ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ISBN: ISBN: 978-618-86547-0-9

ΤΙΤΛΟΣ: «Οι ιατρικές επιστημονικές εταιρείες στην Ελλάδα - Έργο και Προσφορά στην Υγεία»

© ΚΛΑΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΜΟΝ ΙΚΕ

Πρώτη έκδοση: Αθήνα, Μάιος 2023

Έρευνα, επιμέλεια έκδοσης: Νέλλη Καψή Αρχειακή έρευνα, συγγραφή ιστορικής αναδρομής: Βάσω Μικροβά

Παραγωγή: ΚΛΑΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΜΟΝ ΙΚΕ Σελιδοποίηση: Team Design

Eκτύπωση-Βιβλιοδεσία: PaperGraph A.E.

Στην παρούσα έκδοση δημοσιεύεται η ιστορία των επιστημονικών εταιρειών που ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση του εκδότη και της ΙΕΑ, παρέχοντας κείμενα, πληροφορίες και φωτογραφικό υλικό για τη χρονική περίοδο από την ίδρυσή τους έως και τον Δεκέμβριο του 2022. Οι φωτογραφίες προέρχονται από

το αρχειακό υλικό τους ή/και έχουν την έγκρισή τους.

Κεντρική διάθεση: ΚΛΑΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΜΟΝ ΙΚΕ

Διεύθυνση: Λ. Κηφισίας 125-127, Αθήνα 11524

Τηλ: 210 7102452

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος έργου, με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή περιληπτικά, στο πρωτότυπο ή σε μετάφραση ή άλλη διασκευή, χωρίς γραπτή άδεια του εκδότη.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

την

Η Ιατρική Εταιρεία Αθηνών (ΙΕΑ) είναι το αρχαιότερο ιατρικό σωματείο της χώρας. Ιδρύθηκε στις 13 Μαϊου 1835, δύο χρόνια πριν από την ίδρυση του Εθνικού Πανεπιστημίου και η ιστορία της «είναι αυτόχρημα η ιστορία της νέας Ελληνίδος Ιατρικής ». Η νεότερη περίοδος της ΙΕΑ οροθετείται στα 1974, όταν την Προεδρία της αναλαμβάνει ο Σωτήρης Παπασταμάτης, που ορίζει ως στόχο της «να συμβάλει εις τον συντονισμόν του έργου των επί μέρους εταιρειών, και δη του αφορώντος τας επιστημονικάς των εκδηλώσεις και τας μεταξύ αυτών σχέσεις».

Σήμερα η IEA αποτελεί μία σύγχρονη επιστημονική εταιρεία, με μακρόχρονη συνεισφορά στην εκπαίδευση, δρώντας συνεργικά με τις ιατρικές επιστημονικές εταιρείες ειδικοτήτων της χώρας, έχοντας διακριτό ρόλο που εστιάζεται κυρίως στο βασικό κοινό πυρήνα της Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης (ΣΙΕ) του Έλληνα ιατρού, ανεξάρτητα ειδικότητος, με διεπιστημονική προσέγγιση. Στην κατεύθυνση αυτή και θέλοντας να αναδείξει το διαχρονικό έργο των ιατρικών επιστημονικών εταιρειών στην Συνεχιζόμενη Ιατρική Εκπαίδευ-

ση, την ανάγκη δηλαδή της διά βίου εκπαίδευσης, η οποία είχε αναγνωριστεί, άλλωστε, από τον Ιπποκράτη στους Αφορισμούς του, ανέλαβε την πρωτοβουλία για την έκδοση της Ιστορίας των Ιατρικών Επιστημονικών Εταιρειών στην Ελλάδα, αναδεικνύοντας το έργο και την προσφορά τους στην Υγεία. Απευθυνθήκαμε σε όλες τις επιστημονικές εταιρείες των αναγνωρισμένων από το Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας (ΚΕΣΥ) ιατρικών ειδικοτήτων και η παρούσα έκδοση περιλαμβάνει την παρουσίαση της ιστορίας όσων ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση και όπως την κατέγραψαν οι ίδιες. Στην έκδοση περιλαμβάνεται και ένα εισαγωγικό σημείωμα του Καθηγητή κ. Θ. Μουντοκαλάκη για την Συνεχιζόμενη Ιατρική Εκπαίδευση στην Ελλάδα, επισημαίνοντας την αναγκαιότητα της εκπαίδευσης ως εκπαιδευτή, να γνωρίζει, δηλαδή, αυτός που συμμετέχει στην οργάνωση προγραμμάτων ΣΙΕ τι σημαίνει εκπαίδευση και ποιες είναι οι βασικές αρχές που τη διέπουν. Ευχαριστούμε θερμά την Boussias Media που ανταποκρίθηκε στην πρωτοβουλία της ΙΕΑ και ανέλαβε την επιμέλεια της έκδοσης, με εξαιρετική επαγγελματική επάρκεια.

Ε.Θηραίος ΓενικόςΓραμματέας

ΙατρικήςΕταιρείαςΑθηνών

Δ.Μπούμπας

ΚαθηγητήςΕΚΠΑκαιτέωςΠρόεδροςΙΕΑ ΠρόεδροςΚΕΣΥ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Συνεχιζόμενη Ιατρική

Εκπαίδευση στην Ελλάδα

ΘΕΟΔΩΡΟΣ Δ. ΜΟΥΝΤΟΚΑΛΑΚΗΣ ΟμότιμοςΚαθηγητήςΠαθολογίας,ΙατρικήΣχολήΕΚΠΑ

σης, υφηγητής Παθολογίας Σωτήρης Παπασταμάτης, και ένας από τους εισηγητές, ο υφηγητής Γυναικολογίας και Μαιευτικής, Αντώνης Κομνηνός, είχαν χρησιμοποιήσει τον όρο Συνεχής Ιατρική Εκπαίδευσις.1 Ο όρος Συνεχιζόμενη Ιατρική Εκπαίδευση επικράτησε στη χώρα μας από τη δεκαετία του 1980 και μετά.*

Ιστορικά, ως πρωτότυπη μορφή

Η έννοια της Συνεχιζόμενης

Ιατρικής Εκπαίδευσης (ΣΙΕ)

Από όσο γνωρίζω, η πρώτη απόπειρα μετάφρασης στη γλώσσα μας του αγγλικού όρου continuing medical education επιχειρήθηκε

στην περίφημη ανοικτή συζήτηση

για την Ιατρική Εκπαίδευση που

είχε διοργανώσει η Εταιρεία Ιατρικών Σπουδών στο ξενοδοχείο «Χίλτον», στην Αθήνα, το 1961 (βλέπε πιο κάτω). Στο δεύτερο μέρος της εκδήλωσης με θέμα τη «Μεταπτυχιακή Εκπαίδευση», ο συντονιστής της συζήτη -

της σύγχρονης εκδοχής της ΣΙΕ

αναγνωρίζεται η καλούμενη «Κλινική Εβδομάδα» (Clinical Week),

που είχε διοργανώσει το 1927 στις

ΗΠΑ η Mayo Clinic. Η διοργά -

νωση της «κλινικής εβδομάδας»

προήλθε ως ανταπόκριση στο αίτημα χειρουργών-επισκεπτών

της Mayo Clinic για εκπαίδευση σε νέες χειρουργικές τεχνικές. 2

Πρωτοβουλίες, ωστόσο, που είχαν τον χαρακτήρα συνεχούς επιμόρφωσης των γιατρών είχαν προηγηθεί στις ΗΠΑ και άλλες χώρες.

Η ανάγκη της διά βίου εκπαίδευ -

σης είχε αναγνωριστεί, άλλωστε, από τον Ιπποκράτη, όταν στους Αφορισμούς του παρατηρούσε ότι το εύρος της ιατρικής τέχνης είναι τόσο μεγάλο, ώστε για να το καλύψει ένας γιατρός δεν αρκεί ολόκληρη η ζωή του (Ό βίος βραχύς, ή δέ τέχνη μακρή…).

Η ΣΙΕ αντιστοιχεί στην τρίτη φάση της ιατρικής εκπαίδευσης.

Η πρώτη φάση είναι η προπτυχιακή εκπαίδευση. Για τη δεύτερη φάση υπάρχει ποικιλία όρων: μεταπτυχιακή ή μετά το πτυχίο (postgraduate), συμπληρωματική (additional), επαγγελματική (professional), θητεία εσωτερικού γιατρού σε νοσοκομείο (residency, internship) κ.λπ. Στην ουσία, πρόκειται για την εκπαίδευση για την απόκτηση ιατρικής ειδικότητας. Αποκλειστικά αρμόδιες για την προπτυχιακή εκπαίδευση είναι οι ιατρικές σχολές. Η διαδικασία για την εκπαίδευση στη δεύτερη φάση διαφέρει από χώρα σε χώ -

*Στη μεγάλη πλειονότητα των δημοσιευμάτων στην αγγλοσαξονική βιβλιογραφία, για τον όρο ΣΙΕ χρησιμοποιείται η μετοχή «continuing» (συνεχιζόμενη). Υπάρχουν, όμως, και λίγες εξαιρέσεις όπου αντί της μετοχής επιλέγεται το επίθετο «continuous» (συνεχής). Με τη χρήση επιθέτου και όχι μετοχής απαντά ο όρος και στη γαλλική γλώσσα (formation médicale continue).

ρα.3 Κατά κανόνα, αρμόδια γι’ αυτήν είναι σώματα συγκροτούμενα από εκπροσώπους του ιατρικού επαγγέλματος, μέλη του διδακτικού προσωπικού ιατρικών σχολών και όργανα της Πολιτείας. Τέλος, αν και περιστασιακά, εκδηλώσεις ΣΙΕ, του τύπου των διαλέξεων, των σεμιναρίων ή των συνεδρίων, διοργανώνονται από πανεπιστημιακές

ή νοσοκομειακές κλινικές, η πρωτοβουλία για τη ΣΙΕ ανήκει πρωτίστως στους ίδιους τους γιατρούς και αναλαμβάνεται από τα συλλογικά

τους όργανα, όπως είναι οι ιατρικές εταιρείες και οι ιατρικοί σύλλογοι. Σε ορισμένες χώρες, στη διαδικασία αυτή συμμετέχει και η Πολιτεία, με την έννοια ότι η υποχρέωση του γιατρού να παρακολουθεί προγράμματα ΣΙΕ επιβάλλεται νομοθετικά.

Οι πρωτοπόροι της ΣΙΕ

στη χώρα μας

Όπως μας πληροφορεί ο Γεράσιμος Ρηγάτος στην τεκμηριωμένη, όσο και γλαφυρή Ιστορία του

ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΘΗΝΩΝ

Η Κλινική Εβδομάδα στη Mayo Clinic

της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών,4 η πρώτη ελληνική ιατρική εταιρεία εγκαινίασε το έργο της στις 5 Ιουνίου του 1835. Αν και δεν αναφέρεται στο καταστατικό της, σκοπός της εταιρείας ήταν η απόκτηση επιπλέον γνώσεων και δεξιοτήτων (η «επιμόρφωση») των γιατρών εκείνης της εποχής. Επρόκειτο για πρόδηλη ανάγκη, αν αναλογιστεί κανείς ότι ενώ υπήρχαν από τότε ορισμένοι γιατροί εκπαιδευμένοι στο εξωτερικό (τρεις Έλληνες γιατροί, ιδρυτικά μέλη της Ιατρικής

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Εταιρείας Αθηνών, είχαν σπουδάσει στα Πανεπιστήμια της Κωνσταντινούπολης, της Παβίας ή της Χαϊδελβέργης, αντιστοίχως), τα προβλήματα υγείας αντιμετωπίζονταν σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού από αυτοδίδακτους εμπειρικούς θεραπευτές. Εξάλλου, η ίδρυση Ιατρικής Σχολής στην Αθήνα θα καθυστερούσε για δύο ακόμα χρόνια.

Ο Γεράσιμος Ρηγάτος μας μεταφέρει τη μαρτυρία του πρώτου

προέδρου της Ιατρικής Εταιρείας

Αθηνών, Διονυσίου Πύρρου, για το ότι στις συνεδριάσεις της Εταιρείας, τα μέλη «εκοινωνιολόγουν

τας ιδέας και τας εφευρέσεις των». Το χαρακτήρα ανακοινώσεων (με κατά καιρούς επιδείξεις παθολογοανατομικών παρασκευασμάτων και διαλέξεις) διατήρησαν οι συνεδρίες της Εταιρείας μέχρι και το 1974 όταν, με εισήγηση του Σωτήρη Παπασταμάτη, η Ιατρική Εταιρεία Αθηνών απέκτησε τη σημερινή της μορφή. Πέραν, όμως, των ανακοινώσεων, η Ιατρική Εταιρεία Αθηνών δεν άργησε να αναζητήσει επιπρόσθετα μέσα εκπαίδευσης των γιατρών. Έτσι, από τον επόμενο κιόλας χρόνο από την ίδρυσή της εξέδωσε το περιοδικό («ιατρική εφημερίδα», όπως το είχαν ονομάσει) Ασκληπιός, που αποσκοπούσε στη «με-

τάδοση των ιατρικών γνώσεων εις

την Ελλάδα», ενώ στις 9 Απριλί-

ου του 1882 διοργάνωσε το πρώτο

πανελλήνιο ιατρικό συνέδριο, με

την ονομασία «Η εν Αθήναις Σύνοδος των Ελλήνων Ιατρών» (βλέπε

Γ. Ρηγάτου «Συνοπτική Ιστορία

της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών»

στον παρόντα τόμο).

Η έλλειψη Ιατρικής Σχολής υπήρ -

ξε η αφορμή για την ίδρυση δύο ακόμα από τις πρώτες ιατρικές

εταιρείες της χώρας μας. Η Ιατροχειρουργική Εταιρεία Κερκύρας, η δεύτερη κατά σειρά αρχαιότερη ιατρική εταιρεία, ιδρύθηκε το 1897 από τρεις Κερκυραίους για-

τρούς, 33 χρόνια μετά την ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα. 5 Η Εταιρεία αποσκοπούσε στο να καλύψει το κενό που είχε προέλθει, το 1864, από τη διακοπή της λειτουργίας της Ιονίου Ακαδημίας* και της Ιατρικής της Σχολής -διακοπή που είχε αποφασιστεί προκειμένου η Ακαδημία να μην ανταγωνίζεται το πρώτο (Οθώνειο) Πανεπιστήμιο της Αθήνας και την Ιατρική του Σχολή. Αρχικά, σύμφωνα με το καταστατικό της, η Εταιρεία είχε ως σκοπό την «προαγωγή της Ιατρικής Επιστήμης και την προστασία της Δημόσιας Υγείας». Η ιατρική εκπαίδευση δεν αναφέρεται ως σκοπός, πιθανώς

*Η Ιόνιος Ακαδημία ιδρύθηκε το 1824, όταν τα Επτάνησα αποτελούσαν ελληνικό ημιαυτόνομο κράτος και προτεκτοράτο του Ηνωμένου Βασιλείου. Η Ακαδημία ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του φιλέλληνα Άγγλου κόμη Φρέντερικ Νορθ του Γκίλφορντ, ο οποίος μέχρι τον θάνατό του το 1827, την υποστήριξε οικονομικά.

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Η Ιατροχειρουργική Εταιρεία Κερκύρας

και πάλι για να μην ενοχληθεί η Ιατρική Σχολή της πρωτεύουσας. Η

δραστηριότητα της Ιατροχειρουργικής Εταιρείας συνεχίζεται μέχρι σήμερα, με το εκπαιδευτικό της

έργο να είναι τώρα πιο συγκεκριμένο. Περιλαμβάνει την έκδοση περιοδικού με τίτλο «Ιατρικά Χρονικά Β.Δ. Ελλάδας» (από το 1999),

τη διοργάνωση ιατρικού συνεδρίου (το 21ο Συνέδριο της Ιατροχειρουργικής Εταιρείας έλαβε χώρα

στην Κέρκυρα στις 8-10 Μαΐου 2020) και τη διοργάνωση σεμιναρίων και ημερίδων.

Η

Ιατρική Εταιρεία Θεσσαλονί-

κης ιδρύθηκε το 1928, δεκατέσ -

σερα ολόκληρα χρόνια πριν από

την έναρξη της λειτουργίας της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1942).* Σκοπός της ήταν η κάλυψη του κενού της συνεχούς επιστημονικής επιμόρφωσης της ιατρικής κοινότητας της πόλης.

Προς την κατεύθυνση αυτή καθιέρωσε την πραγματοποίηση τακτικών επιστημονικών συνεδριάσε-

ων κατά τα πρότυπα της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών, ενώ το 1933 διοργάνωσε συνέδριο με τίτλο «Επιστημονικό Συνέδριο Ιατρών της Βορείου Ελλάδος». Ακολούθησε, το 1935, Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο με θέμα την ελονοσία στη

Ο πρώτος προέδρος της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών, Διονυσίος Πύρρος

Θεσσαλονίκη, ενώ το 1961 και το 1962 η Εταιρεία διοργάνωσε περιφερειακά επιστημονικά συνέδρια στη Φλώρινα και τον Βόλο. Το 1986 ξεκίνησε η διοργάνωση του ετήσιου Βορειοελλαδικού Ιατρικού Συνεδρίου, με κύριο διοργανωτή την Ιατρική Εταιρεία Θεσσαλονίκης και συν-διοργανωτές τις εταιρείες ιατρικών ειδικοτήτων της Βόρειας Ελλάδας (https:// www.ieth.gr/index.psp).

Τα δεινά που συσσώρευσαν ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και η εμφύλια σύρραξη, στις αρχές της δεκαετίας του 1950, οδήγησαν πολλούς νέους Έλληνες γιατρούς να ξενιτευτούν, στην επιδίωξή τους να επιτύχουν καλύτερες συνθήκες

εκπαίδευσης, στη Βόρεια Αμερική και σε χώρες της Ευρώπης. 6 Μετά από μια περίπου πενταετία, οι περισσότεροι από αυτούς επέστρεψαν και ηγήθηκαν της ανα -

γέννησης της ιατρικής εκπαίδευσης στη χώρα μας. Το 1961, είκοσι υφηγητές και 29 πανεπιστημιακοί

επιμελητές της Ιατρικής Σχολής

του Πανεπιστημίου Αθηνών ή διευθυντές κλινικών αθηναϊκών νοσοκομείων ίδρυσαν την Εταιρεία

Ιατρικών Σπουδών. Κύριο μέλημα

της νέας εταιρείας ήταν η έκδοση

του μηνιαίου περιοδικού ανασκοπήσεων της βιβλιογραφίας Ιατρική . Το πρώτο άρθρο σύνταξης, με τίτλο «Οι σκοποί μας», αποκαλύπτει ότι τα μέλη της νέας εταιρείας είχαν σαφή αντίληψη των κενών που υπήρχαν στην ιατρική εκπαίδευση εκείνη την εποχή και αιτιολογεί την απόφασή τους να επιδιώξουν να τα καλύψουν. Στο άρθρο τονίζεται ότι η έκδοση ενός περιοδικού ανασκοπήσεων «είναι περισσότερον αναγκαία εις τας μικράς χώρας, όπως η ιδική μας, εις τας οποίας η επιστημονική δράσις είναι περιωρισμένη, αι οργανωμέναι ιατρικαί βιβλιοθήκαι σχεδόν ανύπαρκτοι, η μετεκπαιδευτική προσπάθεια δυσχερής και η παρακολούθησις του ξένου ιατρικού τύπου ελλιπής».7

Το εκπαιδευτικό έργο της Εταιρείας δεν περιορίστηκε στην έκδοση της Ιατρικής. Τα πρώτα χρόνια, μέλη της Εταιρείας διαφόρων ιατρικών ειδικοτήτων, σε συνεννόηση

*Η Ιόνιος Ακαδημία ιδρύθηκε το 1824, όταν τα Επτάνησα αποτελούσαν ελληνικό ημιαυτόνομο κράτος και προτεκτοράτο του Ηνωμένου Βασιλείου. Η Ακαδημία ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του φιλέλληνα Άγγλου κόμη Φρέντερικ Νορθ του Γκίλφορντ, ο οποίος μέχρι τον θάνατό του το 1827, την υποστήριξε οικονομικά.

με τους αντίστοιχους τοπικούς ιατρικούς συλλόγους, κάθονταν

γύρω από τραπέζια μαζί με γιατρούς επαρχιακών πόλεων και συζητούσαν μαζί τους διαγνωστικά

ή

θεραπευτικά προβλήματα που οι τελευταίοι είχαν συναντήσει σε αρρώστους τους. Δύο χρόνια μετά την ίδρυσή της, στις 24 και 25 Σεπτεμβρίου του 1964, η Εταιρεία Ιατρικών Σπουδών διοργάνωσε τη συζήτηση για την Προπτυχιακή

(«Φοιτητική») και τη «Μεταπτυχιακή» Ιατρική Εκπαίδευση, στην οποία αναφέρθηκα στην αρχή. Η

συζήτηση έλαβε χώρα στο ξενοδοχείο Hilton, που είχε αρχίσει

να λειτουργεί μόλις τον προηγούμενο χρόνο. Στην εισαγωγική του

ομιλία, ο Πρόεδρος της Εταιρείας, υφηγητής Σπύρος Δοξιάδης, είχε

πει: «…η εταιρεία μας θεώρησε

ότι ήρθε η κατάλληλη στιγμή για

να γίνη και μία βασική αναμόρ -

φωση στον τομέα της ιατρικής

εκπαιδεύσεως. Με την πεποίθη -

ση ότι θέματα τόσο βασικά πρέ-

πει να γίνωνται κτήμα όλου του μορφωμένου κοινού, ιατρικού και

μη ιατρικού, και όχι να λύνωνται

πίσω από κλειστές πόρτες ούτε να μονοπωλούνται, αποφασίσαμε να πάρωμε κι εμείς μέρος στην προσπάθεια για την αναμόρφωση

και τον καλλίτερο προγραμματισμό». 8 Ήταν η πρώτη φορά που το θέμα αυτό συζητιόταν έξω από τις «κλειστές πόρτες» των αιθουσών συνεδρίασης των καθηγητών των (δύο τότε) ιατρικών σχολών, γεγονός που, όπως ήταν αναμενόμενο,

προκάλεσε την μήνιν των πιο συντηρητικών καθηγητών.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα, οι ιατρικές εταιρείες είναι ενώσεις προσώπων -μη κερδοσκοπικά σωματεία. Σε αντίθεση με τους ιατρικούς συλλόγους, δεν αποτελούν αντιπροσωπευτικά σώματα, δοθέντος ότι η εκλογή των νέων μελών αποφασίζεται από τα ίδια τα μέλη, όπως ισχύει, π.χ., για τα φιλανθρωπικά

σωματεία ή τις λέσχες. Αντιθέτως, αντιπροσωπευτικά σώματα αποτελούν οι ιατρικοί σύλλογοι.

Στην αυτοβιογραφία του, ο Μαρίνος Γερουλάνος * μας πληροφορεί ότι ο πρώτος Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος, που ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1907, ήταν «προαιρετικός». Η διά νόμου υποχρεωτική συμμετοχή των γιατρών στους κατά τόπους ιατρικούς συλλόγους επιβλήθηκε αρκετά αργότερα, το 1923. Ωστόσο, όπως μας διαβεβαιώνει ο Γερουλάνος, «ένα από τα

Σπύρος Δοξιάδης

πρώτα μελήματα του (προαιρετικού αυτού) Συλλόγου υπήρξε η διοργάνωσις της ιατρικής μετεκπαιδεύσεως».9 Στις μέρες μας, η συμμετοχή του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου στη ΣΙΕ περιορίζεται στην υπογραφή συμφωνητικού μεταξύ του Συλλόγου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ειδικών Ιατρών (UEMS) σχετικού με την πιστοποίηση δραστηριοτήτων ΣΙΕ. Η επιλογή του Συλλόγου από την UEMS βασίστηκε προφανώς στην ιδιότητά του να αποτελεί το αντιπροσωπευτικό όργανο των Ελλήνων γιατρών.

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Αίτια δυσλειτουργίας

της ΣΙΕ στη χώρα μας

Τρία είναι τα κύρια προβλήματα

που δυσχεραίνουν την αποτελε-

σματική εφαρμογή της ΣΙΕ στη

χώρα μας:

• ο υπερβολικά μεγάλος αριθμός

των ιατρικών εταιρειών

• η πολλαπλότητα των στόχων και

επιδιώξεών τους, με συνέπεια

την υποτίμηση της σημασίας

του εκπαιδευτικού έργου και

• η έλλειψη συντονιστικού οργάνου.

Το 1977, στο 3ο Ετήσιο Πανελλή-

νιο Ιατρικό Συνέδριο είχαν συμμετάσχει 43 ιατρικές εταιρείες. Κα-

νείς δεν γνωρίζει τον ακριβή αριθ-

μό των ελληνικών ιατρικών εταιρειών σήμερα. Πρέπει, πάντως, να υπερβαίνουν τις 150. Έτσι, το 2011, στον ιστότοπο της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών (https://www. mednet.com.gr/) είχαν καταχωριστεί 151 εταιρείες, ενώ το 2021, ο ιστότοπος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών περιελάμβανε 138 (https://www.isathens.gr/). Πέραν του υπερβολικά μεγάλου αριθμού, εντύπωση προκαλεί και η ύπαρξη περισσότερων της μίας εταιρειών με κοινό ή παρεμφερές αντικείμενο. Στο βιβλίο του Αναμνήσεις (1867-1957) ο Μαρίνος Γερουλάνος* αναφέρεται στην ίδρυση της

Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας με καταφανή απολογητικό

τόνο:10 «Τον Οκτώβριον του 1927 συνήλθον διά πρώτην φοράν οι κυριώτεροι χειρουργοί και ίδρυ -

σαν την εταιρείαν κατ’ αρχάς δοκιμαστικώς (…) Ως εις τον ειση-

γητικόν μου λόγον ως Πρόεδρος ανέπτυξα, η νέα Ελληνική Χειρουργική Εταιρεία δεν επρόκειτο

να ανταγωνισθή ή να μειώσει την συμμετοχήν των χειρουργών εις

τας εργασίας της Ιατρικής Εταιρείας, αλλά αντιθέτως να συμπληρώση ταύτας ασχολούμενη με ζητήματα άτινα εκεί δεν ήτο δυνατόν

να συζητηθούν (…)». Στις μέρες

μας, τέτοιου είδους ευαισθησία

φαίνεται να έχει εκλείψει...

Ένας από τους λόγους της δυσλειτουργίας θα πρέπει να αναζητηθεί στις προτεραιότητες

που δίνουν οι διάφορες ιατρικές εταιρείες στις επιδιώξεις τους.

Αν ανατρέξουμε στα καταστατι -

κά των εταιρειών, ο σκοπός που συχνότερα θα συναντήσουμε να περιγράφεται είναι «η προαγωγή της ιατρικής επιστήμης (ή της συγκεκριμένης ιατρικής ειδικότητας)». Πέραν του γενικόλογου και αόριστου αυτού σκοπού, υπάρχουν και άλλες περιγραφές στόχων, όπως «η ενίσχυση της

Μαρίνος Γερουλάνος

ιατρικής έρευνας και του έργου νέων αιματολόγων» (Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία), «η εκπροσώπηση της οφθαλμολογικής κοινότητας στο εσωτερικό και το εξωτερικό» (Ελληνική Οφθαλμολογική Εταιρεία), «η ενίσχυση της επικοινωνίας και της συνεργασίας των Ελλήνων ψυχιάτρων» (Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία), «η μελέτη, η προάσπιση-υποστήριξη και η προαγωγή των επαγγελματικών και επιστημονικών συμφερόντων των μελών του σωματείου» (Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία), «η επιδίωξη αρίστων επιστημονικών και επαγγελματικών συνθηκών εργασίας για τα μέλη της» (Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία), «η προάσπιση του κύρους της ειδικότητας» (Ελληνική Εταιρεία Αλλεργιολογίας

*Γεννημένος στην Πάτρα, ο Μαρίνος Γερουλάνος (1867-1960) ήταν χειρουργός με σπουδές και καριέρα στη Γερμανία. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, διετέλεσε διευθυντής του Τμήματος Χειρουργικής του «Ευαγγελισμού», καθηγητής Χειρουργικής Παθολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, γιατρός της βασιλικής οικογένειας και ακαδημαϊκός. Είχε, επίσης, εκλεγεί για πολλαπλές θητείες πρόεδρος της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών.

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

και Κλινικής Ανοσολογίας), «η καλύτερη επικοινωνία μεταξύ των παιδιάτρων τόσο της χώρας μας όσο και των παιδιάτρων άλλων χωρών» (Ελληνική Παιδιατρική

Εταιρεία)* κοκ. Λίγες μόνο εταιρείες (<10%) έχουν φροντίσει να προσθέσουν στους σκοπούς τους τη ΣΙΕ.

Παρά το ότι δεν περιλαμβάνεται

ρητά η ΣΙΕ στους σκοπούς όλων

των ιατρικών εταιρειών, οι περισσότερες διοργανώνουν εκπαιδευ-

τικές εκδηλώσεις, που απευθύνο -

νται στα μέλη τους ή και στο ευρύτερο ιατρικό κοινό. Το δυστύχημα

είναι πως σε πολλά (ευτυχώς, όχι σε όλα) από τα εκατοντάδες συνέδρια, σεμινάρια, συμπόσια κ.λπ.

που διοργανώνονται κάθε χρόνο

στη χώρα μας, το πρόγραμμα δεν στοχεύει στην κάλυψη συγκεκριμένων κενών εκπαίδευσης, αλλά σχεδιάζεται με βάση τα θέματα

που προτείνουν οι ίδιοι οι προσκαλούμενοι ομιλητές ανάλογα

με τα προσωπικά τους ενδιαφέρο -

ντα ή, στη χειρότερη περίπτωση, με βάση τα θέματα που επιλέγουν οι χορηγοί της εκδήλωσης. Αποκαλυπτικό της προχειρότητας του σχεδιασμού του προγράμματος των εκπαιδευτικών εκδηλώσεων είναι το γεγονός ότι, με ελάχιστες

Αφίσα Πανελλήνιου Ιατρικού Συνεδρίου

εξαιρέσεις, οι διοργανωτές δεν μεριμνούν για τον εκ των προτέρων προσδιορισμό των αντικειμένων (στόχων) της εκπαίδευσης (educational objectives). Με άλλα λόγια, δεν προσδιορίζουν το τι θα πρέπει να είναι σε θέση να κάνουν οι εκπαιδευόμενοι στο τέλος της εκπαίδευσης, που δεν ήταν ικανοί να το κάνουν προηγουμένως.11

Η ιδέα της ενοποίησης (amalgamation) των ιατρικών εταιρειών διατυπώθηκε αρχικά από τον Σωτήρη Παπασταμάτη το

1974 και υπήρξε το κίνητρο για την μετάβαση της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών στη νέα της μορφή. Πάνω στην ιδέα αυτή θεμελιώθηκε, εξάλλου, το Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο. 4 Το 1987, η Ιατρική Εταιρεία Αθηνών αποδύθηκε στην προσπάθεια συντονισμού των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων των Ιατρικών Εταιρειών-προσπάθεια που δεν μπόρεσε να προχωρήσει πέραν της έκδοσης ενός τριμηνιαίου δελτίου, με τίτλο Συνεχιζόμενη Ιατρική Εκπαίδευση , στο οποίο καταγράφονταν οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες στον τομέα της ΣΙΕ στη χώρα μας. Η καταγραφή αυτή αποκάλυψε το φαινόμενο να διοργανώνονται στην ίδια πόλη, την ίδια μέρα και τις ίδιες ώρες δύο ή και περισσότερες διαφορετικές επιστημονικές συναντήσεις.12 Η έκδοση του Δελτίου, που ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 1987, διήρκεσε λίγα μόνο χρόνια.

Η ΣΙΕ δεν περιορίζεται στις εκπαιδευτικές εκδηλώσεις. Σημαντικό μέσο της αποτελεί και ο ιατρικός Τύπος. Από την έκδοση του Ασκληπιού , το 1836, μέχρι σήμερα έχουν κυκλοφορήσει δεκάδες ελληνικών ιατρικών περιοδικών. Αρκετά από αυτά έχουν

*Η επιδίωξη της «καλύτερης επικοινωνίας» μεταξύ των μελών της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας φαίνεται ότι είναι διαχρονική. Ήδη στο ιδρυτικό καταστατικό του 1931 αναφέρεται ως σκοπός «η στενωτέρα συναναστροφή των ειδικώς τον κλάδον τούτον της Ιατρικής εξασκούντων ιατρών».10

παύσει να κυκλοφορούν. Δύσκολο να προσεγγίσει κανείς την ύλη

αυτών που κυκλοφορούν σήμερα. Και αυτό επειδή το έργο της

ανάπτυξης βάσης δεδομένων της

ελληνικής ιατρικής αρθρογραφίας

από το Κέντρο Ελληνικής Ιατρικής Πληροφόρησης, Ορολογίας και Τεκμηρίωσης (ΙΑΤΡΟΤΕΚ), που είχε συστήσει η Εταιρεία Ιατρικών Σπουδών, έχει μείνει ημιτελές. Η κάλυψη της βάσης δεδομένων, που από το 1981 είχε επιχειρηθεί (http://www.iatrotek. org/io), παραμένει απογοητευτικά ανεπαρκής.

Η νομοθετική ρύθμιση της ΣΙΕ έχει απασχολήσει κατ’ επανάληψη την Πολιτεία. Ήδη στον αρχικό Νόμο για το Εθνικό Σύστημα Υγείας (Ν.1397/83) υπήρχε το άρθρο 41, σύμφωνα με το οποίο «για την άσκηση του ιατρικού και οδο -

ντιατρικού επαγγέλματος απαιτείται και συμπλήρωση κάθε 5 χρόνια 80 ωρών παρακολούθησης μετεκπαιδευτικών μαθημάτων, που το πρόγραμμά τους καθορίζεται από την επιτροπή εκπαίδευσης μετεκπαίδευσης του άρθρου 31 του νόμου αυτού, καθώς και η συμπλήρωση 20 ωρών παρακολούθησης μετεκπαιδευτικών προγραμμάτων επιλογής γιατρού ή οδοντίατρου». Φυσικά, το άρθρο αυτό ουδέποτε εφαρμόστηκε. Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, με συμφωνητικό που υπογράφηκε μεταξύ UEMS και Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου στις 27 Νοεμβρίου 2004, υπεύθυνο για την πιστοποίηση και αξιολόγηση δραστηριοτήτων ΣΙΕ είναι το ανώτατο θεσμικό όργανό μας. Τι

αξία έχουν, τώρα, τα πιστοποιητικά παρακολούθησης τέτοιων δραστηριοτήτων είναι άλλο θέ -

μα. Πάντως, εν όψει του ανεξέλεγκτου πλήθους των ιατρικών

εταιρειών, το Κεντρικό Συμβούλιο

Υγείας έχει κατ’ επανάληψη επιχειρήσει να ρυθμίσει νομοθετικά τις αρμοδιότητές τους, χωρίς και πάλι κάποιο σχετικό νομοθέτημα

να έχει καταλήξει στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Συμπέρασμα

Η ανάγκη για τη λήψη οριστικών αποφάσεων σχετικών με την οργάνωση της ΣΙΕ στη χώρα μας είναι τόσο προφανής, όσο και επείγουσα. Προκειμένου, όμως, να συμμετάσχει κάποιος σε όργανα που θα λάβουν τέτοιες αποφάσεις δεν αρκεί η αγαθή προαίρεση. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να έχει εκπαιδευτεί ως εκπαιδευτής - να γνωρίζει, δηλαδή, τι σημαίνει εκπαίδευση και ποιες είναι οι βασικές αρχές που τη διέπουν.

Βιβλιογραφία

1. Ομιλίαι και συζητήσεις επί του θέματος «Ιατρική Εκπαίδευσις»: Β. Μεταπτυχιακή εκπαίδευσις. Ιατρική 1964, 6:326-57.

2.Partin C, Kushner HI, Kollmer Horton ME A tale of congress, continuing medical education, and the history of medicine. Proc (Bayl Univ Med Cent) 2014; 27:156-60.

3. Wijnen-Meijer M, Burdick W, Alofs L, Burgers C, ten Cate O. Stages and transitions in medical education around the world: clarifying structures and terminology. Med Teach 2013; 35:301-7.

4. Ρηγάτος Γ. Η Ιστορία της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών 1835-1985. Έκδοση Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών, Αθήνα,1985.

5. Σύντομο ιστορικό της Ιατροχειρουργικής Εταιρείας Κέρκυρας (ΙΧΕΚ). https://ixek.gr.

6. Λαζαρέτος Σ. Φυγή ανθρώπινου κεφαλαίου: Η σύγχρονη τάση μετανάστευσης των Ελλήνων στα χρόνια της κρίσης. Τράπεζας της Ελλάδος: Οικονομικό Δελτίο, Ιούλιος 2016.

7. Της Συντάξεως. Οι σκοποί μας. Ιατρική 1962, 1:1–2.

8. Ομιλίαι και συζητήσεις επί του θέματος «Ιατρική Εκπαίδευσις»: Α. Φοιτητική εκπαίδευσις. Ιατρική 1964, 6:298-325.

9. Γερουλάνος Μ. Αναμνήσεις (1867-1957), 2η έκδοση. Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα, 1995.

10. Ελληνική Οφθαλμολογική Εταιρεία. https://www.eyenet.gr/etaireia/

11. Μουντοκαλάκης Θ. Ιατρική Εκπαίδευση: Μια Παραμελημένη Τέχνη. Επιστημονικές Εκδόσεις Παρισιάνου Α.Ε, Αθήνα, 2019.

12. Μουντοκαλάκης Θ. Το μέλλον των ελληνικών ιατρικών περιοδικών. Συνεχιζόμενη Ιατρική Εκπαίδευση 1988, φύλλο 8, σελ. 9-11.

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Αθηνών

Δρ. ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ Α. ΡΗΓΑΤΟΣ

Υφηγητής-Αμ.Επικ.ΚαθηγητήςΙατρικήςΕΚΠΑ,Επίτ.Δρ.ΠαιδαγωγικούΤμήματοςΔ.Ε.,ΕΚΠΑ

πράξεις, ενώ τις γυναικολογικές

παθήσεις, τις ανεπιθύμητες κυή-

σεις και τους τοκετούς αντιμετώ -

πιζαν οι πρακτικές μαμές (μαίες), συνήθως ώριμες γυναίκες με εμπειρία τοκετών.

Βεβαίως, υπήρχαν και επιστήμονες γιατροί, με σπουδές σε ευρωπαϊκά πανεπιστήμια της Ιταλίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας αλλά

Η ιατρική φροντίδα

στις αρχές του 19ου αιώνα Η ιατρική φροντίδα στην Ελλάδα κατά τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα παρεχόταν στον πληθυσμό, όπως και τους προηγούμενους αιώνες, από εμπειρικούς θεραπευτές, είτε αυτοδίδακτους είτε ελάχιστα εκπαιδευμένους από άλλους εμπειρικούς. Ορισμένοι από αυτούς ήταν ευσυνείδητοι, με πρόθεση παροχής βοήθειας στους συνανθρώπους τους, ενώ άλλοι είχαν ως κίνητρό τους την κερδοσκοπία. Ανάλογο εύρος αναφέρεται και στις ικανότητές τους:

κάποιοι είχαν ενδιαφέρουσες δεξιότητες (κυρίως εγχειρητικές

και ορθοπεδικές), ενώ άλλοι ήταν

έως και επικίνδυνοι. Στοιχειωδώς υπήρχαν και εξειδικεύσεις:

κάποιοι ασκούσαν θεραπευτική με βότανα, άλλοι με εγχειρητικές

και της Αγγλίας, της Ρωσίας, της Ρουμανίας κ.λπ. Οι επιστήμονες ασκούσαν την Ιατρική συνήθως

στην αυλή των ηγεμόνων (και Οθωμανών), σε επαγγελματικές

κοινότητες και συνεταιρισμούς, παρέχοντας υπηρεσίες και στον γενικό πληθυσμό εφόσον υπήρχε ανάγκη, και μάλιστα χωρίς πρόσθετη αμοιβή.

Οι υγειονομικές ανάγκες της εποχής όμως ήταν δυσανάλογα πολλές. Οι επαναστατικές ενέργειες και οι πολεμικές συνθήκες συνεπάγονταν πλήθος προβλημάτων. Λίγο πριν από την κήρυξη της Επανάστασης ο (με ατελείς σπουδές) Παναγιώτης Γιατράκος (εικ.1) λειτουργεί στη Μάνη σχολή ταχύρρυθμης εκπαίδευσης εμπειρικών χειρουργών. Οι υπηρεσίες των μαθητών του Γιατράκου αποδείχθηκαν πολύτιμες για τα προβλήματα που ανέκυψαν

λίγο αργότερα, με την κήρυξη της Επανάστασης. Στο άτυπο ελληνικό υγειονομικό σώμα θα προστεθούν Έλληνες γιατροί της διασποράς και φιλέλληνες γιατροί από όλο τον κόσμο. Ο αυξημένος αριθμός τραυματιών του πολέμου, οι συνθήκες διαβίωσης, οι τρόποι παροχής βοήθειας, η πείνα, η ακαταλληλότητα των τροφών κ.ά., επέφεραν επιδημικά και άλλα νοσήματα. Με δεδομένη και την έλλειψη οργανωμένων υπηρεσι-

Παναγιώτης Γιατράκος (1790-1851)

Η πόλη

των Αθηνών

περί το 1835

ών τα νοσήματα, και μάλιστα τα επιδημικά, σκότωναν περισσότερους από όσους αυτός καθεαυτός ο πόλεμος.

Η Αθήνα του 1830: Μια πόλη σε εγκατάλειψη Ύστερα από σχεδόν τέσσερα χρόνια κατοχής από τον Ρεσίτ Πασά-Κιουταχή, οι Αθηναίοι αξιώνονται να γυρίσουν στον τόπο τους την άνοιξη του 1830. Αυτό όμως που βρήκαν γυρίζοντας, ήταν ένα πραγματικά θλιβερό θέαμα: «Η πόλις όλη ερείπιον, ο ελαιών κεκαυμένος, το πλείστον μέρος, οι κήποι, οι αμπελώνες, οι αγροί εξηφανισμένοι παντάπασι. Τα λαμπρά Πατήσια και Σεπόλια κατεστημένα

άμορφα, γυμνά και εις θέαν αξιολύπητον». Στα 1830, επίσης, ο Γάλλος περιηγητής J. Michaud γράφει πως στα χαλάσματα της Αθήνας συναντάς κουκουβάγιες, σύμβολο

όχι πια της σοφίας μα της εγκατάλειψης. (εικ.2)

Σιγά-σιγά αρχίζει η ανοικοδόμηση, αυθαίρετη και πρόχειρη. Ορισμένοι όμως, κυρίως ξένοι και μερικοί πλούσιοι ντόπιοι, χτίζουν αξιόλογες νεοκλασικές κατοικίες. Στα 1832, με τη βοήθεια των Αμερικανών ιεραποστόλων Ιωνά Κινγκ (King) και Χιλ (John Henry Hill) ξαναλειτουργεί το μοναδικό σχολείο της πόλης, που είχε σταματήσει με τον εκπατρισμό των Αθηναίων. Το μικρό αυτό χωριό,

με τη βαριά κληρονομιά ενός μεγάλου ονόματος, η Αθήνα, ένα χρόνο αργότερα, με το Διάταγμα της 29ης Ιουνίου/11ης Ιουλίου 1833 (νέο ημερολόγιο), ορίζεται ως πρωτεύουσα του νεοσύστατου κράτους. Η επικράτησή της έναντι των ανταγωνιστριών πόλεων (Άργους, Ναυπλίου, Κορίνθου, Πειραιά) έγινε χάρη στην υποστήριξη του βασιλιά Λουδοβίκου της Βαυαρίας, φιλαρχαίου και πατέρα του Όθωνα.

Η Αθήνα γίνεται «Βασιλική Καθέδρα και Πρωτεύουσα» τις 18 Σεπτεμβρίου 1834, ενώ αριθμεί με τις νέες αφίξεις μόλις 7.000 κατοίκους. Όπως γράφει ο Αυστριακός πρεσβευτής Πρόκες Όστεν

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

του 1830

γκών εις κάθε μέρος» και συνιστούν «επί τούτω ιδιαίτερα παράμερα μέρη

και, ει δυνατόν, δημόσια αναγκαία» Μεγάλο πρόβλημα είναι επίσης η έλλειψη καθαρού νερού, νεκροταφείου, νοσηλευτηρίων και άλλων βασικών υποδομών υγείας. Σημειώνεται ότι μια πρώτη δέσμη υγειονομικών μέτρων και δομών

είχαν ληφθεί από τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, ο οποίος ήταν και σπουδαίος γιατρός, είχε δε δολοφονηθεί στο Ναύπλιο το 1831.

Η μεταφορά της πρωτεύουσας στην Αθήνα

Ο Όθων Α΄ εγκαταστάθηκε στην Αθήνα την 1η Δεκεμβρίου του 1834.

Η εγκατάστασή του συνεπάγεται

τη μεταφορά στρατού και υπηρεσιών, τη δημιουργία νέων εγκαταστάσεων, ειδικά υγειονομικά μέτρα, νομοθετήματα για επιδημίες κ.λπ.

τρικής εταιρείας, της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών (ΙΕΑ), που θα φρόντιζε τη συνεχόμενη εκπαίδευση των γιατρών-μελών της και θα διευκόλυνε συναντήσεις και

(Osten), «τα ενοίκια και τα τρόφιμα είναι τόσον ακριβά, όσον ουδαμού ίσως του γνωστού κόσμου». Η τιμή

της γης προς οικοδόμηση φθάνει σε εξωπραγματικά επίπεδα, παρότι η νέα πρωτεύουσα στερείται υποδομών. Οι δρόμοι είναι γεμάτοι «πηλό, βόρβορο και ερείπια», τα

ζώα συγκατοικούν στα σπίτια των ανθρώπων και προκαλούν «κακήν αποφοράν». Αλλεπάλληλες αστυνομικές εγκύκλιοι απαγορεύουν

την «εν κοινώ εκτέλεσιν των ανα -

Ο πληθυσμός έχει ήδη αυξηθεί σε 12.700. Ταχύτατα θεσπίζεται το «Ιατροσυνέδριο», για να καθορίσει τα ιατρικά και τα παραϊατρικά επαγγέλματα, τις προϋποθέσεις

για την άδεια λειτουργίας τους και για την επιλογή του προσωπικού.

Διορίζονται νομίατροι, κοστολογούνται οι ιατρικές πράξεις και τα φάρμακα, ψηφίζονται νόμοι για τον έλεγχο των επιδημιών, ήδη από τις πρώτες μέρες του 1835.

Η ίδρυση της Ιατρικής

Εταιρείας Αθηνών

Μια ομάδα φωτισμένων γιατρών αποφασίζει και την ίδρυση ια -

ανταλλαγές απόψεων. Σημειώνεται ότι οι ιατρικές εταιρείες με το πνεύμα που αναφέρθηκε ήταν ήδη θεσμός στις ευρωπαϊκές χώρες με παλαιά πανεπιστήμια. Στην Ελλάδα υπήρχαν τέτοιες εταιρείες κάτω από την επίδραση ευρωπαϊκών-ιταλικών αντιλήψεων στην Κέρκυρα και στη Ζάκυνθο· ίσως και αλλού. Στην Κέρκυρα, μέλος ήταν ο Ιωάννης Καποδίστριας κατά την περίοδο που ακόμα ασκούσε την Ιατρική, αναφέρονται μάλιστα και ανακοινώσεις του. Στην Αθήνα, η ιδρυτική συνεδρία της εταιρείας έγινε την 5η Ιουνίου 1835, ενώ το πρωτόκολλο ίδρυσής της είχε υπογραφεί στις 13 Μαΐου 1835. Τα ιδρυτικά μέλη της εταιρείας ήταν 17, από τα οποία γιατροί ήταν τα ένδεκα. Τα λοιπά μέλη ήταν επιστήμονες άλλων ειδικοτήτων (πέντε φαρμακοποιοί και ένας βοτανολόγος). Μεταξύ των ιδρυτικών μελών οι δύο ήταν γιατροί της βασιλικής οικογένειας, ένας ιατροσύνεδρος (μέλος του «Ιατροσυνεδρίου»), πέντε Βαυαροί γιατροί, τρεις Έλληνες γιατροί με σπουδές στο εξωτερικό, τρεις Βαυαροί φαρμακοποιοί, δύο Έλληνες φαρμακοποιοί και ο νομίατρος Νικ. Κωστής. Πρόεδρος σ’ αυτή την πρώτη περίοδο της εταιρείας εκλέχθηκε ο Διονύσιος Πύρρος ο Θετταλός (εικ.

Μεγάλο πρόβλημα

στην Αθήνα

ήταν η έλλειψη καθαρού νερού, νεκροταφείου, νοσηλευτηρίων

και άλλων βασικών υποδομών υγείας

3), με σπουδές στην Ιταλία, αρχιμανδρίτης του Πατριαρχείου και συγγραφέας πολλών ιατρικών και άλλων βιβλίων. Σημειώνεται ότι το Πανεπιστήμιο Αθηνών ιδρύεται δύο χρόνια αργότερα, το 1837.

Ο θεσμός

των επιστημονικών ανακοινώσεων

Αν και ο Πύρρος είχε αντιπαραθέσεις με τους Βαυαρούς, παρέμεινε

πρόεδρος για μερικούς μήνες και στη συνέχεια παραιτήθηκε. Δεν έβαλε υποψηφιότητα δεύτερη

φορά. Πάντως «η Εταιρεία συνεστήθη και οι ιατροί εκοινωνιολόγουν

τας ιδέας και τας εφευρέσεις των», όπως γράφει. Οι ελεύθερες ανακοινώσεις άρχισαν με τον χειμώνα του 1835 με το νέο προεδρείο.

Μεταξύ των θεμάτων της πρώτης

αυτής περιόδου της ΙΕΑ είναι και

τα ακόλουθα:

15 Οκτωβρίου 1835:

Συζήτησις περί φαρμάκων

(Ι. Κλάδος, Ι. Νικολαΐδης, Ξ. Λάνδερερ)

15 Οκτωβρίου 1835: Συζήτησις περί δαμαλισμού (Β. Ρέζερ, Ι. Κλάδος)

15 Οκτωβρίου 1835:

Περί σπληνομεγαλίας (Β. Ρέζερ)

15 Οκτωβρίου 1835:

Ιστορία υδροφόβου τινός γυναικός (Ι. Κλάδος. Συζήτησις:

Δ. Μαυροκορδάτος, Ι. Κλάδος, Ι. Νικολαΐδης, Ξ. Λάνδερερ, Β. Ρέζερ)

5 Νοεμβρίου 1835: Επίδειξις υδροκεφάλου διετούς παιδίου.

23 Νοεμβρίου 1835:

Πατρίς της πανώλους είναι η Κωνσταντινούπολις (Δημ. Μαυροκορδάτος)

30 Νοεμβρίου 1835:

Συζήτησις περί πανώλους (Δ. Μαυροκορδάτος, Β. Ρέζερ, Ι. Νικολαΐδης, Ξ. Λάνδερερ).

20 Δεκεμβρίου 1835: Περί αλκαλοειδών των φύλλων της ελαίας (Ξ. Λάνδερερ)

Συνολικώς, τους λιγοστούς μήνες του ιδρυτικού έτους 1835 έγιναν οκτώ ανακοινώσεις, στις οποίες από ό,τι φαίνεται ακολουθούσε συζήτηση.

Η παρουσίαση ανακοινώσεων

και οι συζητήσεις ήταν η κυρι -

ότερη τότε διδακτική πρακτική

της εταιρείας. Κατά τον εορτα -

σμό της συμπλήρωσης 100 χρόνων λειτουργίας (1935) εκδόθηκε

ανώνυμος τόμος 238 σελίδων με τους τίτλους των ανακοινώσεων

της εκατονταετίας καταταγμένους

θεματικά. Από ό,τι μου είχε δηλώσει ο αείμνηστος ιατροϊστορικός Γεώργιος Πουρναρόπουλος, ήταν απολύτως προσωπικό του

έργο, αλλά ο τότε πρόεδρος Κων.

Μέρμηγκας δεν του επέτρεψε να

γράψει το όνομά του. Για πιστοποίηση μου είχε ο ίδιος επιδείξει

κείμενα-μαρτυρίες που επιβεβαίωναν την πατρότητα. Τον επιστημονικό μόχθο της Ιατρικής Εταιρείας επιβεβαιώνει

και ο καθηγητής Βασ. Βαλαώρας (1902-1996): Για την περίοδο 18351969 είχαν πραγματοποιηθεί 1.500 τακτικές δημόσιες συνεδριάσεις, πολλές πανελλήνιες αλλά και τοπικές. Τέσσερις χιλιάδες (4.000) ανακοινώσεις Ελλήνων και ξένων γιατρών διαμόρφωσαν την ιατρική επιστήμη και τη δημόσια υγεία στην Ελλάδα. Από το 1970 και μετά, ο αριθμός των ανακοινώσεων δεν έχει –και ίσως δεν είναι δυνατόν– να υπολογισθεί.

Η έκδοση του περιοδικού

Εκτός από τις επιστημονικές συζητήσεις-ανακοινώσεις, ένα θέμα που συζητήθηκε από τα πρώτα ήταν η προσπάθεια έκδοσης ιατρικού περιοδικού. Η πρώτη σχετική

συζήτηση έγινε στις 3 Οκτωβρίου του 1835 επί προεδρίας Βερνάρδου Ρέζερ και ξανασυζητήθηκε στις 15 Οκτωβρίου του 1835. Ακο -

Διονύσιος Πύρρος ο Θετταλός

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Νικόλαος Κωστής

λούθησαν και άλλες συζητήσεις.

Το μεγαλύτερο θέμα των συζητήσεων ήταν η γλώσσα στην οποία θα εκδιδόταν το περιοδικό. Ανάμεσα στις άλλες είχαν προταθεί

η λατινική, ως κοινό ευρωπαϊκό

κτήμα της επιστήμης, καθώς και η γερμανική. Ο Δημ. Μαυροκορδά-

τος πρότεινε με σθένος την ελληνική γλώσσα: «και ημείς πρέπει να γράφομεν εις την ιδικήν μας [γλώσσαν] και πολύ περισσότερον εδώ είναι ανάγκη να σχηματισθεί η ιατρική γλώσσα…». Όταν συμφωνήθηκε

και αυτό, άρχισε να αναζητείται τρόπος κάλυψης των δαπανών της έκδοσης. Τελικώς, τον Ιούνιο 1836 εγκρίνεται από τα ανάκτορα, με την πίεση των αυλικών γιατρών, χρηματοδότηση 500 δραχμών, με την υποχρέωση να συμπεριληφθεί

στο περιοδικό ως τακτική ύλη η έως τότε υγειονομική νομοθεσία,

ώστε να τεθεί σε γνώση στον μεγαλύτερο δυνατό αριθμό γιατρών.

Ως διευθυντής σύνταξης του περιοδικού ορίστηκε ο Νικόλαος Κωστής (εικ. 4), αργότερα καθηγητής Μαιευτικής, Βοτανικής και Φαρμακολογίας. Ο Κωστής στον «Πρόλογο» του περιοδικού γρά-

φει: «Αφού μετά σκληράν τυραννίαν

τεσσάρων αιώνων και δεκαετή ηρωϊ -

κόν πόλεμον ανεκτήσαντο οι Έλληνες

τέλος πάντων το μέγιστον όλων των

αγαθών, την ελευθερίαν των, άρχισαν

αμέσως και αι Μούσαι να επανέρχο -

νται εις την Παλαιάν των Καθέδραν […] ο κυριότερος σκοπός του συγγράμματος τούτου είναι η μετάδοσις

των ιατρικών γνώσεων εις την Ελλάδα, διά τούτο εκτός των πρωτοτύπων

διατριβών θέλουν καταχωρήσθαι εις

τον “Ασκληπιόν” […] και πολλαί των αξιολογωτέρων παρατηρήσεων και

ανακαλύψεων των ευρισκομένων εις ξένας ιατρικάς εφημερίδας».

Το περιοδικό της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών Ασκληπιός (εικ.5)

εκδόθηκε από το 1836 έως το 1838.

Ακολούθησαν διακοπή της έκδοσης και ο Νέος Ασκληπιός του Γ. Πρινάρη (1842, 1843, 1847). Ακολούθησαν επίσης ως όργανα της

εταιρείας, με δική της φροντίδα, τα εξής περιοδικά:

Ιατρική Μέλισσα (Αν. Γούδας, 1853-1858 και 1864-1865 Μέλισσα των Αθηνών)

Ασκληπιός (ΙΕΑ, 1856-1866)

Ασκληπιός (ΙΕΑ, 1870-1874)

Πρακτικά ΙΕΑ (1923-1974)

Αρχεία Ιατρικών Εταιρειών (1975-1983) και Αρχεία Ελληνικής

Ιατρικής (Θ. Μουντοκαλάκης, 1884 – συνεχίζεται)

Παρά τις εγγενείς δυσχέρειες της έκδοσης ενός ιατρικού περιοδικού, τα επιστημονικά όργανα της εταιρείας απετέλεσαν υπόδειγμα για τα ομοειδή περιοδικά και για άλλες ιατρικές εταιρείες ή ομάδες, προάγοντας στην Ελλάδα τα επιστημονικά έντυπα. Με το παράδειγμα του Ασκληπιού κυκλοφόρησαν τα επόμενα χρόνια του 19ου αιώνα τουλάχιστον επτά ιατρικά περιοδικά στην Αθήνα, ένα στη Σύρο, ένα στην Πάτρα, ένα στα γαλλικά, καθώς και ένα φαρμακευτικό περιοδικό.

Αντιμετώπιση επιδημιών

Μια άλλη δραστηριότητα της

ΙΕΑ πέρα από την έκδοση περιοδικών ήταν η συμβολή, με διάφορους τρόπους, στην αντιμετώπιση της μάστιγας των επιδημικών

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Το περιοδικό

της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών Ασκληπιός

νοσημάτων. Από τις πιο γνωστές

επιδημίες της εποχής είναι εκεί-

νη του 1835 –έτους ίδρυσης της

εταιρείας– που ήταν πιθανότατα

κοιλιακός τύφος. Ο Βαυαρός για-

τρός Rotlauf, μέλος της εταιρεί-

ας, έγραψε στα γερμανικά σχετικό

βιβλίο. Άλλες επιδημίες ήταν οι:

• Πανώλη στον Πόρο. Από αυτήν

πέθανε (1937) ο Rotlauf, ο οποί-

ος είχε μελετήσει την επιδημία

του τύφου

• Χολέρα, η λεγόμενη «Ξένη του

’54» (1854), που ήρθε με τους Αγγλογάλλους και έδωσε 3.000 νεκρούς σε πέντε μήνες (ένας νεκρός ανά 10-12 κατοίκους).

• Ευλογιά, 1856 και 1857

• Τυφοειδής, 1857-1858

• Υμενογόνος λαρυγγίτις ή, με την ορολογία της εποχής, πνιγμονώδης πυρετός, δηλαδή διφθερίτις (1862-1863)

• Ευλογιά 1882 και άλλες επιδημίες στη συνέχεια.

Στην ενημέρωση για τις τρέχουσες επιδημίες συνέβαλε καθοριστικά η πρακτική που είχε καθιερωθεί: στις εβδομαδιαίες συναντήσεις της ΙΕΑ καθένας από τους μετέχοντες γιατρούς ανέφερε προ της Ημερησίας Διατάξεως (ΗΔ) τα λοιμώδη νοσήματα που είχε διαγνώσει κατά την καθημερινή του πρακτική.

Το 1923, στη συνεδρία της 23ης

Απριλίου, ο πρόεδρος Κ. Μέρμηγκας αναγγέλλει στα μέλη τα

εξής: «Προ ολίγων έτι στιγμών μας διεβιβάσθη εκ μέρους του Υπουρ -

Ανδρέας Αναγνωστάκης Σωτήρης Παπασταμάτης

γείου Δημοσίας Υγείας έγγραφον

αναφέρον τα ονόματα των ιατρών, όσοι απέθανον κατά την τελευταίαν

επιδημίαν του εξανθηματικού τύφου, μολυνθέντες υπ’ αυτού εν τη ενασκήσει του θεραπευτικού αυτών έργου».

Αναφέρει δε στους εταίρους τα 17 επώνυμα γιατρών από Άρτα, Κέρκυρα, Μεσολόγγι, Ναύπακτο, Πειραιά, Σκύρο και Τρίπολη.

Ιατρικά συνέδρια

Μια άλλη σημαντική δραστηριότητα της ΙΕΑ που καθιερώθηκε ως θεσμός, ήταν τα πανελλήνια ιατρικά συνέδρια, που έχουν χα-

ρακτηρισθεί ως «γνήσια τέκνα της». Η πρώτη πρόταση για ένα πανελλήνιο ιατρικό συνέδριο

έγινε τον Νοέμβριο του 1878 από τον τότε πρόεδρό της, καθηγητή Ανδρ. Αναγνωστάκη (εικ.6). Η πρόσκληση έγινε τον Ιανουάριο

του 1879 προς όλους τους Έλληνες γιατρούς, τόσο της ελεύθερης όσο και της υπόδουλης Ελλάδας, αλλά και στους απόδημους συμπατριώτες. Για διάφορους τεχνικούς λόγους (δυσκολίες μετακίνησης, εξασφάλισης χώρων κ.λπ.) υπήρξαν αναβολές και καθυστερήσεις. Τελικά το συνέδριο πραγματοποιήθηκε από 6 έως 9 Απριλίου 1882 με την ονομασία «Η εν Αθήναις Σύνοδος των Ελλήνων Ιατρών». Η διοργάνωση είχε κάθε επισημότητα. Εκπροσωπήσεις Αρχών, επιστημονικών φορέων, πνευματικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, παρουσίαση των εξωιατρικών επιστημονικών επιτευγμάτων της εποχής καθώς και παράσταση αρχαίου θεάτρου. Τα πλήρη πρακτικά εκδόθηκαν το 1883. Ακολούθησε η Β΄ Σύνοδος το έτος 1887. Οι συνθήκες των

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

επομένων ετών δεν διευκόλυναν

και οι επόμενες προσπάθειες αναβάλλονταν. Το επόμενο συνέδριο της εταιρείας με την ονομασία «Α΄ Πανελλήνιον Ιατρικόν Συνέδριον»

έγινε το 1901, το Β΄ το 1903 και το Γ΄ το 1906. Ακολούθησαν δύο ειδικά συνέδρια επί της φυματιώσεως

και άλλα με αρκετή χρονική απόσταση. Η σύγχρονη περίοδος των συνεδρίων της ΙΕΑ αρχίζει μετά

την ανάληψη από την εταιρεία του

ρόλου της για συντονισμό των ειδικών ιατρικών εταιρειών. Το πρώτο σύγχρονο «Ετήσιο Πανελλή-

νιο Ιατρικό Συνέδριο» έγινε από

7 έως 9 Φεβρουαρίου 1975 υπό

την προεδρία του υφηγητή Σωτ. Παπασταμάτη (εικ.7). Από τότε συνεχίζονται τακτικά, σε ετήσια βάση, ήδη δε έχουμε φθάσει στο ΕΠΙΣ, με τακτικούς εκσυγχρονισμούς και προσαρμογές.

Ιατρικοί διαγωνισμοί

Η προκήρυξη ιατρικών διαγωνισμών απασχόλησε επίσης την εταιρεία από τα πρώτα της χρόνια. Το 1839, ο πρόεδρος Βερνάρδος Ρέζερ προτείνει τη θέσπιση διαγωνισμού με ιατρικό θέμα και ζητεί από τον Όθωνα την αθλοθέτηση του βραβείου. Το 1840, εγκρίνεται η βράβευση με χρυσό μετάλλιο εκείνου που θα έλυνε ιατρικό πρόβλημα επί θέματος το οποίο θα πρότεινε η εταιρεία. Παρά τις έγκαιρες απόπειρες γιατρών για συμμετοχή, δεν υπήρξε ικανοποιητικό αποτέλεσμα, τελικώς δε τα βραβεία απενεμήθη-

Γεώργιος Συμβουλίδης Αριστοτέλης Κούζης

σαν το 1847, ένα στον Γάλλο γιατρό Piorry και ένα στον Ζακύνθιο γιατρό Νικ. Δελλαπόρτα. Τα επόμενα χρόνια ακολούθησαν και άλλες αθλοθετήσεις για βραχείες περιόδους. Η μόνη αθλοθέτηση που κράτησε επί σειρά ετών ήταν εκείνη του Γεωργίου Συμβουλίδη από την Τραπεζούντα, που υπηρετούσε ως υγειονομικός αξιωματικός του Ρωσικού Στρατού (εικ.8). Το βραβείο καθιερώθηκε το 1861 και συν τω χρόνω απέκτησε μεγάλο κύρος. Οι κρίσεις για τον διαγωνισμό γίνονταν από τριμελή επιτροπή μελών και κυκλοφορούσε έντυπη. Τη δεκαετία του 1940, ο μακρόβιος και έγκυρος διαγωνισμός συμπληρώνει τα 80 χρόνια του. Το 1946, ο πληθωρισμός αναγκάζει την εταιρεία να εκποιήσει τα χρεόγραφα πριν να χάσουν πλήρως την αξία τους. Τέ-

λη της δεκαετίας του ’40, το Συμβουλίδειο Αγώνισμα σβήνει.

Σήμερα, η ΙΕΑ και συνάδελφοι χρηματοδοτούν διάφορους διαγωνισμούς, οι οποίοι κρίνονται από επιτροπές της εταιρείας, ώστε και να ισχύουν οι επιθυμίες των δωρητών και να ενισχύονται ταυτόχρονα οι καλύτερες ερευνητικές εργασίες.

Εορτασμοί επετείων

Για το έργο της εταιρείας και τον ρόλο της όχι μόνο στην ελληνική Ιατρική αλλά και στην κοινωνία

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

στερη στην 5η Ιουνίου κάθε χρόνο. Έχω υπόψη μου 20 τέτοιες δημοσιευμένες ομιλίες. Σε μείζονες επετείους έχουν εκφωνηθεί και δημοσιευθεί μείζονες σχετικές εργασίες.

Α) Για τον εορτασμό των πενήντα χρόνων (1835-1885) δημοσιεύθηκε (1926) κείμενο του Αρ. Π.

Κούζη (1872-1961) (εικ.9) με τον τίτλο «Το επιστημονικόν έργον

της εν Αθήναις Ιατρικής Εταιρείας

κατά την πρώτην αυτής πεντηκονταετίαν (1835-1885)». Η εργασία κυκλοφόρησε και αυτοτελώς (1927).

Β) Για τον εορτασμό της συμπλήρωσης των εκατό χρόνων εκδόθηκε και κυκλοφόρησε ο τόμος «Η εν Αθήναις Ιατρική Εταιρεία – Αι ανακοινώσεις της εκατονταετίας 1835-1935» του Γ.Κ. Πουρναρόπουλου (ανωνύμως). Ο κύριος ομιλητής της επετείου, υφυπουργός Ι. Νικολίτσας, παραλληλίζει την επέτειο «προς τον πανηγυρισμόν της εκατονταετηρίδος της Εθνικής Παλιγγενεσίας», χαρακτηρίζοντάς τον μάλιστα και «ευτυχές και απαραίτητον συμπλήρωμα αυτού».

Γ) Για τον εορτασμό των 150 χρόνων το έτος 1985 πραγματοποιήθηκε υπό την προεδρία του Περ. Τσάκωνα μεγαλοπρεπής εκδήλωση στην Αίθουσα Τελετών του Πανεπιστημίου Αθηνών με παρουσία

των πρυτανικών και πολιτικών Αρχών, ενώ διαβάστηκε χαιρετισμός

του Προέδρου της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ανάλο -

γος εορτασμός έγινε και στην Κύπρο (με την οργανωτική συμβολή του Βασ. Χαραλαμπίδη) υπό την

αιγίδα του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Σπ. Κυπριανού

και τη συμμετοχή Κυπρίων επιστημόνων και μελών της ΙΕΑ. Με

την ευκαιρία του εορτασμού των

150 χρόνων πραγματοποιήθηκε

η έκδοση Η Ιστορία της Ιατρικής

Εταιρείας Αθηνών 1835-1985 του

Γ. Ρηγάτου.

Ελληνική ιστορία

και ιστορία της ΙΕΑ

Σε πολλά σημεία η ιστορία της ΙΕΑ επηρεάζεται από αυτά που συμβαίνουν στον τόπο, αποτελώντας

προέκτασή τους ή αντανάκλασή

τους στον ιατρικό χώρο. Υπουργοί, πρωθυπουργοί, βασιλιάδες και βασίλισσες έχουν κάποιο σημείο της ιστορίας τους κοινό με την εταιρεία. Τα προβλήματα του Όθωνα, η αναφροδισία της Αμαλίας, οι αρρώστιες του Μακρυγιάννη, ο θάνατος του Κωλέττη απασχόλησαν τους ιδρυτές της εταιρείας μας. Από τους δέκα γιατρούς που νοσήλευσαν τον Μακρυγιάννη σε κάποια

φάση της ζωής του, οι επτά ήταν μέλη της εταιρείας, είτε ιδρυτικά

είτε από τα παλαιά. Στα πρακτικά

του 1842 διαβάζουμε ανακοίνωση

του Ξ. Λάνδερερ «περί λίθου ευρε-

θέντος εις τον αριστερόν ουρητήρα

τού ένεκα τούτου αποβιώσαντος πρω -

θυπουργού Ιωαν. Κωλέττη, εν ω μετά μίαν ώραν ευρέθησαν 60 σκώληκες»

Το 1912-14, τα πολεμικά γεγονότα αποδυναμώνουν τις δραστηριότητες της ΙΕΑ, η οποία έχει και απώλειες μεταξύ των μελών της, για τα οποία γίνονται τιμητικές εκδηλώσεις. Ο εθνικός διχασμός φθάνει κατά τις αρχαιρεσίες στην εταιρεία. Το 1922, η εταιρεία στέλνει έγγραφο στα ιατρικά ευρωπαϊκά σωματεία «εναντίον της αδίκου αποφάσεως των μεγάλων δυνάμεων», ενώ προσπαθεί με διάφορους τρόπους να βοηθήσει τους πρόσφυγες, τόσο με εισφορές όσο και με διαφώτιση σε υγειονομικά ζητήματα.

αποτελώντας

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Τα στελέχη της ΙΕΑ ανέπτυξαν

στενή σχέση

με το Πανεπιστήμιο

Αθηνών, το οποίο στελέχωσαν

Συζητούνται εκτεταμένες βλάβες από πυροβόλα, περιπτώσεις πολτοποίησης των σπλάχνων, ενδοκαρδιακά θραύσματα βλημάτων, η «οιδηματική νόσος», αβιταμινώσεις, παθήσεις από τη νοθεία τροφίμων, δηλητηριάσεις από τοξικά φυτά, νόσος χρονίου υποσιτισμού και, φυσικά, τα κρυοπαγήματα σε πάνω από 22.000 στρατιώτες. Λόγω έλλειψης χαρτιού δεν τυπώνονται τα πρακτικά, τα οποία όμως διατηρούσε με πολλή προσοχή ο γραμματέας και εκτυπώθηκαν μετά τη λήξη του πολέμου.

Ο εκσυγχρονισμός

Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο πολλά μέλη της εταιρείας στρατεύονται, μετέχουν σε πολεμικές επιχειρήσεις, τραυματίζονται και σκοτώνονται. Άλλα μέλη συνεργάζονται με τον κατακτητή (Λογοθετόπουλος, Μέρμηγκας κ.ά.), ενώ άλλοι είτε κρύβονται στην Αθήνα είτε μετέχουν στην Αντίσταση (Λούρος, Κόκκαλης κ.ά.). Αυτό το οποίο πρέπει να αναφερθεί, είναι ότι και κατά τη διάρκεια της Κατοχής οι συνεδριάσεις συνεχίζονταν κανονικά κάθε εβδομάδα, παρά τους περιορισμούς της κυκλοφορίας και την απουσία των επιστρατευμένων μελών. Όσο για τα θέματα των ανακοινώσεων, πρόκειται για μια νέα πραγματικά νοσολογία.

Το 1960, η ΙΕΑ βρίσκεται με 840 μέλη, 25 αντεπιστέλλοντα μέλη και επτά εν ζωή επίτιμους εταίρους, τέσσερις ξένους και τρεις Έλληνες (Α. Καββαδίας, Λονδίνο / Γ. Κόκκορης, Αθήνα / Αγγ. Παναγιωτάτου, Αλεξάνδρεια). Ήδη, ακόμα το 1950 πραγματοποιεί 26 συνεδρίες «ανεπαρκείς διά το πλήθος των ανακοινούντων εταίρων» (Κάτσας). Κάνει επίσης μετακλήσεις διαπρεπών ξένων επιστημόνων. Μία σημαντική αλλά και επικρινόμενη απόφαση του Δ.Σ. είναι η μείωση του χρόνου των ανακοινώσεων σε 15 λεπτά, «ώστε να εθιστώμεν εις την βραχυλογίαν». Σταδιακά η λειτουργία αμβλύνεται, το κοινό μειώνεται, οι ευκαιρίες

για εκπαίδευση γίνονται περισσότερες από άλλες διαδρομές.

Αρχές της δεκαετίας του 1970, η εταιρεία υπολειτουργεί και αρχίζει να σβήνει. Για την ενίσχυση

της ΙΕΑ, το 1974, ο υφηγητής Σωτήρης Παπασταμάτης (1912-1979)

θεωρεί ότι η λύση βρίσκεται στην «αμαλγαμάτωση», την ενοποίηση με τις ειδικές ιατρικές εταιρείες.

Tο 1975, oργανώνει το 1ο Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο, με τη συμμετοχή των ειδικών εταιρειών που είχαν συμπράξει με την ΙΕΑ. Το περιοδικό του φορέα ονομάζεται «Αρχεία των Ιατρικών Εταιρειών» και μπορούσαν να δημοσιευθούν εκεί κατά εταιρεία και χωρίς άλλη κρίση οι ανακοινώσεις του συνεδρίου. Η συμμετοχή στα συνέδρια και η δημοσίευση των ανακοινώσεων χωρίς άλλη κρίση απετέλεσαν ισχυρό κίνητρο, με αποτέλεσμα τη διαδοχική ίδρυση πολλών νέων εταιρειών σε επίπεδο ειδικότητας, υποειδικότητας ή ειδικού ενδιαφέροντος.

Η συμβολή της ΙΕΑ στην ελληνική Ιατρική

Η συμβολή της εταιρείας στην εξέλιξη και την πρόοδο της ελληνικής Ιατρικής ήταν καθοριστική, κυρίως δε την περίοδο που δεν

Περιοδικό «Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής»

από τον πρώτο χρόνο της λειτουργίας του

Πανεπιστήμιο Αθηνών

ήταν διαθέσιμες εναλλακτικές λύσεις, δηλαδή τα παλαιότερα χρόνια. Υπενθυμίζουμε τα στοιχεία

που συγκέντρωσε ο καθηγητής

Βασ. Βαλαώρας (πρόεδρος της εταιρείας την περίοδο 1967-1969)

σχετικά με τις ανακοινώσεις:

1) Από το 1835 έως το 1969 οργάνωσε 1.500 τακτικές δημόσιες συνεδριάσεις στην Αθήνα, πολλές πανελλήνιες αλλά και τοπικές. Τέσσερις χιλιάδες ανακοινώσεις Ελλήνων και ξένων διαμόρφωσαν την ιατρική επιστήμη και τη δημόσια υγεία στην Ελλάδα.

2) Τα στελέχη της ΙΕΑ ανέπτυξαν στενή σχέση με το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το οποίο στελέχωσαν από τον πρώτο χρόνο της λειτουργίας του. Πολλά από τα μέλη των δύο ήταν κοινά.

3) Προάσπιση επιστημονικών και επαγγελματικών συμφερόντων.

Καλλιέργεια επιστημονικής συνείδησης και, έμμεσα, πάταξη του εμπειρισμού και της αγυρτείας κατά τις πρώτες ιδίως δεκαετίες του απελευθερωμένου κράτους («Ιατροσυνέδριο», επιμόρφωση ασκούντων εμπειρικών, απαγόρευση παράνομης άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος κ.λπ.).

4) Καλλιέργεια επαγγελματικής-επιστημονικής συνδικαλιστικής συνείδησης.

5) Προτάσεις «Περί συστάσεως και εν Ελλάδι συνεταιρισμού των Ιατρών» (1858), υποστήριξη αιτήματος ιατρών «Περί συστάσεως Μετοχικού Ταμείου» (1889) και πολλές φορές μετέπειτα

6) Σύνταξη σχεδίων νόμου για

την άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος (1894).

7) «Ιατρικαί Ρεκλάμαι» (περιορισμοί και έλεγχος των αθέμιτων διαφημίσεων 1895, 1918).

8) Αίτημα προς σύσταση Υπουργείου Υγιεινής (1921 – έως τότε αρμοδιότητες στο Υπουργείο Εσωτερικών).

9) Συμβολή στη μελέτη των υδάτων και των ιαματικών πηγών της χώρας.

10) Παρεμβάσεις προς «Παρεμπόδισιν εξασκήσεως ιατρών ξένης υπηκοότητος εν Ελλάδι».

11) Συμβολή στην καθιέρωση της ιατρικής ορολογίας.

12) Θέσπιση προδιαγραφών για ιατρικά δημοσιεύματα και ανακοινώσεις κλπ.

Συμπερασματικά, οι δράσεις και

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

ενός πλαισίου

ΕΠ Ι ΜΕΤΡΟ

Η ΙΕΑ και οι προκλήσεις

της νέας εποχής

ΕλευθέριοςΘηραίος, ΓενικόςΓραμματέαςΙΕΑ

Η ΙΕΑ αναγνωρίζοντας τις προκλήσεις της νέας εποχής, με επίκεντρο τον ψηφιακό μετασχηματισμό των υπηρεσιών υγείας, καθώς και την ανάγκη ενίσχυσης της τεκμηρίωσης των αποφάσεων τόσο στην κλινική πράξη όσο και στις πολιτικές που διαμορφώνο -

νται από την Πολιτεία, με όρους ποιότητας υπηρεσιών υγείας και

και εφαρμογή

εργαλείων

κλινικής

διακυβέρνησης

οι καρποί του έργου της ΙΕΑ στα

186 έως σήμερα χρόνια λειτουργίας συνοψίζεται σε μία φράση του παλαιού προέδρου της εταιρείας και σοφού καθηγητή Ανδρέα

Αναγνωστάκη, ο οποίος είχε δηλώσει ότι:

«Ο βίος της Ιατρικής Εταιρείας

Αθηνών είναι αυτόχρημα η Ιστορία της Νέας Ελληνίδος Ιατρικής».

ασφάλειας των ασθενών, προχώρησε στη διαμόρφωση ενός πλαισίου συνεργασίας με τις επιστημονι-

κές εταιρείες ειδικοτήτων και το Υπουργείο Υγείας, για την ανάπτυξη και εφαρμογή εργαλείων κλινικής διακυβέρνησης.

Με την Υ.Α. 3457/2014 άρθρο 15, ΦΕΚ Β΄/64/16-1-2014), η ΙΕΑ ανέλαβε την ευθύνη για τον συντονισμό της ανάπτυξης των θεραπευτικών πρωτοκόλλων και της ψηφιακής απεικόνισής τους, καθώς και της υποστήριξης του μηχανισμού ελέγχου και εκπαίδευσης των ιατρών στην εφαρμογή τους, με την συνεργασία των επιστημονικών ιατρικών εταιρειών ειδικοτήτων.

Στο πλαίσιο αυτό η ΙΕΑ συμμετέχει ενεργά στην ανάπτυξη εργαλείων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης (ανάπτυξη Θεραπευτικών Πρω -

τοκόλλων Συνταγογράφησης, Κλινικών Οδηγιών, εργαλείων Ιατρικού & Κλινικού Ελέγχου (Clinical Audit), Μητρώων Ασθενών (patient registries) κ.α.) σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας και άλλους θεσμικούς φορείς (ΗΔΙΚΑ, ΚΕΣΥ, ΕΟΠΥΥ, ΕΟΦ). Στην ίδια κατεύθυνση αναπτύχθηκε από την ΙΕΑ η web εφαρμογή των ελληνικών DRGs (Κλειστών Ενοποιημένων Νοσηλίων-ΚΕΝ), η οποία χρησιμοποιείται από όλα τα νοσοκομεία της χώρας και είναι διαθέσιμη μέσω της ιστοσελίδας του Υπουργείου Υγείας (http://kenicd.ehealthnet.gr), καθώς και μια ηλεκτρονική εφαρμογή για την εκπαίδευση των ιατρών στην εφαρμογή των θεραπευτικών πρωτοκόλλων συνταγογράφησης (http://www.ehealthnet.gr/tps/).

Η ΙΕΑ αποτελεί Μέλος του HL7 Hellas, ο οποίος είναι ένας Μη Κερδοσκοπικός Οργανισμός με αποκλειστικό αντικείμενο την προώθηση αξιόπιστων προτύπων ανταλλαγής, διαχείρισης και ολοκλήρωσης δεδομένων, που αφορούν την κλινική φροντίδα του ασθενή και την διαχείριση, οργάνωση και αξιολόγηση υπηρεσιών ιατρικής περίθαλψης, ενώ συμμετείχε ενεργά στο eHealthForum, καθώς και στην υλοποίηση ευρωπαϊκών ψηφιακών έργων στη χώρα μας.

Η ΙΕΑ παραμένοντας σταθερή στην υποστήριξη δραστηριοτή-

Η ΙΕΑ προχώρησε στη διαμόρφωση

συνεργασίας με τις επιστημονικές εταιρείες

ειδικοτήτων και το Υπουργείο Υγείας, για την ανάπτυξη

των Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης, συνεχίζει τη διοργάνωση του Ετήσιου Πανελλήνιου Ιατρικού Συνεδρίου (ΕΠΙΣ) τη μεγαλύτερη εκδήλωση συνεχιζόμενης ιατρικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα, την έκδοση του περιοδικού της «Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής» (http://www.mednet.gr/ archives/older-gr.html), αποτελεί

ενεργό Μέλος του Δ.Σ του Ιδρύματος Ελληνικής Ιατρικής Βιβλιοθήκης-Κέντρο Ιατρικής Τεκμηρίωσης (ΙΕΙΒΚΙΤ). ανέπτυξε το iatrotek για on-line αναζήτηση

της ελληνικής βιβλιογραφίας (http://www.iatrotek.org), καθώς

και τη διαδραστική εκπαιδευτική ιστοσελίδα (portal) (http://www. mednet.gr).

Παράλληλα υποστηρίζει τις δράσεις του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας (ΚΕΣΥ), στην υλοποίηση

του προγράμματος Προκαταρκτικής Κλινικής Εκπαίδευσης που

έχει ως στόχο να βοηθήσει τους

νέους ιατρούς να αξιοποιήσουν

τις γνώσεις και τις δεξιότητες

που απέκτησαν στην προπτυχι-

ακή τους εκπαίδευση έτσι ώστε, όταν το ολοκληρώσουν, να μπορούν να λειτουργούν αυτόνομα, υπεύθυνα, αποτελεσματικά και

με ασφάλεια εντός του Εθνικού Συστήματος Υγείας, διοργανώνει

την τακτική ετήσια συνάντηση

των Προέδρων των Επιστημονι-

κών Εταιρειών με τη διοίκηση του

ΚΕΣΥ στα πλαίσια του ΕΠΙΣ, την ετήσια συνάντηση για την Ιατρική

Εκπαίδευση στην Ελλάδα με την συμμετοχή εκπροσώπων των Ιατρικών Σχολών και των επιστημονικών εταιρειών, ενώ ανέπτυξε το πρώτο ψηφιακό log-book για τους ειδικευόμενους της Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής (e-Portfolio).

Με δεδομένο ότι οι κλινικές μελέτες αποτελούν το κύριο μέσο, μέσα από το οποίο η βασική επιστημονική έρευνα μεταφράζεται σε καινοτόμες ιατρικές θεραπείες, οι οποίες συντελούν στη διαμόρφωση των θεραπευτικών οδηγιών της κλινικής πρακτικής, καθώς και στην πολιτική της υγείας γενικότερα, η ΙΕΑ στο πλαίσιο της Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης

των επαγγελματιών υγείας, ανέλαβε την πρωτοβουλία δημιουργίας της Ακαδημίας Κλινικών Μελετών, με την συνεργασία του ΕΟΦ και της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, που στόχο έχει την εκπαίδευση και πιστοποίηση ιατρών και άλλων επαγγελματιών υγείας στην Ορθή Κλινική Πρακτική (Good Clinical Practice), στην κατεύθυνση της δημιουργίας μιας κουλτούρας κλινικών μελετών σε κρατικούς φορείς, ιατρικό σώμα και ασθενείς.

Kλινικές

Στις δραστηριότητες που έχει αναπτύξει η ΙΕΑ περιλαμβάνονται η ενεργή συμμετοχή στο forum της Θεραπευτικής Συμμαχίας, η οποία θέτει στο επίκεντρο τη σημασία της σχέσης των επαγγελματιών υγείας με τους ασθενείς στη διαχείριση χρονίων νοσημάτων, δίνοντας έμφαση στη διεπιστημονική προσέγγιση και συνεργασία, στην ασφάλεια του ασθενή και στο ρόλο της οικογένειας, καθώς και η συμμετοχή της στην πρωτοβουλία του Ιδρύματος Μποδοσάκη για το μέλλον της Δημόσιας Υγείας στην Ελλάδα.

μελέτες

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Ιατρική στην Ελλάδα:

ιερατικές

πράξεις στα σύγχρονα επιτεύγματα

Oόρος ιατρική ετυμολογείται

από το αρχαίο ρήμα «’ιάομαι», που σημαίνει θεραπεύω, αποτελεί δε τη συνειδητή

προσπάθεια του ανθρώπου για την καταπολέμηση των νόσων, προσπάθεια τόσο παλιά όσο και η ανθρώπινη αυτοσυνειδησία.

«Η σημερινή θεωρία και πράξη συμπυκνώνει γνώσεις που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια αιώνων, ενώ, πράγματι, πολλές αρχαίες απόψεις και μορφές ιατρικής επιβιώνουν έως τις μέρες μας, ιδιαιτέρως σε πρωτόγονες (ή κλειστές) κοινωνίες. Παρά τα επιτεύγματα του τελευταίου αιώνα, η άσκηση ορθόδοξης ιατρικής, σε αντίθεση με τους επιστημονικούς κλάδους στους οποίους βασίζεται, παραμένει εν πολλοίς θέμα παρατήρησης, κρίσης και πείρας. Εξίσου σημαντικό στοιχείο της θεραπευτικής σήμερα παραμένει η σημασία της πίστης εκ μέρους του ασθενούς στη σχέση του με τον γιατρό, παρότι σήμερα υφίστανται ορθολογικές και ριζικές

θεραπείες για πολύ περισσότερα νοσή-

ματα από ό,τι υφίσταντο όταν η ιατρική

ήταν εξ ολοκλήρου μαγική και εμπειρική». (Margotta, Roberto, 1996, σ. 6)

Ο Προϊστορικός άνθρωπος

Ο φόβος της ασθένειας και του θανάτου ώθησε τον προϊστορικό άν-

θρωπο στη μελέτη της φύσης της

ίδιας της ζωής, καθώς οι εμπειρικές θεραπείες μπορούσαν σχετικά

εύκολα να θεραπεύσουν νοσήματα

που οφείλονταν σε εμφανή αίτια, όπως μολύνσεις και τραύματα από

συγκρούσεις με ανθρώπους ή ζώα, αποδεικνύονταν όμως ανεπαρκείς

ως προς την αντιμετώπιση νόσων χωρίς προφανή αίτια, όπως για παράδειγμα η αρθρίτιδα ή η φυματίωση. Καθώς η λατρεία ή οι θυσίες ήταν ένας τρόπος να εξευμενίσει τις υπερφυσικές δυνάμεις που θεωρούσε ότι αποτελούσαν αιτία των ασθενειών, έκανε την εμφάνισή της η μαγική ιατρική, καθώς οι μάγοιθεραπευτές, που ήταν ταυτόχρονα και ιερείς, ισχυρίζονταν ότι γνώριζαν τα άστρα, τα βότανα αλλά και τους τρόπους να εξευμενίσουν

τους θεούς. Θεωρείται βέβαιο ότι η παρατήρηση της φύσης τούς οδηγούσε σε πολύ καλή γνώση των φυτών και των ζωικών δηλητηρίων.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα

είναι η χρήση του μανδραγόρα (που

περιέχει υοσκίνη) ως υπνωτικού

και αντίδοτου στα τσιμπήματα των φιδιών, ο οποίος χρησιμοποιήθηκε αιώνες πριν να ανακαλυφθούν τα καταπραϋντικά φάρμακα και οι εμβολιασμοί. Οι παρεμβάσεις τους, όμως, δεν σταματούσαν εκεί, καθώς πραγματοποιούνταν με υποτυπώδη χειρουργικά εργαλεία, όπως οι ακμές των λίθων και πυρόλιθων, με διανοίξεις αποστημάτων, αφαιμάξεις, ακόμη και τρυπανισμούς κρανίων. Καθώς η σχέση Ιατρικής

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Μία από τις αρχαιότερες επεμβατικές θεραπευτικές πρακτικές ήταν ο τρυπανισμός των οστών του κρανίου

Aπό τις μαγικές και

και θρησκείας ήταν άρρηκτη, κατά τους πρώιμους πολιτισμούς η πρώτη ασκούνταν στους ναούς και τα ιερά των θεών. (Margotta, Roberto, 1996)

Μεσοποταμία: Πήλινες πινακίδες που έχουν ανακαλυφθεί στη Μεσοποταμία χρησιμοποιούνταν για να καταγράφουν ολόκληρες ιατρικές πραγματείες. Θεωρούσαν ότι κάθε ζωτική λειτουργία προερχόταν από το αίμα και ότι το ήπαρ ήταν η έδρα της ζωής, καθώς χρησίμευε ως το συλλεκτικό κέντρο του αίματος.

Η σπλαχνοσκοπία, δηλαδή η

οιωνοσκόπηση των λοβών του

ήπατος του ζώου από τους αρχαίους

ήρωες προτού ξεκινήσουν κάποια μεγάλη πολεμική επιχείρηση,

έχει τις ρίζες της σε αυτή την αντίληψη.

«Ο Ηρόδοτος στην Ιστορία του αναφέρεται στην ιατρική των ανθρώπων

της κοιλάδας του Νείλου ως εξής: “Η

ιατρική τέχνη είναι χωρισμένη κατά

τον ακόλουθο τρόπο: κάθε ιατρός ασχο-

λείται με μία μόνο νόσο και καμιά άλλη.

Μερικοί είναι ειδικοί για τους οφθαλμούς, άλλοι για την κεφαλή, άλλοι για

τα δόντια, άλλοι για τα έντερα και άλλοι για τις εσωτερικές διαταραχές”. Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης, ένας άλλος Έλληνας ιστορικός, περιγράφει έναν τρόπο άσκησης της ιατρικής, ο οποίος αποτελούσε, κατά κάποιον τρόπο, πρόδρομο των σύγχρονων συστημάτων υγείας. “Κατά τις πολεμικές περιόδους

ή τη διάρκεια ταξιδιών, οπουδήποτε εντός της Αιγύπτου, όλοι οι ασθενείς θεραπεύονται δωρεάν, διότι οι γιατροί πληρώνονται από την πολιτεία, επιβάλ-

λεται δε σε αυτούς προσεκτική εφαρμογή των συνταγών που παρεδόθησαν από ονομαστούς ιατρούς του παρελθόντος”. (Margotta, Roberto, 1996, σ. 12)

Αίγυπτος: Οι Αιγύπτιοι θεωρούσαν πως η σημαντικότερη λειτουργία

του σώματος είναι η αναπνοή. «Αναγνώριζαν διάφορα καρδιακά, κοιλιακά και οφθαλμικά νοσήματα, καθώς επίσης και τη στηθάγχη, νοσήματα της ουροδόχου κύστεως και διάφορα είδη διογκώσεων». (Margotta, Roberto, 1996, σ. 13)

Εβραίοι: Οι ασθένειες για τους αρχαίους Εβραίους είχαν τις αιτίες

τους στην οργή του Θεού για τις αμαρτίες των ανθρώπων. Πολύ

σημαντικοί ήταν οι κανόνες της υγιεινής. Γυναίκες σε εμμηνορρυσία θεωρούνταν ακάθαρτες και όσοι είχαν μεταδοτικά νοσήματα υποχρεώνονταν σε απομόνωση, ενώ απολυμαίνονταν τα ρούχα και τα ενδύματά τους. Το Ταλμούδ, εξάλλου, μας παρέχει γνώσεις για την εβραϊκή χειρουργική, η οποία φαίνεται να ήταν αρκετά εξελιγμένη, αλλά και περιγραφές πολλών νόσων, όπως ο ίκτερος και η διφθερίτιδα.

Πέρσες : Οι οπαδοί του Ahura Mazda, του θεού του Φωτός και του Καλού, ασκούσαν αποκλειστικά την Ιατρική, καθώς γι’ αυτούς η Ιατρική αποτελούσε όπλο στη μάχη εναντίον των δαιμόνων. Έχουμε περιγραφές θεραπειών με νυστέρι, ακόμη και καισαρικών τομών. Σώζεται, επίσης, ένας επαγγελματικός κώδικας για

τις υποχρεώσεις των γιατρών και τις ποινές που επιβάλλονταν για κακή άσκηση της Ιατρικής.

Ινδοί : Η Χειρουργική ήταν σε υψηλό επίπεδο στην Ινδία, καθώς και οι διαγνωστικές μέθοδοι. Εντυπωσιακά ήταν τα επιτεύγματά

τους στον τομέα της πλαστικής χειρουργικής, η οποία είχε επανορθωτικό και όχι τόσο αισθητικό σκοπό. Η ρινοπλαστική

για επαναδημιουργία της μύτης ήταν ευρέως διαδεδομένη, δεδομένου ότι η μοιχεία τιμωρούνταν στην Ινδία με ακρωτηριασμό του οργάνου αυτού.

Κινέζοι: Για τους Κινέζους, η τάξη του κόσμου στηρίζεται σε δύο αντίθετες αρχές της ενέργειας: το yin, την αρνητική, παθητική, θηλυκή ενέργεια, και το yang, τη θετική, ενεργητική και αρσενική. Όταν οι δύο αυτές αρχές διαταράσσονταν, επερχόταν η ασθένεια, ενώ όταν έπαυαν να ρέουν, ο θάνατος. Ευρέως διαδεδομένη ήταν η χρήση των βοτάνων, όπως το όπιο ή τα άνθη της αρτεμισίας, αλλά και θεραπευτικών ουσιών, όπως το θειικό νάτριο και ο σίδηρος. Για τη διάγνωση των ασθενειών περιορίζονταν στην εξέταση του σφυγμού, ενώ χρησιμοποιούσαν ευρέως την αναισθησία, καθώς οι ακρωτηριασμοί, όπως ο ευνουχισμός, ήταν συχνοί. Το Nei Ching είναι το αρχαιότερο βιβλίο κινεζικής ιατρικής, το οποίο εξακολουθεί να διδάσκεται στην Κίνα. (Margotta, Roberto, 1996)

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

ΕΝΟΤΗΤΑ 1

Αρχαία Ελλάδα

Ένα «τρυπανισμένο» κρανίο, πέτρες χοληδόχου κύστε-

ως και σκελετοί αλλοιωμένοι από αρθρίτιδα αποτελούν ευρήματα από την περιοχή των Μυκηνών, τα οποία χρονολογούνται περίπου το 1650 π.Χ. Πινακίδες Γραμμικής Γραφής Β΄ αναφέρουν διάφορα φυτά, όπως ο μάραθος, το δίκταμο, το κύμινο και το σέλινο. Τα μινωικά ανάκτορα, εξάλλου, διαθέτουν υψηλής ποιότητας εγκαταστάσεις υγιεινής, οι οποίες αποδεικνύουν την ανάπτυξη της Ιατρικής στην αρχαία Ελλάδα.

Η αντίληψη ότι η αρχαιοελληνική

Ιατρική αρχίζει με τον Ιπποκράτη

αποτελεί μία ακόμη συνηθέστατη

πλάνη, που περιορίζει τον χρονικό ορίζοντα των επιτευγμάτων

του ελληνικού πολιτισμού κατά

μερικούς αιώνες. Προ Ιπποκράτους υπάρχει οργανωμένη ιατρική επιστήμη, χωρίς υπερβάλλουσα

εξάρτηση από τον μυστικισμό και το υπερφυσικό, που διδάσκεται σε συντεχνιακό πλαίσιο (Αδελφότητες, εξ ου και η σημερινή επαγγελματική έννοια της λέξης «συνάδελφος»), οι οποίες ασκούσαν τη θεραπευτική που βασιζόταν στη γνώση εκ της παρατήρησης, στον

Ο θεός Ασκληπιός

«Η λατρεία του Ασκληπιού

ήταν εκείνη που έκανε τους

Έλληνες να δίνουν ιδιαίτερη έμφαση σε συγκεκριμένη

διάσταση της νόσου- την ελπίδα

και το άγχος των πασχόντων για

την ανάρρωσή τους. Μπορεί να

ειπωθεί πως η ψυχοθεραπεία, απαλλαγμένη από εξορκισμούς, άρχισε στα ιερά».

(Margotta, Roberto, 1996, σ. 24)

εμπειρισμό (και τα δύο συνεχίζουν να ενυπάρχουν στην άσκηση του ιατρικού λειτουργήματος) αλλά και στην αιτιακή σύνθεση, η οποία συνιστά την αέναη επιστημονική βάση. Η βασική τέτοια συντεχνιακή δομή ή αδελφότητα, στην οποία ανήκει -χωρίς να είναι ευρέως γνω-

στό- και ο γνωστός Ιπποκράτης, θεμελιωτής της επιστημονικής Ιατρικής, είναι η αδελφότητα των Ασκληπιάδων, με ιδρυτή και αρχηγέτη (ή αρχαγέτα, στην τότε ορολογία) τον Ασκληπιό (ή Ασκαλάπιο). (Ηλιόπουλος, Πουλάς, Πατρινός & Καμπούρης, 2013, σ. 619)

Ο Ασκληπιός –ο οποίος δεν είναι γνωστό αν έζησε ως γιατρός και θεοποιήθηκε μετά θάνατον–, ανατράφηκε, σύμφωνα με τη μυθολογία, από τον Κένταυρο Χείρωνα και είχε κόρες που τα ονόματά τους συμβόλιζαν την υγεία ή την ίαση: Υγεία, Ιασώ, Πανάκεια, Ακεσώ. Εκτός από το πλήθος φαρμάκων που παρήγαγε, δημιούργησε τα «φαρμακοτριβεία» για την κατεργασία των βοτάνων. Επινόησε, δε, τη γέννα μέσα σε νερό, το «ευτόκιο λουτρό» σε θαλασσινό νερό. (Margotta, Roberto, 1996)

Τα πρώτα Ασκληπιεία, αφιερωμένα στον θεό της Ιατρικής, Ασκληπιό, χτίστηκαν γύρω στο 770 π.Χ. και εξαπλώθηκαν σε τέτοιο βαθμό, ώστε σήμερα έχουμε μαρτυρίες για πάνω από τριακόσια. Η θεραπεία στα ιερά αυτά βασιζόταν στα λουτρά και στην υγιεινή διατροφή, ενώ ο συνηθισμένος θε-

ραπευτικός τρόπος ήταν διά της «εγκοιμήσεως», κατά τη διάρκεια

της οποίας τα ιερά φίδια –σύμβολο του θεού–, καθοδηγούμενα

από ιερείς, έγλειφαν τις πληγές

των ασθενών και οι θεοί εμφάνιζαν τη θεραπεία σαν όραμα.

Στα ομηρικά έπη, όπου η Ιατρική φαίνεται να αποκτά έναν ορθολογικότερο χαρακτήρα, έχουμε τη μορφοποίηση 150 ανατομικών

όρων και την αναφορά σε πλήθος φαρμάκων. Το κύριο στοιχείο θεωρείται το αίμα, ενώ η ψυχή είναι άυλη και από αυτήν πηγάζουν η ζωή και τα συναισθήματα. Οι θεοί στέλνουν τις ασθένειες και, ως εκ τούτου, αυτοί τις θεραπεύουν.

Ο χειρουργός Μαχάων και ο θεραπευτής Ποδαλείριος είναι οι

ξακουστοί γιοι του Ασκληπιού που αναφέρονται στην Ιλιάδα. (Βασιλείου & Μπιτσάνη, 2005)

Από τον 6ο αιώνα η Ιατρική απέκτησε επαγγελματική υπόσταση, καθώς όσοι την ασκούσαν, ζητούσαν άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος και μπορούσαν, αν την έπαιρναν, να θεραπεύουν ιδιωτικά ασθενείς. Ο φιλόσοφος Πυθαγόρας

αναδιοργάνωσε τη σχολή του Κρότωνα της Κάτω Ιταλίας, η οποία έθεσε τις πιο σημαντικές βάσεις της επιστημονικής Ιατρικής τον 6ο αιώνα π.Χ.

Ο πιο γνωστός γιατρός της Σχο -

λής υπήρξε ο Αλκμαίων, ο οποίος

διατύπωσε την άποψη ότι ο εγκέ-

φαλος αποτελούσε την έδρα της

νόησης και των αισθήσεων, αλλά και ότι η υγεία και η ασθένεια σχετίζονταν με τη διαταραχή σε ζεύγη αντίθετων στοιχείων (θερμό-ψυχρό, υγρό-ξηρό κ.λπ.). Άλλες σημαντικές ιατρικές σχολές λειτούργησαν στην Κυρήνη της Βόρειας Αφρικής, στην Κνίδο και στην Κω, της οποίας ο πλέον ονομαστός δάσκαλος υπήρξε ο Ιπποκράτης. (Margotta, Roberto, 1996)

H ακμή της ελληνικής

Ιατρικής

Η ακμή της ελληνικής Ιατρικής

είναι ο 5ος αιώνας π.Χ., όταν εξελίσσεται από τέχνη σε επιστήμη. Ο Ιπποκράτης (460–377 π.Χ.) θεμελίωσε την ορθολογική Ιατρική και την απάλλαξε από τα μεταφυσικά

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

στοιχεία και τις δεισιδαιμονίες της εποχής. Κωδικοποίησε τις μεθόδους για τις θεραπείες των διαφόρων ασθενειών, θέτοντας έτσι τις βάσεις της ιατρικής επιστήμης.

Στα ηθικά έργα του ίδιου ή των μαθητών του απηχείται το πνεύμα του όρκου σχετικά με τον σκοπό της τέχνης της Ιατρικής, αλλά και την εμφάνιση και τη συμπεριφορά του γιατρού. Η θέση του γιατρού ήταν δίπλα στην κλίνη του πάσχοντος και οι ασθένειες δεν είχαν ανάγκη για να θεραπευτούν υπερφυσικές δυνάμεις, αλλά καλή υγιεινή και αποτελεσματικές

θεραπείες. Έκανε τις διαγνώσεις βασισμένος στην παρατήρηση

εξωτερικών σημείων, όπως ήταν οι φλεγμονές, ο πυρετός ή η διάρροια. Το ιπποκρατικό προσωπείο, η όψη δηλαδή του ασθενούς, ήταν καθοριστικό για την πρόγνωση. Οι περιγραφές, εξάλλου, ασθενειών όπως η ελονοσία ή ο τύφος στους

«Ορκίζομαι στον Απόλλωνα

τον ιατρό, τον Ασκληπιό, την Υγεία και όλες τις

θεραπευτικές δυνάμεις…

ότι θα χρησιμοποιήσω

την τέχνη μου για να βοηθήσω

τους πάσχοντες με το άριστο των ικανοτήτων και

της κρίσεώς μου».

Απόσπασμα από τον Ιπποκρατικό Όρκο (Margotta, Roberto, 1996, σ. 26)

Ο Ιπποκράτης (460–377 π.Χ.)

«Αφορισμούς», παραμένουν κλασικές. Ελλείψει γνώσεων Ανατομίας και Φυσιολογίας, εφόσον η νεκροτομή ήταν ανεπίτρεπτη, η ιπποκρατική Ιατρική ήταν κατά βάση κλινική και πρακτική. Μετά τον θάνατο του Ιπποκράτη, η Σχολή της Κω περιήλθε σε παρακμή. (Margotta, Roberto, 1996)

Η Ιατρική μετά τον ΙπποκράτηΕλληνιστική εποχή Δύο είναι οι σημαντικές μορφές της εποχής αυτής, που δραστηριοποιούνται περίπου την ίδια περίοδο στην Αλεξάνδρεια, τη νέα κατά την εποχή αυτή εστία του Ελληνισμού:

ο Ηρόφιλος και ο Ερασίστρατος.

Ο Ηρόφιλος, στον οποίο αποδίδονται οι πρώτες ανατομές ανθρώ -

πινου σώματος, ήταν αυτός που παγίωσε τον εγκέφαλο ως κέντρο του νευρικού συστήματος και κέντρο της νόησης. Ενσωμάτωσε στο νευρικό σύστημα τους τένοντες και τους συνδέσμους και ανέπτυξε τη θεωρία της διαγνωστικής αξίας του σφυγμού, στον οποίο διέκρινε διάφορες αλλαγές, τόσο ποσοτικές όσο και ποιοτικές, που θα μπορούσαν να υποδηλώσουν υποκείμενες παθήσεις. Επίσης, ξεχώρισε τα νεύρα από τα αιμοφόρα αγγεία και τα κατέταξε σε αισθητήρια και κινητήρια. Ασχολήθηκε με τη μελέτη του οπτικού νεύρου, του οπτικού συστήματος, του ήπατος, του παγκρέατος, του πεπτικού συστήματος, των σιελογόνων αδένων, καθώς επίσης και με το αναπαραγωγικό σύστημα. Ακόμη και στην εποχή μας χρησιμοποιούνται όροι του, όπως: λινός Ηροφίλου, δωδεκαδάκτυλο, προμήκης και μυελός. (Ηλιόπουλος, Πουλάς, Πατρινός & Καμπούρης, 2013)

Ο Ερασίστρατος, όπως και ο Ηρόφιλος, ασχολήθηκε με την ανατομία του εγκεφάλου. Καθόρισε τον εγκέφαλο ως σημείο αφετηρίας όλων των νεύρων, διέκρινε τα αισθητικά από τα κινητικά νεύρα και, μελετώντας την καρδιά, διέκρινε τις αρτηρίες από τις φλέβες και περιέγραψε την κυκλοφορία του αίματος καθώς και τα προβλήματα που προκύπτουν από τις δυσλειτουργίες της. (Ηλιόπουλος, Πουλάς, Πατρινός & Καμπούρης, 2013)

HEALTH

DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Μεταχριστιανικοί Χρόνοι

νας από τους πιο γνωστούς χειρουργούς του πρώτου μεταχριστιανικού αιώνα

υπήρξε ο Πεδάνιος Διοσκουρίδης από την Ανάζαρβο της Κιλικίας. Συγγραφέας του φαρμακολογικού συγγράμμα-

τος με τίτλο «Περί Ύλης Ιατρικής», περιέγραψε τα φαρμακευτικά φυτά της εποχής του αλλά και τις οργανικές και ανόργανες φαρμακευτι-

κές ουσίες που συναντώνται στη φύση. Θεωρείται θεμελιωτής της Φαρμακολογίας. Τέλος, ο Διοσκου-

ρίδης στην «Ιατρική Ύλη» (Materia Medica) μάς παρέδωσε περιγραφές

για πάνω από εξακόσια φαρμακευτικά φυτά και επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τη σύγχρονη φαρμακοποιία. (Ηλιόπουλος, Πουλάς, Πατρινός & Καμπούρης, 2013)

Ο γνωστότερος των Ρωμαίων ιατρικών συγγραφέων υπήρξε ο Κέλσος (Aulus Cornelius Celsus).

Το βιβλίο του De re medica (Περί ιατρικής ύλης), στο οποίο περιέχονται πολλές ιατρικές γνώσεις, είναι η αρχαιότερη επιστημονική ιατρική πραγματεία που έχει γραφεί στα λατινικά. Ο Σωρανός ο Εφέσιος (98138 μ.Χ.) θεωρείται σήμερα πατέρας της μαιευτικής.

Ο Γαληνός

Γεννημένος στην Πέργαμο, γύρω στο 130 μ.Χ., υπήρξε προσωπικός

Όταν ο William Harvey ανακάλυψε το 1628 την κυκλο-

φορία του αίματος, απορούσε πώς ο Γαληνός δεν κατάφερε να συλλάβει την ιδέα αυτή, ενώ είχε φτάσει τόσο κοντά.

(Margotta, Roberto, 1996, σ. 41)

γιατρός δύο Ρωμαίων αυτοκρατόρων και χειρουργός μονομάχων.

Μέσα από τη μελέτη ανθρώπινων σκελετών και ανατομές ζώων αλλά

και πειράματα σε ζώα, περιέγραψε με ακρίβεια το δίκτυο στον εγκέφαλο του μόσχου, τα νεύρα και τον τρόπο παραγωγής ούρων. Βρήκε πως οι φλέβες και οι αρτηρίες δεν μεταφέρουν αέρα αλλά αίμα. Έτσι εξακρίβωσε την πραγματική φύση της μικρής κυκλοφορίας του αίματος. Μελέτησε την κίνηση του θώρακα κατά την αναπνοή, την κίνηση των μυών, τις οφθαλμοπάθειες, το σπέρμα, την ανατομία της μήτρας, τον καρκίνο του πνεύμονα, τους όγκους, τους σπασμούς και την επιληψία, το ρίγος και τη φυματίωση. Προκειμένου να ενισχύσει την άποψη του Ιπποκράτη πως στη μετάδοση μιας νόσου η κοινή αιτία είναι ο αέρας, αναφέρει πως μπορούν εξίσου να συμβάλουν το νερό και η τροφή. Οι αντιλήψεις του Γαληνού συνοψίζονται στην ακόλουθη αρχή: «Τίποτε δεν είναι βέβαιο χωρίς την επικύρωση του πειράματος και τίποτε δεν αξίζει ένα πείραμα αν δεν αποτελέσει τη βάση ενός λογικού συλλογισμού». (Μπαλογιάννης, 2016)

Μετά τη διαίρεση του ρωμαϊκού κράτους, στη Δύση η ιατρική περιορίστηκε στη μοναστηριακή ιατρική, ενώ στην Ανατολή κληρονόμησε την ελληνορωμαϊκή παράδοση, βελτίωσε τα επιτεύγματα του παρελθόντος και τα μεταλαμπάδευσε στη Δύση.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

HEALTH

DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

«Βασιλειάς», το αρχαιότερο νοσοκομείο, που ιδρύθηκε

από τον Μέγα Βασίλειο, ο Ξενών του Σαμψών, ένα από

τα μεγαλοπρεπέστερα νοσοκομεία και το σημαντικότερο, ο Ξενών του Παντοκράτορος και το νοσοκομείο των Ιπποτών της Ρόδου, δείχνουν πως η χριστιανική πίστη είχε επίδραση κατά την περίοδο αυτή και στην Ιατρική. Τα νοσοκομεία αυτά δεν ήταν τα μόνα νοσηλευτικά ιδρύματα. Πλήθος ξενώνων ιδρύονται δίπλα στα μοναστήρια, στους οποίους εφαρμόζονταν συντηρητικές και επεμβατικές θεραπείες, αλλά επιτελούνταν και εκπαιδευτικό έργο.

Ένα ευρύ δίκτυο, εξάλλου, γηροκομείων, ορφανοτροφείων, λοχοκομείων και λωβοκομείων πραγματώνει την ιδέα ότι η διακονία των ασθενών είναι θεάρεστη και πρέπει να παρέχεται αμισθί, ενώ πολλοί κληρικοί είναι ταυτόχρονα

και γιατροί. Είναι αξιοσημείωτη δε

και η παρουσία γυναικών στη στελέχωση των νοσοκομείων («ιάτραινες και υπούργισσες»).

Κατά τους πρώτους αιώνες οι Βυζαντινοί γιατροί σπουδάζουν στην Αλεξάνδρεια, μέχρι την κατάληψή

Συλλέκτες βοτάνων. 12ος αι. Μικρογραφία κώδικα του Διοσκουρίδη

Στο Άγιο Όρος σώζονται σήμερα πέντε χειρόγραφα του Διοσκουρίδη, από τα οποία το Λαύρας Ω 75 (12ου αι.) είναι το σημαντικότερο.

της από τους Άραβες (642 μ.Χ.).

Στην περίοδο αυτή οι επιδράσεις από τη γαληνιακή Ιατρική είναι καθοριστικές. Από τον 9ο αιώνα εμφανίζονται σημαντικοί γιατροί,

όπως ο Λέων ο Ιατροσοφιστής και ο Θεοφάνης Χρυσοβαλάντης. Η εγκυκλοπαιδική παρουσίαση των ιατρικών γνώσεων αρχίζει από τον 11ο αιώνα, ενώ ο 13ος αιώνας χαρακτηρίζεται από το έργο του Νικόλαου Μυρεψού και τη μονογραφία «Περί της ποδάγρας» του Δημητρίου Πεπαγωμένου. Τέλος, το έργο του Ιωάννη Ζαχαρία Ακτουαρίου που αφορούσε τη διαφορική διάγνωση και θεραπευτική, την ουροσκοπία, την ψυχολογία και την ψυχοπαθολογία, σφραγίζει τη βυζαντινή Ιατρική κατά τον 14ο αιώνα. (Βασιλείου & Μπιτσάνη, 2005)

εν είναι εύκολο να καθορίσει

κανείς τα χρονικά όρια της

μεταβατικής εποχής από

την αρχαιότητα στους νεό -

τερους χρόνους που ονομάστηκε Μεσαίωνας. Μια συμβατική χρονολογία θα μπορούσε να θεωρηθεί το τέλος του 5ου αιώνα μ.Χ.

για την απαρχή του και ο 15ος ως

το τέρμα του, με κάποιες υποπεριόδους. Μεταξύ του 10ου και του 14ου αιώνα, οι πόλεις στην Ευρώπη αναπτύσσονται ραγδαία. Ένα ετερόκλητο πλήθος ανθρώπων συγκεντρώθηκε σ’ αυτές: έμποροι, μεγαλοαστοί, βιοτέχνες, «γραφιάδες», τεχνίτες, ανειδίκευτοι εργάτες. Η κατανάλωση αυξήθηκε, όπως και οι καλλιέργειες που έδιναν τις πρώτες ύλες για την παραγωγή αγαθών. (Τασιούλα, 2018)

Τα πανεπιστήμια

Καθώς τα μοναστήρια πέρασαν στην παρακμή στον ύστερο Μεσαίωνα, εμφανίστηκαν τα πρώτα πανεπιστήμια, που αποτέλεσαν φορείς νέων ιδεών. (Τασιούλα, 2018) Αρχικά, τα θρησκευτικά τάγματα ανέλαβαν την περίθαλψη των ασθενών, με πιο ονομαστό το μοναστηριακό νοσοκομείο που ανήκε στο ελβετικό μοναστήρι του Αγίου

Ο θρίαμβος του θανάτου (1562), έργο του Pieter Bruegel του πρεσβύτερου

Γάλλου. Παράλληλα, συνυπήρχε η κοσμική Ιατρική. Στο Σαλέρνο άνθισε η περίφημη ομώνυμη σχολή.

Πανδημίες

Οι πληθυσμιακές μεταβολές και μετακινήσεις λόγω του εμπορίου, των σταυροφοριών και των πολέμων αλλά και η παραμέληση της υγιεινής στις πολυπληθείς πόλεις της μεσαιωνικής Ευρώπης, είχαν ως αποτέλεσμα την έκρηξη επιδημιών. Αναμφισβήτητα, η μεγαλύτερη μάστιγα της εποχής, αλλά και μια από τις μεγαλύτερες που γνώρισε η ανθρωπότητα, ήταν η «Μαύρη Πανούκλα», η διάδοση της οποίας οφειλόταν στους αρουραί-

ους και στους ψύλλους που αυτοί έφεραν πάνω τους. Η πανώλη προ-

καλούσε πρησμένους λεμφαδένες, υψηλό πυρετό και τελικά θάνατο λόγω σηψαιμίας. Η μετάδοση ήταν αερογενής, και αυτό είχε ως αποτέλεσμα την ταχύτατη διάδοσή

της. Η μια μετά την άλλη οι ευρωπαϊκές πόλεις επλήγησαν από την πανώλη, καθώς οι μετακινήσεις των ανθρώπων επιδείνωναν την κατάσταση. (Τασιούλα, 2018) Τα προληπτικά μέτρα ήταν μικρής κλίμακας και περιορίζονταν στην απομόνωση των νοσούντων και στη χρήση στολών αυτοπροστασίας από τους γιατρούς. Ολόκληρες κοινωνικές ομάδες, όπως οι Εβραίοι, ενοχοποιήθηκαν ως «βοηθοί του διαβόλου» και υπεύθυνοι για την επιδημία. Άλλες επιδημίες που αποτέλεσαν μάστιγα κατά τον Μεσαίωνα ήταν η λέπρα, όπως γενικά ονομαζόταν κάθε είδους δερματική πάθηση, η χορομανία, ο εργοτισμός ή πυρ του Αγίου Αντωνίου και ο Αγγλικός Ιδρώς. (Margotta, Roberto, 1996)

Από τον 14ο αιώνα, οι πανδημίες οδήγησαν πολλές ευρωπαϊκές πό

λεις, με πρωτοπόρο τη Βενετία, στη λήψη μιας σειράς μέτρων πρόληψης, όπως η καραντίνα, η κατάλληλη ταφή των νεκρών και η απολύ-

ΕΝΟΤΗΤΑ 2

Μεσαίωνας και Αναγέννηση

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

μανση. Στην εποχή αυτή εξάλλου

και ως αποτέλεσμα της ανάγκης για

προφύλαξη από τις μεγάλες επιδημίες, θεσπίστηκε και εφαρμόστηκε

αυστηρή υγειονομική νομοθεσία, γέννημα της οποίας υπήρξε ο θεσμός των λοιμοκαθαρτηρίων. (Βασιλείου & Μπιτσάνη, 2005)

Η υγεία και η Ιατρική στον Μεσαίωνα

Την εποχή αυτή, σημειώνεται οπισθοδρόμηση στο ιατρικό ενδιαφέρον, αφού το μέλημα που πρότασσε ο Χριστιανισμός ήταν η σωτηρία της ψυχής και όχι η θεραπεία του σώματος. Η ανατομία ήταν απαγορευμένη

και η διάγνωση στηριζόταν στη μελέτη των «χυμών» του σώματος. Η

θεραπεία, όταν δεν πραγματοποιούνταν με εξορκισμούς, περιοριζόταν

σε αφαιμάξεις, καθαρτικά, εμετικά

κ.λπ. Στην Αγγλία και στη Γαλλία ο βασιλιάς μπορούσε να επιθέσει τη

χείρα του σε θύμα της «βασιλικής νόσου», μιας φυματιώδους ασθένειας διόγκωσης των λεμφαδένων και

του λαιμού, και μ’ αυτόν τον τρόπο να τον θεραπεύσει, λέγοντάς του: «Εύχομαι ο Θεός να σου δώσει καλύτερη υγεία και περισσότερο μυαλό» (Margotta, Roberto, 1996, σ. 65)

Στο μεγαλύτερο μέρος του Μεσαίωνα η άσκηση της Ιατρικής ήταν στα χέρια των μοναχών. Ο Άγιος Βενέδικτος ίδρυσε το 529 μ.Χ. το μοναστήρι των Βενεδικτίνων μοναχών, εγκαινιάζοντας την ίδρυση μιας σειράς παρόμοιων μοναστηριών σε όλη την Ευρώπη.

