Business Energy ESG 3

12 ESG

Tα κριτήρια που διευκολύνουν

την πρόσβαση

σε χρηματοδό-

τηση

Όλες οι επιχειρήσεις

της Ευρώπης, ανεξαρτήτου μεγέθους

και προέλευσης, θα

πρέπει έως το 2029

να ελέγχονται για τις

επιπτώσεις τους στο

περιβάλλον και τον

άνθρωπο.

plus

Εκδότης: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜOTORI ΕΠΕ

Διευθυντής Σύνταξης: Σταύρος Χαρίτος

Σύμβουλος Έκδοσης: Αγγελική Μαρίνου

Σύμβουλος επικοινωνίας & διαφήμισης: Λήδα Θωμάκου

Ατελιέ: Αλίκη Χατζημιχαήλ

Εκδόσεις Μotori ΕΠΕ

Δημ. Σούτσου 24Α, 11521 Αθήνα, Τηλ: 2106400281

info@businessenergy.gr

ΕΚΤΥΠΩΣΗ: ΚΑΜΠΥΛΗ ΑΕ

24

ΟικΟνΟμικΟ

ΦΟρΟυμ

ΔελΦών 2023

Το πρώτο με

μειωμένο περιβαλλοντικό

αποτύπωμα

Ως χρυσός χορηγός, η Polygreen θα τοποθετήσει στους χώρους του

Φόρουμ ειδικούς κάδους

διαχωρισμού, συλλογής

και καταμέτρησης υλι-

κών προς ανακύκλωση.

30

υΓειΑ

36

ελιΑμεΠ

Το καύσιμο του

μέλλοντος:

Σχέδιο για μια

Mεσογειακή

To ΥΓΕΙΑ κέρδισε επάξια μια

θέση ανάμεσα στις κορυφαίες 35 «The Most Sustainable Companies in Greece 2023», στο πλαίσιο της δημοσίευσης των ετήσιων αποτελεσμάτων αξιολόγησης των

επιχειρηματικών επιδόσεων στη βιώσιμη ανάπτυξη με βάση τα κριτήρια ESG, η οποία ανακοινώθηκε από το Quality Net Foundation.

αγορά καθαρού

υδρογόνου

Η απανθρακοποίηση

της παγκόσμιας οι-

κονομίας αποτελεί

θεμελιώδη πρόκληση του 21ού αιώνα.

62 ΑΠΟθΗκευΣΗ ΑνθρΑκΑ

για την αποθήκευση

Γιατί διχάζονται κυβερνήσεις και τεχνοκράτες Η τεχνολογία δέσμευσης άνθρακα θεωρείται συχνά ως πηγή ελπίδας για τη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, που αποτυπώνεται κυρίως στα κλιματικά σχέδια των χωρών

Ανάμεσα στις 35 πιο βιώσιμες εταιρείες της Ελλάδας

πόλεμος που διεξάγεται στην

Ουκρανία έφερε την Ευρώπη, την Ελλάδα, τα νοικοκυριά σε

κάθε άκρη της Γηραιάς Ηπείρου, τις επιχειρήσεις, που αποτελούν

την ραχοκοκαλιά της ενώπιον

μίας νέας πραγματικότητας: Την εξοικονόμηση ενέργειας, χρήσιμης όμως, για να

κινηθεί η οικονομία. Το σοκ δεν έχει ξεπεραστεί ακόμα, αφού οικονομίες, όπως η Ελληνική, εξακολουθεί να πριμοδοτεί την παραγωγική λειτουργία και ταυτόχρονα οι επιχειρήσεις καλούνται να δανειστούν με νέους όρους και υπό νέα χρηματοδοτικά καθεστώτα πληρώντας στο ακέραιο περιβαλλοντικούς όρους που συνδέονται με την ανάπτυξή τους,

το μέλλον τους. Το ESG μας αφορά όλους. Από την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη μέχρι τους κάδους ανακύκλωσης που θα πρέπει να έχει το κάθε νοικοκυριό στο σπίτι του.

Μία νέα οικονομία έχει γεννηθεί.

Ο στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για κλιματική ουδετερότητα ως το 2050 συνδέεται με πρόβλεψη για κινητοποίηση επενδύσεων ύψους τουλάχιστον €1 τρισ. Στο πλαίσιο αυτό, αναγνωρίζεται ήδη ως σημαντική η συμβολή του ιδιωτικού τομέα. Παράλληλα, η ενίσχυση της διαφάνειας και των κανόνων εταιρικής διακυβέρνησης, μέσα από την απλούστευση, τον εκσυγχρονισμό και την αναδιάρθρωση του εταιρικού δικαίου είναι κρίσιμος πυλώνας του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και της δυνατότητας

ESG: Μια νέα οικονοΜια έχέι γέννηθέι,

των επιχειρήσεων να μπορούν να αξιοποιούν χρηματοδοτικές και επενδυτικές ευκαιρίες και να διατηρήσουν ή να επεκτείνουν το πελατολόγιό τους. Η δημοσιοποίηση πληροφοριών σχετικά με τη στρατηγική και τις επιδόσεις τους στους τρεις πυλώνες «Περιβάλλον», «Κοινωνία» και «Διακυβέρνηση» (ESG) αποτελεί εδώ και καιρό βέλτιστη πρακτική για τις επιχειρήσεις, αλλά είναι πλέον απαίτηση καινούργιας νομοθεσίας όπως η Corporate Sustainable Reporting Directive, αφετέρου ένα ουσιαστικό μέσο αξιολόγησης για εφοδιαστικές αλυσίδες και από χρηματοδοτικούς οργανισμούς. Η επένδυση στην ενσωμάτωση στόχων και πρακτικών ESG, δημιουργεί προστιθέμενη αξία στις επιχει-

ρήσεις ενισχύει τη φήμη και τη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ επιχείρησης, πελατών, εργατικού δυναμικού, κοινωνίας, και των ενδιαφερόμενων μερών ευρύτερα. Τα πάντα έχουν αλλάξει. Τα κριτήρια ESG που εισάγονται σαν προαπαιτούμενα για επενδύσεις, χρηματοδοτήσεις και για εφοδιαστικές αλυσίδες από τις αγορές. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, το επενδυτικό σχέδιο ύψους τουλάχιστον €1 τρισ. για την επόμενη δεκαετία, ευθυγραμμισμένο με τη Συμφωνία του Παρισιού και τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, μπορεί να ενισχύσει την Ελλάδα και την ελληνική παραγωγή. Εφόσον υλοποιηθεί αποτελεσματικά, θα συμβάλει στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα και την οικονομική και κοινωνική ευημερία. Είναι ωστόσο κρίσιμο, να διασφαλιστεί η

αλλα υπαρχέι συνέιδηση;

ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων που θα αναλάβουν το επιπλέον κόστος της μετάβασης στην πράσινη οικονομία. Η επίτευξη του ευρωπαϊκού στόχου συναρτάται απόλυτα από την επίτευξη επιμέρους στόχων για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (ΑτΘ), την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής (προσαρμογή), τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία, την ενεργειακή αποδοτικότητα με έμφαση στις μεταφορές και τα κτίρια, τη μεταστροφή σε βιώσιμα συστήματα τροφίμων με έμφαση στην μείωση αποβλήτων, την προστασία της βιοποικιλότητας, αλλά και την ενσωμάτωση των αρχών βιώσιμης ανάπτυξης στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, στην ολιστική διαχείριση επιχειρηματικού ρίσκου, στην πρόσβαση στην χρηματοδότηση και στη διερεύνηση νέων αγορών και ευκαιριών.

Παγκόσμια Ημέρα Πέριβαλλόντόσ

H CoSMotE συΜβαλλέι σηΜαντικα

•Εξοικονόμηση31τόνωνπλαστικώναπό ανακατασκευή195.500συσκευώντερματικού εξοπλισμού

•Συλλογή&Ανακύκλωση21τόνωνκινητών συσκευών

•Βιώσιμεςσυσκευασίεςσεσυσκευές

επωνυμίαςCOSMOTE

•Δράση#zeroplastic,γιακατάργησητων πλαστικώνμιαςχρήσηςκαιτηςπλαστικής σακούλαςσεκτίρια καικαταστήματατουΟμίλου

φετινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος (5 Ιουνίου) με θέμα την καταπολέμηση της πλαστικής ρύπανσης υπενθυμίζει σε όλους, όχι μόνο την επείγουσα κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο πλανήτης, αλλά και την ανάγκη επιτάχυνσης των σχετικών δράσεων για την προστασία του. Στην κοινή προσπάθεια κατά της πλαστικής ρύπανσης η COSMOTE

συμβάλλει σημαντικά, με σειρά πρωτοβουλιών. Ακολουθώντας συγκεκριμένη στρατηγική για τη μείωση του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος, και αξιοποιώντας το μοντέλο

της κυκλικής οικονομίας, η COSMOTEενισχύει συνεχώς τις δράσεις της.

Ειδικά για τη μείωση της πλαστικής ρύπανσης, η COSMOTEεστιάζειστη μείωση ή και κατάργηση της χρήσης πλαστικών, στην υπεύθυνη διαχείρισητων πλαστικών αποβλήτων μέσω προγραμμάτων ανακύκλωσης, καθώς και στη συνεργασία με σημαντικούς φορείς για την προστασία του περιβάλλοντος.Στο πλαίσιο αυτό, το 2022 η COSMOTE: Εξοικονόμησε 31 τόνους πλαστικού από την ανακατασκευή περισσοτέρων από 195.500 τεμαχίων τερματικού εξοπλισμού (routers, modems, δρομολογητές, και αποκωδικο-

στη Μέιωση τησ πλαστικησ ρυπανσησ

ποιητές τηλεόρασης). Κυκλοφόρησε το πρώτο COSMOTE router σε βιώσιμη συσκευασία, έχοντας θέσει τις προδιαγραφές για συσκευασίες χωρίς πλαστικό, με χαρτί φιλικό στο περιβάλλον για τις συσκευές δικής της επωνυμίας. Ανακύκλωσε περισσότερους από 21 τόνους κινητών συσκευών στο δίκτυο καταστημάτων COSMOTE και ΓΕΡΜΑΝΟΣ, εξοικονομώντας περίπου 4,2 τόνους πλαστικού και 2,8 τόνους πολύτιμων μετάλλων.

Φρόντισε για την υπεύθυνη διαχείριση του συνόλου των αποβλήτων από την παροχή υπηρεσιών τεχνολογίας, που δεν κατέληξαν σε χώρους υγειονομικής ταφής. Συνέχισε τη δράση #zeroplastic, με την οποία έχει καταργηθεί η πλαστική σακούλα στο δίκτυο καταστημάτων από το τέλος του 2019 καθώς και η χρήση των πλαστικών ειδών μιας χρήσης σε 7 κτίρια γραφείων του Ομίλου. Υπολογίζεται ότι μέσα στη χρονιά εξοικονομήθηκαν 2,5 εκατ. τεμάχια πλαστικών Ανακύκλωσε περισσότερα από 800 κιλά πλαστικό, μέσω του προγράμματος ανακύκλωσης στα κτίριά της. Υποστήριξε τη συλλογή περισσότερων από 8 τόνους απορριμμάτων, κυρίως πλαστικών, από τις θάλασσες και τις

ακτές σε τέσσερα ελληνικά νησιά, μέσω της μη κερδοσκοπικής κοινωνικής επιχείρησης «Εναλεία». «Με τον τρόπο που ζούμε και δουλεύουμε, παράγουμε κάθε χρόνο εκατομμύρια πλαστικά απορρίμματα, που καταλήγουν στις παραλίες, στις θάλασσες, και τελικά στο πιάτο μας μέσα από την τροφική αλυσίδα. Για την αντιμετώπιση του μεγάλου αυτού ζητήματος, στον Όμιλο ΟΤΕ έχουμε αναλάβει από νωρίς δράση. Μια δράση που εστιάζει όχι μόνο σε προγράμματα που μειώνουν τα απορρίμματα και προωθούν την υπεύθυνη διαχείριση τους αλλά κυρίως στην αλλαγή νοοτροπίας και κουλτούρας των ανθρώπων του Ομίλου, των συνεργατών και των πελατών μας. Έτσι, συμβάλλουμε στη δημιουργία ενός κόσμου καλύτερου για όλους.», δήλωσε η κα Ντέπη Τζιμέα, Executive Director Εταιρικής Επικοινωνίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης Ομίλου ΟΤΕ.

Στόχοι της COSMOTE για τα επόμενα χρόνια, είναι, μεταξύ άλλων, η συλλογή 400.000 κινητών συσκευών και αξεσουάρ προς ανακύκλωση ή ανακατασκευή έως το 2024, η ενίσχυση των προγραμμάτων ανακύκλωσης, καθώς και η συνέχιση της δράσης #zeroplastic.

Tα κριτήρια ESG διευκολυνουν τήν προσβασή σε χρήματοδοτήσή

Ό

λες οι επιχειρήσεις της Ευρώπης, ανεξαρτήτου μεγέθους και προέλευσης, θα πρέπει έως το 2029 να ελέγχονται για τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον και τον άνθρωπο, αλλά και να διασφαλίζουν την ορθή χρήση των οικονομικών τους πόρων, ώστε να ανταποκρίνονται σε όποια ρίσκα μπορεί να επιφέρει η κλιματική αλλαγή. Μάλιστα στην Ευρώπη θα προηγηθεί, από το 2024, η υποχρέωση στις μεγάλες και εισηγμένες επιχειρήσεις, να καταθέτουν επίσημα τα στοιχεία τους όσον αφορά το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα, την διαχείριση του ανθρώπινου κεφαλαίου τους αλλά και την λειτουργία της διακυβέρνησής τους. Υπενθυμίζεται ότι η ΕΕ

προχώρησε το 2020 στην πρωτοβουλία να δεσμευτεί ότι θα γίνει η πρώτη Κλιματικά Ουδέτερη Ήπειρος έως το 2050, ορίζοντας πως θα διαθέσει περισσότερο από ένα τρισεκατομμύρια ευρώ:

- στην ενίσχυση των επιχειρήσεων που ορίζονται ως πράσινες βάση του κανονισμού EU Taxonomy, - στην χρηματοδότηση της καινοτομίας στο πλαίσιο της οποίας εντάσσεται και η νεοφυής επιχειρηματικότητα, - της ανάπτυξης νέων δεξιοτήτων του εργαζόμενου πληθυσμού της Ευρώπης.

Στο πλαίσιο αυτό, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν υιοθετήσει διαδικασίες και απαιτούμενα τέτοια ώστε να διασφαλίσουν ότι τα χρήματα που διατίθενται σε δάνεια και άλλα οικονομικά προϊόντα, ενισχύουν τη μετάβαση σε μια πράσινη

οικονομία με χρήση λιγότερων πόρων, υιοθέτηση πρακτικών κυκλικής οικονομίας, χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κ.α.

Νεοφυής

και ESG

Η νεοφυής επιχειρηματικότητα θα κληθεί να αντιμετωπίσει εκτός από τις προκλήσεις της ανταγωνιστικότητας και την νομοθετική υποχρεωτικότητα σε κριτήρια που αφορούν το Περιβάλλον, την Κοινωνία και την Διακυβέρνηση (ESG), αλλά και την έκθεση σε όλο και μεγαλύτερες κανονιστικές συμμορφώσεις που αφορούν την λειτουργία τους. Προκειμένου μια επιχείρηση να ανταποκριθεί επαρκώς στα νέα δεδομένα της αγοράς, είναι απαραίτητο να προσαρμόσει το επιχειρηματικό της μοντέλο, εντάσσοντας εκτός από την κερδοφορία της, την περιβαλλοντική και κοινωνική της δράση. Προκειμένου να ετοιμάσει μια επιχείρηση ένα μοντέλο στρατηγικής βασισμένο στα κριτήρια του ESG, χρειάζεται να ακολουθήσει τα παρακάτω βήματα: – Να αναγνωρίσει τα κοινά, δηλαδή εκείνα που επηρεάζουν και επηρεάζονται από την λειτουργία της.

– Να ορίσει τα σημαντικά θέματα που, είτε μπορεί να επιβαρύνουν την δραστηριότητά της, είτε να επιβαρύνονται από την λειτουργία της.

– Να ορίσει τους στόχους και τις δράσεις που θα υιοθετήσει για την επίτευξή τους, προκειμένου να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις όποιες πιθανές αρνητικές επιπτώσεις αλλά και να βρει τρόπους να βελτιώσει την απόδοσή της, προσφέροντας περισσότερα στο περιβάλλον και την κοινωνία. Αρκετές επιχειρήσεις προχωρούν και σε καταγραφή των αποτελεσμάτων αυτής της στρατηγικής, εκπονώντας Απολογισμούς Βιώσιμης Ανάπτυξης, περιγραφικούς ή αρκετά εκτεταμένους. Αυτό έχει δημιουργήσει μια προσδοκία από τους χρηματοδότες να μπορούν εύκολα να βρίσκουν την πληροφορία αυτή στα επίσημα website των επιχειρήσεων.

ΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΔΕΠΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΕΙΜΑΣΤΕ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΟΣΑ ΠΑΝΕ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΜΠΡΟΣΤΑ

Βιωσιμότητα

Μείωση των εκπομπών

ρύπων άνω του 26%

σε έναν χρόνο, εφαρμογή

κριτηρίων ESG

Ενεργειακή Ασφάλεια

Επαναδιαπραγμάτευση

μακροχρόνιων συμβολαίων προμήθειας, που μας επιτρέπουν

να εγγυηθούμε την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας

Στήριξη

Στήριξη 1 εκατομμυρίου

νοικοκυριών & επιχειρήσεων

με πάνω από 180 εκατ. ευρώ

και μέρισμα στην κοινωνία

πάνω από 120 εκατ. ευρώ

Είμαστε πίσω από τη δυναμική μεταμόρφωση της ΔΕΠΑ Εμπορίας σε μια σύγχρονη καθετοποιημένη εταιρία ενέργειας. Χάρη στον μακρόπνοο σχεδιασμό, τις επενδύσεις και τις στρατηγικές συνεργασίες, αντιμετωπίσαμε με επιτυχία τις προκλήσεις της ενεργειακής κρίσης και θωρακίσαμε την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας. Παράλληλα, συγκρατήσαμε το ενεργειακό κόστος για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, απορροφώντας ένα σημαντικό μέρος των αυξήσεων στη διεθνή τιμή του φυσικού αερίου. Στηρίζουμε την ελληνική οικονομία, εξασφαλίζοντας ενεργειακή επάρκεια και προσιτές τιμές για τις επιχειρήσεις και τις βιομηχανίες της χώρας. Είμαστε πίσω από το πράσινο σχέδιο που μας πάει στο μέλλον με επενδύσεις σε ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο, αεριοκίνηση, ΑΠΕ και πράσινα καύσιμα.

Αγωγός ΙGB

Δυναμικότητα 3 δισ. m3

φυσικού αερίου ετησίως

ΑΠΕ

Ισχύς άνω των 700 MW σε όλη τη χώρα, με στόχο το 1 GW Ανάπτυξη έργων υδρογόνου και πράσινων καυσίμων

με φυσικό αέριο

Ισχύς 840 MW, ισοδύναμη με 3 ρυπογόνες λιγνιτικές μονάδες

FISIKON

Πανελλαδικό δίκτυο 26 πρατηρίων με CNG/ FISIKON και προώθηση της αεριοκίνησης

Μονάδα Ηλεκτροπαραγωγής στην Αλεξανδρούπολη

Με νέα επωνυμία - που αντικατέστησε τον ιστορικό τίτλο «ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ» - και ένα ολοκληρωμένο στρατηγικό πλάνο βιώσιμης ανάπτυξης που ονομάζεται “VISION 2025”, η HELLENiQ ENERGY υλοποιεί, με γοργά βήματα τον μετασχηματισμό της σε έναν ολοκληρωμένο Όμιλο παραγωγής και εμπορίας όλων των σύγχρονων μορφών ενέργειας και ανάπτυξης νέων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, περιορίζοντας το περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Η HELLENiQ ENERGY επιχειρεί να απαντήσει πειστικά στην μεγάλη πρόκληση για ενεργειακή μετάβαση και ψηφιακό μετασχηματισμό, αλλά και στον προβληματισμό που προκαλούν, διεθνώς, η κλιματική αλλαγή, η ενεργειακή κρίση και η επάρκεια εφοδιασμού. Το πρόγραμμα “VISION 2025”, που υλοποιείται εδώ και 2,5 χρόνια, ενσωματώνει όλες τις αναγκαίες δράσεις για την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων και επιδιώκει να επανατοποθετήσει στρατηγικά την μεγαλύτερη Εταιρία ενέργειας στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης. Εκτός από τον επανακαθορισμό των προτεραιοτήτων προς τις πιο καθαρές μορφές ενέργειας και την πραγματοποίηση μεγάλων επενδύσεων στις ΑΠΕ, αναβαθμίστηκε το πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης, καθιερώθηκε

καταλληλότερη εταιρική δομή και, τέλος, υιοθετήθηκε η νέα

εταιρική ταυτότητα.

Το συνολικό επενδυτικό πλάνο έως το 2030 ανέρχεται στα 4 δισ.

ευρώ, από τα οποία το 50% προορίζεται για τον εκσυγχρονισμό

της παραδοσιακής δραστηριότητας και την παραγωγή «καθαρότερων» υγρών καυσίμων χαμηλών εκπομπών, ενώ τα υπόλοιπα

θα δοθούν για την ενεργειακή μετάβαση, με έμφαση στις ΑΠΕ και στις νέες, πιο καθαρές μορφές ενέργειας. Ο φιλόδοξος στόχος που έχει τεθεί προβλέπει τη δραστική μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος της HELLENiQ ENERGY κατά 50%, έως το 2030. Στην κατεύθυνση αυτή, καταλυτικό ρόλο διαδραματίζει η σημαντική ανάπτυξη στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών, με τη θυγατρική HELLENiQ RENEwabLES να έχει καταστεί η ταχύτερα αναπτυσσόμενη εταιρεία στην Ελλάδα σε νέα έργα και να κατέχει, ήδη, τη μεγαλύτερη ισχύ φωτοβολταϊκών εν λειτουργία στη χώρα. Κομβικής σημασίας ήταν η δημιουργία του πάρκου Φωτοβολταϊκών ισχύος 204,3 Mw στη περιοχή της Κοζάνης. Μια επένδυση 130 εκατ. ευρώ, για το μεγαλύτερο ενιαίο έργο ΑΠΕ στην Ελλάδα και το μεγαλύτερο Φ/Β πάρκο με πλαίσια διπλής όψεως (bifacial modules) σε ολόκληρη την Ευρώπη, το οποίο παράγει ετησίως 350 Gwh και καλύπτει τις ανάγκες 75.000 νοικοκυριών με ενέργεια μηδενικών εκπομπών. Συνολικά, η Εταιρία μέσα σε 18 μήνες αύξησε 12 φορές την εγκατεστημένη ισχύ έργων ΑΠΕ φτάνοντας στα 341 Mw, ενίσχυσε ουσιαστικά το χαρτοφυλάκιο έργων σε ανάπτυξη (Φ/Β, αιολικά και αποθήκευση) ξεπερνώντας τα 3,2 Gw, ενώ αναβάθμισε τον στόχο για τουλάχιστον 1 Gw έργων σε λειτουργία μέχρι το 2026.

Μάλιστα, για πρώτη φορά το 2022 ο κλάδος των ΑΠΕ συνεισέφερε αισθητά στα οικονομικά μεγέθη ολόκληρου του Ομίλου, με τα κέρδη EbITDa να ανέρχονται στα 29 εκατ. ευρώ, έναντι μόλις 3 εκατ. ευρώ το 2021. Ο στόχος που έχει τεθεί είναι να αυξηθεί στα επίπεδα του 20-25% η συμμετοχή των Ανανεώσιμων Πηγών στη συνολική κερδοφορία, μέσα στην επόμενη τετραετία. Η ραγδαία

η HEllENiQ ENErGY πρωταγωνιστέι και στη νέα έποχη τησ ένέργέιασ

ανάπτυξη θα συνεχιστεί μέσα από ένα συνδυασμό οργανικής ανάπτυξης και εξαγορών, αξιολογώντας τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στις διεθνείς αγορές.

Πρόσφατα, η HELLENiQ ENERGY ανακοίνωσε και την πρώτη διεθνή επένδυση στην Κύπρο, με την απόκτηση 2 φωτοβολταϊκών

πάρκων σε λειτουργία, συνολικής ισχύος 15 Mw, ενώ προσανατολίζεται και στην ίδρυση εταιρίας παροχής ηλεκτρικής ενέργειας στην τοπική αγορά, όπου ήδη κατέχει ηγετική θέση στην Εμπορία καυσίμων μέσω της θυγατρικής ΕΚΟ Κύπρου. Το επενδυτικό πλάνο περιλαμβάνει επένδυση και σε άλλες τεχνολογίες ΑΠΕ, όπως τα υπεράκτια αιολικά, σε συνεργασία με

την RwE Renewables που αποτελεί παγκόσμιο ηγέτη της υπερά-

κτιας αιολικής ενέργειας, ώστε να διερευνηθούν από κοινού

ευκαιρίες ανάπτυξης και στην Ελλάδα.

Η HELLENiQ ENERGY έχει διεισδύσει δυναμικά και στην αγορά της ηλεκτροκίνησης, μέσω των θυγατρικών της εταιριών, με τη δημιουργία νέων σταθμών σε πρατήρια της ΕKO και της bp, καθώς και σε κομβικά σημεία του εθνικού οδικού δικτύου, δημοφιλείς νησιωτικούς προορισμούς, εμπορικά κέντρα και άλλα στρατηγικά σημεία ενδιαφέροντος. Στόχος είναι η δημιουργία 10.000 σταθμών φόρτισης πανελλαδικά έως το 2027 Ταυτόχρονα, μέσα στο 2023 επιδιώκει - με σειρά έργων εξοικονόμησης ενέργειας και την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων - να καταστήσει “net-zero” το σύνολο των ιδιολειτουργούμενων πρατηρίων που λειτουργεί με τα εμπορικά σήματα EKO & bP, τα οποία θα έχουν σχεδόν μηδενικό αποτύπωμα όσον αφορά την κατανάλωσή τους σε ενέργεια. Παράλληλα, όμως, με την ουσιαστική ανά-

πτυξη στην «πράσινη» ενέργεια, η HELLENiQ ENERGY στοχεύει να διασφαλίσει και την ηγετική θέση που κατέχει στον κλάδο των πετρελαιοειδών, μέσω της υλοποίησης σημαντικών έργων εκσυγχρονισμού και την παραγωγή «καθαρότερων» υγρών καυσίμων, χαμηλών εκπομπών. Υλοποιεί σειρά έργων στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις που αφορούν στη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας και του ανθρακικού αποτυπώματος, εφαρμόζει εκτεταμένα προγράμματα μείωσης παραγωγής αποβλήτων, ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης και επενδύει στην παραγωγή προηγμένων βιοκαυσίμων νέας γενιάς, στο υγροποιημένο φυσικό αέριο, στην έρευνα και ανάπτυξη «πράσινων» τεχνολογιών και στην αναβάθμιση των υποδομών παραγωγής ενέργειας και καυσίμων.

Στην Ελευσίνα δημιουργείται το «διυλιστήριο του μέλλοντος», το οποίο θα αποτελέσει πρότυπο για την ενεργειακή μετάβαση. Στο πλαίσιο αυτό, θα υλοποιηθεί έργο δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα με στόχο την παραγωγή «μπλε υδρογόνου», αλλά και ένα πιλοτικό έργο παραγωγής «πράσινου υδρογόνου» με ηλεκτρόλυση, μέσω χρήσης ανανεώσιμου ηλεκτρισμού από φωτοβολταϊκό πάρκο που θα αναπτυχθεί εντός των εγκαταστάσεων του διυλιστηρίου.

Η HELLENiQ ENERGY θέτει τις βάσεις για την παραγωγή «πράσινων» καυσίμων, ανταποκρινόμενη στην ανάγκη για μείωση των εκπομπών άνθρακα σε όλους τους τομείς των Μεταφορών και συμβάλλοντας στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ για κλιματική ουδετερότητα. Στην κατεύθυνση αυτή, συνεργάζεται με την aegean για το πρώτο πρόγραμμα χρήσης βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων (Sustainable aviation Fuels-SaF) σε πτήσεις και στην Ελλάδα. Μέσω της θυγατρικής ΕΚΟ, εξασφαλίζει την προμήθεια SaF για πτήσεις της aegean που αναχωρούν από το αεροδρόμιο «Μακεδονία» στη Θεσσαλονίκη, αλλά και από τον αερολιμένα Αθηνών. Η πρωτοβουλία αυτή

εντάσσει την Ελλάδα στο χάρτη των πράσινων αερομεταφορών, καθώς κατέχει διπλή εκπροσώπηση στη λίστα με τα μόλις 9 ευρωπαϊκά αεροδρόμια στα οποία διατίθεται καύσιμο SaF.

Παράλληλα, η HELLENiQ ENERGY συμμετέχει ενεργά και στην πρωτοβουλία του ευρωπαϊκού οργανισμού διύλισης “FuelsEurope”

που προωθεί την παραγωγή υγρών καυσίμων χωρίς πετρέλαιο, τα οποία θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και από τα «συμβατικά»

αυτοκίνητα με κινητήρες εσωτερικής καύσης, έχοντας περιορισμένο ή μηδενικό αποτύπωμα.

Ως Εταιρία – πρότυπο για την ευρύτερη περιοχή, η HELLENiQ ENERGY παραμένει στην πρωτοπορία της ανάπτυξης και συνεχίζει να αποτελεί στυλοβάτη της εθνικής οικονομίας. Αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 1% του ΑΕΠ, το 12% των συνολικών εξαγωγών και το 5% των φορολογικών εσόδων του κράτους, ενώ ένας στους 135 εργαζόμενους στη χώρα έχει άμεσα, ή έμμεσα σχέση μαζί της. Το 2022 κατέγραψε ρεκόρ κερδοφορίας, λόγω του ευνοϊκού διεθνούς περιβάλλοντος διύλισης, των εξαγωγών και της αυξημένης

δραστηριότητας των θυγατρικών στο εξωτερικό, με τα Συγκρίσιμα

Καθαρά Κέρδη να ανέρχονται σε €1.006 εκατ., ενώ οι συνολικές επενδύσεις ξεπέρασαν τα 512 εκατ. ευρώ.

Ωστόσο, η επιτυχία του δεν συμβαδίζει μόνο με θετικά οικονομικά

αποτελέσματα, αλλά και με τη συμμετοχή στις ανάγκες της κοινωνίας. Στο πλαίσιο αυτό, προχωρά διαρκώς σε σειρά δράσεων που έχουν ως στόχο την ενίσχυση των κοινωνικών δομών και της Δημόσιας Υγείας, ενώ τον χειμώνα υλοποίησε σημαντικές πρωτοβουλίες για την άμβλυνση των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης, ιδιαίτερα στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού.

τεχνολογιαπεριβαλλον

KaSpErSKY

έωσ 3.000 τονοι Co2

έτησιωσ: το οφέλοσ για

το πέριβαλλον απο

την προστασια έναντι

στησ έξορυξη

κρυπτονοΜισΜατων

ΗKaspersky αποκαλύπτει νέα στοιχεία σχετικά με τα περιβαλλοντικά οφέλη από την παρεμπόδιση εξόρυξης κρυπτονομισμάτων. Οι λύσεις της Kaspersky απέτρεψαν περισσότερες από 200 εκατομμύρια προσπάθειες παράνομης εξόρυξης κρυπτονομισμάτων, εξοικονομώντας με αυτήν τη διαδικασία το πιθανό ενεργειακό ισοδύναμο της τάξης των έως και 3.000 τόνων εκπομπών CO2 στην ατμόσφαιρα το 2022.

Η εξόρυξη κρυπτονομισμάτων είναι μια επιχείρηση που καταναλώνει ενέργεια. Για παράδειγμα, η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για την παραγωγή bitcoinείναι ίση με την ετήσια κατανάλωση ενέργειας της Σουηδίας. Το αυξανόμενο ενεργειακό κόστος της παραγωγής κρυπτονομισμάτων συμβάλλει στην αυξανόμενη δημοτικότητα της κακόβουλης εξόρυξης ή cryptojacking - απειλών που διεισδύουν στη συσκευή ενός χρήστη για κρυφή εξόρυξη κρυπτονομισμάτων. Το θύμα μπορεί να μην γνωρίζει καν ότι κάποιος χρησιμοποιεί τους πόρους επεξεργασίας της συσκευής του για εξόρυξη κρυπτονομισμάτων, καθώς το κακόβουλο λογισμικό δρα με κρυφή λειτουργία. Η υψηλή ισχύς που καταναλώνεται κατά το cryptojacking μπορεί όχι μόνο να οδηγήσει σε μείωση της απόδοσης της

συσκευής, αλλά έχει και αρνητικές συνέπειες για το περιβάλλον. Το 2019, η Kaspersky ανέπτυξε και εισήγαγε μια ειδική μεθοδολογία που επιτρέπει στους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις να αξιολογούν τις επιπτώσεις της παράνομης εξόρυξης στο περιβάλλον. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, ανακαλύψαμε ότι η ποσότητα ενέργειας που καταναλώνεται κατά την εξόρυξη μπορεί να φτάσει τις1,67 GWh - αρκετή ανά-

λογη ετήσια ενέργεια για να τροφοδοτήσει μια πόλη ή να

φορτίσει 15.000 ηλεκτρικά αυτοκίνητα.

Σύμφωνα με τα νέα στατιστικά στοιχεία, η τάση αύξησης της

κατανάλωσης ενέργειας από την εξόρυξη κρυπτονομισμάτων

παραμένει.

Το 2022, τα προϊόντα της Kaspersky απέτρεψαν 202.540.954

απόπειρες παράνομης χρήσης συσκευών για εξόρυξη κρυ-

πτονομισμάτων. Για να υπολογίσουμε την ελάχιστη ποσότητα

ενέργειας που εξοικονομείται από τον αποκλεισμό κακόβουλων εξορύξεων χρησιμοποιήσαμε τον τύπο από τη μελέτη του 2019 όπως φαίνεται παρακάτω.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, η τιμή αυτή είναι 4,28 ± 2,67 GWh. Εάν μετατραπούν σε εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στον παγκόσμιο μέσο όρο με βάση την εκτίμηση του IndependentEnergyThinkTankEmber, αποτρέπονταν οι εκπομπές μεταξύ 700 και 3.000 τόνων αερίων θερμοκηπίου (CO2) στην ατμόσφαιρα.

χρόνου λειτουργίας ενός minerόπως δίνεται από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και έρευνας (ΙΤΕ), ερευνητικό κέντρο στην Ελλάδα). Μεταξύ άλλων, το κόστος της ποσότητας ενέργειας ποικίλλει ανά χώρα. Για παράδειγμα, εάν αυτή η ποσότητα ενέργειας καταναλωνόταν εξ ολοκλήρου στις ΗΠΑ, οι Αμερικανοί χρήστες θα έπρεπε να πληρώσουν 1.251.000 δολάρια, ενώ οι κάτοικοι της Δανίας, όπου η τιμή του ηλεκτρισμού είναι αυτήν τη στιγμή η υψηλότερη, θα έπρεπε να πληρώσουν 4.017.100 δολάρια. «Ενώ ο κίνδυνος της εξόρυξης κρυπτονομισμάτων για τις συσκευές των θυμάτων είναι γνωστός, οι επιπτώσεις αυτής της απειλής στο περιβάλλον δεν είναι τόσο προφανείς. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι όσο περισσότερη ενέργεια καταναλώνει η εξόρυξη, τόσο περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα και άλλες επιβλαβείς ουσίες εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα. Η προστασία των πελατών από αυτήν την απειλή στον κυβερνοχώρο όχι μόνο οδηγεί σε καλύτερη ψηφιακή ζωή, αλλά χρησιμεύει επίσης ως προληπτικό μέτρο για την αύξηση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, ειδικά όπου κατοικούν μεγάλοι πληθυσμοί», δήλωσε η Maria Losyukova, Επικεφαλής Βιωσιμότητας της Kaspersky.

