BNL Magazine #1-2022 by Bouwend Nederland

MAART 2022 Ledenmagazine van Koninklijke Bouwend Nederland

ALLE REGIO’S

Gemeenteraadsverkiezingen 2022 Samen doorbouwen aan Nederland

“We hebben elkaar hier echt nodig” Energietransitie op stoom in Groningen

‘We mogen weer!’ Dag van de Bouw rolt rode loper uit op 18 juni

2 | BNL | MAART 2022 | INHOUD

IN DIT NUMMER 6

‘SAMEN DOORBOUWEN AAN NEDERLAND’

‘BOUWAFVAL VAN GISTER IS GRONDSTOF VAN MORGEN’

GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 2022

DUURZAAMHEID

OPTIMISME REGEERAKKOORD RUTTE IV: EINDELIJK BEWEGING IN STIKSTOFDOSSIER

ONTWIKKELINGEN BIJBENEN TIJDENS FUTURE BUILDERS DAY

STIKSTOF

TOEKOMST BOUW & INFRA

BNL is het verenigingsmagazine van Koninklijke Bouwend Nederland. In het magazine is informatie te vinden over activiteiten van de vereniging, ontwikkelingen in de sector en onderwerpen die van belang zijn voor de bedrijfsvoering van de leden. De inhoud geeft invulling aan de missie van de vereniging, namelijk het binden, boeien en verenigen van de leden.

COVERFOTO | JIMJAN MULTIMEDIA

Wil je reageren? Stuur een mail aan: a.nieuwenhuis@bouwendnederland.nl.

COLUMN | MAART 2022 | BNL | 3

INHOUDSOPGAVE 04

BOUW IN BEELD

11 ‘ LEDEN STELLEN ONZE PRIORITEITEN BIJ NIEUWE CAO-ONDERHANDELINGEN” CAO 14

DE VERMEULEN GROEP: NA DE BRAND VERENIGING

INNOVATIEPRIJS 2022

17 BRIEF UIT BRUSSEL BIJDRAGE RENÉ MEYBOOM 20

BNL ACADEMY

REGIOKATERN

32 RESTWARMTE UIT TUNNELS INNOVATIE

OP CAMPAGNE 299 dagen na de Tweede Kamerkiezingen lag er dan eindelijk een coalitieakkoord. Het lange wachten werd beloond, want voor alle onderwerpen die we adresseerden kregen we waar we om vroegen of zelf nog iets meer. Als ik een berekening maak op de achterkant van een bierviltje, dan kom ik op 2 miljard voor stikstof, 3 miljard voor infra, 2,2 miljard voor de woningmarkt en 1,8 miljard voor verduurzaming. In totaal 9 miljard, dus genoeg te doen voor onze sector in de komende jaren. We blijven met de ministeries in gesprek over de concrete uitwerking van de plannen. En de volgende (gemeenteraads)verkiezingen zijn alweer op 16 maart. Als oud-gemeenteraadslid in Oegstgeest, zoon en kleinkind van een wethouder kreeg ik van kleins af aan al mee wat het belang van de lokale politiek is. Op dit vlak zijn we dan ook een (social)mediacampagne aan het voeren, zodat we met een ‘bouwvriendelijk’ coalitieakkoord samen met nieuwe raadsleden en wethouders kunnen doorbouwen aan hun lokale bouwambities. We houden onder meer samen met leden (online) debatten met politici, gaan coronaproof met hen op bouwplaatsbezoek en via diverse masterclasses maken we halverwege dit jaar kennis met de gekozen raadsleden.

‘WE MOGEN WEER!’ DAG VAN DE BOUW 2022

N. JONGBLOED B.V. TROTS

EEN UPDATE MEERJARENPROGRAMMA’S

ONMISBAAR

Tot slot wil ik jullie nog uitnodigen om je te abonneren op onze nieuwe podcastserie ‘De bouw maakt het’ waarin we vanaf begin dit jaar elke twee weken boeiende verhalen uit de bouwwereld laten horen. Elke twee weken komen jullie ook bij mij op de koffie. Beluister de afleveringen via www. bouwendnederland.nl/podcast of via jouw favoriete podcastkanaal.

COLUMN JOOST NELIS

Maxime Verhagen Voorzitter Bouwend Nederland

VERENIGING BOUWEND NEDERLAND PLEIT VOOR SNELLE VERGROTING NETCAPACITEIT

BNL IN DE MEDIA

VERSTERKING LOPPERSUM Door gaswinning beeft de aarde in de provincie Groningen, zo ook in Loppersum. Met allerlei heftige gevolgen voor een groot aantal huiseigenaren in dit Groningse dorp: hun woningen zijn niet tegen de bevingen bestand. Na de sloop van 67 van deze huizen herbouwt Heijmans ze tot functioneel vergelijkbare woningen die door hun sterke constructie aardbevingsveilig zijn. Het project is onderverdeeld in zes clusters, waarbij Heijmans in elk cluster een ander type gasloze woning bouwt vanuit de wensen en eisen van de huiseigenaren. Opdrachtgever Gemeente Eemsdelta en Nationaal Coördinator Groningen (NCG) Uitvoerder Heijmans Looptijd 2019-2022

Heb jij onlangs ook een project afgerond waar je trots op bent en graag met ons deelt? Stuur het dan naar trots@bouwendnederland.nl. Wellicht sta jij dan de volgende keer met foto in Bouw in Beeld!

6 | BNL | MAART 2022 | GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN

SAMEN DOORBOUWEN AAN NEDERLAND

GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN | MAART 2022 | BNL | 7

In de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen op 16 maart aanstaande startte Bouwend Nederland een digitaal publiciteitsoffensief op de speerpuntonderwerpen wonen, duurzaamheid en mobiliteit. Alle 335 gemeenten, alle vijfduizend lokale partijen en zo’n tienduizend raadsleden maken in een veelheid aan uitingen kennis met de bouwen infrasector als kennis- en gesprekspartner voor het realiseren van gemeentelijke bouwambities. Campagneleider Jan Overtoom: “We komen als bouw en infra hiermee tot in de haarvaten van de gemeentelijke volksvertegenwoordiging.”

8 | BNL | MAART 2022 | GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN

CAMPAGNE GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 2022 OP STOOM Regiomanager Randstad Noord Jan Overtoom heeft het druk. Naast het regiokantoor heeft hij tot de gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart ook de landelijke campagne Samen doorbouwen aan Nederland en de opvolging hiervan te coördineren. Dat betekent het uitvoeren van een omvangrijk draaiboek tot aan de verkiezingsdag en enkele afsluitende activiteiten daarna, in samenwerking met de vijf regio’s. Hij blijft er nuchter onder. “Gelukkig kan ik deels voortbouwen op de ervaring en betrokkenheid bij de gemeenteraadsverkiezingen van vier jaar geleden.” De huidige campagne Samen doorbouwen aan Nederland bouwt voort op de succesvolle publiciteitsinzet voor de Tweede Kamerverkiezingen in 2021. Het thema Samen doorbouwen is doorvertaald naar gemeentelijk niveau. “Bouwend Nederland wil ook op lokaal niveau betrokken worden als kennis- en gesprekspartner om gezamenlijk met de lokale opdrachtgever oplossingen vorm te geven voor ruimtelijke ordenings- en transitievraagstukken. En die zijn er genoeg, zoals binnenstedelijk leefbaarheid, woningmarkt, verduurzaming, mobiliteit/ bereikbaarheid en scholing/arbeidsmarkt. Voor zover mogelijk leggen we in de campagne de link naar onze toekomstverkenning Nu bouwen aan morgen. In het huidige offensief concentreren we ons op de deelgebieden wonen, duurzaamheid en mobiliteit.” Corona De huidige gemeentecampagne is voor het eerst helemaal digitaal. “Vier jaar geleden was het drukwerk maken, zaaltjes huren, mensen uitnodigen en gaan”, aldus Overtoom. “Destijds was corona alleen nog de naam van een Mexicaans biertje en een hotel aan het Buitenhof in Den Haag. Dus kiezen we nu voor een krachtige online campagne op sociale media waarin we raadsleden en wethouders voorlichten en actuele onderwerpen agenderen. Maar ook kenbaar maken dat we na de verkiezingen er voor hen willen zijn als het tijd is voor uitvoering van de hun bouwplannen.”

Enquête Eind vorig jaar is onder bijna tienduizend wethouders en raadsleden een enquête uitgezet waarin ze zijn bevraagd op de campagnethema’s wonen, mobiliteit en duurzaamheid. Dit om te achterhalen in hoeverre die speerpunten in de gemeente leven en welke oplossingen voor de verschillende problemen worden aangedragen. “Met een respons van meer dan 20% levert dat een schat aan informatie en inzicht op van wat er waar lokaal speelt.” Zo blijkt dat het vinden van een passende woning door de meerderheid van de respondenten in alle provincies van moeilijk tot heel moeilijk wordt ervaren. Zowel wethouders (94%) als raadsleden (85%) geven aan dat er een woningtekort is in hun gemeente en zien de oplossing het vaakst in het bouwen van extra woningen voor starters, ouderen en statushouders. Raadsleden (40%) noemen in vergelijking met wethouders (25%) relatief vaak dat leegstaande kantoren omgebouwd moeten worden tot woningen. Wethouders (39%) geven relatief vaak aan het oneens te zijn met de stelling ‘In onze gemeente verkiezen we bij de bouw van nieuwbouwwoningen hogere (dan wettelijk gestelde) duurzaamheidseisen boven de betaalbaarheid van woningen’ in vergelijking met raadsleden (31%). CO2-neutraal, circulair en klimaatadaptief in 2050 is prioriteit bij 82% van de wethouders en 68% van de raadsleden. Isolatie van woningen staat daarbij als eerste actiepunt, gevolgd door de inzet van duurzame energiebronnen en zonneparken. Energiezuinigheid wordt door wethouders én raadsleden het vaakst als belangrijkste criterium aangemerkt bij aanbestedingen in bouwen infra. Doorlooptijd en circulariteit komen op tweede en derde plek. Uit de enquête blijkt verder dat de meerderheid van de raadsleden (57%) en wethouders (60%) meer budget willen besteden aan het aanleggen van nieuwe infrastructuur. Overtoom: “De enquête-uitkomsten zullen na de verkiezingen gebruikt worden voor de dialoog die we als Bouwend Nederland op lokaal en provinciaal niveau aangaan.”

“Destijds was corona alleen nog de naam van een Mexicaans biertje en een hotel aan het Buitenhof in Den Haag.”

TEKST | KEES DE VRIES

“ Door olievlekwerking willen we zoveel mogelijk aandacht genereren.” Bijna dertig video’s Dit jaar doen in totaal ongeveer vijfduizend fracties mee aan de gemeenteraadsverkiezingen. Overtoom: “We hebben onszelf en onze kennis en diensten bij elke fractie door het hele land in een digitaal schrijven gepresenteerd. Andere meer actiegerichte organisaties schreeuwen of sturen brandbrieven. Wij denken dat dat niet werkt en bieden als belangenorganisatie graag onze hulp aan”. De campagne gebruikt bijna dertig korte video’s en stilstaand beeld die zijn afgestemd op de vraagstukken die in gemeenten leven. Die moeten echter eerst worden gemaakt. “We hebben vijftien gemeenten uitgenodigd voor evenzoveel digitale discussiesessies waarin wethouders en raadsleden elkaar bevragen over de drie campagnethema’s. Daar zijn vijftien filmpjes voor sociale media uit gedistilleerd. Ook worden in de vijf Bouwend Nederland-regio’s elk twee bouwplaatsbezoeken georganiseerd met wethouders en raadsleden. Ook dit wordt gemonteerd tot online filmpjes. En dan zijn er nog interviews met vijf stakeholders en twee leden die we online gaan delen”. Een interview van Maxime Verhagen en de burgemeester van Den Haag Jan van Zanen (in zijn functie van VNG-voorzitter) benadrukt in de week van het Samen Doorbouwen vanaf 14 februari het gedeelde belang van bouw, infra en gemeenten op gebied van de realisering van woningen, verbetering van de mobiliteit en verduurzaming op gemeentelijk niveau. Wereldvrouwendag (8 maart) doopt Bouwend Nederland om als Dag van de bouwvrouw waarin vijf bouwvrouwen van lidbedrijven via een korte videoclip vijf lokale vrouwelijke lijststrekkers bevragen over de speerpunten van de campagne. Ook staat één van de Bouwend Nederland-podcasts De bouw maakt het in het teken van de verkiezingen. “Behalve ons eigen spervuur, nodigen we ook raadsleden en onze achterban uit om de inhoud te (her)gebruiken en te verspreiden via hun eigen kanalen. Door olievlekwerking willen we zoveel mogelijk aandacht genereren.

GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN | MAART 2022 | BNL | 9

Ook evenementen na de verkiezingen Hoewel opbouw en uitvoering van de online campagne vanzelfsprekend vóór de verkiezingen ligt, komen er na 16 maart nog twee belangrijke evenementen. “Ten eerste gaan we na de verkiezingen twaalf masterclasses voor raadsleden organiseren. Hierin zullen zij zich samen met gedeputeerden van de provincie én ons over de genoemde thema’s wonen, duurzaamheid en mobiliteit buigen. Enthousiaste nieuwe raadsleden die aan het begin van hun raadsperiode staan, willen zich ook goed oriënteren en dat merken we aan de belangstelling.” De tweede activiteit pakt de vereniging samen met een extern bureau op. “Tegen de zomer willen we alle collegeprogramma’s van alle 335 gemeenten hebben doorlopen op duurzaamheid, wonen en mobiliteit. Dan hebben we een goed beeld en kunnen wij gericht onze diensten aan de colleges aanbieden. We hebben nu al met zo’n honderd gemeenten bouwen infraoverleggen waarin wij kennis, deskundigheid, innovatie, ervaring én onze leden mobiliseren bij specifieke wensen. Kortom, we kunnen de gemeenten heel gericht een aanbod doen.” Breed gedragen Overtoom benadrukt dat elke regio betrokken is bij formulering en daarna ook bij uitvoering van de campagne. “Het feitelijke werk ligt in de regio’s en het is leuk te zien dat regiokantoren bovenop de geplande activiteiten ook nog met eigen initiatieven komen. Zo is het echt een gezamenlijk en breed gedragen project waarmee we op gemeentelijk niveau tot in de haarvaten van het openbaar bestuur komen. De campagne levert een positieve bijdrage aan het profiel van de sector en de structurele overleggen die collega’s, afdelings- en regiobesturen in aanloop naar de verkiezingen maar ook daarna met gemeenten voeren.” En dat is altijd winst voor alle partijen. Meer informatie samendoorbouwen.nl Contactpersoon Jan Overtoom Coördinator Gemeenteraadsverkiezingen j.overtoom@bouwendnederland.nl

EEN SUCCESVOL BEDRIJF DRAAIT OP VITALE WERKNEMERS Veel bedrijven in de bouw maken dankbaar gebruik van de kennis en kunde van ervaren vakmensen. Maar wat als één van uw mensen uitvalt? U mist dan niet alleen ervaring, maar er moet ook nog eens meer gebeuren met minder mensen. Voor alle leden van Bouwend Nederland bieden wij het Preventieen verzuimloket Bouwend Nederland. Samen met u pakken we verzuim aan, minimaliseren we risico’s in uw bedrijf en werken we aan meer gezondheid en vitaliteit. Zodat u zich kunt focussen op wat écht belangrijk is: uw mensen en het succes van uw organisatie.

Meer informatie? Gert-Jan Klanderman, branchemanager Bouw & Transport gert.jan.klanderman@arboned.nl - 06 129 985 49 Of kijk op www.arboned.nl/bouwendnederland

TEKST | HANS SMIT

CAO | MAART 2022 | BNL | 11

VERENIGING IN TWEE RONDEN OP ZOEK NAAR MENING LIDBEDRIJVEN

“DE LEDEN STELLEN ONZE PRIORITEITEN BIJ NIEUWE CAO-ONDERHANDELINGEN” Bouwend Nederland begint binnenkort in elke regio ledengesprekken over de aanstaande cao-onderhandelingen. Lidbedrijven kunnen kenbaar maken welke onderwerpen zij prioriteit geven om straks met de bonden te bespreken. Manager Arbeidsvoorwaarden en Advies Erik Tierolf is vooral op zoek naar punten die op middellange termijn de toekomst van de bouw en infra zullen beïnvloeden. Vroeger werden de leden per brief geraadpleegd over aanstaande onderhandelingen over een nieuwe cao. Tierolf: “Daarop kreeg ik dan zo’n 600 reacties en dat is eigenlijk heel erg mooi. Door de manier van vragen kregen we echter een zee van kleine onderwerpen terug. Die versnipperde input konden we niet ‘laden’ om een toekomstvisie te ontwikkelen waarmee we naar de bonden konden.” In 2018 en 2019 werd gekozen om per regio open gesprekken met de leden te voeren. Tierolf: “Die gingen dan bijvoorbeeld over ‘de arbeidsmarkt in 2030’. Eerst formuleerden we de horizon en dan hoe we daar terecht konden komen. Ik herinner me dat zo de dialoog over de regeling voor zwaar werk is ontstaan. Er was zorg over ouderen en dat leidde uiteindelijk tot concrete voorstellen die onze onderhandelaars op tafel konden leggen.” Prikkelen Vanwege corona vinden de raadplegingen dit jaar in eerste instantie online plaats in de vijf bekende regio’s Noord, Oost, Zuid en de twee randstedelijke regio’s Noord en Zuid. Tierolf: “De regiobestuurders weten heel goed wat er bij hen in de regio speelt en welke werkgevers vaker hun vinger opsteken of hun visie graag delen. Die worden nog eens extra geprikkeld om deel te nemen. Dat verdiept de discussie en werkt verfrissend.” De eerste ronde zal medio februari van start gaan.

De resultaten van de eerste ronden worden verzameld en gebundeld tot agendapunten voor de tweede ronde, die voor de zomervakantie gepland staat. “Dan willen we echt de diepte in en het liefst met fysieke bijeenkomsten. Dan vragen we de leden bijvoorbeeld om prioriteiten te stellen. Maar we willen ook weten in hoeverre ze bereid zijn de kosten van de voorstellen te dragen”, zegt Tierolf. Uiteindelijk komen de resultaten terecht in de voorstellenbrief waarmee de onderhandelaars aan de slag kunnen. Koopkracht Er zijn volgens Tierolf nog meer voordelen. “Zo kan het gebeuren dat er tijdens de sessies onderwerpen worden ingebracht, waarvan we weten dat de bonden die graag willen bespreken. Zoals bijvoorbeeld de arbeidsvoorwaarden voor UTA-werknemers. Dan is het voor de onderhandelaars erg prettig als ze weten hoe onze leden hierover denken.” De adviseur vermoedt dat kwesties als behoud van vakkrachten, leren/ontwikkelen van medewerkers, maar ook de koopkracht op de agenda zullen komen. De huidige cao loopt eind 2022 af. Meer informatie bouwendnederland.nl/cao Contactpersoon Erik Tierolf Manager Arbeidsvoorwaarden en Advies e.tierolf@bouwendnederland.nl

12 | BNL | MAART 2022 | DUURZAAMHEID

TEKST | MARTINE VAN DER LINDEN

Afvalreductie op de bouwplaats

BOUWAFVAL VAN GISTER IS GRONDSTOF VAN MORGEN De bouwsector produceert vele miljoenen kilo’s afval per jaar. Met de ambitieuze doelstellingen rond duurzaamheid en circulariteit uit bijvoorbeeld het Klimaatakkoord zijn er steeds meer bouwbedrijven die het tij willen keren. Waaronder Heijmans, Dura Vermeer en TBI. Wat doen deze bedrijven zoal om afval op de bouwplaats op een verantwoorde manier te reduceren? Theo Baggerman, QHSE-adviseur bij Dura Vermeer: “Bij Dura Vermeer richten we ons op hergebruik van grondstoffen en materialen waarmee we de kringloop kunnen sluiten. We hebben bijvoorbeeld een mobiele breker die puin op de bouwplaats breekt, zodat we dit ter plekke kunnen hergebruiken. Zonder dat daarbij weer transport komt kijken. Ons afvalhout wordt door onze afvalverwerker Renewi versnipperd om spaanplaat van te maken. Ook ijzerwaren geven we een tweede leven. We gaan zelfs zo ver dat wat we op de ene bouwplaats afvoeren als afval, we dat bij een ander project weer proberen in te zetten. In ’s-Gravendeel huren we een terrein. Hier is de circulaire bouwhub Dura Vermeer Urban Miner te vinden. Allerlei materiaal dat je kunt vinden bij bouwen infraprojecten wordt op de circulaire bouwhub opgeknapt en opgewaardeerd. Zo kunnen ze opnieuw in andere projecten worden gebruikt. Denk aan deuren, wanden, afgedankte bruggen en straatlantaarns.

We hebben bij Dura Vermeer ook oog voor het kleine. Toen in de infrastructuur werd besloten om van twee kleuren hesjes, een gele voor het spoor en een oranje voor werk aan de weg, naar één kleur te gaan, hebben we de gele hesjes ingezameld. Daar hebben we tassen van laten maken op een sociale werkplaats. Hiermee leveren we ook een bijdrage aan mensen met een afstand op de arbeidsmarkt.” Michel Eijkhout, Procurement Director Cluster bij Heijmans: “In feite is verpakkingsmateriaal iets wat we ongevraagd bij ons bouwmateriaal krijgen. Twee, drie jaar geleden hebben we daarom bij onze leveranciers de opdracht neergelegd om verpakkingen recyclebaar, circulair of herbruikbaar te maken. Inmiddels staat deze verplichting in al onze contracten. We hebben advies ingewonnen bij onze afvalpartners Renewi en PreZero. Daarnaast hebben we ons laten informeren door het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken over hoe je aan het begin van de supply chain verpakkingsmaterialen kunt vervangen door duurzame alternatieven. Op basis van alle informatie hebben we een tabel gemaakt waarop de meest gebruikte verpakkingsmaterialen staan en wat onze voorkeur heeft qua hergebruik, circulariteit of recycling. We denken dus mee met onze leveranciers.

DUURZAAMHEID | MAART 2022 | BNL | 13

We stimuleren onze leveranciers om onder andere transparante folie te gebruiken die onder meer voor 10 procent is bedrukt. Dergelijke folie kun je hergebruiken, zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit. Sommige leveranciers gaan nog verder. Ze gaan niet alleen van gekleurde naar transparante folie, maar kiezen bovendien voor dunnere folie. Dit scheelt zowel in energie als in de portemonnee. In 2023 bestaat Heijmans honderd jaar. Al het verpakkingsmateriaal moet dan herbruikbaar, circulair of recyclebaar zijn en ook verwerkt worden. Dit is een bold statement. We zien ook wel in dat achter al onze leveranciers veel toeleveranciers zitten die de omslag misschien niet zo snel kunnen maken. Honderd procent is misschien niet haalbaar. We roepen dit vooral om een versnelling op gang te brengen. Maar tachtig tot negentig procent in 2023 moet toch lukken.” Steven van der Voorst, Manager Inkoopcoördinatie Bouw bij TBI: “Onze ambitie is om onze bouwplaatsen zoveel mogelijk verpakkingsmaterialen vrij te maken. Afvalreductie brengen we alleen tot stand in samenwerking met de hele keten. Niet alleen met onze directe leveranciers, maar ook met de laag daaronder. Jaarlijks organiseren we de TBI Innovatieprijs. In 2020 hebben we hier een eenmalige subcategorie aan toegevoegd voor (potentiële) leveranciers: de TBI Afval Challenge. Gericht op het elimineren van verpakkings-afval.

