Nasz biuletyn!
Zespół Niepublicznych Placówek Oświatowych Specjalnych
lny!
Biuletyn szko
Sala integracji sensorycznej w Przystani O potrzebach osób z niepełnosprawnością Żyć pełnią - o codzienności i samorealizacji człowieka z niepełnosprawnością Prof. zw. dr hab. Janusz Kirenko
Przepis na szczęście według Hanki Twórczość profesora Janusza Kirenko
Podaruj dzieciom uśmiech! PRZEKAZUJĄC 1% SWOJEGO PODATKU NA RZECZ STOWARZYSZENIA „BUDUJEMY PRZYSTAŃ” KRS 0000406556
nr 6
Nasz biuletyn!
Wiosna rozkwita, a my z nowymi siłami, energią i optymizmem wracamy z szóstym numerem naszego Biuletynu. Znajdziecie w nim Państwo artykuł poświęcony metodzie Integracji Sensorycznej (SI) w pracy z dziećmi niepełnosprawnymi oraz informacje na temat nowo wyposażonej sali do SI w naszej szkole. Dużo uwagi poświęciliśmy również funkcjonowaniu osób niepełnosprawnych w społeczeństwie, ich potrzebom oraz konieczności likwidowania barier. Polecamy artykuł prof. dr hab. Janusza Kirenko pt.: Żyć pełnią – o codzienności i samorealizacji człowieka z niepełnosprawnością. Zachęcamy do zapoznania się z twórczością poetycką oraz malarską autora tekstu. Tradycyjnie również rodzic jednego z naszych podopiecznych podzieli się swoimi doświadczeniami. Serdecznie zapraszamy do lektury!
Witamy ponownie
naszych Czytelników!
Rok 2015 rozpoczął się dla nas niezwykle optymistycznie. Dzięki Panu Mariuszowi Gębskiemu, właścicielowi firmy budowlanej MGębski, udało się wyremontować plac przed wejściem do szkoły. Stowarzyszenie długo zabiegało o wsparcie i poszukiwało ludzi dobrej woli. Na szczęście kolejny raz okazało się, że można liczyć na rodzimych przedsiębiorców, którzy zdają sobie sprawę, że przekazywana przez nich pomoc jest dobrze wykorzystywana dla dobra dzieci niepełnosprawnych z ZNPOS. Teraz nasi uczniowie mogą bezpiecznie i komfortowo korzystać z wejścia do szkoły.
Dyrekcja, nauczyciele i uczniowie Stowarzyszenia Budujemy Przystań serdecznie dziękują za pomoc
Koordynator: Paweł Borowiecki 2 strona
Strona graficzna: Agnieszka Markiewicz-Równy 3 strona
SALA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ w Przystani
Od pierwszych chwil życia poznajemy świat dzięki zmysłom: wzroku, słuchu, dotyku, węchu i smaku. Nasz mózg odbiera również bodźce płynące ze środka naszego ciała. Analizuje i interpretuje je przy pomocy zmysłów równowagi i propriocepcji, czyli czucia głębokiego (bólu, ucisku, ciepła, zimna), orientacji w schemacie własnego ciała oraz świadomości jego ułożenia w przestrzeni. Integracja sensoryczna to zdolność do odczuwania, rozumienia i organizowania informacji dostarczanych przez zmysły z otoczenia oraz z własnego organizmu. Kiedy układ nerwowy nieprawidłowo organizuje docierające do niego z otoczenia bodźce, u dziecka można za4 strona
obserwować zaburzenia integracji sensorycznej, które utrudniają prawidłowy rozwój psychoruchowy i społeczny. Przejawiają się w zaburzeniach zachowania, trudnościach z koncentracją uwagi, sensoryzmami (nadwrażliwością lub niewrażliwością na niektóre bodźce), opóźnionym rozwojem mowy, zaburzeniami koordynacji ruchowej. Dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej wysyłają rozmaite sygnały, które przez innych mogą być odbierane jako zachowania dziwaczne, niegrzeczne, uciążliwe. Młodsze dzieci mogą być niespokojne, płaczliwe, mają trudności z gryzieniem i połykaniem pokarmu, wolą pokarmy płynne, papkowate,
nie lubią niektórych czynności, np.: mycia zębów, czesania i obcinania włosów, wycierania ręcznikiem. Drażnią je materiały, z których wykonane są ubrania, oraz metki w bluzkach. Najchętniej biegałyby nago. Mogą być też nadwrażliwe na niektóre dźwięki, np. dzwonka, odkurzacza. Starsze dzieci bywają bardzo ruchliwe, nie potrafią usiedzieć w jednym miejscu, biegają, skaczą, uwielbiają huśtawki („im wyżej, tym lepiej”), mają trudności z koncentracją uwagi („żywe srebra”). Ale są też i takie, które w porównaniu z rówieśnikami są bardzo powolne, ostrożne, niepewnie stawiają kroki, mają trudności z pokonywaniem schodów, nie lubią skakać, huśtać się na huśtawce
Nasz biuletyn!