Τα «Τυπικά» των μοναχικών ταγμάτων μάς δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για το πώς ασκούσαν τη θεραπευτική τους. Συχνά, οι μοναχές, ως γιατροί οι ίδιες, δίδασκαν την Ιατρική, όπως η Γερμανίδα Hildegard (1098-1179) από το Bingen, η «Σίβυλλα του Ρήνου», ηγουμένη στο Μοναστήρι των Βενεδικτίνων στο Rupertsberg. Η μοναστική Ιατρική

αρχίζει να παρακμάζει από τον 10ο αιώνα. (Τσαρακλής, 2017, σ. 75-76)

Τα πρώτα νοσοκομεία

Κατά τον ύστερο Μεσαίωνα, η Ια-

τρική πέρασε καθ’ ολοκληρίαν στα

χέρια των λαϊκών. Με τη Σύνοδο

του Κλερμόν (1130 μ.Χ.), θα απαγορευτεί η άσκηση της Ιατρικής από

«Στο πλαίσιο των μεγάλων

Σχολών που ιδρύονται από

αυτούς τους αξιωματούχους

της Καθολικής Εκκλησίας μετά

τον 11ο αιώνα, προγόνους

του συγχρόνου πανεπιστημίου -

θα ανθίσει και η «Σχολαστική

ιατρική»: το Παρίσι, η Μπολόνια, η Οξφόρδη και

ιδίως το Μονπελιέ θα γίνουν

μερικά από τα πιο περιώνυμα

κέντρα της. Ως προς

το περιεχόμενό της, αυτή

η ιατρική συνεχίζει απρόσκοπτα

τη γαληνική ορθοδοξία»

(Αθανασοπούλου, 2009, σ. 130)

σοκομειακών κτιρίων. Την εποχή αυτή ιδρύονται τα μεγάλα αστικά νοσοκομεία, όπως το Hotel-Dieu του Παρισιού, το Santo Spirito της Ρώμης και τα St Bartholomew και St Thomas του Λονδίνου. (Margotta, Roberto, 1996)

Επιστήμες

Μεσαιωνικός

τροχός

των ούρων

τους μοναχούς και θα παραχωρηθεί στον λεγόμενο κοσμικό κλήρο. Οι γιατροί αρχίζουν να οργανώνονται σε επαγγελματικά σωματεία και η κοινωνική τους θέση βελτιώνεται, χωρίς ωστόσο να αλλάξουν ουσιαστικά η παθολογία, η διάγνωση και η θεραπευτική. Γύρω στις αρχές του 13ου αιώνα, τα νοσοκομεία περνούν στη δικαιοδοσία των δημοτικών αρχών. Ονομαστοί καλλιτέχνες της εποχής αναλαμβάνουν να εκπονήσουν τα σχέδια των νο-

Ο 13ος αιώνας χαρακτηρίστηκε από μεγάλη επιστημονική δραστηριότητα. Ο πλούτος των μεσαιωνικών πόλεων επέτρεψε την ίδρυση και ανάπτυξη των πανεπιστημίων. Ήδη από τον 11ο αιώνα λειτουργούσε το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, στο οποίο διδασκόταν η Ανατομική από τον 13ο μέχρι τον 16ο αιώνα. Επιπλέον, η χειρουργική σχολή του Πανεπιστημίου των Παρισίων επιτελεί μεγάλη πρόοδο. (Margotta, Roberto, 1996)

Aναγέννηση

Τοποθετούμε την περίοδο της Αναγέννησης κατά προσέγγιση ανάμεσα στον 15ο και στον 17ο αιώνα. Ουσιαστικά, δεν θεωρείται τόσο μια χρονική περίοδος, όσο χρησιμοποιείται για να περιγράψει το κύμα των αλλαγών που επήλθαν στην τέχνη, στην πρόοδο του πνεύματος και στην κοινωνία, καθώς ο άνθρωπος

βρέθηκε στο επίκεντρο των αντιλήψεων για τη ζωή. Ξεκίνησε από την Ιταλία και εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη.

Τα επιτεύγματα των Ιταλών γιατρών της περιόδου της Αναγέννησης είναι πολύ σημαντικά. Ανάμεσα στα άλλα, συλλέχθηκαν πληροφορίες για την κυκλοφορία του αίματος, περιγράφηκαν οι βαλβίδες της καρδιάς, της πνευμονικής

αρτηρίας και της αορτής, εντοπίστηκαν οι βαλβίδες στις φλέβες. Η Ανατομική, εξάλλου, προσεγγίστηκε εμπειρικά και χωρίς προκαταλήψεις από τον Leonardo da Vinci, του οποίου η μεγαλοφυΐα συνδύαζε τις ιδιότητες του αρχιτέκτονα, του μηχανικού, του επιστήμονα και του εφευρέτη. (Margotta, Roberto, 1996)

Ο Βεσάλιος, ο οποίος θεωρείται πατέρας της σύγχρονης ανατομικής επιστήμης, μετά από πρακτική έρευνα, εξέδωσε την πρώτη πε-

Λεονάρντο ντα Βίντσι, «Ο Βιτρούβιος άνθρωπος», 1487

Στην εποχή που στοχαστές όπως ο Μονταίν, ο Θερβάντες και ο Σαίξπηρ ανέλυαν τα κίνητρα της ανθρώπινης

δραστηριότητας, οι σύγχρονοί τους ανατόμοι και γιατροί διέλυαν στην κυριολεξία ανθρώπινα σώματα και ανακάλυπταν τις κινητήριες δυνάμεις τους.

(Burns, 2020, σ. 134)

ριγραφή του ανθρώπινου σώματος. Ο Γερμανός Παράκελσος (Philippus Aureolus Paracelsus, 1490-1547)

συνέγραψε πάνω από τριακόσιες πραγματείες με ιατρικό χαρακτήρα, που περιέχουν πρωτότυπες παρατηρήσεις αλλά και μελέτες περί αλχημείας και μεταφυσικής. (Margotta. Roberto, 1996) Αν και τα επιτεύγματά του στη Φαρμακολογία και τη θεραπευτική ήταν σημαντικά, επισκιάστηκαν από την επιμονή του στη στενή σχέση Χημείας και Ιατρικής. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του Παράκελσου εκδόθηκε σχεδόν ένα αιώνα μετά τον θάνατο του. Σώθηκαν 370 έργα του. Έχει αναγνωριστεί ως ο θεμελιωτής της σύγχρονης Χημείας, πρόδρομος της σύγχρονης Ιατρικής, στοχαστής και φιλόσοφος.

Ο Ισπανός Σερβέτος (Miguel Servetus, 1511-1553), σε μια προσπάθεια να αποδείξει το βάσιμο της Παρθενογένεσης του Χριστού από την Παναγία, αφού κύρια ενασχόλησή του ήταν η Θεολογία, ανακάλυψε τη μικρή ή πνευμονική κυκλοφορία του αίματος, χωρίς ωστόσο να αντιληφθεί τη διαδικασία επιστροφής του αίματος στην καρδιά μέσα από τις φλέβες, κάτι που ανακάλυψε ο Άγγλος Χάρβυ (William Harvey, 1578-1657). (Burns, 2020, σ. 132-134)

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

ΕΝΟΤΗΤΑ 3

Η Ιατρική τον 18ο αιώνα

Ο18ος αι. αποτελεί σταθμό για

την πρόοδο των θετικών επι-

στημών στην Ευρώπη, καθώς

κατά την εποχή αυτή διατυ-

πώνονται νέες απόψεις και ιδέες, αναπτύσσονται νέες μέθοδοι και παρατηρούνται σημαντικά επιτεύγματα. Την ανάπτυξη των επιστημών προώθησαν από το τέλος

του 18ου αιώνα και εξής η βιομηχανική επανάσταση, το νεότευκτο οικονομικό σύστημα του καπιταλισμού, οι κοινωνικές εξελίξεις και η δημιουργία των μεγάλων αστικών κέντρων. Κυρίαρχη θέση στην ανάπτυξη των επιστημών καταλαμβά-

νει η επιστημονική θεμελίωση της Ιατρικής. Κορυφαίοι εκπρόσωποι

της ιατρικής επιστήμης εκφράζουν

δημόσια σκέψεις και προβληματισμούς, αμφισβητούν παλαιότερες

αντιλήψεις, προωθούν την έρευνα

και την αναζήτηση, προωθώντας

κατ’ αυτόν τον τρόπο την εξέλιξη

της ιατρικής σκέψης. Η υγεία και η

πρόληψη των ασθενειών βρίσκονται

στο επίκεντρο. Έτσι, διαμορφώνονται νέα ρεύματα ιδεών και αναδεικνύονται νέοι τρόποι θεραπείας.

(Νοτοπούλου, 2011, σ. 135)

Κατά τον 18ο αι., o Georg Ernst Stahl αποστασιοποιήθηκε από τη Χημεία, την Ανατομική και τη Φυσιο-

Ο «μεσμερισμός», που θεωρείται σήμερα

λογία και προσπάθησε να εξηγήσει τη ζωή και την ασθένεια μέσω της δράσης της ψυχής (Ανιμισμός). Ο Friedrich Hoffmann, επηρεασμένος από την ιπποκρατική Ιατρική, έδωσε μεγάλη έμφαση στην ιδιοσυγκρασία του ασθενούς και εξάρτησε από αυτήν τη δράση των φαρμάκων, ενώ ο William Cullen θεωρούσε το νευρικό σύστημα βασική αρχή της ζωής και της νόσου, με αποτέλεσμα η καλή υγεία να εξαρτάται από τη φυσιολογική διεγερτικότητα των οργάνων. Η Ομοιοπαθητική έκα-

νε την εμφάνισή της με τη θεωρία

του Hahnemann «Similia similibus

curantur» (όμοια ομοίοις θεραπεύονται), σύμφωνα με την οποία η αρμονία ή δυσαρμονία ψυχής και σώματος οδηγούν αντίστοιχα στην υγεία ή στην ασθένεια. Ο Mesmer υποστήριξε τη θεωρία του ζωικού μαγνητισμού (Μεσμερισμός), σύμφωνα με την οποία η επαφή των χεριών των ανθρώπων μεταδίδει μια μαγνητική θεραπευτική δύναμη. Σημαντική πρόοδος σημειώνεται κατά την περίοδο αυτή στους τομείς της Ανατομίας με τους William Cheselden, G. D. Santorini, Giovanni Battista Morgagni· της κλινικής Ιατρικής με τον Hermann Boerhaave,

ο οποίος εισήγαγε τον εμβολιασμό

της ευλογιάς στη Γερμανία το 1801

και ίδρυσε ινστιτούτο εμβολιοθεραπείας κατά της νόσου· της Χειρουργικής με τους F.G. De la Peyronie, που υπήρξε ένας από τους θεμελιωτές της Βασιλικής Ακαδημίας

της Χειρουργικής, J. Β. Baseilhac

και William Hunter, που περιέγραψε πρώτος το αρτηριοφλεβικό ανεύρυσμα και την αναστροφή της μήτρας, ενώ προχώρησε σε παρακέντηση των κύστεων της ωοθήκης· της Μαιευτικής και Γυναικολογίας, με τους Nicolas Puzos, Charles White, ο οποίος επέδειξε ιδιαίτερη επιμονή στο θέμα της χειρουργικής καθαριότητας· και του Willilam Smelile, που επιχείρησε τη μέτρηση του κρανίου του εμβρύου εντός της μήτρας και μελέτησε τη διαδικασία του τοκετού. Η Ψυχιατρική διανύει, επίσης, μεγάλα βήματα προόδου, καθώς οι γιατροί εγκαταλείπουν τους σκληρούς τρόπους θεραπείας των ψυχικά ασθενών, στρέφονται σε ανθρωπιστικές θεραπείες και αναζητούν την προέλευση των ψυχικών νοσημάτων. Πρωτοπόροι στον τομέα αυτόν υπήρξαν οι Vincenzo Chiarugi, Philippe Pinel, J. Ch. Reil, F. J. Call και Esther Fischer Homberger.

Η Υγιεινή και η Κοινωνική Ιατρική την εποχή αυτή προωθούνται ιδιαίτερα, λόγω των ανύπαρκτων υγειονομικών συνθηκών, που διογκώνουν τις επιδημίες και τα λοιμώδη νοσήματα. Ο εμβολιασμός εισέρχεται στην Ιατρική με τον ευλογιασμό,

δηλαδή τον εμβολιασμό με χρήση υγρού από φλύκταινες της φυσικής ευλογιάς, ο οποίος εφαρμόστηκε από τους Έλληνες ιατρούς Εμμανουήλ Τιμόνη από την Κωνσταντι-

νούπολη και Ιάκωβο Πυλαρινό, και τον δαμαλισμό, δηλαδή τον εμβολιασμό με πύον από ευλογιά των αγελάδων, που εφαρμόστηκε από τον Edward Jenner.

Η νεότερη συστηματική Υγιεινή θεμελιώνεται από τον Johann Peter Frank, ο οποίος επισημαίνει την αποκλειστική ευθύνη της πολιτείας για τη δημόσια υγεία. (Νοτοπούλου, 2011)

Κατά το β’ μισό του 18ου με αρχές του 19ου αιώνα, η ιατρική επιστήμη έχει να επιδείξει σημαντικά επιτεύγματα. Ο Ευρωπαϊκός Διαφωτι-

σμός και η ανάπτυξη των φυσικών

επιστημών βοήθησαν την ιατρική

επιστήμη να απαλλαγεί σταδιακά

από παλιές θεωρίες και αντιλήψεις, ενώ η ελευθερία σκέψης και λόγου συνέβαλαν στη θεμελίωση της νεότερης ιατρικής. Χάρη στις ανακαλύψεις κορυφαίων επιστημόνων της εποχής, η ιατρική επιστήμη καταλαμβάνει βαθμηδόν τη θέση που της αρμόζει. Πολλοί ιατροί επιστήμονες αναδεικνύονται, διακρίνονται μέσα από ένα πλήθος από αγύρτες και τυχοδιώκτες, καταλαμβάνουν έδρες σε πανεπιστήμια, κλινικές και νοσοκομεία και γίνονται γνωστοί για το συγγραφικό τους έργο.

Η ιατρική επιστήμη επιμερίζεται σε διάφορους κλάδους, με κορυφαίους την Παθολογία και τη Φυσιολογία,

ενώ η Χειρουργική απέκτησε κυρίαρχη σημασία. Θεμελιώδης για την Ιατρική υπήρξε η ανακάλυψη από τον Lavoisier του οξυγόνου ως συστατικού του ατμοσφαιρικού αέρα. Στον τομέα της πρόληψης, οι James Lind (1716-1794) και Thomas Trotter (1760-1832) αγωνίστηκαν για την αντιμετώπιση του σκορβούτου, του τύφου και άλλων ασθενειών, και διατύπωσαν κανόνες πρόληψης και θεραπείας. Ο Edward Jenner και νωρίτερα ο Εμμανουήλ Τιμόνης και ο Ιάκωβος Πυλαρινός ασχολήθηκαν με την πρόληψη της ευλογιάς και εισήγαγαν το εμβόλιο.

Η πρόληψη των ασθενειών και η ανάγκη θέσπισης προληπτικών μέτρων θα αποτελέσει βασικό στόχο της νεότερης Ιατρικής. Έτσι, δημιουργείται ο τομέας της δημόσιας

Υγείας και τονίζεται η ανάγκη για θέσπιση και τήρηση κανόνων δημόσιας και προσωπικής υγιεινής –και σε στρατό, νοσοκομεία, φυλακές–, ώστε ο πληθυσμός να προστατευθεί από τις επιδημικές νόσους. (Νοτοπούλου, 2011, σ. 143)

Γελοιογραφία για τον Edward Jenner, 1802

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ 41

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

την περίοδο της Τουρκοκρατίας

ε έναν αχανή χώρο, όπως

αυτός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ήταν φυσικό

επόμενο η εξάπλωση των

επιδημιών, εξαιτίας της ελεύθερης κυκλοφορίας εντός

των ορίων της αλλά και εξαιτίας της κακής υγιεινής των πόλεων.

Με αφετηρία τις περισσότερες φορές την Κωνσταντινούπολη και με επίκεντρο τα λιμάνια, οι επιδημίες έπλητταν όλες τις παραθαλάσσιες

και τις ηπειρωτικές περιοχές της αυτοκρατορίας. Οι μουσουλμανι-

κές αρχές δεν έδιναν ιδιαίτερη ση-

μασία στην αντιμετώπιση των επιδημιών, κάτι που σχετιζόταν άμεσα

με τη μοιρολατρία που επέβαλλε

η θρησκεία τους. Τα νοσοκομεία

δεν είχαν για τους μουσουλμάνους

λόγο ύπαρξης, αφού τη φροντίδα

των ασθενών αναλάμβανε η οικογένεια, ακόμη και σε περίπτωση που έπασχαν από μεταδοτική νόσο, κάτι που δεν συνέβαινε με τους χριστιανούς. Και οι δύο, πάντως, θρησκευτικές ομάδες συμφωνούσαν πως ο επώδυνος θάνατος σε επιδημία οδηγούσε στον παράδεισο. (Τσιλιπήρα & Τσίμπρου, 2009)

διάρκεια της Τουρκοκρατίας, αφού μόνο για δεκατέσσερα χρόνια δεν παρουσιάστηκε η επιδημία.

Ωστόσο, τη μεγαλύτερη έξαρση η επιδημία παρουσίασε τον 18ο αιώνα, όπου αναφέρεται και το παρά-

θεμα: «Εις τους 1778 εγένετο μέγας χειμών εν Κωνσταντινουπόλει. Τω

αυτώ έτει συνέβη και μέγα θανατικό». Την πληροφορία μεταφέρει ο Σπυρίδων Λάμπρος έναν αιώνα αργότερα. (Τσιλιπήρα & Τσίμπρου, 2009, σ. 24)

Άλλες επιδημίες που έπληξαν τους κατοίκους των τουρκοκρατούμε-

νων περιοχών ήταν η επιδημία χο -

λέρας από την οποία επλήγη τον 17ο αιώνα η περιοχή της Λάρισας, και η επιδημία λέπρας στην Κρήτη, όπου και σταδιακά άρχισε η απομόνωση των πασχόντων, στο χωριό των λεπρών (Μεσκινιά) (Τσιλιπήρα & Τσίμπρου, 2009)

Οι πρακτικοί γιατροί

Έως τα μέσα του 18ου αιώνα η Ιατρική στον ελληνικό χώρο ασκούνταν κυρίως από πρακτικούς γιατρούς, οι οποίοι αποκαλούνταν «τσαρλατάνοι, κομπογιαννίτες, σακκουλαραίοι, ιατροκάπηλοι, αγύρτες, γόητες ιατροί», ενώ πρακτικές ιατρικές οδηγίες και συνταγές περιείχαν τα γιατροσόφια. (Νοτοπούλου, 2011)

O Pouqueville αναφέρει ότι κατά την άφιξή του στο χωριό Φιλιάτες στην Ήπειρο πρότεινε στους κατοίκους μέτρα προφύλαξης κατά της πανώλης που έπληττε την περιοχή. H αντίδραση όμως του δερβίση

απέτρεψε τους κατοίκους από την εφαρμογή τους, καθώς, όπως

κήρυττε, η πανώλη ήταν μια από τις 360 πόρτες του παραδείσου, τις

οποίες οι πιστοί πρέπει να βιάζονται να διαβούν. Οι χριστιανοί πάντως

ευκολότερα παρέβλεπαν τέτοιου είδους θρησκευτικές επιταγές και πολύ γρήγορα υιοθέτησαν μια «ο σώζων εαυτόν σωθήτω» στάση.

Η

επιδημία της πανώλης είχε ενδημικά χαρακτηριστικά κατά τη

(Τσιλιπήρα & Τσίμπρου, 2009, σ. 21-23)

«Η ελληνική φύση, με τα

εξαίρετα αρωματικά φυτά

και τα άλλα της βότανα, βοήθησε πάντα τη λαϊκή

θεραπευτική (όπως και στην αρχαιότητα), προσφέροντάς

της τα προχειρότερα και πιο ακίνδυνα μέσα.

Οι Ηπειρώτες πρακτικοί

θεραπευτές ονομάστηκαν

“Βικόγιατροι”, από τα σπάνια

αποτελεσματικά βότανα

που μάζευαν στη χαράδρα του Βίκου».

(Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος ΙΑ, σ. 282)

Η λαϊκή θεραπευτική κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας έδωσε πολύτιμες ενδείξεις στην Ιατρική, αν και δεν ήταν απόλυτα απαλλαγμένη από μαγικές- θρησκευτικές αντιλήψεις. Οι πρακτικοί γιατροί, που ήταν ως επί το πλείστον αγρότισσες και καλόγεροι, έσωζαν πολλές φορές τη ζωή των ασθενών με τη χρήση πρακτικών φαρμάκων (γιατροσόφια), ενώ κάθε ξένος φάνταζε στα μάτια του απαίδευτου λαού γιατρός (φραγκογιατρός), τον οποίο αντιμετώπιζαν σαν σωτήρα. Παράλληλα, η φιλολογία των «γιατροσοφικών συνταγών, που γράφονταν με αξιοπρόσεκτο πνεύμα αλληλεγγύης, για να μοιράζονται πλατύτερα στους ανθρώπους και να γεννούν την ελπίδα για σωτη-

ρία, αναπτύχθηκε, στους προτελευταίους αιώνες όσο καμιά άλλη γραπτή λαογραφική παράδοση.

«Εις τόπον κορμίου και κοκκάλου: Βότανον λεγόμενον η βριονιά, και το κλωνάριν της ωσαν σκοινί, και κάμνει σπυρία κόκκινα εις τους κόμπους αυτής. Και όταν υπάγης να τη σκάψεις,

να βαστάς ψωμί και κρασί και ορνίθι

και τρία καρφία καινούργια. Έπειτα

να σκάψης την ρίζαν από μακρά, να μην την εγγίσης, ότι φεύγει μέσα. Και ωσάν την εβγάλης, να βάλης το ψωμί

και το κρασί και τα καρφία και την όρνιθ, και παράχωσον αυτά όλα ομού. Έπειτα φεύγα απόκειογλήγορα. Είτα, βράσον αυτά. Από μακρέα την φωτίαν, να μην το εγγίσης. Και ωσαν βράση, μάλαξον αυτά και κάλυψε τον πονού -

ντα δύο και τρεις φορές, και υγιαίνει» (Θεσσαλία 17ος- 18ος αι.).

Μερικές παρατηρήσεις ξένων για τις θεραπευτικές πρακτικές

ενέργειες στους διάφορους ελληνικούς τόπους: Η σκυλλοκρεμμύδα

γιατρεύει τις λειχήνες (Αμοργός 1777), το σκινόλαδο τους ρευματισμούς και το κεδρόλαδο την ψώρα (Κίμωλος), τα χαμομήλια, τα μολοχάνθια, η μέντα γιατρεύουν τα στομαχικά (Επτάνησα). Για την ελονοσία και τις μολύνσεις καλό ήταν να παίρνει κανείς αναπνοές από ξίδι ριγμένο σε ζεστή στάχτη (Μήλος).

Ο Γάλλος ιστορικός François Charles Hugues Laurent Pouqueville σημειώνει με ιδιαίτερα κριτικό

πνεύμα τις εντυπώσεις του από

την Πελοπόννησο του 1800: «Ο

λαός του Μοριά είχε τα δικά του αποτελεσματικά φάρμακα και απέφευγε τους “φονικούς” καλογιατρούς.

Για τον σηπτικό πυρετό οι χωριάτες συνήθιζαν μερικά φλιτζάνια κρασί νερωμένο, ρόδια και λεμόνι. Οι μητέρες “προλάβαιναν” την ευλογιά στα παιδιά τους, δίνοντάς τους καφέ με λεμόνι». Γράφει και για τη λαϊκή χειρουργική ότι είχε αναπτυχθεί περισσότερο στους Ηπειροαρβανίτες, που ζούσαν με το τουφέκι στο χέρι. Τις αφαιμάξεις (συχνότατη θεραπεία) τις έκαναν με πολλή δεξιοτεχνία οι μπαρμπέρηδες (κουρείς). (Ιστορία Ελληνικού Έθνους, τόμος ια΄, σ. 282)

Σύντομος ερμηνεία περί της ενεργείας

και ωφελείας μερικών εκλεκτών και δοκιμασμένων Ιατρικών, 1772

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

γιατρών που αποφοίτησαν από τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια υπήρξε πολύ σημαντική στη θεμελίωση της σύγχρονης ελληνικής Ιατρικής. (Νοτοπούλου, 2011)

Οι Έλληνες ιατροί, απόφοιτοι των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, ανέπτυξαν ιδιαίτερη δράση και συγγραφικό έργο. Με αυτό τον τρόπο μεταφέρονται στον ελληνικό χώρο νέες γνώσεις, οι οποίες γίνονται προσιτές στους Έλληνες

επιστήμονες και στον απλό λαό. Η γνώση του ανθρώπινου οργανισμού

ως προς την κατασκευή του και τις

λειτουργίες του θα βοηθήσει στην

Ευρωπαίος γιατρός περιθάλπει Έλληνα αγωνιστή. Λιθογραφία από την έκδοση Histoire d’une Epingle et Bluettes του σχεδιαστή H. Gerard Fontallard. Συλλογή χαρακτικών ΕΙΜ 44

Κάποιοι Έλληνες γιατροί, βέβαια, οι οποίοι σπούδασαν στο εξωτερικό, σε πανεπιστήμια της Ευρώπης, μεταφράζουν ή εκδίδουν ευρωπαϊκά ιατρικά έργα και εφαρμόζουν τις γνώσεις τους στην άσκηση του επαγγέλματός τους. Τέτοιες υπήρξαν οι περιπτώσεις

του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, που σπούδασε στην Πάδοβα, του ιατροφιλόσοφου Θωμ. Μανδακάση, του Κων. Μιχαήλ, του Ι. Νικολίδη, του Γ. Ζαβίρα, του Κων. Δάρβαρη, του Δημ. Καρακάσση, του Χαρίσιου Μεγδάνη, του Ιωάννη Αδάμη, του Αναστ. Γεωργιάδη, του Χρ. Σουγδουρή και πολλών άλλων. Η συμβολή των Ελλήνων

επιστημονική μελέτη για θεραπεία

και πρόληψη σοβαρών ασθενειών (πανώλη, ευλογιά, αφροδίσια πά-

θη, χολέρα κ.ά.), που μαστίζουν

τις ελληνικές περιοχές, αλλά και στη λήψη προληπτικών μέτρων.

Ουσιαστική πρόληψη αποτελεί η ατομική και δημόσια υγιεινή. Προτείνονται μέτρα δημόσιας υγιεινής που αφορούν την καθαριότητα χωριών και πόλεων καθώς και νοσοκομείων, λουτρών, υδραγωγείων, κοιμητηρίων κ.λπ. Καθιερώνεται η Διαιτητική ως επιστήμη που αναφέρεται σε όλους τους παράγοντες (αέρας, τροφές, ύπνος, ανάπαυση, ιματισμός κ.λπ.), οι οποίοι απαιτούνται για τη διατήρηση του σώματος. Ο εμβολιασμός ως μέτρο πρόληψης της ευλογιάς αποτελεί επανάσταση. Η θεραπεία των νόσων βασίζεται στη χρήση φαρμακευτικών βοτάνων και χημικών σκευασμάτων. Σε έντυπα και χειρόγραφα βιβλία της εποχής

παρουσιάζονται φαρμακευτικά φυτά, οι νόσοι στις οποίες αυτά είναι αποτελεσματικά, καθώς και ιατρικές συνταγές που βασίζονται κυρίως σε βότανα.

Χρησιμοποιείται ο όρος «Φαρμακεία», δηλαδή η Φαρμακευτική, που ασχολείται με τη σύνθεση και την παρασκευή των φαρμάκων. Τα φάρμακα αυτή την εποχή θα πρέπει

να είναι ιδιαίτερα ακριβά, γι’ αυτό και οι συγγραφείς εκθέτουν απλές συνταγές, ώστε ο απλός λαός να μπορέσει να τα παρασκευάσει. Στον τομέα της Χειρουργικής, με τη χρήση του θειικού αιθέρα ως αναισθητικού και εφαρμόζοντας αντισηψία, γίνονται σημαντικές επεμβάσεις, όπως εγχείρηση λαγοχείλου, επεμβάσεις σε αγγεία, βουβωνοκήλες και οσχεοκήλες, φλεβοτομίες, εγχειρήσεις λιθιάσεως ουροδόχου κύστεως, παρακεντήσεις, αφαιρέσεις αποστήματος και τομές σε συρίγγια.

Η συμβολή της ευρωπαϊκής ιατρικής γνώσης στη διαμόρφωση νέας ελληνικής ιατρικής αντίληψης διαπιστώνεται και από τα άρθρα που καταχωρίζει το σημαντικότερο προεπαναστατικό περιοδικό, ο Ερμής ο Λόγιος. Το 1813, ο ιατρός Α. Αρσάκης (1792-1874) δημοσιεύει σε συνέχειες το άρθρο «Έκθεσις συνοπτική της ιατρικής ιστορίας».

Κατά την εποχή του Νεοελληνικού Διαφωτισμού οι Έλληνες ιατροί συνέβαλαν σημαντικά στον φωτισμό του Γένους. (Νοτοπούλου, 2011)

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΕΝΟΤΗΤΑ 4

Ευρώπη και ο κόσμος, 19ος αιώνας

Ο19ος αιώνας χαρακτηρίζεται

από την επάνοδο της «αρ -

χής της νομιμότητας» μετά

τους Ναπολεόντειους Πο -

λέμους και τη χάραξη νέων συνόρων στην Ευρώπη, μια διαδικασία που προκάλεσε μια σειρά

από

εξεγέρσεις από το 1820 έως το 1848. Το έτος αυτό, εξάλλου, αποτελεί ορόσημο στην ιστορία

της Ευρώπης, καθώς η Παρισινή Επανάσταση των εργατών και των τεχνιτών δίνει το σύνθημα σε διάφορες χώρες της ηπειρωτικής Ευρώπης, ενώ επανάσταση έγινε και στην Ιταλία κατά της αυστριακής κυριαρχίας, με στόχο την ιταλική ενοποίηση. Η επιδίωξη, τέλος, του Βίσμαρκ να ενώσει τη Γερμανία υπό το σκήπτρο της Πρωσίας, οδήγησε στον αυστροπρωσικό και, στη συνέχεια, στον γαλλοπρωσικό πόλεμο. Νέα κράτη δημιουργήθηκαν στην Ευρώπη ως αποτέλεσμα της ένωσης μικρότερων ή της απόσχισης από μεγάλες αυτοκρατορίες, όπως έγινε στην περίπτωση της Ελλάδας. Οι παραδοσιακές αποικιοκρατικές

δυνάμεις (Ισπανία, Πορτογαλία)

εκτοπίζονται από το προσκήνιο

και τη θέση τους παίρνουν οι ευρωπαϊκές δυνάμεις (Αγγλία, Γαλ-

λία) και οι ΗΠΑ, εγκαινιάζοντας

την εποχή του ιμπεριαλισμού.

Επιστημονικές ανακαλύψεις

και επιτεύγματα

Από το τελευταίο τέταρτο του 18ου αιώνα, στην Αγγλία συντελείται η Βιομηχανική Επανάσταση,

Charles Robert Darwin, προσωπογραφία, John Collier (1850-1934), λάδι σε μουσαμά

η οποία εξαπλώνεται στον αιώνα

αυτό σε όλη την Ευρώπη, φέρνοντας στο φως μια νέα τάξη, την εργατική, ενώ παράλληλα κάνουν την εμφάνισή τους ο συνδικαλισμός και το γυναικείο κίνημα.

Το 1800, τα πρώτα ατμοκίνητα λεωφορεία κυκλοφορούν στους δρό -

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

μους του Παρισιού, το 1807 κατασκευάζεται το πρώτο ατμόπλοιο, ενώ από το 1830 κατασκευάζονται τα πρώτα ατμοκίνητα αυτοκίνητα.

Ο εκμηχανισμός της υφαντουργίας ανεβάζει κατακόρυφα την παραγωγή. Νέα πολεμικά μέσα, όπως το υποβρύχιο, εισάγονται στην πολεμική βιομηχανία, ενώ νέες ύλες, όπως η νιτρογλυκερίνη και ο δυναμίτης, χρησιμοποιούνται στην παραγωγή εκρηκτικών.

Επαναστατικές εφευρέσεις, εξάλλου, υπήρξαν το τηλέφωνο και ο φωνόγραφος αλλά και η ανακάλυψη του λαμπτήρα πυρακτώσεως.

Αποτέλεσμα της σωρείας των εφευρέσεων και των τεχνολογικών επιτευγμάτων του αιώνα αυτού ήταν η κατακόρυφη άνοδος της παραγωγικότητας αλλά και η αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος των ανθρώπων.

Ο πληθυσμός της Ευρώπης αυξάνεται θεαματικά, μαζί και το μέγεθος των πόλεων, ενώ δημιουργούνται και νέοι συσχετισμοί δυνάμεων ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις αφενός και στις βιομηχανοποιημένες και μη χώρες αφετέρου.

Η έντονη αστικοποίηση, ο συνωστισμός, οι κακές συνθήκες διαβίωσης των ανθρώπων αλλά και τα εργατικά ατυχήματα στα πρώτα στάδια της Βιομηχανικής Επανάστασης, εκτόξευσαν τους δείκτες νοσηρότητας και θνησιμότητας, δημιούργησαν έντονο

προβληματισμό γύρω από τα αίτια της μετάδοσης των ασθενειών

και πυροδότησαν εξελίξεις τόσο

στην επιστήμη της Ιατρικής όσο

και στη λήψη μέτρων υγιεινής.

Οι καταβολές του σύγχρονου

κράτους πρόνοιας και των υπηρεσιών υγείας βρίσκονται στον αιώνα αυτό.

Η εξέλιξη στον τομέα

της ιατρικής

Μέχρι τον 19ο αιώνα, η Ιατρική

παρουσίαζε σπασμωδική πρόοδο, αλλά τώρα οι εξελίξεις συνέβαι-

ναν γρήγορα και για πρώτη φορά εμφανίστηκε η εξειδίκευση. (Margotta, Roberto, 1996, σ. 136)

Στον αιώνα αυτό, τόσο η εκκλη-

σία όσο και η πολιτεία χάνουν τον

έλεγχο που ασκούσαν στα πανεπιστήμια, τα οποία ανοίγουν τις πύ-

λες τους σε μέλη όλων των κοινωνικών τάξεων. Το 1859, ο Δαρβίνος ερμηνεύει τον νόμο της φυσικής επιλογής, ανοίγοντας έτσι νέους

ορίζοντες στην Ιατρική. Νέα διαγνωστικά και θεραπευτικά όργανα επινοούνται, όπως το στηθοσκόπιο, το οφθαλμοσκόπιο και η υποδερμική σύριγγα. Στη Γερμανία παράγεται ουρία στο εργαστήριο, ενώ μελετώνται πολλές οργανικές χημικές ενώσεις, όπως η χλωράλη και το χλωροφόρμιο.

Απαιτητικές επεμβάσεις πραγματοποιούνται για πρώτη φορά, όπως η αφαίρεση όγκου από ωοθήκες (Ephraim McDowell), και

μελετώνται λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού, όπως αυτή

της πέψης (William Beaumont). Η

Σχολή των Παρισίων οδηγεί κατά τον αιώνα αυτό τις εξελίξεις

στην Ιατρική: Ο Claude Bernard

απέδειξε τη γλυκογονική δράση

του ήπατος, τη σημασία του παγκρεατικού υγρού για την πέψη, ενώ συνέλαβε και την ιδέα του «εσωτερικού περιβάλλοντος» του σώματος, που διατηρείται σταθερό χάρη στο νευρικό σύστημα και στις ορμόνες. Σημαντική υπήρξε, επίσης, η σχολή του Guy’s Hospital του Λονδίνου: Ο Thomas Addison μελέτησε την κακοήθη αναιμία, ο Richard Bright ίδρυσε την πρώτη κλινική ερευνητική μονάδα για νεφροπαθείς, ενώ ο Thomas Hodgkin διέγνωσε πρώτος μια μορφή λεμφώματος και καρκινικής ασθένειας του αίματος (νόσος του Χότζκιν).

Μεγάλη πρόοδος σημειώθηκε και στον τομέα της Αναισθησίας: χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά η ύπνωση σε χειρουργικές επεμβάσεις, ώστε να εξαλειφθεί το άλγος του ασθενούς αλλά και να διευκολυνθεί το έργο του χειρουργού. Το 1824, ο Άγγλος Henry Hill Hickman δημοσίευσε την ανακάλυψή του περί αναισθησίας με χρήση αερίου, για να πραγματοποιηθεί, αρκετά αργότερα, η πρώτη χειρουργική επέμβαση με χρήση αιθέρα για αναισθητοποίηση ασθενούς από τον William Thomas Green Morton στο Massachusetts

Ο Λουί Παστέρ (Louis Pasteur 1822-1895) με το μνημειώδες έργο του θεμελίωσε τη «μικροβιακή θεωρία», αποδεικνύοντας τη σχέση μικροβίων και αρρώστιας

General Hospital, το 1846. Έναν χρόνο αργότερα, αντικαταστάθηκε

από το χλωροφόρμιο από τον Σκώτο μαιευτήρα Sir James Y Simpson, προκαλώντας αρχικά την οργή του κλήρου. Το 1874, επετεύχθη για πρώτη φορά και η χρήση της ενδοφλέβιας αναισθησίας.

Η κατάσταση των στρατιωτών κατά τον αιώνα αυτό βελτιώθηκε,

επίσης, λόγω των εμβολιασμών, σε συνδυασμό με την καλή νοσηλευτική φροντίδα. Κορυφαία μορφή της Νοσηλευτικής αναδείχθηκε κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού Πολέμου η Florence Nightingale, της οποίας οι μεταρρυθμίσεις ανέδειξαν τη Νοσηλευτική στον κορυφαίας σημασίας κλάδο που γνωρίζουμε σήμερα. Στις 15 Ιου -

νίου 1860, ιδρύεται στο St Thomas Hospital του Λονδίνου σχολή αδελφών νοσοκόμων. Κατά το δεύτερο μισό του αιώνα, αρχίζει να γίνεται αντιληπτή η μεγάλη σημασία της αντισηψίας, χάρη στο έργο του Ούγγρου μαιευτήρα Ignaz Philipp Semmelweiss, ενώ προς

το τέλος του αιώνα εισάγονται η αποστείρωση με τη μέθοδο του ατμού, καθώς και η χρήση αποστειρωμένων ελαστικών γαντιών κατά τη διάρκεια των επεμβάσεων. Η επανάσταση στον κλάδο της Μικροβιολογίας έρχεται με τον Louis Pasteur, ο οποίος δημιούργησε το πρώτο εμβόλιο για τη λύσσα (αντιλυσσικός ορός). Εφηύρε, επίσης, τρόπο για να αποτρέπεται το ξίνισμα του γάλακτος και του κρασιού, διαδικασία που πήρε το όνομά του και ονομάζεται παστερίωση. Το βακτηριολογικό του έργο συνέχισε ο Robert Koch, στον οποίο απονεμήθηκε το 1905 το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής για την ανακάλυψη του βακίλου της φυματίωσης.

Τέλος, κατά τον 19ο αιώνα, στις ραγδαία αναπτυσσόμενες βιομηχανικές πόλεις προβάλλει η ανάγκη της προστασίας της δημόσιας υγιεινής. Έργο-σταθμός στη νέα εποχή που παγιώνεται η αντίληψη ότι η πολιτεία είναι υπεύθυνη για την υγεία των πολιτών της, είναι αυτό του Edwin Chadwick, χάρη στο οποίο ψηφίστηκε το 1848 ο νόμος περί Δημόσιας Υγείας. (Margotta, Roberto, 1996)

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Η Ελλάδα τον 19ο αιώνα

Για την Ελλάδα, η Επανάσταση του 1821 σηματοδοτεί

την έναρξη της σύγχρονης

ιστορίας της. Πρώτος κυβερνήτης της «Προσωρινής Διοικήσεως της Ελλάδος» είναι ο Ιωάννης Καποδίστριας το 1828, ενώ, μετά τη δολοφονία του και τον εμφύλιο πόλεμο που την ακολούθησε, απέκτησε, με τη Συνθήκη του Λονδίνου του 1832, την οριστική νομική της υπόσταση ως «Βασίλειον της Ελλάδος», με πρώτο βασιλέα τον ανήλικο τότε Όθωνα, ο οποίος θα κυβερνούσε μέχρι την ενηλικίωσή του μέσω μιας τριμελούς επιτροπής αντιβασιλείας. Η περίοδος της αντιβασιλείας ήταν σκληρή και προκάλεσε εξεγέρσεις, ενώ το 1843 το κλίμα δυσαρέσκειας εντάθηκε και οδήγησε στην επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου, με αίτημα την παραχώρηση συντάγματος. Όταν ο Όθωνας εκδιώχθηκε το 1864, αντικαταστάθηκε από τον δευτερότοκο γιο του δούκα της Δανίας, Γεώργιο. Αν και το νέο σύνταγμα που ψηφίζεται έχει περισσότερο φιλελεύθερο και δημοκρατικό

χαρακτήρα, η πολιτική ζωή της

χώρας μέχρι το 1880 παραμένει

ρευστή, με συχνές εκλογικές αναμετρήσεις, στις οποίες κυριαρχούν η εξαγορά ψήφων και η αλλοίωση των αποτελεσμάτων.

Στην πολιτική σκηνή της χώρας κυριαρχούν τα κόμματα του Δηλιγιάννη και του Τρικούπη. Στο μεταξύ, στην επικράτεια της χώρας προστίθενται τα Επτάνησα, το 1864, και η Θεσσαλία, το 1880. Νέα κρίση θα εκδηλωθεί στην Κρήτη (1866-1869), ενώ στη Μακεδονία οι βλέψεις της Ελλάδας τη φέρνουν σε σύγκρουση με Σέρβους

και Βουλγάρους. Το 1897, η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με την Οθωμανική Αυτοκρατορία σ’ έναν σύντομο αλλά οδυνηρό ως προς τις επιπτώσεις του πόλεμο, καθώς υποχρεώνεται να καταβάλει βαριές αποζημιώσεις στο οθωμανικό κράτος. Προκειμένου να ανταποκριθεί, περιήλθε υπό διεθνή νομισματικό έλεγχο (ΔΟΕ). (Μπέλλου, 2013)

Κοινωνία και οικονομία

Μετά την ανεξαρτησία, η ελληνική κοινωνία βιώνει σε πολλά επίπεδα το κόστος του πολέμου. Η κοινωνία ήταν κατά βάση αγροτική, ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος της ήταν ακτήμονες μικροκαλλιεργητές. Κυριαρχούσε η κλειστή οικονομία, καθώς κάθε οικογένεια προσπαθούσε να βιοποριστεί με δικά της μέσα. Η όψη που παρουσιάζει η μικρή Ελλάδα όταν ο Καποδίστριας φτάνει ως πρώτος κυβερνήτης, είναι απελπιστική:

φτώχεια, ερείπια, επιδημίες. Οι περισσότερες πόλεις είναι κατεστραμμένες. Οι αγροτικοί πληθυσμοί κατεβαίνουν από τα βουνά και προσπαθούν να ξεκινήσουν

ξανά τη ζωή τους με ανεπαρκέστατα μέσα. Τα κτίρια οικοδομούνται με γρήγορους ρυθμούς, Εφημερίς της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος, αρ. 5 (Αθήνα, 18 Μαρτίου 1844) Δημοσιεύεται το σύνταγμα που ψήφισε η Εθνοσυνέλευση που προέκυψε μετά την επανάσταση της Γ΄ Σεπτεμβρίου και με το οποίο καθιερώθηκε η συνταγματική μοναρχία στο ελληνικό κράτος

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

χωρίς να υπάρχει μέριμνα για την υγιεινή στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Το εθνικό εισόδημα της Ελλάδας που προκύπτει από

τη σταφίδα και τις ελιές, έχει υποστεί μεγάλη μείωση. Χαρακτηριστικό είναι ότι όταν φτάνει

ο Όθωνας στην Ελλάδα, έπρεπε

να πληρωθούν μισθοί υπαλλήλων

που ήταν απλήρωτοι από το 1927

και υπολογίζονταν σε 23.437.413

φοίνικες, ενώ σ’ αυτά έπρεπε να

προστεθούν, μεταξύ άλλων, και οι αποζημιώσεις που έπρεπε να καταβληθούν στους ναυτικούς και στους αγωνιστές της Επανάστασης.

Το δημόσιο ταμείο έχει επιβαρυνθεί με τα αγγλικά δάνεια του 1824 και 1825, ενώ δεν γίνεται λόγος για βιομηχανία ή εξαγωγικό

εμπόριο. Το οδικό δίκτυο είναι ανύπαρκτο, η ύπαιθρος είναι στο έλεος των ληστών, ενώ η θάλασσα μαστίζεται από την πειρατεία. Η Αντιβασιλεία προχωρά σε κάποιες ενέργειες οργάνωσης του κράτους σε ό,τι αφορά τη διοίκηση και την ασφάλεια. Η πρωτεύουσα «μεταφέρεται» από το Ναύπλιο στην Αθήνα, ενώ στα πρώτα χρόνια της μοναρχίας ιδρύεται το Συμβούλιο της Επικρατείας, διανέμεται ένα τμήμα των εθνικών γαιών στους ακτήμονες και ιδρύεται το Πανεπιστήμιο της Αθήνας. (Βακαλόπουλος, 1998)

Και στο δεύτερο μισό του αιώνα, με εξαίρεση το εμπόριο, που παρουσιάζει αξιόλογη ανάπτυξη χά-

ρη στους Έλληνες της Διασποράς, οι θεσμοί παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αναχρονιστικοί, και τόσο η κοινωνική όσο και η οικονομική ανάπτυξη της χώρας καθυστερεί σημαντικά. Ο Χαρίλαος Τρικούπης προχωρά σε ένα ευρύ πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων από το 1880 και μετά στους τομείς της δημόσιας διοίκησης, της δικαιοσύνης, της δημόσιας τάξης, της εκπαίδευσης και του εκσυγχρονισμού των υποδομών (κατασκευή σιδηροδρόμου, αποξήρανση ελών, διάνοιξη διώρυγας της Κορίνθου, ίδρυση τεχνικών σχολών, μείωση του κόστους της διοίκησης). Σταθμό στα πολιτικά πράγματα της χώρας αποτελεί η διατύπωση της «αρχής της δεδηλωμένης», σύμφωνα με την οποία η κυβέρνηση οφείλει να έχει τη «δεδηλωμένη»

εμπιστοσύνη της απόλυτης πλειοψηφίας των βουλευτών, ώστε να υπάρχει δημοκρατική νομιμοποίησή της. Το ανορθωτικό έργο του Τρικούπη υπήρξε σημαντικό, αν και οι ανάγκες χρηματοδότησής του οδήγησαν στον δανεισμό και στην πτώχευση του 1893, όταν υπό το βάρος του εξωτερικού χρέους, κήρυξε πτώχευση και παραιτήθηκε. (Βακαλόπουλος, 1998)

Ασθένειες του αιώνα Όταν ο Όθωνας φτάνει στην Ελλάδα ως πρώτος βασιλιάς, οι συνθήκες όσον αφορά την υγεία του πληθυσμού είναι άθλιες. Η χώρα σαρώνεται από επιδημίες, κάποιες

εκ των οποίων έχουν τα χαρακτηριστικά των ενδημικών ασθενειών. Οι περίοδοι επιδημιών (κοιλιακός τύφος: 1835, χολέρα: 1837, ευλο -

Η χολέρα στην Αττική μέσα από τις εφημερίδες της εποχής

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

γιά: 1847 και 1849) ανεδείκνυαν ιδιαίτερα τον μεγάλο βαθμό ανεπάρκειας των υποδομών. Σύμφωνα με δημοσίευμα της εποχής (1835), «ως τοπικαί ή μερικαί αιτίαι της επιδημίας πρέπει να θεωρούνται τα λιμνάζοντα ύδατα, αι ακαθαρσίαι των ερειπίων, των υπονόμων, η κακή κατασκευή των υδραγωγείων, η παραμέλησις της γεωργίας εις τα πέριξ της πόλεως κτλ.» (Αναγνωστοπούλου, 2013, σ. 145)

Οι σημαντικότερες ασθένειες που ταλαιπωρούσαν τους κατοίκους της Αθήνας, κυρίως κατά τη χειμερινή περίοδο, ήταν οι πλευρίτιδες, οι πνευμονίες, οι ρευματισμοί, οι καταρροές και οι φλογιστικοί πυρετοί, ενώ κατά τη θερινή περίοδο οι διαλείποντες πυρετοί, οι διάρροιες στα μικρά παιδιά και οι δυσεντερίες. Όσον αφορά τις ασθένειες των οφθαλμών, η πιο διαδεδομένη, τουλάχιστον για το πρώτο μισό του 19ου αιώνα, ήταν το τράχωμα, νόσος μεταδοτική, η οποία συνδεόταν άμεσα με τις συνθήκες διαβίωσης. Η ευρύτερη κοινωνία της Αθήνας (υπάλληλοι, μικροεπιτηδευματίες, χειρώνακτες, χειροτέχνες), μη γνωρίζοντας έως τότε υλική ευμάρεια και συνεπώς, μη αισθανόμενη τις ανάγκες που δημιουργεί η ευημερία του πολιτισμού, ζούσε υπό βιοτικές συνθήκες απλούστατες και αφελείς. Η αμάθεια του λαού και του κλήρου, καθώς ελάχιστοι γνώριζαν γραφή και ανάγνωση, διατήρησε παλαιές δεισιδαιμονίες, προλήψεις

και θρησκευτική τυπολατρία, τις οποίες ήταν αδύνατον να κλονίσει

και η απλούστερη υπόδειξη στοιχειωδών επιστημονικών γνώσεων που προσπαθούσαν να εισαγάγουν οι σύγχρονοι ιατροί. (Αναγνωστοπούλου, 2013, σ. 145-146)

Η χολέρα μεταδόθηκε στην Αττική και στη συνέχεια σε όλη την Ελλάδα το 1854, από τα γαλλικά στρατεύματα που απέκλεισαν τον Πειραιά ώστε να αποτρέψουν τη συμμετοχή της Ελλάδας στον Κριμαϊκό Πόλεμο.

Η επιδημία πανούκλας, εξάλλου, το 1812-13 υπήρξε φονικότατη.

Στη Θεσσαλία μάλιστα διήρκησε

έως το 1916, είχε δε ως αποτέλε-

σμα την εγκατάλειψη ολόκλη -

ρων περιοχών και την καταστροφή επαγγελματικών κλάδων. Το

Ναύπλιο, που είχε δεχτεί τρία

επιδημικά κύματα πανώλης και είχε χάσει τα τρία τέταρτα του

πληθυσμού του, δέχεται νέο χτύπημα από την ασθένεια το 1823 και το 1828.

Τέλος, χαρακτηριστικά ενδημι-

κής ασθένειας στην Ελλάδα του 19ου αιώνα έχει και η ελονοσία, ενώ η φυματίωση την τελευταία

δεκαετία του αιώνα υπολογίζεται ότι στοίχισε τη ζωή σε 50.000 ανθρώπους. Άλλες ασθένειες που ταλαιπωρούν τον αιώνα αυτό τους λιγοστούς κατοίκους του νέου βασιλείου είναι η λέπρα και ο δάγκειος πυρετός, ενώ παιδικές ασθένειες, όπως η ευλογιά, η ιλαρά, η οστρακιά, η διφθερίτιδα, ο κοκκύτης, αυξάνουν κατακόρυφα την παιδική θνησιμότητα. (Τσιλιπήρα & Τσίμπρου, 2009)

Γράφει ο Λυκούδης: «Σε πολλά σπίτια που λημέριαζε η επιδημία έσμιγαν τρεις, τέσσερις γιατροί και επίκουροι και βοηθοί. Μαζί με τα άλλα δεινά, ο κάθε γιατρός ακολουθούσε τη δική του θεραπευτική και έτσι επάλευαν μαζί με τους ιατρούς, επάνω στα κορμιά των δυστυχισμένων, το όπιον και αι εντρίψεις και τα αντισπασμωδικά και το

διττανθρακικόν νάτριον και τα εμετικά κάρυα και το θειικόν οξύ και η θειική στρυχνίνη και όσα άλλα δεν χωρεί του ανθρώπου ο λογισμός.

Άλλες πάλι οικογένειες εξεκλήριζαν χωρίς να ιδούν κανέναν ιατρό.

Κρούσμα εσήμαινε θάνατος. Και αν στους εκατό ζούσαν πέντε ή έξι, τούτο ήτο της τύχης όλως διόλου και κανένα φάρμακο δεν εμπόρεσε

να φανεί γενικώς ωφέλιμον»

(Τσιλιπήρα & Τσίμπρου, 2009, σ. 32)

τις αρχές του αιώνα, τις

ιατρικές υπηρεσίες επιτε-

λούν οι «εμπειρικοί» αλλά

και κάποιοι επιστήμονες

γιατροί ανάμεσα στους φιλέλληνες που έφτασαν κατά τη διάρκεια του Αγώνα στην Ελλάδα, καθώς και κάποιοι Έλληνες που σπούδασαν στο εξωτερικό, ιδίως στην Ιταλία. Φαρμακοπωλεία υπάρχουν ελάχιστα και κάθε γιατρός προμηθεύει ο ίδιος τα φάρμακα στους ασθενείς του.

Την περίοδο αυτή, εξάλλου, τα μόνα ιδρύματα που θα μπορούσαν

να χαρακτηριστούν νοσοκομεία

είναι αυτά της Σύρου και του Ναυπλίου, με περιορισμένες ωστόσο δυνατότητες. Σε ό,τι αφορά δε την ιατρική εκπαίδευση, το 1802 είχε ιδρυθεί το Ιατρικό Σπουδαστήριο

Κέρκυρας και το 1824 η Ιατρική Σχολή της Ιονίου Ακαδημίας στην Κέρκυρα. Άλλα ιατρικά ιδρύματα υπήρξαν η Ιατροχειρουργική Εταιρεία Ζακύνθου και το Εν Αθήναις Επιστημονικόν Σχολείον. (Ευτυχιάδης, 1995)

Η ιατρική εκπαίδευση στον ελληνικό χώρο τον 19ο αιώνα μέχρι την έναρξη της Επανάστασης ήταν ανύπαρκτη, παρά το γεγονός ότι

είχαν διατυπωθεί σχετικές προτάσεις: πρώτα από τον Δημήτριο Μουρούζη, για δημιουργία εστίας εκπαίδευσης στην Ιατρική στα ελληνικά νοσοκομεία της Πόλης το 1805, στη συνέχεια από Γάλλους γιατρούς στον Αδαμάντιο Κοραή για δημιουργία Ιατρικής Σχολής στον ελληνικό χώρο και, τέλος, το πιο λεπτομερειακό σχέδιο διατάγματος «περί γενικής υπουργείας της εις την Ελλάδα υγείας», που υπέβαλε

στο Εκτελεστικό ο Γάλλος φιλέλληνας Martin-Etienne Bailly το 1825.

Στο τελευταίο προτείνεται η χορήγη-

ση άδειας εξασκήσεως επαγγέλματος και η διοργάνωση ενός «Σχολείου Ιατρικής» (Πεντόγαλος, 1991)

Όταν ο Ιωάννης Καποδίστριας καλείται να συγκροτήσει το πρώτο αυτόνομο κράτος μετά την επανάσταση του 1821, έχει στη διάθεσή του πενιχρά μέσα, με αποτέλεσμα

να μην μπορεί να ασκήσει αποτελεσματική κοινωνική και υγειονομική πολιτική. Γιατρός ο ίδιος, έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την οργάνωση του τομέα της υγείας, στον οποίο κυριαρχούσε η ιδέα

στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

της φιλανθρωπίας, η κακή όμως οικονομική κατάσταση της χώρας

δεν του επέτρεψε να εφαρμόσει τα σχέδιά του. Ωστόσο, το κυβερνητικό ψήφισμα του 1818 περιείχε διατάξεις περί υγειονομικής οργάνωσης, συστήθηκε στατιστική

υπηρεσία και διενεργήθηκε απογραφή στην Πελοπόννησο τον ίδιο χρόνο. Ακόμη, ελήφθησαν μέτρα για την πρόληψη εξάπλωσης της επιδημίας πανούκλας (για πρώτη

φορά εφαρμόστηκε αποκλεισμός

περιοχών που είχαν προσβληθεί

από τη νόσο), καθώς και για την

υγεία των μαθητών, ενώ βελτιώθηκαν οι υποδομές στο Ναύπλιο.

Το 1831, ο Γεώργιος Αλμπέρτης

παίρνει άδεια από την κυβέρνη-

ση να εμβολιάσει τα παιδιά της επικράτειας κατά της δαμαλίτιδας. Ο κυβερνήτης, τέλος, έδειξε ενδιαφέρον για έργα κοινωνικής

πρόνοιας και εκπαίδευσης του πληθυσμού. (Ντούτσης, 2008)

Κατά την περίοδο της Αντιβασιλείας, με το Διάταγμα της 30.10.1833, θεσπίζεται ο θεσμός

του νομιάτρου, ο οποίος έχει στην αρμοδιότητά του τα υγειονομικά

θέματα κάθε νομού. Μια σειρά

μέτρων για τα λοιμώδη νοσήματα

θεσπίζονται το 1836, με διάταγμα

«περί εμποδισμού της μεταδόσεως

των μολυσματικών αρρωστιών»

Το 1845, ψηφίζεται ο «υγειονομικός νόμος», που αποτελεί τον

πρώτο ολοκληρωμένο υγειονο -

μικό κανονισμό, ενώ παράλληλα

η οργάνωση των υγειονομείων και λοιμοκαθαρτηρίων στα λιμάνια

της χώρας καθορίζονται από τον νόμο «περί υγειονομικών αρχών εν γένει». (Μπραουδάκης και συν., 2008)

Θεσμοθετούνται, ακόμη, τέσσερις θέσεις συμβούλων, μεταξύ των οποίων μία «ιατροσυμβούλου», με αρμοδιότητα την «Υγειονομική Αστυνομία». Τίθεται η ιδέα της μετεκπαίδευσης των εμπειρικών, ώστε να περιοριστούν οι επιπτώσεις από την αμάθεια τόσο αυτών όσο και εκείνων που εμπορεύονταν φαρμακευτικές ουσίες ή των γυναικών που ασκούσαν τη μαιευτική.

Έτσι, με διάταγμα του 1835 συστήνεται το «Θεωρητικόν και πρακτικόν κατάστημα περί της χειρουργίας, φαρμακοποιίας και μαιευτικής». Ορίστηκαν τα μαθήματα και έγινε προσπάθεια εξεύρεσης χώρων διεξαγωγής τους:

Η Βασιλική Αυτού Μεγαλειότης

διέταξε να γίνει μια σειρά μαθημά-

των προς εκπαίδευσιν των εμπειρικών Ιατρών-Χειρούργων, Φαρμακοποιών και Μαιευτριών του Ελληνικού Κράτους, των οποίων οι μη λίαν προβεβηκότες δύνανται, αφού ακούσωσι ολίγα μαθήματα, να γίνωσι και χρησιμώτεροι και ωφελιμώτεροι εις τους χρήζοντας της βοηθείας των. Οι ιατροί και χειρούργοι θέλουσι σπουδάσει εξ μήνας αι δε μαιεύτριαι και οι φαρμακοποιοί τέσσαρες μόνον… (Πεντόγαλος, 1991, σ. 27) Σε υποτυπώδη αμφιθέατρα, τα μαθήματα είναι κατά βάση θεωρητικά, ενώ η κριτική της μεθόδου διδασκαλίας δεν είναι εφικτή, εξαιτίας του ότι δεν περισώθηκαν κείμενα μαθημάτων. Το κράτος, εξάλλου, παρέχει τα απαραίτητα κονδύλια για την κάλυψη των αναγκών αυτού του σχολείου. Το σχολείο σταμάτησε να λειτουργεί το 1837.

To Πανεπιστήμιο Αθηνών

Με τα διατάγματα της 14ης και 22ας Απριλίου 1837 ιδρύεται η Ιατρική Σχολή του Ελληνικού Πανεπιστημίου, στην οποία διορίστηκαν και δίδαξαν οι: Δ. Μαυροκορδάτος, Α. Λεύκας, Ι. Βούρος, Ν. Κωστής, Ι. Ολύμπιος, Ε. Τράιμπερ, κ.ά. Πρώτος κοσμήτορας διετέλεσε ο Αναστάσιος Γεωργιάδης Λευκίας, πρώτος πρύτανης ο Νικόλαος Κωστής, ενώ «πρώτος εκ των τακτικών φοιτητών δους εξετάσεις και αριστεύσας (τω 1843) ήτο ο Αναστάσιος Γούδας», γενόμενος και «διδάκτωρ της Ιατρικής». (Ευτυχιάδης, 1995)

Από το 1838, εξάλλου, λειτουργεί η Χειρουργική Σχολή, στην οποία οι φοιτητές διδάσκονταν μαθήματα Φυσικής, Χημείας, Ανατομίας, Φυσιολογίας, Ιατρικής Ύλης, Γενικής Παθολογίας ή «Νοσολογίας», Κλινικής Χειρουργικής, Υγιεινής.

Ανάμεσα στους καθηγητές, ξεχωρίζουν τα ονόματα των Δ. Μαυροκορδάτου, Ν. Κωστή, Ι. Βούρου, Ξ. Λάνδερερ, Ι. Ολύμπιου κ.ά.

Το Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός»

Την περίοδο αυτή, κύριο μέλημα της κοινωνίας αποτελεί η ίδρυση νοσηλευτικών ιδρυμάτων, καθώς είναι εμφανής η ανάγκη ίδρυσης νοσοκομείων. Τα πρώτα νοσοκομειακά δίκτυα αναπτύσσονται από την εκκλησία και τα κληροδοτήματα κάποιων ευεργετών. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις των Διονυσίου Αιγινήτη, Θεόδωρου Αρεταίου, Ζώρζη Δρομοκαΐτη, Μαρίνου Κοριαλένιου, αδερφών Σκυλίτση, Ανδρέα Συγγρού, Νικήτα Τζάννε, Θεαγένη Χαρίτση κ.ά. Σημαντικότατη υπήρξε, επίσης, η συμβολή της μονής Πετράκη, που δώρισε την περιουσία της για την ανέγερση σημαντικών ιδρυμάτων στην Αθήνα, τόσο κατά τον 19ο όσο

και στον 20ό αιώνα, όπως το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, η Εθνική Βιβλιοθήκη, η Ακαδημία, τα νοσοκομεία Ευαγγελισμός, Αξιωματικών, Αιγινήτειο, Αρεταίειο, Παίδων, Συγγρού, Λαϊκό, Βούλας, Σωτηρία, το Πολυτεχνείο, η Μαράσλειος Σχολή, η Σχολή της Αστυνομίας, το ΠΙΚΠΑ. Η Ιατρική Εταιρεία Αθηνών (ΙΕΑ), που είναι το αρχαιότερο ιατρικό σωματείο της χώρας, λειτούργησε το 1835, ενώ το 1836 ιδρύεται το Στρατιωτικό Νοσοκομείο και την ίδια χρονιά το Νοσοκομείο «Η Ελπίς». Το 1854, ολοκληρώθηκε και λειτούργησε το Οφθαλμιατρείο Αθηνών, το 188487 το Δρομοκαΐτειο, ενώ τα εγκαίνια του «Ευαγγελισμού» έγιναν το 1884. (Σπηλιοπούλου, 2018)

Τόσο οι υγειονομικές υπηρεσίες όσο και η πρόοδος της υγειονομικής νομοθεσίας διανύουν μια περίοδο στασιμότητας το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Στην περίοδο αυτή αξίζει να σημειωθεί το πρώτο υγειονομικό νομοθέτημα «Περί των φρενοκομείων» (1862), που καθόριζε τις διαδικασίες εισαγωγής του αρρώστου στο ψυχιατρείο και ο νόμος του 1872 που ακολούθησε για λωβοκομ εία ή λεπροκομεία που ιδρύθηκαν στη Σπιναλόγκα και τη Σάμο. (Εμμανουηλίδου & Καλαïτζίδου, 2018)

Το 1870, ο θεσμός του νομιάτρου καταργείται, ενώ σταδιακά καταργούνται και οι επαρχιακοί γιατροί και οι εμβολιαστές.

Το Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

ΕΝΟΤΗΤΑ 5 20ος αιώνας

αιώνας αυτός χαρακτηρί-

στηκε από μεγάλης σημα-

σίας ανακαλύψεις και επι-

τεύγματα, όπως η κβαντική

θεωρία από τον Μαξ Πλανκ, η θεωρία της σχετικότητας από τον Άλμπερτ Αϊνστάιν, η ανακάλυψη της δομής του γενετικού κώδικα (DNA), η ανακάλυψη των ιών της πενικιλίνης από τον Αλεξάντερ

Φλέμινγκ, η θεμελίωση της ψυχανάλυσης από τον Σίγκμουντ Φρόιντ, η επανάσταση του ιστοριογραφικού κινήματος των Annales και τα τεχνολογικά επιτεύγματα που διαμόρφωσαν τη μαζική κουλτούρα. Ο Σοβιετικός Γιούρι Γκαγκάριν

έγινε ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο Διάστημα και το 1969 ο Αμερικανός Νιλ Άρμστρονγκ έγινε ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε στη Σελήνη Παράλληλα, έγιναν εφικτές οι μεταμοσχεύσεις οργάνων, οι καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις και οι επεμβάσεις με ακτίνες λέιζερ. Τεράστιο βήμα στην αντιμετώπιση των προβλημάτων ανθρώπινης στειρότητας αποτέλε-

σε η γέννηση το 1978 του πρώτου παιδιού του σωλήνα, ενώ πέρα από το τηλέφωνο, τον τηλέγραφο και το ραδιόφωνο, υπήρξαν εντυπωσιακά αποτελέσματα της ηλεκτρονικής: η διάδοση της τηλεόρασης και του

ηλεκτρονικού υπολογιστή. Το τέλος του αιώνα σφραγίστηκε από το παγκόσμιο ηλεκτρονικό διαδίκτυο, το Internet.

Ο 20ός αιώνας, ωστόσο, σημαδεύτηκε, μεταξύ άλλων, τόσο για την Ευρώπη όσο και για την Ελλάδα, από δύο παγκόσμιους πολέμους,

Αλεξάντερ Φλέμινγκ, ο επιστήμονας

που ανακάλυψε την πενικιλλίνη

που άλλαξαν συλλήβδην τον τρόπο ζωής και τις αντιλήψεις των ανθρώπων αλλά και τις πολιτικές που χαράχτηκαν στο εξής σε κομβικούς τομείς της ανθρώπινης ζωής, όπως είναι η εργασία, η εκπαίδευση, η υγεία και, συνολικά, το κράτος πρόνοιας.

Οι ευρωπαϊκοί λαοί, και ανάμεσά τους οι Έλληνες, ονειρεύονταν τον 20ό αιώνα ως την εποχή της επιστήμης, της λογικής, της εξαφάνισης των ασθενειών, των κοινωνικών διακρίσεων και των πολέμων [...] Πώς να φανταστούν όμως ότι ο 20ός αιώνας θα σημαδευόταν από δύο πολέμους που θα τύλιγαν, όχι μόνο την Ευρώπη, αλλά και τον κόσμο στις φλόγες; (Λιάκος, 2020, σ. 33)

αυγή του 20ού αιώνα βρίσκει την Ελλάδα στον από -

ηχο της πτώχευσης του

1893 και των συνεπειών

του ατυχούς ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897, με αρκετές από τις αστικές της περιοχές

να μην έχουν ακόμη ενταχθεί στο

ελληνικό κράτος. Αλλεπάλληλες κυβερνήσεις διαδέχονται η

μια την άλλη, η κατάσταση στη Μακεδονία και την Κρήτη αλλά

και αλλού είναι ταραχώδης (Μακεδονικός Αγώνας, Επανάσταση

Θερίσου) και επιβάλλει την ανάγκη αύξησης των στρατιωτικών δαπανών, στο εσωτερικό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ξεσπά η επανάσταση των Νεότουρκων, οι πρώτοι πρόσφυγες καταφθάνουν

ήδη από την Ανατολική Ρωμυλία

και καθιστούν επιτακτική την ανάγκη αποκατάστασής τους, οι παραγωγικές ανάγκες αυξάνονται, κυρίως εξαιτίας της κατασκευής

σιδηροδρόμων, διογκώνοντας το έλλειμμα. Μεγάλο τμήμα του πληθυσμού μεταναστεύει μαζικά, κυρίως προς την Αμερική. Έτσι, ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη ο πρώτος ιστορικός σταθμός είναι ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, για την Ελλάδα αποτελεί περίοδο πολύ σημαντικών αλλαγών η περίοδος

που ξεκινά με την επανάσταση στο Γουδή (1909), συνεχίζει με τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-13)

και λήγει με τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922.

Προσπάθειες για οικονομική ανόρθωση Στην προσπάθεια για οικονομική ανόρθωση στις αρχές του 20ού αιώνα συμβάλλουν καθοριστικά τόσο η εισροή εμβασμάτων μεταναστών (ομογενείς κυρίως από την Αίγυπτο, όπως ο Επαμεινώνδας Κυριαζής, ο Εμμανουήλ Μπενάκης κ.ά., χρηματοδοτούν την ανέγερση νοσοκομείων στην Αθήνα) όσο και η αναπτυσσόμενη ελληνική ναυτιλία. Η αθηναϊκή αστική τάξη χρηματοδοτεί και διοικεί κοινωφελή ιδρύματα. Τα ήθη αλλάζουν,

Βαλκανικοί

πόλεμοι μέσα από τις λαϊκές ζωγραφιές της εποχής

καθώς η γυναίκα εισέρχεται στην αγορά εργασίας. (Αναγνωστοπούλου, 2013)

Επιδημίες: Ελονοσία και

φυματίωση

Η φιλανθρωπική δράση, που αποτέλεσε το χαρακτηριστικό του προηγούμενου αιώνα σε ό,τι αφορούσε την περίθαλψη, δεν μπορούσε φυσικά να καλύψει τις ανεπάρκειες του συστήματος δημόσιας υγείας, του οποίου η αναποτελεσματικότητα δοκιμάστηκε και στις αρχές

του 20ού ως προς την αντιμετώπιση δύο ενδημικών κατά την εποχή

αυτή ασθενειών: της φυματίωσης

και της ελονοσίας. Οι ασθένειες

αυτές συνυπάρχουν με την ιλαρά

και τον ελώδη πυρετό, που σχετίζονται και με τις μετακινήσεις του

στρατιωτικών εξελίξεων

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ 55

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Το Νοσοκομείο «Σωτηρία»: το πρώτο σανατόριο της Αθήνας Ισπανική γρίπη, η «μητέρα όλων των πανδημιών»

πληθυσμού και των προσφύγων και αποτελούν βασική αιτία θανάτου. Η φυματίωση, ο «λευκός θάνατος», η «φθίσις» ή «φθοή», κατά τον Ιπποκράτη, η οποία δεν αποτέλεσε

μόνο ελληνικό πρόβλημα και δεν εμφανίστηκε αιφνιδίως τον 19ο ή

Εξέχουσες φυσιογνωμίες

της εποχής θεωρούνται

η Σοφία Σλήμαν και

η Ιφιγένεια Συγγρού, οι οποίες όχι μόνο προσέφεραν σημαντικά ποσά, αλλά παρείχαν μακροχρόνια,

ενεργή και ουσιαστική

συμμετοχή στη διαχείριση

και στη λειτουργία

των νοσοκομείων.

(Αναγνωστοπούλου, 2013, σ. 112)

τον 20ό αιώνα, μαστίζει τον ελληνικό πληθυσμό στις αρχές του αιώνα, λαμβάνει οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις, σε βαθμό που αποτυπώνεται σε μεγάλη έκταση στη λογοτεχνία της εποχής για πολλά ακόμη από τα χρόνια που ακολουθούν, (Διονύσιου Σολωμού, Η γυναίκα της Ζάκυθος, Ν. Καζαντζάκη, Ο Χριστός ξανασταυρώνεται κ.ά.) και αργότερα στο ρεμπέτικο τραγούδι (Τσιτσάνης, Μητσάκης κ.ά.), ενώ στα θύματά της συγκαταλέγονται σημαντικοί πνευματικοί άνθρωποι, όπως ο Κώστας Κρυστάλλης και η Μαρία Πολυδούρη. (Σαρέλα, 2018)

Στην Ευρώπη, ήδη από τον περασμένο αιώνα χτίζονται σανατόρια, όπως στην περιοχή Νταβός των Άλπεων, με σκοπό, αφενός να προστατευτεί το σύνολο του πληθυσμού από τη μετάδοση της ασθέ-

νειας, αφετέρου ο καθαρός αέρας να τονώσει το ανοσοποιητικό σύστημα των ασθενών. Μελετώνται

ακόμη τρόποι για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των κατώτερων τάξεων, καθώς γίνεται αντιληπτό ότι οι κακές συνθήκες υγιεινής στις πόλεις συντελούν στη μετάδοση της ασθένειας.

Η Ισπανική Γρίπη

Η «μητέρα όλων των πανδημιών» διήρκεσε περισσότερο από δύο χρόνια (1918-1920) και σκότωσε περίπου 50.000.000 ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, από την Ευρώπη μέχρι την Ιαπωνία. Και στην Ελλάδα η κατάσταση υπήρξε οικτρή.

Τα κύρια συμπτώματά της ήταν η δύσπνοια και ο πυρετός, ενώ τα μέτρα που εφαρμόστηκαν ήταν η καραντίνα, το κλείσιμο σχολείων κ.ά. (Αλεξοπούλου, 2021)

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ατά τον αιώνα αυτό θα αρχίσει να επικρατεί όλο και

περισσότερο η αντίληψη

πως η φτώχεια σχετίζεται

άμεσα με την πιθανότητα

έκθεσης σε μολυσματικές ασθένειες και πως η αντιμετώπισή της θα συμβάλει στη μείωση της νοσηρότητας και της θνητότητας.

Η διάδοση των υγιεινιστικών αρχών στα λαϊκά στρώματα, η δημιουργία ασύλων για την απομόνωση των αρρώστων και κάποια δειλά μέτρα κοινωνικής πολιτικής, θα αναχαιτίσουν την αύξηση της φυματίωσης στις ευρωπαϊκές πόλεις στην καμπή του αιώνα, αν και ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος θα ανατρέψει όλα τα δεδομένα.

Μια νέα γιγάντια κινητοποίηση

θα ενορχηστρώσει στις περισσότερες χώρες τον αγώνα για την αντιμετώπιση της αύξησης του ποσοστού των φυματικών: για -

τροί, κρατικοί φορείς και ιδιώτες

θα ριχτούν στη μάχη. Μια σκλή-

ρυνση του λόγου και της στάσης απέναντι στον φτωχό φυματικό

θα πηγαίνει παράλληλα με την ανάπτυξη της περίθαλψης. (Θεοδώρου, 2002, σ. 148)

Κατά τις αρχές του αιώνα, η κίνηση του πληθυσμού προς τα αστικά

Τα κοινωνικά

αίτια

των ασθενειών

κέντρα, στα οποία οι συνθήκες διαβίωσης είναι άθλιες, είναι συνεχής. Το ζήτημα της δημόσιας υγείας απαιτεί λύσεις, καθώς αναφύονται ζωτικά ζητήματα για

την υγεία του πληθυσμού, όπως αυτό της ύδρευσης και της αποχέτευσης.

Σε αιώνες πολέμων οι στρατοί νικήθηκαν τόσο συχνά από επιδημικά νοσήματα όσο και από πολεμικά τραύματα, επειδή οι

καταστρεπτικές για την υγιεινή συνθήκες ευνοούν την εξάπλωση των λοιμώξεων. Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων, αλλά και του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όπου η υγειονομική οργάνωση όλων των εμπολέμων ήταν σχεδόν ανύπαρκτη, η ελονοσία, η πανούκλα, η χολέρα, ο εξανθηματικός τύφος και η δυσεντερία σκότωσαν περισσότερους στρατιώτες σε όλα τα πολεμικά μέτωπα απ’ ό,τι τα εχθρικά πυρά. (Λιάκος, 2020)

Σημειώνεται ότι κατά τα πρώτα έτη του εικοστού αιώνα, η παροχή ύδατος στην πρωτεύουσα θα αυξηθεί, όμως υπάρχει πρόβλημα στην ποιότητα. Οι ιατροί θα πιστοποιήσουν την επιδημία κοιλιακού τύφου

από το 1899 έως το 1904, καθώς και την επιδημία του τυφοειδούς

πυρετού, και θα αναγνωρίσουν με την υποστήριξη του ιατροσυνεδρίου

ότι το νερό αποτελεί τον κύριο και πρωταρχικό παράγοντα για τις

επιδημίες. Ο γιατρός και υφηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Στέφανος Βαλακάκης, αναφέρει συν τοις άλλοις στο ειδικό σύγγραμμα «Ο Τύφος εν Αθήναις» του 1904, ότι η περιοδική εμφάνιση της νόσου σε όλες τις συνοικίες της Αθήνας ενοχοποιεί το νερό του Αδριάνειου υδραγωγείου. Στην Αθήνα, από την απελευθέρωση και μετά, η ύδρευση της πόλης γινόταν αποκλειστικά από τα υδροφόρα στρώματα του λεκανοπεδίου μέσω φρεατίων και αργότερα μέσω του Αδριάνειου υδραγωγείου.

(Σπηλιοπούλου, 2018, σ. 132)

57

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Πρώτες προσπάθειες

για υγειονομική οργάνωση

Από τις αρχές του αιώνα ιδρύονται νέα νοσοκομεία, όπως το «Λοιμοκομείο» στο Δαφνί (1901-1903), το νοσοκομείο «Αγία Βαρβάρα» (1902) και το νοσοκομείο «Ελπίς» (1903).

Η Ιατρική Εταιρεία Αθηνών διοργανώνει το 1901 το πρώτο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο στην Αθήνα, σε μια προσπάθεια να προσεγγίσουν οι γιατροί τη νόσο της φυματίωσης και να οργανωθεί ο αγώνας για την αντιμετώπισή της. Στο πλαίσιο του συνεδρίου, μάλιστα, μια έκθεση του Μ. Καΐρη περιέγραφε την κακή, από πλευράς μέτρων υγιεινής, κατάσταση των φυλακών και πρότεινε τρόπους για την αντιμετώπισή της. Το ιστορικό αυτό συνέδριο, με τις πολυπληθείς εκτός Ελλάδας συμμετοχές και τις εκατοντάδες ανακοινώσεις, ακολούθησε το ίδιο έτος η ίδρυση του Πανελλήνιου Συνδέσμου κατά της Φυματιώσεως, ο οποίος κατόρθωσε να δημιουργήσει σε όλη την Ελλάδα αντιφθισικά ιατρεία, φθισιατρεία και απολυμαντήρια, καθώς και να προωθήσει την ίδρυση σανατορίου στην Πεντέλη. Σημαντική υπήρξε προς την κατεύθυνση της αντιμετώπισης

της φυματίωσης και η συμβολή του «Τμήματος Υγιεινής και Νοσηλείας» του Λυκείου Ελληνίδων, αλλά

και αυτή του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. (Σαρέλα, 2018)

Το 1904, ιδρύθηκε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών το Αιγινήτειο Νο -

Νοσοκόμα και τραυματίας του Α’ Παγκισμίου Πολέμου στο Λαϊκό Νοσοκομείο. Πίνακας ΕΙΜ

σοκομείο, το 1904 από τον Δήμο Αθηναίων το Δημοτικό Μαιευτήριο, το 1908 το Δημόσιο Απολυμαντήριο Αθηνών και το 1909 το Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός». (Αναγνωστοπούλου, 2013, σ. 162163)

Το

νοσοκομείο «Σωτηρία»

Τα πενιχρά μέσα που διέθετε το ελληνικό κράτος, ιδίως μετά την πτώχευση του 1893, δεν επέτρεπαν τη χρηματοδότηση αντιφυματικών θεραπευτηρίων. Η περιουσία που κληροδότησε ο Ερρίκος Σλήμαν, στη σύζυγό του, Σοφία Σλήμαν, της επέτρεψαν να κάνει δωρεές αλλά και να ιδρύσει ινστιτούτα και ιδρύματα κοινής ωφέλειας, ενώ ευαισθητοποιήθηκε και στο πρόβλημα της νοσηλείας των άπορων ασθενών με φυματίωση. Το 1902, ιδρύεται από τον οικογενειακό

της γιατρό, Μενέλαο Σακορράφο, ο Όμιλος Κυριών και εταιρεία με την επωνυμία «Η Σωτηρία», με σκοπό την ίδρυση και ανέγερση σανατορίου. Τελικά, η Ιερά Μονή Πετράκη δωρίζει την έκταση για την ανέγερση του κτιριακού συγκροτήματος του νοσοκομείου.

Ακολούθησε το Βασιλικό Διάταγμα της 7ης Νοεμβρίου του 1902 για την ανέγερση του «Σωτηρία». Η

θεμέλια λίθος του πρώτου περιπτέρου θα τεθεί το 1903. Αρχιτέκτονες

είναι οι αδελφοί Ιωάννης και Μιλτιάδης Αξελός, οι οποίοι εθελοντικά προσφέρθηκαν να υλοποιήσουν το έργο. (Σπηλιοπούλου, 2018)

Η μεταρρύθμιση του 1914

Κομβικό σημείο για την πολιτική ζωή του τόπου αποτελεί η εμφάνιση στην πολιτική σκηνή του Ελευ-

θέριου Βενιζέλου. Πρωθυπουργός

από το 1910, υλοποιεί πολύ σύντομα ένα σημαντικό ανορθωτικό έργο σε όλους τους τομείς της δημόσιας διοίκησης, προωθώντας καταλυτικές μεταρρυθμίσεις, ενώ δεσπόζει στις πολιτικές εξελίξεις των επόμενων χρόνων στην εξωτερική πολιτική.

Το 1910, θεσμοθετήθηκε η οικονομική ενίσχυση των κοινωφελών

ιδρυμάτων από το κράτος. Πρώτος σημαντικός σταθμός προς την κατεύθυνση του εκσυγχρονισμού της κοινωνικής ζωής της χώρας είναι το Σύνταγμα του 1911. Τη χρονιά

αυτή ψηφίζεται ο νόμος περί υγιεινής και ασφάλειας των εργατών

κατά τις ώρες εργασίας, ενώ μια σειρά νομοθετημάτων θέτουν όρια στην άσκηση του ιατρικού και νοσηλευτικού επαγγέλματος.

Το 1914 , ψηφίζεται ο νόμος 346/1914 «Περί επιβλέψεως της δημοσίας υγείας», ο οποίος προβλέπει τον διορισμό υγειονομικών επιθεωρητών, εμβολιαστών γιατρών και νομιάτρων και σύσταση νομαρχιακών υγειονομικών συμβουλίων. (Ευθύμογλου, σ. 9)

Το 1912 , ιδρύεται το Προσφυγικόν

Νοσοκομείον Αθηνών, στο οποίο όπως και στο Νοσοκομείο «Αγία Ελένη» (1912-1916) κύριος σκοπός ίδρυσης ήταν η περίθαλψη προσφύγων. Το 1914, ιδρύεται το Δημόσιο Λυσσιατρείο. Μετά το 1915, ο Ελληνικός Ερυ-

Σπιναλόγκα, το νησί των λεπρών

θρός Σταυρός αλλά και οι ξένες αποστολές του Ερυθρού Σταυρού άρχισαν να συμβάλλουν όλο και περισσότερο στην ίδρυση και στον σχεδιασμό νέων μόνιμων νοσοκομείων.

Το 1916, ιδρύεται από την επαναστατική κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη η «Ανώτατη Διεύθυνση Περιθάλψεως», η οποία από το 1917 αναβαθμίζεται σε Υπουργείο Περιθάλψεως.

Το Ελληνικό Ινστιτούτο Pasteur (ΕΙΠ) ιδρύθηκε το 1919, αν και η νομική του μορφή, ο σκοπός,

η οργάνωση και η διοίκησή του, καθώς και ο τρόπος συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Υγείας και του Γαλλικού Ινστιτούτου Pasteur, καθορίστηκαν το 1976. (Μπραουδάκης και συν., 2008)

Το νησί των λεπρών

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει

κατά την περίοδο αυτή (1901) και η ίδρυση από την Κρητική Πολιτεία του Λεπροκομείου της Σπιναλόγκας, σε μια προσπάθεια να λυθεί το πρόβλημα της λέπρας, ασθένει-

ας που ανάγεται στους αρχαίους χρόνους και είχε διαχρονικά κοινω-

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

νικές και θρησκευτικές διαστάσεις.

Ο νόμος «Περί Εγκαταστάσεως των εν Κρήτη Λεπρών» (30 Μαΐου 1903) όριζε τη Σπιναλόγκα ως τόπο εγκατάστασης των λεπρών και μετέφερε ανάλογα μέτρα αυστηρής υγειονομικής προστασίας, με κύριο στόχο την πανώλη και τη χολέρα, τα οποία ψηφίστηκαν την περίοδο της κυβέρνησης Καποδίστρια και κατά τη βασιλεία των Βαυαρών. Μετά την ίδρυση του Λεπροκομείου της Σπιναλόγκας και την ένωση της Κρήτης μ ε την Ελλάδα, η Ελληνική Πολιτεία ίδρυσε, στα τέλη της δεκαετίας του 1920, άλλα δύο λεπροκομεία: το Λεπροκομείο Σάμου και το Λεπροκομείο

Χίου. Επίσης, το ελληνικό κράτος

ίδρυσε τον Αντιλεπρικό Σταθμό ως παράρτημα του Νοσοκομείου Λοιμωδών Νόσων στην Αγία Βαρβάρα Αττικής στα τέλη της δεκαετίας του 1930. (Κουτονίδου & Παντελιάδου, 2009, σ. 59-60)

Ψυχιατρική

Στις αρχές του 20ού αιώνα, τα ψυχιατρεία, με πολύ λίγους γιατρούς, πολλούς φύλακες και άθλιες συνθήκες διαβίωσης, έμοιαζαν περισσότερο με άσυλα παρά με νοσηλευτικά ιδρύματα. Σε ό,τι αφορά την πανεπιστημιακή εκπαίδευση στην Ψυχιατρική, θεμελιωτής της διδασκαλίας της Νευρολογίας και της Ψυχιατρικής στην Ελλάδα θεωρείται ο καθηγητής Μιχαήλ Κατσαράς (1894-1928), στον οποίο οφείλεται η οργάνωση του Αιγινήτειου (1905) ως εκπαιδευτικού νοσοκομείου. (Εμμανουηλίδου & Καλαïτζίδου, 2018)

Η πρώτη ιδιωτική κλινική στην Αθήνα λειτούργησε το 1904 από τον Σ. Βλαβιανό. Το 1918 υπήρχαν οκτώ και το 1940 δώδεκα ιδιωτικές κλινικές. Πρώτη η Κρητική Πολιτεία επιχείρησε να οργανώσει –το 1900 στα Χανιά και από το 1910 στη

Σούδα– ένα ίδρυμα για τους ψυχικά ασθενείς. Μεταξύ 1911-1912 οργανώθηκε στην Αθήνα, στο Μοσχάτο, ένα πρώτο άσυλο ψυχοπαθών, το οποίο αργότερα μεταφέρθηκε

στην Αγία Ελεούσα της Καλλιθέας και από το 1928 άρχισε να μεταφέρεται στη σημερινή θέση του Ψ.Ν. Αττικής, του οποίου τα πρώτα περίπτερα χτίστηκαν από τους ίδιους τους ασθενείς και τους νοσοκόμους. Το 1915, στη Θεσσαλονίκη, στη θέση Λεμπέτ, οργανώθηκε ένα άσυλο ψυχοπαθών. Τα πρώτα βήματα αυτών των ιδρυμάτων ήταν πολύ δύσκολα, καθώς ανήκαν στο Υπουργείο Εσωτερικών (το άσυλο της Αθήνας είχε επικεφαλής ενωμοτάρχη της χωροφυλακής)

και η ιατρική τους κάλυψη ήταν υποτυπώδης. (Εμμανουηλίδου & Καλαïτζίδου, 2018, σ. 25)

Σχολική υγιεινή

Κατά την πρώτη, τέλος, δεκαετία

του 20ού αιώνα δίνεται βάρος στη σχολική υγιεινή, μια τάση που έχει ξεκινήσει ήδη από τον προηγούμενο αιώνα, με στόχο τη διασφάλιση ενός υγιούς περιβάλλοντος (υγιεινή σχολικών κτιρίων), την προστασία των μαθητών από λοιμώδεις νόσους, τη διδασκαλία της υγιεινής, τα σχολικά υγειονομικά ιδρύματα και την υγειονομική υπηρεσία των σχολείων.

Προβλέπεται, για παράδειγμα, η πρόσληψη σχολιάτρων και εφαρμόζεται το «ατομικό δελτίο υγείας του μαθητή». (Ντούτσης, 2008)

Το Αιγινήτειο (1905) οργανώθηκε ως εκπαιδευτικό ψυχιατρικό νοσοκομείο

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

και ο κόσμος κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου

Πρώτος Παγκόσμιος Πόλε-

μος άφησε πίσω του οκτώμι-

σι εκατομμύρια νεκρούς και

είκοσι εκατομμύρια ακρωτηριασμένους πολεμιστές, συνέθλιψε κάθε ίχνος ελπίδας ή αισιοδοξίας και οδήγησε ταυτόχρονα σε ηθική καταρράκωση. Θύματά του ήταν, κυρίως, οι οικονομικά

ασθενέστεροι αγροτικοί πληθυσμοί και η εργατική τάξη, ενώ όσοι επέζησαν, βρέθηκαν για μεγάλο χρονικό διάστημα στο κοινωνικό περιθώριο.

Η δεκαετία του 1920 είναι μια περίοδος αισιοδοξίας, καθώς η οργάνωση της διεθνούς ζωής φαίνεται να διανύει βήματα προόδου: Το 1920 συστήνεται η Κοινωνία των Εθνών (ΚΤΕ). Με την ίδρυσή της, τα κράτη-μέλη εγγυώνται τον κύριο σκοπό της: την παγίωση της ειρήνης. Τα τεχνολογικά επιτεύγματα οδήγησαν στην αύξηση της κατανάλωσης, η καθιέρωση της οκτάωρης εργασίας έκανε εφικτή την εξασφάλιση ελεύθερου χρόνου, που έπαψε πια να αποτελεί μόνο απόλαυση των πλουσίων, ενώ ένα νέο κεφάλαιο ανοίγει στην ιστορία της Ιατρικής με την ανακάλυψη της πενικιλίνης από τον

Άγγλο ερευνητή Αλεξάντερ Φλέμινγκ, που άνοιξε τον δρόμο για

την παρασκευή των αντιβιοτικών.

Το τέλος ωστόσο της δεκαετίας

του 1920 σημαδεύεται από τη μεγάλη οικονομική κρίση των ετών

1929-1932, που έχει την αφετηρία

της στο «Κραχ» του χρηματιστη-

ρίου της Νέας Υόρκης, το 1929.

Το διεθνές νομισματικό σύστημα

αποδιοργανώνεται πλήρως, οι τράπεζες πτωχεύουν διαδοχικά,

η βιομηχανική παραγωγή και οι εμπορικές συναλλαγές μειώνονται

στο ελάχιστο και, φυσικά, οι κοινωνικές συνέπειες είναι δραματικές:

το 1932 καταγράφονται πάνω από 30.000.000 άνεργοι παγκοσμίως.

Κατ’ επέκταση, το φιλελεύθερο πρότυπο στην οικονομία τίθεται υπό σοβαρή αμφισβήτηση, το ίδιο και η κοινοβουλευτική δημοκρατία. Στη Γερμανία, το εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα του Χίτλερ αυξάνει εντυπωσιακά την επιρροή του, και από το 2,6% των ψήφων που συγκεντρώνει στις εκλογές του 1928, φτάνει στο 44% στις εκλογές του 1933. Η Κοινωνία των Εθνών καταρρέει, καθώς αποδεικνύεται ανίσχυρη να αναχαιτίσει την ορμή των ισχυρών αυταρχικών δυνάμεων του πλανήτη.

Η Ελλάδα στον μεσοπόλεμο

Η Ελλάδα, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, θα διανύσει και αυτή περίοδο οξείας πολιτικής κρίσης: συχνές αλλαγές κυβερνήσεων, στρατιωτικά πραξικοπήματα, πολιτική αστάθεια. Η εγκαθίδρυση της αβασίλευτης δημοκρατίας δεν θα είναι αρκετή για να αντιμετωπιστούν οι δυσχέρειες. Θετικά βήματα θα συντελεστούν κυρίως όταν κατορθώσει ο Βενιζέλος να δημιουργήσει, μεταξύ 1928-1932, συνθήκες εσωτερικής σταθερότητας και να χαράξει με επιτυχία τη νέα εξωτερική πολιτική της χώρας. Ωστόσο, το κράτος δεν το αναδιοργάνωσαν μόνο οι εκάστοτε κυβερνήσεις. Ο ίδιος ο κρατικός μηχανισμός συνεχώς αυτοοργανωνόταν και, παραλλήλως, υποστήριζε τις οργανωτικές προσπάθειες των κυβερνήσεων. Η αυτοοργάνωση του κράτους, καθώς και ο σχεδιασμός και η υποστήριξη των κυβερνητικών πολιτικών, ήταν το έργο που προσέφεραν ορισμένοι λαμπροί δημόσιοι υπάλληλοι που κατείχαν υψηλές διοικητικές θέσεις, με τη συνεργασία πολλών υπαλλήλων στις χαμηλότερες βαθμίδες της ιεραρχίας. Λίγα πρόσωπα μας είναι γνωστά από την πρώτη κατηγορία,

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

κανένα από τη δεύτερη […] Η αναδιοργάνωση του κράτους υποβοήθησε τον νομοθετικό οργασμό του Μεσοπολέμου. Το γράμμα και το πνεύμα των νέων νόμων στήριξε την οικονομική και την κοινωνική πολιτική των κυβερνήσεων της εποχής. (Δερτιλής, 2006, σ. 902-903)

Γύρω στα τέλη της δεκαετίας του 1920, βελτιώνεται αισθητά η παραγωγική διαδικασία, εγκαινιάζεται η κατασκευή σημαντικών έργων υποδομής, σταθεροποιείται το εθνικό νόμισμα, αναπτύσσεται η εμπορική κίνηση και ενισχύεται η εγχώρια βιομηχανία. Η αύξηση των καλλιεργήσιμων γαιών και η εκτέλεση αποξηραντικών έργων βελτίωσαν την αγροτική παραγωγή. Με τη βοήθεια της ΚΤΕ αντιμετωπίστηκαν κοινωνικά προβλήματα που προκλήθηκαν από την εισροή των προσφύγων και προχώρησε η αγροτική μεταρρύθμιση.

Ο εξωτερικός δανεισμός, πάντως, εξακολουθούσε να δημιουργεί προβλήματα στην πορεία προόδου της χώρας αλλά και στην ανεξαρτησία της από τις διεθνείς συγκυρίες.

Ωστόσο, προς το τέλος της δεκαετίας, οι επιπτώσεις της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης θα πλήξουν και την Ελλάδα, προκαλώντας εκ νέου ατμόσφαιρα πολιτικής αστάθειας και κοινωνικής αναταραχής.

Ο αντίκτυπος της κρίσης αυτής στη χώρα θα γίνει αισθητός σε όλους τους τομείς της οικονομικής

δραστηριότητας και θα οδηγήσει στη χρεοκοπία του 1932. Το 1935, επανέρχεται το πολίτευμα της βασιλευόμενης δημοκρατίας, ενώ, το επόμενο έτος, ο Ιωάννης Μεταξάς θα καταλύσει τους δημοκρατικούς θεσμούς, εγκαθιδρύοντας το δικτατορικό καθεστώς της 4ης Αυγούστου, κυβερνώντας έκτοτε ως δικτάτορας μέχρι τον θάνατό του.

Πρόσφυγες

Η μαζική άφιξη 1.200.000 προσφύγων το 1922 και άλλων 250.000 που ακολούθησαν το 1925, δημιούργησε σχεδόν ανυπέρβλητες δυσκολίες στο ελληνικό κράτος.

Ο ακριβής αριθμός των προσφύγων

που συνέρρευσαν στην Ελλάδα

μέχρι το 1926 δεν είναι δυνατόν

να προσδιοριστεί ακριβώς. Από

το 1906 μέχρι το 1925, πρόσφυγες συρρέουν συνεχώς από τα

Δωδεκάνησα, τη Βόρεια Ήπειρο, τη Ρουμανία, τη Ρωσία, τη Βουλγαρία, τον Πόντο, την Καππαδοκία και τη Μικρά Ασία. Χιλιάδες πρόσφυγες πέθαναν τους πρώτους μήνες της εγκατάστασης, κυρίως από επιδημίες τύφου, γρίπης, ελονοσίας και φυματίωσης, καθώς και από τον υποσιτισμό. Οι πρόσφυγες, οι οποίοι εκτός από την έλλειψη των βασικών και των αναγκαίων για την επιβίωσή τους αγαθών βρίσκονταν και σε άθλια ψυχολογική κατάσταση –είχαν εγκαταλείψει τα σπίτια τους, είχαν σχεδόν όλοι χάσει προσφιλή τους πρόσωπα–, διασκορπίστηκαν σε όλη την ελληνική επικράτεια. Στην αρχή, το κράτος προσπάθησε να αντιμετωπίσει με τα πενιχρά μέσα που διέθετε τις πρώτες και τις πιο στοιχειώδεις ανάγκες των προσφύγων, δηλαδή τη διατρο -

Καταυλισμός προσφύγων στο Θησείο το 1922. (Library of Congress)

φή, την προσωρινή στέγαση και

την περίθαλψή τους. Παράλληλα, υπήρξε ατομική ή οργανωμένη κινητοποίηση, ενώ συγχρόνως άρχισαν να δραστηριοποιούνται

στη χώρα διεθνείς οργανισμοί και φιλανθρωπικές οργανώσεις. Το

Ταμείο Περίθαλψης Προσφύγων

ξεκίνησε από τον Νοέμβριο του

1922 την εγκατάσταση προσφύγων σε ξύλινα παραπήγματα, ενώ επιτάχθηκε, για τον ίδιο σκοπό, το

σύνολο σχεδόν των δημόσιων κτιρίων της χώρας. Στα τέλη του 1922, μέσα στις πόλεις και γύρω από αυτές άρχισαν να δημιουργούνται οι πρώτοι στοιχειωδώς οργανωμένοι προσφυγικοί συνοικισμοί.

Το πρόβλημα που κλήθηκε να διαχειριστεί και τελικά να επιλύσει το ελληνικό κράτος, ξεπερνούσε τις οικονομικές του δυνατότητες. Το 1923, με πρωτοβουλία της Κοινωνίας των Εθνών, συστάθηκε στην Αθήνα η Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων (ΕΑΠ), που ανέλαβε τόσο την αστική αποκατάσταση των προσφύγων, όσο και την αποκατάστασή τους σε αγροτικές περιοχές. (Παπαρρηγόπουλος, 2009-2010)

Προς ένα οργανωμένο

σύστημα υγείας Κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου, ο πληθυσμός αυξάνεται και η ανάγκη οργάνωσης του υγειονομικού συστήματος καθίσταται επιτακτική. Η ίδρυση, για παράδειγμα, του Ιδρύματος Κοινωνικής Οργάνωσης δείχνει την τάση για

οργάνωση ενός ευρύτερου συστήματος υγείας.

Με νομοθετικό διάταγμα του 1923 «Περί οργανώσεως της περιφερικής υγειονομικής υπηρεσίας», επιχειρείται μια αναδιοργάνωση των υγειονομικών υπηρεσιών των νομών και ο διορισμός νομιάτρων.

Το 1923, επίσης, συστήνονται με

Νομοθετικό Διάταγμα οι Ιατρικοί Σύλλογοι σε όλες τις επαρχίες του

κράτους, ενώ προβλέπεται και η σύσταση του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου. Οι Ιατρικοί Σύλλογοι εξυπηρετούσαν την ανάγκη

για την καλύτερη και ευκολότερη

οργάνωση και διαχείριση των υγειονομικών υπηρεσιών στις επαρχιακές περιοχές. Είχαν τη δυνατότητα διορισμού γιατρών αλλά και συλλογής στοιχείων που αφορούσαν επιδημικές ασθένειες, αποτέλεσαν, δε, το πρώτο βήμα προς τη συνδικαλιστική οργάνωση των ιατρών, αλλά και τη συνεργασία τους με άλλους επαγγελματικούς κλάδους και σωματεία. (Ευθύμογλου, σ. 19-20)

Το 1925, ιδρύεται στο Δαφνί το πρώτο Κρατικό Ψυχιατρικό Νοσοκομείο. Οι βιολογικές θεραπείες έφτασαν τη δεκαετία του 1920 στην Ελλάδα. Στο Δ ημόσιο Ψυχιατρείο Αθηνών, στο Δρομοκαΐτειο

και στο Αιγινήτειο εφαρμόζονται αντίστοιχα οι μέθοδοι της πυρετοθεραπείας, του καρδιαζολικού και του ινσουλινικού σοκ. (Εμμανουηλίδου & Καλαïτζίδου, 2018)

Εμβολιασμός

παιδιού στις αρχές του προηγούμενου αιώνα

Το ίδιο έτος, εξάλλου, ιδρύεται, κατόπιν απόφασης του Υπουργείου Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως, η εταιρεία «Προστασία της Παιδικής και Εφηβικής Ηλικίας»

από επιστήμονες, κοινωνικούς λειτουργούς και πολιτικούς, ως παράρτημα της διεθνούς Ένωσης για τη Σωτηρία του Παιδιού, με σκοπό να προωθήσει μεταρρυθμίσεις της ελληνικής νομοθεσίας που αφορούσαν το παιδί.

Η εταιρεία, σε συνεργασία με όσους ανέπτυξαν πρωτοβουλίες

για την προστασία του παιδιού –οργανισμούς, φορείς και φιλανθρωπικές οργανώσεις– συνέβαλε στην καλλιέργεια μιας βάσης διεθνούς συνεργασίας σχετικά με θέματα προστασίας της παιδικής ηλικίας. Αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας ήταν η συγγραφή και ψήφιση της «Χάρτας», τον Σεπτέμβριο του 1924, από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, δηλαδή μιας διακήρυξης για τα δικαιώματα του παιδιού. (Θανασού, 2015)

Η απογραφή του 1926

Η ανάπτυξη της επιστήμης σε όλους τους τομείς της επιστημονικής έρευνας είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των ιατρικών ειδικοτή-

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

των και την «αποκέντρωσή» τους, αφού κατά την περίοδο αυτή παύουν να συγκεντρώνονται μόνο στα μεγάλα αστικά κέντρα.

Το 1926, στην Αθήνα, οι εκδότες Ασσαέλ και Μάτσας, πιθανότατα προμηθευτές φαρμάκων, ανέλαβαν την πρωτοβουλία αναλυτικής (ονομαστικής) και ακριβούς καταγραφής

και δημοσίευσης όλων των γιατρών ανά ειδικότητα, των μαιών, των φαρμακοποιών και φαρμακεμπόρων της ελληνικής επικράτειας, των νοσοκομείων και κλινικών (με αναφορά στον αριθμό των κλινών, για όσες από αυτές κατάφεραν να συλλέξουν ακριβείς πληροφορίες) ανά νομό και πόλη, προκειμένου να παρουσιαστεί ένας όσο το δυνατόν πληρέστερος Ιατρικός Οδηγός της Ελλάδας […] Συνολικά, στα μέσα της δεκαετίας του 1920, καταγράφονται 2.952 γιατροί Γενικής Ιατρικής, 928 παθολόγοι, 233 μαιευτήρες-γυναικολόγοι, 123 παιδίατροι, 595 μαίες, 731 οδοντίατροι, 1.326 φαρμακοποιοί και 232 κλινικές. Οι περισσότεροι κατανέμονται στους μεγαλύτερους νομούς της χώρας. Συνολικά, καταγράφονται επτά γυναίκες γιατροί. (Ανωγιάτης-Pel & Μαρσέλου, 2007, σ. 11-12)

Η απογραφή δίνει, τέλος, στοιχεία για την παρουσία των γυναικών

στην ιατρική επιστήμη που, αν και περιορισμένη, είναι υπαρκτή, ενώ πολλές είναι οι γυναίκες οδοντία-

τροι και αρκετές ασχολούνται με

το επάγγελμα του φαρμακοποιού.

Από την ίδρυση Υπουργείου

Υγιεινής μέχρι το 1940

Το 1928 , ιδρύεται αυτοτελές

Υφυπουργείο Υγιεινής μέσα στο Υπουργείο Υγιεινής και Κοινωνικής

Πρόνοιας, ενώ το επόμενο έτος, με τον νόμο 4172/1929, το Υφυπουργείο Υγιεινής μετατρέπεται σε αυτοτελές υπουργείο.

Το ίδιο έτος, με τον νόμο 4333/1929, ιδρύεται το Υγειονομικό Κέντρο Αθηνών, στο οποίο επρόκειτο να λειτουργήσει και η Υγειονομική Σχολή Αθηνών. (Μπραουδάκης και συν., 2008, σ. 27)

Το 1930 επιλύεται το χρόνιο πρόβλημα της υδροδότησης της πρωτεύουσας και γίνονται προσπάθειες του κράτους να βελτιωθούν οι υπηρεσίες υγείας, αλλά και να στελεχωθούν με κατάλληλα μετεκπαιδευμένο προσωπικό. Για παράδειγμα, εφαρμόστηκαν διευ-

Η κατάθεσις

του θεμέλιου

λίθου των

εργαστηρίων

της Ιατρικής

Σχολής

κολύνσεις στην απόκτηση άδειας ασκήσεως ιατρικών επαγγελμάτων από πρώην υγειονομικούς αξιωματικούς του στρατού και το 1930 ιδρύθηκε η Υγειονομική Σχολή Αθηνών, μετά από προτροπή της ΚτΕ. (Ευθύμογλου)

Το 1934, ψηφίζεται ο Ν 6008/34 «Περί οργανώσεως της Περιφερειακής Υγειονομικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως», με τον οποίο επιχειρείται μια αναδιοργάνωση των περιφερειακών υπηρεσιών.

Το 1940, με τον Αναγκαστικό Νόμο 2588/1940 «Περί μετονομασίας του Υπουργείου Υγιεινής και Αντιλήψεως και οργανώσεως των υπηρεσιών αυτού», γίνεται μια τροποποίηση στον οργανισμό του Υπουργείου. (Μπραουδάκης και συν., 2008, σ. 27)

ενδοτική πολιτική των συμμαχικών δυνάμεων απέναντι στη

ναζιστική Γερμανία με κύριο στόχο τη διατήρηση της ειρήνης, δεν απέδωσε, με αποτέλεσμα να ξεσπάσει ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Κατά την πρώτη φάση του, η Γερμανία επεξέτεινε την κυριαρχία της στο μεγαλύτερο μέρος της ηπειρωτικής Ευρώπης, ενώ η κάμψη σημειώθηκε μετά το 1943 και, τελικά, η συνθηκολόγηση επιτεύχθηκε το 1945. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου και αφού είχε προηγηθεί η ρίψη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, ακολούθησε και η συνθηκολόγηση της Ιαπωνίας.

Μετά τη λήξη του πολέμου ακολούθησε η παραδειγματική τιμωρία αυτών που θεωρήθηκαν κύριοι υπαίτιοι για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν

κατά τη διάρκειά του (Δίκη της Νυρεμβέργης), με μείζον έγκλημα

τη γενοκτονία των Εβραίων. Από

τον Χίτλερ και τους συνεργάτες

του εφαρμόστηκαν πρωτοφανείς

στην ανθρώπινη ιστορία μέθοδοι φυσικής εξόντωσης πληθυσμών

με ρατσιστικά κριτήρια, με χρήση δηλητηριωδών αερίων –όπως το «Τσυκλόν Β»– όπως και ιατρικά πειράματα σε ανθρώπους. Μόνο από

την Ελλάδα υπήρξαν 70.000 θύματα αυτής της πρωτοφανούς θηριωδίας.

Παγκόσμιος Πόλεμος

Η Ελλάδα στον πόλεμο

Η Ελλάδα συμμετείχε στον πόλεμο αυτό αποκρούοντας αρχικά την ιταλική επίθεση και αγωνιζόμενη

στη συνέχεια κατά των Γερμανών κατακτητών, συμμετέχοντας στα πολεμικά μέτωπα της Ανατολικής

Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής και, κυρίως, διεξάγοντας αντιστασιακό αγώνα στο ελληνικό έδαφος, έως την απελευθέρωση

της χώρας, τον Οκτώβριο του 1944.

Από το 1946 όμως έως το 1949, θα βρεθεί στη δίνη του Εμφυλίου Πολέμου, αποτελώντας έτσι το πρώ -

το πεδίο ένοπλης αντιπαράθεσης

του Ψυχρού Πολέμου.

Είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς

τις περιστάσεις της δεκαετίας αυ-

τής (1939-1949), που συνθέτουν ένα σκηνικό πλήρους αποδιάρθρωσης, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ελλάδα: Οι πόλεις βομβαρδίζονται, τα καταφύγια μπαίνουν στη ζωή των ανθρώπων, ένα μεγάλο μέρος του ανδρικού πληθυσμού φεύγει για το μέτωπο. Οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές αλλά και οι καταστροφές οικιών και επιχειρήσεων είναι ανυπολόγιστες. Οι επιτάξεις ακινήτων, οχημάτων, μηχανημάτων επιδεινώνουν την ήδη δεινή κατάσταση των πολιτών. Η ανεπάρκεια τροφίμων φέρνει στη ζωή των ανθρώπων τα συσσίτια και το δελτίο τροφίμων, ενώ επιβάλλεται μια σειρά περιορισμών στην κυκλοφορία των πολιτών.

«Σε πολλά μέρη της Ελλάδας το χρήμα δεν αποτελούσε πια αξιόπιστο μέσο αξίας. Στο Βόλο ο κόσμος μετρούσε σε τσιγάρα, στα βουνά σε ελαιόλαδο, στους κάμπους σε σιτάρι. Από τότε που ο Ερυθρός Σταυρός άρχισε να διανέμει χάπια κινίνου στις περιοχές της Κεντρικής

Ελλάδας που υπέφεραν από ελονοσία, άρχισαν και αυτά πια να

κυκλοφορούν σαν νόμισμα, πολύ ακριβά πια για κατάποση. Στις αμοιβές που δημοσίευσε τον Ιούνιο του 1942 ο Ιατρικός Σύλλογος

της Χίου δεν έκανε καν τον κόπο να αναφερθεί στο χρήμα: «1 οκά σιτηρά, λάδι ή όσπρια για ένα ραντεβού στο γιατρείο. Για θεραπεία στο σπίτι του ασθενούς, 1,5 οκά αν μένει στην πόλη της Χίου, 2 οκάδες αν μένει έξω».

Mark Mazower, Στην Ελλάδα του Χίτλερ/ Η Εμπειρία της Κατοχής, 1994

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Γιατροί στις επάλξεις Σημαντικές αναφορές υπάρχουν

για την επιστράτευση του ανθρώπινου δυναμικού της Ιατρικής Σχολής Αθηνών στο υγειονομικό σώμα.

Τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία

και οι κλινικές επιτάχθηκαν για

την περίθαλψη των τραυματιών.

Στις 20.11.1940, παρουσία του διευθυντή της Υγειονομικής Υπηρεσίας

του Στρατού και όλων των καθηγητών, έγινε συνάντηση για την αντιμετώπιση των υγειονομικών ζητημάτων του στρατεύματος και τον καλύτερο τρόπο παροχής των υπηρεσιών της Ιατρικής Σχολής

για τις ανάγκες του. Οι καθηγητές

και το υπόλοιπο ιατρικό προσωπικό, ανάλογα με την ειδικότητά

τους, δήλωσαν ότι είναι στη διάθεση της πατρίδας […] Το υγειονομικό προσωπικό στον πόλεμο του 1940-1941 έπρεπε να αντιμετωπίσει, εκτός των άλλων, και τις αεροπορικές επιδρομές του εχθρού. Περιφρονώντας τις διεθνείς συνθήκες, η ιταλική πολεμική αεροπορία βομβάρδιζε συστηματικά όλους τους νοσοκομειακούς σχηματισμούς: τις διακομιδές των τραυματιών, τα κινητά χειρουργεία, τα πλωτά νοσοκομεία, τους νοσοκομειακούς συρμούς και τα νοσοκομειακά κτίρια. (Μπαλή, 2017-18, σ. 312, 314-316)

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του 2ου Στρατιωτικού Νοσοκομείου που στεγαζόταν στο κτίριο της Ζω-

Βούλα Παπαϊωάννου, Συσσίτιο στην Αθήνα. Αρχεία Μουσείου Μπενάκη

σιμαίας Ακαδημίας Ιωαννίνων, το οποίο, αν και έφερε τα σήματα του Ερυθρού Σταυρού, βομβαρδιζόταν καθημερινά.

Ήταν περίπου ξημερώματα της 20ής Απριλίου 1941, ημέρα του Πάσχα. Οι προελαύνοντες Γερμανοί βομβάρδιζαν τα Ιωάννινα. Η χιτλερική αεροπορία ακολούθησε την ίδια τακτική ως προς τα σήματα του Ερυθρού Σταυρού με τους Ιταλούς. Το 2ο Στρατιωτικό Νοσοκομείο έγινε στόχος, καθώς ρίχτηκαν πέντε βόμβες. Στους ορόφους προξένησαν μικρές σχετικά ζημιές. Τρεις από αυτές εξερράγησαν στο υπόγειο του κτιρίου, όπου είχε συγκεντρωθεί το προσωπικό για ασφά-

λεια. Συγκεκριμένα, εξερράγησαν

στο δωμάτιο των νοσοκόμων, δίπλα στο χειρουργείο. Κατά κάποιες πηγές, από τους 80 περίπου παρευρισκόμενους σώθηκαν μόνον επτά.

Για την πλειονότητα των θυμάτων

ήταν αδύνατη η αναγνώρισή τους, ειδικά για τις αδελφές νοσοκόμες.

Ανάμεσα στα θύματα ήταν ο ίδιος ο διευθυντής του Νοσοκομείου, γενικός αρχίατρος Γεώργιος Μαρκάκης, ο καθηγητής Κοντιάδης και έξι νοσοκόμες του Ερυθρού Σταυρού. (Μπαλή, 2017-18, σ. 316)

Ο Ερυθρός Σταυρός

Εξαιρετικής σημασίας σε όλη τη

διάρκεια του πολέμου είναι η συμβολή του Ερυθρού Σταυρού.

Ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός παρέχει νοσηλευτική φροντίδα, στελεχώνει νοσοκομειακές μονάδες και σταθμούς πρώτων βοηθειών για την περίθαλψη των τραυματιών, διοργανώνει συσσίτια και διανέμει κουβέρτες και είδη ρουχισμού.

Σε μια από τις πιο δύσκολες περιόδους της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός υποκαθιστά, στην ουσία, το κράτος, προσφέροντας υπηρεσίες πρόνοιας και διαθέτοντας τις υποδομές του για τη στήριξη του ελληνικού λαού μέσα στις κακουχίες του πολέμου και της επώδυνης Κατοχής. (Τσαούση & Τσινικόρη, 2007-2008, σ. 10)

Ο Παγκόσμιος

Οργανισμός Υγείας

Ο καταστρεπτικός Β΄ Παγκόσμιος

Πόλεμος κατέδειξε τις αδυναμίες της Κοινωνίας των Εθνών. Η

ανάγκη για μια νέα οργάνωση της διεθνούς κοινωνίας οδήγησε στη σύσταση του Οργανισμού Ηνωμέ-

νων Εθνών (ΟΗΕ), με τη συμμετοχή πενήντα χωρών που στάθηκαν απέναντι στον Άξονα, ανάμεσά τους και η Ελλάδα.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, μια εξειδικευμένη υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών, έχει σαν αρμοδιότητά του τη δημόσια υγεία.

Ο κεντρικός στόχος του οργανισμού, όπως αναφέρεται και στο καταστατικό λειτουργίας του, είναι η επίτευξη ενός υψηλού επιπέδου υγείας για όλο τον κόσμο. Η έδρα του οργανισμού είναι στην Ελβετία (Γενεύη), ενώ διατηρεί έξι ημιαυτόνομα εθνικά γραφεία και 150 τοπικά γραφεία παγκοσμίως. Ιδρύθηκε στις 7 Απριλίου 1948, ημερομηνία που γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας, μετά τον σχηματισμό των Ηνωμένων Εθνών με το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Μεταξύ των αρμοδιοτήτων του είναι η παρακολούθηση των κινδύνων για τη δημόσια υγεία, ο συντονισμός για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, η υποστήριξη της καθολικής περίθαλψης και η βελτίωση της ανθρώπινης υγείας και ευημερίας. (Σέργης, 2020, σ. 37)

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

ετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο το διεθνές σύστημα μεταβάλλεται σε διπολικό. Τους δύο πόλους αποτελούν οι υπερδυνάμεις

ΗΠΑ και ΕΣΣΔ, με διαφορετικές μορφές οικονομικής και πολιτικής οργάνωσης. Ο διπολισμός αντανακλούσε παράλληλα και την ιδεολογική αντιπαράθεση του ανατολικού και του δυτικού κόσμου. Μετά το 1945, υπό την ηγεσία κάθε υπερδύναμης, δημιουργήθηκαν και δύο μεγάλοι συνασπισμοί κρατών: ο δυτικός, με ηγέτη τις ΗΠΑ, και ο ανατολικός, με ηγέτη την ΕΣΣΔ. Επειδή ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο αυτών συνασπισμών δεν εξελίχθηκε ποτέ σε ένοπλη σύγκρουση, έμεινε γνωστός ως «Ψυχρός Πόλεμος».