Een adviesbureau met een database vol informatie over afvalmaterialen én toepassingen voor die afvalmaterialen won de challenge. Dit betreft niet alleen afval in de bouw, maar ook in andere branches. Drie leveranciers van TBI waarmee we een raamcontract hebben, hebben we enerzijds bereid gevonden inzage te geven in hun afvaluitdagingen, en anderzijds gekoppeld aan de winnaar van de challenge. Samen met de winnaar van de challenge nemen de drie leveranciers hun afvalstroom nu onder de loep om te zien wat geëlimineerd óf hergebruikt kan worden. Ondertussen is een groep deelnemers aan onze interne TBI-managementopleiding aangehaakt om de bevindingen te analyseren, te implementeren en mogelijk op te schalen. Dus zowel het interne als externe netwerk is ermee aan de slag gegaan. Top down en bottum up. Hier zullen waarschijnlijk kansen en resultaten uit rollen waarmee we verder kunnen. We zullen steeds meer leren om anders te denken over, en te werken met bouwafval.” Meer informatie bouwendnederland.nl/duurzaamheid bewustebouwers.nl Contactpersoon Helen Visser Adviseur Duurzaamheid h.visser@bouwendnederland.nl

“ We roepen dit vooral om een versnelling op gang te brengen. Maar tachtig tot negentig procent in 2023 moet toch lukken.”

14 | BNL | MAART 2022 | VERENIGING

TEKST | BARBARA HOOGSTEDEN

DE VERMEULEN GROEP

NA DE BRAND Het was een nachtmerrie voor Elisabeth Siersema en Zwiep Vermeulen. Een loods van infrabedrijf Vermeulen Groep in Hazerswoude-Dorp is vorig jaar zo goed als helemaal afgebrand. Het zal je maar gebeuren. Dat dachten veel mensen, waaronder leden van Bouwend Nederland. Het bedrijf werd overladen met steunbetuigingen. “Het was overweldigend en het gaf ons echt een boost om door te gaan.”

De Vermeulen Groep telt ruim 250 medewerkers en bezit meer dan 1.500 materieelstukken. Grootste opdrachtgever is Rijkswaterstaat, maar ze werken ook voor provincies, gemeentes en waterschappen. Een echt familiebedrijf, waar inmiddels ook al wat neven en achterneven meedraaien. Met in de directie Zwiep, Albert en Elisabeth. Grote brand Als je dan een gedeelte van dat familiebedrijf in vlammen ziet opgaan, doet dat pijn. Vermeulen: “De brandweer schaalde het op naar een grote brand, met extra brandweerlieden, speciale eenheden. En wij stonden erbij. Dan voel je je heel machteloos. Je ziet alles verdwijnen. Eén van de moeilijkste momenten was toen een eigen kraan het puin aan het weg scheppen was.” Siersema: “Die beelden vergeet je nooit meer. Gelukkig is het alleen materiële schade. Er zat een grote werkplaats in, een kantine en een opleidingscentrum. Dat is allemaal verloren gegaan. Ook zijn er spullen van emotionele waarde weg, zoals een cadeau wat we voor ons 40-jarig jubileum hadden ontvangen. Een paar weken na de brand heeft het personeel ons datzelfde cadeau weer gegeven. Dat heeft ons enorm geraakt.”

“ Het heeft ons geholpen hoe wij het weer op de rails hebben gekregen. Daar voel je je enorm door gesteund.”

Zeven tractoren Bij de pakken neerzitten doen ze niet, gesteund door iedereen, gaan ze meteen door. Siersema: “Onze mensen hebben meegeholpen en die saamhorigheid voel je nog steeds. Onze opdrachtgevers hebben geen schade opgelopen. We konden gewoon doorwerken. Wat dat betreft zijn we echte regelneven, die flexibiliteit en die veerkracht waar we om bekendstaan, die zie je dan terug. Dat was mooi om te ervaren.” Vermeulen vult aan: “Van veel aangeboden steun hebben we geen gebruik hoeven te maken. Wel hebben we een paar machines gebruikt van andere partijen. En we hebben spullen gestald. In totaal zijn er zeven tractoren verbrand. Twee weken later stond de eerste nieuwe tractor hier al. Ook leveranciers hebben ons geholpen.” Na ruim een jaar wordt momenteel het laatste gedeelte van de vloer eruit gesloopt. Vermeulen: “Die is ook afgekeurd. Helaas heeft de goedkeuring van de vergunning wat langer op zich laten wachten. Door corona natuurlijk, maar ook wat betreft onze plannen voor een nieuwe loods. Inmiddels hebben we een ‘go’. Het nieuwe gebouw wordt een paar honderd vierkante meter groter en duurzamer. Al met al zijn we er sterk uitgekomen, omdat we goed waren verzekerd. Maar ook door de belangstelling, hulp en steunbetuigingen. Ook van leden van Bouwend Nederland. Zo had ik binnen no time Maxime aan de telefoon.”

TEKST | PETRICK DE KONING

INNOVATIE | MAART 2022 | BNL | 15

BOUWEND NEDERLAND INNOVATIEPRIJS 2021-2022 ‘ Daag Technasiumleerlingen uit om Nederland mooier en duurzamer te maken’ Hoe geef je leergierige havo- en vwo-leerlingen een goed beeld van de veelzijdigheid van de bouwen infrasector? Door ze uit te dagen met een concrete opdracht om Nederland écht mooier, beter en duurzamer maken. Dat doen Bouwend Nederland en Stichting Technasium alweer zes jaar. Dit jaar deden weer enthousiaste 4 havo- en 4 vwo-teams uit heel Nederland aan de Innovatieprijs mee. Na een spannende strijd ging de winst naar het havo-team van het Stedelijk Dalton College uit Alkmaar. Het team van het Caland Lyceum in Amsterdam sleepte de vwo-prijs binnen. De bouw en infra staan te springen om nieuwe mensen, geeft Vera van Rossem, beleidsadviseur onderwijs van Bouwend Nederland, aan. “De focus van technasiumscholen past perfect bij onze sector. Ze besteden veel aandacht aan samenwerken in bèta-technische projecten. Hierbij zoeken ze ook de verbinding met bedrijven om aan de slag te gaan met echte maatschappelijke uitdagingen. Onze jaarlijkse technisch ontwerpen onderzoekswedstrijd biedt die kans.” Droge voeten houden De opdrachten voor de Innovatieprijs zijn uitdagingen waar Nederland momenteel voor staat. Dit jaar staat watermanagement centraal, een infraonderwerp. Infra en bouw wisselen elkaar elk jaar af. Van Rossem: “Klimaatverandering verandert ook onze strijd met het water. De vraag is hoe we droge voeten houden.” De teams moesten de zoet- of zoutwatervraagstukken in hun regio inventariseren. In het verlengde hiervan hebben ze een regionaal deltaprogramma ontwikkeld en getest. Link met de praktijk De praktische opdrachten stimuleren leerlingen om in de huid van de infraprofessional te kruipen. “Hierbij krijgen ze wel hulp”, zegt Van Rossem. “Er is een informatiepakket voor docenten en teams hebben

contact met inhoudelijke experts in de regio. Zij begeleiden de teams bij het uitwerken van de ideeën. Dit biedt expertbedrijven de kans om de schoonheid van werken in de bouw en infra uit te dragen.” De regionale adviseurs Onderwijs & Arbeidsmarkt, de Vakgroep Civiele Bouw en Civilion, het landelijk kennis- en opleidingscentrum voor de civiele bouw, helpen teams bij het vinden van experts. Origineel en creatief De competitie was dit jaar weer spannend. De vijf finalisten voor havo en vwo presenteerden hun projecten op 17 februari aan de juryleden. Hoewel de finale online was, had dit geen invloed op de gedrevenheid en creativiteit van de teams. De juryleden waren unaniem onder de indruk van de originaliteit en gedetailleerdheid van de plannen. Bovendien hadden de teams de tips van de experts goed uitgewerkt. Uiteindelijk gingen de prijzen dus naar het Stedelijk Dalton College en het Caland Lyceum. Van Rossem: “De creativiteit en het niveau van de leerlingen heeft me wederom verrast. Op die leeftijd denken ze veel meer ‘out of the box’ en zijn ze nog minder door kennis belemmerd. Dat is leuk om te zien. We kunnen niet wachten om technasiumleerlingen ook volgend jaar uit te dagen én te enthousiasmeren voor de bouwen infrasector.” Meer informatie debouwmaakthetslim.nl bouwendnederland.nl/innovatieprijs Contactpersoon Vera van Rossem Adviseur Onderwijs en arbeidsmarkt v.vanrossem@bouwendnederland.nl

BESCHERMD TEGEN CYBERRISICO’S MET DE BOUWEND NEDERLAND CYBERVERZEKERING

Bouwend Nederland Verzekeringen wordt uitgevoerd door Aon.

Bouwbedrijven gebruiken steeds meer technologie. Dat biedt je veel kansen, maar brengt ook risico’s met zich mee. Een hack, een datalek of ransomware hebben mogelijk grote impact op je bedrijfsvoering. Een dag stilstand door het uitvallen van een systeem is ondenkbaar, maar overkwam afgelopen jaar 1 op de 8 bedrijven. Met een goede cyberverzekering zorg je ervoor dat een cyberincident niet in een crisis verandert. Unieke verzekering exclusief voor Bouwend Nederland leden: • Ledentarief en verbeterde voorwaarden • Volledige dekking ransomware schades • Extra uitbreiding met de clausules Vertragingsschade en Tenderkosten • Recht op inzet expertteam bij incident (“cyberbrandweer”)

Wil je persoonlijk advies? Neem direct contact op met Bouwend Nederland Verzekeringen via telefoonnummer 088 343 4735 of lees meer over de cyberverzekering via www.bouwendnederlandverzekeringen.nl/verzekeringen/ cyberverzekering/

BRIEF UIT BRUSSEL | MAART 2022 | BNL | 17

IS EU-SCEPSIS TERECHT? Nederland is een van de zes grondleggers van de huidige Europese Unie die in 1958 het levenslicht zag. Destijds heette het de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, afgekort tot EGKS. Ondanks dat we aan de wieg van de EU hebben gestaan, staan we in Brussel ook bekend als (te) zuinige eurosceptici. Op zich is die kwalificatie niet verwonderlijk als er in Den Haag telkens weer wordt gewezen op het feit dat we nettobetaler zijn. Het gaat dan over onze afdrachten aan Brussel versus het geld dat wij uit allerlei EU-fondsen ontvangen. Bovendien is ‘Brussel’ perfect als bliksemafleider. Bij ons onwelgevallige wetten of regelingen wordt al te gemakkelijk naar Brussel als de schuldige gewezen. En natuurlijk helpt die idiote, maandelijkse verhuisoperatie naar Straatsburg ook niet echt om het EU-imago op te vijzelen. Maar dan de keerzijde: wat levert de EU ons op? En dan praat ik even niet over de langste periode dat we in Europa geen oorlog hebben gevoerd, de gemakken van de euro én de harmonisatie van roamingtarieven. Ons CPB publiceerde in januari jongstleden een gedegen onderzoek waaruit blijkt dat de Europese interne markt, het vrije verkeer van goederen en diensten in de EU ons een voordeel van 3,1 % van ons Bruto Binnenlands Product (BBP) oplevert. Dat komt neer op een slordige 25 miljard euro! Als handelsland zijn we daarmee een van de landen die het meeste van de EU profiteren.

Ook lijkt onze nieuwe regering (zie het coalitieakkoord) een stuk positiever over de Europese Unie dan dat we gewend zijn. Volkomen terecht: als klein land kúnnen we niet zonder Europa en het wordt hoog tijd dat onze politici een eerlijk(er) beeld van de EU schetsen. Met een open oog en meer aandacht voor de vele voordelen en geneugten van de EU die te vaak onderbelicht zijn gebleven. En natuurlijk mogen we ook kritisch blijven op de zaken die verkeerd lopen. Dat levert dan uiteindelijk een beter en meer gebalanceerd beeld van de EU op en zal veel scepsis doen verdwijnen. Meer informatie bouwendnederland.nl/europa Contactpersoon René Meyboom Europese Zaken r.meyboom@bouwendnederland.nl

18 | BNL | MAART 2022 | STIKSTOF

EINDELIJK BEWEGING IN STIKSTOFDOSSIER Optimisme over regeerakkoord Rutte IV Het stikstofdossier komt in beweging. In het regeerakkoord van het kabinet-Rutte IV zitten elementen die grootschalige woningbouw en infrawerken weer op gang kunnen brengen. “De grote uitdaging van het kabinet wordt nu om enerzijds landelijk de regie te nemen en het beleid anderzijds regionaal uit te voeren,” zegt beleidsadviseur Richard Mulder. Hij is voor de stikstofplannen gematigd positief, omdat nogal wat aanbevelingen van de vereniging in de politieke plannen terugkomen.

Mulder neemt ons mee terug naar 2019 toen de Raad van State feitelijk alle bouwen infra-activiteiten stillegde: “Het was een koude douche, we voelden ons onheus behandeld. Zelfs de rechter vond dat de bouw onevenredig zwaar werd getroffen. En terecht, want de bouw en infra veroorzaken slechts 0,6 procent van het probleem.” Frustraties Leden van Bouwend Nederland werden opeens geconfronteerd met extra procedures en onderzoeken of nieuwe aanvragen die werden afgewezen. Dat leidde tot veel frustratie en verhoogde kosten en zorgde dat Bouwend Nederland direct in de actiestand ging en zich focuste op drie kernpunten: versterking van de natuur is nodig, een stikstof-ontheffingsbeleid voor de bouw en infra en een verder versnelde emissiereductie in de sector. Mulder: “De stillegging was juridisch, technisch, financieel én politiek een probleem omdat ‘nul uitstoot’ de norm werd. De Stikstofwet van 2021 gaf enige lucht, maar grote woningbouwprojecten bleven toch liggen en de infra kreeg al helemaal weinig bewegingsruimte.”

Goede wil Het idee om het bouwmaterieel van zo’n 43.000 machines te vergroenen, leidde tot het initiatief De Groene Koers. De bouw en infra verplichten zich hierin om de stikstofbijdrage van het fossiele bouwmaterieel in 2030 met 60 tot 80 procent terug te brengen ten opzichte van het ijkjaar 2018. “Ondanks dat we 0,6 procent van het probleem zijn, willen we grote stappen zetten om gezamenlijk tot een oplossing te komen. Het gebaar van goede wil werkte want nu is er een rijkssubsidie van honderden miljoenen euro beschikbaar waarmee bouwbedrijven 40 à 50 procent van hun emissiereducerende materieelinvesteringen kunnen declareren.” De vereniging schat de totale vervangingssom echter op vijf miljard euro. Mulder: “Dit wordt voor de bedrijven dus nog een hele investering. En vergeet niet dat nogal wat emissiearme of emissieloze machines zich nog in de ontwikkelingsfase bevinden.”

“ Iedereen wilde tot een oplossing komen”

TEKST | HANS SMIT

STIKSTOF | MAART 2022 | BNL | 19

“ RECHTERLIJKE UITSPRAKEN GAAN KOMENDE MAANDEN NOG INVLOED HEBBEN” Uniek pact Een andere belangrijke impuls werd de samenwerking met Natuurmonumenten, Natuur & Milieu, LTO Nederland, VNO/NCW en MKB-Nederland. Het unieke pact leidde in mei 2021 tot het plan ‘Een Duurzaam Evenwicht’, waarin uiterst concrete voorstellen stonden om de stikstofcrisis versneld aan te pakken. Volgens Mulder verliep de samenwerking verrassend vlot: “Mede hierdoor reageerden de betrokken ministeries ook positief en opeens zaten we bijna wekelijks bij elkaar. Iedereen wilde tot een oplossing komen.” Het plan behelst grofweg dat per Natura 2000-gebied een plan van aanpak wordt gemaakt. Door het uitkopen, verplaatsen of vergroenen van veetelers ontstaat per gebied letterlijk lucht voor natuur, woningbouw, bedrijvigheid of infrawerken. Volgens Mulder zit de kracht in de landelijke regie, terwijl de uitvoering door de provincies regionaal wordt gedaan. “Daar zit tegelijk ook de uitdaging voor de huidige ministers: het ene gebied is niet het andere en de ene provincie ervaart het probleem urgenter dan de andere.”

STIKSTOFCRISIS Sinds 2015 werden kabinetten-Rutte door diverse rechters gemaand meer werk van het klimaatbeleid te maken. Toen een politieke aanpak uitbleef, volgde een uitspraak van de Raad van State, die het toen geldende stikstofbeleid (PAS) in feite platlegde. Vergunningen in de bouw en infra, maar ook in de landbouw en industrie werden afgewezen of moesten opnieuw berekend en ingediend worden. Tot op vandaag kunnen alleen projecten die weinig of geen stikstof in omloop brengen op vergunningen rekenen.

Het goede voorbeeld Mulder vindt dat ‘best veel’ van de aanbevelingen zijn terug te vinden in het nieuwe coalitieakkoord. Over dat akkoord is hij dan ook niet ontevreden. “We wilden een minister voor Woningbouw, maar er kwamen ook ministers voor Natuur en Stikstof en voor Klimaat en Energie. Als ze goed samenwerken, ontstaat er flinke slagkracht,” stelt hij. “Ik hoop dat wij met onze samenwerking in Duurzaam Evenwicht het goede voorbeeld hebben gegeven.” Rechterlijke uitspraken Desondanks gaan rechters de komende maanden uitspraken doen die het politieke speelveld zullen beïnvloeden. Zo is de stikstofvrijstelling voor bouwvergunningen aangevochten en ligt ook een nieuwe, veel striktere stikstofberekeningsmethode voor infraprojecten voor bij de rechter. Volgens Mulder is het voorlopig afwachten geblazen. “Misschien moeten we eens ludiek in beeld brengen wat de gevolgen kunnen zijn. Bijvoorbeeld dat nieuwe snelwegen alleen door elektrische bussen gebruikt mogen worden of zoiets.” Meer informatie bouwendnederland.nl/stikstof degroenekoers.nl Contactpersoon Richard Mulder Adviseur Stikstofproblematiek r.mulder@bouwendnederland.nl

20 | BNL | MAART 2022 | DIENSTVERLENING

TEKST | ROBIN VAN ESSEL

BNL ACADEMY: STEEDS MEER TRAININGEN, STEEDS TOEGANKELIJKER

Al jaren is de BNL Academy dé plek waar leden van Bouwend Nederland zich diepgaand kunnen laten informeren en bijscholen. Of dat nu gaat over dagelijkse zaken in de bedrijfsvoering, of juist over specifieke nieuwe, actuele ontwikkelingen zoals de invoering van de Wkb. Dankzij de toenemende aandacht voor e-learning is het groeiende trainingsaanbod bovendien toegankelijker dan ooit. BNL Academy-coördinator Sabette van der Klooster is verheugd. De aanmeldingen voor de onlangs gelanceerde ‘basistraining social media’ lopen goed. “We sturen elke twee weken de ‘Academy Alert’ uit met ons aanbod,” vertelt ze. “Dat er dan direct daarna aanmeldingen binnenkomen, bevestigt dat er inderdaad behoefte aan was.” Niet dat het altijd direct storm loopt: “Soms zijn we gewoon te vroeg. We hebben bijvoorbeeld ook BIM-trainingen, die aanmeldingen lopen relatief minder hard. Maar dat komt nog wel. BIM is de toekomst, dus die trainingen blijven zeker op ons programma staan.” Thema’s Naast social media en BIM biedt de BNL Academy nog tientallen trainingen over uiteenlopende onderwerpen. Van der Klooster werkt sinds 2020 met een team van vier aan de uitbreiding van het aanbod. Trainingen kunnen individueel worden bijgewoond, maar de docenten komen ook bij lidbedrijven op locatie voor groepssessies. Ook is er sinds vorig jaar een aanbod van e-learningmodules. Alle trainingen worden aangeboden tegen kostprijs.

Het aanbod is ondergebracht bij zes verschillende thema’s. “We zijn nu bezig met uitbreiding van de thema’s veiligheid en duurzaamheid,” vertelt Van der Klooster. Het grootste thema is echter Sociale zaken en HRM. “Die richten zich vooral op kleinere bedrijven, met medewerkers zonder specialistische achtergrond die P&O erbij doen. Zij vormen toch 80 procent van onze leden.” Daaronder valt bijvoorbeeld ook die basistraining social media: “We kregen te horen dat vooral kleinere bouwers nog niet zo veel doen op dat vlak.” Wkb Soms zijn signalen ‘uit het veld’ niet nodig. De invoering van de Wkb bijvoorbeeld is momenteel voor iedereen een hot topic. Nog niet de hele sector mag dan nog doordrongen zijn van de urgentie van de nieuwe wet, maar daar wacht de BNL Academy niet op, zegt Van der Klooster. “De Wkb wordt van groot belang voor alle bouwbedrijven. We zijn de vraag liever voor.” De BNL Academy biedt inmiddels drie Wkb-trainingen aan, die variëren in mate van de begeleiding die een bedrijf nodig heeft bij de implementatie van de nieuwe kwaliteitseisen die de wet voorschrijft. Er is een ‘wegwijzer’ waar men zelf mee aan de slag kan, een eendaagse basistraining die al door ruim vijfhonderd leden is gevolgd, en ten slotte een intensief begeleidingstraject van drie maanden. “De keus laten we bij de bedrijven zelf. Wel doen we een intake, zodat deelnemers ongeveer op gelijk niveau zitten qua voorbereiding voor de invoering.”

DIENSTVERLENING | MAART 2022 | BNL | 21

Praktisch toepasbaar Wat alle trainingen van de BNL Academy gemeen hebben: ze zijn gericht op ondernemers en direct toepasbaar. Kennis komt grotendeels uit de organisatie zelf. “Binnen de branche hebben wij de specialisten in huis.” En wanneer dat niet zo is, wordt er gericht gekeken naar een externe partij, bijvoorbeeld toen er behoefte was aan een training over cybersecurity. “Uitgangspunt is altijd dat het een praktische training blijft. We kijken dus naar externe partijen die ervaring hebben met de bouw. Die spreken toch meer de juiste taal.” Die branchegerichte aanpak is volgens Van der Klooster het geheim van de BNL Academy: “We hebben bijvoorbeeld in het verleden sociale vaardigheidstrainingen aangeboden, maar die kun je overal doen. Schoenmaker, blijf bij je leest.”

Digitaal leren Ook is de BNL Academy afgelopen jaren sterker gaan focussen op de toegankelijkheid van de trainingen. Zoals met het vorig jaar maart gelanceerde e-learningplatform, waarmee verkorte trainingen online gevolgd kunnen worden op een moment naar keuze. “Het plan was er al voor corona, maar toen we in 2020 alle fysieke trainingen moesten annuleren, gaf dat de lancering een extra zetje.” Inmiddels biedt de Academy zeven digitale trainingen aan. Dat aantal gaat nog groeien, zegt Van der Klooster. “We merken dat het met name geschikt is voor het overbrengen van een beperkte hoeveelheid informatie. Normale trainingen zijn vaak een halve of hele dag, digitaal duren ze één tot anderhalf uur.” Kiezen mag ook: zo is de BIM-training zowel fysiek als digitaal beschikbaar.