lub jeździć na karuzeli. Bywają niezdarne, potykają się o przedmioty, meble, wpadają na inne dzieci. Z trudem opanowują jazdę na rowerze, hulajnodze, utrzymanie równowagi na równoważni. Niektóre mają trudności z ubieraniem się, nie potrafią zapinać guzików, sznurować butów, prawidłowo używać kredek, sztućców, nożyczek. Mogą być impulsywne, obrażalskie, albo lękliwe i wycofane. Terapia Integracji Sensorycznej (SI) została stworzona z myślą o wszystkich dzieciach, które doświadczają deficytów w zakresie funkcjonowania zmysłów. Zarówno dla dzieci z niepełnosprawnością, z mózgowym porażeniem dziecięcym, upośledzeniem umysłowym, zaburzeniami ze spektrum autyzmu czy ADHD, wcześniaków, jak i dla dzieci w normie intelektualnej, które mają trudności w uczeniu się. Jest to rodzaj terapii polegający na usprawnianiu działania wszystkich zmysłów dziecka tak, by mogło w prawidłowy sposób odbierać bodźce napływające z otoczenia i odpowiednio na nie reagować. Zajęcia Integracji Sensorycznej mają postać „naukowej zabawy”, w której dziecko chętnie uczestniczy i ma przekonanie, że wspólnie z terapeutą kreuje zajęcia. Są one prowadzone w specjalnie wyposażonej sali. W grudniu 2014 r. rozpoczęliśmy wyposażanie jednej z sal w naszej szkole w specjalistyc ny sprzęt i pomoce do stymulacji wszystkich rodzajów zmysłów. Pojawiły się w niej specjalne huśtawki oraz hamaki podwieszane do sufitu i ścian, równoważnie, trampoliny, deski z kółkami, beczki, wałki, piłki i kolorowe zabawki. Bo dla dziecka terapia SI to przede wszystkim wspaniała przygoda i radosna zabawa. Terapeuta, opracowując
indywidualny program terapii, dopasowuje go do możliwości, temperamentu i zainteresowań danego dziecka, by sesje terapeutyczne były dla niego atrakcyjne i przyjemne. Podstawą terapii jest diagnoza, która zawsze poprzedza
rozpoczęcie zajęć. Już wkrótce z radością zaprosimy naszych młodszych i nieco starszych podopiecznych na zajęcia Terapii Integracji Sensorycznej. Anna Gruszka psycholog
5 strona
O potrzebach osób
z niepełnosprawnością
Najkrótsza i najprostsza definicja mówi, że potrzeba jest to stan jednostki odczuwającej brak czegoś. W życiu człowieka wyróżnić możemy wiele potrzeb. Najdokładniej przedstawił je i opisał amerykański psycholog Abraham Maslow. Stworzył tzw. hierarchię potrzeb, którą ujął w postaci piramidy. Do podstawowych potrzeb zaliczamy
