnie. Pod jaworem dzieją się tylko

je wodą z cukrem uzyskamy syrop 5. http://lasydlazycia.info/sylwoterapia/

dobre rzeczy, pod jaworem można

o działaniu wykrztuśnym, napotnym,

spotkać miłość. Dawniej obsadzano

bakteriobójczym i moczopędnym.

nimi drogi wokół miast, by uchronić je

ŚWIERK - Przebywanie w lasach

przed zarazami i złymi mocami.

świerkowych ma właściwości lec-

LIPA – Ulubienica poetów minimal-

znicze w chorobach górnych dróg

izuje zmęczenie, stymuluje pracę

oddechowych. Świerk jest drzewem

układu oddechowego i krążenia. Poza

aromatycznym, wspomaga leczenie

tym lipy uwrażliwiają na otaczający

kataru. Działa pozytywnie na krtań,

świat. Wysuszone kwiatostany lipy

gardło i struny głosowe.

mają działanie napotne i łagodzące

WIŚNIA - Działa rozluźniająco na skórę.

podrażnienia. Są wykorzystywane

Wspomaga krążenie. 5

w chorobach przeziębieniowych i

Mówimy „zieleń to życie” i myślimy

oraz patetycznie określono, czym jest:

i dziedzictwem, wiecznym i powszech-

geografii, języka polskiego (np.

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Ag at a S ad owsk a - na u c z yc iel do ra dc a m eto dyc zny

BIEGAĆ KAŻDY MOŻE Szybkimi krokami wkroczyła do pol-

chorobę wieńcową. Wynika to z pros-

jest wyższa. Nie trzeba mieć wielkiej

skich miast i miasteczek wiosna, a za

tego powodu - mają niższe ciśnienie

wiedzy, aby wiedzieć, co to oznacza. Im

pasem już lato. Ani się obejrzymy,

tętnicze, są znacznie mniej„otłuszczeni”.

dłużej trenujemy, tym nasz pojedynczy

a jesień i zima. Wraz ze zmianą pór roku

Właśnie to tkanka tłuszczowa w głównej

oddech dostarcza do pracujących

można też zauważyć coraz większą

mierze u mężczyzn przejawiająca się

mięśni więcej życiodajnego tlenu.

liczbę biegaczy. W Polsce zapanowała

wypełnieniem jam ciała, otoczeniem

Typowy człowiek wykonuje około 21

moda na bieganie. Aktywność ta

narządów tłuszczem – jest głównym ich

- 22 oddechów /min, w przypadku

zdaje się bić dotychczasowe rekordy

zagrożeniem – a biegający w pierwszej

biegających, ta liczba potrafi spaść

popularności wobec innych działań

kolejności pozbywają się właśnie tego

nawet o połowę, dzięki czemu normal-

w zakresie aktywności ruchowej, którą

balastu. Stąd te efekty nie są od razu

nie funkcjonujący biegacz zadyszki nie

można uprawiać przez cale niemal

widoczne. Udowodniono w badaniach,

dostanie.

życie. Bieganie stało się ulubioną

że ciśnienie krwi może być o kilkanaście

rozrywką, sposobem na spędzenie

procent niższe w przypadku osoby

Układ kostno – stawowy

wolnego czasu, czy zrzucenie zbędnych

biegającej. W walce z nadciśnieniem,

Układ mięśniowo - stawowy i kostny

kilogramów, na zawieranie nowych

zrzucenie 3-5 kilogramów, może

biegacza staje się mocniejszy – ruch,

znajomości i przyjaźni.

znacząco obniżyć poziom ciśnienia.

jak nic innego, idealnie zabezpiecza

jest

Warto o to walczyć. Istnieją poglądy

ten ostatni przeciw osteoporozie, na

oczywiście całe mnóstwo i można je

(nie znalazłam potwierdzenia), że

którą szczególnie narażone są panie

długo wymieniać. Warto się jednak

serce „zaprogramowane” jest na

w okresie menopauzy. W wyniku bie-

zastanowić, jak bieganie wpływa na

określoną liczbę skurczów w ciągu

gania następuje obciążanie kości. Te

nasze zdrowie. Czy przynosi korzyści,

całego życia. Nawet, jeśli to prawda,

obciążenia mają zbawienny wpływ na

czy tylko zwiększa ryzyko urazów, czy

że podczas treningu ilość skurczów

ich mineralizację i odnowę. To w wyniku

są jakieś negatywne skutki biegania?

serca na minutę jest podwyższona,

bezruchu kości stają się słabe i kruche.