Het aanbod komt dan ook grotendeels tot stand in nauw overleg met de achterban van Bouwend Nederland. “De trainingen moeten zo goed mogelijk aansluiten op de wensen van onze leden. We staan continu in contact met de themahouders en verenigingsmanagers. Daarnaast werkt Bouwend Nederland steeds meer datagestuurd. Alle vragen die binnenkomen worden vastgelegd. Dat is heel waardevolle info voor ons. Zo weten we precies wat er bij de leden leeft.” Ook wordt er continu geëvalueerd: “Deelnemers ontvangen achteraf een evaluatie, die bekijken we allemaal. Desnoods sturen we inhoudelijk bij. De trainingen zijn echt voor én door onze leden.”

Meer informatie bouwendnederland.nl/academy Contactpersoon Sabette van der Klooster Coördinator Academy s.vanderklooster@bouwendnederland.nl

22 | BNL | MAART 2022 | OPLEIDEN EN ONTWIKKELEN

TEKST | KEES DE VRIES

' DE TRANSITIE, DIE MAKEN WE SAMEN’ MEER INSTROOM EN TAAKGERICHTE OPLEIDINGEN

‘Waarom moeilijk doen als het samen slimmer kan’. Die tegeltjeswijsheid van Loesje is ook van toepassing op het behalen van de klimaatdoelen voor de gebouwde omgeving. In het samenwerkingsverband Mensen Maken de Transitie zetten 22 partijen (waaronder Bouwend Nederland) zich sinds eind 2020 in voor het versnellen van de uitvoering van de energietransitie in de gebouwde omgeving. Tijd voor een update met programmamanager Energietransitie bij Bouwend Nederland, Edgard van Nierk, want voor je het weet is het 2030.

energieprestatieadviseurs.” Uiteindelijk doel is het beroepsonderwijs sneller en beter aan te laten sluiten op de praktijkbehoefte, onder andere door middel van deelcertificaten van taakgerichte mboopleidingen. “We werken aan specifieke monteursopleidingen voor warmte en laadpalen en regionale opleidingsplaatsen in bijvoorbeeld gebieden waar grootschalige aanleg van warmtenetten staan gepland. Het nieuwe regeerakkoord ondersteunt dat nauwe samenwerking tussen bedrijfsleven, onderwijsinstellingen en overheid hierbij het verschil moeten maken.”

Samenwerkingsverband Mensen Maken de Transitie (MMT) richt zich op bouwbedrijven, kennis- en onderwijsinstellingen, etc. die de verduurzaming van bestaande woningen uitvoeren. “Er is een aantal randvoorwaarden om de klimaatdoelstellingen te realiseren”, zegt Bouwend Nederland beleidsadviseur duurzaamheid Edgar van Niekerk. “MMT agendeert knelpunten en biedt oplossingen voor meer instroom, ketensamenwerking en technologische innovaties.”

PAW Voor het aardgasvrij maken van woningen wordt in het Rijksprogramma Aardgasvrije Wijken (PAW) geleerd hoe deze wijkaanpak te organiseren. “Bouw en Techniek Innovatiecentrum en wij werken samen aan een landelijk dekkend leer- en innovatienetwerk ShareBouw & Techniek. Met TKI Urban Energy is een Webbercommunity ontwikkeld waarin sleutelfiguren in de gebouwde omgeving samenwerken, leren en innoveren om de transitie te helpen versnellen. De bouw kan de komende jaren heel veel werk verzetten. Maar alleen als sector en overheid snel uitvoeringscapaciteit opbouwen door verbetering van het arbeidsmarkt- en opleidingsbeleid. Gelukkig ziet het nieuwe kabinet ook dat de transitie alleen gezamenlijk is te maken.”

Vacatures Uit de UWV-publicatie Klimaatbanen in de gebouwde omgeving blijken alleen al 46.000 vacatures in het derde kwartaal van 2021 voor het verduurzamen van 1,5 miljoen huizen in 2030. Het EIB rekent voor de komende drie jaar met een tekort van 83.000 vaklieden. “De instroom moet echt op dikte komen”, aldus Van Niekerk. “Daarnaast vraagt de uitvoer om specifieke vaardigheden voor nieuwe technieken als warmtepompen, verzwaring van elektriciteitsaansluitingen en het aanleggen van warmtenetten. Voor deze green skills kunnen nieuwe maatwerkopleidingen en voorschakeltrajecten goed werken, net als gelijktijdige samenwerking tussen meerdere disciplines. Afstemming tussen praktijk en opleiding is onontbeerlijk.” Taakgerichte opleiding MMT is een ambitieus leer- en innovatieprogramma om vakkrachten beter toe te rusten op wat bedrijven in de praktijk nodig hebben. “We richten ons op taakgerichte opleidingen voor onder andere monteurs, warmtenetten, isolatie en ventileren, zonnepanelen en

Donderdag 10 maart aanstaande levert MMT een bijdrage aan het derde PAW-congres in Nieuwegein. Voor meer informatie www.mensenmakendetransitie.nl www.aardgasvrijewijken.nl Contactpersoon Edgar van Niekerk Programmamanager Energietransitie e.vanniekerk@bouwendnederland.nl

TEKST | HANS SMIT

VEILIGHEID | MAART 2022 | BNL | 23

BEWUST VEILIG DAG DIT JAAR OP 30 MAART

VEILIGER WERKEN DRINGT STEEDS DIEPER IN DNA BOUW EN INFRA Veilig werken in de bouw en infra: dat is geen regel die je even van bovenaf kunt opleggen. Daarom is de aanstaande Bewust Veilig Dag op woensdag 30 maart aanstaande zo belangrijk. Dan wordt nog eens benadrukt dat iedereen op de bouwplaats verantwoordelijk is voor de veiligheid. In één seconde ben je zomaar slachtoffer óf veroorzaker van een ongeluk. Het motto van de zesde Bewust Veilig Dag is dit jaar ‘We blijven erop hameren’. Volgens Clemens van den Enden, beleidsadviseur Veiligheid, wordt daarmee aangegeven dat veiligheid continu in het dna van iedereen in de bouw en infra moet zitten. “Natuurlijk denk je in de eerste plaats aan veiligheid op de bouwplaats. Ben ik aangelijnd? Zit mijn helm stevig? Maar aannemers die derden inhuren moeten er voor zorgen dat zij hun veiligheid ook kunnen borgen. En ook opdrachtgevers moeten eisen stellen en zorgen dat er veilig gewerkt kan worden. Dat besef dringt gelukkig steeds meer door.” Alles uit de kast De Bewust Veilig Dag wordt georganiseerd door samenwerkende brancheorganisaties in de bouw, techniek en onderhoud. Naast Bouwend Nederland zijn dat Techniek Nederland, OnderhoudNL en de Aannemersfederatie Bouw & Infra Nederland. De actie begint al ruim voor 30 maart. Op www.bewustveilig.nl kunnen bedrijven nu al posters, pamfletten en promotiemateriaal downloaden. Voorafgaand aan de dag zelf zal er een krant beschikbaar zijn die bedrijven kunnen printen voor in de bouwkeet. Deelnemers kunnen via de site games met het thema veiligheid spelen. Bedrijfsvoering De beleidsadviseur veiligheid merkt dat het integreren van veiligheid niet voor alle bedrijven hetzelfde is. “Grote bouwbedrijven hebben bijvoorbeeld een eigen KAM-manager of -afdeling die het beleid implementeren. Midden- en kleinbedrijven ervaren nieuwe

veiligheidsinitiatieven soms als een extra last, maar door de kortere lijnen kan nieuw beleid sneller en goedkoper worden ingevoerd. Ik snap dat het inspanning kost, maar de resultaten zijn ook eerder zichtbaar.” Veiligheidsladder Van den Enden verwacht ook veel van de veiligheidsladder die per 1 januari jongstleden van kracht is geworden. In de ladder verplichten grote opdrachtgevers (Rijkswaterstaat en Rijksvastgoedbedrijf) en enkele grote bouwbedrijven zichzelf en opdrachtnemers in de bouwketen om hun bedrijfscultuur voor wat betreft veiligheid te laten toetsen. Dit leidt tot certificering die in treden loopt vanaf ‘de intentie tot’ tot en met ‘100% veiligheid’. Van den Enden verwacht dat ook andere opdrachtgevers dit zullen gaan gebruiken en steeds meer lidbedrijven ermee te maken krijgen. “Daarom bieden we in onze Bouwend Nederland Academy cursussen over de veiligheidsladder aan. Ik verwacht dat deze ladder uiteindelijk zal bijdragen aan veiliger werken in de bouw.” Meer informatie bewustveilig.com debouwmaakthetveilig.nl Contactpersoon Clemens van der Enden Adviseur Veiligheid c.vanderenden@bouwendnederland.nl

24 | BNL | MAART 2022 | VAKGROEP

TEKST | PETRICK DE KONING

DE VIB KIJKT VOORUIT De opkomst van geïntegreerde contracten zo’n vijftien jaar geleden heeft de rol van bouwbedrijven veranderd. Zo is de aannemer bij een Design & Construct-contract verantwoordelijk voor het ontwerp én de uitvoering. De tweefasencontracten zijn een nieuwe trend. Hierbij is de aannemer nog eerder in het traject betrokken is en is de invloed van het ontwerp nog groter. De interne ingenieursbureaus van bouwers spelen in beide gevallen een sleutelrol. De ontwerpfase is bepalend voor een tevreden opdrachtgever én een winstgevend project. In de Vakgroep Ingenieursbureaus Bouwondernemingen (VIB) delen managers Ontwerp hun praktijkervaringen. Maar er gebeurt veel meer, vertellen voorzitter Harm Heijmans en bestuursleden Roel Schop en Alex Kirstein. “Bouwbedrijven hebben altijd ontwerpers in dienst gehad, maar hun focus lag vooral bij uitvoeringsontwerpen”, vertelt Heijmans. “Geïntegreerde contracten stellen andere eisen aan ontwerpen. De bouw van de HSL was een van de eerste grote projecten waarbij bouwbedrijven ook ontwerpverantwoordelijkheid hadden. Inmiddels zijn geïntegreerde contractvormen heel gewoon. Destijds was het de uitdaging om de krachten van bouwers en hun ingenieurs te bundelen.” Met elkaar aan tafel Het belang van een goed ontwerp is enorm. Door vooraf goed na te denken, zijn er minder problemen in de bouwfase. Roel Schop legt uit: “De interne ingenieursbureaus liepen tegen dezelfde uitdagingen aan. Zo moesten ontwerpers binnen bouwbedrijven hun rol en meerwaarde

duidelijk maken. Het integraal managen van de ontwerpfase is echt een vak waar specifieke kennis voor nodig is. Ook de leercurve was in het begin heel steil. Dit alles was de aanleiding om met interne ingenieurs om de tafel te gaan zitten en ervaringen uit te wisselen.” Verder professionaliseren Dit initiatief is uitgegroeid tot de VIB van Bouwend Nederland, waar interne ingenieursbureaus van bouwers, groot en klein, zich verenigen. “Het startpunt was ervaringen delen, de gezamenlijke belangen behartigen en kennis ontwikkelen”, onderstreept Kirstein. “Ons vakgebied was en is nog volop in ontwikkeling. Om meer handvatten te bieden en ons werk te professionaliseren, is vervolgens de Leergang Ontwerpmanagement opgezet.” Pittige taak Heijmans vult aan: “Ontwerpleiders hebben een pittige taak met grote verantwoordelijkheden. Met de leergang willen we ze meer bagage geven om de samenwerking te verbeteren en de kans op succes te vergroten. Deelnemers bespreken praktijkervaringen en werken samen aan oplossingen. Hierbij sluiten we steeds aan bij actuele thema’s.” Concurrentie is hierbij geen punt. “Op de inhoud kun je prima met collega’s van andere bedrijven overleggen. Verder heeft de leergang een sterke netwerkrol. De terugkomdagen zijn drukbezocht.” Dezelfde taal spreken De scope van de VIB is breder dan de interne ingenieurs alleen. Schop: “Om risico’s te minimaliseren, is samenwerking tussen de

FOTO | JOSINE VOOGT

VAKGROEP | MAART 2022 | BNL | 25

“ Brainstormen om onze kennis en ontwerpen te blijven verbeteren”

opdrachtgever, de ontwerpend aannemer en externe ingenieursbureaus belangrijk. Ons werk raakt alle betrokken partijen. Een goede, gezamenlijke projectorganisatie is bepalend voor het beste ontwerp. Omdat het proces, zeker in het begin, een snelkookpan is, is het extreem belangrijk om dezelfde taal te spreken. Daarom is er inmiddels ook een leergang waar bouwers met ingenieursbureaus én opdrachtgevers aan deelnemen.” BIM Basis Infra Als er nieuwe ontwikkelingen zijn, haalt de VIB ervaringen uit het veld op. Ook met andere partijen wordt overlegd om tot uniforme afspraken te komen. Als voorbeeld noemt Heijmans de opkomst van BIM. “De vraag is dan: hoe gaan we daar mee om? Het resultaat is de BIM Basis Infra. Dit is een echt mijlpaal, omdat we met deze afspraken voor gegevensuitwisseling beter digitaal kunnen samenwerken gedurende het gehele proces; van initiatie tot oplevering. Relevante data wordt gedeeld en continu verrijkt. Dat bespaart iedereen tijd en komt de eindkwaliteit ten goede.” Eén blik Een ander voorbeeld is het bepalen van de definitie van een Voorlopig Ontwerp, Definitief Ontwerp en Uitvoeringsontwerp (VO/DO/UO). “In overleg met opdrachtgevers en ingenieursbureaus creëren we één blik op de ontwerpfase. Door sectorbreed dezelfde terminologie te gebruiken, voorkomen we onduidelijkheid en misverstanden.” De VIB hanteert een brede blik, zoals blijkt uit de samenwerking met de Vakgroep Civiele Bouw. Kirstein: “De ontwerpfase heeft ook impact op

hun werk. Daarom is het belangrijk te onderzoeken waar overlapping zit. Zij pakken specifieke thema’s op. Door hierover in gesprek te gaan en resultaten te delen, voorkomen we dubbel werk.” Samen brainstormen De VIB blijft volop in ontwikkeling volgens Heijmans. “Het belang van een goed ontwerp hoeven we inmiddels niet meer uit te leggen. De ontwerpmanager heeft een serieuze plek in het projectmanagement. Het is nu zaak samen beter te worden en te anticiperen op onderwerpen die ons werk beïnvloeden. Daarom staan onderwerpen zoals veiligheid, digitalisering, duurzaamheid en de tweefasenaanpak in ons jaarplan. De overheid stelt normen en wij kijken met andere stakeholders wat dat voor ons ontwerpproces betekent. Door hierover samen te brainstormen en ervaringen te delen, blijven we onze kennis en onze ontwerpen verbeteren.” Meer informatie bouwendnederland.nl/vakgroepingenieursbureaus Contactpersoon Harry Wisse Vakgroepsecretaris h.wisse@bouwendnederland.nl

DUURZAAM BOUWEN AAN VEILIGHEID EN KWALITEIT.

Inspectie-app Aboma Check! Haal meer uit je werkplekinspecties

6716 BX E d e

• Bedrijfseigen inspectiepunten

P ost b us 141

• Module voor het melden van

6710 BC E d e T

• Zelfinspectie

0 318 691920 i n fo@a b oma .nl w w w.ab oma .nl

onveilige situaties • Beheersing van de actiepunten DE NU NV M OO ET RD EE L

M a xw el l st ra a t 49 a

De voordelen op een rij

A b oma b v

REGIOKATERN NOORD | MAART 2022 | BNL | 27

REGIO NOORD

BIJEENKOMSTEN

SAMEN DE UITDAGINGEN AANGAAN Toen er vorig jaar voor het bestuur van het Platform Infra Noord nieuwe leden werden gevraagd, zag ik een mooie kans een steentje bij te kunnen dragen aan Bouwend Nederland. Naast allerlei bestuursfuncties in mijn vrije tijd ben ik als adjunct-directeur van Schagen Infra gedurende zes jaar bestuurlijk actief geweest voor het opleidingsbedrijf Infravak in Holten. Ook daar is het belang van een goed verenigde sector groot: wil je samen iets bereiken, moet je met elkaar praten én kunnen luisteren.

bouwendnederland.nl/regios/regio-noord Maart 10 10 10 30 31

Contactgroep Personeel en Financiën InnovatieAtelier Initiatiefcommissie Dag van de Veiligheid Contactgroep Veiligheid

April 05 ALV en ledenbijeenkomst afdeling Drenthe 07 Feestelijke ALV met partners, afdeling Friesland 07 Feestelijke ALV met partners, afdeling Groningen 14 Arbeidsmarktconferentie Vinden, binden en boeien van personeel, wendbaar werkgeverschap anno 2022 21-23 Technische excursie Platform Infra Noord 26 Regiovergadering noordelijke bestuurders Mei 12 Contactbijeenkomst Platform Infra Noord 19 Masterclass met wethouders Drenthe 24 Regiodag 31 Contactbijeenkomst Platform Infra Noord in samenwerking met Stadswerk en NL Ingenieurs Juni 02 02 07 07 08 09 09-10 14 17 21 24 29

In 1980 ben ik bij Schagen Infra begonnen in de uitvoering en sindsdien heb ik binnen de gelederen vele functies bekleed. Als uitvoerder, hoofduitvoerder, regioleider, bedrijfsleider en sinds 2008 ben ik adjunct-directeur (met Uitvoering en Personeel als aandachtsgebied). Ten eerste moeten de geboden carrièrestappen op het juiste moment komen en moeten deze ook passen binnen de eigen ontwikkeling. Deze zaken kwamen tussen Schagen Infra en mij altijd op het juiste moment – in ieder geval nooit te laat! Er zullen in de komende periode vele uitdagingen ons pad komen. Voor de infrasector zie ik de energietransitie en de overspannen arbeidsmarkt als de twee voornaamste. Voor beide kunnen we elkaars steun goed gebruiken. Koplopers zijn hierin hard nodig, maar het behouden van een level playing field ook. Dit lijkt tegenstrijdig, maar juist hier komt het belang van een goede branchevertegenwoordiging het beste tot zijn recht. De belangen behartigen van alle infraleden én leden uitdagen de lat hoger te leggen, zodat wij als sector de toekomst met vertrouwen tegemoet kunnen treden. Ik ben gemotiveerd om mij de komende jaren hiervoor in te zetten. Hendrie Van der Most Adjunct-directeur, Schagen Infra BV

Masterclass met wethouders Groningen Excursie Afsluitdijk afdeling Friesland InnovatieAtelier Netbeheerdersoverleg Kennisavond afdeling Groningen Masterclass met wethouders Friesland Excursie afdeling Drenthe Regiobijeenkomst Nu Bouwen aan Morgen Excursie Initiatiefcommissie Contactgroep Personeel en Financiën Bouwrally afdeling Friesland Ledenbijeenkomst met partners afdeling Groningen

Bijeenkomsten vinden doorgang indien mogelijk en volgens de RIVM-richtlijnen

Bouwend Nederland richt zich met de onlinecampagne Samen doorbouwen aan Nederland op de gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart. Fracties van deelnemende politieke partijen en raadsleden en wethouders van 335 gemeenten vormen de doelgroep van filmpjes met onze kernboodschappen, videoclips, visuals en interviews met politici en bouwers. Nationale en lokale onderwerpen worden belicht in onlinedebatten en bouwplaatsbezoeken.

Voor kandidaat-raadsleden en bestuurders organiseerden we de volgende activiteiten: • 23 februari: bezoek fabriek HTO Aannemingsbedrijf Assen waar systeemwoningen worden gebouwd. Zowel voor permanente zorgwoningen als tijdelijke woonruimte voor jongeren; • 24 februari: twee onlinedebatten met de gemeenten Leeuwarden en Groningen.

28 | BNL | MAART 2022 | REGIOKATERN NOORD

TEKST | JACOB-JAN ESMEIJER

FOTO | PIXABAY, FEDDE DE WEERT

ONDERZOEK MOET LEIDINGGEVENDEN DE ZOEKTOCHT NAAR PASSEND UIT DE BRAND HELPEN WERK VOOR ZIEKE MEDEWERKERS Bouwend Nederland regio Noord werkt mee aan een onderzoek waarbij wordt gekeken hoe leidinggevenden beter ondersteund kunnen worden bij het vinden van passend werk voor hun langdurig zieke medewerkers. Het onderzoek wordt uitgevoerd door het Universitair Medisch Centrum Groningen; naast de bouw en infra is ook de zorgsector aangehaakt. Reden om dit onderzoek juist in onze sector uit te voeren, is het relatief hoge ziekteverzuim (én er vaak weinig mogelijkheden tot werkaanpassingen zijn). Daarnaast is met name het mkb niet zo ingericht dat tijdelijk uitoefenen van andere werkzaamheden tot de mogelijkheden behoort. Hervatten van werk In het onderzoek wordt een online platform ontwikkeld dat leidinggevenden ondersteunt bij het aanbieden van passend werk opdat medewerkers bij verzuim sneller het werk weer kunnen hervatten. Daarnaast wordt gekeken of de rol van een passend werk coördinator een nuttige toevoeging kan zijn. Concrete handvatten “We zien dat veel bedrijven worstelen met de aanpak van verzuim”, zegt Alja Vos, Adviseur sociale zaken en arbeidsmarkt bij Bouwend Nederland in de regio Noord. “Juist als medewerkers langdurig ziek zijn maar nog wel in het eerste jaar van de ziekmelding zitten, vinden leidinggevenden het moeilijk passend werk te vinden wanneer het eigen werk niet, of niet volledig, kan worden uitgevoerd. Met dit onderzoek hopen we direct leidinggevenden concrete handvatten aan te reiken.”

Twee fasen Het onderzoek loopt over meerdere jaren en kent verschillende fasen. Op dit moment is de fase van het ontwikkelen van het passend werkplatform aangebroken. Hiervoor zijn bedrijven uit de bouw, infra en zorg benaderd om hun ervaringen te delen. Ook het Arbeidsdeskundig Kennis Centrum is bij het onderzoek aangesloten om vanuit haar expertise input te leveren én te kijken naar de rol van een passend werkcoördinator. In fase twee (vanaf medio september) zal het ontwikkelde platform worden getest en zullen leden van Bouwend Nederland worden benaderd. “We hopen daarbij op een grote respons. Het is een mooie kans om een tool te ontwikkelen en te testen waar we als sector kosteloos gebruik van kunnen maken.” Bouw als ‘speerpuntbranche’ Naast het bedrijfsleven is ook ArboNed aangesloten met wie er een samenwerking is op het gebied van arbodiensten. Omdat de bouwsector voor ArboNed een ‘speerpuntbranche’ is, is binnen dit project wederom de samenwerking opgezocht. Naast kennis van de sector beschikt ArboNed ook over (veel anonieme) data die kan bijdragen aan de ontwikkeling en evaluatie van de effectiviteit van het passend werk platform. Contactpersoon Alja Vos Adviseur Arbeidsmarkt en sociale zaken a.vos@bouwendnederland.nl

TEKST | ROBIN VAN ESSEL

REGIOKATERN NOORD | MAART 2022 | BNL | 29

ENERGIETRANSITIE OP STOOM IN GRONINGEN

De energietransitie komt op stoom. Door het toenemende aanbod van duurzame energie zien netbeheerders de druk op het energienet toenemen. In de noordelijke provincies trekt Enexis Netbeheer aan de bel: door het tekort aan personeel, de verduurzaming en het aardbevingsdossier is de transitie een uitdaging, waarbij meer samenwerking noodzakelijk is. “We hebben elkaar echt nodig om efficiënte stappen te zetten.”