ona z kolei związana z potrzebami poczucia akceptacji, uznania i szacunku, ponieważ każdy z nas chce być lubiany i szanowany przez innych. Dalszymi potrzebami są potrzeby poznawcze, związane ze zdobywaniem wiedzy i poznawaniem otaczającego świata, odkrywaniem nowych rzeczy oraz potrzeby estetyczne – szukanie tego, co uważamy za dobre i pięk-
potrzeby fizjologiczne (np. pokarmowe, snu, odpoczynku, itp.) oraz potrzebę bezpieczeństwa, czyli poczucie braku wszelkich zagrożeń. Potrzebami wyższego rzędu są przede wszystkim nasze potrzeby psychiczne i emocjonalne. Jest to przede wszystkim potrzeba miłości ze strony bliskich osób, a także bliskości i przynależności do różnych grup społecznych, bycia wśród ludzi, gdyż każdy człowiek jest istotą społeczną. Dużą rolę odgrywa także potrzeba afiliacji, czyli nawiązywania i podtrzymywania pozytywnych kontaktów z ludźmi. Jest
ne. Najwyższą potrzebą według A. Maslowa znajdującą się na samym szczycie piramidy jest samorealizacja. Jest to stałe dążenie człowieka do wszechstronnego rozwoju, do rozwijania talentów i wykorzystywania swojego potencjału. Ma ono na celu poczucie zadowolenia z życia i spełnienia. Należy pamiętać, że potrzeba samorealizacji będzie mogła być zaspokojona jedynie wtedy, gdy wszystkie pozostałe potrzeby zostaną zaspokojone. Dotyczy to każdego z nas, zarówno ludzi zdrowych, jak i niepełnosprawnych.
6 strona
Oprócz podstawowych potrzeb charakterystycznych dla każdego człowieka, osoby niepełnosprawne (a zwłaszcza dzieci o obniżonej sprawności intelektualnej) mają specyficzne potrzeby. Są to: • potrzeba akceptacji, bez względu na ograniczenia związane z niepełnosprawnością dziecka, • potrzeba więzi uczuciowej z bliskimi osobami, • potrzeba doznawania ustabilizowanej opieki ze strony osób znaczących (zwłaszcza rodziny), • potrzeba względnej stałości środowiska zewnętrznego (brak zdarzeń nieprzewidywalnych, niebezpiecznych, stresogennych), • potrzeba niezależności i poczucia sprawstwa – dawanie dziecku swobody w niektórych czynnościach, które może wykonać samo, niewyręczanie go lecz wspieranie jego wiary we własne siły, rozwijanie samodzielności, • potrzeba przynależności i kontaktu z rówieśnikami, • potrzeba wzajemnego porozumiewania się werbalnego i niewerbalnego, • potrzeba bycia zauważonym i docenionym (szczególnie przez rodziców i nauczycieli w szkole, którzy powinni doceniać nawet najmniejsze wysiłki i postępy dziecka), • potrzeba ruchu i doznawania bodźców kinestetycznych, • potrzeba doznawania urozmaiconych wrażeń zmysłowych, • potrzeba uzewnętrzniania i odpowiedniego rozładowywania
Nasz biuletyn!
