JULI 2023
Ledenmagazine van Koninklijke Bouwend Nederland
Nieuwe handelingskaders voor bouw en infra ‘Bouwen in plaats van bakkeleien’
Techlabs
Een laagdrempelige eerste kennismaking met techniek
Afscheid Joep Rats: “De politiek wil geen problemen zonder oplossingen”
BOUWEN IN PLAATS
VAN BAKKELEIEN
NIEUWE HANDELINGSKADERS
‘OVERHEID HEEFT VOORBEELDROL IN GOED OPDRACHTGEVERSCHAP’
VERANTWOORD OPDRACHTGEVERSCHAP
MOURIK BOUWT EERSTE GRAAFMACHINE OP WATERSTOF IN NEDERLAND
DE GROENE KOERS
“DE POLITIEK WIL GEEN PROBLEMEN ZONDER OPLOSSINGEN”
AFSCHEID JOEP RATS
BNL is het verenigingsmagazine van Koninklijke Bouwend Nederland. In het magazine is informatie te vinden over activiteiten van de vereniging, ontwikkelingen in de sector en onderwerpen die van belang zijn voor de bedrijfsvoering van de leden. De inhoud geeft invulling aan de missie van de vereniging, namelijk het binden, boeien en verenigen van de leden.
Wil je reageren?
Stuur een mail aan: n.wensing@bouwendnederland.nl.
04 BOUW IN BEELD
11 ONDERWIJS EN ARBEIDSMARKT BOUW EN INFRA OP DE KAART
17 BRIEF UIT BRUSSEL BIJDRAGE RENÉ MEYBOOM
18 BEZOEK KONINGIN MÁXIMA
HOOG BEZOEK VOOR
VOORUITSTREVEND BOUWPROJECT
19 JONG BOUWEND NEDERLAND UITREIKING EERSTE JBN AWARD
21 BNL ACADEMY LEREN DE BAAS ZIJN MET BOUWEND NEDERLAND
22 10 MANAGEMENTVRAGEN AAN…
Sinds begin dit jaar komen duidelijke signalen binnen dat de markt voor bouw en infra afkoelt. Hoe is dat uit te leggen, in een tijd waarin meer en meer mensen een woning zoeken en waarin burgers en bedrijven een energietransitie moeten realiseren? Tegelijk blijven die opgaven staan en zijn de vooruitzichten voor de lange termijn rooskleurig. Want wie anders dan jullie staan aan de lat om de gigantische bouwopgaven te realiseren?
Maar daar zijn wel mensen voor nodig. Goed personeel is voorwaarde voor succes. Daarom moeten we blijven investeren in instroom. Van omscholing van ervaren mensen tot het motiveren van de jongsten onder ons. Voor kinderen vanaf 4 jaar is deze zomer voor de tweede keer het bouwthemapark ‘Wij bouwen de toekomst’, nu in Harderwijk. Voor jongeren loopt het hele jaar de (social media) campagne ‘Jij gaat het maken’. En via het onderwijs laten we kinderen van alle leeftijden en op alle niveaus kennismaken met onze sector.
Ook familie en vrienden van die kinderen willen we laten zien hoe mooi onze sector is. Zij denken immers mee met keuzes. En dat is nodig. Want uit onderzoek blijkt dat Nederland best positief over de bouw denkt, maar het beeld is vaak oningevuld (of zelfs neutraal). Dat moeten we veranderen. Met gepaste trots kunnen we praten over ons werk en laten zien wat we maken. Dat deden we massaal op 17 juni tijdens Dag van de Bouw; meer dan 160 bouwplaatsen waren geopend! En dat doen we groots via onze campagne ‘De bouw maakt het’. Eén van de hoogtepunten is ons eigen televisieprogramma dat vanaf 26 augustus zes weken lang te zien is op RTL4.
In de komende edities van dit magazine gaan we daar verder op in. Maar elke dag is een dag waarop de bouw weer iets heeft gemaakt om trots op te zijn.
Fijn dat jij BNL-magazine leest! We zijn natuurlijk heel benieuwd of het blad aan je wensen voldoet en hoe we het nog beter kunnen doen. Daarom hebben we een paar vragen voor je. Ze gaan over hoe jij het magazine gebruikt en wat je graag leest. Het invullen van de enquête kost slechts een paar minuten. Scan de QR-code en doe mee… Veel dank!
Arno Visser Voorzitter Bouwend NederlandGemeente Amsterdam wil de oversteken tussen Noord en de rest van de stad verbeteren. Onderdeel van dit programma is de aanleg van een fiets- en voetgangersbrug over het Noordhollandsch Kanaal, die K_Dekker half mei heeft opgeleverd. K_Dekker heeft getekend voor het uitvoeringsontwerp en de realisatie van dit project. Het wordt een draaibrug met een doorvaarthoogte van drie meter zodat het grootste deel van het vaarverkeer onder de brug door kan.
Begin december 2022 was een spectaculaire mijlpaal, waarbij het stalen brugdek en de aanbrug van de draaibrug op z’n plek werden gehesen. Het brugdek is vanaf de locatie waar hij gemaakt is in Friesland (Solidd Steel Structures), in zijn geheel over het Noordhollandsch Kanaal naar Amsterdam verscheept. Als je bedenkt dat het brugdek ruim 36 meter lang is en zo’n 163.000 kg weegt en de aanbrug 19,5 meter lang en ruim 54.000 kg, begrijp je dat dit een indrukwekkend gezicht was vanaf de kant. Het dek is met twee grote hijsbokken vanaf het water op zijn plek gehesen en vastgezet op de pijlers en landhoofden.
Opdrachtgever
Gemeente Amsterdam
Realisatie
K_Dekker bouw & infra
Gereed
Mei 2023
Heb jij onlangs ook een project afgerond waar je trots op bent en graag met ons deelt? Stuur het dan naar trots@bouwendnederland.nl Wellicht sta jij dan de volgende keer met foto in Bouw in Beeld!
Gemeenschappelijk referentiekader
Handelingskaders bieden een gemeenschappelijk referentiekader voor het beoordelen van de kwaliteit van het werk, het beheersen van risico’s en het garanderen van de veiligheid van werknemers en het publiek.
Consistentie
Door het volgen van handelingskaders kunnen professionals consistentie waarborgen in de besluitvorming en de uitvoering van projecten. Dit helpt om willekeurige of onvoorspelbare resultaten te voorkomen en zorgt voor een gestandaardiseerde aanpak binnen de sector.
Efficiëntie
Samen beter eenduidig en helder communiceren, samen beter bouwen.
Veiligheid en duurzaamheid
Handelingskaders kunnen partijen helpen op één lijn te komen op gebied van veiligheid op de bouwplaats, het minimaliseren van milieuschade en het bevorderen van duurzaamheid in de gebouwde omgeving.
Juridische naleving
Handelingskaders kunnen juridische vereisten en regelgeving weerspiegelen die relevant zijn voor de bouw- en infrastructuursector. Het volgen van deze kaders helpt professionals om te voldoen aan wettelijke verplichtingen en mogelijke juridische geschillen te voorkomen.
Hoe ga je om met slechte beschikbaarheid, extreem stijgende prijzen van bouwmateriaal of onduidelijkheden in de aanbesteding? Bouwend Nederland heeft samen met overheid, opdrachtgevers, technische bedrijven en toeleveranciers hierover handelingskaders afgesproken. Er zijn nu kaders voor infra, woningbouw, utiliteitsbouw en onderhoud en verduurzaming en renovatie. Joppe Duindam, coördinator Verenigingszaken bij Bouwend Nederland: “ Wij vinden de handelingskaders essentieel om bouw- en infraprojecten succesvol te blijven uitvoeren. Ze dragen bij aan het succesvol uitvoeren van bouw- en infraprojecten.”
Zomaar wat recente mediaberichten. ‘Grote bouwers willen geen bouwprojecten meer aannemen van meer dan €150 miljoen. Het risico is te groot, want hoe groter het project, hoe groter de potentiële schade als er iets fout gaat.’ Of, ‘Zuidasdok, zeesluis IJmuiden en de spuisluizen in de Afsluitdijk lopen vertraging op door conflicten over technische problemen en kostenoverschrijdingen.’ En dan zijn er nog genoeg problemen die de media niet halen. Risico en bouwen gaan samen. Maar voor wie zijn risico’s als oplopende kosten en langere levertijden van bouwproducten? “Simpel,” zegt Duindam. “Die risico’s moeten opdrachtgever en -nemer samen dragen. Zij kunnen vooraf met elkaar in gesprek gaan, de risico’s per project in kaart brengen en daarover afspraken maken. Dat voorkomt verrassingen, een eventuele gang naar de rechter en een algeheel slecht gevoel bij alle betrokkenen.” Maar hoe begin je als bouwer het gesprek met je opdrachtgever, en welke onderwerpen moet je bespreken?
Stoom en kokend water
Een uitgebreid team van Bouwend Nederland heeft met inbreng van de leden keihard gewerkt aan het ondersteunen van een goede dialoog tussen opdrachtgever en opdrachtnemer in woningbouw, utiliteitsbouw en infra. Naar eigen zeggen fungeerde Duindam bij de totstandkoming van de handelingskaders als ‘coördinator stoom en kokend water’. “We hebben afspraken gemaakt met vijftien brancheorganisaties in de bouw en de techniek en met de overheid. Dat ging niet altijd gemakkelijk en vergde toewijding; we hebben hier als Bouwend Nederland veel tijd en energie in gestoken. Na de publicatie van eerdere kaders voor infrabedrijven (regionaal en landelijk) per december 2022, kunnen opdrachtgevers en opdrachtnemers nu ook in de sectoren woningbouw (huur en koop), utiliteitsbouw en renovatie, onderhoud en verduurzaming op basis van goede afspraken met elkaar aan de slag.”
Hoe
De handelingskaders bevatten richtlijnen en procedures om besluitvorming en acties te sturen. Ze helpen bij het nemen van weloverwogen beslissingen. Duindam: “Ze bevatten onder meer een stappenplan en tips voor het toepassen van bestaande regels. Ook is er aandacht voor indexering en voor de risicoregeling.” Verder hebben betrokken partijen afspraken gemaakt over de excedentregeling, de vergoeding voor kosten bij onvoorziene omstandigheden. Duindam: “Het gaat dus met name om bestaande regelingen die moeten helpen om extreme prijsstijgingen op te vangen. Opdrachtnemers en hun ketenpartners dienen zich daarom samen in te spannen om kostenstijgingen en leveringsproblemen te voorkomen en bij problemen eerst zelf naar oplossingen op zoek te gaan. Als dat niet lukt, kunnen ze het gesprek met de opdrachtgever aangaan.”
Meer weten over de handelingskaders?
Scan hier de QR!
Uitgangspunten
De uitgangspunten zijn helder. Financiële risico’s moeten niet eenzijdig bij één partij in de keten worden neergelegd; noch in zijn geheel bij consumenten, opdrachtgevers, -nemers en/of belastingbetalers. Opdrachtgevers en -nemers komen in goed overleg tot afspraken, ook met onderaannemers en toeleveranciers. Hierbij houden ze rekening met elkaars belangen over hoe om te gaan met risico’s van prijsstijgingen en leveringsproblemen in aanbestedingen én nieuw te sluiten contracten. Verder spreken partijen in goed onderling overleg af wat toe doen als bestaande contractuele afspraken door een crisis niet (tijdig) kunnen worden nagekomen. Laatste uitgangspunt is dat partijen zich in onderling vertrouwen en gezamenlijk in zullen zetten voor het zo goed mogelijk op gang houden van bouwstromen. Duindam: “Dat laatste is behalve uitgangspunt ook een van de voornaamste doelstellingen.”
Eigen verantwoordelijkheid
“De handelingskaders gaan uit van de eigen verantwoordelijkheid van partijen”, vervolgt Duindam. “Ze hebben geen juridisch bindend karakter. Dat is bewust. Een constructieve samenwerking kun je niet afdwingen. Het gaat erom dat alle betrokken partijen nut en noodzaak van de afspraken inzien. Een gesprek tussen opdrachtgever en -nemer en hun ketenpartners moet altijd mogelijk zijn. Partijen moeten transparant en open samen naar werkbare oplossingen zoeken. Het gaat om gezondere marktverhoudingen waarmee we uiteindelijk met z’n allen verder komen. Als lopende contractbepalingen niet toereikend zijn, kun je nadere afspraken maken.”
Op de diverse regiokantoren van Bouwend Nederland zijn de adviseurs Markt & Overheid inmiddels helemaal ingewijd in de materie. Duindam: “Leden die met de kaders aan de slag gaan maar ergens tegenaan lopen, kunnen via de regiokantoren ondersteuning krijgen. We zijn trots dat ruim vijftien brancheorganisaties in de bouw en techniek en verschillende overheidsinstellingen hard hebben gewerkt aan oplossingen voor prijsstijgingen en leveringsproblemen. Wij zijn van mening dat handelingskaders in de bouw en infra een praktisch hulpmiddel zijn om consistentie, kwaliteit en efficiëntie te waarborgen. Ze dragen bij aan het succesvol uitvoeren van bouw- en infraprojecten. Leden van medeondertekenende brancheverenigingen kunnen elkaar hierop aanspreken.”
De vijf handelingskaders worden mogelijk nog met een zesde uitgebreid. Duindam: “We zetten ons nu in voor het handelingskader energie-infrastructuur. Als dat lukt, kunnen we sectorbreed op een goede manier verder bouwen aan Nederland.” Duindam hoopt dat de
handelingskaders een blijvende toekomstige leidraad vormen voor samen bouwen. “Als de kostendruk van de ketel is, zal de aandacht ongetwijfeld verslappen. Maar de hoop is dat deze manier van bouwen zoveel medestanders zal krijgen, dat we over een paar jaar niet anders meer willen.”
De eerste signalen dat de handelingskaders worden gebruikt, zijn inmiddels binnen en positief.
Meer informatie
De handelingskaders zijn te vinden op bouwendnederland.nl en volkshuisvestingnederland.nl.
Contactpersoon
Joppe Duindam
Coördinator Verenigingszaken j.duindam@bouwendnederland.nl
De handelingskaders komen voort uit de intentieverklaring ‘Samen doorbouwen in onzekere tijden’. Ondersteuners daarvan zijn: Aedes, IPO Interprovinciaal Overleg, Koninklijke Bouwend Nederland, Koninklijke NL Ingenieurs, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, NEPROM, NVTB, Rijksvastgoedbedrijf, Rijkswaterstaat, Techniek Nederland, TKI Urban Energy, TNO, VNG, BNA Branchevereniging Nederlandse Architectenbureaus en Unie van Waterschappen. En in tweede tranche: Aannemersfederatie Nederland Bouw & Infra, MKB INFRA, Vereniging van Waterbouwers, Nederlandse Ondernemersvereniging voor Afbouwbedrijven, Cumela, Hibin, Koninklijke OnderhoudNL, FME, Fedet, VMRG, Bouwen met Staal, Koninklijke Staalfederatie, Federatie NRK, Betonhuis, vereniging Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek, Nederlandse Isolatie Industrie, Koninklijke Metaalunie en Nederlandse Vereniging van Polyurethaanhardschuimfabrikanten.
Ook andere partijen kunnen de intentieverklaring en de adviserende handelingskaders toepassen.
Met de campagne ‘De bouw maakt het’ laten
we samen zien wat we doen, hoe slim en steeds duurzamer we dat doen en vooral waarom dat belangrijk is voor Nederland. Vanaf zaterdag 26 augustus om 17:00 uur is ons eigen programma ‘De bouw maakt het’ 6 weken lang te zien op RTL4! Presentator Daan Nieber neemt de kijker wekelijks mee op ontdekkingstocht in de bouw en infra en laat zien hoe we vol trots werken aan het Nederland van de toekomst.
Laat ook zien dat je trots bent op de sector
Ook trots op de sector? Help ons om Nederland ‘De bouw maakt het’ blauw te laten kleuren. Op debouwmaakthet.nl kun je allerlei materialen vinden. Denk onder andere aan logo’s, stickers, vlaggen, bouwdoeken en gadgets. En deel je jouw werk op social media? Gebruik dan altijd #debouwmaakthet. Meer weten over de campagne? Kijk op debouwmaakthet.nl
Een initiatief van
Twee dingen wil Angelina van Weerdenburg straks nooit meer horen. “Eén: dat de bouw een slecht imago zou hebben, en twee: dat het goed zou zijn als Bouwend Nederland iets zou doen aan instroombevordering.“
De communicatieadviseur van Bouwend Nederland brengt het als een grap, maar ze meent het wel. Om het eerste standpunt te ontkrachten, overlegt Van Weerdenburg een onderzoek naar het imago van de bouwsector. Wat blijkt: grofweg de helft van de mensen staat positief tegenover de bouw, de andere helft neutraal. “Het imago is dus helemaal niet slecht, maar de kans ligt bij de mensen die een neutraal beeld hebben. Zij kunnen zich onvoldoende voorstellen wat we doen in de bouw, laat staan in de infra. En als je een loopbaan wilt kiezen, of jouw zoon of dochter wil dat doen, moet dat wel duidelijk zijn.”
Campagnes
Mede om die reden is dit jaar ‘De bouw maakt het’ begonnen, een groots opgezette imagocampagne van Bouwend Nederland. Die campagne bestaat uit onder andere een televisieprogramma (met dezelfde naam), een speciaal op moeders gerichte mediacampagne (omdat moeders, zo blijkt uit onderzoek, grote invloed uitoefenen op de studiekeuze van scholieren), een social mediacampagne, en - last but not least - promotieactiviteiten op bouwplaatsen door heel Nederland. Campagnes en activiteiten direct gericht op kinderen en jongeren, die zijn er ook. Denk aan het jaarlijkse kinderthemapark ‘Wij bouwen de toekomst’ en de grootschalige jongerencampagne ‘Jij gaat het maken’.
“De campagnes zijn direct gericht op de doelgroep. Dat onze leden deze dus niet kennen, is weinig verrassend. De meeste van hen zitten niet op TikTok en ook niet meer op school ”, vult Vera van Rossem haar collega aan.
Combinatie
Beleidsadviseur Onderwijs & Arbeidsmarkt Van Rossem legt uit dat campagnes vooral goed werken in combinatie met activiteiten in het onderwijs. “We zorgen dat kinderen en jongeren op ieder onderwijsniveau, van de basisschool tot aan het hoger onderwijs, met de bouw en infra in aanraking komen. Ook voor de studenten die al gekozen hebben voor een opleiding in onze sector doen we dat. Zo zorgen we ervoor dat zij enthousiast blijven. En we zorgen er door onze vertegenwoordiging in allerlei overkoepelende organisaties voor dat het onderwijs nog beter op de arbeidsmarkt aansluit.”
In de komende edities van het ledenmagazine BNL gaan we verder in op de activiteiten en campagnes richting het onderwijs. Direct al meer weten? Neem contact op met jouw regionaal adviseur Onderwijs & Arbeidsmarkt. Meer informatie over de campagnes is te vinden op debouwmaakthet.nl, wijbouwendetoekomst.nl en jijgaathetmaken.nl.
Contactpersoon
Angelina van Weerdenburg Senior Communicatieadviseur a.vanweerdenburg@bouwendnederland.nl
We zijn nog niet uit de stikstofimpasse en de volgende mogelijke crisis dient zich al aan. Volgens de normen van de Kaderrichtlijn Water (KRW) voldoet negenennegentig procent van het Nederlandse oppervlakte- en grondwater niet aan de Europese norm. “Als dit niet voor 2027 is opgelost, is de kans groot dat vergunningverlening weer in de knel komt.”
Het is pijnlijk, zeker voor een land dat prat gaat op haar controle over het water. Maar als het gaat om waterkwaliteit, staat Nederland stijf onderaan de Europese ranglijst, met alle gevolgen van dien. “In het slechtste geval kost het de sector 17,5 miljard euro omzet per jaar”, verklaart Martijn Verwoerd, senior beleidsadviseur Publiekrecht bij Bouwend Nederland.
De EU-richtlijn bestaat al sinds 2000, gaat Verwoerd verder. “Tot nu toe was de mentaliteit: we hebben nog even. Maar ondertussen nadert de deadline snel.” In 2019 voldeed geen enkel oppervlaktewaterlichaam in Nederland aan alle KRW-doelen. Sterker nog: de waterkwaliteit lijkt op sommige plaatsen sinds 2009 zelfs verslechterd, terwijl dat volgens de KRW juist verboden is. “Als bouwer in Nederland moet je vaak water verplaatsen, bijvoorbeeld voor het bemalen van de bouwput. Als dat na 2027 niet meer toegestaan is omdat niet voldaan wordt aan de KRW of verslechtering dreigt, dan kan het hele project waarschijnlijk niet doorgaan.”
One-out-all-out
Daarnaast geldt het ‘one-out-all-out’ principe, wat betekent dat de waterkwaliteit pas goed is als alle kwaliteitsaspecten in orde zijn. Bij oppervlaktewater telt zowel de chemische kwaliteit (vervuilende stoffen) als de ecologische kwaliteit (gezond planten- en dierenleven). Bij grondwater gaat het naast chemische waterkwaliteit ook om de kwantiteit, met ‘niet meer onttrekking dan natuurlijke aanvulling’ als basisprincipe.
In 2019 voldeed 75% van de oppervlaktewaterlichamen niet aan de chemische kwaliteit. De meeste problematische stoffen worden door landbouw en industrie uitgestoten of geloosd. Het ligt daarom voor de hand om de oorzaken van de vervuiling bij de bron aan te pakken.
Op slot
“De bouw heeft deze problemen niet veroorzaakt”, verklaart Verwoerd. “Maar als het vergunningstelsel straks spaak loopt, is het wel het kind van de rekening.” De KRW stelt dat iedereen - in principe - zijn eigen vervuiling moet aanpakken. Anders dan bijvoorbeeld fabrieken, die een doorlopende loosvergunning hebben, is er bij de bouw altijd sprake van een tijdelijk project waarvoor telkens een nieuwe reeks vergunningen nodig is. De vrees is dat alle extra regels Nederland weer ‘op slot’ gooien, met alle gevolgen voor de woningcrisis (en bouwsector) van dien. “De eerste rechtszaken staan al in de steigers”, weet Verwoerd.
Pijn
Ter illustratie schetst Verwoerd het scenario van een voormalig industrieterrein waar nu woningen worden gebouwd. “Sommige stoffen kunnen misschien uit het water worden gefilterd, maar lang niet alles.”
