Net als de mens bouwen dieren nesten om verschillende redenen, die allemaal verband houden met hun overleving en voortplanting, redenen zoals:
1. Bescherming tegen Roofdieren
Een nest biedt beschutting tegen roofdieren. Door nesten goed te verbergen of in moeilijk bereikbare locaties te bouwen (zoals hoog in bomen of diep onder de grond), verkleinen dieren de kans dat hun eieren of jongen worden ontdekt en opgegeten.
Nesten die goed gecamoufleerd zijn of locaties zoals tunnels hebben, verminderen de zichtbaarheid en bieden een veilige plek voor nakomelingen.
2. Veilige Plaats voor Voortplanting en Opvoeding
Nesten zijn meestal de belangrijkste plek waar dieren hun eieren leggen en hun jongen grootbrengen. Ze bieden een beschermde omgeving waarin de jongen kunnen opgroeien zonder directe blootstelling aan gevaar.
In het nest kunnen ouders hun jongen veilig voeden, verwarmen, en beschermen tot ze oud genoeg zijn om zelf te overleven.
3. Bescherming tegen Weerselementen
Nesten beschermen tegen regen, wind, extreme temperaturen, en andere weersinvloeden. Veel nesten zijn zo ontworpen dat ze isoleren tegen koude en warmte. Bijvoorbeeld, vogels gebruiken veren en zachte materialen om de nestholte warm te houden.
Ondergrondse nesten helpen ook om een stabiele temperatuur en luchtvochtigheid te behouden, wat essentieel is voor de ontwikkeling van eieren en jonge dieren.
4. Opslag van Voedsel
Sommige dieren bouwen nesten om voedsel op te slaan. Dit komt veel voor bij knaagdieren, zoals eekhoorns en hamsters, die voorraden in hun nest bewaren om te overleven tijdens voedselarme periodes. De opslagruimte helpt hen ook om zich voor te bereiden op wintermaanden of periodes waarin ze hun nest niet kunnen verlaten.
5. Partner Aantrekken en Voortplanting
Voor sommige diersoorten speelt het nest een rol in de voortplantingsrituelen. Een goed gebouwd nest kan indruk maken op een potentiële partner. Bij vogels, zoals wevervogels, wordt het bouwvermogen zelfs beoordeeld door het vrouwtje als onderdeel van de partnerkeuze. Het bouwen van een stevig, mooi nest toont aan dat het mannetje gezond en capabel is, wat aantrekkelijk is voor het vrouwtje in het kader van genetische kwaliteit.
6. Territorium en Sociale Structuur
Kolonievormende dieren zoals bijen, termieten, en mieren bouwen nesten om hun sociale structuren te huisvesten. Deze nesten zijn vaak complex, met ruimtes voor specifieke taken, zoals voedselopslag, broedkamers, en “verdedigingsposten.”
Nesten helpen ook bij het organiseren van het territorium en het verdelen van taken binnen de kolonie, wat zorgt voor een gestructureerde samenleving die het overleven van de groep bevordert.
Kortom, nestbouw is een overlevingsstrategie die helpt om dieren en hun nakomelingen te beschermen en hun kansen op succes en voortplanting te vergroten. Elk nest weerspiegelt de specifieke aanpassingen en slimme strategieën die het dier gebruikt om in zijn eigen leefomgeving te gedijen.
DIEREN EN ORGANISMEN GEBRUIKEN VERSCHILLENDE TECHNIEKEN OM NESTEN TE BOUWEN, AANGEPAST AAN HUN LEEFOMGEVING EN LEVENSSTIJL. HIER ZIJN ENKELE BELANGRIJKE NESTBOUWTECHNIEKEN DIE VOORKOMEN IN DE NATUUR:
1. Graven en Tunnelbouwen
Dieren: Zoogdieren zoals konijnen, dassen, en vossen graven holen en tunnels onder de grond als nesten.
Vogels: Sommige vogels, zoals oeverzwaluwen, graven gaten in rivieroevers of zandige hellingen voor hun nest.
Insecten: Mieren, termieten, en sommige bijensoorten graven uitgebreide tunnelsystemen voor hun koloniën.
2. Boomnesten en Takkenconstructies
Vogels: Veel vogels, zoals adelaars, raven, en eksters, bouwen nesten van takken in bomen. Ze gebruiken vaak gras, bladeren en mos om het nest zacht te maken.
Primaten: Chimpansees en gorilla’s bouwen nesten van bladeren en takken hoog in bomen waar ze de nacht doorbrengen.
Eekhoorns: Eekhoorns bouwen vaak nesten in bomen, gemaakt van bladeren en takken, die ze “dreys” noemen.
3. Modder en Klei Nesten
Vogels: Zwaluwen en ijsvogels gebruiken modder en klei om nesten op muren, kliffen, of onder bruggen te bouwen. Insecten: Wespen en modderbijen gebruiken modder om kleine nestcellen te bouwen, waarin ze hun eieren leggen.
4. Vlechten en Vlechtwerk
Wevervogels: Deze vogels weven complexe nesten van gras en bladeren. Sommige nesten hebben meerdere ingangen en zijn zeer stevig.
Bijensoorten en Wespen: Ze maken nesten van papierachtige materialen door houtvezels met speeksel te mengen.
Spinachtigen: Sommige spinnen weven nesten van zijde om eieren te beschermen.
5. Nesten op het water
Bevers: Ze bouwen dammen van hout en modder om vijvers te creëren waarin ze hun nesten, genaamd ‘burchten’, plaatsen. Rietvogels: Sommige watervogels bouwen nesten van riet of gras aan de randen van meren of moerassen.
6. Lucht- en Hangnesten
Oropendola’s: Deze vogels bouwen hangende nesten in hoge bomen om hun jongen te beschermen tegen roofdieren. Wevers en andere zangvogels: Bouwen vaak nesten die vrij hangen of stevig zijn vastgemaakt aan twijgen.
7. Grotten en Rotsnesten
Zeearenden en Haviken: Gebruiken kliffen en rotsen als nestlocaties, omdat dit beschermt tegen veel roofdieren. Pinguïns en Puffins: Broeden in rotsspleten of holtes om te beschermen tegen het harde klimaat.
8. Koralen en andere zeenesten
Koraalpoliepen: Bouwen riffen die functioneren als beschutting voor veel mariene organismen.
Vissen: De kleine kogelvis maakt ingewikkelde geometrische patronen in het zand om indruk te maken op een partner en zo zijn nakomelingen te beschermen.
9. Chemische Afweer en Schimmelnesten
Termieten: Bouwen nesten die vaak schimmel bevatten als voedselbron en maken gebruik van feromonen voor communicatie.
Sommige mieren: Gebruiken plantenextracten of hars om nesten te desinfecteren en tegen schimmels te beschermen.
Inhoud
Vogels 06
De Ovenvogel 08-09
Wevers en Verwanten 10-11
De Grijze Prieelvogel 12-13
De Bruine Tuiniervogel 14-15
De Kleine Karekiet 16-17
De Buidelmees 18-19
De Neushoornvogel 20-21
De Grote Bonte Specht 22-23
De Boerenzwaluw 24-25
De Snijdervogel 26-27
Insecten 28
De Kathedraaltermiet 30-31
De Europese Hoornaar 36-37
De Zwermwesp 38-39
De Pottenbakkerswesp 40-41
De Valdeurspin 42-43
De Wockia Mot 44-45
Kokerjuffers (larven) 46-47
Zakjesdragers 48-49
Landdieren 50
De (Dwerg-) Oogstmuis 52-53
De Europese bever 54-55
De Bosmarmot 56-57
De Zwarte Beer 58-59
Het Konijn 60-61
De Das 62-63
De Rode Eekhoorn 64-65
Onderwaterleven 66
Zeepokken 68-69
De gewone mossel 70-71
De Australische Trompet 72-73
De Doopvontschelp 74-75
Zeeanemonen 76-77
De Octopus 78-79
Menselijk 80
Vogels
Vogels
De Ovenvogel
De ovenvogel (Seiurus aurocapilla) is een zangvogel uit de familie Amerikaanse zangers (Parulidae). De vogel broedt in Noord-Amerika en overwintert in Middenen Zuid-Amerika en is een dwaalgast in West-Europa.
De ovenvogel, behorend tot de familie Furnariidae, staat bekend om zijn unieke en complexe nestbouwgedrag. Deze vogels creëren niet zomaar een nest, maar vervaardigen ware bouwwerken die in vorm en functie vergelijkbaar zijn met kleine ovens. Dit nestbouwgedrag is een fascinerend voorbeeld van evolutionaire aanpassingen en heeft een cruciale rol in het voortbestaan van de soort.
De constructie van het nest begint met een zorgvuldige selectie van bouwmaterialen. De ovenvogel verzamelt klei, modder, halmen, gras, takjes en koemest. Deze worden vervolgens met precisie gemengd en gevormd tot een structuur die zowel stevig als isolerend is. De keuze voor deze materialen is niet toevallig; klei en modder bieden bijvoorbeeld bescherming tegen de elementen, terwijl gras en veren voor een zachte binnenbekleding zorgen.
De vorm van het nest varieert per soort, maar over het algemeen wordt een bolvormige of platte schijf als basis genomen. Vervolgens worden de wanden opgebouwd, waarbij de vogel laagje voor laagje de materialen aan elkaar hecht. Het resultaat is een nest met een kleine opening aan de zijkant, die dient als ingang.
Materiaal : Klei, halmen en koemest Vorm : Bol-/ schelpvormig
Formaat : 15-40 cm
Wevers en Verwanten
Wevers (Ploceidae) zijn een familie van vogels uit de orde van de zangvogels (Passeriformes) komen oorspronkelijk uit Afrika, maar zijn tegenwoordig over de hele wereld te vinden
Wevervogels staan bekend om hun indrukwekkende nestbouwtechnieken, die hen in staat stellen complexe, hangende structuren te maken. Deze vogels zijn van nature bekwame bouwers en ontwikkelen unieke nesten die hen beschermen tegen roofdieren en weersomstandigheden. Het bouwen van een nest door een wevervogel is een proces dat begint met het verzamelen van lange grassprieten of andere flexibele plantaardige materialen, die door het mannetje met zijn snavel zorgvuldig in elkaar worden geweven. Deze techniek verschilt tussen soorten, waarbij sommige wevers hun nesten met precisie knopen, terwijl anderen de stengels losjes vlechten om een koepelvormige structuur te creëren.
Het bouwen van een nest dient niet alleen als een manier om een veilige omgeving te creëren, maar heeft ook een sociale en seksuele functie. Voor veel soorten fungeert het nest als een belangrijk signaal voor potentiële partners. De vaardigheid en nauwkeurigheid waarmee een mannetje het nest bouwt, weerspiegelen zijn fysieke gezondheid en genetische kwaliteit. Dit betekent dat vrouwtjes doorgaans de voorkeur geven aan mannetjes die in staat zijn de meest complexe of robuuste nesten te bouwen. Na het voltooien van het nest voert het mannetje vaak een baltsdans uit in de nabijheid ervan om zijn werk te tonen en zo het vrouwtje aan te trekken.
In termen van locatie kiezen wevers vaak plaatsen die relatief hoog en moeilijk toegankelijk zijn, zoals aan het einde van dunne takken of boven water, wat helpt om roofdieren op afstand te houden. Het nest hangt meestal naar beneden, wat een extra beschermende barrière vormt tegen mogelijke bedreigingen. Het weefproces zelf is een combinatie van aangeboren gedrag en leerervaring; jonge mannetjes leren de techniek door observatie en experimentatie, waardoor elk nest uniek wordt.
Wevers bouwen vaker in koloniën waardoor nesten samen een groot geheel vormen.
Materiaal : Gras & Twijgen
Vorm : Druppelvormig met tunnel aan de onderzijde
Formaat : 10-25 cm (individueel)
De Grijze Prieelvogel
Hij komt voor in het noordelijk deel van Australië in de deelstaten West-Australië, Queensland en het Noordelijk Territorium. Het is een vogel van droge Eucalyptusbossen, gebieden met struikgewas (scrubland) en aangeplant bos langs waterlopen.
Het bouwmeestergedrag van de grijze prieelvogel (Chlamydera nuchalis)
De grijze prieelvogel is vooral bekend om zijn opmerkelijke baltsgedrag, waarbij het mannetje een intrigerend prieel bouwt om vrouwtjes aan te trekken. Dit prieel is echter geen nest waar de eieren worden gelegd, maar een soort podium waar het mannetje zijn verleidingskunsten tentoon stelt.
Het prieel is een uniek bouwwerk, specifiek ontworpen om de aandacht van vrouwtjes te trekken. Het mannetje kiest zorgvuldig een locatie voor zijn prieel, vaak een beschutte plek in de ondergroei. Het prieel zelf is een open tunneltje, gebouwd van takjes en twijgjes. De binnenkant wordt vaak versierd met kleurrijke voorwerpen zoals bloemen, bessen, stenen en zelfs menselijke artefacten zoals stukjes glas of plastic.
De functie van het prieel is tweeledig:
Visuele aantrekkingskracht: De kleurrijke versiering van het prieel dient om vrouwtjes aan te trekken. De mannetjes met de meest indrukwekkende prielen hebben doorgaans het meeste succes bij het vinden van een partner.
Baltsarena: Het prieel fungeert als een podium waar het mannetje zijn baltsvertoningen tentoon kan spreiden. Deze vertoningen bestaan vaak uit complexe bewegingen en geluiden, bedoeld om het vrouwtje te imponeren. Evolutie van het prieelbouwgedrag
Materiaal : Takjes en twijgjes
Vorm : Tunnel/ gang vormig
Formaat : 20-50 cm
De Bruine Tuiniervogel
De bruine tuiniervogel (Amblyopie inornata) is een zangvogel uit de familie Ptilonorhynchidae (prieelvogels). Deze soort is endemisch in noordwestelijk NieuwGuinea.
De bruine tuiniervogel is vooral bekend om zijn opmerkelijke nestbouwgedrag. In tegenstelling tot veel andere vogelsoorten, bouwt het mannetje niet alleen een nest, maar creëert hij ook een uitgebreide omgeving eromheen. Dit nest en de bijbehorende versieringen dienen als een soort tentoonstelling om vrouwtjes aan te trekken. Het mannetje verzamelt een grote verscheidenheid aan kleurrijke objecten zoals bessen, bloemen, kevers en zelfs kleine stukjes plastic. Deze objecten worden zorgvuldig gerangschikt rondom het nest, vaak op basis van kleur of vorm. Het resultaat is een soort levende kunstgalerie die de aandacht van vrouwtjes moet trekken.
Het materiaal dat de onopvallende prieelvogel gebruikt, varieert van natuurlijke elementen zoals takjes, mos, bladeren en boomschors tot kleurrijke objecten zoals bessen, bloemen en zelfs menselijke voorwerpen wanneer deze beschikbaar zijn. De keuze van materialen weerspiegelt niet alleen de beschikbare middelen in de omgeving, maar ook de voorkeuren van het mannetje.
Het prieel van de onopvallende prieelvogel heeft een karakteristieke architectuur en is meestal tentvormig. De vogel bouwt het prieel door zorgvuldig takjes te rangschikken in een verticale structuur, vaak met een ingang aan de voorkant waar hij decoraties plaatst. Deze tentachtige structuur is niet alleen esthetisch maar biedt ook enige beschutting tegen regen. Het mannetje begint met een basis van stokken en bouwt daar vervolgens een dichte structuur op door takjes en bladeren nauwkeurig te plaatsen. Het prieel wordt herhaaldelijk aangepast en versterkt, omdat het mogelijk meerdere weken of zelfs maanden in gebruik is voor de baltsperiode.
Mannetje
Vrouwtje
Vorm :Tent-vormig
Formaat : 50-100 cm H, 60-90 Ø
Materiaal : Takjes, mos, bladeren en boomschors tot kleurrijke objecten
De Kleine Karekiet
(Acrocephalus scirpaceus) is een zangvogel uit de familie Acrocephalidae. Is een lange-afstandstrekker die overwintert ten zuiden van de Sahara, tot in Zambia, West-Europese populaties in West-Afrika. Een enkeling steekt niet de Sahara over en blijft in Zuid-Frankrijk, het Iberisch Schiereiland, en van Marokko tot het Arabisch schiereiland.