Το 1945, στον Άγιο Φραγκίσκο των ΗΠΑ ιδρύθηκε ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), ο οποίος ήρθε να αντικαταστήσει την Κοινωνία των Εθνών (ΚΤΕ) ως νέο σύστημα συλλογικής ασφάλειας.

Στην Ευρώπη, που έχασε την παλαιά δεσπόζουσα θέση της παγκοσμίως, δημιουργείται ένα κίνημα ενοποίησης που καταλήγει το

Μαίες στο Νοσοκομείο Βέροιας. (Συλλογή Ελένης Σπυροπούλου - Πιπερίδου)

1957 στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ), πρόδρομο της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.).

Οι περισσότερες αποικίες απέκτησαν την ανεξαρτησία τους μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1960. Η πλειονότητα των χωρών αυτών συγκρότησε τον Τρίτο Κόσμο, που δεν κατάφερε όμως να αλλάξει τον διπολικό χαρακτήρα του μεταπολεμικού διεθνούς συστήματος.

Το κράτος πρόνοιας

στην Ευρώπη μετά

τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (10/12/1948) ορίστηκε ότι κάθε μέλος της κοινωνίας έχει δικαίωμα για κοινωνική «ασφάλεια» (άρθρο 22) και ότι δικαιούται ασφάλεια για τις περιπτώσεις ανεργίας, ασθένειας, αναπηρίας, χηρείας

και γηρατειών (άρθρο 25). Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η ισχυ-

Η Μεταπολεμική Περίοδος Οι τρεις πρώτες δεκαετίες

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

ρή παρουσία των εργαζομένων, σε συνδυασμό με τις πιέσεις των συνδικάτων, κατέστησε δυνατή τη θεμελίωση ατομικού δικαιώματος για ένα ελάχιστο επίπεδο παροχών όπως είναι το σχέδιο Beveridge. Τη δεκαετία του 1960, επεκτείνεται η κοινωνική ασφάλεια στις χώρες της δυτικής Ευρώπης και οι θεσμοί της κοινωνικής προστασίας αποτελούν βασικά στοιχεία των ευρωπαϊκών πολιτικών συστημάτων. Τη δεκαετία του 1970 - 1980 επιβραδύνθηκε η τάση αυτή λόγω της οικονομικής

ύφεσης, αλλά οι απαιτήσεις για κοινωνικές υπηρεσίες γίνονται

έντονες κατά την έξοδο της οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη. (Συροκάκη, 2016, σ. 19)

Δημόσια Υγεία

Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα χρόνια νοσήματα αντικατέστησαν τα λοιμώδη ως κύρια αιτία θανάτου, κι έτσι η δημόσια υγεία

υπερκέρασε την υγιεινή. Από τη δεκαετία του 1960 οργανώθηκαν

προγράμματα ειδίκευσης στη δημόσια υγεία.

Η μεταπολεμική Ελλάδα

Κατά τη δεκαετία του 1940 η

Ελλάδα είχε γνωρίσει πόλεμο, τριπλή ξένη κατοχή, πείνα και εμφύλιο σπαραγμό. Το διάστημα

1949-1967 χαρακτηρίζεται από

τα έντονα τραύματα που άφησε ο

Εμφύλιος Πόλεμος. Η δικτατορία

των συνταγματαρχών (1967-1974)

ανακόπτει τον εκδημοκρατισμό

Το εκπαιδευτικό έργο των υγειονομικών σχο -

λών άρχισε να μετατοπίζεται μετά τη δεκαετία

του 1960, προς την οργάνωση προγραμμάτων ει-

δίκευσης στη δημόσια υγεία, έτσι που ο τίτλος του Master in Public Health (MPH) να αποκτήσει αναγνωρισιμότητα αντίστοιχη με το Master in Business Administration (MBA). Βέβαια, αυτή η εξέλιξη ήταν συμπληρωματική προς τη διαδικασία εκπόνη-

σης διδακτορικής διατριβής, που προϋπήρχε και συνεχίζει να υπάρχει. Οι Σχολές Δημόσιας Υγείας στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, με την ενθάρρυνση και την υποστήριξη του ΠΟΥ, δημιούργησαν συνδέσμους με σκοπό την αναβάθμιση της εκπαίδευσης και την

καθιέρωση κοινών προτύπων (standards) στην εκπαίδευση. Στη διαδικασία αυτή ενεπλάκησαν και οι

Σχολές Επιστημών Υγείας που έχουν τομείς ή έδρες

της ελληνικής κοινωνίας και απομονώνει διεθνώς τη χώρα, ιδίως στην Ευρώπη. Μετά την πτώση της δικτατορίας αρχίζει μια νέα περίοδος εδραίωσης στην Ελλάδα ενός σύγχρονου δημοκρατικού πολιτεύματος. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από μια τάση αποδέσμευσης από την αμερικανική

εξάρτηση και από ανοίγματα προς τις σοσιαλιστικές χώρες και προς τα κράτη του Τρίτου Κόσμου. Την 1η Ιανουαρίου 1981 η Ελλάδα έγινε πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Σημαντικό πρόβλημα, μεταξύ άλλων, για τον νέο ελληνισμό αποτελεί το Κυπριακό Πρόβλημα, το οποίο μετά την τουρκική εισβολή του 1974 («Αττίλας») και μέχρι σήμερα παραμένει άλυτο.

(departments or chairs) στη Δημόσια Υγεία, στην Επιδημιολογία ή σε άλλο συναφές γνωστικό αντικείμενο. Έχοντας υπόψη και τη σχέση της Δημόσιας Υγείας με την ΠΦΥ που προαναφέρθηκε, σε πολλά πανεπιστήμια ανά τον κόσμο η Δημόσια Υγεία και η ΠΦΥ (ή η Γενική/Οικογενειακή Ιατρική) «συνυπάρχουν» ως διαφορετικές οντότητες στον ίδιο τομέα. Από τη δεκαετία του 1970 άρχισε να γίνεται αντι-

ληπτό ότι ούτε το δίπλωμα του ιατρού υγιεινολόγου

ούτε το Master στη Δημόσια Υγεία ήταν πλέον επαρκή για την άσκηση της Δημόσιας Υγείας, και άρχισε η αναγνώρισή της (με διάφορες ονομασίες) ως ιατρική ειδικότητα, με προγράμματα εκπαίδευσης, αντίστοιχα με ό,τι ισχύει στις άλλες ειδικότητες.

(Φιλαλήθης, Φωτόπουλος & Τρομπούκης, 2020, σ. 399)

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

(1945-1974)

ύσκολα μπορούμε να μιλή-

σουμε για συγκροτημένη

πολιτική υγείας πριν από

την ίδρυση του ΕΣΥ, λόγω

χρόνιων δυσλειτουργιών:

Φτωχές υποδομές, πεπαλαιωμένος ιατροτεχνολογικός εξοπλισμός, ελλιπής στελέχωση, ανεπαρκής οργάνωση και λειτουργία, κατακερματισμός και επικαλύψεις, τεράστιες περιφερειακές ανισότητες και ανεπαρκής χρηματοδότηση, ήταν τα βασικά χαρακτηριστικά του τότε υγειονομικού τομέα, σε σύγκριση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Το κύριο βάρος της όποιας υγειονομικής φροντίδας σήκωναν τα ασφαλιστικά ταμεία, αλλά και διάφοροι μη κερδοσκοπικοί και φιλανθρωπικοί οργανισμοί όπως το ΠΙΚΠΑ και ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός.

Σε μια χώρα κατεστραμμένη οικονομικά και διχασμένη πολιτικά και κοινωνικά, με περιορισμένες δυνατότητες άντλησης πόρων από μια διαλυμένη οικονομία, η πολιτική υγείας περιοριζόταν σε στοιχειώδεις και αποσπασματικές παρεμβάσεις. (Δεβελέγκα & Παπαδοπούλου, 2006, σ. 41-42)

Αθήνα. Γενική άποψη του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα»

Η περίοδος 1953-1981

Μετά το τέλος του πολέμου και του εμφυλίου, η πρώτη προσπάθεια οργάνωσης νοσηλευτικών υπηρεσιών σε περιφερειακό επίπεδο γίνεται το 1953 από την κυβέρνηση Παπάγου. Με τον νόμο «Περί οργανώσεως της ιατρικής αντιλήψεως» δημιουργούνται υγειονομικές περιφέρειες, οι μονάδες υγείας υπάγονται στο Υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας, ιδρύονται υγειονομικοί σταθμοί και θεσπίζονται κίνητρα για να προσελκυσθεί το ιατρικό προσωπικό σε απομακρυσμένες περιοχές. (Τσιρώνης, 2009)

Σταθμό για την υγεία θα αποτελέ-

σει η ψήφιση του άρθρου 21 παρ. 3 του Συντάγματος του 1975, το

οποίο ορίζει ότι «Το Κράτος μεριμνά για την υγεία των πολιτών και παίρνει ειδικά μέτρα για την προστασία της νεότητας, του γήρατος και την περίθαλψη των απόρων». (Τσιρώνης, 2009, σ. 8) Στον χώρο της κοινωνικής ασφάλισης, δημιουργούνται πολλά νέα ταμεία αλλά και ο Οργανισμός Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΟΓΑ) με νόμο του 1961. Ο νόμος αυτός, μαζί με εκείνον για την ίδρυση του ΙΚΑ, αποτελούν τους δύο σημαντικότερους σταθμούς στην ιστορία της κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα. «Η πολυδιάσπαση αυτή των ασφαλιστικών φορέων θα εξελιχθεί σε τροχοπέδη για την καθιέρωση συστήματος υγείας, καθώς τα κατά καιρούς συντεχνιακά συμφέροντα θα αντιτίθενται στις όποιες προσπάθειες, αλλά και από μόνη της η πολυδιάσπαση αυτή δημιουργεί προβλήματα στη χρηματοδότηση ενός σωστά οργανωμένου συστήματος» (Τσιρώνης, 2009, σ. 9)

Μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας έγιναν δύο πολύ αξιόλογες προσπάθειες προς τον σχεδιασμό ενός ολοκληρωμένου δημόσιου συστήματος υγείας.

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Η πολιτική υγείας προ του ΕΣΥ

υνθήκες ανάμεσα στα κρά-

τη-μέλη της Ε.Ε. που είχαν

χαρακτήρα δεσμευτικό και

έθεσαν τις βασικές αρχές

συνεργασίας μεταξύ τους, αποτέλεσαν το κύριο χαρακτηριστικό των χρόνων που ακολούθησαν, μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα:

Το 1986, εγκρίνεται η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη, που προβλέπει στενότερη οικονομική και πολιτική ισότητα των κρατών-μελών της

τότε ΕΟΚ. Το 1992 υπογράφεται η Συνθήκη του Μάαστριχτ, που προέβλεπε τη μετεξέλιξη των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στη σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση και η σύσταση της ΟΝΕ (Οικονομική Νομισματική Ένωση), που θα απέφερε τη δημιουργία κοινού νομίσματος. Καθώς τα ευρωπαϊκά κράτη προσχωρούσαν το ένα μετά το άλλο στην Ε.Ε., το 2001 τέθηκε σε ισχύ το νέο νόμισμα, το ευρώ. Η Συνθήκη της Λισαβόνας που υπογράφηκε

το 2007, είχε στόχο να καταστήσει

την Ε.Ε. πιο δημοκρατική, αποτελεσματική και διαφανή, ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί σε παγκόσμιες προκλήσεις όπως η κλιματική αλλαγή, η ασφάλεια και η αειφόρος ανάπτυξη.

1980 μέχρι σήμερα

Αυτή η πορεία οικονομικής και πολιτικής ενοποίησης της Ευρώπης στο τέλος του 20ού αιώνα και στις αρχές του 21ου δεν ήταν ασφαλώς ευθύγραμμη ούτε δίχως αναταράξεις, κατέστησε όμως την Ευρώπη οικονομική και εμπορική υπερδύναμη και βελτίωσε το κατά κεφαλήν εισόδημα των πολιτών

της. Από το 2009 και μετά, η οικονομική κρίση μετέβαλλε προς το χειρότερο τους ρυθμούς ανάπτυξης και διατάραξε τη σταθερότητα της Ένωσης. Η ανεργία αυξήθηκε, ο δείκτης φτώχειας επιδεινώθηκε, η εμπιστοσύνη στους πολιτικούς θεσμούς αμβλύνθηκε ακόμη και οι ψυχικές ασθένειες, όπως η κατάθλιψη, αυξήθηκαν δραματικά.

Πέρα, όμως από την οικονομική κρίση, η Ε.Ε. κλήθηκε στα χρόνια αυτά να αντιμετωπίσει και άλλου τύπου προκλήσεις, όπως το ζήτημα της προσφυγιάς και της μετανάστευσης αλλά και της τρομοκρατίας. Η κρίση, εξάλλου, είχε ως συνέπεια την αύξηση του ακροδεξιού λαϊκισμού και του ευρωσκεπτικισμού. Η περίπτωση του Brexit, της αποχώρησης δηλαδή του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ένωση, αποτελεί ήδη ένα

ισχυρό πλήγμα στο «ευρωπαϊκό όνειρο». (Γκιούρογλου, 2020)

Στην Ελλάδα, οι κυβερνήσεις του

ΠΑΣΟΚ τόσο του 1981 όσο και του 1985 υπό την ηγεσία του Ανδρέα Παπανδρέου επικέντρωσαν τις προσπάθειές τους σε κοινωνικά ζητήματα, όπως αυτά της μεταρρύθμισης του Οικογενειακού Δικαίου (π.χ. νομική εξίσωση των δύο φύλων), στη δημιουργία Εθνικού Συστήματος Υγείας, στην αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης και στην αναδιανομή του εθνικού εισοδήματος. Μετά από μια περίοδο κυβερνητικής αστάθειας

(1989-1990), η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη υπέγραψε τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και προσπάθησε να ενισχύσει την οικονομία. Το 2001, η χώρα συμμετέχει στην οικονομική και νομισματική ενοποίηση της Ευρώπης και υιοθετεί το νέο νόμισμα.

Ο 21ος αιώνας θα βρει την Ελλάδα δέσμια των πάγιων οικονομικών της προβλημάτων, που σχετίζονταν με τον δανεισμό και την απουσία σοβαρού αναπτυξιακού

σχεδίου, αν και οι ρυθμοί ανάπτυξης του ΑΕΠ έχουν σταθεροποιη

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

θεί σε υψηλά επίπεδα ήδη από τη

δεκαετία του ’90 και συνεχίζουν

να αυξάνονται μέχρι το 2008. Οι επενδύσεις των Ολυμπιακών Αγώνων που διοργανώθηκαν στην Ελ-

λάδα το 2004 συντελούν σ’ αυτό.

Το 2002, η Ελλάδα είναι ανάμεσα

στις έντεκα χώρες που αποκτούν

κοινό νόμισμα και εντάσσεται

στην ευρωζώνη βάσει των κριτηρίων της Συνθήκης του Μάαστριχτ. (Καψή, 2018)

Η μεταρρύθμιση στην Υγεία

Με τις εκλογές του 1981 το ΠΑΣΟΚ αναλαμβάνει την εξουσία και προβαίνει άμεσα σε διαρθρωτικές αλλα-

γές στον τομέα της υγείας. Συστήνεται το ΚΕΣΥ (Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας) το 1982 και το 1983 ο ΕΟΦ και η Εθνική Φαρμακαποθήκη.

Το 1983, εξάλλου θεσμοθετείται

το ΕΣΥ, του οποίου οι αρχές βασίζονται στην ισότιμη πρόσβαση όλων των πολιτών σε αναβαθμισμένες υπηρεσίες υγείας. Βασικοί στόχοι του νέου νομοσχεδίου ήταν:

α) Αποκέντρωση των υπηρεσιών μέσα από την ίδρυση των Περιφερειακών Συμβουλίων Υγείας (ΠΕΣΥ)

β) Ενιαίο πλαίσιο ανάπτυξης και λειτουργίας υπηρεσιών υγείας.

γ) Θεσμοθέτηση γιατρού πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης

στο σύστημα.

δ) Ανάπτυξη πρωτοβάθμιας περίθαλψης

ε) Βελτιώσεις στην ποιότητα παροχής υπηρεσιών μέσα από την

ταχύρρυθμη ανάπτυξη της υπο -

δομής και οργάνωσης των νοσοκομείων. (Τσιρώνης, 2009, σ. 10)

Σαν αποτέλεσμα εφαρμογής του νέου νόμου, αυξήθηκαν οι δημόσιες δαπάνες για την υγεία, βελτιώθηκε το μισθολόγιο των νοσοκομειακών γιατρών, κατασκευάστηκαν αγροτικά ιατρεία και τρία νέα πανεπιστημιακά νοσοκομεία. Ωστόσο, δεν έλειπαν παραλείψεις

που αφορούσαν «την απουσία αξιόπιστου χρηματοδοτικού μηχανισμού, την αδυναμία εφαρμογής της αποκέντρωσης του συστήματος και την υπερδιόγκωση στον χώρο των ιδιωτικών διαγνωστικών κέντρων» (Τσιρώνης, 2009, σ. 10)

«Ήδη όμως από το 2001 η

ελληνική οικονομία παραβι-

άζει το κριτήριο του ελλείμ-

ματος του 3% του Συμφώνου

Σταθερότητας, ενώ το 2009

εισέρχεται σε ύφεση, που εκδηλώνεται κυρίως ως δημοσιονομική κρίση, μ ε εκτίναξη

του ελλείμματος στο 13,6%

του ΑΕΠ και του δημόσιου

χρέους στο 120% του ΑΕΠ.

Ως αποτέλεσμα προκύπτουν

η συρρίκνωση των εισοδη-

μάτων και η δυσκολία δανει-

σμού από τις επιχειρήσεις. Η

επιδείνωση των δημοσιονομικών χαρακτηριστικών της

ελληνικής οικονομίας είναι ραγδαία, μ ε συνέπεια στο τέλος του Απριλίου του 2010 η κυβέρνηση να προσφύγει στον μηχανισμό στήριξης και στα μνημόνια. Οι μισθοί και οι συντάξεις εξαϋλώνονται, η αγορά εργασίας και το κοινωνικό κράτος διαλύονται, η ανεργία αγγίζει επίπεδα-ρεκόρ και το χρέος αυξάνεται»

(Καψή, 2018, σσ. 74-75)

Μετά το 1990, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας θα επαναπροσδιορίσει τον ρόλο του ιδιωτικού τομέα και θα αυξήσει το κόστος νοσηλίων και φαρμάκων, αλλά θα εισαγάγει και τον θεσμό του γενικού διευθυντή στα νοσοκομεία, ενώ θα δώσει τη δυνατότητα στους ασθενείς να έχουν πρόσβαση σε ιδιωτικά νοσηλευτήρια και διαγνωστικά κέντρα μέσω των ασφαλιστικών τους ταμείων. Οι αλλαγές αυτές δεν θα θιγούν όταν το ΠΑΣΟΚ θα επανέλθει στην κυβέρνηση.

Το 1997 (Ν.2519/97) γίνεται η επόμενη προσπάθεια, να ρυθμιστούν θέματα που αφορούσαν τα δικαιώματα του ασθενούς, την οργάνωση του ΕΣΥ, την αξιολόγηση των υπηρεσιών κ.ά., χωρίς ωστόσο αξιόλογα αποτελέσματα.

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Τέλος, ο Αλέκος Παπαδόπουλος

ως υπουργός Υγείας δημοσιοποιεί

το σχέδιο «Υγεία για τον πολίτη», με στόχο τον εκσυγχρονισμό του ΕΣΥ, με έμφαση στη διασφάλιση

του δημόσιου χαρακτήρα του, τη διοικητική αποκέντρωση, τον εξορθολογισμό της κατανομής των

πόρων, τη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών κ.ά.

Μετά τις εθνικές εκλογές του 2004, κύριο χαρακτηριστικό των διαφόρων νομοθετημάτων είναι η προσπάθεια εφαρμογής του προγράμματος για την υγεία της Νέας Δημοκρατίας. Στο πλαίσιο

αυτό, ψηφίστηκαν νόμοι που αφορούσαν την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, το σύστημα αιμοδοσίας, τη δημόσια υγεία, τον κώδικα ιατρικής δεοντολογίας κ.ά., αλλά τα οποία αποτελούν μεμονωμένες παρεμβάσεις χωρίς να μπορούν να χαρακτηριστούν μεταρρυθμίσεις και χωρίς ακόμα να μπορεί να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητά τους, εξαιτίας του μικρού χρόνου εφαρμογής τους». (Τσιρώνης, 2009, σ. 12)

Η «νέα Δημόσια Υγεία»

Παρότι το 1983, με τον ιδρυτικό νόμο του Εθνικού Συστήματος Υγείας, αναγνωρίστηκε η ειδικότητα της Κοινωνικής Ιατρικής, δεν είχε συνέχεια. Το ίδιο συνέβη και με τη μετονομασία της ειδικότητας σε «Ιατρική της Δημόσιας Υγείας» το 2005. Το 2018, η ειδικότητα μετονομάστηκε σε «Δημόσια

Το υπουργείο Υγείας επί της οδού Αριστοτέλους, στην Αθήνα

Υγεία – Κοινωνική Ιατρική», με ανανεωμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης.

Στη δεκαετία του 1990, η «νέα δημόσια υγεία» (New Public Health) ενίσχυσε τη στροφή προς την προαγωγή της υγείας (Health Promotion). Στην πράξη και στη βιβλιογραφία συναντώνται και άλλοι όροι με παρεμφερείς έννοιες, όπως η Κοινοτική Ιατρική και Υγεία (Community Medicine And Health) και η Πληθυσμιακή Υγεία (Population Health), ενώ η Ενιαία Υγεία (One Health) τονίζει τη συνέργεια της Ιατρικής και της Κτηνιατρικής, δηλαδή την ενιαία αντιμετώπιση της υγείας του ανθρώπου και της υγείας των ζώων.

Κατά τον 20ό αιώνα, ακολουθώντας το παράδειγμα της Κλινικής Ιατρικής, η δημόσια υγεία υιοθέτησε τη βασισμένη σε τεκμηρίωση πολιτική υγείας (Evidence Based Health Policy). Παράλληλα, διευρύνθηκε η συζήτηση της βιοηθικής της δημόσιας υγείας, που έχει τη βάση της στη Βιοηθική γενικότερα αλλά δεν είναι ταυτόσημη με αυτή. (Φιλαλήθης, Φωτόπουλος & Τρομπούκης, 2020, p. 397)

Μέχρι το 1994 οι διευθύνσεις υγιεινής, με τον νομίατρο επικεφαλής, αποτελούσαν αποκεντρωμένες μονάδες του Υπουργείου Υγείας. Όταν θεσμοθετήθηκε η εκλογή του νομάρχη (Ν 2218/1994), μεταφέρθηκαν στη νέα δομή και

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

όταν, με το σχέδιο «Καλλικράτης»

(Ν 3852/2010), θεσμοθετήθηκε η εκλογή του περιφερειάρχη και οι νομοί εντάχθηκαν στις περιφέρειες ως περιφερειακές ενότητες, εντάχθηκαν στις νέες δομές. Έτσι, χάθηκε η άμεση σύνδεση με το Υπουργείο Υγείας, ως παρεμπίπτον αποτέλεσμα άλλης μεταρρύθμισης και όχι ως αποτέλεσμα

ενός συγκροτημένου σχεδίου για τη δημόσια υγεία. Μαζί χάθηκε

και ο τίτλος του νομιάτρου, που, παρά τα σκαμπανεβάσματα στη λειτουργία του θεσμού, ήταν αναγνωρίσιμος και αποδεκτός. Παρ’ όλα αυτά, το Υπουργείο Υγείας συνέχισε να έχει τον κύριο λόγο στη δημόσια υγεία.

Το 1997, προχώρησε στην ένταξη στο ΕΣΥ των ιατρών και των οδοντιάτρων που υπηρετούσαν στις αντίστοιχες κεντρικές και περιφε-

ρειακές υπηρεσίες, με τη δημιουργία του «κλάδου ιατρών δημόσιας υγείας ΕΣΥ» (Ν 2519/1997), και στη δεκαετία του 2000 επιχείρησε

δύο φορές να αναδιοργανώσει τις υπηρεσίες δημόσιας υγείας: Ο Ν 3172/2003 θεσμοθέτησε το Εθνικό Συμβούλιο Δημόσιας Υγείας και ο

Ν 3370/2005 δημιούργησε τη θέση

του Γενικού Γραμματέα Δημόσιας

Υγείας, αλλά κατά τα άλλα δεν είχαν αξιοσημείωτη επίδραση στη λειτουργία των υπηρεσιών της δημόσιας υγείας.

Στο ίδιο διάστημα, η επιστημονική κοινότητα κατέθετε τους προβληματισμούς της για το εν λόγω θέμα, αλλά ούτε αυτό είχε κάποιο αποτέλεσμα. Μια σημαντική εξέλιξη ήταν η δημιουργία του Κέντρου Ελέγχου Ειδικών Λοιμώξεων (ΚΕΕΛ) με τον Ν 2071/1992, η διεύρυνση του αντικειμένου

του και η μετονομασία του σε Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) με τον Ν 3370/2005, και η νεότερη μετονομασία του σε Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) με τον Ν 4600/2019.

Στον ακαδημαϊκό χώρο, οι Ιατρικές Σχολές συνέχισαν και συνεχίζουν να διατηρούν την παραδοσιακή ονομασία των Εργαστηρίων Υγιεινής και Επιδημιολογίας. Εξαίρεση αποτελεί η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης, που ήταν η πρώτη η οποία δημιούργησε τον Τομέα Κοινωνικής Ιατρικής από το 1984, και το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), που περιέλαβε τον όρο «Κοινωνική Ιατρική» στον τίτλο του τομέα. Επίσης, οι Ιατρικές Σχολές του ΕΚΠΑ και του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και η Οδοντιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ διόρισαν μέλη Διδακτικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΔΕΠ), στο γνωστικό αντικείμενο των οποίων περιέχεται η Κοινωνική Ιατρική (ή η Οδοντιατρική). Επίσης, από τη δεκαετία του 2000, με τη θεσμοθέτηση της μεταπτυχιακής ειδίκευσης (Master) στα ελληνικά πανεπιστήμια, οργανώθηκαν στις Ιατρικές Σχολές τα πρώτα προγράμματα Master στη Δημόσια Υγεία.

Ο ιδρυτικός νόμος του ΕΣΥ (Ν 1397/1983) θέσπισε, με το άρθρο

Η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

11, τομείς Κοινωνικής Ιατρικής

στα νοσοκομεία του ΕΣΥ, εισάγοντας τον όρο στην Ελλάδα, αλλά δεν εξειδίκευσε το έργο τους

και ο θεσμός είχε πολύ περιορισμένη εφαρμογή. Η προσπάθεια θεσμοθέτησης της ειδικότητας

της Κοινωνικής Ιατρικής (ΠΔ 521/1988) δεν απέδωσε, καθότι

το μόνο που εφαρμόστηκε ήταν

οι μεταβατικές διατάξεις για την

απονομή της σε όσους στην πράξη

την ασκούσαν. Το περιεχόμενο της εκπαίδευσης αναθεωρήθηκε, μαζί με όλες τις άλλες ειδικότητες, με

το ΠΔ 415/1994, αλλά και πάλι δεν έγινε τίποτα για να ξεκινήσει η χορήγηση της ειδικότητας. Οι δύο προαναφερθέντες νόμοι της δεκαετίας του 2000 περιείχαν επίσης διατάξεις για την ειδικότητα. […]

Η πιο πρόσφατη εξέλιξη στο θέμα αυτό είναι η «επανίδρυση» της ειδικότητας. Μετά από εισήγηση της Ειδικής Ομάδας Εργασίας του ΚΕΣΥ55 δημοσιεύτηκε η Υπουργική Απόφαση (υπ’ αριθμ. 64843, ΦΕΚ 4138/Β/2018) που τη μετονόμασε σε Δημόσια Υγεία –Κοινωνική Ιατρική, με πενταετές πρόγραμμα εκπαίδευσης για τους ιατρούς και εξαετές για τους οδοντιάτρους. Στη συνέχεια δημοσιεύτηκε η δεύτερη Υπουργική Απόφαση (υπ’ αριθμ. 45725, ΦΕΚ 2503/Β/2019), που εξειδικεύει

το πρόγραμμα εκπαίδευσης και ορίζει τον τρόπο οργάνωσής του. (Φιλαλήθης, Φωτόπουλος & Τρομπούκης, 2020, σσ. 401-402)

Συμπεράσματα

Τα τελευταία έτη το επίπεδο υγείας στην Ελλάδα παρουσιάζει σταθερά τάσεις βελτίωσης, το φαινόμενο αυτό αποδίδεται κυρίως στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη και τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων. Έτσι:

1. Περιορίσθηκε η βρεφική θνησιμότητα από 29,6 θανάτους ανά 1.000 γεννήσεις ζώντων το 1970 σε 5,1 θανάτους το 2002.

2. Η περιγεννητική θνησιμότητα

μειώθηκε δραστικά από 26,8% το 1970 σε 7,8% το 2002 και η νεογνική θνησιμότητα από 19 το 1960 σε 3,2 το 2002.

3. Το προσδόκιμο επιβίωσης κατά τη γέννηση αυξήθηκε μεταξύ 1960 και 2000 από 67,3% σε 75,4% για τους άνδρες και από 70,4% σε 80,5% για τις γυναίκες.

4. Η πιθανότητα θανάτου κατά τη νηπιακή ηλικία (κάτω των

5 ετών) κατά την 35ετία 19702004, έχει περιορισθεί από 32 σε 5/1.000, και βρίσκεται πλέον στα μέσα ευρωπαϊκά επίπεδα.

5. Η πιθανότητα θανάτου κατά την παραγωγική ηλικία (μεταξύ 15

και 60 ετών) έχει επίσης μειωθεί

σημαντικά και συγκαταλέγεται

ανάμεσα στις χαμηλότερες στην

Ευρώπη, ιδίως στις γυναίκες.

(Μπραουδάκης και συν., 2008, σ. 24)

Η σύγχρονη ιατρική:

παρελθόν και μέλλον

Βασικός στόχος της ιατρικής ήταν ανέκαθεν η φροντίδα του ασθενούς.

Κι αν σήμερα οι άνθρωποι ζουν περισσότερο, οι «χρονίως πάσχοντες»

είναι περισσότεροι. Οι υπηρεσίες

υγείας βρίσκονται μπροστά σε νέα κοινωνικά διλήμματα: Πως θα εξασφαλιστούν τα κονδύλια για να αντιμετωπιστούν όλες οι ασθένειες του σύγχρονου πολιτισμού; Είναι

πράγματι εφικτό ή ηθικό να παρέμβει η επιστήμη σε όλες τις ανθρώπινες καταστάσεις; Πώς θα καταστεί

εφικτό να έχουν όλοι οι άνθρωποι πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας; Πώς θα «μεταχειριστούμε» με ορθό τρόπο τον ασθενή και πώς θα διαφυλάξουμε τους επιστήμονες, ώστε να παρέχουν απρόσκοπτα και με αξιοπρέπεια το έργο τους; Όλες οι νέες πρόοδοι είναι συναρπαστικές αλλά και πηγή των ίδιων διλημμάτων για τον γιατρό. Ενώ οι γιατροί γοητεύονται όλο και πιο πολύ από τη διατιθέμενη τεχνολογία για την υποβοήθησή τους στη διάγνωση και τη θεραπεία των ασθενών, υπάρχει η αίσθηση ότι πολλοί ασθενείς αναζητούν μια περισσότερο ολιστική προσέγγιση της θεραπείας τους, καθώς επίσης ότι αρχίζουν να απορρίπτουν την πλήρη ιατροποίηση της παθήσεώς τους. Οι γιατροί οφείλουν να έχουν κατά νου ότι, τελικά, θεραπεύουν το άτομο και ότι εκείνο που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη είναι οι ανάγκες του ατόμου. (Margotta, Roberto, 1996, p. 189)

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Αθανασοπούλου Φ. (2009),

«Η ιστορία και η φιλοσοφία της ανάπτυξης της Ιατρικής ανά τους αιώνες: Μια επαναλαμβανόμενη υπόθεση...», Περιοδικό της Ελληνικής Κτηνιατρικής Εταιρείας, τόμ. 60, αρ. 2, σ. 125-133.

Γκιούρογλου Χ. (2020), «Ελλάδα και Ευρωπαϊκή Ένωση - 20ός, 21ος αιώνας: Οι επιπτώσεις της κοινωνικής αλλαγής στις στάσεις και στους θεσμούς (με έμφαση στον θεσμό της εκπαίδευσης)», διδακτορική διατριβή, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Σχολή Επιστημών Αγωγής, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Αλεξ ανδρούπολη. (Ανάκτηση: 20/8/2021, από repo.lib.duth.gr)

Ηλιόπουλος Γ., Πουλάς K., Πατρινός Γ. & Καμπούρης Μ. (2013),

Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής, Η εξέλιξη της αρχαιοελληνικής Iατρικής ως επιστήμης και ως λειτουργήματος.

Μια έρευνα των πηγών. (Ανάκτηση: 13/9/2021, από http://www.mednet.gr)

Νοτοπούλου Β. (2011, Φεβρουάριος),

«Ο Κοζανίτης ιατροφιλόσοφος Γεώργιος Σακελλάριος (1767-1838). Ο βίος, το έργο και η συμβολή του στην εξέλιξη της Ιατρικής κατά την εποχή του Νεοελληνικού Διαφωτισμού με βάση τα ανέκδοτα αυτόγραφά του», διδακτορική διατριβή, Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας, Τομέας Ιστορίας Νεότερων Χρόνων, Φιλοσοφική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. (Ανάκτηση: 10/9/2021, από https://www.didaktorika.gr/eadd/handle/10442/30110)

Τσαρακλής Α. (2017),

«Η εξέλιξη της Ανατομίας στις ευρωπαϊκές ιατρικές σχολές του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης», διδακτορική

διατριβή, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα. (Ανάκτηση: 3/9/2021, από https://www.didaktorika.gr/eadd/handle/10442/42397)

Τσιρώνης Ι. (2009), «Οι μεταρρυθμίσεις στο ελληνικό σύστημα υγείας στον 20ό αιώνα. Ιστορική προσέγγιση και σύγχρονη κριτική αξιολόγηση», διπλωματική εργασία, Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών, Διοίκηση της Υγείας, Πανεπιστήμιο Πειραιώς. (Ανάκτηση: 10/8/2021, από dione.lib.unipi.gr)

Burns E. (2020), Ο Δυτικός Πολιτισμός: Νεότεροι χρόνοι, εκδ. Επίκεντρο.

Margotta Roberto (1996), Ιστορία της Ιατρικής, μετάφραση Γ.Ν. Αντωνακόπουλος, Επιστημονικές Εκδόσεις Γρ. Παρισιάνος, Μαρία Γρ. Παρισιάνου, Αθήνα.

Αλεξοπούλου Α. (2021), «Επιπτώσεις της πανδημίας στον πληθυσμό», Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Πάτρα. (Ανάκτηση 16/8/2021, από srv-vpn-std.eap.g)

Αναγνωστοπούλου Γ. (2013), «Κτίρια Δημόσιας Υγείας στην Αθήνα, 1833-1923», διδακτορική διατριβή, Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Αθήνα. (Ανάκτηση: 23/8/2021, από https://www.didaktorika.gr/eadd/handle/10442/37443)

Ανωγιάτης-Pel Δ. & Μαρσέλου Α. (2007, Σεπτέμβριος), «Iατρικές υπηρεσίες στην Eλλάδα κατά τον Mεσοπόλεμο - Γεωγραφική κατανομή σύμφωνα με μια αναλυτική καταγραφή του 1926», περ. Αρχαιολογία, τχ. 104. (Ανάκτηση: 9/9/2021, από https://www. archaiologia.gr/wp-content/uploads/2011/07/104-2.pdf)

Βακαλόπουλος Α. (1998), Νέα ελληνική ιστορία 1204-1985, ιε΄ έκδοση, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη.

Βασιλείου Α. & Μπιτσάνη Ε. (2005), «Ιατρική Φροντίδα: μια ιστορική προσέγγιση», Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Καλαμάτας. (Ανάκτηση: 12/9/2021, από https://scholar.google.com)

Δεβελέγκα Α. & Παπαδοπούλου Μ. (2006), «Μεταρρυθμίσεις των συστημάτων υγείας στην Ελλάδα. Ανασκόπηση και κριτική προσέγγιση», πτυχιακή εργασία, Τμήμα Διοίκησης Μονάδων Υγείας και Πρόνοιας, Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας, ΤΕΙ Καλαμάτας. (Ανάκτηση: 14/10/2021, από nestor.teipel.gr)

Δερτιλής Γ. (2006), Ιστορία του Ελληνικού Κράτους, 1830-1920, τ. Β’, εκδ. Εστία, Αθήνα.

Εμμανουηλίδου Ό. & Καλαïτζίδου Ε. (2018), «Η ιστορία της ψυχιατρικής στην Ελλάδα», πτυχιακή εργασία, Τμήμα Νοσηλευτικής, Σχολή Επαγγελμάτων

Βιβλιογραφία

Υγείας και Πρόνοιας, Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης. (Ανάκτηση: 15/7/2021, από eureka.teithe.gr) Έργο συλλογικό (χ.χ.), Ιστορία ελληνικού έθνους, τόμος ια΄, Εκδοτική Αθηνών.

Ευθύμογλου Ε. (χ.χ.), «Το τοπίο και οι πολιτικές της Υγείας στην Ελλάδα τη δεκαετία του ’20», πτυχιακή εργασία, Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. (Ανάκτηση: 9/9/2021, από ir.lib. uth.gr)

Ευτυχιάδης Α. Ι. (1995), Εισαγωγή εις την ελληνικήν θεραπευτικήν από του 1453 μέχρι των μέσων του 19ου αιώνος, Αθήναι.

Θανασού Γ. (2015, Ιούνιος), «Διατροφή και υγεία του παιδιού κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα - Ιατρικές ανάγκες και κοινωνικά προτάγματα», Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Θεσμοί και Πολιτικές Υγείας, Σχολή Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Κόρινθος. (Ανάκτηση: 20/9/2021, από amitos.library. uop.gr)

Θεοδώρου Β. (2002), «Οι γιατροί απέναντι στο κοινωνικό ζήτημα - Ο αντιφυματικός αγώνας στις αρχές του 20ού αιώνα (19011926)», μνήμων, ejournals.epublishing.ekt.gr. (Ανάκτηση: 5/8/2021, από https://ejournals.epublishing.ekt.gr)

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Καβάλα Μ. (2015), Η καταστροφή των Εβραίων της Ελλάδας (1941-1944) [ηλεκτρονικό βιβλίο], Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Αθήνα. Διαθέσιμο στο: http:// hdl.handle.net/11419/4437. (Ανάκτηση: 17/8/2021, από https://repository.kallipos.gr/handle/11419/4437)

Καψή Ν. (2018), Παραγωγή και εμπορία φαρμάκου στην Ελλάδα: Ιστορία, Ανάπτυξη, Όραμα, εκδ. Μπούσιας Επικοινωνίες ΕΠΕ, Αθήνα. Κουτονίδου Δ . & Παντελιάδου Λ.-Α. (2009), «Η ιστορία της λέπρας στην Ελλάδα», πτυχιακή εργασία, Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης, Τμήμα Νοσηλευτικής, Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας, Θεσσαλονίκη. (Ανάκτηση: 6/7/2021, από eureka.teithe.gr)

Λιάκος Α. (2020), Ο ελληνικός 20ός αιώνας, εκδ. Πόλις (β΄ έκδοση), Αθήνα.

Μπαλή Χ. (2017-18), «Το Πανεπιστήμιο Αθηνών και ο πόλεμος του 1940-1941: η ζωή και ο θάνατος του καθηγητή Ξενοφώντος Κοντιάδη (Μασσαλία 1903 - Ιωάννινα 1941)», παρουσία, περίοδος β΄, τόμος α΄ (κα’), σ. 312, 314-16. (Ανάκτηση: 11/10/2021, από http://epub.lib.uoa.gr/index.php/parousia/article/ view/2159)

Μπαλογιάννης Σ. (2016), Ο Γαληνός ως νευροεπιστήμων και νευροφιλόσοφος, (Ανάκτηση 23/8/2021, από https://ikee.lib.auth.gr)

Μπέλλου Ε. (2013), «Οι δημόσιες δαπάνες Υγείας στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα», διπλωματική εργασία, Πανεπιστήμιο Πειραιώς. (Ανάκτηση: 18/8/2021, από https://dione.lib.unipi.gr/xmlui/ handle/unipi/6379)

Μπραουδάκης Γ., Ζηλίδης Χ., Μαστρογιαννάκης Α., Αδαμόπουλος Α., Βλαντώνη Δ., Γκούγκλας Δ. & Κακούρος Μ. (2008), «Σχέδιο Δράσης για τη δημόσια υγεία», Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Ε.Π. «Υγεία - Πρόνοια» 2000-2006, Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Αθήνα (Ανάκτηση: 20/7/2021, από https://docplayer.gr/1571050Shedio-drasis-gia-tin-dimosia-ygeia.html)

Ντούτσης Δ. (2008), «Η σχολική υγιεινή στην Ελλάδα (1864 - 1913)», διδακτορική διατριβή, Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών, Σχολή Επιστημών Αγωγής, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. (Ανάκτηση: 7/7/202 και 11/8/2021, από olympias.lib.uoi.gr)

Παπαρρηγόπουλος Κ. (2009-2010), Ιστορία του ελληνικού έθνους, τόμος 24 (1892-1922), Συμπλήρωση 19ου αιώνα υπό Ε. Κυριακίδη, National Geographic Society.

Πεντόγαλος Γ. (1991), «Σχολεία ιατρικής παιδείας στην Ελλάδα», επιστημονική επετηρίδα του Τμήματος Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, παράρτημα αριθ. 128.

Σαρέλα Α. (2018), «Ο αντιφυματικός αγώνας στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα», διατριβή μεταπτυχιακής ειδίκευσης, Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών, Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών και Πολιτισμικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Καλαμάτα. (Ανάκτηση: 8/8/2021, από http//amitos.library.uop.gr)

Σέργης Ι. (2020, Δεκέμβριος), «Οι πανδημίες και οι προσπάθειες διεθνούς αντιμετώπισής τους. Μια συγκριτική εξέταση των πανδημιών και της αντιμετώπισής τους, από την Ισπανική Γρίπη μέχρι την Covid-19», διπλωματική εργασία, Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στις Διεθνείς Σχέσεις και Ασφάλεια, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. (Ανάκτηση: 12/10/2021, από https://dspace.lib.uom.gr/handle/2159/24968)

Σπηλιοπούλου Α. (2018), «Τo ιστορικό-κοινωνικό πλαίσιο και η πορεία ανάπτυξης του Νοσοκομείου “Η Σωτηρία” από την ίδρυση του Σανατορίου το 1902 έως το σύγχρονο νοσοκομείο», διδακτορική διατριβή, Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Σχολή Κοινωνικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Κόρινθος. (Ανάκτηση: 20/7/2021, από https://www.didaktorika.gr/eadd/handle/10442/45113)

Συροκάκη Α. (2016), «Το ασφαλιστικό σύστημα στην Ελλάδα», διπλωματική εργασία, Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης, Πανεπιστήμιο Πειραιώς. (Ανάκτηση: 25/9/2021, από https://dione.lib.unipi.gr/xmlui/handle/unipi/9922)

Τασιούλα Μ. (2018), «Κοινωνία, κράτος και πνευματική ζωή στην Ευρώπη 13ος-15ος αιώνας», διπλωματική εργασία, Διατομεακό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία-Λαογραφία», Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας, Φιλοσοφική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. (Ανάκτηση: 18/8/2021, από https://olympias.lib.uoi.gr)

Τσαούση Ε. & Τσινικόρη Σ. (2007-2008), «Ο ρόλος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού στη Θεσσαλονίκη, μετά τη γερμανική Κατοχή» (οργάνωση και κατανομή), πτυχιακή εργασία, Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης. (Ανάκτηση: 10/10/2021, από eureka.teithe.gr)

Τσιλιπήρα Ε. & Τσίμπρου Ε. (2009), «Οι επιδημίες στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα και τρόποι αντιμετώπισής τους», πτυχιακή εργασία, Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης, Τμήμα Νοσηλευτικής, Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας, Θεσσαλονίκη. (Ανάκτηση: 20/8/2021, από eureka. teithe.gr)

Φιλαλήθης Α., Φωτόπουλος Α. & Τρομπούκης Κ. (2020, Μάιος - Ιούνιος), «Δημόσια Υγεία - Κοινωνική Ιατρική, Η ιστορία και η σημειολογία του όρου», Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής, Περιοδικό της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών, τόμ. 37, τχ. 3, σ. 399. (Ανάκτηση: 24/9/2021, από https://www.researchgate.net)

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Ελληνική Αιματολογική

Εταιρεία (ΕΑΕ)

παρουσιάζεται στο επιστημονικό πεδίο και, πάνω απ’ όλα, στέκονται αδιάλειπτα δίπλα στον αιματολογικό ασθενή.

όμενων Αιματολόγων και την κατάρτιση του προγράμματος της εκπαίδευσης.

Ελληνική Αιματολογική

Εταιρεία (ΕΑΕ) είναι μία

από τις παλαιότερες και δυ-

ναμικότερες ιατρικές εταιρείες στην Ελλάδα. Φέτος, συμπληρώνει 60 χρόνια από την

ίδρυσή της και αριθμεί περισσότε-

ρα από 1.300 μέλη. Στο πλαίσιό της λειτουργούν δέκα επιστημονικά

τμήματα, που καλύπτουν όλο το φάσμα της Αιματολογίας.

Η παρουσία της στον χώρο και η δράση της πλαισιώνονται από έγκριτους και έμπειρους επιστήμονες Αιματολόγους, Βιολόγους, Τεχνολόγους και άλλους επιστήμονες με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην Αιματολογία, οι οποίοι εργάζονται καθημερινά με ευσυνειδησία, υπηρετώντας το πολυσχιδές αντικείμενο της Αιματολογίας, ανταποκρινόμενοι σε όποια ανάγκη, πρόσκληση ή πρόκληση

Καθώς τα τελευταία χρόνια οι κακοήθειες του αίματος έχουν αυξηθεί δραματικά και η πανδημία απαιτεί μια εξαιρετικά απαιτητική και δραστική συμμετοχή/συστράτευση των Αιματολόγων στην αντιμετώπισή της, η επιστημονική οντότητα της ΕΑΕ διακρίνεται καθημερινά με καθοριστικές παρεμβάσεις στο πεδίο της ιατρικής αναγκαιότητας.

Η Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία βρίσκεται κάθε μέρα επί των επάλξεων του οικοδομήματος της αιματολογικής κοινότητας, υπερασπιζόμενη, με την εντελή γνώση του γνωστικού της πεδίου, τις ανάγκες των ασθενών της και τις προκλήσεις που γεννούν οι αιματολογικές ασθένειες.

Βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία με την Πολιτεία για την προαγωγή της υγείας των ασθενών της, απαντώντας σε καίρια ερωτήματα κάθε φορά που αυτά τίθενται και συμμετέχει σε συναντήσεις, προτείνοντας την καλύτερη δυνατή λύση προς όφελός τους.

Συνομιλεί με το Υπουργείο Υγείας, έχοντας πάντοτε προτεραιότητά της την εκπαίδευση των ειδικευ-

Επαγρυπνά δίπλα στα προβλήματα των μελών της, περιβάλλοντάς τα με νομική φροντίδα, όπου αυτή κριθεί απαραίτητη, και έχει αγωνιστεί σθεναρά για την κατοχύρωση της ειδικότητας της Αιματολογίας ως κλινικοεργαστηριακής, υπερασπιζόμενη αυτό το δίκαιο αίτημα. Συνδιαλέγεται με άλλους Επιστημονικούς Φορείς και Επιστημονικές Εταιρείες, υποστηρίζοντας τις συνεργασίες και αναδεικνύοντας τη χρησιμότητα του διαλόγου, εντός και εκτός συνόρων. Υποστηρίζει τη διαρκή ενημέρωση των μελών της με τη λειτουργία της Ηλεκτρονικής Βιβλιοθήκης, η οποία περιλαμβάνει έγκριτα διεθνή περιοδικά.

Επίσης, υποστηρίζει τη μετεκπαίδευση ειδικευμένων Αιματολόγων σε κέντρα του εξωτερικού με τη χορήγηση υποτροφιών.

Η Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία είναι μια εταιρεία που έχει φωνή με καθαρή άρθρωση. Ακούστηκε από όλα της τα Διοικητικά Συμβούλια, άλλοτε με κατανόηση και συναίνεση και άλλοτε υψωμένη και επίμονη. Δεν σιώπησε μπροστά σε δίκαια αιτήματα, σε συμφέροντα ασθενών

και Αιματολόγων, χαρακτηριζόμενη

πάντα από την αξιοπρέπεια και το κύρος των συμβουλίων της. Το 1961, ιδρύεται Σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με

την επωνυμία «Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία», με έδρα την Αθήνα και πρώτο Πρόεδρο τον Αρκάγαθο Γούττα, από το 1961 έως το 1968. Συντάσσεται αμέσως το Καταστατικό της και, έκτοτε, σε όλα τα επίσημα έγγραφά της τίθεται η στρογγυλού σχήματος σφραγίδα

φέρουσα το έτος ίδρυσής της. Οι σκοποί του Σωματείου και οι δραστηριότητες που απορρέουν

απ’ αυτούς περιγράφονται αναλυτικά στο Καταστατικό της, που βρίσκεται στη δυναμική ιστοσελίδα της, www.eae.gr, και που συνοπτικά είναι: Η μελέτη όλων των αντικειμένων που περιλαμβάνει

η Αιματολογία για ωφέλεια της επιστήμης, της κοινωνίας και των αρρώστων, τηρώντας τους κανόνες που απορρέουν από την Ιατρική Δεοντολογία. Η διαφώτιση της κοινής γνώμης και κάθε αρμοδίου

για την κοινωνικοοικονομική σημασία των νοσημάτων του αίματος και της Αιμοδοσίας, προωθώντας

την εθελοντική προσφορά αίματος και αιμοποιητικού ιστού γενικότερα, καθώς και η σωστή ενημέρωση-πληροφόρηση του κοινού και των ασθενών με αιματολογικά

νοσήματα σε θέματα πρόληψης

και θεραπείας με κάθε διαθέσιμο

μέσο, έντυπο και ηλεκτρονικό. Η

εκπόνηση, η εκτέλεση και η εποπτεία προγραμμάτων συνεχιζόμε-

νης και μεταπτυχιακής ιατρικής εκπαίδευσης στην Αιματολογία.

Η συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς της Πολιτείας (Υπουργείο Υγείας, ΚΕΣΥ, Ιατρικούς Συλλόγους κ.λπ.) για τη θέσπιση κατάλληλου θεσμικού πλαισίου, που θα επιτρέψει την εναρμόνιση των εθνικών δεδομένων σε θέματα εκπαίδευσης κατά τη λήψη της ειδικότητας και συνεχιζόμενης εκπαίδευσης με εκείνα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και για την επίτευξη αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας για όλους τους γιατρούς με ειδικότητα Αιματολογίας επ’ ωφελεία των ιδίων και της δημόσιας υγείας. Φροντίζει για την έγκαιρη πληροφόρηση των αρμοδίων οργάνων της Πολιτείας για τα προβλήματα τόσο της εκπαίδευσης, όσο και της άσκησης της Αιματολογίας στη χώρα μας και εισηγείται τα κατάλληλα, κάθε φορά, μέτρα για την κατοχύρωση και προώθηση του επιστημονικού και επαγγελματικού κύρους των μελών της. Η διασφάλιση και προαγωγή της ελεύθερης διακίνησης των αιματολόγων στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εκπροσώπηση της ειδικότητας της Αιματολογίας στο αντίστοιχο τμήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ιατρών UEMS, με σκοπό την ισότιμη συμμετοχή των Ελλήνων εκπροσώπων σε ομάδες εργασίας σε κοινοτικό επίπεδο και την ενεργό συμμετοχή σε κάθε είδους εκδήλωση, σχετικά με την ειδικότητα της Αιματολογίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Ο πρώτος Πρόεδρος της ΕΑΕ, Αρκάγαθος Γούττας

Η δημιουργία ομάδων εργασίας και επιτροπών, όπως Επιτροπή Εκπαίδευσης για τη λήψη ειδικότητας, Επιτροπή Συνεχούς Επαγγελματικής Ανάπτυξης και Ποιοτικής Εκτίμησης Προσφερόμενων Υπηρεσιών, Επιτροπή Ανταλλαγών Ανθρώπινου Δυναμικού, Επιτροπή Επικοινωνίας. Οι Επιτροπές αυτές και οποιεσ-

TO ΠΡΏΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΑΕ

Πρόεδρος Αρκάγαθος Γούττας

Αντιπρόεδρος Ευθύμιος Παναγιωτόπουλος

Γ. Γραμματέας Ιπποκράτης Τσεβρένης

Ε. Γραμματέας Φαίδων Φέσσας

Ταμίας Μικές Παϊδούσης

Σύμβουλοι Γεώργιος Δεληγιάννης

Αντώνιος Κωδούνης

Ηλίας Πολίτης

Γεώργιος Τριανταφυλλίδης

Αικατερίνη Φλώρου

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

δήποτε άλλες κριθεί σκόπιμο να συσταθούν, μελετούν τα προβλήματα που απασχολούν τον χώρο της Αιματολογίας και εισηγούνται στο Δ.Σ τα προσφερόμενα μέτρα για την υλοποίηση των σκοπών της Εταιρείας. Από το 1961 έως το 1978, οι θητείες των Προέδρων της EAE ήταν τετραετείς, πλην εκείνης του Ιπποκράτη Τσεβρένη (1972-1974), ενώ από το 1978 μέχρι σήμερα η θητεία του Προέδρου είναι διετής.

Επιστημονικά διήμεραΣυνέδρια

Από το 1970 έως το 1987, διοργανώνονται κάθε χρόνο Αιματολογικά Διήμερα, τα οποία καλύπτουν όλους τους τομείς της Αιματολογίας και έχουν μετεκπαιδευτικό χαρακτήρα.

Το 1983, η EAE διοργανώνει το 1ο Πανελλήνιο Αιματολογικό Συνέδριο στη Θεσσαλονίκη και του δίδει αυτό το όνομα. Έκτοτε και έως το 1997, οπότε λαμβάνει χώρα το 8ο Πανελλήνιο Αιματολογικό Συνέδριο στην Αθήνα, τα Συνέδρια διοργανώνονται κάθε δύο χρόνια.

Τα έτη κατά τα οποία δεν διοργανώνονται Συνέδρια, διενεργούνται Αιματολογικά Διήμερα. Από το 1998 μέχρι σήμερα, τα Πανελλήνια Αιματολογικά Συνέδρια της EAE διεξάγονται ανά έτος και αποτελούν την κορυφαία επιστημονική εκδήλωση της Εταιρείας, με πολύ μεγάλη συμμετοχή επιστημόνων.

Στα Πανελλήνια Συνέδρια εντάσσονται ομιλίες καταξιωμένων Ελλήνων και ξένων επιστημόνων, στρογγυλές τράπεζες, ανακοινώ -

σεις εργασιών και επιστημονικές συζητήσεις πάνω σε επίκαιρα και επίμαχα θέματα της ειδικότητας με εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Στις Συνεδρίες τους παρουσιάζονται οι

εξελίξεις στο επιστημονικό πεδίο και διευρύνονται επικοινωνιακά

με άλλες ειδικότητες, ακούγονται εξειδικευμένα ενδιαφέροντα θέματα και δίδεται η ευκαιρία σε νέους γιατρούς, αλλά και φοιτητές της Ιατρικής, να ανέβουν στο βήμα.

Παρουσιάζονται και βραβεύονται οι καλύτερες εργασίες/ανακοινώσεις.

Πρακτικά των επιστημονικών

εκδηλώσεων της EAE εκδίδονται από την εποχή της Προεδρίας του

Αρκάγαθου Γούττα. Περιλήψεις των εργασιών των Διημέρων και των μετέπειτα Συνεδρίων της EAE εκδίδονται από το 1982.

Επιστημονικά τμήματα

Από το 1997, στην Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία λειτουργούν 10

Επιστημονικά Τμήματα, που καλύπτουν όλο το εύρος της Αιματολογίας και διέπονται από εσωτερικό κανονισμό:

• Αιμοδοσίας-Αφαίρεσης

• Αιμόστασης

• Εργαστηριακής Διάγνωσης και Ελέγχου Ποιότητας

• Ερυθροκυττάρου και Αιμοσφαιρινοπαθειών

• Λεμφοϋπερπλαστικών Νόσων

• Μεταμόσχευσης, Ανοσοθεραπείας και Κυτταρικών Θεραπειών

• Μυελοδυσπλαστικών Συνδρόμων και Μυελικής Ανεπάρκειας

• Οξειών Λευχαιμιών και Μυελοϋπερπλαστικών Νεοπλασμάτων

• Παιδιατρικής Αιματολογίας

• Πλασματοκκυταρικών Δυσκρασιών

Με στόχο την εκπαίδευση και την ευόδωση συνεργασιών, τα Επιστημονικά Τμήματα διοργανώνουν επιστημονικές εκδηλώσεις. Στο

Συνέδρια της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

πλαίσιό τους λειτουργούν Ομάδες Εργασίας με θέματα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος, υποστηρίζουν Μελέτες και Κλινικά Πρωτόκολλα, ενώ η πενταμελής Διοικούσα Επιτροπή τους ανταποκρίνεται σε επιστημονικά ερωτήματα και καταθέτει την επιστημονική της άποψη, όπου χρειαστεί.

Ίδρυμα Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας

Τον Ιανουάριο του 2003, εγκρίθηκε η σύσταση του Ιδρύματος της ΕΑΕ με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Πρωταρχικός

στόχος του Ιδρύματος είναι η ενίσχυση των σκοπών της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας, η επίτευξη στόχων που αφορούν την καλύτερη ενημέρωση και βοήθεια των ασθενών με αιματολογικά προβλήματα, η ενίσχυση της έρευνας και του έργου των νέων, κυρίως, αιματολόγων, όπως επίσης και η συνεργασία με εκπαιδευτικά κέντρα των Βαλκανίων και άλλων χωρών του εξωτερικού. Το Ιδρυμα υποστηρίζει υποτροφίες σε νέους αιματολόγους.

Από το 2005, ανέλαβε αποκλειστικά την προκήρυξη και τη χορήγηση υποτροφιών σε νέους αιματολόγους, που μέχρι τότε εδίδοντο από την ΕΑΕ. Έχει χορηγήσει 32 υποτροφίες για μετεκπαίδευση στο εξωτερικό.

Για την καλύτερη ενημέρωση των

ασθενών με αιματολογικά προβλή-

ματα, αλλά και την ενημέρωση του

κοινού για θέματα που αφορούν

την εθελοντική προσφορά πολύτιμων κυττάρων, έχουν εκδοθεί από το Ιδρυμα της ΕΑΕ ενημερωτικά φυλλάδια.

Σχολεία Αιματολογίας

Το Ίδρυμα της ΕΑΕ, στο πλαίσιο της συνεισφοράς του στην εκπαίδευση των ειδικευόμενων γιατρών στην Αιματολογία, οργάνωσε την Άνοιξη του 2009 το πρώτο Σχολείο Αιματολογίας στην Αλεξανδρούπολη, με συμμετέχοντες αποκλειστικά ειδικευόμενους από όλη τη χώρα. Η αποδοχή ξεπέρασε τις προσδοκίες, οπότε και καθιερώθηκε ως ετήσιος θεσμός στην Αλεξανδρούπολη. Μέχρι σήμερα, έχουν οργανωθεί 11 Σχο-

λεία, τα οποία παρακολούθησαν περισσότεροι από 300 ειδικευόμενοι.

Από τον Σεπτέμβριο του 2010, το ΙΕΑΕ υποστηρίζει την οργάνωση

ενός δεύτερου ετήσιου Σχολείου

στο Ηράκλειο της Κρήτης, με τίτλο «Σεμινάριο Κλινικοεργαστηριακής Εκπαίδευσης στην Αιματολογία».

Μέχρι σήμερα, έχουν διενεργηθεί 10 Σχολεία στο Ηράκλειο, τα οποία παρακολούθησαν περίπου 250 ειδικευόμενοι Αιματολογίας.

Σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Αιματολογική Εταιρεία

Από το 2002 άρχισε να γίνεται πιο στενή και με ενεργό συμμετοχή η επαφή της EAE με την Ευρωπαϊκή Αιματολογική Εταιρεία (EHA), με κύριο θέμα την εναρμόνιση της ειδικότητας της Αιματολογίας στις χώρες της Ευρώπης με την προώθηση του βιβλιαρίου εκπαίδευσης του ειδικευόμενου αιματολόγου (European Hematology Curriculum).

Στο πλαίσιο αυτό, το Δ.Σ. της EAE το 2006 αποφάσισε τη συγκρότηση της Επιτροπής Εκπαίδευσης, που προβλέπει το Καταστατικό και σχεδίασε το ετήσιο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα των εκπαιδευόμενων Αιματολόγων, επεξεργάστηκε ερωτηματολόγιο προς τους ειδικευόμενους και τα Κέντρα Εκπαίδευσης, ώστε να αποτιμηθεί η επάρκεια της παρεχόμενης γνώσης σε όλο το αντικείμενο της Αιματολογίας και σε όλη την επικράτεια και οργάνωσε σεμιναριακού τύπου εκπαίδευση για συγκεκριμένα τμήματα του βιβλιαρίου εκπαίδευσης, όπου

32ο Πανελλήνιο Αιματολογικό Συνέδριο

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

δεν υπάρχει περιγεγραμμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα (κλινικές

μελέτες και συγγραφή άρθρου, υποστήριξη ασθενών τελικής φάσης και οικογένειας, στατιστική).

Από το 2003, σε κάθε Συνέδριο της EAE, η EHA χορηγεί πιστοποιητικά μοριοδοτούμενα, στο πλαίσιο

της συνεχιζόμενης ιατρικής εκπαίδευσης.

Στο πλαίσιο της αξιολόγησης της εναρμονισμένης εκπαίδευ -

σης στην Αιματολογία στην Ευρώπη, η ΕΗΑ καθιέρωσε από το 2017 παράλληλες εξετάσεις για

τη λήψη του Ευρωπαϊκού Διπλώματος Αιματολογίας, στο οποίο, κάθε χρόνο, συμμετέχουν Έλληνες ειδικευόμενοι Αιματολόγοι.

Οι σχέσεις EHA και ΕΑΕ τα τελευταία χρόνια έχουν ενταθεί με την εκλογή της καθηγήτριας Αιματολογίας, Ελένης Παπαδάκη, ως Chair of the Membership & Community Engagement Committee, με τον ορισμό, εκ μέρους της ΕΑΕ, Ambassador στην Ευρωπαϊκή Αιματολογική Εταιρεία και με το ειδικό συμφωνητικό για την κοινή εγγραφή μελών (Joint membership).

Η ΕΑΕ είναι μέλος της Βαλκανικής Αιματολογικής Εταιρείας

από την ίδρυση της τελευταίας

το 2006, και έχει ενεργό συμμετοχή στη Βαλκανική Ημερίδα, στο πλαίσιο των ετήσιων Εθνικών Αιματολογικών Συνεδρίων Τουρκίας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας, Αλβανίας, Βόρειας Μακεδονίας και Ελλάδας, ενώ από το 2020 συμμετέχει

στην EHA Balkan Day, η οποία για το 2022 θα φιλοξενηθεί στη χώρα μας, στο πλαίσιο του 33ου Πανελλήνιου Αιματολογικού Συνεδρίου.

Εθνικό Αρχείο Καταγραφής Αιματολογικών Νοσημάτων

Η EAE είναι η πρώτη επιστημονική εταιρεία που επιχειρεί να δημιουργήσει Εθνικό Αρχείο Καταγραφής Αιματολογικών Νοσημάτων (ΕΑΚΑΝ), που αποτελεί πραγματική

και ανεκπλήρωτη ανάγκη για την επιδημιολογική μελέτη των αιματολογικών νοσημάτων στη χώρα μας. Οι περιορισμοί κατά τη λειτουργία του εξασφαλίζουν σε μέγιστο βαθμό μοναδικότητα της καταγραφής και διατήρηση του απορρήτου της ταυτότητας του ασθενούς. Τα τελευταία χρόνια, η προσπάθεια εντείνεται με τη δημιουργία Μητρώων Καταγραφής για κάθε αιματολογικό νόσημα.

Επιτροπή

Εκπαίδευσης

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Το 2007, συγκροτήθηκε η Επιτροπή Εκπαίδευσης με τετραετή θητεία. Πρώτος Πρόεδρος της Επιτροπής ήταν ο Καθηγητής Γεράσιμος Πάγκαλης. Ο αρχικός στόχος της ήταν η εφαρμογή της πρότασης εκπαίδευσης της ΕΗΑ στα καθ’ ημάς. Η συγκεκριμένη επιτροπή ασχολήθηκε με θέματα που αφορούν την εκπαίδευση και την επιμόρφωση των ειδικευόμενων Αιματολόγων με την καθιέρωση του προγράμματος συνεχιζόμενης εκπαίδευσης της EAE, την εναρμόνιση της εκπαίδευσης με τις κατευθύνσεις της

ΕΗΑ, καθώς και την πρωτοβουλία να δημιουργηθεί ενιαίος φάκελος αιματολογικού ασθενούς.

Η Επιτροπή Εκπαίδευσης εκπονεί ανελλιπώς, κάθε χρόνο, Πρόγραμμα Εκπαίδευσης, που περιλαμβάνει όλο το εύρος της Αιματολογίας

και απευθύνεται στους ειδικευόμενους Αιματολόγους.

Ακαδημία Αιμοδοσίας

Το 2010, ιδρύεται η Ακαδημία Αιμοδοσίας της EAE, με στόχο τη συνεχή εκπαίδευση του ιατρικού, νοσηλευτικού και τεχνολογικού προσωπικού, αλλά και όσων γενικότερα ασχολούνται με τη συλλογή, επεξεργασία και συντήρηση του αίματος και των παραγώγων του. Η λειτουργία της καθορίζεται από εσωτερικό κανονισμό. Η Ακαδημία έχει διοργανώσει έως σήμε-

22ο Πανελλήνιο Αιματολογικό Συνέδριο

ρα δέκα επιτυχημένα σεμινάρια για νοσηλευτές και τεχνολόγους και ένα workshop Ανοσοαιματολογίας.

Εξωτερικός Έλεγχος

Ποιότητας (ΕΕΠ)

Από το 1998, η ΕΑΕ και το Τμήμα Εργαστηριακής Διάγνωσης και Ελέγχου Ποιότητας διεξάγουν Εξωτερικό Έλεγχο Ποιότητας (ΕΕΠ)

στη Γενική Αίματος, που πραγματοποιείται στο Εργαστήριο Αιματολογίας-Αιμοδοσίας του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Πατρών.

Το Εργαστήριο διαπιστεύτηκε

από το ΕΣΥΔ ως ικανό, σύμφωνα

με τις απαιτήσεις των Οδηγιών

ΕΛΟΤ ISO/IEC 43-1:1998 και ILAC

G13:2007 και τα κριτήρια του ΕΣΥΔ, να διοργανώνει Διεργαστηριακές

Συγκριτικές Δοκιμές Ικανότητας.

Τον Φεβρουάριο του 2012, εγκρίθηκε από το ΕΣΥΔ η μετάβαση της Διαπίστευσης του Εργαστηρίου Εξωτερικού Ελέγχου Ποιότητας

Γενικής Αίματος της ΕΑΕ στο πρότυπο ΕΛΟΤ EN ISO/IEC 17043:2011.

Σήμερα, πραγματοποιούνται έξι

ΕΕΠ στη Γενική Αίματος ανά έτος και στο πρόγραμμα συμμετέχουν

240 Εργαστήρια από την Ελλάδα, Δημόσια Νοσοκομεία και Ιδιωτικά Εργαστήρια της Κύπρου, καθώς και εργαστήρια της Αλβανίας.

Το 2018, διοργανώθηκε ο πρώτος Εξωτερικός Έλεγχος Ποιότητας

για τη Mορφολογία

Μέχρι σήμερα έχουν διεξαχθεί

έξι δοκιμασίες και το πρόγραμμα

έχει διαπιστευθεί σύμφωνα με

το διεθνές πρότυπο ΕΝ ISO/IEC 17043:2011. Το πρόγραμμα της Μορφολογίας είναι διαδικτυακό.

Επιτροπή Εθελοντισμού

Το 2011, δημιουργείται η Επιτροπή Εθελοντισμού μετά την επιτυχία

της εκστρατείας-καμπάνιας «Πάρε μέρος στην αλυσίδα, γίνε και εσύ εθελοντής». Η επιτροπή έχει επιδείξει αξιόλογο έργο και με το σύνθημα «Οι ασθενείς με λευχαιμία

μπορούν να γίνουν καλά και Εσύ μπορείς να βοηθήσεις. Πρόσφερε Αίμα, Αιμοποιητικά Κύτταρα, Ομφάλιο Αίμα σε Δημόσια Τράπεζα», έχει εξαπλωθεί σταδιακά σε όλη την Ελλάδα. Στις σημαντικότερες δραστηριότητες της Επιτροπής περιλαμβάνονται η διοργάνωση εκδηλώσεων σε διάφορες πόλεις της χώρας με ενημερωτικές ομιλίες, αιμοδοσία και εγγραφή νέων δοτών στα μητρώα εθελοντών αιμοποιητικών κυττάρων, η διοργάνωση διεθνούς έκθεσης Mail Art σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, η προβολή τηλεοπτικού μηνύματος με θέμα την προώθηση της εθελοντικής δωρεάς αίματος και αιμοποιητικών κυττάρων και η ανάβαση στην κορυφή του Ολύμπου, όπου αναρτήθηκε αεροπανό της EAE με θέμα την αξία του εθελοντισμού, ιστιοπλοϊκοί αγώνες και πλείστες άλλες δραστηριότητες.

Περιοδικό «HAEMA»

Από το 1997 εκδίδεται το περιοδικό της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας HAEMA/Αίμα , με τέσ -

σερα τεύχη ετησίως. Τη θέση του διευθυντή σύνταξης υπηρέτησαν

έγκριτοι Καθηγητές Αιματολογίας.

Σήμερα, το περιοδικό εκδίδεται από Συντακτική Επιτροπή και αποτελεί χρήσιμο εκπαιδευτικό βοήθημα για ειδικευμένους και ειδικευόμενους Αιματολόγους.

Το τέταρτο τεύχος του περιοδικού περιλαμβάνει τις περιλήψεις

του Πανελληνίου Αιματολογικού Συνεδρίου.

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ

• 1961-1968: Αρκάγαθος Γούττας

• 1968-1972: Δημήτριος Μπάκαλος

• 1972-1974: Ιπποκράτης Τσεβρένης

• 1974-1978: Φαίδων Φέσσας

• 1978-1980: Ζαχαρίας Κομνηνός

• 1980-1982: Ματθαίος Κωνσταντουλάκης

• 1982-1984: Ζαχαρίας Σινάκος

• 1984-1986: Μηνάς Αντωνόπουλος

• 1986-1988: Τιτίκα Μανδαλάκη

• 1988-1990: Ιωάννης Χριστάκης

• 1990-1992: Ειρήνη Κοντοπούλου

• 1992-1994: Δημήτριος Λουκόπουλος

• 1994-1996: Ιωάννης Κλωνιζάκης

• 1996-1998: Νικόλαος Ζούμπος

• 1998-2000: Γεώργιος Ηλιόπουλος

• 2000-2002: Ιωάννης Χριστάκης

• 2002-2004: Αφροδίτη Λουτράδη-Αναγνώστου

• 2004-2006: Γεράσιμος Πάγκαλης

• 2006-2008: Αχιλλέας Αναγνωστόπουλος

• 2008-2010: Στέλιος Γραφάκος

• 2010-2012: Νικόλαος Χαρχαλάκης

• 2012-2014: Κωνσταντίνος Τσατάλας

• 2014 2016: Δημήτριος Καρακάσης

• 2016-2018: Παναγιώτης Παναγιωτίδης

• 2018-2020: Μελέτιος-Αθανάσιος Δημόπουλος

• 2020-2022: Μαρία Παγώνη

• 2022-2024: Ελισάβετ Γρουζή

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

ην 21η Νοεμβρίου 1846, ο χειρουργός της Βοστώνης, Oliver Wendell Holmes, ο οποίος συμμετείχε στην πρώτη ιστορική επίδειξη αναισθησίας

με αιθέρα από τον William Thomas

Morton, έδωσε στη νέα ανακάλυψη

το όνομα «αναισθησία», μια ελληνική

λέξη που χρησιμοποιήθηκε πρώτα

από τον Ιπποκράτη (460-380 π.Χ.)

με τη σημασία της απώλειας της αισθητικότητας και της συνείδησης.

Στις 10 Φεβρουαρίου 1847, τρεις

μόλις μήνες μετά την επίδειξη του

Morton στη Βοστώνη, ο Βαυαρός χειρουργός Bernard Rezer, γιατρός του βασιλιά Όθωνα, χορήγησε την πρώτη αναισθησία με αιθέρα στην Ελλάδα.

Δύο μήνες αργότερα, οι στρατιωτικοί

γιατροί Heinrich Treiber και Νικόλαος Πετσαλής χορήγησαν την πρώτη αναισθησία με αιθέρα στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο των Αθηνών.

Η Αναισθησιολογία αναγνωρίζεται από το ελληνικό κράτος ως ανεξάρτητη ειδικότητα το 1950. Το 1953, λαμβάνουν χώρα στην Αθήνα οι πρώτες εξετάσεις ειδικότητας Αναισθησιολογίας.

Το 1956, ιδρύεται η Ελληνική Αναισθησιολογική Εταιρεία από περίπου είκοσι αναισθησιολόγους.

Επιστημονικό έργο

Αμέσως μετά την ίδρυση της Ελληνικής Αναισθησιολογικής Εταιρείας πραγματοποιούνται μηνιαίες συγκεντρώσεις με παρουσιάσεις εργασιών.

Μία δεκαετία αργότερα, το 1966, διοργανώνεται από την Ελληνική Αναι-

σθησιολογική Εταιρεία το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αναισθησιολογίας.

Την ίδια χρονιά, ξεκίνησε η έκδοση του επιστημονικού περιοδικού Ελληνική Αναισθησιολογία.

Το 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αναισθησιολογίας έλαβε χώρα το 1977 και έκτοτε διοργανώνεται κάθε δύο χρόνια σε διάφορες ελληνικές πόλεις, με μεγάλη συμμετοχή.

Εκπαιδευτικό έργο και επιμόρφωση γιατρών και ειδικευομένων, σεμινάρια και υποτροφίες

Η Ελληνική Αναισθησιολογική

Εταιρεία διοργανώνει μαθήματα για τους ειδικευόμενους. Ο κύκλος των μαθημάτων ήταν αρχικά διετούς διάρκειας.

Τα μετεκπαιδευτικά μαθήματα συνεχίζονται αδιάλειπτα μέχρι και σήμερα, με τη μορφή πενταετούς κύκλου, σύμφωνα με το νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα ειδικότητας Αναισθησιολογίας. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα εμπλουτίζεται με μονοήμερα ή διήμερα σεμινάρια ειδικών αντικειμένων, σεμινάρια προσομοίωσης, επειγουσών καταστάσεων, σεμινάρια βασικού και εξειδικευμένου δύσκολου αεραγωγού, Βασικής (BLS) και Εξειδικευμένης Υποστήριξης της Ζωής (ALS).

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Το 2010, ομάδα δέκα νέων αναισθησιολόγων μετεκπαιδεύτηκαν με

χορηγία της Ελληνικής Αναισθησιολογικής Εταιρείας στην ιατρική προσομοίωση στο Νοσοκομείο

King’s George στο Λονδίνο και έκτοτε η ομάδα εμπλουτίζεται με νέους

γιατρούς οι οποίοι συμμετέχουν ως

εκπαιδευτές στα σεμινάρια αντιμετώπισης επειγουσών καταστάσεων και ανάπτυξης μη τεχνικών δεξιοτήτων με τη χρήση προσομοίωσης.

Το 2019, στα ανακαινισμένα γραφεία της Ελληνικής Αναισθησιολογικής Εταιρείας, δημιουργήθηκε κέντρο προσομοίωσης με διαμόρφωση χώρων και την αγορά του κατάλληλου εξοπλισμού.

Από το 2010 λαμβάνουν χώρα αδιάλειπτα τα σεμινάρια Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης στην Αναισθησιολογία

(αρχικά FEEA και τώρα CEEA) σε έξι κύκλους.

Από το 2019, η ΕΑΕ αποτελεί εκπαιδευτικό κέντρο για λογαριασμό του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αναζωογόνησης (ERC) και διοργανώνει πια ως «course organizer» τα σεμινάρια Εξειδικευμένης Υποστήριξης της Ζωής. Το 2018, η Ομάδα Εργασίας Αναισθησιολογίας επικαιροποίησε τον νόμο 1044/2005 περί χορήγησης ασφαλούς αναισθησίας. Το κείμενο έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του ΚΕΣΥ ως Κατευθυντήριες Οδηγίες Ασφαλούς Αναισθησίας και Καταστολής και αναμένεται να πάρει ΦΕΚ. Το 2019 καταρτίστηκε και ψηφίστηκε το νέο πρόγραμμα ειδικότητας Αναισθησιολογίας (ΦΕΚ 1799/2019) βασισμένο πλήρως στις European training Requirements in

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Anaesthesiology της UEMS.

Από το 2019 έχουν κατατεθεί στο ΚΕΣΥ πλήρεις προτάσεις για μετεκπαίδευση στα ειδικά αντικείμενα της Παιδιατρικής Αναισθησιολογίας, Μαιευτικής Αναισθησιολογίας, Καρδιοθωρακικής Αναισθησιολογίας και Εξειδίκευσης στην Αλγολογία, οι οποίες αναμένεται να λάβουν ισχύ νόμου. Σήμερα το Διοικητικό Συμβούλιο είναι εννεαμελές και έχει τριετή θητεία.

Η Ελληνική Αναισθησιολογική Εταιρεία είναι μέλος της World Federation of Societies of Anaesthesiology, European Society of Anaesthesiology and Intensive Care και European Board of Anaesthesiology, στα οποία συμμετέχει ενεργά με εκπροσώπους της.

ΙΔΡΥΤΙΚΑ ΜΕΛΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΚΗΣ

ΕΤΑΙΡΙΑΣ 1956

Γιώτη Δέσποινα, Δανιηλίδου Στέλλα, Δήμας Χρήστος, Ιακωβίδου Μαρία, Κατράκης Βασίλειος, Κούρναβος Αναστάσιος, Κωτσονόπουλος

Ευριπίδης, Κουρεμένος Στέφανος, Κοττάκη Αδαμαντία, Κουτσόγιωργας Αντώνιος, Λαμπράκη Τούλα, Λεμονής Αντώνιος, Μεγαλοοικονόμου Βύρων, Μουρουδάκης Ευστάθιος, Νίκας Κωνσταντίνος, Οικονομάκος Γεώργιος, Παπαγιαννόπουλος Νικόλαος, Σαμαρά Μαρία, Σκουρλά Παρασκευή, Φουντούλης Χαράλαμπος

Αφίσες από Πανελλήνια Αναισθησιολογικά συνέδρια

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Ελληνική Γαστρεντερολογική Εταιρεία

Η ίδρυση και το πρώτο καταστατικό

Η ιδέα για την ίδρυση της ΕΓΕ ανήκει στον Γεώργιο Βουλπιώτη, ο οποίος υπήρξε και ο πρώτος πρόεδρος. Στην προσφώνησή του, ως πρόεδρος της οργανωτικής

Ελληνική Γαστρεντερολογική Εταιρεία είναι ένα

ιστορικό επιστημονικό

σωματείο, που από την ίδρυσή του αποσκοπεί

στην προαγωγή της Γαστρεντερολογίας σε όλους τους τομείς.

Βασική της επιδίωξη υπήρξε από ιδρύσεώς της και η μεταπτυχιακή εκπαίδευση των γιατρών, μέσω της διοργάνωσης συνεδρίων και ποικίλων διεπιστημονικών συναντήσεων –με διεθνείς προσανατολισμούς– υποτροφιών και επιστημονικών εκδόσεων. Επιπλέον, χαρακτηρίζεται από εξωστρέφεια, με άνοιγμα στην κοινωνία, μέσω πολλαπλών δράσεων ενημέρωσης και πρόληψης, υποστήριξης ομάδων ασθενών και επιμόρφωσης του κοινού σε θέματα Γαστρεντερολογίας.

επιτροπής του 1ου Πανελληνίου Συνεδρίου Γαστρεντερολογίας το 1969, αναφερόμενος στο ιστορικό της εταιρείας έλεγε: «Ολίγον προ του τελευταίου παγκοσμίου πολέμου, ενεφανίσθησαν εις τας Αθήνας οι πρώτοι, ελάχιστοι τον αριθμόν, γαστρεντερολόγοι, ειδικευθέντες

εις το εξωτερικόν. Τω 1952, πέντε εξ ημών των αρχαιοτέρων (αναφερόταν στους Γεώργιο Βουλπιώτη, Ταξιάρχη Δασκαλάκη, Κωνσταντίνο Ζευγολάτη, Ιωάννη Δάμπαση και Χρήστο Μάμαλη, που απετέλεσαν τον πυρήνα των ιδρυτικών μελών της εταιρείας) εμερίμνησαν να αναγνωρισθή υπό του οικείου Υπουργείου η Γαστρεντερολογία ως υπο-ειδικότης της Γενικής Παθολογίας. Δεν εγένετο τούτο προς ικανοποίησιν ατομικών μας φιλοδοξιών ή επαγγελματικών μας βλέψεων, αλλά προς ικανοποίησιν επιτακτικής ανάγκης των πασχόντων εκ του πεπτικού συστήματος, οίτινες αφθονούν εις τον τόπον μας και οι οποίοι –όπως συμ -

βαίνει δι’ όλας τας παθήσεις– δέον όπως εξετάζονται υπό ειδικού ιατρού. Ταυτοχρόνως, όμως, ιδρύσαμεν και την Ελληνικήν Γαστρεντερολογικήν Εταιρείαν, τη συμμετοχή μερικών εκπροσώπων των συγγενών προς ημάς ειδικοτήτων ήτοι Χειρουργών, Ακτινολόγων και Εργαστηριακών» Η πρώτη αίτηση προς τον υπουργό Κοινωνικής Πρόνοιας απεστάλη στις 20 Μαΐου 1952, ενώ στις 14 Ιουνίου πραγματοποιείται η πρώτη γενική συνέλευση των ιδρυτικών μελών (22 στον αριθμό), πολλοί από αυτούς με σημαντική μετεκπαίδευση στο εξωτερικό και

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

με πρωτοποριακές για την εποχή δημοσιεύσεις. Στις 23 Ιουνίου 1952, κατατίθεται το πρώτο καταστατικό, το οποίο εγκρίθηκε (8/8/1952) με την απόφαση υπ’ αριθ. 10064/52 του Δικαστηρίου εν Αθήναις Πρωτοδικών και αναγνωρίζεται η Ελληνική Γαστρεντερολογική Εταιρεία ως επιστημονικό σωματείο. Το καταστατικό περιελάμβανε 26 βασικά άρθρα.

Επιστημονικό και εκπαιδευτικό έργο

Από το 1954 η εταιρεία αρχίζει να συμμετέχει στα διεθνή συνέδρια και να προσκαλεί επιστήμονες διεθνούς κύρους. Στις 14 Ιουνίου, στο Αμφιθέατρο του Πανεπιστη-

μίου Αθηνών, σε κοινή συνεδρίαση με την Ελληνική Χειρουργική

Εταιρεία, πραγματοποιείται διάλε-

ξη από έναν φημισμένο Γάλλο καθηγητή Χειρουργικής του Πανεπιστημίου των Παρισίων με θέμα: «Μεγάλαι Αιματεμέσεις, Μεγάλαι Μέλαιναι, Θεραπευτική Αγωγή».

Ήταν η πρώτη επιστημονική εκδήλωση από την ΕΓΕ με συμμετοχή διεθνούς φήμης προσκεκλημένου ομιλητή.

Οι δραστηριότητες της εταιρείας

την πρώτη δεκαετία της ζωής της (1952-1961) περιορίζονταν σε μηνιαίες συζητήσεις κάθε δεύτερη Δευτέρα, στο κεντρικό αμφιθέατρο του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Από το 1969, οι συναντήσεις μεταφέρθηκαν στο Δώμα του «Ευαγγελισμού», και από το 1965 γίνονται εκ περιτροπής στα νοσοκομεία

«Αλεξάνδρα», «Ευαγγελισμός», Ιπποκράτειο, Λαϊκό και ΝΙΜΤΣ.

Κατά την περίοδο αυτή, στη διοίκηση της εταιρείας δεσπόζει η μορφή του Παναγιώτη Πούγγουρα, κατά συγχρόνους του ο ανανεωτής της Γαστρεντερολογίας στην Ελλάδα. Επί προεδρίας του πραγματοποιείται η πρώτη έκδοση του περιοδικού της εταιρείας, Ελληνική Γαστρεντερολογία , με υπεύθυνο σύνταξης τον ίδιο και τον Κωνσταντίνο Νικολαΐδη. Στις 8 Μαρτίου του 1966, αποφασίζεται η έκδοση δελτίου της εταιρείας με τίτλο «Ελληνική Γαστρεντερολογία» και ξενόγλωσσα «Gastroenterologica Hellenica», με έδρα το ιατρείο του Παναγιώτη Πούγγουρα, επί της οδού Αλεξάνδρου Σούτσου 18. Επί προεδρίας του αποφασίστηκαν η αύξηση των μελών της εταιρείας, η τακτική συνεδρίαση του Δ.Σ. και η καθιέρωση ετησίου συνεδρίου. Κατά την περίοδο της δικτατορίας, με την κατάλυση των δημοκρατικών θεσμών επηρεάστηκαν προφανώς και οι δραστηριότητες της ΕΓΕ, εφόσον οι άδειες από τις αστυνομικές αρχές ήταν απαραίτητες για κάθε επιστημονική συγκέντρωση της εταιρείας. Το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γαστρεντερολογίας έγινε στην Αθήνα, στο ξενοδοχείο Hilton, στις 7-9 Νοεμβρίου 1969. Πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής ήταν ο Γεώργιος Βουλπιώτης. Συμμετείχαν 236 σύνεδροι διαφόρων ειδικοτήτων. Έλαβαν χώρα τρεις στρογγυλές τράπεζες, με θέμα -

Ο Γεώργιος Βουλπιώτης, πρώτος πρόεδρος της Ελληνικής Γαστρεντελογικής Εταιρείας

τα: «Φαρμακογενείς παθήσεις του πεπτικού συστήματος», με συντονιστή τον Ταξιάρχη Δασκαλάκη και εισηγητές τους Στ. Κουρεμένο, Γ. Μιχαηλίδη, Ν. Παπαχαραλάμπους, Η. Φωκά και Ι. Χριστοδουλόπουλο, «Σύνδρομον Δυσαπορροφήσεως», με συντονιστή τον Ν. Μοσχούτη και εισηγητές τους Δ. Γεωργιάδου, Β. Δημαράκη, Α.

TO ΠΡΏΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Πρόεδρος Γ. Βουλπιώτης

Κ. Αλιβιζάτος

Α. Γιαννακόπουλος

Ι. Δάμπασης

Τ. Δασκαλάκης

Κ. Ζευγολάτης

Χ. Μάμαλης

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

1ο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Γαστρεντερολογίας (UEGW) στην Αθήναεκδήλωση στην Πνύκα

Μόραλη, Σπ. Μπενετάτο και Ι. Πολύζο, «Ιογενής Ηπατίτις», με συντονιστή τον Π. Πούγγουρα και εισηγητές τους Γ. Γουλή, Κ. Καρούτσο, Ν. Παπανικολάου και Στ. Χατζηγιάννη. Παρουσιάστηκαν 108 ελεύθερες ανακοινώσεις, από τις οποίες οι περισσότερες από τις μισές προέρχονταν από χειρουργικά κέντρα. Πρέπει να σημειωθεί ότι την εποχή αυτή, από τους 100 γιατρούς-μέλη της εταιρείας οι 42 ήταν χειρουργοί.

Δημοσίευση περί ίδρυσης της ΕΓΕ στην Καθημερινή

Ελληνική Γαστρεντερολογίαεξώφυλο 1ου τόμου

Πρόταση στον ΠΙΣ για κοστολόγηση γαστρεντερολογικών πράξεων

Πρώτη συνδρομή της ΕΓΕ σε διεθνή επιστημονικό οργανισμό

Μετά από ζυμώσεις, το 1970, αποφασίστηκε να ιδρυθούν στο πλαίσιο της ΕΓΕ τρία τμήματα: Ενδοσκοπικό (το πρώτο τμήμα που δημιουργήθηκε), Ηπατολογικό και Πρωκτολογικό. Την ίδια περίοδο (πρακτικά Δ.Σ. 7/4/1970), ορίσθηκε μόνιμος αντιπρόσωπος στη Θεσσαλονίκη για την εταιρεία ο Νικόλαος Κωφοκώτσιος, γεγονός που ουσιαστικά ήταν ο προθάλαμος ίδρυσης και των γεωγραφικών επιστημονικών τμημάτων. Την ίδια χρονιά, είναι αξιοσημείωτη η υποβολή υπ’ αριθμ. 349 εγγράφου-υπομνήματος της εταιρείας στον υπουργό Κοινωνικών Υπηρεσιών με θέμα «Περί ιδρύσεως Γαστρεντερολογικών Κλινικών Μονάδων εις τα ανά την επικράτειαν μεγάλα νοσοκομεία», προσπάθεια που συνεχίστηκε με επιμονή τα επόμενα χρόνια. Τη δεκαετία 1972-1981, η εταιρεία παρουσιάζει πλούσια δραστηριότητα, τόσο σε διοικητικό όσο και σε επιστημονικό επίπεδο. Συνεχίζονται και καθιερώνονται θεσμι-

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

κά και επιστημονικά το Πανελλήνιο Συνέδριο Γαστρεντερολογίας

καθώς και τακτικές και έκτακτες επιστημονικές συνεδρίες, σε συνεργασία με μεγάλα νοσοκομεία

των Αθηνών, αποκεντρώνονται εκδηλώσεις στην περιφέρεια

(Κρήτη, Λάρισα, Αγρίνιο), ενώ

για πρώτη φορά γίνεται συζήτηση επίσημα «περί μετεκπαιδευτικών γαστρεντερολογικών μαθημάτων», τα οποία εγκαινιάζονται

επί προεδρίας Νικολάου Παπανικολάου. Επιπλέον, προτείνεται ανακοστολόγηση της αμοιβής των γαστρεντερολογικών πράξεων και προκύπτει η ανάγκη στέγης για την εταιρεία. Στα μέσα του 1972, μισθώθηκε για δύο χρόνια στην περιοχή των Αμπελοκήπων, κοντά στο Ιπποκράτειο, διαμέρισμα δύο δωματίων, στην οδό Λεύκτρων 3, με μηνιαίο μίσθωμα 1.500 δραχμών. Η έδρα της εταιρείας μεταφέρεται ύστερα από δύο χρόνια στην οδό Παπαδιαμαντοπούλου

4, ουσιαστικά συστεγαζόμενη με την Ιατρική Εταιρεία Αθηνών, γεγονός που συνέβαλε στη μείωση των εξόδων της ΕΓΕ.

Στη δε γενική συνέλευση της 9ης Δεκεμβρίου 1974, έγινε δεκτό να προχωρήσει η δημοσίευση των ανακοινώσεων της εταιρείας στο πλαίσιο των εκδόσεων της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών. Από την εποχή αυτή το περιοδικό Ελληνική Γαστρεντερολογία αντικαταστάθη-

κε από το περιοδικό Αρχεία Ιατρικών Εταιρειών. Αξίζει να σημειωθεί

ότι στο 4ο Πανελλήνιο συνέδριο της ΕΓΕ (19-22 Νοεμβρίου 1976, Χίλτον, Αθήνα) εισήχθη για πρώτη φορά το σύστημα κρίσης και επιλογής των υποβαλλόμενων εργασιών. Οι πρώτες «Γαστρεντερολογικές Ημέρες» πραγματοποιήθηκαν 21-22 Νοεμβρίου 1981, στο αμφιθέατρο του 401 ΓΣ Νοσοκομείου.

Την περίοδο 1982-1991, η ειδικότητα και η εταιρεία μπαίνουν σε σταθερότερη πορεία. Συνεχίζεται η προσπάθεια για τη δημιουργία των πρώτων Γαστρεντερολογικών Κλινικών στα νοσοκομεία, ενώ είναι πολλαπλές και υψηλής ποιότητας οι επιστημονικές εκδηλώσεις. Αξιοσημείωτη είναι η ίδρυση της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Ήπατος το 1985, στην οποία συμμετέχουν πολλά μέλη της ΕΓΕ. Η Γαστρεντερολογία από συναφής έχει γίνει πλέον κύρια ειδικότητα. Αξιοσημείωτη είναι η επανέκδοση ουσιαστικά του περιοδικού (Β' περίοδος) Ελληνική Γαστρεντερολογία - Hellenic Journal Of Gastroenterology τον Ιανουάριο του 1988, τεύχος (συμπληρωματικό) που περιείχε τις περιλήψεις

του Πανελληνίου Συνεδρίου του 1987. Αποφασίστηκε η έκδοση να είναι τριμηνιαία και το περιοδικό

να αποτελεί το επίσημο όργανο

της εταιρείας. Πρώτος πρόεδρος

της συντακτικής επιτροπής ήταν

ο καθηγητής Ορέστης Μανούσος

και διευθυντής σύνταξης ο Ιωάννης Δανιηλίδης.

Το 1988, ιδρύεται το Παγκρεατολογικό Τμήμα και το Πρωκτολογικό Τμήμα της εταιρείας. Το θέμα της στέγης επανέρχεται, καθώς η ανάγκη ιδιαίτερης στέγης κατέστη επιτακτική. Το 1988, η ανάγκη αυτή ικανοποιήθηκε με τη στέγαση των γραφείων στην οδό Υψηλάντου 20-22, και την εποχή αυτή προσελήφθη η πρώτη μόνιμη γραμματέας της ΕΓΕ, η Μαρία Γενναδοπούλου. Η εταιρεία προχωρεί στην έκδοση βιβλίου με τίτλο «Λεπτό έντερο», με προσκεκλημένους εκδότες τους Ν. Γκουρτσογιάννη και Αναστάσιο Εμμανουήλ (1991), στο πλαίσιο της παλαιότερης φιλοδοξίας της για έκδοση βιβλίου Γαστρεντερολογίας. Την περίοδο 1989-90, ιδρύεται η πρώτη Πανεπιστημιακή Γαστρεντερολογική Κλινική, στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου, υπό τον καθηγητή Ορέστη Μανούσο.

Αξιοσημείωτη

είναι η ίδρυση

της Ελληνικής

Εταιρείας

Μελέτης

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Στην περίοδο 1992-2001, η εταιρεία συμπορεύεται με την επιστημονική έκρηξη και επέκταση της ειδικότητας τόσο στην ενδοσκόπηση όσο και στις επιμέρους συνιστώσες. Θεσμικά, στο καταστατικό θεσπίζονται αυστηρότερα κριτήρια για την εγγραφή νέων μελών, συστήνεται η Επιτροπή Δεοντολογίας, θεσμοθετείται η σύσταση γεωγραφικών τμημάτων εφόσον υπάρξουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις, θεσπίζεται η μερική ανανέωση του Δ.Σ. και ο θεσμός της εκλογής του επομένου προέδρου που θα καταλάμβανε τη θέση του αντιπροέδρου Α΄. Συστήνεται η επιτροπή εκπαίδευσης και δημιουργείται ταμείο υποτροφιών για τους νέους γαστρεντερολόγους. Το 1992 δεν έγινε πανελλήνιο συνέδριο, καθώς αντ’ αυτού πραγματοποιήθηκε η 1η Ενωμένη Ευρωπαϊκή Γαστρεντερολογική Εβδομάδα (1st UEGW), στις 25-

30 Νοεμβρίου, στην Αθήνα (στο κατάλληλα διαμορφωμένο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας). Εκδίδεται το βιβλίο Γαστρεντερολογία/2 με θέμα αναφοράς στον στόμαχο, με προσκεκλημένους εκδότες τους Θ. Καναγκίνη και Δ. Καραμανώλη και το βιβλίο Γαστρεντερολογία/3 , με θέμα αναφοράς στο παχύ έντερο, με προσκεκλημένους εκδότες τους Ν. Καλατζή και Ν. Σκανδάλη. Μετά από πολλές συζητήσεις και δραστηριοποίηση πολλών μελών της ΕΓΕ για στέγη στην εταιρεία, κρίθηκε ως καταλληλότερο κτίριο επί της οδού Δημοκρατίας 67, στο Νέο Ψυχικό, έναντι του Πενταγώνου. Η αγορά πραγματοποιήθηκε στις 22 Μαρτίου 1994 με συμβόλαιο που υπέγραψαν οι Δ. Καραμανώλης (πρόεδρος) και Π. Μπασιούκας (γενικός γραμματέας), Α. Γιαννόπουλος (ταμίας) και Κ. Καρούτσος, τιμής ένεκεν για την προσφορά του στη διαδικασία της αγοράς. Το τίμημα ήταν 128.000.000 δραχμές, με τελικά έξοδα 152.000.000 δραχμές.

Την τελευταία εικοσαετία (20022021), η Γαστρεντερολογία είναι μια πολυσχιδής και διαρκώς αναπτυσσόμενη ειδικότητα. Η εκρηκτική ανάπτυξη της τεχνολογίας στην ενδοσκόπηση και στις διαθέσιμες φαρμακευτικές επιλογές που στο παρελθόν ήταν αδιανόητες, έχουν αλλάξει και έχουν βελτιώσει την εκπαίδευση, τη θεραπευτική και την έρευνα. Πολλά τμήματα παρέχουν εκπαίδευση στη Γαστρεντερολογία, ενώ Πανε-

πιστημιακές Γαστρεντερολογικές Κλινικές λειτουργούν στο Λαϊκό Νοσοκομείο και στα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία Ηρακλείου και Ιωαννίνων. Η ΕΓΕ είναι μια εύρωστη εταιρεία με 707 τακτικά και 225 δόκιμα μέλη. Διοικείται από εννεαμελές Διοικητικό Συμβούλιο, με πρόεδρο τον καθηγητή Ι. Βλαχογιαννάκο, διαθέτοντας επιμέρους τμήματα: Ενδοσκοπικό, Βορείου Ελλάδος, Νοσηλευτικό και Δοκίμων Μελών. Λειτουργεί επιτροπή εκπαίδευσης (με πρόεδρο τον Σπ. Μιχόπουλο) και επιτροπή έρευνας (με πρόεδρο τον καθηγητή Δ. Χριστοδούλου), ενώ το επίσημο περιοδικό της εταιρείας, Annals of Gastroenterology (με διευθυντή σύνταξης τον κα-

Ενημερωτικό δελτίο της ΕΓΕ

Την περίοδο 1989-90, ιδρύεται η πρώτη

Πανεπιστημιακή Γαστρεντερολογική Κλινική

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Αφίσες Πανελλήνιων Συνεδρίων Γαστρεντερολογίας

θηγητή Ι. Κουτρουμπάκη) εκδίδεται διμηνιαία, έχει καταξιωθεί στον διεθνή χώρο, βρίσκεται στο pubmed και έχει διαρκώς ανοδική πορεία.

Υποτροφίες ΕΓΕ

Η Ελληνική Γαστρεντερολογική

Εταιρεία προκηρύσσει κάθε έτος τη χορήγηση ετήσιων και εξάμηνων υποτροφιών για μεταπτυχιακή

εκπαίδευση και έρευνα σε θέματα Γαστρεντερολογίας. Υποψηφιότητα μπορούν να υποβάλλουν

τα δόκιμα και τα ταμειακώς τακτοποιημένα τακτικά μέλη της ΕΓΕ, έως και πέντε έτη από την ημερομηνία που ολοκλήρωσαν την ειδικότητα της Γαστρεντερολογίας. Αντικείμενο της υποτροφίας

είναι η έρευνα και μετεκπαίδευση

σε ειδικό αντικείμενο της Γαστρε-

ντερολογίας, σε αναγνωρισμένη κλινική ή ερευνητικό κέντρο.

Συνεργασίες με άλλες εταιρείες και διεθνής

παρουσία

Η εταιρεία επεδίωκε από τη γένεσή της τη συνεργασία, θέλοντας ταυτόχρονα να διατηρήσει τη διοικητική της αυτονομία.

Ήδη από το 1954 η ΕΓΕ είχε γίνει παμψηφεί δεκτή στην Παγκόσμια Οργάνωση Γαστρεντερολογίας.

Από τη 12η Μαρτίου 1960 άρχισαν να πραγματοποιούνται κοινές συνεδριάσεις με την Ιατρική Εταιρεία Αθηνών. Συμμετέχει το 1975 στο 1ο Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο και προοδευτικά με τα χρόνια πυκνώνουν οι συνεργασίες με πλείστες εταιρείες, όπως η Ελληνική Ακτινολογική Εταιρεία,

η Ελληνική Ογκολογική Εταιρεία, η Ελληνική Εταιρεία Χημειοθεραπείας, η Ελληνική Μικροβιολογική Εταιρεία, και σταθερά με την Ελληνική Χειρουργική Εταιρεία. Ιστορικά, τακτικές ήταν οι συνεργασίες και με ξένες γαστρεντερολογικές εταιρείες όπως η γαλλική (Ελληνο-Γαλλικές Πρωκτολογικές Ημέρες, 1971) και η βρετανική (Royal Society of Medicine) καθώς και η Εθνική Γαλλική Γαστρεντερολογική Εταιρεία. Στη σύγχρονη εποχή, η ΕΓΕ έχει σταθερή παρουσία σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, τόσο σε συνεργασίες με θεσμικά όργανα, όσο και μέσω της συμμετοχής των μελών σε διεθνείς επιστημονικές εταιρείες (ESGE ASGE, κ.ά.), σε κατευθυντήριες οδηγίες και σε μεγάλες μελέτες.

Ενημέρωση και κοινωνικός

ρόλος της ΕΓΕ Η εξωστρέφεια που έδειξε η εταιρεία από τα πρώτα χρόνια της ύπαρξής της, τόσο μέσω πολλαπλών επιστημονικών

εκδηλώσεων

αλλά και αποκέντρωσης αυτών, όσο αργότερα με την έκδοση εντύπων –επιστημονικών και εκλαϊκευμένων– ενημερωτικών εκδηλώσεων, με τη διενέργεια εκστρατειών πληροφόρησης του κοινού για μείζονα θέματα (λ.χ. κολονοσκόπηση και καρκίνος του παχέος εντέρου), μηνύματα μέσω τύπου social media τηλεόρασης – όλα εντάσσονται στο κοινωνικό πρόσωπο μιας δραστήριας εταιρείας ωφέλιμης στο κοινωνικό σύνολο.

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

ια να φτάσουμε στην «Ελληνική Δερματολογική και Αφροδισιολογική Εταιρεία»

με τη μορφή που έχει σήμερα, κρίνεται απαραίτητο να πάμε πίσω στον χρόνο, στο σημείο που η Δερματολογία άρχισε να έχει επιστημονική και ακαδημαϊκή υπόσταση.

Το 1837, ιδρύεται το Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών (ΕΚΠΑ), το πρώτο πανεπιστήμιο της χώρας, ενώ τον ίδιο χρόνο ξεκινά και η λειτουργία της Ιατρικής Σχολής Αθηνών. Λίγο αργότερα, το 1850, καταγράφεται η κλινική εκπαίδευση των τεταρτοετών φοιτητών της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ στο αρχικά επονομαζόμενο «Κρατικόν Νοσοκομείον των Μεταδοτικών Νοσημάτων» και στη συνέχεια «Νοσοκομείον των Αφροδισίων Παθών» (1885).

Η διδασκαλία της Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας αρχικά γινόταν από καθηγητές άλλων κλάδων

(Ειδικής Νοσολογίας, Εγχειρητικής, Μαιευτικής-Γυναικολογίας),

με την έδρα των Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων να μένει κενή, αφού ο εκλεγμένος ομογενής από την Κωνσταντινούπολη δερματολόγος-αφροδισιολόγος Δημήτριος

Ζαμπακός Πασάς δεν απεδέχθη

τη θέση.

Κομβικό σημείο χρονικά αποτέ-

λεσε η στιγμή που ο Βασίλειος Πρωτόπουλος γίνεται ο πρώτος τακτικός καθηγητής Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας, ο οποίος και απολύεται το 1909 από την επαναστατική κυβέρνηση (Κίνημα στο Γουδή, Κυβέρνηση Κυριακούλη Μαυρομιχάλη). Έναν χρόνο αργότερα, το 1910, επί κυβερνήσεως Στέφανου Δραγούμη, αναλαμβάνει την έδρα της Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας ο καθηγητής Γεώργιος Θ. Φωτεινός.

Το 1910 αποδείχθηκε τελικά πολύ σημαντική χρονιά, όταν ολοκληρώθηκε η ανέγερση του πρώτου ειδικού νοσοκομείου για τα αφροδίσια νοσήματα από το κληροδότημα του Ανδρέα Συγγρού. Στις

4 Ιανουαρίου 1910, μεταφέρονται στο νοσοκομείο οι είκοσι πρώτες

εκδιδόμενες γυναίκες που νοσηλεύονταν στο παλιό θεραπευτήριο του Πειραιά και έπασχαν από αφροδίσιο νόσημα. Ταυτόχρονα, επικρατεί αναταραχή σε ιστορικό, πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο, με τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913) και τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-1918) να επιβραδύνουν οποιαδήποτε πρόοδο και ανάπτυξη.

Η ίδρυση και το πρώτο καταστατικό - Πρόδρομες εταιρείες

O Γ. Θ. Φωτεινός ίδρυσε και λειτούργησε την Ελληνική Αφροδισιολογική και Δερματολογική Εταιρεία το 1914.

H νεοσυσταθείσα εταιρεία συνεδριάζει κάθε μήνα στο αμφιθέατρο του Νοσοκομείου «Ανδρέας Συγγρός», με παρουσιάσεις των προσερχομένων.

Βασικοί στόχοι της Ελληνικής Αφροδισιολογικής και Δερματολογικής Εταιρείας ορίζονται οι ανακοινώσεις και οι συζητήσεις μεταξύ των μελών για την ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών, καθώς και η οργάνωση των μελών της για την ενεργό τους δράση και συμμετοχή στον αντιαφροδισιακό αγώνα. Η δραστηριότητα της Ελληνικής

Εξεταστική διαδικασία

Αφροδισιολογικής και Δερματολογικής Εταιρείας αναπτύσσεται με την έκδοση ετήσιου περιοδικού με εργασίες και πεπραγμένα

του νοσοκομείου, τα «Αρχεία του Νοσοκομείου Ανδρέα Συγγρού», το 1931, ενώ το 1932 συντάσσεται το νέο καταστατικό της εταιρείας. Παράλληλα με τη δράση της Ελλη-

νικής Αφροδισιολογικής και Δερματολογικής Εταιρείας είχαν αρχίσει να αναπτύσσονται αντίρροπες δυνάμεις μέσα στους κόλπους των Ελλήνων δερματολόγων, που εκφράστηκαν από αξιολογότατους και πρωτοπόρους δερματολόγους, νοσοκομειακούς και εξωνοσοκομειακούς, οι οποίοι είχαν σπου -

δάσει σε κέντρα του εξωτερικού. Αποτέλεσμα της κίνησης αυτής ήταν η ίδρυση της Ελληνικής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Ένωσης το 1928, γεγονός αναμενόμενο, αφού στην Ελληνική Αφροδισιολογική και Δερματολογική Εταιρεία ο πρόεδρος ήταν ισόβιος και δεν επιτρεπόταν

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Η διάσπαση

γητής και, από το 1950 έως το 1964, τακτικός καθηγητής.

εταιρειών

Ταυτόχρονα, την ίδια εποχή η Δερματολογία πρωταγωνιστεί δυναμικά, εκτοπίζοντας την Αφροδισιολογία. Καθοριστικό ρόλο σε αυτό διαδραμάτισε η εμφάνιση της πενικιλίνης και των αντιβιοτικών, τα οποία μείωσαν σημαντικά τα αφροδίσια νοσήματα. Παραδόξως όμως, την ίδια περίοδο έχουμε τη σχεδόν απόλυτη άρνηση του καθηγητή Π.

Β. Φωτεινού σχετικά με την αποτελεσματικότητα της πενικιλίνης στη θεραπεία της σύφιλης και της βλεννόρροιας. Τόσο το γεγονός αυτό όσο και η γενικότερη παρεμβατική πολιτική του σε όλο το φάσμα της Δερματολογίας, επηρέασαν κα-

υπήρξε μεγάλη δραστηριότητα του Δερματολογικού Κέντρου Θεσσαλονίκης, της Πανεπιστημιακής Κλινικής και της Κλινικής Αφροδισίων και Δερματολογικών Νοσημάτων του Δημόσιου Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης.

Η ίδρυση της Ελληνικής

εύκολα η έκφραση οποιασδήποτε άλλης φωνής. Πρόεδροι της νέας Ελληνικής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Ένωσης διετέλεσαν οι Κ. Αλιφέρης, Δ. Ζαραφωνίτης, Γ. Ηγουμενάκης, Ν. Πρασσάς, Κ. Ανδρεάδης και Κ. Μπραζιώτης. Δυστυχώς, η διάσπαση μεταξύ των δύο επιστημονικών εταιρειών και των μελών τους σφράγισε μια εποχή λανθασμένης αντιπαράθεσης, η οποία τελικά παρεμπόδισε την προαγωγή της επιστήμης.

Το 1939, επικουρικός καθηγητής

γίνεται ο Παναγιώτης Β. Φωτεινός, ανιψιός του Γ. Θ. Φωτεινού, ενώ το 1947, λόγω κενώσεως της έδρας, γίνεται εντεταλμένος έκτακτος καθη-

θοριστικά την εξέλιξή της. Συγκεκριμένα, παρατηρούνται η απομάκρυνση της ελληνικής δερματολογικής επιστήμης, όπως αυτή εκπροσωπείται από το Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός», από τα προηγμένα επιστημονικά κέντρα του εξωτερικού, καθώς και η διακοπή κάθε παρακολούθησης και προσαρμογής στους νέους τρόπους επιστημονικής σκέψης, με σαφή κατάληξη τη γενικότερη οπισθοδρόμηση της ειδικότητας.

Το ίδιο διάστημα, το Δερματολογικό Ιατρείο του Νοσοκομείου «Ευαγγελισμός» υπό τη διεύθυνση του καθηγητή Χριστόφορου Δούκα αρχικά και του Γιάννη Καπετανάκη

αργότερα, επιβλήθηκε ως το αξιολογότερο δερματολογικό κέντρο στην Ελλάδα. Αντίστοιχα, στη Θεσσαλονίκη,

Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας Το 1967, ο καθηγητής Γιάννης Καπετανάκης εξελέγη στην έδρα των Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων στην Ιατρική Σχολή Αθηνών, ενώ το 1968, στην έδρα των Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης εξελέγη ο Κωνσταντίνος Κανιτάκης. Το 1968, ιδρύεται στην Αθήνα νέο επιστημονικό σωματείο, κοινό για όλους τους δερματολόγους της Ελλάδας, με την επωνυμία «Ελληνική Δερματολογική και Αφροδισιολογική Εταιρεία», με αιρετό Διοικητικό Συμβούλιο και έδρα την Αθήνα. Το νέο σωματείο περιλαμβάνει όλα τα τακτικά μέλη της τέως Ελληνικής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Ένωσης και της Ελληνικής Αφροδισιολογικής και Δερματολογικής Εταιρείας, όπως αποφάσισαν ομόφωνα οι γενικές συνελεύσεις τους. Επίσημα, η απόφαση του Πρωτοδικείου δημοσιεύθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 1968.

Τα ιδρυτικά μέλη εξέλεξαν το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο με ετήσια θητεία. Το κλίμα συνεργασίας που επικρατεί οφείλεται στη διάθεση των επικεφαλής και των στελεχών

των δύο επιστημονικών

του κλάδου το 1928

παρεμπόδισε την προαγωγή

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

των δύο κλινικών και ιδιαίτερα του καθηγητή Γιάννη Καπετανάκη, ο οποίος παραιτήθηκε από το δικαίωμα να είναι ex officio ισόβιος πρόεδρος, όπως όριζε το καταστατικό

της προηγούμενης εταιρείας. Οι συνεδριάσεις της Ελληνικής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής

Εταιρείας διεξάγονται τακτικά στο αμφιθέατρο του Νοσοκομείου «Ανδρέας Συγγρός» με ευρύτερη συμμετοχή, ενώ η αβίαστη παρουσία

των δερματολόγων της επαρχίας

και της Κύπρου αποτελούν δείκτη παραδοχής και αναγνώρισης.

Από το πρώτο καταστατικό του 1968, ορίζεται ως σκοπός της εταιρείας η διά παντός τρόπου προαγωγή της Δερματολογίας και Αφροδισιολογίας, και για τον σκοπό αυτό: • Συνέρχεται σε συνεδριάσεις στο αμφιθέατρο του Νοσοκομείου

«Ανδρέας Συγγρός» ή σε άλλη αίθουσα ή σε άλλη πόλη, μετά από απόφαση του Δ.Σ., όπου γίνονται επιδείξεις ασθενών, επιστημονικές ανακοινώσεις και συζητήσεις επ’ αυτών.

• Δέχεται ανακοινώσεις και αποστολές διατριβών.

• Ορίζει δημόσιες διαλέξεις σχετικές με τα δερματικά και αφροδίσια νοσήματα.

• Δημοσιεύει τα πρακτικά των συνεδριάσεων.

• Προκηρύσσει επιστημονικούς διαγωνισμούς.

• Διοργανώνει δερματολογικά και αφροδισιολογικά συνέδρια.

• Διοργανώνει επιστημονικές εκδρομές και εκπαιδευτικά ταξίδια.

• Διοργανώνει ειδικά φροντιστήρια, ειδικές εκθέσεις και μουσεία.

• Διατελεί σε επαφή με ειδικές επιστημονικές εταιρείες και δερματολογικά κέντρα του εξωτερικού.

Οι αρχικές τακτικές συνεδριάσεις

της εταιρείας γίνονται μηνιαίως, την πρώτη ή τη δεύτερη Παρασκευή κάθε μήνα, πλην των μηνών Ιουλίου, Αυγούστου και Σεπτεμβρίου. Για κάθε συνεδρίαση αποστέλλονται ειδικές προσκλήσεις σε όλα τα μέλη, τουλάχιστον τέσσερις

ημέρες πριν, με την πλήρη ημερήσια διάταξη. Οι εργασίες των συνεδριάσεων έχουν την εξής δομή:

• Αλληλογραφία και υπηρεσιακές

ανακοινώσεις προέδρου

• Επιδείξεις αρρώστων ή εργαστηριακών παρασκευασμάτων

• Ανακοινώσεις και συζήτηση.

Το 1987, γίνεται η πρώτη τροποποίηση καταστατικού επί προεδρίας Εμμανουήλ Αρώνη, με την οποία καθιερώθηκαν οι 4 Εποχικές Ημερίδες: Χειμερινή, Εαρινή, Φθινοπωρινή και Θερινή, μία από τις οποίες στη Θεσσαλονίκη και το ανά τετραετία Πανελλήνιο Δερματολογικό Συνέδριο, εναλλάξ στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη.

Το 1997, γίνεται η δεύτερη τροποποίηση του καταστατικού επί προεδρίας Ι. Δ. Στρατηγού και το σήμα της εταιρείας αλλάζει και φέρει κυκλικά τον τίτλο της και στη μέση σχηματική απεικόνιση του Νοσοκομείου «Ανδρέας Συγγρός».

Το 2013, γίνεται η τρίτη τροποποίηση του καταστατικού επί προε-

Η πενικιλλίνη

και τα αντιβιοτικά μείωσαν

σημαντικά

τα αφροδίσια

νοσήματα

του 1900 δρίας Δ. Ρηγόπουλου και το σήμα της Ελληνικής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας εκμοντερνίζεται, περιλαμβάνοντας τα αρχικά γράμματα του τίτλου της. Το 2017, γίνεται η τέταρτη τροποποίηση του καταστατικού επί προεδρίας Δ. Ρηγόπουλου.

Επιστημονικό έργο Οργάνωση των πανελλήνιων δερματολογικών συνεδρίων, με το πρώτο να γίνεται το 1970 στη Θεσσαλονίκη.

1ο 1970 , 27-28 Ιουνίου, Θεσσαλονίκη, εκδόθηκε τόμος πρακτικών (Κ. Κανιτάκης)

2ο 1973, 12-13 Μαΐου, Αθήνα «Καρκίνος δέρματος και κακοήθες μελά-

στις πρώτες δεκαετίες

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

νωμα», εκδόθηκε τόμος πρακτικών (Γ. Καπετανάκης και Ι. Στρατηγός)

3ο 1978 , 6-9 Οκτωβρίου, Θεσσαλονίκη, εκδόθηκε τόμος πρακτικών (Κ. Κανιτάκης και Μ. Κτενίδου)

4ο 1984, 12-14 Απριλίου, Αθήνα «Με διεθνή συμμετοχή», τα πρακτικά ενσωματωμένα στον τόμο των Αρχείων του Νοσοκομείου «Ανδρέας Συγγρός» (1984)

5ο 1986, 26-28 Σεπτεμβρίου, Αθήνα

6ο 1995, 16-18 Ιουνίου, Αθήνα

7ο 1999, 3-6 Ιουνίου, Αθήνα

8ο 2003, 26-29 Ιουνίου, Θεσσαλονίκη

9ο 2007, 14-17 Ιουνίου, Αθήνα

10ο 2011, 23-26 Ιουνίου, Καβούρι Αττικής

11ο 2015, 25-28 Ιουνίου,

Θεσσαλονίκη

12ο 2016, 3-6 Νοεμβρίου, Αθήνα

13ο 2017, 2-5 Νοεμβρίου, Θεσσαλονίκη

14ο 2018 , 1-4 Νοεμβρίου, Αθήνα

15ο 2019, 31 Οκτωβρίου-3 Νοεμβρίου, Θεσσαλονίκη

16ο 2020, 17-20 Δεκεμβρίου, διαδικτυακή οργάνωση

17ο Προγραμματισμένο να γίνει το 2021 στις 4-7 Νοεμβρίου διά ζώσης στη Θεσσαλονίκη.

