Beeld voorzijde: Mohamed Abusal | 21/02/'24 Kunstwerken proberen te vinden tussen het puin in mijn ouderlijk huis, niets gered of fijn!
Mohamed Abusal | 26/01/’24
Wat betekent uitroeien?
Dat in een oogwenk je eerste thuis wordt vernietigd! De vernietiging van mijn huis, mijn atelier, mijn 32 jaar oude archief en een verzameling Arabische kunst, waarvan de oudste in 1969 is geschilderd.
@ORBI | Johan de Koning
overzichtsbeelden tentoonstelling overwegingen | Hans Overvliet
werken
Mohamed Abusal
Raed Issa
Yasser Taher
Marwan Nassar
Maisara Baroud
Godelieve Smulders
Refaat Al-Areer / Hans Overvliet
JOHAN DE KONING
De expositie Still Alive brengt door kunstwerken van Gazaanse en Nederlandse kunstenaars het dagelijkse lijden van oorlogsslachtoffers in Gaza in beeld. Hoe machteloos voelen mensen zich onder dagelijkse beschietingen en bombardementen. Ontheemd, door gedwongen verhuizing van tentenkamp naar tentenkamp, veroordeeld tot ziekten en hongersnood: voor ons in West Europa is het haast onvoorstelbaar.
Kunstenaars uit Gaza tonen ons andere beelden dan de televisie journaals. Het raakt ons anders, maar niet minder diep.
Wat doen wij?
Ook voor kerken is dat een prangende vraag. Werkgroep @ORBI – die zich ten doel stelt om kerk en wereld nauwer met elkaar te verbinden – vroeg Hans Overvliet kunstwerken uit Gaza via de digitale weg (de enige die nog enigszins open is) in de Nieuwe Kerk te brengen. Deelnemende kunstenaars zijn: Marwan Nasser, Mohamed Abusal, Raed Issa en Yasser Thaher. Ook nieuw werk van Maisara Baroud is te zien; al enige tijd hangt onder de galerij aan de Groenmarkt het werk I’m still alive van hem. Zelf reageert Hans met vliegers gemaakt uit krantenberichten in combinatie met een gedicht van Refaat alAreer. Godelieve Smulders toont indrukwekkende zwart wit tekeningen, waarop de doden een zwevende rol spelen boven verwoestte levens en ruïnes.
Still Alive opende op 8 september in de Nieuwe Kerk en was te zien tot 1 november 2024, op maandag t/m vrijdag van 10.30 u – 17.00 u.
overzicht tentoonstelling
overwegingen
Hans Overvliet
Bij wijze van inleiding
Bij wijze van inleiding
I am still alive is een reeks boodschappen van de Japanse kunstenaar On Kawara. De serie begon met drie telegrammen die hij in 1969 verstuurde. Meer dan drie decennia lang - tot 2000 - stuurde hij bijna negenhonderd van dit soort telegrammen naar tientallen vrienden en kennissen. Waarom On Kawara stopte met het versturen van zijn geruststellende woorden is nooit bekend geworden.
In 2023 startte de Gazaanze kunstenaar Maisara Baroud een serie werken met ongeveer dezelfde titel. Anders dan bij Kawara werd en wordt het bestaan van Maisara en zijn familie dagelijks ernstig door dodelijk gevaar bedreigd. In zijn woorden: ‘Ik heb geen veilig huis meer voor mij en mijn kleine gezin. De raketten vielen op mijn tekenstudio (mijn eigen kleine wereld) en vernietigden die. De vliegtuigen vernietigden alle toekomstplannen die ik voor mijn kinderen had. De stalen vogel doodde mijn kleine kat Sarah en at haar zachte vlees op voordat de kat haar zeven zielen kon doorgeven aan mijn kinderen.'
