BusinessEnergy MAG 47

Μανταλένα Πίου Ενεργειακή κρίση και αποβιομηχάνιση

Σελ. 6 Γίαννησ ΚανουΠαΚησ Ευρώπη - Κίνα: Κοινοί στόχοι για τις εκπομπές, ασάφεια για το μείγ μα των καυσίμων…

Σελ. 8 ΘέΜα Γιατί κατέρρευσε σε 9 μήνες πολέμου ο «Κόκκινος Στρατός» του Πούτιν

Σελ. 10

αρΘρο Προτάσεις ριζικής αντιμετώπισης του ιδιωτικού χρέους Σελ. 17

ΧρηΜατίστηρίο Οι πέντε λόγοι που οι ξένοι

επενδυτές κοιτάζουν το Χρηματιστήριο της Αθήνας Σελ. 22

τραΠέΖέσ Κρίσιμες αποφάσεις για το κλείσι μο των εκκρεμοτήτων Σελ. 26

eΠίΧέίρησέίσ Πόσο κοντά βρίσκεται η ΔΕΗ για την απόκτηση της Enel στη Ρουμανία Σελ. 29 ένέρΓέία Κοιτάσματα της τάξης των 250 δισ. ευρώ νοτίως της Κρήτης!

Μηνιαίο περιοδικό για την ενέργεια, την οικονομία, τις επιχειρήσεις. Κυκλοφορεί κάθε 1η του μήνα. Η ψηφιακή έκδοση είναι διαθέσιμη στο site businessenergy.gr

Σχεδίαση: Αλίκη Χατζημιχαήλ Ιδιοκτήτης: Εκδόσεις Μotori ΕΠΕ

Σ

ε άγνωστο Χ, με απρόβλεπτη δυναμική για την αναπτυξιακή και τη φιλοεπενδυτική προ οπτική της χώρας και της οικονομίας της εν μέσω διεθνών συμπληγάδων, μπορεί να εξε λιχθεί το ζήτημα των παράνομων υποκλοπών από σκοτεινά λογισμικά συστήματα. Δεν είναι τυχαίο ότι προ ημερών διαχειριστής κεφαλαίων σε hedge fund με μεγάλη έκθεση στην ελληνική αγορά, εξέφραζε σε συνομιλία του με το «B.E.» την αγωνία του για την έκβαση της υπόθεσης που απασχολεί σφόδρα την κυβέρνηση. Ο ίδιος ενδιαφερόταν να μάθει λεπτομέ ρειες σχετικά με το τι γράφει ο ελληνικός Τύπος, τις αποκαλύψεις (;) και τα στοιχεία (;) που έχουν δημο σιευτεί τις τελευταίες ημέρες. Την ίδια περίοδο ο ξένος Τύπος αναμασά δημοσιεύματα ελληνικών μέσων ενημέρωσης, που το τελευταίο διάστημα έχουν αλλά ξει άρδην την πολιτική ατζέντα στη χώρα, ανεβάζοντας κατακόρυφα το θερμόμετρο της πολιτικής αντιπαρά θεσης

Πάντως, παράγοντες της αγοράς εξακολουθούν να έχουν στραμμένη την προσοχή τους στις ανακοινώσεις των οικονομικών αποτελεσμάτων ή στην πορεία των διεθνών οικονομικών μεγεθών, όπως ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ και την ευρωζώνη. Προς το παρόν φαίνεται ότι δεν έχει γίνει ζημιά στο πώς οι ξένοι βλέπουν τη χώρα μας, παρά το γεγονός ότι πολλά διεθνή μέσα ενημέρωσης («New York Times», «Times», «Liberation») ασχολούνται εκτενώς με το ευαίσθητο ζήτημα των παράνομων υποκλοπών. Στο πλαίσιο αυτό, ο ίδιος ο πρωθυπουργός δέχθηκε ερώ τηση από το Bloomberg κατά το ταξίδι του στην Αίγυ πτο, στη Σύνοδο του ΟΗΕ για το κλίμα. O Kυριάκος Μητσοτάκης ήταν κατηγορηματικός στην απάντησή του για τις παρακολουθήσεις, λέγοντας επί λέξει: «Έχω καταστήσει σαφές ότι το πρόσφατο δημοσίευμα που είδε το φως της δημοσιότητας στην Ελλάδα είναι απολύτως ψευδές. Ήμουν πολύ σαφής, αναγνωρίζο ντας ότι στην Ευρώπη έχουμε πρόβλημα όσον αφορά τα παράνομα κακόβουλα λογισμικά -δεν είναι μόνο ελληνικό πρόβλημα, το έχουμε δει σε πολλές ευρω παϊκές χώρες- και χρειαζόμαστε έναν ευρωπαϊκό κα νονισμό για την αντιμετώπισή του. Ελπίζω ότι η Ελ λάδα θα είναι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη, εντός του επόμενου μήνα θα απαγορεύσουμε όλα τα παράνομα κακόβουλα λογισμικά που μπορούν να πωληθούν στην Ελλάδα. Πρέπει, λοιπόν, να μετατρέψουμε αυτό το πραγματικό πρόβλημα σε ευκαιρία». Πάντως, ο ίδιος ο πρωθυπουργός το διήμερο 28-29 Νοεμβρίου θα έχει την ευκαιρία από το Λονδίνο και στις εκεί επαφές του με τους ξένους θεσμικούς στο

Στηρίζουμε τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, συμβάλλοντας καθοριστικά στη συγκράτηση του ενεργειακού κόστους και απορροφώντας ένα σημαντικό ποσοστό της αύξησης στη διεθνή τιμή του φυσικού αερίου. Από τον Οκτώβριο του 2021 έχουμε προσφέρει περισσότερα από 150 εκατ. € σε εκπτώσεις στους λογαριασμούς. Συνεχίζουμε με νέες επιδοτήσεις ύψους 90 € στην τιμή της μεγαβατώρας για τον Οκτώβριο και 25 € για τον Νοέμβριο του 2022, σε περισσότερους από 700.000 οικιακούς καταναλωτές φυσικού αερίου. Επιπλέον,

προσφέρουμε έκπτωση άνω του 50% στο αέριο κίνησης (επιδότηση 1,15 €/ κιλό), στα πρατήρια FISIKON, στηρίζοντας χιλιάδες συμπολίτες μας που χρησιμοποιούν το φυσικό αέριο για τις μετακινήσεις τους. Γιατί χάρη στον μακροπρόθεσμο στρατηγικό σχεδιασμό της, η ΔΕΠΑ Εμπορίας είναι σήμερα πιο ισχυρή από ποτέ, μια σύγχρονη καθετοποιημένη επιχείρηση ενέργειας που εγγυάται την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας. Με στρατηγικές συμμαχίες και επενδύσεις μεγάλης γεωπολιτικής σημασίας, διαμορφώνει το

αυριανό ενεργειακό τοπίο στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Με προσήλωση στον στόχο της ενεργειακής μετάβασης, επενδύει διαρκώς σε ΑΠΕ, ενισχύοντας συστηματικά το «πράσινο» χαρτοφυλάκιό της σε φωτοβολταϊκά πάρκα, με στόχο το 1GW και μπαίνει ακόμα πιο δυνατή στην εποχή της «καθαρής ενέργειας». Παράλληλα, μείωσε τις εκπομπές ρύπων κατά 26,4% και την κατανάλωση ενέργειας περισσότερο από 5% μέσα σε έναν χρόνο, ενώ στήριξε τη δημόσια υγεία και την κοινωνία

δράσεις

πορεί η ενεργειακή κρίση να οδηγήσει σε ανα γκαστική αποβιομηχάνιση την Ευρώπη; Είναι ένα από τα πολλά ζητήματα που έχει ανοίξει η εκτό ξευση του ενεργειακού κόστους και που εγκαίρως έχουν επισημάνει όλες οι ελληνικές βιομηχανικές ενώσεις

και κυρίως η ενεργοβόρος βιομηχανία.

Μέχρι σήμερα οι πολιτικές που εφαρμόζονται τόσο σε ελλη

νικό επίπεδο όσο και σε ευρωπαϊκό δεν έχουν αποδώσει.

Στην Ευρώπη κλείνουν παραγωγικές μονάδες, κυρίως από

τους κλάδους των σιδηρομεταλλευμάτων και των χημικών.

Ακόμα και όταν τελειώσει η ενεργειακή κρίση είναι σχεδόν

σίγουρο ότι αρκετές από τις μονάδες που διέκοψαν τις εργα σίες τους στην τρέχουσα φάση δεν θα μπορέσουν να επα

νέλθουν.

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, στην Ελλάδα η βιομηχανική παραγωγή τον Σεπτέμβριο υποχώρη σε κατά 1,1% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγού μενο έτους, έναντι αύξησης 10,7% που είχε σημειωθεί κατά τον αντίστοιχο μήνα του 2021 σε σχέση με το 2020. Σε σύ γκριση με τον Αύγουστο, ο εποχικά διορθωμένος γενικός δείκτης βιομηχανικής παραγωγής τον Σεπτέμβριο δείχνει μείωση 3%. Σε επίπεδο 9μηνου ακόμα τα αποτελέσματα είναι θετικά,

ως συνήθως -business as usual, όπως λέμε- και παράλληλα απορροφούν λιγότερη ενέργεια. Αυτό που γίνεται είναι ότι διακόπτουν

δραστηριότητα. Και αν η κατάσταση συνεχιστεί επί μακρόν, τότε η αποβιομηχάνιση της Ευρώπης θα είναι γεγονός. Ήδη η βιομηχανική δραστηριότητα στην ευρωζώνη έχει υποχω ρήσει στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Μάιο του 2020, σύμ φωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία. Αλλά και όλη η ευρωπαϊκή οικονομία βυθίζεται στην ύφεση. Η Ελλάδα μπορεί κυρίως λόγω του τουρισμού να διατηρήσει

και το 2023 θετικό πρόσημο στον δείκτη ανάπτυξης, αν και με αρκετή επιβράδυνση σε σχέση με τη φετινή χρονιά, όμως συνολικά για την Ε.Ε. οι εξελίξεις είναι δυσοίωνες. Μία προ σεκτική ανάγνωση του παγκόσμιου δείκτη ΡΜΙ της S&P Global σηματοδοτεί την υφέρπουσα ύφεση, καθώς για τέταρτο συ νεχή μήνα τον Οκτώβριο έπεσε κάτω από το 50, ένα επίπεδο κάτω από το οποίο θεωρείται ότι δείχνει συρρίκνωση της οικονομίας. Το πιο ηχηρό μήνυμα ήλθε από τη γερμανική βιομηχανία BASF, η οποία τον περασμένο μήνα ανακοίνωσε ότι θα μει ώσει σε μόνιμη βάση τις δραστηριότητές της στη Γερμανία και θα επεκταθεί στην Κίνα. Για τη χημική βιομηχανία, όχι μόνον της Γερμανίας αλλά και της Ελλάδας, η τρέχουσα κρίση ήλθε να προστεθεί στα δέκα χρόνια αναιμικής ανάπτυξης που προηγήθηκαν. Η μεγάλη αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου και του ηλεκτρισμού οξύνει την πίεση. Προοπτική επαναφοράς των τιμών ενέρ γειας στα προ κρίσης επίπεδα δεν διαφαίνεται από πουθενά για το ορατό μέλλον, ακόμα και αν λήξει ο πόλεμος στην Ουκρανία. Για την ελληνική βιομηχανία, ιδιαίτερα την ενεργοβόρο, το πρόβλημα που λέγεται ενεργειακό κόστος είναι ακόμα πιο οξύ. Και τούτο γιατί η ελληνική αγορά καθυστερεί πάρα πο λύ στην υιοθέτηση των όποιων ευρωπαϊκών μηχανισμών και εργαλείων που θα μπορούσαν να αμβλύνουν τις επιπτώσεις από τις υψηλές τιμές της ενέργειας. Ακόμα και τα διμερή συμβόλαια μεταξύ προμηθευτών - παραγωγών ηλεκτρισμού, και κυρίως τα ΡΡΑs με παραγωγούς ΑΠΕ, που αποτελούν καθεστώς για πολλές ευρωπαϊκές χώρες εδώ και χρόνια, στην Ελλάδα δεν εφαρμόζονται. Είναι σαφές ότι η Ευρώπη πρέπει να βρει, και μάλιστα γρή γορα, τη χρυσή τομή τόσο για το ενεργειακό κόστος όσο και για το περιβάλλον. Ακόμα πιο επιτακτικό είναι για την Ελλά δα να υιοθετήσει τους μηχανισμούς εκείνους που θα της επιτρέψουν τουλάχιστον να εξισώσει το ενεργειακό κόστος για την εγχώρια βιομηχανία με το αντίστοιχο ευρωπαϊκό. Περαιτέρω καθυστερήσεις μόνον προβλήματα μπορούν να δημιουργήσουν.

εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία οδήγησε σε πλήρη αναδιάρθρωση των

αγορών φυσικού αερίου, καθιστώντας το LNG άμεση λύση. Η Ευρώπη και η

Κίνα εμμένουν στους στόχους τους για την απαλ

λαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές παρά τη

γεωπολιτική κρίση. Η ευρωπαϊκή πολιτική στο χεύει στην αύξηση των εισαγωγών φυσικού αε ρίου και υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές έως το 2030. Εάν επιτευχθούν, βεβαίως, οι τρέχοντες στόχοι για το υδρογόνο, η Ευρώπη θα μπορούσε να είναι ο ηγέτης σε αυτό ως προς το ποσοστό αντικατά στασης του μείγματος έως το 2030. Η μεταφορά υδρογόνου και άλλων ανανεώσιμων αερίων απο τελεί πρόκληση και το ερώτημα εάν είναι πιο ωφέλιμο να μεταφέρεται το τελικό προϊόν είναι αμφιλεγόμενο. Μέχρι το 2030, το 50% του υδρογόνου που κατα ναλώνεται από τη βιομηχανία θα είναι ανανεώ σιμο. Ωστόσο, το πώς θα επιτευχθεί αυτό δεν έχει σαφή

κού αερίου στην Κίνα επιβραδύνεται. Η υποτονι κή εγχώρια κατανάλωσή του και οι υψηλές τιμές οδηγούν σε μείωση των εισαγωγών LNG. Ενώ το μερίδιο του φυσικού αερίου εξακολουθεί να είναι σχετικά μικρό στην Κίνα και σε άλλες ασιατικές χώρες, θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην κάλυψη της ταχέως αυξανόμενης ενεργειακής ζήτησης και αντικαθιστώντας τον άνθρακα για την επίτευξη των κλιματικών στόχων. Οι εισαγωγές LNG της Κίνας από τη Ρωσία αυξή θηκαν σημαντικά τους τελευταίους έξι μήνες κα τά τη διάρκεια του πολέμου, ενώ ταυτόχρονα άρχισε να εξάγει LNG στην Ευρώπη. Ωστόσο, αγόρασε μόνο 7,6 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Είναι γεγονός πως από πέρυσι η αγορά φυσικού αερίου έχει αλλάξει σημαντικά, με μια πολύ δια φορετική κατάσταση στην Ε.Ε. και την Κίνα. Ενώ η Ε.Ε. προσπαθεί να γίνει ανεξάρτητη από τον μεγαλύτερο προμηθευτή, τη Ρωσία, η Κίνα έχει μια πιο διαφοροποιημένη συμφωνία προμηθευ τών. Το 2021 η Ρωσία ήταν ο μεγαλύτερος προ μηθευτής φυσικού αερίου στην Ε.Ε., αντιπροσω πεύοντας το 45% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου (αγωγός και LNG). Λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η Ευρώπη αντιμετωπίζει σημαντικές διακοπές εφο διασμού. Απαιτούνται επείγουσες ενέργειες για τη σταθεροποίηση της ασφάλειας του εφοδιασμού στην Ε.Ε., δηλαδή διαφοροποίηση του εφοδια σμού. Οι μεγάλες διαφορές τιμών για το φυσικό αέριο στην Ευρώπη σε σύγκριση με την Ασία και τη Βόρεια Αμερική θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε οικονομική ύφεση

αν καλογυαλισμένη μεσαιω νική πανοπλία σε περίοπτη βιτρίνα, που, αν και από μασίφ σίδερο, στερείται μάχιμου σώ ματος και λειτουργικών διασυνδέσεων μοιάζει ο ρωσικός στρατός, καθώς οι επιδόσεις του επί οκτώ μήνες στο πε δίο της μάχης λογίζονται κάτι περισ σότερο από απογοητευτικές, ερμηνεύ οντας τη δυστοκία του Κρεμλίνου να ξεδιπλώσει πλήρως το επεκτατικό του σχέδιο απέναντι στην Ουκρανία. Κόντρα σε όλα τα προγνωστικά, ο Ρώ

σος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν σκό νταψε στο ίδιο του το στράτευμα, πα ρότι καυχιόταν με κάθε ευκαιρία για την πολεμική μηχανή του, την οποία συστηματικά οικοδομούσε στα 22 χρό νια διακυβέρνησής του, εμμένοντας, ωστόσο, στα φαραωνικά οπλικά συ στήματα, αντί της εντατικής εκπαίδευ σης και της εξοικείωσης του έμψυχου

δυναμικού του ρωσικού στρατού με τις νέες τεχνολογίες. Πέρα, όμως, από τις εντυπωσιακές παρελάσεις στην Κόκκινη Πλατεία, οι

ρωσικές Ένοπλες Δυνάμεις -εκτός ηθικού και οράματος- στερούνται δι οικητικής μέριμνας, υψηλής τεχνο γνωσίας και σύγχρονων τεχνολογικών συστημάτων, εκπαιδευτικής εξέλιξης, πυρομαχικών, συνδυασμένων όπλων, επιμελητείας και δικτύων ανεφοδια σμού και, τέλος, ανθρώπινου δυναμι κού, παρότι πριν από την 24η Φεβρου αρίου καταλάμβαναν τη δεύτερη θέση παγκοσμίως σε επίπεδο ισχύος. Καθώς, όμως, η εισβολή στην Ουκρανία έσχι σε απότομα το αστραφτερό περιτύλιγ

«κόκκινος Στρατός» του πούτιν

μα, η εικόνα των ρωσικών σχηματισμών κάθε άλλο παρά σε εορταστική ατμό σφαιρα παραπέμπει, αφού αποκαλύ πτει την παρασιτική συνύπαρξη απο λιθωμάτων του σοβιετικού παρελθό ντος με τον «νεοτσαρικό» αυτοκρατο ρισμό του Ρώσου προέδρου, στοιχεία που έχουν καταστήσει τον στρατό ει κονική πραγματικότητα. Παρότι ο ρωσικός στρατός ξηράς μετρά περισσότερους από πέντε αιώνες ζω ής, καθώς ιδρύθηκε το 1550 με διά ταγμα του Ιβάν του Τρομερού, η μα

κλάται σε καμία περίπτωση στο σημε ρινό αξιόμαχό του, ιδίως όταν εικόνες με ουκρανικά τρακτέρ να ρυμουλκούν παρατημένα πανάκριβα ρωσικά άρμα τα κάνουν τον γύρο του κόσμου ως μνημεία κατάρρευσης και απάθειας. Ακόμη κι αν η τσαρική παράδοση (αφού η καθολική θητεία θεσπίστηκε το 1861 επί των ημερών του τσάρου Αλέξανδρου Β’) διαγράφηκε με βία από τη συλλογική μνήμη των Ρώσων κατά τη σοβιετική περίοδο, ούτε οι επιδόσεις του περιώνυμου «Κόκκινου Στρατού» υπήρξαν ιστορικά ανυπέρ βλητες. Στα όσα, μάλιστα, χαρακτηρι στικά της σοβιετικής περιόδου παρα μένουν μέχρι σήμερα εμφανή στη λειτουργία του ρωσικού στρατού συ γκαταλέγονται οι διώξεις των στρατη γών του, οκτώ εκ των οποίων εκτελέ στηκαν το 1937 επί Ιωσήφ Στάλιν. Ούτε, όμως, η προσωπικότητα του Λέ οντος Τρότσκι κατάφερε να θεμελιώ σει σε στέρεες βάσεις τον «Κόκκινο Στρατό», όταν αυτός τέθηκε επικεφα λής κατά τη δημιουργία του το 1917 ως «Στρατού των αγροτών και των εργατών», βασισμένου σε αξιωματι κούς αρχικά του τσαρικού παρελθό ντος. Αντίθετα, μέχρι τα μέσα της δε καετίας του ’30 σχεδόν το μισό στρά τευμα αποτελούσαν κομματικά μέλη,

Στάλιν αναφορικά με τα εκατομμύρια των «κόκκινων στρατιωτών», ο στρα τός υπήρξε ανέκαθεν η αχίλλειος πτέρνα της χώρας σε κάθε ιστορική προσπάθειά της να αναπτύξει διεθνή ηγεμονισμό. Τα δομικά ελλείμματά του διέγνωσε καθαρά πρώτος στη δι άρκεια του Ψυχρού Πολέμου ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρέιγκαν, σπρώχνοντας τη Μόσχα σε μια κούρσα εξοπλισμών που επ’ ουδενί μπορούσε να αντέξει, με αποτέλεσμα οι υπέρο γκες εξοπλιστικές δαπάνες να επιτα χύνουν την κατάρρευση της ΕΣΣΔ.O πόλεμος στην Ουκρανία τσαλάκωσε την εικόνα του πανίσχυρου ρωσικού στρατού, όπως αυτός εμφανιζόταν και στις εντυπωσιακές παρελάσεις στην Κόκκινη Πλατεία, με τους αναλυτές να κάνουν λόγο ακόμη και για επικεί μενη κατάρρευσή του.