Retourbemaling, waarbij het water wordt teruggepompt in hetzelfde grondwaterlichaam als waaruit het is opgepompt, kan een oplossing bieden. “Er zijn nog geen algemene regels voor toepassing van retourbemaling waardoor opdrachtgevers kiezen voor lozen, want dat is goedkoper. Wij verwachten dat waterschappen richting 2027 steeds vaker retourbemaling gaan eisen. Voor die tijd moeten daarvoor nog in samenspraak goede regels worden opgesteld.”
In een rapport dat Bouwend Nederland liet opstellen door Witteveen+Bos benadrukt het adviesbureau de opgave die Nederland de komende jaren te wachten staat, evenals de tientallen miljarden euro’s die daarvoor nodig zijn. “Het gaat niet vanzelf goed komen en ook niet zonder pijn”, stellen de onderzoekers.
Kansen
Waar de chemische kwaliteit van water vooral een bedreiging voor bouwprojecten lijkt, zijn er ook kansen. De biologische kwaliteit van water kan snel verbeteren door ingrepen in de waterloop, bijvoorbeeld door het meer laten meanderen van beken en kanalen of het planten van rietkragen. Daar liggen zodoende ook kansen voor infrabedrijven.
Contactpersoon
Martijn VerwoerdBeleidsadviseur Publiekrecht m.verwoerd@bouwendnederland.nl
Bovendien gaat er de komende jaren een groot aantal rioolwaterzuiveringsinstallaties op de schop. En voor bedrijven die slimme filtertechnieken voor water ontwikkelen, of bijvoorbeeld passieve infiltratietechnieken voor hemelwater in grondwaterlichamen in droogtegebieden, liggen er eveneens kansen. De verwachting is dat er nu de urgentie toeneemt meer budget wordt vrijgemaakt voor dit soort projecten en innovaties.
Afdoende
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) zegt de KRW goed voorbereid tegemoet te treden. In een boodschap liet de minister Harbers weten dat de vergelijking met de stikstofcrisis niet opgaat, aangezien de doelen van de KRW diverser zijn, het doelbereik verschilt per waterlichaam en de maatregelen uit het coalitieakkoord voldoende zullen zijn.
Zo is het volgens de KRW niet nodig om de hele watervoorraad voor 2027 op te hebben geschoond, zolang je kunt aantonen dat je er alles aan hebt gedaan om de kwaliteit te verbeteren.
Het rapport van Wittenveen+Bos is minder optimistisch. Daarin wordt gesteld dat de maatregelen ontoereikend zijn, omdat er te weinig naar de bron van de vervuiling wordt gekeken en de gebruikte zuiveringstechnieken tekortschieten. Verwoerd schraapt zijn keel, maar blijft diplomatiek in zijn conclusie. “Het wordt nog een hele uitdaging.”
De overheid moet een goede opdrachtgever zijn en opdrachtnemers – waaronder bouwers – helpen om maatschappelijk verantwoord te ondernemen. Dat kan breder dan de huidige SROI-paragraaf in aanbestedingen, vindt wethouder Raymond Wanders van Emmen.
“Goed opdrachtgeverschap begint natuurlijk met heldere wensen en goede afspraken rondom een aanbesteding. De opdrachtnemer moet weten waar hij aan toe is. Maar voor mij als wethouder met participatie in de portefeuille is goed opdrachtgeverschap méér dan dat.”
Raymond Wanders, PvdA-wethouder in de gemeente Emmen (Werk, Inkomen, Beroepsonderwijs en Gezondheid), ziet het liefst dat iedere ondernemer die voor de gemeente werkt, zijn of haar maatschappelijke verantwoordelijkheid breed opvat. Zo verwoordt Emmen het ook in het coalitieakkoord: ‘Wij geven het goede voorbeeld door sociaal en duurzaam inkopen op te nemen in ons inkoop- en aanbestedingsbeleid. We zorgen dat er in ons beleid een goede balans is tussen lokaal, duurzaam en economisch inkopen.’
Wanders: “In aanbestedingen nemen wij Social Return on Investment op, kortweg ‘SROI’. We werken met het bouwblokkenmodel waarbij een opdrachtnemer diverse elementen kan optellen om tot de gevraagde SROI-verplichting te komen. We werken zoveel mogelijk
inschakelen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. En dat is prima, maar ik zou het uiteindelijk nog wel stageplekken of praktijkleren voor voortijdig
Voor mij is het een no-brainer dat we als gemeente er alles aan moeten doen om een goede opdrachtgever te zijn.”
geleden in gesprek met Bouwend Nederland en de vakbonden voor de bouw, in het
opdrachtgeverschap. De cao-partijen in de bouw werken aan een verantwoord bouwen-toets, een soort checklist
opdrachtgevers. Wanders juicht het initiatief toe. “Ik was blij verrast dat werkgevers en -nemers in de bouw hier samen werk van willen maken. En natuurlijk moeten overheden
opdrachtgevers aan meewerken.
Wanders ziet SROI dan dus liefst zo breed mogelijk. In zijn eigen regio ziet hij mooie voorbeelden van bedrijven uit de bouw- en technieksector die in brede zin een bijdrage leveren aan de maatschappij. “We hebben in onze regio bijvoorbeeld een bouwbedrijf dat zijn handtekening heeft gezet onder de alliantie Emmen Rookvrij. Voor zover ik weet de enige ondertekenaar vanuit de bouw, die met een rookvrije bouwplaats meedoet in het streven naar de rookvrije generatie – prachtig toch? Hetzelfde geldt voor een groot installatiebedrijf in onze regio, dat alle medewerkers heeft gescreend op laaggeletterdheid. Technische innovaties en voorschriften kunnen een probleem zijn voor mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. Als een werkgever hier aandacht voor heeft, zijn mensen beter en langduriger inzetbaar en voelen ze zich ook zekerder. Deze werkgever is daarmee bezig door bijvoorbeeld meer te werken met instructiefilmpjes en pictogrammen, in plaats van met alleen tekst. Met een andere werkgever ben ik in gesprek over het ondersteunen van medewerkers die door de hoge energieprijzen en inflatie moeite hebben om rond te komen. Schulden en financiële stress vormen een belangrijke oorzaak voor ziekteverzuim. Zowel voor werkgever als werknemer is het belangrijk dat financiële gezondheid bespreekbaar is. En dan is er nog een infrabedrijf dat onder het mom ‘Van wens naar mens’ werkt aan het aannemen van medewerkers die niet precies in het plaatje van een vacature passen, maar tóch worden aangenomen en binnen het bedrijf verdere scholing krijgen. Ik vind dat prachtige initiatieven. Ik zou willen dat we bedrijven die op zo’n manier bijdragen aan de samenleving en aan de duurzame inzetbaarheid van medewerkers, daarvoor via aanbestedingen waardering kunnen geven. Deze onderwerpen horen wat mij betreft in een verantwoord bouwen-toets, want het gaat over de verantwoordelijkheid die je als opdrachtgever en opdrachtnemer wilt nemen voor mensen die in de bouw werken.”
Mensen per opdracht inzetten
Een van de problemen waar bouwers tegenaanlopen, is dat de ene gemeente heel andere SROI-eisen stelt dan de andere. Hierdoor kunnen (of willen) ze mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt niet altijd duurzaam in dienst nemen. Wanders erkent dat probleem. “Bouwers werken natuurlijk over gemeentegrenzen heen. Met de zes gemeenten binnen de arbeidsmarktregio Drenthe werken we al veel samen. Ik hoop dat we dat de komende jaren verder kunnen verstevigen. Hetzelfde geldt voor de drie noordelijke provincies, want bouwers werken natuurlijk ook vaak over provinciegrenzen heen. Het zou mooi zijn als we SROI niet meer altijd per opdracht bekijken. Bouwers kunnen daar een rol in spelen, maar wij als overheden kunnen zeker meer doen in onze aanbestedingen. Dat is inherent aan onze voorbeeldrol.”
Contactpersoon
Jaap van de Burgt
Beleidsadviseur arbeidsmarkt & sociale zaken
j.vandeburgt@bouwendnederland.nl
Planet by Lyreco
Producten die helpen negatieve milieueffecten te verminderen. En beschikken over minstens één certificering of een minimumpercentage aan gerecyclede materialen bevatten. Ook beschikken ze over minstens twee kwaliteiten zoals hervulbaarheid of een verlengde levensduur.
People at work by Lyreco
Producten die beschikken over minstens 1 welzijnsgericht certificaat of een verbeterde ergonomie bieden zoals aanpassingsgemak of pijn- en blessurepreventie.
Community by Lyreco
Producten die gecertificeerd zijn om de groei van kleine bedrijven en/of ethische bevoorradingspraktijken te bevorderen. Zo plaatsen we kleinere ‘communities’ op de voorgrond en dragen we bij aan eerlijkere, meer zelfvoorzienende micro-economieën.
Een werkplek veroorzaakt doorgaans ook heel wat afval. Lyreco biedt je daarom ophaalservices voor verschillende productgroepen. Wij halen niet alleen toner- en inktcartridges op, maar ook de meest gebruikte kantoorartikelen. We voorzien boxen waarin de materialen verzameld kunnen worden. Wanneer deze vol zijn worden ze door ons opgehaald. Vervolgens zorgen we samen met gespecialiseerde partners dat de ingezamelde artikelen verwerkt worden tot grondstof voor nieuwe producten.
Het Lyreco Statiegeld inzamelprogramma zorgt er voor dat onze klanten makkelijk statiegeld kunnen terugvorderen. We registreren je organisatie, halen de lege flessen en blikjes op en bezorgen ze aan Statiegeld Nederland die vervolgens het statiegeld zal terugbetalen aan jouw organisatie.
Ben jij klaar om duurzame keuzes te maken? Wil je weten hoe je duurzamer kan inkopen?
De specialisten van Lyreco staan klaar om je van professioneel advies te voorzien. Neem contact op met je Lyreco account manager of surf naar www.lyreco.nl of mail customer.nl@lyreco.com
“Maar bent u dan tegen herstel van de natuur?”, krijg je al snel te horen wanneer je bezwaar maakt tegen de Natuurherstelwet die momenteel in Brussel druk wordt besproken. De bedoeling van die wet is inderdaad ‘natuurherstel en verbetering van onze belabberde biodiversiteit’.
Dat is hard nodig. Denk bij biodiversiteit bijvoorbeeld aan de bijen en andere vliegende beestjes die zorgen voor de bestuiving van onze planten en bloemen. Het aantal van deze ‘bestuivers’ holt achteruit en dat heeft gevolgen voor onze voedselvoorziening, onze groenten en fruit. Alle reden dus om heel voorzichtig met die natuur en biodiversiteit om te springen.
Maar: als je dat doet met een regeling die elke verslechtering van de natuur verbiedt (zowel in Natura 2000-gebieden maar ook natuurgebieden daarbuiten), dan neem je het risico dat je de economie van een land stopzet. Dat er niet meer gebouwd kan worden. Zeker in een dichtbevolkt en nog steeds groeiend land als Nederland.
Natuur versus economie: een onmogelijke keuze. Natuur en biodiversiteit zijn uiteraard cruciaal en niet alleen voor onze voedselvoorziening, maar een fatsoenlijk draaiende economie is dat natuurlijk ook. Er moet wel geld verdiend worden.
Bouwend Nederland wil graag meedenken en -werken om de natuur en biodiversiteit in Nederland te verbeteren. Daar investeren wij nu al veel energie en geld in. Maar dan graag wél met regelgeving die rekening houdt met onze specifieke Nederlandse situatie. Regelgeving die ook de flexibiliteit biedt om onze economie levend te houden, om te bouwen, om geld te verdienen. De Natuurherstelwet die de Europese Unie nu voorstelt doet dat niet.
Meer informatie
bouwendnederland.nl/europa
Contactpersoon
René Meyboom
Europese Zaken
r.meyboom@bouwendnederland.nl
Zeer duurzame sociale huurwoningen die worden gebouwd met de nieuwste digitale technieken. Dat is bij uitstek een project dat zich leent voor een koninklijk werkbezoek. Koningin Máxima bezocht op 13 juni een woningbouwproject in Rijnsburg, waarin alles samenkomt wat de bouw biedt.
Hessel Heins-Wunderle, regiomanager van Bouwend Nederland
Randstad Zuid, heeft genoten van het bezoek, vertelt hij een dag later. “De koningin was oprecht geïnteresseerd. Ze kwam in het kader van de Dag van de Bouw die een paar dagen later, op 17 juni, plaatsvond. Toen was deze zelfde bouwplaats ook toegankelijk voor publiek.”
Mooi visitekaartje
Het project van de Katwijkse bouwer KBM Groep is om meerdere redenen een prachtig visitekaartje voor de bouw, zegt HeinsWunderle. “Op deze plek zijn 72 woningen afgebroken en circulair geoogst: zoveel mogelijk materialen zijn hergebruikt. Er verrijzen nu 117 sociale huurwoningen die gasloos, nul-op-de-meter en zeer energiezuinig zijn. Daarbij wordt onder meer circulair beton en warmte-koude-opslag gebruikt.
Op veel plekken in Nederland worden sociale huurwoningen gebouwd, maar bij dit project heeft duurzaamheid bovengemiddelde nadruk. Daarmee konden we dus goed laten zien hoe de bouwsector zijn verantwoordelijkheid neemt in de grote maatschappelijke opgave van het woningtekort, met name in de sociale huursector. Tegelijk laten we zien hoe we vanuit de bouw kunnen bijdragen aan de energietransitie.”
Opsteker
De koningin stelde veel vragen. Heins-Wunderle: “Voor de mensen op de bouwplaats was het natuurlijk een enorme opsteker. Het is een grote eer als het Koningshuis zegt: hier willen we meer van weten. De komst van de koningin betekent: jullie werk wordt gezien als belangrijk – wat het ook ís natuurlijk.”
De bouwer liet zien hoe de bouw van de woningen is voorbereid in BIM en hoe digitalisering een grote rol speelt in de innovatie van de sector. “In de bouw is niet alleen plaats voor mensen die met hun handen willen werken. Dat hebben we mooi kunnen laten zien. Voor ons als brancheorganisatie is het belangrijk dat het Koninklijk Huis een goed beeld heeft van waarom de bouw zo belangrijk is voor de toekomst van Nederland. We hopen dat ze daarmee ambassadeur worden voor onze sector.”
Mobiel bouwlab
Aandacht voor instroom en doorontwikkeling in de bouw was er ook. De koningin sprak onder meer met een stagiair én met het hoofd productie van KBM Groep. Daarnaast bezocht ze het mobiele bouwlab, een initiatief van de afdeling Duin- en Rijnstreek dat bedoeld is om kinderen uit de hoogste groepen van de basisschool te interesseren voor de bouw.
De koningin wilde in dit werkbezoek gewoon net als iedere andere bezoeker over de bouwplaats lopen. Daarom zette ze een helm op en trok veiligheidsschoenen aan. Voor de bouwers was dit een geweldig moment.
Contactpersoon
Hessel Heins-Wunderle
Regiomanager Regio Randstad Zuid h.heins@bouwendnederland.nl
Met elkaar vieren dat Jong Bouwend Nederland een netwerk is waar het bruist van de goede en vernieuwende ideeën en initiatieven: dat is de gedachte achter het eerste JBN Award-gala. “Als je ergens elke dag mee bezig bent, zie je dat niet meer als bijzonder. Met deze award zetten we de spotlight op ideeën en initiatieven van jonge ondernemers in de bouw en infra.”
“Bij Jong Bouwend Nederland zitten veel jonge mensen die mooie, vernieuwende dingen doen”, zegt verenigingsmanager Itzél Zuiker. “Met de award zetten we daar de spotlight op. Als branche en als JBN’ers kunnen we van elkaars ideeën en initiatieven leren, er inspiratie uit halen. Aan de buitenwereld kunnen we ermee laten zien hoe innovatief het werk in de bouw en infra is. En voor de genomineerden en de winnaar is de award een aanmoediging en teken van waardering.” Ruud Veld, hoofd bedrijfsbureau bij AC Borst Bouw en lid van het organisatiecomité: “Ondernemers zijn vaak bescheiden en vinden het heel normaal wat ze doen. Als je ergens elke dag mee bezig bent, zie je dat niet meer als bijzonder. Terwijl het dat misschien wel is. Daarom introduceren we deze award.”
Thema’s waarmee veel JBN’ers pionieren
Bij de JBN Award staan drie thema’s centraal die passen bij verantwoord ondernemerschap: duurzaamheid, leiderschap en lokale betrokkenheid. Thema’s waar de jonge generatie al volop mee bezig is. Itzél Zuiker: “Duurzaamheid is voor de jonge generatie bijna vanzelfsprekend. Van bouwen met duurzame materialen tot het energieneutraal maken van de eigen werkruimte.” Veld: “Leiderschap gaat over goed werkgeverschap maar ook over leidinggeven aan collega’s. Veel jongeren doen dat anders. Minder directief, flexibeler. Bij jonge leidinggevenden is het bijvoorbeeld meestal niet meer de vraag óf je parttime kunt werken, maar hóe.” Zuiker: “Goed leiderschap gaat ook over visie, bijvoorbeeld hoe je samenwerkt met leveranciers en onderaannemers. Of hoe je als bedrijf deel uitmaakt van de maatschappij, je lokale betrokkenheid. Veel JBN’ers pionieren met deze thema’s, ontwikkelen nieuwe aanpakken.”
Er gebeuren zoveel gave dingen
Itzél Zuiker merkt dat de gekozen jonge ondernemers enthousiast zijn over hun nominatie. “Als genomineerde hoor je bij degenen in de sector die toffe dingen doen.” Veld vult aan: “Ook vanuit werkgeversperspectief is het goed om een genomineerde in je bedrijf te hebben. De waardering die van een nominatie uitgaat, geeft de genomineerde bevestiging dat hij of zij goed bezig is en dat stimuleert diegene om anderen binnen het bedrijf te enthousiasmeren.” Zuiker: “We hopen dus dat er veel mooie voorbeelden uit het nominatietraject naar voren komen. Een jury bepaalt op de avond van het galafeest welke finalist met de JBN Award naar huis gaat. Alle JBN’ers zijn uitgenodigd. We gaan er op 22 september een inspirerend en vooral heel gezellig feest van maken!”
Meer informatie
bouwendnederland.nl/vereniging/jong-bouwend-nederland/jbn-award
Contactpersoon
Itzél Zuiker
Verenigingsmanager Jong Bouwend Nederland i.zuiker@bouwendnederland.nl
Ook in de waterbouw neemt het hergebruik van materialen toe. Beens Speciale Projecten loopt daarin voorop. Zo plaatst het bedrijf momenteel op de Oude Vaart in Overijssel betonnen damplanken die bij een ander project al jarenlang dienstdeden, maar waarvan de levensduur nog lang niet eindig is. Hoe meer bedrijfsleider Harry Post zich verdiept in circulariteit, hoe meer kansen hij ziet.
Provincies onderhouden honderden kilometers vaarwegen en hun oevers. Om deze oevers te versterken, worden vaak betonnen damplanken gebruikt. Bij een project in de provincie Overijssel twee jaar geleden pasten de huidige planken niet meer. Zonde om ze weg te doen. “Zulke constructies kunnen nog vele jaren mee”, stelt Harry Post, bedrijfsleider van Beens Speciale Projecten. “Een paar jaar geleden zijn we begonnen met het verzamelen van gebruikte materialen. Hout, beton en stalen bouwelementen die vrijkomen uit waterwerken, zijn vaak nog van prima kwaliteit. Die gebruiken we weer bij nieuwe projecten.”
Provincie Overijssel toont lef
Beens maakte zelf het ontwerp. Post: “Technisch gezien is hergebruik vaak prima mogelijk. De uitdaging zit hem in normeringen en berekeningen. Je kijkt met bestaand materiaal welk ontwerp mogelijk is. Bovendien moet je voldoen aan de huidige veiligheidseisen en ontwerprichtlijnen, maar die gaan nog niet uit van hergebruik. Dat vinden opdrachtgevers soms lastig.” Hij is blij met de samenwerking met de provincie Overijssel. “Zij toont lef. Bij dit project heeft de provincie zorgvuldig genoteerd welke normen zijn toegepast en is een goede risicoanalyse opgesteld. Wij op onze beurt garanderen dat de damplanken nog vele jaren mee kunnen.”
Zandsproeien (in plaats van baggeren)
Ook Beens Dredging werkt mee en past een duurzame innovatie toe: zandsproeien. Post: “We bedekken het slib op de bodem van de Oude Vaart met dunne laagjes zand. Dat wordt samengeperst en wordt bijzonder hard. Op die manier is baggeren en afvoeren van slib niet meer nodig. Minder kosten dus, maar óók minder CO2-uitstoot.” Samen met de opdrachtgever hebben wij een paar afstudeerders onderzoek laten doen naar de totale CO2-reductie van het project, vergeleken met een nieuwe damwand en baggeren. We hebben maar liefst 1.300 ton CO2 bespaard. Dit is te vergelijken met 70.000 autoritten van Zwolle naar Amsterdam. Als je op één project al zoveel kunt besparen…”
Niet meer dan logisch
Het aantal circulaire projecten van Beens Speciale Projecten neemt toe. Het gaat zelfs zo goed dat ze hun kantoorlocatie uitbreiden. Daarbij worden natuurlijk ook gebruikte materialen toegepast, vertelt Post. “De ruwbouw van onze nieuwe locatie is volledig circulair met materialen uit waterwerken. Van waterbouw naar utiliteitsbouw. Ik werk al sinds mijn zestiende bij Beens, ik ken alle lagen van het bedrijf en ben voortdurend blijven leren. Toen ik begon, was hergebruik van materialen nog helemaal geen issue. Nu vind ik het niet meer dan logisch.”
Meer informatie
bouwendnederland.nl/circulariteit
Contactpersoon
Helen VisserBeleidsadviseur Duurzaamheid h.visser@bouwendnederland.nl
“De tijd vrijmaken”, luidt het antwoord op de vraag ‘Wat is je grootste uitdaging om de managementleergang van Bouwend Nederland te volgen?’ aan Stijn Borremans. Vier keer twee dagen reserveren was agendatechnisch geen gemakkelijke opgave, legt de directeur van IJbouw uit. Maar spijt heeft hij heeft geen seconde gehad.
