Proeftuin Erasmusveld - Gezond stads samen

GEZONDSTADSSAMEN E-MAGAZINE NAJAAR 2021

PROEFTUIN ERASMUSVELD

STADS LEVEN IN DE NATUUR DEELECONOMIE:

VAN MIJ, OF TOCH NIET? ZO KOM JE ER. SAMEN!

DE VELDEN

125 ENERGIEZUINIGE EENGEZINSWONINGEN

2

GEZOND STADS SAMEN

DROMEN VAN EEN STADS LEVEN IN DE NATUUR Een nieuwe stadswijk waarin niet alleen de energietransitie centraal staat, maar dieren én natuur meer ruimte krijgen, bewoners veel met elkaar kunnen delen en er volop ruimte is voor ontmoeting.

Het sociale aspect krijgt bijzondere aandacht in Proeftuin Erasmusveld.

Wil jij leven met meer oog voor de natuur en spreekt de gedachte van ruimte en spullen delen met je

buren je aan? Dan zou je zomaar heel blij kunnen worden van Bewust Anders Wonen in Proeftuin

Erasmusveld. Zeker als je ook niets wilt missen van het bruisende stadse leven.

In deelplan De Velden ontpopt zich een geheel nieuw stads leven midden in de natuur. Wat je je daarbij voor moet stellen? In De Velden woon je lekker

ontspannen in een duurzaam nieuw huis, met de

stad en het strand op 25 minuten fietsafstand. Je kinderen spelen vrij en veilig voor de deur, omdat er geen auto’s rijden. Samen met je buren en de

gemeente geef je invulling aan het hof voor de deur.

En hoe lekker is het dat je die tweede auto weg kunt doen? Want ach, als je een auto nodig hebt, leen je

gewoon een elektrische deelauto of deel je een auto met de buren.

3

Dit e-magazine is een uitgave van BPD Ontwikkeling gemaakt voor Proeftuin Erasmusveld in Den Haag.

4

GEZOND STADS SAMEN

INHOUD 6

Bewust Anders Wonen

8 P roeven van een gezonder leven 10 W ij zijn Proeftuinproof 14 S amen aan de voordeur, de natuur in je achtertuin 16 Wonen in De Velden 18 I nterview Sladjana Mijatovic, manager duurzaamheid bij BPD 20 Een duurzaam huis 22 Deeleconomie 24 I nterview Renzo Veenstra, landschapsarchitect 26 Ecologische privétuin 28 D e Proeftuinpioniers die je voorgingen

30 I nterview Suzanne Monnier, stadsboerin 32 B en jij een duurzame stadspionier?

34 B ewoners aan het woord 36 Kenmerken De Velden 38 I nterview Merijn de Jong, architect 40 D e natuurpromenade 42 Ecologische structuur 44 W at je van dichtbij haalt, is gezond en lekker 46 Wist je dat...

48 Denkend aan Holland...

5

BPD

BEWUST ANDERS WONEN Proeftuin Erasmusveld won dit jaar de SKG Award.

Tr o t s e n b l i j z i j n w e . W a n t BPD Gebiedsontwikkeling heeft dit nieuwbouwplan in Erasmusveld bewust anders aangevlogen.

Vanuit de ambitie van de gemeente Den Haag,

waarbij het maken van een duurzaam woongebied aan de stadsrand centraal staat. Gevoed vanuit

de behoefte om natuurlijk en landschappelijk te

ontwikkelen en daarmee een bijdrage te leveren aan de circulaire stad. En geïnspireerd door de

tijdelijke gebruikers die in tiny houses zo duurzaam

mogelijk samenleefden, met onder andere een eigen stadsakker.

Van inspiratie...

6

GEZOND STADS SAMEN

SKG prijst Proeftuin Erasmusveld

Bewust anders is gezonder en leuker

van duurzaamheid ook daadwerkelijk worden

is dan anders. Door bewoners, planten en dieren

De jury van SKG prijst dit project, omdat alle vinkjes aangevinkt. De lat om een steentje bij te dragen

aan klimaatverandering is hoog gelegd. Niet alleen in de woning, maar ook in het gebied en de wijk.

Zo is duurzaamheid op lange termijn geborgd. De jury ziet Proeftuin Erasmusveld als de aanzet tot

een nieuwe standaard op het gebied van duurzame gebiedsontwikkeling, omdat het format ook op andere gebieden toepasbaar is.

De ambities van de gemeente Den Haag:

LEES MEER

Proeftuin Erasmusveld wordt een wijk die anders een hoofdrol te geven in Proeftuin Erasmusveld

woon je hier gezonder en leuker! Er is veel plek voor openbaar groen en daardoor vinden ook allerlei soorten vogels, reptielen en kleine dieren hier

een thuis. Verder staan auto’s aan de buitenrand geparkeerd, zodat je in de hoven veilig kunt

spelen en je buren kunt ontmoeten. Gezellig even een praatje maken en misschien op zijn tijd een

buurtbarbecue. Samen delen de bewoners hun liefde voor duurzaamheid, natuur en elkaar. Hoe ver dat

reikt? Dat laten we aan de mensen die hier straks

wonen. Jouw ideeën en wensen kun je straks met je buren en wijkgenoten delen.

SKG staat voor Stichting Kennis Gebieds­ ontwikkeling. Elk jaar reikt de stichting een award uit aan de meest duurzame

gebiedsontwikkeling. Wil je meer weten over

de stichting en waarom Proeftuin Erasmusveld heeft gewonnen?

LEES MEER

...naar bewust anders wonen

7

‘ Is vrijheid ervaren voor jou ook zo belangrijk? De Velden gaat je dat gevoel zeker geven door de natuur grenzend aan je tuin, het groene woonhof voor de deur en het vele groen in de wijk.’

8

GEZOND STADS SAMEN

PROEVEN VAN EEN

GEZONDER LEVEN De plek waar Proeftuin Erasmusveld gebouwd

wordt, was voorheen de stadsrand van Den Haag

met volkstuinen. Vanwege de woningbehoefte in de stad, het ontstaan van nieuwe woongebieden zoals

Wateringse Veld en de wens om duurzaam te bouwen is deze locatie door de gemeente aangewezen voor

permanente woningbouw.

Het groene karakter en de ligging van de oude

volkstuinen zijn een inspiratiebron geweest bij het

ontwerp van de wijk. Daarbij is de kans aangegrepen

om de ecologische zone langs het gebied te verbinden met de wijk én omliggende wijken. Zo ontstaat een

plek waar mensen, planten en dieren gezond leven en

gelukkig zijn. Je leeft en laat leven, maar kunt wel op

elkaar terugvallen of samen dingen ondernemen als je er zin in hebt. De autovrije opzet van deelplan De

Velden in hofjesvorm leent zich daar perfect voor.