De kleine karekiet staat bekend om zijn gespecialiseerde nestbouw in rietvelden en moerasachtige omgevingen. Deze kleine, insectenetende vogel is wijdverbreid in Europa, WestAzië en Noord-Afrika, en komt vaak voor in natte habitats zoals moerassen, rivieren en oevers.
De keuze van locatie is essentieel, omdat het nest wordt bevestigd aan meerdere rietstengels die in het water staan of aan de rand van waterzones. Dit maakt het nest minder toegankelijk voor veel landroofdieren. Door het nest iets boven het waterniveau te bouwen, bereikt de vogel een evenwicht tussen bescherming en stabiliteit. De nabijheid van het water biedt toegang tot een rijke bron van insecten voor het voeren van de jongen. Het dichte rietveld helpt daarnaast bij het camoufleren van het nest.
De kleine karekiet verzamelt plantaardige materialen voor de constructie van zijn nest zoals gras, bladeren, en fijne, draadachtige vezels van riet of andere waterplanten. De vogel gebruikt vaak spinrag om materialen stevig te binden, wat niet alleen de structuur versterkt, maar ook flexibiliteit geeft om mee te bewegen met de wind of waterstroming. Verder kunnen wortels van rietplanten worden gebruikt als basisstructuur, terwijl zachtere materialen zoals pluimen en veertjes de binnenkant van het nest bekleden.
De bouw van het nest is een proces dat enkele dagen in beslag kan nemen. Hij maakt eerst een platform door verschillende rietstengels bij elkaar te binden met gras en andere vezelachtige materialen, zodat een stevige basis ontstaat. Dit platform is essentieel, omdat het nest op deze manier stabiel blijft hangen tussen de rietstengels. Vervolgens bouwt hij op het platform een diepe komvormige structuur door laagjes van gras, bladeren en fijne wortels te weven. Deze structuur is redelijk compact en stevig, en de kleine karekiet gebruikt spinrag als extra bindmiddel om de wanden van het nest samen te houden. Het uiteindelijke nest is zo’n 8-12 centimeter diep en 6-8 centimeter breed.
Materiaal : Gras, blad, riet en spinrag
Vorm : Komvormig
Formaat : 6-12 cm
De Buidelmees
De buidelmees (Remiz pendulinus) is een zangvogel. En komt voor in Eurazië en Afrika en Noord-Amerika. Het geslacht Remiz is bijna uitsluitend Palearctisch en strekt zich discontinu uit van Portugal en de punt van Noord-Marokko tot aan Siberië en Japan.
De buidelmees staat bekend om zijn complexe en kunstig gebouwde nesten, waaraan de vogel zijn naar te danken heeft. Dit nestbouwgedrag is een van de meest kenmerkende eigenschappen van de soort en heeft de aandacht getrokken van onderzoekers vanwege de unieke constructie en de evolutionaire voordelen die het biedt.
De buidelmees kiest zorgvuldig de locatie voor zijn nest, doorgaans aan het uiteinde van een dunne tak die over water of dicht bij de waterkant hangt. Door het nest op deze plek te bouwen, maakt de buidelmees het minder toegankelijk voor predatoren zoals slangen, katten en roofvogels.
De buidelmees verzamelt bij voorkeur zachte, vezelrijke materialen zoals wilgenpluis, berkenschors, spinrag en wol van dieren voor zijn nest. Wilgenpluis is bijzonder belangrijk omdat het fijn en zacht is, wat ideaal is voor het creëren van een geïsoleerde nestwand. Het spinrag fungeert als een natuurlijk bindmiddel en wordt gebruikt om de structuur steviger te maken, terwijl de flexibiliteit behouden blijft. Daarnaast worden soms ook fijn gras en andere plantaardige vezels gebruikt.
Het bouwen van het nest kan dagen tot zelfs weken duren. Het nest begint met een basisframe van vezels en spinrag, waarmee de buidelmees een omhulsel creëert dat gaandeweg wordt uitgebreid. Het nest heeft een zeer kenmerkende vorm, vaak beschreven als een buidel of zak met een smalle opening aan de bovenkant. Het mannetje begint meestal met de bouw en werkt zich vanuit de basis omhoog, waarbij hij lagen van zacht materiaal toevoegt om een dikke wand te creëren.
Wat het nest van de buidelmees bijzonder maakt, is de aanwezigheid van een valse ingang. Deze ingang, vaak aan de voorkant van het nest, fungeert als afleiding voor mogelijke predatoren. De werkelijke ingang bevindt zich verborgen aan de zijkant of bovenkant van het nest en kan tijdens de incubatieperiode verder worden afgedekt door het vrouwtje voor extra veiligheid. De binnenkant van het nest wordt bekleed met nog fijnere materialen om een warme en zachte broedplaats te creëren.
: 10-15 cm h, 7-10 Ø
Materiaal : Wilgenpluis, berkenschors, spinrag en wol
Vorm : Buidelvormig
Formaat
De Neushoornvogel
De gewone neushoornvogel (Buceros rhinoceros) is een vogel uit de familie van de neushoornvogels. De vogel komt (of kwam) voor in Zuid-Thailand, de rest van het Schiereiland Malakka, Oost-Maleisië (Sarawak en Sabah), Brunei en Indonesië (Kalimantan, Sumatra en Java).
De neushoornvogel (familie Bucerotidae) bouwt geen traditioneel nest, maar maakt gebruik van een unieke en complexe neststrategie. Deze grote, tropische vogel komt voor in Afrika en Azië, waar hij nestelt in holtes van hoge bomen. De neushoornvogel zoekt een geschikte boomholte uit die voldoende ruimte biedt voor de eieren en jongen. Nadat de holte is geselecteerd, begint het vrouwtje met een opmerkelijke voorbereiding: ze sluit de ingang van de holte bijna volledig af, waarbij alleen een smalle spleet open blijft.
Deze afsluiting gebeurt met een mengsel van modder, voedselresten, uitwerpselen en soms speeksel, waarmee het vrouwtje een stevige barrière bouwt. Het mannetje helpt vaak door materiaal aan te leveren. De smalle spleet laat lucht binnen en biedt net genoeg ruimte voor het mannetje om voedsel door te geven aan het vrouwtje en de jongen. Tijdens de nestperiode blijft het vrouwtje veilig opgesloten in de holte, waar ze de eieren legt en de jongen grootbrengt zonder externe bedreigingen van predatoren.
Deze neststrategie biedt belangrijke voordelen. Door de ingang af te sluiten, wordt het nest vrijwel ontoegankelijk voor roofdieren, wat de overlevingskansen van de jongen vergroot. De smalle toevoerspleet minimaliseert verder het risico van aanvallen. Wanneer de jongen groot genoeg zijn om uit het nest te komen, breekt het vrouwtje de barrière open, waarna zij en de jongen naar buiten kunnen. Soms wordt de ingang daarna opnieuw afgesloten, zodat de jongen tijdelijk veilig blijven terwijl ze hun vliegvaardigheden ontwikkelen. Deze bijzondere nestgewoonte van de neushoornvogel toont een sterke aanpassing aan de bedreigingen van hun natuurlijke omgeving.
Materiaal : Bomen, modder, speeksel
Vorm : Holte
Formaat : 20-60 cm
De Grote Bonte Specht
De grote bonte specht (Dendrocopos major) is een vogel uit de familie van de spechten (Picidae). Het is een talrijke en wijdverbreide standvogel in een groot deel van het Palearctisch gebied.
De grote bonte specht (Dendrocopos major) bouwt zijn nest door een holte te hakken in de stam of een dikke tak van een boom. Deze specht, wijdverspreid in Europa en Azië, verkiest vaak loofbomen zoals eiken en beuken, maar kan ook nestelen in naaldbomen. De keuze van de boom hangt af van de hardheid van het hout; spechten geven de voorkeur aan zacht of enigszins verrot hout, wat het hakken vergemakkelijkt.
Het mannetje begint meestal met het uithakken van de nestholte, waarbij het vrouwtje soms helpt. Het hakken kan meerdere dagen duren, afhankelijk van de houtsoort en de diepte van de holte. De specht maakt met zijn sterke snavel een ronde ingang, die doorgaans 5 tot 6 centimeter breed is. Vanuit deze opening wordt de holte cilindrisch en dieper, tot een diepte van ongeveer 25 tot 40 centimeter. De bodem van de holte is vaak iets breder, zodat de specht en de eieren voldoende ruimte hebben.
Binnenin de holte bevinden zich geen extra nestmaterialen; de grote bonte specht laat de houtspaanders op de bodem liggen, wat een natuurlijke bekleding vormt. Deze eenvoudige neststructuur biedt bescherming tegen weersomstandigheden en roofdieren, en de diepe holte helpt om eieren en jongen warm te houden. Het nest biedt ook akoestische voordelen, omdat de holte geluiden van buitenaf dempt en de jongen minder opvallen voor predatoren.
Nadat de jongen uitvliegen, verlaat de specht het nest en keert meestal niet terug. Deze verlaten holtes worden vaak gebruikt door andere vogelsoorten en kleine zoogdieren, waardoor de grote bonte specht indirect bijdraagt aan de nestmogelijkheden van andere bosbewoners.
Materiaal : Bomen
Vorm : Holte, cilindervormig
Formaat : 25-40 cm
De Boerenzwaluw
De boerenzwaluw (Hirundo rustica) is een vogel die tot de familie van de zwaluwen (Hirundinidae) behoort. Het is de meest wijdverspreide soort van deze familie; het verspreidingsgebied beslaat vrijwel de hele wereld
De boerenzwaluwbouwt zijn nest op beschutte plekken, vaak in menselijke bouwwerken zoals schuren, stallen, en onder bruggen. Dit nestgedrag, samen met hun sierlijke vlucht en insectenrijke dieet, maakt boerenzwaluwen tot geliefde bewoners van landelijke gebieden.
Het bouwen van het nest begint met het verzamelen van modder, dat de zwaluw vindt langs oevers, modderige plassen of natte grond. De modder wordt met de snavel verzameld en vermengd met speeksel, wat de kleefkracht verhoogt. Stukje bij beetje worden deze modderklompjes meegenomen en aan de nestplek geplakt. De boerenzwaluw bouwt het nest meestal in de vorm van een halve kom, stevig tegen een verticale wand of onder een horizontale steun. Het nest wordt opgebouwd uit meerdere lagen modder, wat het een stabiele en robuuste structuur geeft die goed bestand is tegen de elementen. is meestal vrij compact en meet ongeveer 8 tot 10 centimeter in diameter en 5 tot 7 centimeter in hoogte. Het nest heeft de vorm van een halve kom die strak tegen een verticale wand wordt gebouwd
Om het nest zachter te maken voor de eieren en later voor de jongen, bekleedt de zwaluw het interieur met zachte materialen zoals gras, veren en haar. Dit geeft het nest niet alleen een comfortabele binnenkant maar biedt ook isolatie tegen temperatuurschommelingen.
Boerenzwaluwen zijn koloniebroeders en bouwen vaak meerdere nesten dicht bij elkaar, wat hun sociale karakter benadrukt. Hun nestplaatsen in menselijke bouwwerken beschermen de nesten tegen regen en wind, en bieden ook enige bescherming tegen predatoren. Na het broedseizoen keert de boerenzwaluw vaak terug naar dezelfde nestplaats, waarbij oude nesten soms worden gerepareerd en opnieuw gebruikt. Dit nestgedrag illustreert hoe boerenzwaluwen zich hebben aangepast aan de nabijheid van mensen en hun gebouwen, wat hun voortplantingssucces bevordert in agrarische omgevingen.
Materiaal : Modder & speeksel
Vorm : Half komvormig
Formaat : 5-10 cm
De Snijdervogel
Snijdervogels zijn vogels uit het geslacht Orthotomus en de familie Cisticolidae. Snijdervogels zijn kleine, veelal felgekleurde zangvogels. Ze leven in de tropische delen van de Oude Wereld en dan voornamelijk in Azië.
De snijdersvogel of bladsnijdervogel (Orthotomus sutorius), ook wel de tailorbird genoemd, staat bekend om zijn unieke nestbouwtechniek waarbij hij bladeren gebruikt als bouwmateriaal. Deze kleine zangvogel, die voorkomt in Zuid- en Zuidoost-Azië, bouwt zijn nest door bladeren aan elkaar te ‘naaien’ met behulp van plantaardige vezels of spinrag. Dit nestgedrag is zeer bijzonder en toont de opmerkelijke aanpassingen en creativiteit van deze soort.
De bouw begint wanneer de snijdersvogel een groot, gezond blad uitkiest of meerdere kleinere bladeren naast elkaar plaatst. Met zijn scherpe snavel prikt de vogel kleine gaatjes langs de randen van het blad, zonder het blad zelf te beschadigen. Vervolgens trekt hij fijne vezels door de gaatjes, alsof hij de bladranden aan elkaar “naait,” wat een buidelachtige structuur vormt. Vaak worden vezels van planten, spinrag of zelfs dunne stukjes gras als draad gebruikt om de randen stevig vast te maken.
In deze buidel legt de snijdersvogel zacht materiaal zoals gras, pluimen en soms kleine stukjes mos om een comfortabel nest te creëren voor de eieren en later de jongen. Het nest hangt meestal laag in struiken of kleine bomen, goed verborgen tussen het gebladerte voor camouflage en bescherming tegen roofdieren.
Deze unieke nestbouwmethode biedt niet alleen fysieke bescherming, maar zorgt er ook voor dat het nest moeilijk te zien is en mee kan bewegen met de wind, wat helpt bij het camoufleren. De nestbouw van de snijdersvogel toont een ingenieus gebruik van natuurlijke materialen en technieken die de overlevingskansen van zijn nageslacht vergroten in dichtbegroeide habitats.
Materiaal : Blad, gras, spingrag, vezels
Vorm : Buidelvormig
Formaat : 8-15 cm
Insecten
Insecten
De Kathedraaltermiet
Nasutitermes triodiae, ook bekend als de kathedraaltermiet, is een grasetende soort Nasutitermitinae termiet die te vinden is in Northern Territory, Australië. Het wordt soms ook wel de spinifex termiet genoemd, omdat het voorkomt in de spinifex.
De kathedraaltermiet (Amitermes meridionalis) staat bekend om het bouwen van indrukwekkende, torenhoge nesten die op kathedralen lijken en zich tot wel 5 meter hoog kunnen uitstrekken.
Deze termieten, die vooral in het noorden van Australië voorkomen, bouwen hun nesten van een mengsel van zand, klei, speeksel en uitwerpselen, wat zorgt voor een harde en duurzame structuur.
Het bouwproces begint met een kleine hoop van dit mengsel die de termieten langzaam opbouwen door voortdurend lagen materiaal toe te voegen. Deze nesten, ook wel “kathedraalnesten” genoemd, hebben een unieke verticale oriëntatie die vaak van noord naar zuid loopt. Deze uitlijning is geen toeval; het helpt om de temperatuur en vochtigheid in het nest te reguleren. Overdag blijft de smalle zijde naar de zon gericht, wat voorkomt dat het nest oververhit raakt, terwijl het ’s nachts warmte vasthoudt. Zo wordt een stabiel microklimaat gecreëerd waarin de termieten kunnen gedijen.
Binnenin het nest bevinden zich uitgebreide netwerken van tunnels en kamers die verschillende functies hebben, zoals voedselopslag, broedkamers en ventilatieschachten. Deze schachten helpen bij de circulatie van lucht en reguleren de koolstofdioxide- en zuurstofniveaus, wat cruciaal is voor de gezondheid van de kolonie. De kathedraaltermieten werken in groepen en hebben een duidelijke taakverdeling binnen de kolonie, waarbij arbeiders het nest bouwen en onderhouden, terwijl soldaten het beschermen tegen bedreigingen.
De nestbouw van de kathedraaltermiet is een ingenieus voorbeeld van architectuur in de dierenwereld en toont een sterke aanpassing aan de extreme temperaturen van hun leefomgeving. Deze bouwwerken vormen niet alleen een veilige thuisbasis voor de kolonie, maar dienen ook als een indrukwekkend symbool van samenwerking en efficiëntie binnen de termietgemeenschap.
Materiaal : Zand, Klei, Speeksel en uitwerpselen
Vorm : Kathedraal -vormig
Formaat : Tot 5m hoog
Cubitermes Termieten
De Cubitermitinae zijn een Afrotropische onderfamilie van hogere termieten met 28 bekende geslachten en 147 soorten.