napięć agresywnych, które mogą się pojawiać, gdy nie zaspokojona jest w odpowiednim stopniu potrzeba kontaktu dziecka z osobą dorosłą lub rówieśnikami. Widzimy zatem, że większość potrzeb osób niepełnosprawnych jest taka sama jak osób zdrowych. Czasami tylko mogą być one wyrażane w nieco inny sposób. Świat naszych potrzeb i marzeń stanowi wspólną nić łączącą wszystkich: tych dużych i małych, zdrowych i niepełnosprawnych. Tematyka ta została poruszona podczas drugiej edycji projektu pt. „Niepełnosprawni-Pełnosprawni” zorganizowanego przez Biuro Pełnomocnika Rektora ds. osób niepełnosprawnych Wyższej Szkoły Handlowej w Radomiu. Spotkanie odbyło się 9 stycznia 2015 r. w budynku WSH przy ul. Traugutta 61a. Omawiane było na nim wiele istotnych spraw związanych ze środowiskiem osób niepełnosprawnych. Oprócz tego można było również obejrzeć pokaz fitness poprowadzony przez znane radomskie trenerki oraz uczestniczyć w szkoleniu dotyczącym aktywnych metod pozyskiwania pracy przez osoby niepełnosprawne. W spotkaniu wzięli udział także pracownicy i uczniowie Stowarzyszenia Budujemy Przystań w Radomiu. Prezes Stowarzyszenia pan Krzysztof Łyżwiński oraz pani wicedyrektor Anna Boruta opowiedzieli o pracy z dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną w Zespole Niepublicznych Placówek Oświatowych Specjalnych. Spotkanie cieszyło się dużym zainteresowaniem, co świadczy o tym, jak ważne dla wszystkich są sprawy osób niepełnosprawnych. Stowarzyszenie Budujemy Przystań chętnie weźmie udział w następnej edycji projektu. Paweł Borowiecki pedagog
7 strona
Nasz biuletyn!
Żyć pełnią
- o codzienności i samorealizacji człowieka z niepełnosprawnością Prof. zw. dr hab. Janusz Kirenko – rodowity Lublinianin, kierownik Zakładu Pedeutologii i Edukacji Zdrowotnej oraz dyrektor Instytutu Pedagogiki UMCS. W wyniku nieszczęśliwego wypadku w 1975 roku doznał złamania kręgosłupa w odcinku szyjnym wraz z uszkodzeniem rdzenia kręgowego, co spowodowało wystąpienie paraliżu kończyn dolnych i górnych (tetraplegia). Pomimo barier i ograniczeń wynikających z niepełnosprawności, profesor Janusz Kirenko posiada wybitne osiągnięcia w działalności naukowej i twórczej. Studia odbył na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, stopień doktora nauk humanistycznych uzyskał w 1988 roku, stopień doktora habilitowanego w roku 1999, a w 2009 roku otrzymał tytuł naukowy profesora. Jest autorem i współautorem 17 monografii oraz ponad 180 rozpraw naukowych. Wypromował 20 doktorów nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki specjalnej i pedagogiki oraz jednego z obszarów nauk medycznych. Działa w kilku organizacjach i stowarzyszeniach ogólnopolskich i regionalnych. Jest także członkiem Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego i Polskiego Towarzystwa Pedagogów Specjalnych. W 2008 roku otrzymał prestiżowy medal „Twórcy Polskiej Rehabilitacji”, przyznany przez kapitułę Polskiego Towarzystwa Walki z Kalectwem za wybitne osiągnięcia naukowe w dziedzinie rehabilitacji. Niepełnosprawność dotyczy niemal wszystkich wymiarów życia osób doświadczonych tym stanem. Jest pojęciem wieloznacznym i wielopłaszczyznowym. Obejmuje różne ograniczenia wynikające z uszkodzenia zdolności wykonywania określonej czynności w sposób uważany w każdym społeczeństwie za normalny, typowy dla życia ludzkiego. Istniejące obecnie modele i klasyfikacje niepełnosprawności, określające zakres tego pojęcia, koncentrują się na następstwach w funkcjonowaniu fizycznym, psychicznym i społecznym człowieka, chociaż konsekwencje ich orzekania nie zawsze są przewidywalne. Przyjmuje się powszechnie, że ciało wraz z jego cechami to bodziec o określonych wartościach zarów8 strona