In Proeftuin Erasmusveld komen woningen

voor iedereen: appartementen,

Gebouw Leyhof met 108 woningen is verkocht en wordt in 2022 opgeleverd. In deelplan De Velden komen in totaal 125 energiezuinige eengezins­ woningen. Om te zorgen dat je in een prettige

omgeving leeft, streven we ernaar iedereen zoveel mogelijk vrij zicht te geven op groen en water.

Zo ervaar je bescherming en privacy, én openheid en gezamenlijkheid.

In gebouw Leyhof is het collectieve dek het sociale

hart. In De Velden zijn het de groene hoven tussen de woningen waar buren elkaar ontmoeten. Daarnaast

zorgen een ecologisch lint, een natuurpromenade en

de groene openbare zones dat je volop van de natuur

kunt genieten. De openbare ruimte is zo ingericht dat deze uitnodigt om te bewegen: je kunt op de fiets naar de supermarkt, vindt bus- en tramhaltes op loop- en fietsafstand en er zijn voldoende buitenspeelplekken en wandel- en hardlooproutes in de omgeving.

stadswoningen en

eengezinswoningen in allerlei soorten

en maten.

9

WIJ ZIJN

PROEFTUINPROOF “ We leven natuurlijk en landschappelijk”

“ W ij zijn anders, vernieuwend!”

“ We dragen bij aan een circulaire stad”

“ W ij wonen gezonder”

“ I n onze buurt vangen we regenwater zelf op” 10

GEZOND STADS SAMEN

“ O nze mobiliteit is duurzaam”

Wij delen!

“ Z o stom toen mijn

moeder zei dat we gingen verhuizen. Ik wilde

helemaal niet weg uit mijn oude buurtje. Maar nu ben ik gewend en speel ik veel buiten. Eigenlijk had ik

de eerste week al nieuwe

“ W e koesteren diversiteit”

vrienden. Weet je wat gaaf is… we verzinnen echt

heel toffe spellen. Laatst

speelden we ‘Freek Vonkje’ in het binnenhof.”

Casper

“ We ontmoeten elkaar in de groene hoven” 11

SEDUMDAKEN LEES MEER

GEZOND WONEN LEES MEER

12

GEZOND STADS SAMEN

ZONNEPANELEN LEES MEER

AUTOLUW LEES MEER

13

14

GEZOND STADS SAMEN

SAMEN AAN DE VOORDEUR

DE NATUUR IN JE ACHTERTUIN I n D e Ve l d e n w o o n j e s t r a k s m i d d e n i n d e n a t u u r. J e z i e t er geen aangeharkte tuinen, maar een natuurlandschap waar bewoners én planten en dieren centraal staan. De essentie van het ontwerp i s ‘ s a m e n a a n d e v o o r d e u r, d e n a t u u r i n d e a c h t e r t u i n ’.

En dan zal je denken: Wat b e t e k e n t d i t d a n?

Iedereen is anders en zelfs per dag kunnen je

behoeften verschillen. De ene keer wil je lekker rustig in je eigen tuin zitten met een boek of

gewoon lekker in stilte voor je uitstaren naar de

mooie natuur. De andere keer heb je behoefte aan

gezelligheid. Dat vinden van twee werelden op een woonlocatie is niet gemakkelijk. Of toch wel?

Beter een goede buur dan een verre vriend

De Velden is zo opgezet dat je het voor het kiezen

hebt. De meeste voordeuren grenzen aan een groen woonhof. Via de privé veranda is er een sfeervolle verbinding gemaakt tussen jouw woning en het

openbare gebied. De woonhofjes worden autoluw,

langzaam verkeer is alleen toegankelijk voor laden en lossen. Uiteraard is er ook een toegang voor nood-

en hulpdiensten en voor technische dienstverleners.

Doordat er bijna geen auto’s in het hof rijden, kunnen kinderen hier superfijn buiten spelen en opgroeien.

Niet alleen zij maken snel nieuwe vrienden, jij hebt ook in no time contact met je buren.

“In De Velden leef je op jezelf, maar niet alleen.

Je valt op elkaar terug als je dat nodig hebt of als iemand anders daar behoefte aan heeft.”

15

WONEN IN DE VELDEN

WONINGAANBOD KLIK HIER

De 125 energiezuinige gezinswoningen van De Velden liggen in een oase van groen dat wordt doorkruist door een p r a c h t i g e n a t u u rpromenade, die aansluit op het Haagse ecologische lint.

De natuurpromenade is voorzien van wadi’s, die

zorgen voor natuurlijke wateropvang. Hier kun je

ook wandelen, fietsen en spelen. Het uitzicht op het groen vanuit je huis, vanaf de veranda en vanuit je achtertuin zorgt voor een gezonde leefomgeving.

De Velden is een stadswijk, ingebed in het groen.

Heel bewust hebben we ervoor gekozen de tuinen niet dieper dan nodig te maken. Dan blijft er meer

ruimte over voor gezamenlijk groen. Je hebt een tuin van zo’n 5 meter diep, maar je buitenruimte voelt

velen malen groter. De Velden is zo ingericht dat je de openbare ruimte samen met je buren gebruikt,

maar dat het ook voelt als je eigen plek. De overgang

16

GEZOND STADS SAMEN

van openbaar naar privé is niet strak gekaderd,

je voordeur vanzelf­s prekend aan een groen hof, bij

je buren ben je deelgenoot van de natuur.

groen en/of aan water.

waardoor het ruimtelijk en prettig voelt. Samen met

alle woningtypen grenst je achtertuin aan openbaar

“ H et openbaar gebied is minder strak aangelegd dan je wellicht gewend bent. Speels, uitdagend en avontuurlijk.”

Duurzaamheid is het uitgangspunt

In De Velden heb je keuze uit een Hofwoning, een

sedum, dat bestendig is tegen de hitte en voor

Laanwoning, een Promenade­w oning of een

Singel- of Hofvijverwoning met vlonderterras

aan het water. Woon jij straks aan een van de vijf

natuurrijke woonhofjes? Bij de Hofwoningen heb je

De Neolife houtcomposiet gevelbekleding is

onderhouds­a rm. Een warmtepomp zorgt voor warmte in huis en zonnepanelen op de daken

leveren stroom. De daken worden bekleed met

buffering zorgt bij neerslag. Uiteraard worden de woningen gasloos en geniet je straks van fijne

vloerverwarming, die ook enkele graden kan koelen.