Het is druk in Groningen, wil Greetje Bronsema maar zeggen. Als strategisch adviseur bij netbeheerder Enexis houdt zij zich bezig met ‘de hooflijnen van alle energiethema’s richting 2030’ die spelen in de regio. Deels zijn die uitdagingen niet anders dan in de rest van het land. Steeds meer energievraag (voor elektrische auto’s en warmtepompen bijvoorbeeld) aan de ene kant, zonnepanelen die terug leveren aan de andere kant, met toenemende druk op het elektriciteitsnet als gevolg. “De energiebehoefte van de gemiddelde woning is verdriedubbeld. Bij één woning gaat dat nog wel, maar een nieuwe nul-op-de-meter woonwijk is een ander verhaal. Dan moeten we echt trafo’s gaan verzwaren en in sommige gevallen ook de kabels.”

Niet optimaal De druk op Enexis om de capaciteit van het net te verhogen en nieuwe infrastructuur aan te leggen, is dus groot. Bronsema ziet dat door die werken tijdsdruk de uitbreiding niet altijd even efficiënt verloopt. “De ontwikkelingen gaan ongekend snel, we lopen soms achter de feiten aan. We zien dat vraag en aanbod van energie niet goed op elkaar zijn afgestemd of dat wij in een te laat stadium betrokken worden. Wij hebben dan gewoon te volgen. Gevolg hiervan is dat er soms extra leidingen gelegd worden, die niet optimaal benut worden. Daar valt winst te behalen.”

Groningse situatie Dat de situatie in de noordelijke provincies voor nog extra uitdagingen zorgt, heeft meerdere oorzaken, zegt Bronsema. “In Groningen is het energienet niet altijd geschikt voor die toenemende behoefte. Vanwege de landelijke omgeving zijn hier in korte tijd veel zonneparken aangelegd, die ook ontsloten moeten worden. Tegelijk worden in Groningen op sommige plekken hele woonwijken aardbevingsbestendig gemaakt. Daarbij wordt vaak direct verduurzaamd. Particulieren kunnen de Subsidie Waardevermeerdering aanvragen. Doordat steeds meer woningen een warmtepomp of zonnepanelen krijgen, is er ook steeds meer netcapaciteit nodig.”

Vroeg stadium Het einde van de energietransitie is nog lang niet in zicht: de verwachting nu is dat een op de drie straten open moet in het kader van de netversterkingen, zegt Bronsema. Samenwerking is daarom cruciaal: tussen de gemeentes, provincie en de netbeheerder, maar ook samenwerking met woningcorporaties, particuliere verduurzamingsinitiatieven én de bouw en infra. “De oproep is: vertel ons in een vroeg stadium wat je nodig hebt. Laten we meer met elkaar vooruitkijken. Zodat we beter kunnen anticiperen op het verhogen van de netcapaciteit en samen ervoor zorgen dat vraag en aanbod op elkaar zijn afgestemd. We hebben elkaar echt nodig, als we de doelen voor de energietransitie willen realiseren en deze betaalbaar willen houden.”

“ WE HEBBEN ELKAAR HIER ECHT NODIG”

30 | BNL | MAART 2022 | REGIOKATERN NOORD

TEKST | PETRICK DE KONING

FOTO | ALWIN KOOPS

“SAMEN KUNNEN WE MEER IMPACT MAKEN” Leeuwarden sluit aan bij City Deal Circulair en Conceptueel Bouwen De komende jaren moet de manier waarop er gebouwd wordt en de materialen waarmee dat gebeurt, veranderen. De opgave is niet alleen meer huizen, maar vooral ook zo circulair en klimaatneutraal mogelijk. Conceptueel, industrieel en biobased bouwen kan daaraan bijdragen. In de City Deal Circulair en Conceptueel Bouwen bundelen steden, overheden, bedrijven en kennisinstellingen hun krachten om dit in de praktijk waar te maken. Ontwikkelmanager Léon Lijzenga en energiecoördinator Bouwe de Boer vertellen waarom de gemeente Leeuwarden deze City Deal heeft ondertekend. De gemeente Leeuwarden heeft al jaren een ambitieus klimaatbeleid. Lijzenga: “We sluiten aan bij de grotere ambitie dat Nederland in 2050 klimaatneutraal is. Het is duidelijk dat er de komende jaren flink gebouwd moet worden om het woningaanbod op orde te krijgen. Als we slim circulair en conceptueel bouwen, kunnen we samen met alle betrokkenen de CO2-uitstoot in de bouw verlagen en bijdragen aan een klimaatneutraal Nederland.” Duurzaamheid stimuleren Het initiatief van de City Deals sluit heel goed aan bij de aanpak van Leeuwarden. De Boer: “We staan in Leeuwarden heel positief tegenover circulariteit en biobased bouwen. De wens van de bouwbedrijven om te bouwen, biedt een goede kans om duurzaamheid te stimuleren. Daarbij zoeken we bewust zoveel mogelijk de samenwerking met alle betrokken partijen op. Op de manier creëren we een breed draagvlak voor circulariteit.”

Slim aanpakken Lijzenga en de Boer zien dat de wil om duurzamer te bouwen zeker bestaat. De vraag is echter hoe je dat slim aanpakt. “In Friesland zijn al diverse initiatieven, zoals Circulair Friesland en Fossylfrij Fryslân. In deze netwerken zijn overheden en het bedrijfsleven, waaronder bouwbedrijven, in overleg over de kansen van biobased en klimaatneutraal bouwen. De vraag is hoe we samen de ideeën ook concreet maken.” Een zetje geven Een voorbeeld is het idee van een Friese ondernemer om biobased isolatie van hennep te produceren. De Boer: “Dat is op allerlei vlakken interessant. De hennep wordt lokaal geteeld, verwerkt in een fabriek in Friesland en vervolgens gebruikt voor de bouw van onze huizen. Biobased isolatie voorkomt energieverlies en legt ook nog CO2 vast. Als gemeente geven we dan graag een zetje. Met boeren, bouwers, architecten en overheden kijken we nu hoe we dit kunnen realiseren. Dit hebben we samen met Circulair Friesland en Fossylfrij Fryslân opgepakt. We maken coalities met maar één vraag: ‘wie doet mee’! Wethouder Hein de Haan van woningbouw is een belangrijke stimulerende kracht in dit initiatief. Een testcase met grote potentie.” Meer doen Dit initiatief sluit naadloos aan bij de City Deal. Lijzenga: “Er zijn veel welwillende partijen. Het is nu zaak om door te pakken en te laten zien dat het werkt in de praktijk. De City Deals geven een duwtje in de rug. Door kennis en ervaringen te delen, kunnen we veranderingen echt van de grond krijgen. Samen kunnen we meer doen en meer impact maken.”

TEKST | NAAM

FOTO | NAAM

REGIO OOST

BIJEENKOMSTEN Bouwendnederland.nl/regios/regio-oost Maart 08 Regio Oost Financial Bijeenkomst 10 Regio Oost Online CAO rondetafelgesprekken 10 Afdeling Regio Twente Netwerkbijeenkomst Onderwijs, Imago & Instroom 21 Afdeling Lingesteek Ledenvergadering 22 Afdeling Veluwestreek Ledenvergadering 30 Bewust veilig dag 31 Afdeling Zuid Oost Gelderland Ledenvergadering April 04 Afdeling Noord Oost Overijssel Bedrijfsbezoek 05 Regio Oost HR Bijeenkomst, vitaliteitsochtend 05 Afdeling Flevoland, ledenvergadering 11 Afdeling Zuid West Veluwe Jaarvergadering 14 Afdeling Regio Twente, Digitale sessie: Bouwbite Klimaatadaptief bouwen 16 Afdeling Stedendriehoek/Salland Jaarvergadering 22/23 Afdeling Regio Twente, Excursie Mei 10 Afdeling Regio Twente, Ledenbijeenkomst Marktdag Markt & Overheid 16 Afdeling Achterhoek, ledenvergadering 19 Afdeling Regio Twente, Digitale sessie: Bouwbite Feedback van je klanten, hoe waardevol is dat 30 Afdeling Lingestreek, ledenvergadering

REGIOKATERN OOST | MAART 2022 | BNL | 27

‘ENNN… ACTIE!’ De kop van deze column is bedoeld om in het kader van de Wet Kwaliteitsborging leden rond de ‘Wkb’ in actie te krijgen. Ik hoor van (te) veel collega-lidbedrijven dat de waan van de dag regeert en zaken als Wkb tweede viool spelen. Maar er is geen ontkomen aan: de wet mag dan wel van juli 2022 naar januari 2023 zijn verschoven maar hij komt er… Écht. Vadertje Tijd wacht op niemand. Ergens kan het verschuiven van een halfjaar een gelukje bij een ongelukje worden genoemd: het betekent een zes maanden langer de tijd om in dit borgingsysteem te duiken teneinde deze in de gelederen van je bedrijf te absorberen. Gebruik deze ‘extra time’ ten volste. Grote bedrijven zijn er al (langer) mee bezig, zij hebben simpelweg de mankracht om een aantal collega’s op het Wkb-dossier te zetten. Maar de realiteit is anders: 80 procent van de leden van Bouwend Nederland is in het mkb actief en heeft deze middelen niet meteen bij de hand. Ongeacht de bedrijfsgrootte: we zullen we er met z’n allen aan moeten geloven. Beschouw overigens de aanstaande Wkb niet als ‘vijand’ maar omarm hem: het is namelijk juist een mooi hulpmiddel (het borgingssysteem) om je (nog meer) mee te onderscheiden. Een tip van de dag heb ik niet, maar ik wil iedereen op het hart drukken in actie te komen. Lees je in, stel vragen, bel rond of sla desnoods een Wkb-expert in de hand. Zelf zijn we redelijk onderweg, en ook wij hadden plankenkoorts. Maar wanneer de eerste koude waterhorde is genomen, en dan valt het allemaal reuze mee. Rob Melchels Van Gameren Aannemersbedrijf

Bijeenkomsten vinden doorgang indien mogelijk en volgens de RIVM-richtlijnen

• Bouwplaatsbezoek Park Marialust (Ufkes Apeldoorn) en Johannes Aupingkwartier (Ter Steege Bouw Vastgoed) in Deventer. • 16 februari: bouwplaatsbezoek aannemer Rob Spikker in gemeente Berkelland. • 23 februari: onlinedebat met de gemeente Enschede. • Duo-interview met Peter de Pater (wethouder infrastructuur en gebiedsontwikkeling in Ede) en Dirk Jan van den Brink (directeur Bouwbedrijf Kreeft)

28 | BNL | MAART 2022 | REGIOKATERN OOST

TEKST | ROBIN VAN ESSEL

EEN GROENE BLIK OP DE TOEKOMST VAN STEDENBOUW In april opent de zevende editie van Floriade Expo. Onder het thema ‘Growing Green Cities’ maken bezoekers van de wereldtuinbouwtentoonstelling kennis met (inter)nationale innovaties die de stad van de toekomst groener, leefbaarder en duurzamer maken. Als toppunt van circulariteit worden de gebouwen en infrastructuur van de expo daarna ‘hergebruikt’ bij de aanleg van de compleet nieuwe stadswijk Hortus. Op het zestig hectare tellende terrein van een voormalige camping en jachthaven, aan het Weerwater tussen Almere Stad en Almere Haven, verrijst momenteel Floriade Expo 2022. De wereldtuinbouwtentoonstelling doet eens in de tien jaar Nederland aan. Met ruim twee miljoen bezoekers is het een evenement van formaat voor de organiserende gemeente. Dat leverde vorige edities weleens hoofdbrekens op: want wat gebeurt er daarna met het terrein? Geheel in lijn met de focus op duurzaamheid en circulariteit, kiest Almere expliciet voor een permanente impact op het gebied. De wegen, paden en flora die worden aangelegd voor de Expo vormen de contouren voor een nieuwe, toekomstige stadswijk - toepasselijk Hortus genaamd.

Groene wijk De ontwikkeling van het gebied wordt geleid door Dura Vermeer en Amvest. “Floriade is elke tien jaar een enorm project, waarbij de betrokken gemeente en marktpartijen het wiel steeds opnieuw moeten uitvinden,” zegt Jan Sjaarda, projectdirecteur van de ontwikkelcombinatie. “Dat wij als marktpartij nu al voorafgaand aan het evenement betrokken zijn, is uniek. De voorinvesteringen die we doen, verdienen we straks terug met de stadswijk. Alles is zodanig ontworpen dat het straks in de wijk een tweede leven krijgt. Een prachtig voorbeeld van duurzame, circulaire stadsontwikkeling.” Als ‘opvolger’ van Floriade wordt Hortus vanzelfsprekend een heel groene wijk. Zo veel mogelijk bomen die al op het terrein aanwezig waren, worden behouden en voor de Expo wordt een permanent arboretum aangelegd. De woningen die Dura Vermeer daar straks tussen bouwt, gaan subtiel op in die groene omgeving. Sjaarda: “Bij het deel van het arboretum waar bijvoorbeeld bamboe groeit, verwerken we dat ook op de gevels. Sowieso wordt bijna alles in de wijk van hout.”

REGIOKATERN OOST | MAART 2022 | BNL | 29

Permanente erfenis De werken op het Floriadeterrein vormen een inspirerend doorkijkje naar stedenbouw van de toekomst. Zoals de twee bruggen van Reimert Bouw en Infra uit Almere, opgetrokken uit geopolymeerbeton. De leuningen en palen werden gemaakt van gerecycled bouwafval uit de stad. “Dat zorgt voor een CO2-reductie van vijftig tot zeventig procent. En we zijn minder afhankelijk van schaarse grondstoffen,” zegt directeur Erik Kijlstra. “Floriade is het aangewezen podium voor zo’n experimentele innovatie. Er is al interesse van gemeentes, provincies en Rijkswaterstaat voor de toepassing.” Naast infrastructuur en groen verrijzen er ook al bijzondere gebouwen, die zowel op de Expo als straks in de wijk een functie vervullen. Zo is er een hogeschool, zorginstelling en het ‘Food Forum’, een ontmoetingscentrum voor voedselinnovatie-professionals. Dura Vermeer bouwde de markante Flores, een toren die tijdens Floriade ruimte biedt aan kantoren en horeca. Sjaarda: “In de toekomst komen er appartementen in. Op de gevel zit een opvallend kunstwerk, dat verwijst naar de bomen, bloemen en planten die je terug kunt zien in het arboretum. Zo is het een permanente erfenis van Floriade 2022.”

Plek voor natuur Pal naast de Flores vind je het Kunstpaviljoen Flevoland. De markante ronde constructie op palen is bereikbaar via een drijvende ringvormige steiger. De locatie boven het Weerwater en blootgesteld aan de elementen, vormde een uitdaging voor aannemer Olde Rikkert Bouw uit Almere, vertelt projectleider Brigitta Jonker. Dat de constructie in een recordtijd van zes maanden kon worden opgeleverd, is te danken aan efficiënte prefab-bouw: “We hebben het pragmatisch aangepakt. De houten buitenconstructie, dakliggers, gevelbeplating: alles is in onze timmerfabriek of door onze onderaannemers voorbereid en geprefabriceerd.” Net als bij de andere gebouwen op het terrein, is er blijvende plek voor natuur in de expositieruimte. Bijvoorbeeld door gebruik van organische materialen zoals berkenhouten bekleding en schelpen als dakballast. De semi-transparante gevelplaten laten daglicht door, zodra de zon onder gaat wordt het gebouw uitlicht in vele kleuren. Jonker: “De bedoeling is dat het beeld vanuit de kabelbaan die er bovenlangs voert, doet denken aan strand en zee. Er is allemaal heel goed over nagedacht, het is echt een eye catcher geworden.”

30 | BNL | MAART 2022 | REGIOKATERN OOST

IN GESPREK MET… HANS BRUIL

TEKST | JACOB-JAN ESMEIJER

“ WE MAKEN ONS HARD VOOR GROEN BETON” In de laatste editie van BNL vroeg Geurt Kampert aan Hans Bruil van Bruil uit Ede hoe hij de toekomst van beton ziet, nu deze grondstof steeds schaarser wordt. “Binnen ons bedrijf zetten we vol in op de ontwikkeling duurzaam beton.” Hans Bruil is samen met zijn broer Dirk Jan directeur-eigenaar van Bruil. Het familiebedrijf opende in 1906 de deuren en inmiddels zijn de broers de vierde generatie. “De vijfde begint overigens mee te draaien, zij het nog niet op directieniveau”, begint Hans die zelf in 1990 bij Bruil begon en alle bedrijfsstadia doorliep. “Als bouwbedrijf zijn we actief op meerdere gebieden, met name in utiliteitsbouw: hotels, woon-zorgcomplexen, appartementen en distributiecentra. Daarnaast fabriceren we diverse producten voor de ruw- en afbouwsector. Bruil Beton & Mix richt zich op droge mortels en betonspecie, het merk Coba op afbouwproducten voor de tegelzetter en is het onze divisie Bruil Prefab die onder meer kanaalplaatvloeren, heipalen en wanden produceert. Naast de traditionele prefabelementen die in een mal worden geproduceerd, leveren wij ook 3D-geprint beton. Hierbij richten wij ons op het seriematig 3D-printen van unieke elementen. Hierdoor ontstaat meer vormvrijheid voor de architect. Zo zijn we niet alleen bouwer, maar ook leverancier aan de bouwwereld.” Eigen ontwikkellab De druk op de bouw is groot; onder meer de woningbouwopgave waar Nederland voor staat, zal impact hebben op mens en materiaal. De vraag naar beton zal daarbij niet uitblijven: een reële zorg voor Hans’ werkveld? “Of het product schaarser wordt, durf ik niet te zeggen. Maar dat de discussie rondom beton de laatste jaren is aangewakkerd, is een feit. Mede door CO2 die vrijkomt bij de productie van cement, komt beton veel ter sprake. We richten ons daarom op de ontwikkeling van CO2-arme producten om zo de cementbehoefte te verlagen. Hiervoor hebben wij ons eigen innovatieprogramma ‘LAB25’ opgericht. Hier hebben we ‘slimmer en minder’ voor ogen. Ofwel: hetzelfde betonproduct leveren maar met minder grondstoffen. Milieubewust cement is een uitdaging maar getuigt van lef. Zo zetten we in op CO2-arm beton om in de toekomst een rol van betekenis te kunnen blijven spelen binnen de bouwwereld. Binnen onze strategie moet dit in 2025 een feit zijn. Maar voordat het zover is, zullen we tegen verschillende uitdagingen aanlopen op het gebied van beschikbaarheid, technische mogelijkheden en uiteraard de betaalbaarheid van dit ‘groene’ cement. Overigens is het eerste CO2-arme beton als test al toegepast op fietspaden; hopelijk kunnen we dit duurzame cement binnenkort snel ook in gebouwen testen.”

Voor de volgende editie van BNL vraagt Hans Bruil aan René Knipscheer van Knipscheer Infrastructuur uit Almer: “Hoe kijk jij aan tegen de elektrificatie van het bouwmaterieel in de infrasector?”

REGIOKATERN RANDSTAD NOORD | MAART 2022 | BNL |27

REGIO RANDSTAD NOORD

HET NIEUWE NORMAAL? Sinds kort ben ik lid van het Regiobestuur Randstad Noord en al ruim een jaar voorzitter van de afdeling MiddenNederland. Ook in de voorgaande jaren was ik al bij afdelingsactiviteiten betrokken. Interactie met andere leden is voor mij altijd een reden geweest voor het bijwonen van bijeenkomsten. Daarnaast is voor mij onderlinge kennisoverdracht waardevol en zet ik mij in om jongeren te enthousiasmeren voor een opleiding binnen onze sector.

BIJEENKOMSTEN Bouwendnederland.nl/regios/regio-randstad-noord Maart 06 RRR, VR Toolbox sessie, Bouwmensen Amersfoort 07 RRR, VR Toolbox sessie, Bouwmensen Amersfoort 08 RRN, Gemeenteraadsverkiezingen, aan de slag met Raadsleden, 3DMakerszone Haarlem 09 RRN, VR Toolbox sessie, Espeq Heerhugowaard 10 RRN, Gemeenteraadsverkiezingen, Excursie Bouw Innovatie 14 JBN West Friesland, Kennisavond: bedrijfspresentatie 3 bedrijven 16 Noord-Holland Noord & Zaanstreek Waterland, meewerkend partner overleg 17 RRN, Ronde Tafel bijeenkomsten CAO Bouw & Infra 17 Afdeling Noord Holland Noord, bijeenkomst alle commissies, besturen en jongerenkernen 18 JBN Duinstreek, bedrijfsbezoek en overnachting 22 Afdeling Amsterdam, themabijeenkomst 24 Afdeling Midden-Holland, themabijeenkomst 29 RRN, Regiodag Utrecht, spreker Victor Lamme 30 Bewust veilig dag 30 RRN, VR Toolbox sessie, Bouwmensen Utrecht, Nieuwegein 31 Future Builders day

Ondanks de coronabeperkingen hebben we in 2021 op het juiste moment fysieke bijeenkomsten kunnen houden. Eerlijk gezegd geven deze ‘live’ sessies mij meer energie dan afspraken via Teams die overigens wel bepaalde voordelen hebben. ‘Onderlinge verbinding’ is een van de onze speerpunten, en daarom gun ik onszelf dit jaar weer veel fysieke evenementen! Naast die verbinding zijn scholing en (technische) ontwikkelingen binnen ons vak de andere pijlers. Daarnaast houden we ook verbinding met de plaatselijke overheid. Samen met Regio Randstad Noord ontwikkelen we een platform waarop het voor onze leden inzichtelijk wordt welke vormen van scholing beschikbaar zijn, waar toekomstige medewerkers vandaan kunnen komen en welke bijscholingsvormen medewerkers kunnen gebruiken. Als afdeling verstrekken we subsidie voor scholing aan de leden en steunen we diverse initiatieven rondom scholing en schoolkeuzes.

April 05 Afdeling Noord Holland Noord, kennissessie/ contactbijeenkomst 06 RRN, VR Toolbox sessie, Bouwmensen KZW Zaandam 12 Afdeling Amsterdam, online sessie 14 Infraplatform, online sessie 21 Afdeling Noord Holland Noord + JBN, voorjaarsvergadering 22 JBN West Friesland, Excursie De Meester Mei 12 12 19 19 24 Juni 09 (ovb) 16 17 17 18 20 30 Juni

In de komende periode doen zich verschillende technische ontwikkelingen voor (waaronder verduurzaming en de energietransitie). Om elkaar op deze onderwerpen te versterken, hebben we een bestuurslid aangetrokken dat zich op deze interessevelden richt. Dat maakt het mogelijk om als aannemers binnen onze regio samen ontwikkelstappen te zetten.