στον

«Κόκκινος Στρατός» και μαζί σε κάθε απόπειρα εκσυγχρονισμού, με εξαίρεση το 1960, όταν εισήχθησαν σοβαρές πειθαρχικές ποινές. Παρά τους μεγάλους αριθμούς, καθώς «και η ποσότητα έχει την ποιότητά της», όπως συνήθιζε να σχολιάζει ο

Η μετασοβιετική φαντασίωση Ως οδυνηρή στρατιωτική συνέπειά της, τα σοβιετικά οπλικά συστήματα λεη λατήθηκαν μετά το 1991, κυρίως από τους χαμηλόμισθους μέχρι τότε στρα τηγούς και στελέχη της KGB, όπως ο γνωστός λαθρέμπορος όπλων Βίκτορ Μπουτ, που άδειασαν εν μια νυκτί τις ξεχασμένες σοβιετικές αποθήκες. Η αποψίλωση του εξοπλισμού ήταν, ωστόσο, το μικρότερο κακό, καθώς η κεκτημένη ταχύτητα την οποία είχε αναπτύξει ο σοβιετικός στρατός στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου τροφο δότησε τη μετασοβιετική αυταπάτη της ανωτερότητας των ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων έναντι του τακτικού στρα τού των μετασοβιετικών δημοκρατιών, ακόμη κι αν κάποιες από αυτές είχαν συνάψει ήδη εταιρικές σχέσεις με το ΝΑΤΟ. Όπως υποστηρίζει η δεξαμενή σκέψης Atlantic Council, «στις αρχές της δεκαετίας του 1990 η Ρωσία χρη σιμοποίησε τον τεράστιο στρατό που κληρονόμησε από την ΕΣΣΔ για να επιβάλει συγκρούσεις και στρατιωτικές

βάσεις στους πιο αδύναμους μετασο βιετικούς γείτονές της», πιστεύοντας ότι παραμένει διαχρονικά άτρωτη. Μόνο που οι στρατιωτικές νίκες της Ουκρανίας «γκρέμισαν τον μύθο της ρωσικής στρατιωτικής ισχύος», επιση μαίνει το Atlantic Council, συμπεραί νοντας ότι «η δύναμη εισβολής του Πούτιν υποφέρει από ολοένα πιο εμ φανείς ελλείψεις ανθρώπινου δυνα μικού που εμπαίζουν τις προσπάθειες να απεικονιστεί η Ρωσία ως η Νο 2 στρατιωτική δύναμη στον κόσμο». Ήδη «διαμορφώνεται το σκηνικό για μια αποφασιστική καταστροφή του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία» εξήγησε ο σερ Ρίτσαρντ Σίρεφ, πρώην διοικητής του ΝΑΤΟ, στην εφημερίδα «The Sun». Αιτία της δυνητικής ολικής κατάρρευσής του συνιστά, κατά τον ίδιο, η απώλεια ηθικού, αφού ο ρωσι κός στρατός διαθέτει στρατιώτες «που απλά δεν θέλουν να πολεμήσουν», τη στιγμή που «εννοιολογικά οι Ρώσοι δεν καταλαβαίνουν τον πόλεμο συν δυασμένων όπλων, δεν έχουν εκπαι δευτεί σωστά, σωματικά δεν έχουν τον σωστό εξοπλισμό, και αυτόν που έχουν είναι σκουπίδια, και ηθικά είναι εντε λώς χρεοκοπημένοι». Παρά τον διακηρυγμένο στόχο του Ρώσου προέδρου να οδηγήσει τους Ουκρανούς σε έναν δριμύ πολεμικό χειμώνα και να τους νικήσει, η πλει ονότητα των αναλυτών πιστεύει ότι τα πρώτα χιόνια θα είναι ο καταλύτης για τις ρωσικές Ένοπλες Δυνάμεις, καθώς τα προβλήματα λειτουργίας, συντονι σμού και απόδοσης έχουν συσσωρευ τεί σε τέτοιον βαθμό ώστε είναι θέμα χρόνου να πυροδοτήσουν μια χιονο στιβάδα, ικανή να καταπιεί ολοκλη ρωτικά τη ρωσική πολεμική μηχανή. Ρόλο επιταχυντή της ρωσικής ήττας διαδραματίζει ο ίδιος ο Πούτιν, παρα μένοντας φαινομενικά απτόητος από την έκρηξη δυσαρέσκειας στρατιωτι κών αναλυτών, Ρώσων bloggers και τηλεσχολιαστών για τις επιδόσεις του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία. Κοι νό νήμα της κριτικής τους, ωστόσο, που φτάνει για πρώτη φορά στην αυ λή του Κρεμλίνου, είναι ότι ο ρωσικός στρατός, παρά τον τεράστιο αμυντικό προϋπολογισμό του (περίπου 60 δισ. δολάρια ετησίως), «αποδείχθηκε απρο

Καρατομήσεις

και φόβος

Παρασκηνιακά, «οι στρατηγοί της Ρωσίας υπονο μεύουν τον Πούτιν», υποστηρίζει το ειδησεογραφι κό δίκτυο Bloomberg, ιδίως όταν στα χρόνια του έχουν εξελιχθεί σε εξαιρετικά... αναλώσιμο είδος. Τουλάχιστον οκτώ στρατηγοί και ναύαρχοι, μεταξύ των οποίων οι Αλεξάντρ Ντβορνίκοφ, Αλεξάντρ Τσάικο, Αντρέι Σερντιούκοφ, Ντμίτρι Μπουλγκάκοφ, Αλεξάντρ Ζουράβλεφ και Ιγκόρ Οσίποφ, αντικαταστάθηκαν το τελευταίο επτάμηνο, ενώ δέκα έπεσαν στο πεδίο της μάχης, ένδειξη, κατά την «Washington Post», των προβλημάτων του ρωσικού στρατού. Ο τελευ ταίος «πάσχει από ενδημική διαφθορά, χαμηλό ηθικό και κακή ηγεσία, με την ατομική πρωτο βουλία να είναι ανεπαρκής και τους διοικητές βαθιά απρόθυμους να δεχτούν την προσωπική ευθύνη», παρατηρεί το Atlantic Council, το οποίο επικαλείται ως αιτία της στρατιωτικής κατάρρευσης «τη δυσλειτουργική κουλτούρα ηγεσίας εντός του στρατού, όπου ο φόβος της αποτυχίας ήταν το κυρίαρχο ένστικτο από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης». Με την κορυφή της στρατιωτικής ηγεσί ας να παλεύει καθημερινά για την επι βίωσή της, η πλειονότητα των αξιωμα τικών λειτουργεί «όπως τα πιστά γρα νάζια στο σύστημα», ενώ η έλλειψη ουσιαστικής λογοδοσίας εξηγεί, μεταξύ άλλων, την αναποτελεσματικότητα του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία, σε σημείο που «να μην είναι σαφές ποιος στρατηγός διευθύνει αυτή τη στιγ μή τη γενική ρωσική πολεμική επιχείρηση», σύμφωνα με την «Washington Post». Διαβρωτικά ως προς την εκτέλεση των εντολών προς τα κάτω λειτουργεί και η παρα-ιεραρχία, καθώς πολιτικοί παράγοντες, όπως ο Τσετσένος πολέμαρχος Ραμζάν Καντίροφ,

μαντική, μερικές φορές ακόμη και οριστική, έχει δώσει τη θέση του σε μια κατάσταση στην οποία όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται από ένα μό

άτομο: τον

το πρά σινο φως για την εκκίνηση της εισβο λής στην Ουκρανία. Συνεπώς, όπως αναφέρει η Σελέστ Γουολάντερ, βο ηθός υπουργός Άμυνας για θέματα διεθνούς ασφάλειας, «αυτό που βλέ πουμε είναι μια ηγεσία που δεν άκου σε τις εναλλακτικές απόψεις, που πραγματικά έκανε ό,τι ήθελε το αφε ντικό, και αυτό είναι το τέλμα στο οποίο, δυστυχώς, βρίσκεται η Ρωσία»

σχα παραμένει η διοικητική μέριμνα, σε σημείο που ο στρατός να ξεμένει μέρα με τη μέρα από αναλώσιμα, πυ ρομαχικά, καύσιμα και ανταλλακτικά, παρά τον αυξημένο ετήσιο προϋπο λογισμό του, όπως αποκάλυψαν οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες. Σύμ φωνα με το Σκανδιναβικό Ινστιτούτο Στρατιωτικών Μελετών, τα ρωσικά logistics, δηλαδή η εφοδιαστική αλυ σίδα του ρωσικού στρατού δεν κατά φερε να προσαρμοστεί στον ρυθμό των επιχειρήσεων στην Ουκρανία, ούτε να υπολογίσει με ακρίβεια τις πραγματικές ανάγκες (αφού είχε μεί νει στο σοβιετικό πρότυπο υπολογι σμού κλιμάκων κατανάλωσης), με αποτέλεσμα να εμφανιστεί λογιστικό κενό στη διοικητική υποστήριξη και να εξαντληθούν γρήγορα όλοι οι δι

αμυντική βιομηχανία της δεν μπορεί να κατασκευάσει όλων των ειδών τα πυρομαχικά και τα οπλικά συστήμα τα λόγω των κυρώσεων της Δύσης. Οι αδύναμες ρωσικές γραμμές επι μελητείας αποδίδονται από αρκετούς στρατιωτικούς αναλυτές στην ελλιπή σχεδίαση της (αρχικά σύντομης) ει σβολής στην Ουκρανία και, κυρίως, στο μικρό μέγεθος των ρωσικών επι τελείων (μικρότερων των νατοϊκών), τα οποία υποτίμησαν τη διοικητική μέριμνα αφήνοντας νηστικούς ακόμη και τους εφέδρους. Τις όποιες ελλεί ψεις επέτειναν οι συχνές βλάβες των παρωχημένων στρατιωτικών οχημά των μεταφοράς και κυρίως το σιδη ροδρομικό δίκτυο, στο οποίο οι Ρώσοι αξιωματικοί βάσιζαν συστηματικά τον ανεφοδιασμό τους κατά τη σοβιετική

συρτάρι το διάταγμα της μερικής επι στράτευσης 300.000 εφέδρων στα τέλη Σεπτεμβρίου, προκειμένου να αιμοδοτήσει, ελλείψει ανθρώπινου δυναμικού, την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία. Εκτός από τους νεαρούς δυνάμει εφέδρους, απελπισία και απόγνωση κατέκλυσε και τους στρατιωτικούς επιτελείς του Κρεμλίνου, καθώς η πρωτοβουλία του Πούτιν ερμηνεύτηκε διεθνώς ως «ένδειξη απόγνωσης και παραδοχή ότι η Ρωσία έχει χάσει τον πόλεμο στην Ουκρανία», όπως επισημαίνει η δεξαμενή σκέψης Center for

Strategic and International Studies (CSIS), διαβλέποντας ταυτόχρονα ότι «ελλείψει κατάλληλης εκπαίδευσης, εξοπλισμού και διοίκησης, η κλήση μπορεί μόνο να παρατείνει τη σφα γή». Το μέγεθος της αποτυχίας της επιστράτευσης αντανακλά η άρνηση του στρατηγού πλέον Καντίροφ να εφαρμόσει την επιστράτευση στην Τσετσενία, εικάζοντας πιθανώς ότι τα στρατεύματά του μπορεί σύντομα

να χρειαστούν εκεί. Σχεδόν αναπόδραστα, τις όποιες αρ χικές εντυπώσεις από την πρωτοβου λία Πούτιν να καλέσει στα όπλα τη ρωσική νεολαία υπερκέρασαν η δαι δαλώδης γραφειοκρατία και η έλλει ψη διοικητικού κέντρου, σύμφωνα με το CSIS, καθώς το προσωπικό «πρέπει να αναγνωριστεί, να ειδο ποιηθεί, να αξιολογηθεί ιατρικά, να τεθεί διοικητικά στην ενεργό υπηρε σία και στη συνέχεια να σταλεί σε εκπαιδευτικό ίδρυμα. Κατά τη διάρ κεια αυτής της διοικητικής περιόδου το προσωπικό πρέπει να σιτίζεται και να στεγάζεται», διαδικασία καθόλου αυτονόητη για τη δύσκαμπτη διοίκη ση που επέβαλε η 20ετία Πούτιν. Στα γραφειοκρατικά εμπόδια ήρθε να προστεθεί και το σύστημα διακυβέρ νησης της Ρωσίας, καθώς η κινητο ποίηση των εφέδρων διεξάγεται με ποσοστώσεις που επιβάλλονται στις περιφέρειες, ο υπολογισμός των οποίων απαιτεί κόπο και χρόνο. Πίσω από τις αστοχίες της επιστρά τευσης (με την κλήτευση, μεταξύ άλ λων, υπερηλίκων, ασθενών και αστέ γων) ξεπροβάλλει το πραγματικό πρόβλημα, το οποίο είναι η ατελέ σφορη προσπάθεια της Ρωσίας να μετατρέψει τη δυνητική στρατιωτική της δύναμη σε πραγματική, στόχος καθόλου αυτονόητος, ακόμη και αν ο ρωσικός πληθυσμός είναι τριπλά σιος από αυτόν της Ουκρανίας (146 εκατομμύρια έναντι 41 εκατομμυρί ων), με μεγαλύτερες Ένοπλες Δυνά μεις και πολύ μεγαλύτερη οικονομία. Ωστόσο, αντί για έναν μεγάλο πόλε μο φθοράς στον οποίο η Μόσχα θα ήταν ανθεκτική, «το πρόβλημα της Ρωσίας ήταν η μετατροπή της πιθανής ισχύος σε δυνατότητες πεδίου μάχης», αναφέρει το CSIS, όταν εκ του αποτε

λέσματος ο ρωσικός στρατός «δεν μπόρεσε να χρησιμοποιήσει πολλούς στρατεύσιμους, παρόλο που αυτοί αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των χερσαίων δυνάμεων». Στους μύθους που έχουν εξυφανθεί, ακόμη, γύρω από τον ρωσικό στρατό εντάσσεται κι αυτός για το φημολο γούμενο μέγεθός του, αφού οι σημε ρινές Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας είναι εξαιρετικά ολιγάριθμες: αν ανα λογιστεί κανείς ότι η Σοβιετική Ένω ση διατηρούσε στρατό περίπου 3,5 εκατομμυρίων στη διάρκεια του Ψυ χρού Πολέμου, η Ρωσία του Πούτιν έχει προσωπικό για τις Ένοπλες Δυ νάμεις της περίπου 900.000, εκ των οποίων οι 280.000 υπηρετούν στον στρατό ξηράς. Εκτός από τον τακτικό στρατό, η μερική επιστράτευση απο κάλυψε και την έλλειψη ισχυρής εφεδρικής δύναμης, καθώς η Μόσχα διατηρεί λίστες δυνάμει εφέδρων κλειδωμένες στα ερμάρια, χωρίς επι πρόσθετη φροντίδα για εκπαίδευση και ετοιμότητα σε καιρό ειρήνης. Ο Πούτιν, άλλωστε, έδωσε βαρύτητα στον υπερβολικό εξοπλισμό του ρω σικού στρατού με την προώθηση ενός προγράμματος υπερόπλων (με συν δυασμό συμβατικών και πυρηνικών) από το 2018 και εξής, διατηρώντας τελικά τις μάχιμες μονάδες με ένα πλήρες σύνολο εξοπλισμού, αλλά με ένα μερικό συμπλήρωμα προσωπι κού. Έτσι, το πεζικό δεν επαρκεί για να προστατεύσει όλα τα οχήματα. Επιπλέον, οι Ρώσοι αρέσκονται στο να αποθησαυρίζουν οπλικά συστή ματα, μόνο που όταν κλήθηκαν να τα χρησιμοποιήσουν κατά της Ουκρα νίας τα αποτελέσματα υπήρξαν πενι χρά, καθώς η συσσώρευση πολεμικού υλικού στις αποθήκες αφορούσε κα τάλοιπα της σοβιετικής εποχής (όπως τουφέκια ΑΜΚ και ΑΚ-74), την ώρα που το Κίεβο έχει εξοπλιστεί με όπλα τελευταίας τεχνολογίας, χάρη στην τροφοδοσία του από τη Δύση.