17

“ DUURZAAM IS VOORAL HEEL GEZOND”

S L A DJ A N A M I J ATO V I C MANAGER DUURZAAMHEID 18

GEZOND STADS SAMEN

Sladjana Mijatovic is Manager Duurzaamheid binnen het Expertteam Duurzaamheid van BPD Gebiedsontwikkeling.

Met plezier legt ze uit hoe samenhangende oplossingen op het gebied van Klimaat & Landschap, Energie, Circulariteit en Mobiliteit Proeftuin Erasmusveld duurzaam maken.

Zo kom je er. Samen!

“Wat op de locatie van Proeftuin Erasmusveld gedaan is, is wel heel bijzonder. Vanuit een

gelijkwaardige samenwerking met de gemeente Den Haag hebben we vanaf het eerste moment

Een verschuiving

betrokken. We vroegen belangstellenden niet alleen

meer mensen zagen ook het nut

toekomstige bewoners bij de ontwikkeling

naar hun woonwensen, maar ook naar manieren

om duurzaamheid te integreren in hun leven. Mooi

om te zien dat er veel wensen zijn ten aanzien van

sociale duurzaamheid. De behoefte gaat veel verder dan de verduurzamingsmaatregelen rondom water, afval en energie. De toekomstige bewoners willen

buren ontmoeten, samen initiatieven oppakken en

spullen delen. De ultieme manier om een duurzame, gezonde leefomgeving te ontwikkelen.

Bewust Anders Wonen!”

Groot compliment

In Proeftuin Erasmusveld is duurzaam gedacht en

ontwikkeld. Van de bouwtechniek tot de inrichting

van de openbare ruimte en de sociale duurzaamheid.

Dat is ook de reden dat we in 2021 een SKG Award voor de duurzaamste gebiedsontwikkeling van

Nederland wonnen. SKG staat voor Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling. “Een mooi compliment.

Maar misschien is het feit dat de gemeente deze

vond plaats en steeds

en de fun van een duurzamer leven.

Inmiddels zijn we weer een stap verder; er is

een kritische blik en behoefte om mee te denken én te mee te doen. Met name jongeren zijn zich meer bewust van hoe ze de aarde in de toekomst willen verduurzamen. En dan is de cirkel rond! We doen met elkaar Bewust Anders.”

Klein gebaar met veel impact

“Ik word heel blij als ik zie dat bewoners op eigen

initiatief hun woonplek verduurzamen. Laatst liep ik door een straat en zag dat bewoners tegels

gewipt hadden om groen toe te voegen. De reden?

Groen oogt gezelliger, samen tuinieren is leuk

en in de zomer blijft het huis koeler. Dat is voor mij een ultiem voorbeeld van waar het begrip

‘duurzaamheid’ voor moet staan. Een middel om de

wereld een beetje fijner, mooier, gezonder en leuker te maken.”

ontwikkeling als unieke leerschool heeft gezien

Kansen blijven zien tot verbetering

en de duurzame oplossingen die zijn bedacht voor

Bijna energie neutraal, dus heel duurzaam. De

wel iets waar we nog trotser op zijn. Het ontwerp

Proeftuin Erasmusveld, worden nu ook toegepast op andere nieuwbouwontwikkelingen.”

Wat kan ik zelf doen om de

energietransitie te versnellen?

De blik die bewoners op duurzaamheid hebben,

is de afgelopen jaren enorm veranderd volgens Sladjana: “Eerst was het vooral een wens vanuit de overheid om te verduurzamen.

“We bouwen volgens de wettelijke BENG-eisen. kansen voor verbetering liggen vooral in het

realiseren van gebieden waar we het met aandacht het landschap ontwikkelen, zodat de biodiversiteit verrijkt wordt en we zelf regenwater opvangen, afvoeren en benutten. Daarbij wil BPD nieuwe,

duurzame woonconcepten bedenken met een sterk sociaal karakter. Proeftuin Erasmusveld is op het

gebied van duurzaamheid een schoolvoorbeeld voor andere gebiedsontwikkelingen.”

19

EEN DUURZAAM HUIS E I N D E L I J K ! M A A R WAT M E R K I K D A A R VA N ?

BENG-EISEN LEES MEER

20

GEZOND STADS SAMEN

Natuurlijk zijn ook de huizen duurzaam, zoals de BENG-eisen verlangen. Jouw privéplek maakt straks deel uit van een gezonde, duurzame leefomgeving.

Alle woningen in De Velden krijgen naast

een warmtepomp en vloerverwarming ook

zonnepanelen. Het sedum op de daken van je huis

en de berging gaan opwarming door de zon tegen en zijn tevens een fijn huis voor insecten. De woningen

zijn vanzelfsprekend gasloos en optimaal geïsoleerd en er wordt een uitgebalanceerd ventilatiesysteem aangebracht. Daardoor is het binnenklimaat heel

comfortabel én gezond. Hier woon je duurzaam op elk mogelijk niveau.

Zo’n bodemwarmtepomp is niet geheel nieuw

meer, maar goede kans dat jij het nog niet kent.

Geen zorgen. Als we je de sleutel van je nieuwe huis hebben gegeven, word je niet aan je lot overgelaten. Bij het nieuwe huis krijg je een

duurzaamheidgebruiksaanwijzing waarin staat hoe

de bodemwarmtepomp en vloerverwarming werken en hoe je deze het beste kunt gebruiken. Zo haal je er qua comfort het maximale uit.

WONINGAANBOD KLIK HIER

21

DEELECONOMIE

VAN MIJ! …OF TOCH NIET? Waarom zou je alles moeten bezitten? Heb jij jezelf deze vraag weleens gesteld.

Je bent niet de enige. We ‘consumeren’ maar met elkaar en ondertussen staan er kasten, bergingen en garages vol met spullen die we maar één keer per jaar gebruiken of waar helemaal niet naar omgekeken wordt.

Zonde toch!

En nu jij

In Proeftuin Erasmusveld kun jij als bewoner de

deeleconomie stimuleren. Gaan we dan een heel

arsenaal aan tuingereedschap beschikbaar stellen?

Om maar een voorbeeld te noemen. Nee! We maken bewust, enthousiasmeren en geven je ruimte.

De uitrol van een deeleconomie laten we aan de

bewoners zelf. Simpelweg omdat zij precies weten waar ze behoefte aan hebben. Er zijn plannen om

naast gebouw Leyhof een buurtkas en buurttuin te

maken, waar bewoners elkaar ontmoeten en samen tuinieren.