no dla osoby, jak i otoczenia oraz narzędzie w procesie adaptacji i przystosowania się. Przystosowanie się do życia z niepełnosprawnością łączy się ściśle z wytyczaniem przez nią odpowiednich celów i podejmowaniem działań dla ich osiągnięcia. To, jakie cele jednostka przyjmie, do czego będzie dążyć, zależy przede wszystkim od tego, jakie jest jej pojęcie o sobie i własnych możliwościach. Osoba taka ma niewątpliwie inną percepcję siebie. Inaczej odbiera siebie, swoje ciało, jego funkcje, i ocenia to wszystko na tle innych ludzi, zwłaszcza zdrowych, sprawnych, atrakcyjnie wyglądających. Determinuje to jej stan psychiczny. Niepełnosprawność w pewnym sensie burzy strukturę osobowości, ponieważ jeden z jej podsta-
wowych czynników, jakim jest ciało, uległo uszkodzeniu. Wszelkie jego zakłócenia występują zwykle wtedy, gdy brak jest akceptacji ciała, takiego jakim ono jest. Pojawia się konflikt między sposobem w jaki ciało jest spostrzegane przez innych, a sposobem, w jaki dana osoba wyobraża sobie swoje ciało. Osoby niepełnosprawne kształtują również pojęcie o sobie w zależności od doświadczeń w środowisku, w którym żyją. Zwracają uwagę na to, co je spotyka ze strony innych ludzi i emocjonalnie to przeżywają. Modyfikują się ich postawy. Stąd ich dążenie do celu, podjęcie lub niepodjęcie jakiegoś działania, zależne w dużym stopniu od pojęcia o sobie, o własnej kompetencji lub niekompetencji, o możliwości lub niemożliwości wy-
konania czegoś. Wyolbrzymiając zaś skutki swojej niepełnosprawności, mogą na przykład spostrzegać siebie jako niezdolnych do aktywności społecznej, nierzadko przypisując innym ludziom niezgodne z rzeczywistością motywacje zachowań, negatywnie oceniać ich postawy, zamiary, zachowanie i cechy. Przystosowanie do życia z niepełnosprawnością wymaga zatem takiego podejścia do siebie i swoich ograniczeń, by można je było na tyle ukształtować bądź odbudować, na ile jest to możliwe, oraz wzmocnić i utrzymać dodatnie pojęcie o sobie jako człowieku wartościowym w różnych sytuacjach i rolach życiowych. Osoba z niepełnosprawnością jak nikt inny zwykle zdaje sobie sprawę ze swoich ograniczeń możliwości zmiany sytuacji. Bywa tak chociażby w przypadku osób z niepełnosprawnością od urodzenia. Wyznaczanie im możliwości i umiejętności społecznego funkcjonowania, niekiedy połączone z wpajaniem przeświadczenia o niezdolności do ich udziału w życiu społecznym, hamuje ich aktywność życiową. Niekiedy osoby niepełnosprawne, które przejawiają różne formy aktywności i autonomii często spotykają się z sankcjami społecznymi, upominającymi je o utrzymanie kierunku drogi życiowej, określanej jej niepełnosprawnością. Skutkom niepełnosprawności można się przeciwstawić rozwijając aktywność życiową osób dotkniętych takim stanem. Zazwyczaj poprzez działania rehabilitacyjne, uwzględniające aspekty fizyczne, psychiczne, zawodowe i społeczne konkretnego człowieka. Aktywności takie jak: nauka, praca, sport, hobby czy sztuka, są niezbędnym sposobem osiągania równowagi