In ontwapenend Brabants verhaalt de directeur van het Amsterdamse bouwbedrijf hoe de vijftien deelnemers aan de managementleergang van Bouwend Nederland werden opgedeeld in vier groepen, met een zo divers mogelijke samenstelling.
Multidisciplinair
Met vier andere ondernemers uit de bouw- en installatiebranches ploeterde hij om het best mogelijke businessplan uit de grond te stampen voor een fictief, multidisciplinair bouw-, techniek- & infrabedrijf. Visie, marketing, financiën en personeel: alle aspecten van het bedrijf moesten helemaal opnieuw worden vormgegeven, vertelt Borremans. “Dat gaat veel verder dan een spreadsheet. Je moet echt nadenken over waar de wereld naartoe gaat, inclusief wetgeving, duurzaamheid, investeringen. De complete strategie, dus.”
Bouwend Nederland biedt sinds ruim 25 jaar de Management Leergang aan, gericht op directeuren en bedrijfsleiders in de bouw en infra. Sinds tien jaar werkt Bouwend Nederland daarbij samen met Techniek Nederland, de brancheorganisatie voor installateurs. “Het leukste is dat je tijdens de cursus zoveel nieuwe, verschillende ondernemers en managers ontmoet”, stelt Borremans. “Dat is echt een verrijking.”
Dynamisch
Hoewel alle groepen dezelfde opdracht kregen, leidde de diverse samenstelling van de deelnemers tot uiteenlopende strategieën. ”Een jurist ziet andere dingen dan bijvoorbeeld een bedrijfsleider of een techneut. Maar omdat iedereen zijn/haar eigen specialiteit heeft, krijg je een heel dynamisch proces.” Het is zeker niet de bedoeling dat je alleen doet wat je al kon, benadrukt Borremans. “Iedereen doet alles, en moet ook alles kunnen. Aan het eind van de rit moet je het integrale plan aan een jury presenteren. Net als de docenten komen die allemaal uit de bouw. Dus met half werk kom je er niet, ze gaan echt de diepte in.”
Transitie
Voor Borremans, die aan de TU Eindhoven studeerde en eerder voor Heijmans werkte, zat de uitdaging niet in het ontcijferen van een spreadsheet. “Waar ik vooral veel over heb geleerd, is transitiemanagement. Over hoe je kunt veranderen. En vooral over hoe je andere mensen daarin meeneemt.” Na afloop van de leergang mocht Borremans de opgedane kennis meteen in praktijk brengen. Eén van de twee toenmalige directeuren/eigenaren van IJbouw stond op het punt met pensioen te gaan. Als opvolger kreeg Borremans de opdracht de nieuwe koers van het bedrijf uit te stippelen. “We zijn bezig om onze samenwerking met enkele andere bouwbedrijven te formaliseren”, legt Borremans uit. “Dus de leergang komt elke dag van pas.”
s.vanderklooster@bouwendnederland.nl
Meer informatie bouwendnederland.nl/service/trainingen-bnl-academy
Het beste advies ooit gekregen
In de loop der jaren heb ik veel (goedbedoelde) adviezen ontvangen en geprobeerd deze zo veel mogelijk toe te passen. “Blijf ook in het post-Coronatijdperk op je hoede” is overigens het meest recente advies dat ik heb ontvangen.
Mijn motto als manager
Een goed team samenstellen, goed met elkaar samenwerken en iets voor elkaar overhebben. Houd alles overzichtelijk en probeer iedereen met elkaar te laten samenwerken, ook als ze niet op dezelfde bouwplek aanwezig zijn. Daarbij is het belangrijk goed te luisteren, want iedereen kent zijn eigen persoonlijke en zakelijke uitdagingen.
Het onderscheidend vermogen van mijn bedrijf
Ons bouwbedrijf is zeer klantgericht, flexibel van aard en heeft medewerkers in dienst die hun vak goed verstaan. Ik verwacht dat mijn mensen goed en vriendelijk op onze met name particuliere klanten overkomen. Op die manier komen klanten bij je terug.
De belangrijkste ontwikkeling voor de toekomst van de bouw en infra Vooral de automatisering op kantoor; mobiele apps zijn sterk in opkomst. Daarnaast gaat isoleren op de bouwplaats de goede kant op. En niet onbelangrijk: de Wkb. Hierdoor wordt concurrentie gelijkgetrokken en hoef je straks niet te wedijveren met partijen die zich niet aan de regels conformeren. Een Wkb-keurmerk zie ik daarom graag komen.
Het mooiste aan de bouw en infra Het is een sector waarin alles samenkomt: niet alleen een diversiteit aan beroepen maar ook veel verschillende mensen die naar een bepaald eindproduct toewerken. Dat je daaraan als directeur van een bouwbedrijf mag bijdragen, geeft mij veel voldoening.
Bouwbedrijf Dirk Schipper is al meer dan twee decennia jaar actief op het gebied van nieuwbouw, verbouwen en onderhoud van woningen en bedrijfspanden. Dirk Schipper (44) is als zelfstandig ondernemer de grondlegger van het Hilversumse bedrijf en heeft negen vaste vakmensen op de loonlijst. Daarnaast heeft hij een aantal leerlingen in dienst én maakt hij gebruik van tientallen externe vakmensen. “Wie kan nu zeggen dat hij bij tijd en wijle tussen de olifanten en giraffes werkt?”
De belangrijkste eigenschappen voor succes als directeur
Met plezier naar je werk gaan en dat werk met plezier uitvoeren. Daarnaast: problemen emotioneel los kunnen laten maar uiteindelijk ook oplossen. Voor jezelf, je medewerkers, voor iedereen. Problemen moet je zo snel mogelijk achter je laten en niet mee naar huis meenemen. Te vaak stapelen ze zich in een hoog tempo op. Dat is zonde.
Medewerkers motiveren is een kwestie van…
We hebben jaarlijks een skiuitje, daar kunnen we heel lang op teren! Maar serieus: leuke uitjes met elkaar meemaken, veel met hen communiceren en zoals ik al aanhaalde: luisteren naar wat ze zeggen. Tussen aanhoren en luisteren zit een groot verschil.
Het meest trots op tot nu toe
Op hoe het hele bedrijf en ons team dagelijks bezig is met het werken aan een goed en winstgevend bedrijf. Er zijn talloze klussen waar ik met veel plezier op terugkijk. Een wil ik er graag toelichten, en dat is Artis. In deze Amsterdamse dierentuin doen we veel onderhoud, zowel op de publieke plaatsen als in de dierenvertrekken. Erg leuk om hen als referentie te kunnen noemen!
Meest overschatte ontwikkeling in de bouw of infra
Prefab heeft niet helemaal mijn zegen. In ons dagelijks werk voeren wij veel renovatiewerkzaamheden uit en daarbij komt het wel eens voor om een prefab dak onder handen te nemen. Daar zitten in mijn optiek veel te veel haken en ogen aan, zoals het inmeten op locatie.
Het woord dat ik niet meer kan horen Niet zo zeer een woord maar iets waar ik geregeld tegenaan loop: Google-klanten. Personen die alles online opzoeken. Zij hebben op het internet allerlei formulieren en ideeën gevonden en komen ons dan vertellen hoe het moet. We hebben meer dan 20 jaar ervaring, en ik mag daardoor gerust stellen dat ik weet hoe we een klus moeten aanpakken.
Bouwend Nederland organiseert regionale contactgroepen Digitalisering. Daar wisselen ondernemers ervaringen uit over digitaal werken. IT-manager Javi Gómez van Vandaglas bezocht de contactgroep in regio Oost. Hij was op dat moment volop bezig met cyberveiligheid. Platform Samen Digitaal Veilig kwam goed van pas om medewerkers bewust te maken.
Een efficiënte, digitale orderverwerking is essentieel voor Vandaglas, een bedrijf dat glas verkoopt aan de zakelijke markt. Ze doen dat in Nederland vanuit drie fabrieken en twee verkooppunten. Daarnaast hebben ze zusterbedrijven in Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland en Engeland. Javi Gómez kent het bedrijf goed. Hij werkte tijdens zijn studie als chauffeur, hielp collega’s met IT-vragen als systeembeheerder en kijkt nu als manager naar digitaliseringsvraagstukken. Recent hebben ze maatregelen genomen om digitaal veilig te werken. Gómez: “Hackers zijn inventief. Het is niet de vraag óf het je overkomt, maar wanneer. Dat vraagt continu aandacht, met technische maatregelen en bewustwording bij medewerkers.”
Tweefactorauthenticatie
Vandaglas schakelde een stagiair systeembeheer in om te helpen bij het inrichten van veiligheidsmaatregelen, vertelt Gómez. “Onze stagiair weet goed hoe hij eventuele kwetsbaarheden in de ITinfrastructuur kan opsporen; hij is ook ethisch hacker. Wij werken met Microsoft-applicaties zoals SharePoint, dus we hebben de veiligheidsmaatregelen van Microsoft ingevoerd. Een van de belangrijkste maatregelen is inloggen in twee stappen, ook wel tweefactorauthenticatie genoemd. Deze maatregel hebben we voor alle accounts ingesteld, eerst in Nederland en daarna Europees. Medewerkers vinden het in eerste instantie misschien omslachtig, maar het is een sterke beveiliging en makkelijk in te voeren.”
Samen Digitaal Veilig
Gómez bezocht twee keer een contactgroep Digitalisering. Daar hoorde hij over het platform Samen Digitaal Veilig dat leden van Bouwend Nederland gratis kunnen gebruiken om zichzelf en hun personeel in digitale veiligheid op te leiden. “Je kunt medewerkers uitnodigen om laagdrempelige instructievideo’s te bekijken. Dat heeft bij ons goed gewerkt. Veel medewerkers bekeken de video’s. En bij een recente phishing-test rapporteerde vrijwel iedereen dat ze een vreemde mail hadden ontvangen in plaats van erop te klikken.” De phishing-test en de pen-test (toets van een of meer computersystemen op kwetsbaarheden) worden bij Vandaglas uitgevoerd door SoSafe uit Keulen.
Nieuwsgierig blijven
Volgens Gómez moet je als IT-manager met een brede blik kijken. “Wij verwerken in Nederland een grote hoeveelheid orders per dag. Om dat snel en goed te doen, kunnen klanten zelf de gegevens invoeren die wij automatisch verwerken. Natuurlijk zijn er altijd uitzonderingen, klanten die bijvoorbeeld niet het gewenste bestandsformaat kunnen aanleveren. Maar die uitzonderingen mogen nooit de basis zijn van het proces dat je inricht.” Sommige bedrijven nemen jongere mensen in dienst om hen te helpen bij IT-vraagstukken. Gómez: “Het klopt dat jongeren van nu opgroeien met digitale techniek. Maar leeftijd is niet het belangrijkste. Het gaat erom dat je nieuwsgierig blijft en openstaat voor nieuwe manieren van werken.”
Meer informatie
Meer over cybercriminaliteit (en hoe dit te voorkomen) is de vinden op de Digitalisering-themapagina van bouwendnederland.nl
Contactpersoon
Dennis MolletBeleidsadviseur
Digitaliseringd.mollet@bouwendnederland.nl
In de media staan geregeld berichten dat bouw- en infraprojecten stilliggen of niet opgestart kunnen worden, onder andere door aanhoudende stikstofproblemen. Onze leden zijn terecht bezorgd over deze situatie. In het brancheoverleg van Rijkswaterstaat en Bouwend Nederland spreken we regelmatig over de dealflow en andere urgente thema’s. Maar klopt het beeld dat de projectenstroom van Rijkswaterstaat opgedroogd is? Om hierover een reëel beeld te krijgen, ging Tom van Eck, Coördinator Infra bij Bouwend Nederland, in gesprek met Hans Dussel, Directeur Inkoop en Contractmanagement Rijkswaterstaat Grote Projecten en Onderhoud. Hoewel er onmiskenbaar problemen zijn bij aanlegprojecten, is zijn boodschap positiever dan gedacht.
In de publieke opinie en bij onze infraleden heerst een wat negatieve teneur, merk ik. Zo zou Rijkswaterstaat door de stikstofproblematiek niets meer bouwen. Klopt dat?
Dussel is het daar niet mee eens. “We hebben net twee hele grote opdrachten op de A27 gegund. Ook later dit jaar volgen aanbestedingen van een aantal grote projecten, zoals A2 ’t VonderenKerensheide.” Bovendien zijn er nog veel aanlegprojecten in uitvoering die al eerder op de markt kwamen en waar RWS en marktpartijen hard aan werken. Denk aan de Blankenburgverbinding, Sluis Terneuzen, de Afsluitdijk en de verbreding van de A1. Maar voor aanleg waar nog geen Tracébesluit is, moet stikstofruimte komen die er nu niet is. Dit merken we in de dealflow, die is in aanleg minder. Toch is er veel in uitvoering en komen er nog grote renovatieprojecten aan.”
Als markt wachten we al een tijd tot de V&R-opgave bij Rijkswaterstaat loskomt. Kunnen we hier een versnelling in verwachten?
Dussel reageert: “Er moet in het land veel opgeknapt worden. Bijvoorbeeld de vervanging van de oude Van Brienenoordbrug en een aantal sluizen. Dergelijke projecten moeten op grote schaal gebeuren en daar is ook budget voor gereserveerd. Met sluizen, tunnels en bruggen willen we nu echt meer portfolio’s in de markt gaan zetten. Maar ook bij V&R speelt stikstofruimte vaak een rol. Dit dwingt iedereen tot meer flexibiliteit.”
Aan de andere kant onderstreept Dussel dat er extra geld gereserveerd is voor beheer en onderhoud. “Dit willen we zo snel mogelijk naar de markt krijgen. De inzet op instandhouding groeit daarmee van twee naar drie miljard euro per jaar. De beschikbaarheid van voldoende menskracht bij RWS en op sommige plekken in de markt is een aandachtspunt. Daarom werft RWS medewerkers. We mogen sinds kort bovendien acht jaar vooruitplannen en programmeren. Samen met meer inzicht in beschikbare productiecapaciteit en de capaciteit in de markt moet dit zorgen voor een stabielere dealflow. Dat zien we ook terug in de nieuwe basis onderhoudscontracten die we de komende tijd uitrollen in meerdere regio’s.”
Contactpersoon
Tom van Eck
Coördinator Infra
t.vaneck@bouwendnederland.nl
Waar zit de vertraging dan?
“Er zijn meer drempels die het realiseren van de V&R-opgaven minder eenvoudig maken. Zo kan RWS op dit moment bijvoorbeeld geen nieuwe stikstofrechten kopen. Er zijn ook andere obstakels, zoals de hoge grondstofprijzen en lange levertijden door de oorlog in Oekraïne. Daar hebben wij en de markt last van. Ook schaarse kennis bij RWS en de markt is soms een issue”, zegt Dussel.
Stikstof is een spelbreker en de markt werkt hard om de uitstoot terug te dringen. Er is echter nog onvoldoende emissieloos materieel beschikbaar. Hoe kunnen wij dit proces samen beter managen?
Dussel: “Juist nu stikstof een heet hangijzer is, hebben we de kans om de emissie in de bouwfase terugdringen. We zien dat de markt wil investeren in noodzakelijke innovaties. Die initiatieven ondersteunt het Rijk met regelgeving en extra subsidies voor elektrificatie van materieel. Dit wordt ook steeds meer uitgevraagd bij projecten.” Dussel erkent dat voldoende dealflow noodzakelijk is voor bedrijven om verdere investeringen in emissieloos of -arm materieel te kunnen doen.
Het is duidelijk dat de huidige situatie veel uitdagingen kent. Tegelijkertijd zijn er ook onderwerpen voor de lange termijn waar we aan moeten werken. Hoe zorgen we dat we hier samen stappen zetten? Goed contact tussen Rijkswaterstaat en de markt is onmisbaar volgens Dussel. Het brancheoverleg en marktoverleg tussen Bouwend Nederland en RWS speelt hierin een sleutelrol. “In dit Brancheoverleg bespreken we urgente thema’s en proberen we doorbraken te realiseren. Naast onderwerpen als stikstof en dealflow, besteden we aandacht aan lange termijn thema’s zoals duurzaamheid, circulariteit, veiligheid, digitalisering, samenwerking in projecten en innovatie. Het liefst met een praktische insteek. Een voorbeeld zijn langlopende bankgaranties die voor mkb-bouwbedrijven een probleem kunnen zijn. Op basis van analyses en gesprek in het brancheoverleg hebben we de bankgaranties ter grootte van 1% laten vervallen voor de prestatiecontracten.”
Tot slot is het duidelijk dat het accent van aanleg naar renovatie en onderhoud verschuift. Hebben we daar voldoende personeel voor? “Rijkswaterstaat wil projecten snel naar de markt brengen. Maar zowel RWS als de markt moet concurreren met andere sectoren om voldoende gekwalificeerde mensen te krijgen en te houden. Het is een gezamenlijke uitdaging aantrekkelijk te blijven. Dit doe je door mooie aansprekende en duurzame projecten te blijven bouwen. Wij moeten laten zien dat ook renovatie en onderhoud aansprekend werk is!”
Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. Hoe bereid ik me voor? Dé training voor werknemers in de bouw & infra die hun kennis op het gebied van de Wet kwaliteits borging willen vergroten!
“Verhelderende aanvulling op alle publicaties en beschikbare informatie. Goed om ook met een borger hierover te kunnen discussiëren”
Ad de Keijzer, Bergh Bouw B.V.
Vanaf 2024 wordt de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) ingevoerd. Deze wet heeft grote consequenties voor de organisatie van de kwaliteitsborging bij alle bouw- en infrabedrijven. In deze training leer je de belangrijkste consequenties van de Wkb en zoomen we in op het aantoon baar maken van de geleverde kwaliteit. Hoe laat ik zien dat mijn bouwwerk aan alle eisen van het Bouwbesluit voldoet en hoe bouw ik een opleverdossier op? Welke administratieve en praktische aanpassingen moet ik doen in mijn bedrijfsvoering?
Wat leer je?
De veranderingen in je bedrijfs voering van initiatief tot oplevering
De principes van interne kwaliteitsborging
Wat een kwaliteitsborger van jou vraagt en waarom
Een stappenplan opstellen om de noodzakelijke veranderingen toe te passen Een bewuste keuze maken voor hoe je als bedrijf dit stappenplan verder oppakt
De training is een mix van kennis, praktijkopdrachten en intervisie met Wkb-tips waar iedereen mee aan de slag kan! Efficiënt en praktijkgericht.
Of bel onze Academy op 079 325 21 33, wij staan je graag te woord en adviseren je over ons aanbod.
Ledenprijs € 420,- (excl. BTW)
Niet ledenprijs € 685,- (excl. BTW)
Kijk voor alle actuele trainings data op onze website.
bouwendnederland.nl/regios/regio-noord
Juli
4 Contactgroep Veiligheid
4 Regiobijeenkomst Samen werk maken van waterstof (voor infraleden)
4 Overleg met Rijkswaterstaat
5 Zomerbijeenkomst afdeling Groningen
11 Regiobijeenkomst Platform Build (voor infraleden)
11 Contactgroep Personeel en Financiën
September
5 Kick-off vierdaagse training WKb voor leden afdelingen Drenthe en Groningen
Als nieuwe voorzitter van de Bouwend Nederland-afdeling Groningen staan mijn bestuursleden en ik voor de schone taak om onze branche naar een volgend niveau te tillen. De bouw zal moeten veranderen omdat we niet meer kunnen en mogen doen wat we altijd hebben gedaan.
Wanneer je onze Groningse leden onderverdeelt, valt maar liefst 81,3% onder ‘bouw klein’. Door de Bouwopgave van minister De Jonge hebben ze het veel over onder meer serieproductie. Niets mis mee, maar daaromheen is er ook een andere bouwwereld – denk aan enkelvoudige woningbouw, onderhoud en verbouw én agrarische bedrijfsbouw. Ook daar moet aandacht voor blijven. Daarom is het belangrijk om óók de belangen van kleine(re) organisaties te behartigen.
Daarnaast zullen we ons blijven richten op het vinden van nieuw personeel en investeringen in huidige medewerkers. Omdat de nieuwe generatie sneller van functie of werkgever wisselt, zullen we in de toekomst meer verloop en minder jubileumfeestjes kennen. Als branche moeten we ons personeel blijven opleiden; wanneer een timmerman of werkvoorbereider iets anders wil gaan doen, is dit binnen een geschoolde branche makkelijker op te vangen.
Als 42-jarige vind ik dat ‘mijn’ generatie innovatiever moet handelen. Jong Bouwend Nederland zou eigenlijk ons meest interessante platform moeten worden! Los van de ‘eigenaren van de toekomst’ zie ik ook graag projectleiders, uitvoerders of werkvoorbereiders zich bij de jongerentak aansluiten. Zo veel bedrijfseigenaren hebben we straks niet meer: of ze zijn met pensioen of zijn inmiddels overgenomen. Ook de gangbare 40-urige werkwerk mag wat mij betreft onder het vergrootglas. Mensen kiezen vaker voor hun gezin en de partner werkt ook. De wereld om ons heen verandert, en daarin zullen wij moeten meebewegen.
Jan Notebomer Directeur Notebomers Bouwgroep
Hoe maak je van een bedreiging een kans? In deze tijden van toenemende wetgeving, stikstofproblematiek en prijsfluctuaties had het thema van de Bouwend Nederland regiodag Noord niet beter kunnen zijn gekozen. Nog voor de aftrap op 9 mei in Groningen namen de collega’s uit regio Noord een voorschot op het thema, door in de titel het woord ‘bedreiging’ in ‘uitdaging’ te veranderen… Risico geneutraliseerd!
Positief denken stond centraal op de bijeenkomst, die door enthousiaste leden uit het noorden goed werd bezocht. Opvallend was het grote aantal jongeren ten opzichte van andere jaren. Ook was er een mooie mix van grote en kleine bedrijven, uit zowel de bouw- als infrasector.
De dag werd ingewijd door cabaretier Rob Urgert, die een interactieve workshop gaf over verborgen creativiteit en out of the box denken. Urgert bedacht een systeem om in drie stappen tot een geniaal idee te komen. Wees niet bang, kijk naar de wereld op een andere manier en - last but not least - bouw een piramide van ideeën en streep de slechtste ideeën één voor één weg. “Je hoeft geen genie te zijn om met een geniaal idee te komen”, aldus de cabaretier.