Zdecydowana większość bie-

jednak to właśnie w wyniku treningu

Potoczne picie mleka, wchłanianie

gaczy zapytana o zalety zdrowotne

aerobowego (tlenowego), spada tętno

suplementów diety zawierających

tego rodzaju aktywności fizycznej

spoczynkowe. Osoba biegająca ma

wapń, to nie jest rozwiązanie – ruch

z pewnością potwierdzi tezę, że wpływ

tętno spoczynkowe niższe o dobre 20

w walce z osteoporozą jest warunkiem

ten jest pozytywny. Co jednak konkret-

uderzeń na minutę, niż osoba, która

koniecznym, ale też i skutecznym.

nie dzieje się z organizmem osoby,

nie podejmuje żadnej aktywności fizy-

która biega? Czy bieganie może być

cznej. Łatwo zatem wyliczyć, że tylko

Odchudzanie przez bieganie

rodzajem terapii leczniczej? Na pewno

w ciągu jednej nocy serce osoby wytre-

Pozostaje też kwestia chudnięcia, tak

nie można zapomnieć o głosach tych ,

nowanej uderzy o 10 000 razy mniej niż

ważna dla tych rozpoczynających

którzy uważają bieganie za pierwszy

niewytrenowanej.

aktywizowanie siebie. Jednym

Powodów

biegania

stopień do problemów zdrowotnych zwłaszcza kostno – stawowych.

z ważniejszych impulsów do Układ oddechowy

rozpoczęcia biegania jest chęć

Ludzkie płuca mają swoją określoną

zrzucenia zbędnych kilogramów.

Układ sercowo – naczyniowy

pojemność. W przypadku biegaczy ta

W wyniku marszu, jazdy na rowerze,

Biegacze znacznie rzadziej zapadają na

pojemność, zmierzona spirometrem

jogi, pływania, aerobiku wzmacniamy

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

określone grupy mięśniowe. Mięśnie,

dzieje się to za pośrednictwem biega- należy zachować umiar i rozsądek.

których używamy podczas tych

nia i nieodłącznie z nim związanych Rekreacyjne bieganie nie powinno

aktywności zaczną działać na znac-

endorfin potocznie nazywanych przekraczać po około 15 km 3 razy

znie wyższym poziomie. Wzrośnie ich

hormonem szczęścia lub morfiny w tygodniu.

ukrwienie i co najważniejsze metab-

wewnętrznej. Tak to właśnie działa.

olizm, a to właśnie ten – przypomi-

Euforia, rozluźnienie, zapomnienie o Słowo podsumowania

nam obniżający się wraz z wiekiem -

trudach dnia – efekt końcowy biega- Regularne bieganie podniesie

odpowiedzialny jest za to – ile spalamy

nia! Odstresowanie się w warunkach sprawność fizyczną, a ta jest niczym

kalorii. Bieganie w tym wypadku jest

miejskich przychodzi nieco trudniej, ze więcej, jak zdolnością do wykonywania

najskuteczniejsze. To właśnie podczas

względu na hałas np. jeżdżących samo- na wyższym poziomie określonej pracy,

biegania spalamy najwięcej kalorii.

chodów, dlatego warto wybrać tereny tj. biegu – w tym przypadku. Zdrowe

Literatura pokazuje różne wyniki, raz

zielone, parki, las.

jest to około 700 kcal w ciągu godziny,

życie to coś więcej. To świadomość tego, co nam grozi człowiekowi –

raz bliżej 1000kcal, podczas gdy

A jakie są zatem wady biegania?

choroby cywilizacyjne, będące sumą

aerobik, pływanie dochodzi zaledwie

Część z nich wynika ze zwykłej ludz- złych nawyków wobec ludzkiego orga-

do połowy tej wartości. Poprzez bie-

kiej niedbałości. Bez odpowiedniej nizmu. Zdrowe życie to umiejętność

ganie i to jest najfajniejsze, spala się

rozgrzewki, biegacz narażony jest na przeciwdziałania tym zagrożeniom –

kalorie jeszcze długo po zakończeniu

różnego rodzaju kontuzje. Bieganie poprzez chociażby bieg i włączenie

biegania.

może w pewnym stopniu niekorzystnie w to odpowiedniej diety. Po spełnieniu wpływać na stan stawów. To niestety tych warunków można uznać siebie za

Stres

nie jest dobra wiadomość dla osób, człowieka dbającego o swoje zdrowie.

W bieganiu upatrywać można formy

które mają z nimi problem. Warto

relaksu i sposobu na zdystansowanie

zainwestować w najlepsze buty do Literatura:

się od życia pełnego stresów. Czy ważny

biegania. Należy też pamiętać, że tak Lewis G. Maharam, „Biegaj zdrowo”

jest wynik, czy „oczyszczenie głowy”,

jak we wszystkich ludzkich działaniach, Beata Sadowska, „I jak tu nie biegać!”