Afdeling Midden Nederland, jaarvergadering Afdeling Veenendaal, jaarvergadering JBN Duinstreek, Kennissessie: kwaliteitsborging Bestuurdersdag landelijk BNL Afdeling Amsterdam, themabijeenkomst

Yolanda van Rijswijk Voorzitter afdeling Midden-Nederland

Regiodag Noord Holland Afdeling NW-Utrecht, Jaarvergadering Onderwijs dag (dag voor de Dag van de Bouw) Bouwinspiratiedagen Veenendaal Dag van de Bouw NHN & Zaanstreek Waterland, Meewerkend partner overleg Infraplatform excursie Nu Bouwen aan Morgen, online en fysieke bijeenkomsten

Bijeenkomsten vinden doorgang indien mogelijk en volgens de RIVM-richtlijnen

Bouwend Nederland richt zich met de onlinecampagne Samen doorbouwen aan Nederland op de gemeenteraadsverkiezingen. Fracties van deelnemende politieke partijen en raadsleden en wethouders van 335 gemeenten vormen de doelgroep van filmpjes met onze kernboodschappen, videoclips, visuals en interviews met politici en bouwers. Nationale en lokale onderwerpen worden belicht in onlinedebatten en bouwplaatsbezoeken. Voor kandidaat-raadsleden en bestuurders organiseerden we de volgende activiteiten:

• • • •

9 februari: online debat met gemeente Amersfoort. 22 februari: bouwplaatsbezoek gemeente Veenendaal bij Kudo B.V. 28 februari: fysiek debat met de gemeente Alkmaar (ook online te volgen). 4 maart: bouwplaatsbezoek kademuren en oranje loper in Amsterdam bij H van Steenwijk B.V., Dura Vermeer en Citybarging. • Interview met Songül Mutluer, wethouder Zaanstad

28 | BNL | MAART 2022 | REGIOKATERN RANDSTAD NOORD

TEKST | KEES DE VRIES

‘ ZIJ-INSTROOM IS DE KOMENDE JAREN HÉT GROTE THEMA’

Veel bouwen infrabedrijven richten zich voor de uitbreiding van het personeelsbestand vaak op de korte termijn en met name op schoolverlaters. “En dat is zonde”, zegt programmamanager Martin de Haan van Arbeidsmarkt Samenwerkingsnetwerk Techniek Amsterdam (ASTA). Vorig jaar zijn na een pilotproject tenminste 179 zij-instromers opgenomen door technische bedrijven in de regio Groot-Amsterdam. “Het werk is straks daar waar de mensen zijn.” Een achttienjarige met tien jaar werkervaring: dat is zo’n beetje de gedroomde werknemer in elke sector. Ook in de bouw en infra. “De tijd dat je als onderneming uit technische opleidingen nieuwe werknemers voor het grijpen hebt, is inmiddels voorbij. Het aantal jongeren dat vanuit de bouwen infraopleidingen de arbeidsmarkt op komt, loopt uit de pas met de groeiende behoefte aan vakkrachten. En die huidige arbeidskrapte zal in het licht van de ambities uit het Klimaatakkoord en de verduurzaming verder groeien”, zegt Vincent Zijlstra, adviseur Onderwijs en Arbeidsmarkt Regio Randstad Noord van Bouwend Nederland.

16.000 vacatures Om dit techniekbrede probleem bij de horens te vatten, ontstaan meer en meer gezamenlijke branche overstijgende initiatieven. De aandacht is daarbij meer en meer gericht op zij-instromers. Zoals in arbeidsregio Groot-Amsterdam, dat een belangrijk deel van de in totaal 16.000 bestaande bouwen techniekvacatures van Noord-Holland voor haar rekening neemt. De Technologiecoalitie NH, een provinciaal samenwerkingsverband tussen de technische brancheverenigingen, opleidingsfondsen en vakbonden én de gemeente Amsterdam richtten vorig jaar ASTA op om de instroom in de techniek te bevorderen. Opbouwfase ASTA-programmamanager Martin de Haan: “We zitten in een opbouwfase waarin nog veel moet gebeuren. Pasklare oplossingen zijn er niet, maar we zijn niet ontevreden.” Voor een duurzame baan in de bouw en techniek is een routekaart ontwikkeld die inzichtelijk maakt welke visie de samenwerkende partners hebben op zij-instroom. Ook de te nemen stappen en benodigde activiteiten zijn in kaart gebracht.

REGIOKATERN RANDSTAD NOORD | MAART 2022 | BNL | 29

Eén loket Aan scholing hangt een prijskaartje. De Haan: “ASTA kijkt welke beschikbare middelen er zijn om de scholing te bekostigen. Zo faciliteren we bedrijven, maar ontzorgen we ook de zij-instromers.” Vincent Zijlstra: “Het is ook bijna ondoenlijk om als bedrijf zicht te houden op al die verschillende potjes met hun eigen gatekeepers”. De Haan: “Waar je eigenlijk naartoe moet is één loket waar je je meldt als zij-instromer, werkgever of opleider en wordt ontzorgd. Nu moet je door de geoormerkte budgetten meerdere loketten af. Vereenvoudiging betekent ook dat je het proces kunt versnellen”. Dat is dan ook een belangrijke doelstelling van ASTA 2.0. De Haan denkt dat meer bouwen infrabedrijven snel zullen aanhaken. “Op deze krappe arbeidsmarkt moeten bedrijven blijven bewegen. Al is het alleen maar omdat het werk straks daar is waar de mensen zijn.” De pilot Energietransitie op weg naar een duurzame baan, gaf in 2021 negen kandidaten een duurzame baan. De Arbeidsmarktcoach begeleidt vanaf september jongstleden 36 kandidaten naar een aanstelling. Na een belrondje blijken bij zes bedrijven in de regio via ASTA 179 nieuwe vakkrachten aan het werk te zijn. Echter, een goed regionaal totaaloverzicht ontbreekt vooralsnog. De Haan: “Begin 2022 start een regionale arbeidsmarktinventarisatie om hier voor de toekomst meer zicht en grip op te krijgen.” Na wegbereider ASTA wordt inmiddels aan gelijksoortige initiatieven gewerkt in de arbeidsmarktregio’s Zaanstreek-Waterland, IJmond-Kennemerland, Noord-Holland Noord en het Gooi. Ook de Provincie Noord-Holland ziet de waarde van deze vormen van regionale samenwerking en ondersteunt door middel van onder meer opleidingsvouchers en het faciliteren van kennisdeling tussen de verschillende initiatieven.”

De Haan: “Het grootste punt van aandacht is dat veel zij-instromers uit een hele andere sector komen. Die moet je dus eerst scholing aanbieden om op een bepaald niveau te komen. Dat vergt maatwerktrajecten, iedere keer weer. Een arbeidsmarktcoach kan op basis van de logische stappen een persoonlijke route samenstellen voor de kandidaat zij-instromer. Dat staat los van of hij of zij uit een uitkerings- of werksituatie komt. De deur van de bedrijven moet vervolgens open en de drempel voor instroom moet zo laag mogelijk zijn. Na die opleiding moet het vakmanschap in de praktijk worden opgebouwd. Maar ook dat is een kwestie van begeleiding, begeleiding en begeleiding.” Bedrijven hebben vaak een vacature op een functieniveau waar je niet zomaar bent. En dan gaat strategische personeelsplanning een rol spelen. Zijlstra: “We hebben de afgelopen jaren veel geleerd over intersectorale mobiliteit in het project Van Bank naar Bouw, onder andere dat begeleiding van kandidaten én werkgevers broodnodig is. Voor de bouw en infra zetten we daarop in vanuit het stimuleringsprogramma Instroom en Behoud Vakkrachten.”

30 | BNL | MAART 2022 | REGIOKATERN RANDSTAD NOORD

TEKST | JOOST HANRAETS

FOTO | JORDY KASSE

BOUWACADEMIE AMSTERDAM OVERBRUGT DE KLOOF TUSSEN ONDERWIJS EN PRAKTIJK ‘ We leiden niet op voor morgen, maar voor overmorgen’

Binnenkort opent de BouwAcademie Amsterdam (BAA) zijn deuren – een opleidingsbedrijf dat vakmensen voor de bouw opleidt. Waarom wordt de BAA opgericht en wat maakt deze opleider onderscheidend? De BAA is een uniek opleidingsbedrijf. Jan Steur, Opleidingsmanager Team Bouw bij het ROC van Amsterdam en Michel van Erkelens, Directeur Bouwmensen Amsterdam vertellen daar meer over. Als initiatiefnemers zijn ze nauw betrokken bij de opstart, organisatie en het onderwijs van de BAA. Wat is de BouwAcademie Amsterdam? Op de BAA worden schoolverlaters die net klaar zijn met vmbo of havo en zij-instromers opgeleid, allen afkomstig uit de metropoolregio Amsterdam. Ook worden bouwprofessionals bijgeschoold in diverse disciplines en op verschillende niveaus. Vaklui leren hier alles over innovaties en de duurzame toepassing daarvan zoals bio-based producten, houtskeletbouw en nul-op-de-meter woningen. Maar de BAA ondersteunt ook leermeesters bij de begeleiding van jongeren en zij-instromers. In deze publiek-private samenwerking hebben bouwbedrijven, de gemeente Amsterdam, Bouwend Nederland regio Amsterdam, ROC van Amsterdam en Bouwmensen Amsterdam de handen ineengeslagen. De BAA is ook een kenniscentrum waar nieuwe duurzame technologieën en -methoden ontwikkeld en getest worden met partners zoals de TU Delft, Hogeschool van Amsterdam en TNO. De BAA helpt het mkb om deze innovaties toe te passen en neemt deze op in het onderwijs. Waarom is de BouwAcademie Amsterdam opgericht? “Er is een structureel tekort aan vakkundige medewerkers”, zegt Michel van Erkelens. “Wij zorgen voor meer vakbekwaam personeel: mensen die intensief begeleid worden en direct na een opleiding aan de slag kunnen.” Daarmee dient dit opleidingsbedrijf ook een maatschappelijk doel. “De regio Amsterdam kampt met veel jeugdwerkloosheid. Wij leiden jongeren op, matchen ze met de juiste leermeester en helpen ze zo aan een vakopleiding en een baan”, vult Jan Steur aan.

Wat maakt jullie uniek? De praktijk van de bouwplaats wordt zo goed mogelijk nagebootst. Van Erkelens: “In de bouw werk je samen met collega’s uit diverse disciplines en van verschillende niveaus. Wij bieden al die opleidingen aan, van de basisopleidingen tot het middenkader en management. Ook leren we iedereen samen te werken, want op de werkvloer moeten timmermannen en installateurs ook rekening met elkaar houden en spreekt niet iedereen dezelfde bouwtaal. Zo overbruggen wij de kloof tussen de praktijk en het onderwijs.” Hoe dragen jullie bij aan een betere toekomst voor de bouwsector? “Iedereen die een loopbaan in de bouw ambieert, willen we behouden voor onze sector. Daarom laten wij ze zelf ervaren welk vak bij ze past. Ook zorgen we voor intensieve begeleiding. Iedere vakman heeft een loopbaanbegeleider die nauw contact onderhoudt met het leerbedrijf”, zegt Van Erkelens. Steur: “We leiden niet op voor morgen, maar voor overmorgen.” Ook bijdragen aan meer vakbekwaam personeel? BAA is altijd op zoek naar leerbedrijven en partners voor bijvoorbeeld gastcolleges of leerprojecten. Meer informatie bouwacademie.amsterdam info@bouwacademie.amsterdam

REGIOKATERN RANDSTAD ZUID | MAART 2022 | BNL | 27

REGIO RANDSTAD ZUID BIJEENKOMSTEN Bouwendnederland.nl/regios/regio-randstad-zuid Maart 07 08

11 11 14 15 22 24 28 29 30 31

Bestuursvergadering Regio Randstad-Zuid Ondernemersdebat Rijnmond Gemeenteraadsverkiezingen 2022 Bestuursvergadering Bouwend Rijnmond Bijeenkomst Duin- en Rijnstreek: Bouwlogistiek i.s.m. Dura Vermeer Build your Future GBIO Gorinchem Bestuursvergadering Duin en Rijnstreek Jong DGA Bestuursvergadering Midden Zuid-Holland Broodje Infra Training grip op ziekteverzuim JBN Impact training (1) Bewust Veilig Dag Marktdag infra (ovb)

April 05 07 19 21 21 21 25 28

JBN Impact training (2) Voorjaars ALV Drechtwaard Bestuursvergadering Regio Randstad-Zuid GBIO Rotterdam Platform veiligheid Contactgroep personeel Bestuursvergadering Duin en Rijnstreek Bestuur JBN RRZ

Mei 11 12 18 18 24 30

Bestuursvergadering Bouwend Rijnmond Bestuurdersbijeenkomst GBIO Katwijk GBIO Rijswijk Bestuursvergadering Midden Zuid-Holland Bestuursvergadering Regio Randstad-Zuid

Juni 09 15 18 20 23 27 28 29 30

GBIO Westland GBIO Alphen aan den Rijn Dag van de Bouw Bestuursvergadering Duin en Rijnstreek Bestuursvergadering Drechtwaard Bestuursvergadering Regio Randstad-Zuid Regiodag Bestuursvergadering Bouwend Rijnmond Contactgroep personeel

09 10

‘ALS HISTORICUS BIJ BOUWEND NEDERLAND?’ Als de nieuwe adviseur Overheid & Markt bij Regio Randstad Zuid ben ik verantwoordelijk voor de belangenbehartiging in de provincie Zuid-Holland. Tussen alle bestuurs- en bedrijfskundigen, economen en natuurlijk mensen met een bouw(technische) achtergrond val ik als historicus binnen de bouw wel een beetje uit de toon. Toch is de keuze voor Bouwend Nederland een heel bewuste geweest. De bouwsector heeft me altijd aangetrokken. Omdat ik vroeger de bouw met de paplepel ingegoten heb gekregen, maar ook omdat de bouw echt tot iets concreets leidt. Er wordt iets gemaakt, iets gebouwd waar mensen in wonen, in werken, waar mensen in leven. Dat vind ik mooi. Toen ik in 2019 de kans kreeg om voor mijn studie een onderzoek voor Bouwend Nederland te doen, heb ik deze kans met beide handen aangegrepen. Vanaf dag één was ik verkocht en wist ik dat ik me na mijn studie in wilde zetten voor de bouw. Dat ik dat nu mag doen, vind ik dan ook echt fantastisch. De komende tijd ligt er een aantal belangrijke uitdagingen in het verschiet voor de sector. Stijgende materiaalkosten, personeelstekorten, stikstof, verduurzaming en natuurlijk corona: het zijn allemaal zaken die niet eenvoudig op te lossen zijn. Maar mijn historische achtergrond stelt me gerust: op elke uitdaging is er, vroeg of laat, altijd wel een antwoord. En dat ik me dagelijks mag inspannen voor het vinden van oplossingen voor onze leden in Zuid-Holland, geeft mij ongelooflijk veel voldoening. Job van den Broek Adviseur Overheid & Markt

Bijeenkomsten vinden doorgang indien mogelijk en volgens de RIVM-richtlijnen

Voor kandidaat-raadsleden en bestuurders organiseerden we de volgende activiteiten: • 2 februari: twee fysieke debatten (Duin- en Rijnstreek én Drechtwaard) • Bouwplaatsbezoek Utrechtse baan Den Haag • Interview met Jan-Willem van den Beukel, wethouder gemeente Lansingerland (CDA) • Interview met Gijs van der Helm, VanderHelm Bedrijven B.V.

28 | BNL | MAART 2022 | REGIOKATERN RANDSTAD ZUID

TEKST | KEES DE VRIES

FOTO | DIRK HOL, SANDER PARDON

EXPERIMENTEREN, INNOVEREN, VERSNELLEN:

REGIO RANDSTADREGIO ZUID RANDSTAD ZUID EN NU BOUWEN EN NU BOUWEN AAN NEDERLAND NEDERLAND AAN

In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen maart aanstaande spelen de regio’s een belangrijke rol van in de16onlinecampagne aanstaande spelen regio’s eenZobelangrijke rol in de onlinecampagne Samen bouwen aande Nederland. ook Regio Randstad-Zuid. Niet Samen aan Nederland. Zo ook Zuid. zeggen bouwen hoe het moet, maar als bouw enRegio infra Randstad in een open dialoog met Niet zeggen hoe het moet, maar alsover bouw en infra in eenverbetering open dialoog het openbaar bestuur meedenken verduurzaming, met hetmobiliteit openbaaren bestuur meedenken verduurzaming, van de versnelling van deover woningbouw. “Het woord verbetering vanisde mobiliteit en versnelling van de woningbouw. ‘aanjaagteams’ gevallen.” “Het woord ‘aanjaagteams’ is gevallen.” Van de in totaal 335 gemeenten die aan de komende Van de in totaal 335 gemeenten die aan de gemeenteraadsverkiezingen deelnemen, teltkomende de RegiogemeenteraadsRandstad Zuid verkiezingen deelnemen, teltHeins-Wunderle Regio Randstad en Zuid 52. geven er 52. Regiomanager Hessel zijnerteam Regiomanager Hesselaan Heins-Wunderle en zijnNu team gevenaan regionale regionale uitvoering de onlinecampagne bouwen uitvoering de onlinecampagne Nu bouwen aan Nederland. Nederland.aan Paneldiscussies, kennissessies en bouwplaatsbezoeken Paneldiscussies, kennissessies bouwplaatsbezoeken met het lokaal met het lokaal bestuur worden en gefilmd en in talloze infomercials tot bestuur worden gefilmd en in tallozegesmeed. infomercials een regionale een regionale socialmediacampagne “Wetot werken uit een socialmediacampagne gesmeed. “We werken een nationaal nationaal draaiboek met regionale kleuring enuit hebben daarbij ook draaiboek met regionale kleuring activiteiten en hebben daarbij ook ruimte gemaakt voor additionele bovenop deruimte landelijke gemaakt voor additionele activiteiten bovenop de landelijke campagne”, aldus Heins-Wunderle. campagne”, aldus Heins-Wunderle. Infomercials Infomercials Om de landelijke campagne zo goed mogelijk aan te laten sluiten op de Om de landelijke campagne zo goed mogelijk aanisteeerst lateneen sluiten op de vragen en behoeften die in Randstad-Zuid leven, vragen en behoeften in Randstad-Zuid leven, isspreiding eerst eengemaakt. inventarisatie van de die onderwerpen naar regionale inventarisatie van“We de onderwerpen naarwat regionale Heins-Wunderle: hebben gekeken er waarspreiding speelt omgemaakt. in de Heins-Wunderle: “We hebben gekeken wat er waar campagne de urgentie en verschillende facetten vanspeelt de om in de campagne de urgentie en verschillende facetten van de campagnethema’s woningbouw, mobiliteit en verduurzaming naar campagnethema’s mobiliteit en verduurzaming naar voren te brengen”. woningbouw, Stad en landelijke omgeving krijgen evenveel voren brengen”. landelijke omgeving krijgen evenveeluit ruimte.te“We hebbenStad eenen sessie met lidbedrijven en raadsleden ruimte. “We hebbenmaar een sessie uit Leiden en Katwijk, ook eenmet metlidbedrijven Dordrecht en raadsleden HardinxveldLeiden en Katwijk, maar ook Dordrecht Hardinxveld-op een Giessendam. We spreken overeen demet impact van heten stikstofbeleid Giessendam. We spreken over de impact van het stikstofbeleid een uitleglocatie (Valkenhorst-Leiden, Dordrecht), maar ook over de op balans uitleglocatie (Valkenhorst-Leiden, Dordrecht), maarLansingerland ook over de balans tussen binnenstedelijk en buitenstedelijk bouwen. tussen buitenstedelijk belicht binnenstedelijk de bouwopgaveen Wilderszijde, maarbouwen. ook het Lansingerland grote belang van belicht de wegbouwopgave Wilderszijde, maar ook aan het grote belang vante de gronden waterbouw komt uitgebreid de orde. En niet de grond-duurzaamheid, wegen waterbouw komt uitgebreid de orde. En niet te vergeten dat eigenlijk overal eenaan overkoepelend vergeten duurzaamheid, dat eigenlijk overal een overkoepelend onderwerp is”. onderwerp is”.

Eigen activiteiten Eigen activiteiten Samen met VNO-NCW West, Koninklijke Metaalunie, Samen met VNO-NCW West, Koninklijke Metaalunie, verladersorganisatie EVOFenedex en Transport en Logistiek Nederland verladersorganisatie EVOFenedex Transport en Logistiek Nederland is op een eigen webinar op 1 maarten samen met ondernemer/BNL-lid is opRiedijk een eigen 1 maart samen met ondernemer/BNL-lid Arjo vanwebinar WebomaopWateringen gesproken over bereikbaarheid, Arjo Riedijk van Weboma Wateringen gesproken over logistiek en hersteleconomie. Tijdens een livedebat op bereikbaarheid, 8 maart is logistiek en hersteleconomie. Tijdens een livedebat op onder 8 maart is woningbouw en ruimte voor bedrijvigheid belicht met meer woningbouw en ruimte voor bedrijvigheid belicht met lijsttrekkers. onder meer VNO-NCW West kring Rotterdam en alle Rotterdamse VNO-NCW West kring Rotterdam alle Rotterdamse lijsttrekkers. “Inzet daarbij is om versnelling vanenwoningbouw via conceptueel “Inzet daarbij is om versnelling van woningbouw via conceptueel bouwen en vereenvoudigde procedures voor het voetlicht te brengen.” bouwen en vereenvoudigde procedures voor hetvoor voetlicht te brengen.” Na de collegevorming staan nog masterclasses wethouders op Na de collegevorming nog masterclasses voor wethouders op het programma en eenstaan kennissessie met de raadsleden van het programma en een kennissessie met de raadsleden van Zoetermeer en omliggende gemeenten. Zoetermeer en omliggende gemeenten. Na de verkiezingen Na de verkiezingen Heins-Wunderle: “Alle activiteiten zijn bedoeld om kennis met elkaar Heins-Wunderle: activiteiten zijn positie bedoeldenom met elkaar te maken, inzicht “Alle te krijgen in elkaars opkennis de belangrijke te maken, te krijgenteinstarten. elkaarsWaar positie enjeopleren de belangrijke thema’s deinzicht samenwerking kun van anderen? thema’s de samenwerking Waar je leren anderen? Hoe krijgen we versnellingte in starten. de bouw? Hoekun kunnen wevan ervoor zorgen Hoebouwplaatsen krijgen we versnelling in deover bouw? Hoenutsvoorzieningen kunnen we ervoor zorgen dat en projecten tijdige dat bouwplaatsen en projecten over tijdige nutsvoorzieningen beschikken? Hoe maken we duidelijk dat een goede bereikbaarheid en beschikken? Hoe maken wezich duidelijk dat een naar goede bereikbaarheid en zorg voor de infrastructuur doorvertaalt welvaart en zorg voor devan infrastructuur zich doorvertaalt naar welvaart enen leden levensgeluk mensen. Primaire inzet daarbij is onze sector levensgeluk vanals mensen. Primaire inzet daarbij is onze sector en leden te positioneren oplossers van maatschappelijke vraagstukken.” te positioneren als oplossers van maatschappelijke vraagstukken.” Wat neemt Heins-Wunderle zelf mee van de diverse sessies? “We Wat neemt Heins-Wunderle zelf mee van diverse sessies? hebben als bouw en openbaar bestuur eendegezamenlijk belang. Onze “We hebben bouw en openbaar bestuurinzetten, een gezamenlijk belang. leden die we als nadrukkelijk in de campagne weten dat goed Onzehet leden die wete nadrukkelijk in is deheel campagne wetenendat voor voetlicht brengen. Het leuk teinzetten, zien dat meer goed voor het voetlicht te brengen. Hetstaan is heel leuk te zien dat meer meer raadsleden en wethouders open voor experimenten om en meer raadsleden en wethouders open staan voor experimenten om procedures te versnellen. Het gaat om aantallen en locaties. Dat werd procedures versnellen. Het gaat om aantallen beaamd. Hettewoord ‘aanjaagteams’ is gevallen bijen delocaties. Dat werd beaamd. Het woord ‘aanjaagteams’ is gevallen bijom dede verduurzamingsverduurzamingsopgave. Politieke instrumenten woningbouw opgave. Politieke instrumenten om de voor iedereen voor iedereen betaalbaar te houden alswoningbouw een gemeentelijk fonds voor betaalbaar houden als een gemeentelijk voor sociale koopwe zijn sociale kooptezijn nu bespreekbaar. Dat zijn fonds allemaal zaken waarop nu bespreekbaar. Dat zijn allemaal zaken we met elkaar na 16 met elkaar na 16 maart aanstaande terug waarop zullen komen.” maart aanstaande terug zullen komen.”