Cubitermitinae-termieten, een subfamilie binnen de Termitidae, staan bekend om hun unieke nestbouw, die zowel functioneel als ecologisch opmerkelijk is. Deze termieten construeren hun nesten voornamelijk uit een mengsel van speeksel, uitwerpselen en kleiachtig materiaal dat afkomstig is uit de omgeving. Dit mengsel wordt door de termieten zorgvuldig verwerkt tot een stevige en duurzame structuur die bestand is tegen invloeden van buitenaf, zoals extreme weersomstandigheden en mogelijke indringers.
De Cubitermitinae zijn een Afrotropische onderfamilie van hogere termieten. Het bekendste geslacht van deze onderfamilie is Cubitermes, die gewoonlijk epigeale nesten bouwen met een of meer kapjes die worden gebruikt om het nest af te schermen tegen regenval, waardoor ze een karakteristieke paddenstoelvorm krijgen, of ook doen denken aan pagodes.
Het bouwproces begint met het gezamenlijk verzamelen van het bouwmateriaal, waarbij de termieten gebruikmaken van hun goed georganiseerde kaste-systeem. Arbeiders zorgen voor het transport en de verwerking van de grondstoffen, terwijl soldaten het nest beschermen tegen bedreigingen. De nesten worden vaak bovengronds gebouwd en onderscheiden zich door hun harde buitenlaag en interne gangenstelsel, dat geoptimaliseerd is voor ventilatie en temperatuurregeling. Deze ventilatiestructuur is essentieel, omdat het binnenklimaat van het nest constant moet blijven om de groei van schimmels te ondersteunen. Schimmels spelen een cruciale rol in het dieet van Cubitermitinae-termieten, omdat ze helpen bij de afbraak van cellulose.
Materiaal : Zand, Klei, Speeksel en uitwerpselen
Vorm : Pagode vormig
Formaat : Tot 2,5m hoog
Wevermieren
Wevermieren (Oecophylla smaragdina) zijn een geslacht van mieren uit de onderfamilie schubmieren (Formicinae). Weavermieren komen voor in tropische gebieden van Azië en Australië.
Weefmieren, behorend tot het geslacht Oecophylla, bouwen hun nesten in bomen met behulp van een opmerkelijke techniek die gebruikmaakt van levende bladeren en zijde. Deze mieren gebruiken hun sterke kaken om bladeren naar elkaar toe te trekken, waarbij meerdere werksters samenwerken om de juiste spanning en positionering te bereiken. Zodra de bladeren in de gewenste positie zijn, worden ze aan elkaar vastgezet met behulp van zijde die door hun larven wordt geproduceerd. De volwassen mieren dragen de larven als een soort “levende lijmpistolen” en bewegen ze zorgvuldig over de randen van de bladeren om de zijde aan te brengen.
Het materiaal dat ze gebruiken – bladeren en zijde – maakt het nest zowel licht als flexibel. Dit is essentieel om bestand te zijn tegen de bewegingen van de boom door wind en andere externe invloeden. De zijde fungeert als een sterke, elastische binding die de bladeren stevig bij elkaar houdt, terwijl de natuurlijke waterafstotende eigenschappen van de bladeren bescherming bieden tegen regen.
Wat het nest van weefmieren uniek maakt, is het gebruik van levende bladeren als bouwmateriaal, wat betekent dat het nest in feite een verlengstuk is van de boom. Dit maakt het niet alleen duurzaam, maar ook perfect geïntegreerd in de omgeving. Daarnaast is de coöperatieve bouwtechniek een indrukwekkend voorbeeld van sociale samenwerking binnen de insectenwereld. De nesten zijn multifunctioneel, bieden bescherming tegen roofdieren en extreme weersomstandigheden, en dienen als broedkamer en voedselopslag, waardoor ze essentieel zijn voor het voortbestaan van de kolonie.
Materiaal : Blad zijdeachtig-materiaal
Vorm : Cocon-vormig
Formaat : 10-50 cm
De Europese Hoornaar
Of paardenwesp (Vespa crabro) is een vliesvleugelig insect uit de familie van de plooivleugelwespen (Vespidae). De hoornaar behoort tot de echte wespen of papierwespen (Vespinae) en is een van de bekendere soorten wespen in Europa. De soort komt ook voor in delen van Azië en is door de mens uitgezet in NoordAmerika.
Hornaars bouwen hun nesten door houtvezels te verzamelen en te verwerken tot een papierachtige substantie. Dit proces begint wanneer een koningin in het voorjaar een geschikte locatie kiest, zoals een boomholte, struikgewas of een beschutte menselijke constructie. Ze schraapt houtvezels van dood hout, schors of andere plantaardige bronnen en kauwt deze tot een pasta door ze te mengen met haar speeksel. Deze pasta hardt uit tot een licht, maar stevig papierachtig materiaal dat bestand is tegen diverse omgevingsomstandigheden.
Het nest wordt laag voor laag opgebouwd, beginnend met een kleine kernstructuur waarin de eerste broedcellen worden aangelegd. Naarmate de kolonie groeit, voegen de werksters extra lagen en kamers toe, waardoor het nest uit meerdere concentrische schalen bestaat. De lagen van het nest zorgen voor isolatie en beschermen de kolonie tegen temperatuurschommelingen en predatie. De interne structuur van het nest is ingenieus ontworpen, met goed geventileerde gangen en cellen voor het grootbrengen van larven. Wat hornaarsnesten uniek maakt, is de papierachtige consistentie en het gebruik van gerecyclede natuurlijke materialen. De combinatie van lichtgewicht en toch stevige bouw zorgt voor een duurzaam onderkomen dat eenvoudig kan worden uitgebreid. Bovendien weerspiegelt de constructie de sociale organisatie van de kolonie, waarbij elke werkster een specifieke rol speelt in het verzamelen van materialen, bouwen en verdedigen. Het nest is een technisch hoogstandje van natuurlijke architectuur, dat perfect is aangepast aan de behoeften van de hornaarkolonie.
Materiaal : Houtvezels speeksel
Vorm : Bolvormig
Formaat : 20-80 cm
De Zwermwesp
Polybia emaciata is een neotropische zwermstichtende wesp die voornamelijk in ZuidAmerika voorkomt.
De Polybia emaciata, een neotropische wesp, heeft een opmerkelijke nestbouwstrategie ontwikkeld die haar onderscheidt van vele andere sociale wespensoorten. Terwijl de meeste sociale wespen hun nesten construeren uit een papierachtige pulp gemaakt van gekauwd hout, heeft de Polybia emaciata een unieke voorkeur voor een heel ander materiaal: modder. Deze moddernester zijn niet alleen functioneel, maar ook structureel indrukwekkend.
Het bouwproces begint met het verzamelen van modder door de werksters, die afkomstig is van vochtige grond of rivieroevers in de omgeving. Deze modder wordt zorgvuldig gemengd met speeksel om een kneedbare massa te creëren. Vervolgens wordt deze massa laag voor laag op de gewenste locatie aangebracht, waarbij een complex systeem van kamers en gangen ontstaat. De structuur van het nest is bijzonder robuust en biedt uitstekende bescherming tegen zowel weersinvloeden als potentiële predatoren. De dikke modderwanden isoleren het nest en zorgen voor een stabiel microklimaat waarin de larven zich kunnen ontwikkelen.
De keuze voor modder als bouwmateriaal heeft verschillende voordelen. Mudnesten zijn duurzamer dan papieren nesten en bieden een betere bescherming tegen schimmel en bacteriën. Daarnaast kan de modderkleur helpen het nest te camoufleren in de omgeving, waardoor het minder opvalt voor predatoren. De unieke nestbouwstrategie van de Polybia emaciata is een fascinerend voorbeeld van hoe sociale insecten zich kunnen aanpassen aan hun omgeving en innovatieve oplossingen kunnen vinden voor complexe bouwproblemen.
Materiaal : Modder
Vorm : Ketelvormig
Formaat : 20-80 cm
De Pottenbakkerswesp
Pottenbakkerswespen (of urnenwespen/ metselwespen ), de Eumeninae ,ze komen voornamelijk in gematigde klimaten van Europa, Azië en Noord-Amerika voor.
De pottenbakkerwesp (Ancistrocerus spp.) is een fascinerende wesp die bekendstaat om zijn vermogen om nesten te bouwen van leem of klei, vergelijkbaar met de bouwstijl van andere leemwespen, maar met een specifieke focus op het creëren van nauwkeurige en kunstzinnige cellen. Deze wespen verzamelen leem van vochtige bodems of rivieroevers, die ze vervolgens met hun kaken bewerken om een plakkerige substantie te vormen. Het nest wordt opgebouwd uit een reeks individuele cellen, die zorgvuldig worden vervaardigd en gepolijst tot een gladde, stevige structuur.
Wat het nest van de pottenbakkerwesp uniek maakt, is de uiterlijke vorm en de precieze afwerking van elke cel. De wespen creëren een cilinderachtige structuur die lijkt op een pot, wat hun naam verklaart. De cellen worden afzonderlijk opgebouwd en afgesloten met een leemdeksel, waarna ze de ruimte vullen met een ei en een geschikte hoeveelheid voedsel, meestal levend prooi zoals insecten. Nadat het ei is gelegd, wordt de cel zorgvuldig afgesloten, zodat de larve zich in een veilige en goed beschermde omgeving kan ontwikkelen. Hierdoor dankt het insect ook haar bijnaam de “urntjeswesp”.
De pottenbakkerwesp onderscheidt zich verder door de wijze waarop ze hun nesten in beschutte gebieden zoals schuren, muren of zelfs onder de dakranden van huizen construeren. Het gebruik van leem zorgt ervoor dat de nesten thermisch stabiel zijn en beschermt de larven tegen zowel extreme weersomstandigheden als mogelijke predatoren. De nestbouw van de pottenbakkerwesp is een perfect voorbeeld van hoe een sociaal insect ingenieus gebruikmaakt van zijn omgeving om een veilige en functionele ruimte te creëren voor zijn nakomelingen.
Materiaal : Leem, klei en zand Vorm : Kruikvormig
Formaat : 2-3 cm
De Valdeurspin
Valdeurspinnen zijn wereldwijd verspreid, maar komen het meest voor in warme, droge gebieden. Je vindt ze bijvoorbeeld in grote aantallen in de woestijnen van NoordAmerika, in delen van het Middellandse Zeegebied, en in bepaalde regio’s van Azië en Afrika.
Valdeurspinnen, behorend tot de familie Ctenizidae en verwante families, bouwen ingenieuze ondergrondse nesten die zowel bescherming bieden tegen roofdieren als een effectieve manier van jagen mogelijk maken. Het nest begint met het graven van een cilindrische tunnel in de grond, meestal in losse of zanderige bodem die gemakkelijk te bewerken is. De spin gebruikt haar krachtige cheliceren en poten om aarde te verwijderen en maakt de binnenwanden glad met behulp van zijde, die ze produceert vanuit haar spintepels. Deze zijde zorgt niet alleen voor stevigheid, maar voorkomt ook dat de tunnel instort.
Het unieke kenmerk van deze nesten is het zogenaamde “valdeurmechanisme”. De spin construeert een deksel boven de ingang van de tunnel, dat perfect aansluit op de omgeving. Dit deksel wordt gemaakt van een mengsel van zijde, aarde en plantenmateriaal, waardoor het vrijwel onzichtbaar wordt tegen de achtergrond van de natuurlijke omgeving.
Het scharnier van de deur bestaat uit zijde, wat flexibiliteit en duurzaamheid garandeert.
Deze ingenieuze constructie maakt het nest uniek, omdat het niet alleen als schuilplaats dient, maar ook als een verborgen uitvalsbasis voor het vangen van prooien. De valdeur opent en sluit snel wanneer de spin een prooi detecteert via trillingen in de zijde die rondom de ingang is geplaatst.
Dit bouwproces en het gebruik van lokaal materiaal demonstreren de aanpassingsvermogen en de gespecialiseerde jachttechnieken van valdeurspinnen, waarmee ze succesvol kunnen overleven in uiteenlopende habitats.
Materiaal : Spinrag, aarde
Vorm : Cilindervormig
Formaat : 5-20 cm
De Wockia Mot
Urodidae, komen wereldwijd in warmere gebieden voor, waarvan de soorten algemeen bekend zijn als valse brandnetelmotten, is een familie van motten in de orde van de lepidoptera. Het is het typegenus in de superfamilie Urodoidea, met drie geslachten, waarvan er één, Wockia, in Europa voorkomt.
Urodidae, een familie van kleine nachtvlinders, bouwen cocons die opvallen door hun delicate structuur en unieke bouwtechniek. De cocons worden gemaakt door de larven, die zijde produceren via gespecialiseerde klieren in hun kop. Deze zijde, het primaire bouwmateriaal, wordt zorgvuldig gesponnen tot een fijnmazige, netachtige structuur. De larve gebruikt haar lichaamsbewegingen om de zijde in lagen aan te brengen, waardoor een cilindrische of ovale cocon ontstaat. De fijne draadstructuur laat lucht door, wat essentieel is voor ventilatie en een stabiel microklimaat binnen de cocon.
Wat de cocons van Urodidae bijzonder maakt, is de opvallend open structuur. In tegenstelling tot de dichte cocons van andere insecten, heeft de cocon van Urodidae een semi-transparant, netvormig ontwerp. Dit biedt bescherming tegen predatoren door camouflage en lijkt het effect van parasitaire aanvallen te verminderen, zonder de noodzakelijke uitwisseling van lucht te belemmeren. De cocons worden meestal op bladeren of andere plantaardige oppervlakken bevestigd, waar ze goed opgaan in de omgeving dankzij hun lichtgewicht en minimalistische vorm.
Het gebruik van zijde om een poreuze en toch beschermende cocon te bouwen toont de aanpassingsvermogen van deze vlinders aan. Deze strategie is waarschijnlijk geëvolueerd als een compromis tussen bescherming en ventilatie, wat essentieel is voor de ontwikkeling van de pop. Urodidae-cocons zijn daarmee een voorbeeld van efficiënte en gespecialiseerde bouwkunst in de insectenwereld, waarbij zowel de eigenschappen van het materiaal als de omgeving optimaal worden benut. De cocon doet dankzij zijn kleur erg denken aan het bekende Hollandse sinaasappelnetje.
Materiaal : Zijde
Vorm : Coconvormig
Formaat : 5-30 mm
Kokerjuffers (larven)
De kokerjuffers, ook wel schietmotten genoemd (orde Trichoptera) zijn een groep insecten met aquatische larven en terrestrische volwassenen en komen wereldwijd voor.
Caddisfly-larven, behorend tot de orde Trichoptera, staan bekend om hun vermogen om cocons te bouwen die zowel bescherming als camouflage bieden. Deze aquatische larven gebruiken zijde, geproduceerd door klieren in hun kop, als het primaire bouwmateriaal voor hun cocons. De zijde wordt uitgescheiden als een kleverige draad en dient als een bindmiddel om een verscheidenheid aan omgevingsmaterialen, zoals zandkorrels, kleine stenen, stukjes planten en schelpen, samen te voegen. De keuze van het materiaal hangt vaak af van de specifieke habitat van de larve en biedt een uitstekende aanpassing aan de lokale omgeving. Het proces begint met het spinnen van een zijden raamwerk, waaraan de larve de geselecteerde materialen stevig bevestigt. De cocon wordt laag voor laag opgebouwd en heeft meestal een buisvormige of cilindrische structuur, afhankelijk van de soort. Deze constructie beschermt de larve tegen predatoren en sterke stromingen, terwijl het haar in staat stelt vrij te bewegen en voedsel te verzamelen.
Wat de cocons van caddisfly-larven uniek maakt, is hun veelzijdigheid en aanpassingsvermogen. Het gebruik van lokaal materiaal resulteert in een cocon die vrijwel onzichtbaar is in de omgeving, waardoor de larve effectief wordt gecamoufleerd. Daarnaast biedt de zijden structuur flexibiliteit en duurzaamheid, wat essentieel is in dynamische aquatische ecosystemen. Dit gedrag illustreert de opmerkelijke evolutionaire aanpassing van caddisfly-larven, waarbij ze hun overlevingskansen aanzienlijk vergroten door gebruik te maken van de natuurlijke hulpbronnen in hun omgeving. Als een slak en zijn slakkenhuis is de larven in staat om zijn cocon mee te dragen.