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

An n a Jagła - S z k o ł a Po dst awowa M iej s k a G ó r k a

TO BYŁO CIEKAWE SPOTKANIE W Szkole Podstawowej w Miejskiej

Ubogie społeczeństwo wyspy eksp-

to już dobrze. “Tylko życie poświęcone

Górce odbyło się spotkanie z panią

loatuje środowisko w destrukcyjny

innym warte jest przeżycia” – te słowa

Anną Barczyk przebywającą przez lata

sposób. La-sy są wycinane i wypalane

Alberta Einsteina mogą być mottem jej

na misji w Madagaskarze. Spotkanie

pod pola uprawne.

poczynań.

zorganizowa-ły A. Lisek, H. Gierlik i A. Jagła. Brały w nim udział klasy III i V.

Slajdy,

przede

wszystkim

Nie zapominajmy jednak, że

wyczerpujące komentarze do zdjęć

Madagaskar to kraj pięknych krajo-

Celem spotkania było przybliżenie

pozwoliły uczniom wyobrazić sobie jak

brazów, poruszających kontrastów

pracy w odległym, egzotycznym, kraju

wygląda życie w tym biednym kraju,

oraz niepowtarzalnej przyrody.

a także jego poznanie.

gdzie podstawowym po-karmem jest ryż i kukurydza. Mięso z powodu

Pani Anna Barczyk podziękowała za

Madagaskar jest krajem typowo rol-

wysokiej ceny jest rzadkością i należy

spotkanie i wspólnie spędzony czas.

niczym. Pracą Eksportowymi roślinami

do rarytasów. Dzieci nie mają nowoc-

Zachęciła młodzież do wyjazdu na

uprawia-nymi są: kawa, banany, trzcina

zesnych zabawek, wykonują je sobie

misję jako wolontariusze oraz do

cukrowa, przyprawy oraz rośliny

same. Mieszkają w nędznych chatach

konkretnej pomocy na rzecz misji.

przemysłowe (ba-wełna, rafia i agawa

z liczną rodziną. Zdarza się, że dwunas-

sizalska). Lokalne potrzeby żywieniowe

toletnie dziewczynki zostają matkami.

Uczniowie podziękowali za nieza-

zaspokajają: ryż, ma-niok, bataty, ziem-

Opieka zdrowotna, jeśli o takiej

pomniane wrażenia z Madagaskaru

niaki i kukurydza. W tropikalnym kli-

w ogóle można mó-wić, jest płatna .

wręczyli bukiet kwiatów.

cytrusów, liczi, mango, papai, awokado

Pan Dyrektor Szkoły Podstawowej

i melonów. W hodowli przeważa bydło,

wybrała Madagaskar misjonarka

w Miejskiej Górce

trzoda chlewna, kozy i owce. Spore

odpowiedziała, że tam czuła się potr-

podziękowań i życząc wytrwałości,

znaczenie mają połowy ryb morskich

zebna, potrzebujących pomocy jest

zdrowia i zadowolenia w misji niesie-

i śródlądowych.

wielu i jeśli chociażby garstce ulży w ich

nia pomocy potrzebującym w dalekim

zmaganiach z kłopotami życiowymi,

Madagaskarze.

macie możliwa jest także uprawa: pytanie

dlaczego

pani

dołączył do

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

R e n at a B e d na rc z y k - na u c z yc iel bibl io tek a r z CDN Les zn o

NOWE PRZESTRZENIE CZY TANIA

Dnia 23 kwietnia 2018 r. Centrum

się na niepodległość, roli literatury

Publicznej w Lesznie. Ponadto była

Doskonalenia Nauczycieli – Publiczna

w kształtowaniu tożsamości jednostki,

również możliwość wysłuchania prele-

Biblioteka Pedagogiczna w Lesznie

życia i twórczości Zbigniewa Herberta

kcji na temat „Po co kobietom prawa?”

była współorganizatorem konferencji

oraz zapoznali się z kulisami powstania

Uczniowie mieli do wyboru cztery

z okazji Światowego Dnia Książki i Praw

książki „Pułapki czasu” autorstwa Ewy

formy warsztatowe o następującej

Autorskich pt. „Nowe przestrzenie czy-

Rosolskiej.

tematyce: emotikony na angielskim,

tania...”. Konferencja miała miejsce

od słowa do spektaklu, sztuka szukania

w Bibliotece Uczelnianej Państwowej

W części warsztatowej konferencji

informacji oraz„Pułapki czasu”- zabawy

Wyższej Szkoły Zawodowej w Lesznie.

nauczyciele wysłuchali wykładu

z książką.