REGIOKATERN RANDSTAD ZUID | MAART 2022 | BNL | 29

“ Voorkom onnodige vertraging in de woningbouw doordat aansluitingen niet kunnen worden gerealiseerd; pak dit als gemeenten gezamenlijk met nutsbedrijven aan en neem ze mee in je woningbouwopgaven”

Mark Niersman Niersman BV “ Politici leggen liever wat nieuws aan dan dat ze geld vrijmaken voor onderhoud, maar tijdig onderhoud voorkomt veel renovatiekosten”

Gerard Tuin Gebr. Schouls

“ Help ons versnellen; versimpel procedures en zorg voor voldoende bouwlocaties, waarbij natuur en woningbouw elkaar versterken; bouwen in het groen kun je dan prima doen”

Arjo Riedijk Weboma “ De gemeente moet een duidelijke investeringsagenda neerzetten voor wonen, bouwen én bereikbaarheid, een plan met visie. En daar moet je de markt aan de voorkant bij betrekken, dan bereik je meer.”

Peter Heijkoop Wethouder en lijsttrekker CDA Dordrecht

30 | BNL | MAART 2022 | REGIOKATERN RANDSTAD ZUID

IN GESPREK MET… RONALD KORT

TEKST | JACOB-JAN ESMEIJER

FOTO | SIEBOLD FREEKE

“DE WELBEKENDE SCHOENMAKER EN ZIJN LEEST” In de laatste editie van 2021 vroeg Frank Agterhof van Vink+Veeman aan Ronald Kort van Bouwonderneming Stout in hoeverre hij de opkomst van prefab woningfabrieken als een bedreiging ziet. “Ik geloof 100 procent in prefab.” Ronald Kort is technisch directeur bij Stout dat in 1908 in HardinxveldGiessendam werd opgericht. Sindsdien is de onderneming uitgegroeid tot een totaalaanbieder van projecten in de woningen utiliteitsbouw, de zorg en onderwijs. Meer dan een eeuw later zijn er 120 medewerkers actief en richt het bedrijf zich op een werkgebied dat Zuid-Holland, delen van Utrecht en westelijk Noord-Brabant beslaat. Verhuisd “Als bouwonderneming zijn wij actief op het gebied van nieuwbouw, renovatie en transformatie”, begint Ronald Kort. “Samen met zusterbedrijven Herkon en Lagendijk & Stout maken we deel uit van de Van Herk Groep en kunnen we opdrachtgevers van dienst zijn op het gebied van projectontwikkeling, vastgoedbeheer en vastgoedonderhoud. Na decennialang vanuit Hardinxveld-Giessendam te hebben geopereerd, hebben we sinds januari een prachtig eigenhandig gebouwd pand ‘een dorp verderop’ betrokken en zijn we nu een Sliedrechtse onderneming.” Kort, die dit jaar vijftien jaar bij Stout werkt, heeft de ontwikkelingen binnen de bouwbranche van dichtbij ervaren – zo ook de opkomst van prefab woningfabrieken. Op de vraag of hij dit als bedreiging ervaart, is hij stellig. “Het is intrigerend dat bouwondernemingen bezig zijn met het opzetten van eigen prefabfabrieken. Moeten we hen volgen? Ik denk van niet; het is het verhaal van de schoenmaker en de leest. Zo’n fabriek runnen is anders dan het leiden van een bouwonderneming. Wij geloven dat wij nog steeds concurrerend kunnen zijn wanneer we goede partners om ons heen hebben die zelf een prefabfabriek hebben en dat we zo onze klanten kunnen bedienen. Voor een eigen fabriek zijn we te klein. Overigens denk ik wel dat prefabproducenten een voorsprong krijgen. Aan de andere kant zullen ze tegen de nodige uitdagingen aanlopen, zoals het vullen van de fabriek met eigen projecten. Ik geloof écht in prefabricering, maar om nu te zeggen dat we zelf een fabriek erop na moeten houden? Nee.” Prijsstijgingen “Ondanks corona heeft onze sector een mooi jaar achter de rug. Orderportefeuilles zijn goed gevuld en er is nog steeds aanbod. Wel hebben we al een aantal jaren op rij te maken met sterke prijsstijgingen. We naderen het kantelpunt dat bouwen te duur gaat worden en projecten terug de kast in gaan. Dit baart ons zorgen. Maar als we dat als sector weten te managen, zie ik zowel 2022 als 2023 positief tegemoet.”

Voor de komende editie legt Ronald de volgende vraag voor aan Lotte van Houwelingen, algemeen directeur van BM van Houwelingen in Hardinxveld-Giessendam: “Welke procesinnovaties vallen jou op, en van welke denk je dat zij essentieel voor de bouwsector zijn?”

REGIOKATERN ZUID | MAART 2022 | BNL | 27

REGIO ZUID

BIJEENKOMSTEN Bouwendnederland.nl/regios/regio-zuid Maart 07 Brabant Mid-West Verkiezingsdebat Breda GRV 2022 08 Oost-Brabant e.o. #bouwvrouwen inspiratiemiddag 10 Limburg Verkiezingsdebat Roermond GRV 2022 14 Brabant Mid-West Bestuursvergadering 21 Oost-Brabant e.o. Contactgroep personeel 22 Oost-Brabant e.o. Contactgroep personeel 24 Oost-Brabant e.o. Contactgroep personeel 30 Oost-Brabant e.o. BouwCafé Veiligheid 30 Infra platform Brabant Ledenbijeenkomst 30 Brabant Mid-West Acties rondom de Dag van de Veiligheid 30 Bewust Veilig Dag landelijk? 31 Limburg Contactgroep Personeel: Arbeidsvoorwaarden (n.t.b.) 31 Limburg Circulair bouwen April 07 Brabant Mid-West Ledenbijeenkomst 07 Oost-Brabant e.o. Projectbezoek A. Janssen Son (Infrabedrijf) 21 Oost-Brabant e.o. Bijeenkomst Schone Lucht Akkoord 22 Oost-Brabant e.o. BouwBite “brandende belangen” Mei 10 10 16

GEEN VREEMDELINGENLEGIOEN Goed personeel is essentieel voor je onderneming. Het vinden, binden en behouden ervan is vaak een opgave. Net als ieder ander bedrijf proberen wij ons in de (arbeids) markt te onderscheiden. Zo trachten wij ‘trots’ via onze medewerkers uit te stralen: we bestaan als vierde generatie familiebedrijf al meer dan 130 jaar en dat dragen we graag uit. Ook het ambacht is voor ons belangrijk en zijn we als een van de 45 bedrijven in Nederland ERM-gecertificeerd. Ons vakmanschap komt met restauraties geheel tot bloei. Het is een aantal punten waarmee we met name jonge vaklieden aantrekken. Werkzaamheden aan kerktorens, molens of een bergdierenrots in de diergaarde: het zijn ware ‘magneten’. Na een snuffelstage wil je ze de kans geven zelf aan de slag te gaan. Interne begeleiding is hierbij essentieel. Laat hen zélf vertellen wat ze willen doen: na zo’n stage en het behaalde diploma kan het zijn dat ze na een aantal jaren timmeren in de werkvoorbereiding willen werken. Kortom: luister goed naar je personeel. Veel bouwbedrijven leunen (te) veel op ZZP’ers en onderaannemers. Eigen mensen op de bouwplaats maken hét verschil. Een vreemdelingenlegioen is de grootste frustratie voor bouwbedrijven, medewerkers en opdrachtgevers. Om mensen te behouden, dien je ze te waarderen: niet alleen met een salaris maar ook met bijzondere beloningen als een luisterend oor of een functioneringsgesprek. Zo maak je ze onderdeel van ‘de familie’. En ten slotte: zorg ervoor dat je mensen alleen het beste materieel gebruiken. Goed gereedschap is meer dan het halve werk. Hans Boogert Directeur Bouwbedrijf Boogert

Wkb-bijeenkomst voor Afdeling Brabant Mid-West en Oost-Brabant e.o. Wkb-bijeenkomst voor Afdeling Brabant Mid-West en Oost-Brabant e.o. Limburg Masterclass Wethouders Bouw

Bouwend Nederland richt zich met de onlinecampagne Samen doorbouwen aan Nederland op de gemeenteraadsverkiezingen. Fracties van deelnemende politieke partijen en raadsleden en wethouders van 335 gemeenten vormen de doelgroep van filmpjes met onze kernboodschappen, videoclips, visuals en interviews met politici en bouwers. Nationale en lokale onderwerpen worden belicht in onlinedebatten en bouwplaatsbezoeken. Voor kandidaatraadsleden en bestuurders organiseren/organiseerden we de volgende activiteiten:

• 8 februari: bouwplaatsbezoek Timmerfabriek Verhaegh Ekowoods • 17 februari: fysiek debat Bouwend Zeeland • 23 februari: online debat gemeente Den Bosch • 23 februari: bouwplaatsbezoek Zeeuws-Vlaanderen • 24 februari: online debat met gemeente Breda • Interviews Daan Prevoo (burgemeester Valkenburg a/d Geul), Joost Lobee (directeur/bestuurder Compaen) en Piet Machielsen (wethouder Oirschot) • 8 maart: bouwplaatsbezoek Timmerfabriek Vlissingen • 10 maart: bouwplaatsbezoek Aria in Goes

28 | BNL | MAART 2022 | REGIOKATERN ZUID

VEILIGE VOORBEELDEN UIT DE REGIO

TEKST | ROBIN VAN ESSEL

EEN ANDERE KIJK OP VEILIGHEID

REGIOKATERN ZUID | MAART 2022 | BNL | 29

Veiligheid is altijd belangrijk. Maar op 30 maart is de zesde Bewust Veilig Dag waarop tientallen bouwen infrabedrijven in de regio hun initiatieven rond veilig en gezond werken nog eens extra in de schijnwerper zetten. In dit artikel belichten we drie inspirerende, regionale initiatieven waarmee de sector elke dag een stukje veiliger wordt gemaakt. Want ieder ongeluk is er één te veel. Veiligheid begint vanzelfsprekend al bij de bouwopleiding. En dan kom je automatisch uit bij Bouwmensen, het landelijk actieve, regionale samenwerkingsverband van bouwopleidingen. Anton Mullié, locatiemanager bij Bouwmensen Zuid-West in Goes, is verantwoordelijk voor het enthousiasmeren van vmbo-scholieren voor een bouwopleiding bij de ROC’s in de regio. Daarmee is hij een van de eersten die toekomstige werknemers de fijne kneepjes van het vak bijbrengt. Er is bij Bouwmensen dan ook veel oog voor de beginselen van veiligheid. Veiligheid in theorie en praktijk “Wij zijn natuurlijk verplicht om leerlingen goed te informeren over veiligheid,” vertelt Mullié. “Er is dus aandacht voor vanaf het moment dat ze bij de introductieweek binnenlopen. Eerst volgt iedereen de verplichte VCA-cursus. Daarna introduceren we het VGM-plan en krijgt iedereen het informatieboek met veiligheidsvoorschriften.” Tijdens de praktijk- en theorielessen werkt Bouwmensen met Concreat, een in het bouwonderwijs breed gebruikt lesprogramma met veel aandacht voor veiligheidsaspecten. Ook bij de praktijklessen is doorlopend aandacht voor veilig werken met de aanwezige machinerie, (elektrische) gereedschappen en steigers. “Zo proberen we de leerlingen stap voor stap bewust te maken van alles dat komt kijken bij veiligheid.” De betrokkenheid van Bouwmensen stopt niet bij de schoolpoort, benadrukt Mullié. “Het bijhouden van nieuwe ontwikkelingen rond veiligheid komt als eerste aan bod in de toolbox-meetings bij het leerbedrijf zelf. Maar als we van een leerling signalen krijgen dat er ergens iets aan de veiligheid schort, gaan we daar actief in gesprek voor een oplossing.” Digitale toolboxen Een van de bedrijven uit de regio die de toolbox-meetings op innovatieve wijze aanvliegt, is Bouwbedrijf Vrolijk uit Breda. Pakweg een derde van de 150 medewerkers is werkzaam op meerdere van een twintigtal projecten door heel het land waar het bedrijf actief is. Dat maakt mondelinge toolbox-meetings lastig, vertelt veiligheidskundige en KAM-coördinator Johnny Jaquet. “De VCA schrijft tien toolboxen voor als minimumeis, maar wij benaderen iedereen. Door al het papierwerk mis je dan toch zomaar 30 procent.

Daarom werken we nu met de Veilig Vakwerk-app, waarbij medewerkers de toolbox gedigitaliseerd via hun smartphone krijgen. Ook de werkplaatsinspecties doen we via die app.” De inzet van de Veilig Vakwerk-app ging Vrolijk desondanks niet ver genoeg, vertelt Jaquet. “We zijn met een ontwikkelaar bezig met een nieuwe app. Daarin combineren we informatie van buiten, zoals incidentmeldingen, werkplekinspecties op alle niveaus en verbeteracties, met de functie risico-inventarisaties en -evaluaties. Op die manier kunnen we als dat nodig blijkt direct nieuwe beheersmaatregelen invoeren.” Minder de ladder op dankzij drones Ook LSB Groep uit Geleen zet technologie in om veiliger te werken. “Innovatie zit ons in de genen,” zegt mededirecteur Bert van Avesaath. Drie generaties geleden begon het familiebedrijf met steigerbouw, inmiddels voert LSB Groep ook schilderwerk, duurzaam onderhoud, isolatie en brandpreventie uit. En nog altijd kijkt het bedrijf verder, naar betere en veiligere oplossingen. De belangrijkste veiligheidsmaatregel? “Wij willen zo weinig mogelijk steigers bouwen,” vertelt Van Avesaath. “We streven ernaar om al in een vroeg stadium met de opdrachtgever mee te kijken. Is het bijvoorbeeld wel nodig om een hele kerktoren in de steigers te zetten, of kunnen we beter rope access of een hoogwerker inzetten?” Daar komt de technologie om de hoek kijken: LSB maakt intensief gebruik van drones bij voorinspecties. “Daardoor hoeven we minder vaak zelf de ladder op om te bepalen wat de beste aanpak van een project is. Alles dat je niet hoeft te doen, vormt geen risico.” Drones mogen inmiddels met name bij grote bouwbedrijven geen ongewoon verschijnsel meer zijn, dat was een paar jaar terug nog wel anders, herinnert Van Avesaath. LSB was een van de voortrekkers van duidelijke wetgeving voor het gebruik ervan: “Daar zijn we zelfs nog voor in Den Haag geweest.” Tegenwoordig gaan de ontwikkelingen snel en raakt de maatschappij meer vertrouwd met drones, ziet hij. “Zoals drones die materiaal kunnen vervoeren of schilderwerk kunnen doen. Of autonoom vliegende drones, die geprogrammeerd zijn om op gezette tijden over het project te vliegen en bijvoorbeeld productie en veiligheid te checken, of de beveiliging in de avond te doen. Daar gaan we echt naartoe.”

30 | BNL | MAART 2022 | REGIOKATERN ZUID

TEKST | JACOB-JAN ESMEIJER

LID AAN HET WOORD: BC BOUW AL VIJFTIEN JAAR EEN ‘DUBBEL’ HUWELIJK

Bianca en Corné Valentijn startten in 2007 in het West-Brabantse Sprundel from scratch hun eigen bouwbedrijf. Vijftien jaar na oprichting is BC Bouw – de initialen van hun BV verwijzen naar de beginletters van hun voornamen – op weg een heus familiebedrijf te worden. “Corné begon in 1998 als ZZP’er in de bouw”, begint Bianca. “Zelf werkte ik op de P&O-afdeling van een drukkerij. Samen dachten we graag na over de toekomst, en zo zijn wij in 2007 nóg een huwelijk aangegaan… een zakelijk huwelijk, welteverstaan. Zonder kruiwagens of ouders die zelf meters in de bouw hadden gemaakt wilden we de bouwmarkt op. Corné had als elektrotechnicus enige ervaring maar volgde in de avonduren de KOB-opleiding Erkend Aannemer; overdag stond in het teken van werk en een gezinsleven. Na zijn behaalde vakdiploma Aannemer was BC Bouw een feit.” Spannende tijden 2007 was meteen een drukke periode maar de economische crisis van 2008 gooide roet in het eten. Spannende tijden braken aan. “We hadden twee man in dienst en die wilden we uiteraard niet ontslaan. Uiteindelijk hebben we ons erdoorheen geslagen en is het vanaf toen alleen maar crescendo gegaan.” Familiaire ondersteuning Niet alleen nieuw- en verbouwprojecten, maar ook renovatie en onderhoud van woningen en bedrijfspanden zijn voor BC Bouw een routineklus. “We beperken ons tot het gebied tussen Roosendaal en

Breda, daar komen de meeste opdrachten vandaan. Ons dubbele huwelijk heeft ons niet alleen twee kinderen opgeleverd maar ook negen man personeel. Daarnaast werken we met leerlingen die na hun studie bij ons komen werken. Onze zoon volgt de driejarige vakopleiding Timmeren; onze dochter die ons ondersteunt in haar vrije uren, doet een opleiding Human Resources. Zo worden de eerste contouren van een potentieel familiebedrijf zichtbaar.” Terugkijkend op de afgelopen vijftien jaar geeft Bianca ondernemers in de dop graag een advies: zorg dat je alles op orde hebt, met name je papieren. “Daarnaast zijn we er door de jaren heen achter gekomen dat het lidmaatschap van Bouwend Nederland en het dragen van het Bouwgarant-keurmerk onontbeerlijk zijn. Zo’n keurmerk is voor geldverstrekkers een garantie dat ze met bekwame aannemers in zee gaan. Mede hierdoor staan we nu waar we staan.” De toekomst? In de komende (vijftien) jaar staat groei hoog op het lijstje. “Twee jaar geleden hebben we een ander bedrijfspand aangekocht. Daarvoor werkten we altijd ‘vanuit huis’. Met kleine kinderen was dat een zegen, maar het nieuwe pand heeft een buitenterrein vanuit waar we kunnen uitbreiden. Hopelijk levert de komende periode ons meerdere opdrachten bij woningbouwverenigingen op. We doen al veel voor hen, maar er kan altijd iets bij. Wij zouden het leuk vinden als onze kinderen BC Bouw op termijn overnamen. Hopelijk kunnen Corné en ik daarbij als kruiwagen fungeren die we zelf niet hebben gekend.”

Pak je kans! 25% korting op het beste mobiele netwerk wereldwijd

*per maand o.b.v. 24 maanden ex. BTW

Exclusief ledenvoordeel: T-mobile Unlimited voor € 19,50* i.p.v. € 26 en geen aansluitkosten t.w.v. € 20

Bestel direct op: helpdesktelefonie.nl/25jaar of bel: 0348 – 49 50 41

32 | BNL | MAART 2022 | INNOVATIE

TEKST | JOOST HANRAETS

HOE BENUT JE RESTWARMTE UIT TUNNELS? Met alleen zonnepanelen en windmolens gaan we de klimaatdoelen niet halen. Hoe kunnen we onze energievoorziening nog duurzamer maken? In dit artikel worden de mogelijkheden van restwarmte uit tunnels onder de loep genomen. In Europa hebben we honderden verkeers- en metrotunnels van enkele kilometers of langer. De voertuigen die hierdoor rijden, geven warmte af. Bijvoorbeeld door het draaien van de motoren, wrijving met het wegdek of rails en uitlaatgassen. Daardoor ligt de temperatuur van de tunnelwand aan het einde van de tunnel enkele graden hoger dan aan het begin. Adrie Umans, Adviseur Energie en klimaatinnovaties bij RoyalHaskoningDHV, deed onderzoek naar het benutten van restwarmte uit de Ketheltunnel, een snelwegtraject van ruim twee kilometer tussen Delft en Schiedam. Ook blijkt uit onderzoek dat in de London Underground hetzelfde geldt voor metrotunnels: de warmte die hierbij vrijkomt, wordt veroorzaakt door

het remmen van de metro’s, het aantal passagiers en de ondergrondse omgeving. Vier megawatt per uur Umans legt uit: “Door één verkeersbuis van de Ketheltunnel rijden gemiddeld drieduizend voertuigen per uur. Daardoor stijgt de tunnelwandtemperatuur gedurende het traject met ruim 3,5 graden Celsius. Dat komt neer op een warmteafgifte van vier megawatt per uur. Dat is voldoende om een warmtepomp water te laten verwarmen tot een temperatuur van 70 graden Celsius, waarmee je ongeveer 2.000 woningen een jaar lang kan verwarmen.” Bestaande tunnels Om de restwarmte uit bestaande tunnels te benutten, zijn lamellenwarmtewisselaars heel geschikt. Umans: “Met de warmte daaruit kun je niet alleen nabijgelegen woningen, maar ook

INNOVATIE | MAART 2022 | BNL | 33

dienstgebouwen verwarmen. In dat geval is het niet nodig om een distributienetwerk aan te leggen.” Een dergelijk restwarmtesysteem is compact, dus kan ook in het middentunnelkanaal geplaatst worden. “Ook hier doen de lamellen hun werk. Het voordeel van een dergelijke constructie is dat het verkeer niet stilgelegd hoeft te worden bij installatie of onderhoud.” Nieuwe tunnels Bij nieuwe tunnels kunnen warmtewisselaars in de tunnelwand ingebouwd worden. “Zie het als een soort vloerverwarming maar dan in de wand. Voor bouwbedrijven en infrabeheerders die een restwarmtesysteem vanaf de start van hun bouwproject willen meenemen, heeft RoyalHaskoningDHV een bijdrage geleverd aan de maatregelencatalogus energiereductie in tunnels, opgesteld door het Nederlands kenniscentrum voor ondergronds bouwen COB.