Materiaal : Variabel en zijde
Vorm : Kokervormig
Formaat : 4-50 mm
Zakjesdragers
De zak(jes)dragers of zakrupsvlinders (Psychidae) zijn een familie van vlinders in de superfamilie Tineoidea.Ze komen wereldwijd voor. De familie telt ongeveer 600 tot 800 beschreven soorten. Hiervan komen er ongeveer 350 in Australië voor. Uit Midden-Europa is een dertigtal soorten bekend.
Zakjesdragers, behorend tot de familie Psychidae, staan bekend om hun opmerkelijke gewoonte om een mobiele cocon, vaak een “zakje” genoemd, te bouwen die hen gedurende hun larvale stadium beschermt. Deze cocons worden gemaakt van zijde, geproduceerd door klieren in hun kop, en versterkt met materialen uit de omgeving. De larve verzamelt fragmenten van bladeren, takjes, zand, en soms zelfs kleine stukjes korstmossen, die ze zorgvuldig aan de zijde bevestigt. Dit maakt de cocon niet alleen stevig, maar ook vrijwel onzichtbaar tegen de achtergrond van de natuurlijke omgeving.
De constructie van de cocon begint wanneer de larve een basisstructuur van zijde spint. Vervolgens worden de verzamelde materialen laag voor laag toegevoegd, waarbij de larve de cocon uitbreidt naarmate ze groeit. De zijde fungeert als een bindmiddel en zorgt ervoor dat de verschillende materialen stevig aan elkaar blijven zitten. De cocon heeft meestal een buisvormige structuur, die aan de ene kant open blijft om beweging en voedselopname mogelijk te maken.
Wat deze cocons uniek maakt, is dat ze door de larve worden meegedragen en haar voortdurend beschermen tegen predatoren en externe invloeden. Daarnaast biedt het gebruik van lokaal materiaal een effectieve camouflage, waardoor de larve moeilijk te detecteren is. De zakjesdragers laten zien hoe functionele architectuur en aanpassingsvermogen in de natuur kunnen samenkomen, waarbij ze een leefomgeving creëren die zowel bescherming als mobiliteit biedt gedurende een cruciaal deel van hun levenscyclus. De cocoonen lijken op die van de kokerjuffers, maar doordat de cocoonen net een fractie groter zijn en niet onderwater in gebruik worden genomen, ogen deze absoluut uniek in vormtaal en materiaal gebruik.
Materiaal : Variabel en zijde
Vorm : Kokervormig
Formaat : 20-60 cm
Land Dieren
Land Dieren
De Euraziatische Oogst- Muis
Beter bekend als de dwergmuis, (Micromys minutus) (ook oogstmuis genoemd)is een knaagdier dat voorkomt in Europa en Azië. Het is het kleinste knaagdier van Europa en een van de kleinste ter wereld.
De Euraziatische oogstmuis (Micromys minutus) staat bekend om haar bijzondere nestbouwtechnieken, die zowel praktisch als goed aangepast zijn aan haar omgeving. Het nest wordt meestal hoog in graslanden of in gewassen, zoals tarwe of gras, gebouwd, vaak tussen de dichtste delen van de vegetatie. De oogstmuis verzamelt een breed scala aan materialen, waaronder gras, stro, bladeren en andere plantaardige vezels, die zorgvuldig worden gekozen op basis van hun sterkte en flexibiliteit. De muis gebruikt haar scherpe voortanden om de materialen af te snijden, waarna ze deze met haar poten en mond naar de gekozen locatie draagt.
Het nest zelf heeft de vorm van een bolvormige structuur, die stevig wordt geweven tot een gesloten, omsloten ruimte. De muis legt de grasvezels in lagen, waarbij ze een compacte en goed geïsoleerde binnenkant creëert. Dit biedt zowel bescherming tegen extreme temperaturen als een veilige ruimte voor het grootbrengen van haar jongen. Wat het nest uniek maakt, is de manier waarop het volledig wordt ingebouwd in de vegetatie. De buitenkant van het nest wordt meestal in de grasplanten gewoven, waardoor het nest goed gecamoufleerd is en moeilijk te detecteren is voor roofdieren. Het maakt optimaal gebruik van de omringende vegetatie, wat zowel bescherming biedt als stabiliteit.
Dit nest biedt de Euraziatische oogstmuis niet alleen fysieke bescherming, maar helpt ook bij het reguleren van het microklimaat, wat essentieel is voor haar overleving in de wisselende seizoenen. Het gebruik van gras en andere vezels maakt het nest zowel duurzaam als flexibel, perfect aangepast aan haar ecologische niche.
Materiaal : Grassen, tarwe, blad en stro
Vorm : Bolvormig
Formaat : 5-10 cm
De Europese Bever
De bever (Castor fiber) is een aquatisch knaagdier dat voorkomt in Europa en Noord-Azië. Het is het grootste knaagdier van Europa en een van de grootste knaagdieren ter wereld.
De Europese bever (Castor fiber), een ingenieur van de natuur, is vooral bekend om zijn vermogen om complexe dammen te bouwen. Echter, zijn nestbouw is minstens even indrukwekkend. Bevernesten, vaak burchten genoemd, zijn meesterwerken van ontwerp en constructie. Ze worden typisch gebouwd op de oever van een waterlichaam, strategisch geplaatst om de bewoners te beschermen tegen roofdieren en de elementen.
Het bouwproces begint met het verzamelen van materiaal. Bevers gebruiken een verscheidenheid aan materialen, waaronder takken, modder, stenen en soms zelfs vegetatie. De bever verzamelt takken van bomen, bij voorkeur wilgen, esdoorns of berken, die ze met haar krachtige voortanden afbijt. Deze takken worden vervolgens met precisie geplaatst om een stevig, koepelvormig nest te vormen, waarbij de modder en klei worden gebruikt om de structuur te verstevigen en waterdicht te maken.
De beverburcht heeft een karakteristieke koepelvorm, met een ingang die onder water ligt. Deze onderwateringang biedt bescherming tegen roofdieren en zorgt ervoor dat de binnenkant van het nest een constante temperatuur heeft. Binnenin de burcht bevindt zich een kamer waar de bevers slapen en hun jongen grootbrengen. De kamer is bekleed met zacht materiaal, zoals schors en bladeren, om een comfortabele omgeving te creëren.
Wat bevernesten uniek maakt, is niet alleen hun complexiteit maar ook hun functie. Ze bieden niet alleen bescherming tegen de elementen en roofdieren, maar spelen ook een belangrijke rol in het ecosysteem. Door het bouwen van dammen en burchten veranderen bevers het landschap en creëren ze nieuwe habitats voor andere dieren. Bovendien kunnen beverdammen helpen bij het reguleren van waterstanden en het verbeteren van de waterkwaliteit.
Materiaal : Takken, modder, vegetatie
Vorm : Heuvel vormig
Formaat : tot 5m l, 5m b & 2,5m h
De Bosmarmot
De bosmarmot (Marmota monax) is een knaagdier uit de familie van de eekhoorns (Sciuridae). De soort komt voor in de bossen en graslanden van Noord-Amerika.
Bosmarmotten (Marmota borealis) bouwen hun nesten, vaak aangeduid als “holen,” in graslanden, bosranden of bergachtige gebieden waar ze voldoende bescherming kunnen vinden tegen roofdieren en de elementen. Het nest begint met het graven van een ondergrondse tunnel, die leidt naar een centrale kamer die bedekt is met een mengsel van gras, mos, veren en andere zachte materialen. De marmot gebruikt haar krachtige klauwen om de aarde te verplaatsen en een diep netwerk van gangen te creëren. De kamer zelf wordt zorgvuldig ingericht met gras en planten, wat zorgt voor een comfortabele en goed geïsoleerde ruimte. Het nest is dusdanig geconstrueerd dat de marmot haar familie kan beschermen tegen extreme kou in de winter en tegen de hitte in de zomer.
Wat dit nest uniek maakt, is het gescheiden woon-programma van het stelsel, net als bij een huis. Zijn er aparte vertrekken om te slapen, te eten, te broeden en om een behoefte te doen. De ingangen van de holen worden vaak goed verborgen, wat bescherming biedt tegen roofdieren. In de winter fungeren de holen niet alleen als een veilige schuilplaats, maar ook als een plek voor de marmotten om hun winterslaap door te brengen. Tijdens de actieve maanden worden de holen gebruikt voor rust, het grootbrengen van jongen en het bewaren van voedsel. In sommige gevallen worden extra kamers gegraven om voedselvoorraden op te slaan, wat essentieel is voor de overleving in koude periodes.
Dit nest is dus niet alleen een toevluchtsoord, maar een strategische oplossing voor de marmot om zich aan te passen aan de seizoenen en de uitdagingen van haar omgeving.
Materiaal : Aarde, gras, mos, veren
Vorm : Hol/ tunnel vormig
Formaat : tot 9m lang
De Amerikaanse Zwarte
Beer
Of baribal (Ursus americanus) is de kleinste van de drie berensoorten in Noord-Amerika.
Zwarte beren (Ursus americanus) bouwen hun holen als bescherming tegen de koude winters en als veilige plek om te rusten, paren en hun jongen groot te brengen. Deze holen worden vaak in bosrijke gebieden gegraven of aangemaakt in grotten, onder rotsen of in dichte vegetatie. De beren beginnen met het graven van een hol in de grond, vaak onder de wortels van een nog levende boom, of onder de kluit van een omgevallen boom. De wortels van de boom waarborgen de stevigheid van het hol. De beren gebruiken hun klauwen om aarde te verplaatsen en een ruimte te creëren. In sommige gevallen gebruiken ze reeds bestaande structuren zoals rotsspleten of dichte begroeiing.
De hol is meestal goed geïsoleerd en vaak bedekt met bladeren, gras en takken om bescherming te bieden tegen kou en vocht. Dit maakt het nest uniek doordat het een warme en afgesloten ruimte biedt, perfect aangepast aan het extreme klimaat van de winters. De structuur is compact, met een ingang die vaak verborgen is, wat helpt om roofdieren buiten te houden. De binnenkant van het hol wordt bekleed met zachte materialen zoals bladeren en mos, wat zorgt voor comfort en bescherming tegen de kou.
Het nest wordt voornamelijk gebruikt door de beren om te rusten en te overwinteren. Tijdens de winterslaap blijven de beren in een diepe slaap, waarbij hun stofwisseling en lichaamsprocessen worden vertraagd. Dit hol is essentieel voor hun overleving in koude seizoenen, aangezien het hen beschermt tegen strenge weersomstandigheden en energiebesparend is. In de zomer wordt het nest vaker gebruikt voor rust en als schuilplaats tijdens voedselopnames of perioden van vermoeidheid. De hol wordt gezien als een cruciale plek voor zowel bescherming als overleving in een onvoorspelbaar klimaat.
Materiaal : Aarde, rots, wortels, mos
Vorm : Holvormig
Formaat : 150-225 cm
Het Konijn
(Oryctolagus cuniculus, ook wel Europees konijn) is een dier uit de familie van de hazen en konijnen (Leporidae). Het is de enige soort uit zijn geslacht. Hoewel het Europese konijn oorspronkelijk uit een beperkt gebied komt, vind je ze nu op alle continenten behalve Antarctica.
Konijnen bouwen hun holen, ook wel “warrens” genoemd, in graslanden, bossen of akkers, waar ze gebruik maken van het bestaande landschap om veilige en goed verborgen ondergrondse leefruimtes te creëren. Het bouwen van een hol begint met het graven van een netwerk van tunnels, meestal in losse of zanderige grond die gemakkelijk te bewerken is. De konijnen gebruiken hun krachtige voorpoten en scherpe klauwen om de aarde te verplaatsen en zo gangen en kamers te vormen. De toegang tot het hol is vaak verborgen door gras of struiken, wat helpt om het hol te camoufleren en bescherming te bieden tegen roofdieren.
Wat het konijnenhol uniek maakt, is de complexe structuur en de uitgebreide netwerken van tunnels die soms meerdere ingangen en kamers bevatten. De konijnen bedekken de bodem van hun hol met gras, bladeren en andere plantaardige materialen die ze van buitenaf verzamelen. Deze bedekking biedt isolatie tegen kou en warmte, evenals comfort voor de jonge konijnen. In sommige gevallen worden de holkamers gebruikt voor verschillende doeleinden, zoals het grootbrengen van jongen of het opslaan van voedselvoorraden. Het nest wordt meestal gemaakt in de diepere kamers van het hol en is bedekt met gras en dierenharen, wat zorgt voor een veilige en warme omgeving voor de pasgeboren konijnen.
De hol wordt gebruikt als een veilige haven voor het konijn, waar het zich kan terugtrekken voor rust, bescherming tegen roofdieren en de voortplanting. Het dient als een essentiële schuilplaats in het dagelijks leven van een konijn, waarbij het hol de noodzakelijke veiligheid en het comfort biedt om te overleven in een vaak vijandige omgeving.
Materiaal : Zand/ aarde
Vorm : Tunnel-stelsel
Formaat : tot 40m lang en 3m diep
De Das
De (Europese) das (Meles meles) is een roofdier behorend tot de familie van de marterachtigen (Mustelidae). De das komt voor in een groot deel van Europa en Azië. Ze geven de voorkeur aan gebieden met een gematigd klimaat en een afwisselend landschap van bossen, weilanden en akkers, waar ze voldoende voedsel en beschutting kunnen vinden.
Dassen (Meles meles) bouwen hun burchten, een uitgebreid netwerk van ondergrondse tunnels en kamers, in bossen, graslanden of aan de randen van akkers. Het bouwproces begint met het graven van een diepe, complexe tunnel die leidt naar meerdere kamers. De dassen gebruiken hun krachtige klauwen om de grond te verplaatsen en creëren zo een labyrint van gangen die de burcht met elkaar verbinden. Dit systeem van tunnels heeft vaak meerdere ingangen, wat de burcht moeilijk vindbaar maakt voor roofdieren. De dassenbedekking, die meestal bestaat uit gras, takken en bladeren, zorgt voor extra isolatie en maakt de kamers comfortabeler.
Wat de burcht uniek maakt, is de mate van duurzaamheid en complexiteit. De tunnelwanden worden vaak bekleed met gras, mos en bladeren, wat niet alleen voor thermische isolatie zorgt, maar ook de kamers beschut tegen vocht. De burcht heeft meerdere kamers die voor verschillende doeleinden worden gebruikt, waaronder een slaapruimte, een ruimte voor de opvoeding van jongen en vaak een kamer voor het bewaren van voedselvoorraden. In de winter dient de burcht als schuilplaats voor de dassen, die zich hierin terugtrekken voor hun winterslaap. In de warmere maanden gebruiken ze de burcht als een veilige plek om te rusten en zich te beschermen tegen extreme weersomstandigheden of roofdieren.
De dassenburcht is dus een essentiële voorziening voor hun overleving, aangezien het hen niet alleen een veilige ruimte biedt voor rust en voortplanting, maar ook bescherming tegen predatie en de elementen, waardoor het een belangrijke structuur is in hun ecologische niche.
Materiaal : Aarde, zand en vegetatie
Vorm : Tunnel stelser
Formaat : 20-100 m
De Rode Eekhoorn
Of gewone eekhoorn (Sciurus vulgaris) is een knaagdier uit de familie van de eekhoorns (Sciuridae). Het is in Europa de meest voorkomende eekhoornsoort, maar hij komt ook voor in NoordAzië
De eekhoorn (Sciurus vulgaris) bouwt haar nest, ook wel een “drey” genoemd, in bomen, vaak op grotere hoogte om zich te beschermen tegen roofdieren. Het nest wordt meestal geconstrueerd in de schaduw van dichte boomtoppen, waar het goed verborgen is tussen takken en bladeren. De bouw begint met het verzamelen van takken, bladeren, mos en gras, die de eekhoorn zorgvuldig uit de omgeving haalt. De takken worden vaak geknakt of afgebroken en in een specifieke volgorde geplaatst om een stevige basis te vormen. Vervolgens wordt de drey verder opgebouwd door de materialen met behulp van haar poten te rangschikken, waarbij de eekhoorn de takken en bladeren in lagen legt en de structuur versterkt.