Εκπαιδευτικό έργο και επιμόρφωση γιατρών και ειδικευομένων, σεμινάρια και υποτροφίες

Στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης ιατρικής εκπαίδευσης, η ΕΔΑΕ εκτός από τις ημερίδες στην Αθήνα και

στη Θεσσαλονίκη και τα πανελλήνια δερματολογικά συνέδρια, αναλαμβάνει:

• τη διοργάνωση Περιοχικών Επιστημονικών Ημερίδων, από τις

οποίες η πρώτη έγινε στις 27

Απριλίου 2002 στο Ναύπλιο και

η δεύτερη την 21η Σεπτεμβρίου

την ίδια χρονιά στον Βόλο.

• τη διοργάνωση Μονοθεματικών

Κλινικών Φροντιστηρίων, εκτός

Αθηνών και Θεσσαλονίκης, με

σκοπό την επιμόρφωση των συναδέλφων των περιοχών αυτών, αλλά και την ενίσχυση του ρόλου της ΕΔΑΕ. Τα Κλινικά Φροντιστήρια είναι μονοθεματικές συνεδρίες της ΕΔΑΕ που δίνουν την ευκαιρία της εστίασης σε ένα συγκεκριμένο θέμα το οποίο μπορεί μεν να μονοπωλεί το ενδιαφέρον μας, αλλά παράλληλα καταφέρνει να αναδεικνύει όλες του τις πτυχές και τα τυχόν «σκοτεινά»

σημεία. O θεσμός των Κλινικών Φροντιστηρίων ξεκίνησε με μεγάλη επιτυχία τον Ιανουάριο του 2011 στο Καρπενήσι, «Ακμή: Από

το Α έως το Ω», και συνεχίστηκε στην Αλεξανδρούπολη με το Κλινικό Φροντιστήριο «Αφροδισιολογία.

• Παθήσεις Γεννητικών Οργάνων» τον Σεπτέμβριο του 2011.

Στη συνέχεια ακολούθησαν τα: «Ψωρίαση: Πέρα από τα όρια»

στην Πορταριά Πηλίου, τον Ιανουάριο του 2013, και επανάληψη του «Ακμή: Από το Α έως το Ω» τον Σεπτέμβριο του 2013 στο Ναύπλιο και τον Νοέμβριο του

2013 στη Νάουσα. Τον Σεπτέμβριο του 2016, το Κλινικό Φροντιστήριο «Ακμή: Από το Α έως το Ω» πραγματοποιήθηκε στο Ξυλόκαστρο.

• Τη σταθερή συμμετοχή της ΕΔΑΕ στα Ετήσια Πανελλήνια Ιατρικά Συνέδρια της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών με τη διοργάνωση Στρογγυλών Τραπεζιών με θέματα της Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας.

• Η ΕΔΑΕ δίνει την αιγίδα της στις επιστημονικές εκδηλώσεις διαφόρων Δερματολογικών Κλινικών της Ελλάδας, καθώς και στη θυγατρική της εταιρεία, την Ελληνική Εταιρεία Δερματοσκόπησης.

• Με βάση το καταστατικό της, η ΕΔΑΕ χορηγεί ετησίως διαφόρων ειδών υποτροφίες στα μέλη της (νέους δερματολόγους-αφροδισιολόγους και ειδικευόμενους), που αφορούν μετεκπαίδευση

σε αναγνωρισμένα κέντρα του εξωτερικού, συμμετοχή σε εκπαιδευτικά σεμινάρια βραχείας διάρκειας, καθώς και σε επιστημονικά συνέδρια που διοργανώ -

νουν αντίστοιχες επιστημονικές εταιρείες του εξωτερικού.

Διεθνής παρουσία και συνεργασίες

Υπάρχει στενή συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας

Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας (EADV) και της ΕΔΑΕ, από την αρχή της ίδρυσής της, το 1987, στο Λουξεμβούργο,, αφού ιδρυτικά μέλη της υπήρξαν δύο Έλληνες επιφανείς δερματολόγοι, ο Νικόλαος Παρίσης και ο Ιωάννης Στρατηγός, και οι δύο ιδρυτικά μέλη της ΕΔΑΕ. Ο Νικόλαος Παρίσης (1928-1989), πρόεδρος της ΕΔΑΕ το 1977, εκλέχθηκε το 1989 και πρόεδρος της EADV με πρόγραμμα να οργανώσει το 2ο Πανευρωπαϊκό Δερματολογικό Συνέδριο στην Αθήνα, όμως δυστυχώς την ίδια χρονιά απεβίωσε. Ως πρόεδρος του συνεδρίου, τον διαδέχθηκε ο καθηγητής Ιωάννης Στρατηγός (1926-2006), ο οποίος και διοργάνωσε με μεγάλη επιτυχία το 2ο Πανευρωπαϊκό Δερματολογικό Συνέδριο, το 1991, στην Αθήνα, ενώ υπήρξε πρόεδρος της EADV το 1990-1992 και της ΕΔΑΕ για τρεις θητείες 1982-1985, 19901991 και 1995-1997.

Ο καθηγητής Ανδρέας Κατσάμπας

εκλέχθηκε πρόεδρος της EADV τo 2008-2010, ενώ υπηρέτησε και από άλλες θέσεις στο Διοικητικό Συμβούλιο της EADV και διετέλεσε

πρόεδρος της ΕΔΑΕ για 4 θητείες: 1998-1999, 2000-2001, 2004-2005

και 2006-2007. Εξελέγη πρόεδρος

του 15ου Πανευρωπαϊκού Δερμα-

Διαδικτυακό φροντιστήριο ΕΔΑΕ 101

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Η εταιρεία εκδίδει από το 1992 εξαμηνιαίο

τολογικού Συνεδρίου του 2006, το οποίο έγινε στη Ρόδο. Συνεχίζοντας τη στενή σχέση με την EADV, το 2016 διεξήχθη το Εαρινό Συμπόσιο της EADV στην Αθήνα, με πρόεδρο του συνεδρίου

την καθηγήτρια Χριστίνα Αντωνίου.

Από το 2020 και μέχρι το 2022, πρόεδρος της EADV είναι ο καθηγητής Αλέξανδρος Στρατηγός.

Η ΕΔΑΕ διατηρεί στενή σχέση με τη Δερματολογική Αφροδισιολο -

γική Εταιρεία Κύπρου, διοργανώνοντας κοινές επιστημονικές εκδηλώσεις, τα κυπρο-ελλαδικά δερματολογικά συνέδρια.

Το 4ο Kυπρο-ελλαδικό Δερματολογικό Συνέδριο έγινε τον Απρίλιο του 2002 στη Λεμεσό, το 5ο Kυπρο-ελλαδικό Δερματολογικό Συνέδριο τον Απρίλιο του 2005 στην Αγία Νάπα και το 6ο Kυπρο-ελλαδικό Δερματολογικό Συνέδριο έγινε τον Ιούνιο του 2012 στην Πάφο.

Ενημέρωση, εκδόσεις, εκστρατείες ενημέρωσης

κοινού και επαγγελματιών

υγείας

Η ΕΔΑΕ εκδίδει από το 1992, εξαμηνιαίο περιοδικό, Τα Νέα της ΕΔΑΕ, το οποίο αποτελεί και το επίσημο όργανο της Ελληνικής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής

Εταιρείας και αποστέλλεται δωρεάν στα τακτικά μέλη της, με σκοπό την ενημέρωσή τους για τις δραστηριότητες της εταιρείας. Το περιοδικό αναρτάται σε ψηφιακή μορφή στην περιοχή των μελών στην ιστοσελίδα της εταιρείας, www.edae.gr.

Από το 2000, η Ευρωπαϊκή Ακαδημία Δερματολογίας και Αφροδισιολογίας (EADV), σε συνεργασία με το Euromelanoma, έχουν καθιερώσει την «Ευρωπαϊκή Ημέρα Μελανώματος» σε πολλές χώρες της Ευρώπης, γνωστή ως “Melanoma Monday”. Η εκδήλωση αυτή πραγματοποιείται κάθε χρόνο στην Ελλάδα από την Ελληνική Δερματολογική και Αφροδισιολογική Εταιρεία, υπό την αιγίδα του Euromelanoma.

Με αιχμή την ημέρα αυτή, η ΕΔΑΕ οργανώνει κάθε χρόνο την «Ελληνική Εβδομάδα κατά του Καρκίνου του Δέρματος», η οποία ξεκινά με την «Ευρωπαϊκή Ημέρα Μελανώματος» και συνεχίζεται καθ’ όλην τη διάρκεια της εβδομάδας.

Κατά τη διάρκεια των ημερών αυτών, οι συμμετέχοντες δερματολόγοι-αφροδισιολόγοι εξετάζουν δωρεάν ασθενείς με σπίλους ή ύποπτες δερματικές βλάβες οι οποίες θα πρέπει να ελεγχθούν

περαιτέρω. Ο σκοπός της πρωτοβουλίας αυτής είναι διπλός:

α) να ευαισθητοποιήσει το κοινό σχετικά με τους κινδύνους της UV ακτινοβολίας με τη βοήθεια των μέσων μαζικής ενημέρωσης και β) να ενθαρρύνει τόσο το κοινό όσο και τους γιατρούς άλλων ειδικοτήτων

να ζητήσουν την εξέταση του δέρματος από τους δερματολόγους, για τη διαφορική διάγνωση των καλοήθων και των πιθανών κακοήθων μελαγχρωματικών βλαβών του δέρματος, την πρώιμη διάγνωση και την αποτελεσματική θεραπεία.

Κάθε χρόνο στη χώρα μας, κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Εβδομάδας κατά του Καρκίνου του Δέρματος, εξετάζονται περίπου 2.500 περιστατικά και τα αποτελέσματα αναδεικνύουν την άμεση ανάγκη για πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση. H ΕΔΑΕ συμμετέχει σε ενέργειες σε συνεργασία με σωματεία ασθενών, όπως το 2012 στην πανελλήνια έρευνα «Η εμπειρία σου… μετράει!», που πραγματοποίησε η Ελληνική Δερματολογική και Αφροδισιολογική Εταιρεία, σε συνεργασία με το Σωματείο Ασθενών με Ψωρίαση «Καλυψώ».

Τα σημαντικά ευρήματα που προέκυψαν από αυτήν, παρουσιάστηκαν σε συνέντευξη Τύπου, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Ψωρίαση (29 Οκτωβρίου). Στόχος της έρευνας ήταν ο εντοπισμός και η κατανόηση των αναγκών των 220.000 ασθενών, ώστε να υλοποιηθούν στοχευμένες ενέργειες, που θα βοηθήσουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.

περιοδικό, «Τα Νέα της ΕΔΑΕ»

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από τις 27 Οκτωβρίου 2011 έως τις 24

Ιανουαρίου 2012 και σημείωσε μεγάλη επιτυχία, αφού έλαβαν μέρος 2.464 ασθενείς.

Η Ελληνική Δερματολογική και Αφροδισιολογική Εταιρεία συμμετείχε ενεργά στη δράση ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης για την προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία σε εθνικό επίπεδο, στο πλαίσιο αγωγής υγείας με τίτλο «Έξυπνοι στον ήλιο με ασφάλεια», που υλοποιήθηκε στον μαθητικό πληθυσμό Δημοτικών και Γυμνασίων για τα σχολικά έτη 2018-2019, μέσω του Υπουργείου Υγείας.

Στο πλαίσιο της καμπάνιας, δημιουργήθηκαν από την ΕΔΑΕ δύο παρουσιάσεις σε μορφή powerpoint υπό τη μορφή δύο εύληπτων και χαρούμενων ιστοριών και τυπώθηκαν, με την αρωγή του Υπουργείου Υγείας, αφίσες και ειδικά φυλλάδια που επιμελήθηκε η ΕΔΑΕ με οδηγίες για την ενημέρωση των μαθητών.

Για τους μαθητές του Δημοτικού, «Η κουκουβάγια που αγαπούσε τον ήλιο» ξετυλίγει την ιστορία της, δείχνοντάς τους τον τρόπο να απολαμβάνουν τον ήλιο, αλλά και πώς να προστατεύονται από αυτόν. Για τους μαθητές του Γυμνασίου, «Ο Φοίβος μαθαίνει για τον ήλιο» δείχνει έναν έφηβο που μαθαίνει να προστατεύεται από την ηλιακή ακτινοβολία, ώστε να μπορεί να συμμετέχει σε διάφορες δραστηριότητες με ασφάλεια. Τα ιδιωτικά σχολεία –Δημοτικά και Γυμνάσια– σε όλη την Ελλάδα,

ανταποκρίθηκαν με ενθουσιασμό, όπως επίσης και οι μαθητές τους, που διάβασαν και άκουσαν τις οδηγίες από τους δασκάλους τους με προσοχή.

Κατά καιρούς, η ΕΔΑΕ παρείχε την αιγίδα της σε διάφορες εκστρατείες

ενημέρωσης του κοινού για ασθένειες όπως η ψωρίαση και ο καρκίνος

του δέρματος, που διοργανώνονται από φαρμακευτικές εταιρείες αλλά

και εταιρείες καλλυντικών δερματολογικά ελεγμένων.

Ο κοινωνικός ρόλος της ΕΔΑΕ

Ο σημαντικός κοινωνικός ρόλος της ΕΔΑΕ καταδεικνύεται από το πρώτο

της καταστατικό, όπου στο άρθρο 3 αναγράφεται πως σκοπός της εται-

ρείας είναι τόσο η καταπολέμηση των δερματικών και αφροδισίων νό-

σων όσο και η διάδοση των απαραίτητων μέτρων για την προφύλαξη

από αυτές.

Από τότε μέχρι και σήμερα, η ΕΔΑΕ είναι συνεχώς στην πρώτη γραμμή ενημέρωσης και εκπαίδευσης του

κοινού για τους τρόπους προφύλαξης και αντιμετώπισης νοσημάτων του δέρματος, ορισμένα εκ των οποίων έχουν προσλάβει παγκοσμίως ανησυχητικές διαστάσεις, με σημαντικά αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, όπως ο καρκίνος του δέρματος και το κακοήθες μελάνωμα.

Όλα αυτά τα χρόνια, η ΕΔΑΕ και τα μέλη της συμμετέχουν ακατάπαυστα και αφιλοκερδώς σε εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού σε σημαντικά θέματα υγείας της κοινωνίας μας, που αφορούν το πεδίον της

ειδικότητας Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας.

Σήμερα, η Ελληνική Δερματολογική και Αφροδισιολογική Εταιρεία επί προεδρίας Ι. Μπάρκη συνεχίζει με αφοσίωση το έργο της για την εκπλήρωση των σκοπών της Δερματολογίας - Αφροδισιολογίας

προς όφελος της επιστήμης και της κοινωνίας.

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ

• 1968-1969: Ιωάννης Απ. Καπετανάκης

• 1970: Κωνσταντίνος Κανιτάκης

• 1971: Δημήτρης Ανδρεάδης

• 1972-1973: Ιωάννης Απ. Καπετανάκης

• 1974: Αθανάσιος Σουβατζίδης

• 1975-1976: Δημήτριος Σεβαστιανός

• 1977: Ιωάννης Απ. Καπετανάκης

• 1978: Κωνσταντίνος Κανιτάκης

• 1979: Αντώνιος Βαρελτζίδης

• 1980: Μαρία Κτενίδου

• 1981: Γ. Τσοΐτης

• 1982-1985: Ιωάννης Δ. Στρατηγός

• 1986-1987: Νικόλαος Παρίσης

• 1988-1989: Εμμανουήλ Αρώνης

• 1990-1991: Ιωάννης Δ. Στρατηγός

• 1992-1993: Ιωάννης Ζωγραφάκης

• 1994-1995: Αντώνιος Βαρελτζίδης

• 1996-1997: Ιωάννης Δ. Στρατηγός

• 1998-2001: Ανδρέας Κατσάμπας

• 2002-2003: Γεώργιος Χ. Χαϊδεμένος

• 2004-2007: Ανδρέας Κατσάμπας

• 2008-2009: Γεώργιος Χ. Χαϊδεμένος

• 2010-2013: Δημήτρης Ρηγόπουλος

• 2014-2015: Δημήτρης Σωτηριάδης

• 2016-2021: Δημήτρης Ρηγόπουλος

• 2022: Ιωάννης Μπάρκης

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

τη δεκαετία του ’60 αναγνωρί-

ζεται από την ιατρική κοινό -

τητα η ανάγκη ενασχόλησης

με τον Σακχαρώδη Διαβήτη

(ΣΔ), κάτι το οποίο προκύπτει από τα εξής αξιοσημείωτα

γεγονότα:

• Εκπαιδευτικές δραστηριότητες

όπως: (α) η εκδήλωση για τον Σακχαρώδη Διαβήτη, 5-8 Μαΐου 1957, στο Μεσολόγγι και στο Αγρίνιο, (β) η δημοσίευση συμποσίου

στο περιοδικό Ιατρική το 1963

με αποκλειστικό θέμα τον ΣΔ (Ιατρική, τόμος 3ος, τεύχος 6ο, σελ. 385), (γ) το συμπόσιο με θέμα τον Σακχαρώδη Διαβήτη, υπό την αιγίδα της Ιατρικής Εταιρείας Καβάλας, τον Οκτώβριο του 1967, στην πόλη της Καβάλας.

• Δημιουργία δομών φροντίδας για

άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη

από τον παθολόγο Νίκο Παπα-

Eλληνική Διαβητολογική

σπύρου, ο οποίος το 1961 ιδρύει στο ΙΚΑ το πρώτο εξωτερικό Διαβητολογικό Ιατρείο στην Ελλάδα, γεγονός μείζονος σημασίας για την εποχή.

• Το 1969, η Αικατερίνη Δάκου ιδρύει Διαβητολογικό Ιατρείο για την παρακολούθηση παιδιών με Σακχαρώδη Διαβήτη στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία».

Η ίδρυση και το πρώτο

καταστατικό

Η ΕΔΕ ιδρύεται στις 22-9-1975.

Προηγήθηκαν σημαντικές προσπάθειες πολλών επίλεκτων, εξειδικευμένων στον ΣΔ ιατρών, με κατάληξη τη δημιουργία προσωρινής διοικούσας επιτροπής, στην οποία προέδρευε ο Τζων Αλιβιζάτος.

Με συντονισμένες ενέργειες του Δ. Ίκκου, η επιτροπή ανέθεσε στους Π. Χριστακόπουλο και Β.

Καραμάνο τη σύνταξη του καταστατικού. Ακολούθησε η κατάθεση της αίτησης για την αναγνώριση της εταιρείας από το Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών, με ιδρυτικά μέλη τους κάτωθι: Φώτιος Παυλάτος, Αντώνιος Μπίλης, Κωνσταντίνος Ζέρβας, Βασίλειος Διζικιρίκης, Αθανάσιος Παρίσης, Νικόλαος Θαλασσινός, Ανδρέας Ρήγας, Χαράλαμπος Τού-

ντας, Στέργιος Τσιότρας, Μιχαήλ Καυκαλάς, Έλλη Λάκκα-Παπαδόδημα, Χρήστος Τασσόπουλος, Κωνσταντίνος Ντάλλες, Παναγιώτης Παπαδημητρίου, Νικόλαος Κατσιλάμπρος, Παρασκευάς Χριστακόπουλος, Χαράλαμπος Καρδάτος, Βασίλειος Καραμάνος, Ιωάννης Αλιβιζάτος, Ευστράτιος Κοκλάμης, Διονύσιος Ίκκος, Αικατερίνη Δάκου-Βουτετάκη, Ευάγγελος Πετρόπουλος, Αλίκη Χατζηλουκά-Μάντακα, Γεώργιος Σταματέλλος, Παύλος Σφηκάκης, Ιωάννης Χατζηιωάννου, Νικόλαος Ξηρομερίτης, Γεώργιος Θεοδοσιάδης, Κωνσταντίνος Χλουβεράκης. Το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο αποτελούσαν οι: Τζων Αλιβιζάτος (πρόεδρος), Πάρις Χριστακόπουλος (αντιπρόεδρος), Ανδρέας Ρή-

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

γας (γενικός γραμματέας), Νίκος Θαλασσινός (ταμίας) και Βάσος Καραμάνος, Νίκος Κατσιλάμπρος, Κωνσταντίνος Ζέρβας, Φώτης Παυλάτος και Χρήστος Τασσόπουλος (μέλη). H πρώτη Γενική Συνέλευση πραγματοποιήθηκε την 6η Νοεμβρίου 1975, στο αμφιθέατρο της Πολυκλινικής Αθηνών. Βασικά χαρακτηριστικά του καταστατικού: (α) Η προαγωγή της Διαβητολογίας στην Ελλάδα. (β) Οι επιστημονικές, εκπαιδευτικές και ερευνητικές δραστηριότητες για γιατρούς (τακτικά μέλη), επαγγελματίες υγείας (διαιτολόγους, ψυχολόγους, επισκέπτες υγείας και νοσηλευτές ως πάρεδρα μέλη) και το κοινό με ενδιαφέρον στον ΣΔ.

Επιστημονικό έργο

Αξιοσημείωτο επιστημονικό γεγονός αποτελούν οι ερευνητικές προσπάθειες προσδιορισμού του επιπολασμού του ΣΔ στην Ελλάδα από μέλη της ΕΔΕ, οι οποίες, έχοντας αφετηρία το 1973, συνεχίζονται έως και τις μέρες μας και δείχνουν τη διαχρονική συνεχιζόμενη αυξητική τάση του ΣΔ: (α) Η πρώτη μεγάλη επιδημιολογική

μελέτη διεξήχθη πανελλαδικά

στον αγροτικό πληθυσμό της χώρας μας από τους Π. Χριστακόπουλο, Β. Καραμάνο, Χ. Τούντα, Θ. Κοφίνη και συνεργάτες, το αποτέλεσμα της οποίας ανέδειξε επιδημιολογικά το πρόβλημα της νόσου (1975), (β) μελέτες σε αστικό πληθυσμό από τους Ν. Κατσιλάμπρο (1975,1993), Ε. Διαμαντό -

πουλο, Σ. Ράπτη (1986), (γ) μελέτη Attica από τους Θ. Παναγιωτάκο

και Χ. Πίτσαβο (2005, 2012), (δ) διαχρονικές μελέτες Σαλαμίνας

(ανά 4ετία από το 2002 έως το 2016)

από τους Σ. Παππά, Α. Σωτηρόπουλο, Θ. Γκίκα, Α. Κουτσοβασίλη, (ε) μελέτη σε αγροτικό πληθυσμό

από τον Α. Μελιδώνη (2006), (στ)

μελέτες στη Βόρεια Ελλάδα από

τους Ν. Παπάζογλου, Χ. Μανέ (1995), (ζ) μελέτες στον νεανικό διαβήτη από τους Χ. Μπαρτσόκα, Αικ. Δάκου, Α. Βαζαίου (1995), (θ) μελέτες από συνταγογραφούμενα

άτομα με ΣΔ (μέσω ΕΟΠΥΥ) από Σ. Λιάτη (2016) και, τέλος, (ι) η μελέτη ΕΜΕΝΟ (άρχισε το 2013 και δημοσιεύθηκε το 2021) από την Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ και άλλες ιατρικές σχολές με τη συμμετοχή της ΕΔΕ (Κ. Μακρυλάκης, Ι. Ιωαννίδης, Σ. Ηρακλειανού, Α. Ράπτης, Α. Σωτηρόπουλος, Σ. Λιάτης, ως εκπρόσωποι).

Οι μελέτες τριών περιφερειακών

κέντρων από το 1998 έως το 2018 («Λαϊκό», Σ. Λιάτης), «Τζάνειο» (Α. Μελιδώνης), «Κρατικό Νικαίας» (Σ. Παππάς) και η Μελέτη Hercules (Η. Μυγδάλη), απέδειξαν

την επίτευξη της σωστής ρύθμισης

των ατόμων με ΣΔ σε υψηλό ποσοστό, γεγονός που επιβεβαίωσε

και η μελέτη ΕΜΕΝΟ (γλυκαιμική ρύθμιση ατόμων με ΣΔ στην Ελλάδα με γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη κάτω του 7%, σε ποσοστό 70,9%).

Άξια αναφοράς είναι και η Πανελλαδική Μελέτη Καταγραφής της

Ο Τζων Αλιβιζάτος, πρώτος πρόεδρος της ΕΔΕ

Νεφρικής Νόσου σε άτομα με ΣΔ τύπου 2 (RED1T-2-D1AG) από την

ΕΔΕ, η οποία διεξήχθη για πρώτη

φορά στην Ελλάδα και δημοσιεύτηκε το 2020 στο Diabetes Research & Clinical Practice, με συγγραφείς τους Η. Μυγδάλη, Ν. Παπάνα, Α. Ράπτη, Ι. Ιωαννίδη, Α. Σωτηρόπουλο και Γ. Δημητριάδη.

Ιδιαίτερης σημασίας θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η συμβολή της ΕΔΕ στην προαγωγή της επιστήμης μέσω της ενίσχυσης νέων επιστημόνων. Συγκεκριμένα, η ΕΔΕ: (α) προκηρύσσει από δεκαετίας ερευνητικά πρωτόκολλα που αφορούν τον ΣΔ (2-4 στον αριθμό), με σκοπό την πρόοδο αντιμετώπισης της νόσου και την υποστήριξη των νέων επιστημόνων (ύψος επιχορήγησης από 3.000-7.000 ευρώ ανά ερευνητή), (β) επιβραβεύει επί τουλάχιστον 20ετία τους α’ συγγραφείς για την παρουσίαση εργα-

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

σίας στα συνέδρια των ADA, EASD

με επιχορήγηση ύψους 1.500 ευρώ, (γ) επιχορηγεί μέσω του εκπαιδευτικού προγράμματος Diabetes Congress Highlights τη συμμετοχή

και παρακολούθηση ικανού αριθμού μελών (έως και 10 μέλη) στα

ετήσια Διεθνή Διαβητολογικά Συνέδρια ADA και EASD, με σκοπό

τη διάδοση των σημαντικότερων

επιστημονικών εξελίξεων στον ΣΔ στην ελληνική ιατρική κοινότητα.

Επιπρόσθετα, αξίζει να αναφέρουμε τις μακροχρόνιες προσπάθειες

της ΕΔΕ με σκοπό: (α) την ίδρυση

της ειδικής Γνωμοδοτικής Επιτρο -

πής του ΣΔ στο Υπουργείο Υγείας

και του Εθνικού Κέντρου Έρευνας, Πρόληψης και Θεραπείας του ΣΔ

και των επιπλοκών του (ΕΚΕΔΙ), με

πρόεδρο τον καθηγητή Σ. Ράπτη, (β) τη νομοθέτηση της μονοετούς μετεκπαίδευσης για τον ΣΔ για παθολόγους και παιδιάτρους το 1990, (γ) την ίδρυση των 76 Διαβητολογικών Ιατρείων και 17 Διαβητολογικών Κέντρων σε όλη την Ελλάδα, τα οποία προσφέρουν σημαντικότατο έργο, συμβάλλοντας ουσιαστικά

στη φροντίδα των ατόμων με ΣΔ

και τη μετεκπαίδευση των παθολόγων και παιδιάτρων στο αντικείμενο αυτό.

Σήμερα, μετά από προσπάθειες εί-

κοσι χρόνων της ΕΔΕ, η Πολιτεία

θέσπισε τη διετή εξειδίκευση για παθολόγους και παιδιάτρους στον

ΣΔ, ώστε πλέον να ικανοποιείται

ακόμα περισσότερο η ανάγκη για ολοκληρωμένη εκπαίδευση σε μια περίπλοκη και πολυπαραγοντική

νόσο, με μείζονες οξείες και χρόνιες επιπλοκές, που οδηγούν σε αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα με υψηλό κόστος υγείας.

Εκπαιδευτικό έργο και επιμόρφωση γιατρών και ειδικευομένων, σεμινάρια και υποτροφίες

Από την ίδρυσή της μέχρι και σήμερα, η ΕΔΕ διενεργεί συνεχείς εκπαιδευτικές δραστηριότητες

(διοργάνωση πανελλήνιων συνεδρίων, ημερίδων, μετεκπαιδευτικών μαθημάτων, διαλέξεων) που

αφορούν την επιμόρφωση των γιατρών, των επαγγελματιών υγείας

και των ατόμων με ΣΔ.

Η ΕΔΕ στη μακροχρόνια πορεία

της γνώρισε κορυφαίες στιγμές, μεταξύ των οποίων διακρίνονται:

(α) Η διενέργεια των Μετεκπαιδευτικών Μαθημάτων στον ΣΔ από το Διαβητολογικό Κέντρο της Β΄

Παθολογικής Κλινικής του Ιπποκρατείου. Τα μαθήματα ξεκίνησαν τη δεκαετία του ’80, υπό την αιγίδα του EASD, με υπευθύνους τον Β. Καραμάνο και τον Χ. Χριστακόπουλο. Σημείωσαν δε εξαιρετική επιτυχία και αποτελούν σημαντικό θεσμό μέχρι και τις μέρες μας. (β) Η διοργάνωση των Μετεκπαιδευτικών Σεμιναρίων Insulin Club από τον Π. Χριστακόπουλο, με εξίσου μακροχρόνια διαδρομή. (γ) Η ανάθεση του 16ου Συνεδρίου της EASD στην Αθήνα, τον Σεπτέμβριο του 1980, με πρόεδρο της Οργανωτικής Επιτρο¬πής τον Τζων Αλιβιζάτο και τη συμμετοχή 2.000 γιατρών από όλο τον κόσμο, αριθμό ρεκόρ για εκείνη την εποχή. (δ) Ακολούθησε η ανάθεση του 41ου Συνεδρίου της EASD τον Σεπτέμβριο του 2005, στο στάδιο «Ειρήνης και Φιλίας», με πρόεδρο της Οργανωτικής Επιτροπής τον κα -

θηγητή Σωτήρη Ράπτη και γενικό

γραμματέα τον καθηγητή Γιώργο

Δημητριάδη, το οποίο παρακολούθησαν 13.083 σύνεδροι!

Σε ό,τι αφορά τις εκπαιδευτικές

εκδηλώσεις, αναφέρουμε ενδεικτικά τη διενέργεια: (α) ετήσιων

κλινικών φροντιστηρίων ΣΔ σε

Αθήνα και επαρχία με έναρξη το

2010 (επί προεδρίας Ι. Ιωαννίδη),

με σκοπό την επιμόρφωση ειδικευόμενων γιατρών και επαγγελ-

ματιών υγείας ασχολουμένων με τον ΣΔ, (β) εκπαιδευτικών σεμιναρίων στην περιφέρεια (3-4 συνολικά) σε ετήσια βάση (ενδεικτικοί τόποι διεξαγωγής: Καβάλα, Αλεξανδρούπολη, Τρίκαλα, Ηράκλειο Κρήτης, Χανιά, Καλαμάτα, Αγρίνιο, Ιωάννινα), (γ) μηνιαίων διαδικτυακών σεμιναρίων-κλινικών φροντιστηρίων, τα οποία διεξάγονται αδιάλειπτα από 20ετίας, (δ) «Κλινικών Φροντιστηρίων Νοσηλευτικής στον ΣΔ» (συντονιστές Ε. Βλάχου, Γ. Δημητριάδης), (ε) διαδικτυακών σεμιναρίων «Νέες τεχνολογίες στον ΣΔ».

Στο πλαίσιο ενίσχυσης του εκπαιδευτικού της έργου, η ΕΔΕ έχει συστήσει τις ακόλουθες Επιτροπές: Επιτροπή Εκπαίδευσης, Επιτροπή Ηλεκτρονικών Υπηρεσιών, Επιτροπή Iατρών Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης, Επιτροπή πάρεδρων μελών. Στις δραστηριότητες των επιτροπών περιλαμβάνονται εξειδικευμένα εκπαιδευτικά σεμινάρια και εκδηλώσεις (με θεματολογία αντίστοιχη του αντικειμένου κάθε ομάδας), έκδοση ενημερωτικού

υλικού, κατευθυντήριων οδηγιών

και συμμετοχή σε ερευνητικές μελέτες.

Σταθερή διαχρονική

συνεργασία της ΕΔΕ με άλλες

επιστημονικές εταιρείες

και επαγγελματίες άλλων

κλάδων (εκπροσώπηση και χορήγηση αιγίδας σε σημαντικές εκδηλώσεις).

Παραδοσιακά, η ΕΔΕ, μένοντας συνεπής στους καταστατικούς της σκοπούς, έχει συμμετάσχει με εκπροσώπηση σε επιστημονικές εκδηλώσεις και συνέδρια με την Ιατρική Εταιρεία Αθηνών, τη Διαβητολογική Εταιρεία Βορείου Ελλάδος (ΔΕΒΕ), την Εταιρεία

Διαβητολογίας Κύπρου, την Ελληνική Εταιρεία Εσωτερικής Παθολογίας, την Ελληνική Εταιρεία

Παχυσαρκίας, την Εταιρεία Μελέτης Διαβητικού Ποδιού, την Ελληνική Εταιρεία Αθηροσκλήρωσης.

Στο ίδιο καταστατικό πλαίσιο, η ΕΔΕ έχει συνεργαστεί με το Τμήμα Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, το Συνέδριο Φοιτητών (Health Festival) και τους Συλλόγους των ατόμων με ΣΔ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων-Συλλόγων ατόμων με ΣΔ [ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ], Ελληνική Ομοσπονδία για το Διαβήτη [ΕΛΟΔΙ], Σύλλογος Διαβητικών Αθήνας [ΣΥΔΑ], Πανελλήνια Ένωση Αγώνος κατά του Νεανικού Διαβήτη [ΠΕΑΝΔ]).

Η ΕΔΕ έχει επίσης θέσει υπό την αιγίδα της επιστημονικές εκδηλώσεις διαφόρων επιστημονικών

εταιρειών, διαβητολογικών μονάδων, πανεπιστημιακών κλινικών

του ΕΣΥ και λοιπών φορέων υγείας για θέματα ΣΔ και μεταβολικών νοσημάτων. Βάσει του απολογισμού δραστηριοτήτων

της, η Εταιρεία θέτει υπό την αιγίδα της τουλάχιστον 20 εκδηλώσεις κατά μέσο όρο ετησίως.

Παράλληλα με την επιστημονική κοινότητα, η ΕΔΕ αποτελεί βασικό συνομιλητή με την Πολιτεία σε θέματα εκπαίδευσης, για παράδειγμα «Ημερίδα Πρόληψης και Αντιμετώπισης: Πρόλαβε τον ΣΔ με υγιεινή διατροφή, έλεγχο σωματικού βάρους, άσκηση», 27/06/17, Αθήνα, (διοργάνωση από την Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων, την Ειδική Υπηρεσία Υγειονομικής Κάλυψης και τον Σύλλογο Υπαλλήλων της Βουλής, σε συνεργασία με την ΕΛΟΔΙ).

Ο Οδηγός

Διατροφής αποτελεί το πρώτο

ενημερωτικό

πόνημα της ΕΔΕ

σχετικά τις τροφές

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Διεθνής παρουσία και συνεργασίες

• Εκπροσώπηση της ΕΔΕ από 20ετίας στο Nutrition Study

Group του EASD για πολλά χρόνια από τους Β. Καραμάνο και Χ. Χριστακόπουλο. H εκπροσώπηση της ΕΔΕ στο DNSG συνεχίζεται με τη συμμετοχή της Αν. Θανοπούλου αρχικά και του Χ. Δημοσθενόπουλου μέχρι και σήμερα ως Board Members, και τη διοργάνωση του 39ου International Symposium of DSNG στην Αθήνα, το 2022. • Εκπροσώπηση της ΕΔΕ από τους Ν. Κατσιλάμπρο, Β. Καραμάνο, Π. Χριστακόπουλο στο European Diabetes Epidemiology

Group (EDEG) από τη δεκαετία

του ’80 αλλά και τη διοργάνωσή

του στην Ελλάδα το 1994 και το 2010.

Συνέχιση της εκπροσώπησης

από τον Σ. Λιάτη, ο οποίος συμμετέχει στις εκδηλώσεις της EDEG από το 2003. Μάλιστα

διετέλεσε πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής (Steering Committee) κατά την περίοδο

2016-2018. Αυτήν τη στιγμή η

ΕΔΕ εκπροσωπείται από τους

Σ. Λιάτη και Κ. Μακρυλάκη, με τη διοργάνωση του 56ου ετήσιου συνεδρίου στην Κρήτη, το 2022. Ο κ. Μακρυλάκης είναι και νυν

μέλος της διοικούσας επιτροπής.

• Εκπροσώπηση στην Ευρωπαϊκή

Ομάδα Μελέτης του Διαβητικού Ποδιού (Diabetic Foot Study Group, DFSG) της EASD από τα

μέλη της ΕΔΕ Ν. Τεντολούρη

και Ν. Παπάνα. Ο κ. Τεντολούρης διετέλεσε γραμματέας της ομάδας κατά το διάστημα 20142019 και ο κ. Παπάνας είναι ο νυν πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής (της ομάδας).

• Αξίζει να σημειωθεί ότι μέλη του Δ.Σ. της EASD διετέλεσαν ο κ. Δημητριάδης (2002-2005) και ο κ. Τεντολούρης (2015-2018).

• Ενεργός παρουσία της ΕΔΕ στις ετήσιες δραστηριότητες της Διαβητολογικής Εταιρείας, η οποία εκπροσωπεί τις χώρες της Ν. Μεσογείου και της Β. Αφρικής, με συμμετοχή μελών της εταιρείας: Β. Καραμάνο, Π. Χρι-

στακόπουλο, Ν. Κατσιλάμπρο, Η. Μυγδάλη, Μ. Μπενρουμπή, Κ. Φαινέκο και άλλους συναδέλφους. Τελευταία, η ΕΔΕ εκπροσωπείται από το μέλος της και μέλος του Δ.Σ., Σ. Λιάτη. • Συμμετοχή της ΕΔΕ από 20ετίας και πλέον με εκθεσιακό περίπτερο στο Association Village του EASD Annual Meeting και διανομή ενημερωτικού υλικού που αφορά τις δραστηριότητές της εταιρείας, όπως εκδηλώσεις, επιδημιολογικές μελέτες και γενικά ενημερωτικά φυλλάδια που αφορούν τη φροντίδα και περίθαλψη των ατόμων με ΣΔ. Διανέμονται επίσης οι αγγλικές εκδόσεις των «Κατευθυντήριων Οδηγιών της ΕΔΕ για τη διαχείριση των ατόμων με ΣΔ» και των «Διαβητολογικών Νέων».

• Συμμετοχή τoυ Δ.Σ. της ΕΔΕ σε συνάντηση των ευρωπαϊκών διαβητολογικών εταιρειών στο πλαίσιο του συνεδρίου EASD, στη Λισαβόνα, στις 14 Σεπτεμβρίου 2017.

• Ενεργός συμμετοχή της ΕΔΕ σε επιστημονικές εκδηλώσεις της International Diabetes Federation (IDF). Ενδεικτικά: (α) διενέργεια του Δ.Σ. της IDF στις 3-5 Ιουνίου 2016, στην Αθήνα, με συντονιστή τον Κ. Μακρυλάκη (μέλος της ΕΔΕ και του Δ.Σ. της IDF Europe), (β) εκπροσώπηση της ΕΔΕ στο IDF Youth Leadership Camp, το 2016, από τον κ. Καπερδανάκη (άτομο με ΣΔ, μέλος της ΕΔΕ

Διαβητολογικά

Νέα, από τις πρώτες εκδόσεις

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

και της ΠΕΑΝΔ) στο IDF Youth Leadership Camp, 11-17 Ιουλίου 2016, στον Αγρό της Κύπρου, και το 2018 από τη B. Αβράμπου (άτομο με ΣΔ, νοσηλεύτρια, μέλος ΕΔΕ) στο IDF Europe Youth Leadership Camp, 8-17th July 2018, στο Srby, της Τσεχίας.

• Συμμετοχή διακεκριμένων Ελλήνων και ξένων επιστημόνων

στα ετήσια πανελλήνια συνέδρια της ΕΔΕ. Ενδεικτικά, την «Αρεταίειο Διάλεξη» (κορυφαία επιστημονική εκδήλωση στα πανελλήνια συνέδρια της

ΕΔΕ) έχουν δώσει μέχρι σήμερα οι καθηγητές KGMM Alberti, H. Keen, D. Pyke, T. Deckert, E. Ferrannini, JL Leahy, R. Turner, J. Yudkin, G. Viberti, H. Vlassara, K. Frayn, G. Bakris, R.G. Bretzel, C. Mantzoros, D. Ziegler, P. Kempler, M. Roden, M. Davies, M. Nauck, A. Boulton.

Ενημέρωση: εκδόσεις, εκστρατείες ενημέρωσης κοινού και επαγγελματιών υγείας

• Η μονογραφία του ιδρυτικού

μέλους της ΕΔΕ και δασκάλου

πολλών εξ ημών, Χ. Τούντα, με τίτλο «Διαβήτης. Η διαχρονική

του πορεία στην Ελλάδα» (1η

έκδοση, 2005) και το «Οδοιπορικό στα χνάρια του Διαβήτη» (2η έκδοση, 2012), αποτελεί αδιαμφισβήτητα ανεκτίμητο πόνημα

όσον αφορά την ιστοριογραφική διαδρομή του σακχαρώδους διαβήτη στον ελλαδικό χώρο.

• Τα Διαβητολογικά Νέα ανήκουν στις πρώτες εκδόσεις της ΕΔΕ με ενημερωτικό περιεχόμενο για τα άτομα με ΣΔ. Κυκλοφόρησε για 35 συναπτά έτη, παρουσιάζοντας ιδιαίτερα αυξημένη ζήτηση. Διευθυντής σύνταξης του περιοδικού τα πρώτα χρόνια ήταν ο Τζων Αλιβιζάτος.

• Ο Οδηγός Διατροφής αποτελεί

ουσιαστικά το πρώτο ενημερωτικό πόνημα της ΕΔΕ σχετικά

με τη θρεπτική σύσταση των τροφίμων, δεδομένου ότι δεν υπήρχαν συγκεντρωμένα στοιχεία για τα προϊόντα που κυκλοφορούσαν στην ελληνική αγορά. Επιμέλεια έκδοσης: Α. Βαζαίου, Χ. Δημοσθενόπουλος.

φασίστηκε σε πανελλήνια συνάντηση ειδικών στον Βόλο (επί προεδρίας Σ. Παππά), η πρώτη δε έντυπη έκδοση κυκλοφόρησε το 2011. Λόγω των ραγδαίων εξελίξεων στη θεραπεία του ΣΔ, αποφασίσθηκε η επικαιροποίηση των οδηγιών να γίνεται πλέον κάθε χρόνο σε ηλεκτρονική και έντυπη μορφή εναλλάξ. Για λόγους ιστορικούς αναφέρουμε την πρώτη και την τρέχουσα συντακτική επιτροπή. Την πρώτη συντακτική ομάδα αποτελούσαν οι Π. Χριστακόπουλος, Β. Καραμάνος, Η. Μυγδάλης, Α. Σωτηρόπουλος. Η τρέχουσα συντακτική επιτροπή αποτελείται από τους Γ. Δημητριάδη, Ι. Ιωαννίδη, Κ. Μακρυλάκη, Α. Μαυρογιαννάκη, WΑ. Μελιδώνη, Η. Μυγδάλη, Ν. Παπάνα, ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Σ.

110

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Παππά και Α. Σωτηρόπουλο.

• Η Σύγχρονη Διαβητολογία συγκαταλέγεται στις σημαντικότερες εκδόσεις της ΕΔΕ, καθώς το εν λόγω σύγγραμμα συγκεντρώνει όλα τα νεότερα τεκμηριωμένα επιστημονικά δεδομένα

στον τομέα της Διαβητολογίας

από κορυφαίους στο είδος συναδέλφους. Απαριθμεί 914 σε -

λίδες και έχει εκδοθεί σε 2.000 έγχρωμα αντίτυπα. Συντακτική επιτροπή: Γ. Δημητριάδης, Ι. Ιωαννίδης, Λ. Λαναράς, Κ. Μακρυλάκης, Α. Μαυρογιαννάκη, Α. Μελιδώνης, Η. Μυγδάλης, Ν. Παπάνας, Σ. Παππάς, Α. Ράπτης, Α. Σωτηρόπουλος και Α. Τσάπας.

• Ο επιστημονικός οδηγός της ΕΔΕ με τίτλο «Αντλίες ινσουλίνης, συνεχής παρακολούθηση

και καταγραφή του σακχάρου:

ένας πρακτικός οδηγός» αποτελεί το πρώτο ελληνικό βοήθημα-εγχειρίδιο για την κατανόηση της λειτουργίας και της χρήσης των αντλιών αλλά και των συσκευών συνεχούς παρακολούθησης και καταγραφής

του σακχάρου (συγγραφείς: Α.

Βαζαίου, Α. Παππάς)

• Ο «Οδηγός Διατροφής για τη ρύθμιση του διαβήτη» με την επιστημονική επιμέλεια των Α. Βαζαίου και Χ. Δημοσθενόπουλου αποτελεί πολύτιμο βοήθημα για τους ιατρούς και τα άτομα με διαβήτη.

• Παράλληλα με τις έντυπες και ηλεκτρονικές εκδόσεις, η ΕΔΕ

συνέβαλε ουσιαστικά στην εκπαίδευση, προσφέροντας για 16 συνεχή χρόνια ελεύθερη πρόσβαση (μέσω της ιστοσελίδας της), σε έγκριτα on-line διεθνή επιστημονικά περιοδικά για τον ΣΔ (π.χ. Diabetes, Diabetes Care, Diabetic Medicine, Diabetologia).

Κύριος στόχος των ανωτέρω πρωτοβουλιών ήταν η πολυεπίπεδη ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας-μελών της.

• Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη, 14 Νοεμβρίου. Σταθερή συμμετοχή της ΕΔΕ στην παγκόσμια κα-

μπάνια της IDF, με σκοπό την πληροφόρηση και ευαισθητο -

ποίηση του κοινού για την πρόληψη, την προαγωγή της υγείας

και την κοινωνική περίθαλψη

των ατόμων με ΣΔ (Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη, 14 Νοεμβρίου). Στο πλαίσιο της ανωτέρω εκστρατείας, η ΕΔΕ πραγματοποιεί κάθε χρόνο μια σειρά δράσεων προσαρμοσμένη στην εκάστοτε θεματολογία. Ενδεικτικά, παραθέτουμε τα highlights της ετήσιας καμπάνιας ευαισθητοποίησης: (α) επιστημονική υποστήριξη της ΕΔΕ στην εκδήλωση «Διαβητικό Χωριό» της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων - Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ) και άλλων συλλόγων, (β) διενέργεια συνεντεύξεων Τύπου (σταθερή συμμετοχή άνω των 30 δημοσιογράφων), (γ) εκδηλώσεις κοινού με περίπτερο στον προαύλιο χώρο του Ζαππείου

και στην Πλατεία Συντάγματος με διανομή έντυπου υλικού με τα μηνύματα της εκστρατείας, (δ) αποστολή ενημερωτικού υλικού προς τα Διαβητολογικά Κέντρα και Ιατρεία σε Αθήνα και επαρχία αλλά και προς κάθε ενδιαφερόμενο καθ’ όλην τη διάρκεια της εκστρατείας, (ε) δημιουργία κοινωνικών τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σποτ με σχετική θεματολογία και προώθησή τους στα ΜΜΕ, στο site της ΕΔΕ, στο you tube και στο facebook.

• Επικαιροποίηση της περιοχής του ιστοτόπου, η οποία απευ -

Αφίσα 20 0 Πανελλήνιο Διαβητολογίκο Συνέδριο 2022.

Ο κοινωνικός ρόλος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

θύνεται στο κοινό με την προσθήκη εκλαϊκευμένων άρθρων, ανακοινώσεων και δράσεων για

τον ΣΔ. Ενδεικτικά παραθέτουμε μερικά παραδείγματα: (α) βίντεο με πρακτικές οδηγίες για τον αυτοέλεγχο των ατόμων με

ΣΔ καθώς και για τη χρήση πένας. Βάσει των στατιστικών στοιχείων του συστήματος, ετησίως παρατηρούνται πάνω από 7.000 θεάσεις ενδιαφερομένων, (β) σειρά εκπαιδευτικών βίντεο με θέμα την ινσουλίνη, (γ) σύνδεσμος για τη λήψη smartphone εφαρμογής και πρόσβαση σε επιστημονικό

κείμενο οδηγιών για τη σωστή διαχείριση της νόσου από τα άτομα με ΣΔ τύπου 2. • Δράσεις υποστήριξης της ΕΔΕ προς το κοινό αυτοτελώς ή σε συνεργασία με άλλους φορείς κατόπιν αιτήματος: (α) ανάρτηση συνδέσμου μη προωθητικής εκστρατείας ενημέρωσης του κοινού, με στόχο την ευαισθητοποίηση για τον ορθό έλεγχο και την παρακολούθηση του ΣΔ τύπου 2 αλλά και την ορθή καθοδήγηση των ασθενών μέσα από το πρωτοβάθμιο σύστημα φροντίδας υγείας, (β) χορήγηση ενημερωτικού υλικού της ΕΔΕ στο πλαίσιο δραστηριοποίησης των ΠΕΔΥ, π.χ. Δράση ΠΕΔΥ Ναυπλίου με τίτλο «Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση

ατόμων με ΣΔ» (2017), (γ) κατό -

πιν αιτήματος από την Εταιρεία Πρόληψης και Προαγωγής Υγείας «Υγεία για όλους», το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΔΕ αποφάσισε

ομόφωνα να συνεισφέρει στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δράσης «Υγεία για όλους» με το ποσό των 3.000 ευρώ, προσβλέποντας στην προώθηση κάθε νέας προσπάθειας που αποσκοπεί στην πρόληψη, στην προαγωγή της υγείας και στη γενική ευημερία των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων.

• Σειρά ενεργειών της ΕΔΕ με σκοπό την ενημέρωση και προστασία των ατόμων με ΣΔ από την Covid-19: (α) ανάρτηση και επικαιροποίηση ανακοινώσεων

για την πανδημία, έκδοση οδη -

γιών προστασίας των ατόμων με

ΣΔ από την Covid-19 και σχετικά

Δελτία Τύπου, τόσο στην ιστοσελίδα όσο και στα μέσα κοινωνικής

δικτύωσης (facebook) της ΕΔΕ, (β)

προώθηση των θέσεων της ΕΔΕ

προς την Πολιτεία και τον ΕΟΔΥ

για την ένταξη των ατόμων με ΣΔ

στις ευπαθείς ομάδες, (γ) αποστο -

λή newletter σε φαρμακοποιούς

και γιατρούς όλων των ειδικοτήτων με ενημερωτικό έντυπο οδηγιών προστασίας στην πανδημία, (δ) αποστολή των οδηγιών προστασίας της ΕΔΕ στην επιτροπή κοινωνικών υποθέσεων της Βουλής (με σκοπό την ενημέρωση των Ελλήνων βουλευτών), στις περιφέρειες, στους δήμους και στους ιατρικούς συλλόγους της χώρας, (ε) ανάρτηση των οδηγιών προστασίας των ατόμων με ΣΔ στον ιστότοπο και το facebook της Πολιτικής Προστασίας, (στ)

αποστολή αγγλικής έκδοσης των οδηγιών προστασίας των ατόμων

με ΣΔ στην πανδημία σε όλες τις ξένες πρεσβείες και προξενεία στην Ελλάδα, (ζ) αποστολή της θέσης της ΕΔΕ σε ΕΟΦ και ΠΙΣ όσον αφορά την προστασία των

ατόμων με ΣΔ, (η) αποστολή της

θέσης της ΕΔΕ στην Εθνική Επι-

τροπή Εμβολιασμών με θέμα την

προτεραιοποίηση των ατόμων με

ΣΔ όσον αφορά τον εμβολιασμό

έναντι της Covid-19.

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ ΑΠΟ ΙΔΡΥ ΣΕ ΏΣ (1975)

Ιωάννης Αλιβιζάτος

Παρασκευάς Χριστακόπουλος

Νικόλαος Θαλασσινός

Βασίλειος Καραμάνος

Σωτήριος Ράπτης

Νικόλαος Κατσιλάμπρος

Χαράλαμπος Τούντας

Χρήστος Μπαρτσόκας

Μαριάννα Μπενρουμπή

Ηλίας Μυγδάλης

Αθανάσιος Κοφίνης

Ασημίνα Μητράκου

Ιωάννης Σαφλιάνης

Ανδρέας Μελιδώνης

Σταύρος Παππάς

Αντώνιος Αλαβέρας

Φίλιππος Φιλιππίδης

Σταύρος Μπούσμπουλας

Αλέξιος Σωτηρόπουλος

Ιωάννης Ιωαννίδης

Στυλιανή Ηρακλειανού

Νικόλαος Παπάνας

Γεώργιος Δημητριάδης

Αναστασία Μαυρογιαννάκη

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Ελληνική Ενδοκρινολογι-

κή Εταιρεία (όπως ήταν η

αρχική της ονομασία) έχει

μακρά ιστορία και πλούσια

δράση, εκπροσωπώντας γιατρούς μιας ειδικότητας που στα τελευταία 70 χρόνια είχε τεράστια επιστημονική εξέλιξη, εξέλιξη την οποία η eταιρεία παρακολούθησε, ως όφειλε, στενά. Καθώς όλο και περισσότεροι γιατροί γοητεύονταν από την Ενδοκρινολογία, τα μέλη της εταιρείας διαρκώς αυξάνονταν. Έτσι, ενώ στη δεκαετία ’60-70 υπήρχαν στην Ελλάδα 18 ενδοκρινολόγοι, στα τέλη του 1979

τα μέλη έγιναν 130. Η δεκαετία

1980-1990 αποτελεί την περίοδο

της μεγάλης ανάπτυξης. Τα μέλη

της ΕΕΕ έφτασαν τα 350, ενώ σε

όλα τα πανεπιστημιακά –κρατι-

κά αλλά και ιδιωτικά– ιδρύματα οργανώνονται Ενδοκρινολογικές

Μονάδες και σταδιακά εγκαθίστανται ιδιώτες ενδοκρινολόγοι σε όλη τη χώρα. Το 2000, αλλάζει το καταστατικό της εταιρείας, που μετονομάζεται σε Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία - Πανελλήνια Ένωση Ενδοκρινολό -

γων. Τα τακτικά μέλη απαιτείται

να είναι ενδοκρινολόγοι, ωστόσο

και άλλοι γιατροί και επιστήμονες

με ενδιαφέρον για την Ενδοκρινολογία γίνονται πάρεδρα μέλη. Το 2019, η ειδικότητα μετονομάζεται σε Ενδοκρινολογία - ΔιαβήτηςΜεταβολισμός. Το 2020, τα μέλη της ΕΕΕ-ΠΕΕ έφτασαν τα 1.079.

Τα κείμενα και οι εικόνες που ακολουθούν, αποτελούν αποσπάσματα από το πλούσιο αρχειακό υλικό της εταιρείας (www.endo.gr). Στην τελική διαμόρφωση του κειμένου συνεργάστηκαν ο Φ. Παυλάτος, ο Π. Παπαχρήστου και, από το τωρινό Δ.Σ., η Γ. Κάσση και η Μ. Τζανέλα.

Η ίδρυση και το πρώτο καταστατικό

Μέχρι το 1965 η Ενδοκρινολογία δεν εκπροσωπείτο στη χώρα μας, παρότι άνθιζε στο εξωτερικό. Εντούτοις, στη δεκαετία του 1950, εκδόθηκε το πρώτο σύγγραμμα Ενδοκρινολογίας με συγγραφέα

τον χαρισματικό γυναικολόγο, αθλητή και πολιτικό Γρηγόρη Λαμπράκη, που διείδε τη σπουδαιότητα του κλάδου. Η ΕΕΕ ιδρύθηκε με την 2801/17/2 1965 απόφαση του Πρωτοδικείου Αθηνών, σχεδόν ταυτόχρονα με την αναγνώριση της ειδικότητας της Ενδοκρινολογίας. Ιδρυτικά μέλη ήταν οι I. Αλιβιζάτος, Ι. Γιαννάτος, Σ. Γόντικας, Ε. Θωμοπούλου, Δ. Ίκκος, Δ. Καρκατζούλης, Δ. Κούτρας και Μ. Μπατρίνος.

Το πρώτο καταστατικό 112

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Σήμα της ΕΕΕ είναι το γυροσκόπιο (εμπνευστής ο Τζων Αλιβιζάτος), το οποίο μπορεί να ταλαντεύεται στιγμιαία δεξιά και αριστερά, όμως επανέρχεται στο επίπεδο της ισορροπίας (stabilitas), αντικατοπτρίζοντας τους ορμονικούς μηχανισμούς αυτορρύθμισης.

Όπως θυμάται ο καθηγητής Μ. Μπατρίνος, δύο σημαντικά γεγονότα συνέβαλαν στο να δημιουργηθεί η ειδικότητα της Ενδοκρινολογίας και η Ενδοκρινολογική Εταιρεία. To πρώτο είναι ότι υπήρξε ένας πυρήνας ενδοκρινολόγων

με σημαντικές σπουδές στο εξωτερικό, που επέστρεψαν σχεδόν ταυτόχρονα στην Ελλάδα. Πρώτη ήρθε η Ελένη Θωμοπούλου, από το Albright στο Harvard, η οποία διετέλεσε πρώτη πρόεδρος. Δεύτερος ήρθε ο Τζων Αλιβιζάτος από το McGill στον Καναδά. Τρίτος ο Διονύσιος Ίκκος από το Luft, στο Καρολίνσκα της Σουηδίας και, στη συνέχεια, ο Δημήτριος Κούτρας, από το Wane, το διασημότερο κέντρο Θυρεοειδολογίας την εποχή εκείνη, στη Γλασκόβη, ο Φώτης Παυλάτος από το Forsham στο Σαν Φραντζίσκο με επιτεύγματα στα επινεφρίδια και ο Μενέλαος Μπατρίνος από το de Gennes, ένα από τα μεγάλα ενδοκρινολογικά

κέντρα της Γαλλίας. Αυτή η ομάδα

τη δεκαετία του ’60 και στις αρχές του ’70, άριστα εφοδιασμένη, μετέφερε στην Αθήνα την πλέον σύγχρονη αποκτηθείσα γνώση

στην Ενδοκρινολογία.

Στη δεκαετία του ’70, η Ενδοκρι-

Η Ελένη Θωμοπούλου, πρώτη πρόεδρος της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας

νολογία καθιερώθηκε ως μάθημα στην Ιατρική Σχολή Αθηνών.

Επιστημονικό έργο

Η Ενδοκρινολογία εξελίχθηκε ραγδαία τα τελευταία 70 χρόνια. Στους αρχικούς ενδοκρινείς αδένες προστέθηκαν και άλλοι ορμονοπαραγωγοί ιστοί (υποθάλαμος, λιπώδης ιστός, γαστρεντερικός σωλήνας). Βιοχημικές ισοτοπικές μέθοδοι επέτρεψαν τον προσδιορισμό των ορμονών, ενώ η μοριακή βιολογία ώθησε την Ενδοκρινολογία να περάσει από το εξωτερικό στο έσω του κυττάρου και στα μυστικά της ορμονικής δράσης. Διάφορα νοσήματα αποδίδονται πλέον σε ορμονικές διαταραχές,

ενώ οι ορμόνες θεραπεύουν ποικίλες παθήσεις.

Η προώθηση του επιστημονικού

πεδίου της Ενδοκρινολογίας είχε και έχει πρωταρχική σημασία

για την ΕΕΕ-ΠΕΕ. Επιτελείται αφενός με την προβολή των επιστημονικών επιτευγμάτων στα συνέδρια και τις επιστημονικές της συναντήσεις (βλέπε εκπαιδευτικό έργο) και αφετέρου με τη χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων.

Τα μέλη μπορούν να συμμετέχουν στα επιστημονικά τμήματα της ΕΕΕ-ΠΕΕ, που αφορούν τα εξής γνωστικά αντικείμενα:

• Νευροενδοκρινολογία

• Θυρεοειδής - Παραθυρεοειδείς

αδένες

• Οστά

• Επινεφρίδια

• Γονάδες

• Παιδιατρική Ενδοκρινολογία

• Ορμόνες και νεοπλασία

• Σακχαρώδης διαβήτης

• Δυσλιπιδαιμίες

• Παχυσαρκία

ΙΔΡΥΤΙΚ Α ΜΕ ΛΗ

I. Αλιβιζάτος

Ι. Γιαννάτος

Σ. Γόντικας

Ε. Θωμοπούλου

Δ. Ίκκος

Δ. Καρκατζούλης

Δ. Κούτρας

Μ. Μπατρίνος

113

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

1o Βαλκανικό Συνέδριο Ενδοκρινολογίας, 1975

Ομιλία του καθηγητή Φώτη Παυλάτου στο 32ο ΠΕΣ

Η ΕΕΕ-ΠΕΕ προκηρύσσει ετησίως χρηματοδότηση για έρευνα στα παραπάνω γνωστικά αντικείμενα. Ενδεικτικά, τα τελευταία 15 χρόνια χρηματοδοτήθηκαν 62 ερευνητικά πρωτόκολλα από 38 ερευνητές, με συνολική δαπάνη 180.000 ευρώ. Η χρηματοδότηση αυτή απέδωσε 34 δημοσιεύσεις σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά. Τα Επιστημονικά Τμήματα, επιπλέον, καλούνται κάθε χρόνο να συμβάλλουν στο πρόγραμμα των επιστημονικών και εκπαιδευτικών εκδηλώσεων της ΕΕΕ-ΠΕΕ με εισηγήσεις στην Εκπαιδευτική Επιτροπή και τελικά στο Διοικητικό Συμβούλιο. Τέλος, μέλη των Επιστημονικών Τμημάτων καλούνται να συντάξουν πρακτικές κατευθυντήριες οδηγίες σε διάφορους τομείς, όπως π.χ. για την αντιμετώπιση της ανεπάρκειας της βιταμίνης D, του σακχαρώδους διαβήτη στην εγκυμοσύνη και των διαταραχών των παραθυρεοειδών αδένων.

Για την επιβράβευση των επιστημονικών προσπαθειών των μελών της η ΕΕΕ-ΠΕΕ έχει θεσμοθετήσει τα παρακάτω βραβεία:

• Βραβείο Δ. Ίκκου στην καλύτερη κλινική εργασία στην Ενδοκρινολογία.

• Βραβείο Κ. Χλουβεράκη στην καλύτερη κλινική εργασία με θέμα τον σακχαρώδη διαβήτη.

Φωτογραφίες από συνέδρια της εταιρείας

• Βραβείο Δ. Κούτρα στην καλύτερη εργασία στον θυρεοειδή αδένα.

• Βραβείο Γ. Τόλη στην καλύτερη

εργασία στη βασική έρευνα στην Eνδοκρινολογία.

Στο ετήσιο Πανελλήνιο Συνέδριο Ενδοκρινολογίας, Μεταβολισμού και Σακχαρώδους Διαβήτη απονέμονται τα παρακάτω βραβεία για εργασίες του συνεδρίου:

1. Βραβείο I. Αλιβιζάτου: στον Σακχαρώδη Διαβήτη.

2. Βραβείο Ι. Γιαννάτου: στην κλινική Ενδοκρινολογία.

3. Βραβείο Ν. Θαλασσινού: σε συνεργασία ενδοκρινολόγου με άλλες ειδικότητες.

4. Βραβείο Σ. Πιτούλη: στην εργαστηριακή Ενδοκρινολογία.

5. Βραβείο A. Φαρμακιώτη: στην καλύτερη αναρτημένη ανακοίνωση.

Τέλος, μέγιστη τιμή της ΕΕΕ-ΠΕΕ αποτελεί το έπαθλο Ελένης Θωμοπούλου προς τιμήν της πρώτης κυρίας της ελληνικής Ενδοκρινολογίας. Το βραβείο απονέμεται κάθε χρόνο σε καταξιωμένο ενδοκρινολόγο για το σύνολο της προσφοράς του. Λεπτομέρειες

για τις χορηγίες και τα βραβεία υπάρχουν στην ιστοσελίδα της ΕΕΕ-ΠΕΕ (www.endo.gr).

Εκπαιδευτικό έργο και επιμόρφωση γιατρών και ειδικευομένων, σεμινάρια και υποτροφίες

Από την ίδρυσή της μέχρι σήμερα, η εταιρεία έχει θέσει κύριο στόχο της την επιστημονική ενημέρωση ειδικευομένων αλλά και ειδικών ενδοκρινολόγων, ώστε να

παρέχεται συνεχής και διά βίου εκπαίδευση.

Το 1974, όταν πλέον ο αριθμός των ενδοκρινολόγων έχει αυξηθεί, διοργανώνεται το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ενδοκρινολογίας και έκτοτε ακολουθούν πολλά, ώστε το 2021 η ΕΕΕ-ΠΕΕ οργανώνει το 48ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ενδοκρινολογίας Διαβήτη και Μεταβολισμού. Το συνέδριο περιλαμβάνει διαλέξεις και συμπόσια, συζητήσεις πρακτικών θεμάτων με ειδικούς (meet the expert), με συμμετοχή και καταξιωμένων συναδέλφων από το εξωτερικό. Σημαντική θέση έχουν οι παρουσιάσεις ερευνητικών εργασιών, προφορικές ή αναρτημένες, και, κυρίως, το Βήμα των Νέων Ερευνητών στην Ενδοκρινολογία, στο οποίο καλούνται νέοι συνάδελφοι

να παρουσιάσουν τα ερευνητικά

τους ενδιαφέροντα.

Η δεύτερη σημαντικότερη εκπαιδευτική εκδήλωση της ΕΕΕ-ΠΕΕ

είναι οι «Μετεκπαιδευτικές Συναντήσεις» του Φθινοπώρου –34

μέχρι σήμερα– στο Πήλιο ή στον Βόλο, στις οποίες συνδυάζεται

η εκπαίδευση με την κοινωνική συνεύρεση.

Τα τελευταία 24 χρόνια, κάθε άνοιξη, οργανώνονται οι Κύκλοι Εντατικής Εκπαίδευσης στην Ενδοκρινολογία, που στοχεύουν στην παρουσίαση των τελευταίων εξελίξεων. Το αντικείμενο της Ενδοκρινολογίας έχει χωριστεί σε 4 ενότητες (Νευροενδοκρινολογία –επινεφρίδια, θυρεοειδής-παραθυ-

Μέχρι το 1965

η Ενδοκρινολογία

ρεοειδείς, γονάδες–Παιδιατρική Ενδοκρινολογία, Διαβήτης-Μεταβολισμός), που επαναλαμβάνονται ανά τετραετία, έτσι ώστε οι ειδικευόμενοι να ενημερώνονται πλήρως στη διάρκεια της ειδικότητάς τους. Σημαντικότατη εκπαιδευτική δραστηριότητα είναι οι ανά μήνα παρουσιάσεις-συζητήσεις περιπτώσεων ασθενών. Σε αυτές δίνεται η ευκαιρία στους ενδοκρινολόγους να εκθέσουν τους προβληματισμούς τους για πρακτικά θέματα και να μοιραστούν την εμπειρία τους.

Ακόμη, έχει παγιωθεί η προετοιμασία των τετραετών ειδικευόμενων για τις εξετάσεις ειδικότητας με εντατικά μαθήματα μίας εβδομάδας. Η διοργάνωση αυτή (δέκατη χρονιά το 2021), αποσκοπεί στην «πρακτική οργάνωση»

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Κορωνίδα

της ΕΕΕ-ΠΕΕ

στην ενημέρωση

νητική παρουσία στο εκάστοτε συνέδριο.

Τέλος, με υποτροφίες της ΕΕΕ-ΠΕΕ έχουν εκπαιδευτεί μέχρι σήμερα έξι νέοι συνάδελφοι σε ενδοκρινολογικά κέντρα του εξωτερικού.

Συνεργασίες με άλλες επιστημονικές εταιρείες

και επαγγελματίες άλλων κλάδων

«Hormones»

της αποκτηθείσας γνώσης κατά την ειδικότητα με συζήτηση με έμπειρους ειδικούς. Εκτός των «σταθερών» εκπαιδευτικών εκδηλώσεων, η ΕΕΕ-ΠΕΕ οργανώνει κατά καιρούς ημερίδες εκπαιδευτικού χαρακτήρα, π.χ. Εκπαίδευση στην Τεχνολογία του Σακχαρώδους Διαβήτη (club ινσουλίνης - αντλίες), στο υπερηχογράφημα θυρεοειδούς (Σχολείο Υπερηχογραφίας) και πολλά άλλα. Σημειώνεται ότι από την τελευταία δεκαετία περίπου όλες οι εκπαιδευτικές εκδηλώσεις αναρτώνται στην ιστοσελίδα της ΕΕΕ-ΠΕΕ, ώστε να είναι διαθέσιμες στα μέλη στο διηνεκές.

Η εταιρεία χορηγεί ετησίως υποτροφίες παρακολούθησης ελληνικών και διεθνών συνεδρίων (EASD, ETA, ICE, ECE), με προτεραιότητα σε νέους ενδοκρινολόγους και σε όσους έχουν ερευ-

Η ΕΕΕ-ΠΕΕ επιδιώκει τη συνεργασία με άλλες ειδικότητες, ώστε να αναδεικνύεται η δυναμική της Ενδοκρινολογίας και η συμβολή της σε πλείστα όσα ιατρικά πεδία. Οι συνεργασίες αυτές αφορούν συμμετοχή της ΕΕΕ-ΠΕΕ σε συνέδρια άλλων επιστημονικών εταιρειών ή τη φιλοξενία άλλων εταιρειών σε δικές της εκδηλώσεις. Συχνές είναι επίσης και οι συνδιοργανώσεις

εκδηλώσεων, συνήθως ημερίδων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι διάφορες

άλλες εταιρείες έχουν συνιδρυθεί

από ενδοκρινολόγους (π.χ. Δια -

βητολογική Εταιρεία, Εταιρεία Παχυσαρκίας κ.ά.).

Παρατίθενται κάποιες από τις επιστημονικές εταιρείες με τις οποίες η ΕΕΕ-ΠΕΕ έχει συνεργαστεί:

1. Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Παχυσαρκίας

2. Ελληνική Εταιρεία Χειρουργικής Ενδοκρινών Αδένων

3. Ελληνική Εταιρεία Εσωτερικής Παθολογίας

4. Ελληνική Εταιρεία Κλιμακτηρίου και Εμμηνόπαυσης

5. Ελληνική Εταιρεία Αθηροσκλήρωσης

6. Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία

7. Διαβητολογική Εταιρεία Βορείου Ελλάδος

8. Πανελλήνια Ένωση Τεχνολόγων Ιατρικών Εργαστηρίων

9. Ελληνική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής

10. Ένωση Διαιτολόγων Διατροφολόγων Ελλάδος

11. Ελληνική Εταιρεία Μελέτης Μεταβολισμού των Οστών

12. Ελληνική Εταιρεία Εμβρυομητρικής Ιατρικής

13. Ελληνική Εταιρεία Πυρηνικής Ιατρικής και Μοριακής Απεικόνισης

14. Επιστημονική Εταιρεία Φοιτητών Ιατρικής Ελλάδος

15. Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία

16. Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία Επίσης, υπάρχει συνεργασία της ΕΕΕ-ΠΕΕ σε επίπεδο επιστημονικής ενημέρωσης με συλλόγους ασθενών:

• ΣΥΔΑ (Σύλλογος Διαβητικών Αθήνας)

• ΕΛΟΔΙ (Ελληνική Ομοσπονδία Διαβήτη)

• ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων - Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη)

• Ελληνική Ομοσπονδία Συλλόγων Ασθενών Σπανίων Παθήσεων

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Διεθνής παρουσία και συνεργασίες

H EEE-ΠΕΕ διατηρεί σταθερή και μακροχρόνια συνεργασία με

την Κυπριακή Ενδοκρινολογική

Εταιρεία και τις ενδοκρινολογικές

εταιρείες των βαλκανικών χωρών.

Παράλληλα, έχει συνεργαστεί και με άλλες διεθνείς επιστημονικές

εταιρείες σε επιστημονικές εκδηλώσεις, με πιο πρόσφατες τις:

• Joint meeting of the American Society of Clinical Endocrinology and the Hellenic Endocrine Society – Ναύπλιο, 2005

• 16th European Endocrine Society (ESE) Postgraduate Training Course on Endocrinology, Diabetes and Metabolism – Αθήνα, 2015

• Diabetes in Εndocrinology, Joint meeting of the European Endocrine Society (ESE) and of Hellenic Endocrine Society –Αθήνα, 2017

• Meeting of the European Young Endocrinologists Society (7th EYES Meeting) – Αθήνα, Σεπτέμβριος 2019

Μέλη της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας έχουν υπηρετήσει σε σημαντικές διοικητικές

θέσεις σε διεθνείς επιστημονικές εταιρείες. Ενδεικτικά αναφέρου-

με:

• Μαρία Αλεβιζάκη: μέλος

του Executive Committee of the European Society of Endocrinology και του Executive Committee of the European Thyroid Association

• Δημήτριος Γουλής: Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Εμμηνόπαυσης και Ανδρόπαυσης (EMAS).

• Ειρήνη Λαμπρινουδάκη: Επιστημονική διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Εμμηνόπαυσης και Ανδρόπαυσης (EMAS).

• Γρηγόριος Καλτσάς: εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας στο Διοικητικό Συμβούλιο της Διεθνούς Εταιρείας Ενδοκρινολογίας (ISE).

• Πολυζώης Μάκρας: μέλος του Committee of Scientific Advisors του International Osteoporosis Foundation.

• Γεώργιος Μαστοράκος: Πρόεδρος του ECAS (European Society of Endocrinology Council of Affiliated Societies).

• Σταυρούλα Πάσχου: Πρόεδρος των Νέων Ενδοκρινολόγων και Επιστημόνων της Ευρωπαϊκής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας (EYES).

• Λεωνίδας Ντούντας: Γραμματέας της European Thyroid Association (ΕΤΑ).

Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι αρκετοί νέοι Έλληνες ενδοκρινολόγοι-μέλη της ΕΕΕ-ΠΕΕ έχουν δώσει με επιτυχία τις εξετάσεις του European Board of Endocrinology, Diabetes and Metabolism. Στους επιτυχόντες η ΕΕΕ-ΠΕΕ καλύπτει το κόστος της συμμετοχής στις εξετάσεις ως επιβράβευση της επιτυχίας τους.

Ενημέρωση: εκδόσεις, εκστρατείες ενημέρωσης

κοινού και επαγγελματιών

υγείας

Κορωνίδα της ενημερωτικής προσπάθειας της ΕΕΕ-ΠΕΕ θα πρέπει να θεωρηθεί η έκδοση του περιοδικού «Hormones » από το 2001. Πρόκειται για αγγλόφωνη έκδοση με διεθνές Editorial Board, που ακολουθεί τη διαδικασία κρίσης (peer review) στα άρθρα που υποβάλλονται για δημοσίευση. Το περιεχόμενο του Hormones αναρτάται στο pubmed με impact factor 1.96. Για την έκδοση του περιοδικού θα πρέπει να αποδοθούν εύσημα στην κυρία Αικατερίνη Δάκου-Βουτετάκη, η οποία το στήριξε δυναμικά ως πρώτη Editor in Chief. Τη διαδέχτηκε με επιτυχία ο συνάδελφος Α. Μαργιωρής, σημερινός Editor in Chief. H EEE-ΠΕΕ έχει παρουσιάσει αξιόλογη εκδοτική δραστηριότητα και σε ελληνικά συγγράμματα. Συγκεκριμένα, έχει εκδώσει 14 συγγράμματα, που καλύπτουν όλο το φάσμα της ειδικότητας, με κείμενα των συναδέλφων που δίδαξαν στους κύκλους της ετήσιας εντατικής εκπαίδευσης. Ας σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια με την πρόοδο της τεχνολογίας οι έντυπες εκδόσεις έχουν ατονήσει, δεδομένου ότι όλες οι εκδηλώσεις της ΕΕΕ-ΠΕΕ αναρτώνται σε ηλεκτρονική μορφή στην ιστοσελίδα της.

Για τη συνεχή επιστημονική ενημέρωση των μελών της η ΕΕΕ-ΠΕΕ από 20ετίας έχει ετήσια συνδρομή

117

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

σε 11 διεθνή περιοδικά, τα πλέον σημαντικά για την ειδικότητα, τα οποία είναι προσβάσιμα στην «περιοχή» μελών της ιστοσελίδας της.

Σε ό,τι αφορά την ενημέρωση

γένους θηλυκού» (14 Μαρτίου 2021)

• Εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας, στις 4 Μαρτίου 2020, Μετρό Συντάγματος

ευκαιρία επετείων ή σημαντικών γεγονότων και οι συνεντεύξεις

του

κοινού, η εταιρεία συμμετέχει συχνά στις διάφορες επετειακές εκδηλώσεις (π.χ. Παγκόσμιες

Ημέρες Οστεοπόρωσης, Θυρεοειδούς, Παχυσαρκίας, Σακχαρώδους Διαβήτη, Σπανίων Νοσημάτων κτλ.). Επιπλέον, οργανώνει ενημερωτικές ημερίδες για το κοινό, σε συνεργασία με τους τοπικούς ιατρικούς συλλόγους και ενδοκρινολόγους. Ενδεικτικά:

• Παγκόσμια Ημέρα Σπάνιων Παθήσεων - Διαδικτυακή Ημερίδα Ενημέρωσης από την ΕΕΕ-ΠΕΕ (28 Φεβρουαρίου 2021)

• Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παχυσαρκίας: Διαδικτυακή Ενημέρωση της ΕΕΕ-ΠΕΕ (Κυριακή 7 Μαρτίου 2021)

• Webinar ΕΕΕ-ΠΕΕ και Συλλόγου Διαβητικών Αθήνας: «Διαβήτης

• Εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη, 17.11.2019, Κέντρο Πολιτισμού, Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

• Εκδηλώσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη για την Παγκόσμια Ημέρα Θυρεοειδούς (25 Μαΐου 2017)

• Ενημέρωση για Παθήσεις Θυρεοειδούς, 27.11.2016, Δημαρχείο Τρικάλων

• Σύλλογος Φίλων του Λαογραφι-

κού Μουσείου Συνετίου Άνδρου - Ομιλία για ενδοκρινολογικά

θέματα σε μέλη του μουσείου

αλλά και κατοίκους της Άνδρου

από τον ενδοκρινολόγο Χ. Βασιλόπουλο (Ιούλιος 2009).

Μια άλλη μορφή προσέγγισης του

κοινού αποτελούν τα δελτία Τύ -

που, τα οποία εκδίδονται με την

μελών της ΕΕΕ-ΠΕΕ στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Τα παραπάνω, μετά τη σχετική άδεια, αναρτώνται στην ιστοσελίδα της EEE-ΠΕΕ, στη θέση «Πληροφορίες για το κοινό/Η Ενδοκρινολογία στα ΜΜΕ». Τέλος, για την ενημέρωση του κοινού χρησιμοποιούνται και τα μέσα μαζικής δικτύωσης, καθώς η ΕΕΕ-ΠΕΕ διαθέτει λογαριασμό στο Facebook και στο Twitter.

Ενημερωτικό υλικό της εταιρείας

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Ο

κοινωνικός ρόλος της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας Τελικός αποδέκτης κάθε επιστημονικής εταιρείας παραμένει το κοινωνικό σύνολο. Η ΕΕΕ-ΠΕΕ ωφελεί την κοινωνία σε πολλαπλά επίπεδα: • προάγοντας με τις εκδηλώσεις της την ιατρική γνώση στο αντικείμενο της Ενδοκρινολογίας, γεγονός με μακροπρόθεσμη ωφέλεια στο κοινωνικό σύνολο

• προωθώντας την κατάρτιση ενδοκρινολόγων, που αποκτούν εφόδια για το ιατρικό τους έργο • διοργανώνοντας εκδηλώσεις σε διάφορα μέρη της χώρας, κινητοποιώντας ιατρικά και πολιτιστικά τις τοπικές κοινωνίες.

Η κοινωνική προσφορά αποτελεί σημαντική δραστηριότητα της εταιρείας. Με την εθελοντική συνδρομή συναδέλφων έχουν οργανωθεί αποστολές για την πα-

ροχή ιατρικής περίθαλψης όσον αφορά ενδοκρινολογικά θέματα

σε απομακρυσμένες περιοχές της επικράτειας. Ενδεικτικά, αναφέρουμε:

«Το πλοίο του ενδοκρινολόγου»

Κλινικές δωρεάν εξετάσεις κοινού (για θυρεοειδή, σακχαρώδη διαβήτη, μεταβολικό σύνδρομο, εμμηνόπαυση, οστεοπόρωση) σε ακριτικές περιοχές της Ελλάδας.

1. Μικρές Κυκλάδες, Μάρτιος 2007, 2/3 Σύρος, 3/3 Κίμωλος, 4/3 Φολέγανδρος, 5/3 Σίκινος, 6/3 Ίος, 7/3 Ανάφη, 8/3 Ηρακλειά - Σχοινούσα 9/3 Κουφονήσια - Δονούσα.

2. Βόρειο Αιγαίο, Μάρτιος 2009, 14/3 Σκύρος, 15/3 Σκιάθος, 16/3 Σκόπελος. 17/3 Αλόννησος, 18/3 Άι Στράτης, 19/3 Θάσος.

Διενέργεια δωρεάν εξετάσεων θυρεοειδούς για το κοινό σε απομακρυσμένες περιοχές της Ελλάδας- 2017 και 2018

Ορεστιάδα:

24-25 Φεβρουαρίου 2018

Σάπες Ροδόπης:

18-19 Νοεμβρίου 2017

Κέχρος Ροδόπης:

18-19 Νοεμβρίου 2017

Εχίνος Ξάνθης:

21-22 Οκτωβρίου 2017

Βουργαρέλι: 4-5 Οκτωβρίου 2017

Φολέγανδρος:

23-24 Σεπτεμβρίου 2017

Κάρπαθος: 9-12 Ιουνίου 2017

Σίκινος: 22-24 Σεπτεμβρίου 2017

Ανάφη: 22-24 Σεπτεμβρίου 2017

Μικρές Κυκλάδες:

9-12 Ιουνίου 2017 Κάσος: 10-11 Ιουνίου 2017 Επίσης, σε πολλές από τις εκπαιδευτικές και επιστημονικές δραστηριότητες οργανώνονται παράλληλες εκδηλώσεις για το κοινό:

42ο Πανελλήνιο Ενδοκρινολογικό Συνέδριο - Ενδοκρινολογικό Χωριό, 6-10 Μαΐου 2015, Θεσσαλονίκη, Ξενοδοχείο Μακεδονία Παλλάς.

43ο Πανελλήνιο Ενδοκρινολογικό Συνέδριο - Ενδοκρινολογικό Χωριό, 21 -23 Απριλίου 2016, Αθήνα, Ξενοδοχείο Divani Caravel.

44o Πανελλήνιο Ενδοκρινολογικό Συνέδριο - Ενδοκρινολογικό Χωριό, 24 -25 Απριλίου 2017, Αθήνα, Metro Συντάγματος, Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων.

Τέλος, εξαιρετικά χρήσιμη έχει αποδειχθεί για τους ασθενείς η δημιουργία κάρτας medical alert για τρία σημαντικά ενδοκρινολογικά προβλήματα: την επινεφριδιακή ανεπάρκεια, την υπογλυκαιμία και τον υποπαραθυρεοειδισμό.

Οι κάρτες αυτές έχουν τυπωθεί σε μέγεθος πιστωτικής κάρτας σε διακριτά χρώματα (κόκκινο, μπλε και πράσινο, αντίστοιχα) και αποστέλλονται στους ασθενείς ύστερα από αίτημα στην εταιρεία από τον θεράποντα ενδοκρινολόγο. Επιπλέον, βρίσκονται και σε ηλεκτρονική μορφή στην ιστοσελίδα, στην περιοχή μελών, ώστε να εκτυπωθούν από τον θεράποντα.

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ

• 1965: ΘΩΜΟΠΟΥΛΟΥ Ε.

• 1966: ΑΛΙΒΙΖΑΤΟΣ Ι.

• 1967: ΙΚΚΟΣ Δ.

• 1968: ΚΟΥΤΡΑΣ Δ.

• 1969: ΜΠΑΤΡΙΝΟΣ Μ.

• 1970: ΚΑΡΚΑΤΖΟΥΛΗΣ ΣΤ.

• 1971: ΠΑΥΛΑΤΟΣ Φ.

• 1972: ΘΩΜΟΠΟΥΛΟΥ Ε.

• 1973: ΑΛΙΒΙΖΑΤΟΣ Ι.

• 1974: ΙΚΚΟΣ Δ.

• 1975: ΠΑΥΛΑΤΟΣ Φ.

• 1976: ΜΠΑΤΡΙΝΟΣ Μ.

• 1978: ΤΡΥΦΩΝΟΠΟΥΛΟΣ Ι.

• 1979: ΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ Χ.

• 1980: ΣΟΥΒΑΤΖΟΓΛΟΥ ΑΘ.

• 1981: ΠΑΥΛΑΤΟΣ Φ.

• 1982: ΣΟΥΒΑΤΖΟΓΛΟΥ ΑΘ.

• 1983: ΒΑΓΕΝΑΚΗΣ ΑΠ.

• 1984: ΔΑΚΟΥ ΑΙΚ.

• 1985: ΤΡΥΦΩΝΟΠΟΥΛΟΣ Ι.

• 1986: ΠΑΠΑΔΟΔΗΜΑ Ε.

• 1987: ΑΒΡΑΜΙΔΗΣ Α.

• 1988: ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΣ Ν.

• 1989: ΚΟΥΤΡΑΣ Δ.

• 1990: ΧΛΟΥΒΕΡΑΚΗΣ Κ.

• 1991: ΤΡΥΦΩΝΟΠΟΥΛΟΣ Ι.

• 1994: ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΣ Ν.

• 1998: ΚΟΥΚΟΥΛΗΣ Γ.

• 2002: ΠΑΝΙΔΗΣ Δ.

• 2006: ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΣ Ν.

• 2008: ΑΝΑΠΛΙΩΤΟΥ Μ.

• 2011: ΜΑΣΤΟΡΑΚΟΣ Γ.

• 2015: ΜΟΥΣΛΕΧ Ζ.

• 2019: ΒΡΥΩΝΙΔΟΥ Α.

119

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Ελληνική Εταιρεία Αγγειακής και

Ενδαγγειακής Χειρουργικής (ΕΕΑΕΧ)

τεράστια ώθηση στην Ενδαγγειακή Χειρουργική.

Σταθμό αποτέλεσε επίσης η ανακάλυψη του καθετήρα εμβολεκτομής από τον Αμερικανό Thomas Fogarty, όπως, τέλος και η πρώτη αποκατάσταση ενδαγγειακού ανευρύσματος κοιλιακής αορτής από τον Juan Parodi στις 7 Σεπτεμβρίου του 1990, στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής.

Αγγειοχειρουργική είναι μια

σχετικά νέα ειδικότητα, η οποία τις τελευταίες δύο δεκαετίες παρουσιάζει ραγδαία ανάπτυξη, κυρίως στην Αμερική και στην Ευρώπη. Αιτία της ανάπτυξης αυτής είναι το γεγονός ότι οι παθήσεις των αγγείων, συμπεριλαμβανομένων της περιφερικής αγγειακής νόσου, της καρωτιδικής και της ανευρυσματικής νόσου, είναι οι κυριότερες αιτίες θανάτου στις ανεπτυγμένες χώρες.

σημαντικό ρόλο έπαιξε και η εξέλιξη των συνθετικών υποκατάστατων των κατεστραμμένων αρτηριών, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για τη διενέργεια αρτηριακών παρακάμψεων. Τέλος, στην πρόοδο της Αγγειοχειρουργικής έπαιξε πολύ μεγάλο ρόλο η ανεύρεση και η βελτίωση απεικονιστικών τεχνικών των διαφόρων τύπων βλαβών των αγγείων (ψηφιακή αφαιρετική αγγειογραφία, φλεβογραφία, υπέρηχοι, αξονική-μαγνητική αγγειογραφία κτλ.).

Ορόσημα στη μεγάλη άνοδο της ειδικότητας της Αγγειοχειρουργικής

ήταν η περιγραφή της συρραφής των αγγείων από τον Alexis Carrel και τον Charles Guthrie το 1910, η ανακά-

λυψη της ηπαρίνης το 1916 από τον McLean, η περιγραφή της διοσφυϊ-

κής αρτηριογραφίας το 1927 από τον Πορτογάλο χειρουργό Dos Santos και

της καρωτιδικής αρτηριογραφίας

από τον νευροχειρουργό Antonio

Για να μπορέσει η ειδικότητα της Αγγειοχειρουργικής να εξελιχθεί, έπρεπε προηγουμένως να αντιμετωπιστούν άλλες καταστάσεις όπως η αιμορραγία, η θρόμβωση, η λοίμωξη, ο πόνος, καθώς επίσης και η αναγνώριση και η ερμηνεία του μηχανισμού της αθηρωμάτωσης, η οποία αποτελεί την κυριότερη αιτία των αρτηριοπαθειών. Επίσης, πολύ

Egas Moniz το ίδιο έτος, καθώς και η ανακάλυψη των ομάδων αίματος

το 1930 από τον Karl Landsteiner.

Στα νεότερα χρόνια αξίζει να σημειωθεί ως ορόσημο η πρώτη επιτυχής

αγγειοπλαστική των στεφανιαίων

αρτηριών (LAD-αριστερό πρόσθιο

κατιόντα) το 1977 από τον Γερμα-

νό ακτινολόγο Andreas Gruentzig

στη Ζυρίχη, η οποία έδωσε έκτοτε

Η ίδρυση και το πρώτο καταστατικό Η Ελληνική Αγγειοχειρουργική Εταιρεία (ΕΑΕ), η οποία αργότερα μετονομάστηκε σε Ελληνική Εταιρεία Αγγειακής και Ενδαγγειακής Χειρουργικής (ΕΕΑΕΧ), ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 1981 με έδρα την Αθήνα. Σημαντικό ρόλο στην ίδρυσή της είχαν χειρουργοί οι οποίοι ειδικεύθηκαν σε μεγάλα κέντρα της Αμερικής και της Ευρώπης. Σε αυτούς ανήκει ο ιδρυτής και πρώτος πρόεδρος της εταιρείας, ο καθηγητής Παναγιώτης Μπάλας. Στην ομάδα των πρωτοπόρων ανήκουν και οι καθηγητές Δ. Λαζαρίδης και Γ. Πούλιας, οι οποίοι εκπαιδεύτηκαν στις ΗΠΑ, καθώς και ο Σ. Πλέσσας και ο Ι. Μπουχούτσος, οι οποίοι εκπαιδεύτηκαν στη Μεγάλη Βρετανία. Οι εξαιρετικοί αυτοί δάσκαλοι, με τις εξειδικευμένες γνώσεις τους και την 120

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

τεχνολογία που μετέφεραν από το εξωτερικό, συνετέλεσαν στη ραγδαία ανάπτυξη της Αγγειοχειρουργικής.

Το πρώτο καταστατικό υπογράφηκε

στις 26 Ιανουαρίου του 1981, έφερε

36 άρθρα και αναγνωρίστηκε από

το Πρωτοδικείο Αθηνών με την υπ. αριθμόν 10107/28.5.1981 απόφαση.

Ιδρυτικά μέλη της ΕΑΕ ήταν οι:

1. Παναγιώτης Μπάλα Καθηγητής Χειρουργικής

2. Γεώργιος Ανδρουλάκης

Εντεταλμένος Υφηγητής Χειρουργικής

3. Σωτήριος Σμυρνής Υφηγητής Χειρουργικής

4. Βασίλειος Δαλαΐνας Υφηγητής Χειρουργικής

5. Δημήτριος Παπαδημητρίου Χειρουργός

6. Ιωάννης Σάπικας Εντεταλμένος Υφηγητής Χειρουργικής

7. Παναγιώτης Δημακάκος Υφηγητής Χειρουργικής

8. Παναγιώτης Πανούσης Χειρουργός

9. Ιωάννης Μπουχούτσος Χειρουργός

10. Απόστολος Κατσόγιαννη Χειρουργός

11. Νικόλαος Ξηρομερίτης Χειρουργός

12. Ηλίας Μπαστούνης Χειρουργός

13. Κων/νος Σταματόπουλος Χειρουργός

14. Ιωάννης Μπράμης Χειρουργός

15. Ιωάννης Καραβασίλης Χειρουργός

Ο ιδρυτής και 1ος Πρόεδρος της Ελληνικής Αγγειοχειρουργικής Εταιρείας Καθηγητής Παναγιώτης Μπάλας

16. Αναστάσιος Τριπολίτης Χειρουργός

17. Ιωάννης Καμπυλαύκας Χειρουργός

18. Γεώργιος Φουρίδης

Χειρουργός

19. Ευάγγελος Χατζηγιαννάκης

Χειρουργός

20. Παναγιώτης Σουκάκος

Καθηγητής Ορθοπεδικής

21. Ιωάννης Χωματάς

Υφηγητής Χειρουργικής

22. Δημήτριος Κισκίνης

Χειρουργός

23. Παναγιώτης Σπανός

Υφηγητής Χειρουργικής

Επιστημονικό έργο

Σύμφωνα με το άρθρο 3 του ιδρυτικού

καταστατικού, σκοποί της ΕΑΕ είναι:

1. Η προαγωγή και η επιστημονική προώθηση του ειδικού κλάδου της Αγγειοχειρουργικής στην Ελλάδα.

2. Η οργάνωση συνεδριάσεων, διαλέξεων, μετεκπαιδευτικών μαθημάτων και λοιπών εκδηλώσεων επιστημονικής επικοινωνίας αυτοδύναμα ή με άλλες συγγενείς ελληνικές ή ξένες επιστημονικές εταιρείες.

3. Ο προγραμματισμός και η εκπόνηση ερευνητικών προγραμμάτων για την ανάπτυξη της Αγγειοχειρουργικής στην Ελλάδα.

4. Η συνεργασία με άλλες ελληνικές και ξένες συναφείς εταιρείες καθώς και τους ιατρικούς συλλόγους και άλλους επιστημονικούς συλλόγους της χώρας.

5. Η οργάνωση πανελληνίων ή διεθνών συνεδρίων στην Ελλάδα προς επιμόρφωση των γιατρών γενικά, των χειρουργών και του ευρύτερου μη ιατρικού κοινού στις επιτεύξεις και δυνατότητες εν γένει της Αγγειοχειρουργικής.

TO ΠΡΏΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Πρόεδρος Παναγιώτης Μπάλας Αντιπρόεδρος Γεώργιος Ανδρουλάκης

Γ. Γραμματέας Παναγιώτης Δημακάκος E. Γραμματέας Ιωάννης Μπουχούτσος Ταμίας Νικόλαος Ξηρομερίτης Σύμβουλοι Παναγιώτης Σουκάκος, Βασίλειος Δαλαΐνας Αναπληρωματικό μέλος Σωτήριος Σμυρνής

Σύμφωνα με μεταβατική διάταξη του καταστατικού, οι πρώτες εκλογές θα διενεργούνταν μετά την παρέλευση της τριετίας.

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Απονομή στην Ελληνική Εταιρεία Αγγειακής και Ενδαγγειακής Χειρουργικής (ΕΕΑΕΧ) του χρυσού βραβείου για τη δημιουργία του Ελληνικού Μητρώου Καταγραφής Αγγειακών Παθήσεων στα Healthcare Business Awards. Η Εταιρεία συμμετείχε στην κατηγορία “E-health: Ψηφιακές εφαρμογές υποστήριξης του επαγγελματία Υγείας”. Το βραβείο παρέλαβαν οι κ.κ. Ανδρέας Λάζαρης (κέντρο) και Κωνσταντίνος Μουλακάκης (αριστερά)

Στο ανωτέρω πλαίσιο, οι δράσεις της ΕΑΕ συνοψίζονται ως εξής: 1982. Έναρξη Μετεκπαιδευτικών Μαθημάτων Αγγειολογίας-Αγγειοχειρουργικής. Τα μαθήματα αυτά συνεχίστηκαν και τα επόμενα έτη. Στο πλαίσιο αυτών προσκλήθηκαν επιφανείς επιστήμονες του εξωτερικού όπως οι B. Fagrell, A. Nicolaides, N. Mohz, R. Virag.

1985. Οργάνωση από την ΕΑΕ στην Αθήνα του Διεθνούς Αγγειολογικού Συνεδρίου, με πρόεδρο τον καθηγητή Π. Μπάλα.

1988. Η ΕΑΕ οργανώνει το 1ο Μεσογειακό Συνέδριο Αγγειολογίας στην Κέρκυρα, με πρόεδρο τον καθηγητή Π. Μπάλα.

1989. Με το Προεδρικό Διάταγμα 208 του Απριλίου 1989 καθιερώνεται η Αγγειοχειρουργική ως αυτοτελής ιατρική ειδικότητα στη χώρα μας, ενώ ακολουθούν αποφάσεις για την αναγνώριση νοσοκομειακών μονάδων ως κατάλληλων για άσκηση γιατρών στην ειδικότητα της Αγγειοχειρουργικής.

1991. 1ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Αγγειοχειρουργικής.

1992. Συμμετοχή μελών της ΕΑΕ στο Τουρκικό Χειρουργικό Συνέδριο, που έγινε στην Κωνσταντινούπολη, οργανώνοντας στρογγυλό τραπέζι με θέμα «Περιφερική Αγγειοπάθεια».

Μέλη της ΕΑΕ έλαβαν μέρος στην

οργάνωση και στις εργασίες του 6ου Ετήσιου Συνεδρίου της European Society of Vascular Surgery, με πρόεδρο τον καθηγητή Π. Μπάλα. Για πρώτη φορά στην Ευρώπη έγινε ζωντανή δορυφορική υπερατλαντική επίδειξη ενδοαγγειακών επεμβάσεων από τον E. Diethrich του Arizona Heart Intsitute.

Ως εκπρόσωποι της χώρας στη Union Europeenne de Medecine Specialistes (UEMS) ορίζονται οι καθηγητές Π. Μπάλας και Π. Δημακάκος.

1993. Αντιπρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Ενδαγγειακής Χειρουργικής εκλέγεται ο καθηγητής Π. Μπάλας. Εκλογή του καθηγητή Π.

Στιγμιότυπο από το 19ο Πανελλήνιο Υβριδικό Συνέδριο Αγγειοχειρουργικής – Αγγειολογίας Σεπτέβριος, 2020 Αθήνα. Στο κέντρο, ο Κ. Δερβίσης, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Αγγειακής και Ενδαγγειακής Χειρουργικής 2019-2021 και δύο ειδικευομένων Αγγειοχειρουργών, νικητών σε προφορικές ανακοινώσεις

Μπάλα ως προέδρου της E.S V.S για την επόμενη χρονιά.

1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αγγειολογίας-Αγγειοχειρουργικής στην Αθήνα. Οι δύο εταιρείες είχαν αποφασίσει το 1992 την οργάνωση ετήσιων πανελληνίων συνεδρίων εναλλάξ, από τη νέα εταιρεία το ένα έτος και από την άλλη το επόμενο.

1994. Ανακήρυξη του ακαδημαϊκού καθηγητή Γρηγορίου Σκαλκέα σε επίτιμο πρόεδρο της ΕΑΕ.

1994: Ανακήρυξη του Καθηγητή Παναγιώτη Μπάλα σε πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Αγγειοχειορυργικής Εταιρείας (ESVS)

1994. 2ο Βαλκανικό Συνέδριο Αγγειολογίας-Αγγειοχειρουργικής στη

Θεσσαλονίκη με πρόεδρο τον καθηγητή Β. Δαλαΐνα.

1995. 1ο Ελληνο-Γερμανικό Αγγειοχειρουργικό Συμπόσιο στην Κολωνία της Γερμανίας, με προέδρους τους S. Horch και Π. Πανούση.

1ο Πανελλήνιο Ελληνο-Ιταλικό Συνέδριο στην Αρχαία Ολυμπία με πρόεδρο τον καθηγητή Β. Δαλαΐνα.

1ο Πανελλήνιο Φλεβολογικό Συνέδριο με πρόεδρο τον καθηγητή Π. Πανούση.

1996. Σταθμό στην ιστορία της ευρωπαϊκής Αγγειοχειρουργικής αποτέλεσε η Τετάρτη 11 Σεπτεμβρίου, στη Βενετία της Ιταλίας, όταν έγιναν οι πρώτες εξετάσεις απονομής του Ευρωπαϊκού Τίτλου Αγγειοχειρουρ-

γικής. Τη χώρα μας εκπροσώπησαν

ως εξεταστές οι καθηγητές Π. Μπάλας και Δ. Κισκίνης.

Στους επιτυχόντες των εξετάσεων αυτών απονέμεται ο τίτλος του «Certification for European Board of Surgery. Qualification in Vascular Surgery» (EBSQ-VASQ)

2005: Ανακήρυξη του Καθηγητή

Χρήστου Λιάπη σε σε πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Αγγειοχειορυργικής Εταιρείας (ESVS).

Ένα από τα πολύ σημαντικά επιτεύγματα στο επιστημονικό πεδίο της ΕΕΑΕΧ ήταν η δημιουργία ενός μητρώου καταγραφής αγγειοχειρουργικών επεμβάσεων. Η δημιουργία ενός μητρώου καταγραφής

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

123

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

αγγειοχειρουργικών επεμβάσεων αποτέλεσε μια αρκετά παλιά φιλοδοξία της ΕΕΑΕΧ, που παρά την επιθυμία πολλών, ποτέ μέχρι τώρα δεν είχε καταφέρει να ευδοκιμήσει.

Λίγο πριν από το 2000, ο καθηγητής Δ. Κισκίνης προσπάθησε να το θέσει σε λειτουργία. Τότε, κάθε κλινική κατέγραφε –συνήθως χειρόγραφα– στοιχεία αγγειοχειρουργικών επεμβάσεων και τα απέστελλε, συχνά και με το… ταχυδρομείο, στη Θεσσαλονίκη. Σιγά-σιγά, οι πρακτικές δυσκολίες κατέστησαν το εγχείρημα μη εφικτό και έτσι σύντομα εγκαταλείφθηκε. Η ανάγκη, όμως, της δημιουργίας ενός τέτοιου μητρώου ποτέ δεν ξεχάστηκε. Ο καθηγητής Μ. Σέχας, με αφορμή την είσοδο γιατρών άλλων ειδικοτήτων στο πεδίο της Αγγειοχειρουργικής, όπως οι επεμβατικοί καρδιολόγοι με τη διενέργεια αγγειοπλαστικών των

καρωτίδων, έγραφε το 2010: «Επομένως, φρονώ ότι είναι απαραίτητο

να επιταθεί ο διαχωρισμός και η περιχαράκωση των ειδικοτήτων. Ένα μέτρο προς την κατεύθυνση αυτή

θα ήταν και η ίδρυση, επιτέλους, ενός Μητρώου Αγγειοχειρουργι-

κών Επεμβάσεων (Registry), ώστε

να είναι γνωστό ποιος κάνει τι, πώς

το κάνει και με τι αποτέλεσμα».

Το 2017, το Διοικητικό Συμβούλιο

της ΕΕΑΕΧ, υπό την προεδρία του καθηγητή Κ. Κτενίδη, έθεσε ως

στόχο τη δημιουργία του Μητρώου Καταγραφής Αγγειακών Επεμβάσεων. Τον Ιανουάριο του 2019, το Ελληνικό Μητρώο Καταγραφής

Αγγειακών Παθήσεων (The Hellenic Vascular Registry, HEVAR) τέθηκε σε λειτουργία. Επικεφαλής του εγχειρήματος τέθηκαν τα μέλη του Δ.Σ.

της ΕΕΑΕΧ, Α. Λάζαρης και Κ. Μουλακάκης, οι οποίοι και ορίστηκαν Διοικούσα Επιτροπή του HEVAR, με τριετή θητεία.

Σε αυτό το μητρώο αποφάσισαν αρχικά να συμμετάσχουν αγγειοχειρουργοί από ένα μικρό μέρος των κρατικών νοσοκομείων που φιλοξενούν αγγειοχειρουργικά τμήματα ή κλινικές αλλά και από μερικά ιδιωτικά νοσοκομεία. Σύντομα όμως, οι περισσότερες αγγειοχειρουργικές κλινικές ή τμήματα εντάχθηκαν στο εγχείρημα. Σήμερα, στο HEVAR συμμετέχουν 57 αγγειοχειρουργοί

από 21 δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία της χώρας.

Το HEVAR δημιουργήθηκε σε μια διαδικτυακή πλατφόρμα (https:// vascularregistry.gr) με την παρα-

μετροποίηση συστήματος λογισμικού διαχείρισης περιεχομένου. Στην

πλατφόρμα αυτή, τα εγγεγραμμένα

μέλη εισέρχονται με προσωπικούς

κωδικούς και βλέπουν ή εισάγουν

τα στοιχεία των περιπτώσεων των

ασθενών τους. Για κάθε νοσηλεία ασθενούς δημιουργείται ένα ξεχωριστό αρχείο, το οποίο περιλαμβάνει λεπτομερή στοιχεία του ιστορικού, του διαγνωστικού ελέγχου, των θεραπευτικών πράξεων, αλλά και στοιχεία που αφορούν την άμεση ή και απώτερη πορεία του ασθενούς (follow-up). Το HEVAR παρέχει τη δυνατότητα αποθήκευσης και οπτικού υλικού, ώστε να αποτελεί επί της ουσίας ένα αρχείο για κάθε ασθενή. Η εφαρμογή είναι φτιαγμένη σε περιβάλλον που παρέχει τη δυνατότητα χρήσης και από κινητές συσκευές επικοινωνίας (π.χ. κινητά τηλέφωνα, ταμπλέτες κ.λπ.).

Σημαντικό στοιχείο στη δημιουργία του μητρώου αποτέλεσε η διασφάλιση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων των ασθενών, σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (General Data Protection Regulation, GDPR). Αυτό επιτυγχάνεται με διάφορους τρόπους. Κάθε μέλος έχει τη δυνατότητα πρόσβασης μόνο στα στοιχεία των ασθενών τους οποίους το ίδιο έχει εισαγάγει, διασφαλίζοντας έτσι την ιδιωτικότητα των στοιχείων. Η ιδιωτικότητα επαυξάνεται και από το γεγονός ότι κάθε ασθενής οφείλει να αποδεχθεί και να συναινέσει στην καταγραφή των στοιχείων του, αλλά επίσης και από το γεγονός ότι ευαίσθητα στοι-

Επίτευγμα της ΕΕΑΕΧ αποτέλεσε η δημιουργία μητρώου αγγειοχειρουργικών επεμβάσεων

124

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

των στοιχείων αυτών μέσα από τις τεράστιες δυνατότητες που προσφέρει η επιστήμη της επικοινωνίας και της τεχνολογικής εξέλιξης. Το HEVAR

δείχνει τα πρώτα βήματα της Ελληνικής Αγγειοχειρουργικής προς αυτήν την κατεύθυνση.

Εκπαιδευτικό έργο και επιμόρφωση γιατρών και ειδικευομένων, σεμινάρια και υποτροφίες

Η εκπαίδευση και η επιμόρφωση

Στιγμιότυπο από το 19ο Πανελλήνιο Υβριδικό Συνέδριο Αγγειοχειρουργικής – Αγγειολογίας, Σεπτέβριος 2020, Αθήνα. Από δεξιά Γ. Γερουλάκος, Κ. Δερβίσης και Χ. Αναστασιάδου, ειδικευόμενη Αγγειοχειρουργός, μία εκ των δύο νικητών της υποτροφίας Ομότιμου Καθηγητή Αγγειοχειρουργικής Χρήστου Λιάπη (1ος από αριστερά)

χεία ταυτότητας αποθηκεύονται κρυπτογραφημένα.

Μια άλλη σημαντική καινοτομία του HEVAR αποτελεί η δημιουργία μιας διαδικτυακής διαδραστικής παρουσίασης των στοιχείων του μητρώου μέσα από «ζωντανά» διαγράμματα και πίνακες (https://vascularregistry. gr/dashboard). Το γραφικό αυτό περιβάλλον παρέχει στον χρήστη του μητρώου τη δυνατότητα της συνεχούς ενημέρωσης σε πραγματικό

χρόνο με έναν εύληπτο τρόπο σε

σχέση με στοιχεία από το περιεχόμενό του.

Το HEVAR αποτελεί σήμερα κομμάτι της Ευρωπαϊκής Ομάδας Μητρώων Αγγειακών Παθήσεων, του ESVS Vascunet, μιας διακρατικής ένωσης, που περιλαμβάνει αντίστοιχες πρω-

τοβουλίες των περισσότερων χωρών

της Ευρώπης αλλά και άλλων εκτός αυτής.

Ένα ιατρικό μητρώο αποτελεί ένα σύγχρονο εργαλείο όχι μόνο καταγραφής της τρέχουσας πρακτικής, τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο ομάδας, αλλά και ένα εργαλείο έρευνας.

Είναι ο μοναδικός τρόπος να διεξαχθούν μελέτες μεγάλης έκτασης, που είναι το ζητούμενο στις ημέρες μας. Σήμερα, στην εποχή του Artificial Intelligence και του Machine Learning, την εποχή των Big Data, του Deep Learning και του Data Science, ο μοναδικός τρόπος να συμμετάσχει κανείς στην εξέλιξη είναι η καταγραφή δεδομένων σε μεγάλη κλίμακα, αλλά και η δυνατότητα επεξεργασίας

νέων αγγειοχειρουργών αλλά και γιατρών άλλων συναφών ειδικοτήτων υπήρξε πρωταρχικό μέλημα της εταιρείας, όπως αποτυπώθηκε

και στο ιδρυτικό καταστατικό της. Έτσι, από το 1992 αρχίζουν τα μετεκπαιδευτικά μαθήματα Αγγειολογίας και Αγγειοχειρουργικής –διετή στην αρχή και στη συνέχεια ετήσια– τα οποία καλύπτουν ευρύτατο φάσμα της Αγγειολογίας και της Αγγειοχειρουργικής, στα οποία δίδαξαν κυρίως Έλληνες και μικρός αριθμός ξένων επιστημόνων ασχολούμενων με την Αγγειολογία και την Αγγειοχειρουργική και διάφορες άλλες ιατρικές ειδικότητες. Κατά καιρούς προκηρύσσονται υποτροφίες από την ΕΕΑΕΧ για ειδικευόμενους γιατρούς Αγγειοχειρουργικής, είτε μέσω εξετάσεων είτε με αξιολόγηση των βιογραφικών από επιτροπή οριζόμενη από το Δ.Σ. της εταιρείας. Επίσης, στο πλαίσιο του Ετήσιου Πανελλήνιου Αγγειοχειρουργικού Συνεδρίου, η ΕΕΑΕΧ δίνει χρηματικά βραβεία για τις τρεις πρώτες προφορικές ανακοινώσεις, καθώς

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

και τις τρεις πρώτες εργασίες που παρουσιάζονται ως poster.

Από την ίδρυσή της η ΕΕΑΕΧ συνεργάστηκε με πλήθος άλλων επιστημονικών εταιρειών, στο πλαίσιο συνεδρίων, ημερίδων, ενημέρωσης του κοινού και επαγγελματιών

υγείας, αλλά και σε ποικίλα επιστημονικά πεδία. Ιδιαίτερη είναι η συνεργασία με την Αγγειολογική, τη Φλεβολογική, τη Λεμφολογική και την Καρδιολογική Εταιρεία.

Αναφορικά με το εξωτερικό, αυτός ο οποίος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη συνεργασία της ΕΑΕ (μετέπειτα ΕΕΑΕΧ) υπήρξε ο καθηγητής Π. Μπάλας.

Το 1982, ως πρόεδρος της International Union of Angiology (IUA)

άρχισε την έκδοση του περιοδικού

ως επισήμου οργάνου της IUA, International Angiology, εκδιδόμενο

από τη Minerva Medica στο Τορίνο της Ιταλίας, του οποίου υπήρξε Editor-in chief για πολλά χρόνια.

Στο περιοδικό της IUA δημοσιεύθη-

καν και εξακολουθούν να δημοσιεύονται εξαιρετικά άρθρα (papers) από Έλληνες αγγειοχειρουργούς.

Το 1988, ο καθηγητής Π. Μπάλας

ίδρυσε τη Mediterranean League of Angiology andό Vascular Surgery, η

οποία πλην των άλλων οργανώνει ετήσια μεσογειακά αγγειολογικά συνέδρια στα οποία μετέχει με διάφορους τρόπους και η ΕΕΑΕΧ.

Το 1994, ο καθηγητής Π. Μπάλας μαζί με τους Edward Dietrich, Frank Criado, Patrice Bergeron κ.ά., ίδρυσαν την International Society of Endovascular Surgery, η οποία εξέδωσε το περιοδικό Journal of Endovascular Surgery, το οποίο επίσης φιλοξένησε και φιλοξενεί άρθρα Ελλήνων αγγειοχειρουργών.

Εξώφυλλο του τόμου των Μετεκπαιδευτικών Μαθημάτων Αγγειολογίας-Αγγειοχειρουργικής

της Εταιρείας Οκτώβριος 1984-Μαίος 1985

Εκδόσεις, εκστρατείες ενημέρωσης κοινού και επαγγελματίες υγείας Το περιοδικό, το οποίο αποτελεί επίτευγμα του τότε προέδρου της

Στιγμιότυπο από το 19ο Πανελλήνιο Υβριδικό Συνέδριο Αγγειοχειρουργικής – Αγγειολογίας Σεπτέβριος 2020 Αθήνα. Απονομή τιμητικής πλακέτας από τον κ, Κ. Δερβίση (αριστερά) Πρόεδρο Ελληνικής Εταιρείας Αγγειακής και Ενδαγγειακής Χειρουργικής 2019-2021, στον Ομότιμο Καθηγητή Αγγειοχειρουργικής

Χρήστο Λιάπη

ΕΑΕ, Απόστολου Κατσόγιαννη, είναι η σημαντικότερη έκδοση της εταιρείας. Αρχικά, τον Δεκέμβριο του 1992, εκδόθηκε το πρώτο τεύχος σαν ενημερωτικό δελτίο της ΕΑΕ, για να μεταμορφωθεί στο αμέσως επόμενο τεύχος σε περιοδικό με τον τίτλο «Ελληνική Αγγειοχειρουργική». Η έκδοση και η δωρεάν διανομή 3.500 αντιτύπων σε γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων περιέλαβε επιστημονικές εργασίες, επίκαιρα θέματα, ανασκοπήσεις, ενδιαφέρουσες περιπτώσεις κ.ά. Η αρχική τριμηνιαία έκδοσή του διακόπηκε το 2014 και επανεκδόθηκε το 2019. σε αναθεωρημένη μορφή και στην αγγλική πλέον γλώσσα με τον τίτλο «Hellenic Journal of Vascular and Endovascular Surgery (HJVES)». Αποφασίστηκε ακόμη η περιοδική έκδοση να είναι τριμηνιαία και δη τους μήνες Ιανουάριο, Απρίλιο, Ιούλιο και Οκτώβριο κάθε έτους. Στην ιστοσελίδα του περιοδικού (www.heljves.com) οι

126

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Στιγμιότυπο από το 21ο

Συνέδριο

συγγραφείς υποβάλλουν τα άρθρα τους και υπάρχει πλήρης πρόσβαση στην ύλη του. Επίσης, υποβλή-

θηκε στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος αίτηση και χορηγήθηκε

ISSN με αριθμό 2732-7175, ώστε το περιοδικό να είναι αναγνωρίσιμο διεθνώς και να μπορεί μελλοντικά

να συμπεριληφθεί στις ανάλογες βάσεις δεδομένων.

Τον Ιανουάριο του 2019, επανεκδίδεται το πρώτο τεύχος του περιοδικού σε μια σύγχρονη μορφή ανάλογη των μεγάλων διεθνών ιατρικών περιοδικών εκδόσεων υπό

την ευθύνη του Καθηγητή Mιλτιάδη Ματσάγκα (Editor in Chief) , το οποίο έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από την αγγειοχειρουργική κοινότητα. Έκτοτε το περιοδικό εκδίδεται ανελλιπώς κάθε τρεις μήνες, με τη συμμετοχή της ελληνικής αγγειοχειρουργικής ( https://www. heljves.com) κοινότητας αλλά και συγγραφέων από τη διεθνή κοινό -

τητα. Έκτοτε το περιοδικό εκδίδεται ανελλιπώς κάθε τρεις μήνες, με τη συμμετοχή της ελληνικής αγγειοχειρουργικής κοινότητας αλλά και συγγραφέων από τη διεθνή κοινότητα, έχοντας μέχρι σήμερα συμμετοχή από Αμερική, Γερμανία, Αυστρία, Σερβία, Ιταλία και Βουλγαρία. Στο τέλος του 2021, το περιοδικό έκλεισε τρία χρόνια επιτυχημένης έκδοσης και ήδη έχει γίνει αποδεκτό από βάσεις δεδομένων όπως το Google-Scholar Citations

και το Embase. Τελικός στόχος είναι να συμπεριληφθεί στο PUBMED, την περισσότερο αναγνωρισμένη

διεθνώς βάση δεδομένων και να αποκτήσει συντελεστή απήχησης (Impact Factor), ώστε να γίνει πιο ανταγωνιστικό όχι μόνο σε εγχώριο αλλά και σε διεθνές επίπεδο.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί η έκδοση

από την ΕΑΕ τιμητικού τόμου για

τον ιδρυτή της εταιρείας, καθηγητή Π. Μπάλα, το 1993.

Ο κοινωνικός της ρόλος

Ο πολύ σημαντικός κοινωνικός –

και όχι μόνο– ρόλος της Αγγειοχειρουργικής Εταιρείας έγκειται κυρίως στην ενημέρωση τόσο των γιατρών

άλλων ειδικοτήτων που ασχολούνται με τα ανωτέρω προβλήματα, όσο κυρίως του γενικού πληθυσμού πάνω σε θέματα διάγνωσης αλλά και πρόληψης των καρδιαγγειακών προβλημάτων. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω σεμιναρίων, διαλέξεων, φυλλαδίων, μηνυμάτων μέσω των

ΜΜΕ, αλλά και της κλινικής εξέτασης και ενημέρωσης του κοινού διά ζώσης, στο πλαίσιο συνεδρίων και λοιπών εκδηλώσεων της εταιρείας, που πραγματοποιούνται σε όλη την Ελλάδα.