Για να αποφύγετε να χρησιμοποιηθεί μια προσωπική σας συσκευή για εξόρυξη κρυπτονομισμάτων, η Kaspersky συνιστά στους χρήστες:

 Δώστε προσοχή στην απόδοση του υπολογιστή σας: εάν ο υπολογιστής σας παρουσιάζει καθυστέρηση και παγώνει, μπορεί να είναι σημάδι κακόβουλης δραστηριότητας.

 Ελέγξτε εάν η συσκευή σας ζεσταίνεται αισθητά – αυτό είναι ένα σημαντικό σημάδι ότι γίνεται κάποια επεξεργασία, κάτι που είναι πολύ χαρακτηριστικό για τα cryptominers.

 Το Wtotal είναι η ελάχιστη ποσότητα ενέργειας που εξοικονομείται από τον αποκλεισμό κακόβουλων miners.

 <w> είναι η ελάχιστη μέση κατανάλωση ενέργειας ενός miner.

 N είναι ο αριθμός των μπλοκαρισμένων προσπαθειών το 2022.

 t είναι ο χρόνος που θα δούλευε το webminer εάν δεν είχε αποκλειστεί από τη Λύση ασφαλείας (θεωρούμε τον αριθμό των 5,3 λεπτών, που είναι μια εκτίμηση του μέσου

 Ξεκινήστε να χρησιμοποιείτε μια αξιόπιστη λύση ασφαλείας όπως το Kaspersky Premium που παρέχει προστασία από cryptominers.

 Εάν είστε επιχείρηση, ένα εξειδικευμένο προϊόν εταιρικής ασφάλειας για τον κυβερνοχώρο μπορεί να σας βοηθήσει. Για παράδειγμα, το Kaspersky Endpoint Security for Business περιλαμβάνει προστασία από απειλές ιστότοπων και διασφαλίζει ότι οι ιστοσελίδες που επισκέπτονται οι εργαζόμενοι δεν περιέχουν κακόβουλα αντικείμενα.

Βusiness Energy plus

ElvalHalcor.

Παράδειγμα βιώσιμης

H ElvalHalcor αποτελεί σημείο αναφοράς στον κλάδο επεξεργασίας αλουμινίου, χαλκού και κραμάτων, ακολουθώντας δυναμική πορεία βασισμένη στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης.

Η Εταιρία ανταποκρίνεται στις σύγχρονες προκλήσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την εξοικονόμηση ενέργειας και την κυκλική οικονομία. Αξιοποιεί τις μοναδικές ιδιότητες

του αλουμινίου και του χαλκού –δύο 100% ανακυκλώσιμων μετάλλων– και

τον κομβικό ρόλο που διαδραματίζουν

στην επίτευξη της πράσινης μετάβα-

σης, και παράγει βιώσιμα προϊόντα

και λύσεις που ανταποκρίνονται στις

ευκαιρίες που δημιουργούνται σε ευ-

ρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

Η ElvalHalcor δραστηριοποιείται σε ιδιαίτερα δυναμικές αγορές όπως μεταξύ άλλων συσκευασίες αναψυκτικών, τροφίμων και φαρμάκων, εφαρμογές ψύξης και θέρμανσης, αυτοκινητοβιομηχανία, ΑΠΕ, ηλεκτροκίνηση, καθώς και εφαρμογές στη δόμηση για την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων. Έχει αναδειχθεί σε έναν εθνικό πρωταθλητή διεθνούς βεληνεκούς με κύκλο εργασιών 3,7 δισ. ευρώ, το 92% του οποίου πραγματοποιείται εκτός Ελλάδας σε περισσότερες από 90 χώρες σε όλο τον κόσμο.

H ανταγωνιστικότητα της ElvalHalcor εξελίσσεται μέσα από ένα επιτυχημένο μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης, βασισμένο στην εξωστρέφεια και στις συνεχείς επενδύσεις της σε καίριους τομείς, όπως έρευνα και ανάπτυξη, τεχνολογία και καινοτομία. Στην καρδιά του επιχειρηματικού της μοντέλου βρίσκονται οι άνθρωποί της, καθώς η Εταιρία δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη διαρκή ανάπτυξη και εξειδίκευση, στην υγεία και ασφάλεια καθώς και στην ευημερία τους.

Σήμερα η Εταιρία αποτελεί τον μεγαλύτερο παραγωγό σωλήνων χαλκού στην Ευρώπη, διαθέτει το δεύτερο μεγαλύτερο εργοστάσιο σε δυναμικότητα θερμής έλασης αλουμινίου στη γηραιά ήπειρο και οι εγκαταστάσεις της έχουν λάβει διεθνούς κύρους πιστοποιήσεις από ανεξάρτητους φορείς, όπως το Aluminium Stewardship Initiative (ASI) Performance Standard και το ASI Chain of Custody.

Σημαντικές διακρίσεις λαμβάνει επίσης και για την υιοθέτηση αναγνωρισμένων προτύπων βιώσιμης ανάπτυξης σε όλο το φάσμα λειτουργίας της. Συγκεκριμένα, για έξι συνεχόμενα έτη η ElvalHalcor κατατάσσεται στην ομάδα των ”The Most Sustainable Companies in Greece”, ενώ πρόσφατα διακρίθηκε στην ανώτερη βαθμίδα (Platinum) μεταξύ των 100 μεγαλύτερων εταιριών στην Ελλάδα, σύμφωνα με την έρευνα ”ESG Transparency Index” που διενεργήθηκε για λογαριασμό του Forbes.

elvalhalcor.com

Κορυφαία βιομηχανική

δύναμη στη διεθνή

αγορά αλουμινίου και χαλκού.

ανάπτυξης για το σήμερα και το αύριο.

οικονοΜικο

Μέ

φορουΜ δέλφων 2023: το πρωτο

ΜέιωΜένο πέριβαλλοντικο αποτυπωΜα Ως χρυσός χορηγός, η Polygreen θα τοποθετήσει στους χώρους του Φόρουμ ειδικούς κάδους διαχωρισμού, συλλογής και καταμέτρησης υλικών προς ανακύκλωση

Με την υποστήριξη της Polygreen, το 8ο Οικονομικό Φόρουμ των

Δελφών κάνει ένα σημαντικό

βήμα προς τη μείωση του περιβαλλοντικού του αποτυπώματος, υιοθετώντας το καινοτόμο πρόγραμμα

JustGoZero, με στόχο τη μείωση των αποβλήτων. Μέσω της συνεργασίας με την

εταιρεία – ηγέτη στον τομέα της Κυκλικής

Οικονομίας παγκοσμίως, το Φόρουμ συνεισφέρει στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα και υποστηρίζει το κίνημα της Kυκλικής Οικονομίας στην Ελλάδα.

Συγκεκριμένα, το JustGoZero, αναλαμβάνει τη χωριστή συλλογή και διαχείριση

πέντεδιακριτών ρευμάτων υλικών που θα

προκύψουν κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, συγκεκριμένα χαρτί, γυαλί, πλα-

στικό, μέταλλο και υπολείμματα καφέ. H

ομάδα της Polygreen θα ενημερώνει καθ’

όλη τη διάρκεια τους συμμετέχοντες και

θα τους καλεί σε ένα διαδραστικόπαιχνί-

δι στο χώρο της ανακύκλωσης και των

μηδενικών αποβλήτων, μέσα από δύο

έξυπνους σταθμούς ανακύκλωσηςπου θα

μετρούν με ακρίβεια σε πραγματικό χρόνο τις ποσότητες των ανακυκλώσιμων

υλικώνπου συλλέγονται κατά τη διάρκεια του συνεδρίου παρουσιάζοντας διαρκώς τα αποτελέσματα για κάθε ρεύμα υλικών στις οθόνες που είναι τοποθετημένες πάνω από κάθε σταθμό. Μετά την ολοκλήρωση του φόρουμ, η Polygreen θα ανακοινώσει τους όγκους των απορριμμάτων που συλλέχθηκαν.

Το ιστορικό Παβίλιον

του Δ. Πικιώνη και το νέο «π»

Στο πρώην Τουριστικό Περίπτερο Δελφών, το οποίο ανακαινίστηκε και στη θέση του δημιουργήθηκε το Κέντρο Κυκλικής Οικονομίας και Πολιτισμού «π», θα πραγματοποιηθούν παράλληλες εκδηλώσεις στο πλαίσιο του φόρουμ. Το «π» είναι ένας πολυ λειτουργικός πολιτιστικός χώρος, που δημιουργήθηκε με

απόλυτο σεβασμό στην ιστορία, την αρχιτεκτονική του φυσιογνωμία, το τοπίο, την αισθητική και την πολιτιστική του κληρονομιά. Ως Παγκόσμιο Κέντρο Κυκλικής Οικονομίας έχει βασικό στόχο να γίνει σημείο αναφοράς και χώρος διαλόγου για την Κυκλική Οικονομία και το περιβάλλον σε συνδυασμό με την τέχνη και τον πολιτισμό.

ESG και Μέταλλέυτικοσ κλαδοσ:

Ομεταλλευτικός κλάδος, ιστορικά έχει δεχθεί έντονες πιέσεις προκειμένου να βελτιωθεί στις επιδό-

σεις του όσον αφορά τα Περιβαλλοντικά, Κοινωνικά και τα κριτήρια Εταιρικής Διακυβέρνησης

(ESG), ώστε να συμβαδίζει με τις ταχέως μεταβαλ-

λόμενες προσδοκίες των ενδιαφερομένων μερών και χρηματαγορών. Για να περάσουν λοιπόν οι εταιρείες του κλάδου από τη

θεωρία στην πράξη, πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνονται στις ευκαιρίες, τις προκλήσεις και τους κινδύνους που σχετίζονται με τα ESG, γεγονός που απαιτεί λειτουργικά μοντέλα

που διευκολύνουν τη λογοδοσία και τη διαφάνεια, καθώς

και μια σαφή δομή εταιρικής διακυβέρνησης. Μεταλλευτικές

εταιρείες όπως η Ελληνικός χρυσός που δραστηριοποιείται

στην ΒΑ χαλκιδική, λαμβάνουν ενεργά μέτρα σχετικά με τα ESG. Ειδικότερα, η εταιρεία ενσωματώνει στην πράξη τις πλέον υπεύθυνες πρακτικές του κλάδου, με στόχο την ανάπτυξη μιας βιώσιμης και μακροπρόθεσμα ωφέλιμης επένδυσης για όλους.

Γι΄ αυτό το σκοπό, από το 2021 η εταιρεία έχει θέσει τα θεμέλια για την ενσωμάτωση των ESG κριτηρίων στην καθημερινή της πρακτική με το Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Βιωσιμότητας (SIMS), το οποίο καθοδηγεί τη συνολική λειτουργία της προς την επίτευξη των επιμέρους στόχων βιώσιμης ανάπτυξης.

Με την ανάληψη της ευθύνης λειτουργίας των Μεταλλείων Κασσάνδρας, η Ελληνικός χρυσός δεσμεύτηκε για την απο-

κατάσταση των περιοχών, εντός και γύρω από τα μεταλλεία, που επηρεάζονται από τη μεταλλευτική δραστηριότητα. Για αυτό το σκοπό, εφαρμόζει στην πράξη την Παράλληλη Αποκατάσταση, υλοποιώντας εργασίες εξυγίανσης και επαναφοράς της γης στην πρότερη φυσική της κατάσταση όπου ολοκληρώνεται η μεταλλευτική δραστηριότητα.

Παράλληλα, η εταιρεία πραγματοποιεί ένα αρκετά δύσκολο και σύνθετο έργο, αυτό της περιβαλλοντικής αποκατάστασης περι-

οχών από προγενέστερη μεταλλευτική δραστηριότητα άλλων ιδιοκτητών, το οποίο αποτελεί το μεγαλύτερο αντίστοιχο πρόγραμμα που έχει πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα. Έως σήμερα έχει προχωρήσει στην αποκατάσταση της περιοχής από 3 εκ. τόνους μεταλλευτικών καταλοίπων από παλαιότερη μεταλλευτική δραστηριότητα πολλών δεκαετιών. Ένας από αυτούς τους χώρους έχει δώσει τη θέση του σε ένα από τα μεγαλύτερα

φυτώρια στην Ευρώπη, το οποίο φιλοξενεί 1.000.000 φυτά ενδημικών και τοπικών ειδών, που θα αξιοποιηθούν στα έργα αποκατάστασης καθ’ όλη τη διάρκεια ανάπτυξης του έργου. Για να διασφαλίσει τις περιβαλλοντικές της επιδόσεις, η εταιρεία εφαρμόζει το Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης, ένα από τα πιο εξελιγμένα προγράμματα παρακολούθησης περιβάλλοντος στην Ευρώπη, με πάνω από 400 σημεία περιβαλλοντικού ελέγχου με μετρήσεις αναρτώμενες σε πραγματικό χρόνο σε ειδική ανοιχτή πλατφόρμα στο διαδίκτυο, η οποία είναι προσβάσιμη από όλους.

Αξίζει να σημειωθεί πως το υπερσύγχρονο μεταλλείο των Σκουριών θα κατασκευαστεί και θα λειτουργήσει με τα υψηλότερα περιβαλλοντικά πρότυπα. Ο σχεδιασμός του έργου περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την εφαρμογή της καινοτόμου μεθόδου Ξηρής Απόθεσης μεταλλευτικών καταλοίπων που επιτρέπει την ασφαλή διαχείρισή τους, με αποτέλεσμα το έργο να έχει μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα έως και 40%. Αυτό διότι απελευθερώνεται σημαντική επιφάνεια γης που θα δεσμευόταν για την αποθήκευση των καταλοίπων στην υγρή τους μορφή.

απο τη θέωρια στην πραξη

health

To ΥΓΕΙΑ, για ακόμη μια χρονιά, κέρδισε επάξια μια θέση ανάμεσα στις κορυφαίες 35 «The Most Sustainable Companies in Greece 2023», στο πλαίσιο της δημοσίευσης των ετήσιων αποτελεσμάτων αξιολόγησης των επιχειρηματικών επιδόσεων στη βιώσιμη ανάπτυξη με βάση τα κριτήρια ESG, η οποία ανακοινώθηκε από το Quality Net Foundation.

Συγκεκριμένα, το ΥΓΕΙΑ ξεχώρισε για τις υψηλές επιδόσεις

του στα θέματα της Βιώσιμης Ανάπτυξης και την εφαρμογή

πρακτικών Υπεύθυνης Επιχειρηματικότητας. Η διάκριση αυτή επιβεβαιώνει την αφοσίωση του Νοσοκομείου, να λειτουργεί με ευθύνη και ευαισθησία, έχοντας στο επίκεντρο τον Άνθρωπο και τις ανάγκες του, την Κοινωνία και το Περιβάλλον.

Οι 35 εταιρείες διακρίθηκαν για τις πρωτοβουλίες και τις δράσεις που ανέπτυξαν στους σημαντικούς τομείς της Εταιρικής

Διακυβέρνησης και για τις επιχειρηματικές τους επιδόσεις στη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Το αποτέλεσμα επήλθε με βάση τη συστηματική παρακολούθηση των επιδόσεων τους, μέσα από πολιτικές, διαδικασίες και συγκεκριμένους δείκτες, αλλά και του τρόπου δημοσιοποίησης των μη χρηματοοικονομικών

τους πληροφοριών, με σκοπό να συγκροτήσουν τους επίλεκτους επιχειρηματικούς εκπροσώπους της βιώσιμης ανάπτυξης στη χώρα μας.

Το ΥΓΕΙΑ, για περισσότερα από 53 χρόνια, λειτουργεί με υπευθυνότητα, έχοντας ξεκάθαρο όραμα, σταθερές δεσμεύσεις, συνεπή στρατηγική, διαφανείς διαδικασίες, βέλτιστες πρακτικές και προσήλωση στις ηθικές αρχές διακυβέρνησης, επενδύοντας σταθερά σε ένα καλύτερο και βιώσιμο μέλλον για όλους. Μέσα από τις υψηλής ποιότητας υπηρεσίες υγείας που παρέχει και τις πράξεις κοινωνικής συνεισφοράς που διοργανώνει, αποτελεί παράδειγμα για το ελληνικό επιχειρείν, καθώς λειτουργεί με πλήρη συναίσθηση πως το αγαθό της υγείας είναι άμεσα συνδεδεμένο με το αίσθημα της ανθρωπιάς και της ευθύνης απέναντι στον συνάνθρωπο και το περιβάλλον στο οποίο ζει. Σε αυτό το πλαίσιο, το ΥΓΕΙΑ λειτουργεί σε συμμόρφωση με τη σχετική περιβαλλοντική νομοθεσία και κάνει κάθε προσπάθεια για να ελαχιστοποιήσει το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα, υιοθετώντας ορθές πρακτικές για την πρόληψη της ρύπανσης. Κάθε χρόνο, αξιολογεί τις επιπτώσεις που έχουν στο περιβάλλον οι δραστηριότητες και οι υπηρεσίες του, και

υγέια: για ακοΜη Μια χρονια τοποθέτέιται αναΜέσα

στισ 35 πιο βιωσιΜέσ έταιρέιέσ τησ έλλαδασ

με βάση τα αποτελέσματα, λαμβάνει μέτρα για τη βελτίωση των επιδόσεων του, θέτοντας στόχους και σχεδιάζοντας προγράμματα, με ιδιαίτερη έμφαση στη διαχείριση αποβλήτων. Συγκεκριμένα, έχει εφαρμόσει το Πλάνο Διαχείρισης Επικίνδυνων Ουσιών και Αποβλήτων, το οποίο καταμετρά τις διαδικασίες

που εφαρμόζονται για το χειρισμό, την αποθήκευση, τη μεταφορά και την απόρριψη των επικίνδυνων αποβλήτων που παράγονται κατά τη λειτουργία του Νοσοκομείου.

Για τη στήριξη της Κοινωνίας, το ΥΓΕΙΑ προχωρά σε μια σειρά σημαντικών ενεργειών, παρέχοντας κάθε δυνατή βοήθεια, ανάμεσα τους βασικά αγαθά, ιατρικές υπηρεσίες και εξοπλισμό, ενώ υποστηρίζει το όραμα και τη δράση κοινωνικών φορέων και οργανισμών, διοργανώνει καμπάνιες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού και προσφέρει ελέγχους υγείας σε συμβολικές τιμές στις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες. Σε αυτό το πλαίσιο, οργανώνει το Πρόγραμμα «Ταξιδεύουμε για την υγεία», με σκοπό την κάλυψη των αναγκών των κατοίκων μικρών νησιών και ορεινών κοινοτήτων που δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες. Παράλληλα, το ιατρικό, νοσηλευτικό και διοικητικό προσωπικό του Νοσοκομείου, συμμετέχει σταθερά σε εθελοντικές δράσεις. Επιπλέον, το ΥΓΕΙΑ υποστηρίζει την πρωτοβουλία «In action for a better world», η οποία διακρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα European Sustainability Awards 2019, ως το

καλύτερο πρόγραμμα μη κερδοσκοπικού οργανισμού στην Ευρώπη για τη διάδοση και ευαισθητοποίηση των Παγκόσμιων Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης. Μέσα από τη συμμετοχή του, στοχεύει στην ενημέρωση και κινητοποίηση των νέων μαθητών, έχοντας ετοιμάσει ένα ειδικά σχεδιασμένο εκπαιδευτικό υλικό, το «Καλή Υγεία για καλύτερη ζωή», γύρω από την κοινωνική προσφορά και αλληλεγγύη.

Ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ΥΓΕΙΑ, κ. Ανδρέας Καρταπάνης, δήλωσε σχετικά: «Στο ΥΓΕΙΑ, λειτουργούμε με γνώμονα το όφελος της κοινωνίας, την προστασία του περιβάλλοντος, την ευημερία των εργαζομένων μας και τη στήριξη των συνανθρώπων μας. Η ανάδειξή μας στην ηγετική ομάδα των 35 "The Most Sustainable Companies in Greece 2023", επιβεβαιώνει πως τα υψηλά ηθικά πρότυπα, οι αξίες μας και οι κοινωνικά υπεύθυνες πρακτικές που εφαρμόζουμε μέσα από ένα ολιστικό και βιώσιμο αναπτυξιακό μοντέλο, έχουν θετικό αποτύπωμα στην Κοινωνία, συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας και στην ενίσχυση της αξίας του Νοσοκομείου μας. Έχοντας πλήρη συναίσθηση του αυξημένου κοινωνικού μας ρόλου, δεσμευόμαστε να συνεχίσουμε προς αυτή την κατεύθυνση, επιστρέφοντας αξία στην κοινωνία και δημιουργώντας ένα μέλλον συμπεριληπτικής ανάπτυξης και ευημερίας, για όλους».

Ομάδα εργαζομένων του Ομίλου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Τσέτη, μαζί με τη διοίκηση, πραγματοποίησαν μεγάλη περιβαλλοντική ενέργεια σε συνεργασία με τον Όμιλο V Group, στο εμβληματικό νησί της Δήλου, τον Σεπτέμβριο του 2022.

UNi-pHarMa & interMed: Μέ γνωση, στρατηγικη &

Για τον Όμιλο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Τσέτη, η βιωσιμότητα αποτελεί μία ολιστική έννοια, που συνδέεται με μακροπρόθεσμα περιβαλλοντικά, οικονομικά

και κοινωνικά οφέλη φροντίζοντας τις ανάγκες των παρόντων και μελλοντικών γενεών. Ειδικότερα, στις βιομηχανίες του Ομίλου ελέγχεται το περιβαλλοντικό και ενεργειακό ισοζύγιο, με ταυτόχρονη μείωση του αποτυπώματος του άνθρακα, περιορίζοντας την έκκληση των αερίων του θερμοκηπίου και συγκλίνοντας προς την στόχευση της κλιματικής ουδετερότητας.

Ο Όμιλος ΟΦΕΤ- με τις βιομηχανίες του UNI-PHaRMa & InterMed, την εμπορική εταιρεία στην Κύπρο Pharmabelleκαι τη βιομηχανία εκχύλισης φαρμακευτικών φυτών UniHerbo- έχει υιοθετήσει τα κριτήρια ESG (Environment, Social, Governance) και τα πρότυπα Βιώσιμης Ανάπτυξης ως αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής του λειτουργίας, ενώ έχει εκδοθεί και ο Απολογισμός Βιωσιμότητας(2019 – 2020).

Ο Όμιλος αυξάνει σταδιακά το κοινωνικό του αποτύπωμα, μει-

ώνοντας παράλληλα το περιβαλλοντικό και ενεργειακό αποτύπωμα, παραμένοντας προσηλωμένος στην ηθική και αποτελεσματική εταιρική διακυβέρνηση.

Ο δρόμος της Βιώσιμης Ανάπτυξης

Οι UNI-PHaRMa & InterMed, αποτελούν μέλη του Οικουμενικού Συμφώνου των Ηνωμένων Εθνών- UNGlobalCompact- έχοντας ευθυγραμμίσει τις λειτουργίες τους με τις διακηρυγμένες Αρχές του, στους τομείς των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των συνθηκών εργασίας, του περιβάλλοντος, της καταπολέμησης της διαφθοράς, των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης και της Κλιματικής Αλλαγής. Ο πράσινος μετασχηματισμός, ταυτόχρονα με τον ψηφιακό,αποτελούν επίσης, βασικούς άξονες για την ανάπτυξη των UNI-PHaRMa & InterMed

Στον Χάρτη των The Most Sustainable Companies Εξάλλου, στοχάρτητων «TheMostSustainableCompaniesinGre ece 2023» τοποθετήθηκε στις 30 Μαρτίου 2023 γιαακόμημία

χρονιά ο Όμιλος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Τσέτη, μετά από ενδελεχή αξιολόγηση, δεσμευόμενος σε θέματα βιωσιμότητας και υπεύθυνου επιχειρείν.

Ο ΟΦΕΤ, συμμετείχε στην πρωτοβουλία SustainabilityPerform anceDirectory 2023 του Οργανισμού Quality Net Foundation και αναδείχθηκε μεταξύ των 35 ηγέτιδων εταιρειών, που δημιουργούν τον επιχειρηματικό χάρτη της βιώσιμης ανάπτυξης στη χώρα, βάσει της αξιολόγησης της εταιρικής επιχειρηματικής επίδοσής τους επί τριών κριτηρίων: Περιβάλλον – Κοινωνία – Εταιρική Διακυβέρνηση (ESG).

Η ενεργειακή δύναμη

των φωτοβολταΐκών συστημάτων

Ο Όμιλος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Τσέτη, ακολουθώντας τις τεχνολογικές επιταγές της νέας βιομηχανικής εποχής, έθεσε ως πυλώνα στήριξης της στρατηγικής ενεργειακής διαχείρισης που έχει αναπτύξει για τα επόμενα χρόνια τη χρήση υψηλού ποσοστού επιφανειακής κάλυψης φωτοβολταικών

συστημάτων. Οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις του Ομίλου έχουν προσαρμόσει τη στοχοθέτησή τους στις περιβαλλοντικές και ενεργειακές επιταγές της νέας εποχής του Industry 5. Έχει καταστεί σαφές σε διεθνές επίπεδο, ότι στο τέλος του 21ου αιώνα, τα φωτοβολταικά συστήματα θα αποτελέσουν την κύρια πηγή ενέργειας, με αποτέλεσμα στο πλαίσιο της κοινωνικής εταιρικής ευθύνης να θεωρείται χρέος μας να εφαρμόσουμε την ανάλυση του κύκλου ζωής για τη δεδομένη ενεργειακή τεχνολογία.

Μέσω του εκσυγχρονισμού των ηλεκτρομηχανολογικών συστημάτων, της αναβάθμισης των παραγωγικών διαδικασιών σε λιγότερο ενεργοβόρες και περιβαλλοντικά αποδεκτές (greenprocessing) και τη χρήση φωτοβολταικών συστοιχιών αναμένεται να μειωθεί κατακόρυφα το αποτύπωμα του άνθρακα και να σταθεροποιηθεί η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού.

Όμιλος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Τσέτη: Αξία για τον Άνθρωπο, Ευθύνη για την Κοινωνία!

ηθικο έπιχέιρέιν, στη νέα βιοΜηχανικη έποχη!

για καθέ 1 € που

έπένδυθηκέ στο προγραΜΜα #HoMElloN

η MYtiliNEoS έπέστρέψέ 3,32 €

κοινωνικησ αξιασ

Ο

λοκληρώθηκε ο διετής κύκλος του κοινωνικού προγράμματος της MYTILINEOS «#HoMellon», που υλοποιήθηκε σε συνεργασία με την Κοινωνική Επιχείρηση knowl. Το πρόγραμμα είχε ως βασικό σκοπό να συμβάλει στην επανένταξη συμπολιτών μας, που φιλοξενούνταν σε δομές μακράς / βραχείας

αστεγίας ή διαβιούσαν σε επισφαλείς συνθήκες, στην αγορά εργασίας.

Κατά τη διάρκεια των δύο κύκλων υλοποίησης του προγράμματος

συμμετείχαν συνολικά 50 άτομα. Το στοίχημα που έπρεπε να κερδη-

θεί, ήταν ο συνδυασμός ενεργειών: α) εξατομικευμένης εκπαίδευσης και ανάπτυξης επαγγελματικών και

άλλων δεξιοτήτων,

β) βελτίωσης της αυτοπεποίθησης και της αισιοδοξίας τους, και γ)

διασύνδεσης με την αγορά εργασίας, για να διεκδικήσουν και να

διατηρήσουν με αξιώσεις μια θέση στην αγορά εργασίας. Τα αποτελέσματα δικαίωσαν σε μεγάλο βαθμό την προσπάθεια της MYTILINEOS αφού 29 από τους 50 συμμετέχοντες στο πρόγραμμα έχουν βρει ήδη εργασία, ενώ 7 από αυτούς ζουν πλέον σε δικό τους

σπίτι. Η MYTILINEOS, με την ολοκλήρωση του προγράμματος, προχώρησε στην ανάλυση της κοινωνικής του αξίας, μέσω της μεθοδολογίας Social Return On Investment (SROI)[1] που η εταιρεία εφαρμόζει συστηματικά για τα κοινωνικά προγράμματα που υλοποιεί, γεγονός που αποτελεί καινοτομία και πρωτοπορία στο χώρο της βιομηχανίας.

Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη ανάλυση, η συνολική επένδυση για το πρόγραμμα «#HoMellon», παρήγαγε κοινωνική αξία 222.224 €, με δείκτη απόδοσης SROI ίσο με 3,32:1. Αυτό σημαίνει πως για κάθε 1 € που επενδύθηκε στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, παρήχθησαν 3,32 € κοινωνικής αξίας, αναδεικνύοντας την κοινωνική και οικονομική αξία του τόσο για τους ωφελούμενους, όσο και για το κοινωνικό σύνολο. Σύμφωνα με την ανάλυση, οι σημαντικές θετικές κοινωνικές επιπτώσεις και κύριες αλλαγές, που βίωσαν οι άμεσα ωφελούμενοι ήταν: η εύρεση εργασίας, η οποία οδήγησε σε αύξηση του ατομικού εισοδήματος, η ενίσχυση των δεξιοτήτων τους για την αντιμετώπιση δυσχερών καταστάσεων, η αύξηση της ανθεκτικότητας τους και γενικότερα η καλύτερη ψυχολογική τους κατάσταση. Επιπλέον, το πρόγραμμα

δημιούργησε πολλαπλά οφέλη όχι μόνο για τους βασικούς ωφελούμενους αλλά και για κάθε μέρος που ενεπλάκη στην υλοποίηση του. Μέσα από την έρευνα αποδεικνύεται ότι η συνεχής κατάρτιση, εκπαίδευση αλλά και η ενδυνάμωση αποτελεί αποτελεσματική λύση για την υποστήριξη των αστέγων. Όπως τόνισε ο Γενικός Διευθυντής Εταιρικής Διακυβέρνησης & Αειφόρου Ανάπτυξης της MYTILINEOS, Δημήτρης Παπαδόπουλος: «Είμαστε πολύ περήφανοι που άλλο ένα κοινωνικό μας πρόγραμμα αφήνει ένα τόσο ισχυρό θετικό κοινωνικό αποτύπωμα. Βρισκόμαστε σε μια διαρκή προσπάθεια σύνδεσης της επιχειρηματικής μας ανάπτυξης με την δίκαιη κοινωνική ανάπτυξη στη χώρα μας, και θέλουμε το αποτύπωμα μας να συνεχίσει να μεγαλώνει, συμβάλλοντας με συνέπεια στη στήριξη των συμπολιτών μας που βρίσκονται σε οικονομική δυσχέρεια και κοινωνικό αποκλεισμό, πέρα από κάθε μορφή διάκρισης».

Το πρόγραμμα «HoMellon» εντάσσεται στις δράσεις Υπεύθυνης Επιχειρηματικότητας της MYTILINEOS που υλοποιούνται για την «Προώθηση της Άμβλυνσης των Ανισοτήτων», μία από τις έξι βασικές κατευθύνσεις που έχει υιοθετήσει, στο πλαίσιο της συμβολής της στους Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης.

Του ΓιώρΓου Χατζήμαρκακή

Ηαπανθρακοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας αποτελεί θεμελιώδη πρόκληση του 21ου αιώνα. Η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου είναι

κρίσιμη για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη και των επιδράσεων της στις ανθρώπινες κοινωνίες

και τα οικοσυστήματα, όπως αναγνωρίζεται και από τη Συμφωνία του Παρισιού (COP21) που υπογράφηκε το 2015.

Οι τεχνολογίες υδρογόνου προσφέρουν μια ώριμη και αντα-

γωνιστική λύση μηδενικών εκπομπών για ένα αυξανόμενο πλήθος εφαρμογών, παραγόμενες με χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Με την παροχή μέσων αποθήκευσης, το υδρογόνο μπορεί να προσφέρει μια προστασία (buffer) για το ενεργειακό σύστημα, καθώς και να οδηγήσει στην απανθρακοποίηση των βαρέων μεταφορών (χερσαίων, θαλάσσιων ή εναέριων) ή των ενεργοβόρων βιομηχανιών, όπως είναι αυτές του χάλυβα, των διυλιστηρίων ή του τσιμέντου, για παράδειγμα.

Τα τελευταία χρόνια, η ΕΕ υιοθέτησε μεταξύ άλλων την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, την ευρωπαϊκή στρατηγική για το υδρογόνο και το πακέτο Fit for 55. Σε αυτές τις πολιτικές, το υδρογόνο αναγνωρίζεται ως βασική τεχνολογία για την επίτευξη της απανθρακοποίησης, αλλά και τη διασφάλιση της

σχέδιο για Μια Mέσο

ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας, στο πλαίσιο του σχεδίου RePowerEU[1].

Παράλληλα, πολλές χώρες στην Αφρική έχουν αναγνωρίσει τον ρόλο του υδρογόνου για την απανθρακοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας, υιοθετώντας διάφορες πολιτικές και πρωτοβουλίες σχετικές με το υδρογόνο, οδικούς χάρτες Έρευνας & Ανάπτυξης, καθώς και στρατηγικές ανάπτυξης αγοράς. Πρωτίστως, το υδρογόνο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την απανθρακοποίηση της ίδιας της ηπείρου, αλλά η Αφρική θα μπορούσε επίσης να γίνει παγκόσμιο κέντρο παραγωγής

υδρογόνου, εξυπηρετώντας πελάτες σε όλη την υφήλιο με τη βοήθεια αγωγών ή πλοίων.

Λόγω της γεωγραφικής εγγύτητας, των ιστορικών δεσμών και της ταύτισης των συμφερόντων, η Αφρική και η ΕΕ μπορούν να γίνουν ισχυροί σύμμαχοι στο εμπόριο υδρογόνου.

Λόγω της γεωγραφικής εγγύτητας, των ιστορικών δεσμών και της ταύτισης των συμφερόντων, η Αφρική και η ΕΕ μπορούν να γίνουν ισχυροί σύμμαχοι στο εμπόριο υδρογόνου. Πράγματι, η Αφρική και η ΕΕ θα πρέπει να συνεργαστούν για να υποστηρίξουν τη χρήση οικιακών τεχνολογιών υδρογόνου, καθώς και για να αναπτύξουν αξιόπιστες εμπορικές οδούς για το υδρογόνο και τα παράγωγά του. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, θα συνεισφέρουν αμοιβαία στις παγκόσμιες προσπάθειες απανθρακοποίησης και παράλληλα θα δημιουργούν θέσεις εργα-

έλιαΜέπ το καυσιΜο του

σίας και συνθήκες ανάπτυξης και στις δύο ηπείρους για πολλά χρόνια ακόμα.

Η διαμόρφωση και χρήση του οικοσυστήματος του υδρογόνου στις δύο ηπείρους δεν είναι δυνατό να επιτευχθεί χωρίς ισχυρές δεσμεύσεις από ιδιωτικούς φορείς στην Αφρική και την Ευρώπη. Ως εκ τούτου, αυτή η αφρικανική-ευρωπαϊκή συμφωνία για το υδρογόνο επιχειρεί να προσδιορίσει συγκεκριμένες

δεσμεύσεις που αναλαμβάνουν ενδιαφερόμενα μέρη από την Αφρική και την Ευρώπη ως προς την ανάπτυξη οικιακών αλλά

και διασυνοριακών έργων υδρογόνου.

Η Μεσογειακή Σύμπραξη για το Πράσινο Υδρογόνο (ΜΣΠΥ) μπορεί να αποτελέσει ενδιάμεσο σκαλοπάτι για τη μελλοντική δομή και διακυβέρνηση της παγκόσμιας αγοράς του υδρογόνου.