De volgende spreker was Arno Visser, de nieuwe voorzitter van Bouwend Nederland, die voor het eerst de noordelijke leden te woord stond. Geconfronteerd met vragen over de toegenomen regelgeving en
het personeelstekort, bleef hij opbouwend en gaf hij de leden een inkijkje in alle inspanningen van Bouwend Nederland. Hij benadrukte het belang van aandacht voor nieuwe instroom en riep de leden op na te denken welke rol zij daar zelf in kunnen spelen.
De voorzitter werd opgevolgd door paralympisch zeiler Rolf Schrama, die de aanwezigen op authentieke, kwetsbare en humoristische manier meenam in zijn levensverhaal over mindset, succes, diversiteit en inclusie. Als man van 1,25m kent Schrama als geen ander de uitdagingen van het leven met een beperking en de kracht van positief denken (‘je afwijking is wat jou bijzonder maakt!’). Het geheim van Schrama is ‘waardeer de kleine dingen in het leven’, ‘zet kleine stapjes vooruit’ en ‘denk in mogelijkheden, niet in beperkingen.’
Na alle inspirerende verhalen kregen de aanwezigen onder het genot van een hapje, drankje en een goed verzorgde barbecue, de kans oude contacten aan te halen en nieuwe op te doen. Het bleef nog lang gezellig in Groningen.
De Techlabs zijn een initiatief van Sterk Techniek Onderwijs (STO) regio Assen. De regeling STO moet leiden tot een breed en kwalitatief hoogstaand technisch onderwijsaanbod door de samenwerking van primair onderwijs, vmbo, mbo en bedrijfsleven. Leerlingen uit groep 7-8 en onderbouw van het vmbo kunnen een Techlab gratis bezoeken. STO regelt het vervoer en zorgt dat er begeleiders aanwezig zijn. In Nederland zijn 78 STO regio’s actief met ieder zijn eigen programma van activiteiten en evenementen zoals het Techlab.
Wat leren scholieren?
In het Techlab maken leerlingen op een praktische manier kennis met een technisch vak. Verschillende bedrijven hebben lesmateriaal voor Techlab ontwikkeld, zo ook Bouwmensen met het Houtenhuis-spel.
“Door samen te werken, leren leerlingen hoe ze een huis kunnen bouwen. En aan de hand van een maquette zien ze wat voor leidingwerk onder een pand aanwezig is”, zegt Huubs Hubbeling, Programmamanager Sterk Techniek Onderwijs Assen en regio. Elk Techlab heeft zijn eigen speerpunt. “In onze regio richt Techlab Assen zich bijvoorbeeld op zorg en techniek, Eelde op harde techniek en Beilen op pneumatiek.” De speerpunten worden afgestemd op de regionale industrie. Naast technische bedrijven werkt STO ook samen met andere organisaties. “Zo ontwikkelen we samen met Bouwmensen DNWO een doorlopende leerlijn voor de bouw en voorziet het waterschap ons van een watertafel waarop leerlingen zien welke technieken ervoor zorgen dat wij droge voeten houden.”
Verkleinen van de kloof
Op de arbeidsmarkt is een tekort aan technisch personeel. Enerzijds omdat oudere, ervaren werknemers met pensioen gaan, anderzijds omdat minder jongeren voor een technische opleiding kiezen. Het
Techlab probeert deze kloof te overbruggen door jongeren al op een jonge leeftijd voor techniek te enthousiasmeren. “Bij een Techlab laten we leerlingen met allerlei vakken kennismaken: van harde techniek zoals solderen en zagen, tot digitale techniek zoals VR en drones”, zegt Hubbeling. Vooral op het vlak van duurzaamheid en energietransitie is veel behoefte aan technische kennis. De Techlabs stemmen hun aanbod daarop af.
Samen met het bedrijfsleven
Regionale samenwerking met bedrijven is belangrijk. Hubbeling: “De ontwikkelingen gaan zo snel. Mensen die zelf in de bouw of energie werken, zitten daar bovenop. Bovendien weten zij als geen ander hoe je techniek praktisch toepast. Wie kan kinderen nou beter wegwijs maken in hun vak, dan deze ervaringsdeskundigen?” Het Techlab is op zoek naar hybride docenten – professionals uit het bedrijfsleven die hun werk willen combineren met het begeleiden van leerlingen in het Techlab. “Dat kan interessant zijn voor oudere medewerkers die het fysiek wat rustiger aan willen doen of pensionado’s die hun kennis graag met jongeren delen.”
Meer informatie
Wil je als bedrijf leerlingen in de buurt enthousiasmeren over jouw vak? Neem contact op met een regionale STO-vestiging via sterktechniekonderwijs.nl/regios.
Contactpersoon
Jolande Oechies
Programmamanager STO
j.oechies@bouwendnederland.nl
Jongeren weten vaak niet welke rol techniek speelt in hun dagelijkse leven. Zonder techniek geen warm huis, schoon drinkwater uit de kraan en internet. Een Techlab maakt basisschool- en middelbare schoolleerlingen daarvan bewust door ze op een laagdrempelige manier te laten kennismaken met verschillende technieken rond bijvoorbeeld bouwen, metaalbewerking en elektra.Goed nieuws uit Noord-Nederland! Mede dankzij de goede loopbaanperspectieven kiezen weer meer jongeren voor een carrière in de bouw. De leerarbeidsovereenkomsten met diplomabonus die aan leerlingen worden aangeboden hebben daarbij zeker geholpen, verklaart Dina Griemink. Maar volgens de adviseur Onderwijs & Arbeidsmarkt van Bouwend Nederland speelt het opschroeven van de wervingsactiviteiten ook een belangrijke rol.
Griemink vertelt dat de reeks programma’s en evenementen om leerlingen op jonge leeftijd te laten kennismaken met de bouwsector, vruchten afwerpt. Zo nodigen Noord-Nederlandse opleidingsbedrijven als SSPB, Bouwmensen DNWO en Toekomstbouwers geregeld schoolklassen uit. Naast een uitleg over het reilen en zeilen op een bouwplaats worden er timmerwedstrijden, knikkerbaanchallenges en techniekcarrousels voor de leerlingen georganiseerd. Een ander klinkend initiatief, gaat Griemink verder, is Bouwbase. Dit is een pop-up bouwplaats in Friesland waar kinderen in de leeftijd van 11 tot 14 jaar met de bouw en infra kunnen kennismaken. Ook in Drenthe en Groningen kijkt men nu naar de mogelijkheden om Bouwbase te introduceren.
Doe en beleef
De techniek zet eveneens vol in op promotieactiviteiten. Met evenementen als ‘Tech to the Future’ en Techniek Tastbaar verstevigt Sterk Techniek Onderwijs de banden tussen het onderwijs en het bedrijfsleven. “Ondanks de huidige onzekerheid waar de sector mee te maken heeft, waaronder stijgende bouwkosten en de stikstofregels, is het belangrijk om te blijven investeren in deze doe- en beleefactiviteiten, stageplekken en leer-werkplekken”, benadrukt Griemink.
Hybride docentschap
Maar er is niet alleen aandacht voor leerlingen: ook aan de docenten wordt gedacht. Zo wordt vanuit STO samen met Bouwend Nederland ‘docenten on tour’ georganiseerd, waarbij docenten geïnspireerd worden tijdens een bedrijfsbezoek aan de innovatieve woningfabriek Van Wijnen in Heerenveen. Hier kunnen ze persoonlijk ervaren hoe digitalisering, industrialisatie en biobased bouwen in de praktijk uitpakken.
Om meer verbinding tussen school en werk te krijgen, is er ook een ‘hybride docentschap’-programma gelanceerd. Hierbij krijgen ervaren bouwers de mogelijkheid om (gedeeltelijk) voor de klas te staan. Griemink: “We moeten voorkomen dat er een gat ontstaat in kennis wanneer vakmensen met pensioen gaan.”
Infra
Vooral de infrasector heeft moeite om mensen te vinden en de verwachting is dat het tekort aan werkkrachten de komende vijftien jaar nog verder toeneemt. “We moeten ons actief gaan profileren om de infra weer een gezicht te geven voor jongeren”, zegt Griemink. “Dat weinig leerlingen voor een opleiding in de infra kiezen, komt voor een deel omdat ze er geen beeld bij hebben.” Ook Stichting IONN (Infra Ondersteuning Noord-Nederland) zet verder in op sectorgerichte promotieactiviteiten.
Infravak speelt ook een belangrijke rol in de toekomst van de infra. Maar de vakopleiding is momenteel gevestigd in Holten (Overijssel). “Voor veel leerlingen uit Noord-Nederland is dat erg ver weg”, legt Griemink uit. ”Om meer leerlingen te trekken, hebben we eigenlijk een aansprekende locatie in regio Noord nodig. Daarover zijn we in gesprek.”
Contactpersoon
Dina Griemink
Adviseur Onderwijs & Arbeidsmarkt d.griemink@bouwendnederland.nl
MBO-opleidingen in kaart
Ook vanuit onze regio zoomen we meer in op het onderwijs. Welke opleidingen doen het goed? Waar liggen er kansen? En waaraan hebben leden behoefte (en kunnen we daar acties op ondernemen)? Maar ook: hoe zit het met ontwikkelingen op het gebied van LLO-trajecten? Om op deze en andere vragen antwoord te krijgen, is inmiddels een aantal bijeenkomsten georganiseerd met MBO-instanties, vakopleidingen en brancheorganisaties die actief zijn in Drenthe. Een eerste soortgelijk overleg staat gepland voor Groningen.
Bouwendnederland.nl/regios/regio-oost
Juli
10 Ledenvergadering met bbq
Afdeling Zuid-West Veluwe
September
12
Ledenvergadering
Afdeling Flevoland
15 Ledenuitje
Afdeling Veluwestreek
15/16 Excursie
Afdeling Regio Twente
19 Operationele HR bijeenkomst Almelo
Regio Oost
21 Operationele HR bijeenkomst Oosterbeek
Regio Oost
22/23 Ledenuitje
Afdeling Stedendriehoek/ Salland
26 Operationele HR-bijeenkomst Zwolle
Regio Oost
Sinds januari ben ik het nieuwe commissielid voor Infra Platform Oost. Op bijeenkomsten heb ik vaak een mening over bepaalde onderwerpen. En als je ergens iets van vindt, moet je ervoor openstaan om aan een groter geheel bij te dragen. Om die reden ben ik met veel plezier tot de commissie toegetreden.
Duurzaamheid is een onomstotelijk thema binnen onze sector, maar in mijn ogen een onderwerp dat sneller (én beter) kan worden aangepakt. Alleen op deze manier kunnen we de sector daadwerkelijk verder helpen. Schreeuwen van de zijkant heeft niet zoveel zin. Kortom: het lijkt mij heel leuk samen met opdrachtgevers en de branche bij te dragen aan het verbeteren van de markt.
Een aantal weken geleden zijn wij begonnen met het samenstellen van een bureaukalender. Hierin komt terug wat nodig is om als branche de transitie door te zetten. Dit alles begint bij het spreken van een eenduidige taal, het opstellen van een heldere visie en hieraan partijen committeren. In het land der blinden is een oog koning, zeker als het op duurzaamheid aankomt. Laten we eerlijk zijn: duurzaamheid is toch een beetje een containerbegrip. Het dient daarom afgepeld en in een visie uiteengezet te worden alvorens het uit te dragen. Duurzaamheidspilots en initiatieven daaromtrent moeten we erin houden, maar daarmee bewerkstellig je niet echt verandering. En die verandering is toch echt noodzakelijk.
Niels Visscher (22) vond nog voor zijn afstuderen werk in de infrasector, terwijl hij niet werd opgeleid in de civiele techniek. Door bemiddeling van een arbeidsmarktcoach van Overijssels Vakmanschap vond hij werk bij Van Gelder. Tijdens een traineeship leert hij alle kanten van het bedrijf kennen. Zowel Niels als Van Gelder zijn blij met de match.
Niels Visscher volgde aan de Rijksuniversiteit Groningen en aan de University of Newcastle twee deels overlappende studies, die leidden tot een dubbele master: in Technology and Operation Management én in Operation and Supply Chain Management. Hij wilde graag werk doen met zichtbaar resultaat. De infrasector trok. Al voor het einde van zijn studie ging Niels daarom op zoek naar mogelijkheden. Via Overijssels Vakmanschap, een publiek-private samenwerking van de provincie Overijssel en werkgevers- en werknemersorganisaties in de techniek (waaronder Bouwend Nederland), belandde hij bij zijn huidige werkgever.
‘Ik kan nog een hele tijd vooruit in de infra’
Niels Visscher, trainee bij infrabedrijf Van Gelder: “Een jaar voor ik klaar was met mijn studie, ging ik me oriënteren op werk. Ik verwachtte dat ik voor de infra een aanvullende opleiding moest doen. Ik las iets over Overijssels Vakmanschap en dacht dat zij me konden vertellen welke opleiding ik nog nodig had. Dezelfde vraag stelde ik op meer plekken en ik kreeg eigenlijk overal hetzelfde antwoord: dit werk
kun je het beste in de praktijk leren, bij een werkgever.”
De arbeidsmarktcoach van Overijssels Vakmanschap stelde Niels voor bij verschillende werkgevers, waaronder infrabedrijf Van Gelder. Niels: “Op zich was ik niet verbaasd dat ze interesse hadden want overal is personeelstekort. Maar dat ik zo snel al een contract kreeg aangeboden, had ik niet verwacht. Ik ben in de zomer van 2022 twee dagen per week begonnen met een traineeship. Na mijn afstuderen heb ik sinds januari van dit jaar een volledige baan als trainee bij Van Gelder. Ik ben eerst werkvoorbereider geweest, nu uitvoerder en waarschijnlijk volgt hierna nog calculatie of tendermanagement, zodat ik alle aspecten van het werk leer kennen.”
Het is nog niet precies duidelijk wanneer het traineeship eindigt. Niels en Van Gelder zullen dan samen kijken welke functie het beste bij hem past. “Ik maak in deze fase uiteraard nog fouten, maar leer ook ontzettend veel. De infrasector is breed; ik kan nog een hele tijd vooruit. Ik zie mijn toekomst voorlopig zeker bij Van Gelder.”
“Nieuwe collega’s van buiten de sector zijn zeer welkom”
Janouk Schuurman, HR-adviseur bij Van Gelder: “Niels kwam bij ons binnen na een mailtje vanuit Overijssels Vakmanschap. Hij is bij ons zeer welkom. Het lukt ons goed om nieuwe collega’s te werven die civiele techniek hebben gestudeerd, maar we vinden het fijn om ook medewerkers met een andere achtergrond te hebben. Dat komt ons werk alleen maar ten goede. Deze groep vindt ons vaak niet rechtstreeks. We waren dus blij met de arbeidsmarktcoach die meedacht om ons aan nieuwe collega’s te helpen en die Niels bij ons onder de aandacht bracht.”
Van Gelder zet allerlei middelen in om aan nieuwe medewerkers te komen, vertelt Janouk. “Dat gaat niet vaak via een arbeidsmarktcoach, maar iedere route is welkom. We merken dat de vernieuwing van onze website, vorig jaar, ook heel goed heeft gewerkt, juist om mensen van buiten de sector te trekken.
In Niels zagen we iemand met veel potentieel. Hij kan op termijn zeker doorgroeien naar bijvoorbeeld projectleider. Tijdens zijn traineeship doet hij bagage op voor zijn toekomstige functie. Wij hebben er alle vertrouwen in dat hij bij ons een goede plek vindt.”
“Wij begeleiden zij-instromers en ontzorgen bij financiering”
Linda van den Belt, projectleider bij Overijssels Vakmanschap: “Onze missie als onafhankelijke en niet-commerciële organisatie is om te zorgen voor nieuwe instroom in de technische branches en het behouden van vakkrachten. Onze arbeidsmarktcoaches begeleiden zij-instromers naar de technieksector, waaronder de bouw en infra, in
de hele breedte. Meestal begint dat bij een kandidaat die zich meldt met interesse voor techniek. Wij bespreken dan waar iemands interesses liggen, wat diegene al kan, wat nog aan opleiding nodig is en welke werkgever daarbij past. Vervolgens dragen we bij de werkgever mogelijkheden aan voor financiering of subsidie.”
Linda zag in Niels meteen een high potential: een aanpakker met een gedegen achtergrond. “Na intake en oriëntatie met onze arbeidsmarktcoach hebben we hem warm aanbevolen bij verschillende bedrijven, waaronder Van Gelder. Onze arbeidsmarktcoaches komen uit de branche, dus ze begrijpen wat een werkgever nodig heeft. Soms moeten we de verwachting van een werkgever of zij-instromer wel bijstellen. Een zij-instromer moet vaak vakinhoudelijk nog veel leren, maar heeft wel andere werkervaring waardoor zijn kijk op werk anders is dan bij een schoolverlater. Wij kijken wat nodig is om iemand declarabel te laten werken en hoe dat georganiseerd en gefinancierd kan worden, zodat een werkgever er zo weinig mogelijk werk van heeft.”
Meer informatie overijsselsvakmanschap.nl/contact geldersvakmanschap.nl/contact
Contactpersoon Esther ten Have Adviseur Onderwijs & Arbeidsmarkt e.tenhave@bouwendnederland.nl
Binnen het Oldebroeks familiebedrijf Van Werven dat in 1945 werd opgericht, is inmiddels de vierde generatie actief. Naast Afval & Recycling en Plastic Recycling is het de Infradivisie die vooral als verhuurder van machines en onderaannemer voor de grotere hoofdaannemers opereert. “Maar we werken ook voor kleinere partijen. Daarnaast verhuren we onder meer machines inclusief machinisten, handelen we in bouwstoffen, hebben we een projectafdeling en een groenafdeling,” zegt Harry Hertsenberg, directeur van deze divisie.
De werkzaamheden strekken zich over heel Nederland. “We hebben vestigingen in Oldebroek en Ouderkerk aan de Amstel. Binnenkort verhuizen we met die laatste naar Badhoevedorp. In totaal tellen we bij Infra zo’n 200 medewerkers, variërend van kraanmachinisten en vrachtwagenchauffeurs tot kantoorpersoneel in de werkvoorbereiding en calculatie.”
Minimaliseren CO2-uitstoot
Tijdens het werk gebruikt Van Werven Infra vooral diesel gedreven materieel. Het bedrijf is echter al geruime tijd bezig om de CO2footprint te minimaliseren. De transitie naar elektrisch werd al jaren geleden ingezet. “We hebben mobiele accuboxen en gebruiken elektrische vrachtwagens en graafmachines. We proberen onze klanten bij emissieloos grondverzet te ontzorgen. Een gezond investeringsklimaat is daarbij belangrijk: enerzijds moet je een goede business case hebben, maar je moet ook je cashflow bewaken. Tot nu toe moeten we conventionele machines blijven inzetten om in groene, duurdere machines te kunnen investeren. Een combinatie van diesel en elektrisch is voor ons nog noodzakelijk.”
Veel voorhanden
Elektrische mobiele graafmachines, 25 tons rupsgraafmachines, lichte en zware accusystemen én elektrisch vrachtwagens: er is bij Van Werven al veel voorhanden. “We hebben zelfs kranen die emissieloos opereren. Alleen is het nu zaak de financiële kant van het verhaal rond te krijgen: zowel de klanten van onze klanten als onze eigen klanten moeten bereid zijn hiervoor te betalen. Veel van onze klanten willen ook een groenere koers varen en inzetten op emissieloos materieel. We werken graag samen met opdrachtgevers die eenzelfde visie hebben.”
Hertsenberg durft nog geen voorspellingen te doen wanneer ‘de groene golf’ écht doorbreekt. “De overheid speelt hierin een belangrijke rol, maar ook de beschikbaarheid vanuit fabrikanten en het netwerk voor de energievoorziening zijn essentieel. Daarnaast: er zijn honderdduizenden machines die vervangen moeten worden. Met de ombouw van slechts enkele honderden per jaar ligt het huidige tempo te laag.”
Nieuw businessmodel
“Vanuit logistiek en technisch oogpunt staan we voor een groot aantal duurzame uitdagingen. Dit vereist in de hele keten een andere aanpak. Tijdens de voorbereidingen voor nieuw beleid moet de hele keten betrokken zijn. Er is op dit moment alleen ecologische winst te behalen, het ontbreekt nog aan economisch schaalvoordeel. Daarom vergt dit een nieuw businessmodel.”
Voor de komende editie legt Harry Hertsenberg de volgende vraag voor aan Gerard op ’t Hof, bedrijfsleider van de Roseboom Groep: “Een circulaire infra vergt in het buitengebied een andere aanpak dan in het stedelijk gebied. Hoe pakken jullie dit aan in de Foodvalley?”
Bouwendnederland.nl/regios/regio-randstad-noord
Juni
29 Excursie, afdeling Midden-Holland
30 Excursie infraplatform met overnachting
September
12
Ledenbijeenkomst, afdeling Het Gooi
14 Ledenbijeenkomst, afdeling Midden-Nederland
22 JBN Award
25 Wkb in de praktijk, afdeling Amsterdam en Midden-Holland
26 Congres over energie, afdeling Noord Holland Noord
Oktober
04 Ledenvergadering, afdeling IJmond-Kennemerland
05 Contactgroep P&O, afdeling Noord-Holland Noord
Als adviseur Onderwijs & Arbeidsmarkt houd ik me sinds januari bezig met instroom en behoud van medewerkers, scholing en bijscholing. De huidige personeelskrapte vraagt van alle kanten een flinke inspanning: van onderwijs, bedrijven en overheid.
De afgelopen jaren zien we positieve instroomcijfers in het bouwonderwijs. Daar zijn we blij mee, al zijn de instroomcijfers voor de infrasector minder positief. Wat ook verbetering behoeft, is de begeleiding van werk naar werk. We zien steeds vaker nieuwe medewerkers instromen vanuit een andere sector binnen de bouw, of vanuit een andere sector in de brede techniek. Dat vraagt om maatwerk, zowel van bedrijven als van overheid en onderwijsinstellingen. Een aantal koploperbedrijven geeft daarin het goede voorbeeld. In de huidige fight for talent is de leidende vraag namelijk niet: bied jij wat wij nodig hebben, maar: wat heb jij nodig om over een tijdje de functie te vervullen waar wij jou voor op het oog hebben? Daar hebben we ook het onderwijs bij nodig, met meer modulaire scholing: korte maatwerktrajecten. En de overheid met financiering op maat.