Laat je inspireren

Samen met je buren kun je kijken of je een auto of fiets kunt delen, maar ook heel dicht bij huis zijn

er volop mogelijkheden. Een mini(buiten)bieb voor het delen van boeken, een ladder die reikt tot aan

het dak en een goede elektrische heggenschaar of

kruiwagen bijvoorbeeld. Ook (buiten) speelgoed kun je prima uitwisselen. Kinderen hebben steeds iets

nieuws om mee te spelen en het speelgoed groeit mee met de kinderen. Je kunt ook de zorg voor

elkaar delen. Bijvoorbeeld door voor elkaar op te

passen, de kinderen uit school op te halen of door eens een keer boodschappen mee te nemen voor je (oudere) buuf.

22

GEZOND STADS SAMEN

Hoe ziet jouw ideale deelwereld eruit?

Nog gezellig ook

Naast het gegeven dat delen zorgt voor meer ruimte en meer geld, draagt het ook bij aan interactie met de mensen om je heen. Je leert buren kennen en voor je het weet ben je samen aan het klussen,

sporten, koken, spelen of tuinieren. Er is dus volop ruimte voor ontmoeting, wanneer jij dat wilt.

23

“ GROEN VERBINDT”

RENZO VEENSTRA LANDSCHAPSARCHITECT 24

GEZOND STADS SAMEN

Hoe mooi zou het zijn als de vijf woonhoven van De Velden autovrij zouden blijven en daar meer

groene ruimte voor ontmoeting komt? Dat was het

eerste dat landschapsarchitect Renzo Veenstra van

Ook voor dieren

ontwerpteam deelde zijn mening en het parkeren

“Ik had intensief contact

RRog dacht toen hij het ontwikkelgebied zag. Het werd naar de rand van de wijk verhuisd.

Renzo licht enthousiast toe: “Daarmee is De Velden

autoluw. Natuurlijk kun je gewoon met je auto bij je huis komen om zware boodschappen uit te laden,

maar daarna zet je de auto weg op nog geen minuut loopafstand. Het beste van twee werelden! Nu kijk je vanaf je veranda voor je huis uit op groen, zie

je kinderen lekker spelen en zie je buren gezellig

kletsen. En dat is precies wat Proeftuin Erasmusveld zo ‘anders’ maakt.”

“ I n de woonhoven kun je spelen, buren ontmoeten en struinen door het groen. Een sociaal en duurzaam verlengstuk van je eigen huis. En als je even privacy wilt, ga je naar de achtertuin.”

Op natuur-avontuur

“De robuuste groenstructuur rondom de hoven

sluit naadloos aan op de natuurpromenade en het

een nieuw ‘huis’

met de ecoloog over hoe je

het landschappelijke karakter en

de biodiversiteit van deze bijzondere plek

verrijkt. Daar heb je gelaagdheid voor nodig in je

beplanting. Dus laag, hoog en alles daar tussenin.

Daarbij trek je met diversiteit in beplanting,

nieuwe en bestaande dieren aan die hier net als de bewoners een fijn thuis vinden.”

Geen aangeharkt groen, maar echte natuur De bomen, struiken en heesters die in de

groenstructuren terugkomen zijn inheems en

hebben een robuust karakter. Renzo legt uit: “Ze zijn zorgvuldig uitgekozen en worden door ons

aangelegd. Maar daar zie je straks niets van. Als het

groen volwassen is, lijkt het alsof de natuur daar vrij zijn gang heeft kunnen gaan. En het mooie is, daar

kijk je vanuit je stadstuin op uit! Ik zeg heel bewust ‘stadstuin’, want de tuinen van De Velden hebben

dat formaat. Bijzonder genoeg heb je hier wel het gevoel veel meer ‘buiten’ te wonen.”

ecolint. Het ecolint is een groene verbinding tussen

“Je kunt alles bedenken, maar wij proberen

loopt zelfs door tot in recreatiegebied De Uithof.

te bewegen, zowel voor mens als dier!” En met deze

verschillenden wijken in Den Haag Zuid-West en De natuurpromenade is een prachtige 25 meter

brede groenzone met wandelpaden en delen, die soms onder water staan (zogenaamde wadi’s).

Daar vangen we regenwater op en dat voeren we langzaam af. Deze doorgaande groenstructuur is voor bewoners van De Velden een

fantastische plek om te wandelen en op

natuur-avontuur te gaan.”

leefomgevingen te creëren waarin ruimte is om mee mooie woorden sluiten we het gesprek af. Benieuwd wat je zelf kunt doen om een steentje bij te dragen?

We geven op de volgende pagina’s alvast wat tips.

Meer over de visie van Renzo

LEES OOK

25

26

GEZOND STADS SAMEN

ECOLOGISCHE PRIVÉTUIN

DE KRACHT VAN SAMEN ÉN HET KLEINE GEBAAR Je achtertuin grenst straks aan een groenzone

composthoop achter in de tuin. Dat kan, maar hoeft

lijkt het straks of de natuur in alle vrijheid zijn

bloemen die heel aantrekkelijk zijn voor bijen, vlinders

die bewust robuust wordt aangelegd. Daardoor gang heeft kunnen gaan. In het groen komt een

diversiteit aan beplanting, hoog en laag, dicht en

open. Dat maakt dat veel diersoorten hier een fijn

zeker niet. Er zijn genoeg gecultiveerde planten en

en vogels. Het belangrijkste is vooral dat je kiest voor

gevarieerd groen. Als je dat doet, ben je al een heel eind.

thuis vinden. Een grote diversiteit in planten en

Extraatje

leuk om op jouw manier een steentje bij te dragen?

alleen leuk zijn, ze passen ook nog eens heel goed

dieren betekent een rijke biodiversiteit. Vind je het Dan geven we je graag wat tips voor de aanleg van jouw natuurlijke paradijs achter je huis.

We gaan je niet vertellen wat wel en niet mag. Maar

eerlijk is eerlijk, je tuin bestraten is een no-go als je de ecologie en biodiversiteit wilt versterken. Tegels laten

geen water door en worden heel warm als de zon erop

schijnt. Voor niemand goed. Als je een lekker zitplekje in

Daarnaast zijn er nog een aantal extra’s die niet

bij het concept van Proeftuin Erasmusveld. Plaats een regenton en vang water op dat je later weer

gebruikt voor het bewateren van je planten. Denk eens aan een insectenhotel en laat de gevallen

bladeren onder de struiken lekker liggen, dat vinden

egeltjes fantastisch. En met je buren kun je vast ook nog wel wat bedenken.

je tuin wilt, zijn er legio andere mogelijkheden. Wat dacht

Tips voor duurzame trendsetters

rasterwerk, waardoor je prima je tuinmeubels erop kwijt

dat wordt vaak vergeten in de begroting. Zonde. Je

je van grind of split? Je kunt stabiliteit krijgen met een

kunt zonder weg te zakken. Laat stroken aan de zijkant

van je tuin open voor groen. Dat helpt tegen hittestress en bevordert de natuurlijke afvoer van hevige regenval.