Η Μεσογειακή Σύμπραξη για το Πράσινο Υδρογόνο (ΜΣΠΥ) μπορεί να αποτελέσει ενδιάμεσο σκαλοπάτι για τη μελλοντική δομή και διακυβέρνηση της παγκόσμιας αγοράς του υδρογόνου. Επομένως, η ΜΣΠΥ θα πρέπει να σχεδιαστεί κατά τρόπο που αφενός να αρμόζει στις χώρες που βρίσκονται και στις δύο πλευρές της Μεσογείου και αφετέρου να μπορεί να λειτουργήσει ως βάση για μια επέκταση σε πολύ μεγαλύτερη γεωγραφική κλίμακα. Πάνω από όλα, η ΜΣΠΥ θα πρέπει στη βάση της να είναι υπερεθνική, όσον αφορά τη δομή, τη λήψη αποφάσεων αλλά και την εφαρμογή των πολιτικών. Η εργασία αυτή

υποστηρίζει την άποψη ότι μια ΜΣΠΥ που λειτουργεί υπερεθνικά, όχι μόνο θα είναι σε θέση να οργανώσει με επιτυχία το διηπειρωτικό εμπόριο υδρογόνου, αλλά θα αποτελέσει και το έμβρυο για έναν βιώσιμο, παγκόσμιο οργανισμό υδρογόνου. Οι υφιστάμενοι εθνικοί οργανισμοί που ασχολούνται με τα ενεργειακά θέματα μπορούν να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για μια παγκόσμια δομή που θα διαχειρίζεται την προώθηση, την παραγωγή και τη διανομή καθαρού υδρογόνου.

Η προετοιμασία της παγκόσμιας κοινότητας υδρογόνου Το υδρογόνο θα αποτελέσει το καύσιμο του μέλλοντος. Αυτό θα συμβεί σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς οι βιομηχανικές διαδικασίες οδηγούνται προς τη συστηματική χρήση καθαρών μορίων, ενώ οι μεταφορές ανακαλύπτουν τα οφέλη της χρήσης του νερού έναντι των ορυκτών καυσίμων. Η παγκόσμια ζήτηση για υδρογόνο θα εκτιναχθεί στα ύψη στις επόμενες δεκαετίες, καθώς θα καρποφορούν οι εθνικές και υπερεθνικές στρατηγικές για την επακόλουθη μείωση των εκπομπών CO2. Μια παγκόσμια αγορά αναδύεται για το υδρογόνο των μηδενικών εκπομπών, και μαζί αναδεικνύεται η ανάγκη για τη δόμηση και διακυβέρνησή της. Πολλές χώρες στην Ευρώπη, την Αφρική, την Ασία και την Αμερική εξετάζουν το ενδεχόμενο να προωθήσουν πιο ενεργά την παραγωγή του υδρογόνου. Από τη Ναμίμπια ως την Αίγυ-

πτο, από τη Μαυριτανία ως τη Σαουδική Αραβία, από το Ομάν ως την Αλγερία, τη Χιλή, την Αργεντινή, τη Βραζιλία, τη Νότια

Αφρική και την Αυστραλία, καθώς επίσης και την Κίνα και την

Ινδία, το υδρογόνο θεωρείται όχι μόνο το καύσιμο του μέλλοντος, αλλά και ο ακρογωνιαίος λίθος για τη βιώσιμη βιομηχα-

νική και οικονομική ανάπτυξη των ίδιων των παραγωγών χωρών. Στην Ευρώπη, οι μελλοντικοί παραγωγοί και καταναλωτές

συσχετίζονται στις στρατηγικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για

το υδρογόνο, καθώς η ΕΕ βασίζει τα σχέδιά της σε σημαντική

ίδια παραγωγή, καθώς και σε εισαγωγές μεγάλης κλίμακας.

Το υδρογόνο μπορεί να εξελιχθεί στην κύρια πηγή ενέργειας

του πλανήτη. Έχει τη δυνατότητα να σταθεροποιήσει τα δίκτυα

ηλεκτρικής ενέργειας, μπορεί να αποθηκεύει την ενέργεια που

δεν μπορεί να αποθηκεύσει το δίκτυο, και μπορεί να τροφο-

δοτήσει την παραγωγή χάλυβα, καθώς και χημικές επεξεργα-

σίες, πλοία, αεροπλάνα, τρένα και φορτηγά. Με δεδομένη

αυτήν την τεράστια στρατηγική δυναμική καθώς και την ανάγκη να διασφαλιστεί μια λειτουργική αγορά υδρογόνου προς όφελος όλων, η διαχείριση των υποδομών, του εμπορίου και της

ανάπτυξης του υδρογόνου θα πρέπει να μιμηθεί τη διαχείριση

του άνθρακα και του χάλυβα στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Θα πρέπει να δημιουργηθεί μια παγκόσμια ένωση χωρών παραγωγής και κατανάλωσης υδρογόνου, της οποίας η διακυβέρνηση θα πραγματοποιείται βάσει του υπερεθνικού μοντέλου της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα.

Η λογική ενός οργανισμού παγκόσμιας διακυβέρνησης του

καθαρού υδρογόνου αντλεί την έμπνευσή της από την ανάγκη

να διασφαλιστούν οι βέλτιστες συνθήκες ανάπτυξης, καθώς

και η ισότιμη εξάπλωση της χρήσης των τεχνολογιών υδρογό-

νου σε όλο τον κόσμο.

Βασίζεται στα διδάγματα που πήραμε από τις διμερείς ή πολυμερείς εξαρτήσεις και έχει ως στόχο την υπέρβασή τους. Στηρίζεται στην παραδοχή ότι ένας παγκόσμιος πόρος πρέπει να παράγεται ελεύθερα και να χορηγείται από κοινού, και ότι αυτή η μορφή διακυβέρνησης χρήζει δικών της κριτηρίων, υποδομών και μηχανισμών, οι οποίοι είναι εκτελεστοί και δεν

υπόκεινται σε εντολές ή πιέσεις που πηγάζουν από μεμονωμένους κρατικούς ή μη παράγοντες. Οι αδυναμίες οργανισμών όπως ο Οργανισμός Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών (OPEC) πρέπει να ληφθούν υπόψη, όπως και οι συγκρουσιακές συμπεριφορές που οδήγησαν στο παρελθόν σε ενεργειακές κρίσεις. Ο πρωταρχικός στόχος της παγκόσμιας διακυβέρνησης του υδρογόνου είναι η μακροπρόθεσμη διαθεσιμότητά του υπό βέλτιστες συνθήκες για τη διαμόρφωση της τιμής και τη διανομή του σε όλο τον κόσμο.

Το υδρογόνο δεν θα αποτελεί πηγή μόλυνσης, ενώ θα θερμάνει τις διεθνείς σχέσεις και την κατανόηση. Ο πόρος του μέλλοντος πρέπει να είναι ένας ειρηνικός πόρος.

Το πετρέλαιο ήταν το καύσιμο του παρελθόντος. Μόλυνε την ατμόσφαιρα και δηλητηρίασε τις διεθνείς σχέσεις. Αποτέλεσε πηγή συγκρούσεων και πολέμων. Το υδρογόνο δεν θα αποτελεί πηγή μόλυνσης, ενώ θα θερμάνει τις διεθνείς σχέσεις και την κατανόηση. Ο πόρος του μέλλοντος πρέπει να είναι ένας ειρηνικός πόρος.

Η Οικονομία του υδρογόνου απαιτεί

παγκόσμια διακυβέρνηση

Οι ενίοτε σπασμωδικές εξελίξεις που έχουν παρουσιαστεί στο παρελθόν στις αγορές πετρελαίου και αερίου δεν πρέπει να επαναληφθούν με το υδρογόνο. Τυχόν απώλεια της εμπιστοσύνης στο υδρογόνο και ανασφάλεια των παραγωγών και των καταναλωτών θα έχουν καταστροφικές συνέπειες για το παγκόσμιο «λανσάρισμα» του υδρογόνου και τη συνακόλουθη τεράστια μείωση των εκπομπών CO2.

Η διακυβέρνηση του υδρογόνου που οραματίζεται η παρούσα εργασία είναι σχεδιασμένη για να διασφαλίσει διαθεσιμότητα σε μόνιμη βάση, ιχνηλασιμότητα, διαφάνεια τιμών και απόδοση των υποδομών. Επίσης έχει ως στόχο να επιτρέψει στους παραγωγούς και χρήστες του υδρογόνου σε όλο τον κόσμο να προγραμματίζουν τις δραστηριότητές τους σε πιο μακροχρόνια βάση και να επωφελούνται από ασφάλεια τιμών και παραδόσεων. Οι ενίοτε σπασμωδικές εξελίξεις που έχουν παρουσιαστεί στο παρελθόν στις αγορές πετρελαίου και αερίου δεν πρέπει

CAT ® ΠΟΙΟΤΗΤΑ

CAT ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ®

ΑΠΟΛΥΤΗ ΑΞΙΑ

Τα Νέα μοντέλα Cat GC είναι σχεδιασμένα για εφαρμογές Εφεδρικής Λειτουργίας και έχουν κατασκευαστεί ώστε να παρέχουν μια ισχυρή και αξιόπιστη λύση για οικιακή ή επαγγελματική χρήση, για πελάτες που αναζητούν προσιτή ενέργεια.

να επαναληφθούν με το υδρογόνο. Τυχόν απώλεια της εμπιστοσύνης στο υδρογόνο και ανασφάλεια των παραγωγών και των καταναλωτών θα έχουν καταστροφικές συνέπειες για το

παγκόσμιο «λανσάρισμα» του υδρογόνου και τη συνακόλουθη

τεράστια μείωση των εκπομπών CO2.

Η διακυβέρνηση του υδρογόνου πρέπει να καλύπτει όλες τις

πτυχές της παραγωγής, του εμπορίου και της παράδοσης του

αερίου. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται η πιστοποίηση, η οργάνωση της αγοράς, η ανάπτυξη και η συντήρηση των υποδομών, καθώς και η διαμόρφωση των τιμών, και, στη μεταβατική περίοδο κατά την οποία η ζήτηση για καθαρό υδρογόνο θα συνεχίσει να υπερβαίνει την προσφορά, η διαχείριση ενός συστήματος συμβάσεων επί διαφοράς (Contracts for Difference,CfDs)

που θα διασφαλίζουν ισότητα και ισότιμη μεταχείριση όλων

των παραγόντων της αγοράς.

Ο

παγκόσμιος οργανισμός που θα αναλάβει τη διακυβέρνηση

της προμήθειας του υδρογόνου στον κόσμο θα πρέπει να ασχο-

ληθεί με όλες τις πλευρές του υδρογόνου και της παραγωγής του. Σαφώς, δεδομένου ότι το μόριο του υδρογόνου αποτελεί βασική συνιστώσα της μετάβασης σε μια μορφή ενέργειας απαλλαγμένης από εκπομπές ρύπων, η αγορά που πρόκειται να οργανωθεί θα είναι μια αγορά για υδρογόνο μηδενικών και χαμηλών εκπομπών. Ωστόσο, οι μορφές υδρογόνου που είναι γνωστές ως γκρι και μπλε υδρογόνο θα πρέπει να συμπεριληφθούν στις αρμοδιότητες του οργανισμού, με τη μορφή ενός τμήματος το οποίο θα πρέπει υποχρεωτικά να διαλυθεί εντός συγκεκριμένου χρονικού πλαισίου. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο να υπάρξει μια επίσημη συμφωνία σχετικά με τη σταδιακή απόσυρση του υδρογόνου υψηλών εκπομπών, καθώς και σχετικά με τις συνθήκες της απόσυρσης και το προαναφερόμενο χρονικό πλαίσιο.

Ευρώπη και Βόρεια Αφρική ως πρωτοπόροι της παγκόσμιας διακυβέρνησης

Εάν οι γεωγραφικές βλέψεις της κοινής διακυβέρνησης του υδρογόνου οφείλουν να είναι παγκόσμιες, το εφαλτήριό της μπορεί να είναι μια τοπική ένωση κρατών, που θα δοκιμάσουν στην πράξη την υπερεθνική διακυβέρνηση του υδρογόνου. Τον ρόλο αυτό θα μπορούσε να αναλάβει η Μεσογειακή Σύμπραξη για το Πράσινο Υδρογόνο, που θα καλύπτει την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλα ευρωπαϊκά κράτη, τα αφρικανικά κράτη-εταίρους στην άλλη όχθη της Μεσογείου, καθώς και τα κράτη του χερσαίου χώρου ανατολικά της Μεσογείου που θα εκφράσουν ενδιαφέρον και θέληση να συμμετάσχουν στη σύμπραξη με υπερεθνική προοπτική.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Βόρεια Αφρική και άλλες γειτονικές χώρες έχουν μια μοναδική ευκαιρία να δημιουργήσουν ένα σύστημα πράσινου υδρογόνου. Η Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας, διαθέτει καλές βάσεις και δυναμικό σε σχέση με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενώ η Βόρεια Αφρική διαθέτει εξαιρετικές και άφθονες πηγές για καθαρή ηλεκτρική ενέργεια. Η Ευρώπη μπορεί να αξιοποιήσει τις υφιστάμενες υποδομές αερίου σε διασύνδεση με τη Βόρεια Αφρική και άλλες χώρες, για σκοπούς μεταφοράς και αποθήκευσης υδρογόνου. Επίσης, η ευρωπαϊκή βιομηχανία παραγωγής καθαρού υδρογόνου κατέχει ηγετική θέση σε παγκόσμιο επίπεδο, ιδίως όσον αφορά την κατασκευή ηλεκτρολυτών.

Εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση, σε στενή συνεργασία με τις γειτονικές χώρες, επιθυμεί να αξιοποιήσει τα μοναδικά αυτά εφόδια που διαθέτει και να δημιουργήσει την κορυφαία παγκοσμίως βιομηχανία παραγωγής υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τώρα είναι η στιγμή που θα πρέπει να δράσει. Έτσι, εξειδικευμένοι και ενοποιημένοι σταθμοί παραγωγής πράσινου υδρογόνου ισχύος πολλών GW θα ξεκλειδώσουν το τεράστιο δυναμικό της ανανεώσιμης ενέργειας. Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση νέων, μοναδικών και μακροχρόνιων μηχανισμών αμοιβαίας συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ και της Βόρειας Αφρικής, σε πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, είναι κρίσιμης σημασίας.

Η μοναδική αυτή ευκαιρία για την ΕΕ και τη Βόρεια Αφρική να αναπτύξει μια οικονομία πράσινου υδρογόνου θα συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και την εδραίωση ενός βιώσιμου, οικονομικού και δίκαιου ενεργειακού συστήματος. Σε αυτήν τη βάση, η Ευρώπη και οι γείτονες χώρες μπορούν να αποκτήσουν ηγετική θέση στην αγορά των τεχνολογιών παραγωγής πράσινου υδρογόνου.

Η ισχύς της ερήμου

Ένα μικρό μέρος (8-10%) της περιοχής της ερήμου Σαχάρα θα μπορούσε να παράγει ενέργεια επαρκή για να καλύψει ολόκληρη την παγκόσμια ζήτηση (van Wijk, van der Roest, & Boere, Solar Power to the People, 2017).

Η έρημος Σαχάρα είναι η περιοχή του κόσμου με τη μεγαλύτερη ηλιοφάνεια καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Πρόκειται για μια μεγάλη περιοχή (με εμβαδόν 9,4 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων είναι διπλάσια σε έκταση από την περιοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης), που απολαμβάνει κατά μέσο όσο 3.600 ώρες ηλιοφάνειας ανά έτος, ενώ σε ορισμένα σημεία η ηλιοφάνεια φτάνει τις 4.000 ώρες (Varadi, Wouters, & Hoffmann, 2018). Αυτό μεταφράζεται σε επίπεδα ηλιασμού (ή ακτινοβολίας ηλιακής ενέργειας) της τάξεως των 2.500-3.000 kWh ανά τετραγωνικό μέτρο ανά έτος. Ένα μικρό μέρος (8-10%) της περιοχής της ερήμου Σαχάρα θα μπορούσε να παράγει ενέργεια επαρκή για να καλύψει ολόκληρη την παγκόσμια ζήτηση (van Wijk, van der Roest, & Boere, Solar Power to the People, 2017).

Αξίζει να σημειωθεί ότι η έρημος Σαχάρα αποτελεί επίσης μία

από τις περιοχές με το υψηλότερο αιολικό δυναμικό στον πλα-

νήτη, ιδίως στις δυτικές ακτές της. Κατά μέσο όρο, στη διάρκεια

του έτους, οι ταχύτητες του ανέμου στην επιφάνεια του εδάφους

υπερβαίνουν τα 5 m/s στο μεγαλύτερο τμήμα της ερήμου, ενώ φτάνουν τα 8-9 m/s σε ορισμένες περιοχές στις δυτικές ακτές.

Οι ταχύτητες του ανέμου αυξάνουν σε μεγαλύτερο υψόμετρο, ενώ

οι άνεμοι στη Σαχάρα είναι αρκετά σταθεροί στη διάρκεια του έτους. Επίσης, η περιοχή Zaafarana της Αιγύπτου είναι συγκρί-

σιμη με τις ακτές του Μαρόκου στον Ατλαντικό Ωκεανό, με υψηλές και σταθερές ταχύτητες ανέμου (van Wijk A. , Wouters, Rachidi, & Ikken, 2019). Στο Μαρόκο, την Αλγερία, την Τυνησία, τη Λιβύη και την Αίγυπτο ορισμένες χερσαίες εκτάσεις έχουν ταχύτητες ανέμου που συγκρίνονται με συνθήκες που επικρατούν σε υπεράκτιες περιοχές της Μεσογείου, της Βαλτικής Θάλασσας και σε ορισμένα τμήματα της Βόρειας Θάλασσας.

Η Τουρκία, το Ομάν, η Σαουδική Αραβία, η Ιορδανία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και άλλες χώρες της περιοχής θα μπορούσαν δυνητικά να γίνουν σημαντικές χώρες εξαγωγής πράσινου υδρογόνου. Για τον λόγο αυτό, ως επόμενο βήμα κρίνεται σκόπιμο να συμπεριληφθούν σε οποιαδήποτε μορφή υπερεθνικής σύμπραξης.

Αξιόλογη και άφθονη ηλιοφάνεια και καλό αιολικό δυναμικό δεν έχει μόνο η Βόρεια Αφρική αλλά και η Μέση Ανατολή. Η Τουρκία, το Ομάν, η Σαουδική Αραβία, η Ιορδανία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και άλλες χώρες της περιοχής θα μπορούσαν δυνητικά να γίνουν σημαντικές χώρες εξαγωγής πράσινου υδρογόνου. Για τον λόγο αυτό, ως επόμενο βήμα κρίνεται σκόπιμο να συμπεριληφθούν σε οποιαδήποτε μορφή υπερεθνικής σύμπραξης.[2] Υπέρ της άμεσης δράσης συνηγορεί επίσης η εξαιρετική υφιστάμενη σύνδεση της Βόρειας Αφρικής με την Ευρώπη, μέσω των εγκατεστημένων αγωγών αερίου, π.χ., μεταξύ Μαρόκου και Ισπανίας, Αλγερίας και Ισπανίας, Αλγερίας και Ιταλίας, Τυνησίας και Ιταλίας, καθώς και μεταξύ Αιγύπτου/Λιβύης και Ιταλίας. Παράλληλα, υπό ανάπτυξη βρίσκεται και η σύνδεση Αιγύπτου/Ισραήλ και Ελλάδας/Κύπρου, γνωστή και ως EastMed.

Παραγωγή καθαρού υδρογόνου με τη Μεσογειακή

Σύμπραξη για το Πράσινο Υδρογόνο (ΜΣΠΥ)

Η διαδικασία παραγωγής του καθαρού υδρογόνου αποτελεί την πρώτη παγκόσμια νομοθετική πρόκληση. Όπως βλέπουμε τώρα, οι προσεγγίσεις σχετικά με την παραγωγή του καθαρού υδρογόνου διαφοροποιούνται σημαντικά μεταξύ των ηπείρων. Είναι χαώδης η διαφορά μεταξύ της λογικής της αρχικής ώθησης από

την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που σκόπευε να περιορίσει το υδρογόνο στην ύπαρξή του ως παραπροϊόν της καθαρής ηλεκτρικής

ενέργειας, και της λογικής των αντίθετων κινήτρων που πηγάζουν από τη νομοθετική πράξη μείωσης του πληθωρισμού (Inflation Reduction Act) στις ΗΠΑ. Στις αποκλίνουσες αυτές

νομοθετικές φιλοδοξίες προστίθεται και η στάση που υιοθετείται στην Ινδία και την Κίνα, την Αυστραλία και τη Χιλή, τη

Σαουδική Αραβία και τη Ναμίμπια: για κάθε νομοθέτη, το καθαρό υδρογόνο είναι οτιδήποτε επιθυμεί αυτός ο νομοθέτης

να είναι. Αυτό προφανώς είναι καταστροφικό για την ανάδυση

μιας ρευστής, παγκόσμιας αγοράς καθαρού υδρογόνου, και

αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε στρεβλώσεις όσον αφορά την

πρόσβαση στην αγορά και τους κανόνες του ανταγωνισμού.

Αν θέλουμε το υδρογόνο να γίνει ένα αγαθό διαπραγματεύσι-

μο σε παγκόσμιο επίπεδο και ικανό να μετασχηματίσει βιομηχανίες και κοινωνίες, τέτοιου είδους στρεβλώσεις θα πρέπει να αποφευχθούν. Ο δέων τρόπος για να διασφαλιστεί ότι δεν θα εμφανιστούν στρεβλώσεις αυτής της μορφής είναι να θεσπιστούν παγκόσμιοι κανόνες για την παραγωγή και την πιστοποίηση του καθαρού υδρογόνου. Οι κανόνες αυτοί θα πρέ-

πει, φυσικά, να έχουν εφαρμογή σε όλες τις διαδικασίες που στοχεύουν στην παραγωγή ενός καθαρού αερίου. Είναι δυνατό να προέρχονται από τη ΜΣΠΥ, σε συνεργασία με άλλους μεγάλους παραγωγούς υδρογόνου, δεδομένου ότι το συνδυασμένο δυναμικό του Ατλαντικού και της Ερυθράς Θάλασσας, όπως προκύπτει από τη ΜΣΠΥ, θα δώσει ηγετικό ρόλο στην περιοχή.

Η ΜΣΠΥ μπορεί να θεσπίσει μια κοινή ονοματολογία για τις διαδικασίες παραγωγής υδρογόνου, η οποία ονοματολογία θα υποβάλλεται σε αναθεώρηση σε τακτά χρονικά διαστήματα, προκειμένου να ενσωματώνονται όλες οι νέες τεχνολογικές εξελίξεις. Ενδεικτικά, στο ξεκίνημά της, θα πρέπει να περιλαμβάνει: Την ηλεκτρόλυση με ηλεκτρική ενέργεια παραγόμενη από αιολική και ηλιακή ενέργεια. Την ηλεκτρόλυση με ηλεκτρική ενέργεια παραγόμενη από πυρηνική ενέργεια.

Την πυρόλυση Τις διαδικασίες που περιλαμβάνουν ραδιόλυση, τις τεχνικές διάσπασης του νερού καθώς και άλλες εναλλακτικές διαδικασίες παραγωγής. Θα είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί ότι θα διατίθεται ηλεκτρική ενέργεια παραγόμενη από ανανεώσιμες πηγές ειδικά για την παραγωγή υδρογόνου, χωρίς κανέναν περιορισμό που να σχετίζεται με την εναλλακτική χρήση αυτής της ηλεκτρικής ενέργειας. Οι ποσότητες υδρογόνου που θα απαιτηθούν σε παγκόσμιο επίπεδο είναι τέτοιες που η παραγωγή του υδρογόνου θα πρέπει να αναδειχθεί σε κύρια κατεύθυνση για την παραγωγή καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας. Η ύπαρξη εξειδικευμένων εγκαταστάσεων θα πρέπει να ενθαρρύνεται αντί να δυσχεραίνεται ή να παρεμποδίζεται. Για τους σκοπούς της οργάνωσης της κατανομής και διάθεσης της καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας, θα πρέπει να οριστεί και να εφαρμοστεί σε όλη την ΜΣΠΥ ένας δυναμικός ελάχιστος όγκος που

θα κατευθύνεται αποκλειστικά στην παραγωγή υδρογόνου.

Για τους σκοπούς της οργάνωσης της κατανομής και διάθεσης της καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας, θα πρέπει να οριστεί και να εφαρμοστεί σε όλη την ΜΣΠΥ ένας δυναμικός ελάχιστος όγκος που θα κατευθύνεται αποκλειστικά στην παραγωγή υδρογόνου. Ο ελάχιστος αυτός όγκος θα πρέπει να διαφυλάσσεται σε μόνιμη βάση και να μην είναι δυνατό να διατεθεί για

κατανομή μέσω του ηλεκτρικού δικτύου. Είναι επιτακτικό η

βιομηχανία του υδρογόνου να είναι σε θέση να σχεδιάσει την αύξηση στην παραγωγή της και την περαιτέρω ανάπτυξή της

στη βάση καθορισμένων ποσοστώσεων ως προς την ηλεκτρική ενέργεια, οι οποίες να μην αμφισβητούνται. Μολονότι υδρογόνο μπορεί να παραχθεί οπουδήποτε, η διαρκής παροχή σημαντικών ποσοτήτων υδρογόνου απαιτεί την ύπαρξη του αντίστοιχου αριθμού εγκαταστάσεων παραγωγής μεγάλης κλίμακας. Μολονότι υδρογόνο μπορεί να παραχθεί οπουδήποτε, η διαρκής παροχή σημαντικών ποσοτήτων υδρογόνου απαιτεί την ύπαρξη του αντίστοιχου αριθμού εγκαταστάσεων παραγωγής μεγάλης κλίμακας. Οι εγκαταστάσεις αυτές δεν πρέπει να συγκεντρώνονται σε μία μόνο γεωγραφική περιοχή, όποια κι

αν είναι αυτή, ούτε και πρέπει να λειτουργούν ανταγωνιστικά

μεταξύ τους. Μια σημαντική νομοθετική πρόκληση αφορά τον

σχεδιασμό ενός παγκόσμιου δικτύου παραγωγής και διανομής

υδρογόνου, που θα επιτρέπει ανά πάσα στιγμή την ύπαρξη

εφεδρειών και τη δυνατότητα αντικατάστασης της δυναμικό-

τητας. Η ΜΣΠΥ πρόκειται να εγκαινιαστεί επισήμως στην 28η

διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή

(COP28) στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στο τέλος του 2023.

Αναφέρθηκε πρώτη φορά σε σχέση με τη στρατηγική της ΕΕ να μειώσει την εξάρτηση από το ρωσικό αέριο, την επονομαζόμενη RePowerEU, η οποία δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο 2022.

Εμπορία υδρογόνου στη ΜΣΠΥ

Η αγορά για το καθαρό υδρογόνο αναπτύσσεται αυτήν τη στιγμή από το μηδέν. Η πραγματικότητα αυτή αφήνει σημαντικό βαθμό ελευθερίας σχεδιασμού και δυναμικής, και επιτρέπει τη διασύνδεση των παραγωγικών ικανοτήτων προτού οι εθνικές περιχαρακώσεις καταστήσουν δύσκολη τη συνδεσιμότητα. Το πιο σημαντικό στοιχείο σχετικά με την εκκίνηση της αγοράς είναι η εξέλιξη της τιμής του καθαρού υδρογόνου, η οποία σε πρώτο στάδιο θα πρέπει να είναι επιδοτούμενη σε μεγάλο βαθμό και στη συνέχεια να διαμορφώνεται ελεύθερα σε προσιτά επίπεδα, εντός ενός πλαισίου που μένει να προσδιοριστεί. Επί του παρόντος, το εμπόριο του καθαρού υδρογόνου αφορά μικροποσότητες. Στους επόμενους μήνες και τα επόμενα χρόνια θα δούμε την πραγματική εκκίνηση της αγοράς και παράλληλα θα δούμε τις ποσότητες παραγωγής να αυξάνονται, τις μεταφορικές δυνατότητες να διαφοροποιούνται και τη βιομηχανική ζήτηση να ενισχύεται σημαντικά. Η εκκίνηση της παγκόσμιας αγοράς καθαρού υδρογόνου είναι η πιο κατάλληλη στιγμή για την ανάπτυξη ενός παγκόσμιου οργανισμού επιφορτισμένου με τον καθορισμό των μηχανισμών της αγοράς, τη διαμόρφωση και τον έλεγχο των τιμών, τον προσδιορισμό σημείων και πλατφορμών διαπραγμάτευσης, καθώς και τη θέ-

σπιση μηχανισμών υποστήριξης, με τη βοήθεια και τη χρηματοδότηση δημόσιων φορέων. Το πιο σημαντικό στοιχείο σχετικά με την εκκίνηση της αγοράς είναι η εξέλιξη της τιμής του καθαρού υδρογόνου, η οποία σε πρώτο στάδιο θα πρέπει να είναι επιδοτούμενη σε μεγάλο βαθμό και στη συνέχεια να διαμορφώνεται ελεύθερα σε προσιτά επίπεδα, εντός ενός πλαισίου που μένει να προσδιοριστεί. Ο στόχος της δομής και της λειτουργίας της αγοράς δεν θα είναι να διαφυλάσσει την σπανιότητα του πόρου ώστε να διατηρεί υψηλή την τιμή του. Ο στόχος θα είναι να κάνει τον πόρο άφθονα διαθέσιμο, σε τιμή η οποία εξισορροπεί το συμφέρον των καταναλωτών, το κόστος της βιομηχανικής παραγωγής και την απόδοση της επένδυσης στις υποδομές. Η διαπραγμάτευση της τιμής του υδρογόνου να πρέπει να γίνεται ελεύθερα, όταν αυτό φτάνει στην αγορά. Θα χρειαστούν κέντρα διαπραγμάτευσης – πιθανώς σε αρκετά μεγάλο πλήθος – ώστε να καθορίζεται η προμήθεια και η ζήτηση, να ορίζονται τιμές και να καθίσταται εφικτός ο βιομηχανικός προγραμματισμός. Στόχος των παραγωγικών ικανοτήτων θα πρέπει να είναι να παρέχεται επαρκής προσφορά, και θα πρέπει να είναι αναμενόμενο ότι θα διασφαλίζεται σε μόνιμη βάση επαρκής αντιστοίχιση της προσφοράς και της ζήτησης. Ο στόχος της δομής και της λειτουργίας της αγοράς δεν θα είναι να διαφυλάσσει την σπανιότητα του πόρου ώστε να διατηρεί υψηλή την τιμή του. Ο στόχος θα είναι να κάνει τον πόρο άφθονα διαθέσιμο, σε τιμή η οποία εξισορροπεί το συμφέρον των καταναλωτών, το κόστος της βιομηχανικής παραγωγής και την απόδοση της επένδυσης στις υποδομές. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο

προγραμματισμός της παραγωγής θα είναι διασφαλισμένος, οι επενδύσεις θα δρομολογούνται και οι υποδομές να κατασκευάζονται και θα συντηρούνται. Η εκκίνηση της αγοράς θα χαρακτηρίζεται σε μεγάλο βαθμό από τιμολογιακές παρεμβάσεις, υπό τη μορφή συμβάσεων επί διαφοράς. Οι συμβάσεις αυτές θα πρέπει να υπακούν σε ένα ομοιόμορφο σκεπτικό, ενώ το αντικείμενο και το αποτέλεσμά τους θα πρέπει να είναι εναρμονισμένο, στη βάση των βέλτιστων πρακτικών που θα έχουν διαμορφωθεί κατά τη στιγμή της έναρξης της ΜΣΠΥ. Οι συμβάσεις επί διαφοράς θα παίξουν τον ρόλο τους έως ότου η προσφορά του καθαρού υδρογόνου να φτάσει να καλύψει για πρώτη φορά τη ζήτηση. Έτσι, η ανάπτυξη και των δύο θα μπορεί να γίνει αντικείμενο σχεδιασμού, καθώς η ζήτηση του υδρογόνου από τη βιομηχανία και την κοινωνία εν γένει θα αυξάνουν την παραγωγή του υδρογόνου και οι υποδομές θα επεκτείνονται.

Μεταφορά και παράδοση καθαρού υδρογόνου Η μεταφορά του καθαρού υδρογόνου θα συνδέεται με την ύπαρξη μιας υποδομής διανομής, κατ’ αντιστοιχία με το υφιστάμενο δίκτυο αερίου. Οι αγωγοί θα αποτελούν τον κορμό των υποδομών αυτών, τόσο για μεγαλύτερες αποστάσεις – όπως μεταξύ ηπείρων – όσο και για την τροφοδοσία περιφερειακών και τοπικών σημείων διανομής. Οι αγωγοί αυτοί θα πρέπει να κατασκευαστούν και η κατασκευή τους θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί, πράγμα που θα αποτελέσει βασικό αντικείμενο της ΜΣΠΥ. Πράγματι, η δημιουργία ενός δικτύου σημείων παραγωγής, αγωγών, εγκαταστάσεων λιμένα και υποδομών μετασχηματισμού θα πρέπει να πραγματοποιηθεί βάσει συγκεκριμένης ατζέντας για το παγκόσμιο λανσάρισμα του υδρογόνου και θα απαιτήσει σημαντικά ποσά χρηματοδότησης. Εκ των πραγμάτων, η συμμετοχή ιδιωτών επενδυτών στη δημιουργία των παγκόσμιων υποδομών υδρογόνου φαίνεται αναγκαία. Επομένως, η διασφάλιση κατάλληλων αποδόσεων για τις ιδιωτικές επενδύσεις θα αποτελέσει ένα από τα πρώτα ζητήματα που θα διαχειριστεί η ΜΣΠΥ. Η χρηματοδότηση των υποδομών θα είναι ένας από τους πλέον ορατούς τομείς στους οποίους θα παρέμβει η ΜΣΠΥ. Ο οργανισμός όχι μόνο θα παρέχει ένα μέρος της χρηματοδότησης, αλλά θα πρέπει να ασχοληθεί και με τη δημιουργία κοινοπραξιών, που θα σχεδιαστούν με στόχο την κατασκευή μεγάλων εγκαταστάσεων παραγωγής, αποθήκευσης και μεταφοράς. Η χρηματοδότηση των υποδομών θα είναι ένας από τους πλέον ορατούς τομείς στους οποίους θα παρέμβει η ΜΣΠΥ. Ο οργανισμός όχι μόνο θα παρέχει ένα μέρος της χρηματοδότησης, αλλά θα πρέπει να ασχοληθεί και με τη δημιουργία κοινοπραξιών, που θα σχεδιαστούν με στόχο την κατασκευή μεγάλων εγκαταστάσεων παραγωγής, αποθήκευσης και μετα-

φοράς. Μέσω ενός συστήματος εγγυήσεων επενδύσεων και αποδόσεων, η ΜΣΠΥ θα είναι σε θέση να μοχλεύσει τα αναγκαία κεφάλαια για τη δημιουργία του παγκόσμιου συστήματος παροχής υδρογόνου, και να ρυθμίσει τη σύνδεση μεταξύ των εγκαταστάσεων και τη συντονισμένη λειτουργία τους. Η

«Τράπεζα Υδρογόνου» που ανακοινώθηκε από την Ευρωπαϊκή

Επιτροπή θα αποτελέσει τον ακρογωνιαίο λίθο για τη μελλοντική χρηματοδοτική δομή.