Wat het nest uniek maakt, is de wijze waarop de eekhoorn de materialen combineert om zowel stevigheid als thermische isolatie te waarborgen. Deze basis bestaat uit een raamwerk van takken dat de vorm van een kom krijgt, maar deze kan ook bolvormig zijn, met een open bovenkant die goed beschermd wordt door bladeren en mos, wat zorgt voor bescherming tegen regen en kou. De binnenkant van het nest is zacht en gevoerd met gras, mos en soms zelfs veren, waardoor het een comfortabele en warme ruimte biedt. Het nest biedt bescherming voor de eekhoorn tegen het weer en dient als een veilige plek voor het grootbrengen van jongen of als rustplaats.
De eekhoorn gebruikt haar drey het hele jaar door, waarbij het nest in de winter ook een belangrijke schuilplaats wordt om de kou te ontvluchten, terwijl het in de zomer wordt gebruikt voor rust en het bewaren van voedsel. Het nest is dus zowel een beschermende als praktische structuur in het leven van de eekhoorn.
Wat de nesten van de rode eekhoorn uniek maakt, is niet alleen de zorgvuldige constructie, maar ook de locatiekeuze. Eekhoorns bouwen vaak meerdere nesten, verspreid over hun territorium. Deze verschillende nesten dienen niet alleen als schuilplaatsen, maar ook als uitkijkposten en voedselvoorraden. Door meerdere nesten te hebben, kunnen eekhoorns snel van locatie veranderen als er gevaar dreigt of als de omstandigheden in een bepaald nest verslechteren. Eekhoorns zijn qua nestleefstijl vrij opportunistisch, ze gebruiken vaak oude nesten van andere eekhoorns of zelfs andere dieren. En verkiezen ook graag bestaande holtes in oude bomen.
Materiaal : takjes, blad, mos & gras
Vorm : Bol-/ komvormig
Formaat : 25-50 cm
Onderwater Leven
Onderwater Leven
Zeepokken
Zeepokken (Sessilia) zijn een orde van kreeftachtigen. Ze lijken op het eerste gezicht niet op krabben of garnalen, maar behoren evenwel tot de rankpootkreeften (Cirripedia), ze komen wereldwijd in verschillende vormen voor.
Zeepokken, hoewel ze op planten lijken, zijn kreeftachtigen die een uniek leven leiden. Na een vrijzwemmend larvestadium hechten ze zich vast aan een harde ondergrond. Op die plek ondergaan ze een metamorfose en beginnen met de bouw van een kalkskelet, dat dient als zowel bescherming als huis.
Dit kalkskelet is opgebouwd uit meerdere platen en heeft een karakteristieke kegelvorm. Binnenin dit skelet bevindt zich het lichaam van de zeepok. Eén van de meest opvallende kenmerken is het voedingsmechanisme: met behulp van lange, geveerde poten filteren ze plankton uit het water. Deze poten worden door openingen in het skelet naar buiten gestrekt.
Het leven van een zeepok is dus sterk afhankelijk van zijn kalkskelet. Dit skelet biedt niet alleen bescherming tegen predatoren en mechanische beschadiging, maar beperkt ook de bewegingsvrijheid van het dier. Zeepokken zijn daardoor aangepast aan een zittend leven en moeten in staat zijn om op hun plek te overleven, ondanks veranderende omstandigheden.
De bouw van het kalkskelet is een continu proces dat afhankelijk is van de beschikbaarheid van calciumcarbonaat in het zeewater. Factoren zoals watertemperatuur en voedselbeschikbaarheid beïnvloeden de groeisnelheid van het skelet.
Door hun unieke levenscyclus en bouw vormen zeepokken een fascinerend onderwerp voor biologen. Het vastzittende leven van deze dieren heeft geleid tot een aantal bijzondere aanpassingen die hen in staat stellen om te overleven in een vaak uitdagende omgeving.
Materiaal : Kalk
Vorm : Hulsvormig
Formaat : 1-20 cm
De Gewone Mossel
(Mytilus edulis) is een in zee levend tweekleppig weekdier. De soort wordt ook wel eetbare mossel genoemd. Er bestaan ook zoetwatermosselen. Mosselen komen wereldwijd voor in zowel warme als koude wateren.
Mossels, die behoren tot de tweekleppigen, ondergaan een fascinerende levenscyclus. Na de bevruchting van de eicellen door het sperma ontstaan er vrijzwemmende larven. Deze larven drijven mee met de zeestroming en voeden zich met plankton.
Na een bepaalde tijd, wanneer de larve groot genoeg is, begint het proces van vestiging. De larve zoekt een harde ondergrond waar ze zich aan kan hechten. Met behulp van speciale klieren produceert ze draadjes van een eiwitachtige stof, bekend als byssusdraden. Deze draden harden uit in contact met zeewater en vormen een soort ‘ankers’ waarmee de mossel zich stevig vasthecht aan de ondergrond.
Het ‘nest’ van een mossel is dus eigenlijk zijn eigen lichaam, omgeven door de twee schelpen. De schelpen worden voortdurend groter naarmate de mossel groeit. Ze bestaan uit calciumcarbonaat, hetzelfde materiaal waaruit bijvoorbeeld ook koraalriffen zijn opgebouwd. De schelpen beschermen de mossel tegen predatoren, uitdroging en mechanische beschadigingen.
De byssusdraden spelen niet alleen een rol bij de vestiging, maar ook bij het bewegen van de mossel. Mosselen kunnen hun draden inkorten of verlengen om hun positie ten opzichte van de ondergrond aan te passen. Dit is vooral handig als de omstandigheden veranderen, bijvoorbeeld wanneer er veel sediment op de mosselbank terechtkomt.
Het unieke aan het ‘nest’ van een mossel is de combinatie van de harde, beschermende schelpen en de flexibele byssusdraden. Deze combinatie stelt de mossel in staat om zich veilig te hechten aan een verscheidenheid aan ondergronden en zich aan te passen aan veranderende omstandigheden.
In essentie: Het ‘nest’ van een mossel is dus een dynamisch systeem, waarbij de schelpen als een soort ‘huis’ dienen en de byssusdraden als ‘ankers’ en ‘spieren’. Deze combinatie zorgt ervoor dat de mossel zich optimaal kan ontwikkelen en overleven in zijn mariene omgeving.
Materiaal : Kalk
Vorm : Schelpvormig
Formaat : tot 8 cm
De Australische Trompet
Syrinx aruanus , algemene naam Australische trompet of valse trompet , is een soort extreem grote zeeslak die tot 120 cm lang kan worden en tot 18 kg kan wegen. Het is een mariene buikpotige weekdier in de familie Turbinellidae en is de enige soort in het geslacht Syrinx .
De schelp van een Syrinx aruanus is een bijzondere aanpassing aan het leven in de zee. Het is een spiraalvormige structuur die groeit door de afscheiding van een kalkachtige stof. Deze stof wordt geproduceerd door een orgaan in het lichaam van de slak dat de mantel wordt genoemd.
Wanneer de slak groeit, scheidt de mantel continu nieuwe lagen van deze kalkachtige stof af aan de rand van de schelp. Op deze manier wordt de schelp geleidelijk groter en breder. De spiraalvormige structuur ontstaat doordat de slak telkens een nieuwe laag afscheidt aan de buitenkant van de vorige laag.
De schelp van de Syrinx aruanus is een van de grootste schelpen ter wereld en kan wel meer dan een meter lang worden. Het is een opvallende, gladde schelp met een glanzende parelmoerlaag aan de binnenkant. De unieke vorm en grootte van de schelp maken het een geliefd object voor verzamelaars.
De schelp van de Syrinx aruanus dient voor de slak als bescherming tegen predatoren en als huis waarin de zachte delen van het lichaam zijn opgeborgen. De slak kan zich terugtrekken in de schelp wanneer er gevaar dreigt. Daarnaast wordt de schelp ook gebruikt voor de voortplanting.
Materiaal : Kalk
Vorm : Wokkelvormig
Formaat : 20-120 cm
De Doopvontschelp
(Tridacna gigas) is een in zee levend tweekleppig weekdier uit de familie van de hartschelpen (Cardiidae). Doopvontschelpen komen voor in de Indische Oceaan en de westelijke Stille Oceaan.
Doopvontschelpen behoren tot de meest indrukwekkende schelpdieren op aarde. Deze reusachtige weekdieren, die in tropische wateren leven, zijn bekend om hun enorme omvang en hun levendige kleuren. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, bouwen doopvontschelpen geen nesten. Ze groeien door calciumcarbonaat uit het zeewater te onttrekken en hieraan een steeds grotere schelp te hechten. Deze schelp dient als zowel bescherming als huis voor het dier. Een uniek kenmerk van doopvontschelpen is hun symbiotische relatie met bepaalde algen. Deze algen leven in het weefsel van de schelp en voorzien hem van voedingsstoffen door middel van fotosynthese. Omdat deze algen licht nodig hebben, houden doopvontschelpen hun schelpen vaak een beetje open, waardoor er licht bij de algen kan komen.
De grootte en het langzame groeitempo van doopvontschelpen maken ze kwetsbaar voor menselijke activiteiten. Overbevissing en de handel in schelpen hebben geleid tot een sterke afname van de populaties. Daarnaast worden koraalriffen, de natuurlijke habitat van doopvontschelpen, bedreigd door klimaatverandering en vervuiling.
Materiaal : Kalk
Vorm : Schelpvormig
Formaat : 5-80 cm
Zeeanemonen
(Actiniaria) zijn genoemd naar de bloem anemoon. Zij vormen een orde uit de onderklasse van de Hexacorallia van de klasse der bloemdieren (Anthozoa). Zeeanemoon komt wereldwijd in tropische regio’s voor.
De driebandanemoonvis heeft een fascinerende relatie met de zeeanemoon. Deze relatie is niet alleen een bron van bescherming, maar vormt ook de basis voor een uniek en complex broedgedrag. In tegenstelling tot de meeste vissoorten, die hun eieren afzetten op een willekeurige ondergrond, bouwt de driebandanemoonvis haar nest binnen de tentakels van de zeeanemoon.
De zeeanemoon zelf is een fascinerend organisme. Het behoort tot de klasse Anthozoa en is nauw verwant aan koralen. Zeeanemonen zijn in wezen ongeslachtelijke poliepen die vastgehecht leven op de zeebodem. Ze planten zich voort door middel van knopvorming, waarbij kleine kopieën van zichzelf groeien uit hun lichaam. Deze nieuwe individuen kunnen zich vervolgens losmaken en een nieuw leven beginnen, of vast blijven zitten en een kolonie vormen.
De driebandanemoonvis heeft een slijmlaag die haar beschermt tegen de giftige tentakels van de zeeanemoon. Dit stelt de vis in staat om veilig tussen de tentakels te leven. Wanneer het tijd is om te broeden, selecteert het paartje een geschikte plek binnen de anemoon. Het mannetje zal vervolgens deze plek zorgvuldig reinigen en voorbereiden. Hoewel het nest niet uit specifiek materiaal is gebouwd, is de locatie binnen de anemoon essentieel. De tentakels van de anemoon bieden bescherming tegen roofdieren en sterke stromingen. Bovendien zorgt de constante waterbeweging door de tentakels voor een optimale zuurstoftoevoer naar de eieren. Het vrouwtje zal haar eieren hechten aan een harde ondergrond binnen de anemoon, vaak op een rots of een deel van het koraalrif. De combinatie van de beschermende eigenschappen van de zeeanemoon en het zorgzame gedrag van de driebandanemoonvis zorgt voor een uniek en succesvol broedsysteem.
De relatie tussen de driebandanemoonvis en de zeeanemoon is een prachtig voorbeeld van mutualisme, waarbij beide soorten voordeel hebben van de interactie. De anemoonvis krijgt bescherming en een geschikte plek om te broeden, terwijl de anemoon profiteert van de afvalstoffen van de vis, die als voedsel dienen voor symbiotische algen in de anemoon.
Materiaal : Organisch weefsel
Vorm : Tentakel-vormig
Formaat : 20-40 cm
De Octopus
De Octopoda zijn een orde binnen de klasse van de Cephalopoda met acht armen of tentakels en drie harten.Ze komen werelwijd in veel verschillende soorten voor.
Octopussen staan bekend om hun ingenieuze gebruik van objecten uit hun omgeving om zich te verschuilen en nesten te bouwen. Deze weekdieren zijn meesters in camouflage en creëren een veilige leefomgeving door natuurlijke en kunstmatige materialen te gebruiken. Een octopus kiest vaak een beschutte plek, zoals een holte in een rots, een scheur in een rif of zelfs een verlaten schelp, als basis voor zijn nest. Deze locatie wordt vervolgens aangepast en versterkt met verschillende objecten, zoals stenen, schelpen en koraalfragmenten, die de octopus met zijn sterke armen verzamelt en strategisch rondom de ingang plaatst.
Het nest van een octopus is uniek vanwege de functionele aanpassingen die het biedt. De materialen die de octopus gebruikt, worden zodanig geplaatst dat de toegang tot het nest wordt verborgen of bemoeilijkt voor roofdieren. Sommige octopussen, zoals de kokosnootoctopus (Amphioctopus marginatus), maken gebruik van grotere objecten, zoals halve kokosnootschalen of afvalmateriaal, die ze als een deksel over zichzelf heen kunnen trekken. Deze objecten bieden niet alleen fysieke bescherming, maar helpen ook bij het camoufleren van het nest in de omgeving.
Het nest wordt actief in gebruik genomen zodra de octopus zich erin heeft gevestigd. Het fungeert als een schuilplaats voor rust, bescherming tegen predatoren en soms als een plek voor voortplanting. Vrouwelijke octopussen gebruiken hun nest vaak om eieren te bewaken, waarbij ze de ingang van het nest blokkeren en de eieren beschermen totdat ze uitkomen. Het vermogen om nesten te bouwen met objecten uit de omgeving benadrukt de opmerkelijke intelligentie en aanpassingsvermogen van deze dieren.
Materiaal : Schelpen, objecten, stenen
Vorm : Niet vormvast
Formaat : 10-40 cm
MENSELIJK
MENSELIJK
Mousgoum Tolek
Mousgoum Tolek-gebouwen, ook bekend als “obom,” zijn traditionele huizen van de Mousgoum-bevolking in de grensstreek van Kameroen en Tsjaad. Deze opvallende constructies worden gebouwd met natuurlijke materialen, vooral klei, zand, en gras. Het bouwproces begint met het mengen van klei en zand tot een stevige moddermassa. De fundamenten worden uitgezet in een ronde of ovale vorm, en de dikke muren worden geleidelijk opgebouwd door de modderlaag voor laag aan te brengen. Om stabiliteit te vergroten, worden de muren taps toelopend: ze zijn breder aan de basis en smal aan de top.
De structuur krijgt een kenmerkende, bijna bijenkorfvormige koepel, die niet alleen de constructie steviger maakt maar ook helpt bij het reguleren van de temperatuur. De koepelvormige daken zorgen ervoor dat warmte overdag minder binnendringt en ’s nachts beter behouden blijft. Bovendien wordt de buitenkant vaak versierd met geometrische patronen, die zowel esthetisch als functioneel zijn: ze versterken het oppervlak, wat helpt tegen regen. Deze architectuur is een slimme aanpassing aan het lokale klimaat en de beschikbare materialen, en biedt een duurzaam en natuurlijk koelsysteem in een omgeving met extreme temperaturen.
REF02
Typische stampleemhuisbouwtechniek van de Flower Hmong in Vietnam
Hmong-huizen van rammed earth worden gebouwd met aangestampte aarde, een techniek die stevig en isolerend is. Het proces begint met het opzetten van een stevige fundering van stenen of beton om het huis te beschermen tegen vocht. Daarna worden houten frames of bekistingen geplaatst, waarin de aarde wordt aangebracht. De gebruikte aarde is een mengsel van zand, klei, grind, en soms een bindmiddel zoals kalk, dat zorgt voor extra stevigheid.
Laag voor laag wordt de aarde in de bekisting gestampt met speciale gereedschappen of handmatig, waardoor een dichte, compacte muur ontstaat. Dit proces wordt herhaald tot de gewenste muurdikte en hoogte is bereikt. Elke laag moet goed worden aangedrukt om een stabiele en weerbestendige structuur te vormen.