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ

• 1981-1989: Π. Μπάλας

• 1989-1991: Π. Δημακάκος

• 1991-1993: Απ. Κατσόγιαννης

• 1993-1995: Β. Δαλαΐνας

• 1995-1997: Π. Πανούσης

• 1997-1999: Ηλ. Μπαστούνης

• 1999-2001: Δ. Κισκίνης

• 2001-2003: Ν. Δουνδουλάκης

• 2003-2005: Δ. Αρβανίτης

• 2005-2007: Χ. Λιάπης

• 2007-2009: Ι. Νταγιάντας

• 2009-2011: Δ. Παπαδημητρίου

• 2011-2013: Β. Ανδρικόπουλος

• 2013-2015: Κ. Κατσένης

• 2015-2017: Χ. Μαλτέζος

• 2017-2019: Κ. Κτενίδης

• 2019-2021: Κ. Δερβίσης

• 2021-2023: Γ. Γερουλάκος

Πανελλήνιο

Αγγειακής και Ενδαγγειακής ΧειρουργικήςΑγγειολογίας Απρίλιος, 2022 Αθήνα.

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

HΑκτινοθεραπευτικ ή Ογκολο-

γία μαζί με την Παθολογικ ή

Ογκολογία και τη Χειρουργι-

κ ή Ογκολογία, είναι οι τρεις

βασικοί θεραπευτικοί πυλώ-

νες στον αγώνα κατά του καρκίνου.

Έχει ως γνωστικό αντικείμενο τη θεραπεία, κατά κύριο λόγο κακοήθων

παθήσεων, ενώ από το 1981 έχει διαχωριστεί από την Ακτινολογία

η οποία αν ή κει στον εργαστηριακό τομέα, με αντικείμενο κατά κύριο λόγο τη διάγνωση. Ο ακτινοθεραπευτής ογκολόγος έχει βασικό ρόλο στη χάραξη και στην εφαρμογή του θεραπευτικού πλάνου του ογκολογικού ασθενούς.

H Ακτινοθεραπευτική Ογκολογία είναι πιστοποιημένη διακριτή κλινική ειδικότητα Ιατρικής από το 1989, ανήκουσα στον παθολογικό τομέα. Από το 2019, η εξειδίκευση επαυξήθηκε από τα τέσσερα σε πέντε χρόνια, εμπεριέχουσα Παθολογία,

Παθολογική Ογκολογία, Ακτινοδιάγνωση (CT, MRI) και αμιγώς Ακτινοθεραπευτική Ογκολογία.

Η Ελληνική Εταιρεία Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας, το 2014, με μεγάλο αγώνα και προσπάθεια, υπό την προεδρία του κυρίου Γιώργου Πισσάκα, εξασφάλισε μια τεράστια

δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, με σκοπό την αναβάθμιση του

τεχνολογικού εξοπλισμού των δημόσιων ακτινοθεραπευτικών κέντρων της χώρας. Με βάση τις μελέτες και τις προτάσεις του κυρίου Γ. Πισσάκα τοποθετήθηκαν 12 νέοι υπερσύγχρονοι γραμμικοί επιταχυντές στα μισά σχεδόν δημόσια ακτινοθεραπευτικά ογκολογικά τμήματα. Επίσης, δόθηκε μεγάλη σημασία στην εκπαίδευση του προσωπικού, με σεμινάρια στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, αλλά και πρόγραμμα εκπαίδευσης τριών εβδομάδων σε ακτινοθεραπευτικό κέντρο της Αμερικής δύο γιατρών και δύο ακτινοφυσικών από κάθε κέντρο. Μετά την ολοκλήρωση της δωρεάς και σε συνδυασμό με άλλες μικρότερες δωρεές (τρία μηχανήματα), τα ΕΣΠΑ (τέσσερα μηχανήματα) και πιο πρόσφατα από κρατικά κονδύλια (δύο μηχανήματα), η δημόσια Ακτινοθεραπεία βρίσκεται σε εξαιρετικά υψηλή θέση παροχής ποιοτικών θεραπειών.

Η ίδρυση και το πρώτο καταστατικό

Η Ελληνική Εταιρεία Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας - ΕΕΑΟ είναι επιστημονικό σωματείο με πανελλήνιο χαρακτήρα και έχει έδρα την Αθήνα. Ιδρύθηκε το 1988 και ο σκοπός του σωματείου είναι η έρευνα, η εκπαίδευση και η ενημέρωση στον τομέα της Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας. Ειδικότερα, με βάση το καταστατικό της:

1. Ενισχύει την επιστημονική έρευνα, την εκπαίδευση και τη γενικότερη ενημέρωση στον τομέα της Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας.

2. Προβάλλει τις επιτεύξεις της Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας στην επιστημονική κοινότητα.

3. Συνεργάζεται με άλλες επιστημονικές εταιρείες του εσωτερικού οι οποίες έχουν τον ίδιο σκοπό.

4. Συνεργάζεται με κρατικές υπηρεσίες, ιδρύματα, επιστημονικούς και άλλους φορείς επί παντός θέματος το οποίο έχει σχέση με τους σκοπούς του σωματείου και την ανάπτυξη της Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας.

5. Παρέχει πληροφορίες και εμπειρίες για τον σχεδιασμό υπηρεσιών Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας.

Ελληνική Εταιρεία

Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας

128

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Δεύτερος από αριστερά ο 1ος πρόεδρος

της ΕΕΑΟ κ. Θρουβάλας στο 1ο Πανελλήνιο συνέδριο Ακτινοθεραπευτικής-Ογκολογίας που

έγινε στη Θεσσαλονίκη (24-29/8/1989)

6. Οργανώνει και συντονίζει επιστημονικές ομάδες ή εμπειρογνώμονες Έλληνες και ξένους για την ανταλλαγή εμπειριών και την παρουσίαση γενικών και εξειδικευμένων εφαρμογών στον τομέα της Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας.

7. Συνεργάζεται με ευρωπαϊκές

οργανώσεις που έχουν τον ίδιο σκοπό.

8. Οργανώνει διαλέξεις, συζητήσεις, συνέδρια ή σεμινάρια. Εκδίδει πληροφοριακά δελτία, περιοδικά

ή βιβλία τα οποία έχουν ως αντικείμενο την Ακτινοθεραπευτική Ογκολογία.

9. Μεριμνά για την περιφρούρηση

των δικαιωμάτων των ασχολουμένων με τις ιοντίζουσες ακτινοβολίες, τα οποία δικαιώματα απορρέουν από την άσκηση του επαγγέλματός τους.

10.Προβαίνει σε δραστηριότητες με

οποιοδήποτε άλλο νόμιμο μέσο

για ενημέρωση, πρόληψη, έγκαιρη αντιμετώπιση και θεραπεία του καρκίνου.

Επιστημονικό και εκπαιδευτικό έργο

Η ΕΕΑΟ έχει οργανώσει 19 πανελλήνια συνέδρια, εκ των οποίων έξι από κοινού με την Εταιρεία Ογκολόγων

Παθολόγων Ελλάδος (ΕΟΠΕ) υπό

την ονομασία «Ελληνικό Συνέδριο Ογκολογίας» (ΕΣΟ).

Επίσης, έχει οργανώσει δεκάδες εκπαιδευτικά συνέδρια, ημερίδες

και σεμινάρια, μόνη ή από κοινού με άλλες επιστημονικές εταιρείες, με στόχο την καλύτερη εκπαίδευση των ειδικευομένων αλλά και των ειδικευμένων ακτινοθεραπευτών ογκολόγων.

Είναι σημαντικό ότι η ΕΕΑΟ προσέφερε στους ειδικευομένους της όλα τα σύγχρονα επιστημονικά συγγράμματα.

Ενημέρωση: εκδόσεις, εκστρατείες ενημέρωσης

κοινού και επαγγελματιών υγείας

Η ΕΕΑΟ έχει συμμετάσχει σε πολλές ημερίδες για ενημέρωση ασθε-

διασφαλιστούν η βέλτιστη διάγνωση, η θεραπεία και η υποστήριξη

στην επιβίωση.

• «Φοράμε Λευκό» (ROSHE-Αιγίδα).

Σκοπός της εκστρατείας «Φοράμε

Λευκό» είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση για την πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα. (2019)

• Εκστρατεία «Οι συνήθειες άλλαξαν. Ο καρκίνος όχι» Στο πλαίσιο της εξαιρετικής και διαρκούς συνεργασίας με την Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου και υπό την αιγίδα της ΕΕΑΟ, από τις 4 Φεβρουαρίου μέχρι και τα τέλη Μαΐου του 2021, διεξαγόταν η Κοινωνική Εκστρατεία Ενημέρωσης με τίτλο «Οι συνήθειες άλλαξαν. Ο καρκίνος όχι».

ΔΙΑΤΕΛΕ ΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ

Ο πρώτος πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας

ήταν ο Ν. Θρουβάλας. Από το 2012, με

νών και έχει συνεχή

συνεργασία με συλλόγους ασθενών.

Ενδεικτικά αναφέρονται μερικές από τις διεθνείς εκστρατείες ενημέρωσης:

• Εκστρατεία Ενημέρωσης για τον Καρκίνο Κεφαλής - Τραχήλου (Ευρωπαϊκή Εταιρεία Κεφαλής και Τραχήλου)

Το 2017, η Ελληνική Εταιρεία Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας συμμετείχε στην πανευρωπαϊκή καμπάνια ενημέρωσης για τον καρκίνο κεφαλής και τραχήλου, με στόχο να

αλλαγή του καταστατικού της εταιρείας, ο πρόεδρος εκλέγεται για τρία χρόνια και έχει δικαίωμα δύο μόνο θητειών στη θέση αυτή. Σημερινός πρόεδρος της ΕΕΑΟ για την τριετία 2019-2022 είναι ο Β. Κουλουλίας.

Προηγούμενοι πρόεδροι:

• Ν. Θρουβάλας (1989-1991)

• Φ. Αγγελάκης (1991-1993)

• Ν. Θρουβάλας (1993-1999)

• Π. Παντελάκος (1999-2011)

• Δ. Καρδαμάκης (2011-2013)

• Γ. Πισσάκας (2013-2019)

• Β. Κουλουλίας (2019-2022)

• Γ. Κουκουράκης (2022-2025)

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Ελληνική Εταιρεία Αλλεργιολογίας

παθήσεων, συνέβαλαν στην αναγνώριση της Αλλεργιολογίας ως κύριας ειδικότητας. Η ειδικότητα της Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας παγκοσμίως

και άσκηση της Αλλεργιολογίας στη σύγχρονη Ελλάδα.

Hιστορία της Ελληνικής

Εταιρείας Αλλεργιολογίας

και Κλινικής Ανοσολογίας

- ΕΕΑΚΑ ξεκινά από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, όταν μια ομάδα Ελλήνων ιατρών με ενδιαφέρον για την Αλλεργιολογία πήρε την πρωτοβουλία να οργανώσει εταιρεία αλλεργιολόγων και στην Ελλάδα. Το 1973, μέλη αυτής της ομάδας ίδρυσαν την ΕΕΑΚΑ.

Η εταιρεία συνέβαλε ουσιαστικά στην αναγνώριση της ειδικότητας, αρχικά ως συναφούς της Παθολογίας ή Παιδιατρικής (Νοέμβριος 1977). Το 1983, σε συμφωνία με τα ισχύοντα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Αλλεργιολογία καθιερώθηκε ως κύρια ιατρική ειδικότητα. Οι συνθήκες στην Ελλάδα, η οποία είναι πλούσια σε χλωρίδα, αλλά και η διαρκής αύξηση των αλλεργικών

είναι παίδων και ενηλίκων. Αυτή η φιλοσοφία δημιουργίας ενιαίας ειδικότητας για όλες τις ηλικιακές ομάδες εμπεριέχει την ολιστική συμπεριφορά της αλλεργίας ως νόσου και όχι την ενασχόληση ενός μόνο συστήματος του οργανισμού.

Το 1983, η πρώτη εκπαιδευτική Αλλεργιολογική Μονάδα ιδρύθηκε στο Λαϊκό Νοσοκομείο της Αθήνας. Η δεύτερη Αλλεργιολογική Εκπαιδευτική Μονάδα ιδρύεται το 1989 στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού». Τα επόμενα χρόνια ιδρύονται και άλλα Αλλεργιολογικά Τμήματα στα Νοσοκομεία Νοσημάτων Θώρακα «Σωτηρία», Παίδων Πεντέλης, Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης, στα Στρατιωτικά Νοσοκομεία Αθηνών και Θεσσαλονίκης και πολύ αργότερα στο Νοσοκομείο Αττικόν. Το επαγγελματικό σωματείο, η Πανελλήνια Ένωση Αλλεργιολόγων, ιδρύθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’90, σύμφωνα με τις επιταγές της UEMS. Κύριο μέλημά της η ορθολογική εκπαίδευση

Σήμερα η ΕΕΑΚΑ είναι μια δραστήρια επιστημονική εταιρεία, που αριθμεί πάνω από 160 τακτικά, επίτιμα, αντεπιστέλλοντα και επίκουρα μέλη.

Η ίδρυση και το πρώτο καταστατικό

Το πρώτο καταστατικό της Ελληνικής Εταιρείας Αλλεργιολογίας

και Κλινικής Ανοσολογίας συστάθηκε στις 24.11.1971 και υπεγράφη από 20 ιδρυτικά μέλη, από τα οποία δώδεκα ήταν αλλεργιολόγοι και τα υπόλοιπα γιατροί άλλων ειδικοτήτων με ενδιαφέρον για την Αλλεργιολογία, αφού δεν συμπληρωνόταν ο απαιτούμενος αριθμός των είκοσι για τη σύσταση επιστημονικού σωματείου. Η αναγνώριση του σωματείου και η καταχώριση του καταστατικού έγιναν στο Πρωτοδικείο με αρ. 3542/21.6.1973 (951). Σκοπός του πρώτου καταστατικού ήταν η «προαγωγή του κλάδου της Αλλεργιολογίας», εφόσον η Αλλεργιολογία ήταν ένας νέος κλάδος και οι τότε αλλεργιολόγοι είχαν σπουδάσει στο εξωτερικό.

Στο πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο, πρόεδρος εξελέγη ο αείμνη-

Κλινικής Ανοσολογίας

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

στος Σπύρος Μπένος, ενώ πέντε χρόνια αργότερα, η ΕΕΑΚΑ, ως ο επίσημος εν Ελλάδι εκπρόσωπος

της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας, αναλαμβάνει τη διοργάνωση του ετήσιου συνεδρίου

της στην Αθήνα (EEACI Annual Meeting 1978).

Το αρχικό καταστατικό τροποποι-

ήθηκε από τη γενική συνέλευση

της 26ης Νοεμβρίου 1994, εγκρί-

θηκε το 1995 και το τροποποιημένο καταστατικό ισχύει έκτοτε.

Τα μέλη της ΕΕΑΚΑ είναι πλέον, σύμφωνα με το ισχύον καταστατικό, αποκλειστικά αλλεργιολόγοι.

Σήμερα η ειδίκευση στην Αλλεργιολογία διαρκεί πέντε έτη, εκ των οποίων τα δύο αφορούν ειδίκευση στην Παθολογία ή την Παιδιατρι-

κή και τα υπόλοιπα τρία στην Αλλεργιολογία.

Επιστημονικό έργο

Η επιστημονική δραστηριότητα

της ΕΕΑΚΑ είναι ιδιαίτερα σημαντική και περιλαμβάνει:

• την έκδοση κατευθυντήριων οδηγιών και θέσεων ομοφωνίας

• τη διοργάνωση πανελληνίων συνεδρίων Αλλεργιολογίας. Αρχής γενομένης από το 1992, έχουν διοργανωθεί 15 πανελλήνια συνέδρια, με 16ο συνέδριο το 2022. Στα συνέδρια συμμετέχουν διακεκριμένοι ξένοι ομιλητές αλλεργιολόγοι - κλινικοί ανοσολόγοι καθώς και ειδικοί συναφών ειδικοτήτων (δερματολόγοι, πνευμονολόγοι, ωτορινολαρυγ-

γολόγοι κ.ά.) από την Ευρώπη και την Αμερική.

• τη διοργάνωση δύο πανευρωπαϊκών συνεδρίων στη χώρα μας

• την πραγματοποίηση υπό την αιγίδα της ετήσιου Συνεδρίου Αλλεργιολογικών Τμημάτων Στρατιωτικών Νοσοκομείων

στην Αθήνα από το 2016 και μέχρι σήμερα. Το 2021, πραγματοποιήθηκε το έκτο συνέδριο.

• τη διοργάνωση συμποσίων-ημερίδων, με φροντίδα να εξασφαλίζει χορηγίες για πρόσκληση διακεκριμένων ομιλητών αλλά και την παροχή της αιγίδας της σε συμπόσια και ημερίδες που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για την Αλλεργιολογία

• τη συμμετοχή στην εκπαίδευση των αλλεργιολόγων

• την εκπροσώπηση των αλλεργιολόγων σε θεσμικούς φορείς

τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό

• την ενίσχυση ερευνητικών προγραμμάτων τα οποία έχουν σχέση με το αντικείμενο της Αλλεργιολογίας. Ενδεικτικά, έθεσε υπό την αιγίδα της την προσπάθεια καταγραφής και μελέτης περιπτώσεων κληρονομικού αγγειοοιδήματος (ΚΑΟ) στην Ελλάδα από το Εργαστήριο Ανοσολογίας-Ιστοσυμβατότητας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, σε συνεργασία με αλλεργιολόγους μέλη της ΕΕΑΚΑ. Επίσης, ανέλαβε τη χορηγία του ερευνητικού προγράμματος με θέμα «Ο ρόλος της ακτιβίνης-Α στην καταστολή των αλλεργικών ανοσολογικών αντιδράσεων». Αυτό εκπονήθηκε από την κ. Τζωρτζίνα Ξάνθου, Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, σε συ-

131

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

νεργασία με αλλεργιολόγους από τα τρία στρατιωτικά νοσοκομεία • τον σημαντικό αριθμό επιστημονικών μελετών και δημοσιεύσεων σε ελληνικά και ξένα ιατρικά περιοδικά των μελών της στον τομέα της κλινικής Αλλεργιολογίας (επιδημιολογία, διάγνωση, αξιολόγηση θεραπευτικών σκευασμάτων)

• τη χρηματοδότηση ερευνητικών εργασιών που πραγματοποιούνται από ειδικευόμενους αλλεργιολόγους. Ενδεικτικά αναφέρουμε τις εργασίες της Μαρίας Πασιώτη (Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών «Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού») και της Ευαγγελίας Χυτήρογλου (ΠΓΝ Αττικόν)

• τη θέσπιση Ομάδων Εργασίας (Αναπνευστικής Αλλεργίας, Τροφικής Αλλεργίας, Φαρμα -

κευτικής Αλλεργίας, Αλλεργίας Δέρματος) στις οποίες συμμετέ-

χουν μέλη της

• τον συμβουλευτικό ρόλο της ΕΕΑΚΑ στο Υπουργείο Υγείας

και στον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο για θέματα που αφο -

ρούν το κοινό και τους αλλεργικούς ασθενείς

• την ενημέρωση της κοινής γνώμης, των αλλεργικών ασθενών

και του περιβάλλοντός τους καθώς και συλλόγων με αλλεργιολογικό ενδιαφέρον (λ.χ. σύλλογοι μελισσοκόμων), με σκοπό την πρόληψη, σωστή διάγνωση και κατάλληλη-ορθολογική αντιμετώπιση των αλλεργικών προβλημάτων (ενηλίκων και παιδιών)

• τη συνεργασία και ενημέρωση φορέων σε περιπτώσεις σχετικές με το αντικείμενο της Αλλεργιολογίας. Πρόσφατα και στη διάρκεια της πανδημίας, βρίσκεται σε επαφή με τον ΕΟΔΥ και την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, παρέχοντας ενημέρωση και συμβουλές.

Εκπαιδευτικό έργο και επιμόρφωση γιατρών και ειδικευομένων, σεμινάρια και υποτροφίες

Κατά τη διοργάνωση των Πανελληνίων Συνεδρίων Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας, το Δ.Σ. της ΕΕΑΚΑ φροντίζει ώστε

να συμμετέχουν στην Οργανωτική Επιτροπή διακεκριμένα μέλη της ή διακεκριμένοι επιστήμονες συναφών ειδικοτήτων, προκειμένου

να καταρτίζεται άρτιο επιστημονικό πρόγραμμα. Καλούνται ως

ομιλητές διακεκριμένοι αλλεργιολόγοι - κλινικοί ανοσολόγοι, καθώς και ειδικοί συναφών ειδικοτήτων από την Ευρώπη και την Αμερική. Μέσα από τα συνέδρια τα μέλη ενημερώνονται για τις εξελίξεις στην Αλλεργιολογία. Παράλληλα με το πανελλήνιο συνέδριο, πραγματοποιείται το ετήσιο Συνέδριο Αλλεργιολογικών Τμημάτων Στρατιωτικών Νοσοκομείων στην Αθήνα καθώς και συμπόσια/ημερίδες για τη διαρκή ενημέρωση των μελών της ΕΕΑΚΑ.

Η ΕΕΑΚΑ υποστηρίζει χρηματικά

τα μέλη της για την παρακολούθηση επιστημονικών συνεδρίων ή μετεκπαιδευτικών σεμιναρίων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ενδεικτικά, καλύπτει τα έξοδα

Επίσημο περιοδικό της εταιρείας

είναι η Ελληνική

Αλλεργιολογία και Κλινική

Ανοσολογία

132

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

(μετακίνηση, εγγραφή, διαμονή) σε ειδικευόμενους στην Αλλεργιολογία, για να παρακολουθήσουν τις εργασίες του Πανευρωπαϊκού Συνεδρίου του EAACI. Τελευταία καλύπτει εγγραφές ειδικευμένων και ειδικευομένων για διαδικτυακή παρακολούθηση του Πανευρωπαϊκού Συνεδρίου του ΕΑΑCI. Επιπλέον, χορηγεί υποτροφίες για μεταπτυχιακές σπουδές ή σεμινάρια στο εξωτερικό σε νέους αλλεργιολόγους και χρηματοδοτεί ερευνητικές εργασίες ειδικευόμενων αλλεργιολόγων (πρόσφατα χρηματοδότησε δύο εργασίες ειδικευομένων στα νοσοκομεία ΠΓΝ Αττικόν και Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών «Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού»). Από το ακαδημαϊκό έτος 20082009, η ΕΕΑΚΑ οργανώνει μηνιαία διαδικτυακά μαθήματα e-learning, στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης ιατρικής εκπαίδευσης, τα οποία συμβάλλουν στην εκπαίδευση

τόσο των ειδικευομένων όσο και των ειδικών αλλεργιολόγων για

τα μέλη της αλλά και γιατρούς άλλων ειδικοτήτων. Στα μαθήματα συμμετέχουν ως ομιλητές αλλεργιολόγοι αλλά και γιατροί

άλλων ειδικοτήτων, τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό.

Μέσω της ιστοσελίδας της ΕΕΑΚΑ δίνεται η δυνατότητα πρόσβασης στους αλλεργιολόγους-μέλη

της σε επιστημονικά περιοδικά

της ειδικότητας και ενημέρωσής

τους στις προόδους της Αλλεργιολογίας.

Συνεργασίες με άλλες επιστημονικές εταιρείες και

επαγγελματίες άλλων κλάδων Στα πανελλήνια συνέδρια Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας προσκαλούνται διακεκριμένοι Έλληνες και ξένοι ομιλητές αλλεργιολόγοι - κλινικοί ανοσολόγοι, καθώς και ειδικοί συναφών ειδικοτήτων (δερματολόγοι, πνευμονολόγοι, ωτορινολαρυγγολόγοι κ.ά.) από την Ευρώπη και την Αμερική. Επίσης, στο πλαίσιο των πανελλήνιων συνεδρίων διοργανώνονται συχνά στρογγυλά τραπέζια, workshops κ.λπ., στα οποία συμμετέχουν γιατροί άλλων ειδικοτήτων.

Όσον αφορά τις διαφορές που προκύπτουν ανάμεσα σε αλλεργιολόγους και άλλες ειδικότητες, η φιλοσοφία της εταιρείας είναι το πνεύμα συνεργασίας. Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε δεσμούς ανάμεσα στις διαφορετικές ομάδες, οργανώνοντας joint meetings σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος.

Η σχέση μας με την Εταιρεία Εργαστηριακής και Κλινικής Ανοσολογίας είναι πολύ εποικοδομητική, καθώς η σχέση μεταξύ Αλλεργιολογίας και Ανοσολογίας είναι στενή

σε θέματα πρόληψης των αλλεργικών παθήσεων.

Επίσης, η ΕΕΑΚΑ διατηρεί άριστες επιστημονικές σχέσεις με

την Παιδιατρική Εταιρεία και τη Νεογνολογική Εταιρεία, ανταλλάσσοντας πληροφορίες σε θέματα εμφάνισης της αλλεργικής ευαισθητοποίησης ή των αλλερ -

γικών παθήσεων, ενώ διοργανώνονται joint meetings με την Πνευμονολογική, Δερματολογική και Εταιρεία ΩΡΛ. Ενθαρρύνονται οι συνεργασίες μεταξύ των μελών της ΕΕΑΚΑ και της Κυπριακής Εταιρείας Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας και οργανώνονται joint meetings.

Η δράση ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης επαγγελματιών υγείας “Allergy 2019” είχε σκοπό την καλύτερη διαχείριση των αλλεργικών ασθενών, μέσα από τη γόνιμη συνεργασία μεταξύ φαρμακοποιού και αλλεργιολόγου. Πραγματοποιήθηκαν εκπαιδευτικά- επιμορφωτικά σεμινάρια από αλλεργιο -

H ειδίκευση

στην

Αλλεργιολογία

διαρκεί πέντε έτη, εκ των οποίων

δύο αφορούν ειδίκευση στην Παθολογία

ή Παιδιατρική

133

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Η ιστοσελίδα allergikos.gr παρέχει

αλλεργιολόγοι έχουν υπηρετήσει στο Δ.Σ. της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας (EAACI), συμπεριλαμβανομένης και της τρέχουσας

προεδρίας της με τον αλλεργιολόγο καθηγητή Νίκο Παπαδόπουλο.

Αλλεργιολόγοι-μέλη συμμετέχουν σε επιτροπές τόσο της EAACI όσο και του WAO. Πρόσφατα, μέλος της ΕΕΑΚΑ συμμετέχει στην επιτροπή αναθεώρησης και ενημέρωσης των διεθνών οδηγιών EAACI/GA2LEN/EDF/ WAO για την κνίδωση (urticaria).

Η πλειονότητα δε των μελών συμμετέχει ενεργώς στα συνέδρια που διοργανώνονται παγκοσμίως.

κής Ανοσολογίας, ενώ στις 17-20 Οκτωβρίου 2008 διοργανώθηκε με ευθύνη της ΕΕΑΚΑ το 5ο Βαλκανικό Συνέδριο Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας στη Θεσσαλονίκη. Η ΕΕΑΚΑ συνεργάζεται με αντίστοιχες εταιρείες άλλων χωρών. Στενή συνεργασία διατηρεί με την Κυπριακή Εταιρεία Αλλεργιολογίας

και Κλινικής Ανοσολογίας, από κοινού με την οποία έχει διοργανώσει συμπόσια και ημερίδες.

Ενημέρωση: εκδόσεις, εκστρατείες ενημέρωσης κοινού και επαγγελματιών υγείας

λόγους σε φαρμακοποιούς σε όλη την Ελλάδα, με κεντρικό θέμα τη συμβολή του φαρμακοποιού ως επιστήμονα υγείας στην αντιμετώπιση των αλλεργικών παθήσεων. Χορηγήθηκε επιπλέον στους φαρμακοποιούς έντυπο υλικό για την ορθή ενημέρωση του καταναλωτή, παρέχοντας χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την αλλεργία και τις εκφάνσεις της.

Διεθνής παρουσία και συνεργασίες

Η ΕΕΑΚΑ είναι μέλος διεθνών οργανώσεων, όπως η Ευρωπαϊκή Ακαδημία Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας (EAACI)

και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Αλλεργιολογίας WAO. Επίσης, τα μέλη της ΕΕΑΚΑ είναι δραστήρια σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Έτσι, τέσσερις Έλληνες

Η ΕΕΑΚΑ έχει επίσης διοργανώσει δύο πανευρωπαϊκά αλλεργιολογικά συνέδρια: το 1978 στην Αθήνα και το 1997 στη Ρόδο. Στο μεν πρώτο, πρόεδρος ήταν ο τότε πρόεδρος της ΕΑΑΚΑ (και πρώτος πρόεδρός της), ο αείμνηστος Σπύρος Μπένος. Το τελευταίο, που χαρακτηρίστηκε από τα πλέον επιτυχημένα συνέδρια από καταβολής του θεσμού στην Ευρωπαϊκή Ακαδημία, και οπωσδήποτε το πιο επιτυχημένο οικονομικά, είχε ως πρόεδρο την τότε αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας και διατελέσασα πρόεδρο της ΕΕΑΚΑ, Καλλιόπη Κόντου-Φίλη.

Τον Σεπτέμβριο του 2006, διοργανώθηκε στην Αθήνα κοινό συνέδριο με το Αμερικανικό Κολλέγιο Αλλεργιολογίας και Κλινι-

Επίσημο περιοδικό της εταιρείας είναι η Ελληνική Αλλεργιολογία και Κλινική Ανοσολογία, που εκδίδεται από το 1993 και περιέχει ανασκοπήσεις, ερευνητικές εργασίες, κλινικές μελέτες, μελέτες για νέα φάρμακα, δύσκολες περιπτώσεις και βιβλιογραφικές ανασκοπήσεις με σχόλια. Tο πρώτο βιβλίο αναφοράς της ΕΕΑΚΑ, με τίτλο «Βασική Αλλεργιολογία και Κλινική Ανοσολογία», εκδόθηκε το 2001. Σε αυτό αλλεργιολόγοι αλλά και γιατροί άλλων ειδικοτήτων κατέθεσαν τη σύγχρονη επιστημονική τους γνώση και βιβλιογραφία στην ανάλυση των αλλεργικών παθήσεων, των μεθόδων διάγνωσης και τη θεραπευτική αντιμετώπιση των αλλεργιών. Η ΕΕΑΚΑ ανέλαβε τη μετάφραση και έκδοση για την Ελλάδα τριών βιβλίων της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Αλλεργιολογίας (EAACI):

στο κοινό

χρήσιμες πληροφορίες

για τις αλλεργίες

Παγκόσμιος Άτλας Αλλεργίας, Παγκόσμιος Άτλας Άσθματος και Παγκόσμιος Άτλας Αλλεργικής Ρινίτιδας και Αλλεργικής Ρινοπαραρρινοκολπίτιδας.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

νου προγράμματος εκπαίδευσης.

Αυτή η φιλοσοφία δημιουργίας ενιαίας ειδικότητας για όλες

τις ηλικιακές ομάδες εμπεριέχει την ολιστική συμπεριφορά

της

Η

ιστοσελίδα allergikos.gr παρέχει στο κοινό χρήσιμες πληροφορίες

για τις αλλεργίες. Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα διαδραστικής

επαφής γιατρού και ασθενούς μέσω του «Ρωτήστε τον ειδικό αλλεργιολόγο», η οποία βοηθά στη διαφώτιση της κοινής γνώμης και στην ενημέρωση του κοινού για τα θέματα διάγνωσης, αντιμετώπισης

και πρόληψης των αλλεργικών νοσημάτων.

Τα μέλη της εταιρείας μετέχουν ενεργά στην ενημέρωση του κοινού μέσω εκπομπών στην τηλεόραση, άρθρων στα έντυπα μέσα επικοινωνίας, ενημερωτικών φυλλαδίων και βιβλίων που στοχεύουν στην καλύτερη και αρτιότερη εκπαίδευση των αλλεργικών ασθενών και των οικογενειών τους. Συχνά οργανώνονται εκδηλώσεις

(ημερίδες και συμπόσια) στην περιφέρεια προς ενημέρωση των συναδέλφων αλλά και του κοινού. Διοργανώνονται δράσεις ενημέρω -

σης του κοινού επ’ ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Αλλεργίας

ή της Εβδομάδας Αλλεργίας, με παροχή δυνατότητας δωρεάν εξέτασης.

Σε συνεργασία με το Υπουργείο

Παιδείας και τις Περιφέρειες, οργανώθηκε σε όλη τη χώρα κύκλος

ομιλιών με θέμα «Το αλλεργικό

παιδί στο σχολείο».

Από το σχολικό έτος 2019-2020, μέσω του Υπουργείου Υγείας και σε συνεργασία με την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, η ΕΕΑΚΑ συμμετέχει με δράση-παρέμβαση ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, στο πλαίσιο αγωγής υγείας του Υπουργείου Παιδείας.

Η παρέμβαση της ΕΕΑΚΑ έχει τίτλο «Αλλεργία στα παιδιά», εντάσσεται στο πλαίσιο του θεματικού άξονα «Υγιής αναπνοή, πρόληψη αλλεργιών στην παιδική ηλικία», και απευθύνεται σε μαθητές Δ΄, Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού.

Ο κοινωνικός ρόλος της ΕΕΑΚΑ

Η ειδικότητα της Αλλεργιολογίας προσφέρει στην ελληνική κοινωνία ειδικούς αλλεργιολόγους με υψηλή και πλήρη επιστημονική

κατάρτιση, τόσο στην Παθολογία

Ενηλίκων όσο και στην Παθολογία Παίδων βάσει του αναβαθμισμέ-

αλλεργίας ως νόσου και όχι την ενασχόληση με ένα μόνο σύστημα

του οργανισμού.

Οι υπηρεσίες υγείας που παρέχουν οι Έλληνες αλλεργιολόγοι –τόσο σε επίπεδο ιδιωτικού ιατρείου όσο και σε επίπεδο δημόσιας υγείας– είναι άριστες και πλήρεις. Ο ειδικευμένος αλλεργιολόγος έχει: α) σφαιρική άποψη της πορείας των αλλεργιολογικών προβλημάτων του ασθενούς με την πάροδο του χρόνου και β) πιο σωστή άποψη στη διάγνωση και ορθολογική θεραπευτική προσπέλαση –των συχνά πολλαπλών προβλημάτων που εμφανίζονται στον ίδιο ασθενή ταυτόχρονα ή στην πορεία του χρόνου– με αποτέλεσμα το μέγιστο όφελος των πασχόντων καθώς και των ασφαλιστικών τους φορέων.

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ

• Σπύρος Μπένος

• Ευάγγελος Αποστόλου

• Αλέξιος Κουτσούκος

• Χρήστος Γρηγορέας

• Δημήτρης Παπαϊωάννου

• Καλλιόπη Κόντου-Φίλη

• Ιωάννης Παρασκευόπουλος

• Ζωή Δεμέστιχα

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Γενικής

της ΕΛΕΓΕΙΑ (Ελληνική Εταιρεία Γενικής Ιατρικής) και την υπογραφή του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος.

Σημεία-σταθμός της ειδικότητας:

• Η εγγραφή ως πλήρους μέλους στη WONCA (Παγκόσμια Επιστημονική Ένωση Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής), 1988

• Η πρόβλεψη προτίμησης γιατρών

• Η εκπόνηση σχεδίου συντονισμού της ειδικότητας Γενικής Ιατρικής (ΕΛΕΓΕΙΑ), καθώς και η σχετική απόφαση του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας (ΚΕΣΥ), και η τοποθέτηση ειδικών Γενικής Ιατρικής ως γενικών συντονιστών της ειδικότητας, 2004

• Η ίδρυση της Ακαδημίας Γενικής/ Οικογενειακής Ιατρικής, 2004

ειδικότητα της Γενικής Ιατρικής ξεκίνησε στην Ελλάδα

Γενικής Ιατρικής στα Κέντρα Υγείας, 1992

• Η συμμετοχή στην ιδρυτική ομά-

• Η οργάνωση του 11ου Πανευρωπαϊκού Συνεδρίου Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής, Κως, 2005

το 1960. Προέβλεπε ατελή

εκπαίδευση 18 μηνών στην

Υγειονομική Σχολή και την απέκτησαν μέχρι το 1986 συνολικά

μόνον 51 γιατροί. Πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι μεγάλος υπέρμαχος

της Γενικής Ιατρικής υπήρξε ο αείμνηστος Σπύρος Δοξιάδης, ο οποίος προσπάθησε να προσδώσει κύρος στην ειδικότητα μέσω της νομοθεσίας που, δυστυχώς, δεν κατόρθωσε να εισαγάγει.

Το 1983, με τη δημιουργία του ΕΣΥ, προβλέφθηκαν Κέντρα Υγείας και

γιατροί Γενικής Ιατρικής στον σχετικό νόμο. Οι διεργασίες αναδημιουργίας της ειδικότητας άρχισαν

το ίδιο διάστημα με την κατάρτιση προγράμματος εκπαίδευσης από

την Επιτροπή ΠΦΥ του ΚΕΣΥ και κατέληξαν το 1986 με τη δημιουργία

δα της WONCA Europe, 1995

• Η άμεση πρόσληψη στο ΕΣΥ γιατρών Γενικής Ιατρικής των Περιφερικών Ιατρείων, 1997

• Η αλλαγή του τίτλου «Γενική Ιατρική» με τον ισχύοντα σε όλον τον κόσμο τίτλο «Γενική/Οικογενειακή Ιατρική», 2019 136

Οικογενειακής Ιατρικής

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Ίδρυση και πρώτο καταστατικό

Ο Ν.1397/83 για το ΕΣΥ προέβλεπε τη δυνατότητα γενικών γιατρών να προσληφθούν στα Κέντρα Υγείας, αλλά προέταξε στην ουσία τούς παθολόγους. Η ΕΛΕΓΕΙΑ δημιουργήθηκε δύο χρόνια αργότερα και πιο συγκεκριμένα στις 27/10/1985, με το πρώτο καταστατικό να υπογράφεται από τους αγροτικούς γιατρούςιδρυτικά μέλη ως ακολούθως:

1. Μποδοσάκης-Πρόδρομος

Μερκούρης

2. Ρίζος Ρίζος

3. Ανδρέας Πάγκαλης

4. Κωνσταντίνος Μωραΐτης

5. Νικόλας Θεοδωρίδης

6. Ζωγραφιά Αραμπατζή

7. Βασίλειος Στραβέλας

8. Αναστάσιος Κασσιανός

9. Νικόλαος Κουλούρης

10. Γεωργία Στουραΐτου

11. Αναστάσιος Παπαδόπουλος

12. Αθανάσιος Συμεωνίδης

13. Άννα Ευθυμιάδου

14. Αθανάσιος Χριστόπουλος

15. Ιωάννης Παναγιώτου

16. Παναγιώτης Διαμαντόπουλος

17. Δημήτριος Αθανασιάδης

18. Χρήστος Ζαραμπούκας

19. Ιωάννης Αναγνωστόπουλος

20. Ιωάννης Καραμάρκος

21. Γεώργιος Παπαθωμάς

22. Παναγιώτης Θεολογής

23. Ελένη Κεβρεκίδου

Τέλος, το καταστατικό εγκρίθηκε

από το Πολυμελές Πρωτοδικείο

Θεσσαλονίκης με την 85/6-2-86

απόφασή του.

Μετά το 1986, η ΕΛΕΓΕΙΑ είχε αλ-

Ο πρώτος πρόεδρος, ΜποδοσάκηςΠρόδρομος Μερκούρης

λεπάλληλες συναντήσεις με όλους τους υπουργούς που ακολούθησαν, αλλά οι πιέσεις του ΠΙΣ για τους παθολόγους ήταν ισχυρές και δεν κάμφθηκαν.

Τελικά, περί τις αρχές της δεκαετίας του ’90, ο αείμνηστος Γ. Μερίκας, υπουργός Υγείας της Υπηρεσιακής Κυβέρνησης (και επιστήθιος

φίλος του τότε επιτίμου προέδρου της ΕΛΕΓΕΙΑ, αειμνήστου Δ. Ίκκου), αποδέχθηκε το αίτημα της ΕΛΕΓΕΙΑ και υπέγραψε την πρώτη Υπουργική Απόφαση που καθόριζε σαφώς ότι στα Κέντρα Υγείας επιλέγονται κατά προτεραιότητα οι γιατροί Γενικής Ιατρικής.

Επιστημονικό έργο Στα 36 χρόνια λειτουργίας της η ΕΛΕΓΕΙΑ έχει μέχρι στιγμής διοργανώσει:

• Το 11ο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο

Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής (Κως 2005)

Διονύσιος Ίκκος, επίτιμος πρόεδρος ΕΛΕΓΕΙΑ (1986)

• Την 55η Ετήσια Συνάντηση EQUIP (Πανευρωπαϊκός Οργανισμός Ποιοτικής Εξασφάλισης στην ΠΦΥ, 2018)

• 34 Πανελλήνια Συνέδρια Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής

• 19 Σχολεία Εκπαίδευσης

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Πρόεδρος ΜποδοσάκηςΠρόδρομος Μερκούρης Αντιπρόεδρος Σ. Κουριδάκης

Γ. Γραμματέας Κ. Μωραΐτης

Ταμίας Α. Χαραλάμπους

Ε. Γραμματέας Θ. Χριστόπουλος

Μέλη Χ. Ζαραμπούκας

Α. Πάγκαλης

Σύμφωνα με μεταβατική διάταξη

του καταστατικού, οι πρώτες εκλογές

θα διενεργούνταν μετά την παρέλευση

της τριετίας.

TO ΠΡΏΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Εκπαιδευτών (Train the Trainer)

• 19 Σχολεία Έρευνας στην ΠΦΥ

• 8 Σχολεία Γηριατρικής

• 4 Σχολεία Υπερήχων

• 1 Σχολείο Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας (αγγλόφωνο)

και πλήθος άλλων ημερίδων και σεμιναρίων.

Εκπαιδευτικό έργο και επιμόρφωση γιατρών και ειδικευομένων, σεμινάρια και υποτροφίες

Από τα πρώτα χρόνια μετά την ίδρυσή της, η ΕΛΕΓΕΙΑ πρωτοστάτησε στην οργάνωση εκπαιδευτικών συναντήσεων. Οι δραστηριότητες αυτές είναι κυρίως Κλινικά Workshop με κλειστό αριθμό (24) συμμετεχόντων, διάρκειας 3-4 ημερών, δομημένα με βάση τα διεθνή εκπαιδευτικά πρότυπα.

Κάθε ενότητα διαχωρίζεται σε μια εισήγηση μικρής διάρκειας, συνεχίζεται με εργασία σε ομάδες και την παρουσίαση των συμπερασμάτων κάθε ομάδας και ολοκληρώνεται με συζήτηση στην ολομέλεια. Θεματικές ενότητες ανά σχολείο (ΣΔ, ΧΑΠ, κατάθλιψη, άνοια, δυσλιπιδαιμίες, συνολικός καρδιαγγειακός κίνδυνος, διαχείριση του πόνου στην ΠΦΥ, σχολείο Management, οστεοπόρωση, υπέ-

ρηχοι, γηριατρική). Σε κάθε συνέδριο δίνονται για εκπαιδευτικούς σκοπούς χρηματικά βραβεία σε επιστημονικές εργασίες, ελεύθερες ανακοινώσεις και poster. Η ΕΛΕΓΕΙΑ το 2005 ίδρυσε την Ακαδημία Γενικής Ιατρικής, με σκοπό την επιμόρφωση των μελών της διά της δημιουργίας Ιατρικής Βιβλιοθήκης και μέσω συνδρομής στα γνωστότερα επιστημονικά ιατρικά περιοδικά του κόσμου. Η διεύθυνση

Τελετή λήξης 11ου Πανευρωπαϊκού Συνεδρίου Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής

1ο Πανελλήνιο Συνέδριο 1987 Εκδήλωση ΕΛΕΓΕΙΑ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

της ακαδημίας ανατέθηκε στους πιο έμπειρους γενικούς γιατρούς και σε πανεπιστημιακούς δασκάλους της

Γενικής Ιατρικής αλλά και παραπλήσιων ειδικοτήτων.

Η

ακαδημία διέθετε χώρο για φιλοξενία γενικών γιατρών μετά από

αίτησή τους, για καθήκοντα σχετικά

με την ΕΛΕΓΕΙΑ και την ακαδημία

στην Αθήνα.

Συνεργασίες

με άλλες

επιστημονικές εταιρείες

και επαγγελματίες

άλλων κλάδων

Η ΕΛΕΓΕΙΑ έχει μια συνεχή και διαχρονική συνεργασία με όλες τις

ελληνικές εταιρείες ειδικότητος

κορμού. Στο πλαίσιο αυτό, συμμετέχει σε συνέδρια των παραπάνω

εταιρειών, τις οποίες προσκαλεί και στα δικά της συνέδρια. Πολλές επι-

στημονικές εταιρείες έχουν συμμετάσχει κατά καιρούς και σε άλλες εκπαιδευτικές δραστηριότητες της εταιρείας. Έχει, εξάλλου, διαρκή συνεργασία με την TAHUD Τουρκική Επιστημονική Εταιρεία Γενικής Ιατρικής, με την οποία διοργάνωσε σειρά κοινών σεμιναρίων.

Διεθνής παρουσία

και συνεργασίες

Η ΕΛΕΓΕΙΑ είναι εγγεγραμμένη

στη WONCA World από το 1988.

Είναι, επίσης, ιδρυτικό μέλος της WONCA Europe, μαζί με την Αγγλία, τη Νορβηγία και την Ισπανία, με τις οποίες διοργάνωσαν το ιδρυτικό συνέδριο στο ευρωκοινοβούλιο στο Στρασβούργο, το 1995.

Διοργάνωσε, ακόμη, το 11ο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Γενικής Ιατρικής (WONCA Europe 2005).

Ενημέρωση: Εκδόσεις, εκστρατείες ενημέρωσης

κοινού και επαγγελματιών

υγείας

• Έκδοση του περιοδικού Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας από το 1986

έως και το 2012, το οποίο, στη συνέχεια, μετατράπηκε σε διαδικτυακό περιοδικό.

• Μετάφραση της Χάρτας Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής στην Ευρώπη.

• Ελληνική επιμέλεια του βιβλίου Βασικές Αρχές Γενικής Ιατρικής

• Logbook Ειδικευομένων Γενικής/ Οικογενειακής Ιατρικής (βρίσκεται στην τρίτη έκδοση).

• Μετάφραση και επιμέλεια, Γηριατρική Εγχειρίδιο Αναφοράς (10η έκδοση).

• Δράσεις για την Παγκόσμια Ημέρα του Οικογενειακού Ιατρού (19 Μαΐου).

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ

• 1986-2018: Μποδοσάκης-Πρόδρομος

Μερκούρης

• 2018-2019: Ανάργυρος Μαριόλης

• 2019-2021: Ιωάννης Λέντζας

• 2021-2024: Αντώνιος Μπατίκας

ΕΠΙΤΙΜΟΙ

Διονύσιος Ίκκος (1986)

Εκδόσεις ΕΛΕΓΕΙΑ

ΠΡΟΕΔΡΟΙ

Μποδοσάκης-Πρόδρομος Μερκούρης (2018)

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

140

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Ελληνική Εταιρεία Εντατικής Θεραπείας

εφαρμόζονται διεγχειρητικά στους ασθενείς. Αρχές της δεκαετίας του ’60 και μέσα στο πλαίσιο της ίδιας

επιδημίας, στην Ελλάδα δημιουργείται η πρώτη μονάδα αυξημένης

φροντίδας από την αείμνηστη Σαπφώ Μαγκριώτη στο Νοσοκομείο «Σωτηρία». Είναι η πρώτη φορά που

εφαρμόζονται στη χώρα η τραχειοστομία και ο μηχανικός αερισμός. Η

κ. Αναστασάκη (μελλοντικού προέδρου της ΕΕΕΘ) και είναι από τα εγκαίνια της πρώτης αυτοδύναμης πολυδύναμης κλειστού τύπου ΜΕΘ της Ελλάδας.

Ίδρυση και πρώτο καταστατικό

εντατική θεραπεία στην

Ελλάδα τοποθετείται ιστορι-

κά στις αρχές της δεκαετίας

του ’60 και σχετίζεται με την

επιδημία της πολιομυελίτιδας η οποία εμφανίστηκε στην Ευρώπη (Δανία) το 1952. Έως το 1950, Μονάδα Εντατικής Θεραπείας οριζόταν ο χώρος φροντίδας κυρίως μετεγχειρητικών ασθενών. Η νόσος της πολιομυελίτιδας, λόγω της παράλυσης των αναπνευστικών μυών, δημιούργησε την ανάγκη της μηχανικής υποστήριξης της αναπνοής. Τα νοσοκομεία στην Κοπεγχάγη κατέρρευσαν (30-50 εισαγωγές την ημέρα), ενώ η θνητότητα έφτασε το 80%. Επιστρατεύθηκαν οι φοιτητές της Ιατρικής, ώστε να αερίζουν διά χειρός μέσω της τραχειοστομίας τους ασθενείς. Εφευρέθηκαν οι πρώτοι αναπνευστήρες θετικής πίεσης, οι οποίοι ήδη είχαν αρχίσει να

ιατρός Σ. Μαγκριώτη δημιούργησε συνεργασίες με το εξωτερικό και ηγήθηκε της αντιμετώπισης της επιδημίας, δουλεύοντας ακάματα με όλο το προσωπικό εκείνης της εποχής. Η ίδια οργάνωσε την κατασκευή της πρώτης Μονάδας Αναπνευστικής Ανεπάρκειας, η οποία εγκαινιάστηκε επίσημα το 1978. Εκείνη την εποχή, οι βαρέως πάσχοντες ασθενείς νοσηλεύονταν σε χώρους μετεγχειρητικής φροντίδας, ενώ υπάρχουν και λίγο πιο οργανωμένες προσπάθειες όπως αυτή του γιατρού Στέφανου Κουρεμένου στο νοσοκομείο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός. Ωστόσο, η πρώτη πολυδύναμη ανεξάρτητη κλειστού τύπου ΜΕΘ στην πραγματικότητα δημιουργείται στο Λαϊκό Νοσοκομείο Αθηνών από τον αείμνηστο Δημήτριο Μπιλάλη και εγκαινιάζεται το 1980. Η σπάνια φωτογραφία που παρατίθεται, ανήκει στο αρχείο του

Ο ιατρός Δ. Μπιλάλης, τότε διευθυντής της ΜΕΘ του Λαϊκού Νοσοκομείου, είναι ο πρώτος που ασχολήθηκε με την ιδέα και την ανάπτυξη της Ελληνικής Εταιρείας Εντατικής Θεραπείας. Σύμφωνα με το πρώτο άρθρο του καταστατικού, στις 29/10/1984, «ιδρύεται επιστημονικόν σωματείον υπό την επωνυμίαν “Ελληνική Εταιρεία Εντατικής Θεραπείας” με έδραν την πόλη των Αθηνών. Διά τας μετά της αλλοδαπής σχέσεις της η Εταιρεία θα χρησιμοποιεί

Ιδρυτικό πρώτο καταστατικό ΕΕΕΘ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

την επωνυμίαν “Hellenic Society of Intensive Care”.

Οι ιδρυτές της εταιρείας με αλφαβητική σειρά: 1) Ανδρουλάκης Γιάννης, 2) Ανδρουλάκης Γιώργος, 3) Αναστασάκης Αλέξανδρος, 4) Ανδρέου Αλέξανδρος, 5) Ασκητοπούλου Ελένη, 6) Βασιλείου Γιάννης, 7) Βελδέκης Δημήτριος, 8) Βελμάχου Κυριακή, 9) Βώρος Διονύσιος, 10) Δαβάκης Μιχαήλ, 11) Δελλαγραμμάτικας Ηρακλής, 12) Δουζίνας Εμμανουήλ, 13) Ηλιόπουλος Ρένος, 14) Κλούβα - Μολυβδά Φυλλίς, 15) Κουμαδίτης Απόστολος, 16) Κουντούρης Ηλίας, 17) Κούργιας Ευάγγελος, 18) Κουρεμένος Στέφανος, 19) Κρεμενόπουλος Γεώργιος, 20) Κωστάλας Χρήστος, 21) Κωστοπούλου - Φαρρή Ευαγγε-

λία, 22) Λαμπρόπουλος Σωτήρης, 23) Μαγκριώτη Σαπφώ, 24) Μανδηλά - Σφάγγου Ελένη, 25) Μπεχράκης Παναγιώτης, 26) Μπιλάλης Δημήτριος, 27) Μπισταράκης Λουκάς, 28) Ξάνθου - Τσιγκόγλου

Μαρία, 29) Οικονόμου Κώστας, 30) Παππάς Κώστας, 31) Πέρρος Γιώργος, 32) Πετμεζάκη Σοφία, 33) Πουλόπουλος Βασίλης, 34) Πραγκαστής Δημήτρης, 35) ΤούνιαΙακωβίδου Μαρία, 36) Τσουκαλάς Ιωάννης, 37) Φίλιας Νικόλαος και 38) Καρβοκύρης Νικόλαος.

Το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο αποτελείται από τους Δ. Μπιλάλη, Σ. Κουρεμένο, Π. Μπεχράκη, Μ. Ξάνθου - Τσιγκόγλου, Σ. Πετμεζάκη και Ν. Φίλια. Ο πρώτος πρόεδρος της εταιρείας

ήταν ο αείμνηστος Δ. Μπιλάλης.

Χρέη γραμματειακής υποστήριξης

της ΕΕΕΘ τέλεσε έως το 2017 η κυ-

ρία Αιμιλία Μακρυαλέα και από το 2002 έως και σήμερα τα καθήκοντα

εκτελεί η κυρία Αικατερίνη-Ιωάννα Μπότση.

Το οίκημα στο οποίο στεγάζονται

Σπάνια φωτογραφία από τα εγκαίνια της πρώτης αυτοδύναμης, πολυδύναμης κλειστού τύπου ΜΕΘ της Ελλάδας στο Λαϊκό Νοσοκομείο Αθηνών. Διευθυντής Δ. Μπιλάλης. Από το αρχείο του Α. Αναστασάκη, προέδρου της ΕΕΕΘ, 1995-1999.

Από αριστερά προς τα δεξιά: Κουμαδίτης Α., Πραγκαστής Δ., Παπαδογιάννης Δ., Κουμούτσου Κ. (προϊσταμένη), Σόμπολος Κ., Μπιλάλης Δ., Πετρίκος Γ., Παπαχριστοφόρου Σ.

τα γραφεία της ΕΕΕΘ έως και σήμερα, αποκτήθηκε κατά την προεδρία του ιατρού εντατικολόγου Α. Μαυρομμάτη.

Όραμα και κοινή γραμμή της ΕΕΕΘ αποτέλεσε η ανάπτυξη της ανεξάρτητης και πολυδύναμης ΜΕΘ

σε όλα τα μεγάλα και τα νομαρχιακά νοσοκομεία της χώρας, με στόχο τη βέλτιστη αντιμετώπιση των βαρέως πασχόντων ασθενών. Σύμ-

Εξώφυλλο του περιοδικού της ΕΕΕΘ στην περίοδο της πανδημίας. Η φωτογραφία είναι του κ. Α. Αβραμίδη για το Reuters

φωνα με τις αφηγήσεις καταξιωμένων επιστημόνων που έζησαν την εποχή εκείνη, οι συγκεκριμένοι ασθενείς είχαν πλημμελή αντιμετώπιση και στην πλειονότητά τους απεβίωναν σε θαλάμους νοσηλείας κοντά στους οικείους τους. Η ΕΕΕΘ συνέβαλε, σε συνεργασία με επιστημονικούς και πολιτικούς φορείς, να κατακτηθεί η αυτοδυναμία της Μονάδας Εντατικής Θεραπείας ως οντότητα εντός των νοσοκομείων, ενώ εισήχθησαν για πρώτη φορά στα ελληνικά ιατρικά δεδομένα έννοιες όπως η πολυοργανική υποστήριξη, ο εγκεφαλικός θάνατος και η δωρεά οργάνων. Επιπλέον, άρχισε η διετής ιατρική θήτευση και τέθηκαν οι βάσεις για την εξειδίκευση του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού.

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Επιστημονικό και εκπαιδευτικό έργο

Η ΕΕΕΘ διανύει το 37ο έτος της λειτουργίας της. Το πρώτο πανελλήνιο συνέδριο έλαβε χώρα το 1991 επί θητείας του τ. καθηγητή Εντατικής Θεραπείας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Χ. Ρούσσου. Έκτοτε έχουν πραγματοποιηθεί 18 πανελλήνια

συνέδρια. Η ΕΕΕΘ έχει διεκπεραιώσει πανελλήνια ερευνητικά πρωτόκολλα και διαθέτει δύο μεγάλες

βάσεις δεδομένων (big data): την Επίγνωση, με συμμετοχή των περισσότερων ΜΕΘ της χώρας (2017)

και την καταγραφή στοιχείων των

ΜΕΘ - Covid, που άρχισε το 2020. Εκπαιδευτικά σεμινάρια άρχισαν

να διεξάγονται από την αρχή της λειτουργίας της ΕΕΕΘ. Ενδεικτική

θεματολογία των πρώτων σεμιναρίων αφορά την αιμοδυναμική παρακολούθηση του βαρέως πάσχοντος

ασθενούς (Αθήνα 1995), την αντιμετώπιση της κρανιοεγκεφαλικής

κάκωσης (Αθήνα 1996), την καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (Αθήνα 1996) και τη διακομιδή του βαρέως

πάσχοντος ασθενούς (Αθήνα 1996).

Πάντα η θεματολογία ήταν σύγχρονη και ακολουθούσε τα διεθνή βιβλιογραφικά δεδομένα.

Η ΕΕΕΘ παρείχε στα μέλη της ελεύθερη πρόσβαση σε όλα τα σημαντικά διεθνή περιοδικά. Το 2019, κυκλοφόρησε το πρώτο e-περιοδικό με τον τίτλο «Ελληνική Εντατική Ιατρική».

Ακολουθώντας την τεχνολογική επανάσταση και την εξάπλωση του διαδικτύου, δημιουργήθηκε η ιστοσελίδα της ΕΕΕΘ (www.icu.gr) επί θητείας του Α. Μαυρομμάτη, η οποία ανανεώνεται και ενημερώνε-

ται συνεχώς έως και σήμερα.

Άλλοι τομείς εκπαίδευσης: α) Αξί-

Περιστατικά λοιμώξεων - ΕΕΕΘ. Συντονισμός και οργάνωση: Θ. Πρεκατές (εντατικολόγος-μέλος Δ.Σ.)

Ομιλητής: Σ. Τσιόδρας, καθηγητής Παθολογίας - Λοιμωξιολογίας, ΕΚΠΑ

ζει να σημειωθεί ότι η εταιρεία τα τελευταία 15 χρόνια δραστηριοποιείται στον τομέα των λοιμώξεων με μηνιαία παρουσίαση περιστατικών και συμμετοχή κορυφαίων λοιμωξιολόγων. Αυτά τα μαθήματα έγιναν πανελλήνιας εμβέλειας μέσω του διαδικτύου τα τελευταία πέντε έτη. β) Από το 2015 ιδρύθηκε το Σχολείο Εντατικολογίας, που έχει στόχο τη μεταλαμπάδευση

της γνώσης σε θέματα Εντατικής Θεραπείας εμπλουτισμένα κάθε φορά με τα νέα βιβλιογραφικά δε-

Συνέντευξη

Τύπου ενόψει του 17ου

Πανελλήνιου Συνεδρίου, 2019

Το πρώτο πανελλήνιο συνέδριο έλαβε χώρα

1991

θητείας του τ. καθηγητή Εντατικής Θεραπείας EΚΠΑ, Χαρ. Ρούσσου

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

δομένα, ακολουθώντας πιστά το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της ESICM (European Society of Intensive Care Medicine). Η εκπαίδευση συνεχίζεται στην πορεία του χρόνου, με κορύφωση την τελευταία πανδημία, όπου η παγκόσμια ιατρική κοινότητα κλήθηκε να αντιμετωπίσει

το άγνωστο. Η ΕΕΕΘ ανέλαβε, μέσω της ιστοσελίδας, τη διαρκή και ταυτόχρονη με τα διεθνή μέσα ενημέρωση. Επιπλέον, προώθησε τη σύγχρονη γνώση και πρόβαλε την εμπειρία των ελληνικών ΜΕΘ που ήρθαν πρώτες αντιμέτωπες με την πανδημία. Η εταιρεία διοργάνωσε δύο επιτυχημένα διαδικτυακά σεμινάρια (webinars), με αξιοσημείωτη συμμετοχή, που αφορούσαν τη διαχείριση των ασθενών που έπασχαν από Covid-19 στη ΜΕΘ και ενδιαφέρουσες κλινικές περιπτώσεις.

Διεθνείς συνεργασίες

με άλλες επιστημονικές

εταιρείες

Η ΕΕΕΘ συνεργάζεται με την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Εντατικής Θεραπείας (ESICM). Το έτος 1995, με πρωτοβουλία του τ. καθηγητή Εντατικής Θεραπείας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Χ. Ρούσσου, πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα το 8ο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Εντατικής Θεραπείας, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή

Εταιρεία Εντατικής. Από το 2017 και κάθε δύο έτη η ΕΕΕΘ αναλαμβάνει τη διοργάνωση ενός θεματικού πανευρωπαϊκού συνεδρίου σε συνεργασία με την ESICM, ενώ πρό -

Πρόγραμμα 1ου Πανελλήνιου Συνεδρίου.

σφατα, το 2019, έλαβε επιχορήγηση εκπαιδευτικών εκδηλώσεων από

την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Εντατικής Θεραπείας (ESICM).

Ενημέρωση κοινού και επαγγελματιών υγείας

Το 2009, με την έξαρση της γρίπης

H1N1, η ΕΕΕΘ κυκλοφόρησε ενημερωτικά φυλλάδια και έκανε εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού. Από το 2018 οργάνωσε ανοικτά μαθήματα εκπαίδευσης των πολιτών στις βασικές αρχές υποστήριξης της ζωής σε Αθήνα, Πειραιά και Θεσσαλονίκη. Οι δράσεις αυτές διακόπηκαν με την έλευση της πανδημίας. Ωστόσο, η ΕΕΕΘ με κύρια εκπρόσωπο την πρόεδρο, καθηγήτρια Εντατικής ΕΚΠΑ, Αναστασία Κοτανίδου, συμμετείχε ενεργά σε όλα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης

για τη διάδοση της νέας γνώσης στο ευρύ κοινό.

Το έργο μιας εταιρείας, ωστόσο, δεν μπορεί να αποτυπωθεί σε μερικές παραγράφους. Η Εντατική, όπως έχει αποδείξει η ιστορία, αποτελεί έναν μάχιμο και δυναμικό χώρο. Γνωστοί και άγνωστοι ιατροί και νοσηλευτές αγωνίστηκαν και αγωνίζονται για τη βέλτιστη αντιμετώπιση του βαρέως πάσχοντος ασθενούς, τιμώντας τις αρχές που διδάχθηκαν από τους προηγούμενους και δίνοντας τη σκυτάλη στους επόμενους.

ΠΡΟΕΔΡΟΙ

• 1985-1987: Δ. Μπιλάλης

• 1987-1989: Γ. Ανδρουλάκης

• 1989-1993: Χ. Ρούσσος

• 1993-1995: Δ. Μπιλάλης

• 1995-1999: Α. Αναστασάκης

• 1999-2001: Γ. Μπαλτόπουλος

• 2001-2005: Ν. Φίλιας

• 2005-2009: Α. Μαυρομμάτης

• 2009-2013: Α. Αρμαγανίδης

• 2013-2017: Α. Μαυρομμάτης

• 2017-2021: Α. Κοτανίδου

Συλλογή πληροφοριών - Συγγραφή: Ν. Ξηρουχάκη. Μέλος ΔΣ ΕΕΕΘ (2019-2023), πρόεδρος Α. Κοτανίδου (2017-2022)

Συν-Συγγραφείς και κριτικοί αναγνώστες: Τα μέλη του ΔΣ με αλφαβητική σειρά. Γ . Δημόπουλος, Β. Ζηδιανάκης, Μ. Θεοδωρακοπούλου, Α. Κομνός, Ζ. Μάστορα, Α. Μαυρομμάτης, Ε. Μουλούδη, Β. Μπέκος, Μ. Μπιτζάνη, Κ. Ποντίκης, Α. Πρεκατές.

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ

143

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Ελληνική Εταιρεία Εσωτερικής Παθολογίας (ΕΕΕΠ)

είναι από τις πλέον ιστορικές και σημαντικές ιατρικές εταιρείες, καθώς από το 1987 αποτελεί επιστημονική

εταιρεία με σταθερή και συνεπή επιστημονική, εκπαιδευτική και επιμορφωτική παρουσία, προς όφελος των συναδέλφων παθολόγων και της ιατρικής κοινότητας γενικότερα.

Στις αρχαιρεσίες τον Οκτώβριο

του έτους 2017 εξελέγη νέο Δ.Σ., η σύνθεση του οποίου είναι η εξής: Πρόεδρος ο καθηγητής Ν. Τεντολούρης, αντιπρόεδρος ο δρ Λ. Λαναράς, γενικός γραμματέας ο δρ Α. Μελιδώνης, ειδικός γραμματέας

ο καθηγητής Κ. Μακρυλάκης, ταμίας ο αναπληρωτής καθηγητής

Μ. Σαμάρκος και μέλη ο ομότιμος καθηγητής Γ. Δημητριάδης, ο δρ Η.

Εταιρεία

Μυγδάλης, η δρ Μ. Μυλωνά και ο καθηγητής Σ. Ντουράκης.

Οι κύριοι σκοποί του σωματείου

είναι:

• η προάσπιση και αναβάθμιση της ειδικότητας της Παθολογίας,

• η ανάληψη δραστηριοτήτων που

αποσκοπούν στην προαγωγή της υγείας του κοινωνικού συνόλου,

• η κατοχύρωση και προάσπιση των επιστημονικών και επαγγελματικών δικαιωμάτων των μελών

της,

• η διαμόρφωση του εκπαιδευτι-

κού προγράμματος για την Παθολογία και τη συνεχιζόμενη

εκπαίδευση σε αυτή,

• η διαμόρφωση πρότασης προς

το ΚΕΣΥ για τον ενδεικνυόμενο αριθμό παθολόγων στην Ελλάδα,

• η κατάρτιση του ετήσιου προγράμματος διοργάνωσης επιστημονικών δραστηριοτήτων όπως συνέδρια, σεμινάρια, ημερίδες κ.λπ.,

• η κατάρτιση και ο έλεγχος του ημερολογίου/βιβλιαρίου (logbook) των ειδικευομένων

στην Παθολογία και

• η διαμόρφωση κριτηρίων αναγνώρισης/πιστοποίησης των υγειονομικών μονάδων που παρέχουν εκπαίδευση στην Παθολογία.

Η ίδρυση και το πρώτο καταστατικό

Η ΕΕΕΠ

ιδρύθηκε το έτος 1987 και ο χαρακτήρας της είναι «επιστημονικό μη κερδοσκοπικό σωματείο» με έδρα την Αθήνα. Ο τίτλος του σωματείου στην αγγλική

γλώσσα είναι “Hellenic Society of Internal Medicine”. Πρόεδρος της

ΕΕΕΠ επί σειρά ετών διετέλεσε ο αείμνηστος Σ. Α. Ράπτης και μέλη του Δ.Σ. ο ομότιμος καθηγητής Γ. Δαΐκος, ο αείμνηστος Φαίδων

Το πρωτότυπο πλήρες καταστατικό στο website της ΕΕΕΠ. (www. hsintmed.gr).

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Φέσσας, ο ομότιμος καθηγητής Ν. Κατσιλάμπρος (αντιπρόεδρος), ο ομότιμος καθηγητής Γ. Δημητριάδης, ο επίκουρος καθηγητής Π. Χαλβατσιώτης, ο δρ Ε. Διαμαντόπουλος, η αναπληρώτρια καθηγήτρια Ε. Μπουτάτη, ο αείμνηστος Α. Τουρκαντώνης, ο αείμνηστος Η. Φίλης, ο αφυπηρετήσας αναπληρωτής καθηγητής Δ. Χατζηδάκης, ο καθηγητής Ν. Τεντολούρης, ο δρ Θ. Γκαλέας και ο δρ Ξ. Κροκίδης.

Επιστημονικό έργο

Η ΕΕΕΠ διαδραμάτισε σημαντικό

ρόλο στην καθιέρωση της Εσωτερικής Παθολογίας ως ειδικότητας

κορμού σε εποχές ιδιαίτερα δύσκολες, λόγω της δημιουργίας πολλών ειδικοτήτων και της τάσης που είχε διαμορφωθεί και είχε οδηγήσει στην υπερεκτίμηση των παθολογικών υπο-ειδικοτήτων και στην υποβάθμιση του ρόλου της Εσωτερικής Παθολογίας. Η ΕΕΕΠ συνέβαλε στη διαμόρφωση και αξιολόγηση

των κέντρων στην ελληνική επικράτεια που μπορούσαν να παράσχουν μερική ή πλήρη ειδικότητα Παθολογίας, στα αντικείμενα εκπαίδευσης και στη διαμόρφωση logbook των ειδικευομένων στην Παθολογία.

Η ΕΕΕΠ καθιέρωσε το «Ιπποκράτειο Βραβείο» το έτος 1995, με στόχο να τιμήσει διακεκριμένους επιστήμονες διεθνούς εμβέλειας, το «Βραβείο Β. Μαλάμου», ένα βραβείο που θεσμοθετήθηκε το έτος 2000 με στόχο να τιμήσει Έλληνες συναδέλφους που διακρίνονται για

O αείμνηστος Σ.Α. Ράπτης, πρόεδρος (δεξιά), ο ομότιμος καθηγητής Ν. Κατσιλάμπρος, αντιπρόεδρος (κέντρο), και ο δρ Ε. Διαμαντόπουλος, γενικός γραμματέας (αριστερά) της ΕΕΕΠ στη διάρκεια του 11ου Πανελλήνιου Συνεδρίου της εταιρείας το 2011.

το ερευνητικό, κλινικό και διδακτικό τους έργο, τόσο στην Ελλά-

δα όσο και διεθνώς, καθώς και το «Ασκληπιείο Βραβείο», μια ετή -

σια διάκριση που θεσμοθετήθη -

κε, επίσης το έτος 2000, με στόχο να τιμήσει Έλληνες συναδέλφους

που διέπρεψαν ως μάχιμοι κλινικοί γιατροί. Επιπλέον, η ΕΕΕΠ απονέμει ετησίως το βραβείο «Ηρακλή

Φίλη» στην καλύτερη αναρτημένη

κλινική εργασία που ανακοινώνεται στο συνέδριο, με πρώτο συγγραφέα ειδικευόμενο ή ειδικευμένο έως τρία έτη από την απόκτηση

του τίτλου ειδικότητας. Το βραβείο, συνοδευόμενο από χρηματικό έπαθλο, είναι αφιερωμένο στη μνήμη του δόκτορος Ηρακλή Φίλη, διακεκριμένου γιατρού, ιδρυτικού μέλους και μέλους επί σειρά ετών του Δ.Σ. της ΕΕΕΠ, καθώς και προέδρου της Επαγγελματικής Ένωσης Παθολόγων Ελλάδος.

Εκπαιδευτικό έργο και επιμόρφωση γιατρών και ειδικευομένων, σεμινάρια και υποτροφίες

Η ΕΕΕΠ έχει πραγματοποιήσει με επιτυχία 23 πανελλήνια συνέδρια και μεγάλο αριθμό διημερίδων σε όλη την Ελλάδα, με σκοπό τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση των παθολόγων, τόσο αυτών που εργάζονται στο νοσοκομειακό περιβάλλον όσο και αυτών που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα. Τα πανελλήνια συνέδρια έχουν θεματολογία που καλύπτει όλο τα φάσμα της Παθολογίας και των συναφών ειδικοτήτων (Καρδιολογία, Πνευμονολογία, Νεφρολογία, Ρευματολογία, Ενδοκρινολογία, Μεταβολικά Νοσήματα, Γαστρεντερολογία, Νευρολογία, Γηριατρική, Ψυχιατρική, Δερματολογία, Φαρμακολογία, Ακτινολογία) και συμμετέχουν πολλοί γιατροί από όλη την Ελλάδα και την

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Κύπρο. Στις 5-8 Οκτωβρίου του 2010, διοργάνωσε το 10ο συνέδριο της European Federation of Internal Medicine στην Αθήνα, σε συνδυασμό με το 17ο Ετήσιο Πανελλήνιο Συνέδριο Εσωτερικής Παθολογίας.

Στο συνέδριο συμμετείχαν περίπου

2.000 σύνεδροι από πολλές χώρες

της Ευρώπης, της Αμερικής, της Ασίας και της Αφρικής.

Η ΕΕΕΠ έχει διοργανώσει μεγάλο αριθμό σεμιναρίων, ημερίδων και διημερίδων σε όλη την Ελλάδα (Ηράκλειο, Χανιά, Ναύπλιο, Καλαμάτα, Πάτρα, Χαλκίδα, Αγρίνιο, Λιβαδειά, Λαμία, Λάρισα, Βόλο, Τρίκαλα, Ιωάννινα, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη, Καστοριά, Σέρρες και Ξάνθη). Εκτός των βραβείων που προαναφέρθηκαν, η ΕΕΕΠ βραβεύει κάθε χρόνο με χρηματικό έπαθλο τις τρεις καλύτερες προφορικές ανακοινώσεις και τις τρεις καλύτερες αναρτημένες ανακοινώσεις.

Συνεργασίες με άλλες

επιστημονικές εταιρείες και

επαγγελματίες άλλων κλάδων

Η ΕΕΕΠ συνεργάζεται με τις κάτωθι επιστημονικές εταιρείες:

• Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία

• Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία (ΕΔΕ)

• Ελληνική Εταιρεία Αθηροσκλήρωσης

• Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία

• Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία

• Ελληνική Εταιρεία Αλγολογίας

Μελέτης και Θεραπείας του

Πόνου

• Ελληνική Εταιρεία Καρδιαγγειακής Υγείας

• Ελληνική Εταιρεία

Καρδιοαναπνευστικής Αναζωογόνησης (ΕΕΚΑΑ)

• Ελληνική Ιατρική Εταιρεία

Παχυσαρκίας (ΕΙΕΠ)

• Ελληνική Ουρολογική Εταιρεία (ΕΟΕ)

• Ελληνικό Κολλέγιο Μεταβολικών Νοσημάτων (ΕΚοΜεΝ)

• Ελληνικός Οργανισμός Εγκεφαλικών (ΕΛΟΕ)

• Εταιρεία Αναισθησιολογίας

και Εντατικής Ιατρικής Βορείου Ελλάδος

• Εταιρεία Ιατρικών Σπουδών

• Εταιρεία Κοινωνικής

Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας

• Εταιρεία Μελέτης Παθήσεων

Διαβητικού Ποδιού (ΕΜΕΔΙΠ)

• Εταιρεία Μελέτης Παραγόντων Κινδύνου για Αγγειακά Νοσήματα (ΕΜΠαΚΑΝ)

• Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ)

• Κολλέγιο Αλλεργιολογίας Παίδων

• Στοματολογική Εταιρεία της Ελλάδος (ΣΕΕ)

• Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία

• Ελληνική Λεμφολογική

Εταιρεία

• Ελληνική Εταιρεία Παθολογικής Ανατομικής (ΕΕΠΑ)Πανελλήνια Ένωση Παθολογοανατόμων

• Εταιρεία Νοσηλευτικών Σπουδών

• Ιατρική Εταιρεία Αθηνών

• Sepsis Portal

Διεθνής παρουσία και συνεργασίες

Η ΕΕΕΠ είναι μέλος της European Federation of Internal Medicine (efim.org) και αντιπροσωπεύει την Ελλάδα στη Union Européenne des Médecins Spécialistes (uems. eu) στον τομέα της Παθολογίας. Εκπρόσωποι της Ελλάδας στη UEMS-Internal Medicine είναι από το έτος 2017 οι Ν. Τεντολούρης και Γ. Δημητριάδης. Μέλη της ΕΕΕΠ συμμετέχουν επίσης σε τομείς της

Η ΕΕΕΠ έχει διοργανώσει μεγάλο αριθμό εκδηλώσεων

για το κοινό σε πολλές πόλεις της Ελλάδας

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Η βράβευση του ομότιμου καθηγητή Ν. Κατσιλάμπρου μετά την Αρεταίειο Διάλεξη κατά τη διάρκεια του 41ου Συνεδρίου του EASD το 2005. Στη φωτογραφία ο αείμνηστος Σ.Α. Ράπτης, πρόεδρος του συνεδρίου, ο πρόεδρος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας, δρ Α. Μελιδώνης, και ο πρόεδρος του EASD, καθηγητής Ele Ferrannini.

UEMS (European Board of Internal Medicine [ΕΒΙΜ]: Ν. Τεντολούρης, Κ. Μακρυλάκης, Infectious diseases: Μ. Σαμάρκος, Wound healing: Η. Μυγδάλης). Σκοπός των ανωτέρω δράσεων είναι η διαμόρφωση των διαδικασιών που απαιτούνται ώστε να υπάρξει ευρωπαϊκή πιστοποίηση των παθολόγων.

Ο αντιπρόεδρος της ΕΕΕΠ, ομότιμος καθηγητής Ν. Κατσιλάμπρος, προσεκλήθη στο 41ο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Διαβήτη (EASD), που έγινε στην Αθήνα το έτος 2005, και έδωσε την τιμητική Αρεταίειο Διάλεξη παρουσία περίπου 14.000 συνέδρων από όλο τον κόσμο. Ο καθηγητής Ν. Τεντολούρης διετέλεσε μέλος του Δ.Σ. του EASD από το 2017 μέχρι το 2019.

Ενημέρωση: Εκδόσεις, εκστρατείες ενημέρωσης

κοινού και επαγγελματιών

υγείας

Η ΕΕΕΠ έχει διοργανώσει μεγάλο αριθμό εκδηλώσεων για το κοινό στη διάρκεια των επιστημονικών σεμιναρίων, ημερίδων και διημερίδων σε πολλές

πόλεις της Ελλάδας για θέματα όπως είναι η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης, η αρτηριακή υπέρταση και η δυσλιπιδαιμία.

Στη διάρκεια αυτών των δράσεων έγιναν μετρήσεις του σακχάρου, της χοληστερόλης και της αρτηριακής πίεσης.

Η ΕΕΕΠ είχε συμμετοχή στην έκδοση του περιοδικού Νοσοκομειακά Χρονικά κατά τα έτη 1981-1998.

Ο

κοινωνικός ρόλος της ΕΕΕΠ

Η ΕΕΕΠ συμμετέχει σε εκδηλώσεις με σκοπό την ευαισθητοποίηση των ατόμων στον προληπτικό έλεγχο σε μεταδοτικά (ελονοσία, βρουκέλωση, φυματίωση, εμβόλια) και σε μη μεταδοτικά χρόνια νοσήματα (σακχαρώδης διαβήτης, παχυσαρκία, αρτηριακή υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, διατροφή, νεοπλάσματα, αθηροσκλήρωση, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, καρδιοπάθειες). Μέλη της ΕΕΕΠ συμμετέχουν στην αντιμετώπιση των ασθενών της τρέχουσας πανδημίας, τόσο σε νοσηλευόμενους ασθενείς με νόσο Covid-19 σε κλίνες εκτός των ΜΕΘ όσο και στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Οι παθολόγοι, μέλη και μη μέλη της ΕΕΕΠ, είναι οι πρώτοι γιατροί που στελέχωσαν τα νοσοκομεία και τις κλινικές Covid-19, ενώ συμμετέχουν και στη στελέχωση των εμβολιαστικών κέντρων σε όλη την ελληνική επικράτεια.

TO ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΕΕΠ

Από τις αρχαιρεσίες Οκτωβρίου 2021

προέκυψε νέο ΔΣ ως εξής: Πρόεδρος ο

καθηγητής Ν. Τεντολούρης, Αντιπρόεδρος

ο δρ Λ. Λαναράς, Γενικός γραμματέας ο

δρ Α. Μελιδώνης, Ειδικός γραμματέας

ο καθηγητής Κ. Μακρυλάκης, Ταμίας ο

αναπληρωτής καθηγητής Μ. Σαμάρκος

και μέλη ο ομότιμος καθηγητής Γ.

Δ ημητριάδης, ο δρ Η. Μυγδάλης, η δρ Μ.

Μυλωνά και ο καθηγητής Γ. Νταλέκος.

147

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

148

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Ελληνική Καρδιολογική

ας και οι Καρδιολογικές Κλινικές –συνήθως– ήταν υπό τις διευθύνσεις παθολόγων, με αποτέλεσμα οι έχοντες καρδιοπάθεια να περιθάλπονται από τους καρδιολόγους και τους παθολόγους που είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην Καρδιολογία.

Η επικύρωση από το Πρωτοδικείο Αθηναίων της απόφασης της γενικής συνέλευσης έγινε πράξη με την υπ’ αριθμόν 10493/1948 απόφαση.

Η ίδρυση και οι πρώτες ενέργειες

της εταιρείας άρχισαν να γίνονται

Ελληνική Καρδιολογική

Εταιρεία, εβδομήντα τέσσε-

ρα και πλέον χρόνια μετά την

ίδρυσή της, εξακολουθεί να

αποτελεί τη μεγαλύτερη

επιστημονική ιατρική εταιρεία της

χώρας, με μέλη 3.500 Έλληνες καρδιολόγους.

Στο πέρασμα των δεκαετιών πολλά

έγιναν και πολλά άλλαξαν. Εκείνο

που παρέμεινε αναλλοίωτο ήταν η πλούσια επιστημονική και κοινωνική προσφορά της ΕΚΕ.

Η εγκαθίδρυση της Καρδιολογίας

στην Ελλάδα δεν ήταν εύκολη. Οι πρώτοι καρδιολόγοι που επάνδρωσαν τα μεγάλα νοσοκομεία των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης μετά το

1930, ήταν εκείνοι που είχαν σπουδάσει στο εξωτερικό, κυρίως στη

Γερμανία και στη Γαλλία.

Βέβαια, ακόμα δεν είχε αναγνωριστεί η ειδικότητα της Καρδιολογί-

Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε ωριμάσει πλέον η ιδέα μεταξύ της ιατρικής κοινότητας για την ανάπτυξη της Καρδιολογίας ως ανεξάρτητης ειδικότητας.

Η ίδρυση και το πρώτο

καταστατικό

O πρώτος «καρδιακός τόνος» για την Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία χτύπησε στις 7 Δεκεμβρίου του 1948 με το ιδρυτικό της καταστατικό ως αποτέλεσμα της πρωτοβουλίας του

γνωστές και εκτός Αθηνών, με αποτέλεσμα το Δ.Σ. να αναγνωρίσει την ανάγκη για ενημέρωση των δράσεων της νέας εταιρείας και στους καρδιολόγους της Θεσσαλονίκης. Από την πρώτη στιγμή αποφασίστηκε η έκδοση «Πεπραγμένων» μία φορά τον χρόνο. Οι συνεδριάσεις του Δ.Σ. ορίστηκε να γίνονται είτε στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο είτε στον Ευαγγελισμό.

Το κτίριο της ΕΚΕ

καρδιολόγου Δημοσθένη

Παπαπαναγιώτου, ο οποίος είχε αποκτήσει ειδικότητα στη Γαλλία. Στην πρώτη ιδρυτική συνεδρίαση 29 καρδιολόγων των Αθηνών, οι οποίοι συγκεντρώθηκαν στο σπίτι του Παπαπαναγιώτου, αποφασίστηκε ομοφώνως η ίδρυση της εταιρείας με την επωνυμία «Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία εν Αθήναις», με σκοπό την επιστημονική προαγωγή και προώθηση του κλάδου της Καρδιολογίας «διά παντός εν γένει επιστημονικού μέσου».

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Ο Γιώργος Μιχαηλίδης (στο κέντρο) ήταν ο πρώτος Καθηγητής Καρδιολογίας το 1961 στο Ιπποκράτειο Νοσομοκείο και κατείχε την έδρα για μια δεκαετία.

Oι συνεδριάσεις άρχισαν τελικά την

Τετάρτη 18 Απριλίου 1949 στο αμφιθέατρο του νοσοκομείου «Ευαγγελισμός», ενώ την ίδια χρονιά πραγματοποιήθηκαν τρεις επιστημονικές

συνεδρίες με οκτώ ανακοινώσεις

και μία επίδειξη. Εργώδεις ήταν οι προσπάθειες της ΕΚΕ στις αρχές της

δεκαετίας του ’50, ώστε να καθιερωθεί η Καρδιολογία ως ανεξάρτητη

ειδικότητα ιατρικής στην Ελλάδα, κάτι που τελικά επιτεύχθηκε το 1954

με το Ν.Δ. 3008.

Το 1955, οι επιστημονικές συνεδριάσεις αυξήθηκαν σε 11, με 14 εργασίες

από Έλληνες και –για πρώτη φορά–με τη συμμετοχή ξένων ομιλητών.

Το έτος 1958, εγκρίθηκε και προκη-

ρύχθηκε έδρα Καρδιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, η οποία έδρευε

στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Αθη-

νών μαζί με το ομώνυμο Εργαστήριο.

Πρώτος καθηγητής και διευθυντής

της κλινικής εξελέγη, το έτος 1961, ο Γεώργιος Μιχαηλίδης, με σπουδές

στη Γαλλία, ο οποίος κατείχε τη συγκεκριμένη έδρα επί μία δεκαετία.

Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία

επομένως είχε από τα πρώτα χρόνια δραστηριοποίησής της πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις που αφορούσαν την Καρδιολογία στην Ελλάδα, όπως επίσης και για βασικά θεσμικά ζητήματα που σχετίζονταν με την καρδιολογική και ευρύτερα την ιατρική κοινότητα.

Η ΕΚΕ σήμεραΕπιστημονικό έργο Σκοπός της Ελληνικής Καρδιολο -

Ο Δημοσθένης Παπαπαναγιώτου, Καρδιολόγος που είχε αποκτήσει

ειδικότητα στη Γαλλία αποτέλεσε έναν από τους πρωτεργάτες για την ίδρυση της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας.

γικής Εταιρείας διαχρονικά είναι η προαγωγή του κλάδου της Καρδιολογίας και των συναφών κλάδων, η επιδίωξη άριστων επιστημονικών και επαγγελματικών συνθηκών εργασίας για τα μέλη της, καθώς και η οργάνωση επιστημονικών συνεδρίων και διαλέξεων. Διοικείται υπό εννεαμελές διοικητικό συμβούλιο, το οποίο ανανεούται ανά διετία, κατόπιν μυστικής ψηφοφορίας των μελών της και ασχολείται με επιστημονικά και διοικητικά θέματα.

Έδρα της είναι η Αθήνα και στεγάζεται σε ιδιόκτητο κτίριο πέντε ορόφων, με την επωνυμία «Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία», επί της οδού Ποταμιάνου 6. Το κτίριο διαθέτει πλήρη τεχνολογικό εξοπλισμό για τη διεκπεραίωση των εργασιών

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

150

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

της εταιρείας. Στον τρίτο όροφο του κτιρίου λειτουργεί βιβλιοθήκη με τα πιο σημαντικά καρδιολογικά περιοδικά παγκοσμίως καθώς και μουσείο εκθεμάτων.

Στο σύγχρονο αμφιθέατρο της εταιρείας, χωρητικότητας 100 θέσεων, διεξάγονται μετεκπαιδευτικά μαθήματα, webinars, σεμινάρια εξειδικευμένης καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης και οι συναντήσεις των Ομάδων Εργασίας. Στο κτίριο της εταιρείας λειτουργεί κατά καιρούς καρδιολογικό ιατρείο όπου παρέχεται δωρεάν καρδιολογικός

έλεγχος σε ευπαθείς ομάδες, με τη δυνατότητα διενέργειας υπερηχοκαρδιογραφικής μελέτης και δοκιμασίας κόπωσης, πλέον της κλινικής καρδιολογικής εξέτασης.

Οι Ομάδες Εργασίας λειτουργούν

κατά το πρότυπο των αντίστοιχων

ομάδων της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας. Σκοπός αυτών

των ομάδων είναι η προώθηση της

γνώσης του εξειδικευμένου αντικειμένου με το οποίο ασχολούνται. Ο σκοπός αυτός επιτυγχάνεται, εκτός των άλλων, και με τα Πανελλήνια Σεμινάρια των Ομάδων Εργασίας της ΕΚΕ, τα οποία πραγματοποιούνται ετησίως για τρεις ημέρες και αποτελούν το δεύτερο μεγαλύτερο επιστημονικό συνέδριο της ΕΚΕ. Οι Ομάδες Εργασίας της ΕΚΕ είναι:

1. ΟΕ Αιμοδυναμικής και

Επεμβατικής Καρδιολογίας

2. ΟΕ Ηχωκαρδιολογίας

3. ΟΕ Απεικονιστικών Τεχνικών

4. ΟΕ Ηλεκτροφυσιολογίας και Βηματοδότησης

Πρόγραμμα Ενημέρωσης μαθητών για τα καρδιαγγειακά νοσήματα με την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας.

5. ΟΕ Αρτηριακής Υπέρτασης

6. ΟΕ Πρόληψης & Αποκατάστασης

7. ΟΕ Βαλβιδοπαθειών

8. ΟΕ Καρδιακής Ανεπάρκειας

9. ΟΕ Μυοκαρδιοπαθειών, Βασικής Έρευνας και Κληρονομικών Παθήσεων

10. ΟΕ Αορτής και Περιφερικών Αγγείων

11. ΟΕ Καρδιοπνευμονικής Αναζωογόνησης (CPR) και Εντατικής Θεραπείας

12. ΟΕ Καρδιοχειρουργικής

13. ΟΕ Νοσηλευτικής στην Καρδιολογία

14. Σύμβουλος σε θέματα Επαγγελματικής Πράξης

15. Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων

16. Καρδιάς και Διαβήτη

17. Καρδιογκολογίας

18. Νέων καρδιολόγων

19. Συγγενών Καρδιοπαθειών Ενηλίκων, Πνευμονικής Υπέρτασης και Παιδοκαρδιολογίας

Τα τελευταία είκοσι χρόνια οι πολύπλευρες δραστηριότητες της ΕΚΕ εντάθηκαν στον κρίσιμο τομέα της επιμόρφωσης των καρδιολόγων. Η μετεκπαίδευση και η συνεχιζόμενη εκπαίδευσή τους αποτέλεσαν σημαντική προτεραιότητα της εταιρείας, και γι’ αυτό τον λόγο αποφασίστηκε η πραγματοποίηση μετεκπαιδευτικών μαθημάτων –διάρκειας μίας εβδομάδας– για τους καρδιολόγους, όπου θα καταγράφονταν οι νέες εξελίξεις, αλλά και με πρακτικές ασκήσεις.

Περνώντας τα χρόνια, πέρα από τα πανελλήνια συνέδρια, τα μετεκπαιδευτικά σεμινάρια και άλλα συμπόσια που πραγματοποιούνταν ανελλιπώς, οι επιστημονικές δράσεις και συναντήσεις που διοργάνωνε η ΕΚΕ, διευρύνονταν και αποκτούσαν εξειδικευμένο περιεχόμενο. Πλέον το Πανελλήνιο Συνέδριο της ΕΚΕ, τα

Σεμινάρια και άλλες εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

σεμινάρια των Ομάδων Εργασίας, το Συνέδριο Επεμβατικής Καρδιολογίας (ICE) και τα περιφερειακά συνέδρια ανά την Ελλάδα, αποτελούν κύρια μέσα έγκυρης και σύγχρονης επιστημονικής γνώσης. Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία συμμετέχει τα τελευταία έξι έτη στο πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας για την απόκτηση του Ευρωπαϊκού Διπλώματος Καρδιολογίας (European Examination General Cardiology). Οι Ευρωπαϊκές Εξετάσεις Γενικής Καρδιολογίας αποτελούν την επίσημη πιστοποίηση ειδίκευσης της Καρδιολογίας σε συγκεκριμένες χώρες

της Ευρώπης.

Τα Ερευνητικά Πρωτόκολλα και

οι Καταγραφές αποτελούν συνε-

χές μέλημα της ΕΚΕ και «τρέχουν»

κατά καιρούς Registry για πολλά πεδία της Καρδιολογίας.

Διαχρονικά, η ΕΚΕ στήριζε και στηρίζει έμπρακτα τους νέους

καρδιολόγους στην προσπάθειά

τους να εκπαιδευτούν – ιδιαίτερα

τα τελευταία χρόνια.

Από το 1990 έγινε ο καθορισμός

των κριτηρίων χορήγησης υποτροφιών εξωτερικού και χορηγήθηκαν, για πρώτη φορά στα χρονικά, τρεις

υποτροφίες, διάρκειας ενός έτους η καθεμία, για μετεκπαίδευση ισάριθμων μελών της στο εξωτερικό.

Ακολούθησε τα επόμενα χρόνια η χορήγηση τριών υποτροφιών εσωτερικού, διάρκειας ενός έτους, ενώ στο πέρασμα του χρόνου αυξήθηκε ο αριθμός των ετήσιων χορηγούμενων υποτροφιών εξωτερικού από τρεις σε τέσσερις και το ποσό

της μηνιαίας χορηγήσεως στους υποτρόφους. Τη διετία 2003-2004, εισήχθησαν νέες υποτροφίες επί θεμάτων όχι ιδιαίτερα ανεπτυγ-

μένων στην Ελλάδα, ενώ από το 2010 και έπειτα σημαντική ήταν η αύξηση του αριθμού των υποτρόφων εσωτερικού και εξωτερικού.

Το 1957 εκδόθηκε

το πρώτο περιοδικό

της ΕΚΕ «Αρχεία

Έντυπα ενημέρωσης πολιτών

Σήμερα και κάθε χρόνο δίνονται περίπου 25 υποτροφίες ανά έτος. Διεθνής παρουσία και συνεργασίες

Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία είναι ιδρυτικό μέλος της ESC (Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία). Η συμμετοχή της ΕΚΕ στα δρώμενα της ESC είναι πολλαπλή με συμμετοχή στα Guidelines, Abstract Reviewers, ομιλητές και προέδρους σε συνέδρια, program committee, μέλη Working Groups, Associations, Councils.

Επίσης, συνεχής είναι η παρουσία της ΕΚΕ στο συνέδριο του American College of Cardiology με κοινά επιστημονικά τραπέζια με άλλες μεγάλες καρδιολογικές εταιρείες του εξωτερικού.

Ταυτόχρονα, στενές είναι οι σχέσεις και οι συνέργειες και με καρδιολογικές εταιρείες από όλο τον κόσμο, με κοινές συναντήσεις και

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

συνδιοργανώσεις επιστημονικών συναντήσεων.

Ενημέρωση: εκδόσεις, εκστρατείες ενημέρωσης

κοινού και επαγγελματιών υγείας

Τη δεκαετία του ’50, σημαντικές

ήταν οι πρώτες εκδοτικές πρωτοβουλίες της εταιρείας, κυρίως με την

έκδοση, το 1957, του περιοδικού Αρχεία των Παθήσεων της Καρδιάς και των Αγγείων. Στα τέλη όμως της δεκαετίας του ’50 είχε έρθει το πλήρωμα του χρόνου για την τροποποίηση

και τον εκσυγχρονισμό του καταστατικού της εταιρείας, κυρίως για να ενσωματωθεί στους σκοπούς της η έκδοση επιστημονικού περιοδικού, για το οποίο δεν υπήρχε πρόβλεψη στο προηγούμενο καταστατικό.

Το νέο καταστατικό συντάχτηκε

και το περιοδικό της ΕΚΕ μετονομάστηκε σε «Ελληνική Καρδιολογική Επιθεώρησις», ενώ υπήρξαν πολύπλευρες αλλαγές που βελτίωσαν το περιεχόμενο του περιοδικού και δόθηκε έμφαση στη διεθνή βιβλιογραφία. Από το 1957 αποτελεί την επίσημη διμηνιαία έκδοση της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας.

To 2002 και για το επόμενο διάστημα η έκδοση του περιοδικού

θα γινόταν και στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα. Εξήντα και

πλέον χρόνια μετά την πρώτη της κυκλοφορία, η Ελληνική Καρδιολογική Επιθεώρηση κυκλοφορεί παράλληλα με την ηλεκτρονική της έκδοση.

Η ύλη του περιοδικού αποτελείται από πρωτότυπες ερευνητικές εργασίες και ενδιαφέροντα περιστατικά, ανασκοπήσεις και κατευθυντήριες οδηγίες, που αφορούν

τόσο τον ειδικό καρδιολόγο όσο και τους ειδικευόμενους.

Δίνεται επίσης έμφαση σε εργασίες και εισηγήσεις που παρουσιάζονται στο Πανελλήνιο Καρδιολογικό Συνέδριο και στο Συνέδριο Ομάδων Εργασίας, δύο από τα μεγαλύτερα ιατρικά συνέδρια της χώρας με χιλιάδες συνέδρους. Κατά καιρούς περιλαμβάνονται στην ύλη επαγγελματικά θέματα που αφορούν την καθεαυτό καθημερινή επαγγελματική πράξη, ενώ μέσα από τη στοχευμένη θεματολογία, αναδεικνύονται όλες οι νέες εξελίξεις για κάθε

πεδίο της Καρδιαγγειακής Ιατρικής σε ό,τι αφορά τις φαρμακευτικές

και επεμβατικές θεραπείες.

Πέρα από το επίσημο περιοδικό της

ΕΚΕ, εκδίδονται πολυσέλιδα επιστημονικά βιβλία που αφορούν όλα τα πεδία της Καρδιολογίας, ενώ για την ενημέρωση κοινού παράγονται πολλά εξειδικευμένα ενημερωτικά φυλλάδια καθώς και στοχευμένα τηλεοπτικά σποτ με αφορμή τις Παγκόσμιες Ημέρες, που αφορούν τα καρδιαγγειακά νοσήματα και ευρύτερα την πρόληψη υγείας των πολιτών.

Ο κοινωνικός ρόλος της ΕΚΕ

Σημαντική διεύρυνση των κοινωνικών στόχων της ΕΚΕ κατά το παρελθόν αποτέλεσε η λεγόμενη

European Congress Of Cardiology

«Καρδιολογική Εβδομάδα», που προγραμματίστηκε τον Φεβρουάριο

του 1971 ως αποτέλεσμα της «Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εβδομάδας. Η «Καρδιολογική Εβδομάδα»

πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία

με την Ένωση Συντακτών Ημερήσιων Εφημερίδων Αθηνών και το

Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης.

Στο πλαίσιο των ενημερωτικών εκστρατειών που διεξήγαν εκείνο

το διάστημα μεγάλες καρδιολογικές εταιρείες στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες για την

ενημέρωση του πληθυσμού σε σχέση με τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τους παράγοντες κινδύνου, η ΕΚΕ πραγματοποίησε το 1972 τον «Καρδιολογικό Μήνα», με Συνέντευξη Τύπου για την ενημέρωση

των πολιτών για τις καρδιαγγειακές παθήσεις, ενώ προτάθηκε στους ιατρικούς συλλόγους της χώρας η πραγματοποίηση ενημερωτικών ομιλιών. Από τότε μέχρι και σήμερα, συνεχείς είναι οι κοινωνικές δράσεις από την ΕΚΕ με δωρεάν

εξετάσεις παιδιών σε σχολεία της Αττικής, ομιλίες σε ΚΑΠΗ, ομιλίες

σε σχολεία και σε διάφορες κοινωνι-

κές ομάδες, καθώς και η εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας αλλά και πολιτών στην Καρδιοαναπνευστική

Αναζωογόνηση.

Σημαντική ήταν και η προσπάθεια

για στήριξη του Έλληνα ασθενούς

και ιδιαίτερα των αδύναμων κοι-

νωνικά ομάδων με τη δημιουργία

του Κοινωνικού Καρδιολογικού Ια-

τρείου, πλήρως εξοπλισμένου (λει-

τούργησε το 2013), σε συνεργασία

με την «Αποστολή» της Εκκλησίας

της Ελλάδας και τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών.

Η ΕΚΕ φορέας προτάσεων

προς την Πολιτεία

Ένα θέμα ιδιαίτερης σημασίας για την καρδιολογική κοινότητα κατά το παρελθόν αποδείχτηκε εκείνο της διατήρησης της έδρας της Καρδιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, για το

οποίο η ΕΚΕ είχε σημαντική συμβολή. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80, η συζήτηση για το θέμα της ειδικότητας συνεχιζόταν και το Δ.Σ., ενόψει του Συμβουλίου Εκπροσώπων των Εταιρειών Ιατρικών Ειδικοτήτων που διοργάνωσε ο ΠΙΣ, αποφάσισε

Ένα θέμα

ιδιαίτερης

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Βράβευση καλύτερων εργασιών και υποτροφιών από τον Πρόεδρο της ΕΚΕ κ. Ιωάννη Κανακάκη και το Δ.Σ της ΕΚΕ.

να προτείνει την αύξηση του χρόνου σπουδών για την απόκτηση της ειδικότητας της Καρδιολογίας σε

πέντε χρόνια, εκ των οποίων τα δύο

να είναι στην Παθολογία και τα τρία

στην Καρδιολογία. Από την πρώτη στιγμή σταθερή θέση της ΕΚΕ ήταν

οι επιστημονικές ιατρικές εταιρείες να έχουν συμβουλευτικό ρόλο στην επιμόρφωση των ειδικευομένων.

Με τη δημιουργία του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας (ΚΕΣΥ) του Υπουργείου Υγείας, η ΕΚΕ κλήθηκε να συμμετάσχει, πράγμα που αποδέχτηκε, ορίζοντας τον Απρίλιο του 1983 εκπρόσωπό της τον Παύλο Τούτουζα.

Το 2005, ζητήθηκε από το Υπουργείο Υγείας να αναγνωρισθεί η Επεμβατική Καρδιολογία ως υποειδικότητα.

Την περίοδο 2007-2008, επί προε-

δρίας του Δημήτρη Κρεμαστινού, ισχυροποιήθηκε ο συμβουλευτικός ρόλος της ΕΚΕ στην Πολιτεία

και συγκεκριμένα στο Υπουργείο Υγείας και υπήρξαν συγκεκριμένες

από κοινού κοινωνικές και άλλες δράσεις. Σήμερα η ΕΚΕ αποτελεί

Επιστημονικά Συνέδρια

αξιόπιστο εταίρο και φορέα ιδεών και προτάσεων τόσο προς το ΚΕΣΥ όσο και ευρύτερα προς το Υπουργείο Υγείας.

Κοινωνικές δραστηριότητες

της εταιρείας

• Εκπαίδευση γιατρών στην ελληνική περιφέρεια

• Εκπαίδευση ειδικευόμενων γιατρών Καρδιολογίας μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων

• Παροχή υποτροφιών σε νέους καρδιολόγους σε κέντρα του εσωτερικού και του εξωτερικού

• Ειδικά σεμινάρια και πρωτοβουλίες για ειδικευόμενους

• Ανάπτυξη της έρευνας, χρηματοδοτώντας πανεπιστημιακές καρδιολογικές κλινικές και καρδιολογικές κλινικές του ΕΣΥ

• Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση

του κοινού σε θέματα που άπτονται της Καρδιολογίας (ραδιοτηλεοπτικά σποτ, έντυπο υλικό)

• Δωρεάν εξέταση παιδιών προ -

ΔΙΑΤΕΛΕ ΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ

• 1950-1951: Κωνσταντίνος Μαρούλης

• 1952: Παναγιώτης Βατσινέας

• 1953: Νικόλαος Τσούχλος

• 1955-1956: Δημήτριος Παπαπαναγιώτου

• 1959: Γεράσιμος Δανηλάτος

• 1960 και

1965-1966: Αναστάσιος Σαμαράς

• 1961-1962 και

1967-1968: Γεώργιος Μιχαηλίδης

• 1969-1970: Χρήστος Αραβανής

• 1971-1972: Φροίξος Κωστέας

• 1973-1974: Ευτύχιος Βορίδης

• 1975-1976: Σπυρίδων Μουλόπουλος

• 1977-1978: Μελέτιος Παππάς

• 1979-1981: Δημήτριος Αθανασιάδης

• 1982-1983: Γεώργιος Πιπιλής

• 1984-1985: Δημήτριος Αυγουστάκης

σχολικής ηλικίας σε παραμεθόριες περιοχές και σε περιοχές με υψηλό ποσοστό ανεργίας

• Δωρεάν εξέταση παιδιών ανασφάλιστων οικογενειών σχολικής ηλικίας, προκειμένου να μπορούν να λάβουν μέρος στο μάθημα της γυμναστικής

• Δωρεάν κοινωνικό ιατρείο για ανασφάλιστους με προβλήματα καρδιολογικά

• Εκπαίδευση γιατρών και κοινού στην παροχή πρώτων βοηθειών σε περίπτωση καρδιακής ανακοπής μέσω των Σεμιναρίων Βασικής και Εξειδικευμένης Καρδιοαναπνευστικής Αναζωογόνησης

• Δωρεά απινιδωτικών συσκευών σε παραμεθόριες περιοχές

• Συνέργειες με την Ένωση Ασθενών για την ενημέρωση ευρύτερα των

ασθενών σε κρίσιμα θέματα υγείας

• Καμπάνιες ενημέρωσης γυναικών

με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας

• Πανελλήνιοι μαθητικοί διαγωνισμοί σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας. Μέχρι σήμερα έχουν συμμετάσχει 500 σχολεία

και χιλιάδες μαθητές

• Πρόγραμμα Ενημέρωσης Μαθητών για τα καρδιαγγειακά νοσήματα με την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας και του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής:

πραγματοποιείται κάθε χρόνο, με καρδιολόγους-μέλη της ΕΚΕ

να πραγματοποιούν ομιλίες στις σχολικές αίθουσες, εκπαιδεύοντας

και παροτρύνοντας τους μαθητές

από την παιδική τους ηλικία σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής.

• 1986-1987: Παύλος Τούτουζας

• 1988-1989: Λάμπρος Ανθόπουλος

• 1990-1991: Διονύσιος Κόκκινος

• 1992-1993: Ιωάννης Γιαλάφος

• 1994-1995: Απόστολος Ζαχαρούλης

• 1996-1997: Ευάγγελος Παπαστεριάδης

• 1998-1999: Χριστόδουλος Στεφανάδης

• 2000-2001: Παναγιώτης Βάρδας

• 2002-2003: Δημήτρης Σιδέρης

• 2004-2005: Ιωάννης Λεκάκης

• 2006-2007: Χαρίσιος Μπουντούλας

• 2007-2008: Δημήτριος Κρεμαστινός

• 2009-2010: Βλάσιος Πυργάκης

• 2011-2012: Γεώργιος Παρχαρίδης

• 2013-2014: Ιωάννης Καλλικάζαρος

• 2015-2016: Στέφανος Φούσσας

• 2017-2018: Κωνσταντίνος Τσιούφης

• 2019-2020: Ιωάννης Γουδέβενος

• 2021-2022: Ιωάννης Κανακάκης

• 2023-2024: Γεώργιος Κοχιαδάκης

2017: Τελετή έναρξης Πανελλήνιου Καρδιολογικού Συνεδρίου στο Μέγαρο Μουσικής με αφορμή τα 70 χρόνια από την ίδρυση της ΕΚΕ. 155

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Εταιρεία Κλινικής

Κυτταρολογίας

Κυτταροπαθολογία, βασιζόμενη στη φυσιολογική μορφολογία των ιστών, ανιχνεύει μορφολογικές αλλαγές που συμβαίνουν στα κύτταρα κατά τη διάρκεια ασθενειών. Εφαρμόζεται σε δείγματα ελεύθερων κυττάρων ή θραυσμάτων ιστού, σε αντίθεση με την Ιστοπαθολογία, η οποία μελετά ολόκληρους ιστούς. Κατόπιν αποδοχής εφαρμογής της μικροσκοπίας στην Ιατρική, τη δεκαετία του 1830, ξεκίνησε η εξέταση επιχρισμάτων σε εντυπώματα ιστών και, στη συνέχεια, η σποραδική εξέταση ιζημάτων σωματικών υγρών.

που έπασχαν από καρκίνο τραχήλου μήτρας (George Papanicolaou [1883-1962]), αποδεκτή αργότερα ως μέθοδος μαζικού προληπτικού ελέγχου. Τη δεκαετία του 1930, η κυτταρολογική εξέταση επεκτάθηκε σε όλα τα εν δυνάμει δείγματα οργάνων του σώματος. Στη δεκαετία του 1960, ως ειδικότητα πλέον, η Κυτταρολογία έγινε διεθνώς αποδεκτή με, εν συνεχεία, σημαντική εξέλιξη σε πολλά πεδία της ιατρικής.

Η ίδρυση και το πρώτο καταστατικό

στις 13 Ιανουαρίου 1975 (απόφαση Πρωτοδικείου) από επτά ιδρυτικά μέλη, που αποτέλεσαν και το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο, με πρόεδρο την Καλλιόπη Αλκαλάη - Μπαλτά.

Η

δεκαετία του 1920 ήταν καθοριστική για την Κλινική Κυτταρολογία. Εισήχθη η αναρρόφηση διά βελόνης (James Ewing [1866-1943])

και δημοσιεύτηκαν εργασίες για την ανίχνευση κυττάρων αποφολιδούμενων στο κολπικό υγρό γυναικών

Το ελληνικό κράτος θέσπισε την ειδικότητα της Κυτταρολογίας το 1962 (ΒΔ 304/1962) ως κύρια και ανεξάρτητη, προς τιμήν του θεμελιωτή της, Γεωργίου Παπανικολάου, μετά και από εισήγηση των καθηγητών Νικολάου Λούρου και Δημητρίου Ελευθερίου, αντίστοιχα Μαιευτικής-Γυναικολογίας και Παθολογικής Ανατομικής, με εκπαίδευση στον βασικό κορμό της Παθολογικής Ανατομικής και ακολούθως στην Κυτταρολογία, εκτιμώντας ότι θα αποτελέσει ένα πολύ καλό διαγνωστικό μέσο στη διάθεση των κλινικών γιατρών.

Η επιστημονική εκπροσώπηση της ειδικότητας στην Ελλάδα αποφασίστηκε το 1975, με την ίδρυση και το πρώτο καταστατικό του Σωματείου

Επιστημονικό έργο Το επιστημονικό έργο της Ελληνικής Εταιρείας Κλινικής Κυτταρολογίας (ΕΕΚΚ) βρίσκεται σε άμεση συσχέτιση με το γνωστικό αντικείμενο της ειδικότητας, που αφορά την πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση νεοπλασμάτων, την προεγχειρητική διάκριση καλοήθων (νεοπλασματικών ή μη) παθήσεων από κακοήθεις όγκους, τον καθορισμό της βιολογικής συμπεριφοράς κακοήθων νεοπλασμάτων, τη συμμετοχή στην κλινική σταδιοποίηση ογκολογικών ασθενών. Το γνωστικό πεδίο αφορά τη διαγνωστική αξιολόγηση σε μορφολογικό και λειτουργικό επίπεδο των φυσιολογικών και παθολογικών χαρακτήρων των κυττάρων, τα οποία αποφολιδώνονται αυτόματα ή αποσπώνται με τεχνητά μέσα από ιστούς οργάνων του ανθρώπινου σώματος.

Από την εποχή της ίδρυσης του επιστημονικού σωματείου, μεταξύ των σκοπών του ήταν η προαγωγή της κυτταρολογικής επιστή -

Ελληνική

156

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Λίνα Κουτήφαρη, η πρώτη Ελληνίδα

Κυτταρόλογος, Πρώτη Πρόεδρος της Κυτταρολογίας στην Ελλάδα

μετά την θέσπιση της ειδικότητας (1962)

μης στην Ελλάδα και η οργάνωση επιστημονικών εκδηλώσεων, ιδιαίτερα δε διαλέξεων, συνεδρίων, ελληνικών ή διεθνών και επιστημονικών συγκεντρώσεων.

Από το 1990 (1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Κυτταρολογίας) μέχρι σήμερα, πραγματοποιήθηκαν 12 πανελλήνια συνέδρια (ένα στην Κύμη, γενέτειρα του Γ. Παπανικολάου), μία επιστημονική ημερίδα στη 50ή επέτειο θανάτου του Γεωργίου Παπανικολάου και περισσότερες από 80 επιστημονικές ημερίδες επί του γνωστικού αντικειμένου.

Σε συνεργασία με την European Federation of Cytology Societies, διοργανώθηκαν τρία πανευρωπαϊκά συνέδρια - εκπαιδευτικά σεμινάρια.

Στο πλαίσιο επιστημονικής ενημέρωσης των γιατρών, μελών της

ΕΕΚΚ και συνεργαζόμενων ειδικοτήτων, συντάχθηκαν κατευθυ -

ντήριες οδηγίες με ανάρτηση στην ιστοσελίδα http://www.cytology.gr.

Με απόφαση του Υπουργείου Υγεί-

ας για οργάνωση εθνικού προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου

του καρκίνου του τραχήλου της

μήτρας στην Ελλάδα, μέλη του

Δ.Σ. της ΕΕΚΚ συμμετείχαν ως

εισηγητές στη συγκρότηση Ομάδας Εργασίας, με πρόταση κατευθυντηρίων οδηγιών. Η ΕΕΚΚ συνέταξε κατευθυντήριες οδηγίες για τη διασφάλιση ποιότητας του προσυμπτωματικού ελέγχου και συστάσεις προς τα Κυτταρολογικά Εργαστήρια, τόσο σχετικά με τη χρήση ενιαίας ονοματολογίας των

αποτελεσμάτων στην κυτταρολο -

γία του τραχήλου, όσο και για τη συλλογή δειγμάτων συμβατικών

και υγρής φάσης. Επιπλέον, συντάχθηκαν κατευθυντήριες οδηγίες

για τη χρήση ενιαίας ονοματολογίας στην ταξινόμηση απαντήσεων

σε δείγματα παρακεντήσεων διά λεπτής βελόνης του θυρεοειδούς

αδένα, ως και για τον έλεγχο διασφάλισης της ποιότητας σε κυτταρολογικές μεθόδους διαγνωστικής προσέγγισης αλλοιώσεων του μαστού.

Η εξελικτική πορεία καινοτόμων τεχνικών λήψης και διαχείρισης κυτταρολογικού υλικού και η χρήση βιοδεικτών μέσω εφαρμογής ανοσοκυτταροχημικών και μοριακών μεθόδων σε κυτταρολογικά

δείγματα, έχουν διευρύνει τον διαγνωστικό ρόλο της Κλινικής Κυτ-

ταρολογίας, στοχεύοντας πλέον και στη μοριακή ανίχνευση προβλεπτικών δεικτών στο πλαίσιο συμβολής στην εξατομικευμένη θεραπεία του καρκίνου. Τα κυτταρολογικά υλικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον μοριακό χαρακτηρισμό όγκων. Η ΕΕΚΚ συνέταξε κατευθυντήριες οδηγίες ως προς τη διαχείριση του κυτταρολογικού υλικού με συστάσεις για: • μοριακό έλεγχο ασθενών με καρκίνο θυρεοειδούς.

• Καλλιόπη Αλκαλάη - Μπαλτά

• Νέδα Βουτσά - Περδίκα, θυγατέρα Γεωργίου

• Δοντά - Σαραντάκη, σύζυγος Αναστασίου

• Ευστρατιάδου - Μουτούση, σύζυγος Γεωργίου

• Φραγκίσκος Μαυρομμάτης

του Σωτηρίου

• Μιλτιάδης Παπαμιλτιάδης του Νικολάου

• Αικατερίνη Σταμούλη του Ιωάννου

ΕΠΙΛΑΧΟΝΤΑΑΝΑΠΛΗΡΏΜΑΤΙΚ Α

• Σοφία Κανδρεβιώτου, θυγατέρα Ιωάννου

• Αντώνιος Μαραγκουδάκης

του Κυριάκου

ΜΕ ΛΗ

Έκτοτε έγιναν τροποποιήσεις του

καταστατικού, με τελευταία το 2008, με τη μετονομασία σε Ελληνική Εταιρεία

Κλινικής Κυτταρολογίας, που ισχύει μέχρι σήμερα.

ΙΔΡΥΤΙΚ Α ΜΕ ΛΗ KAI ΠΡΏΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ

157

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

3rd Annual European Tutorial 2010 Κύμη, Εύβοια (γενέτειρα Γ.Ν.Παπανικολάου)

Μέλη Προεδρείου

Ελληνικής Εταιρείας

Κλινικής Κυτταρολογίας

που διοργάνωσαν το Σεμινάριο Ε.Αναγνωστοπούλου, Χ.Μάργαρη, Ε.Μαστοράκης, Μ.Νασιουτζίκη

(από αριστερά προς δεξιά)

37th European Congress Cytology

2012 Croatia

Μαρία Νασιουτζίκη

(Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας

Κλινικής Κυτταρολογίας, Beatrix Cochand, Priollet (Πρόεδρος Γαλλικής Κυτταρολογικής Εταιρείας), M.Totsch (Ταμίας EFCS)

(από αριστερά προς δεξιά)

European Tutorial FNA 2017

Florence Italy, Μαρία Παππά (ΔΣ Επαγγελματική Ένωση Κυτταρολόγων Ελλάδος), Βασιλική Γαλανή (ΔΣ Επαγγελματικής Ένωσης Κυτταρολόγων Ελλάδος), Prof. Pathology Martha B.Pitman, Prof. Pathology William C.Faquin (Harvard Medical School Boston USA)

(από αριστερά προς δεξιά) 158

• μοριακό έλεγχο ασθενών με καρκίνο πνεύμονα ή μαστού για στοχευτική θεραπεία.