Momenteel zijn er veel ontwikkelingen op het gebied van elektrisch rijden en alternatieve (duurzame) brandstoffen. Bij elektrisch rijden met een brandstofcel op waterstof wordt ongeveer de helft minder warmte afgegeven dan bij verbrandingsmotoren. Dat is nog altijd voldoende restwarmte om nuttig te gebruiken. Waar kun je in de bouwen infrasector nog meer restwarmte uithalen? Ideeën over duurzame innovaties kunnen worden gestuurd naar adrie.umans@rhdhv.com. Meer informatie debouwmaakthetslim.nl

BEWUST VEILIG, OOK IN DE ZON

UW LOGO

BIJ BESTEDING VAN €100,- AAN HYGIENE EN/OF SCHOONMAAKARTIKELEN ONTVANGT U EEN GRATIS LITER VULLING ZONNEBRAND T.W.V. €39,99* GEBRUIK PROMOCODE : BOUWZON

Een compleet en actueel overzicht van alle HYGIËNEPRODUCTEN

vind je op

lyreco.nl * Actie geldig zolang de voorraad strekt 1.3.2022 - 15.4.2022

TEKST | JACOB-JAN ESMEIJER

DAG VAN DE BOUW | MAART 2022 | BNL | 35

WE MOGEN WEER! De laatste twee edities van de Dag van de Bouw vielen door de coronarestricties in het water, maar 2022 wordt het jaar dat Bouwend Nederland deze dag in ere herstelt. Zaterdag 18 juni staat daarom al met vetgedrukte letters in de agenda. Voor wie niet bekend is met de Dag van de Bouw: op deze dag zetten lidbedrijven van Bouwend Nederland hun bouwprojecten open voor het publiek. “Uiteraard is het ons streven om hierbij zoveel mogelijk bouwplekken open te stellen”, zegt projectcoördinator Eline Maarse. “In tegenstelling tot afgelopen edities waar ook niet-leden aan de dag deelnamen, is het vanaf dit jaar ‘100% BNL’. We hebben het helemaal naar ons toegetrokken, met onze eigen BNL-stijl en de vertrouwde look & feel. We willen bij dezen lidbedrijven oproepen om zoveel mogelijk van hun bouwprojecten aan te melden.” Trots In het verleden waren gemiddeld 150 projecten toegankelijk. Dit jaar hoopt Eline en haar team dit aantal te overtreffen. “Een hoger aantal dan in 2019 is geen doel op zich. We willen laten zien wat we doen. Een woonwijk die bijna gereed is, een brug, een tunnel of een prestigieus project: normaal zijn deze niet zo snel te bekijken, maar op deze ene dag dus wel. Laten zien waar we trots zijn, en dat geldt zowel voor bouw als infra. De Dag van de Bouw is hét visitekaartje om Nederland en alle Nederlanders te tonen waar we ons dagelijks mee bezighouden. Coronagerelateerde maatregelen worden in acht genomen om mensen in onze bouwkeuken een kijkje te laten nemen.” Op www.dagvandebouw.nl kunnen deelnemers hun projecten aanmelden en onder meer aangeven of het daar makkelijk parkeren (en kindvriendelijk) is. Daarnaast kunnen bedrijven er een pakket

bestellen waarin afzetlinten, bouwhekdoeken en een teller zijn opgenomen. “Praktisch om zo het aantal bezoekers te registeren”, vervolgt Maarse. “Deze zelfde site wordt op een later moment opengesteld zodat geïnteresseerden door middel van het invoeren van een postcode een project in de buurt kunnen vinden.” ‘Met een glimlach naar huis’ Ondanks de huidige pandemie gaan de voorbereidingen onverminderd door. “Door de stijging van het aantal boosterprikken en het feit dat de Dag van de Bouw zich buiten afspeelt, zien we alles rooskleurig tegemoet. Meer bezoekers zijn voor ons onrealistisch. Maar dát we de dag wederom organiseren, is voor ons het belangrijkste. En wanneer 18 juni een succes is? Dat is wanneer bezoekers met een glimlach huiswaarts keren.” Nog een aantal maanden rest Eline en haar team om de dag tot een groot succes te maken. Op 17 juni wordt er speciaal voor scholen een aantal projecten opengesteld om hen zo kennis te laten maken met de sector. Maarse besluit: “Voor de jongste deelnemers is er een kleurplaatwedstrijd waarbij kaarten te winnen vallen voor Themapark ‘Wij bouwen de toekomst’ op Vliegveld Twenthe… Op naar 18 juni!” Meer informatie www.dagvandebouw.nl Contactpersoon Eline Maarse Projectleider Dag van de Bouw e.maarse@bouwendnederland.nl

36 | BNL | MAART 2022 | TROTS

TEKST | BARBARA HOOGSTEDEN

SUZE EN NICO JONGBLOED: KLEIN, MAAR EEN GEZOND EN SOLIDE BEDRIJF

TROTS | MAART 2022 | BNL | 37

N. Jongbloed B.V. heeft in de loop der jaren heel wat panden gekocht en opgeknapt. Maar een van de bijzondere projecten is toch wel het monumentale pandje in Alkmaar. Gekocht voor zijn kleindochter, heeft Nico Jongbloed met zijn 81 jaar het hele proces volledig begeleid. Kroon op het werk was de nominatie eind 2021 voor de Puienprijs. Of de prijs aan hen wordt toegekend, kan hij zelf helaas niet meer maken. Suze: “Mijn vader is als het ware in het harnas gestorven.” Mijn vader werkte enige tijd als timmerman in loondienst, toen hij dacht: dat kan ik zelf veel beter. Hij heeft vervolgens aan mijn moeder toestemming gevraagd om hun spaarcenten te gebruiken bij de koop van een eigen werkplaats. Dat was in 1967 de start van N. Jongbloed B.V.” Aan het woord is Nico junior, zoon van. Geboren met de timmergenen van zijn vader, wilde hij van jongs af aan timmerman worden. “Het is zo’n mooi vak. Het maken van dingen heb ik altijd al leuk gevonden. Ik was geen jongen om de hele dag op kantoor te zitten. Ik was niet dom hoor, doorliep met gemak drie jaar havo. Maar ik wilde maar één ding, naar de mts. Na het behalen van mijn diploma ben ik meteen bij mijn vader in dienst gegaan. Iedereen raadde me dat af. Ik denk dat er niemand zoveel op zijn sodemieter heeft gekregen als ik. Op de goede manier natuurlijk. Het was een harde leerschool, maar daar heb ik nu nog profijt van.” Hoe anders ging het met zus Suze. Na het vwo ging zij naar een secretaresseopleiding. “Ik heb bij verschillende bedrijven gewerkt. Ik heb eigenlijk nooit overwogen om bij hem in dienst te treden. Wel hielp ik in de avonduren mijn vader met de boekhouding, en dat werd steeds meer.” Vastgoed Is Jongbloed in eerste instantie opgericht als aannemingsbedrijf, gaan de drie zich steeds meer richten op vastgoed. De verhuur van woningen is een belangrijk deel in hun beheertaak. Ze kopen de, voornamelijk, woningen en een klein deel winkel-, kantoor- en bedrijfsruimten en knappen ze zelf helemaal op. “Mijn hart ligt vooral bij het verbouwen”, vertelt Nico. “Wij nemen voor onze opdrachtgevers de zorg voor hun vastgoed uit handen. We houden zoveel mogelijk in eigen beheer, of het nou gaat om projectmanagement of calculatie. Dat is ook het leukste, dat je overal bij betrokken bent.”

“Opgezet door onze vader, met steun van onze moeder en wij zetten dat nu voort”

Prins Hendrikkade Timmerwerk doet Nico nauwelijks meer, en dat mist hij soms nog wel. “Als je een bedrijf runt dan gaat dat gewoon niet meer. In het begin mocht ik van mijn vader alleen maar timmeren. Ga het vak eerst maar goed leren, zei hij. Dertig jaar geleden kochten we een pand aan de Prins Hendrikkade in Amsterdam. Dat was een enorme verbouwing. Mijn vader zei toen tegen mij: ‘Ik doe die verbouwing met de jongens. En jij gaat mijn werk doen, de dagelijkse begeleiding.’ Dat is nooit meer teruggedraaid.” Suze en Nico hebben allebei twee dochters. Een van hen is ook besmet met het vastgoedvirus. Voor de dochter van Nico kocht N. Jongbloed B.V. vorig jaar een monumentaal pand om een kledingboetiek in te beginnen. Opa Nico heeft het hele proces begeleid. Suze: “En op de ouderwetse manier getekend. Wat nou computerprogramma’s? Een potlood, een gum en een A4 gebruikte hij. Het pand is in oude glorie hersteld. Een commissie heeft ons genomineerd voor De Puienprijs. Iedere twee jaar kijken ze welke onderpuien zijn vernieuwd van panden en of dat mooi is gedaan. Eind februari horen we of we de prijs hebben gewonnen. Het is jammer dat onze vader dat niet meer meemaakt.” In al die jaren is N. Jongbloed B.V. klein gebleven. Anno 2021 zijn er naast Nico en Suze nog twee mensen nog in dienst. Nico: “Als ik op een ledenvergadering van Bouwend Nederland met collega’s uit het vak praat, dan denk ik, nou, we doen het best goed. We hebben een meer dan solide en gezond bedrijf met aardig wat onroerend goed in ons bezit. Ooit opgezet door onze vader, met steun van onze moeder en wij zetten dat nu voort. Daar ben ik trots op.” Suze vult aan: “Het is fijn om als broer en zus samen te werken. Er is wederzijds vertrouwen. We kunnen niet zonder elkaar.” En op de vraag of de dochters in hun voetsporen gaan treden, is Nico vrij duidelijk: “Ze zouden gek zijn als ze dat niet zouden doen.”

Gratis

proefplaatsing

Selecta is er voor jou! Wij geloven dat dagelijkse, welverdiende genietmomentjes je dag nóg leuker maken! Al meer dan 75 jaar ontwikkelen wij koffie en food & beverage concepten die hieraan bijdragen, zowel op werk, onderweg én in de horeca. Ons doel? Een omgeving creëren waarin mensen zich comfortabel voelen, optimaal kunnen presteren en tegelijkertijd kunnen genieten van een goede kop koffie, een heerlijke lunch of een lekkere snack.

Onze nieuwste concepten A to go for our workplace

Starbucks Workplace

Koffie voor Thuis

Smart ¼ridge

Ready to upgrade? Wil je meer weten over één van onze concepten, heb je een algemene vraag of wil je een gratis proefplaatsing? Bij Selecta helpen we je graag verder!

+31 (0)78 654 4544

info@nl.selecta.com

selecta.nl

TEKST | JACOB-JAN ESMEIJER

MEERJARENPROGRAMMA’S | MAART 2022 | BNL | 39

MEERJARENPROGRAMMA’S: EEN UPDATE Nu Bouwen aan Morgen is de toekomstverkenning van Bouwend Nederland tot 2030 en is de fundering voor middellange termijnprojecten die onder andere tot uitdrukking komen in Meerjarenprogramma’s (MJP’s). Deze programma’s dragen bij aan de brancheontwikkeling en zijn gericht op thema’s die speciale aandacht verdienen. We doen dit voor, door en samen met onze leden. Maar er is een tijd van komen en gaan: in 2022 wordt afscheid genomen van een aantal van deze programma’s en worden nieuwe verwelkomd. In de afgelopen periode zijn onze beleidsthema’s geherformuleerd en worden nieuwe MJP’s opgesteld waarvan de doelen passen binnen Nu Bouwen aan Morgen anno 2022. Daarmee zijn vier MJP’s aan het einde van hun cyclus gekomen. “Zo worden Veiligheid, Instroom, Blijven Investeren in Ontwikkelen en Innovatie in de huidige vorm afgerond”, zegt Kathelijne Koster, coördinator meerjarenprogramma’s bij Bouwend Nederland. “Zo’n programma kent een levensduur van zo’n drie tot vijf jaar. De thematiek verdwijnt overigens absoluut niet, daar blijven we aandacht aan schenken. Overigens lopen Digitalisering, Duurzaamheid en Nu Bouwen aan Morgen nog door én starten we nieuwe programma’s op.” Nieuw: Vernieuwing van de sector Sommige onderwerpen krijgen dus op een andere manier invulling. Zo wordt het thema Innovatie binnen Vernieuwing van de sector ondergebracht. ”Ons hoofddoel hierbij is om bedrijven te ondersteunen om verspilling van tijd, middelen en materiaal in bouwproces en bouwketen tegen te gaan door ontwikkeling en toepassing van technologie, industrialisatie en innovatie. Hierbij richten we ons onder meer op het verbeteren van randvoorwaarden, het informeren van leden over ontwikkelingen en hen te introduceren bij partners op dit vlak. Essentieel in het kader van de maatschappelijke opgave: het bouwen van nieuwe woningen, een veilige toekomstbestendige infra, renovatie van gebouwen en een algehele verduurzaming. Willen we deze doelen bereiken, helpt het als we industrialisatie, digitale technologieën en innovaties slimmer toepassen.”

Nieuw: Toekomst van werk In de slipstream vragen deze innovaties en nieuwe technologieën specifieke vaardigheden van personeel. Ofwel: human capital. Koster vervolgt: “Het meegaan en -groeien in techniek en technische ontwikkelingen is essentieel om aan die maatschappelijke opgaven voor te kunnen voldoen, maar ook om bouwprocessen betaalbaar te houden zodat de sector concurrerend kan blijven produceren. Ons hoofddoel is om bedrijven te activeren en technologische ontwikkelingen te laten omarmen én hen te stimuleren om te investeren in veiligheid en human capital. Hiermee vergroten we samen de aantrekkingskracht voor de sector.” Aan het MJP Toekomst van werk zijn ook subdoelen gekoppeld, besluit Koster. “Zo richten we ons met onze activiteiten om leden aan te sporen gebruik te maken van nieuwe technologische ontwikkelingen die de arbeidsproductiviteit vergroten, en willen we hen stimuleren te (blijven) investeren in de ontwikkeling van hun human capital. Daarnaast willen we de randvoorwaarden voor onze leden verbeteren om zo technische innovaties en human capital te verankeren. Als laatste willen we met Toekomst van werk de bouw en infra voor iedereen promoten als een interessante sector om in te werken.” Meer informatie bouwendnederland.nl/mjp Contactpersoon Kathelijne Koster Coördinator Meerjarenprogramma’s k.koster@bouwendnederland.nl

CAR, AVB en Ontwerp verzekeren via Koninklijke Bouwend Nederland. Drie vliegen in één klap!

CAR, AVB en Ontwerp verzekeren via Koninklijke Bouwend Nederland vliegen in één Profiteer Drie van de beste polis enklap service Profiteer van de beste polis en service

Waarom kiezen voor voor de Bouwend Integraal Polis van In-Staet? Waarom kiezen de Bouwend Nederland Nederland Integraal Polis van In-Staet? Aandacht met sectorspecifieke sectorspecifieke kennis Aandacht&& Expertise Expertise –– Persoonlijk Persoonlijk contact, contact, adviseurs adviseurs met en jarenlange ervaring, vertrouwen en afspraak is afspraak kennis en jarenlange ervaring, vertrouwen en afspraak is afspraak Op Koninklijke Op maat maat –– De De beste beste voorwaarden, voorwaarden, jaarlijks getoetst door Koninklijke Bouwend BouwendNederland Nederland Betaalbare van €€ 1.000 1.000 isis een een Betaalbare ontwerpdekking ontwerpdekking –– Met Met een minimumpremie van ontwerpdekking ontwerpdekkingnu nuvoor voor ieder ieder lid lid bereikbaar Flexibel – Bepaal zelf de hoogte van de premies door dekkingen aan of uit te Flexibel zetten – Bepaal zelf de hoogte van de premies door dekkingen aan of uit te zetten Snelleschadeafwikkeling schadeafwikkeling –– Wij Wij zijn zijn in in staat staat 70% 70% van Snelle van de de schades schades binnen binnen 10 10 dagen uit te keren dagen uit te keren Eén polis polis voor voor alle alle bouw bouw specifieke specifieke risico’s risico’s –– CAR, CAR, Aansprakelijkheid Eén Aansprakelijkheid en en Ontwerp verzekerd op één polis. Oplossen in plaats van naar elkaar wijzen Ontwerp verzekerd op één polis. Oplossen in plaats van naar elkaar wijzen Wilt u meer weten over de voordelen van de Bouwend Nederland Integraal Polis van In-Staet? Er is altijd een bij u inover de buurt. Neem contact ons opNederland via info@in-staet.nl of 085 Wilt adviseur u meer weten de voordelen van demet Bouwend Integraal Polis van- 0077480 In-Staet? Er is altijd een adviseur bij u in de buurt. Neem contact met ons op via In-Staet BV | De Bruyn Kopsstraat 15 | 2288 EC Rijswijk | W www.in-staet.nl

In-Staet B.V. | De Bruyn Kopsstraat 15 | 2288 EC Rijswijk | www.in-staet.nl | 085 - 0077480

TEKST | ROBIN VAN ESSEL

TOEKOMST BOUW & INFRA | MAART 2022 | BNL | 41

ONTWIKKELINGEN BIJBENEN TIJDENS FUTURE BUILDERS DAY Op 31 maart aanstaande vindt de tweede editie van de Future Builders Day plaats, waar onderwijs, studenten, young professionals en de bouw elkaar ontmoeten. Het dagvullend programma vindt zowel on- als offline plaats en bestaat uit colleges, keynotes en workshops over allerlei bouwen infra-innovaties. Ook is er ruimte voor netwerken. Het is een uitgelezen kans om in contact te komen met honderden studenten van technische hogescholen, mbo’s en universiteiten. De tweede editie Future Builders Day vindt grotendeels online plaats. Een beperkt gezelschap is ‘live’ aanwezig op het Bouw & Infra Park in Harderwijk. Het doel van de dag is om studenten en young professionals diepgaand te laten kennismaken met de onderwerpen die momenteel écht relevant zijn in de sector, zegt Arjan Walinga die zich bij Bouwend Nederland bezighoudt met BIM en andere onderwijszaken. “We zien dat op het hbo en mbo het met de bouwkundige en technische kennis wel snor zit. Maar de nieuwe ontwikkelingen rond luchtdicht en circulair bouwen, waterstof en digitalisering gaan zo snel. Opleidingen moeten dat allemaal maar bijbenen en dat lukt niet altijd. Het gevolg is dat bijvoorbeeld BIM-onderwijs bij sommige scholen onder de maat is.” Community Walinga realiseerde zich dat de problematiek niet door de onderwijssector alleen op te lossen viel, maar dat de hulp van het bedrijfsleven nodig was. En dan niet één dag per jaar, maar doorlopend. De Future Builders Day is dan ook slechts een activiteit van het Future Builders-platform, een door Bouwend Nederland geïnitieerde ‘community’ die het gehele jaar medewerkers van bouwbedrijven, lectoren en studenten bij elkaar brengt. Dat gebeurt net als op de Future Builders Day zowel online als fysiek, met regelmatige themasessies en meet-ups. “Zodat bouwbedrijven en onderwijsinstellingen samen keuzes kunnen maken wat belangrijk is om in de opleiding te behandelen en wat het best on the job geleerd kan worden.”

Vier deelgebieden De onderwerpen die aan bod komen gaan verder dan digitalisering. Tijdens de Future Builders Day ligt de nadruk bij de vier deelgebieden van de toekomstvisie Nu Bouwen Aan Morgen aan bod: ruimtelijke spreiding van functies, energietransitie en -infrastructuur, de toekomst van werk en de waarde van bouwen. Op het programma staan lezingen over innovaties als waterstof, de ‘betonbatterij’ en kalkhennep, er is een ‘waterstofstraat’ ingericht, een ‘Future Builders Challenge’ en het netwerkplein. Geen plek voor commercie Het verschil van Future Builders met andere platformen die student en bedrijfsleven bij elkaar brengen, is de nadruk op onderwijs, benadrukt Walinga. “Alle grote en kleine bouwen infrabedrijven die mensen zoeken zijn welkom, maar er is geen plek voor commerciële recruiters. We vinden het belangrijk dat mensen uit de sector die zich aanmelden een inhoudelijke bijdrage leveren. Het idee is echt dat we studenten het best mogelijke onderwijs bieden over de onderwerpen van nu en die nog gaan komen. En dat zij een goede inschatting kunnen maken hoe het is om voor een bepaald bedrijf te werken.” Meld je aan Wil je aan meer dan duizend technische studenten laten weten welke stageplaatsen er zijn binnen jouw bedrijf, of welke afstudeeropdrachten er mogelijk zijn of welke vacatures open staan? Dat kan door partner te worden van Future Builders Day 2022. En dat is helemaal gratis! Meld je aan via bouwendnederland.nl/future-builders Contactpersoon Arjan Walinga Projectleider Future Builders a.walinga@bouwendnederland.nl

NIEUWE

RENAULT TRAFIC de alles-in-1-bedrijfswagen

direct beschikbaar vanaf

€ 19.310*

Tot 28% ledenkorting, exclusief voor Bouwend Nederland leden tot 3.350mm laadmogelijk dankzij slimme doorlaadluik tot 2500 kg aanhanggewicht leverbaar met moderne en zuinige dieselmotoren en automaat, ook geschikt zijn voor HVO100 bio-brandstof informeer naar de op maat gemaakte accessoirepakketten die aansluiten bij jouw werkzaamheden * genoemde vanafprijs betreft de nieuwe Renault trafic generique blue dCi110. de vanafprijs is een adviesprijs incl. Bouwend Nederland leden voordeel excl. btw/bpm en onvermijdbare kosten nodig voor aflevering van de auto aan de klant. getoond model verkrijgbaar tegen meerprijs. schrijffouten en prijswijzigingen voorbehouden. vraag naar de voorwaarden; bel gratis 0800- 0303 of kijk voor de actievoorwaarden op renault.nl/actievoorwaarden

Renault Pro+

renault.nl

DIRECT

BESCHIKBAAR

EXTERNE COLUMN | MAART 2022 | BNL | 43

PLANNEN-PLANNENPLANNEN Als voorzitter van Netbeheer Nederland wordt mij vaak gevraagd wat de grootste uitdaging voor onze sector is. Helaas heb ik daar geen eenduidig antwoord op. Want het is én-én-én: voldoende technisch personeel, het uitbreiden en beter benutten van onze netten, versnelling van ruimtelijke processen, het inzetten van innovaties en nóg efficiënter werken. Ook is het beter planbaar krijgen van alle werkzaamheden voor ons een dagelijkse zorg. Neem de woningbouw. Het nieuwe kabinet heeft de ambitie om te versnellen tot 100.000 nieuwe woningen per jaar. Dat zullen deels nieuwe woonwijken zijn. Maar wat komt waar en wanneer? Waar sommige politici de nadruk leggen op bouwen-bouwen-bouwen pleit ik voor plannen-plannen-plannen. Want onze infrastructuur is een basisvoorwaarde voor elk bouwproject. En juist het elektriciteitsnet staat onder hoogspanning vanwege de komst

van bijvoorbeeld zonneparken en datacenters. Hiervoor moeten wij als netbeheerders het elektriciteitsnet op veel plaatsen stevig uitbreiden. En hoewel we met succes nieuwe monteurs en engineers aantrekken, is het niet voldoende voor ons groeiende werkpakket. En dat blijft nog jaren zo. Omdat niet alles tegelijk kan, pleit ik voor een afwegingskader. Om de maatschappelijke waarde van bijvoorbeeld een nieuwe woonwijk af te wegen tegen het belang van een nieuw bedrijventerrein of een zonnepark. Het objectiveren van deze keuzes is niet makkelijk, maar ook niet onmogelijk. Daar is politieke lef voor nodig. Want als netbeheerders kunnen wij nu niet anders dan het werk uitvoeren op volgorde van binnenkomst. En dan kun je maar beter vooraan in de rij staan. In tijden van schaarste aan mensen, middelen en ruimte is prioriteren een noodzaak. Ik ben dan ook blij dat Bouwend Nederland, samen met een aantal brancheorganisaties, ons pleidooi ‘Samen sneller het net op’ steunt.