Ecologisch verantwoord

Veel mensen denken bij een ecologische tuin aan een

wildgroei van planten, paden van boomschors en een

Een compleet nieuwe tuin aanleggen kost geld. En

huis is toch pas ‘af’ als je tuin er helemaal bij hoort.

Zet wat geld opzij en denk tijdens de bouw alvast na over hoe je je tuin wilt inrichten. Struin Pinterest af

en laat je inspireren. Trends… die zullen er altijd zijn, maar als Proeftuinbewoner ben je al een duurzame trendsetter, dus kies vooral voor wat bij jouw leven past.

27

ZIJ GINGEN JE VOOR

PROEVEN, PIONIEREN EN DAAR WEER VAN LEREN We wilden samen met bewoners de identiteit van het gebied ontdekken en vormgeven. Om lessen te leren die ons zouden helpen bij de verdere ontwikkeling van het gebied kwamen er vijf tiny houses waarin zich in 2017 Proeftuinpioniers vestigden. Ze woonden er twee jaar lang en ‘proefden’ van duurzaam wonen door het leven in eigen gebouwde tiny houses en het verbouwen van eigen g r o e n t e n o p d e s t a d s a k k e r.

Hoe leuk was dat, want hier leerden we met z’n

allen veel van. Bezoekers van het gebied konden proeven aan urban farming en praten met de

tijdelijke bewoners over deze off-grid manier van

wonen, duurzaamheid en de kracht van ruimte en spullen delen.

Via de pioniers kwam de feedback van bezoekers weer bij BPD. De input gebruikten we bij de uitwerking van het Bewust Anders Wonen-

concept en de verdere ontwikkeling van Proeftuin Erasmusveld. Ook gingen we in gesprek met belangstellenden. In co-creatie werden de

onderwerpen Gezond, Stads en Samen in workshops besproken. Collectiviteit en Sociale Duurzaamheid

waren thema’s die de deelnemers belangrijk vonden.

Deze twee thema’s hebben in de definitieve plannen hun plek gevonden.

Wil je meer weten over deze tiny houses?

LEES DIT ARTIKEL Wil je meer weten over deze tiny house bewoners?

LEES DIT ARTIKEL

28

GEZOND STADS SAMEN

Bekijk hier het videoverslag van het energie-event:

Bekijk hier het videoverslag van het afval-event:

29

“ DE KRINGLOOP VAN GEZOND LEVEN BEGINT BIJ DE AARDE” SUZANNE MONNIER, S TA D S B O E R I N Fotograaf: Gijs Versteeg

30

GEZOND STADS SAMEN

Nog voor er ook maar een paal de grond in ging, maakte Suzanne samen met een groep vrijwilligers uit de buurt een stuk van de grond in Proeftuin Erasmusveld op haar manier bouwrijp.

“Het terrein was overwoekerd, maar voor mij was

Suzanne tipt: “Ik zou vooral terug naar de basis

voormalige volkstuinen tegen. Van fruitbomen tot een

grond, wat willen jullie er verbouwen?’ Als mensen

het geweldig. Ik kwam allerlei restanten van de

rabarberplant. Vlak bij de tiny houses verbouwden

we groenten, waardoor er langzaam een stadsakker

ontstond. Verder maakten we twee composttoiletten en via een helofytenfilter zuiverden we water. Het

was zo leuk om belangstellenden rond te leiden en te

laten zien hoe je permacultuur onderdeel van je leven maakt.”

gaan en zo min mogelijk sturen. ‘We hebben dit stuk zich mede-eigenaar voelen, ontstaat vanzelf het

verantwoordelijkheidsgevoel. Eén persoon kan geen

project doen slagen, daar heb je een bevlogen kernteam voor nodig. Het is goed om de opstart door een

professional te laten begeleiden. Voor een stadsakker

kan ik wel 100 tips geven, maar in de basis is het altijd goed om organisch materiaal toe te voegen.”

Wat is permacultuur?

Aarden en ontladen

permacultuur. Een gezonde bodem zorgt voor gezonde

en groenten verbouwen, raakt ze niet uitgepraat. En

Zorgdragen voor alle levensvormen is de ethiek van

voeding en dus een gezond mens, en vervolgens voor gezond afval. Deze gezonde kringloop kun je creëren

aan de hand van 10 ontwerpprincipes. Ze staan op de website van Suzanne.

LEES MEER Loslaten en vooruitkijken

De invulling van de stadsakker was tijdelijk. Toen Suzanne vertrok, heeft ze eerst een nieuw thuis gezocht voor veel vaste planten.

“Dat gaf een goed gevoel en maakte het makkelijk om deze plek weer los te laten. Je gaat je toch hechten.

Maar er staat een mooie nieuwe toekomst te wachten, want straks krijgen de bewoners de kans om in mijn

Als Suzanne eenmaal begint te praten over tuinieren eerlijk gezegd, je krijgt er gelijk zelf zin in.

“Wist je dat er letterlijk iets met je gebeurt als je je

vingers in de aarde steekt? Uit onderzoek blijkt dat de zaligmakende microben in de bodem ervoor zorgen

dat het cytokinegehalte stijgt, wat weer leidt tot de

productie van meer serotonine. Dus handschoenen uit en wroeten maar! Daarnaast is het net als op je blote

voeten rondlopen op een grasveld of zandstrand. Je bent in contact met de aarde en ontlaadt. Tot slot hebben wieden, snoeien en verzorgen een ontspannende

werking doordat je mindful met één taakje bezig bent.

Gedachten laten dwalen, je hoofd leeg maken en

ontladen. En dat allemaal terwijl je ondertussen iets

moois of lekkers aan het creëren bent. Win-win toch!”

voetsporen te treden. Vooropgesteld dat dat zeker

“Als ik hier over drie jaar rondloop, hoop ik te zien

bewoners van De Velden te enthousiasmeren voor

samen iets moois te creëren met de ruimte, die ze

niet hoeft, maar via dit artikel vind ik het wel leuk om tuinieren en het verbouwen van groenten.”