Θεσμοί διακυβέρνησης εντός της ΜΣΠΥ

Η ΜΣΠΥ δεν θα αποτελεί αντίγραφο καμίας άλλης υφιστάμενης οργάνωσης. Κατ’ ουσίαν σχετίζεται με την υπερεθνι-

κή λήψη αποφάσεων για το κοινό καλό. Επομένως, έχει

ανάγκη από λειτουργικούς, αποτελεσματικούς και ταυτό-

χρονα δημοκρατικούς και συμμετοχικούς θεσμούς, όπου

τόσο οι παραγωγοί όσο και οι καταναλωτές του υδρογόνου

θα αντιμετωπίζουν από κοινού τις προκλήσεις της ανάπτυξης της αγοράς του υδρογόνου. Στη βάση οποιουδήποτε υπερεθνικού θεσμού, υπάρχει η συνέλευση των μελών του. Η ΜΣΠΥ είναι ανοιχτή σε κάθε μεσογειακή χώρα και η συμμετοχή είναι ελεύθερη. Ωστόσο, τα μέλη της θα πρέπει να ομαδοποιηθούν σε κατηγορίες, ανάλογα με τη θέση του καθενός στην οικονομία του υδρογόνου. Είναι σαφές ότι χώρες που έχουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην παραγωγή και κατανάλωση υδρογόνου θα πρέπει αντίστοιχα να απολαμβάνουν σημαντική εκπροσώπηση και καθοριστική παρουσία στον οργανισμό.Σε ένα πρώτο βήμα, οι χώρες που έχουν ήδη υπογράψει διμερείς συμφωνίες για το πράσινο υδρογόνο με την ΕΕ ή με κράτη-μέλη της ΕΕ πρέπει να εξετάζονται ως υπερεθνικοί εταίροι της ΕΕ· πιο συγκεκριμένα η Αίγυπτος, η Αλγερία, το Μαρόκο και η Τυνησία (με αλφαβητική σειρά). Η Τουρκία, η οποία υπέγραψε συμφωνία σύνδεσης με την ΕΕ το 1963, θα πρέπει επίσης να αποτελέσει συνεργαζόμενο εταίρο σε αυτήν την προσέγγιση. Πέραν αυτών, σίγουρα στον οργανισμό υπάρχει θέση για τη Λιβύη, όταν η χώρα είναι πρόθυμη και έτοιμη να την καταλάβει, καθώς και για χώρες που γειτνιάζουν άμεσα με τη Μεσόγειο και συνδέονται οργανικά με αυτή, όπως είναι η Μαυριτανία και η Σαουδική Αραβία.Με βάση το μοντέλο της Ευρωπαϊκής

Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ), μια Ανώτερη Αρχή – το ακριβές όνομα της οποίας παραμένει επί του παρόντος

ανοιχτό – θα αναλάβει την καθημερινή διαχείριση της ΜΣΠΥ, φροντίζοντας την αλληλεπίδρασή της με την παγκόσμια κοινότητα, τα κράτη, τη βιομηχανία και την κοινωνία γενικότερα. Η Αρχή αυτή θα πρέπει να αποτελείται από εκπροσώπους από όλα τα επίσημα κράτη-μέλη της ΜΣΠΥ. Οι συνεργαζόμενοι εταίροι θα έχουν την ιδιότητα του παρατηρητή. Οι θεσμοί της ΜΣΠΥ θα είναι η Ανώτερη Αρχή, η Κοινή Συνέλευση, το Συμβούλιο των Υπουργών και το Δικαστήριο. Μια Συμβουλευτική Επιτροπή θα μπορούσε επίσης να θεσπιστεί ως πέμπτος θεσμός που να εκπροσωπεί παραγωγούς, εργαζόμενους, καταναλωτές και εμπόρους. Κατ’ αντιστοιχία με την πρώτη υπερεθνική προσέγγιση που εφαρμόστηκε από την ΕΚΑΧ, οι θεσμοί της ΜΣΠΥ θα μπορούσαν να σχεδιαστούν ως εξής:

- Οι θεσμοί της ΜΣΠΥ θα είναι η Ανώτερη Αρχή, η Κοινή Συνέλευση, το Συμβούλιο των Υπουργών και το Δικαστήριο. Μια Συμβουλευτική Επιτροπή θα μπορούσε επίσης

να θεσπιστεί ως πέμπτος θεσμός που να εκπροσωπεί παραγωγούς, εργαζόμενους, καταναλωτές και εμπόρους.

- Η Ανώτερη Αρχή θα μπορούσε να αποτελείται από μια επιτροπή με μέλη πενταετούς θητείας, που θα διορίζονται από τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών. Ο Πρόεδρος της Ανώτερης Αρχής μπορεί να ορίζεται ανάμεσα από τα μέλη της επιτροπής, κυκλικά, ανάμεσα στους εκπροσώπους από την ΕΕ και από τη Βόρεια Αφρική ή άλλα κράτη-μέλη της ΜΣΠΥ, αντίστοιχα, σε δεύτερο χρόνο. Οι αρμοδιότητες της Ανώτερης Αρχής θα πρέπει να διασφαλίζουν την ομαλή λειτουργία της κοινής αγοράς του καθαρού υδρογόνου μεταξύ των κρατών-μελών της ΜΣΠΥ.

- Η Κοινή Συνέλευση θα πρέπει να απαρτίζεται από Βουλευτές από τα κράτη-μέλη της ΜΣΠΥ (συμπεριλαμβανομένων και μελών του Ευρωκοινοβουλίου).

- Ένα Συμβούλιο των Υπουργών, που θα αποτελείται από εκπροσώπους των εθνικών κυβερνήσεων, θα πρέπει να συνέρχεται κάθε τρεις μήνες προκειμένου να διασφαλίζεται η εναρμόνιση των δραστηριοτήτων της Ανώτερης Αρχής με αυτές των εθνικών κυβερνήσεων.

- Ένα Δικαστήριο θα διασφαλίζει την τήρηση των νόμων της ΜΣΠΥ βάσει της Συνθήκης της ΜΣΠΥ. Το Δικαστήριο θα πρέπει να απαρτίζεται από 10 δικαστές, που θα διορίζονται με κοινή σύμφωνη γνώμη των εθνικών κυβερνήσεων για θητεία έξι ετών, καθώς και από δύο Γενικούς Εισαγγελείς.

- Η Συμβουλευτική Επιτροπή μπορεί να απαρτίζεται εξίσου από παραγωγούς, εργαζόμενους, καταναλωτές και εμπόρους από τον τομέα του υδρογόνου, χωρίς εθνικές ποσοστώσεις, αλλά με τρόπο που διασφαλίζει κάποια ισορροπία μεταξύ των κρατών-μελών της ΜΣΠΥ.

Συμπέρασμα Καθώς οι Ευρωπαίοι και Βορειοαφρικανοί εταίροι συνδέονται οικονομο-κοινωνικά, και καθώς οι δύο πλευρές έχουν συμφωνήσει ως προς τις στρατηγικές για το υδρογόνο, η ΜΣΠΥ προσφέρει ένα εξαιρετικό πλαίσιο για να καταστεί πρόδρομος σε παγκόσμιο επίπεδο της συνεργασίας για το πράσινο υδρογόνο και της καθιέρωσης μιας βάσης για τη μελλοντική παγκόσμια διακυβέρνηση του υδρογόνου. Η Ευρώπη προετοιμάζεται ώστε να γίνει η πρώτη ήπειρος που επιτυγχάνει την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Το εργαλείο για την επίτευξη του πρωταρχικού αυτού στόχου είναι η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, που στηρίζεται στο νομοθετικό πλαίσιο Fit for 55 σε συνδυασμό με την οδηγία για τα Ανανεώσιμα Αέρια και το Υδρογόνο. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία οδήγησε στην επιτάχυνση της εφαρμογής της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ενεργειακή ανθεκτικότητα και την αντικατάσταση των ορυκτών φορέων ενέργειας. Ένα σημαντικό σκέλος αυτής της στρατηγικής είναι η Μεσογειακή Σύμπραξη για το Πράσινο Υδρογόνο (ΜΣΠΥ).

Καθώς οι Ευρωπαίοι και Βορειοαφρικανοί εταίροι συνδέονται οικονομο-κοινωνικά, και καθώς οι δύο πλευρές έχουν συμφωνήσει ως προς τις στρατηγικές για το υδρογόνο, η ΜΣΠΥ προσφέρει ένα εξαιρετικό πλαίσιο για να καταστεί πρόδρομος σε παγκόσμιο επίπεδο της συνεργασίας για το πράσινο υδρογόνο και της καθιέρωσης μιας βάσης για τη μελλοντική παγκόσμια διακυβέρνηση του υδρογόνου. Μια υπερεθνική προσέγγιση θα έδινε μεγαλύτερο βάθος στη συνεργασία μεταξύ ΕΕ, Βόρειας Αφρικής και γειτονικών περιοχών. Το χρονικό πλαίσιο μεταξύ της COP27 στην Αίγυπτο και της COP28 στο Ντουμπάι κρίνεται επαρκές για την επίσημη έναρξή της.

πράσινα ομόλογα

ρέκορ ολων των έποχων στισ έκδοσέισ

▶ Αντλήθηκαν 163,9 δισ. δολ. ▶ Ουραγός η Ελλάδα

Του ςτ. κ. Χαριτου

εκόρ εκδόσεων για το πρώτο 3μήνο του 2023 για τα «πράσινα ομόλογα» καθώς οι δανειολήπτες έσπευσαν να επωφεληθούν από τις ευνοϊκές συνθήκες προτού ξεσπάσει η τραπεζική κρίση κλείνοντας προσωρινά τις αγορές χρέους.

Οι διεθνείς εκδόσεις «πράσινων» ομολόγων, η μεγαλύτερη κα-

τηγορία του βιώσιμου χρέους με βάση τα μεγέθη, έφθασαν την

αξία των 163,9 δισ.δολαρίων στο πρώτο τρίμηνο του έτους, ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ των 143,1 δισ.δολαρίων του

τελευταίου τριμήνου του 2021, σύμφωνα με στοιχεία του

Bloomberg. Οι εκδόσεις αυτών των ομολόγων είναι αυξημένες

32% σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, σύμφωνα με τα στοιχεία.

«Οι ευνοϊκές συνθήκες του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου

συνέβαλαν στο εντυπωσιακό πρώτο τρίμηνο», αναφέρει ο Φίλιπ

Μπράουν, γενικός διευθυντής του τμήματος χρηματοδότησης

βιώσιμου χρέους της Citigroup.

Οι εξαιρετικά καλές συνθήκες των αρχών του έτους ώθησαν σε

πληθώρα ομολογιακών εκδόσεων από κυβερνήσεις και επιχειρήσεις τον Ιανουάριο. Η Ιρλανδία «είδε» τη ζήτηση να δεκαπλασιάζεται φθάνοντας τα 3,5 δισ.δολάρια στην έκδοση «πράσινου»

ομολόγου της – της πρώτης κοινοπρακτικής έκδοσης του έτους – ενώ η Ινδία άντλησε 1 δισ.δολάρια από αντίστοιχη έκδοση και

ενδεχομένως να προχωρήσει σε επανέκδοση ύψους 3 δισ.δο-

λαρίων τους επόμενους μήνες.

Από τις επιχειρήσεις, η Comcast, ο μεγαλύτερος πάροχος

καλωδιακής τηλεόρασης στις ΗΠΑ, εξέδωσε το πρώτο

της έως σήμερα «πράσινο» ομόλογα τον Φεβρουά-

ριο.

Τα πράσινα ομόλογα είχαν

το καλύτερο τρίμηνο όλων

των εποχών

Οι δανειολήπτες άντλησαν δισεκατομμύ-

ρια δολάρια από τις νέες εκδόσεις πριν

από την τραπεζική κρίση Μετά από μία

σύντομη παύση το Μάρτιο, οι εκδόσεις επέστρεψαν τον Απρίλιο με την Ιταλία να αντλεί 10 δισ.ευρώ από έκδοση «πράσινου» ομολόγου.

Στα 600 δισ.!

Φέτος, οι εκδόσεις «πράσινων» ομολόγων στις διεθνείς αγορές αναμένεται να φθάσουν τα 600 δισ.δολάρια, που σημαίνει ότι θα ξεπεράσουν τα επίπεδα ρεκόρ του 2021, σύμφωνα με στοιχεία της BNP Paribas. Με τους δανειολήπτες να δίδουν προτεραιότητα στη μετάβαση σε πιο πράσινες επιχειρήσεις και τους επενδυτές να επιστρέφουν στην αγορά, οι εκδόσεις μπορεί να είναι περισσότερες, αναφέρει αναλυτής της BNP.

Δυναμική έξοδος στις αγορές

Οι διεθνείς εκδόσεις ομολόγων βιώσιμης ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένων «πράσινων», κοινωνικών και βιώσιμων, αυξήθηκαν 13,9% στα 282,5 δισ.δολάρια στο πρώτο τρίμηνο. Πρόκειται για ποσό ελαφρώς χαμηλότερο από το αντίστοιχο που αντλήθηκε στο πρώτο τρίμηνο του 2021. Παρότι η φετινή εκρηκτική αύξηση πυροδοτήθηκε από την άνοδο των εταιρικών ομολόγων σε ευρώ κατά 15%, οι εκδόσεις ομολόγων σε δολάρια ήταν

μειωμένες κατά 50%, αναφέρουν αναλυτές της Barclays.

οΜολογων» στο α’ 3Μηνο

Wall Street

Μια από τις πλέον "καυτές" τάσεις στη Wall Street είναι τα προπληρωμένα δημοτικά ομόλογα, που είναι δομημένα κατά τέτοιον τρόπο ώστε να βοηθήσουν τις τοπικές εταιρείες κοινής ωφέλειας να αγοράσουν ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ για δεκαετίες. Τάση θετική για το περιβάλλον, πραγματικό όμως "χρυσωρυχείο" για τις μεγάλες τράπεζες που ετοιμάζονται να καρπωθούν δισεκατομμύρια σε φθηνή ρευστότητα, κέρδη συναλλαγών και ομοσπονδιακές φοροαπαλλα - γές.

Οι κοινωνικά υπεύθυνες επενδύσεις γνω- στές και ως επενδύσεις "ESG" (που βασίζονται σε κριτή- ρια περιβαλλοντικά, κοι-

νωνικά και εταιρικής διακυβέρνησης), αποτελούν μ ια τεράστια και

αναπτυσσόμενη αγορά. Το 2015 τα περιουσιακά στοιχεία που συνδέονταν με τα κριτήρια ESG ανέρχονταν στα $2,2 τρισ., σύμφωνα με την PwC, το 2020 "σκαρφάλωσαν" στα $9,4 τρισ., ενώ το 2021 σχεδόν διπλασιάστηκαν, στα $18,4 τρισ. Τα βιώσιμα ομόλογα αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι αυτής της πίτας. Παγκοσμίως, την τελευταία διετία, εκδίδονται κατά μέσο όρο περισσότερα από 400 ομόλογα κάθε τρίμηνο, συνολικού ύψους άνω του $1,7 τρισ., σύμφωνα με τον όμιλο Refinitiv του Χρηματιστηρίου του Λονδίνου. Οι εκδόσεις στην Ευρώπη είναι σχεδόν διπλάσιες αυτών στις ΗΠΑ, ωστόσο και εκεί αναμένεται το επόμενο διάστημα ένα "κύμα" νέων πράσινων ομολόγων.

Μια ιδιαίτερα ενεργή κατηγορία αυτής της αγοράς είναι τα δημοτικά ομόλογα με πιστοποίηση ESG, όπως αυτά που έχουν σχεδιαστεί προκειμένου να βοηθήσουν τις τοπικές κοινωνίες να προπληρώσουν την αγορά πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας για αρκετές δεκαετίες. Σύμφωνα με τη Monica Reid, ιδρύτρια της Kestrel −η οποία αναλαμβάνει να επαληθεύσει εάν μια έκδοση πληροί τα κριτήρια "κοινωνικού χαρακτήρα", "πράσινου προσανατολισμού" και "βιωσιμότητας", έναντι τιμήματος που ανέρχεται σε "ένα κλάσμα της μονάδας βάσης" της ονομαστικής αξίας κάθε νέας συμφωνίας έκδοσης ομολόγου− στις ΗΠΑ, την τελευταία διετία, έχουν εκδοθεί τέτοιου είδους δημοτικά ομόλογα αξίας $85 δισ. Η ομάδα των 27 αναλυτών και μηχανικών της Reid, πιστοποίησε σχεδόν το 1/3 αυτών των εκδόσεων.

"Δεν σημαίνει ότι κάτι είναι "πράσινο”, βιώσι μ ο ή κοινωνικά ωφέλιμο επειδή χρηματοδοτείται μ έσω δημοτικών ομολόγων", ση μ ειώνει η Reid.

"Μέσω δημοτικών ομολόγων χρηματοδοτούνται επίσης οι χώροι απόθεσης της τέφρας άνθρακα, τα λιμάνια και τα αεροδρόμια, τα προστατευτικά κιγκλιδώματα και τα διόδια των αυτοκινητοδρόμων.

Είμαστε πολύ προσεκτικοί. Αν η ανταπόδοση προέρχεται από δικαιώματα εξόρυξης πετρελαίου ή έσοδα από τζόγο, είναι πρόβλημα", σημειώνει.

Το

«χρυσωρυχείο»

των πράσινων ομολόγων

Η Monica Reid ίδρυσε την Kestrel Verifiers το 2020 με αντικείμενο την πιστοποίηση ομολόγων ESG και την καταπολέμηση του greenwashing.

Όπως πολλές άλλες περιβαλλοντικές τάσεις, έτσι κι αυτή ξεκίνη-

σε από την Καλιφόρνια. Τους τελευταίους 14 μήνες, τραπεζικοί

κολοσσοί της Wall Street, όπως η Goldman Sachs και η Morgan

Stanley, έπεισαν τους οργανισμούς παραγωγής αποκλειστικά

"πράσινης" ηλεκτρικής ενέργειας στη βόρεια Καλιφόρνια να τους

παράσχουν χρηματοδοτήσεις ύψους $2,7 δισ., ενώ βρίσκονται

στα "σκαριά" συμφωνίες για επιπλέον $2 δισ., που θα αποπληρω-

θούν σε είδος, ήτοι με τη μελλοντική τους παραγωγή ηλεκτρικής

ενέργειας. Οι πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας αντλούν προκαταβολικά αυτά τα κεφάλαια εκδίδοντας αφορολόγητα δημοτικά

ομόλογα του τύπου που πιστοποιεί η Kestrel, που πληρούν δηλαδή τα κριτήρια ESG, μέσω των τραπεζών. Σε αντάλλαγμα, οι τράπεζες έχουν μέχρι τώρα υποσχεθεί να παράσχουν στο ηλεκτρικό δίκτυο της Καλιφόρνιας 2,2 εκατομμύρια μεγαβατώρες "πράσινης" ηλεκτρικής ενέργειας ετησίως. Ενέργεια που προέρχεται αποκλειστικά από ηλιακές, αιολικές και υδροηλεκτρικές μονάδες. Οι κερδισμένοι είναι πολλοί. Οι τράπεζες αποκτούν πρόσβαση σε φθηνά κεφάλαια για να τα ξοδέψουν όπως θέλουν. Οι Καλιφορνέζοι, όπως και οι κάτοικοι άλλων 15 πολιτειών και της περιφέρειας της Κολούμπια, μπορούν να επιλέξουν τον πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας που επιθυμούν και να δώσουν τα χρήματά τους για την κατανάλωση πιο πράσινης ενέργειας. Οι δε επενδυτές έχουν το δέλεαρ να διακρατήσουν τα ομόλογα, γνωρίζοντας ότι έχουν επενδύσει σε κάτι που όχι μόνο είναι φιλικό προς το περιβάλλον, αλλά φέρει και την εγγύηση μιας μεγάλης τράπεζας.

Χαμένος; Ο "Θείος Σαμ". Εάν η Morgan Stanley εξέδιδε ένα δικό της εταιρικό ομόλογο παρόμοιας δομής για να συγκεντρώσει κε-

Energy plus

φάλαια, πιθανότατα θα κατέβαλλε τόκο της τάξης του 6% και επιπλέον θα επιβαρυνόταν με ομοσπονδιακό φόρο. Αλλά όταν η Morgan Stanley συγκεντρώνει κεφάλαια μέσω ενός προπληρωμένου δημοτικού ομολόγου "πράσινης" ηλεκτρικής ενέργειας, το επιτόκιο είναι 4% και, επιπλέον, δεν υπόκειται σε ομοσπονδιακή φορολόγηση. Οι μέχρι στιγμής εκδόσεις δημοτικών πράσινων ομολόγων των περίπου $3 δισ. ισοδυναμούν με διαφυγόντα φορολογικά έσοδα περίπου $50 εκατ. ετησίως για το κράτος. Ίσως, όμως, να αξίζει τον κόπο. Σε τελική ανάλυση, πρόκειται για ένα μοντέλο που θα μπορούσε να εξαπλωθεί ραγδαία σε όλη τη χώρα και να υποστηρίξει την ανάπτυξη σημαντικών έργων πιο πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας. Ωστόσο θα μπορούσε επίσης να τροφοδοτήσει με δισεκατομμύρια δολάρια σε κρυφές ετήσιες επιδοτήσεις τις πλούσιες τράπεζες της Wall Street. Κάτι τέτοιο μάλλον δεν θα είναι αρεστό. Η Καλιφόρνια είναι μία από τις 10 πολιτείες που επέτρεψαν τη δημιουργία τοπικών συνεταιρισμών αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, που είναι γνωστοί ως Community Choice Aggregators. Έχουν επωνυμίες όπως Marin Clean Energy και Silicon Valley Clean Energy και συστάθηκαν με στόχο να επιτρέψουν στους Καλιφορνέζους να αγοράζουν ενέργεια που παρέχεται ως 100% "πράσινη".

Τα τελευταία χρόνια αυτοί οι συνεταιρισμοί έχουν συνάψει πολυετείς συμβάσεις απευθείας με τους ιδιοκτήτες ηλιακών και αιολικών πάρκων για την αγορά της παραγόμενης ενέργειας των μονάδων τους. Όμως αυτοί οι συνεταιρισμοί ηλεκτρικής ενέργειας δεν διαθέτουν την απαραίτητη τεχνογνωσία προκειμένου να διαχειριστούν το πλήθος των περίπλοκων συμβάσεων με τα χρηματοοικονομικά ιδρύματα. Έτσι, πέρυσι, ο συνεταιρισμός της κομητείας Μαρίν συνέπραξε με άλλους συνεταιρισμούς, όπως αυτούς της Σίλικον Βάλεϊ, του Μπέρκλεϊ και του Καρμέλ, και συνέστησαν μια νέα οντότητα, την Community Choice Financing Authority (CCCFA), η οποία ουσιαστικά αποτελεί μια εταιρεία-κέλυφος που έχει την αρμοδιότητα έκδοσης αφορολόγητων δημοτικών ομολόγων.

Τους τελευταίους 14 μήνες η

CCCFA έχει εκδώσει ομόλογα

ύψους $2,7 δισ. στο πλαίσιο

τριών διαφορετικών εκδόσεων, με επιτόκιο 4% και αφορολόγητα, με την "ευγενική

συνδρο μ ή" των Morgan Stanley και Goldman Sachs.

Τα κεφάλαια διατίθενται

για την προπληρω μ ή ηλεκτρικής ενέργειας

από ανανεώσιμες πηγές για χρονικό διάστημα 30 ετών. Η προπληρω μ ή, φυσικά, συνοδεύεται από μια απομείωση. Τα μέλη της CCCFA, για παράδειγμα, προβλέπουν ότι θα εξοικονομούν $7 εκατ. ετησίως από την αγορά

της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγουν.

Φυσικά, οι γενναίες προπληρωμές για μελλοντικές αγορές εμπορεύματος αποτελούν το όνειρο κάθε τραπεζίτη της Wall Street. Μια προσεκτική ματιά στις ομολογιακές συμβάσεις της Καλιφόρνιας αποκαλύπτει ένα εντυπωσιακό επίτευγμα χρηματοοικονομικής μηχανικής που περιλαμβάνει έναν λαβύρινθο οντοτήτων, πράξεων ανταλλαγής (swaps) εμπορευμάτων και παραγώγων, που ουσιαστικά μετατρέπουν τα έσοδα δισεκατομμυρίων δολαρίων από τα πράσινα ομόλογα σε αφορολόγητη πηγή ρευστότητας και κέρδους από συναλλαγές για τη Morgan Stanley και τη Goldman Sachs. Στη Wall Street τα αφορολόγητα προπληρωμένα δημοτικά ομόλογα έχουν συνδεθεί εδώ και καιρό με το φυσικό αέριο. Στην πραγματικότητα, σχεδόν το 95% των ομολόγων ύψους περίπου $60 δισ. που έχουν εκδοθεί από τη δεκαετία του 1990 και μετά αφορούσε αγορές του συγκεκριμένου ορυκτού καυσίμου. Το σκεπτικό ήταν ότι μικροί δήμοι, σε μέρη όπως η αγροτική κομητεία Γουίλκοξ της Αλαμπάμα ή η Όμαχα της Νεμπράσκα, θα μπορούσαν να συμπράξουν για να εκδώσουν αφορολόγητα ομόλογα και να χρησιμοποιήσουν τα έσοδα από αυτά προκειμένου να εξασφαλίσουν την προμήθεια φυσικού αερίου στις ίδιες μειωμένες τιμές που πλήρωναν τα μεγάλα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας των πόλεων. Το 1999 η Υπηρεσία Δημοσίων Εσόδων των ΗΠΑ διεξήγαγε έρευνα για την εν λόγω πρακτική. Η Υπηρεσία ήθελε να διασφαλίσει ότι οι traders δεν χρησιμοποιούσαν τις συμφωνίες ομολόγων για να αποφύγουν την απόδοση φόρων, χρησιμοποιώντας ουσιαστικά τα δημοτικά ομόλογα για την αγορά περισσότερου φυσικού αερίου από όσο χρειάζονταν και πουλώντας στη συνέχεια το πλεόνασμα με κέρδος. Το 2003 η Υπηρεσία Δημοσίων Εσόδων των ΗΠΑ απεφάνθη ότι αυτά τα δομημένα προπληρωμένα ομόλογα ήταν νόμιμα εφόσον το 90% του παρεχόμενου φυσικού αερίου ή ηλεκτρικής ενέργειας κατευθυνόταν στους συνήθεις πελάτες των δήμων. Η πτώχευση της Enron τον Δεκέμβριο του 2001 γύρισε αρκετά βήματα πίσω τις συμφωνίες προπληρωμής προμήθειας φυσικού αερίου. Η ενεργειακή εταιρεία από το Χιούστον είχε αυξήσει δόλια τις ταμειακές ροές της συνάπτοντας αναρίθμητες προπληρωμένες πράξεις ανταλλαγής εμπορευμάτων με τράπεζες όπως

η JPMorgan και η Citibank. Στο πλαίσιο αυτών των συμφωνιών, η Enron θα ελάμβανε δισεκατομμύρια δολάρια σε προκαταβολές από

τις τράπεζες με αντάλλαγμα την αποπληρωμή τους με παραδόσεις

φυσικού αερίου. Σύμφωνα με την εγκληματολογική έρευνα, η Enron συνήθιζε να αποπληρώνει αυτά τα δάνεια όχι με παραδόσεις

όγκων φυσικού αερίου, αλλά με τα έσοδα από πρόσθετες προπληρωμένες συμφωνίες ανταλλαγής, ακολουθώντας μια πρακτική σαν

αυτή του Charles Ponzi, "πατέρα" της επενδυτικής απάτης που

έμεινε γνωστή ως "σχέδιο Πόνζι" ή "πυραμίδα".

Παρότι η περίπτωση της Enron δεν αφορούσε δημοτικά ομόλογα, οι αποκαλύψεις για τις πρακτικές της ενεργειακής εταιρείας "πά-

γωσαν" την αγορά των προπληρωμένων συμφωνιών έως ότου ο

νόμος για την Ενεργειακή Πολιτική του 2005 έθεσε ασφαλείς βάσεις ώστε να ξαναρχίσουν οι εκδόσεις προπληρωμένων δημοτικών ομολόγων.

Δύο από τους μεγαλύτερους εκδότες προπληρωμένων δημοτικών ομολόγων φυσικού αερίου ήταν η Black Belt Energy, μια μη κερδοσκοπική εταιρεία με αντικείμενο την αγορά φυσικού αερίου για τους κατοίκους πόλεων και επιχειρήσεων που λειτουργούσαν στην ευρύτερη περιοχή. Σύμφωνα με την εφημερίδα "The Bond Buyer", η Black Belt, το όνομα της οποίας έχει τις ρίζες του στο σκούρο, πλούσιο έδαφος της πρώην περιοχής φυτειών βαμβακιού, ήταν ο τρίτος μεγαλύτερος εκδότης δημοτικών ομολόγων στις νοτιοανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες κατά το πρώτο εξάμηνο του 2022, αντλώντας κεφάλαια $1,5 δισ. μέσω προπληρωμένων ομολόγων φυσικού αερίου. Πέραν των ομολόγων ύψους περίπου $5 δισ. που είχε εκδώσει από το 2016 και μετά.

Η Main Street Natural Gas, από τη μεριά της, εκδίδει κυρίως ομόλογα φυσικού αερίου για λογαριασμό της Δημοτικής Επιχείρησης Φυσικού Αερίου της Τζόρτζια. Περιλαμβάνει συνολικά 79 μέλη, πόλεις και κωμοπόλεις της περιοχής. Από το 2006 η Main Street

έχει εκδώσει προπληρωμένα δημοτικά ομόλογα φυσικού αερίου ύψους τουλάχιστον $10 δισ., με αντισυμβαλλόμενους μεγάλους "παίκτες" της Wall Street, όπως η Merrill Lynch, η JPMorgan, η RBC και η Citigroup.

Πώς λειτουργεί αυτή η αγορά; Σε μια πρόσφατη συμφωνία ομολόγων που σύναψε η Black Belt Energy τον Οκτώβριο, η Goldman

Sachs και η Stifel εξέδωσαν αφορολόγητα ομόλογα ύψους $383 εκατ. με επιτόκιο 5,5%, τα οποία καλύφθηκαν εν ριπή οφθαλμού από διαχειριστές κεφαλαίων όπως οι Vanguard, BlackRock και TIAA-CREF. Μετά την αφαίρεση του αποθεματικού εξυπηρέτησης χρέους και άλλων δαπανών, συμπεριλαμβανομένων των προμηθειών έκδοσης ύψους 1%, ποσό περίπου $377 εκατ. αποδόθηκε στην εταιρεία περιορισμένης ευθύνης Aron Energy Prepay 13 LLC.

Η εν λόγω ΕΠΕ ιδρύθηκε από τη θυγατρική εταιρεία εμπορίας εμπορευμάτων J. Aron της Goldman Sachs, η οποία είναι υπεύθυνη για την εξασφάλιση όγκων φυσικού αερίου για χρονικό διάστημα 30 ετών, ως "προμηθευτής φυσικού αερίου" του έργου.

Στη συνέχεια η Aron Energy Prepay 13 "επέστρεψε" τα κεφάλαια αυτά στην Goldman Sachs, ουσιαστικά υπό τη μορφή δανείου χωρίς εξασφαλίσεις, με χαμηλότερο επιτόκιο και πάντα αφορολόγητα. Στη συνέχεια και οι δύο πλευρές αντιστάθμισαν τα ανοίγματά τους• δεδοµένου ότι τα έσοδα που λαµβάνουν οι πελάτες κοινής ωφέλειας της Black Belt από την πώληση φυσικού αερίου είναι μεταβλητά (βασίζονται στην τιμή πώλησης του φυσικού αερίου στην αγορά), αλλά οι πληρωμές προς τους κατόχους ομολόγων είναι σταθερές, η Black Belt και η Goldman συνάπτουν συμβάσεις ανταλλαγής εμπορευμάτων προκειμένου να διασφαλίσουν ότι, ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει με τις τιμές του φυσικού αερίου, αυτά τα ομόλογα θα αποπληρωθούν.

Οι σύνθετες προπληρωμένες συμφωνίες είναι επωφελείς για τους πελάτες φυσικού αερίου της Black Belt, οι οποίοι "κλειδώνουν" χαμηλές τιμές αγοράς, αλλά ακόμα πιο κερδοφόρες για την Goldman Sachs, καθώς η τράπεζα αποκτά πρόσβαση σε φθηνή ρευστότητα. Η J. Aron είναι επίσης από τους μεγάλους κερδισμένους, καθώς "δεσμεύει" μακροχρόνια αγοραστές φυσικού αερίου για τους εμπόρους της. Στην πραγματικότητα, η J. Aron είναι ένας από τους μεγαλύτερους πωλητές φυσικού αερίου στη Βόρεια Αμερική. Σύμφωνα με τον ιστότοπο Natural Gas Intelligence, κατά το πρώτο εξάμηνο του 2022 η J. Aron παρείχε κατά μέσο όρο 3,8 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ημερησίως, ήτοι περίπου το 3% της συνολικής καταναλούμενης ποσότητας στις Ηνωμένες Πολιτείες, σε περίπου 400 διαφορετικές δημοτικές εταιρείες κοινής ωφέλειας. Χάρη, εν μέρει, στις συμφωνίες προπληρωμένων ομολόγων φυ-

σικού αερίου ύψους περίπου $24 δισ. κατά την τελευταία πενταετία, αλλά και στις αναταραχές που προκάλεσε στις αγορές εμπορευμάτων ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι συναλλαγές ενέργειας

στη Wall Street ανθούν. Το τμήμα Διεθνών Αγορών της Goldman Sachs, που στελεχώνουν οι traders της J. Aron, εμφάνισε καθαρά

έσοδα ύψους $22 δισ. το 2021, τα υψηλότερα τα τελευταία 12 χρόνια. Άλλες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην αγορά των προπληρωμένων ομολόγων είναι οι RBC, Toronto Dominion, Morgan Stanley, Citigroup και JPMorgan. Τα εμβληματικά hedge funds Wellington και Kensington του δισεκατομμυριούχου Ken Griffin είναι οι πιο πρόσφατοι "παίκτες" στην αγορά των προπληρωμένων δημοτικών ομολόγων. Τον Ιανουάριο η εταιρεία Citadel

του Griffin συνεργάστηκε με την JPMorgan για την έκδοση αφορολόγητων ομολόγων ύψους $626 εκατ. μέσω της μη κερδοσκοπικής εταιρείας Main Street Natural Gas της Τζόρτζια.

Στους επενδυτές τα προπληρωμένα ενεργειακά ομόλογα, ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ή ορυκτών καυσίμων, προσφέρουν ξεγνοιασιά. Δεδομένου ότι τα εν λόγω ομόλογα καλύπτονται τελικά

από τις τράπεζες, οι επενδυτές λαμβάνουν σταθερά έσοδα, και δη

με τις υψηλότερες αποδόσεις που συνήθως συνοδεύουν τις επεν-

δύσεις σε αφορολόγητα δημοτικά ομόλογα. Και παρότι η διάρκεια

των εν λόγω ομολόγων είναι 30ετής, είναι δομημένα με τέτοιον

τρόπο που επιτρέπουν στους εκδότες να τα ανακαλέσουν και να

τα επανατιμολογήσουν εντός χρονικού διαστήματος επτά ετών, επομένως διαπραγματεύονται ως μικρότερης χρονικής διάρκειας

− γεγονός εξαιρετικά θετικό σε περιόδους αύξησης των επιτοκίων.

Και παρότι εδρεύουν σε μικρές πόλεις, εκδότες όπως η Black Belt

από την Αλαμπάμα δραστηριοποιούνται πολύ πέρα από την τοπι-

κή αγορά τους, πουλώντας το φθηνά χρηματοδοτημένο μέσω

δημοτικών ομολόγων φυσικό αέριό τους μέχρι τη Φιλαδέλφεια,

την Αριζόνα και το Λος Άντζελες. Το δε ρίσκο σε αυτές τις συμφωνίες είναι σχεδόν ανύπαρκτο, καθώς ο μικρός κίνδυνος που υπάρχει βαραίνει τις τράπεζες που εγγυώνται για τα ομόλογα. Τα προπληρωμένα ομόλογα έχουν εξαιρετική φήμη. Το μόνο σημαντικό

"μελανό σημείο" ήταν τα ομόλογα φυσικού αερίου ύψους περίπου

$700 εκατ. που είχαν εκδοθεί από τη Main Street Natural Gas μέσω της Lehman Brothers. Το 2008, όταν η Lehman Brothers κατέρρευσε, η Main Street αγωνίστηκε σκληρά για να αναδιαρθρώσει

τις προμήθειες φυσικού αερίου, ενώ οι κάτοχοι των ομολόγων

κατέληξαν να ανακτήσουν μόλις 80 σεντς ανά δολάριο της επέν-

δυσής τους, έξι χρόνια αργότερα.