We kunnen ons niet laten meeslepen door schommelingen op de korte termijn, in een markt die voortdurend in beweging is. Een van-werk-naar-werk-traject kost van begin tot eind al snel zo’n drie jaar. We moeten ons vizier dus richten op de langere termijn. Waar we nu zaaien, zal er in veel gevallen pas veel later geoogst kunnen worden. Vandaar: de toekomst is NU!
Vanuit Bouwend Nederland vervul ik graag de verbindende rol tussen onze leden en onze partners bij onderwijs en overheid. Het ene moment vraagt dat ‘groot en abstract denken’ en het volgende moment is het ‘voeten in de klei en gaan’. Onderwijs, overheid en bouw zijn drie werelden met elk een eigen cultuur, maar voor een duurzame toekomst voor onze sector, hebben we elkaar keihard nodig.
Vivianne Hahn
Adviseur Onderwijs & Arbeidsmarkt Randstad Noord
Na eeuwenlang het ondergeschoven kind te zijn geweest, duwt klimaatverandering de Hoogheemraadschappen in een nieuwe, proactieve rol. “Laat ons aan de voorkant aan tafel zitten.”
Projectontwikkelaars die bouwen zonder rekening te houden met de waterhuishouding en niet meer thuis geven als de kelder blank staat. Dit schrikbeeld van Klazien Hartog, bestuurder van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, is illustratief voor het feit dat de waterschappen vaak pas in de toetsfase van een project worden betrokken.
“Laat ons aan de voorkant aan tafel zitten, anders moeten we aan de achterkant ‘nee’ verkopen”, zegt Hartog gedecideerd. “We vergeten het soms, maar ons land ligt nog steeds grotendeels onder de zeespiegel.”
In Nederland, stelt Hartog, zou ‘bodemsturend bouwen’ de norm moeten zijn. Van de 28 gemeentes tussen Texel en het Noordzeekanaal die onder het Hoogheemraadschap Noorderkwartier vallen, ligt negentig procent onder het NAP. Daarbij, vervolgt Hartog, moeten we ook rekening te houden met klimaatverandering. “De waterschappen kijken naar de verdere toekomst.”
Clusterbui
Naast de stijging van de zeespiegel en verzilting vormen de zogeheten clusterbuien een uitdaging voor de waterhuishouding, legt Hartog uit. “Het afvoersysteem is ingericht op ongeveer 15 mm per dag, niet op 100 mm of meer.” Clusterbuien zoals in de zomer van 2021 gaan vaker voorkomen, waarschuwt Hartog, die binnen het waterschap verantwoordelijk is voor de portefeuilles klimaatadaptatie en stedelijk water. “We bereiken de grenzen van de maakbare wereld. En daarmee worden we gedwongen om beter samen te werken.”
Als voorbeeld van hoe het in de toekomst zou moeten gaan, haalt Hartog het nieuwe gemaal in Heerhugowaard aan. Als onderdeel van de herinrichting van de stationsbuurt besloot de gemeente Dijk en Waard een notoir onoverzichtelijk kruispunt te verleggen. Aangezien het project grote gevolgen heeft voor de waterhuishouding in het gebied, schakelde de gemeente vrijwel meteen de waterschappen in.
“Dat was slim van de gemeente”, stelt Jan Mors nuchter. De directeur van Beentjes GWW, het bedrijf dat de tender won en momenteel het gemaal aanlegt, verklaart desgevraagd hoe de samenwerking verloopt. “Normaal gesproken toetst het Hoogheemraadschap achteraf de activiteiten. Nu waren ze vanaf het begin betrokken. Lang niet alle gemeentes doen dat, maar het is eigenlijk veel praktischer. Je zit meteen aan tafel met de mensen die de materie doorgronden.”
Geïntegreerd
Beentjes GWW is een civiele bouwer, gespecialiseerd in waterbeheersing en met name poldergemalen. De afgelopen vijf jaar bouwde Beentjes maar liefst 25 gemalen, waarvan zeven in het Hollands Noorderkwartier. Voor het gemaal in Heerhugowaard nam Beentjes zowel het ontwerp als de uitvoering voor rekening, op basis van een UAV-GC geïntegreerd contract. “Voor ons is werken met de waterschappen heel prettig”, vervolgt Mors. “We hebben dezelfde no-nonsense mentaliteit, zonder politieke of persoonlijke belangen. De focus ligt op de oplossing. En uiteindelijk gaan de waterschappen ook het gemaal beheren. Dus het is logisch om meteen met hen te werken.”
Als het aan Hartog ligt, is de vroegtijdige betrokkenheid van de waterschappen het werkmodel van de toekomst. “Gemeentes willen bouwen, en wij toetsen. Dat duwt ons soms onvermijdelijk in de rol van boeman. Als de waterhuishouding niet optimaal is, trekken wij liever tijdig aan de bel, in plaats van achteraf. Dan kunnen we samen kijken naar wat er wél mogelijk is.”
Limburg
Volgens Hartog past de nieuwe proactieve rol van de waterschappen in het nieuwe verwachtingspatroon dat Nederlanders hebben van de waterautoriteit. Dat veel mensen niet wisten op wie ze moesten stemmen tijdens de recente verkiezingen doet daar volgens haar niets aan af. “Dat je niets over de waterschappen hoort, is een compliment. Want je hoort eigenlijk alleen over ons als het misgaat, zoals vorig jaar tijdens de overstromingen in Limburg.”
Hartog ziet de waterproblemen in Limburg als een bevestiging dat de waterschappen eerder bij werkzaamheden betrokken moeten worden. “We zitten in een transitie. Een bewustwordingsproces. Burgers, gemeentes en bouwbedrijven zien dat je niet meer om ons heen kunt. Dus ik nodig iedereen uit: bel ons als je wat wilt doen, wij hebben regioadviseurs. Vraag waar je allemaal rekening mee moet houden en wat er mogelijk is. Onze mensen staan klaar. Informeer je. We zijn er voor jullie.”
Ruim 90 leden van de Utrechtse afdelingen kwamen donderdag 30 maart naar restaurant De Hof in Renswoude voor de regiodag Utrecht. De organiserende afdeling Veenendaal had een boeiend programma samengesteld. Zo maakten de leden kennis met Arno Visser (de nieuwe voorzitter van Bouwend Nederland) en kregen ze inspirerende verhalen te horen over de toekomst van bouwen.
Na zijn welkomstwoord introduceerde Dave Baart, voorzitter van de afdeling Veenendaal, Arno Visser aan de leden. De voormalig president van de Algemene Rekenkamer volgde medio maart Maxime Verhagen op als voorzitter van Bouwend Nederland. In gesprek met Baart haalde Visser de vele uitdagingen aan die de bouw het hoofd moet bieden. Volgens de nieuwe leidsman kun je de mix van stikstofproblematiek, stijgende energieprijzen en materiaalkosten, groeiende inflatie enzovoorts wel ‘a perfect storm’ noemen. “Het huis van Thorbecke lijkt wel door Esscher ontworpen; er zit geen logica meer in”, zei hij over de worsteling van de overheid met deze ingewikkelde dossiers. Volgens de nieuwe voorzitter is het de hoogste tijd dat provincies en gemeenten meer regie nemen.
Aansluitend waren er twee vlammende betogen over bouwen met hout. Bouwkundig ingenieur Pablo van der Lugt, auteur van het boek ‘De houtbouw revolutie’ en gepromoveerd op de milieu-impact van bouwmaterialen, legde uit wat een enorme bijdrage overstappen op houtbouw levert aan het halen van de klimaatdoelen die in Parijs zijn vastgesteld. Bij de productie van staal en beton wordt CO2 uitgestoten, legde hij uit, terwijl dat bij de productie van, hout (groei van bomen dus) CO2 juist wordt opgeslagen. En anders dan de winning van de grondstoffen voor staal en beton, put het gebruik van duurzaam geproduceerd hout (met een PEFC-keurmerk) de aarde niet uit. Hij gaf aan dat met hout zelfs hoogbouw mogelijk is. Hotel Jakarta en de woontoren HAUT in Amsterdam zijn daar het bewijs van.
Meer mogelijk met ecologisch bouwen
Praktijkervaringen met houtbouw waren er ook te beluisteren, van Jan Willem van Engen. Toen de voorzitter van afdeling Noord-West vijftien jaar geleden zijn eigen bouwbedrijf begon, koos hij heel bewust voor ecologisch bouwen. Hij vertelde dat ecologisch bouwen voor hem veel verder gaat dan alleen werken met duurzame materialen als hout. Minstens zo belangrijk is volgens hem om zoveel mogelijk emissiearm te bouwen door bijvoorbeeld elektrisch materiaal in te zetten. Door zijn aanpak lukt het hem zelfs om pal naast Natura2000-gebieden te bouwen; een eyeopener voor veel van de leden.
Na de aansprekende presentaties volgden de ledenvergaderingen van de afzonderlijke afdelingen. En uiteraard werd de regiodag afgesloten met een gezellige borrel en een diner. Daarbij werd nog kort stilgestaan bij het afscheid van Nannie Cobben, die na achttien jaar stopt als ambtelijk secretaris van de afdeling Noord-West Utrecht.
Contactpersoon
Jan Overtoom
Regiomanager Randstad Noord j.overtoom@bouwendnederland.nl
Forteiland in de haven van IJmuiden werd donderdag 8 juni ingenomen door zo’n 80 leden van Regio Randstad Noord. Tijdens hun regiodag Noord-Holland keken ze op de historische locatie vooral naar de toekomst.
De overtocht van de wal naar Forteiland IJmuiden duurt weliswaar slechts drie minuten, maar hij bracht de leden van de Noord-Hollandse Bouwend Nederland-afdelingen en het Infraplatform in een héél andere wereld. Forteiland is namelijk eind 19e eeuw aangelegd om Amsterdam te verdedigen en is onderdeel van De Stelling van Amsterdam.
Verdedigen is echter niet waar het tijdens de regiodag Noord-Holland over ging, zo werd al snel duidelijk toen regiovoorzitter Arjan Putter na zijn welkomstwoord in gesprek ging met Arno Visser. Uiteraard ging de nieuwe voorzitter van Bouwend Nederland in op de vele en forse uitdagingen waar de sector voor gesteld staat. Maar, zo gaf hij de leden mee, wacht niet af wat er gaat gebeuren, houd niet vast aan wat je altijd al deed. Tijden veranderen en het is zaak om voorbereid te zijn op veranderingen die onvermijdelijk gaan komen. En om ervoor te zorgen dat je kunt meebewegen.
Visser lichtte toe hoe Bouwend Nederland dat zelf ook doet door op alle mogelijke niveaus, tot en met Brussel aan toe, mee te praten over zaken als woningbouw en stikstofproblematiek. Het strakke programma van de dag bood de leden maar beperkt ruimte om meteen te reageren. Gelukkig was Visser de hele middag aanwezig zodat er later nog gelegenheid genoeg was om hem te spreken.
Het volgende programmaonderdeel was helemaal in lijn met het advies van de Bouwend Nederland-voorzitter. In een aantal workshops konden de leden zich een beeld vormen van wat er allemaal op de
bouw en infra afkomt, en hoe je daar met je bedrijf op kunt anticiperen.
Bij ‘Toekomst van mijn bedrijf’ konden de leden nuttige tips krijgen voor het verkopen van hun bedrijf. De laatste ontwikkelingen op het gebied van emissieloos materieel werden besproken bij ‘Toekomst van materieel’. Ook de beschikbaarheid van materieel en de prognose van de marktontwikkeling voor de komende jaren kwamen aan bod bij deze workshop.
‘Aantrekkelijke werkgever voor de nieuwe generatie?’
Dat de bouwwereld er door technologische ontwikkelingen over tien jaar heel anders zal uitzien, werd duidelijk bij de workshop ‘Toekomst van de branche’. ‘Toekomst van werk’ ging in feite ook over de toekomst van de branche, maar dan gericht op de personele ontwikkelingen. Wat voor skills zijn er straks nodig om in de bouw te werken en hoe blijf je een aantrekkelijke werkgever voor de nieuwe generatie?
Ruimte voor ontspanning was er ook; in plaats van workshoppen konden de aanwezigen buksschieten, hun kennis testen in een pubquiz en oefenen in samenwerken op een evenwichtsbrug. Het afwisselende en interessante programma van de regiodag NoordHolland, het afsluitende diner én de aansprekende locatie leverden veel positieve reacties op.
Contactpersoon
Lenneke Neef
Adviseur Sociale Zaken
l.neef@bouwendnederland.nl
Bouwendnederland.nl/regios/regio-randstad-zuid
Juli
4 Sessie 1 jaarplanning / meerjarenplan RRZ
5 Vergadering Bestuur afdeling Bouwend Rijnmond
6 Broodje Infra
Augustus
21 Vergadering Regiobestuur
22 Vergadering Bestuur Infraplatform
29 Start Minor Cost Engineering
29 Vergadering Bestuur Midden Zuid-Holland
30 Sessie 2 jaarplanning / meerjarenplan RRZ
September
04 Vergadering Bestuur Duin- en Rijnstreek
07 Bezoek Urban Minor
Bestuur Bouwend Rijnmond
GBIO Gouda
Minister De Jonge heeft ons met de woondeals nogal een opdracht meegegeven: in de regio Drechtsteden moeten tot 2030 maar liefst ruim 20.000 nieuwe woningen verrijzen. Deze pittige opgave vraagt om een gezamenlijke visie van alle betrokken partijen én om heel praktische oplossingen van knelpunten.
In de regio Drechtsteden, waarin zeven gemeenten samenwerken, zijn we daarom sinds een jaar bezig met de oprichting van een bouwtafel: een gezamenlijk overleg van gemeenten, onderwijs, bouwbedrijven, ontwikkelaars, corporaties en makelaars. Een prachtige combinatie, want daarmee ontmoeten het beleid en de markt elkaar aan tafel.
Afgelopen jaar hebben we al eens per kwartaal in deze samenstelling overlegd. Een kwartiermaker legt momenteel de laatste loodjes aan de voorbereiding van de bouwtafel die na de zomer formeel kan beginnen.
Na de zomer heeft de bouwtafel ook een actie-agenda waarin staat hoe we de gemaakte plannen samen gaan realiseren. De realiteitscheck van bijvoorbeeld bouwers en ontwikkelaars is daarbij waardevol: zij kunnen aangeven in hoeverre de gezamenlijke ambities te verwezenlijken zijn.
Daarnaast gaat de bouwtafel zijn meerwaarde als versneller bewijzen, daar twijfel ik niet aan. Samen kunnen we praktische hindernissen slechten, of het nu gaat om vergunningen die op zich laten wachten of vleermuizen die voor vertraging zorgen. Met afspraken over standaardprocessen kunnen we samen veel tijd winnen.
De bouwtafel zorgt ervoor strategisch én praktisch alle neuzen dezelfde kant op gaan. Daar heeft iedereen baat bij. Niet in de laatste plaats de toekomstige bewoners van de nieuwbouw, want zij krijgen zo sneller de sleutel van hun nieuwe woning in handen.
Maarten Burggraaf Wethouder gemeente Dordrecht
Het historische landgoed Duivenvoorde in Voorschoten is een bijzonder decor voor de regiobijeenkomst van Regio Randstad Zuid. Helemaal voor een boeiend programma waarin de toekomst in de vorm van de nieuwe generatie centraal staat. Ruim 90 leden uit de regio kwamen samen om zich te laten inspireren en elkaar te ontmoeten.
Host Daan Warnas (25) is een goede vertegenwoordiger van de nieuwe generatie. Hoewel hij zelf niet in de bouw werkt, was hij al jong gefascineerd door de sector die altijd in beweging is. Na de korte introductie heet regiovoorzitter Gerard Bac iedereen uit de verschillende generaties welkom. Hij constateert wel meteen dat de verdeling wat scheef lijkt. Een mooie kans dus om elkaar beter te leren kennen en te begrijpen.
Grootste uitdaging ooit?
De aftrap door cabaretier Martijn Kardol is verrassend. Hij kent de bouwsector niet zo goed, maar heeft wel begrepen dat er grote uitdagingen zijn. Als hij oud-voorzitter Maxime Verhagen moet geloven, staan de bouw- en infrasector zelfs voor de grootste uitdagingen ooit. Dat klinkt heftig. Hij vraagt zich af of dit wel klopt. Was de bouw van de pyramides in Egypte dan eenvoudig? Ze hadden in ieder geval geen vergunningen nodig.
Toch ziet hij ook dat veel problemen nu samenkomen en zijn generatie moet dit oplossen. Dat is niet eenvoudig omdat tot nu toe zijn moeder alles voor hem oploste. Hij heeft dus geen idee over een aanpak en helemaal niet hoe hij dat moet combineren met zijn papadag…
Generatieverschillen
Het beeld dat Kardol met humor schetst, ligt dicht bij de waarheid, volgens generatiespecialist Iris Gündel. Het idee is dat de jongste generatie medewerkers niet hard meer kan of wil werken. Zeker nu meerdere generaties samen moeten werken, kan dat spanningen opleveren. Het is echter te kort door de bocht deze generatie als lui neer te zetten. Zeker als je beseft dat de aard van een generatie wordt bepaald door de vorige generatie.
Een brug slaan
Generatie Y of de millennials zijn opgevoed door ouders uit generatie X. Zij kregen vooral mee dat als je iets wilt, het ook kan. Maar de
praktijk is anders en dat levert stress op, zeker in een wereld vol prikkels. Verschillen zijn er zeker, toch heeft het geen zin deze te benadrukken. Het is veel effectiever de kracht van elke generatie te gebruiken. Sla dus een brug tussen ervaring, geduld en de doementaliteit én de frisse blik, energie, innovatie van jongeren.
Elkaar versterken
Uiteindelijk bepalen generaties samen de toekomst. Als je de kracht en het talent van jongeren wilt versterken, is het cruciaal om de verbinding te zoeken. Wees een mentor in plaats van een baas. Hierbij is het allerbelangrijkst om met elkaar in gesprek te blijven. Stel je open voor nieuwe ideeën en durf alles in twijfel te trekken. Als dat lukt, maken generaties samen meer impact.
Hoewel hij niet uit de jongste generatie komt, is Arno Visser wel de nieuwe voorzitter van Bouwend Nederland. In een College Tour-setting maakt de regio kennis met hem. Hij heeft zijn eerste maanden bij Bouwend Nederland als een warm bad ervaren. De enorme betrokkenheid van de leden is duidelijk voelbaar. De regiobijeenkomsten benadrukken dat met een goede mix van inhoud en gezelligheid.
Giftige cocktail
Tegelijkertijd staan de bouw- en infrasector wel voor pittige opgaven. Hoge rente, stikstofproblemen, de woningopgave en energietransitie is een giftige cocktail. Hiervoor is helaas geen wondermiddel. Daarom gaan we met de andere stakeholders op zoek naar oplossingen. Extra complexiteit of regels helpen in ieder geval niet. Ook regie vanuit de overheid is geen toverwoord. We moeten aan tafel met alle bestuurslagen om samen echte oplossingen te vinden. In de traditie
Beleef de regiodag nog eens… scan de QR!
van College Tour sluit Visser af met een advies aan de zaal: maak je alleen druk over zaken die je kunt beïnvloeden. Dat maakt het leven effectiever en rustiger.
Emissieloos bouwen
Stikstofuitstoot terugdringen vraagt een nieuwe generatie materieel, daar is Dennis van der Werff van het dagelijks bestuur van Bouwend Nederland van overtuigd. Emissieloos bouwen gaat echter niet vanzelf. Dit vraagt interesse en samenwerking van opdrachtgever en -nemer. Nederland is volop in beweging. Gemeenten vinden het belangrijk en er komt steeds meer elektrische materieel. Ook met de inzet van batterijen en waterstof gebeurt veel. Om de vaart erin te houden, roept hij op ervaringen te delen, samen te werken en te durven investeren.
Positieve impact
Het slotwoord is voor regiomanager Hessel Heins-Wunderle. Hij hoorde de term impact regelmatig voorbijkomen. Het is voor hem overduidelijk dat elke generatie in de bouw- en infrasector positieve impact wil maken. Het echte laatste woord is voor Frank Agterof, voorzitter van Jong Bouwend Nederland. Hij roept jongeren spontaan op vooral ook lid te worden van Jong Bouwend Nederland.
Contactpersoon
Hessel Heins-Wunderle
Regiomanager Regio Randstad Zuid h.heins@bouwendnederland.nl
3D-modellen en grondwerkzaamheden op basis van GPS: de grond-, weg- en waterbouw digitaliseert steeds verder. Hoe ga je daar als bouw & infrabedrijf mee om? Joris van der Meer, algemeen directeur bij Aannemingsbedrijf Van der Meer B.V. vertelt hoe zijn organisatie digitaal werken inzet en welke voordelen dat oplevert.
Aannemingsbedrijf Van der Meer B.V. is gespecialiseerd in de reconstructie en herinrichting van binnenstedelijke gebieden en in groenprojecten. Denk daarbij aan de aanleg en het onderhoud van sportvelden, riolen, verhardingen en groenvoorzieningen. Sinds de oprichting in 1953 is de aannemer uitgegroeid tot een veelzijdig familiebedrijf.
Administratie en uitvoering
“Wij digitaliseren op twee fronten: administratief en in de uitvoering van onze projecten”, zegt van der Meer. “Als we kijken naar onze bedrijfsvoering, dan gebruiken we een SharePoint-omgeving in de Cloud. Alle medewerkers kunnen via hun laptop, tablet of telefoon altijd de actuele informatie inzien en aanpassen. Daarnaast digitaliseren we formulieren en informatiestromen rond bepaalde werkprocessen. Formulieren voor werkplekinspecties, ontvangstbonnen en kwaliteitsregistraties worden tegenwoordig digitaal ingevuld en via een workflow opgeslagen op de juiste plek. Uit deze data kan je vervolgens een trendanalyse maken en zo je bedrijfsprocessen optimaliseren.”
Projectmatig
Ten tweede gebruikt Van der Meer in de uitvoering steeds vaker digitale middelen. Een mooi voorbeeld daarvan is de rioolrevisie die het aannemingsbedrijf uitvoert voor het ingenieursbureau van de gemeente Rotterdam. Dit is een uniek project waarbij de gemeente voor het eerst een 3D-rioolmodel inzet. Van der Meer: “Wij krijgen een script van de gemeente. Deze data lezen wij in ons materieel in, zodat wij exact kunnen zien waar de riolering in x-y-z-coördinaten komt te liggen. Na het aanleggen, meten wij deze data in. Eventuele wijzigingen ten opzichte van het eerdere model worden dan automatisch aangepast in het digitale document van de gemeente. Na oplevering worden de actuele data ook verwerkt in de beheersystemen van de gemeente.”