De muren van rammed earth bieden uitstekende thermische isolatie, wat helpt om de binnentemperatuur stabiel te houden in zowel koude als warme klimaten. Het dak, meestal van hout of riet, wordt pas geplaatst nadat de muren zijn uitgehard. Deze duurzame bouwmethode maakt gebruik van lokaal beschikbare materialen, wat het zowel kostenefficiënt als milieuvriendelijk maakt.
REF03
Mudhif
Mudhif-huizen zijn traditionele gebouwen van de Ma’dan, de moeras-Arabieren in het zuiden van Irak. Ze worden volledig gebouwd met riet dat overvloedig groeit in de moerasgebieden van de regio. Het bouwproces begint met het verzamelen en drogen van grote hoeveelheden riet, die vervolgens worden gebruikt voor het frame en de wanden.
De bouw van een Mudhif begint met het plaatsen van stevige rietbundels in de grond om een boogvormige structuur te creëren. Deze rietpilaren worden gebogen en aan elkaar gebonden om het skelet van het huis te vormen. De gebogen rietconstructie geeft het Mudhif zijn kenmerkende hoge, gewelfde dak, dat niet alleen esthetisch is, maar ook zorgt voor een goede luchtcirculatie en koeling binnenin.
De muren en het dak worden dicht geweven met rietmatten om bescherming te bieden tegen de zon en wind. De ingang is vaak groot en open, wat zorgt voor ventilatie. Mudhif-huizen zijn traditioneel gemeenschappelijke ruimtes die dienen voor vergaderingen en sociale bijeenkomsten. Het gebruik van riet maakt de constructie duurzaam en aanpasbaar aan het lokale klimaat, waardoor de Mudhif een voorbeeld is van ecologische en praktische architectuur.
Yurt
Een yurt is een traditionele ronde tent die voornamelijk door nomadische volkeren in Centraal-Azië, zoals de Mongolen en Kazachen, wordt gebruikt. Het ontwerp is eenvoudig, duurzaam en biedt bescherming tegen extreme weersomstandigheden.
Het bouwproces begint met het opzetten van een flexibel houten frame. Dit frame bestaat uit een lage, uitvouwbare houten wand (de khana), die als basis dient. Vervolgens worden lange, dunne houten stokken (de uni) aan de bovenkant van de khana bevestigd en komen samen in een centrale ring, de toono, die de dakconstructie vormt en een opening heeft voor ventilatie en licht.
Wanneer het skelet staat, wordt het bedekt met verschillende lagen vilt, dat wordt gemaakt van geperste schapenwol. Dit vilt zorgt voor uitstekende isolatie, houdt warmte vast in de winter en biedt koelte in de zomer. Een waterdichte laag van canvas of ander materiaal wordt over het vilt geplaatst om het tegen regen te beschermen. De gehele structuur wordt met touwen en banden vastgezet om stabiliteit te garanderen.
De yurt is gemakkelijk demonteerbaar, wat het ideaal maakt voor nomaden die vaak verhuizen. Het ontwerp combineert mobiliteit met comfort en weersbestendigheid, waardoor het al eeuwenlang een essentieel onderdeel is van het nomadische leven.
Native American plateau-modderput huis
Een Native American plateau-modderput huis, vaak bekend als een “pit house,” is een traditionele woning die voornamelijk door inheemse volken in het plateaugebied van Noord-Amerika werd gebouwd. Deze huizen werden deels ondergronds aangelegd om natuurlijke isolatie te bieden tegen zowel koude winters als warme zomers.
Het bouwproces begint met het graven van een ronde of ovale kuil in de grond, vaak enkele meters diep, die de basis vormt voor het huis. De wanden van de put worden versterkt met aarde en soms met stenen om instorting te voorkomen. Vervolgens worden stevige houten palen in het midden van de kuil en rond de rand geplaatst om de structuur van het dak te ondersteunen. Bovenop de palen wordt een raamwerk van takken en kleinere stokken aangebracht.
Het dak wordt afgedekt met een dik pakket van gras, riet, bladeren en uiteindelijk een laag aarde. Dit aarden dak zorgt voor goede isolatie en bescherming tegen weersinvloeden. Een opening in het midden van het dak fungeert als ventilatie en rookafvoer voor het haardvuur binnenin. Deze constructie, die natuurlijke materialen en de isolerende werking van de aarde benut, biedt een efficiënt onderkomen aangepast aan het lokale klimaat en de levensstijl van de bewoners.
Jola-compluvium
Een Jola-compluvium is een traditioneel huis van de Jola-gemeenschap in Senegal, gebouwd om effectief regenwater op te vangen en natuurlijk te koelen. Deze huizen hebben een kenmerkend vierkant of rechthoekig ontwerp met dikke, aarden muren en een dakconstructie die naar binnen helt.
Het bouwproces begint met het optrekken van stevige muren, gemaakt van aangestampte aarde of kleiblokken, wat zorgt voor een koel interieur door de thermische massa. De muren worden vaak verstevigd met natuurlijke materialen zoals palmhout om ze duurzamer te maken. Een houten frame wordt vervolgens bovenop de muren geplaatst, waarop het dak van riet of palmbladeren rust. In plaats van naar buiten af te lopen, is het dak hellend naar een centrale opening gericht, het zogenaamde compluvium, dat in het midden van het huis ligt.
Deze open structuur vangt regenwater op, dat in een reservoir in de vloer wordt geleid en later gebruikt kan worden voor huishoudelijk gebruik. Bovendien bevordert het ontwerp de luchtcirculatie, wat zorgt voor verkoeling. Door deze slimme architectuur kunnen de Diola hun huizen duurzaam bouwen, optimaal aangepast aan het klimaat en de schaarste aan water in hun regio.
Toposa
Toposa-gebouwen, gebouwd door de Toposa-gemeenschap in Zuid-Soedan, zijn traditioneel circulaire hutten met een geraamte van houten palen en een dak van gras of riet. Het bouwproces begint met het plaatsen van stevige, lange houten palen in een cirkel om de omtrek van de hut te vormen. Deze palen worden ingegraven voor stabiliteit en dienen als het basisframe van de muren en het dak.
Om de muren te maken, worden dunne stokken horizontaal tussen de palen geweven of eromheen gewikkeld. De constructie wordt versterkt met modder, koeienmest of een mengsel van beide, die op de geweven muren worden aangebracht om een isolerende en stevige laag te vormen. Deze materialen werken samen om het huis koel te houden in de hitte en bestand te maken tegen de wind.
Het dak bestaat uit een kegelvormige structuur van lange stokken, bedekt met gras of riet dat zorgvuldig wordt vastgebonden om waterdichtheid te bieden tijdens het regenseizoen. De kenmerkende vorm van het dak helpt om water af te voeren en warmte te reguleren. Dit type bouw is goed aangepast aan het lokale klimaat en de beschikbare materialen en biedt bescherming in de extreme omstandigheden van de regio.
De Hooiberg
Een hooiberg diende vroeger als opslagplaats voor hooi en ander veevoer op boerderijen. Het hooi werd in de zomer geoogst en opgeslagen om het vee in de winter te kunnen voeden, wanneer er geen vers gras beschikbaar was. Door het hooi droog en goed geventileerd te bewaren in een hooiberg, bleef het van goede kwaliteit en werd schimmelvorming voorkomen.
De klassieke hooiberg bestond uit een eenvoudig houten of stenen frame met een groot, verplaatsbaar dak. Dit dak, meestal rieten, was vaak conisch van vorm en rustte op vier of meer houten palen. Het kon omhoog of omlaag worden verplaatst om het hooi te beschermen tegen regen en vocht, terwijl lucht nog vrij door het hooi kon circuleren. Naarmate de voorraad hooi groeide of slonk, kon het dak op de juiste hoogte worden gezet.
Het bouwen van een hooiberg begon met het plaatsen van stevige houten palen in de grond, waartussen het hooi werd opgestapeld. Het verplaatsbare dak werd bovenaan bevestigd. Dit eenvoudige, aanpasbare ontwerp maakte de hooiberg een effectief en duurzaam bouwwerk voor boeren om hun voorraad veilig en droog te houden in wisselende weersomstandigheden.
Korowai-boomhutten (Papoea)
De Korowai-boomhutten worden gebouwd door de Korowai-stam, een inheemse bevolkingsgroep in de regenwouden van Papoea, Indonesië. Deze indrukwekkende constructies zijn vaak hoog in de bomen gebouwd, soms tot wel 30 meter boven de grond. De belangrijkste reden voor deze hoogte is bescherming tegen roofdieren en vijandige stammen, maar het biedt ook beschutting tegen overstromingen en insecten.
De hutten worden voornamelijk gebouwd met materialen uit de directe omgeving, zoals bamboe, takken en palmbladeren. De constructie begint met het selecteren van een stevige boom die als centrale steunpilaar dient. Vervolgens worden platformen van bamboe en hout gemaakt, die met lianen aan de boom worden bevestigd. De wanden en het dak worden afgewerkt met palmbladeren, wat een natuurlijke bescherming biedt tegen regen.
Het uiterlijk van de boomhutten is eenvoudig en functioneel. De rechthoekige structuur is vaak open aan de zijkanten om luchtcirculatie mogelijk te maken, maar voldoende stevig om meerdere personen te huisvesten. De hutten worden gebruikt als woonruimte voor hele families, waar ze slapen, koken en leven. Deze unieke bouwwerken weerspiegelen de nauwe band van de Korowai met hun natuurlijke omgeving en hun vermogen om zich aan te passen aan uitdagende omstandigheden.
REF10
Trullo (Italië)
De Trullo (meervoud: Trulli) is een traditioneel bouwwerk dat voorkomt in de regio Puglia in Zuid-Italië, met name in de Valle d’Itria. Deze huizen werden oorspronkelijk gebouwd door boeren in de 17e eeuw. De constructie van een Trullo is bijzonder omdat het volledig uit kalksteen wordt opgebouwd, zonder gebruik van cement of mortel, een techniek die bekendstaat als droogmetselen.
Een Trullo bestaat uit ronde muren die taps toelopen naar een kegelvormig dak, vaak bekroond met decoratieve symbolen zoals kruizen of sterren. De stenen worden zorgvuldig gestapeld, waarbij het gewicht van de bovenste lagen zorgt voor stabiliteit. De dikke muren houden de warmte buiten tijdens de zomer en de kou buiten tijdens de winter. Het dak bestaat uit platte kalkstenen tegels die overlappen en waterdicht zijn.
Trulli werden oorspronkelijk gebruikt als boerenwoningen en opslagruimten voor landbouwproducten. Tegenwoordig worden ze vaak omgebouwd tot vakantiehuizen of toeristische accommodaties vanwege hun historische en architectonische waarde. Het uiterlijk van een Trullo is iconisch: witte muren met een grijs stenen dak dat bijna sprookjesachtig aandoet. De combinatie van functionele eenvoud en duurzame materialen maakt de Trullo tot een uniek voorbeeld van traditionele mediterrane architectuur.
REF11
Maloca (Amazonegebied)
Een Maloca is een traditioneel gemeenschappelijk huis dat wordt gebouwd door inheemse volkeren in het Amazonegebied, zoals de Ticuna, Yanomami en Witoto. Deze bouwwerken zijn ontworpen om grote groepen mensen te huisvesten en hebben vaak een belangrijke sociale en spirituele functie.
Malocas worden volledig gemaakt van natuurlijke materialen uit het regenwoud, zoals hout voor de structuur, palmbladeren voor het dak, en vezels van planten voor binding. De constructie begint met het plaatsen van stevige houten palen die het frame vormen. Vervolgens wordt het dak bedekt met gevlochten palmbladeren, wat een uitstekende bescherming biedt tegen de zware regenval en de hitte. De wanden zijn meestal open of halfopen om luchtcirculatie te bevorderen.
Het uiterlijk van een Maloca is indrukwekkend door zijn grootte en de hoogte van het dak, dat vaak spits toeloopt. Binnenin zijn er geen interne wanden, zodat het gebouw als één grote ruimte fungeert. Malocas worden gebruikt voor ceremonies, vergaderingen, en dagelijkse activiteiten zoals koken en slapen. Ze dienen als het centrum van het gemeenschapsleven en symboliseren de collectieve identiteit van de gemeenschap. De bouw en het onderhoud worden gezamenlijk uitgevoerd, wat het sociale karakter van deze structuren versterkt.
REF12
Longhouse (Noord-Amerika en Azië)
Longhouses zijn traditionele gemeenschappelijke huizen die werden gebouwd door inheemse volkeren, zoals de Irokezen in Noord-Amerika en diverse volkeren in Borneo en de Filipijnen. Deze bouwwerken werden ontworpen om meerdere families in één gebouw te huisvesten, wat sociale cohesie bevorderde en bescherming bood tegen externe bedreigingen.
De constructie van een longhouse verschilt per regio, maar de materialen zijn lokaal en natuurlijk. In Noord-Amerika werden ze vaak gebouwd met houten palen, bedekt met schors. In Borneo en de Filipijnen gebruiken ze bamboe, hout en palmbladeren. Het frame van een longhouse bestaat uit stevige houten pilaren en horizontale balken. Het dak is meestal spits of gewelfd en bedekt met palmbladeren of riet, wat waterafstotend en isolerend werkt.
Het uiterlijk van een longhouse is langwerpig en smal, met meerdere ingangen langs de zijkant. Binnenin zijn er afzonderlijke compartimenten voor elke familie, maar ook een centrale ruimte voor gemeenschappelijke activiteiten. Longhouses worden gebruikt voor wonen, ceremonies en sociale bijeenkomsten. Ze symboliseren een collectieve levenswijze, waarbij families en generaties samenkomen in één gedeelde ruimte. De duurzaamheid en sociale functie van longhouses maken ze tot een opmerkelijk voorbeeld van traditionele architectuur.
REF13
Hogan (Navajo, VS)
De Hogan is een traditioneel huis dat wordt gebouwd door de Navajo, een inheemse groep uit het zuidwesten van de Verenigde Staten. Het is ontworpen om in harmonie met de natuur te leven en heeft een sterke spirituele betekenis. Traditioneel worden hogans gebouwd met hout, aarde en stenen, afhankelijk van de beschikbare materialen.
De constructie begint met een frame van stevige boomstammen die in een cirkel worden geplaatst en naar boven toe worden samengevoegd. Dit frame wordt bedekt met een mengsel van aarde en klei, wat uitstekende isolatie biedt tegen zowel de hitte van de zomer als de kou van de winter. Het dak is kegelvormig of koepelvormig en heeft vaak een opening bovenin voor ventilatie en rookafvoer.
Het uiterlijk van een Hogan is eenvoudig en rustiek, met aardetinten die opgaan in het omringende landschap. De ingang is altijd naar het oosten gericht, zodat de bewoners de zonsopgang kunnen begroeten, wat belangrijk is in de Navajocultuur. Hogans worden gebruikt als woonruimte, maar ook voor ceremonies en spirituele bijeenkomsten. Ze zijn een symbool van verbinding tussen mens, natuur en spiritualiteit, en hun duurzame, lokale bouwmethoden maken ze tot een bijzonder voorbeeld van ecologische architectuur.
REF14
Rondavel (Zuidelijk Afrika)
De Rondavel is een traditioneel bouwwerk dat veel voorkomt in Zuidelijk Afrika, met name bij gemeenschappen zoals de Zulu, Xhosa en Sotho. Het woord “rondavel” komt van het Afrikaanse woord voor “ronde kamer” en verwijst naar de kenmerkende cirkelvormige structuur. Deze huizen worden nog steeds veel gebruikt vanwege hun eenvoud, duurzaamheid en geschiktheid voor het lokale klimaat.
Rondavels worden voornamelijk gebouwd met natuurlijke materialen. De muren worden opgetrokken uit klei, modder of bakstenen die vaak ter plekke worden gemaakt. Het dak is meestal gemaakt van riet of gras, dat stevig wordt gebonden aan een houten frame in de vorm van een kegel. Dit ontwerp maakt het gebouw bestand tegen de zware regenval en hitte die typisch zijn voor het klimaat in Zuidelijk Afrika.