Wzięli w niej udział nauczyciele bib-

na temat biblioterapii jako skutec-

liotekarze bibliotek pedagogicznych

znego narzędzia dydaktyczno-

Konferencja cieszyła się bardzo dużym

i szkolnych, bibliotekarze z biblioteki

wychowawczego w pracy nauczy-

zainteresowaniem zarówno wśród

publicznej oraz uczniowie.

ciela na każdym etapie edukacji.

nauczycieli, jak i uczniów. W czasie

W wybranych grupach uczestniczyli

przerwy uczestnicy spotkania mieli

W pierwszej części konferencji

w prezentacji metody WEBQUEST oraz

możliwość zwiedzenia wystawy tema-

wszyscy zebrani wysłuchali wykładów

Leszczyńskiej Biblioteki Cyfrowej, która

tycznie związanej ze 100-leciem odzys-

na temat: Polaków wybijających

tworzona jest w Miejskiej Bibliotece

kania przez Polskę niepodległości.

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

M ar i a K o ro nia k - na u c z yc iel k o n s ul ta nt CDN Les zn o

BĘDĄ DOBRYMI BIZNESMENAMI Podsumowano drugą edycją

Uczniowie okazali się doskonałymi

Libelta w Poznaniu. Otrzymały je za

konkursu „Będę Biznesmenem –

kandydatami na przedsiębiorców.

projekt „Słodki biznes”, przygotowany

BeBi”, zorganizowanego przez Zarząd

W swoich prezentacjach pokazali, że

pod okiem Małgorzaty Woźniak.

Województwa Wielkopolskiego z inic-

potrafią tworzyć realne biznesplany,

Były też dwa wyróżnienia: dla

jatywy członka Zarządu Województwa

w których wiele miejsca poświęcili

Zespołu Szkół Technicznych –

Wielkopolskiego Pani Marzeny

sprawom ekologicznym. Wśród projek-

Centrum Kształcenia Zawodowego

Wodzińskiej. Koordynatorem konkursu

tów były przedsięwzięcia poświęcone

i Ustawicznego w Lesznie (Natalia

była Pani Dorota Kinal dyrektor

branży cukierniczej, związane z

Sterna, Maja Dul i Konrad Topolski,

Departamentu Edukacji i Nauki Urzędu

produkcją mebli ekologicznych z

opiekun: Andrzej Stężały) za projekt

Marszałkowskiego Województwa

tektury, stawiające na oszczędność

„FirePlace”oraz dla Zespołu Szkół im. M.

Wielkopolskiego. W ramach zadań

wody czy związane z różnego rodzaju

Kopernika w Toruniu (Natalia Borowska,

konkursowych młodzież z wielkopol-

aplikacjami.

Anta Kuśmierek i Monika Witkowska,

skich szkół, pod okiem swoich nauc-

opiekun: Karolina Borowska) za „Plan

zycieli, przygotowywała biznezplany.

Komisja przy ocenie brała pod uwagę

With Me”.

Ci, którzy przeszli do drugiego etapu,

takie elementy jak oryginalność,

prezentowali swoje pomysły przed

umiejętność przeprowadzenia analizy

komisją konkursową w Centrum

finansowej, znajomość branży czy

finałowej wystąpiły wokalistki

Doskonalenia Nauczycieli w Lesznie.

przejrzystość treści.

zespołu The Kopernix z II Liceum

części

ar tystycznej

Ogólnokształcącego w Lesznie. Celem konkursu było pobudze-

Pierwsze miejsce zajęła grupa z Zespołu

nie przedsiębiorczości i kreatyw-

Szkół Górniczo-Energetycznych

nego myślenia uczniów, rozwijanie

im. S. Staszica w Koninie. Mikołaj

umiejętności wystąpień publicznych,

Kaźmierczak, Bartosz Zarębski i Tomasz

stymulowanie pracy zespołowej, a także

Kupski. Pod okiem nauczycielki Marty

podnoszenie kwalifikacji zawodowych

Woźniak przygotowali projekt pod

nauczycieli w zakresie zagadnień

nazwą „SorSi”.

dotyczących przedsiębiorczości. Drugie miejsce wywalczyły przedstaDo II etapu konkursu zakwalifikowało

wicielki I Liceum Ogólnokształcącego

się 5 zespołów z Leszna, Kościana i

im. O. Kolberga w Kościanie: Kaja

Poznania oraz 2 zespoły z Konina.

Wujczak, Zuzanna Kasperska i Marta

Właśnie one prezentowały swoje

Maćkowska, które pod opieką Piotra

pomysły przed komisją w poniedziałek,

Maluśkiego opracowały biznesplan

11 czerwca. Uroczyste podsumowanie

przedsięwzięcia „Tekturowy domek”.

konkursu odbyło się natomiast w

Trzecie miejsce przypadło w udziale

piątek, 15 czerwca w Wyższej Szkole

Angelice Tomczak, Wiktorii Bartkowiak

Humanistycznej im. Króla Stanisława

i Sandrze Paszek uczennicom Zespołu

Leszczyńskiego w Lesznie.

