De financieel-economische crisis van het na-
werkt ook niet. Dat bewees het falen van het
jaar van 2008 was met voorsprong de zwaar-
socialistisch model.
ste sinds het midden van de vorige eeuw. Ons financieel systeem balanceerde op de rand
Impliciet vertrekt het Rijnlandmodel van de
van de afgrond. Onze economie kraakte in
band tussen welzijn en geluk enerzijds en
haar voegen. Intussen is de hemel weer wat
welvaart anderzijds. We beseffen dat die band
opgeklaard. Toch zou zomaar terugkeren
helemaal niet zo evident is. Een gebrek aan
naar ‘business as usual’ ronduit onverstandig
welvaart maakt mensen meestal ongelukkig.
zijn. Niet alleen omdat de budgettaire gevol-
Maar meer en meer welvaart, betekent zeker
gen van de crisis en de kostprijs van het anti-
niet meer en meer geluk. De overheid kan via
crisisbeleid nog lang zichtbaar zullen zijn in
een goed sociaal beleid zorgen dat welvaart
de begroting. Een schok van dergelijke om-
en welzijn samen evolueren. Maar dan nog
vang verplicht ons om grondig na te denken
kunnen alleen mensen ‘geluk maken’. Het
over de fundamenten van ons sociaalecono-
Rijnlandmodel kadert in een totaalvisie op de
misch model. Was dit een (extreem) ‘accident
maatschappij. Een maatschappij die mensen
de parcours’ of is er meer aan de hand.
ondersteunt in hun zoektocht naar meer geluk. Waar mensen elkaar daar ook in bijstaan.
Zo’n bezinningsmoment maakt snel duidelijk
De economie is een zeer belangrijke schakel
dat de crisis niet de oorzaak is van alle proble-
in de keten. Maar het zou totaal verkeerd zijn
men. Door een aantal zaken op scherp te stel-
om de keten te herleiden tot die ene schakel.
len, kan ze wel resulteren in een versnelling
Net zoals het totaal verkeerd zou zijn om de
van de broodnodige hervormingen. Ook hier
schakel er uit te halen.
geldt de wijsheid ‘never waste a good crisis’. Het Rijnlandmodel heeft in België, net als in andere continentaal Europese landen, sinds Wereldoorlog II bijgedragen tot een periode van ongekende welvaartscreatie en stabiliteit sinds. Dit model vertrekt vanuit het inzicht dat welvaart en welzijn per definitie over een lange termijn bekeken moeten worden. Winstbejag op korte termijn wreekt zich altijd op de langere termijn. Een les die nogmaals bewezen werd door de vernietigende gevolgen van de wanpraktijken in de financiële wereld. Aan de basis van duurzame welvaart ligt een brede maatschappelijke consensus. Een consensus die daarnaast ook garant staat voor evenwicht en stabiliteit. De individuele aanpak van het neoliberalisme kan op korte termijn zeer succesvol lijken, maar het is een conflictmodel en geen duurzaam recept. Maar het volledig miskennen van individuele verwachtingen en motieven
6