między organizmem a środowiskiem, umożliwiają rozładowanie napięć i niepokojów. Stanowią również rekompensowanie braków, zaspokojenie niezrealizowanych pragnień i potrzeb. Twórcze wyrażanie siebie, wymagające różnych form aktywności fizycznej i umysłowej, to sprawdzony sposób radzenia sobie ze stresem, niepowodzeniami, niekiedy załamaniem. Przyczynia się do podtrzymania odporności psychicznej, pobudzania procesów psychicznych, wprowadzając między nimi
ciowej, pozwala wszechstronniej orientować się w rzeczywistości, wzbogacając tym samym swoją duchowość. Może stać się ona nie tylko drogą do odnalezienia sensu życia, ale również pomysłem na siebie. W aktywności twórczej osoba doświadczona niepełnosprawnością odzwierciedla swoje uczucia, stany emocjonalne i potrzeby, komunikując je odbiorcom. Umożliwia to pokazanie się, daje szansę na samorealizację. Tworzy tym samym płaszczyznę pozytywnego integracyjnego
porządek i równowagę. Uświadamia osobie niepełnosprawnej jej potencjalne możliwości, zwiększa poczucie własnej wartości, budząc tym samym zaufanie do siebie. Stanowi więc znaczący czynnik psychologiczny w poszukiwaniu i odkrywaniu prawdy o sensie życia, określenia swego miejsca i roli. Uprawianie sztuki, dzięki jej wielorakim wartościom, zwiększa potencjał mądrości ży-
przenikania ze społeczeństwem, porozumienia, przezwyciężenia poczucia odrębności, a niekiedy samotności. Oprócz osób niepełnosprawnych, chcących aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym, po wcześniejszym odpowiednim przygotowaniu, także środowisko społeczne powinno wykazać chęć przyjęcia ich na równych prawach z innymi i stworzyć im stosowne warunki rozwoju. 9 strona
Przepis na szczęście według Hanki Do ciasta na faworki potrzebujemy mąkę, jajka oraz śmietanę. Nie zapomnij, tato, dodać spirytusu… Ma prawie 14 lat i sama mówi o sobie Anioł. Wszystkie Jej przepisy sprawdzają się w stu procentach, a wypiekami zajada się cała rodzina, przyjaciele a czasem i nauczyciele. Anioł, cukiernik i kucharz. Każdy jej gest, słowo i uśmiech stanowi większą słodycz niż jakiekolwiek łakocie świata. Anna Ewa nazywana przez nas Hanką. Niemalże 50 kg ogromnej miłości, radości i chęci do życia. Blondyneczka, której trudno nie zauważyć, a raczej usłyszeć. Każda wyprawa poza dom to kolejne poznane przez Hankę osoby. Dzień dobry, miło panią poznać. Mam na imię Ania. Czy mogę w czymś pomóc? Jeśli w trakcie spaceru, zakupów w pobliżu usłyszycie te słowa, bądźcie świadomi, że za chwilę i Wasze życie może się odmienić. Zapytacie zapewne, w jaki sposób może się to dokonać… Ania, Szymon, Wiktor, Karol, Dominik, Natalia i inne Pchły to dzieci, które połączył los. W każdym wydaniu niniejszego Biuletynu możecie Państwo zapoznać się z historią ich życia, rodzin i postępami w rehabilitacji. Możecie dotrzeć do obszarów i informacji dotychczas dla Was odległych, uczestniczyć w świecie, do którego sami Was zaproszą. Każdy krok w ich kierunku zbliża Was do lustra, po którego drugiej stronie jest troszkę inaczej niż zwykle. Jest nieocenio10 strona
na radość z każdego przeżytego dnia, zjedzonego posiłku, postawionego kroku bądź wypowiedzianego słowa. Tu nie ma miejsca na zawiść, zazdrość i negatywne emocje. Ta wyboista droga, którą
się poruszają w ich ocenie prowadzi do wyznaczonego celu, zaś ciężka praca, którą wykonują, by w jak największym stopniu stać się samodzielnymi, wywołuje tylko radość. Witamy w świecie, w któ-
Nasz biuletyn!