Szkól Gastronomicznych im. Karola

Gali

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

M ar i a K o ro nia k - na u c z yc iel k o n s ul ta nt CDN Les zn o

KONGRES SZKOLNIC T WA ZAWODOWEGO I DUALNEGO W POZNANIU PO RAZ KOLEJNY 9 maja 2018 roku w Urzędzie

inicjatyw i programów wdrażanych

trendy kształcenia zawodowego

Marszałkowskim

Województwa

przez Centra Wsparcia Rzemiosła,

Wielkopolskiego w Poznaniu odbył

Kształcenia Dualnego i Zawodowego

z uwzględnieniem doświadczeń

się międzynarodowy “Kongres szkol-

jak e-szkoła i wiedza z Obserwatorium

innych państw, między innymi: Włoch,

nictwa zawodowego i dualnego”,

Rynku Pracy.

Rumunii i Peru. Uczestnicy Kongresu

w którym uczestniczyli przedsta-

– Szczególnie istotnym wątkiem

mogli także podzielić się swoimi ocze-

wiciele Włoch, Rumunii i Peru, a także

poruszanym podczas kongresu

kiwaniami co do przyszłości szkolnic-

licznie zgromadzeni przedstawiciele

było ukazanie przemian związanych

twa zawodowego i dualnego.

jednostek samorządu terytorialnego,

doradztwem

zawodow ym

organizacji o charakterze społeczno-

kontekście

nieustająco

zawodowym, dyrektorzy szkół, nauczy-

zmieniającego się rynku zatrudnie-

https://www.umww.pl/kongres-szkol-

ciele, uczniowie i przedsiębiorcy.

nia oraz podkreślenie roli i znaczenia

nictwa-zawodowego-i-dualnego-w-

Wielkopolska jest liderem zmian

pogłębiającej się współpracy pomiędzy

poznaniu-po-raz-kolejny-dowiodl-ze-

prowadzących do ukonstytu-

samorządami lokalnymi, szkołami i pra-

trzeba-dopasowac-ksztalcenie-do-

owania trwałego, efektywnego oraz

codawcami. Niewątpliwie dla podnie-

rynku-pracy

nowoczesnego systemu szkolnic-

sienia jakości oraz dalszego rozwoju

twa zawodowego i dualnego. Chęć

kształcenia zawodowego i dual-

zaprezentowania wielkopolskich

nego konieczne jest odpowiednie

doświadczeń w tym zakresie oraz

zaangażowanie wszystkich środowisk:

rozpoczęcie rozmów o możliwościach

pracodawców, przedsiębiorców,

ich transferu do innych regionów kraju

szkół oraz samorządu – podkreślała

i świata przyczyniły się do organizacji

Marzena Wodzińska, Członek Zarządu

międzynarodowego “Kongresu szkol-

Województwa Wielkopolskiego.

nictwa zawodowego i dualnego”.

Województwo Wielkopolskie zaprosiło

Podczas kongresu zaprezentowane

do uczestnictwa w kongresie przed-

zostały podejmowane przez Samorząd

stawicieli zagranicznych instytucji

Województwa Wielkopolskiego zagad-

i władz, aby wymienić się informacjami

nienia z zakresu wdrażania innowa-

i doświadczeniami w zakresie edu-

cyjnych metod i rozwiązań dotyczących

kacji zawodowej i dualnej, współpracy

kształcenia zawodowego i dualnego

pomiędzy szkołami i pracodaw-

ze szczególnym uwzględnieniem

cami oraz aktywizacji młodzieży do

działań realizowanych w projekcie

przedsiębiorczości zawodowej.

WRPO 2014+ pt. “Czas zawodowców

W części panelowej kongresu, jego

BIS – zawodowa Wielkopolska” oraz

uczestnicy omówili współczesne

dualnego

w Wielkopolsce

Źródło:

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

E le o n o ra B i b ersta jn

WITRYNA LITERACKA Jeden z tomików poetyckich Eleonory Biberstajn nosi tytuł„W pogodę serca” – i takie właśnie są wiersze poetki – w pogodę serca.

ZIA RN O zo s tał o zas iane

Eleonora Biberstajn - urodziła się w Wolsztynie. Dzieciństwo spędziła w Mochach. Poetka. Jest absolwentką polonistyki Uniwersytetu Wrocławskiego. Pracuje w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Wydała tomy wierszy “Przebudzenie” (Tarnów 2004), „W pogodę serca” (Poznań 2013) i wraz z mężem Ryszardem „Zadanie domowe” (Leszno 2011).„Zadanie domowe”nagrodzone zostało Statuetką„Liść Miłorzębu” za najlepszą książkę wydaną w regionie leszczyńskim w roku 2011, a oboje autorzy za ten tom otrzymali prestiżową nagrodę im. Witolda Hulewicza (Warszawa 2012 r.; jako fenomen małżeńskiego poetyckiego dialogu). Jej ulubionym zajęciem jest czytanie i pisanie wierszy, a największym marzeniem – zachowanie pogody serca. Mieszka w Lesznie.

c zł ow iek c zek a na s wo j e żniwo Ziar no owo c u j e i ratu j e ż yc ie C z y j a j es tem ziar nem C z y po traf ię u m r zeć by zaowo cować Więc dziel ę s ię z To bą do br y m S ł owem j ak ziar nem Po ł c z y n-Zdró j, 1 8. 01 . 2 01 7 r.