Waarom digitaliseren?
“Digitaal werken betekent efficiënter werken”, legt Van der Meer uit. “Geregeld bieden we opdrachtgevers toegang tot actuele projectinformatie in de Cloud. Daardoor hoeven we minder formulieren, dossiers en tekeningen heen-en-weer te mailen en uit te printen. Dat betekent dat er ook geen papieren meer kwijtraken. Bovendien beschikt iedereen altijd over dezelfde actuele gegevens, waardoor er minder fouten en discussies plaatsvinden. Datzelfde geldt voor onze interne organisatie, waar we gegevens automatisch opslaan in SharePoint. Ook hier is inscannen en overtypen verleden tijd.”
Digitalisering heeft volgens Van der Meer nog een groot voordeel: “Het maakt ons werk prettiger en onze branche een stuk aantrekkelijker voor werknemers. Ik merk dan ook dat onze mensen er enthousiast van worden. En laten we eerlijk zijn, tegenwoordig kan je toch niet meer om digitalisering heen.”
Voor de volgende editie legt Joris van der Meer de volgende vraag voor aan Marco Kroes, directeur van Kroes Aannemingsbedrijf uit Maasland: “Wat kunnen we in onze grote randstad doen om jongeren naar onze sector te trekken?”
Bouwendnederland.nl/regios/regio-zuid
Juli
04 Bouwplaatsbezoek, locatie n.t.b. (Brabant Mid-West)
04 Brabants Wkb Café (Oost-Brabant e.o. & Brabant Mid-West)
05 Bouwplaatsbezoek, locatie n.t.b. (Brabant Mid-West)
05 Overleg provincie, uitvoering woondeal (Zeeland)
11 BouwBite EPV (Oost-Brabant e.o. & Brabant Mid-West)
Augustus
29 Ontbijtsessie ketensamenwerking Kabels en leidingen (Oost-Brabant e.o.)
September
5 Roadshow uurtje AVA ( Brabant mid-west)
7 Bouwplaatsbezoek (zuidwest deel van de afdeling)
13 Regiodag (Regio Zuid)
18 Roadshow “Uurtje AVA” (Oost-Brabant e.o.)
20 BouwCafé Prinsjesdag (Oost-Brabant e.o.)
22 JBN Award Gala (JBN landelijk)
28 Ledenbijeenkomst (thema duurzaamheid / verduurzaming)
Oktober
05 BouwBite (Oost-Brabant e.o.)
Vooropgesteld: de kanttekeningen die ik bij de Wkb plaats, zou men als ‘vanzelfsprekend’ kunnen zien. Dat er door de invoering ervan bepaalde taken bij ons worden weggehaald. Maar niemand, en ik in de laatste plaats, is tegen verbetering van de bouwkwaliteit. Ik ben alleen bang dat de Wkb een papieren exercitie wordt. Kwaliteitsborgers zullen veel werk bij de uitvoerder neerleggen om vanaf 1 januari 2024 alles in schrift én beeld te registreren. Op basis hiervan zal een kwaliteitsborger beoordelen of een dossier voldoende vertrouwen geeft voor het afgeven van een verklaring. Wat het optuigen van deze dossiers teweegbrengt en substantieel aan kwaliteitsverbetering bijdraagt, daar heb ik mijn vraagtekens bij.
Er zijn gelukkig veel aannemers die kwaliteitsdenken in hun DNA hebben en zij zullen hierdoor over het algemeen beslagen ten ijs komen. Andere bedrijven krijgen het rondom de aanstaande invoering mogelijk iets lastiger. Bij de laatstgenoemde categorie heb ik vooral zorgen. Maar voor iedereen, zeker ook de opdrachtgever, zal de Wkb extra kosten met zich gaan meebrengen.
Gelukkig hebben we nog een halfjaar te gaan. Daarom wil ik iedereen aansporen in ‘Wkb-actie’ te komen. Ik hoop namelijk niet dat wanneer de eerste plannen volgens de nieuwe regels ingediend moeten worden, men dán pas de urgentie voelt.
Velen weten ons in de tussentijd al te vinden. Een positief signaal dat de noodzaak van de voorbereidingen rondom de naderende Wkb wordt ingezien. Laatste tip: op het internet (en met name op bouwendnederland.nl) zijn diverse Wkb-handvatten, -stappenplannen en -cursussen te vinden. Gebruik deze in je voordeel… Veel succes!
Wico Ankersmit
Directeur Vereniging Bouw- & Woningtoezicht Nederland
Drie jaar geleden werd de campagne #bouwvrouwen uitgerold. De achterliggende gedachte? Vrouwen die willen laten zien hoe trots ze zijn om in de bouw te werken! Een mooie bijvangst is dat zij tijdens deze Internationale Dag van de Vrouw ook nog eens extra in het zonnetje worden gezet. Het door de afdeling Oost-Brabant in 2022 georganiseerde Bouwvrouwen-event werd zó enthousiast ontvangen, dat dit zaadje inmiddels ook naar Mid-West en Zeeland is overgewaaid. Op zaterdag 8 maart werden in drie van de vier afdelingen van Regio Zuid zo’n 160 bouwvrouwen verwelkomd.
Onder leiding van regiomanager Hanneke van Eijndhoven kwamen 35 bouwvrouwen in Middelburg samen. In hotel Van der Valk was er een programma met workshops door verenigingsmanager Jos Lukasse en drie van zijn (vrouwelijke) leden. Tientallen kilometers verderop, in Sint-Oedenrode, organiseerde Joelka van Daal de dag voor de tweede keer en zag zo’n 85 bouwvrouwen naar Kasteel Henkenshage komen. Inspirerend, gezellig, leerzaam, tof om andere vrouwen uit de bouw te spreken en ‘een cadeautje aan mezelf’: dat is feedback die de verenigingsmanager in Oost-Brabant en omstreken heeft mogen ontvangen.
Andere taal
Ook in het Brabantse Etten-Leur mocht het organiserend comité op veel interesse rekenen. Niet minder dan 40 trotse bouwvrouwen ontmoetten elkaar daar en volgden verschillende workshops. “Wel spannend hoor, zo’n eerste editie”, zegt Petra Landmeter, verenigingsmanager Mid-West. “Ook al staan vrouwen hun mannetje in de bouwwereld, toch was het fijn om bepaalde situaties te bespreken en herkenning bij de deelnemers te zien. Want blijkbaar spreken mannen en vrouwen toch een ‘andere’ taal.”
De te volgen workshops in de drie afdelingen waren zeer gevarieerd. Zo stonden onder meer sociale veiligheid, spreken met impact, fotograferen met je smartphone én circulariteit en duurzaamheid op het programma. De workshop ‘Je darmen zijn je tweede brein’ toonde aan wat het effect van voeding op het dagelijks presteren kan zijn.
In Mid-West mocht de workshop ‘Bouwgodinnen’ op veel interesse rekenen. Hoe wil jij je als vrouw op de bouwplaats presenteren, en waar voel je je happy bij? Landmeter vult aan: “Sportievelingen konden in een workshop kennismaken met het populaire padel. Voor elk wat wils, dus.”
Alle drie programma’s werden afgesloten met een borrel waarbij contacten werden uitgewisseld. Voor een Duitse deelneemster in Mid-West smaakte de dag naar meer: zij wil zich in eigen land inzetten voor de Duitse variant Frauennetzwerk Bau.
In totaal is Bouwvrouwen dit jaar bij zeven verschillende afdelingen georganiseerd. De reacties zijn meer dan positief: vrijwel alle deelneemsters willen volgend jaar terugkomen! Dus voor alle bouwvrouwen: zet 8 maart 2024 alvast in je agenda!
Contactpersoon
Petra Landmeter
Verenigingsmanager
p.landmeter@bouwendnederland.nl
Nog een keer nagenieten? Scan hier de QR!
Honderden eerstejaars studenten Bouwkunde van Avans Hogeschool uit Tilburg en Den Bosch werden uitgenodigd om tijdens de Bouworiëntatiedagen op projectbezoek te gaan bij een lidbedrijf van Bouwend Nederland. Tijdens zo’n bezoek krijgen kersverse hbo’ers inzicht in het reilen en zeilen binnen de bouw. Het is een uitgelezen mogelijkheid om kennis te maken met de veelzijdigheid van de sector.
“Het is fantastisch om te zien dat veel studenten kiezen voor een hbo-opleiding Bouwkunde”, zegt Karin Oomen, adviseur Onderwijs & Arbeidsmarkt bij Bouwend Nederland. “We merken echter wel dat veel studenten de vele mogelijkheden binnen onze branche niet goed in beeld hebben. Ze kennen allemaal de timmerman, architect en uitvoerder, maar de bouw en infra is zoveel meer dan dat. Tijdens de Bouworiëntatiedagen geven we deze studenten vroegtijdig een kijkje in onze keuken waar ze een groot scala aan carrièremogelijkheden vinden.”
Eyeopener
Dit jaar namen er in de regio Zuid zo’n 25 lidbedrijven deel aan de Bouworiëntatiedagen. Ze verwelkomden elk een groepje van zo’n 8 tot 16 studenten. Oomen: “In een dagdeel worden de studenten onder meer bijgepraat over het bedrijf, de cultuur, projecten die op dat moment worden uitgevoerd en welke functies en carrièremogelijkheden er allemaal zijn. Een echte eyeopener voor de studenten: reacties als ‘Joh, dat wist ik helemaal niet!’ horen we dan ook maar al te vaak.”
Na afloop komt het heel vaak voor dat een bedrijf en student gegevens uitwisselen. Dit leidt soms tot mooie vervolgafspraken. Oomen: “De Bouworiëntatiedagen vinden normaliter in januari plaats en begin april moeten de studenten tijdens een stage praktijkervaring opdoen. Een mooie bijvangst voor Van der Heijden uit Schaijk: deelname aan de dag leverde hun een stagiair op.”
Zelfstandig werken
Anne Wagenmakers, commercieel medewerkster bij Van der Heijden bouw en ontwikkeling: “Tijdens de afgelopen editie ontvingen we een groep eerstejaars studenten in Eindhoven, waar we bezig zijn met de bouw van een distributiecentrum. Ons doel was om de leerlingen op diverse manieren kennis mee te geven. Zo gaven onze uitvoerder, werkvoorbereider en een stagiaire een korte projectpresentatie en daagden we de leerlingen uit met verschillende bouwgerelateerde spellen. Hierbij was samenwerking een belangrijk onderdeel. En natuurlijk deden we een aanbod voor nieuwe stageplekken. Student Mika pakte die handschoen op. Dit heeft ertoe geleid dat hij van medio april tot eind juni zijn oriënterende stage bij ons heeft gelopen. In het begin liep Mika met een van onze uitvoerders mee. Aan het einde van zijn stageperiode heeft hij zelfstandig werkzaamheden opgepakt en uitgevoerd.”
Contactpersoon
Karin
OomenAdviseur onderwijs & arbeidsmarkt
k.oomen@bouwendnederland.nl
Ooit van de ‘vrijmitra’ gehoord? Bij Sijbers Bouwbedrijf in het Limburgse Kronenberg hebben ze geen vrijdagmiddagborrel, maar wél wekelijks een personal trainer die helpt je lijf in conditie te houden. Het Limburgse bouwbedrijf doet meer dingen anders. Zoals een leiderschapstraining voor de senior-timmermannen. Niet omdat iedereen zo nodig manager moet worden, maar wel omdat je leert beter te communiceren met junioren en co-makers.
Bij Marcel Sijbers ging alles volgens het boekje van familiebedrijven: hij veegde als 12-jarige vloeren in het timmerbedrijf van zijn vader, deed zijn opleidingen en stoomde zich bij een andere aannemer klaar voor het eigen familiebedrijf. Sijbers: “Na de overname in 1994 heb ik de tijd genomen om goed na te denken over wat ik leuk vond. Ik ontdekte dat de volle regie op een werk beter bij mij past en dat ik het contact met klanten boeiend vind. Daarom hebben we ons gespecialiseerd tot aannemer in verbouwingen, renovatie en verduurzaming.” Sinds 2021 is ook Tom Ebisch eigenaar, naast Marcel en zijn vrouw Nicole Camps. Hij kwam in 2013 als timmerman bij Sijbers.
Full service
Nicole rolde ook als vanzelf in het bedrijf. Na de opleiding exterior designer adviseert zij met haar bedrijf Innic klanten van het bouwbedrijf over het gebruik van de extra ruimte of nieuwe indeling van hun woning of bedrijf. Sijbers: “Het is een full-service concept geworden dat in de praktijk erg goed werkt. De opdrachtgevers
kunnen via 3D-visualisatie kijken hoe het er straks uitziet. Zo voorkomen we dat er tijdens de uitvoering veranderingen ontstaan. Dat is voor onze mensen ook veel prettiger werken.”
Tempo
Sijbers biedt klanten een supermoderne tour door hun aanstaande woning met een VR-bril aan, maar men kiest toch vaak voor de klassiekere 3D-visualisatie. Sijbers: “Ik volg graag het tempo van mijn klanten. Dat doe ik ook als ik een verduurzamingsadvies geef. Een warmtepomp voelt nu voor velen als een stap te ver. Ik vind dat prima, maar we adviseren wél om nu vloerverwarming aan te leggen zodat er straks eenvoudig een warmtepomp aan te sluiten is.”
Leiderschap
Toen er via de Techniekcoalitie Limburg subsidie vrijkwam, schreef Sijbers zich direct in voor de cursus leiderschap. “Wij zijn in korte tijd van zes naar veertien mensen gegroeid en dat vergt van iedereen ander gedrag. Er bestaat ook leiderschap op de bouwplaats. We werken in teams van twee timmerlieden: een senior en een junior. Voor andere specialiteiten schakelen we co-makers in. Zo’n senior leert op deze cursus hoe hij beter en makkelijker communiceert met zijn jongere collega. Maar ook hoe hij zijn rol als manager op het werk behoudt tegenover co-makers die nog weleens hun eigen ding willen doen. Ze hebben net allemaal hun intake gehad. Ik weet zeker dat dit positief zal uitpakken voor henzelf, voor ons als bedrijf én voor onze opdrachtgevers.”
U wilt uw werknemers een veilige werkomgeving bieden, waar ze met plezier kunnen werken. Met de Risicoinventarisatie en -evaluatie (RI&E) krijgt u inzicht in de arbeidsrisico’s in uw bedrijf waardoor u ze kunt aanpakken en verkleinen. Zo voorkomt u ongelukken en verzuim.
Gratis RI&E Bouwnijverheid
Valt u onder de cao Bouw & Infra, dan kunt u gratis gebruik maken van de RI&E Bouwnijverheid van Volandis.
Heeft u 25 of meer werknemers in dienst?
Dan hoeft u de RI&E alleen nog door ArboDuo als gecertificeerde arbodienst
Volandis en Bouwend Nederland helpen wij u graag.
Korting
Wij hebben meer dan 25 jaar ervaring met de RI&E bij bouwbedrijven. Bent u lid van Bouwend Nederland? Dan profiteert u van 5% korting op de RI&E- uitvoer en -toetsing, advies en trainingen.
Zelf/Samen/Laten doen
Bij ArboDuo kiest u hoe u uw arbozaken regelt. Zelf met behulp van onze online hulpmiddelen? Liever alles uitbesteden? Of kiezen voor een middenweg? Alles kan.
Bouwbedrijf Mourik zette onlangs een grote stap richting een volledig schoon en duurzaam machinepark door zelf een graafmachine op waterstof te bouwen. “In eerste instantie verliep het niet helemaal vlekkeloos, maar nu draait alles op volle toeren. Inmiddels bouwen we een tweede.” Walter Deelen, directeur Mourik Infra, deelt met ons het eerlijke verhaal rondom het bouwen van én werken met emissieloos materieel.
De innovatieve stap begint bij het dijkversterkingsproject Sterke Lekdijk, dat een emissieloze ambitie heeft. Als een van de deelnemende aannemers gaat Mourik op zoek naar een passende graafmachine. Na een zoektocht van een halfjaar hakken ze de knoop door en besluiten een bestaande graafmachine te verbouwen. Naar waterstof. “Dat was best opportunistisch”, blikt Deelen terug. “Tijdens onze zoektocht constateerden we dat waterstof een betere optie is dan elektrisch. De grote beperking is de hoeveelheid elektriciteit die je op je machine moet meenemen. Hoe groter je vermogen, hoe meer elektriciteit je mee moet nemen. Bovendien kun je met waterstof langer draaien. Als familiebedrijf hebben we vanuit onze historie eigen materieel en doen we het beheer daarvan. Laat ik het zo zeggen: we schrokken niet terug voor deze uitdaging.”
In 2021 neemt Mourik de graafmachine in gebruik. “Het is voor de Nederlandse bouwwereld bijna een iconische machine geworden, de enige op waterstof. Een elektrische graafmachine moet je met minder vermogen draaien of wat vaker van accu wisselen. Waterstof is voor ons niet de heilige graal, maar is een onderdeel van de energietransitie. Je kunt helaas niet zomaar alle bestaande machines ombouwen, want ze zijn er niet allemaal geschikt voor. Sommige hebben bijvoorbeeld onvoldoende plek om er een andere aandrijving op te bouwen.”
Minder geluid
Het personeel was meteen enthousiast. “De machinist heeft een waterstofopleiding gevolgd en is zo trots als een pauw. De gemiddelde machinist staat bekend als een petrol head, maar deze machine maakt indruk. Er zijn meer medewerkers die hierop willen draaien. De machine maakt aanzienlijk minder geluid en er zijn natuurlijk geen rookgassen. De voorziening die je moet hebben om een elektrische graafmachine aan de gang te houden - zoals het laden, stroom erbij laten komen - daar hebben we bij deze geen last van. Hij draait gewoon acht uur volle bak.”
Na wat hobbels (dat zat hem vooral in de onbekendheid van de techniek) werkt de graafmachine naar alle tevredenheid. Op dit moment bouwt Mourik een tweede. “Het is geen copy-paste. Hij is wezenlijk anders, omdat je al doende leert. Hij moet wel functioneren, hij is er niet voor de sier. Het mooie van innovatieve ontwikkelingen is dat je constant aan het leren bent.”
Bij Mourik blijft het niet bij twee graafmachines op waterstof. Zo werken ze bij ondergrondse leidingen met een elektrische lasrups, zijn ze met een drietal waterstofaggregaten bezig en zit een laadplein in een ontwikkelingsfase. Ook hebben ze een elektrische wals- en vrachtwagen aangeschaft. “Het is niet te doen om al je materieel om te zetten. Want als de klant er niet voor wil betalen of het is niet volledig aan de gang te houden, dan is het financieel niet vol te houden. Dan kun je beter stap voor stap kijken wat mogelijk is, zodat je niet achterloopt. Als bedrijf kun je het niet alleen. Een brancheorganisatie speelt hierin als schakel een belangrijke rol. Zorg dat bedrijven van elkaar leren. Doe niet geheimzinnig over waar het fout gaat. Goed daarom dat Bouwend Nederland meedoet aan De Groene Koers.”
Een uitstootvrije sector in 2030: de Rijksoverheid trekt hiervoor vele miljoenen uit in het kader van het programma Schoon en Emissieloos Bouwen. Bouwend Nederland is samen met BMWT, CUMELA en VHG initiatiefnemer van De Groene Koers: een sectorplatform waar de samenwerking tussen bedrijven vorm krijgt en waar we kennis delen en bijdragen aan koersprojecten om tot emissiereducerende maatregelen te komen.
Wat hij andere bedrijven adviseert? “Begin gewoon. Subsidieregels zijn leuk, maar daar kun je niet op wachten. Dan ontbreekt de intrinsieke motivatie om dit écht te willen doen. Je komt in aanraking met nieuwe technieken en andere bedrijven, het opent deuren en mogelijkheden.”
Pionieren
Volgens Deelen wordt de toekomst een mix van waterstof, elektrisch en wellicht methanol. Maar ook brandstoffen als diesel en benzine zullen nog een rol blijven spelen. “Elektrisch is leuk, maar als ik ergens midden in een weiland moet bouwen en er is geen aansluiting heb ik een probleem. Er is nog geen goede laadinfrastructuur. Waterstof is daarentegen duurder dan elektrisch, maar kan in de uitvoering weer goedkoper zijn omdat je nauwelijks extra voorzieningen nodig hebt. Enkele bedrijven zijn koploper, net als wij. Deze groep is echt aan het pionieren. Maar één ding is duidelijk, de ontwikkeling naar werken met emissieloos materieel gaat snel.”
Contactpersoon
Yvonne Hiddink
Adviseur sociale zaken
y.hiddink@bouwendnederland.nl
Op zoek naar een aanpak die bij je organisatie en mensen past
Over het belang van duurzame inzetbaarheid in de bouw- en infrasector is weinig discussie meer. Een gezonde sector vereist medewerkers die gezond en gelukkig zijn, zich ontwikkelen en gemotiveerd zijn. De manier waarop werkgevers en hun medewerkers dit invullen, is vaak minder duidelijk. De workshop duurzame inzetbaarheid helpt leden van Bouwend Nederland op weg. Met drie concrete instrumenten bepalen zij zelf de aanpak die bij hun organisatie past.
Duurzame inzetbaarheid is een breed onderwerp. Bovendien vraagt een succesvolle aanpak betrokkenheid en bewustwording van werkgever én werknemer. Hierdoor kan het best lastig zijn als bedrijf je eigen invulling te bepalen. Tijdens de workshop duurzame inzetbaarheid in de regio’s in april tot en met juni bood Bouwend Nederland drie praktische instrumenten. Deze zijn binnenkort op de site van Bouwend Nederland terug te vinden. De workshop is ontwikkeld binnen het meerjarenprogramma Toekomst van Werk van Bouwend Nederland. Met de Quickscan van Volandis kun je bijvoorbeeld snel inschatten waar je staat als organisatie en waar je, samen met medewerkers, aan wilt werken.
De Duurzame Inzetbaarheid Bedrijfsscan is een tweede instrument dat aan bod komt tijdens de workshop. Deze tool is meer gericht op het personeelsbeleid. Behalve vitaliteit en gezondheid komen opleiding en loopbaanbegeleiding aan de orde. Tot slot kunnen deelnemers kennismaken met de KoBaDI-tool (Kosten-Baten Duurzame Inzetbaarheid). Deze tool maakt investeringen en opbrengsten van specifieke maatregelen voor duurzame inzetbaarheid inzichtelijk.