Εκπαιδευτικό έργο και επιμόρφωση γιατρών και ειδικευομένων, σεμινάρια

και υποτροφίες

Η Ελληνική Εταιρεία Κλινικής Κυτταρολογίας από της ιδρύσεώς

της έως σήμερα συμμετέχει στη διαμόρφωση του προγράμματος

εκπαίδευσης κατά τη διάρκεια της ειδικότητας. Πρόσφατα, το 2018 εκπρόσωποι της ΕΕΚΚ στελέχωσαν

την ομάδα εργασίας του ΚΕΣΥ για επαναπροσδιορισμό του αντικειμένου της εκπαίδευσης στην ειδικότητα με αναλυτικό πρόγραμμα και τη δημιουργία επικαιροποιημένου logbook ειδικευομένου. Η Ελληνική Εταιρεία Κλινικής Κυτταρολογίας παρουσιάζει πλούσιο εκπαιδευτικό έργο στον τομέα της συνεχούς ιατρικής εκπαίδευσης. Έχει διοργανώσει δέκα πανελλήνια συνέδρια και πολυάριθμα σεμινάρια και ημερίδες. Συγκεκριμένα, την τελευταία τριετία διοργανώθηκαν μία γυναικολογική ημερίδα και 9 workshops με επιστημονικές παρουσιάσεις και μικροσκόπηση, 4 με προσκεκλημένους ξένους ομιλητές και 5 με Έλληνες ομιλητές και συμμετοχή ομιλητών κλινικών ειδικοτήτων, από τα οποία δύο πραγματοποιήθηκαν

στη Θεσσαλονίκη και τα υπόλοιπα στην Αθήνα, με τα παρακάτω θέματα: παρακεντήσεις θυρεοειδούς, μαστού, σιελογόνων, λεμφαδένων, κυτ-

ταρολογία ουροποιητικού, υγρών κοιλοτήτων και κεντρικού νευρικού συστήματος. Τον τελευταίο χρόνο, λόγω της πανδημίας Covid-19, διοργανώθηκαν δέκα διαδικτυακά σεμινάρια (Webinar) με θέματα: γυναικολογική κυτταρολογία, παρακεντήσεις παγκρέατος, υγρά κοιλοτήτων, κυτταρολογία λεμφαδέων, με παρουσίαση ενδιαφερόντων περιστατικών, μέθοδος ROSE EBUS-TBNA στην αξιολόγηση κυτταρολογικού

υλικού στον καρκίνο του πνεύμονα με παρουσίαση κλινικών περιστατικών καθώς και ανοσοϊστοχημική

αξιολόγηση του δείκτη PD-L1 SP263 σε FNA δείγματα για τον καρκίνο του πνεύμονα. Επίσης, παρουσιάστηκαν

ποικίλα περιστατικά με ιδιαίτερο

κλινικό ενδιαφέρον κατά τη διάρκεια ενός σεμιναρίου.

Επιπλέον, η ΕΕΚΚ είναι συνδιοργανωτής με την Ελληνική Εταιρεία Κολποσκόπησης - Παθολογίας

Τραχήλου και Ακαδημαϊκή Ομάδα Μελέτης Παθήσεων του Τραχήλου

της Μήτρας του Ετήσιου Συνεδρίου Παρουσίασης Περιστατικών (case based learning) που λαμβάνει χώρα κάθε Νοέμβριο στα Ιωάννινα.

Τέλος, η ΕΕΚΚ συμμετέχει στα ετήσια πανευρωπαϊκά συνέδρια Κυτταρολογίας, συχνά με δικό της session, καθώς και με ανεξάρτητες ομιλίες των μελών της.

Μέλη του Δ.Σ. της ΕΕΚΚ έχουν συγγράψει βιβλία Κυτταρολογίας ή ιστορίας της Κυτταρολογίας ή συμμετείχαν σε διεθνείς εκδόσεις βιβλίων Κυτταρολογίας και εκδόσεις βιβλίων συναφών κλινικών ειδικοτήτων.

Συνεργασίες με άλλες επιστημονικές εταιρείες και

επαγγελματίες άλλων κλάδων Η συμμετοχή της Κλινικής Κυτταρολογίας όχι μόνον στον καθορισμό λήψης θεραπευτικής επιλογής του κλινικού γιατρού αλλά και στην έγκαιρη διάγνωση σοβαρών νοσημάτων, είχε ως αποτέλεσμα –ως διαρκής μέριμνα του εκάστοτε Δ.Σ.– την αγαστή συνεργασία με άλλες επιστημονικές εταιρείες ή άλλους φορείς. Μεταξύ των συνεργαζόμενων επιστημονικών εταιρειών κορυφαία θέση κατέχει η Ελληνική Εταιρεία Κολποσκόπησης και Παθολογίας Τραχήλου, με συνδιοργάνωση πανελληνίων συνεδρίων ή σεμιναρίων με διεθνή συμμετοχή. Ακολουθούν η Ελληνική Εταιρεία Παθολογικής Ανατομικής, η Μαιευτική - Γυναικολογική

Εταιρεία, η Εταιρεία ΠαθολόγωνΟγκολόγων Ελλάδος, η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία κ.ά. Με τις σύγχρονες εξελίξεις, Μοριακή Κυτταρολογία (Ιατρική Ακριβείας)

καθώς και Ψηφιακή Κυτταρολογία, η συνεχής συνεργασία καθίσταται αναγκαία. Εποικοδομητική επίσης ήταν η συνεργασία της ΕΕΚΚ με άλλες επιστημονικές εταιρείες κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων με φορείς του Υπουργείου Υγείας, για την αναδιαμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου λειτουργίας των επιστημονικών εταιρειών. Η ΕΕΚΚ συμμετέχει σε νομοπροπαρασκευαστικές επιτροπές, με αντικείμενο την πρόληψη και την προαγωγή της υγείας, καθώς και

σε διεκδικήσεις επαγγελματικών δικαιωμάτων-ζητημάτων σε συνεργασία με την Επαγγελματική Ένωση Κυτταρολόγων Ελλάδος.

Λόγω του κομβικού ρόλου της

ΕΕΚΚ στον προσυμπτωματικό

έλεγχο του καρκίνου τραχήλου

της μήτρας, υπήρξε συνεργασία

με τα συλλογικά όργανα των μαιών σε δραστηριότητες ενημέρωσης του πληθυσμού. Σημαντική, επίσης, είναι και η συνεργασία με το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (μέλη της ΕΕΚΚ συμμετέχουν ως εμπειρογνώμονες/αξιολογητές) στο πλαίσιο του συστήματος διασφάλισης της ποιότητας των κυτταρολογικών εργαστηρίων της χώρας. Η αρμονική συνεργασία με την Ιατρική Εταιρεία Αθηνών, που μας φιλοξενεί και μας υποστηρίζει εδώ και δεκαετίες, όπως και με τους ιατρικούς συλλόγους της χώρας και τον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο, είναι κομβικής σημασίας για την ΕΕΚΚ.

Διεθνής παρουσία και συνεργασίες

Η ΕΕΚΚ συμμετέχει ενεργά με εκπροσώπους της στα κέντρα λήψης αποφάσεων της European Federation of Cytology Societies (EFCS) και σε ετήσια πανευρωπαϊκά συνέδρια, συνδιοργανώνοντας επίσης πανευρωπαϊκά συνέδρια (2004) ή εκπαιδευτικά σεμινάρια (2010, 2022). Έχει επιπλέον εποικοδομητική επιστημονική συνεργασία με τη Διεθνή Ακαδημία Κυτταρολογίας (IAC) στα παγκόσμια

159

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

160

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

συνέδρια και στη διαμόρφωση επιστημονικών ερευνών (surveys) σε θεματικές ενότητες που αφορούν την καλύτερη άσκηση της Κλινικής Κυτταρολογίας. Αξιοσημείωτη είναι η διαρκής συνεργασία της ΕΕΚΚ με τον Σύλλογο Ελλήνων Ιατρών Νέας Υόρκης (ιδρύθηκε το 1936 από τον μεγάλο Έλληνα ερευνητή Γεώργιο Παπανικολάου), που οδήγησε στην αδελφοποίησή τους (2010). Για τον λόγο αυτό, η ΕΕΚΚ συμμετέχει στις ετήσιες εκδηλώσεις μνήμης προς τιμήν του Γ. Παπανικολάου που διοργανώνονται τον Μάιο (επέτειο γέννησής του) στο Πανεπιστήμιο Cornell της Νέας Υόρκης (όπου εργάστηκε για 50 χρόνια), με φυσική παρουσία και τιμητικές διακρίσεις μελών του προεδρείου (2008, 2009, 2010) ή, επίσης, απευθύνοντας μηνύματα στις επετειακές εκδηλώσεις μνήμης. Αντίστοιχα, μέλη του προεδρείου του Ιατρικού Συλλόγου Νέας Υόρκης συμμετείχαν ενεργά

και τιμήθηκαν σε πανελλήνια συνέδρια Κυτταρολογίας. Μεγάλης

σημασίας επίσης είναι η ενεργός παρουσία με διαλέξεις του βραβευμένου με βραβείο Νόμπελ Ιατρικής (2008), Harald Zur Haussen, στο Πανελλήνιο Συνέδριο Κυτταρολογίας

2009, με την επίσημη ανακήρυξή του ως επίτιμου προέδρου της ΕΕΚΚ. Το 2009, μέλη της ΕΕΚΚ συμμετείχαν

ενεργά στο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελλήνων Ιατρών της Διασποράς υπό

την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας.

Αποτελεί δέσμευση των μελών της

ΕΕΚΚ η προβολή και η αξιοποίηση

της σπουδαίας προσωπικότητας του Γ. Παπανικολάου, ως συνεχιστών

του πρωτοποριακού του έργου που

όχι μόνον τιμά την ιατρική επιστήμη

αλλά τιμά και την πατρίδα μας.

Ενημέρωση: εκδόσεις, εκστρατείες ενημέρωσης

κοινού και επαγγελματιών

υγείας

Μέλη της Ελληνικής Εταιρείας Κλινικής Κυτταρολογίας συμμετείχαν

ενεργά σε εκστρατείες ενημέρωσης

του κοινού για θέματα σχετικά με το επιστημονικό πεδίο της Εταιρείας.

Με αφορμή τις ετήσιες εκδηλώσεις

μνήμης αφιερωμένες στον Γεώργιο Παπανικολάου καθώς και τις εκδηλώσεις με επετειακό χαρακτήρα, η ΕΕΚΚ μέσω του προέδρου ή του γενικού γραμματέα της συμμετείχε ενεργά με συγγραφή άρθρων σε εφημερίδες και περιοδικό Τύπο ή με συμμετοχή σε τηλεοπτικές εκπομπές, ενημερώνοντας το κοινό για τον σκοπό και τα αποτελέσματα

του τεστ Παπανικολάου καθώς και για τις σύγχρονες μεθόδους προληπτικού ελέγχου. Οι επετειακές εκδηλώσεις-ορόσημο για τον Γ. Παπανικολάου ήταν για τα 50 χρόνια από τον θάνατό του, το 2012, όπου αξίζει να αναφερθούν η εκδήλωση - επιστημονική ημερίδα μνήμης της Ελληνικής Εταιρείας Κλινικής Κυτταρολογίας υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας με Έλληνες και διεθνείς προσκεκλημένους (Μάιος 2012), η ειδική επετειακή εκδήλωση υπό την UNESCO (Δεκέμβριος 2012) και υπό την αιγίδα της Ελληνικής Πρεσβείας στην Ολλανδία (Νοέμβριος 2012), με ενεργό συμμετοχή της ΕΕΚΚ, καθώς και για τα 100 χρόνια από τη γέννησή του, το 1983, η οποία διοργανώθηκε από την Ακαδημία Αθηνών υπό την υψηλή προστασία του Προέδρου της Δημοκρατίας, με δυναμική συμμετοχή των Ελλήνων Ιατρών Κυτταρολόγων. Επίσης, πολλάκις μέλη της Εταιρεί-

Μέλη της ΕΕΚΚ

συμμετείχαν ενεργά σε εκστρατείες ενημέρωσης του

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ας έχουν κάνει γνωστό το έργο και τη ζωή του Γ. Παπανικολάου μέσω συγγραφικής δραστηριότητας ή στα ΜΜΕ, με κορυφαία εκδήλωση διοργανωμένη από γνωστό τηλεοπτικό σταθμό με τίτλο «Μεγάλοι Έλληνες» (2009).

Ακόμη, στο πλαίσιο της εφαρμογής και προώθησης του πιλοτικού εθνικού προγράμματος για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, μέλη της ΕΕΚΚ συμμετείχαν

σε ανοικτές για το κοινό παρουσιάσεις και ομιλίες σε όλη την Ελλάδα.

Τέλος, μέσω προσκλήσεων από φορείς όπως οι δήμοι, οι περιφέρειες

και διάφοροι σύλλογοι πολιτών με ποικίλο θεματικό προσανατολισμό,

μέλη της ΕΕΚΚ συμμετείχαν με ομιλίες και διαλέξεις στην αντικειμενική και ολοκληρωμένη ενημέρωση

του κοινού, μεταξύ των οποίων και στην Κύμη, γενέτειρα του Γ. Παπανικολάου. Η θεματολογία αφορούσε

μια πληθώρα θεμάτων πέραν του γυναικολογικού καρκίνου, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν οι ομιλίες για την αξία της κυτταρολογικής

εξέτασης στην έγκαιρη διάγνωση

και παρακολούθηση ογκολογικών

ασθενών με καρκίνο του ουροποι-

ητικού, γαστρεντερικού και αναπνευστικού συστήματος ή καρκίνου

του μαστού, του θυρεοειδούς ή του καρκίνου κεφαλής/τραχήλου.

Ο κοινωνικός ρόλος

της ΕΕΚΚ

Ο κοινωνικός ρόλος της ανάπτυξης

και καθιέρωσης της ειδικότητας

της Κλινικής Κυτταρολογίας και

κατ’ επέκταση της Ελληνικής Εταιρείας Κλινικής Κυτταρολογίας, είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον σπουδαίο επιστήμονα και ερευνητή Γεώργιο Παπανικολάου, τον άνθρωπο που χάρισε ζωή στις γυναίκες όλου του κόσμου. Η λεπτομερής μικροσκοπική μελέτη αποφολιδωτικών κυττάρων του κόλπου και του τραχήλου της μήτρας από τον Γ. Παπανικολάου οδήγησε στην έγκαιρη διάγνωση προ-καρκινωματωδών αλλοιώσεων του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και την καθιέρωση, ήδη από το 1950, σε διεθνές επίπεδο, του πληθυσμιακού ελέγχου των γυναικών με Pap test, στο πλαίσιο της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης. Η συστηματική

εφαρμογή του Pap test μέσω εθνικών προγραμμάτων είχε σαν αποτέλεσμα μέσα σε λίγες δεκαετίες τη μείωση των θανάτων των γυναικών από

καρκίνο του τραχήλου της μήτρας κατά 85%. Η Ελληνική Εταιρεία Κλινικής Κυτταρολογίας από

ιδρύσεώς της παρακολουθεί στενά τις επιστημονικές και τεχνολογικές

εξελίξεις, προσαρμόζοντας τα προγράμματα εκπαίδευσης των μελλοντικών ειδικευμένων Ιατρών Κυτταρολόγων, δίνοντας κατευθυντήριες οδηγίες για την ορθή διαχείριση και μελέτη των κυτταρολογικών παρασκευασμάτων και συμμετέχοντας σε προγράμματα ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης της κοινότητας.

Από την εφαρμογή κυτταρολογικών διαγνωστικών τεχνικών σε εκκρίσεις

όπως πτύελα, ούρα ή υγρά σωματικών κοιλοτήτων έως τη βιοψία με αναρρόφηση (FNA) επιπολής ή εν τω βάθει αλλοιώσεων διαφόρων οργάνων όπου η λήψη χειρουργικού υλικού δεν είναι δυνατή ή αντενδείκνυται, η συμβολή της Κυτταρολογίας σε ό,τι αφορά την έγκαιρη διάγνωση, την πρόβλεψη και πρόγνωση και τη θεραπεία είναι σημαντική για την οικονομία χρόνου, κόστους και προστασίας του συστήματος υγείας. Με την ανάπτυξη της Ιατρικής Ακριβείας η συμμετοχή της Κυτταρολογίας στην πρώιμη διάγνωση και στην εξατομικευμένη έγκαιρη θεραπεία υπόσχεται ένα νέο πεδίο εφαρμογών με έντονο κοινωνικό αντίκτυπο σε ό,τι αφορά την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση κυρίως ογκολογικών παθήσεων, τη βέλτιστη ποιότητα ζωής αλλά και την κατανόηση της νόσου προς την κατεύθυνση νέων θεραπειών.

161

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

162

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

αύξηση της γνώσεως και η εισαγωγή εξειδικευμένων μεθόδων αντιμετώπισης των νοσημάτων οδήγησαν, κατά το δεύτερο ήμισυ του προηγούμενου αιώνα, σε πολυδιάσπαση των ιατρικών ειδικοτήτων. Ένα από τα γνωστικά αντικείμενα

που μετά το 1950 άρχισε σιγά-σιγά

να αναπτύσσεται αυτοδύναμα και να αποτελεί αντικείμενο ιδιαίτερης ειδικότητας ή εξειδίκευσης, ήταν και οι λοιμώξεις. Στη χώρα μας, αν και υπήρξαν πρωτοπόροι στον τομέα αυτό, όπως ο ομότιμος καθηγητής Γεώργιος Κ. Δαΐκος, υπήρξε σχετική καθυστέρηση. Τελικά, η Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων (ΕΕΛ) ιδρύθηκε το 1991, με σκοπό: α) την προαγωγή της ιατρικής επιστήμης και ειδικότερα του τομέα των λοιμώξεων,

β) την ενθάρρυνση και ενίσχυση των θεωρητικών και εφαρμοσμένων ερευνών και γενικά ερευνητικών προσπαθειών και μελετών στην Ελλάδα, για την πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία των λοιμώξεων, γ) την προβολή της ελληνικής

Ιατρικής σε τοπικό αλλά και σε διεθνές επίπεδο στον παραπάνω

τομέα με κάθε πρόσφορο μέσο και δ) την ανάπτυξη της συνεργασίας με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς και οργανώσεις στην Ελλάδα

και το εξωτερικό στον τομέα των λοιμώξεων.

ΙΔΡΥΤΙΚ Α ΜΕ ΛΗ

(κατά σειρά υπογραφής όπως φαίνονται

στην αίτηση αναγνωρίσεως της εταιρείας)

Γεώργιος Κ. Δαΐκος

Ιωάννης Κοσμίδης

Ελένη Γιαμαρέλλου

Νέαρχος Γαλανάκης

Αναστάσιος Δοντάς

Κυριακή Κανελλακοπούλου

Μαρία Σουλή

Παναγιώτης Τσαπόγας

Άγγελος Τόσκας

Φίλιππος Φιλιππίδης

Αναστασία Αντωνιάδου

Γεώργιος Πετρίκος Διονύσιος Βουτσινάς

Ιωάννης Μπολέτης

Χαράλαμπος Σταθάκης

Μωυσής Λελέκης

Παναγιώτης Γαργαλιάνος - Κακολύρης

Γεώργιος Παπαζάχος

Βάσω Ευστρατίου

Κωνσταντίνος Καναβός

Αριστέα Σιδερίδου

Ιωάννης Μπούζας

Θεόδωρος Πέππας

Γεώργιος Σαρόγλου Μάριος Κ. Λαζανάς

Βασιλική Συριοπούλου

Γλυκερία Μοστρού

Παύλος Σφηκάκης

Κωνσταντίνος Μανδραγός

Σπυρίδων Μουλόπουλος

Ιωάννης Στρατηγός

Ιωάννης Ιορδάνογλου

Γεώργιος Περδικάρης

Παναγιώτης Καραγιαννάκος

Ειρήνη Βαφειάδη - Ζουμπούλη

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Η ίδρυση και το πρώτο καταστατικό

Η Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων (ΕΕΛ) ιδρύθηκε το 1991 με ιδρυτικά μέλη τούς ακόλουθους 35 Έλληνες γιατρούς, παθολόγους και παιδιάτρους.

Το καταστατικό της εταιρείας εγκρίθηκε από το Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών με την υπ’ αριθμ. 1434/1991 απόφαση και τον Ιούλιο του 1992 η εταιρεία απέκτησε το πρώτο αιρετό Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο ήταν επταμελές.

Επιστημονικό έργο

Το επιστημονικό έργο των μελών της ΕΕΛ παρουσιάζεται στο pubmed και σε όλα τα μέσα αναφορών επιστημονικού έργου.

Οι κατευθυντήριες οδηγίες, πέραν του εκπαιδευτικού χαρακτήρα, περιέχουν εκτεταμένες

αναφορές σε μεγάλης σημασίας δημοσιεύσεις.

Εκπαιδευτικό έργο και επιμόρφωση γιατρών και ειδικευομένων, σεμινάρια και υποτροφίες

Το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο, εκτός από την επιστημονική δράση (συνέδρια, ημερίδες κτλ.), κατέβαλε προσπάθειες για την καθιέρωση της εξειδίκευσης της Λοιμωξιολογίας, σε συνεργασία

με άλλες επιστημονικές εταιρείες που έχουν συνάφεια με το θέμα (Εταιρεία Χημειοθεραπείας, Εταιρεία Παθολογίας, Παιδιατρική

Εταιρεία, Μικροβιολογική Εταιρεία). Οι προσπάθειες στέφθη -

καν τελικά με επιτυχία, και με το Προεδρικό Διάταγμα 86/95 ΦΕΚ 216/Α/25-10-95 αναγνωρίσθηκε η εξειδίκευση στη Λοιμωξιολογία, το γνωστικό της αντικείμενο και ο τρόπος αναγνώρισης των κέντρων

που θα οριστούν ως κατάλληλα για τη λήψη άδειας εξειδίκευσης, καθώς και τα προσόντα εκείνων που θα λάβουν τον τίτλο εξειδίκευσης.

Η εταιρεία προάγει την εκπαίδευση και επιμόρφωση στις Λοιμώξεις με τα εξής μέσα:

Α. Συνέδρια - Ημερίδες. Η ΕΕΛ πραγματοποιεί πανελλήνιο συ -

νέδριο στην Αθήνα, το οποίο στα πρώτα χρόνια της λειτουργίας

της διεξαγόταν ανά διετία, εναλλασσόμενο με ημερίδα. Από το 2009, το συνέδριο της εταιρείας έχει γίνει ετήσιο. Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί 19 συνέδρια. Οι ημερίδες οι οποίες αρχικά πραγματοποιούνταν τακτικά ανά διετία εναλλάξ με συνέδριο στην Αθήνα, πραγματοποιούνται πλέον εκτάκτως, καλύπτοντας πολλές φορές θέματα της επικαιρότητας.

Μέχρι σήμερα έχει πραγματοποιηθεί μεγάλος αριθμός ημερίδων στην Αθήνα αλλά και σε πολλές μεγάλες πόλεις της περιφέρειας, πάντα σε συνεργασία με τοπικούς επιστημονικούς φορείς.

Β. Ετήσιο Κύκλο Μαθημάτων για τις Λοιμώξεις. Πρόκειται για

σειρά βραδινών εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται μία ανά μήνα, από τον Οκτώβριο έως τον Ιούνιο, με δυνατότητα παρακολούθησης ζωντανά ή διαδικτυακά. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε γιατρούς όλων των βαθμίδων και ειδικοτήτων που ενδιαφέρονται για τις Λοιμώξεις. Έχουν πραγματοποιηθεί 15 τέτοιοι κύκλοι μαθημάτων. Γ. Έκτακτες επιστημονικές εκδηλώσεις, που απευθύνονται στους εξειδικευόμενους στη Λοιμωξιολογία, προκειμένου να καλυφθούν εξειδικευμένα θέματα που δεν διδάσκονται σε όλα τα κέντρα εξειδίκευσης, όπως π.χ. «Λοιμώξεις σε ασθενείς με μεταμόσχευση», «Θέματα Δημόσιας Υγείας» κ.ά.

Δ. Χορήγηση υποτροφιών για εκπαίδευση - επιμόρφωση στις Λοιμώξεις σε κέντρα του εξωτερικού. Έχουν χορηγηθεί έξι τέ -

163

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Εκδήλωση προς τιμήν

του Καθηγ. ΓΚ Δαΐκου

στο πλαίσιο του 9ου Πανελλήνιου Συνέδριου

της ΕΕΛ (Αθήνα 2009)

17ο Πανελλήνιο Συνέδριο

τοιες υποτροφίες. Επιπλέον, για την οικονομική ενίσχυση άμισθων εξειδικευόμενων στις Λοιμώξεις χορηγήθηκαν υποτροφίες σε οκτώ γιατρούς.

Ε. Καθιέρωση του «Βραβείου Γ.Κ. Δαΐκος», προς τιμήν του επίτιμου προέδρου της, για τη βράβευση των καλύτερων διατριβών - ερευνητικών εργασιών σχετικά με τις λοιμώξεις, με σκοπό την προαγωγή του ενδιαφέροντος στην έρευνα στον τομέα αυτόν.

Συνεργασίες με άλλες επιστημονικές εταιρείες και επαγγελματίες άλλων κλάδων Η ΕΕΛ συνεργάζεται στενά με άλλες συναφείς με το αντικείμενό της εταιρείες (Ελληνική Εταιρεία Χημειοθεραπείας, Ελληνική Μικροβιολογική Εταιρεία, Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, Εταιρεία Εντατικής Θεραπείας), τόσο σε επίπεδο διοργάνωσης επιστημονικών εκπαιδευτικών εκδηλώσεων όσο και έκδοσης επιστημονικών εντύπων - βοηθημάτων.

18ο Πανελλήνιο Συνέδριο της ΕΕΛ (Αθήνα 2018)

Η πρόσφατη πανδημία της Covid-19 έδωσε τη δυνατότητα

στην ΕΕΛ να συνεργασθεί με την Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων και τον ΕΟΔΥ για έκδοση και επικαιροποίηση του θεραπευτικού αλγορίθμου της χώρας. Στην επιτροπή εμπειρογνωμόνων συμμετέχουν, πέραν του προέδρου της εταιρείας, και άλλα δέκα μέλη της.

Διεθνής παρουσία και συνεργασίες

Η ΕΕΛ συμμετέχει από το 2005 με αντιπρόσωπό της στις εργασίες της UEMS (Union Européenne des Médicins Spécialistes), με αντικείμενο τη διαμόρφωση του εκπαιδευτικού curriculum για τις διάφορες ειδικότητες. Επιπλέον, είναι μέλος της ESCMID (Εuropean Society of Clinical Microbiology and Infectious Diseases) και της

ISC (International Society of Chemotherapy). Στο πλαίσιο αυτών των συνεργασιών, η ΕΕΛ διοργάνωσε, σε συνεργασία με την ESCMID, το ESCMID Postgraduate Education Course “Infections in Critically Ill Patients στην Αθήνα, το 2011.

Ενημέρωση: εκδόσεις, εκστρατείες ενημέρωσης

κοινού και επαγγελματιών

υγείας

Η ΕΕΛ είχε την ευθύνη της κατάρτισης των «Κατευθυντήριων οδηγιών για τη διάγνωση και εμπειρική θεραπεία των λοιμώξεων», που εκδόθηκαν το 2007 υπό την αιγίδα του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ). Οι κατευθυντήριες οδηγίες καταρτίστηκαν με ευθύνη της ΕΕΛ. Ακολούθησε και δεύτερη έκδοση των οδηγιών το 2015 και η τρίτη ανανέωση είναι υπό έκδοση εντός του 2023.

Έκδοση οδηγιών για τη διάγνωση και

θεραπεία των λοιμώξεων

To 2018 και το 2019, σε συνεργασία με το Ελληνικό Διαδημοτικό Δίκτυο Υγιών Πόλεων ΕΔΔΥΠΠΥ, πραγματοποιήθηκε σε πολλούς δήμους σε όλη την Ελλάδα εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού με θέμα «Εμβολιασμοί ενηλίκων για γρίπη, πνευμονία και έρπητα ζωστήρα».

Ο κοινωνικός ρόλος της ΕΕΛ

• Η ενημέρωση του κοινού για θέματα λοιμώξεων, εμβολιασμών και πρόληψης υγείας στα αναφερθέντα προγράμματα.

• Η δυνατότητα ενίσχυσης των μελών της εταιρείας με υποτροφίες.

• H δυνατότητα ενίσχυσης από την Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων δράσεων με κοινωνικό ενδιαφέρον.

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ

• 1992-1996: Ελ. Γιαμαρέλλου

• 1996-1999: Ι. Κοσμίδης

• 1999-2002: Π. ΓαργαλιάνοςΚακολύρης

• 2002-2005: Κ. Κανελλακοπούλου

• 2005-2008: Μ. Κ. Λαζανάς

• 2008-2011: Μ. K. Λαζανάς

• 2011-2014: Π. Νικολαΐδης

• 2014-2017: Αθ. Σκουτέλης

• 2017-2021: Π. ΓαργαλιάνοςΚακολύρης

• 2021-2023: Σωτήριος Τσιόδρας

22ο Πανελλήνιο Συνέδριο Λοιμώξεων 2023

165

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

166

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Ελληνική Νευρολογική Εταιρεία (ΕΝΕ) αποτελεί σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και η έδρα της βρίσκεται επί της οδού Αλκμάνος 10, στην Αθήνα. Σκοπός της ΕΝΕ είναι η προαγωγή της Νευρολογίας στην Ελλάδα και ειδικότερα των τομέων της επιστήμης που αφορούν την έρευνα της προέλευσης, την πρόληψη και τη θεραπεία των διαταραχών του νευρικού συστήματος, καθώς και την κοινωνική αποκατάσταση των πασχόντων από νευρολογικά νοσήματα. Επίσης, στους στόχους της εταιρείας συμπεριλαμβάνονται η προαγωγή της εκπαίδευσης και της ερευνητικής δραστηριότητας των νευρολόγων γιατρών.

Η εταιρεία απαρτίζεται από τακτικά, δόκιμα, πρόσεδρα, επίτιμα και αντεπιστέλλοντα μέλη και διοικείται από ένα επταμελές διοικητικό

συμβούλιο, που έχει διετή θητεία. Η Ελληνική Νευρολογική Εταιρεία αριθμεί σήμερα 1.419 μέλη.

Είναι επιστημονική εταιρεία «κορμού» της ειδικότητας της Νευρολο-

γίας στην Ελλάδα και επίσημος φορέας διοργάνωσης του Πανελληνίου

Συνεδρίου Νευρολογίας.

Αποτελεί επίσημο εθνικό μέλος της European Academy of Neurology και συμμετέχει στη World Federation of Neurology.

Η Ελληνική Νευρολογική Εταιρεία καλύπτει τη συνδρομή όλων

των ενεργών μελών της, ώστε να είναι μέλη της European Academy of Neurology.

Προάγει την επιστημονική συνεργασία και επικοινωνία των νευρολόγων στην ελληνική επικράτεια αλλά και την επικοινωνία με νευροεπιστήμονες στο εξωτερικό, ιδιαίτερα μάλιστα με Έλληνες της διασποράς. Συνεργάζεται με άλλες επιστημονικές εταιρείες, ιδιαίτερα στη σύνταξη κειμένων ομοφωνίας σε επιστημονικά θέματα. Συντάσσει και επικαιροποιεί κατευθυντήριες οδηγίες θεραπείας και διαγνωστικής προσέγγισης.

Μετά από προκήρυξη και πανελλήνιες εξετάσεις, παρέχει κάθε έτος υποτροφίες σε νέους ειδικούς και ειδικευόμενους για άσκηση σε κλινικές του εξωτερικού. Από το 2009

έχουν χορηγηθεί μέχρι σήμερα (2021) 46 υποτροφίες αξίας 8.000-16.000 ευρώ.

Υποστηρίζει τα θέματα που άπτονται της ειδικότητας της Νευρολογίας στα αρμόδια υπουργεία και διευθύνσεις καθώς και άλλους θεσμικούς φορείς. Εκπρόσωποί της μετέχουν σε Ομάδες Εργασίας του Υπουργείου Υγείας και άλλων οργανισμών.

Υποστηρίζει κοινωνικές δράσεις, συνεργάζεται με συλλόγους ασθενών και έχει χρηματοδοτήσει εκδηλώσεις ενημέρωσης, τόσο με φυσική παρουσία όσο και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης (παράδειγμα η χρηματοδότηση της παραγωγής τηλεοπτικού σποτ για τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Αγγειακών Εγκεφαλικών Νόσων).

Τα γραφεία της Ελληνικής Νευρολογικής Εταιρείας

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Μόνιμες επιτροπές (προκύπτουν μετά από αρχαιρεσίες)

Επιτροπή Δεοντολογίας, Επιτροπή Δημοσιεύσεων, Επιτροπή Εκπαίδευσης, Εξελεγκτική Επιτροπή

Κλάδοι Ελληνικής Νευρολογικής Εταιρείας (προβλέπεται

η λειτουργία τους από το καταστατικό-βασίζεται σε εξειδικεύσεις και εμπειρία μελών

της ΕΝΕ)

• Κλάδος Νοητικών Διαταραχών και

Άνοιας

• Κλάδος Κινητικών Διαταραχών

• Κλάδος Νευροανοσολογίας

• Κλάδος Νευρομυϊκών Νοσημάτων

• Κλάδος Κεφαλαλγίας

• Κλάδος Νευρογενετικής

Κάθε κλάδος έχει επιστημονικό

υπεύθυνο ή τριμελή επιτροπή, που

εκλέγεται ανά διετία.

Η ίδρυση και τα πρώτα

βήματα

Η Ελληνική Νευρολογική Εταιρεία

ιδρύθηκε αρχικά το 1936 και μέχρι το 1987 αποτελούσε ενιαία εταιρεία με την Ψυχιατρική Εταιρεία.

Το 1987 (1η Σεπτεμβρίου) ιδρύθηκε η αυτόνομη Ελληνική Νευρολογική Εταιρεία (ΕΝΕ), με προσωρινή διοίκηση τους: Δημήτριο Βασιλόπουλο, Αλέξανδρο Παπαδημητρίου, Θεόδωρο Παπαπετρόπουλο, Ευστάθιο Τερέντιο και Νικόλαο Μπαλάκα.

Επιστημονικό έργο Σύνοψη επιστημονικών εκδηλώσεων (32 πανελλήνια συνέδρια)

• 12o Πανελλήνιο Συνέδριο Νευρολογίας, Βόλος, 1991

• 13o Πανελλήνιο Συνέδριο Νευρολογίας, Θεσσαλονίκη, 1993

• 14o Πανελλήνιο Συνέδριο Νευρολογίας, Αθήνα, 1995

• 15ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελλήνων Νευρολόγων, Ηράκλειο Κρήτης, 1997

• 16ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελλήνων Νευρολόγων, Θεσσαλονίκη, 1999

• 17ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελλήνων Νευρολόγων, Πάτρα, 2000

• 18ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελλήνων

Νευρολόγων, Αθήνα, 2002

• 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελλήνων

Νευρολόγων, Θεσσαλονίκη, 2005

• 20ό Πανελλήνιο Συνέδριο Ελλήνων

Νευρολόγων, Λάρισα, 2006

• 21ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελλήνων Νευρολόγων, Αθήνα, 2007

• 22ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελλήνων Νευρολόγων, Χανιά, 2008

• 23ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελλήνων Νευρολόγων, Θεσσαλονίκη, 2009

• 24ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελλήνων Νευρολόγων, Κως, 2010

• 25ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελλήνων Νευρολόγων, Αθήνα, 2011

• 26ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελλήνων Νευρολόγων, Θεσσαλονίκη, 2013

• 27o Πανελλήνιο Συνέδριο Ελλήνων Νευρολόγων, Αλεξανδρούπολη, 2015

• Σαμοθράκη (εκπαιδευτικά μαθήματα)

• 28ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νευρολογίας, Καλαμάτα, 2017

• 29ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νευρολογίας, Κέρκυρα, 2018

• 30ό Πανελλήνιο Συνέδριο Νευρο-

λογίας, Χαλκιδική, 2019

• 31ο Πανελλήνιο e-Συνέδριο Νευρολογίας, Αθήνα, 2020

• 32ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νευρολογίας, Θεσσαλονίκη, 2021

• Ειδική επετειακή εκδήλωση: 18212021: 200 Χρόνια Ελληνικός Κόσμος και Νευροεπιστήμες, (1416/5/2021, διαδικτυακή εκδήλωση)

Θεματικές

Συναντήσεις

• Θεματική Συνάντηση, 2-4 Μαΐου 2014, Ιωάννινα (ξενοδοχείο Epirus Palace)

• Θεματική Συνάντηση, 23-25 Σεπτεμβρίου 2016, Αράχοβα (ξενοδοχείο Domotel Anemolia)

Εκδηλώσεις κλάδων

• Εκδήλωση Κλάδου Μυασθένειας, Αθήνα, 2014

• Εκδήλωση Κλάδου Κινητικών Διαταραχών, Κέρκυρα, 2014

TO ΠΡΏΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ (1988)

Πρόεδρος Δ. Βασιλόπουλος

Αντιπρόεδρος Ι. Μυλωνάς

Γ. Γραμματέας

Α. Παπαδημητρίου

Ταμίας Π. Δαβάκη

Mέλη Π. Παπαπετρόπουλος, Σ. Μπαλογιάννης, Α. Κόκρας

Αναπλ/κά Mέλη Γ. Μεντενόπουλος, Π. Δωρή, Α. Αγγελίδης

Οι πρώτες εκλογές διενεργήθηκαν

στις 18 Ιουνίου 1988

• Εκδήλωση Κλάδου Μυασθένειας, Αθήνα, 2016

• Εκδήλωση Κλάδου Κινητικών Διαταραχών, Θεσσαλονίκη, 2016 Εκπαιδευτικό έργο και επιμόρφωση γιατρών και ειδικευομένων, σεμινάρια και υποτροφίες Εκπαιδευτικά Σχολεία (κλειστές εκδηλώσεις με περιορισμένο αριθμό συμμετεχόντων και εξειδικευμένο πρόγραμμα 2-4 ημερών)

• 1ο Θερινό Σχολείο, 24-29 Ιουνίου 2012, Αλεξανδρούπολη. Θέμα: Οξύ ΑΕΕ - Νευροϋπερηχογραφία

• 2ο Φθινοπωρινό Σχολείο, 23-26 Σεπτεμβρίου 2012, Αθήνα. Θέμα: Ηλεκτρομυογραφία

• 3ο Χειμερινό Σχολείο, 25-27 Φεβρουαρίου 2013, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Κλινική ηλεκτροεγκεφαλογραφία - Επιληψίες

• 4ο Θερινό Σχολείο, 16-18 Ιουνίου 2014, Τήνος. Θέμα: Επιληψία

• 5ο Φθινοπωρινό Σχολείο, 24-28 Νοεμβρίου 2014, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Νευροαπεικόνιση

• 6o Χειμερινό Σχολείο, 29-30 Ιανουαρίου 2016, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Νευροεντατική

• 7o Εκπαιδευτικό Σχολείο, 1-3 Απριλίου 2016, Βόλος. Θέμα: Παρανεοπλασματικά σύνδρομα - Παραπρωτεϊναιμικές νευροπάθειες

• 8o Εκπαιδευτικό Σχολείο, 16-18 Μαΐου 2016, Αίγινα. Θέμα: Πολυνευροπάθειες

• 9o Εκπαιδευτικό Σχολείο, 20 Ιανουαρίου 2018, Αθήνα. Θέμα: Ενδαγγειακή αντιμετώπιση των οξέων ισχαι-

μικών ΑΕΕ σε έδαφος απόφραξης

μεγάλων αγγείων

• 10o Εκπαιδευτικό Σχολείο, 25-26 Ιανουαρίου 2019, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Κεφαλαλγίες

• 11o Εκπαιδευτικό Σχολείο, 8-9 Μαρτίου 2019. Θέμα: Μονάδες Αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων, Stroke Units

Ημερίδες - Σεμινάρια

• 1o Σεμινάριο ΕΝΕ, 27 Νοεμβρίου 2010, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Νωτιαίος μυελός - Τοπογραφική - Ανατομική -Κλινικά σύνδρομα.

• 2o Σεμινάριο ΕΝΕ, 29 Ιανουαρίου 2011,Θεσσαλονίκη. Θέμα: Παθήσεις

νωτιαίου μυελού - Τραυματικές - Αγγειακές - Απομυελινωτικές

• 3o Σεμινάριο ΕΝΕ, 26 Φεβρουαρίου 2011, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Πιεστικές

βλάβες και όγκοι του ΝΜ

• 4o Σεμινάριο ΕΝΕ, 9 Απριλίου 2011, Θεσσαλονίκη, Θέμα: Κρανιακά νεύρα και διαταραχές λειτουργίας τους

• 5o Σεμινάριο ΕΝΕ, 7 Μαΐου 2011, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Κρανιακά νεύ-

ρα και διαταραχές λειτουργίας τους

• 6o Σεμινάριο ΕΝΕ, 5 Νοεμβρίου 2011, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Διαταραχές επιπέδου συνείδησης

• 7o Σεμινάριο ΕΝΕ, 26 Νοεμβρίου 2011, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Πρώτη επιληπτική κρίση

• 8o Σεμινάριο ΕΝΕ, 28 Ιανουαρίου

2012, Θεσσαλονίκη. Θέμα: ΑΕΕ

• 9o Σεμινάριο ΕΝΕ, 3 Μαρτίου 2012, Θεσσαλονίκη. Θέμα: ΑΕΕ

• 10o Σεμινάριο ΕΝΕ, 28 Απριλίου

2012, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Κεφαλαλγία

• 11o Σεμινάριο ΕΝΕ, 26 Μαΐου 2012, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Η χειρουργική της επιληψίας

• 12o Σεμινάριο ΕΝΕ, 15 Δεκεμβρίου 2012, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Λοιμώξεις

του ΚΝΣ

• 13ο Σεμινάριο ΕΝE, 26 Ιανουαρίου 2013, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Πολυνευροπάθειες

• 14ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 30 Μαρτίου 2013, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Ο ασθενής με άνοια

• 15ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 5 Ιουνίου

Αφίσες συνεδρίων Νευρολογίας 168

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

2013, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Το παρόν και το μέλλον της Νευρολογίας

• 16ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 30 Νοεμβρίου 2013, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Εντοπιστική βλαβών περιφερικού νευρικού συστήματος - Σημεία κλειδιά στην κλινική και νευροφυσιολογική προσέγγιση

• 17ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 25 Ιανουαρίου

2014, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Εντοπιστική βλαβών: οπτική οδός

• 18ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 8 Μαρτίου

2014, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Οφθαλμοκινητικά νεύρα, ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση

• 19ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 5 Απριλίου

2014, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Τρίδυμο, προσωπικό N. και ανωμαλίες κινήσεις προσώπου, ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση

• 20ό Σεμινάριο ΕΝΕ, 28 Ιουνίου 2014, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Νευρολογία του τακτικού εξωτερικού ιατρείου, ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση

• 21ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 27 Σεπτεμβρίου 2014, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Πρακτικά θέματα στην επιληψία, ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση

• 22ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 1η Νοεμβρίου 2014, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Πρακτικά θέματα στη μυασθένεια, ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση

• 23ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 29 Νοεμβρίου 2014, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Νεότερα δεδομένα στη θεραπευτική των αυτοάνοσων πολυνευροπαθειών, ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση

• 24ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 31 Ιανουαρίου 2015, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Ασθενής

με τρόμο, ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση

• 25ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 21 Φεβρουαρίου 2015, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Αγγειακές δυσπλασίες – Ανευρύσματα:

πρακτικά θέματα στη διαχείριση, ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση

• 26ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 28 Μαρτίου 2015 Θεσσαλονίκη. Θέμα: Αγγειίτιδες ΚΝΣ

• 27ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 23 Μαΐου 2015, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Μη τραυματική ενδοεγκεφαλική αιμορραγία, ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση

• 28ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 31 Οκτωβρίου 2015, Θεσσαλονίκη. Θέμα: ΕΝΥ-εργαστηριακός έλεγχος, ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση

• 29ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 28 Νοεμβρίου 2015, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Σημεία κλειδιά στις μυοπάθειες, ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση

• 30ό Σεμινάριο ΕΝΕ, 26 Νοεμβρίου 2016, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Βασικές αρχές νευρογενετικής, ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση

• 31ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 10 Δεκεμβρίου 2016, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Ειδικές περιπτώσεις επιληψίας, ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση

• 32ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 4 Φεβρουαρίου 2017, Θεσσαλονίκη. Θέμα: κλινική νευρολογική εξέταση: τεχνική και ορθή αξιολόγηση των ευρημάτων, ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση

• 33ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 29 Απριλίου 2017, Πάτρα. Θέμα: Επίκτηρες μυοπάθειες, Ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση

• 34ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 25 Νοεμβρίου 2017, Αθήνα. Θέμα: Ειδικά θέματα

επιληψίας, ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση

• 35ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 24 Φεβρουαρίου 2018, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Διαταραχές όρασης, ζωντανή διαδικτυακή

μετάδοση

• 36ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 31 Μαρτίου

2018, Αθήνα. Θέμα: Αταξία, ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση

• 37ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 28 Απριλίου

2018, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Κεφαλαλγία: Από το σύμπτωμα στη διάγνωση, ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση

• 38ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 24 Νοεμβρίου

2018, Αθήνα. Θέμα: Δυστονίες, ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση

• 39ο Σεμινάριο ΕΝΕ, 25 Ιανουαρίου 2020, Θεσσαλονίκη. Θέμα: Ιατρική της Ακριβείας στη Νευρολογία, ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση

Υποτροφίες Ελληνικής

Νευρολογικής Εταιρείας

Χορηγούνται έπειτα από προκήρυξη σε ενεργά μέλη της Ελληνικής Νευρολογικής Εταιρείας, ειδικούς ή ειδικευόμενους ύστερα από πανελλήνιο διαγωνισμό σε προκαθορισμένη ύλη. Οι υποτροφίες, εκτός ειδικών προκηρύξεων, αφορούν άσκηση με φυσική παρουσία σε αναγνωρισμένα κέντρα του εξωτερικού, εξάμηνης ή ετήσιας διάρκειας.

Από το 2009 έως το 2021 έχουν χορηγηθεί 46 υποτροφίες συνολικού ύψους 479.104,00 ευρώ. Τέλος, η Ελληνική Νευρολογική Εταιρεία συμμετέχει ενεργά στις σχετικές με τη Νευρολογία Παγκόσμιες Ημέρες Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης του Κοινού.

169

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

170

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Ελληνική Νευροχειρουργική

Ο Ι. Πατρίκιος, συνεργαζόταν στενά με τους διευθυντές των χειρουργικών κλινικών Π. Κόκκαλη, Γ. Καραγιαννόπουλο και Ν. Σμπαρούνη και εφάρμοσε για πρώτη φορά το 1931 την πνευμοεγκεφαλογραφία στην Ελλάδα για τη διαγνωστική των εγκεφαλικών όγκων. Ανακοίνωσε και δημοσίευσε πληθώρα άρθρων με νευροχειρουργικό περιεχόμενο.

Β. Γριπονησιώτης ήταν και ο πρώτος καθηγητής της Νευροχειρουργικής στην Ελλάδα (Ιατρική Σχολή Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης) στο Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ από το 1966 έως το 1974. Στον «Ευαγγελισμό» τον διαδέχθηκε ο Π. Καρβούνης, αναπληρωτής καθηγητής της Ιατρικής Σχολής Αθηνών από το 1987.

ι πρώτες σύγχρονες ελληνικές αναφορές πάνω σε νευροχειρουργικές παθήσεις και επεμβάσεις κυκλοφόρησαν προς το τέλος του 19ου αιώνα. Στις αρχές του 20ου αιώνα, καθηγητές και διευθυντές κλινικών γενικής χειρουργικής, όπως οι Ε. Κοντολέων, Κ. Μέρμηγκας, Μ. Γερουλάνος, Μ. Μακκάς, Μ. Κωτσονόπουλος και άλλοι, εκτελούσαν νευροχειρουργικές επεμβάσεις κυρίως για κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. Κατά τη δεκαετία 1920-1930 ξεκίνησαν να πραγματοποιούνται στο Θεραπευτήριο «Ο Ευαγγελισμός» πιο εξειδικευμένες νευροχειρουργικές επεμβάσεις όπως όγκοι εγκεφάλου και νωτιαίου μυελού με βελτιωμένα αποτελέσματα.

Σε αυτό συνέβαλε η έναρξη λειτουργίας της Νευρολογικής Κλινικής του «Ευαγγελισμού» το 1933 υπό τη διεύθυνση του Καθηγητή Ι. Πατρίκιου.

Νευροχειρουργικών Κλινικών

Ο πρώτος που ασχολήθηκε συστηματικά με τη νευροχειρουργική στην Ελλάδα ήταν ο Κ. Ηλιάδης (19001962), ο οποίος αρχικά εκπαιδεύτηκε στη Γαλλία (1934-1936) υπό τον Clovis Vincent και αργότερα (1941)

ίδρυσε τη νευροχειρουργική κλινική στο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο «Άγιος Σάββας». Το 1941, λειτούργησαν με απόφαση του Υπουργείου Στρατιωτικών δύο τμήματα για τους φέροντες τραύματα του νευρικού συστήματος στα νοσοκομεία «Ευαγγελισμός» με διευθυντή τον Καθηγητή Ι. Πατρίκιο και «Άγιος Σάββας» με διευθυντή τον Κ. Ηλιάδη.

Το 1951, ιδρύθηκε η Νευροχειρουργική Κλινική του νοσοκομείου «Ευαγγελισμός» υπό τη διεύθυνση του Β. Γριπονησιώτη, υφηγητού χειρουργικής της Ιατρικής Σχολής Αθηνών. Ο

O Δ. Οικονόμος εργάσθηκε στο Παρίσι με τους Vincent, Demartel, Guillome, David και στη συνέχεια (1951) στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και τον Καναδά, κυρίως με τον W. Penfield. Το 1953, ίδρυσε πρό-

Η πρώτη σελίδα του καταστατικού της Ελληνικής Νευροχειρουργικής Εταιρείας (1966)

Ίδρυση και λειτουργία

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

τυπο Νευροχειρουργικό Τμήμα στην Πολυκλινική Αθηνών. Το τμήμα αυτό θεωρείται ότι ήταν και η πρώτη πλήρως οργανωμένη νευροχειρουργική μονάδα στην Ελληνική επικράτεια, δεδομένου ότι διέθετε ανεξάρτητο χειρουργείο με όλο τον σύγχρονο εξοπλισμό και εργαλεία, νευροακτινολογικό (δυνατότητα διενέργειας αγγειογραφιών και κοιλιογραφιών), νευροφυσιολογικό και παθολογοανατομικό εργαστήριο. Στο ίδιο κέντρο, κατά την περίοδο 1955-1985 χειρουργήθηκαν περισσότεροι από

3.000 ασθενείς με όγκο στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Ο Δ. Οικονόμος διετέλεσε επίσης εντεταλμένος υφηγητής και αναπληρωτής καθηγητής της Ιατρικής Σχολής Αθηνών.

Το 1962, ο Ι. Ταπτάς ανέλαβε τη διεύθυνση της Νευροχειρουργικής Κλινικής του «Αγίου Σάββα», ο οποίος έγινε διεθνώς γνωστός για τις πρωτοποριακές δημοσιεύσεις του πάνω στην ανατομία του σηραγγώδη κόλπου και της γύρω περιοχής.

Την ίδια χρονιά, ιδρύθηκε η Νευροχειρουργική Κλινική του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου Πειραιώς, τη διεύθυνση της οποίας ανέλαβε ο Κ. Βατόπουλος έως το 1982. Το 1964, ιδρύεται στη Θεσσαλονίκη η πρώτη Πανεπιστημιακή Νευροχειρουργική

Κλινική στην Ελλάδα στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ με διευθυντή τον Β. Γριπονησιώτη. Το 1968, ιδρύθηκε στο Ασκληπιείο της Βούλας Νευροχειρουργική Κλινική, τη διεύθυνση της οποίας ανέλαβε ο Α. Καράκαλος.

Το 1970, ιδρύεται η Νευροχειρουργική Κλινική του ΚΑΤ υπό τον Α. Αποστόλου, ενώ το 1972, η πρώτη νευροχειρουργική κλινική Παίδων στο Νοσοκομείο «Αγία Σοφία» υπό τον Σ. Κομνηνό., καθώς επίσης και η πρώτη στρατιωτική Νευροχειρουργική Κλινική στο 401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών υπό τον Χ. Μαυρογιώργο. Η δημιουργία και λειτουργία νευροχειρουργικών τμημάτων στα υπόλοιπα στρατιωτικά νοσοκομεία της χώρας (Γενικό

Νοσοκομείο Αεροπορίας, Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών και Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Ελλάδας 424) πραγματοποιήθηκε τις επόμενες δεκαετίες.

Το 1973, ιδρύεται η Νευροχειρουργική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών υπό τη διεύθυνση του Γ. Χατζηδάκη και το 1975 η αντίστοιχη κλινική στο «Νοσοκομείο Μεταξά» υπό τον Α. Ανδρεάδη. Το 1981, ιδρύεται η Β΄ έκτακτη αυτοτελής Πανεπιστημιακή Νευροχειρουργική Κλινική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης υπό τον Γ. Ταυρίδη, η οποία μερικά χρόνια μετά στεγάστηκε στο Γενικό Νοσοκομείο «Ιπποκράτειο». Το 1979, ιδρύθηκε Νευροχειρουργική Κλινική στο Βενιζέλειο Νοσοκομείο (διευθυντής Φ. Χαραλαμπόπουλος). Το 1982 εκλέγεται Καθηγητής Νευροχειρουργικής του Πανεπιστημίου Πατρών ο Ν. Παπαδάκης, με την ουσιαστική λειτουργία της κλινικής να ξεκινά το 1988, όπου ορίστηκε η εγκατά-

Π. Κόκκαλης Ι. Πατρίκιος

Μ. Μακκάς

171

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Το 1951,

Κλινική του

Ευαγγελισμού

στασή της στο κτιριακό συγκρότημα

του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου

στο Ρίο.

Το 1984 ξεκίνησε να εκτελεί έργο

η Νευροχειρουργική Κλινική του Νοσοκομείου «Γ. Παπανικολάου»

υπό τον Μ. Φυλακτάκη. Το 1985, λειτούργησε η Νευροχειρουργική

Κλινική του ΝΙΜΤΣ με διευθυντή

τον Ι. Βασιλούδη. Η Νευροχειρουργική Κλινική του Nοσοκομείου Kοργιαλένειο – Mπενάκειο (Ελληνικός

Ερυθρός Σταυρός) ιδρύθηκε το 1989

και ξεκίνησε την επίσημη λειτουργία της το 1990 με διευθυντή τον Β. Βάρσο. Η Νευροχειρουργική κλινική

του Γενικού Νοσοκομείου Ελευσίνας «Θριάσιο» ξεκίνησε να παρέχει υπηρεσίες το 1996 παράλληλα με την έναρξη της λειτουργίας του Νοσοκομείου με πρώτο διευθυντή τον Α. Σερέτη. Στο Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Παπαγεωργίου», αν και οι πρώτοι ιατροί προσλήφθηκαν

το 2000, αλλά η κλινική ξεκίνησε ουσιαστικά τη λειτουργία της το 2002,

με την ανάληψη της διεύθυνσης από τον Η. Καμπέλη.

Η Νευροχειρουργική Κλινική του Πανεπιστημιακού νοσοκομείου Ηρακλείου (ΠΑΓΝΗ) ξεκίνησε τη λειτουργία της το 1992 με επικεφαλής τον Χ. Κουρτόπουλο. Η κλινική

του Πανεπιστημιακού νοσοκομείου Λάρισας ιδρύθηκε το 1999 με πρώτο διευθυντή τον Α. Καραβέλη. Η Νευροχειρουργική Κλινική του Πανεπιστημιακού νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης ιδρύθηκε το 1987. Το πρώτο μέλος Διδακτικού ερευνητικού προσωπικού ήταν ο Χ.

Μαυρογιώργος, με την κλινική όμως να παρουσιάζει ενεργό λειτουργία

από το 2005 και μετά, αφού ανέλαβε καθήκοντα ο Θ. Μπιρμπίλης. Η Νευροχειρουργική Κλινική του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ιωαννίνων ιδρύθηκε το 1993 υπό την Διεύθυνση

του Καθηγητή Νευροχειρουργικής κ Σωτήριου Τσεμεντζή. Στην ίδια πόλη, ιδρύθηκε και το Νευροχειρουργικό Ινστιτούτο το 1995. Η Β΄ Νευροχειρουργική και Νευροτραυματολογική κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών ιδρύθηκε το 2003 και εγκαταστάθηκε στο νοσοκομείο «Αττικόν», όπου διευθυντής ανέλαβε το 2010 ο Ε. Μποβιάτσης.

Εκτός από την εγκατάσταση και λειτουργία κλινικών στα μεγάλα αστικά κέντρα, τις τελευταίες δεκαετίες, σε πολλές περιοχές της Ελληνικής επικράτειας, λειτούργησαν και συνεχίζουν να παρέχουν νευροχειρουργικές υπηρεσίες τμήματα συχνά με αξιοσημείωτη παραγωγικότητα. Ενδεικτικά αναφέρονται το Αγρίνιο, η

Άρτα, ο Βόλος, η Καβάλα, η Κέρκυρα, η Λαμία, η Λέσβος, η Ρόδος, ο Πύργος, η Τρίπολη, τα Χανιά και η Χίος.

Η ίδρυση της εταιρείας

και τα πρώτα βήματα

Το 1966 ιδρύθηκε η Ελληνική Νευροχειρουργική Εταιρεία (ΕΝΧΕ).

Πρώτος πρόεδρος της εταιρείας

εξελέγη ο Δ. Οικονόμος. Από την

πρώτη στιγμή της σύστασής της, η ΕΝΧΕ εστίασε στην ανάληψη

ενεργού ρόλου στο κομμάτι της βελτίωσης των Νευροχειρουργικών Υπηρεσιών και στην αναβάθμιση της Νευροχειρουργικής Εκπαίδευσης. Σύμφωνα με τα ιδρυτικά άρθρα του καταστατικού της, η ΕΝΧΕ επιδιώκει την προαγωγή της Νευροχειρουργικής και των συναφών ιατρικών κλάδων στην Ελληνική Επικράτεια. Η επιδίωξη αυτή πραγματοποιείται με ενίσχυση της έρευνας, συνεργασία με αντίστοιχους αλλοδαπούς φορείς, υποβολή εισηγήσεων προς τους κρατικούς φορείς για προϋποθέσεις απόκτησης ειδικότητας, άσκησης επαγγέλματος, προδιαγραφές κλινικών και εκπαιδευτικών κέντρων, όπως επίσης και πρόνοια για συνεχή επιμόρφωση των νευροχειρουργών. Από την ίδρυσή της, η εταιρεία λειτουργεί ανελλιπώς με σημαντική προσφορά επιστημονικού έργου, τόσο στον Ελλαδικό χώρο όσο και σε διεθνές επίπεδο.

Επιστημονικό έργο – Διεθνές

προφίλ

Κεντρική δραστηριότητα της ΕΝΧΕ ήταν και συνεχίζει να είναι η τακτι-

ιδρύθηκε

η Νευροχειρουργική

υπό τη διεύθυνση του Β. Γριπονησιώτη

172

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

κή, σε ετήσια βάση, διοργάνωση του Πανελλήνιου Νευροχειρουργικού Συνεδρίου, που ξεκίνησε το 1987. Έκτοτε έχουν διενεργηθεί 35 ετήσια συνέδρια με τη συμμετοχή πρωτοπόρων στον τομέα τους ομιλητών από την Ελλάδα και το εξωτερικό, πάντα με ενεργό παρουσίαση του κλινικού και επιστημονικού έργου των Ελλήνων νευροχειρουργών, προάγοντας την ανταλλαγή απόψεων

και εξελίσσοντας την ποιότητα της νευροχειρουργικής πρακτικής. Ήδη από τα πρώτα χρόνια δραστηριοποίησης της εταιρείας, Έλληνες νευροχειρουργοί, τόσο εργαζόμενοι στο δημόσιο σύστημα υγείας όσο στον ιδιωτικό τομέα, παρακολουθούν ενεργά και ανελλιπώς τις εργασίες διεθνών επιστημονικών εκδηλώσεων με απλή συμμετοχή, συμμετοχή σε προεδρεία, παρουσιάσεις εργασιών και εισηγήσεις.

Πολλοί μάλιστα, έχουν διατελέσει και μέλη των οργανωτικών επι-

τροπών των εκδηλώσεων αυτών.

Σημαντική είναι επίσης η συμβολή στελεχών της εταιρείας στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Νευροχειρουργικών Εταιρειών (European Association of Neurosurgical Societies – EANS) με διαρκή συμμετοχή, τόσο ως εκπαιδευόμενοι όσο ως εκπαιδευτές, από τη δεκαετία του 1980 μέχρι σήμερα. Τονίζεται, επίσης, η κατ’ επανάληψη διεξαγωγή των μαθημάτων του εν λόγω προγράμματος στην Ελλάδα από μέλη της εταιρείας. Επιστέγασμα της διεθνούς προβολής της Ελληνικής νευροχειρουργικής ήταν η επιτυχής διεξαγωγή του καθιερωμένου συνεδρίου της EANS στην Αθήνα το 2016 (πρόεδρος: Π. Σελβιαρίδης).

Εκπαιδευτικό έργο και επιμόρφωση ιατρών Αξιοσημείωτη εκπαιδευτική δραστηριότητα αναπτύχθηκε αρχικά με τη μορφή ημερίδων αφιερωμένων

σε διάφορες θεματικές ενότητες και αργότερα με τη μορφή τακτικών μαθημάτων και εκπαιδευτικών φροντιστηρίων. Από το 1987, κάθε ακαδημαϊκό έτος, η Εκπαιδευτική Επιτροπή

της ΕΝΧΕ οργανώνει μετεκπαιδευτικά μαθήματα με πρωταρχικό σκοπό την επιμόρφωση των ειδικευομένων και των ειδικών νευροχειρουργών. Ειδικότερα, από το 2003 και εντεύθεν, διεξάγεται σειρά διαδραστικών μαθημάτων στο γραφεία της ΕΝΧΕ, με παράλληλη διαδικτυακή σύνδεση σε όλη την Ελλάδα και στο εξωτερικό.

ΙΔΡΥΤΙΚΑ ΜΕΛΗ

(ΚΑΤ’ ΑΛΦΑΒΗΤΙΚ Η ΣΕΙΡΑ) Α. Ανδρεάδης, Α. Αποστόλου, Δ. Βασιλάκης, Κ. Βατόπουλος, Θ. Βλαχάκης, Η. Βρεττός, Β. Γριπονησιώτης, Α. Καράκαλος, Ζ. Καψαλάκης, Σ. Κομνηνός, Ν. Κορδιολής, Α. Κωνσταντινίδης, Α. Λεβέντης, Χ. Μαυρογιώργος, Σ. Μετηκίδης, Δ. Οικονόμος, Α. Παπαργυρίου, Α. Προσαλέντης, Δ. Σβώλος , Ε. Συγκούνας, Ι. Ταπτάς, Γ. Ταυρίδης, Γ. Χατζηδάκης

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ (2021-2023)

Πρόεδρος Κ. Φουντάς

Αντιπρόεδρος Μ. Φρατζόγλου

Ταμίας Γ. Στράντζαλης

Γ. Γραμματέας Α. Πρασσάς

Eιδ. Γραμματέας Θ. Παλαιολόγος

Μέλη Σ. Βούλγαρης

Π. Τσιτσόπουλος

Στιμιότυπο από το ετήσιο εφαρμοσμένο σεμινάριο Athens Skull Base Hands on Course

ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Ο χαρακτήρας των παραδόσεων είναι καθαρά εκπαιδευτικός, με τα μαθήματα να απευθύνονται προς όλους τους εκκολαπτόμενους νευροχειρουργούς, αλλά και σε καταξιωμένους συναδέλφους. Η θεματολογία αφορά όλο το φάσμα της Νευροχειρουργικής. Σε κάθε μάθημα, δίνεται βαρύτητα στην ανταλλαγή απόψεων, με παράλληλη παρουσίαση των σύγχρονων βιβλιογραφικών δεδομένων. Στα μαθήματα συμμετέχουν νευροχειρουργικά τμήματα από όλη την επικράτεια, αλλά και προσκεκλημένοι ομιλητές με συναφές γνωστικό αντικείμενο, οι οποίοι προσθέτουν την εμπειρία και τη γνώση τους στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα

της εταιρείας. Ανάμεσα στους ομιλητές, βρίσκονται κορυφαίοι Έλληνες

και ξένοι επιστήμονες που προέρχονται από τη νευροχειρουργική

κοινότητα, αλλά και από άλλες ειδικότητες όπως: επιδημιολόγοι, εντατικολόγοι, ωτορινολαρυγγολόγοι, ακτινοθεραπευτές, αιματολόγοι, ακτινολόγοι, ογκολόγοι, ορθοπαιδικοί, νευρολόγοι, αναισθησιολόγοι, οφθαλμίατροι, νευρογλωσσολόγοι, νευροεπιστήμονες και νευροψυχολόγοι. Τα τελευταία χρόνια, οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται

κυρίως διαδικτυακά με σύγχρονη αναμετάδοση. Στους συμμετέχοντες χορηγούνται μονάδες μοριοδότησης

ή πιστοποιητικά παρακολούθησης.

Τα προηγούμενα μετεκπαιδευτικά

μαθήματα της Ελληνικής Νευροχειρουργικής Εταιρείας βρίσκονται

στην ιστοσελίδα www.enxe.gr ή στο κανάλι της εταιρείας στο YouTube.

Κατά το πέρας των δεκαετιών, οι Νευροχειρουργικές Κλινικές της χώρας, πάντα υπό την αιγίδα της ΕΝΧΕ, διοργάνωσαν πλήθος συνεδριακών εκδηλώσεων και εφαρμοσμένων εκπαιδευτικών σεμιναρίων με την ενεργό παρουσία και συμβολή επιφανών και καταξιωμένων νευροχειρουργών από την υφήλιο. Κέντρα όπως η Α’ Νευροχειρουργική Κλινική ΕΚΠΑ, η Α’ Νευροχειρουργική Κλινική ΑΠΘ, η Β΄ Νευροχειρουργική κλινική ΑΠΘ, η Νευροχειρουργική Κλινική του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας, η Νευροχειρουργική Κλινική του νοσοκομείου «Υγεία» και η Νευροχειρουργική Κλινική του νοσοκομείου ΚΑΤ είναι μερικά παραδείγ-

ματα τμημάτων που πρωτοστάτησαν στη διεξαγωγή τέτοιων εκδηλώσεων.

Είναι σημαντικό επίσης να τονιστεί

ότι τα τελευταία χρόνια, διενεργούνται και καθιερώθηκαν σε ετήσια

βάση εκπαιδευτικά εφαρμοσμένα

πτωματικά σεμινάρια με διεθνή συμμετοχή. Αυτά είναι το Microvascular Hands-on Workshop (υπεύθυνος: Α. Ανδρέου), το Neurosurgical Anatomy and White Matter Dissection Course (υπεύθυνος: Γ. Στράντζαλης) και το Athens Skull Base Hands on Course (υπεύθυνος: Μ. Φρατζόγλου). Τέλος, υπό την αιγίδα της ΕΝΧΕ, συνεχίζουν να τελούνται και ποικίλα εκπαιδευτικά σεμινάρια σε όλη την Ελληνική επικράτεια.

Συγγραφικό έργο – Εκδόσεις

Η παραγωγικότητα της Ελληνικής

νευροχειρουργικής κοινότητας σε συγγραφικό επίπεδο αυξάνεται διαρκώς ανά τα χρόνια. Οι βασικοί

πυλώνες είναι οι Πανεπιστημιακές

κλινικές, και ακολουθούν οι κρατικές

κλινικές που βρίσκονται στα μεγάλα

νοσοκομεία της χώρας. Ειδικά την τελευταία δεκαετία, η παραγωγή διεθνών δημοσιεύσεων έχει αυξηθεί σημαντικά, γεγονός που αντικατοπτρίζει την εξέλιξη της Ελληνικής Νευροχειρουργικής σε ερευνητικό

και επιστημονικό επίπεδο, και αναδεικνύει το έργο των Ελλήνων νευροχειρουργών ολοένα και περισσότερο στο διεθνές στερέωμα. Μέλη της εταιρείας έχουν δημοσιεύσει πλήθος πρωτότυπων εργασιών, αποτέλεσμα εμπεριστατωμένης βασικής και κλινικής έρευνας, με μεγάλη απήχηση στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα. Ενδεικτικά αναφέρονται δημοσιεύσεις πάνω στη νευροχειρουργική ανατομία, στο τραύμα του νευρικού συστήματος, στη νευροογκολογία, στη λειτουργική νευροχειρουργική, στην παιδονευροχειρουργική

και στις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης. Επιπρόσθετα, Έλληνες νευροχειρουργοί κατέχουν σημαντικές θέσεις σε συντακτικές επιτροπές διεθνών περιοδικών, με επιρροή στην διάδοση της νευροχειρουργικής πληροφορίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Το περιοδικό Ελληνική Νευροχειρουργική, το οποίο αποτέλεσε το έντυπο επιστημονικό βήμα της ΕΝΧΕ, ξεκίνησε την έκδοσή του τον Σεπτέμβριο του 1993 υπό την προεδρία

του Μ. Φυλακτάκη. Αναμφισβήτητα ήταν για πολλά χρόνια συγγραφική

προτεραιότητα πολλών μελών της εταιρείας. Τεκμήριο αυτού αποτελούν τα 62 έντυπα τεύχη που εκδόθηκαν μέχρι τις αρχές του 2009 και η πολύχρονη προσπάθεια πολλών

συναδέλφων που ασχολήθηκαν τόσο με την έκδοσή του (υπεύθυνοι έκδοσης διετέλεσαν οι A. Λεβέντης, Γ. Σφακιανός, Ι. Μπαλτάς, Α. Βάκης, Ν. Φόρογλου) όσο και με την επιμέλεια της κρίσης και ανασκόπησης των εργασιών. Είναι σαφές ότι το τελικό αποτέλεσμα ήταν ένα περιοδικό που αντικατόπτριζε την ελληνική νευροχειρουργική πραγματικότητα, με τα πλεονεκτήματα και τις όποιες αδυναμίες της. Στα πλεονεκτήματα του περιοδικού αναφέρονται, ενδεικτικά, η συγγραφή των εργασιών στην ελληνική γλώσσα, η αναγνώριση του έργου νέων συναδέλφων και η ενίσχυση των δεσμών εντός της νευροχειρουργικής κοινότητας. Το τρέχον Διοικητικό Συμβούλιο

της ΕΝΧΕ αποφάσισε την επαναλειτουργία του επίσημου περιοδικού της εταιρείας, με κείμενα στην Αγγλική γλώσσα, στοχεύοντας στην προαγωγή του έργου των νευροχειρουργικών κλινικών στην Ελλάδα, αλλά και στην εξωστρέφεια – διεθνοποίηση, με την προσέλκυση εργασιών από συναδέλφους του εξωτερικού. Είναι ανάγκη να διαμορφωθούν οι ιδανικές συνθήκες προαγωγής του. Εκτός από το επίσημο περιοδικό της ΕΝΧΕ, σημαντικός αριθμός μελών της εταιρείας έχει προχωρήσει και στην έκδοση συγ-

γραμμάτων στην Ελληνική γλώσσα, κυρίως για τη διδασκαλία και εκπαίδευση φοιτητών ιατρικής και ειδικευομένων νευροχειρουργικής. Ενδεικτικά αναφέρονται ο Β. Γριπονησιώτης (1972), ο Γ. Φόρογλου (1989), ο Γ. Ταυρίδης (1991), ο Δ. Σακάς (2003), ο Φ. Τσιτσόπουλος (2005) και ο Κ. Φουντάς (2018).

ΠΡΟΕΔΡΟΙ

• 1966-1969: Δ. Οικονόμος

• 1969-1971: Ι. Ταπτάς

• 1972-1981* :

• 1981-1985: Γ. Φόρογλου

• 1985-1987: Σ. Κομνηνός

• 1987-1989: Δ. Αναγνωστόπουλος

• 1989-1991: Α. Λεβέντης

• 1991-1993: Δ. Ρολόγης

• 1993-1995: Μ. Φυλακτάκης

• 1995-1997: Σ. Κώτσου

• 1997-1999: Π. Μαριάτος

• 1999-2001: Β. Κοντόπουλος

• 2001-2003: Δ. Σακάς

• 2003-2005: Α. Σερέτης

• 2005-2007: Π. Σελβιαρίδης

• 2007-2009: Β. Βάρσος

• 2009-2011: Κ. Kουζέλης

• 2011-2013: Ι. Πατσαλάς

• 2013-2015: Ε. Χατζηδάκης

• 2015-2017: Α. Ανδρέου

• 2017-2019: Ν. Φόρογλου

• 2019-2021: Κ. Βλάχος

• 2021-2023: Κ. Φουντάς

*Σημείωση: Κατά την περίοδο αυτή διετέλεσαν πρόεδροι, σύμφωνα με ανέκδοτες πληροφορίες, οι: Β. Γριπονησιώτης, Π. Καρβούνης, Κ. Βατόπουλος & Α. Αποστόλου

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ

175

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Ελληνική Νεφρολογική

J. Kolff (1911-2009) κατασκεύασε την πρώτη συσκευή τεχνητού νεφρού, ενώ λίγο αργότερα ακολούθησαν οι Skeggs-Leonards με τη δική τους συσκευή, το 1949. Το 1958, ο Κωνσταντίνος Τούντας και ο Κυριάκος Κυριακού χρησιμοποίησαν για πρώτη φορά τη συσκευή τεχνητού νεφρού τύπου KolffWatschinger στη Χειρουργική Κλι-

ια πολλούς αιώνες η λειτουρ-

γία των νεφρών ήταν στην

ουσία άγνωστη στον ιατρικό

κόσμο, καθώς οι επιστήμονες θεωρούσαν τους νεφρούς

κατ’ αποκλειστικότητα απεκκριτι-

κά όργανα. Χρειάστηκε η συμβολή του μεγάλου Γάλλου φυσιολόγου

Claude Bernard (1813-1878), για να αναγνωριστούν και να επισημανθούν η ουσιαστικότερη αποστολή

και η μεγάλη σημασία που έχουν

οι νεφροί για την ανθρώπινη ζωή, χάρη στην ομοιοστατική ρύθμιση

που επιτελούν στο εσωτερικό περιβάλλον του οργανισμού. Μόλις

κατά το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα άρχισαν να καταβάλλονται προσπάθειες για την αιτιοπαθογενετική προσέγγιση και την κλινική κατάταξη των νεφρικών νόσων. Στις αρχές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Ολλανδός γιατρός Willem

νική του Κρατικού Νοσοκομείου Πειραιά, αντιμετωπίζοντας με επιτυχία περίπτωση βαριάς δηλητη-

ρίασης από βαρβιτουρικά. Κατά τη δεκαετία του 1950, δύο σημαντι-

κές εξελίξεις άλλαξαν το μέλλον της Νεφρολογίας. Η πρώτη ήταν

η δημοσίευση το 1951, από τους P. Iversen και C. Brun, των αποτελεσμάτων της πρώτης επιτυχημένης

διαδερμικής βιοψίας νεφρών σε 42 ασθενείς. Η δεύτερη εξέλιξη ήταν η προσπάθεια της πρώτης μεταμόσχευσης νεφρού, από μητέρα σε τέκνο, που έλαβε χώρα σε κλινική του Παρισιού από τους Louis Misson, Νικόλαο Οικονόμο και Jean Vaisse.

Η οξεία απόρριψη του μοσχεύματος

την 22η ημέρα μετά την επέμβαση, δεν επέτρεψε την επιτυχή έκβαση της τόσο σημαντικής αυτής επέμβασης, άνοιξε όμως τον δρόμο στην αντικατάσταση των πασχόντων νεφρών με υγιή μοσχεύματα.

Το 1960, ιδρύθηκε η Διεθνής Νεφρολογική Εταιρεία (International Society of Nephrology), η οποία διοργάνωσε το πρώτο συνέδριό της στο Evian-les-Bains της Γαλλίας. Παράλληλα, το 1960, Αμερικανοί επιστήμονες ανακάλυψαν μια νέα μέθοδο εξωτερικής αρτηριοφλεβικής επικοινωνίας, η οποία έκανε εφικτή την περιοδική εξωνεφρική αιμοκάθαρση, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για τη μακροχρόνια αντιμετώπιση του τελικού σταδίου της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας.

Η πρώτη Γενική Συνέλευση της εταιρείας στο ΑΧΕΠΑ

Αυτή η νέα τότε μέθοδος ήλθε και

στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1960

και εφαρμόστηκε σε περιορισμένο αριθμό ασθενών στο Ιπποκράτειο

Νοσοκομείο της Αθήνας και στη

συνέχεια στο ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης, με μηχάνημα που προήλθε

από δωρεά των ομογενών ΑΧΕΠΑΝΣ. Το διάλυμα αιμοκάθαρσης

και η εξασφάλιση του κατάλληλου

ph με γαλακτικό οξύ παρασκευάζονταν αποκλειστικά από γιατρούς, γιατί τότε δεν υπήρχε νοσηλευτικό προσωπικό να βοηθήσει

στην προετοιμασία και στην παρακολούθηση της όλης διαδικασίας, που διεξαγόταν κατά τη διάρκεια

της νύχτας, διότι την ημέρα υπήρχαν τα κλινικά καθήκοντα.

Η πρώτη μονάδα τεχνητού νεφρού στην Ελλάδα εγκαινιάστηκε το 1967 στο ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης

από τον καθηγητή Δημήτριο Βαλτή και τους συνεργάτες του. Η πρώτη μεταμόσχευση από πτωματικό δότη έγινε το 1969 στο ΑΧΕΠΑ από

τον καθηγητή Κωνσταντίνο Τούντα και τους συνεργάτες του και ο λήπτης έζησε δέκα χρόνια με το μόσχευμα και στη συνέχεια επανήλθε στο πρόγραμμα αιμοκάθαρσης. Στο ίδιο νοσοκομείο η παραπάνω ομάδα πραγματοποίησε και την πρώτη μεταμόσχευση νεφρού από ζώντα δότη. Σημειώνεται ότι η νομοθεσία της εποχής δεν επέτρεπε τη λήψη οργάνου από ζώντα δότη, συγγενή ή μη, οπότε για να γίνει η μεταμόσχευση αυτή, που αφορούσε πατέρα δότη προς τέκνο, χρειάστηκε η σύμφωνη γνώμη

εισαγγελέως, στον οποίο εμφανίστηκαν οι Δ. Βαλτής, Κ. Τούντας και Μ. Παπαδημητρίου. Έναν χρόνο μετά, η ομάδα του Κ. Τούντα πραγματοποίησε και την πρώτη μεταμόσχευση νεφρού σε αθηναϊκό νοσοκομείο, στο Αρεταίειο.

Η πρώτη μονάδα χρόνιας περιοδικής αιμοκάθαρσης λειτούργησε

στην Αθήνα τον Ιούνιο του 1967, στην ιδιωτική κλινική «Γενική Κλινική Αθηνών» (σήμερα Βιοκλινική).

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970, ενήλικες και παιδιά υπό αιμοκάθαρση αντιμετωπίζονταν από τις ίδιες μονάδες, γεγονός που προκαλούσε αυξημένο άγχος στους θεράποντες ιατρούς. Προς το τέλος του 1970 όμως ήλθαν οι πρώτοι παιδίατροι νεφρολόγοι στα νοσοκομεία

Παίδων –ο Χρήστος Μπακόπουλος

στο «Αγία Σοφία» και λίγο αργότερα

ο Πέτρος Ζέης στο «Αγλαΐα Κυριακού»– και έτσι αντιμετωπίστηκαν

αποτελεσματικά τα παιδιά με νεφρική ανεπάρκεια.

Η ίδρυση της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας

Οι ενέργειες για την ίδρυση της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας ξεκίνησαν στις αρχές του 1960 στην Αθήνα. Την 31η Μαρτίου του 1963, ο καθηγητής Αρκάγαθος Γούττας συγκάλεσε ομάδα γιατρών σε σύσκεψη στη βιβλιοθήκη της Β΄ Παθολογικής Κλινικής του Ιπποκρατείου Νοσοκομείου, τη Δευτέρα 8 Απριλίου του ίδιου έτους, με αντικείμενο την ίδρυ-

Ο πρώτος πρόεδρος της ΕΝΕ, Σωτήρης Παπασταμάτης

ση της Ελληνικής Νεφρολογικής

Εταιρείας. Οι γιατροί που παρευρέθηκαν στη συνάντηση ανέβαλαν τη δημιουργία της εταιρείας για το προσεχές μέλλον, λόγω έλλειψης υλικοτεχνικής υποδομής. Το 1966, έγιναν πάλι προσπάθειες, οι οποίες όμως δεν καρποφόρησαν, ενώ η καθυστέρηση οφειλόταν και στις διαφορετικές απόψεις για την πιθανή έδρα της εταιρείας (Αθήνα ή Θεσσαλονίκη). Τελικώς, στις 12 Σεπτεμβρίου 1969, συγκεντρώθηκαν στο αμφιθέατρο του μαιευτηρίου «Αλεξάνδρα» στην Αθήνα τα 22 ιδρυτικά μέλη, τα οποία υπέγραψαν το πρώτο καταστατικό της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρεί-

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

178

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

ίδρυση και η απρόσκοπτη λειτουργία μιας ιατρικής επιστημονικής

εταιρείας με επίλεκτα μέλη από

όλη την Ελλάδα και με εναλλασσόμενη μεταξύ Αθήνας και Θεσσαλο-

νίκης έδρα του προέδρου και του γενικού γραμματέα του Δ.Σ., δεν αποτελούσαν συνηθισμένο φαινόμενο για την ελληνική πραγματικότητα. Γι’ αυτό η περίπτωση της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας συνιστούσε μοναδικό παράδειγμα μεταξύ 59 ελληνικών ιατρικών εταιρειών κατά την απογραφή του 1990.

Ελλάδα αρκετά χρόνια αργότερα, της διοργάνωσης του Διεθνούς Συνεδρίου Νεφρολογίας, το 1981, στην Αθήνα, με τη συμμετοχή

6.000 νεφρολόγων από όλο τον

κόσμο. Σημειώνεται ότι η τελετή

ας. Στις 4 Απριλίου του 1970, έλαβε χώρα στο ίδιο νοσοκομείο η πρώτη Γενική Συνέλευση των ιδρυτικών μελών της ΕΝΕ, προς διεξαγωγή αρχαιρεσιών, που εξέλεξαν το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο, που αποτελείτο από τους εξής: Σωτήριο Παπασταμάτη - πρόεδρο, Δημήτριο Βαλτή - αντιπρόεδρο, Νικόλαο Παπαδογιαννάκη - γενικό γραμματέα, Αλέξανδρο Μαρσέλο - ταμία και Παναγιώτη Μεταξάσύμβουλο. Μετά τη συγκρότηση

του πρώτου Δ.Σ. σε σώμα, έγινε αμέσως η πρώτη συνεδρίαση με

θέμα την αντιμετώπιση των πρώτων οικονομικών υποχρεώσεων

της εταιρείας που αφορούσαν

γραμματειακά έξοδα και εκτύπω -

Η πρώτη επιστημονική συνεδρίαση πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ, με 16 ελεύθερες ανακοινώσεις και μια στρογγυλή τράπεζα με θέμα τη μεταμόσχευση νεφρού. Η Ελληνική Νεφρολογική Εταιρεία πραγματοποίησε με επιτυχία το 1ο Πανβαλκανικό Συνέδριο Νεφρικών Παθήσεων στη Θεσσαλονίκη, από τις 11-13 Μαΐου 1973, με τη συμμετοχή 140 γιατρών από την Ελλάδα, 23 από τη Γιουγκοσλαβία, 21 από τη Βουλγαρία, 4 από τη Βρετανία και 3 από την Αυστρία και με 48 ελεύθερες ανακοινώσεις, μεταξύ των οποίων –για πρώτη φορά στην Ελλάδα– και η δημοσίευση στατιστικών στοιχείων για τους Έλληνες νεφροπαθείς που είχαν υποβληθεί σε εξωτερική αιμοκάθαρση ή σε μεταμόσχευση κατά την περίοδο 1967-1972.

έναρξης του συνεδρίου έγινε στο Ηρώδειο. Η έγκαιρη και επιμελής έκδοση των πρακτικών του συνεδρίου είχε μεγάλη επιστημονική αλλά και εισπρακτική επιτυχία, καθώς ακόμα και μετά από χρόνια ξένοι νεφρολόγοι ζητούσαν από την οργανωτική επιτροπή του συνεδρίου να αγοράσουν τον τόμο των πρακτικών, ενώ ο οίκος Karger αγόρασε τα δικαιώματα της επανέκδοσης, με δικό του εξώφυλλο. Η 1η Δεκεμβρίου 1976 αποτέλεσε σταθμό για την ελληνική Νεφρολογία, που αναγνωρίστηκε με

Ο Γάλλος φυσιολόγος Claude Bernard Το πρώτο καταστατικό της ΕΝΕ

ση του πρώτου καταστατικού, που έφθαναν στο αστρονομικό για την εποχή ποσό των 4.150 δραχμών. Η

Το επιτυχημένο αυτό συνέδριο δεν επαναλήφθηκε, ωστόσο έθεσε τις βάσεις για την ανάληψη από την

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας

Προεδρικό Διάταγμα ως ειδικότητα, συναφής της Παθολογίας και της Παιδιατρικής. Το πρόγραμμα

της διετούς άσκησης στη Νεφρολογία περιελάμβανε τη θεωρητική

και κλινική μελέτη των νεφρικών παθήσεων, τη γνώση της εργαστηριακής διερεύνησής τους, καθώς

και την άσκηση στις συντηρητικές και ειδικές θεραπευτικές μεθόδους αντιμετώπισής τους, όπως η διαπεριτοναϊκή κάθαρση, η αιμοκάθαρση και η νεφρική μεταμόσχευση. Το πρόγραμμα αυτό, μετά από εισήγηση της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας, έγινε το 1979 πενταετές και μετά τα τρία έτη Παθολογίας ή Παιδιατρικής

ακολουθούσε ένα έτος Κλινικής Νεφρολογίας και ένα έτος Εξωνεφρικής Αιμοκάθαρσης και Νεφρικής Μεταμόσχευσης. Στο παραπάνω πρόγραμμα συμπεριελήφθησαν μαθήματα Ουρολογίας και άλλων ειδικοτήτων που σχετίζονται με τη Νεφρολογία.

Με πρωτοβουλία της ΕΝΕ, το Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων και το Υπουργείο Κοινωνικών Υπηρεσιών

ανέλαβε την ίδρυση και λειτουργία ανεξάρτητων Νεφρολογικών Κλινικών. Η πρώτη ανεξάρτητη Νεφρολογική Κλινική λειτούργησε τον Ιούλιο του 1978 στο 7ο Θεραπευτήριο ΙΚΑ Αθηνών.

Το 1980, υπεγράφη Προεδρικό Διά-

ταγμα για τις προϋποθέσεις άδειας λειτουργίας μονάδων τεχνητού νεφρού, ενώ το 1983 έγιναν τα εγκαίνια της Νεφρολογικής Κλινικής στο Νοσοκομείο «Λαϊκό» της Αθήνας. Επίσης, το 1983 υπήρξε συνεργασία της ΕΝΕ με το Υπουργείο Υγείας για τη δημιουργία ενός ηλεκτρονικού αρχείου ασθενών με νεφρικές παθήσεις στην Ελλάδα. Το αρχείο αυτό σήμερα βρίσκεται στο Νοσοκομείο «Γ. Γεννηματάς» της Αθήνας και παρέχει ετήσια στατι-

Η 1η Δεκεμβρίου 1976 αποτέλεσε σταθμό για

την ελληνική

Νεφρολογία, που αναγνωρίστηκε με Προεδρικό Διάταγμα ως ειδικότητα, συναφής της Παθολογίας και της Παιδιατρικής.

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Επίκαιρα Θέματα Αιμοκάθαρσης και Περιτοναϊκής Κάθαρσης - Λουτράκι 2005

στικά στοιχεία για τους ασθενείς

με νεφρικές παθήσεις. Δυστυχώς, δεν υπήρξε στα επόμενα χρόνια

και μέχρι σήμερα ηλεκτρονικό αρχείο που να περιλαμβάνει ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο σταδίων

1-5 (πριν από την αιμοκάθαρση), καθώς και μεγάλης κλίμακας επιδημιολογικές μελέτες για τους ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο, με αποτέλεσμα αρκετοί ασθενείς

να επισκέπτονται τον γιατρό όταν

η νόσος βρίσκεται σε προχωρημέ-

νο στάδιο.

Το 2019, η Ελληνική Νεφρολογι-

κή Εταιρεία αριθμούσε 578 ενερ -

γά μέλη, 74 επίτιμα μέλη και 92

εκπαιδευόμενα μέλη. Επίσης, το 2019 στην Ελλάδα είχαν καταγραφεί 181 μονάδες τεχνητού νεφρού: 94 σε δημόσια νοσοκομεία, 34 σε ιδιωτικές κλινικές και 53 σε μονάδες χρόνιας αιμοκάθαρσης. Σύμφωνα με το υπάρχον αρχείο, το 2019 υπήρχαν 11.300 ασθενείς σε αιμοκάθαρση (37% επισκέπτονται δημόσιες δομές και 63% ιδιωτικές δομές). Τέλος, λειτουργούν μέχρι σήμερα πέντε κέντρα μεταμόσχευσης νεφρών στη χώρα (Ιπποκράτειο στη Θεσσαλονίκη, Ευαγγελισμός και Λαϊκό στην Αθήνα, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Πατρών και Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαν-

Αφίσες πανελλήνιου συνεδρίου ΕΝΕ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Το 1988, εκδόθηκε

νίνων), ενώ επίκειται προσεχώς και η λειτουργία του Ωνασείου Εθνικού Μεταμοσχευτικού Κέντρου.

Εκδόσεις - Συνέδρια

Το 1988, η Γενική Συνέλευση της ΕΝΕ αποφάσισε την έκδοση περιοδικού με τίτλο «Ελληνική Νεφρολογία», με συντακτική επιτροπή στην οποία συμμετείχαν όλα

τα μέλη του εκάστοτε Δ.Σ. της εταιρείας, καθώς και δύο μέλη της εταιρείας από την Αθήνα και δύο από τη Θεσσαλονίκη. Η τριμηνιαία έκδοση ξεκίνησε το 1989 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Η Ελληνική Νεφρολογική Εταιρεία πραγματοποιεί τουλάχιστον δύο μεγάλες εκπαιδευτικές συναντήσεις τον χρόνο καθώς και το Πανελλήνιο Συνέδριο Νεφρολογίας, συμβάλλοντας στην ενημέρωση των γιατρών για όλες τις εξελίξεις στο πεδίο της Νεφρολογίας. Το Πανελλήνιο Συνέδριο Νεφρολογίας αποτελεί φυσικά την κορωνίδα των επιστημονικών εκδηλώσεων της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας. Περιλαμβάνει διαλέξεις,

στρογγυλά τραπέζια, δορυφορικά συμπόσια και ανακοινώσεις που καλύπτουν επίκαιρα και αμφιλεγόμενα κλινικά θέματα, καθώς και τις νεότερες εξελίξεις σε όλους τους κύριους τομείς της Νεφρολογίας. Επιπλέον, συμπεριλαμβάνει διαλέξεις στις οποίες αναλύονται τα νεότερα δεδομένα σχετικά με τη Νεφρολογία μέσα από τη διεθνή και ελληνική εμπειρία. Η ανάπτυξη θεμάτων από διακεκριμένους Έλληνες και ξένους ομιλητές με πολυετές και διεθνώς αναγνωρισμένο ερευνητικό και εκπαιδευτικό έργο αλλά και από νεότερους νεφρολόγους με σημαντική κλινική πείρα και ερευνητικά ενδιαφέροντα, εξασφαλίζουν το υψηλό επίπεδο του συνεδρίου σε κάθε διοργάνωση. Επίσης, υπό την αιγίδα της ΕΝΕ

διοργανώνονται ποικίλες ενημερωτικές εκδηλώσεις σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, ενώ η εταιρεία εκδίδει και οδηγίες για τη διάγνωση και την αντιμετώπιση των νεφρικών παθήσεων. Επιπλέον, διοργανώνει εκπαιδευτικά σεμινάρια για εκπαιδευόμενους γιατρούς.

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ

• 1970: Σωτήρης Παπασταμάτης

• 1972: Δημήτριος Βαλτής

• 1974: Αντώνιος Μπίλλης

• 1976: Παναγιώτης Μεταξάς

• 1978: Νικόλαος Παπαδογιαννάκης

• 1980: Αχιλλέας Τουρκαντώνης

• 1982: Θεόδωρος Μουντοκαλάκης

• 1984: Μάριος Πυρπασόπουλος

• 1986: Βαλσαμάκης Χατζηκωνσταντίνου

• 1988: Μενέλαος Παπαδημητρίου

• 1990: Σάββας Βαφειάδης

• 1992: Γιώργος Βαγιωνάς

• 1994: Γιώργος Βοσνίδης

• 1996: Κωνσταντίνος Σόμπολος

• 1998: Γιώργος ΠαπαδάκηςΜάριος Σιακωτός

• 2000: Δημήτρης Τσακίρης

• 2002: Νικόλαος Παπαγαλάνης

• 2004: Βασίλειος Βαργεμάζης

• 2006: Ιωάννης Μπολέτης

• 2008: Δημήτριος Μέμμος

• 2010: Χρήστος Ιατρού

• 2012: Πλουμής Πασαδάκης

• 2014: Δημήτρης Γούμενος

• 2016: Αικατερίνη Παπαγιάννη

• 2018: Θεοφάνης Αποστόλου

• 2020: Δωροθέα Παπαδοπούλου

• 2022: Δημήτριος Πετράς

Αφίσες πανελλήνιου συνεδρίου ΕΝΕ

το περιοδικό με τίτλο «Ελληνική Νεφρολογία»

181

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Eταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων

• Διοργανώνει δράσεις εκπαίδευσης, ενημέρωσης και έρευνας στα κακοήθη νεοπλάσματα.

• Διοργανώνει επιστημονικές εκδηλώσεις (ανακοινώσεις, διαλέξεις, συνέδρια, μετεκπαιδευτικά σεμινάρια κ.ά.), με σκοπό την ελεύθερη διακίνηση ιδεών και γνώσεων πάνω στο αντικείμενο της Ογκολογίας.

της με τα μέσα επικοινωνίας που διαθέτει (ιστότοπος, Νέα Ογκολογίας, Forum of Clinical Oncology, κοινωνικά δίκτυα κ.ά.).

Βασικές δραστηριότητες

της ΕΟΠΕ

• Ελληνικά Συνέδρια Ογκολογίας

Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ)

αποτελεί μη κερδοσκοπικό

επιστημονικό σωματείο, με σκοπό την προώθηση του γνωστικού αντικειμένου της Κλινικής Ογκολογίας στην Ελλάδα και την ανταλλαγή πληροφοριών και ιδεών που αφορούν την κλινική έρευνα, την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου. Η ΕΟΠΕ ιδρύθηκε το 1985 και αποτελείται προς το παρόν από 409 μέλη, επιστήμονες της Ελλάδας και του εξωτερικού, που αντιπροσωπεύουν

το ιατρικό δυναμικό της χώρας μας στην Παθολογική Ογκολογία. Για την καλύτερη υποστήριξη των νέων ογκολόγων, το 2005 η ΕΟΠΕ δημιούργησε την Ομάδα Νέων Ελλήνων Ογκολόγων (ΟΝΕΟ).

• Συμβάλλει στην πρόληψη και αντιμετώπιση του καρκίνου σε ομάδες πληθυσμού.

• Διοργανώνει και υποστηρίζει ερευνητικές προσπάθειες και χορηγεί υποτροφίες για τη μετεκπαίδευση νέων ογκολόγων στο εξωτερικό.

• Διεκδικεί λύσεις, υποβάλλει προτάσεις και παρεμβαίνει στα αρμόδια όργανα της πολιτείας για τη βέλτιστη άσκηση και προάσπιση

της ειδικότητας, για τον εκσυγχρονισμό των δομών υγείας αλλά και για την ορθή αντιμετώπιση των καρκινοπαθών.

• Συντάσσει και συντονίζει θεραπευτικά και διαγνωστικά πρωτόκολλα για την καλύτερη αντιμετώπιση των νεοπλασιών.

• Συνεργάζεται με παρεμφερείς οργανώσεις του ελληνικού και διεθνούς χώρου, καθώς και με συλλόγους ασθενών/καρκινοπαθών.

• Ελληνική Ακαδημία Ογκολογίας (EAKO)

• Webinars

• ΕΟΠΕ Web Academy

• Υποτροφίες εξωτερικού

• Ερευνητικά προγράμματα

• Καταγραφικές μελέτες

• Προγράμματα Ανίχνευσης Μεταλλάξεων

• Forum of Clinical Oncology (FCO)

• Applications (εφαρμογές για mobile συσκευές)

• Διεθνής συνεργασία (με εταιρείες, forum και θεσμικούς φορείς του εξωτερικού)

• Συμμετοχή σε επιτροπές και προγράμματα με θεσμικά και άλλα συναφή νομικά πρόσωπα

• Θεραπευτικά Πρωτόκολλα

• Consensus Meetings

• Website και Social Media

• Τα Νέα της Ογκολογίας (www.neaeope.gr)

Για την επίτευξη του σκοπού της η εταιρεία:

• Ενημερώνει για τις επιστημονικές εξελίξεις και τις δραστηριότητές

• Τμήμα Ιατρικών Υποθέσεων (MAD) 182

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

• Ηλεκτρονικό Μητρώο Ογκολογικού Ασθενούς

• Τέχνη και Ογκολογία • Δράσεις πρόληψης και ενημέρωσης.

Επιστημονικό έργο

Η ΕΟΠΕ μέχρι σήμερα έχει διοργανώσει 28 πανελλήνια/ελληνικά

συνέδρια Κλινικής Ογκολογίας, 5 διεθνή, 3 διεταιρικά, 6 θεματικά, 7 κύκλους σπουδών της Ελληνικής

Ακαδημίας Ογκολογίας (ΕΑΚΟ), ενώ πλήθος επιστημονικών εκδηλώσεων πραγματοποιούνται υπό την αιγίδα της.

Συνέδρια Ογκολογίας

Η ΕΟΠΕ διοργανώνει ετησίως ένα Ελληνικό Συνέδριο Ογκολογίας, το οποίο κάθε δύο χρόνια πραγματοποιείται με τη συνεργασία άλλων εθνικών παρεμφερών εταιρειών, όπως είναι η Ελληνική Εταιρεία Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας. Τα συνέδρια αυτά παρακολουθούνται από την πλειονότητα των Ελλήνων παθολόγων ογκολόγων, μαζί με γιατρούς άλλων συναφών ειδικοτήτων, ειδικούς επιστήμονες

και φοιτητές Ιατρικής. Εκτός από τη διοργάνωση των δικών της συνεδρίων, η ΕΟΠΕ εκχωρεί την αιγίδα

της σε εκδηλώσεις που άπτονται

του αντικειμένου της Ογκολογίας.

Οι εκδηλώσεις αυτές οργανώνονται

από άλλες συναφείς εταιρείες, οργανισμούς ή ακόμη και μέλη της, ενώ η

εκχώρηση αιγίδας πραγματοποιείται

έπειτα από απόφαση του Δ.Σ. της και με βάση τον Κανονισμό Χορήγη-

σης Αιγίδας της, εξασφαλίζοντας ότι τα προγράμματα αυτών των εκδηλώσεων είναι σύμφωνα με τα δικά της υψηλά πρότυπα και προδιαγραφές.

Διαγνωστικά και Θεραπευτικά Πρωτόκολλα

Μεταξύ των στόχων της ΕΟΠΕ είναι η σύνταξη και δημοσιοποίηση κατευθυντήριων οδηγιών για τη χορήγηση χημειοθεραπευτικών φαρμάκων με βάση τη διεθνή βιβλι-

ογραφία και τα βέλτιστα πρότυπα της φροντίδας του καρκίνου στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ο οδηγός

αυτός αφορά τα λεγόμενα Θεραπευτικά Πρωτόκολλα της ΕΟΠΕ

και ενημερώνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα από ειδική επιτροπή

με μέλη εντεταλμένα για κάθε τύπο καρκίνου. Έχει αποδειχθεί ότι αυτός ο οδηγός αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής

πρακτικής των παθολόγων ογκολόγων, ενώ έχει εγκριθεί και έχει αναγνωριστεί από τους θεσμικούς

φορείς και από άλλες δομές Υγείας στη χώρα μας. Η ΕΟΠΕ, εξάλλου, συντάσσει κατευθυντήριες οδηγίες για τη διάγνωση, θεραπεία και παρακολούθηση όλων των τύπων καρκίνου. Αυτές οι οδηγίες είναι το αποτέλεσμα της συνεργασίας ομάδων εμπειρογνωμόνων, κυρίως γιατρών διαφόρων ειδικοτήτων, που εργάζονται σε Συναντήσεις Συναίνεσης (Consensus Meetings). Οι πρόσφατες κατευθυντήριες οδηγίες για τη χρήση και την αξιολόγηση των βιοδεικτών στον καρκίνο χρησιμοποιήθηκαν ως βάση στη δι-

Ο πρώτος πρόεδρος της ΕΟΠΕ, Γ. Σταθόπουλος

αδικασία έγκρισης αποζημίωσης του κόστους των εξετάσεων για βιοδείκτες από τον ΕΟΠΥΥ.

Forum of Clinical Oncology

Ένας από τους καταστατικούς στόχους της ΕΟΠΕ, η προώθηση της επιστημονικής γνώσης, η εμπλοκή των επιστημόνων της Υγείας και η συνεργασία μεταξύ τους για την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου, υλοποιήθηκε με τη δημιουργία του επιστημονικού περιοδικού της, Βήμα Κλινικής Ογκολογίας, το 1998. Μετά τη μετονομασία του περιοδικού σε Forum of Clinical Oncology (FCO) και την αλλαγή της γλώσσας στην αγγλική το 2010, το περιοδικό εντάχθηκε στη βάση του εκδοτικού οίκου De Gruyter το 2014, ο οποίος έχει αναλάβει τη διαχείριση και την έκδοσή του διαδικτυακά. Πλέον, στα πρότυπα των μεγάλων διεθνών επιστη-

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

μονικών περιοδικών, εκδίδεται σε ηλεκτρονική μορφή και σε έντυπη μορφή μόνο για ορισμένα τεύχη και κατά περίπτωση. Σημειώνεται επίσης ότι στη συντακτική επιτροπή έχουν συμπεριληφθεί ονόματα επιστημόνων διεθνούς αναγνωρισιμότητας και κύρους. Το πλάνο έκδοσης διατηρείται στους τρεις μήνες και οι διαδικασίες είναι πλέον αυτοματοποιημένες με τη χρήση ηλεκτρονικού εργαλείου υποβολής και διακίνησης των άρθρων. Ο υπεύθυνος εκδοτικός οίκος De Gruyter εξασφαλίζει και τις υπηρεσίες γλωσσολογικού ελέγχου, επεξεργασίας του κειμένου και ελέγχου για λογοκλοπή, ώστε να ανταποκρίνεται στις υψηλές προδιαγραφές των διεθνών επιστημονικών περιοδικών.

Εκπαιδευτικό έργο και επιμόρφωση γιατρών και ειδικευομένων, σεμινάρια και υποτροφίες

Ελληνική Ακαδημία Ογκολογίας (ΕΑΚΟ) Η Ελληνική Ακαδημία Ογκολογίας (ΕΑΚΟ/ΕΟΠΕ) λειτουργεί από το 2007 και αποτελεί έναν βραβευμένο κορυφαίο θεσμό για τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση των νέων ογκολόγων. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της ΕΑΚΟ πραγματοποιείται σε διετείς κύκλους σπουδών, υπό την ευθύνη δύο διευθυντών σπουδών, έγκριτων παθολόγων ογκολόγων, και κατανέμεται σε τέσσερα σεμινάρια ανά έτος, διάρκειας τριών ημερών. Διακεκριμένοι επιστή -

μονες και επαγγελματίες υγείας από όλο το φάσμα της Ογκολογί-

ας προσφέρουν τη γνώση και την εμπειρία τους και κάθε σεμινάριο καλύπτει τη διάγνωση, θεραπεία

και παρακολούθηση διαφορετικών τύπων καρκίνου. Κατά τη διάρκεια κάθε σεμιναρίου οι σπουδαστές, εκτός από τη θεωρητική διδασκαλία, εκπαιδεύονται και με τη χρήση εργαστηρίων και μελετών περίπτωσης και εξετάζονται

σε ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής. Με την ολοκλήρωση ενός πλήρους κύκλου σπουδών απονέμεται στους σπουδαστές ο Τίτλος Σπουδών της ΕΑΚΟ (Hellenic Boards of Oncology), έπειτα από την επιτυχή συμμετοχή στις τελικές εξετάσεις

εφ’ όλης της ύλης.

ΕΟΠΕ Web Academy

Από το φθινόπωρο του 2018, το Δ.Σ.

της ΕΟΠΕ αποφάσισε και υλοποίησε με μεγάλη επιτυχία τις πρώτες θεματικές ενότητες ενός νέου καινοτόμου εκπαιδευτικού προγράμματος με τίτλο «ΕΟΠΕ Web Academy». Η θεματολογία του προγράμματος είναι εντελώς πρωτοποριακή, δεν διδάσκεται κατά την

απόκτηση του τίτλου ειδικότητας και χρειάζεται να προσεγγιστεί, γιατί αποτελεί απαραίτητο στοιχείο της σύγχρονης Ογκολογίας. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα περιλαμ-

βάνει 3 ή 4 ημερίδες ανά έτος, καθεμιά εκ των οποίων πλαισιώνεται

από δύο ειδικά webinars, τα οποία συνοψίζουν με σύγχρονο τρόπο τις εργασίες της ημερίδας.

Υποτροφίες/Ερευνητικά προγράμματα Ο θεσμός των υποτροφιών θεσπίστηκε από την ΕΟΠΕ το 1999 και πραγματοποιείται στο πλαίσιο της στρατηγικής της εταιρείας για ενίσχυση και υποστήριξη νέων ογκολόγων που επιθυμούν να μετεκπαιδευτούν/εξειδικευθούν στο εξωτερικό. Η χορήγηση των υποτροφιών της ΕΟΠΕ γεννήθηκε από την ανάγκη για οικονομική ενίσχυση των νέων επιστημόνων, προκειμένου να μετεκπαιδευτούν σε γνωστά κέντρα της Ευρώπης ή των ΗΠΑ με γνωστικό αντικείμενο την Κλινική ή Εργαστηριακή Ογκολογία. Μία υποτροφία μπορεί να έχει διάρκεια 3, 6, 9 ή 12 μήνες και ολόκληρη η διαδικασία χορήγησής της περιλαμβάνεται στον Εσωτερικό Κανονισμό

Ντοκιμαντέρ της ΕΟΠΕ για τον Ιπποκράτη Κλινικές Μελέτες

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Υποτροφιών. Παράλληλα, το 2000 η εταιρεία ξεκίνησε να υποστηρίζει οικονομικά ερευνητικά προγράμματα και διδακτορικές διατριβές, προκειμένου γιατροί παθολόγοι ογκολόγοι ή ερευνητικές ομάδες σε συνεργασία με παθολόγο ογκολόγο να εκπονήσουν επιστημονικές εργασίες σε εγκεκριμένα κέντρα της Ελλάδας, με γνωστικό αντικείμενο την κλινική και βασική μεταφραστική έρευνα στην Παθολογική Ογκολογία. Η οικονομική υποστήριξη των ερευνητικών πρωτοκόλλων που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα, δημιουργήθηκε

στο πλαίσιο της προσπάθειας για την ενίσχυση της εργαστηριακής/βασι-

κής έρευνας στην Ογκολογία.

Διεθνής παρουσία και συνεργασίες

Για να είναι σε θέση η ΕΟΠΕ να επιτύχει τον σκοπό και τους στόχους της, συνεργάζεται συνεχώς με θεσμικούς φορείς, εθνικούς οργανισμούς και δομές υγείας, όπως το Υπουργείο Υγείας ή ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΟΠΕ παρέχει σε αρκετές περιπτώσεις την τεχνογνωσία της και ανταλλάσσει ιδέες και απόψεις, στη διαρκή προσπάθειά της να λαμβάνουν οι ασθενείς με καρκίνο στη χώρα μας κορυφαία φροντίδα και θεραπεία. Επιπλέον, για την εξυπηρέτηση του ίδιου σκοπού, η ΕΟΠΕ συνεργάζεται με άλλες παρεμφερείς εταιρείες και οργανώσεις, όπως φαρμακευτικές εταιρείες, άλλες επιστημονικές εταιρείες, σύλλογοι καρκινοπαθών κ.ά.

Πρόσφατα, σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, η ΕΟΠΕ:

• υπέγραψε αμοιβαία συμφωνία συνεργασίας με την ESMO (European Society of Medical Oncology, esmo. org/)

• υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με την Ελληνική Ομοσπονδία Καρκινοπαθών (ΕΛΛΟΚ) και με την Ελληνική Εταιρεία Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας (ΕΕΑΟ)

• συνδιοργάνωσε με μεγάλη επιτυχία μαζί με το ASCO (American Society of Clinical Oncology) στην Αθήνα το International Clinical Trials Workshop (ICTW) και το International Palliative Care Workshop (IPCW), επίσης στην Αθήνα

• έγινε ενεργό μέλος του UICC (Union for International Cancer Control, www.uicc.org/)

• έγινε συνεργάτης στη δράση CanCon (CanCon Joint ActionEuropean Guide on Quality Improvement in Comprehensive Cancer Control, cancercontrol.eu/ archived/) και στη δράση iPAAC (Innovative Partnership for Action Against Cancer, https://www.ipaac.eu/)

Ενημέρωση: εκδόσεις, εκστρατείες ενημέρωσης

κοινού και επαγγελματιών υγείας

Από το 1999, η ΕΟΠΕ έχει ισχυρή παρουσία στο διαδίκτυο με τον δικό της ιστότοπο (www. hesmo.gr), το ενημερωτικό ηλεκτρονικό περιοδικό Νέα Ογκολογίας (www.neaeope. gr), τα κοινωνικά δίκτυα (facebook,

linkedin, instagram, twitter κ.ά.) και το επιστημονικό ηλεκτρονικό περιοδικό Forum of Clinical Oncology.

Τα τελευταία χρόνια, παρ’ όλη την κοινωνικο-οικονομική συγκυρία, παραμένει συνεπής, δραστήρια και εξωστρεφής.

Τα Νέα της Ογκολογίας

Τα Νέα της ΕΟΠΕ είναι το περιοδικό της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας που από το 2006 αποτελεί το βήμα των μελών της ΕΟΠΕ αλλά και το μέσο πληροφό-

ρησης του κοινού που εργάζεται ή ενδιαφέρεται για την Παθολογική Ογκολογία, όσον αφορά τόσο τους γιατρούς και επιστήμονες, όσο και τους ασθενείς και την Πολιτεία. Το 2013, το Δ.Σ. της ΕΟΠΕ αποφάσισε να μετατρέψει την έντυπη έκδοση του περιοδικού σε ηλεκτρονική (neaeope.gr), εκσυγχρονίζοντας το περιεχόμενο και την προσβασιμότητα του χρήστη και καθιστώντας το πιο λειτουργικό, επίκαιρο και ενδιαφέρον για όλους. Το 2014, τα Νέα της ΕΟΠΕ αλλάζουν όνομα, γίνονται τα Νέα της Ογκολογίας, και μαζί του αλλάζει και η δομή του περιοδικού, για να είναι περισσότερο φιλική στον χρήστη και να ανταποκρίνεται στην ποικιλία του περιεχομένου. Η νέα εμφάνιση του περιοδικού, με την προβολή περισσότερων εικόνων αλλά και οπτικοακουστικού υλικού σε συνδυασμό με την ανανεωμένη θεματολογία, προσελκύει το ενδιαφέρον του επισκέπτη. Θέματα επιστημονικά, ενημέρωση, συνεντεύξεις και θέματα για τους ασθενείς, είναι

185

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

κάποια από αυτά που συμπεριλαμβάνονται στην ύλη και συγκεντρώνουν αναγνώστες από όλα τα πεδία ενασχόλησης με την Ογκολογία και τον Καρκίνο. Παράλληλα, η δυναμική ανανέωση του περιεχόμενου σε μηνιαία βάση, καθώς και η έγκαιρη ειδοποίηση των μελών της εταιρείας

και όλων των ενδιαφερομένων για την ανάρτηση των περιεχομένων του

νέου ηλεκτρονικού τεύχους, εξασφαλίζουν την υψηλή επισκεψιμότητα του ηλεκτρονικού περιοδικού

της ΕΟΠΕ, φθάνοντας στους 5.000 χρήστες μηνιαίως, με τους φίλους της σελίδας να αυξάνονται συνεχώς.

Ο

κοινωνικός ρόλος της ΕΟΠΕ

Κλινικές μελέτες / Οικονομική

κάλυψη εξετάσεων

Μια σημαντική δραστηριότητα της ΕΟΠΕ τα τελευταία χρόνια είναι η υποστήριξη και η διενέργεια μη παρεμβατικών καταγραφικών κλινικών μελετών, με στόχο τη συγκέντρω-

ση και την επεξεργασία δεδομένων

για τη δημιουργία επιστημονικών

βάσεων καταγραφής για διαφόρους τύπους καρκίνου. Έτσι, η επεξεργασία των δεδομένων που προκύπτουν από τον έλεγχο και την καταγραφή των αποτελεσμάτων, βοηθά στη συγκέντρωση σημαντικών πληροφοριών για τον επιπολασμό των νεοπλασματικών νόσων και τη θεραπευτική διαχείριση των καρκινοπαθών στην Ελλάδα. Η ΕΟΠΕ, από τον Μάιο

του 2013, συνδέθηκε με την ENETS (European Neuroendocrine Tumor Society, www.enets.org), με σκοπό την εισαγωγή δεδομένων για τα ΝΕΤ της χώρας μας στην ευρωπαϊκή βάση δεδομένων.

Παράλληλα, σε μια εποχή που το Εθνικό Σύστημα Υγείας δοκιμάζεται, όχι μόνο οικονομικά αλλά και επί των αρχών του, η ΕΟΠΕ, στο πλαίσιο του κοινωνικού της ρόλου

και με την αρωγή συνεργαζόμενων

φαρμακευτικών εταιρειών, προσπαθεί να εξασφαλίζει την απαραίτητη χρηματοδότηση για την οικονομική κάλυψη γενετικών εξετάσεων υψηλού κόστους για ασθενείς με καρκίνο στην Ελλάδα.

Ηλεκτρονικό Μητρώο Ογκολογικού Ασθενούς

Η Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ), στο πλαίσιο της υλοποίησης των σκοπών του καταστατικού της, με γνώμονα πάντα το συμφέρον του ασθενούς και την προώθηση του γνωστικού αντικειμένου της Κλινικής Ογκολογίας στην Ελλάδα, εμπνεύστηκε τον ηλεκτρονικό φάκελο του ογκολογικού ασθενούς, ένα χρήσιμο εργαλείο στα χέρια των ογκολόγων. Συγκεκριμένα, σε συνεργασία με εξειδικευμένο και πιστοποιημένο προσωπικό και την εταιρεία πληροφορικής Dataverse, προχώρησε στη δημιουργία ενός ηλεκτρονικού συστήματος ασθενοκεντρικού χαρακτήρα διαχείρισης ιατρικών δεδομένων και θεραπειών των ογκολογικών ασθενών. Το εξειδικευμένο αυτό σύστημα μεταξύ άλλων θα επιταχύνει και διευκολύνει τη δημιουργία του εθνικού ηλεκτρονικού μητρώου ογκολογικών ασθενών που προωθείται από την πολιτεία.

Ο καρκίνος μπορεί να νικηθεί

Στο εξειδικευμένο αυτό σύστημα θα υπάρχει μεταξύ άλλων η δυνατότητα εύκολης δημιουργίας και εκτέλεσης στοχευμένων ερευνών, διαχείρισης υφιστάμενων και νεο-εισαγόμενων θεραπειών καθώς και λειτουργικών και τεχνικών χαρακτηριστικών που θα συμβάλλουν στον εκσυγχρονισμό των νοσοκομειακών δομών. Κατόπιν πολύμηνης πιλοτικής λειτουργίας, το έργο έχει ξεκινήσει σε παραγωγική βάση και στόχος της ΕΟΠΕ είναι η δράση του να μην έχει ημερομηνία λήξης.

Η ΕΟΠΕ εμπνεύστηκε το ηλεκτρονικό μητρώο του ογκολογικού ασθενούς

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Ενδεικτικά, ακολουθούν κάποια

από τα βασικά πλεονεκτήματά του:

• Ποιοτική και εύχρηστη παρακολούθηση της πορείας των θεραπειών

• Βελτίωση της επικοινωνίας ασθενούς-γιατρού, καθιστώντας τα ραντεβού αποτελεσματικότερα

• Βελτίωση της προληπτικής φροντίδας

• Εξασφάλιση ασφαλούς κοινής χρήσης ή/και διαμοιρασμού των πληροφοριών με ασθενείς ή/και άλλους ογκολόγους

• Δυνατότητα πρόσβασης και ενημέρωσης των καταγραφών σε πραγματικό χρόνο από οποιαδήποτε συσκευή συνδεδεμένη στο διαδίκτυο (responsive design)

• Εξοικονόμηση διαθέσιμου χρόνου μειώνοντας τον απαιτούμενο χρόνο για καταγραφή ή ενημέρωση

των πληροφοριών

• Ασφαλή αποθήκευση και διαχείριση εγγράφων και απεικονιστικών

εξετάσεων (DICOM) ακόμη και σε συνθήκες μειωμένης διασύνδεσης

(πχ μέσω κινητού)

• Διαδικτυακή - τεχνολογική υποδομή βασιζόμενη στον πιο αξιόπιστο διεθνώς πάροχο για ηλεκτρονικές υπηρεσίες υγείας (Amazon AWS)

• Ελαχιστοποίηση του κινδύνου κλοπής, ενισχύοντας παράλληλα

το απόρρητο και την ασφάλεια των ευαίσθητων ιατρικών δεδομένων

των ασθενών, με πλήρη υποστή-

ριξη του GDPR

• Εξειδικευμένος σχεδιασμός (oncology specific design) που αναδεικνύει την πλατφόρμα

OncoEHR σε ένα προσαρμοσμένο εργαλείο διάγνωσης και θεραπείας

• Μείωση των λαθών που βασίζονται στον ανθρώπινο παράγοντα μέσα

από ένα σύγχρονο, φιλικό προς

τον χρήστη περιβάλλον εργασίας - διεπαφή.