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

N IE B IE S K IE M IG DA ŁY M o jemu M ężowi

Po no ć w k ażdy m z nas m ies z k a An i o ł, al e m a t y l k o j edno s k r z ydł o.

Ta l i na na której t ań czę

Dl ateg o aby l atać, m u s imy s i ę

u t k ana je s t z Two ich myśli

bardzo m o c no o bej m ować. (Z m ądro ś c i l u d owe j )

Ta k ładk a po któ rej ch o dzę z b udowa na je st z Two ich słów

M o j em u m ężow i

Tą śc i e ż k ą którą k ro czę

Co dziennie na nowo

p o dąża ją Twoje o cz y

zabieras z m nie w s wo j ą po dróż

Dz i ę k i Tobi e nie muszę wiedzieć cz y m s ą roz s ta j e dró g

J ak byś w iedział że j edno s k r z ydł o

N awe t mój s e n o to czo ny jest

t wo j eg o Anio ł a

o b łok i e m Twojego o ddech u

nie w ys tarc z y do s tąpania

J es te ś

po ziem i peł nej

S m ak uje s z m oje łz y

niebies k ic h m ig dał ów

i d z i e li s z ze mn ą prom i e nie sło ń ca Les zno, 1 5 m arc a 2 01 8 r. Choć k i e dyś myślałam że r yce r z s ta ć m u si w zb ro i na cokole

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

E le o n o ra B i b ersta jn

O SYNU K TÓRY POZOSTAŁ

P OW R OT Y

C z y ja

M ów ią

któr y zos tałem

- m ar no traw ny w ró c ił

u mi e m je s zc ze miłować

a dl a m nie o c al ał y

C z y ja

M ów ią

któr y zos tałem u mi e m je s zc ze wspó łczuć

- roztr wo nił m aj ątek a dl a m nie o dnal azł dro g ę

C z y ja któr y zos tałem

M ów ią

ni e je s te m jak in n i ludzie

- có r y K o r y ntu g o z w io dł y

zd zi e rc y i os zuści

a dl a m nie pragnął m ił o ś c i

C z y ja któr y zos tałem u mi e m je s zc ze się ciesz yć

B o t y l k o c zu ł o ś ć prowadzi po d w ł aś c iw y dac h

25 gr udni a 2015 r. 25 gr u dnia 20 15 r.

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

W E MG L E

LE S ZN O G R OC HOW IAK A

C hoc i a ż bym ch o dził ciemn ą do l iną… PS. 23

Pr z ydziel o no m u o dpow iednią po rc j ę u l ic s k werów i do m ów

C z y te raz gd y t ak b o li

co wc al e nie pr z y bl iż y ł o

n i e si e s z m ni e n a plecach ?

his to r ii j eg o ż yc ia

C z y te raz gd y mgła wo kó ł

S m u tek niedo k o nania

w y t yc za s z s zla k?

w pl ata s ię w j eg o m etafor y k tó re pęk aj ą

C z y te raz k i e d y man owce

i zac ho dzą na s iebie

p o k azuje s z d ro gę? J ak ins tr u m ent y a p rawd a

bez k apel m is tr za

g d z i e je s t prawda?

o ds ł aniaj ą s wo j ą dys har m o nij ną natu rę

p r ze c i e ż wi e s z j a k je j s z uk am…

G ro c how iak pr zec hadza s i ę po l es zc z y ńs k ic h u l ic ac h

Wroc ław – Leszn o, 12. 03. 2014 r bez cel u S u l ej ówek , 20 . 1 1. 20 1 5 r.

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

Les ze k Zal eśny - w icedy rek tor CDN Les zn o

KALENDARIUM ZMIAN W PRAWIE – NIE T YLKO OŚWIATOWYM opublikowanych pomiędzy 1 marca

na wyposażenie szkół podstawowych

stanowisko dyrektora publicznej szkoły

2018 r. a 31 maja 2018 r.