Είναι φυσικό για τις τράπεζες και τους υπέρμαχους αυτής της πρα-

κτικής να θεωρούν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ως το επόμε-

νο "χρυσωρυχείο" για τις προπληρωμένες συμφωνίες ομολόγων.

Ο ομοσπονδιακός νόμος για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού προβλέπει κονδύλια ύψους $270 δισ. για την επέκταση κατά μία δεκαετία των γενναιόδωρων φορολογικών κινήτρων που επιτρέ-

πουν σε όσους επενδύουν σε ηλιακά και αιολικά έργα να εγγρά-

φουν το 1/3 των δαπανών τους ως εκπτώσεις επί του ομοσπονδι-

ακού φόρου.

"[Τα ομόλογα ΑΠΕ είναι] ένα δημιουργικό εργαλείο και μπορούν

να γίνουν εξίσου δημοφιλή με αυτά του φυσικού αερίου. Αυτήν

τη στιγμή είναι θέμα προμηθειών", λέει η Eve Lando, διαχειρίστρια

χαρτοφυλακίων στη Thornburg Investment Management, που

εδρεύει στη Σάντα Φε του Νέου Μεξικού, η οποία έχει υπό διαχείριση κεφάλαια ύψους $40 δισ., εκ των οποίων τα $6,8 δισ. σε

δημοτικά ομόλογα.

Είναι πιθανό ακόμα και οι συμφωνίες για προμήθειες φυσικού

αερίου να λάβουν κάποια μέρα την "πράσινη" έγκριση. Τον Ιούλιο

η Ευρωπαϊκή Ένωση πρόσθεσε το ορυκτό αυτό καύσιμο −μαζί με

την πυρηνική ενέργεια− στη λίστα των πράσινων, φιλικών προς το

περιβάλλον πηγών ενέργειας. "Το φυσικό αέριο είναι ένα είδος

"σωτήρα” όταν πρόκειται για τη μείωση των εκπομπών ρύπων. Η

μετάβαση από τον άνθρακα στο φυσικό αέριο είναι εξαιρετικά θετική", υποστηρίζει ο Matthew McKinley, διευθύνων σύμβουλος της Black Belt, ο οποίος σημειώνει ότι η εταιρεία του εξετάζει την αγο-

ρά ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, συμπεριλαμβανομένου του μεθανίου, το οποίο μπορεί να δεσμευτεί από χώρους υγειονομικής

ταφής ή να εξαχθεί από τις "εκπομπές ρύπων" βοοειδών στη γαλακτοβιομηχανία. Τέτοιες πηγές "βιοαερίου" θεωρούνται "αρνητικού άνθρακα", καθώς το μεθάνιο είναι πολύ πιο επιβλαβές από το

διοξείδιο του άνθρακα, και η δέσμευσή του εμποδίζει την έκλυσή

του στην ατμόσφαιρα. Οι τραπεζίτες θα επωφεληθούν από το "πράσινο" φυσικό αέριο ή τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή. Ορισμένοι κολοσσοί της Wall Street έχουν ήδη κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση και έχουν αποκτήσει τεχνογνωσία στην ανάπτυξη συστημάτων αιολικής, ηλιακής ενέργειας και μπαταριών, ωθούμενοι από τα γενναιόδωρα κίνητρα ομοσπονδιακών φοροπιστώσεων για τέτοιου είδους επενδύσεις.

Την τελευταία πενταετία η Goldman Sachs Renewable Power έχει "χτίσει" ένα τεράστιο χαρτοφυλάκιο 850 έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που παράγουν 2.300 MW και αποφέρουν έσοδα $300 εκατ. ετησίως. Τον Ιούνιο η Goldman Sachs προχώρησε στην απόσχιση του εν λόγω τμήματος, το οποίο εξελίχθηκε σε ξεχωριστή εταιρεία, την MN8 Energy, η οποία τώρα σχεδιάζει να προχωρήσει σε αρχική δημόσια προσφορά για την είσοδό της στο χρηματιστήριο. Η Goldman Sachs αρνήθηκε να σχολιάσει αυτό το θέμα, αλλά οι πελάτες της τράπεζας στην Καλιφόρνια έχουν ενθουσιαστεί.

Ελλάδα

Με τη ΔΕΗ να κάνει την αρχή, έρχεται στροφή στα εταιρικά πράσι-

να ομόλογα κάνουν οι εισηγμένες και μη επιχειρήσεις. Τάση, η

οποία έχει ξεκινήσει μέσα στην πανδημία, οι εισηγμένες εστιάζουν

στην χρηματοδότησή τους με έξυπνους τρόπους, με τις τράπεζες

και τους θεσμικούς επενδυτές να «ακούν» περισσότερο την παρο-

χή κεφαλαίων στις επιχειρήσεις με όρους απόλυτα συνδεδεμένους με την επίτευξη στόχων για το περιβάλλον. Την προηγούμενη

εβδομάδα πραγματοποιήθηκε σχετικά ειδική εκδήλωση στην Αθήνα με συμμετοχή εκπροσώπων της διοίκησης του Χρηματιστηρίου Αθηνών, όπου καταγράφηκε το ενδιαφέρον από πλευράς εισηγμένων εταιρειών, με τον ίδιο τον επικεφαλής της ΕΧΑΕ να αναγνωρίζει το ενδιαφέρον από πλευράς εταιρειών σε περιβάλλον αύξησης των επιτοκίων, βάζοντας τις επιχειρήσεις σε δεύτερες σκέψεις ως προς την καταφυγή τους στον τραπεζικό δανεισμό που τα επιτόκια καλπάζουν.

Φουντώνει το ενδιαφέρον για

την έκδοση πράσινων ομολόγων

Η διαφορά με τα πράσινα ομόλογα, είναι ότι τα επιτόκια είναι χαμηλότερα από τα τρέχοντα, αλλά το αν θα πληρώσουν penalty ή

όχι, εξαρτάται από συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς στόχους που θα πρέπει να πιάνουν οι εταιρείες κάθε χρόνο. Σύμφωνα με στοιχεία της τράπεζας της Ελλάδος, έχουν εκδοθεί, στις διεθνείς αγορές και στην εγχώρια αγορά, τίτλοι συνδεδεμένοι με στόχους βιωσιμότητας, αξίας στην έκδοση 2,45 δισεκ. ευρώ και 1,1 δισεκ. ευρώ αντίστοιχα. Πηγές στο Χ.Α. σημείωναν στο b.e. ότι το επόμενο διάστημα κι εφόσον αρχίζει να κοπάζει ο προεκλογικός θόρυβος και αποκατασταθεί το ήρεμο κλίμα στην οικονομία, θα φανεί και ο αριθμός των εισηγμένων που θα προσφύγουν έκδοση πράσινων ομολογιακών δανείων, καταγράφοντας προς το παρόν το αυξημένο ενδιαφέρον που υπάρχει.

Δυσμενείς εξελίξεις

Σημειώνεται πάντως, ότι το 2022 οι εξελίξεις στις διεθνείς αγορές εταιρικών ομολόγων ήταν δυσμενείς, καθώς οι αποδόσεις αυξήθηκαν, ενώ η εκδοτική δραστηριότητα περιορίστηκε. Παρομοίως, οι αποδόσεις των ομολόγων που έχουν εκδώσει ελληνικές μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις ακολούθησαν έντονη ανοδική τάση. Η ομαλοποίηση των αποδόσεων των εταιρικών ομολόγων, που παρατηρήθηκε από το τέλος του 2022 και στις αρχές του 2023, διακόπηκε μετά την κατάρρευση της Silicon Valley Bank, καθώς αυξήθηκαν οι αποδόσεις των εταιρικών ομολόγων διεθνώς, των επιχειρήσεων του χρηματοπιστωτικού κλάδου, αλλά και των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων, που είτε είναι χαμηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (subordinated) είτε χαμηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης. Η άνοδος των αποδόσεων το 2022 επηρέασε την εκδοτική δραστηριότητα των ελληνικών μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων στις αγορές ομολόγων, με αποτέλεσμα το σημαντικό περιορισμό των νέων εκδόσεων. Έτσι, το 2022 οι νέες εκδόσεις ελληνικών εταιρικών ομολόγων ήταν σημαντικά μειωμένες σε σχέση με το 2021, σε συνάφεια με την επιδείνωση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού περιβάλλοντος, όπως παρατηρεί η Τράπεζα της Ελλάδος στην ετήσια οικονομική της έκθεση.

Η συνολική αξία των τίτλων που έχουν εκδοθεί από ελληνικές μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις μέσω θυγατρικών τους σε διεθνείς αγορές από το 2013 έως σήμερα ανέρχεται σε περίπου 12,6 δισεκ. ευρώ, με υφιστάμενο υπόλοιπο 5,2 δισεκ. ευρώ. Όσον αφορά την εγχώρια αγορά, από την έναρξη λειτουργίας της το 2017 έως τα τέλη Μαρτίου του 2023, έχουν πραγματοποιηθεί

εκδόσεις ομολόγων από ελληνικές μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις συνολικού ύψους περίπου 4,4 δισεκ. ευρώ, με υφιστάμενο υπόλοιπο περίπου 3,7 δισεκ. ευρώ.

*Με πληροφορίες από Χρηματιστήριο Αθηνών, Τράπεζα Ελλάδος, Forbes και Bloomberg

THE GAME NEVER STOPS e-basket.gr

Του ςτ. κ. Χαριτου

Ητεχνολογία δέσμευσης άνθρακα θεωρείται

συχνά ως πηγή ελπίδας για τη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, που αποτυπώνεται κυρίως στα κλιματικά σχέδια των χωρών, καθώς και στις αντίστοιχες στρατηγικές

ορισμένων από τις μεγαλύτερες εταιρείες πετρελαίου

και φυσικού αερίου στον κόσμο.

Το θέμα, ωστόσο, διχάζει καθώς ερευνητές και περι-

βαλλοντικές ομάδες ισχυρίζονται ότι η τεχνολογία δέσμευσης άνθρακα δεν αποτελεί λύση, όπως αναφέρει

σε σχετικό ρεπορτάζ το αμερικανικό CNBC. Ο κόσμος αντιμετωπίζει μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης όσον αφορά το κλίμα και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και τα στελέχη υφίστανται έντονη πίεση να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις της Συμφωνίας του Παρισιού. Η συμφωνία, που επικυρώθηκε από σχεδόν 200 χώρες το 2015, θεωρείται κρίσιμη για την αποτροπή των χειρότερων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Η δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα αναφέρεται σε μια σειρά τεχνολογιών που έχουν σχεδιαστεί για τη δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα από δραστηριότητες

υψηλών εκπομπών, όπως παραγωγή ενέργειας ή βιομηχανικές εγκαταστάσεις, που χρησιμοποιούν είτε ορυκτά καύσιμα είτε βιομάζα. Το δεσμευμένο διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο μπορεί επίσης να συλληφθεί απευθείας από την ατμόσφαιρα, συμπιέζεται και μεταφέρεται μέσω αγωγού, πλοίου, σιδηροδρόμου ή φορτηγού για χρήση σε μια σειρά εφαρμογών ή είναι μόνιμα αποθηκευμένο υπόγεια. Οι υποστηρικτές αυτών των τεχνολογιών πιστεύουν ότι μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό και διαφορετικό ρόλο στην επίτευξη των παγκόσμιων ενεργειακών και κλιματικών

στόχων.Ο Κάρολ Μάφετ, διευθύνων σύμβουλος του μη κερδοσκοπικού κέντρου διεθνούς περιβαλλοντικού δικαίου (CIEL), δεν είναι ένας από αυτούς. «Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους η δέσμευση άνθρακα είναι μια ψεύτικη κλιματική λύση. Ο πρώτος και πιο θεμελιώδης από αυτούς τους λόγους είναι ότι δεν είναι απαραίτητη», είπε στο CNBC.«Αν κοιτάξετε την ιστορία της δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα, αυτό που βλέπετε είναι σχεδόν δύο δεκαετίες μιας λύσης για την αναζήτηση θεραπείας».

Ορισμένες εγκαταστάσεις CCS και CCUS λειτουργούν από τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, όταν οι μονάδες επεξεργασίας φυσικού αερίου στο νότιο Τέξας άρχισαν να συλλαμβάνουν διοξείδιο του άνθρακα και να προμηθεύουν τις εκπομπές στους τοπικούς παραγωγούς πετρελαίου για ενισχυμένες εργασίες ανάκτησης πετρελαίου. Το πρώτο δημιουργήθηκε το 1972.

Χρειάστηκαν, όμως, αρκετά χρόνια για να μελετηθεί η τεχνολογία δέσμευσης άνθρακα για σκοπούς προστασίας του κλίματος. Τώρα, λειτουργούν παγκοσμίως 21 εμπορικά έργα CCUS μεγάλης κλίμακας και έχουν ανακοινωθεί σχέδια για τουλάχιστον 40 νέες εμπορικές εγκαταστάσεις.

Μια έκθεση που δημοσίευσε η CIEL νωρίτερα αυτό το μήνα, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αυτές οι τεχνολογίες δεν είναι μόνο «αναποτελεσματικές, μη οικονομικές και μη ασφαλείς», αλλά επίσης παρατείνουν την εξάρτηση από τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων και αποσπούν την προσοχή από τις άκρως αναγκαίες ΑΠΕ. «Η μη αποδεδειγμένη επεκτασιμότητα των τεχνολογιών CCS και το απαγορευτικό κόστος τους σημαίνουν ότι δεν μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ταχεία μείωση των παγκόσμιων εκπομπών που είναι απαραίτητες για τον περιορισμό της θέρμανσης στους 1,5 ° C», δήλωσε η CIEL, αναφερόμενη στο στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού.

«Παρά την ύπαρξη της τεχνολογίας για δεκαετίες και τα δισεκατομμύρια δολάρια σε κυβερνητικές επιδοτήσεις μέχρι σήμερα, η ανάπτυξη κλίμακας CCS εξακο-

«Μη αποδεδειγμένη επεκτασιμότητα»

αποθηκέυση ανθρακα:

οι πρωτέσ συΜφωνιέσ

Γιατί διχάζονται κυβερνήσεις

καιτεχνοκράτες

busi NE ss E s i N ENERG y

λουθεί να αντιμετωπίζει ανυπέρβλητες προκλήσεις

σκοπιμότητας, αποτελεσματικότητας και δαπανών», πρόσθεσε το CIEL.

Νωρίτερα φέτος, οι διοργανωτές της καμπάνιας Global Witness and Friends of the Earth Scotland ανέθεσαν στους επιστήμονες του Tyndall Center στο Μάντσεστερ

του Ηνωμένου Βασιλείου να αξιολογήσουν το ρόλο

που διαδραματίζει το CCS που σχετίζεται με τα ορυκτά

καύσιμα στο ενεργειακό σύστημα.Η μελέτη διαπίστωσε

ότι οι τεχνολογίες δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρα-

κα εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν πολλά εμπόδια

στη βραχυπρόθεσμη ανάπτυξη και, ακόμη και αν αυτά

μπορούν να ξεπεραστούν, η τεχνολογία «θα αρχίσει

να αποδίδει πολύ αργά». Οι ερευνητές διαπίστωσαν

επίσης ότι ήταν αδύνατον να λειτουργήσει με μηδενι-

κές εκπομπές, ενώ αποσπούσε την προσοχή από την

ταχεία ανάπτυξη των ΑΠΕ.

Εν ολίγοις, η μελέτη ανέφερε ότι η εμπιστοσύνη στο CCS δεν είναι «λύση» για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας κλιματικής πρόκλησης.

Τι υποστηρίζει η άλλη πλευρά Ωστόσο, δεν είναι όλοι πεπεισμένοι από αυτά τα επιχειρήματα. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IAE), λέει ότι ενώ η τεχνολογία δέσμευσης άνθρακα δεν ανταποκρίθηκε ακόμη στις προσδοκίες, μπορεί να προσφέρει «σημαντική στρατηγική αξία» κατά τη μετάβαση

στο net-zero. «Το CCUS είναι ένα πολύ σημαντικό μέρος αυτού του χαρτοφυλακίου τεχνολογιών που εξετάζουμε, δήλωσε η Samantha McCulloch, επικεφαλής

της τεχνολογίας CCUS στην IEA. Η ΙΕΑ έχει εντοπίσει τέσσερις βασικούς στρατηγικούς ρόλους για τις τεχνολογίες: Αντιμετώπιση εκπομπών από ενεργειακή υποδομή, αντιμετώπιση σκληρών εκπομπών από βαριά βιομηχανία (τσιμέντο, χάλυβα και χημικές ουσίες, μεταξύ άλλων), παραγωγή υδρογόνου με φυσικό αέριο και αφαίρεση άνθρακα.

Για αυτούς τους τέσσερις ρόλους, η McCulloch είπε ότι θα ήταν δίκαιο να θεωρηθεί το CCUS ως λύση για το κλίμα.

Προς το παρόν, οι εγκαταστάσεις CCUS σε όλο τον κόσμο έχουν την ικανότητα να αποθηκεύουν περισσότερους από 40 εκατομμύρια μετρικούς τόνους διοξειδίου του άνθρακα κάθε χρόνο.

Η IEA πιστεύει ότι τα σχέδια για την κατασκευή πολύ περισσότερων εγκαταστάσεων θα μπορούσαν να διπλασιάσουν το επίπεδο του CO2

που αποθηκεύεται παγκοσμίως. «Συμβάλλει, αλλά όχι σε μια κλίμακα που προβλέπουμε

ότι θα χρειαστεί για μια διαδρομή net-zero», δήλωσε η McCulloch. «Τα ενθαρρυντικά νέα, νομίζω, είναι ότι υπήρξε πολύ σημαντική δυναμική πίσω από την τεχνολογία τα τελευταία χρόνια και αυτό αντικατοπτρίζει πραγματικά

ότι χωρίς το CCUS θα είναι πολύ δύσκολο – αν όχι αδύνατο – να επιτευχθούν οι κλιματικοί στόχοι».

Εν τω μεταξύ, το American Petroleum Institute, το μεγαλύτερο λόμπι πετρελαίου και φυσικού αερίου των ΗΠΑ, πιστεύει ότι το μέλλον διαφαίνεται λαμπρό για τη δέσμευση άνθρακα και την αποθήκευση χρήσης, σημειώνοντας ότι το CCUS ήταν ένα σπάνιο παράδειγμα γενικής ομοφωνίας στην Ουάσιγκτον – αρέσει σε Δημοκρατικούς, Ρεπουμπλικάνους και Ανεξάρτητους. «Εάν οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων μπορούν να μας βοηθήσουν να φτάσουμε στο μηδέν, τότε γιατί να μην θέλουμε να το κάνουν; Νομίζω ότι πάρα πολλές περιβαλλοντικές ομάδες έχουν εκδηλώσει την αντίθεσή τους στις εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου με την πρόκληση της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής», δήλωσε ο Μπομπ Γουάρντ, διευθυντής πολιτικής και επικοινωνιών στο Ινστιτούτο Ερευνών Grantham για την Κλιματική Αλλαγή στο London School of Economics.

Όταν ρωτήθηκε γιατί τα συστήματα δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα πρέπει να είναι στα κλιματικά σχέδια των χωρών, δεδομένης της κριτικής που δέχονται, ο Γουάρντ απάντησε: «Αν πρόκειται να φτάσουμε στο μηδέν έως το 2050, πρέπει να ρίξουμε κάθε τεχνολογία σε αυτό το πρόβλημα… Άνθρωποι που υποστηρίζουν ότι μπορούν να αποκλείουν τεχνολογίες επειδή δεν

τους αρέσουν είναι εκείνοι που, νομίζω, δεν έχουν καταλάβει το μέγεθος της πρόκλησης που αντιμετωπίζουμε». Ο Μάφετ του CIEL απέρριψε αυτήν την πρόταση, λέγοντας ότι «η απάντηση σε αυτό είναι εκπληκτικά εύκολη: Έχουμε μια δεκαετία να μειώσουμε τις παγκόσμιες εκπομπές στο μισό και λίγες δεκαετίες για

να τις εξαλείψουμε εντελώς». «Εάν οποιαδήποτε λογι-

κή εξέταση του CCS, κοστίζει τεράστια χρηματικά ποσά,

αλλά δεν μειώνει πραγματικά τις εκπομπές με ουσια-

στικό τρόπο και παρασύρει περαιτέρω στην υποδομή

ορυκτών καυσίμων, το ερώτημα είναι: Με ποιο τρόπο

συμβάλλει αυτό στη λύση και όχι στην κατανάλωση

χρόνου, ενέργειας και πόρων και στην απομάκρυνση

από τις λύσεις που θα λειτουργήσουν;» συμπλήρωσε.

Συμφωνίες

Οι πρώτες κατ’ αρχήν συμφωνίες για αποθήκευση δι-

οξειδίου του άνθρακα στην σχεδιαζόμενη υπόγεια

αποθήκη σε εξαντλημένο κοίτασμα του Πρίνου (που

διαχειρίζεται η Energean) έχουν ήδη υπογραφεί, σύμφωνα με πηγές της αγοράς, με επιχειρήσεις από τους

κλάδους της τσιμεντοβιομηχανίας και των διυλιστηρίων ενώ έντονο είναι το ενδιαφέρον και από τον κλάδο της παραγωγής ενέργειας. Καθώς ωριμάζει η τεχνολογία για δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα και πολλαπλασιάζονται διεθνώς τα πρότζεκτς αλλά και η χρηματοδότηση στον συγκεκριμένο τομέα, οι ελληνικές

επιχειρήσεις που, λόγω της φύσης της παραγωγικής τους διαδικασίας εκπέμπουν σημαντικές ποσότητες

διοξειδίου του άνθρακα, πέρα από τις επενδύσεις για μείωση των εκπομπών στρέφονται και στη λύση της

αποθήκευσης προκειμένου να περιορίσουν το κόστος που συνεπάγεται η εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου.

Αποθήκευση CO2 Η υπόγεια αποθήκη σε εξαντλημένο κοίτασμα στην περιοχή του Πρίνου (διαφορετικό από εκείνο που σχεδιάζεται να μετατραπεί σε αποθήκη φυσικού αερίου / υδρογόνου) είναι το πρώτο αδειοδοτημένο έργο αποθήκευσης CO2 στη χώρα μας, το οποίο έχει ενταχθεί για χρηματοδότηση στο Ταμείο Ανάκαμψης. Παράλληλα η Energean έχει υποβάλει αιτήσεις για υπαγωγή του έργου στη λίστα των πρότζεκτς ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (PCI, με την υποστήριξη του ΔΕΣΦΑ) καθώς και στο ευρωπαϊκό ταμείο χρηματοδότησης της καινοτομίας (Innovation Fund), στο οποίο έχουν υποβληθεί άλλες τρεις ελληνικές προτάσεις για συλλογή CO2.

Ως προς την αποθήκευση πέρα από τον Πρίνο υπάρχει γεωλογικό ενδιαφέρον στις περιοχές των Γρεβενών, της Δυτικής Θεσσαλονίκης και του Βόλου. Σύμφωνα με τις επισημάνσεις που έγιναν την περασμένη εβδομάδα σε εκδήλωση της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ) η εξοικονόμηση πόρων για τις επιχειρήσεις με την πλήρη ανάπτυξη της αποθήκης του Πρίνου (που έχει χωρητικότητα 60 εκατ. τόνων) και με τις τρέχουσες τιμές των δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα (περί τα 100 ευρώ ανά τόνο) μπορεί να φθάσει συνολικά στα 6 δισεκ. ευρώ.

Η «λευκή βίβλος» Επιπλέον η επένδυση για την πλήρη ανάπτυξη της

αποθήκης σύμφωνα με την Energean εκτιμάται σε 1 δισεκ. ευρώ. Όπως τόνισε ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΔΕΥΕΠ Αριστοφάνης Στεφάτος σε εκδήλωση για την παρουσίαση της «Λευκής Βίβλου» για την συλλογή και αποθήκευση άνθρακα, η ανάπτυξη του κλάδου θα συμβάλει στην επίτευξη των κλιματικών στόχων, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, την προσέλκυση ευρωπαϊκών κονδυλίων και την προστασία της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής βιομηχανίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (https://www.eea.europa.eu/data-andmaps/data/data-viewers/greenhousegases-viewer) οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στη χώρα μας ήταν το 2021 72 εκατ. τόνοι ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα (έναντι 133,5 εκατ. που ήταν το ιστορικό υψηλό το 2007), χωρίς ωστόσο μέχρι στιγμής να υπάρχει υποχρέωση αγοράς δικαιωμάτων ρύπων για το σύνολο των εκπομπών.

Η παραγωγή ενέργειας με 25,9 εκατ. τόνους είναι με διαφορά η μεγαλύτερη πηγή CO2 ενώ ακολουθούν οι μεταφορές (16,7 εκατ.) και η βιομηχανία (14,8 εκατ.). Η δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα κερδίζει και διεθνώς το ενδιαφέρον κυβερνήσεων και επιχειρήσεων. Σύμφωνα με την ΕΔΕΥΕΠ τα έργα που αναπτύσσονται διεθνώς αυξήθηκαν το 2022 κατά 44 % σε σχέση με το 2021 ενώ σημαντική πρόοδος καταγράφεται στην Ολλανδία, τη Δανία, τη Μ.Βρετανία, τη Νορβηγία (όπου λειτουργεί από το 1996 η πρώτη αποθήκη CO2 στον κόσμο) αλλά και τις ΗΠΑ όπου έχει αποφασιστεί κρατική στήριξη ύψους 12 δισ. δολαρίων στον τομέα.

κοινωνία και δίκαιη ενεργειακή μετάβαση

οι ένέργέιακέσ κοινοτητέσ ωσ Μοχλοσ για

Μια δικαιη ένέργέιακη Μέταβαση

είναι μη-κερδοσκοπική, έχει βάση την Αθήνα και αυτή τη στιγμή αποτελείται από 32 μέλη. Τα μέλη της ΥΠΕΡΙΩΝ είναι 30 φυσικά πρόσωπα (εκ των οποίων 2 ενεργειακά φτωχά νοικοκυριά) και 2 ΜΚΟ (WWF και Greenpeace Greece). Μάλιστα, η Greenpeace προωθεί το μοντέλο των Ε.Κοιν. και δίνει συγκεκριμένες οδηγίες με απλά λόγια για όσους ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν σε τέτοια σχήματα. Το πρώτο έργο της ΥΠΕΡΙΩΝ είναι ένα φωτοβολταϊκό πάρκο 80 kwp στη Θήβα και χρησιμοποιείται για την κάλυψη των αναγκών των μελών. Ο ενεργειακός συμψηφισμός αναμένεται να ξεκινήσει τον Φεβρουάριο του 2022. Ήδη η κοινότητα σχεδιάζει το δεύτερο έργο της, ένα φωτοβολταϊκό πάρκο ισχύος 500 kwp και αναζητεί νέα μέλη.

Πώς λειτουργεί μια Ενεργειακή Κοινότητα;

Της τζεΝής Λειβαδαρου*

Ηενεργειακή μετάβαση έχει κόστος που σχετίζεται με

τον εκσυγχρονισμό και τη δημιουργία νέων υποδομών. Ολοένα και περισσότερες απόψεις εκφράζουν

την ανησυχία για τη μετακύλιση του κόστους της

ενεργειακής μετάβασης στους τελικούς καταναλωτές. Ένα

από τα εργαλεία προστασίας και ενεργειακής ανεξαρτησίας των τοπικών κοινωνιών θα μπορούσαν να αποδειχτούν οι επονομαζόμενες Ενεργειακές Κοινότητες (Ε.Κοιν.). Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι Ε.Κοιν. περιλαμβάνονται στο πακέτο μέτρων "Clean Energy for all Europeans", ενώ στη χώρα μας θεσμοθετήθηκαν με τον νόμο 4513/2018.

Η ενέργεια στην Ελλάδα Οι Ε.Κοιν. αποτελούν ένα νέο συνεταιριστικό μοντέλο που εκμεταλλεύεται τον εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας για 20 έτη, πετυχαίνοντας

οικονομίες κλίμακας. Τι σημαίνει αυτό; Ο εικονικός ενεργειακός συμψηφισμός (virtual net metering) είναι η διαδικασία

συμψηφισμού της ενέργειας που εισέρχεται στο δίκτυο από

έναν σταθμό παραγωγής (για παράδειγμα, από φωτοβολτα-

ϊκά συστήματα σε κτήρια ή σε οικόπεδα) με την απορροφώμενη ενέργεια από μία ή περισσότερες εγκαταστάσεις κατανάλωσης (για παράδειγμα, τα διαμερίσματα μιας πολυκατοικίας).1 Στη συγκεκριμένη περίπτωση της ιδιοκατανάλωσης

-που είναι πρωταρχικής σημασίας- τα μέλη της Ε.Κοιν. είναι οι καταναλωτές της ενέργειας που παράγει η Κοινότητα. Σύμφωνα με τον νόμο, οι εγκαταστάσεις παραγωγής και τα μέλη της Ε.Κοιν. θα πρέπει να βρίσκονται στην ίδια περιφέρεια.

Οι πρώτες Ε.Κοιν. στην Ελλάδα συστάθηκαν το 2020 (π.χ.

ΥΠΕΡΙΩΝ) και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες το 2019 (π.χ. Coopernico – Πορτογαλία). Συγκεκριμένα, η Ε.Κοιν. ΥΠΕΡΙΩΝ

Οστόχος μιας Ε.Κοιν. είναι η προώθηση της κοινωνικής οικονομίας και της καινοτομίας στον ενεργειακό τομέα, η αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας και η προώθηση της ενεργειακής βιωσιμότητας. Οι Ε.Κοιν. λειτουργούν ως αστικοί συνεταιρισμοί αποκλειστικού σκοπού, με βασική δραστηριότητα την παραγωγή, αποθήκευση, ιδιοκατανάλωση, διανομή και προμήθεια ενέργειας με χρήση ΑΠΕ ή Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘΥΑ). Στον ενεργειακό συμψηφισμό η παραγόμενη ενέργεια δεν είναι απαραίτητο να ταυτοχρονίζεται με την καταναλισκόμενη. Μπορεί δηλαδή το φωτοβολταϊκό σύστημα της Ε.Κοιν. να τροφοδοτεί το δίκτυο με ενέργεια τις μεσημβρινές ώρες και τα μέλη της Ε.Κοιν. να καταναλώνουν ισόποσες μονάδες ενέργειας (kwh) σε διαφορετική χρονική στιγμή. Εκτός από την ιδιοκατανάλωση, μια Ε.Κοιν. μπορεί να συμβάλει στη διανομή ή και στην παροχή ενέργειας σε τελικούς καταναλωτές σε επίπεδο περιφέρειας.

Δίκαιη μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή

Για να το εξηγήσουμε με οικονομικούς όρους: ουσιαστικά αφαιρείται από τη χρέωση στους λογαριασμούς ρεύματος το σύνολο της ενέργειας που παρήγαγε το νοικοκυριό από το φωτοβολταϊκό πάρκο. Για να δούμε τι σημαίνει αυτό πρακτικά, υπολογίζεται ότι ένα νοικοκυριό με ετήσια κατανάλωση περίπου 4.500 kwh, το οποίο μπορεί να παράγει από φωτοβολταϊκά περί τις 1.350-1.550 kWh/kWp/έτος,2 μπορεί να εξοικονομεί ετησίως από 300€ έως και 550€ από τους λογαριασμούς ρεύματος.3 Στο συγκεκριμένο παράδειγμα, μια εφάπαξ αρχική επένδυση περίπου 3.000€ (που αντιστοιχεί σε ισχύ φωτοβολταϊκού πάρκου 3 kwp), έχει χρόνο απόσβεσης περίπου 7 με 10 έτη. Με τις πρόσφατες ενεργειακές εξελίξεις, εάν η λιανική τιμή της kwh αυξηθεί, αναμένεται μεγαλύτερη μείωση στους λογαριασμούς των μελών της Ε.Κοιν. και μικρότερος χρόνος απόσβεσης της επένδυσης.

Οι Ε.Κοιν. διαφέρουν από άλλες παραδοσιακές εμπορικές εταιρικές δομές, ενσωματώνοντας μοναδικές αρχές αυτονο-

μίας και διακυβέρνησης. Τα μέλη μιας Ε.Κοιν. μπορεί να είναι φυσικά και νομικά πρόσωπα καθώς και φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης. Στα μέλη της Ε.Κοιν. δίνεται η δυνατότητα να προστεθούν και ευάλωτοι καταναλωτές που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, μάλιστα, χωρίς να επιβαρυνθούν από το αρχικό κεφάλαιο. Η Ε.Κοιν. θα πρέπει να προσδιορίσει τον χώρο κατασκευής των φωτοβολταϊκών συστημάτων (οροφές ή οικόπεδο), να συνεργαστεί με εταιρεία κατασκευής φωτοβολταϊκών και με συγκεκριμένο πάροχο ηλεκτρισμού.

Για την ενίσχυση των Ε.Κοιν. έχουν δοθεί συγκεκριμένα προνόμια αδειοδότησης. Μερικά από αυτά είναι η προτεραιότητα στη χορήγηση οριστικής προσφοράς σύνδεσης, η μείωση 50% στο ύψος της εγγυητικής επιστολής προς τον ΔΕΔΔΗΕ για την αποδοχή των όρων σύνδεσης και η απαλλαγή καταβολής ετήσιου τέλους διατήρησης δικαιώματος κατοχής άδειας παραγωγής. Ο νόμος, δε, επιτρέπει στις Ε.Κοιν. να κλειδώνουν την τιμή πώλησης της ενέργειας για 20 χρόνια σε ανταγωνιστικές τιμές εκτός διαγωνιστικής διαδικασίας. Το καθεστώς

της κλειδωμένης τιμής στα 65€/Μwh για τις Ε.Κοιν. γίνεται ακόμα πιο ελκυστικό αν αναλογιστούμε πως η αντίστοιχη τιμή χονδρικής από φωτοβολταϊκά πάρκα μέσω διαγωνιστικών διαδικασιών έχει μειωθεί στα 33€/Μwh.4 Τα παραπάνω προνόμια των Ε.Κοιν. οδήγησαν σε μεγάλο αριθμό αιτήσεων για προσφορά όρων σύνδεσης από τον ΔΕΔΔΗΕ. Με μια προσεκτική ματιά, βέβαια, φαίνεται πως πολλές από τις πρώτες Ε.Κοιν. συστάθηκαν από οργανισμούς κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με σκοπό την πώληση ενέργειας σε σταθερή ταρίφα εκτός διαγωνιστικών διαδικασιών, εκμεταλλευόμενες ίδια κεφάλαια και τεχνογνωσία. Για την αντιμετώπιση

του παραπάνω φαινομένου και με στόχο την υποστήριξη της τοπικής πρωτοβουλίας έγινε ρύθμιση5 που διατηρεί το ευνοϊκό καθεστώς της κλειδωμένης τιμής εφόσον συμμετέχουν

στην Ε.Κοιν. Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α' και Β' βαθμού ή και περισσότερα από 60 μέλη, από τα οποία τουλάχιστον τα 50 είναι φυσικά πρόσωπα.

Βεβαίως, η σύσταση και η λειτουργία μιας Ε.Κοιν. δεν είναι απλή υπόθεση. Τα μέλη της καλούνται να συντονίσουν την αδειοδότηση και τη λειτουργία των συστημάτων ΑΠΕ καθώς και τη σύσταση ενός συνεταιρισμού. Απαιτείται τεχνογνωσία

σε θέματα ΑΠΕ αλλά και σε διαδικασίες, όπως εγγραφή στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ), έναρξη εργασιών στην εφορία, τήρηση βιβλίων και απόδοση ΦΠΑ, πληρωμή χαρτοσήμων για το μετοχικό κεφάλαιο, δήλωση και διατήρηση έδρας, πληρωμή ενοικίου κ.ά.