‘In een oogwenk werd ik een ontheemde in steden die mij niet kennen. Ik ben tien keer verhuisd op zoek naar veiligheid voor mij en mijn kinderen, ver weg van het hart van Gaza. Ik woon nu in het zuiden van Rafah, in een klein huis met 25 andere mensen. De ruimte is schaars geworden zonder schoon water om te drinken en te douchen, zonder elektriciteit, brandstof of gas om te koken. Tegelijkertijd moet je op zoek gaan naar overleving en veiligheid (die ontbreekt) voor jou en je familie, en wachten op het begin van een nieuwe dag na het einde van een lange nacht in Gaza vol vliegtuigen, raketten en dood.’
Op dit moment – eind augustus 2024 – zijn er in Gaza meer dan 40.000 mensen vermoord en 100.000 mensen gewond gemaakt, waarvan minstens de helft blijvend invalide. Dat Maisara c.s. nog leven mag een wonder genoemd worden. Dat hij en zijn collega kunstenaars Marwan Nassar, Mohammed Abusal, Raed Issa en Yasser Thaher iedere dag geven aan het bestaan getuigt van een
Dat hij en zijn collega kunstenaars Marwan Nassar, Mohammed Abusal, Raed Issa, Yasser Thaher en vele andren iedere dag weer een poging doen om uitdrukking te geven aan hun bedreigde bestaan, getuigt van een enorme levensdrang.
Hoewel kunst eigenlijk het minst belangrijk is in tijden van ultieme dreiging, is het ook de belangrijkste schreeuw om vrijheid. Artistieke vrijheid om uitdrukking te geven aan de cultuur waar je uit voortkomt. Om de Ander aan te geven dat je bestaat. Dat de gemeenschap waar je uitdrukking aan geeft bestaat en bestaansrecht heeft.
Precies op het moment dat deze stemmen vechten voor hun voortbestaan, worden ze ontdaan van hun podia. Hoe hoor je stemmen die de mond gesnoerd worden door politieke actoren die de gewone mens te boven gaat? Hoe te ontsnappen aan louter symbolische politieke gebaren? Hoe te ontsnappen aan vooraannames?
De werkgroep @ORBI geeft in de Nieuwe Kerk in Middelburg een vijftal Gazaanse kunstenaars voor even een podium en daarmee een stem.
Hun werk toont – soms bedrieglijk poëtisch - de gruwelen van de context van waar de mensen momenteel in Gaza in leven en werken. Het probeert ons te laten ervaren wat er daar gaande is. In Gaza, op de West Bank. Het echoot tegelijkertijd het lijden in Oekraïne en Libanon, in Myanmar, Haïti, in El Salvador en Sudan. Plekken waar medemensen dagelijks strijden om te mogen voortbestaan.
Die mensen laat Marwan Nassar ons in hun ogen kijken. Zijn serie portretten voorziet hij van de connotatie Scènes uit het dagelijkse leven in de Gazastrook. Geen gezichten !!! Maar gevoelens. Lévinas kijkt goedkeurend met Marwan mee. Met zijn face à face er- en herkende hij de verantwoordelijkheid in het gelaat voor en met de ander.
Door kunstenaars uit conflictgebieden een bescheiden podium te bieden kunnen we het gesprek aangaan over onze eigen mogelijke bijdrage de gruwelen te laten stoppen. Het is een initiatief dat poogt verder te reiken dan een vrijblijvende, niets anders dan een zichzelf in slaap sussende handeling op social media.
Het is voor iedereen evident dat we gezien de omstandigheden in Gaza op geen enkele wijze het originele werk hier kunnen krijgen. Dus ziet u kopieën. Door elk werk op ware grootte te plaatsen op een blad met het formaat A2, krijgt men eerlijk en transparant zicht op het werk. Daarmee creëren we tevens een rustig en evenwichtig tentoonstellingsbeeld waarin het werk centraal staat. Ik hecht er aan te melden dat de Gazaanse kunstenaars mij blind vertrouwden in mijn selectie. Eén van de reden is dat men wist dat ik nooit een tentoonstelling zou maken van louter illustraties bij een genocide, maar het kunstenaarschap zelf van deze kunstenaars mede centraal zou zetten. Uiteraard is het thema van hun werk ‘Gaza’, maar de omzetting naar beeldende kunst is en blijft hun autonome activiteit, in hun eigen, unieke en herkenbare handschrift. Vanuit dat amalgaam van overwegingen heb ik dus de selectie gemaakt. Inclusief het intrinsieke bestaansrecht van het werk; soms in de vorm van een schets of de uitwerking. Door de fysieke aanwezigheid van de werken van deze kunstenaars, bevestigen we tegelijkertijd dat ook zij bestaansrecht hebben. En dat hun stem, hun schreeuw soms, er toe doet. Er zeer toe doet . . .