rym zaczynamy zastanawiać się nad sensem istnienia. Świecie, w którym bariery, frustracja, wykluczenie, dyskryminacja, samotność oraz polityczna zależność ciągle o sobie przypominają, nie mając jednakże żadnych szans z ogromną siłą miłości i przyjaźni!!! Te kilka słów, które dla Państwa kreślę, to nie historia narodzin Ani i naszych problemów. To nie krzyk rozpaczy i ciągle zadawane pytania DLACZEGO? To obowiązek podzielenia się radością i miłością, którymi wypełnione zostały nasze serca. To słowa taty, który uczy się każdego dnia poznawać samego siebie, by być lepszym ojcem i przyjacielem. Taty, wokół którego jest pełno życzliwych ludzi, rodziców i przyjaciół dzięki którym to, co znajduje się po drugiej stronie lustra, jest tak magiczne i ciepłe. To potrzeba wyrażenia szacunku dla rodziców naszych dzieci i podziękowania za wkład w rozwój Przystani i innych placówek edukacyjnych. Wreszcie, potrzeba wyrażenia szacunku dla wszystkich, którzy dotychczas choć w najmniejszym stopniu dali cząstkę siebie dla dzieciaków. Pamiętajcie, że Pan Bóg się nie pomylił, spójrzcie w głąb siebie i zadajcie sobie pytanie: Ile dotychczas zrobiłem dla drugiego człowieka; czy mogłem zrobić więcej? Pamiętajcie również, że na nas możecie zawsze liczyć – na nasze dzieci oraz cichych bohaterów, tj. nauczycieli, terapeutów i rehabilitantów ze Stowarzyszenia Budujemy Przystań. Acha!!! Hanka podpowiada, że do faworków potrzeba jeszcze łyżkę masła! Dziękuję swoim dzieciom – Ani i Wiktorowi, Babie Ali i Przyjaciołom za to, gdzie dzisiaj jestem. Paweł Górzyński tata Ani
11 strona
Twórczość profesora Janusza Kirenko Poza pracą naukowo-dydaktyczną i działalnością społeczną prof. Janusz Kirenko zajmuje się malarstwem i poezją. Maluje ikony, pejzaże oraz formy nieprzedstawiające. Pisze wiersze oraz wymagające dużej dyscypliny słownej haiku. Brał udział w kilkunastu wystawach zbiorowych i indywidualnych, w kraju i zagranicą. W 2007 roku zadebiutował tomikiem wierszy Nieodgadnione snu udręki, w kolejnych latach opublikował m.in.: W drażliwości swej (2008) i Takie tam, portrety, refleksje, impresje (2009). Poniżej przedstawiamy wybrane haiku Pana Profesora i obrazy z wystawy pt. W poszukiwaniu harmonii. Haiku – krótka forma poetycka pochodząca z XVII-wiecznej Japonii. Składa się z trzech wersów, zwykle po 5, 7 i 5 sylab. Haiku jest związane z filozofią zen, która w sztuce zakłada operowanie paradoksem, subtelność, estetyczny minimalizm i wyzbycie się własnego ja. Pozostawia w odbiorcy ulotne, refleksyjne odczucie, które chciał przekazać poeta (źródło: Wikipedia). CHWILA Banalnością zdarzeń Trwały znak wyryła Prozą życia czyniąc SZTUKA Na gościńcu cierpienia Wrota duszy otwarte Muzom ku chwale OBRAZEM ZWANY Szkicu sięgający W płóciennym porządku Zbiór barw rozmaitych CHWAST NIEOKIEŁZNANY Czerwienią maków Zboża posypane Natchnienie malarzy odwieczne PEJZAŻ Na bezdrożach miłowania Rozigrane pigmenty uczuć W poszukiwaniu harmonii
Stowarzyszenie Budujemy Przystań KRS 0000406556, www.budujemyprzystan.org, www.facebook.com/BudujemyPrzystan, budujemyprzystan@gmail.com, Zespół Niepublicznych Placówek Oświatowych Specjalnych w Radomiu, ul. Wośnicka 125c, 26-600 Radom, tel. 48 334 35 05
12 strona