w podręczniki, materiały edukacyjne

artystycznej lub publicznej placówki

Od 2012 r. ustawy i rozporządzenia

i materiały ćwiczeniowe dla uczniów

zapewniającej opiekę i wychowanie

publikowane są wyłącznie w formie

niepełnosprawnych – weszło w życie

uczniom w okresie pobierania nauki

elektronicznej – na stronie Rządowego

1 kwietnia 2018 r.,

poza miejscem stałego zamieszkania

Centrum Legislacji. Dzienniki Ustaw

3. 26 marca 2018 r. opublikowano

oraz trybu pracy komisji konkursowej

dostępne są pod adresem http://dzi-

w Dz. U. – poz. 615 rozporządzenie

– weszło w życie 10 kwietnia 2018 r.,

ennikustaw.gov.pl, a Monitory Polskie

MEN z dnia 20 marca 2018 r. w sprawie

7. 15 maja 2018 r. opublikowano

na stronie http://monitorpolski.gov.pl/.

wysokości wskaźników zwiększających

w Dz. U. – poz. 910 rozporządzenie

kwoty dotacji celowej na wyposażenie

RM z dnia 7 maja 2018 r. w sprawie

UWAGA:

szkół w podręczniki, materiały edu-

szczegółowych warunków, form i trybu

Czytając rozporządzenie sprawdzaj

kacyjne i materiały ćwiczeniowe dla

wspierania przedsięwzięć w zakre-

na jakiej podstawie zostało wydane

uczniów niepełnosprawnych w 2018

sie edukacji patriotycznej i obywatel-

(ustawa – Karta Nauczyciela, ustawa

r. i 2019 r. – weszło w życie 1 kwietnia

skiej dzieci i młodzieży, realizowanych

o systemie oświaty czy ustawa – Prawo

2018 r.,

w 2018 r. w ramach programu wielolet-

oświatowe, ustawa o finansowaniu

4. 30 marca 2018 r. opublikowano

niego „Niepodległa” – weszło w życie

zadań oświatowych) i czy dotyczy

w Dz. U. – poz. 655 rozporządzenie MEN

16 maja 2018 r.,

szkół „nowego” typu (zazwyczaj nowo

z dnia 21 marca 2018 r. w sprawie udzie-

8. 17 maja 2018 r. opublikowano w Dz.

wydane rozporządzenia) czy „starego”

lania dotacji celowej na wyposażenie

U. – poz. 936 rozporządzenie RM z dnia

typu (zazwyczaj rozporządzenia

szkół w podręczniki, materiały eduka-

15 maja 2018 r. w sprawie wynagradza-

zmieniające dotychczasowe przepisy).

cyjne i materiały ćwiczeniowe w 2018

nia pracowników samorządowych –

r. – weszło w życie 1 kwietnia 2018 r

weszło w życie 18 maja 2018 r.,

Nowe przepisy - 9:

5. 9 kwietnia 2018 r. opublikowano

9. 18 maja 2018 r. opublikowano

1. 2 marca 2018 r. opublikowano w

w Dz. U. – poz. 693 rozporządzenie

w Dz. U. – poz. 939 rozporządzenie MEN

Dz. U. – poz. 467 rozporządzenie MEN

MKiDN z dnia 29 marca 2018 r. w

z dnia 26 kwietnia 2018 r. w sprawie

z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie pod-

sprawie wymagań, jakim powinna

świadectw, dyplomów i innych druków

stawy programowej kształcenia ogól-

odpowiadać osoba zajmująca stanow-

szkolnych – weszło w życie 19 maja

nego dla liceum ogólnokształcącego,

isko dyrektora oraz inne stanowisko

2018 r.

technikum oraz branżowej szkoły II

kierownicze w publicznej szkole art-

stopnia – wchodzi w życie 1 września

ystycznej oraz publicznej placówce

Przepisy zmieniane - 10:

2018 r.,

artystycznej – weszło w życie 10 kwi-

1. 21 marca 2018 r. opublikowano

2. 23 marca 2018 r. opublikowano

etnia 2018 r.,

w Dz. U. – poz. 588 rozporządzenie

w Dz. U. – poz. 611 rozporządzenie

6. 9 kwietnia 2018 r. opublikowano

MEN z dnia 15 marca 2018 r.

MEN z dnia 20 marca 2018 r.

w Dz. U. – poz. 694 rozporządzenie

zm ieniaj ące

w sprawie wysokości wskaźników

MKiDN z dnia 29 marca 2018 r.

w sprawie szczegółowych zasad usta-

zwiększających kwoty dotacji celowej

w sprawie regulaminu konkursu na

lania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu

rozpo r z ąd ze n i e

BUSINESS NEWS Magazine | June 2011

pieniężnego za urlop wypoczynkowy

– weszło w życie 10 kwietnia 2018 r.,

nauczycieli – weszło w życie 22 marca

6. 17 kwietnia 2018 r. opublikowano ogłaszane na podstawie art. 16 ustawy

2018 r.,

w Dz. U. – poz. 744 rozporządzenie MEN z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu

2. 28 marca 2018 r. opublikowano

z dnia 5 kwietnia 2018 r. zmieniające aktów normatywnych i niektórych

w Dz. U. – poz. 628 rozporządzenie

rozporządzenie w sprawie podstawy innych aktów prawnych (Dz. U. z 2017

MEN z dnia 20 marca 2018 r.

programowej kształcenia w zawodach r. poz. 1523) - teksty jednolite aktów

zmieniające rozporządzenie w sprawie

– wchodzi w życie 1 września 2018 r.

szczegółowego zakresu danych

7. 24 maja 2018 r. opublikowano w Dz. raz na 12 miesięcy, jeżeli były one

dziedzinowych gromadzonych w syste-

U. – poz. 1000 ustawę z dnia 10 maja nowelizowane:

mie informacji oświatowej oraz termi-

2018 r. o ochronie danych osobowych 2. 19 marca 2018 r. opublikowano w Dz.

nów przekazywania niektórych danych

– weszła w życie 25 maja 2018 r. (w art. U. – poz. 574 obwieszczenie Marszałka

do bazy danych systemu informacji

154 ustawy zawiera zmianę ustawy Sejmu RP z dnia 6 marca 2018 r.

oświatowej – weszło w życie 9 kwiet-

– Prawo oświatowe – dodaje nowy w sprawie ogłoszenia jednolitego

nia 2018 r., z wyjątkiem: 1) § 1 pkt 3 i

art. 108a o prowadzeniu w szkołach i tekstu ustawy o bibliotekach

§ 2, które wchodzą w życie z dniem 1

placówkach monitoringu),

września 2018 r.; 2) § 1 pkt 4 lit. b, który

8. 29 maja 2018 r. opublikowano w Dz. U. – poz. 967 obwieszczenie Marszałka

wchodzi w życie z dniem 1 września

U. – poz. 1023 rozporządzenie MKiDN Sejmu RP z dnia 13 kwietnia 2018 r.

2020 r.

z dnia 16 maja 2018 r. w sprawie oce- w sprawie ogłoszenia jednolitego

3. 29 marca 2018 r. opublikowano

niania, klasyfikowania i promowania tekstu ustawy – Karta Nauczyciela,

w Dz. U. – poz. 638 rozporządzenie MEN

uczniów w publicznych szkołach art- 4. 22 maja 2018 r. opublikowano w Dz.

z dnia 26 marca 2018 r. zmieniające

ystycznych – weszło w życie 30 maja U. – poz. 969 obwieszczenie Marszałka

rozporządzenie w sprawie wysokości

2018 r. (z wyjątkiem § 33 ust. 3, który Sejmu RP z dnia 13 kwietnia 2018 r.

minimalnych stawek wynagrodze-

wchodzi w życie z dniem 1 września w sprawie ogłoszenia jednolitego

nia zasadniczego nauczycieli, ogól-

2018 r.),

nych warunków przyznawania dodat-

9. 29 maja 2018 r. opublikowano w w sprawach nieletnich,

ków do wynagrodzenia zasadniczego

Dz. U. – poz. 1024 rozporządzenie 5. 24 maja 2018 r. opublikowano w Dz.

oraz wynagradzania za pracę w dniu

MKiDN z dnia 16 maja 2018 r. U. – poz. 996 obwieszczenie Marszałka

wolnym od pracy – weszło w życie 1

zmienia j ące

kwietnia 2018 r.

w sprawie szczegółowych warunków w sprawie ogłoszenia jednolitego

4. 30 marca 2018 r. opublikowano

i sposobu oceniania, klasyfikowania tekstu ustawy – Prawo oświatowe,

w Dz. U. – poz. 650 ustawę z dnia 6

i promowania uczniów w public-

marca 2018 r. Przepisy wprowadzające

znych szkołach artystycznych – weszło

ustawę – Prawo przedsiębiorców oraz

w życie 30 maja 2018 r.

inne ustawy dotyczące działalności gos-

10. 30 maja 2018 r. opublikowano w Dz.

podarczej – art. 180 dotyczy zmiany art.

U. – poz. 1037 rozporządzenie MKiDN

170 ust. 2 ustawy – Prawo oświatowe -

z dnia 16 maja 2018 r. zmieniające

weszło w życie 30 kwietnia 2018 r.

rozporządzenie w sprawie świadectw,

5. 9 kwietnia 2018 r. opublikowano

dyplomów państwowych i innych

w Dz. U. – poz. 691 rozporządzenie

druków szkolnych szkół i placówek art-

MEN z dnia 4 kwietnia 2018 r.

ystycznych – weszło w życie 31 maja

zmieniające rozporządzenie w sprawie

2018 r.

szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli

Teksty jednolite aktów prawnych (5) –

prawnych ogłasza się nie rzadziej niż

3. 22 maja 2018 r. opublikowano w Dz.

tekstu ustawy o postępowaniu

rozpo r ządzenie Sejmu RP z dnia 10 maja 2018 r.