Dank jullie wel voor jullie indringende werk Marwan Nassar, Mohamed Abusal, Raed Issa, Yasser Thaher en Maisata Baroud, ik hoop oprecht dat jullie leven.
29 augustus 2024 | Hans Overvliet geïnspireerd door een tekst van Niek Hendrix
tentoongestelde werken
MOHAMED ABUSAL
Dit is geen mooie tent! Dit is pijn vermengd met vals comfort. Overleven. Om de genocide in de Gazastrook te weerstaan.
De eindscène van de helden van een film waar de hele wereld naar heeft gekeken. Ze speelden hun rol met alle efficiëntie volgens de wensen van de regisseurs en scriptschrijvers.
Elke dag verlaten honderd helden de scène, de meesten zijn briljante kinderen, en honderd anderen nemen hun plaats in. De scènes gaan door tot de verlangens van de duivels zijn bevredigd.
tentoongestelde werken
RAED ISSA
in mijn atelier in een tent schilder ik een parallelle werkelijkheid
nagekomen werken
RAED ISSA
Staat van Exodus Tijdens de laatste verplaatsing ben ik onlangs zonder technische hulpmiddelen verplaatst, maar binnen met wat er beschikbaar is, zijn verschillende werken geproduceerd op papier van patiënten met maagproblemen; heel Gaza lijdt aan maagproblemen. .
tentoongestelde werken
YASSER TAHER
tentoongestelde werken
MARWAN NASSAR
Scènes uit het dagelijkse leven in de Gazastrook.
tentoongestelde werken
M
AISARA BAROUD
I’m still alive Ink on Canson paper | 21 x 30 cm
tentoongestelde werken
GODELIEVE SMULDERS
Godelieve Smulders voelt zich enorm betrokken bij de oorlog in Gaza en al het leed wat daar plaatsvindt. Ze pakt haar tekenspullen om daaraan uiting aan te geven.
Het wordt een zoektocht .Ze kan niet meer vrolijk met inkt en penseel snelle tekeningen maken.
In houtskool ontstaan in een langdurig tekenproces de nachtelijke scenes waarin de dolende doden nog aanwezig zijn en het verwoeste leven ter plekke gadeslaan.
Als ik moet sterven
REFAAT AL-AREER | (1979 – 2023)
HANS OVERVLIET | drie vliegers
Drie vliegers (230 x 160 cm) witgeschilderd krantenpapier staart met 116 namen van gedode Gazaanse journalisten.
Klik hier voor de gesproken versies van als ik moet sterven Nederlands, Duits, Arabisch en Engels.
Klik hier voor de namen van de omgekomen journalisten.
Als ik sterven moet moet jij leven om mijn verhaal te vertellen om mijn spullen te verkopen om er een stuk stof van te kopen en wat touwtjes.
(maak ‘m wit met een lange staart) zodat een kind, ergens in Gaza terwijl die de hemel in de ogen kijkt wachtend op zijn vader die in een vuurzee is vertrokken en niemand vaarwel zei zelfs niet zijn eigen vlees en bloed zelfs niet zichzelf de vlieger ziet,
mijn vlieger die jij maakte, die daarboven vliegt en heel even denkt dat het een engel is die de liefde terugbrengt.
Als ik sterven moet laat het dan hoop brengen laat het een verhaal brengen.