Έλλειμμα τεχνολογίας Το πανάκριβο εξοπλιστικό πρόγραμ μα της Μόσχας δεν κατάφερε να απα ντήσει στη δραματική υστέρηση του ρωσικού στρατού σε υψηλή τεχνολο γία και σύγχρονα τηλεπικοινωνιακά

συστήματα, υστέρηση η οποία εξηγεί τον υψηλό βαθμό προβλεψιμότητας των κινήσεων του στρατού, παρόλο που η συγκεκριμένη αδυναμία έχει πολλάκις επισημανθεί προς το Κρεμλί νο. Με νωπό το κακό προηγούμενο της Κριμαίας το 2014, όταν η ταυτότη τα των κομάντος του Ρώσου προέδρου που εισέβαλαν χωρίς διακριτικά προ δόθηκε από τα διάτρητα ρωσικά τηλε πικοινωνιακά συστήματα, η Μόσχα ανέλαβε καθυστερημένα πρωτοβουλία προμήθειας νέων συστημάτων, μόνο που οι παραδόσεις των ασυρμάτων σύγχρονης τεχνολογίας δεν ολοκλη

ρώθηκαν ποτέ, καθώς αυτοί έφεραν κινεζικά εξαρτήματα, η παραγωγή των οποίων επιβραδύνθηκε από τις κυρώ σεις και την πανδημία. Ως συνέπεια αυτού, οι ρωσικές τηλεπικοινωνίες στην Ουκρανία βασίστηκαν σε μεγάλο μέρος σε επικοινωνίες βραχέων κυ μάτων (HF) μη κρυπτασφαλισμένες στο μεγαλύτερο ποσοστό τους, όπως και σε πολιτικού τύπου κινεζικά συ στήματα ασυρμάτων, απολύτως προ σβάσιμα για τους Δυτικούς. Αμφιλεγόμενες, ωστόσο, υπήρξαν και οι λίγες επιλογές των ρωσικών επιτε λείων απέναντι σε αναδυόμενες στρα

τιωτικές τεχνολογίες, όπως τα μη επανδρωμένα αεροχήματα (drones). Σε αντίθεση με αναβαθμισμένες εκ δόσεις τους, όπως αυτές του Ισραήλ και της Τουρκίας, οι ρωσικές Ένοπλες Δυνάμεις προμηθεύτηκαν drones-κα μικάζι (που εκρήγνυνται δηλαδή σαν πύραυλοι πάνω στον προκαθορισμένο στόχο) από το Ιράν, κυρίως λόγω του χαμηλού κόστους, αλλά και της αυτο νομίας τους, καθώς η Τεχεράνη πα ράγει όλα τα εξαρτήματά τους, αν και «δεν είναι ιδιαίτερα γρήγορα», όπως υπογραμμίζει το περιοδικό «Foreign Policy».

ΤΟ ΠΑΖΛ της παρακμής των ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων συμπληρώνουν η υποτυπώδης υγειονομική περίθαλψη του μάχιμου δυναμι κού, οι μικρές δυνάμεις υποστήριξης μάχης (ελάχιστες σε σχέση με τις νατοϊκές) και η αυ ταπάτη του Πούτιν ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα τελείωνε σύντομα και νικηφόρα, γνωρίζοντας μάλιστα τεράστια εγχώρια υπο στήριξη εξαιτίας της παραπληροφόρησης των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών. Δεν είναι λί γοι, μάλιστα, οι αναλυτές που συνηγορούν στο ότι πρώτος ο Πούτιν υπονόμευσε το εγ χείρημα της δημιουργίας ενός αξιόμαχου τα κτικού στρατού, καθώς ενίσχυε σκανδαλωδώς και με πακτωλό εκατομμυρίων ιδιωτικές στρα τιωτικές εταιρείες, μισθοφορικές ομάδες και παραστρατιωτικούς θύλακες, με πιο χαρακτη ριστική την περίπτωση της Wagner. Η τελευ ταία λογίζεται στο συλλογικό ρωσικό ασυνείδητο ως ο «ιδιωτικός στρατός του Πούτιν», με επικεφαλής τον γνωστό ολιγάρχη Γεβγένι Πριγκόζιν, που δεν δίστασε να εγκαλέσει

χιλιάδες στρατιώτες που δραστηριοποιούνται σε ειδικές αποστολές ανά τον πλα νήτη

μισθοφόροι είναι τεχνικά παράνομοι στη Ρωσία. Διαθέτοντας, παρ’ όλα αυτά, υψηλές προσβάσεις, έχει επίσης συνδεθεί με την GRU, τη στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών της Ρωσίας, από τις τάξεις της οποίας προέρχονται και ο αρχηγός της Wagner Ντμίτρι Ούτκιν, όπως και άλλα στελέχη της. Ακό μη, όμως, και οι πλέον σκληροτράχηλοι και ανθεκτικοί μισθοφόροι της Wagner, που υπολογίζονται σε 12.000 στα μέτωπα της Ουκρανίας, γονάτισαν, καθώς έχουν υποστεί μεγάλες απώλειες λόγω της «αποδιοργάνωσης του ρωσικού στρατού», όπως έκανε γνωστό ο δικτυακός τόπος Middle East Eye.

*Με πληροφορίες από Sun, Μiddle East Eye, Atlantic Council

Η Wagner

ο εκρηκτικό επίπεδο ιδιωτικού χρέους απαιτεί μία ολοκληρωμένη προσέγγιση, με όρους τόσο απο από τα μνημόνια, έφερε πρώτη στον δημόσιο διάλογο την έννοια ενός ολιστικού και μόνιμου πλαισίου για το ιδιωτικό χρέος. Δυστυχώς, μετά τις εκλογές του 2019 η Νέα Δημοκρατία ψήφι σε τον δικό της Πτωχευτικό Κώδικα, ο οποίος αποτυπώνει προτεραιότητες ταυτισμένες με αυτές των τραπεζών και των μεγαλοπιστω τών. Οι δε πανηγυρισμοί για τη δήθεν μεί ωση των κόκκινων δανείων συνιστούν διπλή εξαπάτηση: πρώτον, γιατί τα κόκκι να δάνεια απλά μεταφέρθηκαν από τα χαρτοφυλάκια των τραπεζών στα funds και, δεύτερον, γιατί το ιδιωτικό χρέος -το οποίο εν τω μεταξύ έχει αυξηθεί- είναι μέγεθος ευρύτερο από τα κόκκινα δάνεια (οφειλές προς το Δημόσιο, οφειλές με ταξύ ιδιωτών κ.λπ.). ΡΙΖΑ-Π.Σ. για την αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους, όπως παρουσιά στηκε από τον Αλέξη Τσίπρα, δίνει προτεραιότητα στην πρόληψη και την προστασία των πολιτών και όχι στην εκκαθάριση και τη ρευστο ποίηση περιουσιών. Επιγραμματικά, το πλαίσιο στη ρίζεται σε τρεις πυλώνες: έναν για τις επιχειρήσεις, έναν για τα φυσικά πρόσωπα και τα νοικοκυριά και έναν για τις οφειλές προς το ευρύτερο Δημόσιο. νας θα παρέχει τη δυνατό

έχουν την απόλυτη ελευθερία να συμμετέχουν ή όχι στον εξωδικαστικό, να αποδεχτούν ή να απορρίψουν μια ρύθμι ση. Αντίστοιχο εξωδικαστικό στάδιο θα προβλέπεται και για τον δεύτερο πυλώνα, για τη ρύθμιση χρέους φυσικών προ σώπων και νοικοκυριών, με ρητή πρόβλεψη για την προ στασία της κύριας κατοικίας και κρατική επιδότηση για τους ευάλωτους. Εφόσον η εξωδικαστική διαδικασία δεν τελε σφορεί, θα προβλέπεται προσφυγή στη Δικαιοσύνη, όπου το δικαστήριο πλέον θα παράγει εξατομικευμένα την κατάλληλη λύση για τον οφειλέτη, διατηρώντας έτσι το κρίσιμο στοιχείο του νόμου Κατσέλη. Επομένως, το πλαί σιο αυτό δεν θα είναι προαιρετικό ούτε θα επαφίεται στις καλές διαθέσεις των τραπεζών, αλλά θα παρά Ο τρίτος πυλώνας συνίσταται σε ένα μόνιμο πλαίσιο ρυθμίσεων οφειλών προς το ευρύτερο Δημόσιο (εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, δήμοι κ.λπ.), ώστε να παρέ χονται ρεαλιστικές και βιώσιμες λύσεις για τους πολίτες. Δεν είναι δυνατό το πρόβλημα να αντι μετωπίζεται επ’ άπειρον με έκτακτα σχήματα, ενώ είναι προφανές ότι τα ισχύοντα μόνιμα σχήματα των 12 και 24 δόσεων εν τοις πράγ μασι αδυνατούν να καλύψουν τις ανάγκες των πολιτών. Το σχέδιό μας, λοιπόν, περιλαμβά νει σταθερές ρυθμίσεις που συνδυάζονται με κίνητρα και ευεργετήματα, αλλά και με δι κλίδες ασφαλείας, που εξασφαλίζουν τη μείωση της γραφειοκρατίας, αλλά και τον καλύτερο συντονισμό των εμπλεκόμενων

Ηεγκατάσταση FSRU, των πλωτών μονάδων αποθήκευσης και επα ναεριοποίησης αερίου, αποτελούν τη νέα τάση στην αγορά φυσικού αερίου. Στην Ελλάδα μόνον προγραμματί ζεται η εγκατάσταση έξι πλωτών σταθμών, ενώ χώρες και εταιρείες κυρίως στην Ευ ρώπη και τη ΝΑ Ασία ανταγωνίζονται για την αγορά/μίσθωση των ειδικών πλοίων LNG (υγροποιημένου αερίου) που μπορούν να μετασκευαστούν σε πλωτά τερματικά αποθήκευσης. Η ολική ανατροπή που έφερε στον ενερ γειακό εφοδιασμό της Ευρώπης ο πόλεμος Ρωσίας - Ουκρανίας και οι κυρώσεις της

ευρωπαϊκής κατανάλωσης και την αντικα τάστασή του με υγροποιημένο αέριο, το οποίο εισάγεται κυρίως από τις ΗΠΑ, τη Νορβηγία, την Αλγερία και το Κατάρ. Το υγροποιημένο αέριο για να εκφορτωθεί από τα πλοία και να επαναεριοποιηθεί, καθώς μεταφέρεται σε εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες, πολλούς βαθμούς κάτω από το μηδέν, απαιτεί ειδικές εγκαταστάσεις. Ωστόσο, με την ανάπτυξη της τεχνολογίας, τα πλωτά τερματικά αναδεικνύονται στην πιο γρήγορη και πιο οικονομική λύση για τη διαχείριση των ολοένα αυξανόμενων φορτίων LNG που καταλήγουν στην ευρω παϊκή αγορά O πρώτος πλωτός σταθμός αποθήκευσης που εγκαταστάθηκε και λειτούργησε στη

συνολική χωρητικότητα των εγκαταστάσε ων του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα κατά 150.000 κ.μ. Η μονάδα, που τοποθετήθηκε στο πλαίσιο του Σχεδίου Προληπτικής Δράσης της ΡΑΕ για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού κατά τη διάρκεια της κρίσης, θα υποδέχεται το φυσικό αέριο που υπο χρεούνται να αποθηκεύσουν οι ηλεκτρο παραγωγοί για τη διασφάλιση της ενεργει ακής επάρκειας της χώρας κατά το πεντά μηνο Νοεμβρίου 2022 - Μαρτίου 2023. Ο πλωτός σταθμός επί της ουσίας υπερδιπλα σιάζει τη χωρητικότητα των εγκαταστάσεων της Ρεβυθούσας σε περισσότερα από 375.000 κυβικά μέτρα LNG από 225.000 κ.μ., που είναι η χωρητικότητα των υφιστάμενων τριών χερσαίων δεξαμενών. Το έργο ενι

ως προς την υποδοχή και διαχείριση των φορτίων υγροποιημένου φυσικού αερίου και ενισχύει τις δυνατότητες εξυπηρέτησης των αναγκών σε φυσικό αέριο γειτονικών χωρών, όπως η Βουλγαρία. Ας σημειωθεί ότι μετά τη διακοπή της παροχής ρωσικού αερίου στη Βουλγαρία, από τον περασμένο Μάιο, μέσω της Ρεβυθούσας και του ελλη νικού συστήματος μεταφοράς η Βουλγαρία προμηθεύεται μεγάλο μέρος του αερίου που χρησιμοποιεί. Παράλληλα λειτούργη σε και ο ελληνοβουλγαρικός αγωγός με ταφοράς αερίου (IGB), από τον οποίο η γειτονική χώρα προμηθεύεται αέριο από το Αζερμπαϊτζάν, μέσω του αγωγού ΤΑΡ.

Gastrade Υπό κατασκευή βρίσκεται και ο πλωτός τερματικός σταθμός της Gastrade στην Αλεξανδρούπολη, με στόχο να τεθεί σε λειτουργία ως το τέλος του 2023. Μέτοχοι της Gastrade είναι με ίσο ποσοστό 20% η κυρία Ασημίνα Ελένη Κοπελούζου, η ΔΕΠΑ Εμπορίας, η Gaslog Κύπρου, o ΔΕΣΦΑ και η Bulgartransgaz EAD. Πρόκειται για σταθ μό χωρητικότητας 153.500 κ.μ. LNG, ο οποίος θα συνδεθεί με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου της Ελλάδας με αγωγό μήκους 28 χλμ., μέσω του οποί ου το αέριο θα προωθείται στις αγορές της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της ευρύτερης περιφέρειας (Ρουμανία, Σερβία, Β. Μακε δονία κ.ά.) με προοπτική εφοδιασμού ακό μα και της Ουκρανίας Το FSRU έχει ήδη συμβολαιοποιήσει δυναμικότητα αεριοποί

ησης που ξεπερνά το 60% της τεχνικής δυ ναμικότητας των 5,5 δισ. κ.μ. ανά έτος. Το Ανεξάρτητο Σύστημα Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ) Αλεξανδρούπολης έχει ενταχθεί και χρη ματοδοτηθεί από το Επιχειρησιακό Πρό γραμμα του ΕΣΠΑ «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία 20142020» (ΕΠΑνΕΚ) με το ποσό της δημόσιας δαπάνης να ανέρχεται στα 166,7 εκατ. ευ ρώ. Η Gastrade έχει καταθέσει επίσης στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) αίτηση για τη χορήγηση νέας άδειας ανεξάρτητου συστήματος φυσικού αερίου, το «ΑΣΦΑ Θράκης», το οποίο αφορά σε πλωτή μονά δα αποθήκευσης και αεριοποίησης (FSRU), η οποία θα αναπτυχθεί κοντά στο πρώτο FSRU, στο Θρακικό Πέλαγος, ανοικτά της Αλεξανδρούπολης. Η νέα μονάδα θα έχει ικανότητα αποθήκευσης 170.000 κ.μ. υγρο ποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και θα μπορεί να παραδώσει έως και 22,7 εκατ. κυβικά μέτρα (κ.μ.) φυσικού αερίου ημε ρησίως ή 5,5 δισ. κ.μ. ετησίως. Θα περι λαμβάνει επίσης σύστημα χερσαίου και υποθαλάσσιου αγωγού που θα συνδέει το FSRU με τους υφιστάμενους αγωγούς με ταφοράς φυσικού αερίου στην περιοχή. Στόχος είναι να λειτουργήσει το 2025.

Διώρυγα Gas (Μotor Oil) Πρόκειται για τον πλωτό τερματικό σταθμό που αναπτύσσει η Μότορ Όιλ στους Αγίους Θεοδώρους, με στόχο το έργο να ολοκλη ρωθεί και να λειτουργήσει μέχρι τα τέλη του 2023 με αρχές του 2024. Tο νέο FSRU

θα βρίσκεται νοτιοδυτικά του διυλιστηρίου της Motor Oil στην περιοχή των Αγ. Θεο δώρων Κορινθίας και θα συνδεθεί με το Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ) μέσω χερσαίου αγωγού που θα κατασκευ αστεί με τεχνολογία συμβατή με την τεχνο λογία μεταφοράς υδρογόνου. Η χωρητικό τητα αποθήκευσης της μονάδας θα είναι έως 210.000 m3, με δυναμικότητα αεριο ποίησης 132.000 MWhs/ημέρα και ετήσια εκτιμώμενη ζήτηση 2,5 bcm. Πρόκειται για στρατηγικό έργο, το οποίο θα αποτελέσει νέα πύλη εισαγωγής φυσικού αερίου στο νότιο άκρο της Ελλάδας (με τη μεγαλύτερη εγχώρια κατανάλωση) και θα εξυπηρετεί καταναλωτές τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Ας σημειωθεί ότι τον Ιούνιο του 2021 η MORE (Motor Oil Renewable Energy) εξαγόρασε αντί 1.474.000 ευρώ το σύνολο των μετοχών της Διώρυγας Gas από την Ireon Investments Ltd (100% θυ γατρική της Motor Oil). H διαδικασία για τη δεύτερη φάση του market test με την υποβολή των δεσμευτικών προσφορών δέσμευσης χωρητικότητας έχει ήδη ξεκι νήσει, ενώ στην πρώτη μη δεσμευτική φά ση του market test επέδειξαν ενδιαφέρον 15 εταιρείες.

Mediterranean Gas Σε εξέλιξη βρίσκεται το market test για την κατανομή της δυναμικότητας του πλωτού τερματικού σταθμού ΑRGO FSRU της

Mediterranean Gas. Πρόκειται για μονάδα που θα εγκατασταθεί έξω από το λιμάνι του

Βόλου. Η Mediterranean Gas διαθέτει άδεια Ανεξάρτητου Συστήματος Φυσικού Αερίου από τη ΡΑΕ, και έχει εγγραφεί στο μητρώο χρηστών του Εθνικού Συστήματος Μεταφο ράς Φυσικού Αερίου. Έχει προχωρήσει στην ανάθεση της μελέτης για την οριστικοποί ηση του τεχνικού σχεδιασμού, καθώς και της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, που απαιτούνται στο πλαίσιο της αδειοδό τησης, με στόχο το ARGO FSRU να τεθεί σε λειτουργία το πρώτο τρίμηνο του 2025. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, η τεχνική δυ ναμικότητα επαναεριοποίησης του ARGO FSRU θα ανέρχεται σε 5,2 bcm φυσικού αερίου ετησίως, αυξάνοντας την ικανότητα αποθήκευσης ενέργειας της Ελλάδας, των βαλκανικών χωρών και της ΝΑ Ευρώπης. Το LNG που θα μεταφέρεται με πλοία από διάφορες πηγές στον Βόλο θα επαναεριο ποιείται, θα εισέρχεται στο Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου και από εκεί μέσω ενός άξονα διασυνοριακών αγωγών στη βόρεια Μακεδονία, στη Ρουμανία, στη Βουλγαρία και στην Αλβανία. Το πρότζεκτ για τη μο νάδα «Αργώ» έχει αρχικό προϋπολογισμό περίπου 230 εκατομμύρια ευρώ. Η μέση και μέγιστη ικανότητα αεριοποίησης της

Elpedison

πλωτής μονάδας υπολογίζεται σε 590.000 κυβικά μέτρα ΦΑ ανά ώρα, και 884.000 κυβικά μέτρα ΦΑ ανά ώρα αντίστοιχα, και η συνολική ετήσια δυναμικότητα επαναε ριοποίησης σε 4,6 δισ. κυβικά μέτρα φυσι κού αερίου.Στο μετοχικό κεφάλαιο της

Mediterranean Gas μετέχουν οι εταιρείες Norion Ltd με ποσοστό 9%, Vapiando Ltd με ποσοστό 71% και Goldenport Marine Ltd με ποσοστό 20%, οι ιδιοκτήτες των οποίων δραστηριοποιούνται στον ναυτιλι ακό τομέα.