Δράσεις εξωστρέφειας

και πρόληψης

Εν μέσω μιας οικονομικής και κοινωνικής συγκυρίας όπου το ευρύ

κοινό συχνά εμφανίζεται καχύποπτο και με ελλιπή ενημέρωση, η ΕΟΠΕ προσπαθεί να το απεγκλω -

βίσει από θέματα όπως «ο καρκίνος ταμπού», αναδεικνύοντας τις δράσεις της και προωθώντας κοινωνικά μηνύματα. Αυτό ήταν το σκεπτικό πίσω από τη σχεδίαση του νέου λογοτύπου της εταιρείας το 2014, με το «Ο» της Ογκολογίας ως έναν «βαρύ» όγκο, ο οποίος ωστόσο «ανοίγει» προς τα έξω, αποκαλύπτοντας μια διάθεση εξωτερίκευσης. Μαζί με αυτό, τα διαφημιστικά σποτ της ΕΟΠΕ, τα οποία προβάλλονται κατά περιόδους από τα τηλεοπτικά κανάλια και τους ραδιοφωνικούς σταθμούς εθνικής εμβέλειας της χώρας, ενθαρρύνουν

από τη μια τον ασθενή να μιλήσει για τον καρκίνο στον ειδικό γιατρό, τον ογκολόγο παθολόγο, χωρίς περιστροφές και φόβο και, από την άλλη, να αλλάξει τον τρόπο ζωής του κάθε άνθρωπος με σκοπό την πρόληψη των κύριων μορφών της νόσου. Η εξωστρέφεια της ΕΟΠΕ δεν περιορίζεται, φυσικά, μόνο στο κοινό, αλλά απευθύνεται και στα

μέλη της ιατρικής κοινότητας, όπως έγινε με την αποδοχή της ΕΟΠΕ στην πρόσκληση της ESMO για συμμετοχή στο National Societies Village, στο πλαίσιο διεξαγωγής των διεθνών συνεδρίων της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ογκολογίας από το 2014 και κάθε χρόνο. Μέλη του προσωπικού της ΕΟΠΕ στελεχώνουν το περίπτερο της εταιρείας στον εκθεσιακό χώρο του συνεδρίου και έρχονται σε επαφή με διεθνείς επιστημονικές εταιρείες καθώς και με μέλη της ΕΟΠΕ στο εξωτερικό, χτίζοντας ένα διεθνές ισχυρό δίκτυο επικοινωνίας, με προοπτικές συνεργασίας και γνωστοποίησης των δράσεών της.

• 1987-1989: Γ. Σταθόπουλος

• 1989-1991: Γ. Σταθόπουλος

• 1991-1993: Π. Κοσμίδης

• 1993-1995: Π. Κοσμίδης

• 1995-1997: Κ. Αλεξόπουλος

• 1997-1999: Θ. Οικονομόπουλος

• 1999-2001: Γ. Φουντζήλας

• 2001-2003: Γ. Φουντζήλας

• 2003-2005: Β. Γεωργούλιας

• 2005-2007: Δ. Μπαφαλούκος

• 2007-2009: Δ. Μπαφαλούκος

• 2009-2011: Β. Γεωργούλιας

• 2011-2013: Β. Γεωργούλιας

• 2013-2015: Α. Αθανασιάδης

• 2015-2017: Ι. Βαρθαλίτης

• 2017-2019: Ι. Μπουκοβίνας

• 2019-2021: Ι. Μπουκοβίνας

• 2021-2023: Ζ. Σαριδάκη

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ

187

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Ουρολογική

πρωτεύουσα, την Αθήνα, οι νέοι από όλα τα μέρη του Ελληνισμού έσπευσαν να εγγραφούν και να φοιτήσουν.

Ήταν εξαιρετικά σημαντικό οι νέοι επιστήμονες να σπουδάζουν στη

γλώσσα τους και να στελεχώνουν τους οργανισμούς, τα νοσηλευτι-

Η ίδρυση και το πρώτο καταστατικό

Oι σταθμοί στην ιστορία της

Ελληνικής Ουρολογικής

Εταιρείας είναι ενδεικτικοί

μιας μακράς πορείας, ενώ αν συγκρίνουμε τις συνθήκες των πρώτων βημάτων της με τη σημερινή κατάσταση, η πρόοδος είναι ασύλληπτη και φαίνεται σαν ένα όνειρο που οι πρωτοπόροι δεν θα μπορούσαν να το συλλάβουν ως προοπτική. Η καταγραφή του έργου της εταιρείας οφείλεται στη συνεισφορά πολλών μελών της που κατέθεσαν γνώσεις, δημιουργικότητα, κόπο και χρόνο. Τα επιτεύγματα και οι επιστημονικές εξελίξεις βάδιζαν πάντα παράλληλα με την ιστορία της χώρας και αντανακλούσαν τις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές περιστάσεις της.

Με τη δημιουργία του ελληνικού κράτους (1830), τη δημιουργία πανεπιστημίου (1837) στη νεοσύστατη

κά ιδρύματα και τα εκπαιδευτήρια. Για τους αποφοίτους που είχαν περατώσει τις ιατρικές τους σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, για ένα χρονικό διάστημα αρκετών δεκαετιών, κρινόταν απαραίτητη η μετεκπαίδευσή τους σε οργανωμένα νοσοκομεία της Ευρώπης. Μεταξύ τους πρωταγωνιστούσε το Παρίσι, με το οποίο η Ελλάδα διατηρούσε μακρόχρονη πολιτιστική σχέση, αλλά και οι πόλεις της Γερμανίας, προς τις οποίες άνοιξε ο δρόμος από την παρουσία των Βαυαρών στην υγειονομική οργάνωση του κράτους και στο πανεπιστήμιο. Η συμβολή της γαλλικής Ουρολογίας στη γένεση και στη διαμόρφωση της ελληνικής υπήρξε καθοριστική. Αναγνωρίζεται ευρύτατα πλέον η σημασία του μικρού πυρήνα των πρώτων ουρολόγων που, μετά τη μετεκπαίδευσή τους, μετέφεραν στη μικρή Αθήνα του 19ου αιώνα την εμπειρία και τις δεξιότητές τους, με αποτέλεσμα την εμφάνιση της ουρολογικής ειδικότητας στον επιστημονικό ορίζοντα της εποχής.

Ο Félix Guyon (1831-1920) θεωρείται από την παγκόσμια ουρολογική κοινότητα ο πατέρας της σύγχρονης Ουρολογίας. Διαδέχθηκε τον θεμελιωτή της ειδικότητας, Jean Civiale (1792-1867), στο Νοσοκομείο Necker

το 1867, όταν στη Γαλλία μόνο δέκα γιατροί ονομάζονταν «ουρολόγοι» (spécialistes des Voies Urinaires) και ίδρυσε την πρώτη παγκοσμίως

ουρολογική εταιρεία, τη Γαλλική Ουρολογική Εταιρεία, το 1896 (και σύντομα οι ειδικευμένοι ουρολόγοι έφθαναν τους 85). Ακολούθησε η Αμερικανική Ουρολογική Εταιρεία

Σπυρίδων Οικονόμος (1886-1975), μέλος της Διεθνούς Ουρολογικής Εταιρείας

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Ζ. Καΐρης, Ε. Σωφρόνης, Χ. Γρηγοράκης, Π. Λαζαρίδης, Ι. Ριβουάρ, Ι. Λεοντίδης), η οποία συνεδρίασε στις 30.3.1931 και εξέλεξε το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο με πρόεδρο τον Βαρθολομαίο Γκίζη και αντιπρόεδρο τον Χ. Γρηγοράκη. Ως σφραγίδα της εταιρείας σχεδιάστηκε η κεφαλή του Félix Guyon. Η εταιρεία αριθμούσε 32 τακτικά μέλη, μεταξύ των οποίων και ουρολόγοι της νέας γενιάς, που θα διαδραμάτιζαν σημαντικό ρόλο τα επόμενα χρόνια στην εδραίωση και εξέλιξη της ειδικότητας.

Ζαννής Καΐρης (1897-1962), μέλος της Διεθνούς Ουρολογικής Εταιρείας

το 1902, η Γερμανική το 1907, η Ιταλική το 1908, η Ισπανική το 1911 και η Ιαπωνική το 1912. Στον Guyon και στους συνεργάτες του ανήκει και η ιδέα της δημιουργίας της Διεθνούς Ουρολογικής Εταιρείας το 1907, η οποία έκανε το πρώτο της συνέδριο το 1908. Κοντά του μαθήτευσε ένας μικρός κύκλος νέων Ελλήνων ουρολόγων κατά τη δεκαετία 1880-1890: ο Ευάγγελος Καλλιοντζής (1862-1922), ο Λάμπρος Χαραμής (1858-1939), ο Αλέξανδρος Παππάς (1877-1942), ο Βαρθολομαίος Γκίζης (1866-1941), ενώ ο Σπυρίδων Οικονόμος (18861975) εκπαιδεύθηκε κυρίως στο Montpellier και λιγότερο στο Παρίσι. Μια μικρότερη ομάδα συμπλήρωσε τις σπουδές της στη Γερμανία: ο Ιωάννης Ριβουάρ (1886-1959),

ο Ευάγγελος Σωφρόνης (1890-1966)

και ο Ζαννής Καΐρης (1897-1962), ο

Το πρώτο προπολεμικό συμβούλιο

τελευταίος και στο Παρίσι. Οι περισσότεροι από αυτούς αποτέλεσαν ιδρυτικά μέλη της ΕΟΕ.

Κατά το πρότυπο της αρχαιότερης επιστημονικής εταιρείας στην Ελλάδα, της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών (1835), έγιναν οι πρώτες απόπειρες δημιουργίας επιστημονικών

εταιρειών κατά τη δεκαετία 1910-20.

Το 1930 άρχισε η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των καθηγητών Γκίζη και Οικονόμου για την ανάγκη ίδρυσης ουρολογικής εταιρείας, τον προσδιορισμό των ορίων της ειδικότητας, τον διαχωρισμό της από τη Γενική Χειρουργική και την περιχαράκωση του αντικειμένου τόσο στον ιατρικό κόσμο όσο και στο κοινό των ασθενών. Στις 15.11.1930, στο γραφείο του Σπ. Οικονόμου, συγκεντρώθη-

κε μια μικρή ομάδα ουρολόγων (Σπ. Οικονόμος, Β. Γκίζης, Α. Παππάς,

Ο Ζαννής Καΐρης, σε ομιλία του στην επαναδραστηριοποίηση της εταιρείας το 1949, θα αναφέρει μεταξύ άλλων τα εξής: «Η απόσχιση της ειδικότητάς μας έγινε εγκαίρως, χωρίς να βραδυπορήσει σε σχέση με την ευρωπαϊκή εξέλιξη. Εάν ορίσουμε το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνος ως τη χρονική περίοδο της εδραιώσεως της συγχρόνου Ουρολογίας, δυνάμεθα να καθορίσουμε τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνος ως αποτελεσάσας την απαρχήν του κλάδου διά την Ελλάδα» Από την έναρξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου και σε όλη τη διάρκεια της ταραγμένης δεκαετίας του 1940, η ΕΟΕ δεν λειτουργεί. Το πρώτο προπολεμικό αυτό συμβούλιο παρέμεινε τυπικά μέχρι το 1949 (λόγω των εθνικών περιπετειών) με διακοπές και τυπικές ανανεώσεις, οπότε με πρόεδρο τον Χ. Γρηγοράκη έγιναν αρχαιρεσίες για νέο συμβούλιο, που ανέδειξαν πρόεδρο τον Σπυρίδωνα Οικονόμο.

Ο Ζαννής Καΐρης, σε ομιλία του

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Πρακτικό Συνεδρίασης Διοικητικού Συμβουλίου του 1949

το 1949, μας υπενθυμίζει: «Είμεθα

εις τον Βαρθολομαίον Γκίζην χρεώσται από διπλής απόψεως. Πλην της συμβολής του εις την εδραίωσιν του κλάδου εν Ελλάδι, υπήρξεν ο πρώτος πρόεδρος της Εταιρείας ».

Από το 1953 μέχρι το 1977, οι αρχαιρεσίες για την εκλογή Δ.Σ. ήταν ετήσιες, ενώ κατόπιν πραγματοποιούνται ανά διετία μέχρι σήμερα.

Επιστημονικό έργο

Οι πρώτες ανακοινώσεις στην Ιατρική Εταιρεία Αθηνών με ουρολογικό περιεχόμενο στον πρώτο μισό αιώνα της λειτουργίας της (1835-1885) είναι μόνο 19 (δηλαδή μία ανακοίνωση κάθε δυόμισι χρόνια) και προέρχονται από γιατρούς άλλων ειδικοτήτων (χειρουργοί, παθολόγοι), οι περισσότεροι καθηγητές του Πανεπιστη-

μίου Αθηνών. Στον δεύτερο μισό αιώνα της λειτουργίας της (18851935), οι ουρολογικές ανακοινώσεις αυξάνονται και φθάνουν τον αριθμό 64, προέρχονται δε από ουρολόγους και σε μικρό ποσοστό από χειρουργούς και γυναικολόγους. Από το 1950 στις συνεδριάσεις πραγματοποιούνται ομιλίες Ελλήνων ουρολόγων προσκεκλημένων σε διεθνή συνέδρια (μεταφέρονται και εντυπώσεις) και επιδείξεις περιστατικών. Συχνά ο

καθηγητής Ουρολογίας είναι και ο πρόεδρος της ΕΟΕ. Από το 1953 οι συνεδριάσεις διεξάγονται κατά τακτά χρονικά διαστήματα στο κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου Αθηνών ή στα αμφιθέατρα

του Λαϊκού και του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου. Από τα πρακτικά

των συνεδριάσεων διαπιστώνεται η προβολή ταινιών για την επίδειξη επεμβάσεων και αξιοθαύμαστο επιστημονικό επίπεδο, το οποίο προσελκύει τη συμμετοχή νέων μελών. Οι πρώτοι καθηγητές αναδεικνύονται σε προσωπικότητες αναγνωρισμένου κύρους, που συμβάλλουν σημαντικά στην επίτευξη των σκοπών της ΕΟΕ.

Από την έναρξη διδασκαλίας της Ουρολογίας, οι πρωτοπόροι του κλάδου εγκαινίασαν τις συμμετοχές τους στα επιστημονικά πανευρωπαϊκά και παγκόσμια συνέδρια. Χαρακτηριστικά αναφέρονται μερικές από τις συμμετοχές του καθηγητή Γκίζη: έλαβε μέρος με ανακοινώσεις του (τότε στη γαλ-

λική γλώσσα) σε συνέδρια στο Παρίσι, στη Μαδρίτη, στη Λισαβόνα, στο Βερολίνο, στη Βουδαπέστη, στις Βρυξέλλες. Το 1955, διεξάγεται το 10ο Διεθνές Συνέδριο στην Αθήνα (Σπ. Οικονόμος - Ζαννής Καΐρης) και τίθενται οι βάσεις της συνεργασίας της ελληνικής με τη διεθνή ουρολογική κοινότητα, ενώ, εν τω μεταξύ, ιδρύονται στα μεγάλα κρατικά νοσοκομεία της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης νέες κλινικές, που θα αποτελέσουν το φυτώριο της νέας γενιάς των ουρολόγων. Το 1957, οργανώνεται στο Λουτράκι το 1ο Συνέδριο Λιθιάσεως και εκλέγεται μόνιμη Επιτροπή Λιθιάσεως. Το συνέδριο, έχοντας μεγάλη επιτυχία, επαναλαμβάνεται και το 1959, το 1960 και το 1961. Τα 4 ετήσια Σεμινάρια Λιθιάσεως προηγήθηκαν του πρώ -

Τα πρακτικά του πρώτου Ουρολογικού Συνεδρίου 190

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Αφίσα

Ουρολογικού Συνεδρίου

του Πανελλήνιου Συνεδρίου Ουρολογίας (1967, Καμένα Βούρλα), με το τελευταίο μέχρι στιγμής να έχει διεξαχθεί τον Οκτώβριο του 2018 στην Αθήνα.

Εκπαιδευτικό έργο, επιμόρφωση ειδικευμένων

και ειδικευόμενων ουρολόγων, σεμινάρια και υποτροφίες

Κατά τον 19ο αιώνα δεν υπήρχε Ουρολογική Κλινική στα αθηναϊκά νοσοκομεία παρά μόνο Εξωτερικά Ιατρεία στην Αστυκλινική.

Τα μόνα νοσοκομεία στην Αθήνα ήταν το Πολιτικό (Δημοτικό) Νοσοκομείο και ο «Ευαγγελισμός».

Με την ανατολή του 20ού αιώνα προστέθηκαν τα εξωτερικά ουρολογικά ιατρεία της Πολυκλινικής (1915) και της Κλινικής Γερουλάνου. Στη συνέχεια, δημιουργού -

νται Ουρολογικές Κλινικές στον «Ευαγγελισμό» (1935), στο Ιπποκράτειο (Πανεπιστημιακή, 1944), στο Λαϊκό (1947), στο «Ελπίς» (1952) και σχεδόν σε όλα τα νοσοκομεία της Αθήνας στο δεύτερο μισό του αιώνα. Οι πρωτοπόροι αυτοί χειρουργούσαν με δύσκολες συνθήκες, συμμετείχαν στα συνέδρια με πολλή προσπάθεια, ενώ δημοσίευσαν ένα corpus ουρολογικών συγγραμμάτων και εν τέλει δημιούργησαν μια σχολή νεότερων ουρολόγων.

Ο Σπυρίδων Οικονόμος (18861975), μετά τη μετεκπαίδευσή

του, επέστρεψε στην Αθήνα το 1916 και οργάνωσε την Ουρολογική Κλινική της Πολυκλινικής.

Διετέλεσε καθηγητής Ουρολογίας (1926-1956) και πρύτανης (1953)

του ΕΚΠΑ.

Ο τρίτος πρόεδρος της ΕΟΕ, Ζαννής Καΐρης, το 1935 αναλαμβάνει διευθυντής της Ουρολογικής Κλινικής του «Ευαγγελισμού» και διδάσκει Ουρολογία στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ. Διετέλεσε καθηγητής Ουρολογίας του ΕΚΠΑ (1958-1962). Συνέγραψε μαζί με τον Πέτρο Κόκκαλη (1896-1962) το σύγγραμμα «Χειρουργική», που εκδόθηκε τον Μάιο του 1934 και αποτέλεσε στην εποχή του πρωτοποριακό επιστημονικό σταθμό για την ιατρική βιβλιογραφία και τη διδασκαλία τόσο της Χειρουργικής όσο και της Ουρολογίας, ένα από τα σημαντικότερα έργα στην ιστορία των χειρουργικών ειδικοτήτων.

Όσον αφορά τη χορήγηση υποτροφιών για τη μετεκπαίδευση συναδέλφων, έχουν δοθεί κατά καιρούς οι εξής:

• Υποτροφία «Α. Δεληβελιώτης» - Ετήσια για μετεκπαίδευση στο εξωτερικό, η οποία χορηγείται ανελλιπώς εδώ και μία 15ετία.

Επίσης,

• Α. Υποτροφίες Μετεκπαίδευσης σε Πανεπιστημιακές Κλινικές της χώρας για συγκεκριμένα γνωστικά αντικείμενα της ειδικότητας, • Β. Για μετεκπαίδευση στο εξωτερικό στα γνωστικά πεδία της

Πανελλήνιου

μόνο

Ενδοουρολογίας, Παιδοουρολογίας, Ουρογεννητικής Ογκολογίας, • Γ. Ενίσχυσης διδακτορικών διατριβών.

Αναφορικά με την επιμόρφωση

και τη συνεχιζόμενη ιατρική εκπαίδευση των συναδέλφων, λαμβάνουν χώρα μέχρι και σήμερα: • Οι Εκπαιδευτικές Εβδομάδες Ειδικευομένων, εκδήλωση-θεσμός

για τους 4ετείς ειδικευόμενους, η οποία πραγματοποιείται από

το 2006.

• Τα Μετεκπαιδευτικά

Μαθήματα,

είτε διά ζώσης είτε ως webinars, ανελλιπώς από το 1970.

κοινώθηκαν το 1960 στο 17ο Διεθνές Συνέδριο Ιστορίας της Ιατρικής, που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα με πρόεδρο τον Σπυρίδωνα Οικονόμο: ο ίδιος παρουσίασε εργασία με θέμα «Τι χρωστάει η Σύγχρονη Ουρολογία στη Γαλλική Ιατρική» και οι Jean Turchini και Louis Dulieu την εργασία «Οι σχέσεις ανάμεσα στον ελληνικό κόσμο και την Ιατρική Σχολή του Montpellier τον 19ο και τον 20ό αιώνα».

Όπως ελέχθη πιο πάνω, ο Σπυρίδων Οικονόμος το 1955 οργάνωσε το 10ο Παγκόσμιο Συνέδριο Ουρολογίας

στην Αθήνα, όπου τίθενται οι βάσεις

της συνεργασίας της ελληνικής με τη διεθνή ουρολογική κοινότητα. Ο Σπυρίδων Οικονόμος υπήρξε ο ιδρυτής του Διεθνούς Ιπποκρατείου Ιδρύματος Κω (1960). Μεταξύ των δραστηριοτήτων του είναι και η αναπαράσταση του Ιπποκρατικού Όρκου (ετήσια ορκωμοσία των αριστούχων αποφοίτων των επτά Ιατρικών Σχολών της χώρας). Το Διεθνές Ιπποκράτειο Ίδρυμα Κω αποτελεί επιστημονικό οργανισμό με σκοπό το ιπποκρατικό ιδεώδες και συνεχίζει μέχρι σήμερα το σημαντικό του έργο, προβάλλοντας και διαδίδοντας τις ιπποκρατικές αρχές, τη δεοντολογία και τη βιοηθική. Ενδεικτικές και οι εργασίες που ανα-

Μετά την επιτυχία των Συνεδρίων Λιθιάσεων στο Λουτράκι το 1967, οργανώνεται το 1ο Πανελλήνιο Ουρολογικό Συνέδριο στα Καμένα Βούρλα και το 2ο στην Αθήνα το 1971. Το 3ο θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη και το 4ο στην Αθήνα. Έκτοτε πραγματοποιούνται τακτικά ανά διετία σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και δύο στην Κύπρο (1996 και 2010). Χαρακτηριστικές είναι η συνεχής ποιοτική αναβάθμιση και η

καθολική συμμετοχή των Ελλήνων ουρολόγων, οι οποίοι παρουσιάζουν το επιστημονικό έργο από όλα τα μέρη της Ελλάδας, αλλά και η σύσφιξη των σχέσεων των μελών. Συμμετέχουν επίσης ξένοι προσκεκλημένοι ομιλητές διεθνούς κύρους και εμβέλειας, ενώ τα τελευταία χρόνια οργανώνονται εκπαιδευτικά μαθήματα και φιλοξενείται το European School of Urology. Τα Πανελλήνια Συνέδρια πλέον είναι εφάμιλλα στην οργάνωση και τη συμμετοχή των αντίστοιχων συνεδρίων των μεγαλύτερων ουρολογικών εταιρειών στην Ευρώπη. Τα τελευταία πέντε έτη, η Ελληνική Ουρολογική Εταιρεία έχει προχωρήσει σε μία ακόμη συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ουρολογική Εταιρεία (EAU), όσον αφορά τη δυνατότητα κοινής εγγραφής των Ελλήνων ουρολόγων τόσο στην ΕΟΕ, όσο και στην τελευταία. Περισσότεροι από

«Αθηναϊκές Ουρολογικές Ημέρες»

Διεθνής παρουσία και συνεργασίες

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

400 Έλληνες ουρολόγοι (ειδικευμένοι και ειδικευόμενοι) είναι ταυτόχρονα και μέλη της EAU.

Επίσης, τον Οκτώβριο του 2019, διοργανώθηκε για πρώτη φορά

στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στην Αθήνα, το ετήσιο συνέδριο της Société Internationale d’Urologie (SIU).

Από το 1980 η συνεργασία των Πανεπιστημιακών Κλινικών της Αθήνας με την Ελληνική Ουρολογική

Εταιρεία εγκαινιάζει μια νέα επιστημονική διοργάνωση, με εμπνευστή

και δημιουργό της τον καθηγητή

Κωνσταντίνο Δημόπουλο. Οι «Αθηναϊκές Ουρολογικές Ημέρες» είναι

ετήσια συνάντηση και έχουν δομή και στόχευση λίγο διαφορετική από

ένα πανελλήνιο συνέδριο.

Καλούνται και συμμετέχουν την

πρώτη μέρα του συνεδρίου επιφανείς ξένοι ομιλητές, που δίνουν διαλέξεις πάνω στα νεότερα επιτεύγματα της ειδικότητας, ενώ η δεύτερη μέρα είναι αφιερωμένη στους Έλληνες ομιλητές, που συζητούν επιστημονικά αλλά και διοικητικά

θέματα. Πέρα από το επιστημονικό

όφελος προσφέρεται, σε νεότερους

κυρίως ουρολόγους, η δυνατότητα

γνωριμίας με τους επιφανείς ξένους προσκεκλημένους, τον τρόπο σκέψης τους και την οργάνωση

της κλινικής τους αλλά και τις εν γένει δραστηριότητές τους. Πολλοί συνάδελφοι, ξεκινώντας από τη γνωριμία αυτή, εξασφάλισαν επισκέψεις αλλά και μετεκπαιδεύσεις

στα μεγαλύτερα κέντρα της Ευρώπης και της Αμερικής.

Οι διεθνείς σχέσεις και η διεθνής δραστηριότητα της ΕΟΕ είναι διαρκώς αυξανόμενες. Ανατρέχοντας στο 1955, έχουμε, όπως προαναφέρθηκε, το 10ο Διεθνές Ουρολογικό Συνέδριο στην Αθήνα. Από τότε έχουμε διαρκή και συνεχόμενη παρακολούθηση συνεδρίων στην αλλοδαπή. Το 4ο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο της ΕΑU (1980) οργανώνεται στην Αθήνα, ενώ με την ανέλιξη της ΕΑU, όλο και περισσότερα μέλη της ΕΟΕ εκλέγονται και συμμετέχουν σε όργανα της ΕAU αλλά και του ΕBU. Παράλληλα, από το 2006 έως το 2010, η Αθήνα φιλοξένησε τις πανευρωπαϊκές εξετάσεις του European Board of Urology (EBU) για την απόκτηση του διπλώματος FEBU, ενώ η ΕΟΕ συμμετέχει στη διοργάνωση της Πανευρωπαϊκής Εβδομάδας του Προστάτη και της Ημέρας Ακράτειας. Η ΕΟΕ συμμετέχει και στο Southeastern Section της EAU, συνέδρια του οποίου φιλοξενήθηκαν το 2006 και το 2013 στη Θεσσαλονίκη.

Έκδοση του περιοδικού

Το περιοδικό με την επωνυμία

« Ελληνική Ουρολογική Επιθεώρηση » εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1963 (4 τεύχη ετησίως) στην ελληνική γλώσσα με μια σύντομη αγγλική περίληψη. Το 1989, μετονομάσθηκε σε « Ελληνική Ουρολογία » (4 τεύχη ετησίως)

στην ελληνική γλώσσα με μια σύντομη αγγλική περίληψη. Στην πρώτη εκείνη έκδοση, πρόεδρος της συντακτικής επιτροπής ήταν ο Ανδρέας Ανδρουλακάκης. Τον

Το περιοδικό με την επωνυμία «Ελληνική Ουρολογική Επιθεώρηση» εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1963 (4 τεύχη ετησίως).

διαδέχθηκε ο Κ. Δημόπουλος (1982-2001) με συνδιευθυντή τον Δ. Χαλιάσο (1982-1986), ακολούθησαν ο Α. Γιαννόπουλος (2002-2010), ο Γ. Μουτζούρης (2011-2012, ο Ι. Βαρκαράκης (από το 2013 μέχρι τις αρχές του 2018) και από το β΄ τεύχος του 2018 ο Ανδρέας Σκολαρίκος.

Το 2014, έλαβε τον τίτλο «Hellenic Urology » (4 τεύχη ετησίως), αλλά στην αγγλική γλώσσα με σύντομη ελληνική περίληψη σε κάθε εργασία. Το περιοδικό της ΕΟΕ κινείται πάντοτε στη λογική της προβολής της επιστημονικής δραστηριότητας των μελών.

Μετά από σχετική αίτηση του τότε Δ.Σ προς το Υπουργείο Υγείας, υπήρξε επίσημη αναγνώριση του περιοδικού ως «Hellenic Urology»

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

και προστέθηκε, κατόπιν σχετικής απόφασης του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, στα περιοδικά με εθνική αναγνώριση, στα οποία οι δημοσιευμένες εργασίες των γιατρών αποτελούν κριτήριο συγκριτικής αξιολόγησης για την κατάληψη θέσης των γιατρών

του ΕΣΥ. Από το τρίτο τεύχος του 2020 το περιοδικό εκδίδεται στην αγγλική γλώσσα χωρίς ελληνική περίληψη. Στη θητεία του Ανδρέα Σκολαρίκου έχει γίνει εντατική προσπάθεια εισόδου του περιοδικού στη διεθνή βάση PubMed. Με πρόταση της τρέχουσας συντακτικής επιτροπής και έγκριση του Διοικητικού Συμβουλίου, από τον Ιανουάριο του 2020 επήλθε συμφωνία με τον εκδοτικό οίκο Wolters Kluwer για την ανάληψη της έκδοσης του περιοδικού. Δημιουργήθηκε, επίσης, νέο site στα πρότυπα έγκυρων περιοδικών του εξωτερικού: www. hellenicurologyjournal.com, ενώ, πλην του παραδοσιακού βιβλίου πρωτοκόλλου, υπάρχει πλέον και ηλεκτρονικό αρχείο καταγραφής των υποβαλλόμενων εργασιών.

Επίσης, το περιοδικό εκτυπώνεται

σε 1.400 αντίτυπα και αποστέλλε-

ται σε όλα τα μέλη της ΕΟΕ (τακτικά, πάρεδρα, ομότιμα, αντεπιστέλλοντα), ενώ το λαμβάνουν

τόσο οι εταιρείες που στηρίζουν

την έκδοσή του, όσο και βιβλιοθήκες πολλών νοσοκομείων στην

Ελλάδα και στην Κύπρο.

Από το 2006 έως το 2011, κυκλοφορούσε σε έντυπη μορφή η εφημερίδα «Ουρολογικά Δρώμενα». Μετά

Το

τη διακοπή της κυκλοφορίας της, εδώ και δύο περίπου έτη, με απόφαση του τότε Δ.Σ,. επανακυκλοφόρησε ως eNewsletter.

Εκστρατείες ενημέρωσης επαγγελματιών υγείας

Κατά καιρούς έχουν λάβει χώρα ημερίδες για την ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας γενικότερα

και όχι μόνο των ουρολόγων, στις πόλεις των Ιωαννίνων, της Καβάλας, του Ναυπλίου, του Αγρινίου, καθώς και στη Χίο (δύο φορές).

Εκστρατείες ενημέρωσης

και ευαισθητοποίησης του πληθυσμού

Ι. Από το 2007, λαμβάνουν χώρα Εκστρατείες Ενημέρωσης

για τις παθήσεις του προστάτη, της ακράτειας των ούρων και τα τελευταία έτη, γενικότερα, των

ουρολογικών παθήσεων. Όλες οι ανωτέρω καμπάνιες είναι αντίστοιχες με εκείνες που κάθε χρόνο, το ίδιο διάστημα, πραγματοποιεί η Ευρωπαϊκή Ουρολογική Εταιρεία (EAU).

ΙΙ. Το 2014, το Τμήμα Υποειδικότητας της ΕΟΕ που δραστηριοποιείται στα γνωστικά αντικείμενα της Ουροδυναμικής, της Νευροουρολογίας και της Γυναικολογικής Ουρολογίας (ΟΝΟΓΟ), προχώρησε στην έκδοση έντυπου ενημερωτικού υλικού (φυλλαδίων) για τις διαταραχές της ούρησης, τα οποία είχαν μεγάλη απήχηση, τόσο στους συναδέλφους όσο και στο ευρύ κοινό. Η διοικητική εξέλιξη και ο κοινωνικός ρόλος της ιατρικής επιστημονικής

εταιρείας Όσον αφορά τη διοικητική εξέλιξη της εταιρείας, πρέπει να

σημειώσουμε ότι μέχρι το 1978

δεν είχε δικά της γραφεία και οι συνεδριάσεις του Δ.Σ. πραγματοποιούνταν συνήθως στα γραφεία των εκάστοτε προέδρων. Το 1978, με δωρεά του αείμνηστου Απόστολου Δεληβελιώτη, η εταιρεία απέκτησε ιδιόκτητα γραφεία στην οδό Βαλτετσίου 50, στα Εξάρχεια. Το 1996, ο τότε πρόεδρος του Δ.Σ., καθηγητής Άρης Γιαννόπουλος, έλαβε την απόφαση να αποκτήσει η εταιρεία φορολογικά στοιχεία και με τον τρόπο αυτό να αποκτήσει την οικονομική της αυτοτέλεια (να εκδίδει παραστατικά,

2014, το περιοδικό έλαβε τον τίτλο «Hellenic Urology»

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

να δέχεται δωρεές και χορηγίες

κ.λπ.), αφού μέχρι τότε η μόνη

πηγή εσόδων της ήταν οι συνδρομές των μελών, που μόλις κάλυπταν τα λειτουργικά της έξοδα.

Ήταν μια πραγματικά ιστορική απόφαση, αφού έκτοτε τα οικονομικά της εκτινάχθηκαν κυριολεκτικά και έτσι δόθηκε η δυνατότητα να μπορεί να χορηγεί υποτροφίες και να χρηματοδοτεί διάφορες επιστημονικές δραστηριότητες. Άμεσο αποτέλεσμα της απόφασης αυτής ήταν να αγορασθούν μέσα σε δύο χρόνια τα νέα γραφεία της εταιρείας στην οδό Ραβινέ 23, στο Κολωνάκι, πάλι υπό την προεδρία του καθηγητή Άρη Γιαννόπουλου. Από το 2017, επί προεδρίας του καθηγητή Φραγκίσκου Σοφρά, λόγω της ανάπτυξης των εκπαιδευτικών και όχι μόνο δραστηριοτήτων της εταιρείας, οι ιδιόκτητες εγκαταστάσεις

της ΕΟΕ επεκτάθηκαν με μία νέα αγορά και εξοπλίστηκαν κατάλληλα, ώστε να δύναται να φιλοξενεί επιστημονικές ημερίδες περιορισμένου αριθμού συμμετεχόντων, εξετάσεις υποτροφιών ή άλλες μικρές εκπαιδευτικές δραστηριότητες.

Από πλευράς διοικητικής εξέλιξης, σήμερα, εκτός από το επταμελές Δ.Σ., έχουμε τις Συντονιστικές Επιτροπές των Τμημάτων Υποειδικοτήτων, που έχουν αναπτυχθεί πολύ τα τελευταία

χρόνια, επίσης με διετή θητεία, την Επιτροπή Επιστημονικών

και Επαγγελματικών Θεμάτων (Τ.

Επιτροπή Εκπαίδευσης), τη Συντακτική Επιτροπή του περιοδι-

κού Hellenic Urology, την Επιτροπή Σύνταξης του «eNewsletter», καθώς και την Οργανωτική Επιτροπή των πανελληνίων συνεδρίων. Παράλληλα, η πρόσφατη

τροποποίηση του καταστατικού προσάρμοσε την εσωτερική δομή

και λειτουργία της ΕΟΕ στις σύγχρονες ανάγκες.

Η ΕΟΕ των 32 μελών το 1948 σήμερα αριθμεί περισσότερα από

1.150 μέλη, έχοντας στους κόλ-

πους της περισσότερο από το 90% των Ελλήνων ουρολόγων. Η

Ελληνική Ουρολογική Εταιρεία

διακρίνεται για τους ισχυρούς δε-

σμούς των μελών της (φιλικούς, συναδελφικούς, κάποτε και οικο -

γενειακούς), που της προσδίδουν τον χαρακτηρισμό της μεγάλης «ουρολογικής οικογένειας», με ποικιλία κοινωνικών εκδηλώσεων πέραν των επιστημονικών. Η

Ελληνική Ουρολογική Εταιρεία, λοιπόν, πορεύεται στον 21ο αιώνα ισχυρή και δυναμική, χάρη στην εργατικότητα και στην αλληλεγγύη των μελών της. Συντονιστής πολλών δραστηριοτήτων και ακούραστος εργάτης των πολλαπλών καθηκόντων του υπήρξε ο επί δεκαετίες υπεύθυνος της Γραμματείας της ΕΟΕ, Πολυνείκης Θεοδωρόπουλος, ο αδόκητος θάνατος του οποίου, τον Ιούνιο του 2021, προκάλεσε βαθύτατο πένθος στην οικογένειά του και σε ολόκληρη την ουρολογική οικογένεια και πέραν αυτής.

Η ΕΟΕ πραγματοποιεί πολυάριθμες εκδηλώσεις επιστημονικού ή κοινωνικού περιεχομένου

195

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Παθολογικής Ανατομικής

Στις μέρες μας, η Παθολογική Ανατομική προσφέρει όχι μόνο τη διάγνωση αλλά και τις απαραίτητες

πληροφορίες που χαρακτηρίζουν τη

νόσο και είναι αυτές που καθορίζουν

το είδος της θεραπείας, μέχρι και το επίπεδο της εξατομικευμένης θεραπείας.

Η ίδρυση και το πρώτο καταστατικό

Παθολογική Ανατομική στην

Ελλάδα, όπως προκύπτει από

τα Βασιλικά Διατάγματα του

1835 και 1836, αναφέρεται

πριν από 185 χρόνια, με τη σύσταση του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Η «έδρα» της Παθολογικής Ανατομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών

ιδρύθηκε το 1880, ενώ η ειδικότητα

αναγνωρίστηκε το 1956.

Από τότε μέχρι σήμερα, η Παθολογική Ανατομική έχει σημειώσει ιδιαίτερη εξέλιξη και ανάπτυξη, κυρίως τις τελευταίες δύο δεκαετίες.

Έτσι, ο ρόλος της, που ήταν πάντα η σωστή διάγνωση, σήμερα έχει διευρυνθεί, καθώς βρισκόμαστε πια στην

εποχή της Μοριακής Παθολογικής

Ανατομικής και της συνεκτίμησης

των μορφολογικών χαρακτηριστι-

κών των ιστικών αλλοιώσεων, με το μοριακό profile αυτών.

Η εταιρεία συστήθηκε το 1964 υπό τον τίτλο «Η εν Αθήναις Εταιρεία Γενικής Παθολογίας και Παθολογικής Ανατομικής», κατόπιν πρωτοβουλίας του τότε καθηγητή της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Δημήτριου Ελευθερίου. Τις σχετικές ενέργειες έφερε

εις πέρας ο δικηγόρος Αθηνών Στ. Πατσούρης, η δε αναγνώριση έγινε με την υπ’ αρ. 14527/1964 απόφαση του Πρωτοδικείου Αθηνών. Το 1956, ο καθηγητής Δ. Ελευθερίου ενήργησε ώστε να αναγνωριστεί η ειδικότητα.

Δεδομένου ότι ο αριθμός των παθολογοανατόμων δεν επαρκούσε προς σύσταση επιστημονικής εταιρείας κατά τα τότε κρατούντα, ως ιδρυτικά μέλη ενεγράφησαν και ειδικευόμενοι γιατροί. Τα ιδρυτικά μέλη ήταν τα εξής (κατ’ αλφαβητική σειρά):

Γεωργιάδου Δέσποινα, Δελίδης Γεώργιος, Ελευθερίου Δημήτριος,

Ευθυμίου Κωνσταντίνος, Θεοδοσίου Άγγελος, Καζλαρής Ευάγγελος, Κανδρεβιώτης Νικόλαος, Καραϊωσηφίδης Κωνσταντίνος, Κλαουδάτου Κωνσταντίνα, Κυριλλοπούλου Μιράντα, Λίτσιος Βασίλειος, Μαντά Σωσάννα, Οικονομόπουλος Χρήστος, Παπαγιαννάκη-Λεκκού Σωζόγκα, Παπαδημητρίου Δημήτριος, Παπαθεοδώρου Βασίλειος, Παπαχαραλάμπους Νικόλαος, Πατσουράκος Βασίλειος, Πατσούρη-Σουλιώτου Ευγενία, Πόποβιτς Αργυρή, Πράτσικα-Ουγουρλόγλου Καλλιόπη, Σοφής Γεώργιος, Σταθερού Παρασκευή, Τηνιακός Γεώργιος, Τόσιος Ιωάννης, Τσακρακλίδης Βασίλειος.

196

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Πρώτος πρόεδρος εξελέγη ο Δ.

Ελευθερίου και πρώτος γραμματέας

ο Ν. Κανδρεβιώτης, μετέπειτα καθηγητής Παθολογικής Ανατομικής στο

ΑΠΘ. Η πρώτη συνεδρίαση της εταιρείας, με διάλεξη του καθηγητή Δ.

Ελευθερίου με θέμα «Η ιστορία του

κλάδου μας εν Ελλάδι», έλαβε χώρα στο Αμφιθέατρο του Εργαστηρίου Παθολογικής Ανατομικής του ΕΚΠΑ (Γουδή), την 7η Απριλίου 1965.

Το 1976, κατόπιν σχετικών διαπραγματεύσεων και με τροποποίηση των σχετικών άρθρων του καταστατικού

της εταιρείας, επετεύχθη η συνένωση με τους παθολογοανατόμους της Βορείου Ελλάδος (κυρίως στη Θεσσαλονίκη) και διοργανώθηκε η Πρώτη Πανελλήνια Συνάντηση Παθολογοανατόμων στη Θεσσαλονίκη

(16-17 Οκτωβρίου 1976), θεσμός που μετεξελίχθηκε στα πανελλήνια συνέδρια της εταιρείας. Το νέο καταστατικό εγκρίθηκε το 1977, οπότε η εταιρεία μετονομάσθηκε σε «Ελληνική Εταιρεία Γενικής Παθολογίας και Παθολογικής Ανατομικής».

Επιστημονικό έργο

Η ΕΕΠΑ έχει ως κύριο στόχο τη διά

βίου εκπαίδευση των Ελλήνων παθολογοανατόμων, τόσο των ειδικευόμενων όσο και των ειδικευμένων.

Για τον σκοπό αυτό διοργανώνει συνέδρια, διημερίδες, ημερίδες καθώς

και εκπαιδευτικά σεμινάρια και μαθήματα Παθολογικής Ανατομικής σε όλη την Ελλάδα.

• Οργάνωση διεθνών συνεδρίων

1983 10th European Congress of Pathology

1988 CEC Mesothelioma Panel

1992 International Society of Quantitative Pathology

2002 International Society of Quantitative Pathology

2006 2nd Intercongress of the European Society of Pathology

2007 1st Hellenic - Jordanian Conference of Pathology

2008 XXVIIth Congress of the International Academy of Pathology

• Διενέργεια ανά διετία πανελλήνιου συνεδρίου και πανελλήνιας διημερίδας

• Διενέργεια ετήσιου σεμιναρίου, από το 1996 έως σήμερα, με συμμετοχή Ελλήνων και ξένων εκπαιδευτών. Τα Ioannina University Courses of Pathology (IUCP) οργανώθηκαν

από το 1996 έως το 2016, από την καθηγητή Ν. Ι. Αγνάντη, υπό την αιγίδα της ESP στο Πανεπιστήμιο

των Ιωαννίνων.

Από το 2017, το ετήσιο αυτό σεμινάριο οργανώνεται από την εταιρεία.

Εκπαιδευτικό έργο

Δ. Ελευθερίου.

Το εκπαιδευτικό έργο της ΕΕΠΑ επιτυγχάνεται με τη διοργάνωση μαθημάτων, διαλέξεων και εκπαιδευτικών συμποσίων, σεμιναρίων, ημερίδων, κλινικών-εργαστηριακών συναντήσεων.

1981 έως 2021:

• Ώρα του ειδικευόμενου (20032010), Μαθήματα Παθολογικής Ανατομικής (2010-2017)

• Εκπαιδευτικές συναντήσεις (2017-2020)

• Hμερίδες, μετεκπαιδευτικά σεμινάρια Webinar - Εκπαιδευτικές e-συναντήσεις (2020-2021).

ΠΡΏΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Πρόεδρος Δ. Ελευθερίου Γ. Γραμματέας Ν. Κανδρεβιώτης

Ο πρώτος πρόεδρος της ΕΕΠΑ,

TO

Πρόσκληση στην πρώτη συνεδρίαση του σωματείου

197

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Η ειδικότητα

της Παθολογικής

Ανατομικής αναγνωρίστηκε

το 1956

Στα ανωτέρω αναπτύσσονται θέματα που αφορούν όλο το εύρος της επιστήμης της Παθολογικής Ανατομικής (Γενικά Θέματα, Γεννητικό Σύστημα Θήλεος, Δέρμα, Ενδοκρινείς Αδένες, Κεφαλή - Τράχηλος, Λεμφικό και Αιμοποιητικό Σύστημα, Μαλακά Μόρια και Οστά, Μαστός, Μοριακή Παθολογική Ανατομική, Νεκροτομική Παθολογική Ανατομική, Νευρικό Σύστημα, Ουροποιητικό και Γεννητικό Σύστημα Άρρενος, Παιδιατρική και Περιγεννητι-

κή, Πεπτικό Σύστημα, Πνεύμονας - Θώρακα). Επιπλέον, για όλα αυτά

τα θέματα έχουν αναπτυχθεί και οι αντίστοιχες επιστημονικές ομάδες, οι οποίες διοργανώνουν συναντή-

σεις μεταξύ των μελών τους για την ανάπτυξη και συζήτηση επιλεγμένων σύγχρονων δεδομένων.

Συνεργασία με άλλες επιστημονικές εταιρείες Συνεργασία με επιστημονικές εταιρείες ανάλογων χαρακτήρων, όπως:

• Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ)

• Ελληνική Χειρουργική Εταιρεία Μαστού (ΕΧΕΜ)

• Ελληνική Γαστρεντερολογική Εταιρεία (ΕΓΕ)

Διεθνής παρουσία

και συνεργασίες

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο καθηγητής Αλέξανδρος Συμεωνίδης υπήρξε

ιδρυτικό μέλος της European Society of Pathology (ESP), η οποία τιμά τη

μνήμη του με τη «Συμεωνίδειο διάλεξη», που γίνεται στο ανά έτος ευρωπαϊκό συνέδριο (ECP).

Κατά καιρούς, αρκετά μέλη της εταιρείας ήταν μέλη στο Δ.Σ. της ESP, ενώ η Ν. Ι. Αγνάντη και αργότερα η Ντ. Τηνιακού εξελέγησαν πρόεδροι της ESP. Εκπροσώπηση της εταιρείας στην Ένωση Ευρωπαίων Ειδικευμένων

Ιατρών (UEMS - European Union of Medical Specialists), 1981.

Οργάνωση της 39ης συνάντησης της UEMS στον τομέα της Παθολογικής Ανατομικής (Section of Pathology, European Board of Pathology), Αθήνα, 2019.

Ίδρυση του Ελληνικού Τμήματος της International Academy of Pathology, 1986.

Μέλος της World Association of Societies of Pathology (Clinical and Anatomic).

Ενημέρωση: εκδόσεις, εκστρατείες ενημέρωσης

κοινού και επαγγελματιών

υγείας

Περιοδικά:

• Αρχεία Παθολογικής Ανατομικής

• Journal of Surgical and Molecular Pathology

Βιβλία:

• Κατευθυντήριες οδηγίες για την ιστολογική διάγνωση κακοήθων νεοπλασμάτων (δύο έντυπες εκδόσεις, 2010 και 2012, και μία ηλεκτρονική, 2018)

• Προγνωστικοί - Προβλεπτικοί δείκτες και αλγόριθμοι κακοήθων νεοπλασμάτων Διημερίδα Παθολογικής Ανατομικής

H Ελληνική Εταιρεία Παθολογικής Ανατομικής συμμετέχει από το 2014, που ξεκίνησε ο εορτασμός, στην Παγκόσμια Ημέρα Παθολογικής Ανατομικής, με σκοπό την ενημέρωση του ευρέος κοινού για την ειδικότητα της Παθολογικής Ανατομικής.

Η πληθώρα ιστολογικών εικόνων δίνει τη δυνατότητα της έκδοσης ετήσιων ημερολογίων, αλλά και διοργάνωσης εκθέσεων με τίτλο «Art Path».

Το 2009, ξεκίνησε το «Παθολογοανατομικό Αρχείο Νεοπλασιών», με

πάνω από 90% συμμετοχή των Εργαστηρίων Παθολογικής Ανατομικής.

Τα πρώτα αποτελέσματα (2009-2013)

εκδόθηκαν ήδη στο ευρωπαϊκό περιοδικό Παθολογικής Ανατομικής, Virchows Archiv. Το Παθολογοανατομικό Αρχείο Νεοπλασιών συνεχίζει την καταγραφή του. Επίσης, η Ελληνική Εταιρεία Παθολογικής Ανατομικής συμμετέχει

ενεργά στις δράσεις (επιστημονικές ημερίδες και συνέδρια, συνεντεύξεις Τύπου) της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκινοπαθών (ΕΛΛΟΚ).

Ο κοινωνικός ρόλος

της Ελληνικής Εταιρείας Παθολογικής Ανατομικής

Η κοινότητα των παθολογοανατόμων χαρακτηρίζεται κατά κανόνα από αφοσίωση στη φροντίδα του ασθενούς. Ο παθολογοανατόμος θέτει την τελική διάγνωση και είναι ο θεματοφύλακας των ιστών. Είναι ο γιατρός που ασχολείται με όλες τις βασικές πτυχές της νόσου, από το πώς αναπτύσσεται έως τη διάγνωση και τον προσδιορισμό διαφόρων επιμέρους χαρακτηριστικών της, όπως βαρύτητα, ευαισθησία και ανταπόκριση σε συγκεκριμένη θεραπεία. Αναλυτικότερα, έχει στην αρμοδιότητά του τον προσδιορισμό δεικτών/ χαρακτηριστικών επιθετικότητας

της νόσου, όπως και προβλεπτικών δεικτών/βιοδεικτών, που προβλέπουν την αναμενόμενη ανταπόκριση κάθε ασθενούς σε συγκεκριμένη θεραπευτική αγωγή (σύγχρονη «εξατομικευμένη θεραπεία»).

Τέλος, ο ρόλος του παθολογοανατόμου είναι ιδιαίτερα σημαντικός στα σημερινά δεδομένα της Μοριακής Παθολογικής Ανατομικής και της Ιατρικής Ακριβείας, που συμπληρώνεται από την ταυτοποίηση του μοριακού profile των νεοπλασμάτων και την ανάλογη θεραπευτική προσέγγιση.

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ

• 1964-1974: Δημήτριος Ελευθερίου

• 1975-1978: Καλλιόπη ΠράτσικαΟυγουρλόγλου

• 1979-1981: Νικόλαος Παπαχαραλάμπους

• 1983-1985: Ιωάννης Βλάχος, Κλήμης Γαβριηλίδης, Ελένη Δεληγεώργη, Διονύσιος Μπονίκος

• 1986-1990: Γεώργιος Δελίδης

• 1990-1992: Ήρα ΤσιμάραΠαπασταματίου

• 1992-1996: Ιωάννης Ελεμένογλου

• 1996-1998: Μιχαήλ Καΐρης

• 1998-1999: Γεώργιος Κοντογεώργος

• 1999-2000: Καλυψώ Μπαρμπάτη

• 2000-2002: Γεώργιος Κοντογεώργος

• 2002-2006: Λουκάς Κακλαμάνης

• 2006-2008: Ελένη Καραϊωσηφίδου

• 2008-2012: Ελένη Βρεττού

• 2012-2016: Ευστάθιος Σταθόπουλος

• 2016-2021: Άννα Μπατιστάτου

• 2021: Αφροδίτη Νόννη

Ioannina University Courses in Pathology

199

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία

πό το έτος ίδρυσής της και

εδώ και 55 χρόνια η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία

(ΕΠΕ) συμμετέχει ενεργά στα επιστημονικά δρώμενα της χώρας. Η Πνευμονολογία πέρασε, αλλά δεν άφησε ποτέ πίσω το κατώφλι της Φυματιολογίας και εξελίχθηκε σε μια μοντέρνα ειδικότητα

επιστημονικούς φορείς-Συνεργασία με το κράτος ως ο επίσημος φορέας με σκοπό τη διευθέτηση σημείων που αφορούν την άσκηση της ειδικότητας. Μέσα λοιπόν από τις διάφορες επιστημονικές εκδηλώσεις, τον κύκλο του διετούς εκπαιδευτικού προγράμματος που απευθύνεται κυρίως στους νέους συναδέλφους, την υποστήριξη ερευνητικών υποτροφιών και τη διοργάνωση του ετήσιου Πανελλήνιου Πνευμονολογικού Συνεδρίου, προάγει τον εκπαιδευτικό της χαρακτήρα. Με τη συνεργασία της με επιστημονικούς φορείς, όπως άλλες επιστημονικές εταιρείες και φορείς με πρόσφατο παράδειγμα τη συνεργασία με την Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία, την Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων

με το Υπουργείο Υγείας και τους εποπτευόμενους φορείς για θέματα που άπτονται της ειδικότητας σε τομείς όπως η συνταγογράφηση, ο σχεδιασμός και η υλοποίηση αποφάσεων

του συστήματος υγείας. Περνώντας

την πανδημική κρίση, η ΕΠΕ θα προχωρήσει με στόχο την υλοποίηση

όλων εκείνων των δράσεων που θα καταστήσουν και θα τεκμηριώσουν το ρόλο της ειδικότητας ως μιας «ειδικότητας αιχμής».

Η ίδρυση και το πρώτο καταστατικό

με πολλαπλές συνιστώσες. Σήμερα είναι η ειδικότητα που επικρατεί στις ΜΕΘ, έχει σημαντικό ρόλο στην Ιατρική του ύπνου, έχει δημιουργήσει ένα ξεχωριστό περιβάλλον στις επεμβατικές μεθόδους, ενώ βρίσκεται πάντα στην πρώτη γραμμή των χρόνιων αναπνευστικών νοσημάτων. Η πανδημική κρίση ανέδειξε

τον ήδη υπάρχοντα και σημαντικό

της ρόλο στη διαχείριση της Αναπνευστικής Ανεπάρκειας. Η ΕΠΕ

δρα με το τρίπτυχο Εκπαίδευση-Συνεργασία με τη κοινωνία και τους

και τον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο, ενισχύει τον εξωστρεφή ρόλο της. Αφουγκραζόμενη τις κοινωνικές ευαισθησίες, συνεργάζεται με φορείς όπως ο Πανελλήνιος

Σύλλογος Ασθενών και η Ομάδα Αιγαίου, με σκοπό την προσφορά και την υποστήριξη δράσεων. Σε διεθνές επίπεδο υλοποιεί εδώ και 6 χρόνια την κοινή εγγραφή μελών (Joint membership μεταξύ της ΕΠΕ και της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογι κής Εταιρείας, ERS). Στον τομέα της κρατικής συνεργασίας συνεργάζεται

Η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία ιδρύθηκε το 1966 από ομάδα 200

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

πνευμονολόγων με επικεφαλής τον

καθηγητή Θεόδωρο Λιώκη, ο οποίος

παρέμεινε πρόεδρος μέχρι το 1984.

Έδρα της εταιρείας υπήρξε ανέκαθεν το νοσοκομείο «Σωτηρία».

Στόχοι και σκοποί της εταιρείας είναι οι ακόλουθοι:

• Η προαγωγή και η προώθηση της

γνώσης σε θέματα σχετικά με τη

λειτουργία και τις παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος.

• Η εκπαίδευση των γιατρών στις

νεότερες απόψεις και τεχνικές για την αντιμετώπιση των νοσημάτων του πνεύμονα.

• Η μελέτη των συνθηκών (κοινωνικών, οικονομικών, επαγγελματικών) κάτω από τις οποίες αναπτύσσονται τα νοσήματα αυτά στη χώρα μας και η σύνταξη εισηγήσεων προς την πολιτεία σχετικά με τα παραπάνω.

• Η ενημέρωση του κοινού σε θέματα πρόληψης και αντιμετώπισης νόσων σχετικών με την ειδικότητα.

Η αρχική δομή του Διοικητικού

Συμβουλίου της ΕΠΕ ήταν επταμελής και περιελάμβανε θέσεις προέδρου, αντιπροέδρου, γενικού γραμματέα, ταμία και μελών. Με την πάροδο του χρόνου και με στόχο τη βελτίωση της εταιρείας, δημιουργήθηκαν οι επιστημονικές ομάδες εργασίας, με την πρόβλεψη δημιουργίας περιφερειακών τοπικών επιτροπών. Oι ομάδες εργασίας αποτελούν τον βασικό κορμό τόσο των εκπαιδευτικών, όσο και των κοινωνικών εκδηλώσεων της εταιρείας, με τη διοργάνωση εκδηλώσεων

που στοχεύουν στην ενημέρωση

αλλά και στην ευαισθητοποίηση

των πολιτών για τα αναπνευστικά νοσήματα. Ειδικεύονται στα επιμέρους γνωστικά αντικείμενα της Πνευμονολογίας, μετέχουν ενεργά στις εκπαιδευτικές εκδηλώσεις

της ΕΠΕ και είναι οι βασικοί εισηγητές των επιστημονικών θεμάτων

του εκάστοτε ετήσιου πανελλήνιου πνευμονολογικού συνεδρίου. Συντονίζονται από δύο υπεύθυνους, οι οποίοι εκλέγονταν μέχρι πρόσφατα

από τα μέλη της ΕΠΕ που υπάγονται

στη συγκεκριμένη ομάδα. Η εκλογή

των υπευθύνων γίνεται πλέον κάθε

τρία χρόνια από τα μέλη της εταιρεί-

ας. Κάθε μέλος της ΕΠΕ, σύμφωνα

με το καταστατικό, έχει το δικαίω-

μα να είναι σε μία ομάδα εργασίας

με δικαίωμα ψήφου. Έχει ωστόσο,

το δικαίωμα εγγραφής και σε άλλες

δύο ομάδες σαν δευτερεύον μέλος, χωρίς δικαίωμα ψήφου.

Επιστημονικό έργο

Το επιστημονικό έργο της ΕΠΕ ξε-

κίνησε από της ιδρύσεώς της και είναι διαχρονικό και πλούσιο. Διαμορφώνεται σε τρία επίπεδα, αυτό των επιστημονικών εκδηλώσεων, των εκδόσεων και των ερευνητικών δραστηριοτήτων.

Η ΕΠΕ έχει καθιερώσει ετήσιο επιστημονικό συνέδριο. Μέχρι σήμερα έχουν διοργανωθεί 30 Πανελλήνια Πνευμονολογικά Συνέδρια, που περιελάμβαναν ειδικά φροντιστήρια με αναφορά σε εξειδικευμένα θέματα. Στα πανελλήνια συνέδρια οργανώνονται ανακοινώσεις εργα-

Ο Θεόδωρος Λιώκης, πρώτος πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας

σιών, στρογγυλές τράπεζες, ομιλίες και επιστημονικές συζητήσεις με συμμετοχή και επιφανών ξένων ομιλητών. Παράλληλα, η ΕΠΕ υποστηρίζει τουλάχιστον 15 επιστημονικές

εκδηλώσεις ετησίως που οργανώνονται μέσω των ομάδων εργασίας που έχει θεσπίσει. Παράλληλα, η ΕΠΕ εκπονεί και επικαιροποιεί συνεχώς οδηγίες διάγνωσης (Guidelines) των βασικών νοσημάτων της Πνευμονολογίας π.χ. εθνικές οδηγίες διά-

TO ΠΡΏΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΕ (1966)

Πρόεδρος Θ. Λιώκης

Αντιπρόεδρος Π. Χόρτης

Γ. Γραμματέας

Κ. Στεφανόπουλος

Ταμίας Κ. Χαρώνης

Σύμβουλοι Κ. Κωστελέτος

Σ. Μαγκριώτου

Γ. Τόγιας

201

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Το Δ.Σ. της ΕΠΕ με τον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτη Σχοινά, την αναπληρώτρια υπουργό Υγείας, Μίνα Γκάγκα, και την υφυπουργό Υγείας, Ζωή Ράπτη, στο 30ό Πανελλήνιο Πνευμονολογικό Συνέδριο

γνωσης και διαχείρισης της ΧΑΠ, Φυματίωσης κ.λπ. Τέλος, διαθέτει διαδραστική ιστοσελίδα (https:// www.hts.org.gr/) με πληθώρα εκπαιδευτικών/επιστημονικών θεμάτων και πληροφοριακού υλικού για ιατρούς και ασθενείς. Ένας άλλος κομβικός στόχος της ΕΠΕ είναι η συνεργασία με επιστημονικές εταιρείες άλλων ειδικοτήτων, με σκοπό τη διοργάνωση κοινών εκπαιδευτικών εκδηλώσεων, και προς αυτή την κατεύθυνση έχει δρομολογηθεί πρόσφατα συνεργασία με την Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία.

Τέλος, η εταιρεία έχει συμμετάσχει σε πληθώρα διεθνών επιστημονικών

συνεργασιών όπως π.χ. το ερευνητικό πρωτόκολλο καταγραφής των εισαγωγών για παρόξυνση ΧΑΠ (ERS COPD audit project) της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας. Οι ομάδες εργασίες έχουν υλοποιήσει σημαντικές ερευνητικές εργασίες καταγραφής του επιπολασμού διαφόρων χρονίων πνευμονολογικών νοσημάτων όπως ΧΑΠ, Άσθμα, Πνευμονική Ίνωση.

Εκπαιδευτικό έργο και επιμόρφωση γιατρών και ειδικευομένων, σεμινάρια και υποτροφίες

Η προαγωγή της Ιατρικής Εκπαίδευσης υπήρξε ανέκαθεν από τους

πρωταρχικούς στόχους της ΕΠΕ. Εδώ και πολλά χρόνια το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΠΕ ανέλαβε πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων για όλους τους πνευμονολόγους, ειδικευόμενους και ειδικευμένους. Η προτεραιοποίηση της εκπαίδευσης υπαγορεύθηκε και από την αληθή σε κάποιο βαθμό «εκπαιδευτική ανομοιογένεια και ανισότητα» εις βάρος των συναδέλφων της επαρχίας. Παράλληλα, έγινε συνειδητό ότι εκστρατείες ενημέρωσης του γενικού πληθυσμού συμβάλλουν στην προαγωγή της υγείας και την καλύτερη συνεργασία των ασθενών που πάσχουν από χρόνια νοσήματα των

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

πνευμόνων με τους γιατρούς τους.

Στα Πανελλήνια Πνευμονολογικά

Συνέδρια έχουν προστεθεί επιστημονικές εκδηλώσεις, όπως παρουσίαση των τελευταίων βιβλιογραφικών

δεδομένων σε συγκεκριμένα νοσήματα, καθώς και συνάντηση με τον

ειδικό που είναι επιφορτισμένος να

απαντά σε ερωτήσεις που αφορούν συνήθως εξειδικευμένα θέματα. Επίσης, δημιουργήθηκαν ενότητες παρουσίασης – προφορικής ή σε poster – που συνήθως νεότεροι συνάδελφοι, πιο συχνά ειδικευόμενοι, παρουσιάζουν τις ερευνητικές τους δραστηριότητες.

Η προσπάθεια της ΕΠΕ για βελτίωση της εκπαίδευσης των ειδι-

ρειών ACCP (American College of Chest Physicians) και ATS (American Thoracic Society). {Pulmonary Board Review Refreshing Courses}. Τα σεμινάρια αυτά απευθύνονται σε ειδικευόμενους που έχουν συμπληρώσει τουλάχιστον δύο χρόνια ειδικότητας και καλύπτουν όλη την ύλη της Πνευμονολογίας με θεωρία και κλινικά παραδείγματα.

Επίσης, από το 2007 η ΕΠΕ έκανε αποδεκτό το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα

HERMES που περιέχει τη διδακτέα

ύλη του αναπνευστικού των ενηλίκων και τις δεξιότητες (skills) που

θα πρέπει να αποκτήσει ο Έλληνας ειδικευόμενος στην Πνευμονολογία

με στόχο την εναρμόνιση της ειδι-

κανικών Πνευμονολογικών Εται

κείμενο της ομάδας και με συμμε τοχή των συναδέλφων - ειδικευμένων και ειδικευόμενων – με ειδικό ενδιαφέρον και ενασχόληση με το συγκεκριμένο νόσημα.

Η εποχή της πανδημίας Covid-19 δημιούργησε τεράστιες δυσκολίες στην εκπαίδευση λόγω της αποκλειστικά διαδικτυακής επικοινωνίας, κατέστησε ωστόσο την εκπαίδευση ακόμη πιο επιτακτική, λόγω της σχεδόν καθολικής ενασχόλησης με

ένα μόνο νόσημα (Covid-19), δημιουργώντας κενό κλινικής εκπαίδευσης στους άλλους τομείς της ειδικό

-

Η ΕΠΕ παρακολουθεί και συνδιαμορφώνει

επιστημονικές

ερευνητικά

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

τητας. Γι’ αυτό τον λόγο το Δ.Σ. της ΕΠΕ εκπονεί από τον Δεκέμβριο του 2020 εκπαιδευτικό διαδικτυακό πρόγραμμα με επικέντρωση στους ειδικευόμενους πνευμονολόγους ξεκινώντας με βασικές θεματικές ενότητες όπως η Ακτινολογία και η Φυσιολογία Αναπνευστικού, ενώ θα ακολουθήσουν τα νοσήματα του πνεύμονα. Η ΕΠΕ χορηγεί κλινικές και ερευνητικές υποτροφίες που οι μεν πρώτες δίνουν τη δυνατότητα εκπαίδευσης σε ειδικό κέντρο και σε συγκεκριμένο αντικείμενο σε κλινικές της χώρας, οι δε ερευνητικές – μετά από αξιολόγηση/ βαθμολόγηση από διακεκριμένους επιστήμονες του εξωτερικού –παρέχουν οικονομική ενίσχυση στον κλινικό ερευνητή. Επίσης, σε κάθε Πανελλήνιο Πνευμονολογικό

Συνέδριο βραβεύει με χρηματικό ποσό τις καλύτερες ολοκληρωμένες εργασίες και καλύτερες περιλήψεις ανά ομάδα εργασίας.

Διεθνής παρουσία και συνεργασίες

Η ΕΠΕ, εκπροσωπώντας την ειδικότητα της Πνευμονολογίας-Φυματιολογίας, μια σύγχρονη ειδικότητα αιχμής, παρακολουθεί και συνδιαμορφώνει τις επιστημονικές

εξελίξεις, σε συνεργασία με τις σημαντικότερες διεθνείς οργανώσεις

και ερευνητικά ιδρύματα.

Σε αυτή την κατεύθυνση, αρχικά το 2004 και ξανά από το 2015 υπεγρά-

φη συμφωνία μεταξύ της ΕΠΕ και της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής

Εταιρείας (ERS) για την υλοποίηση

της κοινής εγγραφής μελών (Joint membership) σύμφωνα με ειδικό

συμφωνητικό καταστατικό. Η συμφωνία αυτή θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική για τον ελληνικό επιστημονικό χώρο, δεδομένου ότι εξασφαλίζει μια ισχυρότερη εκπροσώπηση της ΕΠΕ στην Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία (ERS). Άλλωστε, πληθώρα μελών της ΕΠΕ εκλέγονται σε σημαντικές θέσεις ευθύνης και συμμετέχουν ενεργά

στις διεργασίες της ERS. Είναι εξαιρετικά τιμητικό για την ΕΠΕ ότι δύο Έλληνες πνευμονολόγοι, μέλη

της ΕΠΕ, έχουν διατελέσει πρόεδροι της ERS, ο ένας εκ των οποίων έχει διατελέσει και πρόεδρος της ΕΠΕ. Τη διετία 2020-2022 η ΕΠΕ, μέσω του αντιπροσώπου της, εξελέγη στη Steering Committee του Conference of European Respiratory Societies (CERS).

Σημαντικότατα διεθνή συνέδρια έχουν συνδιοργανωθεί με την ΕΠΕ στην Ελλάδα, ως απόδειξη της δι-

εθνούς αναγνώρισης του επιστημονικού της κύρους. Με αυτό το σκεπτικό, η ΕΠΕ έχει κατά καιρούς συνεργασία με το American College of Chest Physicians (ACCP), την American Thoracic Society (ATS), το Imperial College and Brompton Hospital, τη World Association of Sarcoidosis and other Granulomatous Disorders (WASOG), τον ΠΟΥ (WHO), την Global Alliance against Chronic Respiratory Diseases (GARD) κ.ά. Υπό την αιγίδα και με την υποστήριξη της ΕΠΕ διεξάγονται συστηματικά στη χώρα σημαντικά σεμινάρια για επεμβατικές τεχνικές, όπως της European Association of Bronchology and Interventional Pulmonology (EABIP) και τα “Skills based course on Interventional Bronchoscopy” της ERS.

Websites

ενημέρωσης

του κοινού

Η ΕΠΕ ανέλαβε μια μακρόπνοη προσπάθεια εκδόσεων

με θέματα πνευμονολογίας

204

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Η συνεργασία της ΕΠΕ με τους

σημαντικότερους διεθνείς οργανισμούς και ερευνητικά κέντρα έχει ως κύριο σκοπό την παροχή υψηλού επιπέδου σύγχρονης εκπαίδευσης στα μέλη της.

Συνεργασίες με άλλες

επιστημονικές εταιρείες

και επαγγελματίες

άλλων κλάδων

Βασικός ρόλος της Ελληνικής

Πνευμονολογικής Εταιρείας είναι η κατοχύρωση της εξέχουσας

θέσης της ειδικότητας στην ιατρική-επιστημονική κοινότητα, καθώς και η προβολή της συμβολής

του Έλληνα πνευμονολόγου στην προάσπιση της δημόσιας υγείας. Αυτό επιτυγχάνεται κυρίως με συνεργασίες με άλλες επιστημονικές

εταιρείες και τη διεξαγωγή δράσεων προαγωγής υγείας προστιθέμενης αξίας για την κοινότητα.

Η ΕΠΕ έχει συνεργαστεί με τις περισσότερες επιστημονικές ιατρικές εταιρείες κορμού της χώρας και χάρη στη συνεισφορά της στον επιστημονικό διάλογο έχει αναγνωριστεί από τα επίσημα όργανα του κράτους ως βασικός συνομιλητής σε θέματα που αφορούν την ιατρική εκπαίδευση, την πολιτική υγείας και την προληπτική ιατρική. Απόδειξη, η πρόσφατη σύνταξη του θεραπευτικού αλγόριθμου ενηλίκων νοσηλευόμενων ασθενών με Covid-19 σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων

και την Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας.

Η ΕΠΕ σε περιοδεία στα ελληνικά νησιά

Η ΕΠΕ, εκτός από το παράρτημά της, την Επιτροπή Νοτιοδυτικής Ελλάδος, συνεργάζεται στενά με όλες τις υπόλοιπες εταιρείες της πνευμονολογικής κοινότητας και υποστήριξε υλικά και ηθικά την ίδρυση της Ένωσης Πνευμονολόγων Ελλάδας (ΕΠΝΕΛ) το 2009. Επαγγελματικές οργανώσεις με συναφές αντικείμενο, όπως ο Πανελλήνιος Σύλλογος Φυσικοθεραπευτών, εκπροσωπούνται τακτικά στο Πανελλήνιο Πνευμονολογικό Συνέδριο. Αντίστοιχα, η ΕΠΕ συνδιοργανώνει ή/και συνεισφέρει υλικά σε εκδηλώσεις φοιτητικών οργανώσεων, όπως η Επιστημονική Εταιρεία Φοιτητών Ιατρικής Ελλάδας (ΕΕΦΙΕ), η οποία συμμετέχει και στις εργασίες του Πανελλήνιου Πνευμονολογικού Συνεδρίου. Η ΕΠΕ, τόσο με την αξιοποίηση των δυνατοτήτων της κινητής Μονάδας Πρόληψης Αναπνευστικών Νοσημάτων, όσο και με τη συνδρομή των μελών της έχει διεξαγάγει δράσεις προληπτικής ιατρικής και προαγωγής υγείας σε εργαζομένους σωμάτων

ασφαλείας και της Πυροσβεστικής, καθώς και σε εργαζομένους υγειονομικών δομών δήμων και κοινοτήτων σε όλη την Ελλάδα. Τέλος, πρόσφατα η ΕΠΕ υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με την Ομάδα Αιγαίου και θα ενισχύει τις δράσεις της με σκοπό να συμβάλλει με συστηματικό τρόπο στην προσφορά βοήθειας προς τους κατοίκους των ακριτικών νησιών. Ενημέρωση: εκδόσεις, εκστρατείες ενημέρωσης κοινού και επαγγελματιών υγείας Η ΕΠΕ, στην προσπάθειά της για τη διάδοση της επιστημονικής γνώσης σε όλα τα μέλη της, ανέλαβε μια μακρόπνοη προσπάθεια εκδόσεων με θέματα πνευμονολογίας.

Οι εκδόσεις αυτές περιλαμβάνουν περιοδικά, μονοθεματικά έντυπα για νόσους του αναπνευστικού και πλήθος βιβλίων.

Η κύρια εκδοτική δραστηριότητα

αφορά το περιοδικό Πνεύμων, που είναι το επίσημο εκδοτικό όργανο της ΕΠΕ. Αποτελεί τη μετεξέλιξη

205

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

του παλαιότερου περιοδικού Σωτηρία , που μετονομάστηκε αρχικά

σε «Ελληνική Πνευμονολογική

Επιθεώρηση» και στη συνέχεια, από το 1987 και έως σήμερα, σε «Πνεύμων».

Το περιοδικό εκδίδεται ανά τρίμηνο και η πρόσβαση στην ιστοσελίδα του περιοδικού είναι ελεύθερη.

Η ύλη του περιοδικού περιλαμβάνει μεταξύ άλλων άρθρα σύνταξης, ανασκοπήσεις, θεματικές σειρές και πρωτότυπες δημοσιεύσεις

κλινικής και βασικής έρευνας σε όλο το φάσμα της Πνευμονολογίας. Κατά τη διαχρονική πορεία του περιοδικού, πέραν των κανονικών τευχών εκδόθηκε και μια πληθώρα συμπληρωματικών τευχών με ειδική θεματολογία ή

για την κάλυψη των συνεδρίων

της ΕΠΕ. Διά του τρόπου αυτού

το περιοδικό συνέβαλε τα μέγιστα στη διαφύλαξη και προβολή

της επιστημονικής πορείας της ειδικότητας της Πνευμονολογίας

κατά τη τελευταία 30ετία.

Η ποιότητα της ύλης και της έκδοσης του περιοδικού Πνεύμων, είχαν ως αποτέλεσμα την ένταξή του σε διεθνείς βάσεις δεδομένων, όπως τα Scopus, Embase, Google scholar και Index Copernicus. Στην παρούσα φάση βρίσκεται σε συνεργασία με διεθνή εκδοτικό οίκο για την αναβάθμιση της έκδοσης του περιοδικού, ώστε να αποκτήσει διεθνή αντίκτυπο και χαρακτήρα και να συμπεριληφθεί μελλοντικά στο Medline, αποκτώντας έτσι Impact Factor.

Μια άλλη σημαντική εκδοτική δραστηριότητα της ΕΠΕ ήταν η συγγραφή θεματικών βιβλίων για βασικές παθήσεις της Πνευμονολογίας. Τα βιβλία αυτά περιείχαν τις εισηγήσεις των συναδέλφων από τα αντίστοιχα μετεκπαιδευτικά σεμινάρια που γίνονταν κάθε χρόνο. Μέσα από τα βιβλία αυτά ο κάθε γιατρός μπορούσε να βρει συγκεντρωμένες όλες τις νεότερες γνώσεις και εξελίξεις για νόσους όπως το άσθμα, η ΧΑΠ, η φυματίωση και άλλα. Η συγγραφή των βιβλίων αυτών συνέβαλε καθοριστικά στη διάδοση της ιατρικής γνώσης σε βασικά θέματα της ειδικότητας, όταν ακόμα το διαδίκτυο και η ενημέρωση μέσω αυτού δεν είχαν διαδοθεί ευρέως. Η εκδοτική αυτή δραστηριότητα ολοκληρώθηκε το 2008 με την έκδοση έως τότε 16 θεματικών βιβλίων, που έχουν γίνει κλασικά στη βιβλιογραφία της ελληνικής Πνευμονολογίας.

Ο κοινωνικός ρόλος της ιατρικής επιστημονικής εταιρείας

Ένας από τους βασικότερους στόχους της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας είναι η ενημέρωση του κοινού σε σχέση με την αναπνευστική υγεία και η επίτευξη της αλλαγής της νοοτροπίας σχετικά με τους εμβολιασμούς, την αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών και την πρόληψη γενικότερα. Συγκεκριμένα, η ΕΠΕ: • Δημιούργησε το πρόγραμμα «Με-

Ο πρόεδρος της ΕΠΕ, Στέλιος Λουκίδης, με την Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου

γαλώνω με υγεία» (Ηealthy aging) το 2010, που βασίζεται σε πέντε άξονες (δεν καπνίζω, τρέφομαι υγιεινά, ασκούμαι, κάνω προληπτικές εξετάσεις, εμβολιάζομαι). • Συμμετέχει στον Κλασικό Μαραθώνιο της Αθήνας ως επιστημονικός εταίρος του ΣΕΓΑΣ από το 2000 έως και σήμερα, με δράσεις όπως κοινή συνέντευξη Τύπου, συμμετοχή ομάδας της ΕΠΕ στον Μαραθώνιο, περίπτερο της ΕΠΕ στην έκθεση Athens Marathon EXPO, διανομή ενημερωτικών φυλλαδίων, διενέργεια σπιρομετρήσεων και εργοσπιρομετρίας. • Διοργανώνει από το 2008 εκδηλώσεις ενημέρωσης του κοινού για τους κινδύνους των καπνικών προϊόντων και τη δυνατότητα διακοπής του καπνίσματος στα ιατρεία διακοπής του καπνίσματος της ΕΠΕ, με κορύφωση την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος κάθε έτος (31 Μαΐου). Οι

206

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

εκδηλώσεις αφορούν συνεντεύξεις Τύπου (π.χ. Δήμος Τρικαίων το 2019, τα Τρίκαλα η πρώτη πόλη της Ελλάδος που κόβει το κάπνισμα), διανομή ενημερωτικών υλικών και διενέργεια σπιρομετρήσεων σε δήμους (π.χ. Αμαρουσίου) της Αττικής, αλλά και στην περιφέρεια (1ος Μαραθώνιος κανό-καγιάκ 2015).

• Διανομή ενημερωτικών εντύπων από πνευμονολόγους, με παράλληλη ενημέρωση. Τα έντυπα αυτά είναι εξαιρετικά καλαίσθητα, με πλούσιο εικονογραφημένο υλικό, έτσι ώστε να μπορούν να

είναι προσιτά στο σύνολο των

ανθρώπων. Τα περισσότερα από

τα φυλλάδια αυτά αναφέρονται

στη διακοπή του καπνίσματος, τον εμβολιασμό, τη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, το Άσθμα, την Πνευμονική Ίνωση, την Οξυγονοθεραπεία στο σπίτι κ.λπ. Επίσης, για τους συνάδελφους πνευμονολόγους που ασκούν ιδιωτική ιατρική, τα ενημερωτικά αυτά έντυπα αποτέλεσαν και αποτελούν πολύτιμο εργαλείο ενημέρωσης των ασθενών τους. Επιπρόσθετα, τα ειδικά έντυπα της ΕΠΕ χρησιμοποιήθηκαν κατ’ επανάληψη ως ένθετα κυριακάτικων εφημερίδων («Φυματίωση: Από την απόγνωση στη λύτρωση», 7ήμερο της Καθημερινής 2002, Ανάσα Γυναίκας, Καθημερινή 2021 κ.λπ). Εκδηλώσεις σε συνεργασία με δήμους. Ενδεικτι-

κά το 2004 η ΕΠΕ, σε συνεργασία με το Δήμο Αθηναίων, πραγμα-

τοποίησε στην Τεχνόπολη επιστημονική εκδήλωση με στόχο

την ενημέρωση του κοινού για τη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, η οποία πλαισιώθηκε

από καλλιτεχνικό γεγονός. Το 2020, η ΕΠΕ υπέγραψε μνημόνιο

συνεργασίας με τον Δήμο Αθηναίων για θέματα λοιμώξεων του αναπνευστικού, εμβολιασμούς, καθώς και για την πρόληψη και τη διακοπή του καπνίσματος.

• Εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης

για τα ευεργετικά αποτελέσματα των εμβολιασμών, με κορύφωση τον εμβολιασμό της Προέδρου

της Δημοκρατίας, Κατερίνας

Σακελλαροπούλου, τον Οκτώβριο του 2020.

• Η εκδήλωση «Γυναικεία Ανάσα»

πραγματοποιήθηκε με την ευ -

καιρία της Παγκόσμιας Ημέρας

της Γυναίκας το 2021, με ομιλήτριες προσωπικότητες διεθνούς

κύρους όπως η κα Γλύκατζη-Αρβελέρ. Ο κύριος στόχος της εκδήλωσης ήταν να αναδειχθούν τα προβλήματα, αλλά και τα επιτεύγματα των γυναικών-πνευμονολόγων της πρώτης γραμμής στην πανδημία Covid-19.

• Μονάδα πρόληψης αναπνευστικών νοσημάτων που από το 2010 έχει επιτελέσει πάνω από 30.000 σπιρομετρήσεις σε όλη την Ελλάδα.

• Κλινική εξέταση των κατοίκων στο Μάτι μετά τη φονική πυρκαγιά το 2019.

• Σημαντικό είναι ότι μετά τις εκδηλώσεις του «healthy aging»,

μετρήθηκε διαχρονικά ο βαθμός ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού και βρέθηκε να αυξάνεται ραγδαία και εντυπωσιακά η θετική στάση απέναντι στους εμβολιασμούς.

• Από το 2020 η ΕΠΕ συμμετέχει στον διάπλου της Ομάδος Αιγαίου και το 2021 υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας μαζί της ως επιστημονικός εταίρος. • Προγράμματα πρόληψης των εθισμών («Πάρε Ανάσα», «Καθαρή Αναπνοή», «Κοινωνικό Σχολείο» ) σε πάνω 500 σχολεία από το 2014 μέχρι τώρα.

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ

• 1966-1985: Λιώκης Θεόδωρος

• 1986-1988: Μπεχράκης Παναγιώτης

• 1988-1990: Μπεχράκης Παναγιώτης

• 1990-1992: Ρασιδάκης Αντώνιος

• 1992-1994: Ρασιδάκης Αντώνιος

• 1994-1996: Σιαφάκας Νικόλαος

• 1996-1998: Κατής Κωνσταντίνος

• 1998-2000: Κατής Κωνσταντίνος

• 2000-2002: Μπεχράκης Παναγιώτης

• 2002-2004: Μπεχράκης Παναγιώτης

Το 2004 αποφασίστηκε Το 2004 αποφασίστηκε η θητεία του Δ.Σ. να γίνει τριετής.

• 2005-2008: Σιαφάκας Νικόλαος

• 2008-2011: Γουργουλιάνης

Κωνσταντίνος

• 2011-2014: Γουργουλιάνης

Κωνσταντίνος

• 2014-2017: Τουμπής Μιχαήλ

• 2017-2020: Ζακυνθινός Σπυρίδων

• 2020-2023: Λουκίδης Στυλιανός

207

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

208

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Ρευματολογική

το 27ο Πανελλήνιο Συνέδριο

Ρευματολογίας, τον Δεκέμ-

βριο του 2020, γιορτάστηκαν

τα 60 χρόνια από την ίδρυση

της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας. Εξήντα χρόνια πλού-

σια σε δράση, έργο και κοινωνική προσφορά. Μια 60χρονη πορεία, η οποία ταυτίζεται ταυτόχρονα και

με την ιστορία της Ρευματολογίας

στην Ελλάδα.

Η ιστορία της Ρευματολογίας στη χώρα μας ξεκινά τη δεκαετία του 1950 και έχει τις ρίζες της στη Γαλλία.

Το 1951, επέστρεψε στην Ελλάδα

από τη Γαλλία, όπου εκπαιδεύτηκε επί τρία χρόνια στη Ρευματολογία, ο Επαμεινώνδας Βάκρινος, υφηγητής τότε της Παθολογίας στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Αθηνών. Είναι ο πρώτος Έλληνας ρευματολόγος και συγχρόνως ο

ιδρυτής της πρώτης στην Ελλάδα Ρευματολογικής Κλινικής, στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Αθηνών, το σημερινό Νοσοκομείο «Γεώργιος Γεννηματάς». Τον επόμενο χρόνο, το 1952, επιστρέφει, μετά από τριετή εκπαίδευση στο Παρίσι, ο δάσκαλος πολλών γενεών Ελλήνων ρευματολόγων, Πέτρος Δημητριάδης, και το 1961 ιδρύει τη δεύτερη Ρευματολογική Κλινική της χώρας, στο Ασκληπιείο της Βούλας. Ακολουθούν, το 1953, άλλοι δύο ακούραστοι σκαπανείς της ελληνικής Ρευματολογίας, οι Αλέξαν-

δρος Ζαβερδινός και Παναγιώτης Τσάχαλος, ιδρυτής κι αυτός της Γ΄ Ρευματολογικής Κλινικής στο Νοσοκομείο ΝΙΜΤΣ, το 1961.

Αυτοί οι τέσσερις αείμνηστοι συνάδελφοι και δάσκαλοι πολλών Ελλήνων ρευματολόγων, τέκνα της πρωτοπόρου εκείνης εποχής της Γαλλικής Σχολής Ρευματολογίας, αντιμετώπισαν, πρώτα από όλα, την απορία του ελληνικού κοινού για την άγνωστη έως τότε ειδικότητα. Ταυτόχρονα, όμως, είχαν να αντιπαλέψουν και με την ειρωνεία πολλών συναδέλφων τους ή ακόμη και την

1960 - Πρακτικό Ιδρύσεως Σωματείου

1970 - Πρακτικό αλλαγής επωνυμίας του Σωματείου

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

πολεμική άλλων, όπως οι ίδιοι διηγούνται. Ήταν αυτοί που έκαναν τα πρώτα, πολύ δύσκολα, βήματα για την καθιέρωση και αναγνώριση της νέας αυτής ειδικότητας.

Η

ίδρυση και

τα πρώτα βήματα

Το ερέθισμα για την ίδρυση επιστημονικής εταιρείας (σωματείο, η τότε ονομασία) δόθηκε το 1959, κατά το Δ΄ Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Ρευματολογίας, που έγινε στην Κωνσταντινούπολη, και το οποίο παρακολούθησαν οι πρώτοι Έλληνες ρευματολόγοι. Τους παρότρυνε σ’ αυτό και ο κοινός τους δάσκαλος, ο μεγάλος ρευματολόγος και πατέρας της γαλλικής Ρευματολογίας, καθηγητής Stanislas de Sèze.

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, οι πρωτοπόροι αυτοί της ελληνικής Ρευματολογίας ανέθεσαν στον συνάδελφό τους και δραστήριο τότε μέλος του Δ.Σ. του ΙΣΑ, Παναγιώτη

Τσάχαλο, τις διαδικασίες για την ίδρυση της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας.

Τα προβλήματα ήταν πολλά. Δεν ήταν όμως ανυπέρβλητα γι’ αυτούς που πίστεψαν και εργάσθηκαν για την καθιέρωση της ειδικότητας της Ρευματολογίας στη χώρα μας. Το ιδρυτικό καταστατικό της εταιρείας έπρεπε να συνυπογράψουν τουλάχιστον 20 άτομα, σύμφωνα με τα τότε κρατούντα. Έπρεπε να αναζητηθούν συνάδελφοί τους από άλλες ειδικότητες και κυρίως ακαδημαϊκοί

με κύρος και πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, όπως οι καθηγητές Γούτας,

Μαλάμος, Τσαμπούλας και Φωκάς. Έτσι, συντάσσεται η ιδρυτική πράξη

της εταιρείας και δημοσιεύεται στις 25 Φεβρουαρίου του 1960.

Το πρώτο όνομα της νεοσύστατης

εταιρείας έφερε τον τίτλο «Εταιρεία Ρευματολογίας και Υδροθεραπείας», ενώ το πρώτο Δ.Σ. της αποτέλεσαν οι: Ευάγγελος Φωκάς (καθ. Υδροθεραπείας), πρόεδρος, Επαμεινώνδας Βάκρινος, αντιπρόεδρος, Πέτρος Δημητριάδης, γενικός γραμματέας, Παναγιώτης Τσάχαλος, ειδικός γραμματέας και Αλέξανδρος Ζαβερδινός, ταμίας. Είναι αυτοί που συντάσσουν, κατά το πρότυπο της Γαλλικής Ρευματολογικής Εταιρείας, και το πρώτο καταστατικό της ΕΡΕ. Κατά την πενταετία 1960-1965, στα ιδρυτικά μέλη, η πλειονότητα των οποίων δεν ήταν ρευματολόγοι, προστίθενται αρκετοί εκλεκτοί ρευματολόγοι, μεταξύ των οποίων ο καθηγητής Φαίδων Κακλαμάνης, ο Πέτρος Ντάντης, ο Γιώργος Φωστηρόπουλος και οι Δημήτριος Στρουμπούλης και Λεωνίδας Γαλλής, όλοι τους μετέπειτα πρόεδροι της εταιρείας. Το καταστατικό προέβλεπε να διεξάγεται, όπως και γίνεται μέχρι σήμερα, πανελλήνιο συνέδριο κάθε δύο χρόνια. Έτσι, το 1967 οργανώνεται και διεξάγεται το Α΄ Πανελλήνιο Συνέδριο Ρευματολογίας, με προσκεκλημένο ξένο ομιλητή τον γίγαντα της γαλλικής Ρευματολογίας και παγκοσμίως καταξιωμένο και δάσκαλο των πρώτων Ελλήνων ρευματολόγων, Γάλλο καθηγητή Stanislas De Sèze.

Ο Ευγένιος Φωκάς, πρώτος Πρόεδρος της ΕΡΕ (1961-1965)

Η επιτυχία του συνεδρίου ήταν εντυπωσιακή και είχε ως αποτέλεσμα να αναγνωρισθεί η Ρευματολογία ως συναφής ειδικότητα της Παθολογίας, όπως ήταν τότε η Καρδιολογία, η Γαστρεντερολογία, η Αιματολογία και η Ενδοκρινολογία. Το γεγονός αυτό, της αναγνώρισης της Ρευματολογίας ως ξεχωριστής ειδικότητας, συνετέλεσε στο να εμπλουτισθεί το δυναμικό της εταιρείας με νέους αξιόλογους ρευ-

Πρόεδρος Ευγένιος Φωκάς Αντιπρόεδρος Επαμεινώνδας Βάκρινος Γ. Γραμματέας Πέτρος Δημητριάδης

Ε. Γραμματέας Παναγιώτης Τσάχαλος Ταμίας Αλέξανδρος Ζαβερδινός

TO ΠΡΏΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

210

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

ματολόγους, όπως ήταν οι Κώστας Βουδούρης, Βασίλης Θούας, Τάσος Κοντομέρκος, Γιάννης Λάλος, Αλέκος Κάλος, Αλέξανδρος Ανδριανάκος, Στρατής Παπαπαύλου κ.ά. Καθώς τα χρόνια περνούν, το επιστημονικό δυναμικό της εταιρείας διαρκώς εμπλουτίζεται και τα ανά διετία πανελλήνια συνέδρια συνεχίζονται αδιαλείπτως. Η κοινωνία και ο ιατρικός κόσμος στην Ελλάδα γνωρίζουν όλο και περισσότερο τη νέα ειδικότητα.

Το 1978, με πρωτοβουλία κυρίως τριών ρευματολόγων –των Γιώργου Φωστηροπούλου, Γιώργου Βεζύρογλου και Δημητρίου Στρουμπούλη– ιδρύεται η Ελληνική Εταιρεία Αντιρευματικού Αγώνα, η βαπτισθείσα από τον Γ. Φωστηρόπουλο

με το θηλυκό ακρωνύμιο ΕΛΕΑΝΑ, στην οποία μεταβιβάζονται τα

πρώτα γραφεία της ΕΡΕ. Σήμερα, η ΕΛΕΑΝΑ έχει περιέλθει, όπως ήταν ο ιδρυτικός της σκοπός, εξ ολοκλήρου στα χέρια των ασθενών με ρευματικά νοσήματα και επιτελεί σημαντικό κοινωνικό έργο. Η εταιρεία, χάρη στη γενναιόδωρη

προσφορά ενός διαμερίσματος από το ιδρυτικό της μέλος και επίτιμο

προέδρό της, Νικολάο Κέπετζη, αποκτά τα πρώτα της γραφεία, τον

Νοέμβριο του 1982, για να μετεγκα-

τασταθεί στα σημερινά ιδιόκτητα γραφεία της το 1990.

Μετά το 2012, με τροποποίηση του

καταστατικού της εταιρείας, υπό την προεδρία του καθ. Πέτρου Π. Σφηκάκη, και προκειμένου να προωθούνται και να επιλύονται τα επαγγελματικά και εργασιακά θέματα των Ελλήνων ρευματολόγων, καθιερώνεται η Επαγγελματική Ένωση Ελλήνων Ρευματολόγων με τριμελές προεδρείο, και η Ρευματολογική Εταιρεία μετονομάζεται σε «Ελληνική Ρευματολογική Εταιρεία και Επαγγελματική Ένωση Ρευματολόγων Ελλάδος (ΕΡΕ-ΕΠΕΡΕ)».

Επιστημονικό και εκπαιδευτικό έργο

Το 1979, τα μέλη της εταιρείας ήταν μόλις 29, για να γίνουν 64, δέκα χρόνια αργότερα, το 1990. Τη δεκαετία του 1980, οι δεσμοί μεταξύ των μελών της εταιρείας δεν ήταν απλώς προσωπικοί ήταν ταυτόχρονα και οικογενειακοί. Τότε καθιερώθηκαν οι πρωινές Σαββατιανές Επιστημονικές Συναντήσεις κάθε δεύτερο Σάββατο, κάθε φορά σε διαφορε-

τικό νοσοκομείο-έδρα ρευματολογικής κλινικής. Σ’ αυτές παρουσιάζονταν ενδιαφέροντα, σπάνια ή δύσκολα περιστατικά, και γινόταν μια γόνιμη συζήτηση στον πρωινό καφέ, με βουτήματα, πίτες και γλυκά, τα οποία ετοίμαζαν οι σύζυγοι των εκάστοτε διευθυντών των κλινικών που ήταν οικοδεσπότες. Οι συναντήσεις αυτές, οι οικογενειακές συνεστιάσεις και η καθιέρωση της κοπής της πρωτοχρονιάτικης πίτας, που συνδυάζονταν με κάποια διήμερη απόδραση από την Αθήνα, σφυρηλάτησαν τους άρρηκτους δεσμούς, την αλληλοεκτίμηση και τον σεβασμό μεταξύ των λίγων την εποχή εκείνη ρευματολόγων. Ήμασταν μια πραγματικά μικρή και αγαπημένη παρέα. Το 1987, καθιερώνονται τα «Μετεκπαιδευτικά Μαθήματα Ρευματολογίας», που διεξάγονται ανά δεύτερο έτος εναλλάξ με το συνέδριο. Πρόκειται για μια εκδήλωση που απευθύνεται κυρίως στους νέους ειδικευόμενους ρευματολόγους και σε γιατρούς άλλων ειδικοτήτων που θέλουν να γνωρίσουν την ειδικότητα της Ρευματολογίας, και που συνεχίζεται με επιτυχία για πάνω από 30 τώρα χρόνια. Η επιστημονική

δραστηριότητα

γίνεται πια έντονη και ξεπερνά τα σύνορα της χώρας. Η ΕΡΕ γίνεται μέλος της Ευρωπαϊκής Ρευματολογικής Εταιρείας, της EULAR, και διοργανώνει επιστημονικές συναντήσεις με άλλες ευρωπαϊκές χώρες (Γερμανία, Ιταλία, Γιουγκοσλαβία και Κύπρο), με αποκορύφωμα τη δι-

Δημήτριος Καρόκης, Πρόεδρος της ΕΡΕ-ΕΠΕΡΕ (2023-2024)

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

οργάνωση του 11ου Πανευρωπαϊκού

Συνεδρίου της EULAR, τον Ιούλιο

του 1987, και του 6ου Συμποσίου της

EULAR, τον Μάιο του 1990. Από τα

έσοδα των δύο αυτών πανευρωπα-

ϊκών επιστημονικών διοργανώσεων και κυρίως του Συνεδρίου της

EULAR, έγινε πραγματικότητα η

απόκτηση των ιδιόκτητων σημερι-

νών γραφείων της εταιρείας, το 1990.

Η χαραυγή του 21ου αιώνα χαρακτηρίζεται από την αλματώδη πρό-

οδο της ανοσολογίας. Παράλληλα

με αυτήν, η ειδικότητα της Ρευματολογίας γνωρίζει ιδιαίτερη άνθηση.

Η νεοαποκτηθείσα γνώση συσσωρεύεται και οι δύο επιστημονικές

εκδηλώσεις δεν επαρκούν πλέον να την καλύψουν.

Έτσι, το 2005, επί προεδρίας Δημητρίου Καρρά, καθιερώνεται μία

ακόμη τακτική ετήσια επιστημονική εκδήλωση κάθε άνοιξη, οι «Εαρινές Ημέρες Ρευματολογίας», που επίσης συνεχίζονται με επιτυχία μέχρι σήμερα.

Τέλος, κατά τη διάρκεια της πανδημίας της Covid-19 με τα τακτικά διαδικτυακά εκπαιδευτικά σεμινάρια (Webinars), επί προεδρίας καθ.

Δημητρίου Βασιλόπουλου, συνεχίστηκε η διαρκής εκπαιδευτική δραστηριότητα της εταιρείας. Σήμερα, η Ρευματολογία έχει απλω-

θεί σε όλη τη χώρα. Πάνω από 400 Έλληνες ρευματολόγοι καλύπτουν τις ρευματολογικές ανάγκες των κατοίκων σε όλη την έκταση της χώρας. Ρευματολογικές Κλινικές και Κέντρα λειτουργούν σε 17 νοσοκομεία της Ελλάδας. Έλληνες πα-

νεπιστημιακοί καθηγητές ρευματολόγοι διεθνούς εμβέλειας κατάρτισαν προγράμματα εκπαίδευσης στη Ρευματολογία για προπτυχιακούς φοιτητές και ειδικευόμενους ρευματολόγους. Η βασική και κλινική έρευνα στη Ρευματολογία σήμερα βρίσκεται σε αξιοζήλευτο επίπεδο και γίνεται παγκοσμίως γνωστή μέσω της διεθνούς βιβλιογραφίας και της συμμετοχής Ελλήνων ρευματολόγων σε διεθνή ιατρικά συνέδρια. Νέοι Έλληνες ρευματολόγοι, με υποτροφίες της εταιρείας, μετεκπαιδεύονται σε ρευματολογικά

κέντρα της Ευρώπης, ενώ η έρευνα στη Ρευματολογία χρηματοδοτείται

κάθε χρόνο με ειδικά πρωτόκολλα από την εταιρεία.

Ενημέρωση: εκδόσεις, εκστρατείες

ενημέρωσης

κοινού και επαγγελματιών

υγείας

Το περιοδικό Ρευματολογικά Χρονικά

ήταν το πρώτο επιστημονικό όργανο της εταιρείας. Κυκλοφόρησε σε τριμηνιαία έκδοση τους πρώτους μήνες του 1971. Εκδόθηκαν συνολικά 4 τόμοι και στις σελίδες του καταχωρίζονται κυρίως τα πρακτικά των συνεδρίων της εταιρείας και κάποιες ανασκοπήσεις ή/ και πρωτότυπες εργασίες. Το περιοδικό αυτό δεν μακροημέρευσε. Διεκόπη η έκδοσή του, τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1974, ίσως λόγω έλλειψης χορηγών σε μια εποχή κατά την οποία η ειδικότητα της Ρευματολογίας ζούσε τα «πέτρινα χρόνια» της.

ενημέρωση

Από το 1974 μέχρι το 1987, οι επιστημονικές δραστηριότητες της εταιρείας εκφράζονται μέσα από τις σελίδες του περιοδικού Αρχεία Ιατρικών Εταιρειών της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών.

Τον Οκτώβριο του 1988, επί προεδρίας του Βασίλη Θούα και με γενικό γραμματέα της εταιρείας τον Δημήτρη Καρρά, εκδίδεται το πρώτο τεύχος του επίσημου περιοδικού

της ΕΡΕ με τίτλο «Ελληνική Ρευματολογία», το οποίο μετονομάστηκε

το 2015 σε «Mediterranean Journal of Rheumatology (MJR)», υπό τη

Διεύθυνση Σύνταξης του Καθ. Γεωργίου Κήτα και μετατράπηκε σε

DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

μια αγγλόφωνη, διεθνή, Platinum Open Access, διαδικτυακή έκδοση.

Το MJR είναι ο διάδοχος του έντυπου περιοδικού «Ελληνική Ρευματολογία» με σκοπό την αναγνώρισή

του από διεθνείς οργανισμούς και βάσεις δεδομένων.

Μια αμιγώς Ελληνική ομάδα 25 ατόμων επεκτάθηκε σε μια διεθνή συντακτική ομάδα 80 συναδέλφων διεθνούς εμβέλειας από 25 διαφορετικές χώρες. Το περιοδικό χαίρει πλέον αναγνώρισης από ρευματολογικές εταιρείες, συλλόγους και περιοδικά από περισσότερες από 20 χώρες. Σταδιακά αλλά

σταθερά βελτιώθηκε η ποιότητα και ποσότητα της εκπαιδευτικής ύλης με απόλυτη προσήλωση στα ανώτατα standards εκδοτικής πρακτικής και ηθικής, με αποτέλεσμα την αποδοχή του

περιοδικού από τα μεγαλύτερα ευρετήρια και βάσεις δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων πρόσφατα και του PubMed Central, Scopus και Google Scholar (μεταξύ άλλων 10)

με δεδομένη πλέον τη διεθνή πρόσβαση, επισκεψιμότητα και αναγνωσιμότητα. Τεύχη εξαιρετικής ποιότητας με ειδική θεματολογία

προσφάτου ενδιαφέροντος, όπως

για τα βιοομοειδή, τα Jak inhibitors

και τον COVID έχουν λάβει ιδιαίτερη προσοχή διεθνώς, τόσο διαδικτυακά όσο και με φυσική παρουσία σε συνέδρια όπως το EULAR.

Σκοπός της Συντακτικής ομάδας

είναι να συνεχίσουν να αναπτύσ-

σονται ακόμη παραπάνω αυτές οι

επιτυχίες. Να χρησιμοποιήσουμε

το MJR σαν μια πλατφόρμα ενημέ-

ρωσης ανώτατης ποιότητας και διε-

θνούς αναγνώρισης της εξαιρετικής κλινικής και ερευνητικής δραστηριότητας στο χώρο της ρευματολογίας στην πατρίδα μας.

Ο

κοινωνικός ρόλος της Ελληνικής Ρευματολογικής

Εταιρείας Η ενημέρωση της κοινωνίας αλλά και της πολιτείας για το μεγάλο πρόβλημα των ρευματικών παθήσεων βρίσκεται πάντοτε στο επίκεντρο της αποστολής της εταιρείας.

Η ενημέρωση των ασθενών και των οικογενειών τους πάνω στα προβλήματα των ρευματοπαθών αποτελεί έναν από τους σκοπούς κάθε Δ.Σ. Αναπτύσσονται και διανέμονται στο κοινό ειδικά ενημερωτικά φυλλάδια για τα ρευματικά νοσήματα, δημιουργείται ειδική ηλεκτρονι-

Την τελευταία 20ετία, η ανοσολογία απέκτησε κεφαλαιώδη σημασία για τον ρευματολόγο

212

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

κή σελίδα και ξεκινά η καμπάνια με

τίτλο «Το σώμα σου μιλάει».

Επιπλέον, από το 2014, «τρέχει» ένα φιλόδοξο πρόγραμμα δράσεων, το «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις Ρευματικές Παθήσεις», ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι που αφορούν:

• τις αναγκαίες πολιτικές υγείας

και τις μεταρρυθμίσεις στο σύστημα υγείας

• την ενημέρωση και ευαισθητο-

ποίηση του κοινού

• την ανάγκη δημιουργίας αρχεί-

ων καταγραφής ρευματοπαθών

• την υποστήριξη και τη φροντίδα των χρόνιων ρευματοπαθών

• την ανάπτυξη του εθελοντισμού

για τη συμπληρωματική κάλυψη των αναγκών

• την εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας, των ασθενών και των οικογενειών τους

• την έρευνα για τις ρευματικές παθήσεις.

Την τελευταία 20ετία, η ανοσολογία απέκτησε κεφαλαιώδη σημασία για τον ρευματολόγο. Χάρη σ’ αυτήν, η θεραπεία των φλεγμονωδών αυτοάνοσων ρευματικών νοσημάτων

εξειδικεύθηκε και έγινε περισσότερο αποτελεσματική. Οι βιολογικοί παράγοντες, που σήμερα διαθέτει

η φαρέτρα μας, άλλαξαν την πρόγνωση και την έκβαση των περισσότερων ρευματικών νοσημάτων. Η ειδικότητά μας, η Ρευματολογία, απέκτησε αίγλη και έγινε φάρος έλξης της αριστείας των νέων γιατρών για την ειδίκευσή τους. Το νέο αυτό αίμα υπόσχεται ότι το μέλλον της ελληνικής Ρευματολογίας και της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας θα είναι λαμπρό και για τα επόμενα 60 χρόνια.

ΙΔΡΥΤΙΚΑ ΜΕΛΗ

Χαρίλαος Γιοβανίδης

Αχιλλέας Γκιόκας

Πέτρος Δημητριάδης

Μπενάκης Μάτσας

Δώρος Οικονόμος

Παύλος Σφηκάκης

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ Δ.Σ.

• 1961-1965: Ευγένιος Φωκάς

• 1965-1966: Ανδρέας Πράτσικας

• 1967-1968: Επαμεινώνδας Βάκρινος

• 1969-1970: Αλέξανδρος Ζαβερδινός

• 1971-1972: Πέτρος Δημητριάδης

• 1973: Νικόλαος Κέπετζης

• 1973-1974: Παύλος Σφηκάκης

• 1975-1976: Παναγιώτης Τσάχαλος

• 1977-1978: Φαίδων Κακλαμάνης

• 1979-1980: Δημήτριος Στρουμπούλης

• 1981-1982: Λεωνίδας Γάλλης

• 1983-1984: Γεώργιος Φωστηρόπουλος

• 1985-1986: Πέτρος Ντάντης

• 1987-1988: Βασίλειος Θούας

• 1989-1990: Κωνσταντίνος Βουδούρης

• 1991-1992: Αλέξανδρος Ανδριανάκος

• 1993-1994: Ιωάννης Λάλος

• 1995: Παναγιώτης Τσάχαλος

• 1995-1996: Μύρων Μαυρικάκης

• 1997-1998: Σωτήριος Παπάζογλου

• 1999-2000: Γεώργιος Παπαδημητρίου

• 2001-2002: Κυριακή Μποκή

• 2003-2004: Χρήστος Αντωνιάδης

• 2005-2006: Δημήτριος Καρράς

• 2007-2008: Γεώργιος Βαϊόπουλος

• 2009-2010: Κωνσταντίνος Τέμπος

• 2011-2012: Πέτρος Π. Σφηκάκης

• 2013-2014: Σπύρος Ασλανίδης

• 2015-2016: Παναγιώτης Τρόντζας

• 2017-2018: Χαράλαμπος Μπερμπερίδης

• 2019-2020: Δημήτριος Βασιλόπουλος

• 2021-2022: Ευαγγελία Καταξάκη

• 2023-2024: Δημήτριος Καρόκης

213

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Ελληνική Εταιρεία Φυσικής

Ιατρικής και Αποκατάστασης

παροχή οργανωμένων υπηρεσιών ιατρικής αποκατάστασης ξεκίνησε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, από την ανάγκη να αντιμετωπιστεί ο μεγάλος αριθμός των αναπήρων που δημιούργησε ο πόλεμος. Το έργο ανέλαβαν γιατροί διαφόρων ειδικοτήτων ευαισθητοποιημένοι σε θέματα αναπηρίας, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και την κοινωνική και επαγγελματική επανένταξη

των αναπήρων. Οι γιατροί αυτοί υπήρξαν οι πρωτοπόροι της ειδικότητας της Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης (ΦΙΑπ), τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη.

Στην Ελλάδα, το 1961, επιστρέφει

από τις ΗΠΑ ο αείμνηστος Γεώργιος Καραντώνης με τον τίτλο του ειδικού στη ΦΙΑπ και οργανώνει

την πρώτη κλινική ΦΙΑπ, με 20

κρεβάτια, στο Ασκληπιείο Βούλας (υπό τη διοίκηση του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού). Το 1971, ο αείμνηστος παθολόγος Παναγιώτης Κοντουλάκος συμμετέχει στο δυναμικό της κλινικής, συμβάλλοντας τόσο στην επέκταση των δραστηριοτήτων της όσο και στις προσπάθειες για την αναγνώριση της ειδικότητας. Το 1973, επιστρέφει στο ΚΑΤ ο αείμνηστος ορθοπεδικός χειρουργός Δημήτριος Ρουμελιώτης, μετά από μετεκπαίδευση στην αποκατάσταση ασθενών με κάκωση νωτιαίου μυελού σε ειδικά κέντρα της Αγγλίας.

Η ομάδα των τριών προαναφερομένων ξεκινά τις προσπάθειες αναγνώρισης της ειδικότητας ΦΙΑπ. Με το Βασιλικό Διάταγμα 317/5-4-1973 επιτυγχάνει τόσο την αναγνώρισή της ως κύριας ιατρικής ειδικότητας όσο και την αναγνώριση των κλινικών ΦΙΑπ του

Ασκληπιείου Βούλας και του ΚΑΤ ως κατάλληλων για την εκπαίδευση γιατρών στη ΦΙΑπ.

Παράλληλα, χορηγείται στους Γ. Καραντώνη και Δ. Ρουμελιώτη (διευθυντές των δύο προαναφερόμενων κλινικών, αντίστοιχα) ο τίτλος της ειδικότητας ΦΙΑπ και τους ανατίθεται το έργο της εκπαίδευσης των νέων γιατρών στη ΦΙΑπ.

Την αποκατάσταση παιδιών και εφήβων με εγκεφαλική παράλυση είχαν αναλάβει δύο μη κερδοσκοπικά φιλανθρωπικά σωματεία: • Το πρώτο (από το 1937) είναι η γνωστή ΕΛΕΠΑΠ, η οποία με τα έξι παραρτήματά της ανά την Ελλάδα εξακολουθεί να προσφέρει υπηρεσίες λειτουργικής αποκατάστασης σε παιδιά με συγγενείς και επίκτητες αναπηρικές παθήσεις. • Το δεύτερο (από το 1972) είναι η Εταιρεία Προστασίας Σπαστικών – «Πόρτα Ανοιχτή», που προσφέρει ανάλογες υπηρεσίες

214

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

στην έδρα της, στην Αργυρούπολη Αττικής.

Στις προαναφερόμενες δομές απασχολούνται αξιόλογοι ιατροί ΦΙΑπ.

Η ίδρυση και το πρώτο καταστατικό

Το 1973, συγκροτείται ο πρώτος πυρήνας για την ίδρυση της Ελληνικής Εταιρείας ΦΙΑπ, αποτελούμενος αρχικά από 20 μέλη διαφόρων ειδικοτήτων που επεδείκνυαν έμπρακτο ενδιαφέρον για την αποκατάσταση και εκλέγεται προσωρινό Δ.Σ., με πρόεδρο τον αείμνηστο Γεώργιο Καραντώνη και κύριο έργο την ίδρυση επιστημονικού σωματείου με την επωνυμία «Ελληνική Εταιρεία Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης». Το 1975, με την απόφαση 4869/30/7/1975 του Πολυμελούς

Πρωτοδικείου Αθηνών, αναγνωρίζεται επίσημα η Ελληνική Εταιρεία Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης.

Μετά την έγκριση του πρώτου καταστατικού, συγκροτείται η 1η Τακτική Γενική Συνέλευση των μελών και εκλέγεται, βάσει του άρθρου 13 παρ. Α, με τετραετή θητεία Δ.Σ. αποτελούμενο από τους: Γ. Καραντώνη - πρόεδρο, Δ. Γιαννακίκο - αντιπρόεδρο, Π. Κοντουλάκο - γενικό γραμματέα, Δ. Ρουμελιώτη - ταμία και Ξ. Μιχαήλ - σύμβουλο.

Το 1990 γίνεται η πρώτη τροποποίηση καταστατικού.Το 2003 γίνεται η δεύτερη τροποποίηση κα-

ταστατικού και το 2019 γίνεται η τρίτη τροποποίηση καταστατικού.

Επιστημονικό έργο

Ήδη από τους πρώτους ειδικευμένους γιατρούς αποκατάστασης εκδηλώθηκε ενδιαφέρον για ερευνητικό έργο, που υλοποιήθηκε με εκπόνηση διδακτορικών διατριβών

σε συνεργασία με πανεπιστημιακές κλινικές συναφών ειδικοτήτων

και μεγάλο αριθμό επιστημονικών ανακοινώσεων. Σήμερα, περίπου 30 συνάδελφοι είναι κάτοχοι διδακτορικής διατριβής.

Από το 1990, όταν διπλασιάστηκε ο αριθμός των ειδικευομένων

στη ΦΙΑπ, ξεκίνησε μια συνεχής ροή γιατρών αποκατάστασης για μετεκπαίδευση σε κλινικές ΦΙΑπ χωρών κυρίως της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ από το 2000 αρκετοί νέοι συνάδελφοι παρακολουθούν προγράμματα εξειδικευμένων μεταπτυχιακών σπουδών στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό.

Το 1997, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, το UEMS Board of PRM διεξάγει την ετήσια εξέταση για την απόκτηση του Ευρωπαϊκού Τίτλου Ειδικότητας, όπου συμμετέχουν με επιτυχία έξι νέοι τότε συνάδελφοι. Έκτοτε ο θεσμός καθιερώθηκε, και σήμερα περισσότερο από το 1/3 των περίπου 250 ειδικών γιατρών αποκατάστασης είναι European Board Certified. Τα τελευταία είκοσι χρόνια, η ενεργός συμμετοχή της ΕΕΦΙΑπ

στο UEMS Board of PRM έδωσε την ευκαιρία σε ικανό αριθμό Ελ-

Ο Γεώργιος Καραντώνης, πρώτος Πρόεδρος

λήνων ειδικευομένων να παρακολουθούν «Ευρωπαϊκά Σχολεία ΦΙΑπ», όπως αυτά της Μασσαλίας, της Σικελίας κ.ά. Με αυτό τον τρόπο διευκολύνεται η πρόσβαση

στην παρακολούθηση του κλινικού έργου ευρωπαϊκών πανεπιστημιακών κλινικών ΦΙΑπ και η ενημέρωση σε εξειδικευμένους σύγχρονους τομείς της Αποκατάστασης. Επίσης, στο πλαίσιο της στενής συνεργασίας με το UΕMS Board of PRM, κλινικές ΦΙΑπ πιστοποιήθηκαν ως εκπαιδευτικές μετά από

(1975)

Πρόεδρος Γ. Καραντώνης Αντιπρόεδρος Δ. Γιαννακίκος

Γ. Γραμματέας

Π. Κοντουλάκος

Ταμίας Δ. Ρουμελιώτης

Σύμβουλοι Ξ. Μιχαήλ

TO ΠΡΏΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Κλινική ΦΙΑπ, ΚΑΤ, 1988

Ελευθέριος Μπάκας, Πέτρος Αποσκίτης, Δημήτρης Ρουμελιώτης, Νίκος Τασιόπουλος, Ξανθή Μιχαήλ

Ενημερωτική εκδήλωση στη Σπάρτη, σε συνεργασία με τον Ιατρικό Σύλλογο Λακωνίας, 26-03-1977

επίσκεψη και αξιολόγησή τους από καθηγητές ΦΙΑπ, εκπροσώπους του European Board.

Μετά το 2013 και έπειτα από διαδοχικές αποφάσεις Γενικών Συνελεύσεων στους κόλπους της ΕΕΦΙΑπ, ιδρύθηκαν τα Τμήματα Ειδικού Ενδιαφέροντος:

• Τμήμα Μελέτης και Αποκατάστασης Νευρολογικών Παθήσεων

• Τμήμα Μελέτης και Αποκατάστασης Βλαβών Νωτιαίου Μυελού

• Τμήμα Μελέτης και Αντιμετώπισης Μυοσκελετικών Παθήσεων

• Τμήμα Γηριατρικής Αποκατάστασης

• Τμήμα Παιδιατρικής Αποκατάστασης

• Τμήμα Νευροφυσιολογικών Μελετών

• Τμήμα Μελέτης και Αντιμετώπισης Πόνου

• Τμήμα Ιατρικών Χειρισμών.

Με την ανάπτυξη των τμημάτων αυξήθηκαν τόσο η εκπαιδευτική

Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση - Ασκληπιείο Βούλας

και ερευνητική δραστηριότητα της ΕΕΦΙΑπ σε εξειδικευμένα θέματα (αντίστοιχα με τον τομέα ενδιαφερόντων κάθε τμήματος), όσο και οι συνεργασίες της με άλλες επιστημονικές εταιρείες, με τη διοργάνωση κοινών εκδηλώσεων. Το 1978, η ΕΕΦΙΑπ συμμετείχε για πρώτη φορά στο Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο που οργανώνει η Ιατρική Εταιρεία Αθηνών, με ελεύθερες ανακοινώσεις και προβολή ταινίας με θέμα

«Επανεκπαίδευση ημιπληγικού σε βάδιση». Έκτοτε, η κατ’ έτος συμμετοχή μελών της ΕΕΦΙΑπ είναι σταθερή με ελεύθερες ανακοινώσεις, διαλέξεις ή/και στρογγυλές τράπεζες.

Οι κλινικές αποκατάστασης

Με την αλλαγή της χιλιετίας αναπτύχθηκαν Κλινικές Αποκατάστασης στα πλαίσια των Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων. Το 2002 δημιουργείται Τμήμα Φ.Ι.Απ. στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «ΑΤΤΙΚΟ» που παρέχει υπηρεσίες σε επίπεδο εξωτερικού Ιατρείου και συμβουλευτικές

υπηρεσίες σε νοσηλευόμενους

ασθενείς άλλων κλινικών.

Το 2006 λειτούργησε η Κλινική

Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης (Φ.Ι.Α.) στο Πανεπιστη-

μιακό Γενικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων που θεμελιώθηκε και κτίσθηκε με δαπάνες του Ιδρύματος Σ. Νιάρχος.