Voor het verduurzamen van de bestaande bouw is de opgave misschien nog wel groter. De afbouw van aardgas zorgt ervoor dat dat veel straten in Nederland de komende jaren opengaan voor nieuwe infrastructuur. Het goede nieuws is dat bijna alle gemeenten inmiddels hun transitievisies warmte hebben gepresenteerd. Helaas bieden deze visies voor de netbeheerders nog te weinig houvast. We kunnen nu weinig anders dan zelf inschatten wat er nodig is. Juist daarom is een goede planning cruciaal voor zowel de bouw- als infrasector. Samen zullen we onze maatschappelijke partners moeten blijven wijzen op het belang hiervan. Laten wij dat een prominente plek geven in de aangekondigde Nationale Woon- en Bouwagenda! Evert den Boer Voorzitter Netbeheer Nederland

44 | BNL | MAART 2022 | BOUWTOTAAL

TEKST | FRANK DE GROOT

INFRA AS A SERVICE: DE TOEKOMST? Korte termijn afspraken zijn gangbaar in de GWW-sector. Dit komt omdat contractlooptijden veelal kort zijn; vaak een fractie van de levensduur van assets. Dit belemmert de ontwikkeling van circulaire oplossingen. Om circulair te werken is een lange termijnperspectief en verantwoordelijkheid voor producten en materialen nodig. De Circulaire Weg onderzoekt of we de barrières weg kunnen nemen door infra as a service (IaaS) aan te bieden: een concept waarin de opdrachtnemer (een deel van de) verantwoordelijkheid overneemt. Deze wordt hierdoor gestimuleerd om lange termijn afwegingen te maken op grond van ontwerp, aanleg, onderhoud en vervanging. Partnerprogramma De Circulaire Weg is een partnerprogramma op initiatief van bouwer Dura Vermeer, dat samen met drie gemeenten en drie provincies in verschillende praktijkcasussen – samen met kennispartners en de TU Delft - onderzoekt of IaaS leidt tot meer circulariteit. Ook wordt gekeken welke barrières weggenomen moeten worden. Met name de combinatie van de lange levensduur van de assets en de verhouding tussen één klant, de publieke opdrachtgever, en een competitief veld van aanbieders, maken het complex een dienstverleningsovereenkomst voor lange termijn te sluiten. De mogelijkheid om de restlevensduur en restwaarde te bepalen is daarbij zeer belangrijk. Ook is de rolverschuiving tussen opdrachtgever en opdrachtnemer een uitdaging. Ervaringen delen Door het concept in verschillende pilotprojecten te toetsen, op verschillende assets, van verlichting tot wegen en van brugdekken tot geleiderail, wordt gekeken in welke situatie het van toegevoegde waarde kan zijn voor circulair bouwen. Door ervaringen te delen en samen kennis te ontwikkelen wordt het leereffect versneld. De partners houden de resultaten dus niet voor zichzelf, maar delen deze juist om circulariteit in de sector te stimuleren. Kennispartner

Sweco onderzoekt de lessons learned op het gebied van aanbesteding en samenwerking. De TU Delft onderzoekt in welke situaties en onder welke omstandigheden het as a service-model leidt tot hogere circulariteit. Eerste resultaten De resultaten van de eerste pilots worden langzaamaan zichtbaar. De pilot met verlichting as a service in Noord-Brabant is inmiddels succesvol afgesloten en opgeschaald. In de eerste fase is 55% energiebesparing gerealiseerd. De levensduur van de armaturen is naar verwachting met 5-10 jaar verlengd en er is een positief effect op biodiversiteit behaald. De Gemeente Amersfoort voert de renovatie van een straat en een fietsbrug as-a-service uit en lijkt in de ontwerpfase tot 50% duurzaamheidswinst op basis van MKI te kunnen behalen. De provincie Noord-Holland gaat circulair hergebruik van geleiderails in de praktijk brengen en samen met de provincie Overijssel is onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om een stuk provinciale weg as-a-service te onderhouden. Tot slot kijkt de Gemeente Amsterdam naar de mogelijkheden om een weg te voorzien van een vrijwel 100% gerecyclede asfaltconstructie. Vervolg In het eerste kwartaal van 2022 gaan de zes lopende pilots naar verwachting de uitvoering in. Er wordt inmiddels met verschillende opdrachtgevers gesproken over het verder ontwikkelen van het Circulaire Weg-concept op nieuwe (pilot)projecten. Hierbij is het de wens om wederom een partnerprogramma op te zetten met opdrachtgevers, kennisinstituten en gerenommeerde kennispartners, om gezamenlijk het as a servicemodel verder te toetsen binnen de infrastructuur. Meer informatie www.decirculaireweg.nl

TEKST | FRANK DE GROOT

ONMISBAAR… VOOR ONDERNEMERS EN MANAGERS IN DE BOUW VEILIG RONDLOPEN Bouwplaatsen kunnen heel gevaarlijk zijn door onder meer druk verkeer, groot materieel, slecht zicht en dode hoeken. De veiligheid voor bezoekers en bouwplaatspersoneel is fors te verhogen door het nabijheidsdetectiesysteem Leica iCON PA10. Deze bestaat uit tags die communiceren met machines en voertuigen op de bouwplaats. Medewerkers of bezoekers op de bouwplaats dragen die tags bij zich. Hierdoor hebben machinisten 360 graden zicht op personen die zich in de buurt bevinden. Maar ook vaste punten zijn zo te beveiligen. Er zijn verschillende alarmen mogelijk naar zowel machinisten als de dragers van de een tag.

BOUWTOTAAL | MAART 2022 | BNL | 45

ENKELBESCHERMING Het werd lange tijd voor onmogelijk gehouden; comfortabele en waterdichte instappers met AN-gecertificeerde enkelbescherming. Met de introductie van de Buckbootz bANg guardz® BSH014 bewijst Buckler Boots dat het wel degelijk mogelijk is. Vallen, struikelen en uitglijden zijn de meest voorkomende ongelukken in de bouw. Goed schoeisel, inclusief de maximale normering anti-slipzool en de enkelbescherming, helpt u bij een bouwplaatsbezoek tegen verzwikken en verkleint de kans op blessures en uitval. En hij ziet er nog stoer uit ook! Leverbaar via onze voordeelpartner Werkman-Oost. Bel naar 0183-699613 of mail naar sales@werkmanoost.nl.

‘COOL ROOF’

CIRCULAIRE BAKSTEEN Circulariteit staat met grote letters in uw beleidsplan. De traditionele baksteen uit Nederlandse rivierklei scoort dan al hoge ogen, mede ook door de mogelijkheden tot hergebruik of recycling. Maar, u kunt nu nog een stapje hoger op de circulariteitsladder komen met de circulaire gevelbaksteen CicloBrick van Wienerberger. Deze is samen met Urban Mining specialist New Horizon ontwikkeld. Hierbij bestaat de baksteen voor 20 procent uit keramisch restmateriaal dat door New Horizon ‘geoogst’ wordt uit te slopen donorgebouwen. Hij is er in 3 kleuren waalformaat: rood, oranje en brons.

U houdt het hoofd graag koel. Dan is een witte pvc-dakbedekking op uw bedrijfspanden aan te raden, want lichte kleuren weerkaatsen het zonlicht beter dan donkere. Het verschil in temperatuur binnen een pand kan oplopen tot 5 graden Celsius, vergeleken met een donkere dakbedekking. Door grootschalige toepassing in binnenstedelijk gebied is dan tevens de kans op hittestress te verminderen. De branchevereniging Vekudak lanceert daarom de ‘Cool Roof’. De temperatuur op het dak loopt minder op en de energierekening ook. Tip: uw zonnepanelen presteren ook beter op een wit dak!

VERENIGING | MAART 2022 | BNL | 47

FRIES HEINIS OP WERKBEZOEK MET HUGO DE JONGE Daags na de installatie van het nieuwe Kabinet appte Hugo de Jonge, kersverse minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, met Maxime Verhagen. Of Bouwend Nederland een eerste werkbezoek voor hem wilde organiseren. Ongeveer op hetzelfde moment kwam Jan Bart van der Plas, directeur van het Katwijkse bouwbedrijf KBM Groep, met het idee van de ‘custom made’ veiligheidsschoenen voor De Jonge en ging viral op social media. Bouwend Nederland koppelde het idee van Bart aan de radiomaker en kunstenaar Ruud de Wild. En zo kon Bart op 17 januari de door De Wild beschilderde laarzen aanbieden aan minister De Jonge met de bijpassende opdracht om de woningbouw een flinke boost(er) te geven.

Aansluitend op de overhandiging bezocht De Jonge samen met Maxime en ondergetekende de HAGA - De Schoone Ley bouwplaats van Heijmans. Daar spraken wij samen met onder anderen Ton Hillen van Heijmans en Peter Hutten van Van Wijnen, over de bouwambities en hoe de overheid samen met de markt grote stappen kan zetten om het woningtekort terug te dringen. Hiervoor is meer landelijke regie nodig en bindende afspraken met gemeenten en provincies om te zorgen voor voldoende bouwlocaties. Corporaties spelen ook een belangrijke rol om te komen tot 100.000 nieuwe huizen per jaar. Het succes van de mooie plannen uit het coalitieakkoord is afhankelijk van de samenwerking tussen de verschillende ministeries, medeoverheden en de samenwerking met de markt.

We spraken ook met De Jonge over de noodzaak om tot harde afspraken te komen met het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat en gemeenten over de ontsluiting van nieuwe woonwijken. Bouwend Nederland gaat daarom apart nog in gesprek met andere bewindspersonen waaronder Mark Harbers van Infrastructuur om hem te vragen bij de uitwerking van de plannen te zorgen voor voldoende ruimte voor vernieuwing en uitbreiding van onze infrastructuur. Om de bouw de gewenste boost te geven is het bovenal belangrijk dat al dit jaar geld beschikbaar komt om het stikstofprobleem aan te pakken. Met de minister voor Natuur & Stikstof, Christianne Van der Wal, zijn inmiddels al meerdere gesprekken gevoerd.

HELP JE KLANT OP WEG MET DE FINANCIERINGSWIJZER ENERGIEZUINIG (VER)BOUWEN! Technisch is het mogelijk energiezuinig, neutraal of zelfs energieleverend te (ver)bouwen. Steeds meer mensen willen een energiezuinig(er) comfortabele woning. Het verkrijgen van financiering voor verbouwen of bouwen is lastig. Veel partijen weten de financiële mogelijkheden die er wel zijn vaak niet te vinden. Om die reden heeft Bouwend Nederland onlangs een geactualiseerde versie van de Financieringswijzer Energiezuinig (ver)bouwen uitgebracht. Maak ervan gebruik en help je klanten met inzicht in de financieringsmogelijkheden. Download dit handige hulpmiddel via bouwendnederland.nl/financieringswijzer

E-learning van BNL Academy Een goede fundering voor je bedrijfsvoering Bouwend Nederland Academy. Volg onze trainingen waar en wanneer het je uitkomt

Naast de trainingen op locatie, worden ook steeds meer trainingen van Bouwend Nederland Academy (gedeeltelijk) online aangeboden. Houd onze website goed in de gaten voor het laatste nieuws!

Bekijk hier ons trainingsaanbod

Meer informatie? Wil je meer weten over onze trainingen? Neem dan contact op via academy@bouwendnederland.nl of bel 079 3 252 159.

VERENIGING | MAART 2022 | BNL | 49

NIEUWE LEDEN Bouwend Nederland heet onderstaande leden van harte welkom bij de vereniging. ORGANISATIE

PLAATS

SECTIE

Wijnker Bouw B.V.

SCHAGEN

Bouw klein

Van Tongeren Watertechniek BV

APELDOORN

Infra klein

ROI Totaal Onderhoud B.V.

ZOETERMEER

Bouw klein

Voorinfra B.V.

APELDOORN

Infra klein

Mitych B.V.

TERHEIJDEN

Bouw klein

Diamo Realisatie

SITTARD

Bouw klein

Bouwbedrijf Kalter B.V.

GENEMUIDEN

Bouw klein

Bresser Groep B.V.

S-GRAVENDEEL

Bouw klein

SiTiBa B.V.

STADSKANAAL

Bouw midden

Verdee Infra B.V.

S-GRAVENHAGE

Infra klein

Schakel Afbouw

ALMELO

Bouw klein

Bouwbedrijf J. Stam B.V.

KOEDIJK

Bouw klein

Coöperatieve vereniging "bouwcombinatie de Delle" ua

MIDDELSTUM

Bouw klein

DGN Glas

WERKENDAM

Bouw klein

HN Bouw B.V.

NIEUWLEUSEN

Bouw midden

Van der Grift Groep B.V.

HARMELEN

Bouw klein

Rijking

KOCKENGEN

Bouw klein

Van der Weegen Investeringsmaatschappij B.V

TILBURG

Bouw midden

Timmer- en onderhoudsbedrijf Witvliet

MELISSANT

Bouw klein

RV Glasservice

BRAKEL

Bouw klein

Schadenberg Groep B.V.

HEM

Bouw midden

Sealteq Groep B.V.

STADSKANAAL

Bouw midden

Hoogheide Bouw B.V.

DEN BOSCH

Bouw midden

Van der Meer Multiglas

SASSENHEIM

Bouw klein

Ploegam Civiel B.V.

OSS

Infra klein

Van Kesteren Schilders

VOORHOUT

Bouw klein

Bouwbedrijf Visser Dokkum B.V.

DOKKUM

Bouw midden

Van Herk Groep B.V.

SLIEDRECHT

Bouw middelgroot

RdV Global Holding B.V.

HEM

Bouw klein

Beheermaatschappij A.R.J. Martinus B.V.

HELLEVOETSLUIS Infra midden

Rebuild Groep B.V

PUTTEN

Bouw klein

Koenen Beheer B.V.

HOLTHEES

Bouw midden

MET VIA NAAR MEER VEILIGHEID Met veel plezier ben ik toegetreden tot het algemeen bestuur van Bouwend Nederland. Meer veiligheid in de bouw is een thema waarvoor ik mij wil inzetten. Vanaf 1 januari 2022 nemen opdrachtgevers die de Governance Code Veiligheid in de Bouw hebben ondertekend, veiligheidsbewustzijn op als verplichting in aanbestedingen en contracten. Deze gezamenlijke afspraak Veiligheid in Aanbesteding (ViA) gaat onze sector helpen. Uit eigen praktijk: onder het motto ‘Jouw Veiligheid is Mijn Veiligheid’ staat safety bij BAM op nummer één. Veiligheid is onvoorwaardelijk. Wij willen dat iedereen elke dag weer veilig thuiskomt. En de volgende dag weer gezond aan een nieuwe, veilige werkdag begint. De invoering van ViA beschouw ik als een goede stap om de veiligheid in onze branche naar een hoger niveau te tillen. De uitvoering is echter weerbarstig. ViA omvat activiteiten van diverse brancheorganisaties, maar deze zijn hierbij niet op dezelfde manier betrokken. Evenmin zijn alle partijen nu al op het juiste niveau gecertificeerd. Wij moeten de krachten beter bundelen. Daarnaast bepaalt de niet te onderschatten factor ‘mens’ het slagen of falen van onze veiligheidsambities. Mensen maken fouten. Staan onder druk, willen even snel een klus afmaken en communiceren niet altijd duidelijk. Het komt dus ook aan op het elkaar aanspreken en stimuleren. Onze ervaring met ‘Hein en Guus’, een methode die helpt (on)veiligheid bespreekbaar te maken, hebben wij gedeeld met Bouwend Nederland. Wij willen bijdragen aan een cultuur waarin wij elkaar helpen veilig te werken. ViA zie ik dan ook niet als de afronding, maar als de start van een stapsgewijs proces naar meer veiligheid. Het begin is het moeilijkst, maar de kentering is ingezet en wij moeten blijven werken aan verdere verbetering. Vanuit ons gemeenschappelijk belang - wij willen immers allemaal dat onze mensen na een werkdag weer veilig thuiskomen - gaat dit ons als sector lukken! Joost Nelis Chief Operating Officer BAM Nederland Lid Algemeen Bestuur Bouwend Nederland

Het nieuwe bedrijfswagen leasen Bedrijfswagen(s) nodig voor je bedrijf? Ontdek de voordelen en kies voor het nieuwe bedrijfswagen leasen via LeasePlan én houd grip op je bus.

De voordelen

Meer weten?

Bepaal zelf hoe lang je rijdt, tot 300.000 km of 10 jaar. Geen extra kosten bij het inleveren van je bedrijfswagen met schade. Lokaal zakendoen voor service en banden. Als lid van Bouwend Nederland profiteer je van nog veel meer voordelen. Benieuwd naar alle voordelen? Kijk op onze website of scan de QR code. What’s next? leaseplan.com/nl-nl/bouwend-nederland/

VERENIGING | MAART 2022 | BNL | 51

BOUWEND NEDERLAND PLEIT VOOR SNELLE VERGROTING NETCAPACITEIT Het elektriciteitsnet heeft te maken met capaciteitsproblemen. Bouwend Nederland maakt zich grote zorgen dat hierdoor de grootschalige maatschappelijke bouwopgaaf in de knel komt. Om dit te voorkomen moet de netcapaciteit snel worden vergroot. Bouwend Nederland pleit er – als onderdeel van het Actieteam Netcapaciteit – bij de minister dan ook voor dat de woningbouw snel hoge prioriteit krijgt in de afweging van snelle investeringen in het elektriciteitsnet. Ook moet de energieinfrastructuur sneller en eerder ingepast worden in bestemmingsplannen zodat de doorlooptijd van procedures drastisch wordt bekort. Daarnaast zal ook gekeken moeten worden naar de inzet van slimme oplossingen, zoals bijvoorbeeld het opslaan van elektriciteit. Meer informatie bouwendnederland.nl/snelophetnet

JUBILEA Bouwend Nederland feliciteert de volgende bedrijven:

JAAR Aelders Flexibele Personeelsdiensten Doetinchem

100 JAAR Bouwbedrijf Scholte op Reimer B.V. Albergen

100 JAAR Bramer BV Vriezenveen

120 JAAR Heerkens van Bavel Bouw Tilburg

IN MEMORIAM Bouwend Nederland condoleert familie en vrienden van: Jos van Erk Oprichter/ grootaandeelhouder Adriaan van Erk Groep B.V., Bergambacht

JongBouwendNederland

Masterclass

BNL IN DE MEDIA | MAART 2022 | BNL | 53

BNL IN DE MEDIA DEC 2021/ FEB 2022

24 december

27 december

3 januari

17 januari

27 januari

31 januari

31 januari 19 januari

1 februari

31 januari

8 februari

10 februari

Tanken en elektrisch laden met voordeel Klantvoordelen tanken: Met 1 tankpas en eigen pincode tanken bij ruim 2.400 stations in Nederland en/of Buitenland Alles op 1 factuur, automatische incasso, BTW garantie Tot 12,5 cent korting per liter* en laagste prijsgarantie** Effectieve, snelle en flexible helpdesk Paskosten slechts € 8,95 per jaar * Genoemde korting t.o.v. de landelijke adviesprijs per liter en incl. BTW ** Mocht de actuele pompprijs lager zijn dan de landelijke adviesprijs minus de directe korting, dan wordt de lage pompprijs doorberekend

Klantvoordelen elektrisch laden: 58.500 laadpunten in NL, 110.000 laadpunten in Europa Thuis, onderweg, fast en ultra-fast laden Automatische verrekening van thuisladen naar zakelijk Scherpe tarieven, besparingen tot 10% mogelijk Maandelijkse digitale facturering, garantie van BTW-teruggave Je eigen laadpas(sen) en pincode Paskosten slechts € 2,95 per maand

Voor meer informatie of om je aan te melden: www.brandstofcollectief.nl/BNL

VERENIGING | MAART 2022 | BNL | 55

COLOFON BNL verschijnt vier tot zes keer per jaar in een oplage van 5.000 exemplaren. De pdf van verschenen edities is te vinden op www.bouwendnederland.nl. Naast BNL ontvangen de leden tweewekelijks de digitale nieuwsbrief met actuele informatie uit de vereniging, de markt en informatie die van belang is voor hun bedrijfsvoering. Hoofdredactie Alex Nieuwenhuis - Koninklijke Bouwend

5 VOORDELEN VAN UW LIDMAATSCHAP VAN BOUWEND NEDERLAND

Nederland Coördinatie en eindredactie Jacob-Jan Esmeijer - Havana Orange Opmaak Mooijontwerp - www.mooijontwerp.nl

INFORMATIE EN ADVIES Bouwend Nederland kent jouw sector als geen ander en is dus jouw adres voor informatie, praktische vragen en trainingen die jou helpen om je bedrijf naar een hoger plan te tillen. Heb je vragen over weten regelgeving (zoals de Wkb)? Wil je iets weten over personeelsbeleid? Of heb je een kwestie met een opdrachtgever? Bouwend Nederland staat je bij met raad en daad.

Druk Vellendrukkerij BDU BV, Barneveld Redactieadres Koninklijke Bouwend Nederland T.a.v. redactie BNL

BRANCHEONTWIKKELING Bouwend Nederland zorgt dat jij klaar bent voor de toekomst. Wij helpen je om in te spelen op onderwerpen als duurzaamheid, digitalisering, innovatie en maken ons hard voor het behoud en de instroom van voldoende (vak)krachten voor de sector.

Postbus 340, 2700 AH Zoetermeer a.nieuwenhuis@bouwendnederland.nl www.bouwendnederland.nl @BouwendNL ISSN

BELANGENBEHARTIGING Bouwend Nederland komt op voor jouw belangen. We hebben bijvoorbeeld contact met de lokale, regionale, landelijke en Europese overheid, het onderwijs en waterschappen. Zodat jij kunt doen waar je goed in bent: bouwen!

2214-7438 Aansprakelijkheid Bij het samenstellen van de inhoud van deze publicatie streeft Koninklijke Bouwend

FINANCIEEL VOORDEEL Door slim gebruik te maken van onze financiële ledenvoordelen, kun je jouw lidmaatschapskosten terugverdienen. Of zelfs meer dan dat.

Nederland naar de grootst mogelijke zorgvuldigheid. Bouwend Nederland sluit iedere aansprakelijkheid uit voor onjuistheden, onvolledigheden en eventuele gevolgen van het handelen op grond van

NETWERKEN Via Bouwend Nederland ontmoet je collega-bedrijven. Ook kun je ketenpartners en opdrachtgevers ontmoeten op de vele bijeenkomsten.

informatie die door deze publicatie beschikbaar is. Copyright De informatie in deze publicatie kan worden gekopieerd voor persoonlijk gebruik, met

LID WORDEN?

uitsluiting van elke verdere verveel

Bouwend Nederland kan je ontzorgen bij jouw dagelijkse bedrijfsvoering. Meld je vandaag nog aan via het aanmeldformulier op bouwendnederland.nl/word-lid-vanbouwend-nederland.

voudiging, distributie, commercialiteit of exploitatie onder derden, tenzij voorafgaande toestemming van de auteur en/of Bouwend Nederland. Adreswijzigingen Adreswijzigingen kunt u mailen naar: ledenadministratie@bouwendnederland.nl

Heb je nog vragen over de mogelijkheden van het lidmaatschap? Bel 079-32 52 158

Trots op de bouw en infra? Laat het zien!

Hoe? Met het gratis ‘Lid van Bouwend Nederland’-logo op je bus, website, kleding of onder e-mails. Dan is het in één keer duidelijk dat je aangesloten bent bij dé vereniging van bouwen infrabedrijven. Laat ook meteen zien hoe mooi, veelzijdig en belangrijk onze sector is. Gebruik ernaast het logo van de campagne ‘De bouw maakt het’. En deel foto’s van jouw mooiste werk op social media met #debouwmaakthet. Meer weten? Kijk op bouwendnederland.nl/ledenmateriaal en debouwmaakthet.nl