η ΡΑΕ έδωσε Άδεια Ανεξάρτητου Συστήματος Φυσικού Αερίου στην Elpedison για το νέο τερματικό LNG, που αφορά την κατασκευή Υπεράκτιου Πλωτού Τερματικού Σταθμού ΥΦΑ, ο οποίος περιλαμβάνει: - Πλωτή Μονάδα Αποθήκευσης και Αεριοποίησης (Floating Storage and Regasification Unit - FSRU). - Πλωτό Αγκυροβόλιο πολλαπλών σημείων πρόσδεσης / πλωτών ναύδετων (buoys) για την πρόσδεση του FSRU στην πρύμνη και την πλώρη ή εναλλακτικά μόνιμο αγκυροβόλιο νησίδων επί πασσάλων. - Υποθαλάσσιο και Χερσαίο αγωγό Φυσικού Αερίου για τη διοχέ τευση του φυσικού αερίου στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ) μέσω νέου Μετρητικού Σταθμού καθώς και στις μο νάδες ηλεκτρoπαραγωγής της Elpedison. Το έργο θα περιλαμβάνει τέσσερις δεξαμενές προσωρινής αποθή κευσης υγροποιημένου αερίου συνολικής χωρητικότητας 140.000170.000 κ.μ. Το συνολικό ύψος της επένδυσης υπολογίζεται στα 60,388 εκ. ευρώ, ενώ η μονάδα FSRU προβλέπεται να αποκτηθεί υπό το καθεστώς της μακροχρόνιας μίσθωσης (leasing). Η επένδυση στοχεύει στην εξυπηρέτηση κυρίως ιδίων αναγκών της Elpedison A.E. και συγκεκριμένα στην τροφοδοσία του σταθμών ηλεκτροπαραγωγής της στη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για την υφι στάμενη μονάδα, ισχύος 418 MW, και τη δεύτερη μονάδα φυσικού

αερίου, ισχύος 826 MW, για την οποία η τελική επενδυτική απόφα ση αναμένεται να ληφθεί ως το τέλος του χρόνου. Από τον πλωτό σταθμό θα διοχετεύεται αέριο στο εθνικό σύστημα για την εξυπη ρέτηση των καταναλώσεων της μονάδας ηλεκτροπαραγωγής 420 MW της εταιρείας στη Θίσβη Βοιωτίας, καθώς και για την κάλυψη της δραστηριότητας προμήθειας φυσικού αερίου της εταιρείας στη χονδρική ή τη λιανική. Εκτός από τα πλωτά τερματικά, ανοικτό παραμένει και πρότζεκτ για την υπόγεια αποθήκη αερίου σε εξαντλημένο κοίτασμα στη θαλάσ σια περιοχή της Καβάλας. Ωστόσο, ο διαγωνισμός που έχει προκη ρύξει το ΤΑΙΠΕΔ για την αξιοποίηση του κοιτάσματος παραμένει «παγωμένος» εδώ και περισσότερο από έναν χρόνο, λόγω της ασυμφωνίας για τη λεγόμενη «κοινωνικοποίηση του κόστος», δη λαδή του ποσού που θα ανακτάται από όλους τους καταναλωτές ως ρυθμιζόμενο έσοδο. Ας σημειωθεί ότι η Ελλάδα είναι μία από τις λίγες ευρωπαϊκές χώρες που δεν διαθέτουν υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου. Μάλιστα, για αυτόν τον λόγο είναι υποχρεωμένη, με βάση τους τελευταίους κανονισμούς της Ε.Ε. για την αντιμετώ πιση της ενεργειακής κρίσης, να διατηρεί αποθέματα αερίου ασφα λείας σε τρίτες, εντός Ε.Ε., χώρες και εν προκειμένω στην Ιταλία ή/ και τη Βουλγαρία. Δεδομένου ότι σε όλη την Ευρώπη υπάρχει μία μεγάλη επενδυτική κινητικότητα είτε για την επέκταση των υφιστά μενων τερματικών επαναεριοποίησης είτε για την ανάπτυξη νέων πλωτών σταθμών με αγορά ή μίσθωση FSRU, εκτιμάται ότι κατά το χρονικό διάστημα 2022-23 η ικανότητα διαχείρισης φορτίων LNG εντός της Ε.Ε. θα αυξηθεί συνολικά κατά 15% ή κατά 25 δισεκατομ μύρια κυβικά μέτρα ετησίως.

Του Στ. κ. ΧάΡιτου

έρδη 13,6% έχει δώσει ο Γενικός Δείκτης του Χ.Α. εδώ και επτά εβδο μάδες που βρίσκεται μονίμως σε θετικό πρόσημο. Αν και ακόμα δεν μπορεί να πει κανείς με ασφάλεια ότι αυτό που συμβαίνει στο χρηματιστηριακό ταμπλό της Αθήνας είναι ένα πρόωρο year’s end rally, αφού κάτι τέτοιο συμβαίνει μετά τις 20 Νοεμβρίου και ολοκληρώνεται στα μέσα Δεκεμβρίου, σε κάθε περίπτωση αλλάζει τις τεχνικές ισορροπίες και ανεβάζει τον πήχη των προσδοκιών. Η χρονιά, όπως φαίνεται, εξηγούν χρηματιστές, δεν πήγε στον βρόντο. Είναι θετικό το γεγονός, σύμφωνα με τους ίδιους, ότι η διόρθωση στις μετοχές γίνεται στα υψηλά, δεδομένου ότι ο Γενικός Δείκτης του Χ.Α. έκανε κίνηση στις 910 μονάδες. Βρίσκεται σε απόσταση ασφαλείας από τις 892 μονάδες, την περιοχή που ολοκληρώ θηκε το 2021 χρηματιστηριακά, και σε κάθε περίπτωση οι απώλειες του 2022 έχουν εξα νεμιστεί. Κατά ορισμένους έχουν φύγει και τα χειρότερα διεθνώς. Τα στοιχεία του πλη θωρισμού στις ΗΠΑ δείχνουν επιβράδυνση, που σημαίνει ότι έπιασαν τόπο οι επίμονες αυξήσεις επιτοκίων από τη Fed στο 4% και πλέον η κορύφωση θα έρθει στο 4,5% - 4,75% για το βασικό επιτόκιο του δολαρίου. Ίδια εικόνα αναμένεται και στην Ευρώπη, με το βασικό επιτόκιο του ευρώ να διαμορφώνε ται στο 2,75% από 2% σήμερα. Ανησυχητική μεν, τιμολογημένη δε, η ύφεση, έστω και οριακά, που ανακοινώθηκε πρόσφατα στο Ηνωμένο Βασίλειο, με τον FTSE, όμως, σε θετικό πρόσημο για το 2022, 0,5%. Στην Ευρώπη, η τιμή του φυσικού αερίου υποχω ρεί, αφού όλες οι χώρες φαίνεται να έχουν γεμίσει τις αποθήκες τους με αέριο, το πε τρέλαιο φαίνεται να έχει σταθεροποιηθεί στα επίπεδα των 80-90 δολαρίων το βαρέλι με την υψηλή τιμή του στην αντλία να τρο φοδοτείται από την κούρσα του δολαρίου έναντι του ευρώ (1,01), στοιχείο που ενισχύ ει τη διατήρηση του πληθωρισμού στην Ευ

ρώπη και την Ελλάδα σε διψήφιο ποσοστό. Από την άλλη, σε ό,τι μας αφορά, όπως αναφέρουν οι χρηματιστές, τις επόμενες μέρες ενδεχομένως παρατηρηθεί αποκομι δή ρευστότητας, δηλαδή μικρή παράταση στη διόρθωση, και από τη στιγμή που υπάρ ξει εκ νέου προσέγγιση και στη συνέχεια

διάσπαση των 910 μονάδων, ο δρόμος για τις 950 μονάδες είναι ανοιχτός. Προς το παρόν, το πολιτικό ρίσκο της χώρας μένει στο επίπεδο των φημών αναφορικά με τις τηλεφωνικές υποκλοπές, που όμως έχει

εξηγούν, πρέπει να γίνει πριν

από τις εκλογές και προτού ακόμα το κλίμα γίνει πιο τοξικό. Το deal στην ΤΕΡΝΑ Ενερ γειακή είναι πρώτο στη λίστα, έπειτα μάλιστα από την είσοδο της μετοχής στον MSCI Greece, στοιχείο που θα επιφέρει επιπλέον ρευστότητα στη μετοχή μεταξύ 60-70 εκατ.

ευρώ στο rebalancing της τελευταίας μέρας του Νοεμβρίου. Ακολούθως, η αγορά εστι άζει και στην Cenergy και στο πολυαναμε νόμενο deal με τη δανεζική Orsted. Ταυτό χρονα, η Cenergy φαίνεται να πήρε κεφάλι στη μάχη των κεφαλαιοποιήσεων για την ένταξή της στον FTSE σε σχέση με την Autohellas. Η κεφαλαιοποίηση της πρώτης πλησιάζει τα 570 εκατ. ευρώ έναντι 540 εκατ. ευρώ της δεύτερης. Με ενδιαφέρον δε ανα μένονται οι κινήσεις του Σωκράτη Κόκκαλη στην Ιντρακόμ. Επίσης, θετικά μηνύματα στέλνει η επικείμενη αύξηση κεφαλαίου στην Ιντρακάτ, και οι ανακατατάξεις στις συνεταιριστικές τράπεζες, με αιχμή την Πα γκρήτια. Ταυτόχρονα, το θετικό μομέντουμ που ανα πτύχθηκε στις προηγούμενες εταιρικές πε ριόδους με τα θεαματικά αποτελέσματα συνεχίζεται και στο 9μηνο. ΕΛΠΕ (σ.σ.: νέα διανομή προσωρινού μερίσματος 24 λεπτών), Τιτάν, Aegean, ΟΤΕ διατηρούν ισχυρή δυ ναμική, με τις τράπεζες ΕΤΕ, Πειραιώς και Eurobank να προβαίνουν, εκτός των ισχυ ρών μεγεθών που ανακοίνωσαν, σε αναθε ώρηση των εκτιμήσεών τους

ία γεύση για το πώς ο νέος διευθύνων σύμβου λος της ΕΧΑΕ Γιάννος Κοντόπουλος «πουλάει» την Ελλάδα και το Χρηματιστήριο στους ξένους θεσμικούς επενδυτές πήραν οι συμμετέχοντες σε επενδυτική διημερίδα που πραγματοποιήθηκε σε κε ντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας. Αν και το αντικείμενο της συζήτησης ήταν τα παράγωγα και το ESG, ο κ. Κοντόπου λος δεν έχασε την ευκαιρία να τονίσει τους λόγους που η Ελλάδα αποτελεί επενδυτική ευκαιρία, κάτι που εν πολλοίς εξηγεί γιατί το Χ.Α. διατηρεί τις δυνάμεις του το 2022 με απώλειες της τάξης του 2%, όταν στις άλλες μεγάλες αγο ρές του πλανήτη

απώλειες που ξεπερνούν το 27%. Σύμφωνα με τον κ. Κοντόπουλο: Πρώτον: Από τον Δεκέμβριο του 2015 που ήταν η περίο δος επιβολής των capital controls μέχρι σήμερα έχει κα ταγραφεί αύξηση στις καταθέσεις 45% ή επιστροφή στις τράπεζες 56 δισ. ευρώ. Δεύτερον: Προοπτική ανάπτυξης του ΑΕΠ σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Για φέτος προβλέπεται ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας 6% (σ.σ.: αναθεωρημένα στοι χεία), όταν η Ευρώπη αναμένεται να σημειώσει αύξηση στην ανάπτυξη 2,7% και η ευρωζώνη 2,6%. Για δε το 2023 προβλέπεται ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας 2,4%, 1,5% στην Ευρώπη και 1,4% στην ευρωζώνη. Tρίτον: Ο κ. Κοντόπουλος επικαλέστηκε στοιχεία της E.Y.,

λέγοντας ότι η Ελλάδα κερδίζει έδαφος ως επενδυτικός προορισμός και πως πλέον έχει υιοθετηθεί από την κυ βέρνηση η πλέον φιλοεπενδυτική πολιτική διεθνώς. Συ γκεκριμένα, σύμφωνα με τη μελέτη που επικαλέστηκε ο κ. Κοντόπουλος, τρεις στους τέσσερις ξένους επενδυτές βλέπουν την Ελλάδα ως ισχυρό επενδυτικό προορισμό, περισσότερο και από αναδυόμενες αγορές όπως π.χ. η Ρουμανία, που τη βλέπει ένας στους τρεις. Τέταρτον: Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της ΕΧΑΕ, στην Ελλάδα συμβαίνει το μοναδικό φαινόμενο να αυξάνονται οι καταθέσεις, οι οποίες πλησιάζουν τα 220 δισ. ευρώ το 2022, και να υποχωρούν τα δάνεια, που πλέ ον διαμορφώνονται στα 147 δισ. ευρώ. Αυτό, όταν η εικό να είναι τελείως αντίστροφη στην υπόλοιπη Ευρώπη, με πρώτες στη λίστα χώρες όπως η Ολλανδία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Ιταλία, η Σλοβακία, η Σλοβενία και η Πορτογαλία. Πέμπτον: Υπάρχουν ισχυρά περιθώρια ανόδου του Χ.Α. για τον λόγο ότι η συνολική κεφαλαιοποίηση της αγοράς αντιστοιχεί στο 27% του ΑΕΠ της χώρας, όταν στις άλλες ευρωπαϊκές αγορές ανέρχεται για τη χρονιά που διανύου με στο 78,6%! Ο στόχος είναι, σύμφωνα με τον κ. Κοντόπουλο, το Χ.Α. να επιστρέψει μέσα στην ερχόμενη διετία εκεί

των επενδυτών

την πορεία της αγοράς, όπως

κυρίως Εθνική, η Πει ραιώς και η Eurobank, blue chips, όπως η Τέρνα Ενεργει ακή, ο Μυτιληναίος, η ΔΕΗ, τα δύο διυλιστήρια, Μότορ Όιλ και HelleniQ Energy, ο ΟΠΑΠ, ο ΟΛΠ και η Aegean, δημιούργησαν τον Οκτώβριο νέο επίπεδο αφετηρίας, όπως σημειώνουν οι αναλυτές. Κινούμενος πια πάνω από κρί σιμες τεχνικές αντιστάσεις, όπως ο κινητός μέσος όρος 200 ημερών, η αγορά διέγραψε κέρδη πάνω από 10%, με τις αποδόσεις στα blue chips να ξεπερνούν το 22%. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά σε επίπεδο έτους οι απώλειες έχουν σχε δόν εξαϋλωθεί σε μόλις 2%, τη στιγμή που οι ξένες αγορές

Αυτό κάτι δείχνει, σημειώνουν Έλληνες διαχειριστές. Δεν ποίησε roadshow για επιλεγμένες ελληνικές μετοχές (π.χ. νύουμε πραγματοποιείται από την Morgan Stanley το roadshow του Χ.Α. στη βρετανική πρωτεύουσα με τη συμ μετοχή 23 εισηγμένων. Τον Οκτώβριο το Χ.Α. ήταν μία από τις αγορές που κατέ γραψαν τα υψηλότερα κέρδη παγκοσμίως, τη στιγμή που η Eurostat ανακοίνωνε διψήφιο ποσοστό πληθωρισμού στην ευρωζώνη, άνω του 10%, και στην Ελλάδα το «τέρας» διαμορφωνόταν σε 9,8%, με τους ρυθμούς ανάπτυξης για φέτος να έχουν αναθεωρηθεί προς τα πάνω, άνω του 6%. Τα στοιχεία αυτά δεν περνούν απαρατήρητα από τα ισχυ ρά χαρτοφυλάκια που παρακολουθούν μετοχές που είναι ενταγμένες σε δείκτες. Στο πλαίσιο αυτό δεν είναι καθό λου τυχαίες οι πληροφορίες που θέλουν μετοχές όπως η Τέρνα Ενεργειακή και η Μότορ Όιλ να έχουν βάλει υπο ψηφιότητα για ένταξή τους στον MSCI στην αναθεώρηση που προγραμματίζεται για τις 11 Νοεμβρίου για να τεθεί σε ισχύ από την 1η Δεκεμβρίου. Ούτε είναι τυχαίο ότι η κεφαλαιοποίηση σε μετοχές μικρότερης χρηματιστηρια

στο τέλος Νοεμβρίου. Γενικότερα, σύμφωνα με τους ξένους διαχειριστές, η αί σθηση που υπάρχει είναι ότι οι ακραίες διακυμάνσεις στις οικονομίες οδεύουν προς το τέλος τους. Η Fed, η Ομο σπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, ανακοίνωσε τον τέταρτο γύρο αύξησης επιτοκίων. Πλέον το βασικό επιτόκιο του δολαρίου διαμορφώνεται σε 4% και σύμφωνα με τις εκτι μήσεις των αναλυτών, το τελικό ύψος που θα «σταθεί» εκτιμάται σε 4,5%-4,75%. Δηλαδή, όπως εξηγούν οι ίδιες πηγές, οι αγορές αρχίζουν να τιμολογούν ότι αχνοφαίνε ται η αρχή του τέλους στην αύξηση του κόστους χρήματος. Κάτι αντίστοιχο εκτιμάται και για την ευρωζώνη, όπου συμμετέχει η χώρα μας. Οι αναλυτές υπολογίζουν ότι το βασικό επιτόκιο του ευρώ θα διαμορφωθεί σε 2,75% από 2% που είναι σήμερα. Και δεν μπορεί να πάει περισσότερο, εξαιτίας της αύξησης του κόστους δανεισμού των τραπε ζών. Με δεδομένο ότι οι αγορές και μαζί τους η δική μας, παρά το μικρό της μέγεθος, θεωρούνται ως προεξοφλητι κοί μηχανισμοί, θα δοθεί η ευκαιρία μέχρι το τέλος Δε κεμβρίου κάποιες απώλειες να περιοριστούν και κάποιες εναλλαγές προσήμου από αρνητικές σε θετικές να βάλουν «υποσχετική» καλύτερων αποδόσεων το 2023. Κι αν η μεγάλη εικόνα θέλει την ύφεση να επισκιάζει τη γηραιά ήπειρο, οι επιχειρήσεις και οι συμφωνίες που κυ οφορούνται σε όλο το φάσμα του χρηματιστηριακού τα

εξαγορά μεγάλου ενεργειακού ομίλου, κάτι που θα σημά νει την έλευση ζεστού χρήματος άνω του 1 δισ. ευρώ στη χρηματιστηριακή αγορά. Εξέλιξη που μπορεί να ανεβάσει αισθητά τις αποτιμήσεις, αλλά και το ενδιαφέρον για τη ζήτηση μετοχών. Και όχι μόνο εκεί, αλλά η συζήτηση για αλλαγή στη μετοχική σύνθεση με έξοδο του ΤΧΣ από την Πειραιώς και την ΕΤΕ έχει ήδη αρχίσει, όσο πρόωρο κι αν φαίνεται ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Deals κυοφορούνται επί σης στις μικρότερες κατασκευαστικές εταιρείες, όπως στη Δομική Κρήτης, με την απόκτηση συμμετοχής από τον Δημήτρη Κούτρα, άλλοτε στέλεχος της Ελλάκτωρ και της Ιντρακάτ. Ακόμα και στην ξεχασμένη… Προοδευτική ει σήλθε στρατηγικός επενδυτής, το fund LDA, ενώ η Ιντρα κάτ πρόκειται να υλοποιήσει ακόμα μία αύξηση μετοχικού κεφαλαίου 100 εκατ. ευρώ. Τράπεζες

στα 3,74 ευρώ, η Alpha και η Πειραιώς κλείνουν με εντυπωσιακά κέρδη άνω του 20% τον Οκτώβριο και η Eurobank ξεπερνάει το 1,02 ευρώ, κάτι που έχει να συμβεί από τον Ιούνιο που μας πέ ρασε, μόνο τυχαίο δεν είναι. Οι τράπεζες συνέβαλαν στο να επιστρέψει ο Γενικός Δείκτης στα υψηλότερα επίπεδα από τον περασμένο Αύγουστο. Οδηγός για τις τοποθετήσεις στις

Στο πλαίσιο αυτό, η JP Morgan κάνει λόγο για άλλο ένα σετ ισχυρών αποτελεσμάτων, με ορατές βελτιώσεις στις λειτουργικές τάσεις για τρίτο συνεχόμενο τρίμηνο φέτος, με γνώμονα τη συνεχιζόμενη αύξηση του πρώτου κύκλου εργασιών και το ακόμη ευνοϊκό περιβάλλον κινδύνου, πιστεύοντας ότι οι γενικές τάσεις θα είναι παρόμοια ισχυ ρές και στις τέσσερις τράπεζες. Ο αμερικανικός οίκος το λέει ξεκάθαρα, ότι η πιο ενθαρρυντική εξέλιξη είναι η συ νεχιζόμενη βελτίωση του καθαρού εσόδου από τόκους αυτό το τρίμηνο, η οποία έρχεται παρά την απώλεια του μπόνους από τα TLTROs, καθώς και την εποχικά χαμηλό τερη δραστηριότητα όγκου κατά την καλοκαιρινή περίοδο, που επωφελείται από τη συνεχιζόμενη επέκταση των εξυ πηρετούμενων δανείων, καθώς και την εμφάνιση μιας πρώτης, αν και ακόμη περιορισμένης, επίδρασης των επι τοκίων.