Vitaliteitsprogramma
Van Hattum en Blankevoort, onderdeel van VolkerWessels, heeft de KoBaDI-tool recent ingezet. HR-manager Rianne Hutten legt uit: “We hebben een diverse organisatie met veel verschillende rollen, van ontwerp en werkvoorbereiding tot de mensen die buiten het fysieke
werk doen. Binnen onze organisatie hebben we veel aandacht voor de fysieke en mentale gezondheid van onze mensen. Om die verder te versterken, zijn we een vitaliteitsprogramma begonnen.”
Bewustzijn versterken
Om het bewustzijn bij de directie en leidinggevenden te vergroten, is de KoBaDI-tool gebruikt. Ellen Reiff, senior adviseur Human Resources en vitaloog bij Van Hattum en Blankevoort, zegt hierover: “Vitaliteit raakt heel veel thema’s. Bovendien is er een duidelijke relatie tussen de organisatiedoelen en de gezondheid van medewerkers. Met de tool brengen we de financiële impact van gebrek aan vitaliteit binnen de organisatie in kaart. Zo kunnen we verbeterpunten signaleren. Dit kan dan bijvoorbeeld gaan om grijs verzuim.”
Richting bepalen
De directie is enthousiast over de tool. De inzichten helpen bij het bepalen van de richting van het vitaliteitsprogramma. Hutten vult nog aan: “Deze tool is niet het enige instrument. We willen in het beleid bijvoorbeeld ook de ervaringen van medewerkers meenemen. De mensen staan centraal, dus dan moet je ook weten hoe het met hen gaat.”
Dit signaal neemt de organisatie serieus door het onderwerp op te nemen in de jaargesprekken. “Omdat dit een lastig onderwerp kan zijn voor medewerkers en leidinggevenden, hebben we een praatplaat met specifieke thema’s ontwikkeld. Het is steeds de uitdaging om niet met hagel te schieten maar een vitaliteitsprogramma te maken dat goed past bij onze organisatie en onze mensen. De KoBaDI-tool is hierbij heel nuttig.”
Contactpersoon
Na twaalf jaar verlaat directeur Beleid & Vereniging Joep Rats
Bouwend Nederland. Hij is op 1 juni begonnen als directeur van de Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO). “Na bouw, energie en klimaat wordt voeding een van de grote maatschappelijke uitdagingen voor de toekomst. Op dat maatschappelijk speelveld kan ik veel van mijn interesses en ervaring kwijt en ik zit graag in de cockpit.”
Joep Rats heeft zich twaalf jaar lang, volgens zijn directe collega’s ‘bijna dag en nacht’, ingezet voor Bouwend Nederland en de branches die het vertegenwoordigt. Die hoge inzet is naar eigen zeggen ‘de aard van het beestje’. Maar hij zegt ook: “Ik ben nu 47. Als er nog een overstap naar een nieuwe sector te maken is, dan is nu het goede moment. Ik zet me graag in voor maatschappelijke onderwerpen die het bedrijfsleven en in het bijzonder de maakindustrie raken. De NZO is op mijn pad gekomen. Deze overstap biedt een kans die ik niet voorbij wil laten gaan. NZO is met dertien leden weliswaar een kleine vereniging, maar met een mondiaal belang. Daar wil ik graag gewicht aan geven.”
Cruciaal punt
Rats ziet veel parallellen tussen de situatie van de zuivelindustrie in 2023 en de staat waarin de bouw in 2010 tijdens zijn aantreden bij Bouwend Nederland verkeerde. “Dat was midden in de bouwcrisis. De zuivelindustrie staat momenteel op eenzelfde cruciaal punt met stikstof- en klimaatmaatregelen. De vereniging NZO is zoekende, net als toentertijd Bouwend Nederland.” In de beginperiode bij Bouwend Nederland is Rats als directeur Economische en Verenigingszaken veel bezig geweest om de bouw en infra op de kaart te zetten bij politiek en samenleving. Dat begon met een inventarisatie van het woningtekort, de financiële kosten van files, de staat van onderhoud van wegen en kunstwerken, waterveiligheid, noodzakelijke ingrepen om Nederland op termijn leefbaar te houden. “Daar kwam uit dat er nog voor duizend miljard investeringen noodzakelijk waren aan nieuwbouw, maar ook op gebied van onderhoud en renovatie. De notie dat Nederland af was en alleen maar onderhouden hoefde te worden, wordt gelogenstraft door de grote huidige opgaven op gebied van woningbouw en infra. We bouwen een woning na zeven tot acht jaar voorbereiding. We hebben nog steeds te maken met toenmalig slecht beleid en maatregelen die destijds achterwege zijn gelaten. Bouwen is vooruitzien.”
Vernieuwend verbinden
Voor Rats lag er bij zijn aantreden ook op verenigingsgebied een uitdaging. “Doordat de markt kneep en pijn deed, stond de vereniging onder druk. In het plan ‘vernieuwend verbinden’ is destijds hard gewerkt om de ledenwensen te inventariseren, nieuw beleid te formuleren en de vereniging zowel intern als extern bij politiek en overheid weer aan zet te krijgen. Vereenvoudiging van de verenigingsstructuur was daar ook onderdeel van.” Toen zijn functie werd veranderd in die van directeur Beleid & Vereniging, kreeg hij ook sociale zaken in zijn pakket. “En dat was best pittig, want bouwen heeft met veel te maken. Maar ik heb dat altijd erg leuk gevonden. Integraal denken is mooier maar ook ingewikkelder: je komt met alle ledenfacetten in aanraking. Wil je je boodschap overbrengen, dan moet je altijd de maatschappelijke behoefte centraal stellen en maatschappelijke coalities sluiten. De politiek wil geen problemen zonder oplossingen en ik zit graag in de cockpit van die coalities.”
Remkes
Gevraagd naar de hoogtepunten bij Bouwend Nederland zegt hij: “Oh, dat zijn er veel. Het gesprek met Remkes over stikstof staat me bij. De succesvolle maatregelen om met overheid en politiek de sector tijdens corona aan het werk te houden. En geloof het of niet: de Dag van de Bouw is mijn jaarlijkse feestje. Het is elk jaar ook nog eens geweldig mooi weer en de trots van de sector over onderhanden bouw- en infraprojecten doet me veel.” En wat gaat hij missen? “De collega’s en het contact met de leden, zeker weten. Het is leuk met een goed stel mensen voor een sector te werken die beweegt, oplossingsgericht is en de goede kant op loopt.”
Na zijn vertrek zijn er plannen bij Bouwend Nederland om de directie en het directiepakket anders in te richten. De algemene indruk is dat het werkpakket van de scheidend directeur de afgelopen jaren wel erg breed en intensief is geworden. Belangenbehartiging, bedrijfsvoering en dienstverlening krijgen in het nieuwe plan elk een eigen eindverantwoordelijke. “Dat vind ik eerlijk gezegd wel een compliment,” aldus Rats. “Ik wil niet over mijn graf regeren, maar toch wel een beetje. Het toont aan dat mijn inzet de afgelopen jaren is gezien en hetgeen is opgebouwd meegaat naar de toekomst.”
“De collega’s en het contact met de leden, zeker weten. Het is leuk met een goed stel mensen voor een sector te werken die beweegt, oplossingsgericht is en de goede kant op loopt.”
Waarom kiezen voor In-Staet?
AANDACHT - Persoonlijk contact, vertrouwen en afspraak is afspraak
EXPERTISE - Adviseurs met sectorspecifieke kennis en jarenlange ervaring
BOUWEND NEDERLAND INTEGRAAL POLIS - Speciaal voor het MKB ontwikkelde verzekering met unieke dekkingen
DICHTBIJ - Regionale aanwezigheid met vaste adviseurs en contactpersonen
Deze zomer kunnen kinderen zich weer volop vermaken bij de tweede editie Wij Bouwen de Toekomst. Dit tijdelijke themapark laat kinderen (en hun ouders) zien en ervaren hoe breed de bouw- en infrasector is en hoe mooi het is om in deze sector te werken. Het themapark is een idee van Bouwend Nederland en wordt mede georganiseerd door het Bouw & Infra Park in Harderwijk en SOMA College en Bedrijfsopleidingen.
Wat komt er allemaal kijken bij het bouwen van een woning? Welke materialen worden er gebruikt en welke machines rijden er rond op de bouwplaats? Op themapark Wij Bouwen de Toekomst krijgen jonge kinderen en hun ouders antwoord op deze vragen. De familie Bouwer neemt bezoekers mee in een theaterstuk vol muziek en interactie. Daarnaast zijn er tal van activiteiten, van een heuse torenkraan tot een elektrafabriek, een verkeersplein en een groot doolhof van rioolbuizen.
Bouwers van de toekomst
Al langere tijd spant de bouw- en technieksector zich in om het tekort aan bouwpersoneel op te lossen en te zorgen voor voldoende aanwas.
Algemeen directeur Fries Heinis van Bouwend Nederland: “Met dit themapark investeren we in de jeugd. We willen kinderen en hun ouders meegeven dat er voor iedereen plek is om te werken in onze mooie sector. Werken in de bouw, infra en techniek kan op alle niveaus van vmbo tot wo. Veel kinderen weten nog niet hoe leuk het kan zijn om iets te bedenken, te maken en het ook nog te bouwen. Daarom zetten we wederom deze unieke vorm van arbeidsmarktcommunicatie in.”
Prachtige leeromgeving voor jong en oud
Het Bouw & Infra Park is een voormalig kazerneterrein en al jaren een prachtige leeromgeving voor jong en oud, van leerling tot professional, van bouwvakker tot ondernemer. Ook het SOMA College heeft zijn basis op het terrein van het Bouw & Infra Park. Deze landelijke mbo-vakopleiding voor de infra, geo en betonbouw leidt studenten in twee tot vier jaar op tot machinist, vakman grond-, water- en wegenbouw (GWW), allround monteur en technicus mobiele werktuigen, uitvoerder, landmeter, straatmaker of vakman in de betonbouw.
Het park is open van 22 juli t/m 20 augustus
Alle kinderen en hun ouders zijn van harte welkom om deze zomer een bezoek te brengen aan dit unieke themapark. Meer informatie en tickets kopen kan via www.wijbouwendetoekomst.nl
Meer informatie
bouwendnederland.nl/wij-bouwen-de-toekomst
Contactpersoon
Annemieke Okkema
Manager Evenementen
a.okkema@bouwendnederland.nl
Bouwend Nederland, dé ondernemersorganisatie binnen de bouw- en infrasector, werkt al jaren samen met verzekeringsmakelaar Aon. Met goedkeuring van de Bouwend Nederland Verzekeringscommissie ontwikkelen wij de belangrijkste verzekeringen voor jou. Deze verzekeringen maken deel uit van de ledenvoordelen van Bouwend Nederland.
Onze voordelen op een rijtje:
• Meer dan 50 jaar ervaring met advisering en schade-afhandeling in de bouw
• Wij gidsen kleine en grote bedrijven door de complexe verzekeringswereld
• De verzekeringsoplossingen zijn ontwikkeld voor en door leden, tegen een scherp tarief
• Jouw persoonlijke adviseur, met kennis van en passie voor de sector, helpt jou om de juiste beslissingen te nemen
• Vakkundige begeleiding bij schade door een vaste contactpersoon met op de achtergrond een geweldig team aan specialisten
Benieuwd wat wij voor jou kunnen betekenen?
Maak een afspraak voor een vrijblijvend adviesgesprek, via 088-3434735 of bnlverzekeringen@aon.nl
Bouwend Nederland Verzekeringen wordt uitgevoerd door Aon.Vanaf 24 augustus is het voor iedereen die met diisocyanaten werkt, verplicht om hiervoor een speciale opleiding te volgen. Of dit nodig is, vind je op het etiket van het product. Bouwend Nederland ontwikkelde met Volandis een webinar voor werkgevers en een voorbereidende toolbox voor medewerkers.
Wat zijn diisocyanaten?
Diisocyanaten zijn chemicaliën die op grote schaal gebruikt worden voor de productie van polyurethaanproducten, zoals isolatieschuim (PUR-schuim, ook die uit een busje), kitten, lijmen en coatings.
Waarom geldt hiervoor nu een verplichte training?
Deze stoffen kunnen onder andere allergieën veroorzaken, zoals beroepsastma, COPD en eczeem. Daarom is het vanuit Europese REACH-wetgeving vanaf augustus verplicht om een speciale training te volgen voor het veilig werken met producten met meer dan 0,1% diisocyanaten. De training is bedoeld om deze beroepsziekten te voorkomen.
1. Inventariseer welke producten met diisocyanaten jouw medewerkers gebruiken. Dit staat op het etiket.
2. Ga in gesprek met je leverancier of er alternatieven zijn.
3. Zo niet, kijk dan het webinar van Volandis. Daarin leer je onder andere welke training je moet kiezen, afhankelijk van de toepassing van het product.
4. Maak een bedrijfsaccount aan en wijs de passende training(en) toe aan de betreffende medewerkers.
5. Laat je medewerkers als voorbereiding de toolbox van Volandis kijken.
6. Begeleid je medewerkers bij het volgen van de training.
7. Registreer wie het certificaat heeft behaald.
Waar kun je de training volgen?
De opleiding is te volgen via het platform safeusediisocyanates.eu, een initiatief van Europese organisaties in de industrie. Het gebruik van dit platform is niet verplicht, maar er zijn op dit moment nog geen andere aanbieders van deze opleiding. Een toolbox is niet voldoende.
De training moet per soort toepassing gevolgd zijn en wordt afgesloten met een toets van tien vragen, waarvan je er minimaal acht goed moet hebben. De opleiding moet elke vijf jaar worden herhaald en de werkgever is verantwoordelijk om per medewerker te registeren of hij of zij het certificaat heeft behaald.
De verplichte training vraagt tijd en is best ingewikkeld. Bouwend Nederland heeft Volandis daarom gevraagd om een toolbox te maken met oefenvragen, zodat medewerkers beter voorbereid zijn. Daarna kan je medewerkers gezamenlijk de training laten volgen, waarbij je beschikbaar bent voor vragen of hulp. Vind je dit lastig, dan kan je ook een extern bureau vragen om dit te begeleiden.
Wat is het alternatief?
Je kunt ook kiezen voor alternatieve producten, waarbij het gehalte aan diisocyanaten lager is dan 0,1% of zelfs 0%. Overleg met je leverancier wat hiervoor de mogelijkheden zijn.”
Meer informatie
www.volandis.nl
Contactpersoon
Christel Peppelenbos
Beleidsadviseur Veiligheid
c.peppelenbos@bouwendnederland.nl
Vergelijk nu gratis je huidige rekening!
Dien je telefonie -of internetrekening in via onze uploadtool en Bouwend Nederland Telefonie komt met een advies op maat, uiteraard geheel vrijblijvend. Wij helpen je om te kijken welke abonnementen het beste bij jouw bedrijf passen.
Dien online je rekening in via: www.bouwendnederlandtelefonie.nl/rekening of bel ons: 0348 – 49 50 41 en wij komen met een advies waar je echt iets aan hebt!
>> INTERNET, VASTE & MOBIELE TELEFONIE
We zijn het in Nederland vaak met elkaar oneens. Er is echter één onderwerp waarover consensus lijkt te bestaan. Politieke partijen, Woonbond, particuliere en institutionele beleggers, (ontwikkelende) aannemers, Vereniging Eigen Huis en misschien zelfs wel ANWB én KNVB zijn het volgens mij eens over het volgende: we hebben een miljoen extra woningen nodig, en wel zo snel mogelijk.
So far, so good. Maar vervolgens komen de vragen: voor wie, waar, en hoe? De één wil binnenstedelijk bouwen, de ander meer in het groen. Of meer sociale huurwoningen of juist meer koopwoningen? Als we alle wensen bij elkaar optellen, staat er: ‘Nu meer goedkopere woningen voor iedereen!’. Zoiets als de meervoudig Oscarwinnaar: Everything, Everywhere, All at Once.
Al een tijdje zien we aankomen dat ambitie en realiteit niet met elkaar overeenkomen. In plaats van een stijging van de bouwproductie zien we een daling. Deels een gevolg van de
huidige economische situatie, maar voor een belangrijk deel doen we dit ook onszelf aan. De verhoging van de overdrachtsbelasting, afschaffing van de fbi-status, verhoging van de puntengrens en een box-3-belasting. Kortom: veel extra regulering en verhoging van de belastingdruk die de woningbouw niet bevordert. “You can’t sew yourself to the moon”, zoals de Amerikanen zeggen.
De bouw van een miljoen woningen kost naar verwachting zo’n 450 miljard euro. Afhankelijk van de snelheid waarmee we bouwen, is dat tussen 30 en 50 miljard euro per jaar. Dit enorme bedrag moet in ongeveer gelijke delen worden opgehoest door corporaties, beleggers en hypotheekbanken. Een enorme opgave! De minister zou er goed aan doen om meer te stimuleren dan te reguleren. Hiervoor is budget nodig, en dat heeft hij nu niet.
Naar mijn mening zou een premie per woning bij vergunning en bij oplevering, te betalen
aan gemeenten, een goede oplossing zijn. Gemeenten beslissen zelf of ze deze premie gebruiken voor bijvoorbeeld capaciteit, grondprijscompensatie of infrastructuur. Een premie van 20.000 euro bij vergunning en 20.000 bij oplevering betekent bij een miljoen woningen een totale kostenpost van 40 miljard euro. Een hoop geld voor de overheid, maar door alle BTW-inkomsten over bouwkosten en woninginrichting staat daar misschien wel het dubbele aan inkomsten tegenover.
Daarnaast neemt de sociale mobiliteit toe –net als de economische groei en het geluk van heel veel mensen die nu geen betaalbare woning kunnen vinden.
Het lijkt mij een heel goede investering.
Gertjan van der Baan CEO Vesteda
Bestuursvoorzitter Vereniging van Institutionele Beleggers in Vastgoed (IVBN)
Branden hebben veel impact op de samenleving, zeker wanneer er slachtoffers vallen. Elk Europees land heeft zijn eigen regels. Zo leidde een grote brand in een Belgisch warenhuis tot hogere eisen aan brandveiligheid voor warenhuizen. En na de verwoestende brand in de Grenfell Tower in Londen met tientallen doden en gewonden, scherpte Groot-Brittannië zijn eisen aan voor gevels.
Brandveiligheid en brandpreventie is ook voor de Nederlandse bouwregelgeving een belangrijk onderwerp. Nu is dat geregeld in het Bouwbesluit en bij het ingaan van de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) op 1 januari 2024, in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl).
“Als je in een beoordelingsrichtlijn (BRL) voor een product of proces iets wilt eisen over brandveiligheid, krijg je dus met deze regelgeving te maken”, aldus Ralph Hamerlinck, lid van de KOMO Kwaliteits- en Toetsingscommissie (KKTC). “Straks onder de Wkb moet je niet alleen kijken of producten en processen aan de voorwaarden voldoen, maar ook hoe zij aansluiten op elkaar en of de combinatie in de gemonteerde situatie ook nog aan de voorwaarden voldoet. Het gaat bij de nieuwe wetgeving immers om aantoonbare kwaliteit van het voltooide bouwwerk. Dat resulteert erin dat eisen over brandveiligheid meer expliciet worden meegenomen in bouwplannen, toetsen van vergunningen en bij het opstellen van beoordelingsrichtlijnen en daarmee in certificaten.”
Niet alles heeft brandveiligheidseisen Niet voor alle producten is het noodzakelijk iets te zeggen over brandveiligheid. Denk aan straatklinkers en hemelwaterafvoer. Daarnaast zijn er ook BRL’en van producten waarin het brandveiligheidsaspect niet is ingevuld, terwijl dat wel belangrijk zou kunnen zijn. Bij het opstellen van een dergelijke BRL wordt zo’n passage óf niet meegenomen óf als facultatief bestempeld.
Ralph Hamerlinck geeft een voorbeeld: “Als je een BRL ontwikkelt voor een binnenwand en je neemt brandwerendheid niet mee, dan kan dat een goed gemotiveerde keuze zijn. Het merendeel van de binnenwanden wordt niet als brandscheiding toegepast. De KKTC zal dan opmerken dat wanneer je een binnenwand wél als brandscheiding wilt kunnen certificeren, je brandwerendheid moet opnemen in de BRL. Gebeurt dit niet dan ontstaat in de praktijk de situatie dat wanneer in het project de binnenwand als brandscheiding wordt toegepast, de toezichthouder (certificatie-instelling/kwaliteitsborger) aangeeft dat dit niet is bepaald in de BRL. Er moet dan aanvullend een uitspraak over worden gedaan.”
Bij de beoordeling van de brandveiligheid van een product is een aantal criteria van belang. Zo kijk je naar het gedrag en de reactie bij brand. Je kunt dan denken aan de brandklasse. Deze is een maat voor de snelheid waarmee brand door zo’n product zou kunnen uitbreiden. Veiligheid van personen speelt in dit geval een grote rol. Bijna alle producten worden samen met de rookklasse hierop beoordeeld. Een ander criterium is brandwerendheid. Het zegt iets over de mate waarin het product brand kan tegengaan of vertragen. Dit geldt voor scheidingen, wanden, gevels, vloeren, plafonds en installaties die door een scheiding heen gaan, zoals een ventilatiekanaal.
Meerwaarde KOMO-certificaat
“Juist bij brandveiligheid is er nog veel onbekendheid in de markt”, volgens Ralph Hamerlinck. “Bij veel ontwerpers en toetsende instellingen, overheid en straks ook bij kwaliteitsborgers, zie je onzekerheid over waar iets aan moet voldoen en hoe je dat moet beoordelen. Dan is een (KOMO-)certificaat uitermate behulpzaam om te beoordelen of iets voldoet. Het blijft dan wel van belang om te controleren of het product ook toegepast wordt waarvoor het is beschreven in het certificaat.”
Het gebruik van e-bikes voor woon-werkverkeer is de laatste jaren enorm toegenomen. Helaas neemt het aantal branden door exploderende fietsaccu’s sterk toe. Met name in kantoren en bedrijfspanden zijn er risicovolle situaties, bijvoorbeeld omdat medewerkers hun fietsaccu in werktijd opladen. Vooral als er in fietsenstallingen onder kantoren tientallen, zo niet honderden e-bikes, staan. Dit voorjaar introduceerde Mobile Locker het S4FE Lockersysteem op de Nederlandse markt. Het innovatieve systeem met accu-kluisjes biedt een gecertificeerde, effectieve bescherming tegen de verwoestende explosiekracht (het equivalent van tien handgranaten) van lithium-ion accu’s.