Het uiterlijk van een Rondavel is eenvoudig en harmonieert met het landschap door de natuurlijke kleuren en materialen. Binnen is de ruimte vaak multifunctioneel, met een centrale vuurplaats voor koken en verwarming. Rondavels worden gebruikt als woonruimte, opslagruimte of soms als ceremonieel gebouw. Door hun circulaire vorm en dikke muren bieden ze uitstekende ventilatie en temperatuurregeling, wat ze bijzonder geschikt maakt voor de Afrikaanse omgeving. Hun eenvoud en functionaliteit maken de Rondavel tot een duurzaam en iconisch voorbeeld van traditionele Afrikaanse architectuur.
REF15
Bahay Kubo (Filipijnen)
De Bahay Kubo is een traditionele woning op de Filipijnen, oorspronkelijk gebouwd door de inheemse bevolking in landelijke gebieden. Het ontwerp weerspiegelt de tropische omgeving en biedt een functioneel, duurzaam onderkomen dat goed bestand is tegen het klimaat. De naam “Bahay Kubo” betekent letterlijk “kubusvormig huis,” hoewel de structuur vaak rechthoekig is.
Het huis wordt volledig gemaakt van natuurlijke materialen die lokaal beschikbaar zijn. Bamboe wordt gebruikt voor het frame en de muren, terwijl palmbladeren of riet worden gebruikt voor het dak. De vloer wordt vaak opgetild met houten palen, waardoor het huis beschermd is tegen overstromingen en ongedierte. De open constructie van de muren zorgt voor een goede ventilatie, wat essentieel is in de hete en vochtige tropen.
Het uiterlijk van de Bahay Kubo is eenvoudig en licht, met een rieten dak dat schuin afloopt en brede dakranden om regenwater af te voeren. Binnenin is de ruimte minimaal ingedeeld, vaak met een centrale leefruimte en een verhoogde keuken. De Bahay Kubo wordt nog steeds gebruikt in veel landelijke gebieden en is een symbool van Filipijnse cultuur en traditionele levenswijze. Het is een prachtig voorbeeld van architectuur die perfect is aangepast aan de natuurlijke omgeving.
REF16
Quincha (Peru en Zuid-Amerika)
De Quincha is een traditionele bouwwijze die veel voorkomt in de Andes en andere delen van Zuid-Amerika. Het wordt vaak geassocieerd met de inheemse volkeren in Peru en omliggende landen. De Quinchatechniek staat bekend om zijn duurzaamheid en aanpassingsvermogen aan aardbevingsgevoelige gebieden, wat van groot belang is in deze regio.
De constructie bestaat uit een frame van hout of bamboe dat wordt bedekt met een mengsel van klei, modder en stro. Dit maakt de muren flexibel, zodat ze bestand zijn tegen trillingen van aardbevingen, terwijl ze toch stevig genoeg zijn om bescherming te bieden. Het dak wordt meestal gemaakt van palmbladeren, riet of tegels, afhankelijk van de beschikbare materialen.
Het uiterlijk van een Quincha-gebouw is eenvoudig maar effectief. De dikke, aardekleurige muren bieden uitstekende thermische isolatie en houden het interieur koel in de zomer en warm in de winter. Deze huizen worden gebruikt als woonruimtes, maar kunnen ook dienen als opslagplaatsen of gemeenschappelijke gebouwen. De Quincha-techniek combineert traditionele kennis met praktische oplossingen voor het lokale klimaat en de geologische omstandigheden, wat het tot een opmerkelijk voorbeeld van duurzame architectuur maakt.
REF17
Wigwam (Noord-Amerika)
De wigwam is een traditioneel bouwwerk van de inheemse volkeren van Noord-Amerika, met name de Algonquin- en Ojibwe-stammen. Deze ronde of ovale woningen werden ontworpen voor semi-permanente bewoning en zijn uitstekend aangepast aan verschillende klimatologische omstandigheden. Het woord “wigwam” komt uit de Algonquintaal en betekent “huis.”
Wigwams worden gebouwd met natuurlijke materialen die lokaal beschikbaar zijn. De basis van de constructie bestaat uit flexibele jonge boomstammen, zoals wilgentakken, die in een cirkel in de grond worden geplaatst en vervolgens naar binnen worden gebogen om een koepelvorm te creëren. De structuur wordt bedekt met matten van riet, schors of dierenhuiden, afhankelijk van het seizoen en de omgeving. Deze materialen bieden isolatie en bescherming tegen wind, regen en kou.
Het uiterlijk van een wigwam is eenvoudig en functioneel. De ronde vorm zorgt voor een goede luchtcirculatie en maakt het gebouw bestand tegen harde wind. Binnenin is er ruimte voor een vuurplaats, die zowel warmte als licht biedt. Wigwams werden gebruikt als woonruimten, vaak door kleine families, en zijn relatief eenvoudig te bouwen en te ontmantelen. Hun ontwerp combineert praktische bruikbaarheid met een diepe verbondenheid met de natuur, wat deze structuren tot een iconisch voorbeeld van inheemse Noord-Amerikaanse architectuur maakt.
REF18
Turfhuizen (IJsland)
Turfhuizen zijn traditionele woningen in IJsland die al sinds de tijd van de Vikingen worden gebouwd. Ze zijn ontworpen om bestand te zijn tegen het koude en onvoorspelbare klimaat van het eiland en maken slim gebruik van de natuurlijke hulpbronnen. Deze huizen zijn een voorbeeld van duurzame architectuur die perfect past bij het lokale landschap.
Turfhuizen worden gebouwd met een frame van hout, dat vaak schaars is in IJsland, en dikke lagen turf en aarde. De muren bestaan uit opgestapelde stukken turf, terwijl het dak meestal een houten basis heeft die eveneens bedekt is met graszoden. Dit ontwerp biedt uitstekende thermische isolatie en maakt het huis energie-efficiënt. De dikke lagen turf helpen om de warmte binnen te houden tijdens de lange winters en houden het interieur koel in de zomer.
Het uiterlijk van een turfhuis is uniek: de lage, met gras begroeide daken lijken op natuurlijke heuvels in het landschap. Binnen zijn de ruimtes vaak klein en gezellig, met een centrale haard als warmtebron. Turfhuizen werden gebruikt als boerderijen, kerken en woonhuizen en speelden een cruciale rol in het dagelijks leven van de IJslandse bevolking. Ze weerspiegelen een diep begrip van het lokale klimaat en de omgeving.
REF19
Brochs (Schotland)
Brochs zijn mysterieuze stenen torens die te vinden zijn in Schotland, voornamelijk in de noordelijke regio’s en de eilanden zoals Orkney en Shetland.
Deze bouwwerken dateren uit de IJzertijd (circa 500 v.Chr. tot 100 n.Chr.) en dienden waarschijnlijk als verdedigingswerken, woonruimten of statussymbolen.
De constructie van een broch is opmerkelijk vanwege het gebruik van droogstenen metselwerk, waarbij geen mortel werd gebruikt. De torens zijn cirkelvormig en hebben dubbele muren met een smalle gang ertussen. Deze constructietechniek bood stabiliteit en isolatie. De muren konden tot wel 13 meter hoog reiken en bevatten vaak trappen en kamers in de tussenruimten. Het interieur was eenvoudig, met een centrale ruimte waar mensen leefden en werkten.
Het uiterlijk van een broch is indrukwekkend door de massieve stenen muren en hun strategische ligging op heuvels of kliffen, wat een wijds uitzicht biedt over het omliggende landschap. Brochs werden waarschijnlijk gebruikt als woonruimtes voor families en hun vee, maar ook als toevluchtsoorden in tijden van conflict. Ze combineren functionaliteit met een ingenieuze bouwstijl die perfect past bij de ruige omgeving van Schotland. Hun precieze functie blijft onderwerp van archeologische discussie, wat bijdraagt aan hun mystieke allure.
Bibliografie
• Frisch, K. v., Frisch, O. v., & Duffels-van Egmond, G. (1976). Bouwmeesters in de dierenwereld. Utrecht enz.: Spectrum.
• Hansell, M. (2007). Built by animals. Oxford: Oxford University Press.
• Kahn, L., Easton, B., & Bacon, J. (1975). Shelter. San Francisco: Recorder Sunset Press.
• May, J., & Reid, A. (2010). Handmade houses and other buildings. London: Thames & Hudson.
• Tautz, J. (2013). Animal architecture. New York: Abrams.
Figurenlijst
Auteur. (jaar, datum). Titel / omschrijving [Foto / Illustratie]. Geraadpleegd op dd mm jjjj, van URL
• Pagina 1 Paquay, Y. (2024, 11 november). Mens in nest [Illustratie].
• Pagina 6 WWF-België. (2022, 3 oktober). Zeven superhelden in de dierenwereld. WWF-België – Actualiteit. Geraadpleegd op 11 november 2024, van https://wwf.be/nl/actualiteit/zeven-superhelden-de-dierenwereld
• Pagina 7 Libor Vaicenbacher. (2022, 29 december). Australian Bowerbirds [Foto]. Geraadpleegd op 11 november 2024, van https://photographylife.com/australian-bowerbirds
• Pagina 8 smithsonianzoo, Instagram. (2024, 25 maart). Ovenbird [Foto]. Geraadpleegd op 11 november 2024, van https://www.instagram.com/p/C48F-6sseu4/?img_index=3
• Pagina 9 Cannon, R. (2013, 23 december). How to build an oven (bird) [Foto]. Geraadpleegd op 11 november 2024, van https://www.instagram.com/p/C48F-6sseu4/?img_index=3
• Pagina 10 Karel Gallas, Shutterstock.com. Weaverbird [Foto]. Geraadpleegd op 11 november 2024, van https://www.shutterstock.com/fr/image-photo/masked-weavernamibia-99232730
• Pagina 11 stormfly, Steemit. (2018). Weaverbird building nest [Foto]. Geraadpleegd op 11 november 2024, van https://steemit.com/story/@stormfly/burung-cantik-e4866a93c7916
• Pagina 12 Gould, E. (1972). Birds of Australia (8 volumes), Chlamydera nuchalis (Great Bower Bird) [Illustratie]. Geraadpleegd op 11 november 2024, van https://www.flickr.com/photos/vintage_ illustration/41972948211
• Pagina 13 Gettyimages.nl. (2023, 12 juni). Spotted bowerbird male and female building the nest [Illustratie]. Geraadpleegd op 11 november 2024, van https://www.gettyimages.nl/detail/illustratie/spotted-bowerbirdmale-and-female-building-royalty-free-illustraties/1497326982?adppopup=true
• Pagina 14 Ben Tsai. (2018, 2 augustus). Lophorina superba [Foto]. Geraadpleegd op 11 november 2024, van https://www.inaturalist.org/photos/59228151
Figurenlijst
Auteur. (jaar, datum). Titel / omschrijving [Foto / Illustratie]. Geraadpleegd op dd mm jjjj, van URL
• Pagina 15 Richard Allen. (2020, 16 maart). Vogelkop bowerbird [Illustratie]. Geraadpleegd op 11 november 2024, van https://birdcallsradio.com/bcr-196-richard-allen-birds-of-paradise-bowerbirds/30-vogelkopbowerbird/
• Pagina 16 Elwin van der Kolk, Vogelbescherming.nl. Kleine karekiet [Illustratie]. Geraadpleegd op 11 november 2024, van https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/ kleine-karekiet
• Pagina 17 Butler, A. G. (ca. 1925). Reed Warblers at their nest [Illustratie, artwork van Frederick William Frohawk of Henrik Grönvold]. Geraadpleegd op 11 november 2024, van https://en.wikipedia.org/wiki/ File:Reed_Warbler_Butler_Birds_of_Great_Britain_and_Ireland.jpg
• Pagina 18 natureguide.gr. Eurasian Penduline Tit – Remiz pendulinus [Illustratie]. Geraadpleegd op 11 november 2024, van https://natureguide.gr/desc/Birds/Eurasian_Penduline_Tit/
• Pagina 19 Murr, F. (1956). Beutelmeise (Remiz pendulinus) [Aquarel]. Geraadpleegd op 11 november 2024, van https://www.og-bayern.de/ngg_tag/franz-murr/
• Pagina 20 Johannes Gerardus Keulemans & Daniel Giraud Elliot. Javan Rhinoceros Hornbill [Monograph]. Geraadpleegd op 11 november 2024, van https://www.heritage-prints.com/product/elliot-the-hornbills-05javan-rhinoceros-hornbill/
• Pagina 21 Dorling Kindersley, Gettyimages.be. (2010, 1 april). Great Hornbill feeding female Hornbill in tree hollow [Illustratie]. Geraadpleegd op 11 november 2024, van https://www.gettyimages.be/detail/illustratie/ illustration-of-male-great-hornbill-feeding-royalty-free-illustraties/98193050?adppopup=true
• Pagina 22 Henry Bell. (2024). Greater spotted woodpecker (Dendrocopos major) [Illustratie]. Geraadpleegd op 11 november 2024, van https://www.henrybell.co.uk/Wild-Birds/-Greater-Spotted-Woodpecker
• Pagina 23 Denizen Works. Greater spotted woodpecker nest [Illustratie]. Geraadpleegd op 11 november 2024, van https://www.denizenworks.com/eyrie
• Pagina 24 Murr, F. (1960). Schuurzwaluw [Illustratie]. Geraadpleegd op 11 november 2024, van https://www. etsy.com/nl/listing/1663511328/1960-schuurswallow-vogelafdruk-vintage?show_sold_out_detail=1&ref=nla_ listing_details
• Pagina 25 Charmingneststudio – Etsy. Barn Swallow Babies, card, notecard, nest, bird, swallow [Illustratie]. Geraadpleegd op 11 november 2024, van https://www.etsy.com/nl/listing/753117191/barn-swallow-babiescard-notecard-nest
• Pagina 26 dwikiyosi01 – Freepik.com. (2024). Common tailorbird watercolor clipart [Illustratie]. Geraadpleegd op 11 november 2024, van https://www.freepik.com/premium-vector/common-tailorbird-watercolor-clipartillustration-isolated_349897863.htm
• Pagina 27 RB Davis. (ca. 1970). The Tailor Bird [Painting]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https:// www.lookandlearn.com/history-images/A010271/The-Tailor-Bird
Figurenlijst
Auteur. (jaar, datum). Titel / omschrijving [Foto / Illustratie]. Geraadpleegd op dd mm jjjj, van URL
• Pagina 28 Adrian Wojcik – iStock GettyImages. (2016, 23 oktober). Termite Mound – Australia [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www.istockphoto.com/nl/foto/termite-mound-australiagm611748560-105255931
• Pagina 29 Moni Hayne – BugGuide.net. (2012, 11 januari). Potters wasp nest on juniper – Eumenes [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://bugguide.net/node/view/606678
• Pagina 30 Bejita – Shutterstock.com. (2018, 2 mei). Termiet op geïsoleerde witte achtergrond [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www.shutterstock.com/nl/image-photo/termite-on-isolatedwhited-background-1082253794
• Pagina 31 Insects Nests – Kids Discover. (2012). Tour a termite tower [Illustratie]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://theteacherscafe.com/insects-online-magazine-and-teachers-guide/
• Pagina 32 pungem – iStockPhoto.com. (2017, 15 juli). Soldaat termiet op witte achtergrond [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www.istockphoto.com/nl/foto/soldaat-termiet-op-witteachtergrond-gm816239614-132049743
• Pagina 33 Science Photo Library. (2018, 30 september). Termite Mound On The Ground [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://pixels.com/featured/termite-mound-on-the-ground-thierryberrod-mona-lisa-production-science-photo-library.html
• Pagina 34 MYN / Lily Kumpe. (2014, 21 juli). Green tree ant (Oecophylla smaragdina) on branch, Queensland, Australia [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www.alamy.com/greentree-ant-oecophylla-smaragdina-on-branch-queensland-australia-meetyourneighboursnet-projectimage263062778.html
• Pagina 35 Karl, Kijongo Garden & Beach Life. (2022, 27 december). Weaver ants [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www.kijongobayresort.com/blog/category/kijongo-beach-garden/
• Pagina 36 Natuurpunt.be. (2024). Europese hoornaar [Illustratie]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www.natuurpunt.be/soorten/insecten-ongewervelden/europese-hoornaar
• Pagina 37 Ingo Arndt, Naturepl, Nature in Stock. (2024). Median wasp (Dolichovespula media) nest, cross section showing combs, Hessen, Germany [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www. natureinstock.com/search/preview/median-wasp-dolichovespula-media-nest-cross-section-showing-combshessen/0_12522008.html?dvx=1263