ρώ, Εθνική Τράπεζα σύσταση buy και 5,20 ευρώ και, τέλος, Τράπεζα Πειραιώς σύσταση buy και 2,20 ευ ρώ. Ο «άγνωστος» παράγοντας Χ είναι τα καθαρά έσοδα από τόκους, καθώς η αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ και η επέκταση του δανεισμού αρχίζουν να συσσωρεύονται. Ταυτόχρονα, τα λειτουργικά έξοδα παραμένουν υπό έλεγχο και το σύστημα απολαμβάνει ένα ακόμη τρίμηνο χαμηλού κόστους κινδύνου. Αυτή η αυξημένη οργα νική κερδοφορία επιτρέπει στις τράπεζες να ενισχύσουν τα εσωτε οι τιμές-στόχοι

και

Νοέμβριος, που οριοθετεί τα αποτελέσματα γ’ τρι μήνου των ελληνικών τραπεζών, είναι και ο μήνας που θα ληφθούν οι αποφάσεις για το κλείσιμο των εκκρεμοτήτων της χρονιάς. Στο πλαίσιο αυτό, η αγο ρά ήδη συζητεί το ενδεχόμενο για νέες εξόδους στις αγορές, ώστε να αντληθούν κεφάλαια υπό το πρίσμα των απαιτήσεων MREL, αν και εφόσον οι συνθήκες το επιτρέψουν. «Όσο και αν η συγκυρία δεν είναι ευνοϊκή, δεν μπορεί να αποκλεισθεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο» διευκρινίζουν κύκλοι των τραπεζών, κοιτάζοντας τους στόχους και τα χρονοδια γράμματα που έχουν να καλύψουν σταδιακά έως το τέλος του 2025. «Αλλά, από την άλλη πλευρά, δεν υπάρχει επείγουσα κατάσταση. Αν βγούμε στις αγορές, θα είναι κυρίως για να δείξουμε συνέπεια στην τήρηση των στόχων μας» επισημαί νουν οι ίδιες πηγές. Σύμφωνα με έναν μεγάλο συστημικό όμιλο, το θέμα αυτό θα τεθεί στο τραπέζι μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του γ’ τριμήνου. Μία έκδοση senior preferred ομολόγων είναι στα σκαριά, αλλά όλα θα κριθούν από τις συνθήκες. Ως προς το ύψος των εκδόσεων που θα αποφασιστούν, η αγο ρά κρατάει μικρό καλάθι, καθώς ανεξάρτητα από το ενδιαφέ ρον που μπορεί να αποσπάσουν τα ομόλογα των ελληνικών τραπεζών - το ακριβό κόστος θα περιορίσει τις εκδόσεις στα 300 εκατ. ευρώ κατά μέσο όρο. Οι τράπεζες θέλουν να δώσουν ένα μήνυμα συνεπούς εκπλήρωσης των υποχρεώσεων σε MREL και αυτό θα κάνουν, μόλις παρουσιαστεί μια συνθήκη

στην αγορά που να αποτελεί ευκαιρία, τηρουμένων πάντα των αναλογιών, δεδομένου ότι το περιβάλλον των επιτοκίων θα συνεχίσει να είναι ανοδικό. Περισσότερα στοιχεία προς την κατεύθυνση αυτή αναμένεται να δώσουν τα επιτελεία των τραπεζών κατά τη διάρκεια των τηλεδιασκέψεων που θα ακο λουθήσουν τα οικονομικά αποτελέσματα, καθώς θεωρείται παραπάνω από σίγουρο ότι το θέμα αυτό, όπως και η πρόθεση για διανομή μερίσματος από τα κέρδη του 2023 και μετά, απα σχολεί ιδιαίτερα τους αναλυτές των χρηματοοικονομικών οί κων.Όπως έχει διαμηνύσει και η Τράπεζα της Ελλάδος, δεν είναι λογικό από τη μία να επικαλούνται δυσχέρεια στην επί τευξη των στόχων MREL, με το επιχείρημα της διεθνούς κατά στασης, και από την άλλη να υπόσχονται μέρισμα από το 2023… Δύο αιτήματα - υποχρεώσεις που περιμένουν την έγκριση του Εποπτικού Μηχανισμού του SSM. Υπενθυμίζεται ότι φέτος μόνο δύο τράπεζες βγήκαν να σηκώ σουν κεφάλαια στις διεθνείς χρηματαγορές. Η Eurobank, που πρόλαβε να το κάνει τον Ιούνιο, και η Alpha Bank, που το τόλμησε στην τρέχουσα συγκυρία, επωμιζόμενη το κόστος της ακριβής τιμολόγησης (άντλησε 400 εκατ. ευρώ, με 7,25% για τριετές ομόλογο). Θεωρητικά, τη σκυτάλη αναμένεται να λά βουν Πειραιώς και Εθνική, αν και η όποια απόφαση είναι θέ μα timing. Όσον αφορά το ημερολόγιο των ανακοινώσεων των αποτε λεσμάτων του γ’ τριμήνου, πρεμιέρα κάνει η Alpha Bank στις 8 Νοεμβρίου, δύο ημέρες μετά ακολουθούν Eurobank και Εθνική, και κλείνει ο κύκλος με την Τράπεζα Πειραιώς. Καθαρή πιστωτική επέκταση

φορά μετά την οικονομική κρίση και μάλιστα με ένα μικρό αποτύπωμα και στο retail banking, εκτός από το corporate, επιφυλάσσει το 2022 για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Όπως επισημαίνει στο «Β.Ε.» γενικός διευθυντής μεγάλου συστημικού ομίλου, «είναι πραγματικά εντυπωσιακό πως μέ σα στη δίνη της κρίσης υπάρχει θετικό αποτέλεσμα καθαρών ροών και μάλιστα σημαντικό. Οι αποπληρωμές είναι λιγότερες από τις νέες εκταμιεύσεις και αυτό δεν αφορά μόνο τα επι χειρηματικά δάνεια, αλλά και -για πρώτη φορά έπειτα από χρόνια- τα στεγαστικά. Έστω κι αν σε πρώτη φάση η αναλογία γέρνει υπέρ των επιχειρηματικών».Όπως υπογραμμίζουν τραπεζικές πηγές, η εκτίμηση αυτή για καθαρή πιστωτική επέκταση 6 δισ. ευρώ μπορεί να είναι έως και… συντηρητική, αν το τελευταίο τρίμηνο του έτους διαψευστούν οι όποιες προβλέψεις κάνουν λόγο για συγκράτηση ή και επιβράδυνση, λόγω ανησυχίας για το ευρύτερο περιβάλλον (γεωπολιτικά, ενεργειακά, πληθωρισμός, επιτόκια). Μέχρι και τα στοιχεία του γ’ τριμήνου, που σταδιακά θα ανακοινωθούν την ερχό μενη εβδομάδα, η κυρίαρχη τάση κατέγραφε το εννεάμηνο καθαρή πιστωτική επέκταση στο σύνολο των χορηγήσεων.

Δάνεια Τη μεγαλύτερη συμμετοχή στις καθαρές νέες ροές είχαν τα επιχειρηματικά δάνεια, άλλωστε έχει κινητοποιηθεί η αγορά για επενδύσεις και τραπεζικό δανεισμό στο περιθώριο του Ταμείου Ανάκαμψης. Σε έναν μικρότερο βαθμό, όπως προα ναφέρθηκε, στην καθαρή πιστωτική επέκταση συνέβαλαν και οι νέες εκταμιεύσεις στεγαστικών δανείων, που εκτιμάται ότι για το σύνολο του έτους θα φθάσουν το 1,2-1,5 δισ. ευρώ. Αποτέλεσμα ήταν το σύνολο της πιστωτικής επέκτασης να διαμορφωθεί τον Σεπτέμβριο σε 7,2% σε ετήσια βάση. Ο παράγοντας συνεταιριστικές τράπεζες Ήταν 28 Ιουνίου του 2020, όταν η Παγκρήτια Τράπεζα, με απόφαση της τακτικής γενικής συνέλευσης, άφηνε για πάντα την «οικογένεια» των συνεταιριστικών τραπεζών της χώρας και έμπαινε με αλλαγή του καταστατικού της, στον χώρο των Ανωνύμων Εταιρειών. Αυτή η αλλαγή, που αποτελεί απόρροια

ούργησε τα θεμέλια για το σημερινό προφίλ της Παγκρήτιας, η οποία, στο πλαίσιο της δυναμικής της ανάπτυξης, μπορεί να απορροφήσει ενδεχομένως και άλλες μικρότερες συνε ταιριστικές. Ήδη έχει υπογραφεί συμφωνία εξαγοράς και συγχώνευσης με την Τράπεζα Χανίων, που θα λάβει «σάρκα και οστά» μετά την επιτυχή και πολύ πρόσφατη ολοκλήρωση της αύξησης του μετοχικού της κεφαλαίου. Μαζί, βέβαια, με τις εργασίες του Καταστήματος της HSBC στην Ελλάδα. Τα δύο βασικά σενάρια για τις

Αυτό αφορά τα επιχειρηματικά δάνεια, μι κρά και μεγάλα. Αφορά όμως και τη στεγαστική πίστη, στην οποία η ζήτηση εξακολουθεί

μετωπίζουν τις δικές τους προκλήσεις. Οι αποφάσεις για το μέλλον τους εναπόκειται στα business plans και στη στρατη γική του κάθε ομίλου. Οι επιλογές, όμως, είναι συγκεκριμένες και αφορούν δύο σενάρια: - Επέκταση δραστηριοτήτων σε μεγαλύτερη γεωγραφική πε ριοχή και περιφέρεια ή και ακόμη ευρύτερα, σε πανελλαδική έκταση. - Συνένωση δυνάμεων με άλλες συνεταιριστικές μεταξύ τους, με πιθανές συγχωνεύσεις. Όπως σημειώνουν κύκλοι της Τράπεζας της Ελλάδος, «το πλαίσιο υπάρχει και εφόσον οι συνεταιριστικές τηρούν τις προϋποθέσεις του ελάχιστου μετοχικού κεφαλαίου, μπορούν να λάβουν τις αποφάσεις που αφορούν το μέλλον τους. Να εξετάσουν αν έχει νόημα να επεκταθούν εκτός της γεωγρα φικής περιοχής στην οποία ήδη έχουν παρουσία ή να επεκτα θούν πανελλαδικά. Ή και να συγχωνευτούν. Όλες οι ενέρ γειες που εντάσσονται σε αυτά τα πλαίσια ενισχύουν τον κλάδο και τις προοπτικές του για την επόμενη μέρα. Και βε βαίως οι αποφάσεις είναι υπόθεση της κάθε μίας τράπεζας ξεχωριστά». Ποιες είναι σήμερα οι 6 συνεταιριστικές - Οι προκλήσεις και τα ανοιχτά μέτωπα Κατά σειρά μεγέθους ενεργητικού και με βάση τα στοιχεία στις 30/6/2022 δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά οι

εξής έξι συνεταιριστικές: - Τράπεζα Χανίων, με ενεργητικό 694 εκατ. ευρώ. - Τράπεζα Θεσσαλίας, με ενεργητικό 301 εκατ. ευρώ. - Τράπεζα Ηπείρου, με ενεργητικό 299 εκατ. ευρώ. - Τράπεζα Κεντρικής Μακεδονίας, με ενεργητικό 249 εκατ. ευρώ.

- Τράπεζα Καρδίτσας, με ενεργητικό 190 εκατ. ευρώ. - Τράπεζα Όλυμπος, με ενεργητικό 88 εκατ. ευρώ. Λίγα μόλις χρόνια πριν, οι Συνεταιριστικές ήταν πάνω από δέκα. Η μεν Παγκρήτια μετασχηματίστηκε σε Ανώνυμη Τρα πεζική Εταιρεία. Άλλες τρεις, οι Λαμίας, Ευβοίας και Πελοπον νήσου, ακολούθησαν τον δρόμο της εκκαθάρισης. Η Τράπεζα Σερρών συγχωνεύτηκε με την Τράπεζα Πιερίας και αποτελούν σήμερα τη Συνεταιριστική Τράπεζα Κεντρικής Μακεδονίας. Όπως επίσης η Συνεταιριστική Τράπεζα Δράμας που συγχω νεύτηκε με την πρώην Συνεταιριστική Τράπεζα Έβρου. Από αυτές τις έξι που έχουν παραμείνει, η μεν Χανίων ήδη αποτελεί την «πολύφερνη νύφη» για την Παγκρήτια, με την οποία αναμένεται να «συγκατοικήσει» τώρα που μπήκαν και τα 100 εκατ. ευρώ στην τελευταία, στο πλαίσιο πάντα της με ταξύ τους συμφωνίας για συγχώνευση. Η Τράπεζα Κεντρικής Μακεδονίας πρέπει να αντιμετωπίσει το θέμα του κεφαλαιακού της ελλείμματος, ύψους 10 εκατ. ευρώ, όσο πιο άμεσα γίνεται, διαφορετικά πριν από το τέ λος του χρόνου θα πάει σε εκκαθάριση.

τα σχέδιά της, μετά τις πληροφορίες που

Enel SpA να εξετάζει το ενδεχόμενο περαι τέρω πωλήσεων περιουσιακών στοιχείων εκτός Ιταλίας για να μειώσει το χρέος της και να χρηματοδοτήσει νέα σειρά επενδύσεων, σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν το θέμα. Προ ημερών είχε απασχολήσει τον ελληνικό Τύπο η πληροφορία ότι η ΔΕΗ εξετάζει την αγορά της Ρουμανίας και συγκεκριμένα την απόκτηση του δικτύου που διατηρούσε η Enel στη βαλκανική αυ τή χώρα. Η κίνηση στη μετοχή της ΔΕΗ μόνο τυχαία δεν είναι τις τελευταίες ημέρες, που πλέον έχει φτάσει να κάνει πράξεις περί τα 6,50 ευρώ, οι βασικοί παίκτες, Helicon, CVC κ.ά., παραμένουν στις θέσεις τους και άλλοι, όπως η Covalis, αυξάνουν τη συμμετοχή τους σε πάνω από 5,2%. Τις προηγούμενες ημέρες το Bloomberg μετέδω σε ότι ο ιταλικός ενεργειακός κολοσσός Εnel σκοπεύει να αποε πενδύσει από χώρες που δραστηριοποιείται. Mία από αυτές τις χώρες είναι και η Ρουμανία, για την οποία η ΔΕΗ είναι γνωστό ότι θέλει να δώσει την παρουσία της. Αν και προς το παρόν στελέχη της Επιχείρησης δεν επιβεβαιώνουν αλλά ούτε και διαψεύδουν τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία της Επιχείρησης να ανοιχτεί στη ρουμανική αγορά, δεν παύουν να αναγνωρίζουν ότι πρόκειται για μοναδική ευκαιρία. Η ΔΕΗ κάθεται σε με τρητά 1,2 δισ. ευρώ μετά την επιτυχημένη αύξηση κεφα λαίου του 2021. Καταρχάς η αγορά της Ανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων παρέμενε κλειστή για την Ελλάδα λόγω των μνημονίων. Με την κίνηση αυτή της ΔΕΗ, τα δεδομένα αλλάζουν. Επίσης, αν προχωρήσει η εξαγορά της Enel, η ΔΕΗ βάζει πόδι σε μία αγορά που είναι γνωστή για την ίδια. Καθώς η Ρουμανία είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι εταιρείες ενέργειας

ενεργειακή αγορά η πληροφορία ότι η μεγαλύτερη εταιρεία κοινής ωφέλειας της Ιταλίας, η οποία μείωσε τον στόχο κερδών της 2022 στον απόηχο της ενεργειακής κρίσης, θα αποκαλύψει τη νέα της στρατηγική αργότερα αυτόν τον μήνα. Αυτό το σχέδιο μπορεί να περιλαμβάνει πώληση μεριδίων σε χώρες όπως η Ρουμανία, η Ελ λάδα, η Αυστραλία και η Κολομβία, αναφέρουν πηγές. Δεν έχει ληφθεί καμία απόφαση και οι απολύσεις θα μπορούσαν να είναι μέσα στα πλάνα του ιταλικού ομίλου. Οι πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση του χρέους της εταιρείας, που αυξήθηκε σε επίπεδα ρεκόρ 69,7 δισεκατομμυρίων ευρώ (70,1 δισεκατομμύρια δολάρια) στο τέλος του Σεπτεμβρίου. Η Enel στοχεύει να μειώσει το χρέος της στα 58 δισεκατομμύρια ευρώ μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους. Οι πωλήσεις αποτελούν μέρος της στρατηγικής της Enel για εναλ λαγή περιουσιακών στοιχείων με στόχο την ενίσχυση των οικονο μικών για νέες επενδύσεις. Ο εκτελεστικός διευθυντής Francesco Starace θα παρουσιάσει το επιχειρηματικό σχέδιο 2023-2025 στις 22 Νοεμβρίου. Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας έχουν δεχθεί αυξανόμενες πιέσεις, καθώς η κρίση φυσικού αερίου σε ολόκληρη την περιοχή έχει προκαλέσει άνοδο των τιμών της αγο Η ιταλική εταιρεία ενδέχεται να συγκεντρώσει μεταξύ 15 και 25 δισ. ευρώ από πωλήσεις περιουσιακών στοι χείων σε αναδυόμενες αγορές ως μέρος ενός βαθέως εξορθολογισμού δαπανών.Η Enel έχει ήδη ανακοι νώσει πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων με ένα ανα μενόμενο αντίκτυπο στο καθαρό χρέος περίπου 4 δισ. Οι συναλλαγές που ανα κοινώθηκαν περιλαμβάνουν την πώληση ολόκληρου του μεριδίου της ρωσικής μονάδας, μιας μονάδας δι ανομής ηλεκτρικής ενέργειας και ενός εργοστασίου φυσικού αερίου στη Βραζιλία, για τη μεταφορά ηλε κτρικής ενέργειας της Χιλής. Η Enel αναζητά επίσης μια ανακυκλούμενη πιστωτική γραμμή για κάλυψη από κινδύνους πα ραγώγων που συνδέονται με την από τομη αύξηση των τιμών της ενέργειας. Στις 3 Νοεμβρίου η Enel ανέφερε ότι

παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας, η οποία αντισταθμίστηκε εν μέρει από την αύξηση της θερμικής παραγωγής,

ημερών κυκλοφόρησε στη διεθνή

νεωτέρας δεσμεύονται περιοχές στο Ιόνιο Πέλαγος, το Δυτικό Πέλαγος και δυτικά

ανατολικά της Κρήτης, προκειμένου το πλοίο «Nanco Swift» να πραγματοποι ήσει ανάπτυξη εξοπλισμού και σεισμικές

διαδικασίες

υδρο

ημερών, εκκινούν

πλαίσιο αυτό, με τη σφραγίδα της μεγαλύτερης πετρελαϊκής δύναμης παγκοσμίως, της αμερικανικής ExxonMobil, θα προχωρή σουν οι έρευνες υδρογονανθράκων στις υποθαλάσσιες περιοχές δυτικά και νοτι οδυτικά της Κρήτης. Ο αμερικανικός κο λοσσός όχι μόνο δεν ακολούθησε τον δρόμο της γαλλικής Total, αλλά παραμέ νει στην Ελλάδα, αυξάνοντας το ποσοστό του στις δύο συμβάσεις παραχώρησης από το Ελληνικό Δημόσιο και αναλαμβά νοντας ρόλο εντολοδόχου. H NAVTEX που εξέδωσε ο Σταθμός Ηρακλείου προβλέπει ότι από τις 8 Νοεμβρίου 2022 και μέχρι

η

η αμερικανική εταιρεία ExxonMobil

(Ελληνική

σε

ετοιμότητα για την έναρξη

σεισμικών ερευνών, αναμένοντας τον απόπλου του πλοίου που ναυλώθηκε από τη νορβηγική PGS, που είναι ειδική στις γεωφυσικές έρευνες. Το πλοίο έχει ολοκληρώσει τις δοκιμές των μηχανικών του συστημάτων και βρίσκεται αγκυρο βολημένο στους λιμένες της Κρήτης. Την έναρξη των ερευνών ανακοίνωσε ο πρω θυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

σεισμικές έρευνες θα γίνουν σε θα λάσσια περιοχή εμβαδού 40.000 τετρα γωνικών μέτρων, που καλύπτουν τα δύο οικόπεδα δυτικά και νοτιοανατολικά της Κρήτης. Και στις δύο περιοχές η πλειονό τητα των δικαιωμάτων έρευνας ανήκει στην ExxonMobil, η οποία, ύστερα από την αποχώρηση της γαλλικής ΤotalEnergies, ελέγχει το 70% των δικαι ωμάτων, ενώ το υπόλοιπο 30% ανήκει στη Hellenic Energy (ΕΛΠΕ). Οι συμβάσεις μίσθωσης των δύο περιοχών είχαν κυρω θεί από τη Βουλή το 2019. Σύμφωνα με πρόσφατη ενημέρωση από την Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρο γονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ), η κοινοπραξία ExxonMobilΕΛΠΕ έχει υποβάλει ποσοτικά και ποιοτι κά αναβαθμισμένο πρόγραμμα σεισμικών ερευνών με στόχο την ολοκλήρωση των

εταιρείες την πληροφορία που είναι απα ραίτητη για να αποφασίσουν αν θα προ χωρήσουν σε ερευνητική γεώτρηση, η οποία σε περιοχές όπως αυτές δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης είναι υψηλού κόστους λόγω του μεγάλου βάθους της θάλασσας. Σύμφωνα με την ΕΔΕΥΕΠ «πρόκειται για την πιο υποσχόμενη περιοχή για την ύπαρξη μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου αλλά και ταυτόχρονα για τη λιγό τερο ώριμη, όπου είναι επιτακτική η άμε ση πρόσκτηση σεισμικών δεδομένων».

ΕΔΕΥΕΠ: Πώς θα γίνουν οι έρευνες Η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρο γονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων με ανακοίνωσή της επισήμανε: «Σε συνέ χεια των δηλώσεων του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και των επιτυχημέ νων γεωφυσικών ερευνών που πραγμα τοποιήθηκαν στις αρχές του 2022 στο Κεντρικό και στο Νότιο Ιόνιο, η ΕΔΕΥΕΠ, η εθνική διαχειριστική εταιρεία υδρογο νανθράκων και ενεργειακών πόρων, ανακοίνωσε τα επόμενα βήματα στο πρό γραμμα εξερεύνησης κοιτασμάτων φυσι κού αερίου της χώρας, με την πραγματο ποίηση τρισδιάστατων γεωφυσικών ερευ νών στο Βόρειο Ιόνιο (Block 2) και δισδιά στατων γεωφυσικών ερευνών στις παρα χωρήσεις Δυτικά και Νοτιοδυτικά της Κρήτης». Οι γεωφυσικές έρευνες θα πραγματοποιηθούν τους προσεχείς χει μερινούς μήνες με σκοπό την ελαχιστο ποίηση τυχόν περιβαλλοντικών επιπτώ σεων, σύμφωνα με τα αυστηρότερα και καλύτερα διεθνή πρότυπα για την προ στασία του περιβάλλοντος, όπως:  Χρήση του πρωτοκόλλου «ήπιας εκκί νησης» για να διασφαλιστεί ότι τα θαλάσ σια θηλαστικά μπορούν να απομακρυν

προσωρινά από

των γεωφυσικών

έναρξή

περιοχή

ρίπτωση εντοπισμού μεγάλων θαλάσσιων ζώων.  Περίοδος αναμονής 30 λεπτών πριν από την έναρξη και παύση κάθε εξερευ νητικής δραστηριότητας.  Παθητική ακουστική παρακολούθηση υποβρύχιων ήχων για τη μέτρηση των επιπέδων θαλάσσιου θορύβου για τον εντοπισμό θαλάσσιων θηλαστικών.  Εφαρμογή ζώνης αποκλεισμού ενός χιλιομέτρου γύρω από τις περιοχές «Natura» καθώς και τις ιχθυοκαλλιέργει ες.  Παρακολούθηση με εναέρια μέσα των κητωδών κατά τη διάρκεια και μετά

από

των θαλάσσιων θηλαστικών πάνω στα ερευ νητικά πλοία που διενεργούν τις γεωφυ σικές έρευνες για να διασφαλιστεί η προ στασία των κητωδών και άλλων ειδών θαλάσσιας ζωής εντός της ζώνης ασφα λείας.  Επέκταση της ακτίνας της ελάχιστης ζώνης ασφαλείας γύρω από το πλοίο που διενεργεί τις γεωφυσικές έρευνες σε πε

των

σκάφος.

στο πλαί σιο των ερευνών δραστηριοποιείται έμπει ρο εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό, το οποίο βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με τις εμπλεκόμενες τοπικές και περιφε

ρειακές λιμενικές Αρχές καθώς και με τα εμπορικά και αλιευτικά σκάφη που πλέ ουν πλησίον των περιοχών των ερευνών με στόχο την απρόσκοπτη εκτέλεση τόσο των ερευνητικών προγραμμάτων όσο και των καθημερινών δραστηριοτήτων στις συγκεκριμένες περιοχές. Ο Αριστοφάνης Στεφάτος, διευθύνων σύμβουλος της ΕΔΕΥΕΠ, σχολίασε: «Θα ήθελα να ανακοινώσω με μεγάλη χαρά την πρόοδο που σημειώνουμε, με βάση το σχέδιο που είχαμε ανακοινώσει νωρί τερα μέσα στο έτος με τον πρωθυπουργό. Οι διεθνείς επενδυτές τόσο στις συμβατι κές όσο και στις ανανεώσιμες πηγές ενέρ γειας ανταποκρίθηκαν πολύ θετικά σε αυτό το σχέδιο. Τον Αύγουστο καλωσο ρίσαμε την ExxonMobil ως νέο διαχειριστή στην Κρήτη και ο ρυθμός με τον οποίο προοδεύουμε είναι απόδειξη της άριστης συνεργασίας μας με κορυφαίες εταιρείες ενέργειας και παρόχους υπηρεσιών, όπως οι ExxonMobil, Helleniq Energy, Energean καθώς και η PGS - μια κορυφαία εταιρεία πρόσκτησης και επεξεργασίας γεωφυσι κών δεδομένων παγκοσμίως». Το χρονοδιάγραμμα Το χρονοδιάγραμμα είναι πλέον συγκε κριμένο: τις επόμενες ημέρες θα αρχίσουν

που μπορεί να διαρκέσει 1-2 μήνες. Αμέ σως μετά και με τη συλλογή των δεδομέ νων, θα τρέξει η διαδικασία να αναδημι ουργηθεί η εικόνα του υπεδάφους των περιοχών που ερευνήθηκαν. Μόλις ολο κληρωθεί αυτή η πολύμηνη διαδικασία, που μπορεί να πάρει περί τους έξι μήνες, θα ακολουθήσει η διαδικασία προσδιο ρισμού τού αν τα εν λόγω οικόπεδα είναι κατάλληλα για εξόρυξη, η σύνταξη μελέ της περιβαλλοντικών επιπτώσεων για ερευνητική γεώτρηση και η έναρξη δια γωνιστικής διαδικασίας για τη διενέργεια ερευνητικής γεώτρησης. Σύμφωνα με τις πληροφορίες από την ΕΔΕΥ, αυτό μπορεί να διαρκέσει περί τον έναν χρόνο, μέχρι να ληφθεί οριστική απόφαση. Εφόσον αυτή είναι να προχωρήσουν οι διαδικα σίες, οι ερευνητικές γεωτρήσεις μπορούν να αρχίσουν το 2025. Εφόσον οι ερευνη τικές γεωτρήσεις πάνε καλά και με δεδο μένο ότι ο στόχος

η αποφασιστικότητα της αμερικανικής εταιρείας ExxonMobil να προχωρήσει σε έρευνες και γεωτρήσεις, παρά το γεγονός ότι η γαλλική Total αποχώρησε από την κοινοπραξία και με τα ΕΛΠΕ στο τέλος Απριλίου. Η ΕΔΕΥ, πάντως, είχε αρχίσει να επαναδραστηριοποιείται από τον Φε βρουάριο του 2022, όταν και ξεκίνησε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα προσέλκυσης μεγάλων διεθνών επενδυτών για την τό νωση του προγράμματος εξερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων. Λίγο μετά, στις αρχές Απριλίου, ο κ. Μητσοτά κης επισκέφθηκε την ΕΔΕΥ και ανακοί νωσε ότι τα εν λόγω έργα αναδεικνύονται

νει» ανέφερε, προσθέτοντας ότι υπάρχει ετοιμότητα για την έναρξη των ενεργών. «Ο οικονομικός αντίκτυπος είναι πολύ μεγάλος, οπότε γι’ αυτό είμαστε και εν θουσιασμένοι» τόνισε ο κ. Στεφάτος, εξη γώντας ότι οι περιοχές των ερευνών πα λαιότερα δεν ήταν στο ραντάρ της εξερεύ νησης, και οι οποίες προσεγγίζονται δύσκολα λόγω του μεγάλου βάθους νερού στα 2.000-3.000 μέτρα.

περιοχή που θεωρείται μεγίστης σημασίας είναι τα δύο οικόπεδα που βρίσκονται νοτιοδυτικά της Κρήτης και νότια της Πελοποννήσου. «Οι περιοχές τις οποίες ανέφερε χθες ο πρωθυπουργός στη συνέντευξή του, είναι οι 4 και 5, που είναι και τα μεγάλα νέα. Είναι αυτό που θέλαμε πάρα πολύ να γί

Πόσο θα διαρκέσουν οι έρευνες Οι έρευνες εκτιμάται ότι θα διαρκέσουν κάποιους μήνες, κάτι που συνδέεται και με τις καιρικές συνθήκες. Αμέσως μετά τη συλλογή των δεδομένων θα υπάρξει επεξεργασία τους, με στόχο να δημιουρ γηθεί η εικόνα του υπεδάφους. «Αφού ανασυνθέσουμε αυτή την εικόνα και προ σπαθήσουμε να βελτιώσουμε τη διακρι τική της ικανότητα, την ευκρίνειά της, κάτι που θα μας πάρει περίπου έξι μήνες, αμέσως μετά ξεκινάμε και γίνονται οι ερ μηνείες τού τι βλέπουμε» εξήγησε. «Αξιολογούμε το τι βλέπουμε, τα μεγέθη, τις πιθανότητες να διατηρείται το φυσικό αέριο στη θέση του. Δεν αρκεί μόνο να έχουμε δημιουργία φυσικού αερίου, αλ λά πρέπει να το βρούμε σε μια παγίδα η οποία να το κρατάει στο σημείο εκείνο. Και πρέπει να βρούμε και αυτή η οποία είναι τόσο μεγάλη ώστε να είναι οικονο μικά αξιοποιήσιμη από μόνη της. Όλη αυτή η διαδικασία θα κρατήσει γύρω στον έναν χρόνο, οπότε σε εκείνο το σημείο θα αποφασίσουμε εάν οι πιθανότητες και τα οικονομικά στοιχεία είναι τέτοια που να δικαιολογούν μια μεγάλη επένδυση πλέον. Και όταν λέω μεγάλη επένδυση, μιλάμε για γεωτρήσεις που θα είναι της τάξης των 100 εκατομμυρίων». Παράλλη λα, για τις ερευνητικές γεωτρήσεις δεν θα χρειαστεί διαγωνισμός, καθώς τα δι καιώματα είναι αποκλειστικά και ανήκουν στην ExxonMobil και τα πρώην ΕΛΠΕ, νυν Hellenic Energy, που θα διεξάγουν τον δικό τους διαγωνισμό. «Είχαμε πει ότι θα γινόταν το 2026. Εκτιμούσαν μια παρα γωγή στο 2027-2028. Δεν σας κρύβω ότι πλέον επειδή “τρέχουμε” και είμαστε πο λύ χαρούμενοι γιατί οι επενδυτές μας ανταποκρίθηκαν, και δεδομένου ότι γί νονται τα πράγματα πλέον με πολύ γοργό ρυθμό, θα ήθελα να τη δω τη γεώτρηση το 2025» σημείωσε, μεταξύ άλλων.

πόλη της Νέας Υόρ κης, και

προσωπικότητες από επιχειρήσεις, κυ βερνητικούς και άλλους οργανισμούς. Η διοργάνωση αυτή αποτελεί ένα φόρουμ παρουσίασης ιδεών και ανταλλαγής απόψεων, με αποστολή να ενισχυθεί περαιτέρω η δράση για το κλίμα.Η φετινή διοργάνωση έλαβε χώρα από τις 19 έως τις 23 Σεπτεμβρίου και είχε ως θέμα το «Getting It Done», δηλαδή σε ελεύθερη μετάφραση «Να το καταφέρουμε». Oι συμ μετέχοντες στα panels συζήτησαν ιδέες και λύσεις για την αντιμετώπιση και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή σε μια σειρά εκδηλώσεων και ενώ παγκόσμιοι ηγέτες στον χώρο των επιχειρήσεων δεσμευτήκαν να συμβάλουν στη Δράση για το Κλίμα, άμεσα! Πολλά και ενδιαφέροντα θέματα συζητήθηκαν, όμως τα βασικά μηνύματα που αφήνει η φετινή διοργάνωση είναι «Δράση τώρα», «Καθαρή ενέργεια, ενεργειακή αυτάρ κεια και ασφάλεια», «Επενδύσεις και ιδιωτικός τομέας στο επίκεντρο» και «ESG και δημοσιοποιήσεις: χρειάζονται σαφείς, μετρήσιμοι και αξιόπιστοι στόχοι».Ας δούμε πιο αναλυτικά: «Δράση Τώρα». To κόστος των επιπτώ σεων της κλιματικής αλλαγής αν δεν κάνουμε κάτι για προσαρμογή και μετριασμό, θα είναι πολύ μεγαλύτερο από το κόστος των ενεργειών που χρειαζόμαστε για να την αντιμετωπίσουμε. Έτσι, ο πρόεδρος του COP26 Alok Sharma υπογράμμισε την ανάγκη για περισσότερες και ταχύτερες επεμβάσεις για την πράσινη μετάβαση σε καίριους τομείς, συμπεριλαμ βανομένων αυτών της ενέργειας και των μεταφορών. Επίσης τονίστηκε από άλλους ομιλητές ότι αυτή τη στιγμή έχουμε στη διάθεσή μας περισ σότερους πόρους και τεχνογνωσία από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην ανθρώπινη ιστορία για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση, οπότε δεν δικαιολογούμαστε να μη χρησιμοποιούμε όποιο μέσο διαθέτουμε με τον πιο δίκαιο και βιώσιμο τρόπο για το κοινό «καλό». «Καθαρή ενέργεια, ενεργειακή αυτάρκεια και ασφάλεια». Αυτό ήταν ένα πολύ βασικό μήνυ μα σε πολλές από τις συζητήσεις κατά τη διάρκεια της διοργάνωσης. Επειδή

και οι επιχειρήσεις ως «ιθύνοντες» για το πρόβλημα, αλλά πλέον ανα γνωρίζονται ως αρωγοί και ηγέτες στον αγώνα, με τη συμβολή τους να είναι καθοριστικής σημασίας για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Ξέρουμε ότι πρέπει να αφαιρέσουμε τρισεκατομμύρια τόνους άνθρακα από την ατμόσφαιρα σωρευτικά για να πετύχουμε τον στόχο του Παρισιού, κάτι το οποίο δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνο από ιδέες και πειραματικές εφαρμογές που μένουν «στο εργαστήριο» και σε ακαδημαϊκό επίπεδο. Χρειάζονται οραματικές επενδύσεις και πρακτικές τεχνολογικές εφαρμο γές, και ο ιδιωτικός τομέας είναι αυτός που θα συμβάλει καθοριστικά στην ανάπτυξη λύσεων και τεχνολογιών που χρειαζόμαστε για να πετύχουμε τους στόχους μας! Για παράδειγμα, ήδη ιδιωτικές επιχειρήσεις κολοσσοί στον χώρο των μεταφορών (logistics) επενδύουν εκατομμύρια δολάρια σε πιλοτικές εφαρμογές αλλαγής των καυσίμων των στόλων τους σε πρά σινα, όπως ηλεκτροκαύσιμα και υδρογόνο. ESG και δημοσιοποιήσεις: χρειάζονται σαφείς, μετρήσιμοι και αξιόπιστοι στόχοι. Φυσικά, δεν θα μπορούσε να λείψει η τάση του ESG από τις συζητήσεις αυτές. Όσον αφο ρά τις δημοσιοποιήσεις επιχειρήσεων και λοιπών οργανισμών για τις επιδόσεις τους σε θέματα ESG και δράσεων για το κλίμα, το ισχυρότατο μήνυμα που τονίστηκε είναι ότι η συμμόρφωση τώρα (στο παρόν) μόνο και μόνο για τήρηση του ζητουμένου δεν συμβάλλει στην οικοδόμηση ανθεκτικότητας και στη βιωσιμότητα απέναντι σε κλιματικούς κινδύνους και σε ένα αβέβαιο μέλλον! Επιχειρήσεις και λοιποί οργανισμοί πρέπει καταρχάς να καταλάβουν και να ποσοτικοποιήσουν την επίπτωσή τους στην κλιματική κρίση (π.χ. εκπομπές αερίων θερμοκηπίου), όσο μικρή ή μεγάλη κι αν είναι αυτή. Στη συνέχεια χρειάζονται σαφείς, μετρήσιμοι και αξιόπιστοι στόχοι σχετικά με τη δράση και τη στρατηγική τους για το κλίμα, που θα βοηθήσουν στην προετοιμασία (με ενέργειες) για επερχό μενους κινδύνους αλλά και στην αναγνώριση μελλοντικών ευκαιριών. Κλείνοντας, η Climate Week NYC άφησε συνολικά το (μάλλον) αισιόδοξο μήνυμα ότι ναι μεν έχουμε αγώνα μπροστά μας, αλλά έχουμε τα μέσα και μπορούμε να τα καταφέρουμε. Φαίνεται ότι το τοπίο μάλλον αλλάζει εφό σον οι ηγέτες στον χώρο των επιχειρήσεων δεσμεύονται και υπογράφουν επίσημες υποσχέσεις ότι θα αναλάβουν συλλογική δράση και θα εργα στούν από κοινού για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και

για τον δρόμο προς την κλιματική ουδετερότητα και την προστασία του κλίματος, αλλά είναι τελικά μια επείγουσα ανάγκη για

προώθηση της ειρήνης και της ενεργειακής ασφάλειας παγκοσμίως. Αυτό το κατέστησε σαφές ο καταστροφικός πόλεμος στην Ουκρανία, ο οποίος έφερε στην επιφά νεια το ζήτημα της ενεργειακής εξάρτησης από χώρες που παράγουν και εμπορεύονται ορυκτά καύσιμα και που παρουσιάζουν «κακές επιδόσεις» ως προς την κλιματική τους στρατηγική.