Κλιματική αλλαγή

στην Ελλάδα

Η αρχική χρηματοδότηση για τη δέσμευση του χώρου και την κατασκευή του φωτοβολταϊκού πάρκου είναι επίσης ένα σημαντικό ζήτημα, καθώς οι τράπεζες απαιτούν πέραν του συγκεκριμένου ποσοστού συμμετοχής των επενδυτών και σημαντικές προσωπικές εγγυήσεις. Το προνόμιο της κλειδωμένης τιμής, εξάλλου, σταματά στο τέλος του 2022. Η συμμετοχή σε κανονικές διαγωνιστικές διαδικασίες θα αποτελούσε σημαντικό εμπόδιο για την ανάπτυξη των Ε.Κοιν. κοινωφελούς σκοπού. Από το 2018 έως σήμερα οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι Ε.Κοιν. είναι κυρίως η χρηματοδότηση και οι διαδικασίες αδειοδότησης. Σε επίπεδο χρηματοδότησης, αναμένεται να διατεθούν από το ΕΣΠΑ €3,6 δισ. και από το Τα-

μείο Ανάκαμψης €11 δισ. σε επιδοτήσεις και δάνεια εξυπηρέτησης έργων πράσινης μετάβασης. Απαιτείται ένας συγκροτημένος στρατηγικός σχεδιασμός που να επιταχύνει τις διαδικασίες, να διοχετεύει χρηματοδότηση και να διασφαλίζει χώρο -φυσικό και ηλεκτρικό- για τις Ε.Κοιν. των τοπικών κοινωνιών. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (IRENA), οι Ε.Κοιν. οδηγούν σε ένα οικονομικά δίκαιο και ανθεκτικό μοντέλο ανάπτυξης, εξασφαλίζοντας μια δίκαιη ενεργειακή μετάβαση. Το πλαίσιο για τις Ε.Κοιν. διαμορφώνεται και εκσυγχρονίζεται, σύμφωνα με τον ορισμό της κοινωνικής οικονομίας,6 ώστε οι Ε.Κοιν. να αποτελούν μια εναλλακτική μορφή οργάνωσης των σχέσεων παραγωγής, διανομής, κατανάλωσης και επανεπένδυσης, βασισμένη στις αρχές της δημοκρατίας, της συνεργασίας, καθώς και του σεβασμού στον άνθρωπο και το περιβάλλον.

Για να είναι όμως επιτυχής και δίκαιη αυτή η μετάβαση, πρέπει να είναι αποκεντρωμένη και να περιλαμβάνει ενεργά την τοπική κοινωνία. Οι μεγάλοι παραγωγοί δεν έχουν λόγο να βλέπουν ανταγωνιστικά τις Ε.Κοιν. Αντιθέτως, η ανάπτυξη Ε.Κοιν. σε τοπικό επίπεδο μπορεί να αξιοποιήσει στο μέγιστο τη χωρητικότητα του δικτύου, ακόμα και όταν βρίσκεται στα όρια κορεσμού, με τροφοδοσία από μικρές μονάδες. Με τη λειτουργία των Ε.Κοιν. ενισχύεται η ενεργειακή αυτάρκεια και ανεξαρτησία, και προάγεται η ενεργειακή αποδοτικότητα στην τελική χρήση σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

Τα σημάδια από τις πρώτες Ε.Κοιν. δείχνουν πως είναι έργα προστιθέμενης αξίας, καθώς δημιουργούν θέσεις εργασίας, προάγουν την κοινωνική συνοχή, την εκπαίδευση και την καινοτομία. Η περαιτέρω ανάπτυξη των Ε.Κοιν. και η πορεία τους σε βάθος χρόνου, θα μας δώσουν περισσότερα στοιχεία για τη μακροχρόνια διακυβέρνηση των συνεταιρισμών, τη συνοχή των μελών και τη συνεργασία με τους παρόχους ρεύματος. Τέλος, περιμένουμε να δούμε στην πράξη εάν οι μεγάλες διακυμάνσεις που βιώνουμε στις τιμές ενέργειας θα επιφέρουν περαιτέρω μειώσεις στους λογαριασμούς των μελών των Ε.Κοιν., κάνοντας τη συμμετοχή σε μια τέτοια κοινότητα ακόμα περισσότερο ελκυστική.

*H Τζένη Λειβαδάρου είναι Μηχανικός Στρατηγικής Καινοτομίας, Ενεργειακής Μετάβασης και Υποδομών, Διδάκτωρ Εφαρμοσμένων Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Cambridge.

η

δέη αναλαΜβανέι

τη Μέλέτη, προΜηθέια

και έγκατασταση του

έξοπλισΜου, αναλογα

Μέ τισ αναγκέσ του

καθέ σπιτιου, συΜβουλέυτικέσ

υπηρέσιέσ και

συνέχη υποστηριξη

Μείωση κόστους ενέργειας, δυνατότητα αυτονομίας με μπαταρίες, μείωση περιβαλλοντικού αποτυπώματος

Ολοκληρωμένες λύσεις για παραγωγή και διαχείριση ηλεκτρικής ενέργειας από τους ίδιους τους πελάτες Η ΔΕΗ δίνει τη δυνατότητα στους πελάτες να γίνουν παραγωγοί ενέργειας στο σπίτι τους με τις ολοκληρωμένες λύσεις φωτοβολταϊκών συστημάτων ΔΕΗ myEnergySolarNet, μειώνοντας το κόστος προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας αλλά και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Χάρη στις ολοκληρωμένες λύσεις, πλήρως προσαρμόσιμες στις ανάγκες κάθε σπιτιού, οι πελάτες μπορούν είτε να παράγουν στη στέγη του σπιτιού τους τη δική τους ηλιακή ενέργεια, την οποία καταναλώνουν οι ίδιοι (MyEnergySolarNet+), είτε να παράγουν ενέργεια και να την πωλούν στο δίκτυο (myEnergySolarShare). Ακόμη, επιλέγοντας τη λύση που περιλαμβάνει και σύστημα αποθήκευσης με μπαταρίες (myEnergySolarSave), μπορούν να παράγουν την ενέργεια που καταναλώνουν και να την χρησιμοποιούν ακόμη και σε ώρες που δεν μπορεί να γίνει άμεση χρήση του φωτοβολταϊκού συστήματος. Οι λύσεις που περιλαμβάνουν και σύστημα αποθήκευσης μπορούν να ενταχθούν και στο νέο πρόγραμμα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη», ανάλογα με τις προϋποθέσεις. Η ΔΕΗ αναλαμβάνει, από την αρχή μέχρι το τέλος, τη μελέτη, προμήθεια και εγκατάσταση του καταλληλότερου εξοπλισμού, ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε σπιτιού, καθώς και συμβουλευτικές υπηρεσίες και συνεχή υποστήριξη από εξειδικευμένο προσωπικό. Επιπλέον, αναλαμβάνει και τη δημιουργία του σχετικού φακέλου για την σύνδεση του φωτοβολταϊκού συστήματος στο δίκτυο, καθιστώντας τη διαδικασία εύκολη και γρήγορη. Στο myEnergySolar χρησιμοποιείται μόνο επώνυμος εξοπλισμός κορυφαίας ποιότητας με όλες τις απαραίτητες πιστοποιήσεις απόδοσης και ασφάλειας. Η ΔΕΗ δημιούργησε μία ειδική εφαρμογή στην οποία οι πελάτες μπορούν, απαντώντας σε απλές ερωτήσεις για

το σπίτι και τις ανάγκες τους, να λάβουν άμεσα εξατομικευμένες προτάσεις οι οποίες περιλαμβάνουν και το οικονομικό και ενεργειακό όφελος που θα έχουν. Αναλυτικές πληροφορίες στο myEnergySolar.

μείωση του κόστους και του περιβαλλοντικού

αποτυπώματος

Εγκαθιστώντας φωτοβολταϊκά στη στέγη τους, οι πελάτες μειώνουν το κόστος της ενέργειας που καταναλώνουν και συμμετέχουν στην πράσινη μετάβαση της χώρας, μειώνοντας δραστικά το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα, καθώς περιορίζονται οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Τα φωτοβολταϊκά στο σπίτι απαιτούν ελάχιστη συντήρηση και η απόσβεση του κόστους τους γίνεται σε λογικό χρονικό διάστημα χωρίς ρίσκο.Επιπλέον, τα οικιακά φωτοβολταϊκά αναβαθμίζουν την αξία του ακινήτου, καθώς το κατατάσσουν σε ανώτερη ενεργειακή κλάσηκαιμπορούν ναεξασφαλίσουν απρόσκοπτη παροχή ενέργειας ακόμη και σε έκτακτες περιπτώσεις, όπως οι διακοπές ρεύματος εξαιτίας βλαβών στο δίκτυο ή έντονων καιρικώνφαινομένων Επιλέγοντας μία λύση που περιλαμβάνει και σύστημα αποθήκευσης με μπαταρίες, οι πελάτεςέχουν τη δυνατότητα ιδιοκατανάλωσης ακόμη και σε ώρες που δεν μπορεί να γίνει άμεση χρήση του φωτοβολταϊκού συστήματος, όπως νυχτερινές ώρες, μη κατάλληλες καιρικές συνθήκες (συννεφιά, βροχή, χιονόπτωση κ.α.) ή σε περιπτώσεις βλαβών στο δίκτυο,με εγκατάσταση ειδικού εξοπλισμού.

κλιματική αλλαγή

δασικων οικοσυστηΜατων

στην κλιΜατικη αλλαγη

Ηυψηλή χλωριδική ποικιλότητα της Ελλάδας κα-

θώς και η μεγάλη ποικιλότητα της βλάστησής

της μπορεί να αποδοθεί στη γεωγραφική της

θέση, στο πολυσχιδές και έντονο ανάγλυφό της

που δημιουργεί και ποικίλους κλιματικούς τύπους και

στην πλούσια γεωλογική της ιστορία. Οι φυσικοί πληθυ-

σμοί των ανώτερων φυτών στην Ελλάδα, διαθέτουν σημαντική γενετική ποικιλότητα και παρουσιάζουν υψηλή

γενετική διαφοροποίηση. Ο πλούτος και η σημαντική

οικολογική αξία της βιοποικιλότητας και του φυσικού περιβάλλοντος της Ελλάδας αποτυπώνονται και στις περιοχές που περιλαμβάνονται στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό

Δίκτυο Natura 2000. Μετά την πρόσφατη αναθεώρηση του εθνικού καταλόγου των περιοχών του Δικτύου Natura (ΦΕΚ B 4432/15.12.2017), η Ελλάδα αριθμεί 446 περιοχές

για τις οποίες το καθεστώς προστασίας είναι πλέον θεσμικά κατοχυρωμένο.

Στο πλαίσιο της μεγάλης βιοποικιλότητάς της, η Ελλάδα

διαθέτει και σημαντική ποικιλότητα δασικών τύπων βλάστησης. Ενδεικτικό αυτής της υψηλής δασικής ποικιλότητας είναι ότι στη χώρα μας έχουν καταγραφεί 28 δασικοί τύποι οικοτόπων σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/EE, που αποτελεί τον τρίτο μεγαλύτερο αριθμό τύπων οικοτόπων ανάμεσα σε όλα τα Κράτη-Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο σημαντικός πλούτος της βιοποικιλότητας της χώρας μαζί με το ήπιο μεσογειακό της κλίμα αποτελούν τη φυσική άμυνα απέναντι στις επιπτώσεις της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής.

Η ανθρωπογενής αλλαγή του κλίματος στην Ελλάδα, εκτιμάται ότι θα είναι περισσότερο έντονη μετά το 2050. Στην περίπτωση του χειρότερου σεναρίου εκπομπών (RCP8.5), αναμένονται κλιματικές συνθήκες που έντονα επηρεάζουν την ανθεκτικότητα των Ελληνικών δασών. Οι συνθήκες αυτές περιλαμβάνουν την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας, τη μείωση της βροχόπτωσης (πιο έντονη στα νοτιότερα της χώρας), την αύξηση των ημερών με υψηλές με-

ανθέκτικοτητα των έλληνικων

σημβρινές και νυχτερινές τιμές θερμοκρασίας του αέρα

και την αύξηση του αριθμού συνεχόμενων ξηρών ημερών.

Η υπολογιζόμενη επικράτηση ημιερημικών κλιματικών συνθηκών σε μεγάλα τμήματα της ανατολικής χώρας και

η αύξηση του αριθμού των ημερών με ακραίο κίνδυνο

πυρκαγιάς κατά τη θερμή περίοδο του έτους απειλούν

μαζί με άλλους παράγοντες τα δάση της χώρας.

Εφαρμόζοντας τις ανωτέρω μεταβολές σε οικολογικά μοντέλα καταλληλότητας ενδιαιτήματος σε δασικά είδη της Ελλάδας προκύπτει ότι αναμένονται σημαντικές απώλειες κλιματικά κατάλληλων περιοχών σε σημαντικά είδη που απαντώνται σε ορεινές περιοχές, όπως η μαύρη πεύκη, η πλατύφυλλη δρυς και η οξιά. Τα είδη της θερμομεσογειακής ζώνης παρουσιάζουν μία σχετικά υψηλότερη ανθεκτικότητα στην ξηρασία, αν και υπό τα πιο απαισιόδοξα σενάρια, τα κλιματικά κατάλληλα ενδιαιτήματα και για αυτά τα είδη μπορεί να περιορισθούν. Οι υπάρχουσες σχετικές προσομοιώσεις των οικολογικών μοντέλων δεν καλύπτουν ωστόσο όλες τις πιθανές συνιστώσες της τρωτότητας των δασικών οικοσυστημάτων στην κλιματική αλλαγή. Μελλοντικές μελέτες πρέπει να ενσωματώσουν αποτελέσματα που αφορούν σε μεταβολές του καθεστώτος πυρκαγιών, στην ικανότητα προσαρμογής των ειδών στις νέες συνθήκες και στον ρόλο των αλλαγών χρήσεων γης. Ωστόσο, με βάση τις εν δυνάμει μεταβολές στη σύνθεση των ειδών που αναμένονται, οι υπεύθυνοι για τη διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων και των δασικών εκτάσεων καλούνται να προσαρμόσουν κατάλληλα τα διαχειριστικά σχέδια, σύμφωνα με τις αρχές και τις επιταγές της προσαρμοστικής δασικής διαχείρισης.

Οι μελλοντικές κλιματικές συνθήκες αναμένεται να έχουν επιπτώσεις στην έναρξη και στην εξάπλωση των δασικών πυρκαγιών, οι οποίες εξαρτώνται, εκτός από τις μετεωρολογικές συνθήκες τόσο από τα βιοφυσικά χαρακτηριστικά της βλάστησης, όσο και από τη θέση, την τοπογραφία και την ιστορικότητα της περιοχής στην εμφάνιση δασικών πυρκαγιών. Η στατιστική ανάλυση δείχνει ότι η ετήσια καμένη έκταση στην Ελλάδα παρουσιάζει διαχρονικά ελαφρώς αυξητική τάση, ενώ χωρικά οι περιοχές της χώρας που πλήττονται περισσότερο από δασικές πυρκαγιές είναι η Στερεά Ελλάδα και η Πελοπόννησος.

Κατά τις ερχόμενες δεκαετίες αναμένεται να εκδηλωθούν δασικές πυρκαγιές με αυξανόμενο μέγεθος και ένταση, λόγω της σημαντικής αύξησης του αριθμού των ημερών με καιρικές συνθήκες που ευνοούν την έναρξη και εξάπλωση των δασικών πυρκαγιών. Μεγαλύτερο θα είναι το πρόβλημα στις περιοχές με πευκοδάση, όπου οι μεγάλες πυρκαγιές θα είναι πολύ δύσκολο να ελεγχθούν από την άνοιξη έως το φθινόπωρο, όχι μόνο σε περιοχές με πολύπλοκο ανάγλυφο αλλά και σε εκτάσεις με θαμνώδη βλάστηση.

Αρνητικές επιπτώσεις αναμένονται σε πολλούς τομείς της οικονομίας και στη ζωή των πολιτών. Πολυάριθμες οικίες, τουριστικές εγκαταστάσεις, γεωργικές εκμεταλλεύσεις και βιομηχανικές υποδομές θα επηρεαστούν, ιδιαίτερα στη ζώνη διεπαφής του οικιστικού ιστού - φυσικού περιβάλλοντος όπου και τα προληπτικά μέτρα προστασίας από τις πυρκαγιές κρίνονται επιτακτικά αναγκαία. Αναμένεται ότι

φυσικές περιοχές που αποτελούν ενδιαιτήματα της άγριας ζωής, χλωρίδας και πανίδας θα αντιμετωπίσουν επίσης έντονες και μεγάλες πυρκαγιές. Ιδιαίτερη έμφαση προληπτικής διαχείρισης θα πρέπει να δοθεί στις προστατευόμενες περιοχές, αλλά και εκείνες που φιλοξενούν ιστορικά και πολιτισμικά στοιχεία της χώρας.

Οι εκτιμήσεις της ετήσιας αξίας των οικοσυστημικών υπηρεσιών των δασών κυμαίνονται από περίπου 30 € ανά στρέμμα έως 126.2 € ανά στρέμμα ανάλογα με την εκτίμηση. Επομένως, μία πυρκαγιά, η οποία θα κάψει 1.000 στρέμματα δασικής έκτασης θα δημιουργήσει ετήσιες ζημίες που ανάλογα με την προσέγγιση θα κυμαίνονται μεταξύ 30.000€ και 126.200€. Οι ζημίες αυτές αναφέρονται μόνο σε απώλειες οικοσυστημικών υπηρεσιών και δεν περιλαμβάνουν κόστη, τα οποία σχετίζονται με καταστροφές σε υποδομές ή ακίνητη περιουσία, καθώς και σε τραυματισμούς ή απώλειες σε ανθρώπινες ζωές. Συνεπώς, τα έργα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, τα οποία θα μειώσουν τον αριθμό των αναμενόμενων πυρκαγιών, θα οδηγήσουν σε σημαντικά οφέλη στις οικοσυστημικές υπηρεσίες.

Τα παραγωγικά ελληνικά δάση, τα οποία καλύπτουν συνολική έκταση 39 εκατ. στρεμμάτων δημιουργούν σε ετήσια βάση οικοσυστημικές υπηρεσίες των οποίων η συνολική αξία ξεπερνά τα 2,83 δις. €/έτος με βαθμό βεβαιότητας 90%. Για μία εικόνα της συνολικής αξίας των Ελληνικών παραγωγικών δασών, αξίζει να σημειωθεί ότι η

Η Ακαδημία Αθηνών, σε συνεργασία

με το Μαριολοπούλειο-Καναγκίνειο Ίδρυμα Επιστημών Περιβάλλοντος, διοργάνωσε εκδήλωση για την παρουσίαση της Έκθεσης

κεφαλαιοποιημένη αξία διατήρησης των δασών για τα

επόμενα 100 χρόνια, με τον ίδιο βαθμό βεβαιότητας και

με κοινωνικό επιτόκιο προεξόφλησης 1% είναι πάνω από

176 δις. €., ενώ ή αειφορική αξία διατήρησης των δασών

για ένα πολύ μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα ξεπερνά από

283 δις. €.

Η κύρια δυνατή επιλογή που υπάρχει για την προστασία

από τις πυρκαγιές είναι η επιστημονική διαχείριση της

βλάστησης και της διαθέσιμης καύσιμης ύλης, σε μία προσπάθεια μείωσης της διαθεσιμότητας των καυσίμων και

ελέγχου της επέκτασης της πυρκαγιάς, που εφαρμόζεται

στρατηγικά κυρίως γύρω από περιοχές και εγκαταστάσεις

που έχουν υψηλό κίνδυνο και τρωτότητα. Δυστυχώς, η

διεθνής πρακτική δείχνει ότι επικεντρωνόμαστε περισσότερο στην προστασία των οικισμών, παρά στην αποκατάσταση του οικολογικού ρόλου της φωτιάς στο συνολικό

φυσικό οικοσύστημα. Η ανθρώπινη προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή απαιτεί όμως βαθιά κατανόηση του ρόλου της καύσιμης ύλης των Μεσογειακών δασών και της αποτελεσματικής διαχείρισής τους, σε κλίμακες που θα αποτρέψουν μελλοντικές απώλειες από τις δασικές πυρκαγιές και θα καθιερώσουν την πυρο-ανθεκτικότητα των οικοσυστημάτων.

Η προληπτική ολιστική διαχείριση του τοπίου και της οικιστικής κοινότητας / ανάπτυξης και η προσαρμοστική δασική διαχείριση για μεγαλύτερη ανθεκτικότητα των ελληνικών δασικών οικοσυστημάτων στην κλιματική αλ-

λαγή, είναι φυσικά μια αδήριτη ανάγκη. Η διαιώνιση της ύπαρξης και λειτουργίας των δασικών οικοσυστημάτων εδράζεται στην προστασία και διατήρηση όλων των επιπέδων της βιοποικιλότητας που διαθέτουν. Για τον λόγο αυτό χρειάζονται μέτρα δασικής πολιτικής και διαχείρισης που μεγιστοποιούν την προσαρμογή του δάσους στην κλιματική αλλαγή, ελαχιστοποιούν τον κίνδυνο των πυρκαγιών, ενώ παράλληλα βελτιώνουν τις οικοσυστημικές υπηρεσίες όπως π.χ. τη διατήρηση των υδατικών πόρων, την παραγωγή δασικών προϊόντων, την παραγωγή οξυγόνου. Ταυτόχρονα δεν θα παραβλέπουν και τις συνθήκες ενθάρρυνσης και ανάπτυξης του καίριου συντελεστή παραγωγής που ονομάζεται δασική εργασία του αγροτικού πληθυσμού της χώρας.

Η Ελληνική Πολιτεία πρέπει να προωθήσει τις κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις με στόχο όχι μόνο να δημιουργηθούν διαχειριστικά σχέδια για την προσαρμογή των ήδη διαχειριζόμενων δασών στην κλιματική αλλαγή (παραγωγικά δάση), αλλά και για την εκπόνηση, για πρώτη φορά, σχεδίων διαχείρισης για δασικές εκτάσεις που δεν διαθέτουν προηγούμενα σχέδια διαχείρισης (π.χ. θερμόβια δάση κωνοφόρων ή θαμνώδεις εκτάσεις), τα οποία θα περιλαμβάνουν αναλύσεις που εξετάζουν τις βιοφυσικές, επιχειρησιακές, οικονομικές και υλικοτεχνικές πτυχές της εφαρμογής διαφορετικών σεναρίων δασικής διαχείρισης. Τα σχέδια αυτά πρέπει να στοχεύουν στην εκπλήρωση διαφορετικών στόχων διαχείρισης (δασοπονία πολλαπλών

σκοπών), με μετρήσιμα αποτελέσματα όχι μόνο για το ποια θα είναι η προβλεπόμενη συγκομιδή ξυλείας, αλλά και για άλλες σημαντικές προτεραιότητες, όπως η προστασία των οικισμών και των προστατευόμενων φυσικών περιοχών από τις πυρκαγιές, ιδιαιτέρως αυτών του Δικτύου Natura 2000. Προς αυτή την κατεύθυνση είναι απαραίτητη η εκπόνηση ενός νέου θεσμικού πλαισίου τεχνικών προδιαγραφών εκπόνησης διαχειριστικών μελετών για τα ελληνικά δάση που με γνώμονα την αειφορία των δασικών υπηρεσιών, την προσαρμογή των ελληνικών δασών στην κλιματική αλλαγή και την αύξηση της συνεισφοράς τους στον μετριασμό της, θα οδηγήσει στην επίτευξη των στόχων μιας Εθνικής Στρατηγικής για τα Δάση.

Εξόχως σημαντικές είναι οι τεχνολογικές υπηρεσίες που λειτουργούν επιχειρησιακά και υποστηρίζουν την έγκαιρη προειδοποίηση, εξέλιξη και αποτίμηση του καταστροφικού φαινομένου των δασικών πυρκαγιών (π.χ. υπηρεσίες ημερήσιας πρόβλεψης κινδύνου πυρκαγιάς, ανίχνευσης και παρακολούθησης ενεργών εστιών σε πραγματικό χρόνο, ανίχνευσης ενεργών εστιών σε σχεδόν πραγματικό χρόνο, χαρτογράφησης καμένων εκτάσεων σε σχεδόν πραγματικό χρόνο, μοντελοποίησης και πρόγνωσης της διασποράς του καπνού). Ωστόσο, προκειμένου να υπάρξει πρόληψη, αλλά και υποστήριξη στη λήψη αποφάσεων πριν, κατά τη διάρκεια αλλά και μετά το γεγονός, οι υπηρεσίες αυτές προτείνεται να αξιοποιηθούν άμεσα από την Πυροσβεστική Υπηρεσία

και άλλους αρμόδιους φορείς, καθώς η συμβολή τους είναι καθοριστική στη διαχείριση των κρίσεων.

Συνοπτικά, οι κύριοι στόχοι για την προσαρμοστική διαχείριση δασών πρέπει να στοχεύουν στην αύξηση της ανθεκτικότητας των δασικών οικοσυστημάτων στην Ελλάδα, μέσα από το πλαίσιο το οποίο έχει ήδη έχει τεθεί στην Εθνική Στρατηγική για τα Δάση. Το πλαίσιο αυτό περιλαμβάνει: (α) τη διασφάλιση της βιοποικιλότητας των δασών που περιλαμβάνει τη γενετική ποικιλότητα, την ποικιλότητα ειδών και την ποικιλότητα οικοσυστημάτων, (β) τη βελτίωση της δομής και της λειτουργίας των δασικών οικοσυστημάτων, (γ) την αποταμίευση και διαχείριση των ατμοσφαιρικών κατακρημνισμάτων, (δ) τη μείωση του κατακερματισμού των φυσικών ενδιαιτημάτων των ειδών, (ε) την ελαχιστοποίηση του οικολογικού - περιβαλλοντικού αποτυπώματος διαχείρισης και δασικών εργασιών, (στ) την αύξηση, μέσω της προσαρμοστικής διαχείρισης, της ανθεκτικότητας (επανισσορόπηση) και της δυνατότητας προσαρμογής των δασικών οικοσυστημάτων στην κλιματική αλλαγή και (ζ) την ανάδειξη της συμβολής των δασικών οικοσυστημάτων στο ΑΕΠ της χώρας και στην ποιότητα ζωής των πολιτών. Για την επίτευξη των ανωτέρω στόχων τα κύρια μέτρα προσαρμοστικής διαχείρισης δασών προϋποθέτουν τα εξής: (α) την εκτίμηση της φυσικής και κοινωνικοοικονομικής τρωτότητας στην κλιματική αλλαγή των δασικών οικοσυστημάτων, (β) την προσαρμοστική διαχείριση των δασικών πόρων στο σύνολο τους για την ανάσχεση της προοπτικής απώλειας δασικών ειδών ιδίως στη νότια και στην ορεινή Ελλάδα, (γ) την αντιμετώπιση και τον μετριασμό των επιπτώσεων ακραίων φαινομένων με έμφαση στη διαχείριση της καύσιμης ύλης, (δ) την αποτίμηση της συνολικής οικονομικής αξίας των δασικών οικοσυστημάτων, (ε) την εφαρμογή σύγχρονων προσεγγίσεων απογραφής και παρακολούθησης των δασών και των πυρκαγιών και την εδαφική αποκατάσταση, (στ) την εισαγωγή μέτρων οικονομικής πολιτικής, όπως πληρωμών για δασικές οικοσυστημικές υπηρεσίες και (ζ) τη θεσμική θωράκιση των δασικών οικοσυστημάτων. Συνοψίζοντας, καταγράφουμε ότι η Ελλάδα διαθέτει υψηλή ποικιλότητα δασικών τύπων βλάστησης και παρουσιάζει τον υψηλότερο αριθμό taxa και τον μεγαλύτερο αριθμό δασικών τύπων οικοτόπων ανά στρέμμα στην Ευρώπη. Η ζωική ποικιλότητα της Ελλάδας είναι από τις πλουσιότερες στην Ευρώπη. Η Ελλάδα αποτελεί επίσης ένα από τα σημαντικότερα κέντρα ενδημισμού της Ευρώπης και της Μεσογείου.

Οι πληθυσμοί των δασικών δένδρων στην Ελλάδα διαθέτουν σημαντική γενετική ποικιλότητα και παρουσιάζουν υψηλή γενετική διαφοροποίηση.

Οι κύριες απειλές για τα δάση και τα δασικά οικοσυστήματα της χώρας μας είναι οι δασικές πυρκαγιές, η αέρια ρύπανση, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, οι προσβολές εντόμων και μυκήτων και τα εισβάλοντα ξενικά είδη. Υπό την επίδραση της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής και ιδιαίτερα μετά το 2050 αναμένεται ότι όλες αυτές οι απειλές θα ενταθούν και ενδεχομένως θα πολλαπλασιαστούν με τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό κόστος για την Ελλάδα.

των κριτηριων ESG

ι αλλαγές και οι προκλήσεις που επιφέρει η

επιδίωξη επίτευξης βιώσιμης ανάπτυξης, αλλά

και η συμμόρφωση σε όσα προβλέπουν τα κρι-

τήρια ESG – με πρωταγωνιστές τόσο το περι-

βάλλον όσο και τον άνθρωπο- ήταν οι βασικοί άξονες

της παρέμβασης της PwC στο 8ο Οικονομικό Συνέδριο

των Δελφών.

Με κοινή συνισταμένη τις επιπτώσεις στον άνθρωπο

αλλά και την κοινωνία, στελέχη της PwC από την Ελλά-

δα και το εξωτερικό ανέδειξαν μείζονα θέματα που άπτο-

νται της βιωσιμότητας των ανθρώπων, της μείωσης του ανθρακικού αποτυπώματος και της κυκλικής οικονομίας, καθώς και της βιωσιμότητας στον αγροτοδιατροφικό τομέα. Παράλληλα, παρουσίασαν μια σειρά από καινοτόμες συνεργασίες με κορυφαίες εταιρείες για την από

κοινού ανάπτυξη πρωτοβουλιών που σχετίζονται με θέματα βιωσιμότητας και ESG. Αναλυτικά, τη δεύτερη ημέρα του Συνεδρίου ο Δημήτρης Σακίπης, Director και ESG Leader της PwC Ελλάδας, συμμετείχε σε πάνελ με θέμα την κυκλική οικονομία και τον ρόλο αυτής στην επίτευξη μηδενικού ανθρακικού αποτυπώματος. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, στην οποία συμμετείχε, τόνισε πως τα εν λόγω ζητήματα βρίσκονται πλέον στην κορυφή της ατζέντας των εταιρειών παγκοσμίως αναλύοντας τους λόγους για τους οποίους αυτό συμβαίνει. Ξεκινώντας από το νομικό πλαίσιο, τις εξελίξεις στο εποπτικό περιβάλλον και τα σχέδια δράσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι επιχειρήσεις καλούνται να συμμορφωθούν στα νέα πλέον δεδομένα που θέτουν τη βιωσιμότητα στο επίκεντρο, πέραν της παραδοσιακής περιβαλλοντικής

συμμόρφωσης, η οποία ήδη εδώ και πολλές δεκαετίες υφίσταται. Τα παραπάνω, όπως σημείωσε, αναμένεται να ενταθούν κινούμενοι προς τις ημερομηνίες ορόσημα που έχουν τεθεί προσθέτοντας ωστόσο πως, μολονότι ο ευρωπαϊκός στόχος για κλιματική ουδετερότητα το 2050 είναι φιλόδοξος, στερείται βασικών στρατηγικών αρχών.

Εν συνεχεία, ο Δ.Σακίπης τόνισε την επίδραση των ESG εξελίξεων στον επιχειρηματικό κλάδο συνολικά απαριθμώντας τις βασικές νομοθεσίες εστίασης μεταξύ των οποίων οι αναφορές των μεγάλων εισηγμένων εταιρειών που γίνονται από πέρυσι με βάση την Ευρωπαϊκή Ταξινομία και οι υποχρεώσεις που απορρέουν από τον νέο Κλιματικό Νόμο και τη νέα οδηγία Corporate Sustainability Reporting Directive της Ε.Ε. Καταλήγοντας, εξέφρασε την υπερηφάνεια του για την επερχόμενη μεταφορά των δραστηριοτήτων της PwC Ελλάδας σε νέα «πράσινα» γραφεία εντός του επόμενου έτους, επιβεβαιώνοντας τη δέσμευσή της για εξασφάλιση βιωσιμότητας και εφαρμόζοντας εμπράκτως «πράσινες» πρακτικές στο σύνολο των διαδικασιών του οργανισμού ενώ αναφέρθηκε και στη λειτουργία των νέων γραφείων της εταιρείας στη Ρόδο, τα οποία αναμένεται να αναδειχθούν σε “sustainability hub” όχι μόνο για την περιοχή του Νοτίου Αιγαίου αλλά για ολόκληρη τη χώρα. Από την πλευρά του, την τρίτη ημέρα του Συνεδρίου ο Johannes Smits, Partner, People and Organization στην PwC Ελβετίας και επικεφαλής των υπηρεσιών "People Sustainability" για όλη την περιοχή της Ευρώπης, Μέσης Ανατολής και Ασίας αναφέρθηκε στη σημασία της αξιοποίησης και επένδυσης στο ανθρώπινο ταλέντο, ως μοχλό ανάπτυξης της διαφορετικότητας, της ισότητας και της συμπερίληψης στους οργανισμούς. Κατά τη διάρκεια της παρουσίας του στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών ανέπτυξε την αξία και τη σημασία του ανθρώπινου παράγοντα σημειώνοντας ότι, μολονότι οι διαφορετικοί κλάδοι και επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν ξεχωριστές προκλήσεις, κάθε ξεχωριστή οντότητα έχει το δικό της επίπεδο ωριμότητας σε θέματα διαφορετικότητας και ίσων ευκαιριών και καλείται να σχεδιάσει τη δική της στρατηγική. Συνεπώς, το εφαλτήριο σημείο για την επίτευξη αλλαγών είναι να αναγνωρίσουμε τα δυνατά και αδύναμα σημεία του εκάστοτε οργανισμού. Επιπλέον, ο J.Smits υπογράμμισε τη σημασία της απασχόλησης ανθρώπων με αναπηρία στο εργασιακό δυναμικό των επιχειρήσεων και έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι κατά τόπους κυβερνήσεις στην ομαλή ένταξή τους εντός των οργανισμών.

Στη σημασία των ESG κριτηρίων για τις επιχειρήσεις, στις προκλήσεις αλλά και τις ευκαιρίες που δημιουργούν καθώς και στην ανάγκη ενσωμάτωσής τους σε όλα

τα στάδια δραστηριότητας ενός οργανισμού, αναφέρθηκε ο Άγγελος Μπένος, Partner, Tax and Legal στην PwC Ελλάδας. Ο ίδιος αναφέρθηκε στην ιδιαίτερη σημασία της δημοσιοποίησης της ESG επιχειρηματικής στρατηγικής, των στόχων και των δεσμεύσεων του οργανισμού προς την κοινωνία αλλά και στον καταλυτικό

A. Benos - PwC Greece

D. Sakipis - PwC Greece

J. Smits - PwC Switzerland

ρόλο που διαδραματίζει πλέον η ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG στη διαδικασία λήψης επενδυτικών αποφά-

σεων με τη βιωσιμότητα να συνιστά καθοριστικό παρά-

γοντα για την επίτευξη μακροπρόθεσμης αξίας για τις

επιχειρήσεις. Εν συνεχεία, παρουσίασε τον τρόπο με τον

οποίο ένας ορθά σχεδιασμένος οδικός χάρτης ESG μπορεί να οδηγήσει σε βιώσιμα και θρεπτικά προϊόντα, τα

οποία είναι ολοένα και πιο σημαντικά για τους καταναλωτές σήμερα. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στην καινοτόμο

πρωτοβουλία της ΔΕΛΤΑ να προβεί σε αξιολόγηση της ESG επίδοσης του συνόλου των προϊόντων της.