Kansen op gezond leven

Proeftuin biedt volop kansen om gezond samen te

leven in de breedste zin van het woord. De woonhoven

worden samen met de bewoners door het groenbedrijf van de gemeente ingericht. Naast gebouw Leyhof

zijn plannen om een buurtkas en buurttuin te maken.

dat bewoners de handen ineen hebben geslagen om geboden is. Verder hoop ik met liefde verzorgde tuinen te zien en misschien zelfs wel moestuinen aan te treffen. Dat zou mooi zijn!”

Info over de voormalige stadsakker in Proeftuin Erasmusveld

LEES MEER

31

TEST JEZELF

BEN JIJ EEN DUURZAME WOONPIONIER?

ELK PUNT IS 10% DUURZAAMHEID. HEB JE 10 PUNTEN? DAN BEN JE EEN 100% DUURZAME WOONPIONIER!

Ga jij voor duurzame kwaliteit of maakt het jou niet veel uit?

Gebruik jij wel eens een doggybag, of eet je weleens ‘kliekjes’?

0 maakt niet uit

0 nee

1 kwaliteit natuurlijk

1 ja

Maak jij in het dagelijks leven gebruik van biologische en/of Fairtrade producten?

0 nee 1 ja

Afval scheiden of alles bij elkaar?

0 alles bij elkaar 1 afval scheiden

Ben jij bereid meer te betalen voor je eten in een restaurant, cafetaria of snackbar als dit duurzaam geproduceerd is?

0 nee 1 ja

32

GEZOND STADS SAMEN

T E R V E R M A A K É N I N S P I R AT I E Heb je de test gedaan? We zijn benieuwd hoe je

In De Velden is alles gericht op een duurzaam leven.

om nog duurzamer om te gaan met energie, spullen

groene opzet van de wijk. En het leuke is dat je

gescoord hebt. En of de vragen je wellicht inspireren en ruimte. Het kan zijn dat je wel dromen of

ambities hebt om duurzamer te leven, maar dat dit door je woonsituatie lastig is.

Lopen, fietsen of met de auto? (korte afstand) 0 auto 1 lopen 1 fietsen

Zowel bij de bouw van de woningen als de robuuste hierdoor als vanzelf sneller buren ontmoet en meer gaat delen. Win-win!

Kook jij op maat, of gooi je wel eens eten weg?

Bezig met eigen leven of grotere omgeving (denk aan milieu en toekomst)?

0 ik gooi soms eten weg

0 eigen leven

1 ik kook op maat

1 grotere omgeving

Maak jij gebruik van duurzame energie (LED-lampen of spaar­lampen) of ben je duurzaam met waterverbruik?

0 nee 1 ja

Als de houdbaarheidsdatum van een product is verlopen, wat doet je dan?

0 weggooien 1 proeven, kijken, ruiken

33

BUREN ONTMOETEN ELKAAR NU AL

Laurens en Rosan kochten een Tuinwoning in

Gebouw Leyhof, het woongebouw dat nu in aanbouw is met 75 appartementen, 33 stadswoningen én gemeenschappelijke ruimtes. Het is alweer een

tijdje geleden, maar dat maakt het enthousiasme niet minder groot. Integendeel, het stel kan niet

wachten om te verhuizen. Ze kijken vooral uit naar

een groter, nieuw, milieubewust, zuinig en bovenal mooier huis, zonder al te veel onderhoud.

“We hebben ook veel zin om ons nieuwe huis in te richten én zien uit naar de gezelligheid met onze

BEWONERS LAURENS EN ROSAN

buren en hun kinderen, zodat onze zoon straks op het

collectieve dek lekker met nieuwe vriendjes kan spelen.”

Even voorstellen

De eerste contacten met de nieuwe buren zijn al

34

GEZOND STADS SAMEN

Nog duurzamer?

“Er zijn nog geen concrete plannen voor verdere

verduurzaming van Leyhof, maar ik denk dat dat komt omdat het gebouw simpelweg al enorm duurzaam is!

Wat wel een bijkomend voordeel is van contact met

de medebewoners, is dat we zaken zoals stucwerk en vloeren bijvoorbeeld groter kunnen inkopen, en dat is niet alleen leuk en slim, maar ook duurzamer.

Blij verrast

“Toen wij onze stadswoning bijna twee jaar geleden kochten, was er nog niets bekend over De Velden.

Wij hadden geen idee wat er in dit gebied zou

komen. We zijn erg blij dat het zo'n mooie groene

wijk wordt! Ook de andere wijken eromheen, zoals

de buurt met de waterwoningen, vinden wij erg mooi geworden en goed passen binnen het plangebied.

Verder zijn we inmiddels te weten gekomen dat we

allemaal leuke buren krijgen en dat maakt uiteraard ook veel uit voor je woonplezier! Je leeft hier echt samen en daar kies je heel bewust voor.” gelegd. “Wij vonden twee jaar wachten op ons huis

De toekomst

zochten we een manier om in contact te komen. We

stellen zich voor hoe ze in de zomer lekker in het gras aan

én het ontmoeten van bewoners best lang, dus

richtten een Facebookgroep op in de hoop dat onze

buren de pagina zouden vinden. Dat lukte. Via een van de leden kwamen we erachter dat er al een Leyhof

WhatsApp groep was. We sloten ons gelijk aan. In de

app stelde iedereen zich voor en hielden we elkaar op

Rosan en Laurens zijn enthousiast over de toekomst. Ze

de waterkant kunnen zitten in een van de groenzones aan het ecologische lint. Maar ook dat er bomen en planten

komen die beschutting geven op het collectieve dek en de gevel aan de straatzijde vergroenen.

de hoogte van de ontwikkelingen met foto's van de

“En natuurlijk is er een goed gevulde moestuin!”,

in de WhatsApp-groep zaten, spraken we af niet gelijk

gebouw Leyhof ons gelukkig nog steeds het meeste

bouwplaats. Omdat nog lang niet alle medebewoners

allerlei plannen te maken over de gemeenschappelijke ruimtes bijvoorbeeld. Want in ons enthousiasme

kwamen er natuurlijk al meteen allerlei ideeën hoe

we hier straks met alle bewoners gebruik van kunnen maken. Met gezellige of praktische functies die we

thuis niet hebben, maar juist samen kunnen delen.’’

zegt het stel lachend. “Hoewel een woning in

aanspreekt, vinden we De Velden een mooi project en zijn we blij dat er zo'n groene natuurrijke

buurt naast ons komt. We zien dit zeker als het

verlengstuk van onze leefomgeving. Een plek om

lekker te wandelen en waar onze kinderen later ook veilig kunnen spelen!”