Πληροφορίες ότι παγώνουν οι αποκρατικοποιήσεις, Αττική Οδός, λιμάνια Της ΜάντάλένάΣ πιου

το θολό πολιτικό σκηνικό των ημερών φαίνεται ότι έχουν βυ θιστεί και οι αποκρατικοποιή σεις, με όλες τις πληροφορίες να συγκλίνουν ότι παγώνουν όλες οι ιδιωτικοποιήσεις που εκκρεμούν και μετατίθενται για μετά τις εκλογές, όπο τε και αν γίνουν. Η αρχή έγινε με το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, όταν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, αναζητώντας τη φυγή προς τα εμπρός εν μέσω των αποκαλύψεων για το σκάν δαλο των υποκλοπών, ανακοίνωσε σε τηλεοπτική συνέντευξη τη ματαίωση του διαγωνισμού, επικαλούμενος κυ ρίως εθνικούς και γεωπολιτικούς λό γους. Την ίδια όμως κατάληξη ή τουλά χιστον μία καθυστέρηση φαίνεται ότι θα έχουν και άλλα πρότζεκτ, όπως η υπόγεια αποθήκη αερίου στη θαλάσσια περιοχή της Καβάλας και η Αττική Οδός. Μπορεί οι διαγωνισμοί να μη ματαιωθούν, απλώς να παγώσουν ή να αναβληθούν, ωστόσο η αβεβαιότητα είναι μάλλον δεδομένη, καθώς το προεκλογικό κλίμα δεν διευ κολύνει τις γρήγορες εξελίξεις. Βέβαια, δεν πρόκειται για εύκολα πρό τζεκτ. Ούτε θα μπορούσε να πει κανείς ότι έπεσαν θύμα των υποκλοπών, αφού κάποια από αυτά είναι στον «πάγο» εδώ και καιρό, ενώ το καθένα παρουσιάζει τις δικές

στο πλαίσιο των μέτρων για την αντιμετώπιση της ενερ

γειακής κρίσης και του ενδεχόμενου της

πλήρους διακοπής των εισαγωγών ρω σικού αερίου, η Ελλάδα είναι μία από τα ελάχιστα κράτη-μέλη στην Ε.Ε. που δεν διαθέτει τέτοια υποδομή. Στο πλαίσιο αυτό και σε εφαρμογή του ευρωπαϊκού

Βουλγαρία,

βέβαια

το ανάλογο τίμημα. Ας σημειωθεί ότι η υπόγεια αποθήκη της Ν. Καβάλας είναι έργο που σχεδιάζεται από το 2011. Το 2018 το ΤΑΙΠΕΔ ξεκίνησε τις διαδικασί ες για την αξιοποίησή του, με την πρό σκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος να δημοσιεύεται το 2020, τα δύο επιχειρη ματικά σχήματα που προαναφέρθηκαν να υποβάλουν αρχική πρόταση και μετά η όλη διαδικασία να παγώνει. Η αιτία για την τεράστια αυτή καθυστέρηση είναι το λεγόμενο κοινωνικοποιημένο κόστος, δηλαδή το τμήμα εκείνο της επένδυσης

κρίνοντας ως υπερβολικά μεγάλο τον όγκο και την αξία των έργων, που ειση γείται ο ΔΕΣΦΑ ως Διαχειριστής του Συ στήματος, προκειμένου το αέριο της αποθήκης να κυκλοφορήσει στο σύστη μα, περιόρισε στο 50% και σε μέγιστο ποσό τα 160 εκατ. ευρώ το ποσό της ανά κτησης κόστους από τους καταναλωτές, έναντι ποσού 314 εκατ. ευρώ που υπο λογίζει ο ΔΕΣΦΑ. Στη χώρα σχεδιάζονται 5 πλωτοί σταθμοί υγροποιημένου αερίου (FSRU), ενώ ο ΔΕΣΦΑ έχει μισθώσει από το καλοκαίρι και για ένα δωδεκάμηνο μία πλωτή αποθήκη αερίου (FSU), η οποία ήδη λειτουργεί στο λιμάνι της Ρεβυθού σας. Ωστόσο η υπόγεια αποθήκη, το αέριο φυλάσσεται σε αέρια μορφή (όχι υγροποιημένο), παρέχει άλλες δυνατό τητες στο σύστημα, όπως μεγαλύτερη ευελιξία, διάρκεια αποθήκευσης κ.λπ. Λιμάνι της Αλεξανδρούπολης Η ματαίωση του εν εξελίξει διαγωνισμού, που είχε προκηρύξει το ΤΑΙΠΕΔ για την πώληση του 67% του λιμένος Αλεξαν δρούπολης, λίγες μόνον ημέρες πριν από το άνοιγμα των δεσμευτικών προ σφορών, προκάλεσε μεγάλη εντύπωση όταν ανακοινώθηκε από τον πρωθυπουρ γό. Δεν είναι λίγοι όσοι δεν πείστηκαν από τους λόγους που επικαλέστηκε ο κ. Μητσοτάκης, δηλαδή τη γεωπολιτική σημασία και την εθνική ασφάλεια, δε δομένου ότι όλα αυτά ίσχυαν και προ του διαγωνισμού. Οι φήμες στην αγορά φού ντωσαν, αποδίδοντας τη ματαίωση άλλοι σε επιχειρηματικές συγκρούσεις, που είχαν μάλιστα και πολιτικό αντίκτυπο μέσα στο σκηνικό του πρώτου δεκαημέ ρου του Νοεμβρίου, και άλλοι στον αμε ρικανικό παράγοντα. Τα δύο σχήματα που διεκδικούσαν το λιμάνι ήταν η κοι νοπραξία International Port Investments Alexandroupolis, στην οποία μετέχουν οι εταιρείες Black Summit Financial Group, η Euroports και η EFA Group-ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, και η Liberty Port Holdings, θυγατρική της Quintana Infrastacture & Development. ΛΑΡΚΟ Το ΤΑΙΠΕΔ ανακήρυξε ως προτιμητέο επενδυτή την κοινοπραξία των εταιρειών ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ - AD Holdings AG για την εκμίσθωση του δημόσιου μεταλλείου της Λάρυμνας και του μεταλλείου Λουτσίου,

τα οποία διαχειρίζεται η νικελοβιομηχα νία. Παράλληλα το Ταμείο ανακοίνωσε και την εκκίνηση της διαδικασίας εκατέ ρωθεν πλειοδοσίας εφόσον ενεργοποι ηθεί. Ωστόσο, υπάρχει η πιθανότητα τα χρόνια προβλήματα της ΛΑΡΚΟ να συ νεχιστούν. Ας σημειωθεί ότι πριν το Τα μείο ανακηρύξει τον προτιμητέο επεν δυτή είχε προηγηθεί ένσταση που κατέ θεσε η κοινοπραξία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ - AD Holding κατά του έτερου ενδιαφερόμενου, της ιρλανδικής CMI. Η ένσταση, σύμφω να με πληροφορίες, αφορούσε την εγ γυητική επιστολή των Ιρλανδών. Η κοινοπραξία των εταιριών ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ - AD Holding έχει υποβάλει οικονομική προσφορά, τόσο για τη μίσθωση του ερ γοστασίου της ΛΑΡΚΟ στον διαγωνισμό

ΤΑΙΠΕΔ όσο και για τα μεταλλευτικά

που πωλεί ο Ειδικός Διαχει

της ΛΑΡΚΟ. Και για τους δύο δι αγωνισμούς το τίμημα που πρόσφερε η κοινοπραξία ήταν 5 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων το μεγαλύτερο ποσό αφορά τη μίσθωση του εργοστασίου. Από την άλλη

πλευρά, η οικονομική προσφορά της CMI αφορούσε μόνον τα μεταλλευτικά δικαι ώματα με τίμημα 1,5 εκατ. ευρώ. Ο δια γωνισμός προβλέπει έναν νικητή και για τα δύο περιουσιακά στοιχεία, πράγμα που θα οδηγούσε κανονικά την CMI να

κάνει προσφορά και για το μίσθωμα του εργοστασίου, με τον μοναδικό πλειοδό τη να αναδεικνύεται μέσα από τις βελτι ωτικές προσφορές. Τώρα, ο χρόνος θα δείξει αν θα υπάρξουν βελτιωτικές προ σφορές. Από την άλλη πλευρά, οι πωλη τές επείγονται για να ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός, καθώς η όποια καθυστέ ρηση επιβαρύνει τα τεράστια προβλήμα τα της ΛΑΡΚΟ, όπως είναι η ανάκτηση των 136 εκατ. ευρώ (συν τους τόκους) που έχει επιβάλει το Ευρωπαϊκό Δικα στήριο και τα ποσά που καταβάλλει το Δημόσιο για την κάλυψη των ελλειμμά των, περί τα 80 εκατ. ευρώ ετησίως. Αττική Οδός Το μοντέλο δημοπράτησης για τη νέα 25ετή σύμβαση παραχώρησης της Αττι κής Οδού είναι το άλλο μεγάλο πρότζε κτ που συνδέεται με τις κυβερνητικές αποφάσεις και το οποίο ενδεχομένως να κρίνει και τις εξελίξεις για τα διάφορα έργα επέκτασης του οδικού άξονα. Δεν είναι λίγοι όσοι εκτιμούν ότι δεν μπορεί να τρέχουν παράλληλα όλοι οι διαγωνι σμοί, δηλαδή της παραχώρησης του υφιστάμενου έργου και των επεκτάσεων ή ορισμένων εξ αυτών. Το ζητούμενο είναι πότε θα ξεκαθαρίσει το τοπίο, πριν ή μετά τις εκλογές.

περισσότερο από 1,5°C,

Εξωτερικών των Νήσων

το 2015, θα ήταν σαν να υπογράφατε τη θανατική καταδίκη μικρών, με χαμηλό υψόμετρο χωρών όπως η δική του. Προς μεγάλη έκπληξη, οι μεγάλες χώρες που συναντήθηκαν στο Παρίσι εκείνη τη χρονιά, στη διάσκεψη για το κλίμα, όπως αυτή που θα ξεκινήσει στην Αίγυπτο, απο δέχτηκαν το επιχείρημά του. Με τη συμφωνία του Παρισιού κατοχύρωσαν

συντονίσουν τις προσπάθειες των χωρών τους για τον περιορισμό των εκ πομπών αερίων του θερμοκηπίου. Κανείς, όμως, δεν θυμήθηκε να το πει στο εκτελεστικό από σπασμα. Οι ίδιες χώρες που υπέγραψαν με ευλάβεια τη συμ φωνία του Παρισιού δεν μείωσαν αρκετά τις εκπομπές τους για να επιτύχουν τους στόχους της. Στην πραγματικότητα, οι παγκόσμιες εκπομπές εξακολουθούν να αυξάνονται. Ο κό σμος είναι ήδη περίπου 1,2°C πιο ζεστός από ό,τι ήταν στην προβιομηχανική εποχή. Δεδομένης της μόνιμης επίδρασης των αερίων του

Υπάρχει ακόμα ελπίδα ότι η υπέρβαση του ορίου μπορεί να μην είναι πολύ μεγάλη και μπορεί να είναι μόνο προσωρινή, αλλά ακόμη και αυτές οι εικασίες, που προσφέρουν κάποια παρηγοριά, γίνονται όλο και λιγότερο πιθανές. Οι συνέπειες της παγκόσμιας αποτυχίας να περιοριστούν οι εκπομπές είναι καταστροφικές, και όχι μόνο για τις κοραλ λιογενείς ατόλες του Ειρηνικού. Οι κλιματικές καταστροφές πολλαπλασιάζονται: από το Πακιστάν, μεγάλο μέρος του οποίου πλημμύρισε από τον ασυνήθιστα έντονο μουσώνα του φετινού καλοκαιριού, μέχρι τη Φλόριντα, η οποία τον Σεπτέμβριο υπέστη τον πιο θανατηφόρο τυφώνα από το 1935. Ακόμη και λιγότερο θανατηφόρες καιρικές στρεβλώσεις, όπως ο αναπάντεχος καύσωνας που έπληξε την Ευρώπη το καλοκαίρι, μπορούν να προκαλέσουν τεράστια οικονομική ζημιά, εμποδίζοντας τις μεταφορές, καταστρέφοντας τις υπο δομές και μειώνοντας την παραγωγικότητα. Η απάντηση σε όλα αυτά πρέπει να εμπεριέχει κάποια δόση ρεαλισμού. Πολλοί ακτιβιστές διστάζουν να παραδεχτούν ότι ο 1,5°C είναι χαμένη υπόθεση. Αλλά η αποτυχία να επιτευ χθεί ο στόχος επιτείνει τα λάθη που έγιναν στο Παρίσι, όταν

κάποιο από τον έλεγχο της ενεργειακής πολιτικής. Από την πλευρά των χορηγών, θα περιλαμβάνει την εστίαση των δα πανών σε προγράμματα που συγκεντρώνουν ιδιωτικά κεφά λαια, όπως η αποζημίωση των επενδυτών έναντι πολιτικών και κανονιστικών κινδύνων, η ανάληψη μετοχών σε ιδιωτι κά έργα και συμφωνία να απορροφήσουν τις πρώτες ζημιές εάν τα πράγματα πάνε στραβά. Θα πρέπει να κάνουν πράγ ματα που δεν τους αρέσουν, όπως να βοηθήσουν τις φτωχό τερες χώρες να κλείσουν εργοστάσια που χρησιμοποιούν άνθρακα. Αλλά χωρίς συμβιβασμούς και από τις δύο πλευρές, ο κόσμος θα «μπει στον φούρνο». Η δεύτερη σκληρή αλήθεια είναι ότι τα ορυκτά καύσιμα δεν πρόκειται να εγκαταλειφθούν εν μία νυκτί. Η Ευρώπη προ σπαθεί να δημιουργήσει εγκαταστάσεις εισαγωγής φυσικού αερίου, έχοντας χάσει την πρόσβαση στις ρωσικές προμήθει ες, ακριβώς επειδή δεν μπορεί να βρει καμία άμεση εναλλα κτική λύση. Για ορισμένες φτωχότερες χώρες, οι επενδύσεις στο φυσικό αέριο, σε συνδυασμό με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, εξακολουθούν να είναι απαραίτητες. Για αυτές τις χώρες είναι επίσης ηθικό πρόσταγμα η αρωγή σε όσο το δυ νατό περισσότερους πολίτες για πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια για να βελτιώσουν το βιοτικό τους επίπεδο. Η τρίτη αλήθεια είναι ότι επειδή θα χαθεί ο στόχος 1,5°C, πρέπει να γίνουν μεγαλύτερες προσπάθειες προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Η προσαρμογή ήταν πάντα το παρα μελημένο παραπαίδι της κλιματικής πολιτικής, το οποίο δεν εμπιστεύονται οι ακτιβιστές θεωρώντας το μέσο απόσπασης της προσοχής από τη μείωση των εκπομπών ή, χειρότερα, ως δικαιολογία για να μη γίνουν περικοπές. Αλλά όπως και να έχει, ο κόσμος τώρα αντιμετωπίζει περισσότερες πλημμύρες, ξηρασίες, καταιγίδες και πυρκαγιές. Ειδικά για τις αναπτυσ σόμενες χώρες, αλλά και για τις πλούσιες, η προετοιμασία για αυτές τις καταστροφές είναι ζήτημα ζωής και θανάτου. Ευτυχώς, όπως υποστηρίζει η ειδική έκθεση, πολλές προσαρ μογές είναι προσιτές. Μπορεί να είναι τόσο απλό όσο να παρέχουμε στους αγρότες πιο ανθεκτικά στελέχη καλλιερ γειών και να στέλνουμε προειδοποιήσεις για κυκλώνες σε ανθρώπους που θα βρεθούν στην πορεία τους. Ακόμη καλύ τερα, τέτοια μέτρα τείνουν να έχουν πρόσθετα οφέλη πέρα από το να βοηθούν τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή. Αυτός είναι τομέας όπου ακόμη και λίγη βοήθεια από πλούσιες χώρες μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυ πο. Ωστόσο, δεν δίνουν τα χρήματα που έχουν υποσχεθεί για να βοηθήσουν τους φτωχότερους να προσαρμοστούν.