Στο πλαίσιο της προσπάθειας αυτής, η PwC Ελλάδας, ηγέτιδα εταιρεία στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και στρατηγικός συνεργάτης πολλών εταιρειών για τον ESG μετασχηματισμό τους, έχει αναλάβει τον σχεδιασμό του ESG Integration Across The Value Chain Project.

Η υλοποίηση του πρωτοπόρου αυτού εγχειρήματος ξεκινά με τον προσδιορισμό και τη χαρτογράφηση των βασικών παραγόντων και στοιχείων που επηρεάζουν

την ESG επίδοση αλλά και τη βαθμολόγηση των προϊό-

ντων βάσει αυτών σε όλα τα επίπεδα της εφοδιαστικής αλυσίδας καθώς και την αντιστοίχιση της ESG επίδοσης κάθε προϊόντος με τους 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ.

Έπεται η δημιουργία ενός δυναμικού εργαλείου περιοδικής παρακολούθησης της ESG επίδοσης των υφιστάμενων αλλά και των νέων προϊόντων καταλήγοντας στην τελική φάση του έργου στην εκπόνηση ενός οδικού χάρτη μετασχηματισμού για τη συνεχή βελτίωση του αντίκτυπου των προϊόντων στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα. «Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που μας κάνει όλους υπερήφανους, ένα καινοτόμο εγχείρημα με πολλαπλά οφέλη για την εταιρεία, τους μετόχους, τους εργαζόμενους αλλά και την κοινωνία.

Η εν λόγω συνεργασία θέτει νέες βάσεις αξιολόγησης

για τις επιχειρήσεις του κλάδου τροφίμων, τη στιγμή που η ενσωμάτωση των ESG κριτηρίων σε όλα τα στάδια δραστηριότητας μιας εταιρείας, καθίσταται πλέον μονόδρομος για τον επιχειρηματικό κόσμο συνολικά.», δήλωσε καταλήγοντας.

b E c A us E w E d R i VE f A s TER AN d s MARTER

motori.gr

ΗΔΕΠΑ Εμπορίας συνεχίζει αδιάλειπτα την υποστήριξη της δημόσιας Υγείας, καλύπτοντας τα έξοδα ύψους 165.000 € για την ανακαίνιση της ψυχιατρικής κλινικής του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης

Η δημιουργία συνθηκών για ισότιμη πρόσβαση όλων των πολιτών σε υπηρεσίες υγείας, εντάσσεται στο πλαί-

σιο δράσεων της ΔΕΠΑ Εμπορίας με κοινωνικό αποτύ-

πωμα, εφαρμόζοντας πρακτικές που προάγουν την

αλληλεγγύη κα την επιχειρηματική ηθική.

Πιστή στις δεσμεύσεις της για κοινωνική συνεισφορά

και δημιουργία αξίας για την ελληνική κοινωνία, η

ΔΕΠΑ Εμπορίας έχει αναπτύξει τα τελευταία χρόνια ένα

πρόγραμμα στήριξης μονάδων δημοσίων νοσοκομείων

αλλά και κέντρων υγείας σε όλη την Ελλάδα.

Η κάλυψη των εξόδων για την ανακαίνιση της ψυχιατρικής κλινικής του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης από τη ΔΕΠΑ Εμπορίας, αντανακλά την προσέγγισης για έμπρακτη ενίσχυση

του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΠΑ Εμπορίας, κ. Κωνσταντίνος Ξιφαράς, τόνισε: «Με υψηλό αίσθημα ευθύνης η ΔΕΠΑ Εμπορίας στηρίζει το Εθνικό Σύστημα Υγείας, δείχνοντας

έμπρακτα την αλληλεγγύη της στο κοινωνικό σύ

νολο. Η εταιρεία έχοντας ενσωματώσει τα κρι

τήρια ESG όχι μόνο στον επιχειρηματικό

σχεδιασμό, αλλά και τον καθημερινό

τρόπο λειτουργίας της, θέτει στο

επίκεντρο της κοινωνικής της συ

νεισφοράς την προάσπιση ενός

ύψιστου αγαθού, αυτού της

δημόσιας υγείας».

Ο Διοικητής του Π.Γ.Ν. Αλε

ξανδρούπολης, κ. Ευάγγε

λος Ρούφος, ανέφερε ότι

«πρωτοβουλίες όπως

αυτή της ΔΕΠΑ Εμπορίας, αναδεικνύουν την

κοινωνική ευαισθησία

και το συλλογικό πνεύ-

μα που χαρακτηρίζει

την Κοινωνία των Πο-

λιτών, ειδικά στη σύγχρονη εποχής της οικο-

νομικής και ηθικής κρί-

σης. Αξίζει σε όλους τους

εργαζόμενους και νοση-

λευόμενους οι συνθήκες

εργασίας και διαβίωσης να

είναι πρωτίστως ασφαλείς, καταξιώνοντας το κύρος των

Δημόσιων Νοσοκομείων στη

συνείδηση των πολιτών».

η δέπα έΜποριασ συνέχιζέι να στηριζέι τη δηΜοσια υγέια Καλύπτει τα έξοδα για την ανακαίνιση της ψυχιατρικής κλινικής του Π.Γ.ν. Αλεξανδρούπολης

Νέα Υόρκη έγινε η πρώτη Πολιτεία των ΗΠΑ που θα απαγορεύσει δια νόμου τη χρήση φυσικού αερίου για θέρμανση και μαγείρεμα σε ορισμένες καινούριες οικοδομές, ώστε να μειωθούν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, παρά τις αντιδράσεις των Ρεπουμπλικάνων και του λόμπι των ορυκτών καυσίμων που θεωρούν ότι η αλλαγή αυτή είναι καταχρηστική και κοστοβόρα.

Η πολιτειακή Βουλή και η Γερουσία ενέκριναν αργά

το βράδυ της Τρίτης την πρόταση, που περιλαμβάνεται στον προϋπολογισμό, ύψους 229 δισεκ. δολαρίων, της Νέας Υόρκης. Η κυβερνήτρια Κάθι Χόκουλ και οι βουλευτές είχαν συμφωνήσει στις γενικές γραμμές του προϋπολογισμού την περασμένη εβδομάδα. «Αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο παράγουμε και χρησιμοποιούμε την ενέργεια ώστε να μειώσουμε την εξάρτησή μας από τα ορυκτά καύσιμα θα βοηθήσει να εξασφαλίσουμε ένα πιο υγιές περιβάλλον για εμάς και τα παιδιά μας», ανέφερε ο πρόεδρος της Βουλής Καρλ Χίστι σε μια ανακοίνωσή του. Δεκάδες πόλεις σε όλες τις ΗΠΑ έχουν υιοθετήσει ή εξετάζουν μέτρα ακόμη και για την πλήρη απαγόρευση του φυσικού αερίου στις νέες οικοδομές, ανταπο-

κρινόμενες στις ανησυχίες που εκφράζονται για τη δημόσια υγεία και το κλίμα. Συναντούν ωστόσο ισχυρή αντίσταση από εστιατόρια, από εταιρείες κατασκευής οικιακών συσκευών και από το λόμπι της βιομηχανίας αερίου. «Η αντισυνταγματική απαγόρευση των εγκαταστάσεων φυσικού αερίου, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά στη χώρα, θα εκτοξεύσει τους λογαριασμούς κοινής ωφέλειας και θα αυξήσει το κόστος στέγασης» σχολίασε ο Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Ρόμπερτ Ορτ. Εφόσον επικυρωθεί ο νέος νόμος και δεν καταπέσει στα δικαστήρια, από το 2026 και μετά στις νεόδμητες «μικρές» οικοδομές (κτίρια γραφείων και διαμερισμάτων μέχρι επτά ορόφων) θα υπάρχει μόνο ηλεκτρική εγκατάσταση. Τρία χρόνια αργότερα, το μέτρο θα επεκταθεί για να συμπεριλάβει και τα μεγαλύτερα κτίρια.

Από το μέτρο εξαιρούνται νοσοκομεία, υποδομές και χώροι εστίασης. Θα εξαιρεθούν επίσης τα κτίρια, ανεξαρτήτως χρήσης, εφόσον το τοπικό δίκτυο ηλεκτροδότησης δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες τους. Τα υπάρχοντα κτίρια και οι συσκευές που χρησιμοποιούνται μέχρι και σήμερα δεν επηρεάζονται.

νέα υορκη: απαγορέυέι τη χρηση

φυσικου αέριου για θέρΜανση και ΜαγέιρέΜα σέ νέέσ οικοδοΜέσ

ΗΟλυμπιακή Ζυθοποιία προχώρησε στη δημοσίευση

του ετήσιου ESG Απολογισμού της για το 2022, που περιλαμβάνει τις δράσεις, τις πολιτικές και τους στόχους της, που είχαν ως αποτέλεσμα την πρόοδο του πλάνου βιώσιμης ανάπτυξής της.

Η ESG στρατηγική της Ολυμπιακής Ζυθοποιίας, ακολουθεί την κατεύθυνση των στόχων, όπως αυτοί έχουν τεθεί από τον όμιλο Carlsberg, στο πλαίσιο του προγράμματος «Together Towards ZERO and Beyond». Το πρόγραμμα επεκτάθηκε σε σχέση με το 2021, υιοθετώντας νέους πυλώνες δράσης, και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι τόσο της εταιρικής όσο και της ομιλικής στρατηγικής «SAIL’27».

Το νέο ESG πρόγραμμά της, «Together Towards ZERO and Beyond» περιλαμβάνει πλέον έξι βασικούς πυλώνες δράσης, βάσει μετρήσιμων στόχων και ενεργειών, που αφορούν σε όλο το φάσμα της αλυσίδας αξίας μας.

Οι στόχοι που έχουν τεθεί, έχουν ως μεσοπρόθεσμο χρονικό

ορίζοντα το 2030 και ως μακροπρόθεσμο, το έτος 2040. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ολυμπιακή Ζυθοποιία έχει σχεδιάσει και προ-

χωρήσει στην υλοποίηση μίας σειράς δράσεων και πρακτικών

για την καλύτερη δυνατή συμβολή της: - στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, σε συνδυασμό με τις βιώσιμες πρακτικές ως προς την καλλιέργεια και επεξεργα-

σία των πρώτων υλών και τη βιωσιμότητα των υλικών συσκευ-

ασίας των προϊόντων της, - στη διαφύλαξη των υδάτινων πόρων, - στην προώθηση της υπεύθυνης κατανάλωσης, και

- στην εδραίωση μίας κουλτούρας ασφαλούς εργασιακού περιβάλλοντος.

Πρόκειται για ένα συνεκτικό πλάνο ενεργειών, κατά την υλοποίηση του οποίου, η εταιρεία έχει ως σταθερούς συνοδοιπόρους τους ανθρώπους της, τους προμηθευτές και συνεργάτες της, φορείς και οργανισμούς, καθώς και τους ίδιους τους καταναλωτές.

Ο Απολογισμός ESG της Ολυμπιακής Ζυθοποιίας εστιάζει σε ενέργειες και αποτελέσματα, βάσει των έξι παρακάτω αξόνων δράσης της:

Μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα

Η εταιρεία επενδύει συστηματικά στον εκσυγχρονισμό του εξοπλισμού της, στο σύνολο των εγκαταστάσεών της, πετυχαίνοντας μείωση 10% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά την τελευταία τριετία (2019-2022), ενώ κατά το ίδιο διάστημα πέτυχε μείωση 10% στην κατανάλωση θερμικής ενέργειας και αντιστοίχως 9% στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας. Σημαντικό και πρωτοποριακό βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση, αποτέλεσε η συνεργασία της με την σουηδική εταιρεία Absolicon για την αξιοποίηση ηλιακής ενέργειας προς την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του εργοστασίου της Ολυμπιακής Ζυθοποιίας στη Σίνδο, Θεσσαλονίκης.

Προς τον ίδιο στόχο, έρχονται να συμβάλλουν και οι δύο νέοι πυλώνες του ESG προγράμματος που αφορούν:

- Στο ΜΗΔΕΝΙΚΟ αποτύπωμα πρώτων υλών, που αφορά στην υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών καλλιέργειας και επεξεργασίας

ολυΜπιακη ζυθοποιια: δρασέισ σέ έξι πυλωνέσ

των πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται για την προστασία του κλίματος και της βιοποικιλότητας.

- Στο ΜΗΔΕΝΙΚΟ αποτύπωμα συσκευασιών, που σχετίζεται τόσο με τη βιωσιμότητα των προϊόντων σε ό,τι αφορά στις πρώτες ύλες, όσο και με τις συσκευασίες οι οποίες χρησιμοποιούνται

για τα προϊόντα. Προς αυτήν την κατεύθυνση, η Ολυμπιακή Ζυθοποιία προχώρησε στην αφαίρεση του χρώματος από τα

DraughtMaster βαρέλια, με στόχο την ενίσχυση των τρόπων ανακύκλωσής τους.

- ΜΗΔΕΝΙΚΗ σπατάλη νερού: Η εταιρεία βελτιστοποιεί τις διαδικασίες που ακολουθούνται σε κάθε στάδιο της παραγωγής, επαναξιοποιώντας και ανακυκλώνοντας το νερό που χρησιμοποιείται. Με τον τρόπο αυτό, έχει πετύχει τη μείωση 13% της κατανάλωσης νερού κατά την παραγωγική διαδικασία και στα δύο της εργοστάσια την τελευταία τριετία (2019-2022).

- ΜΗΔΕΝΙΚΗ ανεύθυνη κατανάλωση: Η εταιρεία προωθεί συνεχώς την υπεύθυνη κατανάλωση μέσω της υλοποίησης μίας σειράς δράσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού, της προώθησης προϊόντων με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ/χωρίς αλκοόλ στην ελληνική αγορά, στοχευμένων συνεργασιών για την προώθηση της υπεύθυνης κατανάλωσης, αλλά και φέροντας το μήνυμα της υπεύθυνης κατανάλωσης στο 100% των συσκευασιών των αλκοολούχων προϊόντων της. Παράλληλα, η Ολυμπιακή Ζυθοποιία προωθεί την υπεύθυνη κατανάλωση και στο εσωτερικό της περιβάλλον, μέσω της εγκατάστασης αλκοολόμετρου στο σύνολο των οχημάτων του εταιρικού της στόλου, συνδυάζοντας την υπεύθυνη κατανάλωση με την ασφαλή οδήγηση για τους εργαζομένους της.

ατυχήματα στην εργασία: Η ασφάλεια των ανθρώπων της Ολυμπιακής Ζυθοποιίας αποτελεί καίρια προτεραιότητα, για αυτόν τον λόγο, η εταιρεία εφαρμόζει ένα ολιστικό πρόγραμμα ασφάλειας και προστασίας σε όλες τις εγκαταστάσεις της πανελλαδικά, σε συνδυασμό με την ενεργή συμμετοχή των ανθρώπων της. Έτσι, κατά την τελευταία διετία (2020-2022) παρουσιάστηκε αύξηση 2% στο ποσοστό συμμόρφωσης στους βασικούς κανόνες ασφαλείας και 22% αύξηση αναφορών μη ασφαλών συμπεριφορών. Στόχος της εταιρείας είναι η σταδιακή μείωση του ποσοστού των ατυχημάτων σε ετήσια βάση, με μακροπρόθεσμο στόχο τον ΜΗΔΕΝΙΚΟ αριθμό ατυχημάτων έως το 2030. Παράλληλα με την ενεργό δράση της εταιρείας ως προς την προστασία του περιβάλλοντος και των ανθρώπων της, η Ολυμπιακή Ζυθοποιία προχώρησε και σε δράσεις που στοχεύουν στο κοινό καλό, τόσο στις τοπικές κοινωνίες όπου δραστηριοποιείται, όσο και στο κοινωνικό σύνολο ευρύτερα. Συγκεκριμένα, ολοκλήρωσε την ανάπλαση και παράδοση του πάρκου «Περιβολάκι Εθνικής Αντίστασης» στο Κουκάκι, σε συνέχεια του λεπτομερούς σχεδιασμού και των εντατικών εργασιών ανάπλασής του, σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων, μέσω του Athens Partnership και του προγράμματος «Υιοθέτησε την πόλη σου», ενώ υλοποίησε και πρωτοβουλίες στήριξης φορέων και οργανισμών πανελλαδικά για την προστασία ευπαθών κοινωνικών ομάδων. Την ίδια στιγμή, στον πυρήνα της Ολυμπιακής Ζυθοποιίας βρίσκονται οι άνθρωποί της και για τον λόγο αυτό, η εταιρεία δίνει έμφαση στη δημιουργία και διατήρηση ενός υγιούς κλίματος πολυφωνίας κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, με ίση πρόσβαση στις ευκαιρίες για όλους, προωθώντας διαρκώς τη διαφορετικότητα, ισότητα και συμπερίληψη στο εργασιακό περιβάλλον. Έτσι, τη χρονιά που μας πέρασε, επέδειξε απτά αποτελέσματα στους βασικούς πυλώνες ενεργο-

ποίησής της και συγκεκριμένα, στην ίση εκπροσώπηση και αντιμετώπιση στην εργασία, ως προς το φύλο και στην ενεργή στήριξη ομάδων ατόμων με αναπηρία.

Ο Dejan Beko, Managing Director της Ολυμπιακής Ζυθοποιίας, δήλωσε σχετικά: «Η βιωσιμότητα βρίσκεται σταθερά στον πυρήνα της λειτουργίας και της στρατηγικής μας. Το 2022 ήταν μία χρονιά που χαρακτηρίστηκε από σημαντικά βήματα, που υποστηρίζουν το περιβάλλον και τον άνθρωπο, μέσα από μία πληθώρα δράσεων και πρωτοβουλιών. Συνεχίζουμε τις προσπάθειές μας προς αυτήν την κατεύθυνση, με ισχυρό αίσθημα κοινωνικής υπευθυνότητας, ρεαλιστική αισιοδοξία και αξιολόγηση των εξελίξεων, σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο. Θα συνεχίσουμε να ανταποκρινόμαστε αποτελεσματικά στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες, εργαζόμενοι καθημερινά με πάθος και ήθος. Εξάλλου, το μήνυμα «Ζυθοποιούμε για ένα καλύτερο σήμερα και αύριο» δεν είναι μόνο ο εταιρικός μας Σκοπός, αλλά η φιλοσοφία που διακατέχει το σύνολο των δράσεών μας, συνεχίζοντας σταθερά την πορεία μας, με στόχο το ΜΗΔΕΝ κι ακόμη πιο μακριά».

Η Ολυμπιακή Ζυθοποιία Με σταθερό βηματισμό, εξωστρέφεια, καινοτομία και κυρίως τους ανθρώπους της, η Ολυμπιακή Ζυθοποιία αναπτύσσεται σταθερά, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην εξέλιξη του κλάδου της ζυθοποιίας στη χώρα μας. H Ολυμπιακή Ζυθοποιία διαθέτει 2 ιδιόκτητες μονάδες παραγωγής στη Σίνδο και τη Ριτσώνα, δυναμικότητας 2,1 εκατ. εκατόλιτρων ετησίως, όπου παράγονται 13 προϊόντα: ΦΙΞ Ελλάς, ΦΙΞ Μαύρη, ΦΙΞ Άνευ, ΦΙΞ Άνευ Λεμόνι, Μythos, Mythos Radler, Mythos Ice, Kaiser, Carlsberg, Henninger, Tuborg Soda, Τuborg Tonic Water και η σειρά των mixers Tuborg Lemon / Lime-Green Tea / Pineapple-Lime & Spearmint / Pink Grapefruit-Blood Orange.

H Ολυμπιακή Ζυθοποιία αξιοποιεί ένα εκτενές δίκτυο συνεργατών, προμηθευτών και σημείων πώλησης, τόσο εντός όσο και εκτός συνόρων, με παρουσία σε σχεδόν 40 χώρες και στις 5 ηπείρους, εξυπηρετώντας καθημερινά χιλιάδες καταναλωτές. Παράλληλα, η Ολυμπιακή Ζυθοποιία εισάγει και διανέμει στη χώρα μας διεθνώς αναγνωρισμένες μάρκες, όπως: τις ιρλανδικές μπύρες Guinness και Kilkenny, τη βέλγικη Grimbergen, τη βαυαρικής προέλευσης weissbier Schneider Weisse και τον ανθρακούχο μηλίτη Somersby

ολιστικη προσέγγιση σέ θέΜατα

βιωσιΜοτητασ και αέιφοριασ

ε τη στρατηγική της για τη βιωσιμότητα προσπαθεί να προωθήσει τη βιώσιμη ανάπτυξη που δη-

μιουργεί αξία, ενώ παράλληλα μειώνει περαιτέρω την περιβαλλοντική ρύπανση που προκαλούν οι

δραστηριότητές της. Η Porsche θεωρεί ότι η καταπολέμηση

της κλιματικής αλλαγής είναι μια από τις πιο σημαντικές

προκλήσεις που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή ο κόσμος και ως εκ τούτου, η εταιρεία εργάζεται για να μηδενίσει το ανθρακικό της αποτύπωμα έως και το 2030 και οραματίζεται ένα εργοστάσιο με μηδενικό αντίκτυπο στον πλανήτη. Με τη στρατηγική αειφορίας της εστιάζει στα επαναχρησιμοποιούμενα υλικά και σε τεχνολογία φιλική προς την ανακύκλωση, ενώ προάγει και υποστηρίζει την κυκλική οικονομία. Για παράδειγμα, με το πρόγραμμα CASCADE, η Porsche

και η Michelin βοηθούν έως και 1.000 μικροϊδιοκτήτες στο

νησί της Σουμάτρας, στην Ινδονησία, να εξάγουν βιώσιμα την πρώτη ύλη καουτσούκ. Αλλά δεν είναι μόνον αυτά.

Έχει διαρκώς στραμμένο το βλέμμα της στο μέλλον της κινητικότητας, μια συνθήκη που έχει ως σημείο αναφοράς το περιβάλλον, τον πλανήτη, την υγεία. «Η ηλεκτρική κινητικότητα είναι ύψιστη προτεραιότητα για την Porsche. Φιλοδοξία μας είναι περισσότερο από το 80% των οχημάτων που θα παραδοθούν στους πελάτες το 2030 να είναι αποκλειστικά ηλεκτρικά. Σκεφτόμαστε επίσης την προστασία του κλίματος ολιστικά και ως εκ τούτου επικεντρωνόμαστε σε δύο ‘’e’’: την ηλεκτρική κινητικότητα και τα eFuels», εξηγεί

ο Πρόεδρος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της Porsche, Oliver Blume. Τα ηλεκτρονικά καύσιμα (eFuels) είναι συνθετικά καύσιμα που παράγονται από ανανεώσιμες πηγές. Παράγονται με χρήση ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές, για παράδειγμα με χρήση αιολικής ενέργειας, νερού και διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Η ίδια ποσότητα CO2 εξάγεται από την ατμόσφαιρα όταν παράγονται eFuels όπως απελευθερώνεται ξανά όταν χρησιμοποιούνται από το όχημα. Επομένως, επιτρέπουν στους κινητήρες εσωτερικής καύσης να λειτουργούν δυνητικά με ουδέτερο ανθρακικό αποτύπωμα. Τον Δεκέμβριο του 2022, η HIF Global, η Porsche και οι διεθνείς εταίροι άνοιξαν το κοινό τους πιλοτικό εργοστάσιο για τη βιομηχανική παραγωγή eFuels κοντά στην Punta Arenas, στη Χιλή. Η τοποθεσία μπορεί να υπερηφανεύεται για τις τέλειες συνθήκες, καθώς μια ανεμογεννήτρια εκεί μπορεί να παράγει τρεις έως τέσσερις φορές περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από μια ανεμογεννήτρια στη Γερμανία. Τα ηλεκτρονικά καύσιμα επιτρέπουν τη μεταφορά ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε τεράστιες αποστάσεις, σε υγρή μορφή, χρησιμοποιώντας την υπάρχουσα υποδομή. Η HIF Global, στην οποία η Porsche κατέχει μερίδιο, σχεδιάζει να παράγει περισσότερα από 550 εκατομμύρια λίτρα eFuel ετησίως στη Χιλή ως το 2030. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα eFuels μπορούν να χρησιμοποιηθούν όχι μόνο σε επιβατικά οχήματα, αλλά και στην αεροπορική και ναυτιλιακή βιομηχανία.

έλληνικη

έξορυκτικη

βιοΜηχανια:

αΜέσέσ λυσέισ

για την

υποστηριξη

τησ Μέταβασησ

στην πρασινη

οικονοΜια

Πάνω από 20 εκατομμύρια το χρόνο διατίθενται για περιβαλλοντικές δράσεις από τις εταιρείες-μέλη του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων. Επιπλέον, η αποκατάσταση 85.000 στρεμμάτων από το 1979,καθώς και οι φυτεύσεις 3,5 εκατομμύριων δένδρων και φυτών από τότε έως σήμερα, αποτελούν αδιάψευστα στοιχεία της φροντίδας για το φυσικό περιβάλλον στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης. Ως εκ τούτου, είναι τεκμηριωμένη η άμεση ανάγκη συντόμευσης της περιβαλλοντικής αδειοδότησης για την εξορυκτική βιομηχανία, καθώς και η αντιμετώπιση της σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα για την αξιοποίηση των Ορυκτών Πρώτων Υλών μέσα σε περιοχές ΝΑTURA.Με αυτόν τον τρόπο, θα ενδυναμωθεί η υπεύθυνη εξορυκτική δραστηριότητα στην Ελλάδα, θα δημιουργηθούν νέες ευκαιρίες και θα υποστηριχθεί η επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας.

Οι εταιρείες-μέλη του Συνδέσμου πρωτοπορούν εφαρμόζοντας Κώδικα Αρχών Βιώσιμης Ανάπτυξης από το 2006, ο οποίος είναι πλήρως εναρμονισμένος με τις Ευρωπαϊκές Αρχές για Βιώσιμες Πρώτες Ύλες. Έχουν έμπρακτα ενσωματώσει τεχνολογίες αιχμής και καινοτόμες μεθόδους για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος καθώς και τις πρακτικές της Κυκλικής Οικονομίας και της Βιομηχανικής Συμβίωσης. Παράλληλα όμως θα πρέπει να ενταχθούν σε νέα χρηματοδοτικά εργαλεία για περαιτέρω έρευνα και ανάπτυξη νέων κοιτασμάτων, καθώς και για τον εκσυγχρονισμό των υπαρχουσών δραστηριοτήτων.

Εντούτοις, μεταξύ της επιτυχημένης ανάπτυξης του κλάδου με βάση τα πρότυπα της βιώσιμης ανάπτυξης και την επίτευξη στόχων αναφορικά με τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, την ευημερία και την υγεία των εργαζομένων των συνεργατών και των περιοίκων, την ενίσχυση της απασχόλησης καθώς και την απόκτηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος με τη χρήση καινοτόμων τεχνολογιών, υπάρχουν σημαντικά εμπόδια των οποίων επιβάλλεται η άμεση δρομολόγηση για την άρση τους. Μια σειρά από θέματα που έχουν επισημανθεί από το Σύνδεσμο πρέπει να αντιμετωπιστούν από τους αρμόδιους φορείς αλλιώς θα αποθαρρύνονται οι νέες επενδύσεις στον εξορυκτικό κλάδο και θα παρεμποδίζεται ο ενεργός ρόλος της χώρας στην πράσινη μετάβαση.

Η Πράσινη Συμφωνία αποτελεί την κεντρική επιλογή για τη βιώσιμη ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δίνει ιδιαίτερο βάρος στην πράσινη ενέργεια, την εξοικονόμηση ενέργειας και την προώθηση της ηλεκτροκίνησης. Κύριο ρόλο σ΄αυτή τη μετάβαση διαδραματίζουν τα μέταλλα και τα ορυκτά γενικότερα, ενώ είναι απαραίτητη η απρόσκοπτη λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας που αφορά στις Κρίσιμες Πρώτες Ύλες. Στην πορεία μείωσης της εξάρτησης της Ε.Ε. από εισαγόμενες ορυκτές πρώτες ύλες, η Ελλάδα μπορεί να πρωταγωνιστήσει με το ορυκτό δυναμικό της και τη μεταλλευτική τεχνογνωσία που διαθέτει. Η εξορυκτική βιομηχανία της χώρας ήδη συμβάλλει στην εθνική οικονομία σε ποσοστό μεγαλύτερου του 3% στο ΑΕΠ. Ο πρόεδρος του ΣΜΕ κ. Αθανάσιος Κεφάλας αναφέρει χαρακτηριστικά: «Οι παραγωγικές αλυσίδες που αναπτύσσονται από τη χώρα μας, με βάση το βωξίτη, το λευκόλιθο, τα μεικτά θειούχα μεταλλεύματα, το χαλαζία, τις αργίλους, τον περλίτη και άλλα ορυκτά χαρακτηρίζονται είτε από μοναδικότητα σε όλη την Ευρώπη είτε σε υψηλές θέσεις παγκόσμια. Ο ελληνικός εξορυκτικός κλάδος έχει αποδείξει ότι μπορεί να αποτελέσει ουσιαστικό πυλώνα ανάπτυξης της χώρας. και να κινητοποιήσει επενδύσεις. Για να μπορούμε όμως να συζητάμε για την περαιτέρω αναπτυξιακή συνεισφορά στην ελληνική και ευρωπαϊκή οικονομία, οφείλουν οι αρμόδιοι φορείς να βοηθήσουν στην εύρεση λύσεων

ολοκληρωση του

έργου για την οδικη

κυκλοφορια

στισ προσβασέισ των

αναχωρησέων και

των αφιξέων του

αέροδροΜιου

Πώς βελτιώνεται η εμπειρία

της αποβίβασης και της παραλαβής

των ταξιδιωτών

ο έργο για τη βελτίωση της εξυπηρέτησης της οδικής κυκλοφορίας στις προσβάσεις του αεροδρομίου της Αθήνας έχει φθάσει πλέον στην ολοκλήρωσή του και τίθεται σε λειτουργία στις 7 Ιουνίου. Το έργο σχεδιάστηκε με γνώμονα την ασφάλεια, την εύρυθμη και την περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνη χρήση των οδικών τμημάτων που προορίζονται αποκλειστικά για ολιγόλεπτη στάση οχημάτων με σκοπό την αποβίβαση/επιβίβαση επιβατών, στις Αφίξεις και στις Αναχωρήσεις.

Με στόχο να αποφεύγεται η συμφόρηση και η παράνομη στάθμευση, το έργο πραγματοποιήθηκε ώστε να διασφαλίζει το επίπεδο εξυπηρέτησης ταξιδιωτών και οδηγών και την καλή εικόνα που αρμόζει στη βασική πύλη άφιξης στην Αθήνα και αναχώρησης από την πόλη και τη χώρα μας. Οι παρεμβάσεις αποτελούν μια σημαντική και επιβεβλημένη βελτίωση από φέτος το καλοκαίρι και λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες χωρητικότητας και την αύξηση της επιβατικής κίνησης του αεροδρομίου, η οποία ήδη ξεπερνά τα επίπεδα του 2019.

Με βάση τις συγκοινωνιακές μελέτες που έγιναν για τη λειτουργικότητα του έργου, τη διεθνή εμπειρία και πρακτική και, φυσικά, τα παράπονα των χρηστών για την ιδιαίτερα αρνητική εικόνα συνωστισμού και τη δυσλειτουργία που προκαλούσαν τα παράνομα σταθμευμένα οχήματα, υλοποιήθηκε το έργο διαμόρφωσης των προσβάσεων ώστε να έχουν πλέον όλοι τη δυνατότητα 10 λεπτών δωρεάν παραμονής για να αποχαιρετίσουν ή να καλωσορίσουν τους ταξιδιώτες τους, με άνεση και ασφάλεια, όπως στα περισσότερα μεγάλα ευρωπαϊκά και διεθνή αεροδρόμια.

Τι αλλάζει: Το αεροδρόμιο διαθέτει πλέον νέα διαμόρφωση εισόδων και εξόδων στα οδικά τμήματα πρόσβασης των αναχωρήσεων και των αφίξεων -όπου βεβαίως θα ισχύουν οι διατάξεις του Κ.Ο.Κ.- και οι οποίες θα ελέγχονται με αυτόματο σύστημα ανακλινόμενων μπαρών, με χρόνο διέλευσης, στάσης και εξόδου, τα 10 λεπτά. Η διέλευση θα γίνεται εύκολα και άνετα, με μια πολύ απλή διαδικασία που θα

ρυθμίζει την κυκλοφορία και την ολιγόλεπτη στάση σε ειδικά διαμορφωμένες θέσεις, αποτρέποντας την παράνομη στάθμευση και την παρατεταμένη παραμονή για την οποία ο χώρος δεν προορίζεται. H υπέρβαση των 10 λεπτών δωρεάν παραμονής των οχημάτων θα επιφέρει χρέωση ύψους €5 για τα επόμενα 10 λεπτά, ενώ μετά τα 20 λεπτά παραμονής στο χώρο, θα υπάρχει πρόσθετη χρέωση €1/λεπτό. Σημειώνεται ότι ο στόχος του έργου δεν είναι η χρέωση και η επιβάρυνση των χρηστών - αντίθετα, η απλή διαδικασία αποσκοπεί στη γρήγορη προσαρμογή των οδηγών σε μια πιο λειτουργική και δίκαιη για όλους χρήση των χώρων. Η διεθνής εμπειρία άλλωστε μάς δείχνει πως η αντιμετώπιση κυκλοφοριακών ζητημάτων με ανάλογα συστήματα, αποτελεί διαδεδομένη και επιτυχημένη πρακτική στα περισσότερα μεγάλα ευρωπαϊκά αεροδρόμια, που πέτυχαν πολύ υψηλά ποσοστά συμμόρφωσης των οδηγών σε σύντομο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα την αποσυμφόρηση των χώρων διέλευσης των οχημάτων. Η σωστή οδική συμπεριφορά και η ασφάλεια είναι τα βασικά συστατικά της λογικής των παρεμβάσεων και, σε αυτό το πλαίσιο, ποσά που ενδεχομένως θα προέλθουν από μη συμμόρφωση των οδηγών και υπέρβαση του χρόνου, θα διατεθούν από τον ΔΑΑ για το σχεδιασμό, την υποστήριξη και την υλοποίηση προγραμμάτων του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς». Ειδικές προβλέψεις θα ισχύουν για τους ταξιδιώτες με μειωμένη κινητικότητα και αυξημένες ανάγκες, ενώ η παροχή δωρεάν στάθμευσης στους χώρους Μικρής Διάρκειας P1 & P2 για 20 λεπτά θα εξακολουθήσει να ισχύει για όλους τους χρήστες. Κατά την περίοδο εξοικείωσης και προσαρμογής σε αυτή τη νέα πρακτική και εμπειρία που είμαστε βέβαιοι πως θα βελτιώσει την εμπειρία οδηγών και ταξιδιωτών, το αεροδρόμιο θα βρίσκεται όπως πάντα στη διάθεση του κοινού, τόσο με καθοδήγηση στα σημεία εξυπηρέτησης, όσο και μέσω όλων των καναλιών επικοινωνίας του ΔΑΑ, που ήδη παρέχουν όλες τις σχετικές χρηστικές πληροφορίες.