35

KENMERKEN

DEELPLAN DE VELDEN

Samen met de gemeente en buren bedenken hoe je het hof in wilt richten

Hofvijverwoningen van 6,90 meter breed met vlonderterras aan het water

Parkeren aan de rand van de wijk op maar 1 minuut loopafstand van je huis

Singel­woningen van 6,00 meter breed met vlonderterras aan het water

36

GEZOND STADS SAMEN

Een achtertuin van circa 5,00 meter diep grenzend aan royaal groengebied

Vijf intieme hofjes waar ruimte is voor ontmoeting

Laanwoningen van 5,10 meter breed

Promenade­woningen van 5,40 en 6,00 meter breed

Luifel/veranda voor het huis, aan een groen hof

In totaal 125 energiezuinige eengezinswoningen

De bodemwarmte­p omp zorgt voor warm water en verwarming

Vloerverwarming en vloerkoeling

Zonnepanelen op de daken en waterbesparende kranen in huis

Sedum op de daken van de woningen en bergingen

Lees meer over de duur­

Hofwoningen van 5,10 en 5,40 en 6,00 meter breed

zaamste wijk van Den Haag!

LEES MEER

Duurzaam, gasloos en energiezuinig gebouwd

37

“ WIJ ONTWERPEN VOOR MENSEN MET DROMEN EN VERLANGENS, BEHOEFTEN EN EISEN’’

MERIJN DE JONG ARCHITECT 38

GEZOND STADS SAMEN

Heren 5 architecten is verantwoordelijk voor het ontwerp van de woningen in De Velden.

Gevoelsmatig een thuiswedstrijd, want de visie

van het bureau op ontwerpen sluit naadloos aan bij het concept van Proeftuin Erasmusveld. Het

resultaat is een ontwerp dat deze buurt mooier,

beter en gezonder maakt. Een fijne leefomgeving waarmee bewoners zich identificeren.

Architect Merijn de Jong vertelt er met plezier over: “Ons doel was om de woningen harmonieus samen te laten gaan met het landschap. Gezinswoningen

die te gast zijn in het groen. Geen verzameling van

woningen, maar een sociale duurzame leefomgeving met woningen die te gast zijn in het landschap.”

Voordeuren aan het hof

“De woningen staan rond vijf intieme, groene

woonhoven. Dat is waar ontmoeting plaatsvindt tussen bewoners of met familie en vrienden die

op bezoek komen. Om deze kwaliteit kracht bij te

zetten, zitten de voordeuren aan de hofjes en zijn er

op allerlei manieren overgangen gemaakt tussen het huis en het hof.”

dan de kozijnen,

waardoor er voldoende licht

de woning in kan komen. Optioneel

kan de luifel worden voorzien van een daklicht of koepel. “

Kiezen voor variatie, kwaliteit en duurzaamheid De architect zorgde voor meer variatie in het

woningaanbod door te ‘spelen’ met verschillende breedtematen. Merijn: “Er ontstaat nog meer

eenheid in verscheidenheid door de gevels op te

splitsen in twee delen. Een deel wordt uitgevoerd in bakstenen die mooi verouderen. Klei is bij de

steenfabriek lokaal volop aanwezig en daarmee is deze steen een duurzame keuze. De ‘top’ van de

woning wordt uitgevoerd in Neolife-gevelbekleding: een biobased natuurzuiver houtcomposiet. We

hebben hiervoor gekozen vanwege de biobased basis en de onderhoudsarme kwaliteit en kleurvastheid.”

Sfeervolle overgang tussen het huis en het hof

“Aan de zijde van het hof heeft de woning een luifel die de overgang markeert van privé naar collectief en openbaar. Hier heb je je eigen plek en zit je in de luwte of uit de zon. Met de luifel worden de

seizoenen verlengd en kun je met je buren terloops contact maken en een wijntje drinken, terwijl

de kinderen veilig buitenspelen. De luifels worden hoger uitgevoerd

Omarmd door levend groen

“De woonkamer grenst aan een privéachtertuin.

Deze is anders en mogelijk kleiner dan in de

meeste woonwijken, maar ook hier kun je je even terugtrekken. De tuinkast bij de achtergevel is

handig voor de tuinspullen. Het royale openbare

groen vormt een landschappelijke buffer tussen je

tuin en de groene omgeving. Aan de zijkant van het

hof zijn de privébergingen, bijvoorbeeld voor je fiets.

De keuken is hofgericht. Als je staat te koken, kijk je er gezellig op uit en houd je ondertussen een oogje in het zeil op de spelende kinderen.”

39

DE NATUURPROMENADE ONTMOETINGSPLEK VOOR DE BUURT

Neolife composiet gevels

Natuurlijke greppels voor hemelwateropvang

Kruidenrijke grasvegetatie

Nestkasten

40

GEZOND STADS SAMEN

Deelauto’s en deelfietsen

VISIE BPD LEES MEER

Sedumdaken

Struiken en hagen als overgang openbaar/prive Ruimte voor ontmoeting

Doorgaande vleermuisroute

Bewegen in de natuur

Diversiteit in boomsoorten

41

Libellen zijn vaak bij water te vinden waar hun larven in leven. Ze zijn een uitstekende indicator voor de kwaliteit van de natuurlijke omgeving!

LEES MEER

42

GEZOND STADS SAMEN

OPENBARE RUIMTE UITGELICHT

ECOLOGISCHE STRUCTUUR WAAR PLANTEN EN DIEREN I N R E L AT I E S TA A N TOT E L K A A R In Den Haag zijn tien ecologische verbindings­

Kies je voor een eengezinswoning in De Velden,

ecologische zones en linten met elkaar en

gezonde omgeving waar ruimte is om te bewegen.

zones. De Haagse groengebieden zijn via deze het buitengebied verbonden. Het groen krijgt

hier(door) de ruimte om zoveel mogelijk natuurlijk te groeien. Via de ecologische verbindingszones

verplaatsen planten en dieren zich gemakkelijk van het ene naar het andere gebied.

De openbare ruimte van De Velden is ontworpen als geheel met de omliggende natuur, waardoor planten en dieren gemakkelijk hun weg naar de

nieuwbouwlocatie vinden. Je ziet hier straks bomen die zorgen voor hoogte, en heesters die bijdragen

aan privacy. Lage heesters bieden dieren leefruimte.

De grondbeplanting zorgt ervoor dat alles er netjes

dan woon je straks in een natuurlandschap, een

Er is een verbinding gemaakt tussen de woningen en de natuur. Alle voorzieningen zijn om de hoek.