‘Oneindig mooi metaal’ staat er op de cover van het boek Façades 2023. De vijftiende editie van de jaarlijkse uitgave van de VMRG, de brancheorganisatie voor metalen gevelbouw, is verschenen. ‘Mooi’ verwijst naar de prachtige gevels van recent opgeleverde gebouwen die in het boek te zien zijn. ‘Oneindig’ staat voor het metaal. Na de lange levensduur kunnen de gevelmaterialen aluminium en staal voor 100% oneindig gerecycled worden. Dit levert een enorme energiebesparing op en het materiaal behoudt haar kwaliteit. Metaal blijft dus oneindig mooi. Een fraaie inspiratiebron voor je projecten.
Je zoekt duurzame oplossingen voor je projecten. Dan hebben we een interessante noviteit: Wageningen Food & Biobased Research heeft een binderloze technologie ontwikkeld waarmee bouwplaten zijn te maken van natuurvezels uit onder meer snoeiafval, hout, bladeren en hennep. In een persproces met hoge temperaturen wordt lignine geactiveerd en vloeibaar gemaakt. Lignine is de natuurlijke lijmstof die planten en bomen hun stevigheid geeft en beschermt tegen weersinvloeden. De eigenschappen van het plaatmateriaal zijn volgens de onderzoekers vergelijkbaar met die van MDF of Trespa.
Op je werk moeten je voeten ook goed worden beschermd. Die kunnen zeker weten tegen een stootje met de S3 -modellen uit de Pulse-collectie. Met een neus van aluminium zijn jouw tenen écht veilig. Wat de Pulse Low echt bijzonder maakt, is de stevige zool. Deze is gemaakt van TPU en heeft veel grip door het robuuste profiel en de antislipzool. Het bovendeel van microfiber mesh en 3D mesh zit soepel om je voeten en maakt de schoen ademend. Door de combinatie van materialen is de schoen lekker flexibel. Ook heeft de schoen een hak waarmee je stabieler op ladders staat. Nog een voordeel: deze veiligheidsschoenen zijn ten minste zestig minuten lang waterafstotend en van ESD voorzien.
Elektrische bedrijfswagen(s) interessant voor jou?
Vanaf 1 januari 2025 vervalt de ondernemersvrijstelling voor de bpm voor brandstof bedrijfswagens. LeasePlan helpt je om de overstap naar elektrisch rijden makkelijker te maken. Met 'Switch to Electric' lease je een diesel bedrijfswagen, die je later kosteloos kan inleveren voor een geschikte elektrische bedrijfswagen die je bij ons least.
Wij rekenen geen extra kosten voor het eerder inleveren van de diesel bestelbus.
Heb je een geschikte elektrische bedrijfswagen gevonden? Switchen maar!
Scan mij!
Rijd altijd een nieuwe elektrische bestelbus. What’s next?
Meer informatie over Switch to Electric of benieuwd naar de voorwaarden? Ga naar onze website of scan de QR-code.
De gewoonte is om op deze plek iets te schrijven over mijn contacten met de leden van Bouwend Nederland. Ik kies nu voor een andere insteek. Aanleiding is het vertrek van zowel Harold Geurts als Joep Rats. Voor de meesten van jullie is dit geen nieuws. Mijn collega-directeuren hebben eerder besloten om Bouwend Nederland te verlaten. Allebei om begrijpelijke redenen. Harold, directeur Bedrijfsvoering & Dienstverlening, gaat zich na ruim zeven jaar bezinnen op zijn toekomst. Dat doet hij nu ‘tussen banen in’. Joep is na ruim 12,5 jaar directeur Beleid & Verenigingszaken vertrokken naar de Nederlandse Zuivelorganisatie en gaat zijn energie richting op de voedingsmiddelenindustrie. Voor beide heren dus spannende vervolgstappen.
Het afscheid heeft voor beiden een verschillend karakter gekend. Ook passend bij de verschillende rollen, functies, hun karakters en stijlen. In het Algemeen en Dagelijks bestuur zijn er - voor Harold - door de voormalig en - voor Joep - door de huidig voorzitter, warme woorden van dank uitgesproken.
In maart hebben we met de collega’s van de bureauorganisatie Harold uitgezwaaid. Degenen die hem kennen zullen begrijpen dat dat - vooral op zijn eigen verzoek - een bescheiden karakter had. De verschillende besturen waarin Harold actief was in de pariteit hebben op hun beurt op intieme wijze afscheid genomen van Harold en hem bedankt voor zijn inzet.
Het vertrek van Joep viel perfect samen met de Bestuurdersdag eind mei. Op het jaarlijkse feestje voor alle actieve bestuurders is Joep kort toegesproken en heeft hij aangegeven hoe belangrijk de vereniging met al haar onderdelen voor hem en zijn ontwikkeling is geweest. Een week later konden Arno Visser en ik Joep toespreken voor een aantal externe relaties, hier indachtig de inzet en waarde van Joep bij de lobby van Bouwend Nederland.
Ook op deze plaats dus dank aan beide heren voor hetgeen zij hebben betekend. Dat geldt voor de bureauorganisatie, de vereniging én de bouw- en infrasector. Ieder voor zich op de terreinen waarvoor zij direct verantwoordelijk waren. Maar meer dan dat, en ook in collegiale zin als leden van de directie, voor het geheel. Heren: het ga jullie goed!
Het EIB werkte recent drie scenario’s uit voor de bouwproductie in de periode 2023-2027. Alle scenario’s tonen voor 2023 en 2024 een krimp. In 2025-2027 trekt de bouwproductie weer aan, vooral door de verduurzamingsopgave. De mate van krimp en groei verschilt sterk per scenario.
Dat het EIB meerdere scenario’s maakte, komt omdat veel factoren onzeker zijn. Ten eerste de groei (of krimp) van de Nederlandse economie. Een groeiende economie is doorgaans goed voor consumptie en investeringen. Dit draagt bij aan de bouwproductie. Ten tweede de ontwikkeling van de rente. Als de rente stijgt, kunnen consumenten minder lenen om een huis te kopen. Voor investeerders heeft een veranderende rente invloed op hun mogelijke rendement. Ten derde de ontwikkeling van de inflatie. Dit heeft direct effect op wat consumenten kunnen besteden. Bovendien wordt bouwen duurder vanwege hogere materiaalkosten en stijgende lonen. Tot slot de ontwikkeling van de energieprijzen. Deze heeft invloed op de bestedingsruimte van de consument én op de materiaalkosten.
Meer weten? Lees het scenariorapport op de site van Bouwend Nederland of bekijk meer feiten en cijfers op bouwendnederland.nl/bouwactueel.
Uw graafmachines, bulldozers en andere grondverzetmachines laten zich 24 per dag tot op de centimeter nauwkeurig sturen met de landelijke RTK-correcties van MoveRTK. Een lokale referentieontvanger is niet meer nodig.
Werken met MoveRTK biedt vele voordelen:
• Merkonafhankelijk, open netwerk. Men is niet gebonden aan één merk;
• Flexibele inzet door dekking in hele Benelux;
• Betrouwbare dienst, 24/7 beschikbaar;
• Zeer voordelig dankzij ledenkorting via Bouwend Nederland;
• Overal goede ontvangst dankzij de professionele KPN M2M SIM-kaart;
• TüV gecertificeerde, dynamische nauwkeurigheid van 2 cm.;
• Geen binding aan regionale referentieontvangers.
Bouwend Nederland heet onderstaande leden van harte welkom bij de vereniging.
ORGANISATIE PLAATS
Startblock B.V.
van Dijck Bouw
Hardeman Bouw B.V
Borm Glastechniek B.V.
Bouwbedrijf BDS
Beca Bouw B.V.
Verbij Bouw- en Molenmakersbedrijf B.V.
Mennbouw B.V.
WS-Totaalbouw
EMMELOORD
SON EN BREUGEL
RENSWOUDE
WERVERSHOOF
KATWIJK ZH
ARNHEM
HOOGMADE
HULSBERG
MIDDELHARNIS
Veenstra houtbouw DE VEENHOOP
Bouwbedrijf Leiden B.V.
LEIDERDORP
Eric’s installatie en onderhoud ALMERE
Weijers BTS B.V. GENDT
Van Boxtel Groep
HEESWIJK-DINTHER
Boer Glas B.V. Zwolle ZWOLLE
Hajé Verbouw V.O.F.
DORDRECHT
van Reenen Glasmontage B.V. DRACHTEN
van Eijk Infra-en Milieutechniek B.V. LEIDEN
H. van de Kant Afbouwbedrijf B.V.
Bob infratechniek B.V.
Dirkx Glas Totaalleverancier
SOESTERBERG
AMSTERDAM
NUENEN
Elshout Civiel B.V. BREDA
VANDERKLOGT BOUW BV
Toekomstbouwers Friesland
SVDV bouwprojecten B.V.
HASSELT
LEEUWARDEN
MEERLO
VBS Vastgoed & Ontwikkeling B.V. VOORSCHOTEN
Lansink Saasveld Holding B.V. SAASVELD
Van de Bunt Projecten B.V.
Bouwbedrijf Bastion B.V.
Velosolutions Benelux
Afbouw Alliantie Nederland coöperatie u.a.
2023 is voor de Vereniging van gecertificeerde BetonReparatiebedrijven een jubileumjaar: al 40 jaar staat de ‘VBR’ aan de lat om betonrepareren en het vakmanschap dat daarbij komt kijken naar een hoog niveau te krijgen. Een daar te houden. Een vereniging waarin vijftien toonaangevende bedrijven zich hebben gecommitteerd om met elkaar medewerkers op te leiden, bij te scholen en ontwikkelingen binnen ons vakgebied nauwlettend in de gaten te houden. VBR staat voor samenwerken met elkaar, met de markt en met de wereld om ons heen. Gezamenlijk maken we onder meer stappen op het gebied van veiligheid en duurzaamheid. Zaken waar je elkaar niet op wilt beconcurreren, maar juist er met elkaar voor wilt zorgen dat je personeel aan het eind van de werkdag gezond huiswaarts gaat. We hebben met elkaar een programma voor nascholing ontwikkeld om onze vakmensen op niveau te houden. Dit richt zich niet alleen op onze betononderhoudskundigen, maar zeker ook op ons uitvoerend personeel. Zij bepalen immers in belangrijke mate de uiteindelijke kwaliteit die we achterlaten. VBR organiseert jaarlijks lezingen en seminars. Een hoogtepunt hierbij is de jaarlijks terugkerende betonreparatiemiddag die we samen in het BetonOnderhoudsPlatform (BOP) organiseren. Het ene keer in het zuiden, en dan weer in het noorden. Houd daarom onze agenda goed in de gaten. De VBR zoekt de samenwerking ook buiten de eigen vereniging. Denk daarbij aan VLB, Vabor en het KB Kenniscentrum, maar ook aan de Opleiding tot BetonreparatieSpecialist (OtBS), Net als bedrijven in andere sectoren kampen ook de VBR-bedrijven met personeelstekorten. We zoeken met elkaar naar continuïteit en we willen daarbij met elkaar stappen maken op het gebied van duurzaamheid.
ZUIDWOLDE DR
GROENLO
EINDHOVEN
ALPHEN AAN DEN RIJN
G. van der Ven B.V. Aannemingsbedrijf BRAKEL
Rona Bouw en Onderhoud VOF HORST
Premier Modular (Netherlands) B.V. HOOFDDORP
Algeco Bouwsystemen B.V. GORINCHEM
Aannemingsbedrijf J.G. Schaaf B.V. ALKMAAR
Vargas Building Projects
Bouwzorg Fryslân
HAARLEM
LEEUWARDEN
Bouwbedrijf van Leeuwen en van Westen NAALDWIJK
BPA Bouw B.V. VOLKEL
Bouwbedrijf Taekema & Lieuwes B.V. WIJNJEWOUDE
Glashandel ‘t Fean
HEERENVEEN
Aannemersbedrijf Koen Meijer BV.. VEENDAM
CAD-TECH Engineering Solutions B.V. RHOON
Levea Bouw B.V.
Aannemers- en Transportbedrijf Jac. de Olde
BV
TER AAR
SINT JANSKLOOSTER
Mols Bouwbedrijf B.V. BERKEL-ENSCHOT
Betuwe Funderingen B.V. KESTEREN
Timmerbedrijf Westerveld RODEN
P&B Metselbedrijf B.V. HIERDEN
YSF Bouw B.V.
AMSTERDAM
Door een vakgroep binnen Bouwend Nederland te worden, verwacht VBR een stap voorwaarts te kunnen maken in de genoemde samenwerkingen. De lobbykracht van Bouwend Nederland, de campagnes om mensen te motiveren in de branche te gaan werken, de netwerkontmoetingen en het organiseren van evenementen is zomaar een aantal voordelen dat Bouwend Nederland te bieden heeft. Om de focus op het vakgebied te kunnen houden, gaat de vereniging ook gebruik maken van de administratieve faciliteiten van Bouwend Nederland.
Paul Lange
Voorzitter Vakgroep gecertificeerde BetonReparatiebedrijven
A c t i e Vraag nu je tankpas aan, betaal geen paskosten in 2022 én ontvang gratis spaartegoed!
L e de nvoorde e l ta nk pa s :
• Met 1 pas tanken in binnen en buitenland
• Tot 12,5 cent korting per liter* en laagste prijsgarantie**
• 25% korting op carwash
Paskosten vanaf € 8,95 per jaar (excl. BTW)
• Tot 12,5 cent korting per liter* en laagste prijsgarantie**
• Alles op 1 factuur, inclusief garantie van BTW teruggave
L e de nvoorde e l e le k tris c he la a dpa s :
• Thuis, onderweg en snelladen met 1 pas
• 58 500 laadpunten in NL, 110 000 laadpunten in Europa
• Laden voor de scherpste prijs (zonder opslagen)
• Tot 10 cent korting per kWh op snelladen
• 58.500 laadpunten in NL, 110.000 laad punten in Europa
van BTW-teruggave Tot 10% korting op laadpalen + installatie
• Alles op 1 factuur, inclusief garantie van BTW teruggave
* Genoemde korting t.o.v. de landelijke adviesprijs per liter en incl. BTW
• Paskosten: € 8,95 per jaar* (excl. BTW)
• 25% korting op carwash
** Mocht de actuele pompprijs lager zijn dan de landelijke adviesprijs minus de directe korting, dan wordt de lage pompprijs berekend
• Laden voor de scherpste prijs (zonder opslagen)
Paskosten vanaf €1,59 per maand (excl. BTW)
• Aantrekkelijke mogelijkheden voor laadpalen + installatie
• Tot 10 cent korting per kWh op snelladen
*Genoemde korting t o v de landelijke adviesprijs per liter en incl BTW
• Paskosten: € 8,95 per jaar* (excl. BTW)
• Alles op 1 factuur, inclusief garantie van BTW teruggave
*Genoemde korting t o v de landelijke adviesprijs per liter en incl BTW
** Mocht de a ctuele p ompprijs lager zijn dan de landelijke adviesprijs minus de directe korting, dan wordt de lage pompprijs berekend
• Paskosten: € 8,95 per jaar* (excl. BTW)
** Mocht de a ctuele p ompprijs lager zijn dan de landelijke adviesprijs minus de directe korting dan wordt de lage pompprijs berekend
• Paskosten: €7,95 per maand (excl BTW)
• Aantrekkelijke mogelijkheden voor laad palen + installatie
• Paskosten: €7,95 per maand (excl BTW)
• Alles op 1 factuur, inclusief garantie van BTW teruggave
• Aantrekkelijke mogelijkheden voor laadpalen + installatie
• Paskosten: €7,95 per maand (excl. BTW)
Ook tanken en/of laden met voordeel?
Ook tanken en/of laden met voordeel?
Meer informatie en aanmelden:
Meer informatie en aanmelden:
www.brandstofcollectief.nl/BNL
www.brandstofcollectief.nl/BNL
Ook tanken en/of laden met voordeel?
Meer informatie en aanmelden:
www.brandstofcollectief.nl/BNL
a n k e n e n l a de n m e t v o o r de e l
De afgelopen periode was een drukke bedoening. Zo stond niet alleen de Bestuurdersdag op het programma, maar vonden ook de Onderwijsdag van de Bouw én de Dag van de Bouw plaats... een impressie.
Bestuurdersdag (19 mei)
Bouwend Nederland feliciteert de volgende bedrijven:
5 JAAR
Bergh Bouwsystemen Bergen op Zoom
10 JAAR
Bergh Brandveiligheid Roosendaal
Dennis Wiersma
(minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs, rechts) met Arno Visser, voorzitter Bouwend Nederland
Onderwijsdag van de Bouw (16 juni)
Kinderen krijgen met hun klas een uniek kijkje achter de bouwhekken (en mogen vaak ook zelf aan de slag)
75 JAAR
Den Ouden Schijndel
85 JAAR
Bouwbedrijf Heesters Raamsdonksveer
90 JAAR
Rasenberg Bouwbedrijf Terheijden
125 JAAR
Willems Bouwbedrijf Venlo
150 JAAR
100 JAAR
Bouwbedrijf Lont Sint Annaparochie
130 JAAR
Cordeel Geelen Neer
Kinderen maken waxinelichthouders met snelbeton (Rotterdam)
Dag van de Bouw (17 juni)
Openingshandeling in Rotterdam met minister De Jonge
Huybregts Relou Son
Bouwend Nederland condoleert familie en vrienden van:
Luite Jan Jonker
Erelid Vakgroep Ondergrondse Netwerken en Grondwaterbeheer (ONG)
18 juni 1938 - 18 maart 2023
Teus de Wit
Versluys Groep, Bodegraven
Lid Dagelijks Bestuur Bouwend Nederland (2010-2019)
2 september 1953 - 8 april 2023
Peter Huijbregts
Voormalig eigenaar Huijbregts Infra BV (Reusel)
23 augustus 1951 - 14 mei 2023
vanaf € 23.295*
Tot 21% ledenkorting, exclusief voor Bouwend Nederland leden
tot 3.350mm laadmogelijk dankzij slimme doorlaadluik tot 2500 kg aanhanggewicht
leverbaar met moderne en zuinige dieselmotoren en automaat, ook geschikt zijn voor HVO100 bio-brandstof
informeer naar de op maat gemaakte accessoirepakketten die aansluiten bij jouw werkzaamheden
BNL verschijnt vier tot zes keer per jaar in een oplage van 5.000 exemplaren. De pdf van verschenen edities is te vinden op www.bouwendnederland.nl. Naast BNL ontvangen de leden tweewekelijks de digitale nieuwsbrief met actuele informatie uit de vereniging, de markt en informatie die van belang is voor hun bedrijfsvoering.
Hoofdredactie
Niels Wensing & Brandy van GervenKoninklijke Bouwend Nederland
Coördinatie en eindredactie
Jacob-Jan Esmeijer - Havana Orange
Opmaak
Mooijontwerp - www.mooijontwerp.nl
Druk
Vellendrukkerij BDU BV, Barneveld
Redactieadres
Koninklijke Bouwend Nederland
T.a.v. redactie BNL
Postbus 340, 2700 AH Zoetermeer n.wensing@bouwendnederland.nl www.bouwendnederland.nl @BouwendNL
ISSN
2214-7438
Aansprakelijkheid
Bij het samenstellen van de inhoud van deze publicatie streeft Koninklijke Bouwend Nederland naar de grootst mogelijke zorgvuldigheid. Bouwend Nederland sluit iedere aansprakelijkheid uit voor onjuistheden, onvolledigheden en eventuele gevolgen van het handelen op grond van informatie die door deze publicatie beschikbaar is.
Copyright
De informatie in deze publicatie kan worden gekopieerd voor persoonlijk gebruik, met uitsluiting van elke verdere verveelvoudiging, distributie, commercialiteit of exploitatie onder derden, tenzij voorafgaande toestemming van de auteur en/of Bouwend Nederland.
Adreswijzigingen
Adreswijzigingen kunt u mailen naar: ledenadministratie@bouwendnederland.nl
Bouwend Nederland kent jouw sector als geen ander en is dus jouw adres voor informatie, praktische vragen en trainingen die jou helpen om je bedrijf naar een hoger plan te tillen. Heb je vragen over wet- en regelgeving (zoals de Wkb)? Wil je iets weten over personeelsbeleid? Of heb je een kwestie met een opdrachtgever?
Bouwend Nederland staat je bij met raad en daad.
Bouwend Nederland zorgt dat jij klaar bent voor de toekomst. Wij helpen je om in te spelen op onderwerpen als duurzaamheid, digitalisering, innovatie en maken ons hard voor het behoud en de instroom van voldoende (vak)krachten voor de sector.
Bouwend Nederland komt op voor jouw belangen. We hebben bijvoorbeeld contact met de lokale, regionale, landelijke en Europese overheid, het onderwijs en waterschappen. Zodat jij kunt doen waar je goed in bent: bouwen!
Door slim gebruik te maken van onze financiële ledenvoordelen, kun je jouw lidmaatschapskosten terugverdienen. Of zelfs meer dan dat.
Via Bouwend Nederland ontmoet je collega-bedrijven. Ook kun je ketenpartners en opdrachtgevers ontmoeten op de vele bijeenkomsten.
Bouwend Nederland kan je ontzorgen bij jouw dagelijkse bedrijfsvoering. Meld je vandaag nog aan via het aanmeldformulier op bouwendnederland.nl/word-lid-vanbouwend-nederland
Heb je nog vragen over de mogelijkheden van het lidmaatschap?
Bel 079-32 52 158
17 juni 2023 was de 16e editie van de Dag van de Bouw! Tienduizenden bezoekers maakten gebruik van de mogelijkheid om een of meer van de 160 opengestelde bouwplaatsen te bezoeken.
Dankzij jullie ontdekten jong en oud op deze dag wat er komt kijken bij het bouwen van huizen, wegen, ziekenhuizen, sluizen, dijken, stations en alle andere gebouwen en infrastructuur in Nederland. Volgend jaar ook jouw project in de schijnwerpers zetten? Volg ons op social media of kijk op dagvandebouw.nl.
Binnenkort wordt de datum van de Dag van de Bouw 2024 bekend.