είναι άδικο. Γιατί θα πρέπει οι φτωχοί αγρότες στην Αφρική, που δεν έχουν κάνει σχεδόν τίποτα για να

αλυσιδωτές αντι δράσεις. Ο τότε

FIFA Τζουλς Ρίμετ αποφάσισε να δημιουργήσει

τον θεσμό ήθελε

συμμετέχουν

και το μοναδικό που

ηπείρου. Μάλιστα, το πρώτο

αγώνες. Ο Ρίμετ όρισε την Ουρουγουάη ως τη χώρα διοργάνωσης, κα θώς στους δύο τελευταίους Ολυμπιακούς είχε κερδίσει το χρυσό μετάλλιο ισάριθμες φορές. Οι ευρωπαϊκές χώρες δεν δέχθηκαν με εγκαρδιότητα τη συγκεκριμένη απόφαση. Μάλι στα, σε συνδυασμό και με την αμφιβολία των ποδοσφαιριστών από την Ευρώπη καμία χώρα δεν δέχθηκε αρχικά να συμμε

τάσχει στο πρώτο Μουντιάλ. Οι αθλητές φοβούνταν για τις καθημερινές δουλειές τους, ενώ για τις ευρωπαϊκές χώρες ένα τέτοιο ταξίδι φάνταζε υπερβολικά δαπανηρό. Η αλλαγή και η αρχή Καθώς πλησίαζε η ημερομηνία διεξαγωγής του τουρνουά και καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν δεχόταν να πάρει μέρος, η Ουρου γουάη αποφάσισε να καλύψει μέρος των εξόδων, ώστε το Μουντιάλ να αποκτήσει μεγαλύτερη αίγλη στο παγκόσμιο στερέωμα. Ο Ρίμετ κατάφερε να πείσει μερικά έθνη να πραγ ματοποιήσουν το μεγάλο ταξίδι. Το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ρου μανία και η Γιουγκοσλαβία ήταν οι μοναδικές χώρες από την Ευρώπη που τελικά συμμετείχαν στο πρώτο Παγκόσμιο Πρω τάθλημα Ποδοσφαίρου. Μάλιστα, ο βασιλιάς της Ρουμανίας, Κάρολος, έδωσε τρεις μήνες άδεια στους ποδοσφαιριστές της χώρας του, ενώ εγγυήθηκε ο ίδιος πως οι δουλειές τους θα τους περιμένουν όταν γυρίσουν. Οι περισσότερες από τις με γάλες δυνάμεις της γηραιάς ηπείρου, όμως, δεν πείστηκαν από τον Ρίμετ να παρευρεθούν στις 13 Ιουλίου του 1930 στο Μοντεβιδέο.Ο πρώτος αγώνας για το Παγκόσμιο Κύπελλο πραγματοποιήθηκε με αντιπάλους Γαλλία και Μεξικό. Η συνέχεια είναι λίγο πολύ γνωστή...

BUSINESS ENERGY

Τότε θα μάθουμε τον νικητή και σε ποιο μοντέλο θα παραδώσει το βραβείο το Hyundai Tucson ως Αυτοκίνητο της Χρονιάς 2022. Ο θεσμός «Αυτοκίνητο της Χρονιάς για την Ελλά δα» ξεκίνησε το 2007 και από τότε κάθε χρόνο βραβεύεται το αυτοκίνητο το οποίο τα μέλη του θεσμού θεωρούν πως έχει ξεχωρίσει ανάμεσα στα καινούργια που πρωτοκυκλοφόρησαν στους ελ ληνικούς δρόμους.

περίπου στη μέση της απόστασης μεταξύ του router και των χώρων που θέλετε να καλύψετε και αυτό ενισχύει και

σήμα WiFi στις συσκευές σας, με ταχύτητες έως 3.000 Mbps. Προφανώς υποστηρίζει το νεότερο πρωτόκολλο WiFi 6 για το βέλτιστο αποτέλεσμα με νέες αλλά και παλιότερες συσκευές, αλλά υποστη ρίζει και τις τεχνολογίες Mesh WiFi και τα πρωτόκολλα ασφάλειας WPA2/ WPA3 για να έχετε την καλύτερη δυνατή εμπειρία χρήσης, χωρίς να ανη συχείτε για επιτήδειους που θα προσπαθήσουν

aNKer eufy robovac X8 Hybrid Έξυπνο σπίτι χωρίς ρομποτική σκούπα δεν υπάρχει, πλέον! Οι ρομποτικές σκούπες κυριολεκτικά μάς έχουν «λύσει τα χέρια» τα τελευταία χρόνια, αφού «σκανάρουν» τον χώρο του σπιτιού και αναλαμβάνουν μόνες τους τον καθαρισμό του, ακόμα και το σφουγγάρισμα, όσο εμείς λείπουμε! Μοντέλα όπως η νέα RoboVac X8 Hybrid της Anker είναι ιδιαίτερα προηγμένα και ελέγχονται φυσικά από το smartphone μας, οπότε τα ενεργοποιείτε όποτε εσείς θέλετε ή προγραμματίζετε τις ώρες και τις ημέρες της εβδομάδας που θέλετε να καθαρίσουν. Έχει ισχύ αναρρόφησης 4000 Pa, διαθέτει mode σφουγγαρίσματος με ειδικό, ενσωματωμέ νο πανάκι και οι αισθητήρες τής επιτρέπουν να πλοηγηθεί

θόρυβος

ξεπερνά τα 60db, καθιστώντας την μια από τις σχετικά αθόρυβες προτάσεις της αγοράς, στην κατηγορία ισχύος που βρίσκεται. Xiaomi Mi Home 360 2K iP camera Αν οι ρομποτικές σκούπες είναι το πρώτο πράγμα που σκέφτεστε για το έξυπνο σπίτι σας, μια connected IP camera σίγουρα είναι το δεύτερο, αν δεν έχετε ήδη. Οι κάμερες αυτές πλέον είναι πάμφθηνες, ακόμα και για 2K ανάλυση όπως το εν λόγω μοντέλο της Xiaomi, και μπορούν να σας σώσουν από πολύ δυσά ρεστες καταστάσεις. Ωστόσο, έχουν και μια δεύτερη, πολύ μεγάλη χρησιμότητα για τους γονείς, αφού μπορούν να υποκαταστήσουν σε μεγάλο βαθμό την «baby» κάμερά σας αλ λά και γενικά να σας βοηθούν να παρακο λουθείτε τι κάνουν τα παιδιά στο σπίτι όταν λείπετε! Η νέα Mi Home 360 της Xiaomi τοπο θετείται επιτραπέζια ή επιτοίχια, είναι διακρι τική και βλέπει τα πάντα σε ανάλυση 2K, ακό μα και σε πλήρες σκοτάδι! Σας στέλνει άμεσα ειδοποίηση στο κινητό αν ανιχνεύσει κίνηση, έχει μικρόφωνο και μεγάφωνο για αμφίδρομη επικοινωνία με τον χώρο σας

realme 9 Pro+ 5G Όσο έξυπνο κι αν είναι το σπίτι ή το γραφείο σας, μόνο ένα είναι το «κλει δί» για να το ελέγχετε από όπου κι αν βρίσκεστε: Το smartphone σας! Το smartphone είναι το επίκεντρο κάθε smarthome, το «κέντρο ελέγχου» αν προτιμάτε, και άρα μια ποιοτική πρό ταση με καλό connectivity και hardware είναι αυτό που χρειάζεστε. Το Realme 9 Pro+ 5G αποτελεί μια από τις νεότερες και ανώτερες mid-range προτάσεις της δημοφιλούς εταιρείας, υποστηρίζει 5G δίκτυα προφανώς, αλλά και WiFi 6, για να συ νεργάζεται άψογα με το δίκτυο του σπιτιού σας. Η Super AMOLED οθόνη του είναι απολαυστική και μάλιστα διαθέτει ακόμα και δυνατότητα μέτρησης των καρδιακών παλμών σας, απλώς ακουμπώντας την! Τρέχει Android 12, με 6GB RAM, 128GB αποθηκευτικού χώρου και ισχυρό Dimensity 920 επεξεργαστή, με μια τριπλή κάμερα με κύριο αισθητήρα 50MP για εξαιρετικές λήψεις φωτογραφιών και video (χάρη και στην οπτική σταθε ροποίηση εικόνας που διαθέτει). Το πακέτο ολοκληρώνουν τα stereo ηχεία

ο Διοικητικό Συμβούλιο της ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ (ΕΛ ΛΑΣ) Α.Ε. κατά τη συνεδρίασή του της 7ης Νοεμβρίου 2022 αποφάσισε τη διανομή προ σωρινού μερίσματος μικτού ποσού ευρώ 0,40 ανά μετοχή έναντι του καταβλητέου μερίσματος χρήσης 2022. Κατά την ίδια συνεδρίαση, το Διοικητικό Συμ βούλιο όρισε τις ημερομηνίες αποκοπής δικαιώμα τος, αρχείου δικαιούχων και έναρξης καταβολής του προσωρινού μερίσματος χρήσης 2022, οι οποί ες έχουν ως ακολούθως: Αποκοπή δικαιώματος προσωρινού μερίσματος χρήσης 2022: Δευτέρα 21 Νοεμβρίου 2022 (δηλαδή μετά τη 18η Νοεμβρίου 2022 που σηματοδοτεί την ημερομηνία λήξης των Συμβολαίων Μελλοντικής Εκπλήρωσης επί του δείκτη FTSE/ΧΑ LARGE CAP στον οποίο συμπεριλαμβάνεται η εταιρεία). Δικαιούχοι προσωρινού μερίσματος χρήσης 2022: Οι μέτοχοι της εταιρείας που είναι εγγεγραμμένοι στα αρχεία του ΣΑΤ της Τρίτης 22 Νοεμβρίου 2022 (record date). Έναρξη πληρωμής προσωρινού μερίσματος χρήσης 2022: Παρασκευή 25 Νοεμβρίου 2022.

Γία τα CryPto Βουτιά κάνουν οι τιμές των κρυπτονομισμάτων, με την τιμή του Bitcoin να πέφτει 5% και να βρίσκεται σταθερά κάτω από το όριο των 20.000 δολαρίων.Η καθοδική τάση φαίνεται να είναι σε ευθυγράμμιση με το ασταθές κλίμα στην αγορά κρυπτονομισμά των, που προκαλείται από τα χαμηλά επιτόκια και τον αυξανόμενο πληθωρισμό. Το πιο διάσημο ψηφιακό νόμισμα στον κόσμο έχει χάσει τη μισή αξία του από τον Μάρτιο, εν μέσω ευρύτερου κραχ στην αγορά των crypto.

τα δυο σΧηΜατα Τα δύο σχήματα που είχαν προκριθεί στη δεύτερη και τελευταία φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας ήταν η κοινοπραξία International Port Investments Alexandroupolis, η οποία απαρτίζεται από τις εταιρείες Black Summit Financial Group - Euroports - EFA Group και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, και η Liberty Port Holdings Μονοπρό σωπη Α.Ε., θυγατρική της Quintana Infrastructure & Development. Το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, που προσέλκυσε το ενδιαφέρον των Αμερικανών χάρη στη γεωστρατηγικής σημασίας θέση του, ως ο μοναδικός μεγάλος λιμένας της Θράκης, θεωρείται ο σπουδαιότε ρος εμπορικός κόμβος της περιοχής, αφού δέχεται επι βατηγά, εμπορικά, αλιευτικά και τουριστικά σκάφη. Ενισχυτικά στον ρόλο του συγκεκριμένου λιμανιού λειτουργεί και το γεγονός ότι το σιδηροδρομικό δίκτυο της Περιφέρειας συνδέεται με το λιμάνι της Αλεξαν δρούπολης και ως εκ τούτου υπάρχει η δυνατότητα φορτοεκφόρτωσης εμπορευμάτων από πλοία σε βαγό νια και αντίστροφα, σε δύο προβλήτες. ατου Στα ατού του λιμανιού συγκαταλέγονται η σύνδεσή του με την Εγνατία Οδό και τον σιδηροδρομικό άξο να προς Θεσσαλονίκη, αλλά και η γειτνίασή του με τον Διαδριατικό Αγωγό Φυσικού Αερίου (TAp). Ως σημαντικό πλεονέκτημα λειτουργεί, μάλιστα, και το γεγονός ότι το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης αποτε λεί επίκεντρο των σχεδίων για τις εισαγωγές υγρο ποιημένου φυσικού αερίου στη Βαλκανική μέσω της προωθούμενης κατασκευής πλωτού σταθμού αερι οποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). λαρΚο Περνούν οι μέρες μετά το άνοιγμα των οικονομικών προ σφορών και ακόμη εκκρεμεί

στο ηνώΜένο Βασίλέίο

Mytilineos, μέσω του Τομέα Ανάπτυξης Ανανεώσιμων Πηγών & Αποθήκευσης Ενέργειας (RSD), ανακοινώνει ένα νέο χαρτοφυλάκιο έργων αποθήκευσης ενέργειας, συνο λικής ισχύος 367,5MW, για τον επί σειρά ετών επιχειρημα τικό εταίρο Gresham House στο Ηνωμένο Βασίλειο. Συγκε κριμένα, το χαρτοφυ λάκιο περιλαμβάνει τη μελέτη, προμήθεια, κατασκευή (EpC) Συ στημάτων Αποθήκευ σης Ενέργειας με Μπα ταρία (BESS) και απο τελείται από επτά νέα

έργα: Stairfoot, 40 MW, York, 50 MW, Elland, 50 MW, Elland 2, 100 MW, Wilsden, 87 MW, Cleator, 11,2 MW, Glassenbury, 29,3 MW. Σύνολο: 367,5 MW. Τα έργα βρίσκονται ήδη σε διάφορα στάδια υλοποίησης, ενώ ανα μένεται να τεθούν σε εμπορική λειτουργία (COD) σταδιακά έως τα τέλη του 2023.

MorGaN StaNley Καί Χ.α. Εντός των ημερών, όπως αναφέρουν πηγές από το Χρηματι στήριο της Αθήνας, θα έχει καταρτιστεί η λίστα ως προς το ποιες εταιρείες θα μετέχουν στο roadshow που διοργανώνει η Morgan Stanley στις 28 και 29 Νοεμβρίου στο Λονδίνο. Αναμένεται οριστικοποίηση και το τελικό ΟΚ από κάποιες εισηγμένες που θα μετέχουν στην εκδήλωση, ενώ άλλες πληροφορίες αναφέ ρουν ότι δεν θα συμμετάσχουν μόνο εταιρείες από τη λεγόμε νη μεγάλη κεφαλαιοποίηση του FTSE, αλλά και από μικρότερες κεφαλαιοποιήσεις. Όπως έχει γράψει από τον Σεπτέμβριο το

και διεθνών επενδυτικών funds, καθώς επίσης συζητήσεις σε πάνελ, πα ρουσιάσεις και εκδηλώσεις δικτύωσης. Σημειώνεται ότι συνή θως η εν λόγω εκδήλωση, που πραγματοποιείται στο Λονδίνο αυτή την εποχή κάθε χρόνο από το… 2005, διοργανωνόταν από κοινού με το Bloomberg. Και μια λεπτομέρεια, η φετινή εκδήλωση θα είναι κλειστή για τους δημοσιογράφους…

Σ

τα 5,4 δισ. ευρώ ανέρχεται η αξία των χαρτοφυλα κίων που κρατούν οι επενδυτές, στην πλειονότητά τους offshore εταιρείες, από την Κύπρο. Η Κύπρος, με άλλα λόγια, αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο επενδυτή στο Χ.Α., με συμμετοχή στην κεφαλαιοποίηση της αγοράς 15,63%. Τη μεγαλύτερη θέση στο Χ.Α. έχουν οι ΗΠΑ με 18,73% (ή 6,48 δισ. ευρώ) επί της συνολικής κεφαλαιο ποίησης, θέση η οποία εμφανίζεται αυξημένη σχεδόν κατά 0,5% από τον Σεπτέμβριο. Μετά την Κύπρο ακολουθεί η Ολλανδία με 14,25%, η Γερμανία με 10,65% και το Λουξεμβούργο με 10,4%. Στην έκτη θέση των με γαλύτερων ξένων επενδυτών στο Χ.Α. έρχεται το Ηνωμένο Βασίλειο με 5,06%, ως αποτέλεσμα του Brexit, χάνοντας την πρωτοκαθεδρία που είχε στο Χ.Α. στο παρελθόν, αφού πολλοί ξένοι οίκοι άλ λαξαν έδρα με κατεύθυνση τη Γερμανία, όπως σχολίαζαν χρηματιστηριακές πηγές. Για τον Οκτώ βριο, πάντως, οι Αλλοδαποί Δικαιούχοι Μερίδων πραγματοποίησαν εισροές ύψους 12,72 εκατ. ευρώ, σε αντίθεση με τους Ημεδαπούς Δικαιούχους Μερίδων οι οποίοι πραγματοποίησαν

ως καθαροί

κι αν οι Έλληνες επενδυτές εμφανίζονται

μη συμμετέχουν ενεργά στην αγορά, οι ξένοι είναι αυτοί που βγάζουν τα… κάστανα από τη φωτιά και συντηρούν στο Χ.Α. το μομέντουμ και την προ οπτική. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία του Αποθετηρίου, από την αρχή του χρόνου μέχρι και σήμερα οι ξένοι επενδυτές εμφανίζονται ως καθαροί αγοραστές με περισσότερα από 24,4 εκατ. ευρώ. Αυτό, όταν στα ξένα Χρηματιστήρια το 2022 έχουν έρθει τα πάνω κάτω με συνεχείς ρευστοποιήσεις,

μείωση θέσεων και εκροές κεφαλαίων.Μόνο οι ιδιώτες επενδυτές της αλλοδαπής εμφανίζονται με καθαρές εισρο ές 74,2 εκατ. ευρώ και τα ξένα ασφαλιστικά ταμεία με 38,8 εκατ. ευρώ. Η μεγάλη ζημιά έγινε από τα funds, όπως άλ λωστε και στις άλλες μεγάλες διεθνείς αγορές. Τα ξένα funds, λοιπόν, ξεπούλησαν ελληνικές θέσεις τους σε μετοχές αξί ας 104,4 εκατ. ευρώ και οι εταιρείες ειδικού σκοπού από το εξωτερικό 154,1 εκατ. ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, όμως, στην τελική γραμμή μέχρι και τον Οκτώβριο οι αγοραστές ήταν αυτοί που επικράτησαν. Η κατανομή της Αξίας Χαρτοφυλακίου των Δικαι ούχων Μερίδων διαμορφώθηκε στο 63,63% για τους Αλλοδαπούς Δικαιούχους Μερίδων και στο 36,37% για τους Ημεδαπούς. Οι χώρες με τη μεγα λύτερη αξία χαρτοφυλακίου (μερίδες πελάτη) για τον μήνα ήταν οι ΗΠΑ με αξία συνολικού χαρτο φυλακίου 6,48 δισ. ευρώ, η Κύπρος με αξία χαρ τοφυλακίου 5,40 δισ. ευρώ και η Ολλανδία με αξία χαρτοφυλακίου 4,93 δισ. ευρώ. Οι Αλλοδαποί Δικαιούχοι Μερίδων πραγματοποίησαν το 52,8% των συνο λικών συναλλαγών (αγορές & πωλήσεις) τον Οκτώβριο 2022 (σε σχέση με το 55,4% τον προηγούμενο μήνα), ενώ οι Ημε δαποί Δικαιούχοι Μερίδων πραγματοποίησαν το 47,2% των συναλλαγών, σε σχέση με το 44,6% τον προηγούμενο μήνα. Τον Οκτώβριο ο αριθμός των ενεργών μερίδων, αυτών δη λαδή που έκαναν έστω μία πράξη, αγορά ή πώληση μέσα στον μήνα περιορίστηκε στις 15.635. Το νούμερο αυτό μεταφράζεται σε κάπου 820 κωδικούς ανά συνεδρίαση, δηλαδή καθημερινά ο μέσος όρος των επεν δυτών που δραστηριοποιούνται ανέρχεται στα 820 άτομα! Τον Φεβρουάριο του 2022 ο αριθμός αυτός ήταν στις 31.533 μερίδες ή ο διπλάσιος αριθμός από αυτόν του Οκτωβρίου.