Water is tof, nuttig en mooi

Water is leven en is nodig om groenstructuren te

laten groeien. We hebben tegenwoordig te maken

met extreem droge en natte perioden. Via greppels laten we het water naar de grotere watergangen lopen. Door verschillende hoogtes (terpjes) in

het landschap kan het water zich verplaatsen.

Er worden natuurlijke goten, wadi’s en wiggen gecreëerd tussen De Velden.

uitziet en geeft het extra groene gevoel. Er ontstaat

En het toffe is dat dit niet alleen goed is voor de

relatie tot elkaar staan. De gemeente onderhoudt

spelen. Want de hoeveelheid regen bepaalt de staat

een ecologische structuur waar dieren en planten in het openbaar groen en jij mag er, zonder er ook maar iets aan te doen, elke dag van genieten.

natuur, maar ook heel leuk om te zien én om in te van je speelveld. Roets je van de heuvels door de plassen of verstop je je in de droge greppels?

43

44

GEZOND STADS SAMEN

W A T J E V A N D I C H T B I J H A A LT

IS GEZOND EN LEKKER Er zijn plannen om naast gebouw Leyhof een

buurttuin en een buurtkas te maken. Een plek waar je met elkaar als Proeftuinbewoner gezond en

puur eten kunt kweken, oogsten en delen. Zoals

stadsboerin Suzanne vertelt (zie ook pagina 30-31), is dat niet alleen heel lekker en leuk,

maar ook gezond.

Suzanne: “Met een moestuin heb je altijd verse

groenten binnen handbereik. En die zijn ook nog

eens onbespoten. Alleen al het idee dat je een komkommer eet die je van zaadje tot eetbare

groente hebt gekweekt, maakt je al blij. En de smaak is ook nog eens veel voller.

Eten uit eigen moestuin is goedkoper. Ervaren

tuinders beweren zo’n 30% op hun boodschappen te

besparen door zelf te kweken en oogsten. Als je dan samen met buren het tuingereedschap aanschaft

en op social media zaadjes deelt, ben je helemaal spekkoper.

En het leuke is, je leest het vast al tussen de regels door, een moestuin verbindt! Zeker in Proeftuin

Erasmusveld. Want hier kweek je samen, en waarom zou je dan vervolgens ook niet samen koken en

genieten van de oogst. Het is maar een idee. Je kunt de geoogste groenten ook met buren delen. Laat ze proeven en ook de smaak te pakken krijgen.”

45

KENNIS DELEN

WIST JE DAT...

Elektriciteit goedkoper, gas duurder

Wat? 120 liter water per dag?

Ja, echt!

Door het klimaatakkoord dat in 2019 getekend is,

Wist je dat een persoon gemiddeld zo’n 120 liter

met € 100 per huishouden. Na deze eenmalige

dit verminderen. Tijdens een douchebeurt verbruik

is er veel veranderd. In 2020 daalde de energieprijs daling is de prijs van gas flink gestegen. Het doel: mensen van het gas af krijgen. De belasting op

elektriciteit wordt verlaagd. Dit moet ons stimuleren om over te stappen op een warmtepomp of andere

duurzame, energiebesparende middelen. Zo kunnen we bijdragen aan een beter milieu en helpen

klimaatverandering tegen te gaan. Goed nieuws!

Proeftuin Erasmusveld is gasloos. Alle woningen worden via bodemwarmtepompen voorzien van warm water en (vloer)verwarming.

46

GEZOND STADS SAMEN

water per dag verbruikt? Veel, hè! Gelukkig kun je je ongeveer 8 liter drinkwater per minuut. Dat is ruim 2.200 liter per jaar! Een waterbesparende

douchekop scheelt 8.500 liter per jaar. In De Velden

worden waterbesparende kranen toegepast! Andere manieren om water te besparen zijn een regenton

in de tuin, een spoelonderbreker op het toilet en de

kraan dichtdraaien tijdens het tandenpoetsen. Als je

twee minuten je tanden poetst, spoel je al snel meer dan 4 liter water weg!

34 kilo eten. Help!

In Nederland gooien we gemiddeld 34 kilo eten per persoon per jaar weg. Daarnaast gieten we

ook nog eens 45 liter drinken door de gootsteen.

Te veel gekookt? Vries het in of bewaar het in

vershouddoosjes voor de lunch van de volgende dag.

En koop wat meer op maat in. En als iets over de

datum is, is het dan ook echt niet meer goed? Deel

wat je overhebt met je buren! Dan verspil je minder én maak je mensen blij. Win-win.

Auto’s staan maar stil Wist je dat een auto 95% van de tijd stilstaat?

Dat heeft Milieudefensie eens onderzocht.

Best een schokkend getal als je bedenkt hoe

erg het straatbeeld wordt bepaald door ‘blik’.

Gelukkig staan de auto’s in deelplan De Velden aan de buiten­r and. Als nieuwe bewoner kun je er over nadenken hoe

je in de toekomst terug kunt naar één

auto per huishouden. Of dat je met de

buren afspreekt om samen een auto te delen.

47

48

GEZOND STADS SAMEN

Denkend aan Holland zie ik duurzame wijken klaar voor de toekomst als bloemen ontstaan Huizen voorzien van bloemen en planten natuurlijke dingen in groen opgegaan Mensen die delen mensen die zorgen kinderen die spelen en buiten opengaan De proeftuin bewonen een nieuw avontuur de aarde belonen de toekomst aangaan

Geschreven door Jan Paul Lagendijk van CROB.nl

Geïnspireerd op het gedicht Herinnering aan Holland van de dichter Hendrik Marsman

49

Het maken van duurzame, gezonde leefomgevingen staat bij ons voorop!

BPD realiseert al 75 jaar gebieden waar mensen gezond en prettig kunnen wonen en leven. Altijd met aandacht voor duurzaamheid.

Een duurzame woonomgeving draagt immers bij aan een gezonde leefstijl. Ook voor toekomstige generaties willen we dat mogelijk maken. In al onze gebiedsontwikkelingen bieden we daarom samenhangende oplossingen op het gebied van Klimaat &

Landschap, Energie, Circulariteit en Mobiliteit. Om te laten zien

hoe gebiedsontwikkeling een grote bijdrage kan leveren aan het

versnellen van de transitie (Nederland heeft besloten tot 95% minder CO2-uitstoot in 2050) naar een duurzame samenleving

heeft BPD een visie op duurzaamheid. Vanuit deze visie en ambitie is ook Proeftuin Erasmusveld bedacht.

BEWUSTANDERSWONEN.NL Dit e-magazine is ter inspiratie. Aan de beelden en teksten kunnen geen rechten worden ontleend.