• Pagina 38 Angles – Adobe Stock. (2024). European paper wasp (Polistes dominula) isolated on white [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://stock.adobe.com/ search?k=%22european+paper+wasp%22&asset_id=1427240667
• Pagina 39 The Trustees of the Natural History Museum, London. (2019, augustus). Nest of the social wasp Polybia nigripennis, with cross-section [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www. researchgate.net/figure/Nest-of-the-social-wasp-Polybia-nigripennis-with-cross-section-The-inside-of-thenest_fig1_335075352
Figurenlijst
Auteur. (jaar, datum). Titel / omschrijving [Foto / Illustratie]. Geraadpleegd op dd mm jjjj, van URL
• Pagina 40 Pierre Escoubas, Nature Picture Library. (2014, 25 november). Potter / mason wasp (Eumenes sp), Valbonne, France, August [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www.naturepl.com/stockphoto-potter-mason-wasp-eumenes-sp-valbonne-france-august-image01482785.html
Pagina 41 SylviAnne DuTertre, Merlin. (2015, 7 juni). Potterwespen, Eumenes, Eumeninae, Hymenoptera [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://laforetdemessiremerlin.eklablog.com/guepespotieres-les-eumenes-eumenines-hymenopteres-a118719494
Pagina 42 undergroundreptiles.com. (2024). African Trap Door Spider [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://undergroundreptiles.com/product/african-trap-door-spider/
Pagina 43 Wikipedia. (2024). Cteniza moggridgei nest [Illustratie]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Ctenizidae_species
Pagina 44 kohotäpläkoi (fi). (2024). Wockia asperipunctella [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://laji.fi/en/taxon/MX.60612
Pagina 45 Arthur Anker, Flickr. (2013, 12 december). Golden cage (larva of Urodidae, possibly Urodus sp) [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www.flickr.com/photos/artour_a/11344201664
Pagina 46 Barry Clarke, Fly Tyer. (2024). A Caddisfly for All Occasions [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www.flytyer.com/a-caddisfly-for-all-occasions/
Pagina 47 Actionpyramid.com. (2014). Leagues Under The Lea [Illustratie]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://actionpyramid.com/0-0002-Leagues-Under-The-Lea
Pagina 48 Salvador Vitanza. (2023, 2 januari). Lepidoptera-Psychidae-Eucoloneura fragilis-Bagworm Moths MALE [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://elp.tamu.edu/ipm/bugs/family-psychidaebagworm-moths/lepidoptera-psychidae-eucoloneura-fragilis-bagworm-moths-male-d/
Pagina 49 Melvyn Yeo. (2020). Eumeta crameri [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https:// simonleather.wordpress.com/tag/panolis-flammea/
Pagina 50 stablediffusionweb.com. (2024). Bionic Dam Project: Utilizing Beaver Nest for Organic Matter Decomposition [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://stablediffusionweb.com/ image/7905445-bionic-dam-project-utilizing-beaver-nest-for-organic-matter-decomposition
• Pagina 51 Barcroft. (2010, 22 september). Revealed in every tiny detail: The secret life of harvest mice as never seen before [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www.dailymail.co.uk/news/ article-1314285/Revealed-tiny-The-secret-life-harvest-mice.html
• Pagina 52 Ross Hoddinott, Alamy. (2013, 11 juli). Harvest mice (Micromys minutus) [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www.alamy.com/stock-photo-harvest-mice-micromys-minutus-on-wheatstems-devon-uk-july-captive-88631126.html
Figurenlijst
Auteur. (jaar, datum). Titel / omschrijving [Foto / Illustratie]. Geraadpleegd op dd mm jjjj, van URL
• Pagina 53 Dean Mason, MyModernMet.com. (2020, 2 januari). Adorable Photos of Tiny Harvest Mice Joyfully Playing in Nature [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://mymodernmet.com/harvest-miceportraits-dean-mason/
• Pagina 54 webmink, iStockPhoto. (2024). Begging Beaver [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www.istockphoto.com/nl/foto/begging-beaver-gm92911783-1815504?searchscope=image%2Cfilm
• Pagina 55 Tom Björklund, ArtRage painting. (2016, 18 februari). Beaver lodge [Illustratie]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www.deviantart.com/renum63/art/Beaver-lodge-591580280
• Pagina 56 Niko, Adobe Stock. (2024). Groundhog Standing on Hind Legs Isolated on Transparent Background [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://stock.adobe.com/at/ search?k=marmot+isolated&asset_id=1249923802
• Pagina 57 Urban Ecology Center. (2024, 8 januari). Native Animal of Wisconsin – Woodchuck [Illustratie]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www.urbanecologycenter.org/blog-posts/native-animal-ofwisconsin-woodchuck
• Pagina 58 Buck Shreck, Getty Images. (2019, 13 december). Bear Facts: Habitat, Behavior, Diet [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www.thoughtco.com/facts-about-bears-4102853
• Pagina 59 Dorling Kindersley. (2006, 1 augustus). Ursus thibetanus, sleeping Asiatic Black Bear curled up in its winter den [Illustratie]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www.gettyimages.nl/detail/ illustratie/ursus-thibetanus-sleeping-asiatic-black-bear-royalty-free-illustraties/71558598
• Pagina 60 J.J. Harrison, Wikimedia Commons. (2022, 5 mei). European Rabbit [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://medium.com/illumination/the-tale-of-the-wild-rabbit-and-the-iberian-lynxbc7f9cdd4f4
• Pagina 61 Thoman Schürzeberg, Kanicheninfo.eu. (2013, februari). Baue und Höhlen [Illustratie]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www.kanincheninfo.eu/Dokumente/Aushang/KI-AushangBaue-004.pdf
• Pagina 62 Johann, Wallpapers.com. (2024). European Badger Illustration PNG [Illustratie]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://wallpapers.com/png/european-badger-illustration-2vebaqa3a4sswlf6.html
• Pagina 63 Peter Visscher, Getty Images. (2007, 18 juli). Underground cross-section view of Badgers (Meles meles) moving within their burrow or set [Illustratie]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www. gettyimages.nl/detail/illustratie/underground-cross-section-view-of-badgers-royalty-free-illustraties/75489322
• Pagina 64 GlobalP, iStock. (2008, 13 juli). Eurasian red squirrel – Sciurus vulgaris (2 years) [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www.istockphoto.com/nl/foto/eurasian-red-squirrel-sciurusvulgaris-gm93214878-6594598
Figurenlijst
Auteur. (jaar, datum). Titel / omschrijving [Foto / Illustratie]. Geraadpleegd op dd mm jjjj, van URL
• Pagina 65 Slowmotiongli, Dreamstime.com. (2024). Red Squirrel, Sciurus vulgaris, Adult standing at Nest Entrance, Normandy [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www.dreamstime.com/redsquirrel-sciurus-vulgaris-adult-standing-nest-entrance-normandy-image195879919
• Pagina 66 Brandon Liddell. (2024). Fish (centre) in brain coral [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www.britannica.com/animal/coral
• Pagina 67 Fumitoshi Mori, Nature Production. (2024). Nine-spined Stickleback (Pungitius pungitius) building a nest, Japan [Foto]. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://www.mindenpictures. com/stock-photo-nine-spined-stickleback-pungitius-pungitius-building-a-nest-japan-naturephotographyimage00444745.html
• Pagina 68 Joe Belanger, Alamy. (2018, 2 januari). A feeding acorn barnacle extends its feathered cirri, catching plankton and particles as a source of food [Foto]. Geraadpleegd op 14 november 2024, van https://www.alamy.com/stock-photo-a-feeding-acorn-barnacle-extends-its-feathered-cirri-catchingplankton-172136961.html?imageid=823DBAA6-B553-4304-B1C8-7EFC20BFA88B&pn=1&searchId=6ce6bb 39d31cf69639960f5c0797be75&searchtype=0
• Pagina 69 Onur Ersin, Dreamstime.com. (2024). Backgrond blanco aislado coral rosado [Foto]. Geraadpleegd op 14 november 2024, van https://es.dreamstime.com/imagen-de-archivo-libre-deregal%C3%ADas-coral-rosado-image13814436
• Pagina 71 Sommai, Vecteezy. (2024). Mussel on white background Pro Photo [Foto]. Geraadpleegd op 14 november 2024, van https://www.vecteezy.com/photo/4288553-mussel-on-white-background
• Pagina 72 Marinewise.com. (2024). Australian Trumpet Syrinx aruanus [Illustratie]. Geraadpleegd op 14 november 2024, van https://marinewise.com.au/marine-invertebrates/australian-trumpet/
• Pagina 73 Bill & Mark Bell, Flickr. (2011, 4 augustus). Turbinellidae > Syrinx aruanus Australian trumpet snail 0016 [Foto]. Geraadpleegd op 14 november 2024, van https://www.flickr.com/photos/48991563@ N06/6009233226
• Pagina 74 Blogie Robillo, iNaturalist. (2015, augustus). Doopvontschelp Tridacna gigas [Foto]. Geraadpleegd op 14 november 2024, van https://www.inaturalist.org/observations/1850027
• Pagina 75 Ingo Arndt, Minden Pictures. (2024). Fluted Giant Clam (Tridacna squamosa), Meeresmuseum Ozeania, Riedenburg, Germany [Foto]. Geraadpleegd op 14 november 2024, van https://www. mindenpictures.com/stock-photo-fluted-giant-clam-tridacna-squamosa--meeresmuseum-ozeania-riedenburgnaturephotography-image00522715.html
• Pagina 76 EmBaSy, Adobe Stock. (2024). Clownfish isolated on white background [Foto]. Geraadpleegd op 14 november 2024, van https://stock.adobe.com/be_nl/search/images?k=%22ocellaris+clownfish%22&asset_ id=855716291
• Pagina 77 Muskan Gupta, Chegg. (2024, 8 september). Sea Anemone [Foto]. Geraadpleegd op 14 november 2024, van https://www.cheggindia.com/general-knowledge/slowest-animal-in-the-world/
Figurenlijst
Auteur. (jaar, datum). Titel / omschrijving [Foto / Illustratie]. Geraadpleegd op dd mm jjjj, van URL
• Pagina 78 periou.gr. (2024). Octopus [Foto]. Geraadpleegd op 14 november 2024, van https://www.periou. gr/georgia-papadaki-plektani/
• Pagina 80 Shayne Thiessen, explorewithshayne.com. (2024, 12 maart). Mesa Verde: Ancient Cliff Dwellings [Foto]. Geraadpleegd op 14 november 2024, van https://explorewithshayne.com/2024/03/12/mesa-verdeancient-cliff-dwellings/
• Pagina 81 Iago Corazza, Archello. (2021, 15 november). MCA and WASP complete the first eco-sustainable house 3d printed from raw earth [Foto]. Geraadpleegd op 14 november 2024, van https://archello.com/de/ news/mca-and-wasp-complete-the-first-eco-sustainable-house-3d-printed-from-raw-earth
• Pagina 82 Lazare Eloundou / CRAterre-ENSAG. (2009, 24 december). Case obus des Musgum – Cameroun [Foto]. Geraadpleegd op 14 november 2024, van https://basta.media/construisez-votre-maison-en-terre-etsauvez-la-planete
• Pagina 83 Alfred Boc, Wikipedia. (2004, 28 maart). House building in Northern Vietnam by Alfred Boc [Foto]. Geraadpleegd op 14 november 2024, van https://en.m.wikipedia.org/wiki/ File:HouseBuildingInNorthernVietnam.jpg
• Pagina 84 Stephen Foote, Alamy. (2024). A Mudhif, traditional buildings made from dried reeds, in the marshes of Southern Iraq [Foto]. Geraadpleegd op 14 november 2024, van https://www.alamy.com/a-mudhiftraditional-buildings-made-from-dried-reeds-in-the-marshes-of-southern-iraq-image357073613.html
• Pagina 85 Jean-Pierre Dalbéra, Wikipedia. (2011, 19 maart). Wooden yurt frame in the Khorezm desert, Uzbekistan [Foto]. Geraadpleegd op 14 november 2024, van https://kaa.wikipedia.org/wiki/Fayl:Armature_ dune_yourte_(Khorezm,_Ouzb%C3%A9kistan)_(6859416536).jpg
• Pagina 86 Sean Duan, Getty Images. (2012, 7 maart). Ohlone Village Pit house in construction [Foto]. Geraadpleegd op 14 november 2024, van https://www.gettyimages.at/detail/foto/ohlone-village-pit-house-inconstruction-lizenzfreies-bild/140918987?adppopup=true
• Pagina 87 Wrath Of Gnon, Rattibha. (2018, 17 juli). Ancient Roman buildings [Foto]. Geraadpleegd op 15 november 2024, van https://en.rattibha.com/thread/1019056740128600065
• Pagina 88 talkafricana.com. (2021, 12 augustus). The Stunning Traditional Huts of the Toposa People of South Sudan [Foto]. Geraadpleegd op 15 november 2024, van https://talkafricana.com/the-stunningtraditional-huts-of-the-toposa-people-of-south-sudan/
• Pagina 89 Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Wikipedia. (1964, 25 januari). Hooiberg – De Steeg [Foto]. Geraadpleegd op 15 november 2024, van https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Hooiberg_-_De_ Steeg_-_20493793_-_RCE.jpg
• Pagina 90 George Steinmetz, Lost At E Minor. (2012, 28 november). The Korowai Tribe’s Incredible Tree Houses [Foto]. Geraadpleegd op 15 november 2024, van https://mymodernmet.com/korowai-tribetreehouses/
Figurenlijst
Auteur. (jaar, datum). Titel / omschrijving [Foto / Illustratie]. Geraadpleegd op dd mm jjjj, van URL
• Pagina 91 Milan Sommer, iStockphoto. (2023, 30 januari). Trulli witte stenen hut met kegelvormig dak op het platteland [Foto]. Geraadpleegd op 15 november 2024, van https://www.istockphoto.com/de/foto/trulliwei%C3%9Fe-steinh%C3%BCtte-mit-konischem-dach-auf-dem-landfeld-ber%C3%BChmt-in-der-regiongm1460429150-494609778?searchscope=image%2Cfilm
• Pagina 92 Gabriel Côrtes. (1987, 11 februari). Amazone: de strobeschaving [Foto]. Geraadpleegd op 15 november 2024, van https://www.taquiprati.com.br/cronica/662-ii-amazonia-a-civilizacao-de-palha
• Pagina 93 Bob Sessions, SpiritualTravels. (2015, 13 mei). A reconstructed long house recreates 17th-century life at Ganondagan [Foto]. Geraadpleegd op 15 november 2024, van https://www.spiritualtravels.info/spiritualsites-around-the-world/north-america/ganondagan-and-the-iroquois-white-corn-project/
• Pagina 94 Wolfgang Staudt, Wikipedia. (2006, 20 juli). Navajo Hogan, Monument Valley [Foto]. Geraadpleegd op 15 november 2024, van https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Navajo_Hogan,_Monument_Valley.jpg
• Pagina 95 National Park Service, USA. (2022, 12 maart). Yurok Plank House [Foto]. Geraadpleegd op 15 november 2024, van https://www.nps.gov/yurok/plank-house.htm
• Pagina 96 Charles H. Davis, Flickr. (2010, 2 april). Iroquois longhouse reconstruction in New York State [Foto]. Geraadpleegd op 15 november 2024, van https://www.flickr.com/photos/charleshdavis/4601235692
• Pagina 97 Japanese Architecture and Art Net Users System (JAANUS). (2024). Minka traditional farmhouse in Japan [Illustratie]. Geraadpleegd op 15 november 2024, van https://www.aisf.or.jp/~jaanus/
• Pagina 98 Art Institute of Chicago. (2020, 18 mei). Japanese Tea House – Model [Foto]. Geraadpleegd op 15 november 2024, van https://www.artic.edu/artworks/236575/japanese-tea-house-model
• Pagina 99 Wikimedia Commons. (2021, 14 oktober). Traditional Thai House [Foto]. Geraadpleegd op 15 november 2024, van https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Traditional_Thai_House.jpg
• Pagina 100 National Museum of African Art. (2023, 20 maart). Diola House, Casamance, Senegal [Foto]. Geraadpleegd op 15 november 2024, van https://africa.si.edu/exhibitions/diola-house-casamance-senegal