το καταστηΜα δέη στο χαλανδρι

στη νέα έποχη έξυπηρέτησησ

νέα φιλοσοφία, μοντέρνος σχεδιασμός, ολοκληρωμένες υπηρεσίες ενέργειας, γρήγορη εξυπηρέτηση Προχωράει ο μετασχηματισμός του δικτύου καταστημάτων

ΔΕΗ σε όλη την Ελλάδα

νανεωμένο και με νέα φιλοσοφία εξυπηρέτησης άνοιξε ξανά τις πόρτες του στο κοινό το κατάστημα της ΔΕΗ στο Χαλάνδρι. Με μοντέρνο σχεδιασμό, ολοκληρωμένες υπηρεσίες ενέργειας, γρήγορη εξυπηρέτηση, διευρυμένο ωράριο και αποκλειστικές προσφορές ειδικά για του πελάτες του Χαλανδρίου, το νέο κατάστημα ΔΕΗ στην οδό Ανδρέα Παπανδρέου 71, είναι το νεότερο από τα καταστήματα της εταιρείας που μπαίνουν στη νέα εποχή εξυπηρέτησης ΔΕΗ, με το πλάνο ανακαινίσεων και pop up stores της εταιρείας, πανελλαδικά, να προχωράει δυναμικά. Το κατάστημα στο Χαλάνδρι επανασχεδιάστηκε από την αρχή με βάση τη νέα φιλοσοφία της ΔΕΗ έχοντας τον πελάτη, τις ανάγκες και την εμπειρία του, στο επίκεντρο. Ο σχεδιασμός

του νέου καταστήματος έχει γίνει σύμφωνα με τις πιο σύγχρονες τάσεις, με ανοιχτούς, φιλόξενους, χώρους και ειδικά σχεδιασμένο φωτισμό, ενώ διαθέτει και φορτιστή ηλεκτρικών οχημάτων. Λειτουργώντας με διευρυμένο ωράριο, καθημερινά από τις 7:30 έως τις 20:00, αλλά και όλο το 24ωρο για πληρωμές λογαριασμών, μέσω του myΔΕΗ 24/7, το νέο κατάστημα προσφέρει στους επισκέπτες του εξυπηρέτηση σε τρεις ζώνες:

-Τη ζώνη γρήγορης εξυπηρέτησης,

-Τη ζώνη της εξυπηρέτησης από εξειδικευμένους συμβούλους ενέργειας,

-Τη ζώνη ηλεκτρονικής εξυπηρέτησης myΔΕΗ Service Point, όπου οι πελάτες μπορούν να εγγραφούν, να διαχειριστούν και να εξοφλήσουν τους λογαριασμούς τους, να υποβάλλουν αίτημα και να εξυπηρετηθούν ηλεκτρονικά ή να προγραμματίσουν το ραντεβού τους σε ημέρα και ώρα της επιλογής τους.

Νέες υπηρεσίες και προϊόντα Οι επισκέπτες του νέου καταστήματος θα βρουν όλα τα νέα προϊόντα ενέργειας της ΔΕΗ, όπως για παράδειγμα το myHome4all, το νέο οικιακό κυμαινόμενο πρόγραμμα της ΔΕΗ που δίνει την δυνατότητα σε νέους και υφιστάμενους πελάτες να μειώσουν το ενεργειακό τους αποτύπωμα, ενώ τους ανταμείβει σε περίπτωση εξοικονόμησης.

Ακόμη, μπορούν να συναντήσουν τον myEnergyCoach, για εξατομικευμένες προτάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, και να ενεργοποιήσουν νέες υπηρεσίες, όπως το e-SelfMetering, με την οποία αποκτούν τον έλεγχο του λογαριασμού τους καθώς καταχωρούν οι ίδιοι την πραγματική κατανάλωσή τους. Επιπλέον, μπορούν να ενεργοποιήσουν πρόσθετες υπηρεσίες, όπως το Green Pass, που εγγυάται πως όση ποσότητα ενέργειας καταναλώνεται, τόση παράγεται και δεσμεύεται από Ανανεώσιμες Πηγές, και το FixIt, την πρόσθετη υπηρεσία άμεσης τεχνικής βοήθειας στο σπίτι.

Αποκλειστικές προσφορές για τους

πελάτες του καταστήματος Χαλανδρίου

Στον ειδικό χώρο τεχνολογίας στο νέο κατάστημα, οι επισκέπτες μπορούν να βρουν έξυπνες συσκευές και λύσεις smart living για να αυτοματοποιήσουν και να βελτιστοποιήσουν την ποιότητα ζωής τους στο σπίτι. Ειδικά για τους πελάτες του καταστήματος Χαλανδρίου, η ΔΕΗ προσφέρει 50% έκπτωση σε προϊόντα smart living, όπως έξυπνες κάμερες, έξυπνες λάμπες, σκούπες ρομπότ και ηλεκτρικά scooter. Η έκπτωση ισχύει μόνο για αγορές στο κατάστημα Χαλανδρίου και μέχρι εξάντλησης των αποθεμάτων.

η HENKEl δηΜοσιέυέι την έκθέση

βιωσιΜησ αναπτυξησ 2022

Σημαντική πρόοδος στη βιωσιμότητα το 2022 με

στόχο να είναι πιο φιλική για το κλίμα έως το 2030

Γ

ια την Προστασία του Κλίματος: Η χρήση ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στις εγκαταστάσεις παραγωγής της εταιρείας ανά τον κόσμο ανέρχεται στο 70%,, μειώνοντας τις εκπομπές CO2 ανά

τόνο προϊόντος κατά 55%.Για την Κυκλική Οικονομία: Το

87% των συσκευασιών των προϊόντων είναι ανακυκλώσιμες

και μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν. Για την Ισότητα

των Φύλων: Περαιτέρω αύξηση του ποσοστού των γυναικών σε διοικητικές θέσεις της εταιρείας, με τις γυναίκες σε θέσεις ευθύνης να αντιπροσωπεύουν το 39% του συνόλου. Για την Κοινωνία: Από το 2010 έως τα τέλη του 2022, πάνω από 30 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως έλαβαν βοήθεια στο πλαίσιο του προγράμματος παγκόσμιας αλληλεγ-

γύης. Η Henkel δημοσίευσε πρόσφατα την 32η Έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης, στην οποία καταγράφονται τα επιτεύγματα και η πρόοδος της εταιρείας για το 2022 σε σχέση με το Πλαίσιο Στόχων για Βιώσιμη Ανάπτυξη για το 2030 και μετά. Η εταιρεία με στόχο την βιωσιμότητα και προστασία του περιβάλλοντος, επιβεβαιώνει τη δέσμευσή της για κλιματικά θετικές εργασίες έως το 2030 και να επιτύχει την ουδετερότητα των εκπομπών άνθρακα, παράγοντας περισσότερη καθαρή ενέργεια από αυτή που καταναλώνει και δημιουργώντας έτσι ένα θετικό ισοζύγιο. Το 2022, η Henkel σημείωσε επίσης, σημαντική πρόοδο στην κοινωνική ευθύνη.

«Το 2022, κάναμε ένα σημαντικό βήμα προς τον στόχο μας

να επιτύχουμε μια παραγωγή πιο φιλική για το κλίμα έως το 2030, επεκτείνοντας περαιτέρω τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας», πρόσθεσε η Sylvie Nicol, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Henkel, υπεύθυνη του Ανθρώπινου Δυναμικού και Βιωσιμότητας «Καταφέραμε επίσης

να σημειώσουμε περαιτέρω πρόοδο στην ισότητα των φύλων. Το ποσοστό των γυναικών σε διευθυντικές θέσεις αυξήθηκε στο 38,7% το 2022 και δεσμευόμαστε στο να εντείνουμε περαιτέρω τις προσπάθειές μας με συγκεκριμένα προγράμματα και δράσεις».

Ενέργειες για την προστασία του κλίματος

Η Henkel αύξησε στο 70% το ποσοστό της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές που χρησιμοποιείται σήμερα στις 166 εγκαταστάσεις παραγωγής της σε όλο τον κόσμο.

Επόμενος στόχος να φτάσει το 100% έως το 2030. Σε σύγκριση με το 2010, οι εκπομπές CO2 ανά τόνο προϊόντος μειώθηκαν κατά 55%, πλησιάζοντας τον στόχο της για 65% έως το 2025. Η απομάκρυνση του άνθρακα από την παραγωγή της, περιλαμβάνει στοχευμένες επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεων της, την εξοικονόμηση ενέργειας και, όπου είναι δυνατόν, την παραγωγή καθαρής ενέργειας απευθείας στις εγκαταστάσεις της. Χρησιμοποιώντας τον μηχανισμό Virtual Power Purchase Agreement (VPPA), η Henkel επενδύει, επίσης, σε έργα τρίτων για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Στην Ισπανία, η συμφωνία που υπογράφηκε πρόσφατα με τον όμιλο IGNIS θα χρηματοδοτήσει την κατασκευή δύο μεγάλων ηλιακών πάρκων στην Καστίλλη και Λεόν και στην Ανδαλουσία, από τα οποία αναμένεται να παράγει περίπου 200 GWh ετησίως, το ισοδύναμο δηλαδή των αναγκών 40 σταθμών στην Ευρώπη. Το έργο θα τεθεί σε λειτουργία από τον Μάιο του 2024 και θα εξοικονομήσει 72.000 τόνους CO2 ετησίως

Όλο και πιο βιώσιμα προϊόντα και συσκευασίες

Δεδομένου ότι περισσότερο από το 70% του αποτυπώματος άνθρακα της Henkel σχετίζεται με τη χρήση προϊόντων και

την απόρριψη των συσκευασιών, η εταιρεία έχει εντείνει τις επενδύσεις της σε Έρευνα & Ανάπτυξη, για να βελτιώσει τις φόρμουλες των προϊόντων της, προσφέροντας την ίδια ή καλύτερη απόδοση με λιγότερη χρήση ενέργειας και

νερού με όσο το δυνατόν περισσότερη χρήση πρώτων υλών από ανανεώσιμες πηγές γίνεται. Για παράδειγμα, με τη συμφωνία με την BASF θα καταστήσει δυνατή την αντικατάσταση περίπου 110.000 μετρικών τόνων συστατικών ορυκτών πρώτων υλών στα προϊόντα

της Henkel Consumer Brands με εναλλακτικές ανανεώσιμες πηγές ετησίως. Το πρόγραμμα αυτό, με τη βοήθεια της γνωστής προσέγγισης του ισοζυγίου βιομάζας, απαιτεί περίπου 4 χρόνια εργασίας. Η Henkel επιπλέον, εργάζεται για την ανάπτυξη των βιομηχανικών συγκολλητικών και τεχνολογιών που μπορούν να βοηθήσουν τους πελάτες της σε διάφορους κλάδους να βελτιώσουν τη βιωσιμότητα των πρακτικών και των προϊόντων τους. Παραδείγματα αυτής της δέσμευσης περιλαμβάνουν λύσεις για την αυτοκινητοβιομηχανία που βοηθούν να κάνουν τα οχήματα ελαφρύτερα και να καταναλώνουν λιγότερα καύσιμα, καθώς και συγκολλητικά για εταιρείες μετατροπής χαρτιού που μπορούν επίσης να εφαρμοστούν σε χαμηλές θερμοκρασίες, δηλαδή με χρήση λιγότερης ενέργειας, τεχνολογίες για κατασκευαστές εύκαμπτων συσκευασιών που επιτρέπουν την διάσπαση των υλικών της συσκευασίας και βελτιώνουν την ανακυκλωσιμότητά τους. Όσον αφορά τα προϊόντα της, η Henkel διαθέτει πλέον 87% ανακυκλώσιμες ή επαναχρησιμοποιήσιμες συσκευασίες, με στόχο να φτάσει το 100% έως το 2025. Η εταιρεία σκοπεύει επίσης, να αυξήσει το μερίδιο του ανακυκλωμένου πλαστικού στις συσκευασίες στο 30% των καταναλωτικών προϊόντων έως το 2025: επί του παρόντος το μέσο ποσοστό είναι 16%, αλλά αρκετές αναφορές με 100% ανακυκλωμένα πλαστικά μπουκάλια είναι ήδη στην αγορά. Μέχρι το 2025, το 100% του χαρτιού και του χαρτονιού που χρησιμοποιούνται στις συσκευασίες θα ανακυκλώνεται ή θα προέρχεται από τη βιώσιμη δασοκομία.

Κοινωνική δέσμευση

Η ισότητα και οι ίσες ευκαιρίες αποτελούν κύριους πυλώνες

της στρατηγικής της Henkel, η οποία μένει πιστή στην ενίσχυση ενός συμπεριληπτικού εργασιακού περιβάλλοντος

και στην ισότητα των φύλων. Οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν πλέον το 39% της διοίκησης της εταιρείας, με την πρόθεση το ποσοστό αυτό να φτάσει το 50% έως το 2025. Σε μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από έντονες γεωπολιτικές εντάσεις, την αύξηση της μετανάστευσης και των φυσικών καταστροφών λόγω της κλιματικής αλλαγής, η Henkel κατάφερε να αυξήσει τους πόρους της και να παρέχει βοήθεια μέσω κοινωνικών έργων αλληλεγγύης και έκτακτης παροχής βοήθειας, υποστηρίζοντας πάνω από 30 εκατομμύρια ανθρώπους από το 2010 έως το τέλος του 2022. Περισσότερα από 6 εκατομμύρια ευρώ έχουν διατεθεί για τα θύματα πολέμου στην Ουκρανία, ενώ τον Φεβρουάριο του 2023, περίπου 1 εκατομμύριο ευρώ διατέθηκε σε σεισμόπληκτους στην Τουρκία και τη Συρία.

ους πρωτοπόρους του ελληνικού επιχειρείν ως προς το επίπεδο διαφάνειας σε θέματα Environmental, Social & Governance (ESG) αναδεικνύει η έρευνα ESG Transparency Index, την οποία παρουσίασε το Forbes και η οποία αποτυπώνει το επίπεδο διαφάνειας σε θέματα ESG των μεγαλύτερων ελληνικών επιχειρήσεων.

Σκοπός της έρευνας, είναι η αποτύπωση της παρούσας

κατάστασης των 100 μεγαλύτερων εταιρειών στην Ελλάδα

βάσει κύκλου εργασιών, που αντλήθηκαν από την ICAP

CRIF, ως προς το επίπεδο διαφάνειας σε θέματα ESG βάσει συγκεκριμένων πηγών δημόσιων αναφορών και κριτηρίων γνωστοποίησης. Ως πηγές συλλογής δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν οι εκθέσεις βιώσιμης ανάπτυξης ESG και οι ετήσιες οικονομικές εκθέσεις / εκθέσεις διαχείρισης, με έτος αναφοράς το 2021 (Υπόκειται σε περιορισμούς που αναγράφονται στην παράγραφο με τίτλο “έτος αναφοράς”).

Οι εταιρείες του δείγματος αξιολογήθηκαν βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων, τα οποία σχεδιάστηκαν ώστε να καλύπτουν

και τους τρεις πυλώνες (E-S-G), λαμβάνοντας υπόψη δείκτες

ESG κορυφαίων διεθνών και εθνικών προτύπων μη χρηματοοικονομικής αναφοράς (GRI, SASB, ΑΤΗΕΧ ESG Guide, ESRS, TCFD).

Η μεθοδολογία της έρευνας

Σκοπός: Σκοπός της έρευνας είναι η αποτύπωση της παρού-

σας κατάστασης των 100 μεγαλύτερων εταιρειών στην Ελλάδα (βάσει κύκλου εργασιών με έτος αναφοράς το 2021) ως προς το επίπεδο διαφάνειας σε θέματα ESG, βάσει συγκεκριμένων πηγών δημόσιων αναφορών και συγκεκριμένων κριτηρίων γνωστοποίησης πληροφορίας ESG.

Σημειώνεται ρητά ότι η έρευνα δεν έχει ως αντικείμενο την αξιολόγηση των εταιρειών σχετικά με τις επιδόσεις τους σε θέματα ESG και παρέχεται αποκλειστικά για σκοπούς πληροφόρησης.

Μεθοδολογία δειγματοληψίας: Ως πληθυσμός ορίστηκαν οι 200 μεγαλύτερες εταιρείες στην Ελλάδα, με βάση τον κύκλο εργασιών τους με έτος αναφοράς το 2021. Η σχετική λίστα αντλήθηκε από την πλατφόρμα Finbiz της ICAP CRIF, με ημερομηνία εξαγωγής την 2/12/2022.

Ως δείγμα επιλέχθηκαν οι 100 μεγαλύτερες εταιρείες του πληθυσμού, με βάση τον κύκλο εργασιών τους με έτος αναφοράς το 2021, κατόπιν της εφαρμογής των παρακάτω παραδοχών:

• Οι θυγατρικές και µητρικές εταιρείες του πληθυσµού ενοποιούνται σε επίπεδο Ομίλου και περιλαμβάνονται στο δείγμα σε ομιλικό επίπεδο στις περιπτώσεις όπου ικανοποιούνται οι εξής συνθήκες:

Οι θυγατρικές εταιρείες δεν δημοσιοποιούν χωριστές Εκθέσεις Βιώσιμης Ανάπτυξης / ESG.

Οι Όμιλοι δημοσιοποιούν ενοποιημένα αποτελέσματα

η λιστα ESG ForbES των 100 top

έλληνικων έταιρέιων

(είτε ομιλικές Εκθέσεις Βιώσιμης Ανάπτυξης / ESG είτε Ετήσιες Οικονομικές Εκθέσεις / Εκθέσεις Διαχείρισης Δ.Σ.), όπου λαμβάνονται υπόψη και οι δραστηριότητες των συγκεκριμένων θυγατρικών εταιρειών.

• Σε περίπτωση θυγατρικών εταιρειών Οµίλων οι οποίες δημοσιοποιούν χωριστές Εκθέσεις Βιώσιμης Ανάπτυξης / ESG, αυτές περιλαμβάνονται στο δείγμα σε εταιρικό επίπεδο.

• Λοιπές εταιρείες του πληθυσµού που δεν αποτελούν θυγατρική ή μητρική εταιρεία Ομίλου περιλαμβάνονται στο δείγμα σε εταιρικό επίπεδο. Μέθοδος: Η παρούσα ποσοτική έρευνα είναι δευτερογενής και η άντληση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε ως εξής: Πηγές: Ως πηγές συλλογής δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν οι Εκθέσεις Βιώσιμης Ανάπτυξης / ESG και οι Ετήσιες Οικονομικές Εκθέσεις / Εκθέσεις Διαχείρισης Δ.Σ., με έτος αναφοράς το 20211. Στις περιπτώσεις θυγατρικών που δημοσιεύουν χωριστή Έκθεση, αλλά η μη χρηματοοικονομική τους πληροφορία ενοποιείται και στις αντίστοιχες Εκθέσεις

των ομίλων, η έρευνα επεκτάθηκε, λαμβάνοντας υπόψη και τις Εκθέσεις των ομίλων.

Η αξιολόγηση βασίστηκε αποκλειστικά στο δημοσιευμένο περιεχόμενο των ανωτέρω Εκθέσεων, συμπεριλαμβανομένων των παραπομπών που υπήρχαν εντός των Εκθέσεων (στις περιπτώσεις που οι υπερσύνδεσμοι ήταν λειτουργικοί), και στις ιστοσελίδες των εταιρειών, μόνο σε περιπτώσεις όπου οι πληροφορίες αφορούν κάποιο παράρτημα/συμπλήρωμα της βασικής Έκθεσης ESG και γνωστοποιούνται με βάση κάποιο συγκεκριμένο πρότυπο μη χρηματοοικονομικής αναφοράς (π.χ. GRI). Δεν λήφθηκε υπόψη οποιαδήποτε άλλη δημοσιευμένη πληροφορία ESG σε λοιπά κανάλια επικοινωνίας (π.χ. άρθρα ιστοσελίδων, δελτία Τύπου κ.λπ.). Για θυγατρικές εταιρείες ομίλων του εξωτερικού οι γνωστοποιήσεις που αντλήθηκαν αφορούν μόνο τη μη χρηματοοικονομική πληροφόρηση της εγχώριας θυγατρικής και όχι ενοποιημένες ομιλικές εκθέσεις.

Έτος αναφοράς: Ως έτος αναφοράς χρησιμοποιήθηκε το 2021, με εξαίρεση μία περίπτωση, όπου η Έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης/ESG είχε διετή κύκλο αναφοράς με πιο πρόσφατο έτος το 2020. Σε αυτή την περίπτωση χρησιμοποιήθηκαν και οι αντίστοιχες Ετήσιες Οικονομικές Εκθέσεις / Εκθέσεις Διαχείρισης του Δ.Σ., ώστε να είναι κοινό το έτος αναφοράς μεταξύ των πηγών. Η παρούσα έρευνα έλαβε υπόψη Εκθέσεις που είχαν δημοσιευθεί μέχρι και τις 15/3/2023. Μεθοδολογία αξιολόγησης: Οι εταιρείες αξιολογήθηκαν βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων, τα οποία σχεδιάστηκαν ώστε να καλύπτουν και τους τρεις πυλώνες (E-S-G), λαμβάνοντας υπόψη ESG δείκτες κορυφαίων διεθνών και εθνικών μη χρηματοοικονομικών προτύπων (GRI, SASB, ΑΤΗΕΧ ESG Guide, ESRS, TCFD).

Τα κριτήρια αξιολόγησης συνοδεύτηκαν από συγκεκριμένες επεξηγήσεις προς τους αξιολογητές, διατυπωμένες με σαφή τρόπο, ελαχιστοποιώντας την υποκειμενικότητα, κατά την ερμηνεία των κριτηρίων.

Τα κριτήρια σχεδιάστηκαν έτσι ώστε να καθίσταται εφικτή η ποσοτικοποίηση του επιπέδου γνωστοποίησης μη χρηματοοικονομικής πληροφορίας των εταιρειών, σε μια κλίμακα 0-55. Συγκεκριμένα, ως κριτήρια χρησιμοποιήθηκαν 55 ερωτήσεις κλειστού τύπου (ναι/όχι), αποδίδοντας έναν βαθμό σε κάθε θετική απάντηση και μηδέν βαθμούς σε κάθε

αρνητική απάντηση (η διατύπωση των κριτηρίων βασίστηκε σε θετική πολικότητα). Για την ανάλυση των δεδομένων και την εξαγωγή αποτελεσμάτων ανά κλάδο επιχειρηματικής δραστηριότητας η ταξινόμηση έγινε βάσει της ονοματολογίας των οικονομικών δραστηριοτήτων στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, Nomenclature statistique des activités économiques dans la Communauté européenne (NACE), αναθ.2. Η μετάφραση των κλάδων έγινε με βάση το σχετικό αρχείο2 της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), ενώ για την αντιστοίχιση των εταιρειών με τους κλάδους NACE χρησιμοποιήθηκε η βάση findbiz της ICAP CRIF. Τέλος, έγινε ομαδοποίηση ορισμένων κλάδων.

Περιορισμοί έρευνας: Λόγω της έλλειψης ομοιογένειας στον τρόπο με τον οποίο οι εταιρείες δημοσιοποιούν τη μη χρηματοοικονομική τους πληροφορία, η συγκεκριμένη έρευνα υπόκειται στους περιορισμούς της μεθοδολογίας. Συγκεκριμένα, τα όρια των πηγών, καθώς και η επιλογή των κριτηρίων που ετέθησαν κατά τη μεθοδολογία, επηρεάζουν τις διαθέσιμες πηγές συλλογής δεδομένων και την αξιολόγηση καθαυτή, αντιστοίχως.

Η

κατάταξη των 100 εταιρειών Στην πρώτη κατηγορία συναντάμε τις εταιρείες που είναι πρωτοπόρες σε θέματα διαφάνειας και δημοσιότητας ως προς τους τρεις πυλώνες του ESG. Από τις 100 εταιρείες, 18 βαθμολογήθηκαν στη βαθμίδα Platinum, 24 στη βαθμίδα Diamond, 10 στη βαθμίδα Gold, 3 στη βαθμίδα Silver, 4 στη βαθμίδα Bronze, ενώ 34 εταιρείες βρέθηκαν στην τελευταία βαθμίδα, Commencing the ESG journey.

Platinum (1η βαθμίδα)

• ALPHA ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ATTICA Α.Ε. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• EUROBANK ERGASIAS ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• HELLENIQ ENERGY A.E. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• QUEST ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε.

• ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΧΑΛΚΟΥ & ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΕΛΛΑΚΤΩΡ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΥΔΡΕΥΣΗΣ & ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΗΣ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΜΟΤΟΡ ΟΙΛ (ΕΛΛΑΣ) ΔΙΥΛΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΠΕΙΡΑΙΩΣ FINANCIAL HOLDINGS Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΘΡΑΚΗΣ Α.Β.Ε.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Β.Ε.Τ.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΤΙΤΑΝ Α.Ε. ΤΣΙΜΕΝΤΩΝ

Diamond (2η βαθμίδα)

• AUTOHELLAS (HERTZ) Α.Τ.Ε.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• FOURLIS Α.Ε. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• FRIGOGLASS Α.Β.Ε.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• INFO QUEST TECHNOLOGIES ΜΟΝ Α.Ε.Β.Ε.

• INTRALOT Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• REVOIL Α.Ε.E.Π. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• SUNLIGHT GROUP ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΜΟΝ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΙΩΝ

• WIND ΕΛΛΑΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΜΟΝ Α.Ε.Β.Ε.

• ΑΒΑΞ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΑΛΟΥΜΥΛ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε.

• ΕΛΙΝΟΙΛ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ Α.Ε. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΑΛΩ-

ΔΙΩΝ ΜΟΝ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΘΗΝΩΝ Ε.Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΙΝΤΡΑΚΟΜ Α.Ε. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• Ο.Π.Α.Π. ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ ΠΟΔΟ-

ΣΦΑΙΡΟΥ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ ΜΟΝ ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ

ΣΙΓΑΡΕΤΤΩΝ

• ΠΛΑΙΣΙΟ COMPUTERS Α.Ε.Β.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΡΗΤΗΣ Α.Β.Ε.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΣΑΡΑΝΤΗΣ, ΓΡ., Α.Β.Ε.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΣΙΔΕΝΟΡ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΧΑΛΥΒΑ Α.Ε.

• ΣΙΔΜΑ Α.Ε. ΣΙΔΗΡΕΜΠΟΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΣΩΛΗΝΟΥΡΓΕΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΣΩΛΗΝΩΝ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΙΩΝ

Gold (3η βαθμίδα)

• COCA – COLA 3E ΕΛΛΑΔΟΣ Α.B.E.E.

• ELPEDISON ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Α.Ε.

• ISQUARE ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Α.Ε.

• JUMBO Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• NOVARTIS (HELLAS) Α.Ε.Β.Ε.

• ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΔΜΗΕ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΙΩΝ

• ΔΕΛΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΕΡΟΛΙΜΕΝΑΣ ΑΘΗΝΩΝ Α.Ε. “ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ”

• ΕΘΝΙΚΗ, Η, Α.Ε.Ε.Γ.Α. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΑ (ΕΛΤΑ) Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

Silver (4η βαθμίδα)

• MARFIN INVESTMENT GROUP Α.Ε. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• VIVARTIA ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ Α.E. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΜΕΓΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ Α.Ε.

Bronze (5η βαθμίδα)

• “ΑΛΦΑ ΒΗΤΑ” ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ Μ.Α.Ε.

• EUROLIFE FFH INSURANCE GROUP Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΙΩΝ

• NN ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΖΩΗΣ

• PUBLIC RETAIL ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Α.Ε.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΔΕΠΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΕΙΑ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΙΩΝ

• ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑΣ ΑΕΡΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ – ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΜΟΝ Α.Ε.

• ΚΑΡΕΛΙΑ ΚΑΠΝΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΣΤΑΘΜΟΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΟΚΙΒΩΤΙΩΝ ΠΕΙΡΑΙΑ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Α.Ε.

• ΣΥΜΕΤΑΛ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΑΛΟΥΜΙΝΟΧΑΡΤΟΥ ΜΟΝ Α.Ε.

• ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗΣ Α.Ε.Β.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Commencing the ESG journey (6η βαθμίδα)

• AIGLON Α.Β.&Ε.Ε.

• BOEHRINGER INGELHEIM ΕΛΛΑΣ ΜΟΝ Α.Ε.

• CETRACORE – JET OIL ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Α.Ε. ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ

• FRIESLANDCAMPINA ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

• ITX ΕΛΛΑΣ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Α.Ε.

• KOSMOCAR Α.Ε.

• METRAD Α.Ε.

• NESTLE ΕΛΛΑΣ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Α.Ε.

• NOVA ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• SAMSUNG ELECTRONICS ΕΛΛΑΣ ΜΟΝ A.E. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ & ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΕΙΔΩΝ

• TOYOTA ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Ε.

• ΑΙΓΑΙΟΝ ΟΙΛ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΑΝΕΔΗΚ ΚΡΗΤΙΚΟΣ Α.Ε.

• ΒΙΑΝΕΞ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΗ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΥΠΕΡΑΓΟΡΕΣ ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ Α.Ε.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΕΤΕΚΑ Α.Ε.

• ΚΕΝΤΡΟ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ Α.Ε.Ε.

• ΜΑΡΚΕΤ ΙΝ Α.Ε.Β.Ε.

• ΜΑΣΟΥΤΗΣ, Δ., ΣΟΥΠΕΡΜΑΡΚΕΤ Α.Ε.

• ΜΕΤΡΟ Α.Ε.&Β.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΜΟΥΧΑΛΗΣ Α.Ε.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΜΥΛΟΙ ΣΟΓΙΑΣ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΝΙΤΣΙΑΚΟΣ, Θ., Α.Β.Ε.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΙΩΝ

• ΠΕΙΡΑΙΚΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΣΠΕ ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΙΩΝ

• ΠΕΝΤΕ Α.Ε.

• ΠΡΟΚΤΕΡ & ΓΚΑΜΠΛ ΕΛΛΑΣ ΜΟΝ Ε.Π.Ε.

• ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ GAS Α.Ε.

• ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤ. ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΩΝ ΑΤΤΙΚΗΣ Π.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

• ΠΦΑΙΖΕΡ ΕΛΛΑΣ Α.Ε.

• ΣΟΓΙΑ ΕΛΛΑΣ Α.Β.&Ε.Ε.

• ΥΠΗΡΕΣΙΑ 800 -ΤΕΛΕΠΕΡΦΟΡΜΑΝΣ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Α.Ε.Π.Υ.

• ΦΑΡΜΑΤΕΝ Α.Β.Ε.Ε.

• ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε. ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

Η ΝET ΖERO ΑNALYTICS – που επεξεργάστηκε τα στοιχεία –είναι εξειδικευμένη συμβουλευτική εταιρεία η οποία προσφέρει λύσεις αποκλειστικά για ESG. Υποστηρίζει τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ (UN SDGs) και τα πιο διαδεδομένα πλαίσια παγκόσμιων οργανισμών μη χρηματοοικονομικών αναφορών όπως το GRI και το SASB, προσαρμόζοντας τα διάφορα ουσιαστικά θέματα ανά επιχειρηματική δραστηριότητα.

ENErGEaN

έκθέση βιωσιΜησ αναπτυξησ 2022

MιαακόμηχρονιάμεκορυφαίεςεπιδόσειςστοΠεριβάλλον, τηνΚοινωνίακαιτηνΕταιρικήΔιακυβέρνηση

ΗEnergean προχώρησε στην δημοσίευση της 5ης

Ετήσιας Έκθεσης Βιώσιμης Ανάπτυξης (Sustainability Report) που αναφέρεται στο 2022 και παρουσιάζει την στρατηγική, τις πρω-

τοβουλίες και τις επιδόσεις της με επίκεντρο το τρίπτυχο ESG (Environment, Social, Governance – Περιβάλλον, Κοινωνία, Εταιρική Διακυβέρνηση) ως οδηγό για την Βιώσιμη Ανάπτυξη. Η Έκθεση έχει τίτλο «Διασφαλίζουμε την ενέργεια, στηρίζουμε τις κοινωνίες, εγγυούμαστε

σε όλα τα assets.

-Αύξηση συμμετοχής του φυσικού αερίου στο χαρτοφυλάκιο.

-Φυσικές Λύσεις Μείωσης του περιβαλλοντικού Αποτυπώματος (δασώσεις, αναδασώσεις κλπ).

-Δέσμευση και αποθήκευση CO2.

-Παραγωγή καθαρού υδρογόνου.

Οι βασικότερες επιδόσεις της Energean

για το 2022 συνοψίζονται στα εξής:

Η μείωση της έντασης άνθρακα σε σχέση με το έτος αναφοράς (2019),έφθασε το 76,6% και το 12,7% σε ετήσια βάση. Μειώθηκαν κατά 12,5% σε ετήσια βάση οι εκπομπές του Scope 1 (άμεσες εκπομπές από τις υποδομές

της εταιρείας) και κατά 5,9% του Scope 2 (εκπομπές από την ηλεκτρική ενέργεια που προμηθεύεται η εταιρεία). Η συμμετοχή του φυσικού αερίου στο χαρτοφυλάκιο της εταιρείας έφθασε το 76,3% έναντι 73,5% κατά την προηγούμενη χρονιά. Μειώθηκε κατά 24.2% η μη ανανεώσιμη ενέργεια που καταναλώθηκε στη διάρκεια της χρονιάς.

Αυξήθηκαν σχεδόν κατά 100% τόσο τα ανακυκλούμενα

απορρίμματα όσο και το νερό που ανακυκλώνεται και επαναχρησιμοποιείται. Δεν υπήρξε καμία διαρροή υδρογονανθράκων ή περιβαλλοντική ζημιά.

την μετάβαση» ενώ στο κοινό τους μήνυμα που δημοσιοποίησαν με αφορμή την δημοσίευση της Έκθεσης, η

Πρόεδρος του ομίλου Energean, Karen Simon,και ο Δι-

ευθύνων Σύμβουλος του ομίλου Energean, Μαθιός Ρήγας, αναφέρουν, μεταξύ άλλων, τα εξής:

«Το Περιβάλλον, η Κοινωνία, η Εταιρική Διακυβέρνηση

και η Βιώσιμη Ανάπτυξη βρίσκονται στην καρδιά του

ΗΘΟΥΣ της Energean και του επιχειρηματικού μας μο-

ντέλου. Η δέσμευσή μας δεν απορρέει από μια καλή

επιχειρησιακή πρακτική, αλλά από το ότι πιστεύουμε ότι

αυτός είναι ο σωστός τρόπος να διοικείται μια επιχείρηση.

Δεσμευόμαστε να είμαστε η καλύτερη Energean που

μπορούμε! Αυτό σημαίνει να είμαστε ένας υπεύθυνος

παραγωγός ενέργειας, δεσμευμένος στα κριτήρια ESG, παρέχοντας στις τοπικές κοινωνίες διασφαλισμένη, αξιόπιστη και προσιτή ενέργεια που θα οδηγήσει τη Βιώσιμη Ανάπτυξη».

Στην Έκθεση, κυρίαρχη θέση έχει το Σχέδιο της Energean

για το Κλίμα ουσιαστικά αποτελείται από τους παρακάτω

άξονες:

-Βελτιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων

Πιστοποιήθηκαν οι εκπομπές όλων των assets που διαχειρίζεται η Energean κατά ISO 14064-1.

Όλα τα assets της εταιρείας πιστοποιήθηκαν κατά το the Environmenta lManagement Standard ISO 14001.

Δημιουργήθηκε μια Επιτροπή ειδικά για το Περιβάλλον, την Ασφάλεια και την Εταιρική Ευθύνη που εστιάζει σε θέματα Κλιματικής Αλλαγής και στα ESG κριτήρια. Καταγράφηκαν μηδενικές ασθένειες σχετιζόμενες με την εργασία. Η Energean πραγματοποίησε για τους εργαζόμενους και τους εργολάβους της. σχεδόν 14.000 ώρες εκπαίδευσης που αφορούσαν την Υγεία και την Ασφάλεια.

650 ασκήσεις ασφαλείας πραγματοποιήθηκαν στα assets που η εταιρεία διαχειρίζεται. Δεν καταγράφηκε οποιοδήποτε περιστατικό παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από εργαζόμενο της εταιρείας, κανένα κρούσμα διαφθοράς ή δωροδοκίας, ούτε παραβίασης του εταιρικού Κώδικα Συμπεριφοράς.

Η πλήρης Έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης

της Energean για το 2022 είναι προσβάσιμη, ενώ για τρίτη συνεχόμενη χρονιά

έχει λάβει εξωτερική αξιολόγηση και πιστοποίηση από την Ernst&Young.