Το 2010 με το ΦΕΚ 1091/19.7.2010, ιδρύθηκε η Κλινική Αποκατάστασης ασθενών με κάκωση νωτιαίου μυελού ως αυτοτελής Πανεπιστημιακή Κλινική σε διασύνδεση με το Τμήμα Ιατρικής Σχολής Επιστημών Υγείας Πανεπιστημίου

Πατρών για να εξυπηρετεί εκπαιδευτικές, ερευνητικές και νοσηλευτικές ανάγκες στο πεδίο της Αποκατάστασης Ασθενών με Κακώσεις του Νωτιαίου Μυελού με δωρεά Δημητρίου και Βέρας Σφήκα.

To 2019 με την υπ’αριθμ. 16377/19/

ΓΠ/04-07-2019 απόφαση του Πρύτανη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ιδρύεται Κλινικής Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης στο Τμήμα Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας» (2980/τ.Β’) και το 2021 με το ΦΕΚ 1957/τ.Β/14.5.2021 αποφασίστηκε η εγκατάσταση και λειτουργία της Πανεπιστημιακής

Κλινικής Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης του Τμήματος

Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας.

Παράλληλα, οργανώθηκαν & αναπτύχθηκαν οι υπηρεσίες Αποκατάστασης στα πλαίσια των Υγειονομικών Υπηρεσιών των Ενόπλων Δυνάμεων. Το 1994 ιδρύεται η Κλινική Φ.Ι.Απ. στο 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών (Γ.Σ.Ν.), με την λειτουργία Εξωτερικού Ιατρείου & παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε νοσηλευόμενους ασθενείς άλλων κλινικών, ενώ το 1996 αρχίζει η λειτουργία 8 νοσηλευτικών κλινών ενώ στη δύναμη της ανήκουν τα τμήματα Φυσικοθεραπείας & Εργοθεραπείας.

Το 1997 αρχίζει η λειτουργία του Τμήματος Φ.Ι.Απ. του 251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας Αθηνών (Γ.Ν.Α.) με εξωτερικό Ιατρείο & Τμήμα Φυσικοθεραπευτήριου, παρέχει συμβουλευτική υπηρεσία σε νοσηλευόμενους ασθενείς άλλων κλινικών.

Το 2005, στη Θεσσαλονίκη, αρ -

χίζει η λειτουργία της Κλινικής Φ.Ι.Απ. του 424 Γενικού Στρατιωτικού Νοσοκομείου με 20 νοσηλευτικές κλίνες, εξωτερικό ιατρείο, τμήματα Φυσικοθεραπείας, Εργοθεραπείας & παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες σε νοσηλευόμενους ασθενείς άλλων κλινικών.

Το 2008, το Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών (Ν.Ν.Α.). αποκτά το δικό του τμήμα Φ.Ι.Απ. & τμήματα Φυσικοθεραπείας, Εργοθεραπείας

και παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες σε νοσηλευόμενους ασθενείς άλλων κλινικών. Το 2012, στο 414 Στρατιωτικό Νοσοκομείο Ειδικών Νοσημάτων (Σ.Ν.Ε.Ν.). ιδρύεται το διακλαδικό τμήμα Φ.Ι.Απ. με εξωτερικά ιατρεία και τμήματα Φυσικοθεραπείας, Εργοθεραπείας, Λογοθεραπείας & ειδικό τμήμα Υδροθεραπείας και παρέχει υπηρεσίες ημερήσιας νοσηλείας.

Με την αλλαγή

της χιλιετίας

αναπτύχθηκαν

Κλινικές

Αποκατάστασης

στα Πανεπιστημιακά

217

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΕΙΔΙΚΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Εκπαιδευτικό έργο και επιμόρφωση γιατρών και ειδικευομένων - σεμινάρια και υποτροφίες

Η επιτροπή εξετάσεων για τη λήψη τίτλου ειδικότητας ΦΙΑπ συνεστήθη για πρώτη φορά στις 6 Οκτωβρίου 1976 και ο αείμνηστος Παναγιώτης Κοντουλάκος και η Ξανθή Μιχαήλ ήταν οι πρώτοι εκπαιδευθέντες, οι οποίοι έλαβαν κατόπιν εξετάσεων τον τίτλο του φυσιάτρου.

Η εκπαίδευση στην ειδικότητα

ΦΙΑπ εμπεριέχει τρία εξάμηνα εκπαίδευσης στην Παθολογία, στην Ορθοπεδική και στη Νευρολογία, αντίστοιχα. Στη συνέ -

χεια, ακολουθούν τριάμισι έτη εκπαίδευσης στον κύριο κορμό της ειδικότητας, με δυνατότητα παρακολούθησης εξειδικευμένων τομέων αποκατάστασης (rotation), που υλοποιούνται στις ακόλουθες αναγνωρισμένες κλινικές ΦΙΑπ:

• 1973 - Κλινική ΦΙΑπ Ασκληπιείου Βούλας (20 κλίνες) - θέσεις ειδικευομένων: 8

• 1974 - Κλινική ΦΙΑπ ΚΑΤ (22 κλίνες) - θέσεις ειδικευομένων: 6

• 1986 - Κλινική ΦΙΑπ ΝΝΘ Αθηνών («Σωτηρία», εξωτερικό ιατρείο) - θέσεις ειδικευομένων: 0

• 1986 - Κλινική ΦΙΑπ ΓΠΚΝ Αθηνών («Γ. Γεννηματάς», 5 κλίνες) - θέσεις ειδικευομένων: 3

• 1989 - Α΄ Κλινική ΦΙΑπ Εθνικού Κέντρου Αποκατάστασης (ΕΚΑ, 60 κλίνες) - θέσεις ειδικευομένων: 6

• 1989 - Β΄ Κλινική ΦΙΑπ Εθνικού Κέντρου Αποκατάστασης (ΕΚΑ, 60 κλίνες) - θέσεις ειδικευομένων: 6

• 1996 - Κλινική ΦΙΑπ ΓΠΚΝ Ελευσίνας (Θριάσιο, 5 κλίνες) - θέσεις ειδικευομένων: 3

• 2013 - Κέντρο Πρώιμης Παρέμβασης και Αποκατάστασης Παίδων (ΚΕΠΠΑΠ), που αποτελεί τμήμα του Νοσοκομείου Παίδων «Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού» και παρέχει υπηρεσίες αξιολόγησης και αποκατάστασης

παιδιών από την πρώιμη φάση νοσηλείας τους έως την κοινωνική επανένταξή τους - θέσεις ειδικευομένων: 0 Από το 2012 εντάχθηκαν ως Τμήματα των αντίστοιχων δευτεροβάθμιων νοσοκομείων τα Κέντρα Φυσικής και Ιατρικής Αποκατάστασης (ΚΕΦΙΑπ). Το 2019 άρχισε η στελέχωση κάποιων από αυτά όπως στο Αμύνταιο Φλώρινας, τη Νιγρίτα Σερρών, την Καστοριά, το Αγρίνιο, τη Βέροια, την Καβάλα, την Άμφισσα, τη Φωκίδα, την Χαλκίδα, την Κόρινθο, τον Πολύγυρο Χαλκιδικής, το Ρέθυμνο, από τα οποία κάποια προσφέρουν υπηρεσίες ανοικτής νοσηλείας και κάποια από αυτά ανοικτής και κλειστής νοσηλείας. Η προκήρυξη θέσεων συνεχίζει για την κάλυψη και των υπολοίπων ανά την ελληνική επικράτεια.

218

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Οι εκπαιδευτικές κλινικές οργανώ νουν ενδοκλινικά μαθήματα

για τους ειδικευόμενους με τη συνεργασία μελών της ΕΕΦΙΑπ και ιατρών άλλων ειδικοτήτων.

Από τα ανωτέρω είναι προφανές

ότι η εκπαίδευση στην ειδικότητα

της ΦΙΑπ περιορίζεται μόνο στις

170 κλίνες ενηλίκων της Αθήνας, ενώ δυστυχώς δεν έχουν αναπτυχθεί κλίνε ς για παιδιατρική αποκατάσταση.

Η ΕΕΦΙΑπ επ ιμελείται τη διοργάνωση τακτικών εκδηλώσεων Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης σε θέματα αποκατάστασης που απευθύνονται τόσο σε ειδικευόμενους, όσο και σε ειδικούς γιατρούς ΦΙΑπ.

Επίσης, η ΕΕΦΙΑπ οργανώνει το «δικό της» πανελλήνιο συνέδριο, αρκετές φορές με διεθνή συμμετοχή.

Το 1977 δημιουργούνται μόνιμες θέσεις καθηγητών ΦΙΑπ στα Τμήματα Φυσικοθεραπείας των τότε ΚΑΤΕΕ Αθηνών και Θεσσαλονίκης, τα οποία στη συνέχεια εξελίχθηκαν σε ΤΕΙ και αργότερα σε ΑΤΕΙ. Από το 1992, αρχίζει να διδάσκεται το μάθημα ΦΙΑπ στη Σχολή Αξιωματικών Νοσηλευτικής.

Η ΦΙΑπ ως προπτυχιακό μάθημα

επιλογής αρχίζει να διδάσκεται

στην Ιατρική Σχολή του ΑΠΘ το 2003 και προοδευτικά εισάγεται στο πρόγραμμα σπουδών στα Πανεπιστήμια της Θεσσαλίας, της Πάτρας και των Ιωαννίνων. Παράλληλα, ιατροί ΦΙΑπ συμμετέχουν ως εκπαιδευτές σε μεταπτυχιακά προγράμματα συναφών με την Αποκατάσταση αντικειμένων.

Από το 1976, η ΕΕΦΙΑ π είναι μέλος

διεθνών

Συνεργασίες με άλλες επιστημονικές εταιρείες και επαγγελματίες άλλων

κλάδων

Από την ίδρυσή της, η ΕΕΦΙΑπ

Συνάντηση της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Ιατρικής Αποκατάστασης

είχε στενή συνεργασία με την Ελληνική Ρευματολογική Εταιρεία, την Ελληνική Ορθοπεδική Εταιρεία, την Ελληνική Νευρολογική Εταιρεία, την Ελληνική Νευροχειρουργική Εταιρεία, τη Γηριατρική και Γεροντολογική Εταιρεία, την Εταιρεία Εγκεφαλικών Νόσων, την Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία, την Ελληνική Αθλητιατρική Εταιρεία, την Ελληνική Ουρολογική Εταιρεία, την Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία, την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, την Ελληνική Εταιρεία Πόνου κ.ά. Παράλληλα, μέλη της ΕΕΦΙΑπ συμμετείχαν ως ομιλητές ή/και εκπαιδευτές σε συνέδρια και άλλες εκπαιδευτικές και επιστημονικές δραστηριότητες συναφών επαγγελματικών κλάδων (φυσικοθεραπευτών, εργοθεραπευτών, λογοθεραπευτών, κοινωνικών λειτουργών κ.ά.)

Διεθνής παρουσία και συνεργασίες

Από το 1976, η ΕΕΦΙΑπ αναγνωρίζεται ως μέλος διεθνών εταιρειών ΦΙΑπ όπως οι:

• International Rehabilitation Medicine Association (IRMA)

• International Federation of PMR

• International Medical Society of Paraplegia (IMSoP), που αργότερα μετονομάστηκε σε Inter-national Spinal Cord Society (ISCoS)

Από το 1986, η ΕΕΦΙΑπ συμμετέχει και εκπροσωπείται στις ευρωπαϊκές ενώσεις:

• UEMS Section & Board of PRM

• European Federation of PRM, που αργότερα μετονομάστηκε

σε European Society of PRM.

Από το 1998, η ΕΕΦΙΑπ εκπρο -

σωπείται στα:

• Mediterranean Forum of PRM

• European Academy of Rehabilitation Medicine

Μετά το 2000, η ΕΕΦΙΑπ αδελφοποιείται με τις αντίστοιχες επιστημονικές εταιρείες της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Κύπρου:

• Società Italiana di Medicina Fisica e Riabilitativa (SIMFER)

• Société Française de la Médecine de Réadaptation (SOFMER)

• Κυπριακή Εταιρεία Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης.

Από το 2013, η ΕΕΦΙΑπ συμμετέχει ως μέλος στο World Forum of NeuroRehabilitation.

Η συνεργασία με τις προαναφερθείσες διεθνείς εταιρείες εμπεριείχε ενεργό εκπροσώπηση, εκλογή και συμμετοχή στα διοικητικά

τους όργανα μελών της ΕΕΦΙΑπ, καθώς και τη διοργάνωση διεθνών

συνεδρίων στη χώρα μας, όπως:

• 1982: 21st Annual Scientific Meeting of IMSoP

• 1991: 17ο Αθλητιατρικό Συνέδριο της Αθλητιατρικής Ένωσης

Λατινικών Χωρών και Χωρών της Μεσογείου

• 1996: Διεθνές Συνέδριο της Γαλλόφωνης Ένωσης για την Κινητοποίηση των Παραπληγικών. Association Francophone Internationale des Groupes d’Animation de la Paraplégie (AFIGAP)

• 2000: 3ο Μεσογειακό Συνέδριο Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης του Mediterranean Forum of PRM

• 2004: 43th Annual Scientific Meeting of ISCoS (IMSoP)

• 2012: 18ο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο ΦΙΑπ της European Society of PRM. Επίσης, τακτικές (εαρινές ή φθινοπωρινές) συναντήσεις των εκπροσώπων των διεθνών εταιρειών έλαβαν χώρα στην Ελλάδα σε συνδυασμό με τοπικές επιστημονικές διοργανώσεις.

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Ενημέρωση: εκδόσεις,

εκστρατείες ενημέρωσης

κοινού και επαγγελματιών

υγείας

Η ΕΕΦΙΑπ καθώς και οι κλινικές

εκπαίδευσης κατά καιρούς επιμελήθηκαν την έκδοση εντύπων με

οδηγίες για ασθενείς. Επίσης, μέλη της ΕΕΦΙΑπ επεξεργάστηκαν τη μετάφραση στα ελληνικά της «Λευκής Βίβλου» της ειδικότητας.

Από την ίδρυσή της η ΕΕΦΙΑπ

συνεργάστηκε με φορείς όπως δήμοι, ενώσεις/σύλλογοι ασθενών, αλλά και επαγγελματικές

ενώσεις επαγγελματιών, με Δομές Υγείας και Αποκατάστασης, τόσο στην Αττική όσο και στην περιφέρεια. Αποτελέσματα αυτής της γόνιμης συνεργασίας ήταν η διεξαγωγή επιτυχημένων συμποσίων, διαλέξεων, σεμιναρίων εκπαίδευσης επαγγελματιών, ενημέρωσης φροντιστών κ.ά.

Ενδεικτικά αναφέρονται:

• Ιατροκοινωνικά συνέδρια σε συνεργασία με τον Πανελλαδικό Σύλλογο Παραπληγικών και Κινητικά Αναπήρων, τον Πανελλήνιο Σύλλογο Παραπληγικών

• Εκπαιδευτικές ημερίδες με το Σύλλογο Ατόμων με Πολλαπλή

Σκλήρυνση κ.ά.

• Σεμινάρια εκπαίδευσης επαγγελματιών με τον Σύλλογο Φυσικοθεραπευτών, Λογοθεραπευτών κ.ά.

• Σεμινάρια ενημέρωσης φροντιστών με τον Σύλλογο Φροντιστών Ατόμων με Alzheimer κ.ά.

Ο κοινωνικός ρόλος της ιατρικής

επιστημονικής εταιρείας

Η ΕΕΦΙΑπ είχε πάντα γόνιμη παρέμβαση και έκφραση επιστημονικής γνώμης για κάθε θέμα που άπτεται της ειδικότητας στη συνεργασία της με τις αρμόδιες αρχές (Υπουργείο Υγείας, Πρόνοιας, Εργασίας, ΚΕΣΥ κ.ά.). Μετέφερε προτά-

σεις για την εναρμόνιση σύμφωνα

τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης του σχεδιασμού και της ανάπτυξης των Κέντρων Αποκατάστασης (επιτροπές ΚΕΣΥ, ΟΕΕ κ.ά.).

Για είκοσι χρόνια μετά την ίδρυση

της ΕΕΦΙΑπ δεν υπήρξε ιδιαίτερη

ανάπτυξη κλινών αποκατάστασης

στον δημόσιο τομέα υγείας. Το 1993, ο φυσίατρος Παναγιώτης Κο-

ντουλάκος, ως γενικός γραμματέας

Πρόνοιας, εισηγείται και εκδίδεται

το Προεδρικό Διάταγμα 395/1993

που αφορά τους όρους και τις προϋποθέσεις για την ίδρυση Κέντρων Αποθεραπείας και Αποκατάστασης

(ΚΑΑ) από φυσικά ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου. Αυτό αποτέλεσε τη βάση για την ανάπτυξη περίπου 25 (μέχρι σήμερα) ΚΑΑ ανά

την Ελλάδα, με επιστημονικό διευθυντή πάντα γιατρό Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης, και με συνολικό αριθμό περίπου3000 κλινών.

Μεταξύ των κύριων σκοπών της ΕΕΦΙΑπ είναι η μελέτη και η προώθηση του αντικειμένου της ειδικότητας και η αξιοποίηση στον ανώτατο βαθμό της ειδικότητας προς όφελος της επιστήμης, της κοινωνίας και

των ασθενών. Ιδιαίτερη σημασία έχουν η διαφώτιση και η ευαισθητοποίηση τόσο της κοινής γνώμης

όσο και του ιατρικού κόσμου για την κοινωνικο-οικονομική σημασία της Αποκατάστασης.

Για τον σκοπό αυτό, στα σαράντα

και πλέον χρόνια από την ίδρυση της ΕΕΦΙΑπ, υπήρξε μια διαρκής παροχή υπηρεσιών τόσο στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση ατόμων με αναπηρία, όσο και στην κοινωνική τους στήριξη. Στη δεκαετία του 1980, ο Δημήτριος Ρουμελιώτης, ως πρόεδρος του Δ.Σ. της ΕΕΦΙΑπ, συνέβαλε καθοριστικά στον σχεδιασμό, στην ίδρυση και στην υλοποίηση των Κέντρων Ανοικτής Προστασίας Ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ).

Στον μακρύ κατάλογο των κοινωνικών δράσεων της ΕΕΦΙΑπ αναφέρονται ενδεικτικά: η συμμετοχή μελών στις Ιατρικές Αποστολές του Αιγαίου, στο Πρόγραμμα Απογραφής των ΑμεΑ, σε ευρωπαϊκά προγράμματα για την Αποκατάσταση (Horizon, Πρωτέας κ.ά.).

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ

• 1976-1984, 1989-1995: Γεώργιος Καραντώνης

• 1985-1989: Δημήτριος Ρουμελιώτης

• 1995-1999: Κωνσταντίνα Πετροπούλου

• 1999-2013: Ξανθή Μιχαήλ

• 2013-2019: Νικόλαος Ρούσσος

• 2019-2021: Κωνσταντίνα Πετροπούλου

• 2022-: Μάρκος Σγάντζος

221

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Ελληνική Χειρουργική Εταιρεία

ο Ιωάννης Γερ. Μακρής, ομότιμος καθηγητής Χειρουργικής, τ. πρόεδρος Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας.

Ίδρυση της Ελληνικής

Χειρουργικής Εταιρείας

Αμέσως μετά την απελευθέρωση

του έθνους από τον τουρκικό ζυ-

γό, διαπρεπείς Έλληνες γιατροί, οι περισσότεροι με σπουδές στις δυτικές χώρες, έδρασαν και διακρίθηκαν στην ελεύθερη Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό.

Χειρουργικής και της δημιουργίας μιας ανεξάρτητης εταιρείας.

Ελληνική Χειρουργική Εται-

ρεία (ΕΧΕ) είναι από τις αρ-

χαιότερες ιατρικές εταιρείες

στην Ελλάδα και η παλαιότερη στον χώρο της Χειρουργικής. Από της ιδρύσεώς της, το 1928, αριθμεί 93 έτη συνεχούς παρουσίας στον χώρο της ελληνικής Ιατρικής.

Σύμφωνα με το καταστατικό της, η εταιρεία διοικείται από 11μελές διοικητικό συμβούλιο με διετή θητεία, ενώ παράλληλα λειτουργεί εκπαιδευτικό, επαγγελματικό και πειθαρχικό συμβούλιο. Πρωταρχικοί σκοποί της εταιρείας είναι η εκπαίδευση και μετεκπαίδευση, η προάσπιση των επαγγελματικών συμφερόντων και η προβολή του έργου των χειρουργών.

Η εταιρεία έχει στις τάξεις της 1.296 τακτικά, 237 δόκιμα, 27 επίτιμα και 25 ομότιμα μέλη.

Το έργο τους, σημαντικό για την εποχή, έτυχε ευρείας αναγνώρισης και δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για την ίδρυση, ήδη από το 1835, της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών.

Στις εργασίες της Εταιρείας συμμετείχαν ενεργά χειρουργοί, με πρωτοπόρους τους καθηγητές Ιωάννη Ολύμπιο (1837-1869) και Νικόλαο Πετσάλη (1840-1858) ακολουθούμενοι από τους Χαράλαμπο Τυπάλδο, Ιακωβάτο, Θεόδωρο Αρεταίο (1863-1893), Σπυρίδωνα Μαγγίνα (1874- 1910), Ιούλιο Γαλβάνη (18801901), Θεόδωρο Ζαΐμη (1901-1921).

Με την πάροδο των ετών και με το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, δρομολογήθηκαν ραγδαίες επιστημονικές εξελίξεις, οι οποίες σε πολύ μεγάλο βαθμό αφορούσαν στη Χειρουργική. Έτσι, εκ των πραγμάτων, προέκυψε η ανάγκη του διαχωρισμού και της αυτονόμησης της

Την ανάγκη αυτή διέκριναν ορισμένοι από τους κορυφαίους χειρουργούς της εποχής, οι οποίοι με πρωτοπόρο τον Μαρίνο Γερουλάνο (1867-1960), οραματίσθηκαν τη δημιουργία ενός επιστημονικού φορέα με σκοπό τη συζήτηση επίκαιρων και ενδιαφερόντων χειρουργικών θεμάτων, την παρακολούθηση των διεθνών ραγδαίων εξελίξεων στη Χειρουργική, την ανταλλαγή ιδεών, τη συμβολή στην οργάνωση σύγχρονων χειρουργικών κέντρων, την επιμόρφωση των ανά τη χώρα χειρουργών και την εκπαίδευση των νέων. Συμμεριζόμενοι λοιπόν την ιδέα του Μαρίνου Γερουλάνου, οι κορυφαίοι χειρουργοί της εποχής συνήλθαν, κατά την ιστορική 8η Δεκεμβρίου του 1927, στην αίθουσα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Κατά την πρώτη αυτή συνάντηση, συγκεντρώθηκαν οι χειρουργοί Νικόλαος Αλιβιζάτος, Ανδρέας Αντύπας, Μαρίνος Γερουλάνος, Εμμανουήλ Κοντολέων, Διονύσιος Κόκκορης, Κωνσταντίνος Λούρος, Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος, Μαθιός Μακκάς, Κωνσταντίνος

κείμενο της ιστορίας έγραψε

222

DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Μέρμηγκας και Γεράσιμος Φωκάς, και αποφάσισαν την ίδρυση Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας. Συγκεκριμένα, συμφώνησαν, όπως είναι καταγεγραμμένο στο πρώτο τεύχος των πρακτικών της εταιρείας του 1928:

«1ον: Την οργάνωσιν επί του παρόντος ελευθέρας μηνιαίας συναντή-

σεως των εν Αθήναις Χειρουργών και

2ον: Την εκλογήν Επιτροπής εκ των κ.κ. Α. Αντύπα, Μ. Γερουλάνου και

Ε. Κοντολέοντος, ίνα συντάξη το καταστατικόν αυτής». Κατά τη δεύτερη συνάντηση των ιδίων, που έγινε μία εβδομάδα αργότερα, στις 16 Δεκεμβρίου, μετά από υπόδειξη της τριμελούς επιτροπής εγκρίθηκαν τα 36 πρώτα μέλη της ελεύθερης συνέλευσης των Ελλήνων χειρουργών, αποφασίσθηκε δε να πραγματοποιούνται μηνιαίες επιστημονικές συναντήσεις. Ως τόπος των πρώτων αυτών συναντήσεων

ορίστηκε το γραφείο της υπό τον Γερουλάνο 1ης Χειρουργικής Κλι-

νικής του ΕΚΠΑ, στο Πολιτικό Νοσοκομείο, η πρώτη δε συνάντηση, η οποία ιστορικά μπορεί να θεωρηθεί η πρώτη συνεδρίαση της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας, αποφασίσθηκε να γίνει τον επόμενο μήνα στις 17 Ιανουαρίου 1928, υπό την προεδρία του Μαρίνου Γερουλάνου.

Κατ’ αυτήν έγινε η πρώτη επιστημονική ανακοίνωση στην εταιρεία, από τον ίδιο τον Μαρίνο Γερουλάνο, με τίτλο «Περίπτωσις χρονίας ινώδους εγκυστούσης εντεροπεριτονίτιδος».

Την αρχική αυτή φάση των επιστημονικών συναντήσεων ακολούθησε

η ίδρυση της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας ως αναγνωρισμένου

σωματείου, με καταστατικό το οποίο πρότεινε η προς τούτο συσταθείσα τριμελής επιτροπή.

Ιδρυτικά μέλη

Νικόλαος Αλιβιζάτος, Ανδρέας Αντύπας, Μαρίνος Γερουλάνος, Εμμανουήλ Κοντολέων, Δημήτριος Κόκκορης, Κωνσταντίνος Λούρος, Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος, Μαθιός Μακκάς, Κωνσταντίνος Μέρμηγκας, Γεράσιμος Φωκάς.

Δραστηριότητες

και σκοποί της ΕΧΕ

Όπως έχει ήδη αναφερθεί, οι βασικοί σκοποί της εταιρείας είναι η εκπαίδευση και η μετεκπαίδευση

των χειρουργών και ιδίως των νέων, η προάσπιση των επαγγελματικών συμφερόντων και η προβολή του έργου των χειρουργών.

Επιστημονικές συνεδριάσεις

Μετά την ίδρυση της εταιρείας και σύμφωνα με το καταστατικό, διεξήχθησαν οι πρώτες μηνιαίες επιστημονικές συνεδριάσεις, κατά τις οποίες πραγματοποιείτο παρουσίαση εργασιών και συζήτηση επικαίρων θεμάτων.

Οι συνεδριάσεις αυτές, στη συνέχεια διεξήγοντο ανά δεκαπενθήμερο και ελάμβαναν χώρα κατ’ αρχήν στο δώμα του Νοσοκομείου «Ευαγγελισμός» και αργότερα στο αμφιθέατρο του Νοσοκομείου ΝΙΜΙΤΣ, εξελίχθησαν δε σε εξαιρετικά σημαντικό επιστημονικό γεγονός.

Καθηγητής Μαρίνος Γερουλάνος (1867-1960)

Εμπνευστής και πρώτος πρόεδρος της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας

Κατ’ αυτές, οι κορυφαίοι χειρουρ -

γοί της εποχής παρουσίαζαν την

εμπειρία τους, συζητούσαν επίκαιρα θέματα, σχολίαζαν τις διεθνείς

εξελίξεις και μετέφεραν τη γνώση

τους στους νεότερους, οι οποίοι με τη σειρά τους έβρισκαν πρόσφορο βήμα για τις πρώτες τους επιστημονικές εμφανίσεις.

TO ΠΡΏΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΕ (1966)

Πρόεδρος Μαρίνος Γερουλάνος

Γενικός Γραμματέας Αθανάσιος

Κονταργύρης

Ειδικός Γραμματέας Ζαννής Καΐρης

Ταμίας Διονύσιος Κόκκορης

Σύμβουλοι Νικόλαος

Κατερινόπουλος, Μαθιός Μακκάς, Γεώργιος Σταυρίδης

224

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Στην πορεία των ετών, η ανάπτυξη του διαδικτύου, η αμεσότερη πρόσβαση στη διεθνή βιβλιογραφία, η καθιέρωση των εξειδικεύσεων στη Χειρουργική και η διοργάνωση ολοένα μεγαλυτέρου αριθμού συνεδρίων, περιόρισαν το ενδιαφέρον των επιστημονικών αυτών εκδηλώσεων, τις οποίες κατέστησαν μη αναγκαίες.

Τον ρόλο των τακτικών συνεδριάσεων στην επιμόρφωση των χειρουργών και στην παρακολούθηση των επιστημονικών εξελίξεων υποκατέστησαν τα χειρουργικά

συνέδρια και τα μαθήματα που διοργανώνει η ΕΧΕ.

Συνέδρια

Το Πανελλήνιο Συνέδριο Χειρουργικής θεσμοθετήθηκε το 1958. Το πρώτο συνέδριο πραγματοποιήθη-

κε στην Αθήνα υπό την προεδρία του καθηγητή Χάρη Τουλ. Έκτοτε διοργανώνεται ανά διετία, αρχικά αποκλειστικά στην Αθήνα και αργότερα και στη Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις της περιφέρειας.

Το συνέδριο αποτελεί την κορυφαία επιστημονική εκδήλωση στον χώρο της ελληνικής Χειρουργικής

και έχει πλέον προσλάβει διεθνή διάσταση, καθώς εμπεριέχει στο πρόγραμμά του Διεθνές Χειρουργικό Forum και κοινά εκπαιδευτικά σεμινάρια με το American College of Surgeons.

Ανά διετία, επίσης η εταιρεία, σε συνεργασία με την Κυπριακή Χειρουργική Εταιρεία, διοργανώνει στην Κύπρο το Ελλαδοκυπριακό

Χειρουργικό Συνέδριο, μια εκδήλωση με μεγάλη επιστημονική και προφανή εθνική σημασία.

Μετεκπαιδευτικά μαθήματα

Τα μαθήματα της ΕΧΕ ξεκίνησαν

τη δεκαετία του 1970 υπό την οργανωτική εποπτεία του Γεωργίου Δρόσου. Πραγματοποιούνταν κά-

θε μήνα στο αμφιθέατρο του Νοσοκομείου ΝΙΜΙΤΣ και στη συνέχεια στο αμφιθέατρο του Νοσοκομείου «Ερρίκος Ντυνάν».

Η θεματολογία τους αφορά σε όλο

το φάσμα της Γενικής Χειρουργι-

κής και απευθύνεται κυρίως στους ειδικευόμενους και τους νέους χειρουργούς.

Την οργάνωσή τους έχει πλέον αναλάβει το Εκπαιδευτικό Συμβούλιο, το οποίο ακολουθώντας σύγχρονα μοντέλα διδασκαλίας, πέραν των θεωρητικών μαθημάτων τα οποία μεταδίδονται και διαδικτυακά σε όλη την Ελλάδα, διοργανώνει εργαστηριακές ασκήσεις σε πειραματόζωα και προπλάσματα και πρακτική εξάσκηση σε εξομοιωτές για την εκμάθηση σύγχρονων χειρουργικών μεθόδων και τεχνικών.

Υποτροφίες

Στο πλαίσιο της ενίσχυσης των νέων χειρουργών, η ΕΧΕ έχει θεσμοθετήσει τη χορήγηση υποτροφιών στους διακριθέντες κατά την παρακολούθηση του εκπαιδευτικού προγράμματος και τη βράβευση επιλεγμένων εργασιών που ανακοινώνονται στα πανελλήνια συνέδρια.

Περιοδικό & εκδόσεις της ΕΧΕ

Σημαντικότατη επιστημονική δραστηριότητα της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας αποτελεί η έκδοση του περιοδικού Ελληνική Χειρουργική. Το πρώτο τεύχος εκδόθηκε το 1956, ως συνέχεια του «Δελτίου της Χειρουργικής Εταιρείας», που εκδόθηκε πρώτη φορά το 1947.

Το περιοδικό, το οποίο εκδίδεται πλέον στην αγγλική γλώσσα, δημοσιεύει εργασίες από τον ελληνικό

και τον διεθνή χώρο, ενώ από το 2020, με απόφαση του Δ.Σ., εκδίδεται σε ηλεκτρονική μορφή.

Η ΕΧΕ έχει επίσης εκδώσει ή έχει

θέσει υπό την αιγίδα της την έκδοση πολλών επιστημονικών σχετικών με τη Χειρουργική συγγραμμάτων.

Άλλες δραστηριότητες

Η ΕΧΕ συμμετέχει σε επιτροπές του Υπουργείου Υγείας και του ΚΕΣΥ για την αναμόρφωση του εκπαιδευτικού προγράμματος των ειδικευομένων, ενώ με το Επαγγελματικό Συμβούλιο παρεμβαίνει για την προάσπιση των συμφερόντων των χειρουργών.

Το Πειθαρχικό Συμβούλιο, εξάλλου, προασπίζει την τήρηση των κανόνων ηθικής και δεοντολογίας στην άσκηση του λειτουργήματος της Χειρουργικής.

Μέσω της ιστοσελίδας της εταιρείας, το Δ.Σ. διατηρεί έναν ανοικτό δίαυλο επικοινωνίας με τα μέλη της αλλά και με το ευρύτερο κοινό και παρέχει έτσι τη δυνατότητα καλύτερης ενημέρωσης και ανταλλαγής

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

απόψεων για επίκαιρα επιστημονικά και επαγγελματικά θέματα.

Στο πλαίσιο των διεθνών της σχέσεων, η εταιρεία επικοινωνεί τακτικά με αντίστοιχες ξένες εταιρείες για διάφορα επιστημονικά θέματα. Ιδιαίτερη συνεργασία διατηρεί με το American College of Surgeons, στο ετήσιο συνέδριο του οποίου συμμετέχει ως επίσημος προσκεκλημένος

ο εκάστοτε πρόεδρος της ΕΧΕ. Σημαντική είναι επίσης η συμμετοχή

της εταιρείας με εκπρόσωπό της στην Ευρωπαϊκή Ένωση Ειδικοτήτων (UEMS).

Για το πολυσχιδές επιστημονικό και κοινωνικό της έργο, η Ελληνική Χειρουργική Εταιρεία βραβεύθηκε το 1978 από την Ακαδημία Αθηνών.

Βοηθήματα

1. Διονύσιος Βώρος, Η Ελληνική Χειρουργική και οι Έλληνες χειρουργοί τον αιώνα που πέρασε. Η Χειρουργική των Ελλήνων, επιμέλεια έκδοσης Ι. Μπράμης, εκδόσεις Μίλητος, Τόμος Β, σελ. 15, Αθήνα 2019

2. Ιωάννης Μακρής, Ιωάννης Μπράμης, Βασίλειος Κέκης, Ιστορική Διαδρομή της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας. Η Χειρουργική των Ελλήνων, επιμέλεια έκδοσης Ι. Μπράμης, εκδόσεις Μίλητος, Τόμος Γ, σελ. 217, Αθήνα 2019

3. Βασίλειος Κούριας, Τα πρώτα 50 χρόνια της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας, Ελληνική Χειρουργική, πανηγυρικό τεύχος, σελ. 13, Αθήνα 1978

4. Γεράσιμος Μακρής, Διάλεξη στην επετειακή εκδήλωση της ΕΧΕ για τα 100 χρόνια από την γέννηση του Μαρίνου Γερουλάνου, Αθήνα 1967

5. Ιωάννης Μακρής, Διάλεξη στην επετειακή εκδήλωση της ΕΧΕ για τα 150 χρόνια από τη γέννηση του Μαρίνου Γερουλάνου, Αθήνα 2017.

• 1928-1929: Μαρίνος Γερουλάνος

• 1930: Εμμανουήλ Κοντολέων

• 1931: Μαθιός Μακκάς

• 1932: Ανδρέας Αντύπας

• 1933: Διονύσιος Κόκκορης

• 1934: Μαρίνος Γερουλάνος

• 1935: Εμμανουήλ Κοντολέων

• 1936: Νικόλαος Κωτσονόπουλος

• 1937: Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος

• 1938: Γεώργιος Καραγιαννόπουλος

• 1939: Πέτρος Κόκκαλης

• 1940: Οδυσσεύς Παπαδόπουλος

• 1941: Μαρίνος Γερουλάνος

• 1942: Αριστοτέλης Ξανθοπουλίδης

• 1943-1944: Νικόλαος Σμπαρούνης

• 1945: Μαθιός Μακκάς

• 1946: Γεώργιος Καραγιαννόπουλος

• 1947: Ζαννής Καΐρης

• 1948: Στυλιανός Αίσωπος

• 1949: Μαθιός Μακκάς

• 1950: Χάρης Τουλ

• 1951: Βασίλειος Κούριας

• 1952: Κωνσταντίνος Αλιβιζάτος

• 1953: Ιωάννης Κυριακός

• 1954: Κωνσταντίνος Παληός

• 1955: Σωτήρης Λαμπίρης

• 1956: Μιχαήλ Παρασκευάς

• 1957: Νικόλαος Χρηστέας

• 1958: Αλέξανδρος Μάνος

• 1959: Πλούταρχος Λαζαρίδης

• 1960: Θεόδωρος Γαροφαλίδης

• 1961: Δημήτριος Δέδες

• 1962: Δημήτριος Αντωνόπουλος

• 1963: Αλέξανδρος Σάπκας

• 1964: Βασίλειος Καραγιώργης

• 1965: Βασίλειος Γριπονησιώτης

• 1966: Ιωάννης Προπατορίδης

• 1967: Γεράσιμος Μακρής

• 1968: Κωνσταντίνος Γεωργακάκης

• 1969: Χάρης Τουλ

• 1970: Κωνσταντίνος Τούντας

• 1971: Βασίλειος Κρεμμύδας

• 1972: Αθανάσιος Κροντήρης

• 1973: Μιχαήλ Σαρρής

• 1974: Γεώργιος Πολυκράτης

• 1975: Νικόλαος Οικονόμος

• 1976: Γεώργιος Κορδέλης

• 1977: Αλέξανδρος Πολίτης

• 1978: Γεώργιος Καμπάσης

• 1979: Αντώνιος Μοσχόπουλος

• 1980: Γρηγόριος Σκαλκέας

• 1981: Αντώνιος Τόμπλερ

• 1982: Ηλίας Τσαρδάκας

• 1983: Νικόλαος Φερέτης

• 1984: Μιχαήλ Νούσιας

• 1985: Αλέξανδρος Ρωμάνος, Αντώνιος Μούγιας

• 1986: Νικόλαος Γεωργιάδης

• 1987: Σοφοκλής Μαυραντώνης

• 1988: Σπυρίδων Μηλίγκος

• 1989: Παναγιώτης Μπάλας

• 1990: Νικόλαος Δρόσος

• 1991: Βασίλειος Γολεμάτης

• 1992: Ιωάννης Πουλαντζάς

• 1993: Μιχαήλ Φιλιππάκης

• 1994: Ευάγγελος Παπαευαγγέλου

• 1995: Γεώργιος Πούλιας

• 1996: Μιχαήλ Σέχας

• 1997: Βασίλειος Κέκης

• 1998: Γεράσιμος Μεσσάρης

• 1999: Στυλιανός Μαντωνάκις

• 2000: Γρηγόριος Ευαγγέλου

• 2001: Εμμανουήλ Τιερρής

• 2002: Ευάγγελος Χατζηγιαννάκης

• 2003: Δημήτριος Κεραμίδας

• 2004: Γεώργιος Ραμαντάνης

• 2005-2006: Θεόφιλος Πολυμερόπουλος

• 2007-2008: Κωνσταντίνος Καραλιώτας

• 2009-2010: Κωνσταντίνος Μανωλάς, Αθανάσιος Σακαντάμης

• 2011-2012: Αλκιβιάδης Κωστάκης

• 2013-2014: Γεώργιος Αντσακλής

• 2015-2016: Ιωάννης Μπράμης

• 2017-2018: Ιωάννης Γ. Μακρής

• 2019-2020: Γεώργιος Κ. Ζωγράφος

• 2021-2022: Γεώργιος Ν. Ζωγράφος

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ ΕΧΕ

225

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Ελληνική Εταιρεία Χειρουργών

Θώρακος - Καρδίας - Αγγείων

το πρώτο “Blalock - Taussig Shunt”

για τη βελτίωση της «κυανής νόσου» - Τετραλογίας Fallot.

Το δεύτερο ήμισυ του αιώνα διαχωρίστηκαν από τη Γενική Χειρουργική οι επιμέρους ειδικότητες. Ξεκίνησαν από μεγάλες κρατικές κλινικές, κυρίως πανεπιστημιακές,

ταν το 1938, όταν ο περίφημος καρδιολόγος Paul Duddley White έγραφε στο Heart Disease Journal, ότι «στις συγγενείς καρδιοπάθειες, ουδεμία χειρουργική ή ιατρική θεραπεία υφίσταται…».

Μόλις έναν χρόνο αργότερα, το 1939, διαψεύδεται όταν ο Robert Gross στο Children’s Hospital του Πανεπιστημίου Harvard στη Βοστώνη, πέτυχε τη σύγκλειση ανοιχτού βοτάλειου πόρου, ανοίγοντας την αυλαία για τις επόμενες παρεμβάσεις. Το 1944, ο Σουηδός Clarence Crafoord πραγματοποίησε στο Νοσοκομείο «Sabbatsberg» την πρώτη επέμβαση αποκατάστασης στένωσης ισθμού της αορτής. Την ίδια περίοδο, στο Νοσοκομείο Johns Hopkins της Βαλτιμόρης, η καρδιολόγος Helen

Taussig και ο χειρουργός Alfred Blalock εφάρμοσαν το 1945 κλινικά

από άτομα που είχαν ειδικά μετεκπαιδευτεί σε ειδικευμένα κέντρα άλλων χωρών. Η απαρχή της καρδιοχειρουργικής δραστηριότητας στον ελλαδικό χώρο συνδέεται με γενικούς χειρουργούς, τον Βασίλη Καραγιώργη στο Νοσοκομείο «Αγία Όλγα» και τον Κωνσταντίνο Τούντα στο «Λαϊκό» Νοσοκομείο, οι οποίοι στο πλαίσιο της κλινικής τους πρακτικής συμπεριέλαβαν τη διενέργεια καρδιοχειρουργικών επεμβάσεων. Παράλληλα, ο Νικόλαος Οικονόμου, το 1958, εκπαιδευμένος στη Γαλλία, διενεργεί το πρώτο επιτυχές χειρουργείο με χρήση εξωσωματικής κυκλοφορίας στην Ελλάδα, μια στένωση πνευμονικής αρτηρίας.

Η περίοδος 1959-1966 σηματοδοτήθηκε από την παρουσία των πρώτων ειδικευμένων πια χειρουργών καρδιάς, θώρακα και αγγείων, οι οποίοι επιστρέφοντας στην Ελλάδα από κέντρα του εξωτερικού, ανέλαβαν ενεργό καρδιοχειρουργική δράση.

Ο λόγος για τον καρδιοχειρουργό

και μετέπειτα καθηγητή Δημήτριο Λαζαρίδη, ο οποίος θεωρείται ο βασικός πρωταγωνιστής της περιόδου, και για τον συνεργάτη του στο «Ιπποκράτειο» Νοσοκομείο Αθηνών, Γεώργιο Ανδριτσάκη, οι οποίοι το 1966 δημιουργούν στο «Ιπποκράτειο» Αθηνών την πρώτη αμιγώς καρδιοχειρουργική κλινική. Στον χώρο αυτό πραγματοποιούνται και οι πρώτες εγχειρήσεις σε παιδιά με συγγενείς καρδιοπάθειες. Επίσης, στην εν λόγω κλινική, καθώς και στο Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, το Κέντρο Νοσημάτων Θώρακος Βορείου Ελλάδος και τον «Ευαγγελισμό», διενεργούνται οι πρώτες αντικαταστάσεις βαλβίδων από τους προαναφερόμενους χειρουργούς Δ. Λαζαρίδη, Γ. Ανδριτσάκη. καθ. Κ. Τούντα, τον Αθ. Οικονομόπουλο και τον Φ. Παναγόπουλο, που θήτευσε για έναν χρόνο στον «Ευαγγελισμό». Το 1971, στον ίδιο χώρο, ο Γεώργιος Τόλης, εκπαιδευμένος στις ΗΠΑ, πραγματοποιεί την πρώτη εγχείρηση by pass και την πρώτη μεγάλη σειρά εγχειρήσεων καρδιάς όλου του φάσματος. Άλλοι νεότεροι Έλληνες καρδιοχειρουργοί, όπως οι Άλκ. Μιχάλης (Ευαγγγελισμός), Χρ. Λόλας (Αρεταίειο), Γ. Σανούδος (ΝΙΜΤΣ), Π. Σπύρου (Γ. Παπανικολάου), Νικ. Έξαρχος (Σωτηρία), Χρ. Κονταξής (Λαϊκό), συμ-

226

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

βάλλουν με τις προσπάθειές τους στην περαιτέρω ανάπτυξη της ειδικότητας. Το καρδιοχειρουργικό έργο ενδυναμώνεται και η εμπιστοσύνη

των ασθενών στους Έλληνες καρδιοχειρουργούς αρχίζει να εδραιώνεται, ώστε οι καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις στην Ελλάδα να εξισωθούν

οριστικά με αυτές των κέντρων του εξωτερικού τις περιόδους που ακολουθούν. Η χειρουργική του θώρακα και ειδικά των πνευμόνων είχε ήδη δρομολογηθεί από τον καθηγητή Π. Κόκκαλη, ο οποίος έκανε τις πρώτες πνευμονεκτομές τα έτη 1937 και 1938. Ο Νικόλαος Τσούτης, το 1941, έγινε ο πρώτος διευθυντής Θωρακοχειρουργικής Κλινικής στο Νοσοκομείο «Σωτηρία», μετά από πολύχρονες σπουδές στη Γαλλία, η οποία ήταν τότε η μόνη ευρωπαϊκή χώρα με αναγνωρισμένη την ειδικότητα. Ο Ν. Τσούτης έθεσε την επίσημη βάση της ειδικότητας στη χώρα μας και έκανε μεγάλο έργο με τους συνεργάτες του, Α. Αθανασιάδη, Ν. Κελαϊδίτη και Αλ. Μαρτζούκο. Το 1952, στον «Ευαγγελισμό» ιδρύθηκε μικτή Κλινική Θώρακος-Καρδιάς, με διευθυντή τον Χρ. Σταθάτο και στη δεκαετία του ’70 ανέλαβαν εκεί, τη μεν Θωρακοχειρουργική ο Α. Κονταξής, τη δε Καρδιοχειρουργική ο Γ. Τόλης. Στη θέση του Α. Κονταξή λειτούργησαν μετά οι Ν. Έξαρχος και Ι. Μπελλένης. Στο Σισμανόγλειο ξεκίνησαν επίσημα ο Χρήστος Αλιγιαζάκης, με συνεργάτες τους Μιλτιάδη Ευθυμιάδη και Ιωάννη Ξανθάκη, και από το 1985 ο Ηλίας Καραπιστόλης.

Στο Νοσοκομείο Εργατών Θαλάσσης στην Πεντέλη, ο Ερρίκος Κατσαράς, ενώ στο νοσοκομείο ΙΚΑ Πεντέλης, ο Π. Ζαφειρακόπουλος. Στα ογκολογικά νοσοκομεία ξεκίνησαν για το «Άγιο Σάββα» ο Ν. Δοντάς και ο Ν. Ανεζύρης και στο νοσοκομείο Μεταξά ο Σπύρος Ζέλλος και μετά ο Γ. Αντύπας. Στη Θεσσαλονίκη έγραψε ιδιαίτερη ιστορία ο Αθ. Οικονομόπουλος, ο οποίος ξεκίνησε από το Πανεπιστήμιο και έγινε μετά διευθυντής της ειδικής Κλινικής στο Νοσοκομείο Παπανικολάου με μεγάλο πρόγραμμα. Οι παραπάνω αναφερόμενοι έθεσαν με το έργο τους τις βάσεις της Θωρακοχειρουργικής στη χώρα μας.

Η ίδρυση της εταιρείας

Το 1986, ιδρύθηκε επιστημονικό σωματείο με την επωνυμία «Ελληνική Εταιρεία Χειρουργικής Θώρακος, Καρδιάς και Αγγείων», το οποίο μετεξελίχθηκε το 2008 και σε επαγγελματική εταιρεία, με νέο καταστατικό και μετονομάστηκε σε «Ελληνική Εταιρεία Χειρουργών ΘώρακοςΚαρδιάς - Αγγείων». Έδρα της εταιρείας είναι η Αθήνα και, συγκεκριμένα, τα γραφεία της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας (Άρτης 1, Αμπελόκηποι).

Σκοπός της εταιρείας είναι η προαγωγή της Χειρουργικής Θώρακος

και Καρδιάς στην Ελλάδα, δηλαδή

της ειδικότητας που δημιουργήθηκε

για τη διάγνωση και θεραπεία των

νοσημάτων που προσβάλλουν τα

όργανα της θωρακικής κοιλότητας

και που αποβλέπει στη χειρουργική

Ο θωρακοχειρουργός Κοσμάς Ηλιάδης, πρόεδρος ΕΕΧΘΚΑ 2022-2024

θεραπεία των συγγενών και επίκτητων νόσων της καρδιάς, των μεγάλων αγγείων, του τραχειοβρογχικού δέντρου, των πνευμόνων, του οισοφάγου, του μεσοθωρακίου και του θωρακικού τοιχώματος. Ο σκοπός της εταιρείας επιδιώκεται με την οργάνωση επιστημονικών συνεδριάσεων, σεμιναρίων, συνεδρίων, καθώς και με τη συγκρότηση επιτροπών για τη μελέτη θεμάτων που αφορούν την προαγωγή της Χειρουργικής Θώρακος και Καρδιάς. Η εταιρεία διοικείται από επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο, που εκλέγεται από τη γενική συνέλευση μεταξύ των τακτικών μελών της ανά διετία. Το Δ.Σ. αποτελείται από πρόεδρο, αντιπρόεδρο, γενικό γραμματέα, ειδικό γραμματέα, ταμία, δύο συμβούλους και τα αναπληρωματικά μέλη.

Επιστημονικό και

εκπαιδευτικό έργο Με την έναρξη λειτουργίας του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ)

227

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

διαμορφώθηκε και ο θωρακοκαρδιοχειρουργικός χάρτης της χώρας. Στα πανεπιστημιακά τμήματα και τις κλινικές των δημόσιων νοσοκομείων καθορίστηκαν η στελέχωση και ο αριθμός των ειδικευόμενων γιατρών προς εκπαίδευση. Τα θωρακοκαρδιοχειρουργικά τμήματα στο σύνολό τους ασκούν κλινικό έργο στο πεδίο της Καρδιοχειρουργικής ή της Θωρακοχειρουργικής ή σε αμφότερα τα πεδία. Μικτά τμήματα είναι αυτά των πέντε πανεπιστημιακών κλινικών (ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης, Αλεξανδρούπολης, Πατρών, Ιωαννίνων, Λάρισας, Ηρακλείου), ενώ το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών διαθέτει ξεχωριστή Καρδιοχειρουργική και Θωρακοχειρουργική Κλινική. Μικτά είναι επίσης τα τμήματα των Νοσοκομείων «Ευαγγελισμός», Παπαγεωργίου και Γ. Παπανικολάου Θεσσαλονίκης. Αμιγώς καρδιοχειρουργικά είναι τα τέσσερα τμήματα του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου (ΩΚΚ) και του Ιπποκρατείου Αθηνών. Παιδοκαρδιοθωρακοχειρουργική διενεργείται στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία». Αμιγώς θωρακοχειρουργικά τμήματα υφίστανται στα νοσοκομεία Σωτηρία, ΚΑΤ, Άγιος Σάββας, Κοργιαλένειο - Μπενάκειο, Μεταξά Πειραιώς, Νίκαιας, Σισμανόγλειο και Θεαγένειο Θεσσαλονίκης. Σε όλα τα ανωτέρω νοσοκομεία εκπαιδεύονται οι νέοι χειρουργοί θώρακος-καρδιάς. Σήμερα, μετά από εισήγηση της ΕΕΧΘΚΑ, η εκπαίδευση των ειδικευομένων περιλαμβάνει δύο χρόνια στη Γενική Χειρουργική και άλλα

τμήματα, δύο χρόνια στη Θωρακοχειρουργική, δύο χρόνια στην Καρδιοχειρουργική και επιπρόσθετα έναν χρόνο σε μία εκ των δύο εξειδικεύσεων, Θωρακοχειρουργική ή Καρδιοχειρουργική, ανάλογα του προσανατολισμού που επιλέγουν.

Άλλα δημόσια νοσοκομεία που δεν χορηγούν ειδικότητα είναι τα στρατιωτικά 401 ΓΣΝΑ, 251 ΓΝΑ, Ναυτικό Νοσοκομείο, το ΝΙΜΤΣ και οι Άγιοι Ανάργυροι. Χειρουργική Θώρακος και Καρδιάς ασκείται και σε οκτώ ιδιωτικά νοσηλευτήρια των Αθηνών, τέσσερα της Θεσσαλονίκης

και ένα στο Ηράκλειο Κρήτης. Ως επίσημος επιστημονικός φορέας, η Ελληνική Εταιρεία Χειρουργών Θώρακος - Καρδιάς - Αγγείων προέβη το 2011 σε αναλυτική καταγραφή των εν ενεργεία καρδιο-θωρακοχειρουργών, οι οποίοι δραστηριοποιού-

νταν εκείνη την περίοδο στη χώρα. Σύμφωνα με τα στοιχεία που αποδόθηκαν, πρόκειται για συνολικά 396 χειρουργούς καρδιάς και θώρακα, εκ των οποίων οι 312 είναι ειδικοί, οι 84 ήταν ειδικευόμενοι, ενώ 121 εξ αυτών απασχολούνταν στον ιδιωτικό τομέα. Το σύνολο των καρδιοχειρουργικών περιστατικών που διενεργούνται ετησίως στη χώρα μας είναι περί τις 12 χιλιάδες περιστατικά, κατανεμημένα κατά 60% στον δημόσιο χώρο και 40% στον ιδιωτικό, ενώ ανάλογα είναι τα νούμερα στα θωρακοχειρουργικά, με τη «μερίδα του λέοντος» να ανήκει στα δημόσια νοσοκομεία.

Στις 30 Νοεμβρίου 1995, πραγματοποιήθηκε το πρώτο συνέδριο της εταιρείας, στην Αθήνα, με επιστημονικό πρόεδρο τον Γ. Σανούδο, τότε διευθυντή της Καρδιοχειρουργικής

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Κλινικής του ΝΙΜΤΣ (που στη συνέχεια καταργήθηκε). Έκτοτε, ανά διετία, πραγματοποιείται το πανελλήνιο συνέδριο της ΕΕΧΘΚΑ, εναλλάξ σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, με εξαίρεση το 2002, όταν διοργανώθηκε στη γενέτειρα του Ιπποκράτη, το νησί της Κω.

Παράλληλα, οργανώνονται από το 2007 τα συμπόσια των Ομάδων Εργασίας της εταιρείας, που αφορούν τις επίκτητες και συγγενείς καρδιοπάθειες, τη Χειρουργική Θώρακος, τις νέες τεχνολογίες και την εκπαίδευση.

Έκτοτε, οργανώθηκαν 13 συμπόσια από τις περιφερειακές πανεπιστημιακές κλινικές Αλεξανδρούπολης, Λάρισας, Πατρών, Ηρακλείου και Ιωαννίνων. Πέραν αυτών, κάθε ομάδα πραγματοποιεί επιπρόσθετες ημερίδες ειδικού ενδιαφέροντος. Μέχρι σήμερα, έχει διοργανωθεί επίσης πλήθος εκπαιδευτικών και επιμορφωτικών σεμιναρίων σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο (hands-on, wetlabs, drylabs) με θεματολογία που περιλαμβάνει όλο το φάσμα της Χειρουργικής Θώρακος-Καρδιάς, τις νέες τεχνολογίες, διεπιστημονικά

θέματα, καθώς επίσης και θέματα που αφορούν την επιστημονική κατάρτιση των μελών στην ορθή χρήση της στατιστικής και στατιστικών αναλύσεων στην ιατρική έρευνα, στην ορθή ερμηνεία των αποτελεσμάτων, τη Βιοηθική και τις βασικές αρχές της ιατρικής αστικής και ποινικής ευθύνης. Τέλος, με πρωτοβουλία πανεπιστημιακών, δημόσιων ή ιδιωτικών κλινικών, οργανώ-

νονται ημερίδες υπό την αιγίδα της ΕΕΧΘΚΑ με αμιγώς ελληνική ή και

διεθνή συμμετοχή, όπως τα μηνιαία Διακλινικά Μετεκπαιδευτικά Μαθήματα Καρδιοθωρακοχειρουργικής

από το 2007 και το ετήσιο Σεμινάριο Εξειδικευμένης Θωρακοχειρουργι-

κής της Πανεπιστημιακής Κλινικής

του ΑΧΕΠΑ από το 2017, οι ημερίδες

- webinar της Α΄ Καρδιοχειρουργικής

Κλινικής του Ερρίκος Ντυνάν, του

ΓΣΝ 401, της Θωρακοχειρουργικής

Κλινικής του Υγεία, όπως επίσης

και τα κλινικά μαθήματα της πανεπιστημιακής Καρδιοχειρουργικής

Κλινικής του Αττικού Νοσοκομείου και άλλων κλινικών. Η Καρδι-

οθωρακοχειρουργική Κλινική του ΑΠΘ παρέχει, τέλος, από το 2015 το διετές Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών

Σπουδών «Τεχνικές εξωσωματικής κυκλοφορίας - Τεχνολογία συσκευών Καρδιοχειρουργικής».

Συνεργασίες με άλλες

επιστημονικές εταιρείες

και επαγγελματίες

άλλων κλάδων Η αυξανόμενη εξειδίκευση και η εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης

άνοιξαν τον δρόμο για περαιτέρω συνεργασία με σειρά ειδικοτήτων

όπως η Καρδιολογία, η Αναισθησιολογία, η Εξωσωματική Κυκλοφορία και η Νοσηλευτική. Έτσι η ΕΕΧΘΚΑ πραγματοποιεί συνέδρια, επιμορφωτικά σεμινάρια και ημερίδες, συνεργαζόμενη με όλους τους σχετιζόμενους κλάδους και συναδέλφους όπως η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία, η Ελληνική Αναι-

Στις 30 Νοεμβρίου 1995 πραγματοποιήθηκε το

συνέδριο

σθησιολογική Εταιρεία, η Πνευμονολογική Εταιρεία, ο Πανελλήνιος Σύλλογος Τεχνικών Εξωσωματικής Κυκλοφορίας, η Ελληνική Εταιρεία Καρδιαγγειακής Νοσηλευτικής, το Ινστιτούτο Αγγειακών Παθήσεων και η Επιστημονική Εταιρεία Φοιτητών Ιατρικής. Θέματα που στις εν λόγω επιστημονικές εκδηλώσεις αναλύονται, αφορούν τη λειτουργία της διεπιστημονικής ομάδας καρδιάς για την αντιμετώπιση καρδιακών παθήσεων, την αναισθησιολογία στη Χειρουργική Θώρακος - Καρδιάς, την εξωσωματική κυκλοφορία (κλασική, ελάχιστα επεμβατική), τη συσκευή ECMO, τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, τη διαχείριση και αντιμετώπιση επιπλοκών στη Χειρουργική Θώρακος - Καρδιάς, την ειδική φροντίδα ασθενών υψηλού ρίσκου, τα προγνωστικά μοντέλα εκτίμησης χειρουργικού κινδύνου,

τις απεικονιστικές μεθόδους στη Χειρουργική Θώρακος - Καρδιάς, την αντιθρομβωτική μέριμνα, τη νοσηλευτική φροντίδα του θωρακοκαρδιοχειρουργικού ασθενούς, τη φυσιοθεραπεία και αποκατάσταση, την πρόληψη, τη φαρμακευτική και διαιτητική φροντίδα των ασθενών, την έρευνα, τους προσομοιωτές, τη βιοτεχνολογία και μηχανική, το

Το 2007 διοργανώθηκε στους Δελφούς η συνάντηση των «7 σοφών της Καρδιοχειρουργικής»

διάφορους επιστημονικούς συλλόγους και άλλες επιστημονικές εταιρείες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όπως στη Union Européenne des Médecins Spécialistes (UEMS), ένωση η οποία είναι ένας μη κυβερνητικός οργανισμός όπου εκπροσωπούνται

computer modeling, καθώς και ιστορικά θέματα.

Διεθνής παρουσία και διεθνείς

συνεργασίες

Σήμερα, η εταιρεία εκπροσωπεί την ειδικότητα της Χειρουργικής Θώρακος - Καρδιάς και τα μέλη της σε επιτροπές των Υπουργείων, του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας (ΚεΣΥ), σε

εθνικές εταιρείες όλων των ιατρικών ειδικοτήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρόκειται για τον παλαιότερο ιατρικό οργανισμό στην Ευρώπη (1958), εντός του οποίου εκπροσωπούνται 43 ιατρικές ειδικότητες από περισσότερα από 40 κράτη. Η ειδικότητα της Χειρουργικής Θώρακος - Καρδιάς εκπροσωπείται με δύο μέλη σε καθέναν από τους δύο τομείς, τον τομέα Θωρακοχειρουργικής (Section of Thoracic Surgery) και τον τομέα Καρδιοθωρακοχειρουργικής (Section of Cardiothoracic Surgery). Εκτός συνόρων, μεταξύ άλλων, η ΕΕΧΘΚΑ συνεργάζεται και συνδιοργανώνει για τα μέλη της εκπαιδευτικές δράσεις και ημερίδες με διεθνείς οργανισμούς και εταιρείες όπως η World Society of Cardiovascular and Thoracic Surgeons, η European Association for Cardiothoracic Surgery, η European Society of Thoracic Surgeons, η European Society of Cardiovascular Surgery, η International Society for Minimally Invasive Cardiothoracic Surgery, η European Congenital Heart Surgeons Association κ.ά. Το 2003, διετέλεσε πρόεδρος της European Society of Thoracic Surgeons o Ι. Μπελλένης. Το 2004, με πρωτοβουλία μελών της εταιρείας (Σ. Πράπας, Α. Πίτσης), δημιουργήθηκε η EuroAsian Bridge Society από 28 χώρες

International Workshop HCTSS

18th WSCTS World Congress April 30th – May 3rd 2008 Kos island, Greece

1st Euro-Asian Bridge Society Meeting Athens 16-17 January 2004

230

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Στιγμιότυπο από Πανελλήνιο Συνέδριο της εταιρείας

της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής, ευρισκόμενης

έκτοτε σε στενή συνεργασία με την εταιρεία μας, ενώ το 2007 οργανώθηκε στους Δελφούς η συνάντηση

των «7 σοφών της Καρδιοχειρουργικής» (Χρ. Λόλας). Το 2008, η ΕΕΧΘΚΑ συνδιοργάνωσε στην Κω το 18ο Παγκόσμιο Συνέδριο της World Society of Cardiovascular & Thoracic Surgeons. Το 2014, από τη συνεργασία της ΕΕΧΘΚΑ (με πρόεδρο τον Δ. Δουγένη) και Ελλήνων χειρουργών θώρακος και καρδιάς της Διασποράς, δημιουργήθηκε η Ελληνική Εταιρεία Χειρουργών Θώρακος και Καρδιάς της Διασποράς, φέρνοντας κοντά και σε στενή συνεργασία τους απανταχού Έλληνες της ειδικότητας. Το 2017, μέλη της εταιρείας (Κυρ. Αναστασιάδης, Πολ. Αντωνίτσης) δημιούργησαν τη MiECTiS, διεθνή εταιρεία ελάχιστα επεμβατικής εξωσω-

ματικής κυκλοφορίας. Το 2018, στο 12ο Συνέδριο της εταιρείας, με την ονομασία «Athens crossroads», η Αθήνα έγινε το σταυροδρόμι συνάντησης

όλων των επιφανών θωρακοκαρδιοχειρουργικών εταιρειών του κόσμου.

Εκδόσεις, εκστρατείες

ενημέρωσης κοινού και

κοινωνικός ρόλος

Η ΕΕΧΘΚΑ εκδίδει ανά τρίμηνο Newsletter για ενημέρωση των μελών της. Υπό την αιγίδα της, έχουν εκδοθεί ημερολόγια με ιστορικά στοιχεία και το λεύκωμα Νίκες Καρδιάς, η Ιστορία της καρδιοχειρουργικής στην Ελλάδα και οι πρωταγωνιστές της, με συγγραφέα τον Σωτ. Πράπα. Τελευταία έκδοση αποτελεί το Εγχειρίδιο Χειρουργικής Θώρακος και Καρδιάς, με επιστημονικά άρθρα μελών της ΕΕΧΘΚΑ και της ελληνικής Διασποράς.

Ο κοινωνικός ρόλος της εταιρείας περιλαμβάνει εκστρατείες ενημέρωσης κοινού και ασθενών, εστιάζοντας

κυρίως στην πρόληψη. Διοργανώθηκαν δύο διαδοχικές δράσεις με τίτλο «Βήματα Καρδιάς, Ανάσες Ζωής», σε συνεργασία με συλλόγους ασθενών και την Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων, με σκοπό την ευαισθητοποίηση

του κοινού στις ευεργετικές συνέπειες της καθημερινής άσκησης, στα οφέλη της βάδισης ως μέσου αποκατάστασης χειρουργημένων καρδιοπαθών, στην πρόληψη διαφόρων

παθολογιών, του καρκίνου του πνεύμονα, καθώς επίσης και την ενημέρωση σε θέματα που σχετίζονται με τη σωστή διατροφή και την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής.

Κείμενο: Σωτήριος Ν. Πράπας

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ

• 1988-1990: Α. Κονταξής

• 1990-1992: Ι. Παπαϊωάννου

• 1992-1994: Ν. Έξαρχος

• 1994-1997: Γ. Σανούδος

• 1997-1999: Π. Παναγιωτόπουλος

• 1999-2001: Α. Μιχάλης

• 2001-2003: Ι. Μπελλένης

• 2003-2005: Χ. Λόλας

• 2006-2008: Π. Σπανός

• 2007-2012: Χρ. Παπακωνσταντίνου

• 2012-2014: Δ. Δουγένης

• 2014-2016: Κ. Αθανασιάδη

• 2016-2018: Σ. Πράπας

• 2018-2020: Χ. Κωτούλας

• 2020-2022: Χ. Φορούλης

• 2022-2024: Κ.Ηλιάδης

231

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Εταιρεία (ΕΨΕ)

Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία (ΕΨΕ) δημιουργήθηκε μετά τον διαχωρισμό, το 1984, της Ελληνικής

Νευρολογικής και Ψυχιατρικής Εταιρείας σε δύο ανεξάρτητες εταιρείες.

Μια πρώτη Νευρολογική και Ψυχιατρική Εταιρεία ιδρύθηκε το 1936. Στα μέσα της δεκαετίας του 1950 ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη εταιρεία με τον τίτλο «Πανελλήνια Νευρολογική και Ψυχιατρική

Εταιρεία», ενώ το 1958 μετονομάστηκε η εταιρεία των Αθηνών σε Ελληνική Νευρολογική και Ψυχιατρική Εταιρεία (ΕΝΨΕ). Σημαντικό ρόλο στην ενοποίηση των δύο εταιρειών έπαιξε η οργάνωση των πανελληνίων συνεδρίων. Το πρώτο πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, στην αίθουσα του Παρνασσού, το 1962, όπου αποφασίστη-

κε η επανέκδοση του περιοδικού Εγκέφαλος - Αρχεία Νευρολογίας - Ψυχιατρικής ως οργάνου των συνεδρίων για τη δημοσίευση των πρακτικών και ως περιοδική έκδοση (1). Η έκδοση συνεχίζεται έως σήμερα από την Αικατερίνη Διβόλη και τον σύλλογο «Εγκέφαλος». Ο τελευταίος πρόεδρος της ενιαίας ΕΝΨΕ, ο Σπύρος Σκαρπαλέζος, υλοποιώντας την απόφαση της Γ.Σ. της 3.6.1984, όρισε δύο πενταμελείς επιτροπές, για

να επεξεργαστούν τα καταστατι-

κά των δύο υπό ίδρυση εταιρειών.

Η διαδικασία συγκρότησης της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (ΕΨΕ) έγινε το 1986, από την προσωρινή διοικούσα επιτροπή

που όρισε η Γ.Σ. της 23.11.1985.

Τον Απρίλιο του 1987, εξελέγη

το πρώτο Δ.Σ. με πρόεδρο τον Γ. Χριστοδούλου, αντιπρόεδρο τον Ανδρ. Παράσχο, γενικό γραμματέα

τον Ανδρ. Ραμπαβίλα, ταμία τον Β. Αλεβίζο και μέλη τον Ν. Ζαχαριάδη, τον Γ. Καπρίνη και τον Γ. Τρίκκα. Η Ελ. Γκρέτσα κάλυψε τις γραμματειακές ανάγκες και στηρίζει διοικητικά όλες τις δραστηριότητες της ΕΨΕ μέχρι σήμερα. Μέλη των Δ.Σ., συχνά με πολλές θητείες, υπήρξαν οι εξής συνάδελφοι: Δ. Αναγνωστόπουλος, Β.

Αλεβίζος, Γ. Αλεβιζόπουλος, Γ. Γαρύφαλλος, Δ. Γαρύφαλλος, Ι. Γκιουζέπας, Ε. Δημητρίου, Ανδρ. Ζαχαριάδης, Ν. Ζαχαριάδης, Α. Ιακωβίδης, +Γ. Καπρίνης, Αθ. Καράβατος, Κ. Κόλλιας, Β. Κονταξάκης, Κ. Κόντης, Στ. Κρασανάκης, Ελ. Λύκουρας, Α. Μιχοπούλου, Λ. Μαρκάκη, Στ. Μπεράτη, Β. Μποζίκας, Στ. Ντώνιας, +Ανδρ. Παράσχος, +Ι. Πιτταράς, Δ. Πλουμπίδης, Ανδρ. Ραμπαβίλας, Γ. Τρίκκας, Ε. Σιούτη, Ε. Σουμάκη, Ν. Τζαβάρας, Χ. Τουλούμης, Β. Τομαράς, Β. Τσιπάς, Χ. Τσόπελας, Α. Φόρτος, Γ. Χριστοδούλου.

Κύριος σκοπός της δημιουργίας

της ΕΨΕ ήταν «να εκπροσωπείται όλο το ψυχιατρικό δυναμικό της χώρας από μια ισχυρή και αντιπροσωπευτική εταιρεία» (Απολογισμός Δ.Σ. της ΕΨΕ 1989-1991, Ψυχιατρική, 2, 1991:154-158).

Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στην ανάγκη για πανελλήνια εμβέλεια της εταιρείας, με τη θεσμοθέτηση περιφερειακών τμημάτων και την ενθάρρυνση της περιοδικής μεταφοράς της προεδρίας εκτός Αθηνών (με αντίστοιχη εκλογή αντιπροέδρου από την Αθήνα, όπου και η έδρα της εταιρείας), ώστε να υπάρχει όσο γίνεται πιο αντιπροσωπευτική εκπροσώπηση στο Δ.Σ.

232

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Δόθηκε επίσης, από την αρχή της θητείας του Δ.Σ., έμφαση στις ανάγκες των συναδέλφων και του κοινού της επαρχίας για επιμόρφωση και πληροφόρηση, με εκπαιδευτικές επισκέψεις και δραστηριότητες προαγωγής της ψυχικής υγείας (2).

Το καταστατικό της εταιρείας

Το καταστατικό της εταιρείας, που ολοκληρώθηκε το 1999 (3), ορίζει ως σκοπούς της ΕΨΕ: α) την προαγωγή της έρευνας που αφορά την προέλευση, την πρόληψη και τη θεραπεία των ψυχικών διαταραχών, καθώς και την κοινωνική αποκατάσταση των ψυχικά πασχόντων, β) την προαγωγή των επιστημονικών μεθόδων μελέτης των βιολογικών, ψυχολογικών, κοινωνικών κ.ά. παραγόντων που συνδέονται με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης ψυχικών διαταραχών, γ) την υπεράσπιση σε εθνικό, ευρωπαϊκό

και διεθνές επίπεδο του τίτλου του ειδικευμένου ψυχιάτρου, των επαγγελματικών του δικαιωμάτων

και του επαγγελματικού του ρόλου, δ) την προάσπιση των δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων, ε) την προαγωγή της εκπαίδευσης και της ερευνητικής δραστηριότητας των ψυχιάτρων και των συναφών επαγγελμάτων και εθελοντών, την ανύψωση του επιστημονικού επιπέδου των ψυχιάτρων

και σε μεταπτυχιακό επίπεδο, στ)

την ενθάρρυνση της ανταλλαγής

γνώσεων και πληροφοριών ανά -

μεσα στα μέλη της ΕΨΕ και τους άλλους επαγγελματίες της ψυχικής υγείας σχετικά με την προαγωγή της ψυχιατρικής επιστήμης

και πρακτικής, χωρίς να θίγονται

τα δικαιώματα των ψυχικά πασχό -

ντων και όσων έχουν ανάγκη από ψυχοκοινωνική υποστήριξη, ζ) την προώθηση της συνεργασίας των μελών της ΕΨΕ με όλους τους ψυχιάτρους, καθώς μεταξύ της εταιρείας και όλων των εταιρειών ή οργανώσεων συγγενών ειδικοτήτων της Ιατρικής ή άλλων επιστημών που αφορούν το αντικείμενο της Ψυχιατρικής, με στόχο την ανύψωση της έρευνας και της πρακτικής, η) την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης των φοιτητών της Ιατρικής και των άλλων

γιατρών σε θέματα ψυχικής υγείας, καθώς και τον εμπλουτισμό

των γνώσεων των γιατρών ώστε να αντιμετωπίζεται κάθε ασθε -

νής ως ενιαία βιοψυχοκοινωνική

οντότητα, θ) την προαγωγή και ενθάρρυνση της ανάπτυξης και εφαρμογής νέων μεθόδων για την πρόληψη, τη θεραπεία και την αποκατάσταση των ψυχικά πασχόντων, ι) τη δημόσια παρουσία και έκφραση γνώμης για τους σκοπούς της εταιρείας, ια) τον αποκλεισμό με κάθε πρόσφορο

μέτρο της κομματικής επιρροής στην εταιρεία και όποιας επιρροής αναιρεί την επιστημονική ελευθερία και ανεξαρτησία και ιβ) την αποφυγή οποιασδήποτε απόκλισης από τους σκοπούς και το έργο της εταιρείας και την

Ο Καθηγ. Γ. Χριστοδούλου, πρώτος Πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας

εξασφάλιση της ελεύθερης και αδέσμευτής έκφρασης των μελών.

Μια αναθεώρηση του καταστατικού, το 2008, όρισε τη διάρκεια της θητείας του Δ.Σ. από δύο στα τρία έτη. Μια νέα αναθεώρηση του καταστατικού έγινε στο 24ο Πανελλήνιο Συνέδριο, το 2016, όπου προστέθηκε συμπληρωματικά

TO ΠΡΏΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ (1987)

Πρόεδρος Γ. Χριστοδούλου Αντιπρόεδρος Ανδρ. Παράσχο Γ. Γραμματέας Ανδρ. Ραμπαβίλα Ταμίας Β. Αλεβίζο Μέλη Ν. Ζαχαριάδη, Γ. Καπρίνη, Γ. Τρίκκα

233

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

προς το άρθρο γ’ «η προάσπιση

του επαγγελματικού ρόλου των ψυχιάτρων γενικά και στην κοινωνία ειδικότερα», ώστε να γίνει συνολική η εκπροσώπηση από

την ΕΨΕ.

Τονίζουμε ότι το Δ.Σ. ασκεί εποπτεία σε όλες τις δραστηριότητες

της ΕΨΕ, αλλά οι επιστημονικοί

κλάδοι, τα περιφερειακά τμήματα, οι νέοι ψυχίατροι και οι ειδικευόμενοι διαθέτουν σημαντικό βαθμό αυτονομίας που αφορούν τα αντικείμενα που υπηρετούν, όπως η οργάνωση εκδηλώσεων.

Επιστημονικοί κλάδοι

Οι κλάδοι έχουν θητείες ανάλογες με αυτές των Δ.Σ., εποπτεύονται από πρόεδρο και δύο γραμματείς

και ως στόχο έχουν την εμβάθυνση στα διάφορα επιστημονικά αντικείμενα της Ψυχιατρικής, την ανάλογη κλινική και ψυχοκοινωνική πρακτική και την εκπαίδευση. Οργανώθηκαν σταδιακά και σήμερα ενεργοποιούνται οι εξής κλάδοι : 1. Αυτοκαταστροφικών και Βίαιων Συμπεριφορών, 2. Βιολογικής Ψυχιατρικής, 3. Διαπολιτισμικής Ψυχιατρικής, 4. Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής, 5. Διπλής Διάγνωσης, 6. Έγκαιρης Παρέμβασης στην Ψύχωση, 7. Ιδιωτικής Ψυχιατρικής, 8. Ιστορίας της Ψυχιατρικής, 9. Κλινικής Ψυχοφαρμακολογίας, 10. Κοινωνικής Ψυχιατρικής, 11. Μελέτης της Επαγγελματικής Προάσπισης του Ψυχιάτρου, 12. Νευροαναπτυ-

ξιακών Διαταραχών διά Βίου, 13. Ουσιοεξαρτήσεων, 14. Παιδοψυχιατρικής, 15. Πληροφορικής και Καινοτόμων Τεχνολογιών, 16. Προληπτικής Ψυχιατρικής, 17. Σεξουαλικότητας και Διαπροσωπικών Σχέσεων, 18. Στρατιωτικής Ψυχιατρικής, 19. Συμβουλευτικής-Διασυνδετικής Ψυχιατρικής και Ψυχοσωματικής, 20. Τέχνης και Ψυχιατρικής, 21. Τηλεψυχιατρικής, 22. Φιλοσοφίας και Ψυχιατρικής, 23. Ψυχιατρικής Ηθικής και Δεοντολογίας, 24. Ψυχιατρικής και Θρησκείας, 25. Ψυχικής Υγείας Γυναικών και Ψυχιατρικής της Αναπαραγωγής, 26. Ψυχιατροδικαστικής, 27. Ψυχοθεραπείας, 28. Ψυχογηριατρικής, 29. Ψυχομετρικών και Νευροψυχολογικών

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

μετρήσεων, 30. Ψυχοογκολογίας, 31. Ψυχοπαθολογίας και 32. Ψυχοφυσιολογίας.

Περιφερειακά τμήματα Τα περιφερειακά τμήματα εποπτεύονται από πρόεδρο, γραμματέα και ταμία και είναι τα εξής: Αθηνών, Μακεδονίας, Κεντρικής Ελλάδας, Βορειοδυτικής Ελλάδας, Δυτικής Στερεάς, Πελοποννήσου και Μεγάλης Βρετανίας.

Ένωση Ελλήνων Ειδικευομένων Ψυχιάτρων (ΕΕΕΨ): Ιδρύθηκε το 1995 με σκοπό: α) την εξασφάλιση της οργανωμένης συνεργασίας των ειδικευομένων στην επεξεργασία και προώθηση προτάσεων για την αναβάθμιση της ψυχιατρικής εκπαίδευσης στη χώρα μας κατά ομοιογενή τρόπο, β) τη συνεργασία με εθνικούς φορείς και οργανισμούς που έχουν ανάλογο αντικείμενο, γ) την ανάληψη πρωτοβουλιών για την επιμόρφωση των μελών της, όπως οι 35 ημερίδες και διημερίδες της ΕΕΕΨ που έχουν πραγματοποιηθεί έως σήμερα, συνήθως ανεξάρτητα, αλλά και στο πλαίσιο των πανελληνίων συνεδρίων, και δ) την εκπροσώπηση

των Ελλήνων ειδικευομένων στο European Forum for all Psychiatric Trainees (EFPT) και μέσω αυτού του οργανισμού σε άλλες διεθνείς οργανώσεις. Οι ειδικευόμενοι ψυχίατροι μπορούν να γίνουν δόκιμα

μέλη της ΕΨΕ με τα δικαιώματα

των τακτικών μελών, εκτός του να

εκλέγουν και να εκλέγονται (άρθρο 7 του καταστατικού).

Πρώτο Δ.Σ.: Μαρία Μαργαρίτη, Ελευθέριος Μέλλος, Αντώνης Πολίτης.

Τον Μάιο του 1997 διεξήχθη στην Αθήνα συνέδριο της EFPT, με τη μεγαλύτερη μέχρι τότε συμμετοχή χωρών (17 χώρες).

Τομέας Νέων Ψυχιάτρων Ιδρύθηκε τον Ιούνιο 2005, ακολουθώντας την ανάλογη πρακτική της WPA, της EPA και άλλων διεθνών εταιρειών.

Επιστημονικό έργο Κύριες επιστημονικές δραστηριότητες της ΕΨΕ είναι τα πανελλήνια συνέδρια, τα θεματικά και τα περιφερειακά συνέδρια, αλλά και οι διαδοχικές ημερίδες που οργανώθηκαν στις 10 Οκτωβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας. Το πρώτο πανελλήνιο συ-

νέδριο έγινε στον Βόλο το 1991 (12ο, σύμφωνα με την αρίθμηση της ΕΝΨΕ). Τα συνέδρια αυτά έκτοτε οργανώνονταν ανά δύο ή τρία χρόνια συγχρόνως προς τις εκλογές για την ανάδειξη Δ.Σ. έως το 22ο συνέδριο των Ιωαννίνων.

Από το 23ο συνέδριο στη Λάρισα και εντεύθεν, αποφασίστηκε η ετήσια διεξαγωγή τους, με σκοπό να ενισχυθεί ο τομέας της ιδιαίτερα σημαντικής συνεχιζόμενης ιατρικής εκπαίδευσης, παράλληλα προς τις ερευνητικές και άλλες ανακοινώσεις. Λόγω της πανδημίας, το 28ο (2020) και το 29ο συνέδριο (2021) έγιναν διαδικτυακά, ενώ το 30ό θα γίνει υβριδικό.

Στο ευρύτερο

εκπαιδευτικό

έργο της ΕΨΕ

Έχουν γίνει πολλά

μονοθεματικά

ή περιφερειακά συνέδρια, όπου αναδεικνύεται πάντα η συνεισφορά των περιφερειακών τμημάτων, των ειδικευομένων, των νέων ψυχίατρων και των κλάδων. Ο κλάδος κλινικής ψυχοφαρμακολογίας καθιέρωσε από το 2013 το πρώτο ετήσιο συνέδριο, με μεγάλη συμμετοχή των νεότερων συναδέλφων και των ειδικευομένων, το 7ο του 2020 ήταν διαδικτυακό και το 8ο υβριδικό, στην Αθήνα, τον Νοέμβριο 2021. Η ΕΨΕ μετείχε το 2014 στις Ομάδες Εργασίας του Υπουργείου Υγείας για την εκπόνηση των Θεραπευτικών Πρωτοκόλλων της Άνοιας, της Σχιζοφρένειας και της Διπολικής Διαταραχής.

Το 2019, σε συνεργασία της ΕΨΕ με τον ΕΟΠΥΥ, διαμορφώθηκαν τα Θεραπευτικά Πρωτόκολλα για

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

236

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

την Κατάθλιψη και τις Αγχώδεις

Διαταραχές, των οποίων η επεξεργασία ολοκληρώνεται σήμερα από επιτροπή του Υπουργείου Υγείας.

Εκπαιδευτικό έργο

Η εκπαίδευση αποτέλεσε έναν από τους κεντρικούς στόχους. Στους Απολογισμούς των Δ.Σ., είναι καταχωρισμένος μεγάλος αριθμός εκδηλώσεων που απευθύνονται στους ψυχιάτρους, στους γιατρούς άλλων ειδικοτήτων και στο ευρύτερο κοινό (προαγωγή της ψυχικής υγείας). Οι εκδηλώσεις αυτές απευθύνονταν κυρίως στους συναδέλφους και το κοινό της επαρχίας, συνήθως με συν-διοργάνωση με τους κατά τόπους ιατρικούς συλλόγους. Ιδιαίτερη ήταν πάντα η φροντίδα

της ΕΨΕ για τους ειδικευόμενους

ψυχιάτρους, οι οποίοι μπορούν

να γίνουν μέλη της από την πρώ -

τη ημέρα της άσκησής τους για

την απόκτηση της ειδικότητας. Επιδιώχθηκε και πραγματοποιήθηκε στενή συνεργασία σε εκπαιδευτικό επίπεδο με τις ψυ -

χιατρικές εταιρείες των βαλκανικών χωρών, με εκπαιδευτικές επισκέψεις προς και από Σερβία, Αλβανία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Τουρκία καθώς και Ρωσία, Τσεχία, Σλοβακία και Ουκρανία.

Πέραν αυτών, με πρωτοβουλία του τότε προέδρου, καθηγητή Γ. Χριστοδούλου, πραγματοποιήθηκαν εκπαιδευτικά ταξίδια των μελών της ΕΨΕ σε ψυχιατρικές δομές του εξωτερικού. Ενδεικτικά αναφέρονται:

• Αγγλία, σε συνεργασία με το Royal College of Psychiatrists, 2328 Ιανουαρίου 1989, με 50 άτομα.

• Ηνωμένες Πολιτείες (Βοστόνη, Νέα Υόρκη) επίσκεψη και ομιλίες στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Harvard, Boston και Ψυχιατρικές Δομές, Columbia University, New York, με ενδιάμεσο σταθμό την Καζαμπλάνκα, Μαρόκο (3-16 Μαΐου 1990). Συμμετείχαν 45 άτομα.

• Εκπαιδευτικό ταξίδι στην Κίνα, στην Ταϊλάνδη και στο Χονγκ Κονγκ. Σε συνεργασία με τις τοπικές ψυχιατρικές εταιρείες. 50 συμμετέχοντες. (Ιανουάριος 1994).

• Εκπαιδευτικό ταξίδι στη Σερβία από ομάδα ψυχιάτρων (Ηλ. Αγγελόπουλος, Ν. Ζαχαριάδης, Γ. Λυκέτσος, Κ. Στεφανής, Ι. Πιτταράς, Αικ. Χαραλαμπάκη, Γ. Χριστοδούλου) κατά τη διάρκεια του εκπαιδευτικού εμπάργκο που είχε επιβληθεί στη Σερβία. Με την υποστήριξη της ΕΨΕ δημιουργήθηκε η Σερβική Ψυχιατρική

Εταιρεία και ο Ψυχιατρικός Τομέας του Ελληνο-Σερβικού Ιατρικού Συνδέσμου (πρόεδροι Γ. Χριστοδούλου και P. Kallicanin). Οκτώβριος 1994.

Στο ευρύτερο εκπαιδευτικό έργο της ΕΨΕ εντάσσεται και η προαγω-

γή της ψυχικής υγείας. Στο πλαίσιο αυτό, διεξήχθη αρχικά το έτος 2004, στο Αμφιθέατρο του Αιγινητείου Νοσοκομείου, ένα δομημένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα προαγωγής της ψυχικής υγείας, σε συνεργασία με το King’s College, London, την Ψυχιατρική Κλινική του ΕΚΠΑ και την Εταιρεία Προληπτικής Ψυχιατρικής, στο οποίο συμμετείχαν εκπρόσωποι διαφόρων επαγγελματικών κλάδων (εκπαιδευτικοί, δημοσιογράφοι, ιερείς, γενικοί γιατροί, στρατιωτικοί κ.λπ.). Το πρόγραμμα ακολουθούσε την αρχή του radiation effect, δηλαδή της εκπαίδευσης εκπαιδευτών. Κάθε σειρά ήταν διάρκειας 18 μηνών.

Υπήρξε πάντα σημαντικός ο εκπαιδευτικός ρόλος των κλάδων και των περιφερειακών τμημάτων με την οργάνωση ημερίδων, περιφερειακών συνεδρίων κ.ά.

Η αίθουσα συγκεντρώσεων της ΕΨΕ χρησιμοποιείται για τις εκδηλώσεις των κλάδων, ενώ την τελευταία δεκαετία έχουν καθιερωθεί και ετήσιες σειρές μαθημάτων Ψυχοφαρμακολογίας, Ψυχογηριατρικής, Ψυχοθεραπειών, τα τελευταία χρόνια Ψυχιατροδικαστικής κ.ά. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στον κλάδο Τέχνης και Ψυχιατρικής, που έχει καθιερώσει ετή-

Η

διαδικασία συγκρότησης της ΕΨΕ έγινε το 1986

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Μέλη

της ΕΨΕ στην αίθουσα τελετών του ΕΚΠΑ

σιο σεμινάριο και σειρές ετήσιων θεματικών προβολών στην Κινηματογραφική Λέσχη (Λαΐς), που ολοκληρώνονται με ημερίδα αφιερωμένη στο σχετικό θέμα. Το 2020, οι προβολές διεκόπησαν λόγω της πανδημίας. Επίσης, επί προεδρίας Ν. Τζαβάρα, ήταν εξαιρετική

η συμβολή του κλάδου στην εμβληματική έκθεση «Αιτία θανάτου: Ευθανασία. Έργα από την συλλογή

Prinzhorn» στο Μουσείο Μπενάκη, το 2011.

Στα γραφεία του περιοδικού Ψυχιατρική φιλοξενείται από το 2014 το

ετήσιο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Κλινικής Ψυχοπαθολογίας, σε συνεργασία με την Α΄ Ψυχιατρική Κλινική του ΕΚΠΑ.

Τον Φεβρουάριο του 2020, οι ανάγκες διαδικτυακής παρακολούθησης των μαθημάτων οδήγησαν στην εγκατάσταση διαδικτυακής πλατφόρμας Sisco/webex στην αίθουσα συγκεντρώσεων, που επιτρέπει και την υβριδική διεξαγωγή μαθημάτων, η οποία αποδείχθηκε ιδιαίτερα σημαντική για το σύνολο των δραστηριοτήτων της ΕΨΕ καθ’ όλην τη διάρκεια της πανδημίας.

Συνεργασίες

με άλλες εταιρείες

Υπάρχει συνεργασία με τη Νευρολογική Εταιρεία, με την οποία μας συνδέει το ιστορικό συν- λειτουργίας, την Παιδοψυχιατρική

Εταιρεία, που ξεκίνησε το 1983, ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της, με ισχυρή την παρουσία των ψυχιάτρων των παιδιών και των εφήβων εντός της ΕΨΕ, όπως προβλέπει το καταστατικό. Επίσης, με την Ιατρική Εταιρεία Αθηνών και τα πανελλήνια συνέδριά της, την Ψυχιατρική

237

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Εταιρεία Κύπρου, με σημαντικές

κοινές δραστηριότητες όπως το 1ο Παγκύπριο Συνέδριο Ψυχιατρικής το 1993, αλλά και το 16ο Πανελλήνιο Συνέδριο της ΕΨΕ

στην Πάφο, το 2006. Επί συγκεκριμένων θεμάτων έχει υπάρξει συνεργασία και με πολλές άλλες εταιρείες.

Διεθνής παρουσία

Η διεθνής παρουσία της ΕΨΕ είναι έντονη και συνεχής. Είναι μέλος της Παγκόσμιας Ψυχιατρικής Εταιρείας (WPA) από 17.10.1989 (αίτηση 29.9.1988), στο πλαίσιο της οποίας έπαιξε σημαντικό και ενίοτε κυρίαρχο ρόλο.

Μέλη της υπήρξαν μέλη του Δ.Σ.

της WPA (Κ. Στεφανής, πρόεδρος, Γ. Χριστοδούλου), πρόεδροι της Επιτροπής Ηθικής (Κ. Στεφανής, Γ. Χριστοδούλου), πρόεδρος του

Θεσμικού Προγράμματος των Καταστροφών (Γ. Χριστοδούλου), υπεύθυνος Επιστημονικών Τομέων (Γ. Χριστοδούλου), μέλος της Επιτροπής Ηθικής (Κ. Σολδάτος), αντιπρόσωπος Ζώνης, εν ενεργεία (Κ. Φουντουλάκης) και άλλοι.

Ισχυρή ήταν η παρουσία των μελών της ΕΨΕ στους επιστημονικούς κλάδους της WPA με σημαντική επιρροή στη διαμόρφωση της πολιτικής της WPA.

Η ΕΨΕ είναι επίσης μέλος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ψυχικής Υγείας (WFMH), της οποίας μέλος του Δ.Σ. (2009-2011), αντιπρόεδρος για την Ευρώπη (2011-2013) και τελικά πρόεδρος (2013-2015) εξελέγη ο καθηγητής Γ. Χριστοδούλου.

Η ΕΨΕ είναι ιδρυτικό μέλος του Τομέα Ψυχιατρικής της UEMS (European Union of Medical Specialists), στο πλαίσιο του οποί-

ου ο τότε πρόεδρος της ΕΨΕ, καθηγητής Γ. Χριστοδούλου εξελέγη πρώτος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ψυχιατρικής (European Board of Psychiatry), έργο του οποίου ήταν κυρίως ο καθορισμός της διάρκειας, του περιεχομένου καθώς και η ομογενοποίηση της ψυχιατρικής εκπαίδευσης στην Ευρώπη. H UEMS και η Ευρωπαϊκή Ψυχιατρική Εταιρεία (EPA) είναι οι συνδετικοί δίαυλοι της ΕΨΕ με το ψυχιατρικό γίγνεσθαι της Ευρώπης. Στο πλαίσιο της UEMS έχουν κατά καιρούς κατατεθεί τα συμπεράσματα από surveys που αφορούν την ψυχιατρική πρακτική στις χώρες-μέλη και έχουν διατυπωθεί βελτιωτικές προτάσεις. Μια σημαντική πρόταση ήταν η ένταξη της ψυχοθεραπείας στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα χωρίς οικονομική επιβάρυνση, καθώς και η αύξηση της διάρκειας της εκπαίδευσης για την απόκτηση της ειδικότητας Ψυχιατρικής στα πέντε έτη (Γ. Σ. ΕΨΕ 15.5.1993). Η ΕΨΕ εκπροσωπήθηκε από τους Γ. Χριστοδούλου, Β. Αλεβίζο, Ανδρ. Παράσχο, Ι. Παπακώστα, Ανδρ. Ζαχαριάδη, Γ. Γαρύφαλλο και άλλους. Σήμερα εκπροσωπείται από ένα μέλος, τον Ανδρ. Ζαχαριάδη, μέχρις ότου αποκατασταθεί η εκπροσώπηση από δύο εκπροσώπους. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ψυχιατρικής διατύπωσε προτάσεις για την ψυχιατρική εκπαίδευση στην Ευρώπη, συμποσούμενες σε πέντε σημεία που ενσωματώθηκαν

Εγκαινεια γραφείων ΕΨΕ

238

DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

στο άρθρο 6 του Καταστατικού Μεταπτυχιακής Εκπαίδευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ψυχιατρική, 6, 270-279, 1995 και 6, 110, 1995).

Η ΕΨΕ είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ψυχιατρικής Εταιρείας (EPA)

και μέλη του Δ.Σ. της εταιρείας

έχουν στελεχώσει αρκετούς επιστημονικούς τομείς. Η ΕΨΕ έχει αναλάβει τη συν-διοργάνωση επιστημονικών εκδηλώσεων στην Ελλάδα. Εκπρόσωπος του Δ.Σ. ο ψυχίατρος Χρ. Τσόπελας.

Μετά από πρόταση του τότε προέδρου της ΕΨΕ, η WPA αποφάσισε

τη δημιουργία ειδικού προγράμματος για την Ανατολική Ευρώπη

και τα Βαλκάνια, το οποίο μετασχηματίστηκε το 2004 σε ανεξάρ -

τητη εταιρεία, την PAEEB (Ψυχιατρική Εταιρεία Ανατολικής Ευρώπης και Βαλκανίων), αρχικά υπό

ελληνική προεδρία (Γ. Χριστοδούλου). Στο πλαίσιο της PAEEB, οργανώθηκαν ποικίλες δραστηριότητες, επιστημονικές εκδηλώσεις και συνέδρια σε διάφορες χώρες (Ελλάδα, Ρωσία, Σερβία, Βουλγαρία, Αλβανία, Ουκρανία, Κύπρο και Ρουμανία), σε μια προσπάθεια στήριξης των ψυχιάτρων στις χώρες αυτές, πολλές από τις οποίες αντιμετώπισαν σοβαρές κοινωνικές ανακατατάξεις.

γκόσμιο Συνέδριο Ψυχικής Υγείας που συνήλθε στην Αθήνα το 2009 το 15ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Ψυχοσωματικής Έρευνας, Αθήνα, 1986 το 3ο Περιφερειακό Συνέδριο του European College of Neuropsychopharmacology, Αθήνα, 1998 το Περιφερειακό Συνέδριο της WPA, Αθήνα, 1999 τα δύο Παγκόσμια Συνέδρια Ψυχοσωματικής Ιατρικής, Αθήνα 1999 και Κιότο Ιαπωνίας 2005 το Regional Symposium on Preventive Psychiatry της WPA, Αθήνα, 13-17 Απριλίου 1999 το 1ο Διατομεακό Συνέδριο της WPA («Advances in Psychiatry»), Αθήνα, 12-15 Μαρτίου 2005 το 1ο Ψυχιατρικό Συνέδριο ΝΑ Ευρώπης, Θεσσαλονί-

κη, 2007 και το 2ο στη Μόσχα, το 2009 το Περιφερειακό συνέδριο

της WFMH, Σιγκαπούρη, 2015 το Παγκόσμιο Συνέδριο Ψυχικής

Υγείας, Κάιρο, 2015 το 4ο Ψυχιατρικό Συνέδριο Ανατολικής Ευ -

ρώπης και 3ο Διεθνές Συνέδριο Προληπτικής Ψυχιατρικής, Αθήνα, 12-15 Νοεμβρίου 2015.

Όλα τα παραπάνω συνέδρια έγιναν

υπό την προεδρία ή συν-προεδρία

του καθηγητή Γ. Χριστοδούλου και με ενεργό συμμετοχή μελών της

ΕΨΕ.

Τον Δεκέμβριο του 2020, διεξήχθη

Άξιο ιδιαιτέρας μνείας είναι ότι το πρώτο Ψυχιατρικό Συνέδριο της Κύπρου συνδιοργανώθηκε με την ΕΨΕ (9-10 Απριλίου 1993).

H

εταιρεία συνεργάστηκε με παγκόσμιους και ευρωπαϊκούς ψυχιατρικούς οργανισμούς στη διοργάνωση συνεδρίων και άλλων επιστημονικών εκδηλώσεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ενδεικτικά αναφέρονται: Το Πα-

στην Αθήνα το Θεματικό Διατομε-

ακό Συνέδριο της WPA με θέμα το

Ψυχολογικό Τραύμα και συνδι-

οργανωτές την WPA και την ΕΨΕ (επίτιμοι πρόεδροι Αfzal Javed και Γ. Χριστοδούλου, πρόεδροι Δ. Πλουμπίδης και Τ. Schulze).

Μετά από πρόσκληση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, εκπρόσωποι της ΕΨΕ συμμετείχαν το 2010 σε συσκέψεις στην Παλαιστίνη και σε εκπαιδευτικά σεμινάρια στη Ραμάλα και Naplouse για την επιμόρφωση των Παλαιστίνιων συναδέλφων (Γ. Χριστοδούλου, Ι. Γκιουζέπας, Δ. Πλουμπίδης). Στις συνοδούς του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που συνήλθαν στην Κοπεγχάγη (2004) και στο Ελσίνκι (2005) προσκλήθηκε

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

και συμμετείχε στην αντιπροσωπία εκπροσώπησης της Ελλάδας ο πρόεδρος της ΕΨΕ, Γ. Χριστοδούλου.

Διεθνείς διακηρύξεις

Η εταιρεία υπήρξε εμπνευστής

πολλών διακηρύξεων που αφορούν κυρίως την άσκηση της Ψυχιατρικής, τα δικαιώματα των ασθενών, τα δικαιώματα των ψυχιάτρων και την ψυχιατρική πρόληψη. Ενδεικτικά αναφέρονται:

• Το ψήφισμα της Association for Medical Education in Europe της

6.9.1994 κατά του επιστημονικού εμπάργκο εναντίον της Σερβίας (απόφαση 757/1992 του Συμβουλίου Ασφαλείας). Με απόφαση του

Δ.Σ. της ΕΨΕ στις 29.11.1994 υιοθετήθηκε το ψήφισμα και κοινοποιήθηκε αρμοδίως (δες και κύριο

άρθρο Ψυχιατρική, 5, 114, 1994).

• Η Διακήρυξη της Κω (2004), με την οποία εκφράζεται αλληλεγγύη προς την Ψυχιατρική Εταιρεία του Ιράκ και τον ιρακινό λαό.

• Η Διακήρυξη της Craiova, Δεκέμβριος 2004, της WPA, όπου και ιδρύθηκε η PAEEB.

• Η Αντιπολεμική Διακήρυξη των Αθηνών, 25 Μαρτίου 2016, με πρωτοβουλία της ΕΨΕ, της Εταιρείας Προληπτικής Ψυχιατρικής, της PAEEB και της Ψυχιατρικής Εταιρείας της Σερβίας, με την οποία διακηρύσσεται η ανάγκη τερματισμού των πολεμικών συγκρούσεων, υποστήριξης στα θύματα των πολέμων και στους πρόσφυγες καθώς και στους πολίτες των χωρών υποδοχής. Η Διακήρυξη υιοθετήθηκε

από πάνω από 100 οργανισμούς παγκοσμίως και υποστηρίχτηκε

από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ενημέρωση και εκδόσεις

Η Γ.Σ. του Απριλίου 1987 αποφάσι-

σε την έκδοση του περιοδικού Ψυχιατρική (Psychiatriki journal), όρισε προσωρινή συντακτική επιτρο -

πή και το πρώτο τεύχος κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 1990. Πρώτη συντακτική επιτροπή: πρόεδρος

ο Γ. Χριστοδούλου, αναπληρωτής

πρόεδρος ο Ανδρ. Ραμπαβίλας, μέλη οι Β. Αλεβίζος, Μ. Μαδιανός και Χ. Βαρουχάκης, γραμματεία η Ελ. Γκρέτσα. Παρέμεινε πρόεδρος/ διευθυντής σύνταξης ο Γ. Χριστοδούλου για δέκα έτη, στη συνέχεια ο Μ. Μαρκίδης, επί μακρά σειρά ετών ο Β. Κονταξάκης και από το 2019 έως σήμερα ο Γ. Κωσταντακόπουλος. Η Ψυχιατρική, με 4 ετήσια ελληνικά ή αγγλικά τεύχη κατ’ έτος, έχει ακολουθήσει τις διεθνείς εξελίξεις και έχει ενταχθεί στις διεθνείς βάσεις δεδομένων, ενώ έχει κερδίσει σημαντική αναγνώριση.

Αφίσες Πανελλήνιων Συνεδρίων

Η ΕΨΕ είχε αποφασιστική

συμμετοχή

στην αλλαγή

των συνθηκών νοσηλείας στο Ψυχιατρείο Λέρου

DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Έχει εκδοθεί Ανθολόγιο Ελληνικών Ψυχιατρικών Κειμένων του 19ου και 20ού αιώνα, Επιμ.: Θ. Καράβατος, Δ. Πλουμπίδης, Γ. Χριστοδούλου, στα ελληνικά (2006)

και με προσθήκη αρχαίων κειμένων, Επιμ.: G. Christodoulou, D. Ploumpidis, Ath. Karavatos, στα αγγλικά (2010), στο πλαίσιο της σχετικής σειράς της WPA.

Επίσης, η σειρά τόμων Advances in Psychiatry, Disasters, Mental Health Context and Responses (2016): Eds. G.N. Christodoulou, J.E. Mezzich, N.G. Christodoulou, D. Lecic-Tosevski, που τονίζουν τις διεθνείς συνεργασίες της ΕΨΕ.

Κοινωνικός ρόλος

Η ΕΨΕ είχε αποφασιστική συμμετοχή στην αντιμετώπιση του γνωστού προβλήματος των συνθηκών νοσηλείας στο Ψυχιατρείο Λέρου. Συνεστήθη Ομάδα Εργασίας από τους Γ. Λυκέτσο (συντονιστή), Χ. Βαρουχάκη, Ε. Δημητρίου, Μ. Μαδιανό, Μαρίνα Οικονόμου και Ι. Τσιάντη, που επισκέφθηκαν

μαζί με τον πρόεδρο της ΕΨΕ, Γ. Χριστοδούλου, το Ψυχιατρείο της Λέρου, κατέγραψαν επί τριήμερο τις ανάγκες και εκπόνησαν σχέ-

διο αντιμετώπισης που εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση της ΕΨΕ (30.9.1989) και υποβλήθηκε αρμοδίως (Ψυχιατρική 1, 184-189, 1990, κύριο άρθρο στο ίδιο τεύχος [ΓΝΧ, και ΑΔΡ]).

Τα περισσότερα από τα μέτρα που προτάθηκαν, εφαρμόστηκαν από το Υπουργείο Υγείας (σύσταση Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας, με πρώτο διευθυντή τον ψυχίατρο Ν. Ζαχαριάδη, συγκρότηση ομάδων παρέμβασης, εκπαιδευτικά προγράμματα κ.λπ.). Ακολούθησαν διαδοχικές επισκέψεις στη Λέρο εκπροσώπων της ΕΨΕ (21.9.89, 2-3.10.89, 11-15.11.89, 10-12.2.90).

Έγιναν επίσης εκπομπές από το τοπικό ραδιόφωνο για την ευαισθητοποίηση του κοινού και εφαρμόστηκαν εκπαιδευτικά προγράμματα για το προσωπικό. Μετά από ενέργειες της ΕΨΕ θεσμοθετήθηκαν οικονομικά και άλλα κίνητρα για την προσέλευση γιατρών (Ψυχιατρική, 1, 1990:70-71).

Επίσης, η ΕΨΕ συμμετείχε στον σχεδιασμό, στην εκτέλεση και στην αξιολόγηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων τεχνικής και οικονομικής στήριξης της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης «Ψυχαργώς»

Α΄, Β΄ και Γ΄, καθώς και σε νομοπαρασκευαστικές επιτροπές.

Με το ξέσπασμα της πανδημίας, τον Μάρτιο του 2020, υπήρξε διαρκής ενημέρωση των συναδέλφων. Με τη συνεργασία της διαδικτυακής πλατφόρμας melapus

από τον Μάιο έως τον Ιούλιο 2020, τριάντα συνάδελφοι παρείχαν δω -

ρεάν διαδικτυακή στήριξη στους πολίτες. Ακόμη, η ΕΨΕ συμμετείχε στην ίδρυση και στη στελέχωση της τηλεφωνικής πλατφόρμας του Υπουργείου Υγείας 10306, καθώς και της 1110 του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών.

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ

• 1987-1994: Γ. Χριστοδούλου

• 1994-1998: Ανδρ. Παράσχος

• 1998-2006: Γ. Χριστοδούλου

• 2006-2011: Ν. Τζαβάρας

• 2011-2014: Ι. Γκιουζέπας

• 2014-2020: Δ. Πλουμπίδης

ΤΟ ΠΑΡΟΝ Δ.Σ. ΠΡΟΕΚΥΨΕ

ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓ Ε Σ

ΤΟΥ ΜΑΐΟΥ 2021:

Πρόεδρος Β. Μποζίκας

Αντιπρόεδρος

Κ. Φουντουλάκης

Γ. Γραμματέας Δ. Τσακλακίδου

Ταμίας Λ. Μαρκάκη

Μέλη Χ. Τουλούμης, Η. Τζαβέλλας, Ν. Γκούβας

Βιβλιογραφικές αναφορές

(1) Μ.Γ. Στριγγάρης, «Ιωβηλαίο της Ελληνικής Νευρολογικής και Ψυχιατρικής Εταιρείας». Εγκέφαλος, τόμ. 23, Νο 4, 1986, 175-179.

(2) Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία - Η Ιστορία, 20 χρόνια, 1986-2006.

Επιμέλεια Απ. Αποστολίδης. Ιατρική Παιδεία, 2006.

(3) Καταστατικό ΕΨΕ: https://psych. gr/wp-content/uploads/2018/10/ psychkatastatiko.pdf

Εκδήλωση στο Μεγαρο Μουσικής

241

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

Χειρουργικής

Ορθοπαιδικής & Τραυματολογίας

ου (Οθώνειο Πανεπιστήμιο Αθηνών, 1837), αρκετοί Γενικοί Χειρουργοί έδειξαν ενδιαφέρον για τις παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος. Ο Ιωάννης Ολύμπιος (1802-1869), ο πρώτος Καθηγητής Χειρουργικής Παθολογίας ασχολήθηκε κυρίως με τη Γενική Χειρουργική και την Οφθαλμολογία, αλλά έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην Ορθοπαιδι-

επί καταγμάτων της μηριαίας κεφαλής» (Δελτίο της Ιατρικής Εταιρείας, 1922). Ο Ευάγγελος Καλλιοντζής στο σύγγραμμα του «Εγχειρητική» (1899) περιγράφει λεπτομερώς εγχειρήσεις

όρος «Ορθοπαιδική» για

πρώτη φορά χρησιμοποιή-

θηκε από τον Γάλλο Καθηγητή Νicolas Andry, ο οποίος συνδυάζοντας τις ελληνικές

λέξεις «όρθός» και «παιδίoν» προσπάθησε να περιγράψει ένα νέο τομέα της Ιατρικής, εκείνον της πρόληψης και της θεραπείας των παιδικών παραμορφώσεων. Τους επόμενους αιώνες, ο όρος υιοθετήθηκε διεθνώς από την ιατρική κοινότητα, καθώς η Ορθοπαιδική επιστήμη εξελισσόταν, διευρύνοντας το ενδιαφέρον της σε όλες τις συγγενείς, επίκτητες, και τραυματικές παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος.

Η Ορθοπαιδική Χειρουργική στη χώρα μας αρχικά καλλιεργήθηκε μέσα στους κόλπους της Γενικής Χειρουργικής. Αμέσως μετά την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους, και την εγκατάσταση του πρώτου Πανεπιστημί-

κή. Μέχρι το 1900, είχαν δημοσιευθεί αρκετές εργασίες του με ορθοπαιδικό

περιεχόμενο στο Δελτίο της Ιατρικής

Εταιρείας και άλλες εκδόσεις. Ο Θεόδωρος Αρεταίος (1829-1893), εξήγησε

το μηχανισμό των καταγμάτων και άλλων ορθοπαιδικών παθήσεων στο βιβλίο του «Χειρουργική Παθολογία».

Ο Σπυρίδων Μαγγίνας (1839-1920)

έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Τραυματολογία, όπως μαρτυρά η διατριβή του «Περί των κατά το κατώτερο άκρον του οστού της κνήμης γενόμενων καταγμάτων». Ο Νικόλαος Αλεβιζάτος (1875-1945) υποστήριξε

τη διατριβή του επί υφηγεσία «Περί της θεραπείας του Ποττείου κακού

και ιδία της απότομου ευθειάσεως της κύφωσεως υπό χλωροφορμίου δι’ ενός νέου μηχανήματος». Ο Κωνσταντίνος Μέρμηγκας (1847-1942) μελέτησε τα κατάγματα και παρουσίασε

πολλές εργασίες όπως η «Η μέθοδος της τάσεως δια εμπήξεως ήλων

επί των οστών. Ο Γεράσιμος Φωκάς (1861-1937) εξελέγη καθηγητής Γενικής Χειρουργικής το 1902, ανέλαβε αρχικά τη Διεύθυνση του Δημοτικού Νοσοκομείου και αργότερα μεταφέρθηκε στο Αρεταίειον (1907). Ίδρυσε την ιδιωτική «Κλινική Φωκά», όπου με τον επιμελητή του Ριχάρδο Λιβαθυνόπουλο αντιμετώπιζε παθήσεις ΓεΗ πρώτη σελίδα του Καταστατικού της Εταιρείας (1948)

Εταιρεία

242

νικής Χειρουργικής, Γυναικολογίας

και Ορθοπαιδικής. Οι περισσότεροι

από τους μεταγενέστερους διάσημους Έλληνες Ορθοπαιδικούς όπως

ο Αριστοτέλης Λιούγκας, ο Αθανάσιος Κονταργύρης, ο Θεόδωρος Γαροφαλίδης, ο Νικόλαος Βρυώνης και

άλλοι, υπήρξαν βοηθοί του. Την ίδια περίοδο (1902), ο Καθηγητής Μαρίνος Γερουλάνος (1867-1960) ανέλαβε τη Διεύθυνση της Χειρουργικής Κλινικής του Ευαγγελισμού. Ο Γερουλάνος είχε ιδιαίτερες χειρουργικές ικανότητες, που του επέτρεψαν να ασχοληθεί με τη χειρουργική όλων των συστημάτων, αλλά κυρίως την Ορθοπαιδική. Τότε εγκαινιάστηκε

η έναρξη «Ορθοπαιδικής Αίθουσας»

και Ακτινολογικού Εργαστηρίου του Νοσοκομείο. Όλοι οι παραπάνω πρωτοπόροι, μαζί με πολλούς άλλους χαρισματικούς ιατρούς της εποχής δημιούργησαν τα θεμέλια της Ορθοπαιδικής στη χώρα μας. Ωστόσο, ο Ιωάννης Χρυσοσπάθης

(1871-1938) ήταν εκείνος που σήμανε την έναρξη της Ορθοπαιδικής στην Ελλάδα. Ο Χρυσοσπάθης σπούδασε Ιατρική στη Λειψία και κατόπιν ειδικεύθηκε στην Ορθοπαιδική στην κεντρική Ευρώπη (Βερολίνο, Αμβούργο, Βιέννη, Παρίσι) κοντά σε μεγάλες προσωπικότητες της εποχής. Ήταν ο πρώτος ειδικευμένος Έλληνας Ορθοπαιδικός Χειρουργός. Το 1901, επέστρεψε στην Αθήνα και ξεκίνησε να εφαρμόζει σύγχρονες για την εποχή Ορθοπαιδικές επεμβάσεις, ενώ διατηρούσε εργαστήριο όπου κατασκεύαζε εξατομικευμένους νάρθηκες και άλλες συσκευές για

την αντιμετώπιση παραμορφώσεων καθώς και ακτινολογικό εργαστήριο. To 1908, υποστήριξε τη διατριβή του «Περί χρόνιας αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδος» και εξελέγη Υφηγητής «Ορθοπεδικής και Χειρουργικής Παίδων» στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο χρόνος αυτός αποτελεί ορόσημο στην ιστορία της Ορθοπαιδικής στη χώρα μας, αφού εγκαθίσταται για πρώτη φορά Έδρα Ορθοπαιδικής στην Ιατρική Σχολή

και ξεκινά να διδάσκεται αυτόνομα το μάθημα της Ορθοπαιδικής. Το 1925, ο Χρυσοσπάθης εξελέγη Καθηγητής.

Ήταν ο πρώτος Καθηγητής Ορθοπαιδικής, ενώ το βιβλίο του «Ορθοπεδι-

κή» (1932) αποτέλεσε το πρώτο ελληνικό σύγγραμμα της νέας αυτής ειδικότητας που θα μελετούσαν οι φοιτητές τα επόμενα χρόνια. Ο Ιωάννης Χρυσοσπάθης ήταν ο πρώτος Καθηγητής Ορθοπαιδικής (1925) και υπηρέτησε ως Διευθυντής του Πανεπιστημιακού Ορθοπαιδικού Τμήματος της Αστυκλινικής (1908-1938) και ως Διευθυντής του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Αθηνών (1926-1938).

Οι υπόλοιποι τέσσερεις Ορθοπαιδικοί της εποχής εκείνης ήταν ο Μιχαήλ Χρυσάφης στο Π.Ι.Κ.Π.Α., ο Αριστοτέλης Λιούγκας, που υπηρέτησε ως πρώτος Διευθυντής στο Ασκληπιείο Βούλας (1924) με βοηθό το Θεόδωρο Γαροφαλίδη, ο Αθανάσιος Κονταργύρης και ο Αλέξανδρος Παπαδόπουλος (1884-1955). Η Ορθοπαιδική Χειρουργική αναγνωρίστηκε επίσημα ως ξεχωριστή ειδικότητα στην Ελλάδα μόλις το 1938, προβλέ-

Ο Ιωάννης Χρυσοσπάθης, πρώτος Καθηγητής Ορθοπαιδικής (1925)

ΙΔΡΥΤΙΚ Α ΜΕ ΛΗ Ε.Ε.Χ.Ο.Τ.

1) Ρ. Λιβαθυνόπουλος (Πρόεδρος)

2) Α. Κονταργύρης (Γενικός Γραμματέας)

3) Μ. Χρυσάφης

4) Α. Παπαδόπουλος

5) Θ. Γαροφαλύδης

6) Π. Αντωνόπουλος

7) Μ. Ανδρεόπουλος

8) Μ. Δανιηλίδου

9) Μ. Δήμιτσας

10) Α. Καββαδίας

11) Λ. Καραμπαρμπούνης

12) Γ. Λιβαθυνόπουλος

13) Ι. Μιχαήλ

14) Ε. Οικονόμου

15) Θ. Παπαγεωργαντάς

16) Ε. Παπαδόπουλος

17) Α. Αρζιμάνογλου

18) Α. Χατζηγεωργίου

19) Χ. Χριστόπουλος

20) Ε. Χρυσάφης

21) Τ. Καμπέρογλου

22) Μ. Κλωνιζάκης

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

ποντας αρχικά τετραετή εκπαίδευση των ειδικευομένων.

Η Ελληνική Εταιρεία Χειρουργικής Ορθοπαιδικής και Τραυματολογίας (Ε.Ε.Χ.Ο.Τ.) οφείλει την ίδρυσή της

στο Ριχάρδο Λιβαθυνόπουλο και τον Αθανάσιο Κονταργύρη. Παρόλο που

δεν είχαν κοινή ειδίκευση, οι δύο ιατροί είχαν κοινή πορεία ως επιμελητές του Γεράσιμου Φωκά (περίπου το 1920-1930). Ο Λιβαθυνόπουλος

ήταν Γενικός Χειρουργός, ωστόσο ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την άσκηση της Ορθοπαιδικής. Το βιβλίο του «Ορθοπεδική εν Ιταλία» (1911), όπου περιγράφει τις εμπειρίες του κατά την παραμονή του στα Ορθοπαιδικά

Ιδρύματα της Ιταλίας, είναι το πρώτο βιβλίο σχετικό με την Ορθοπαιδική

στην Ελληνική γλώσσα.

Ο Αθανάσιος Κονταργύρης (18921954) φοίτησε στην Ιατρική Αθηνών

και έπειτα μετεκπαιδεύτηκε στη Στρατιωτικές Σχολές της Λυών και του Παρισιού. Κατά τη διάρκεια του

Α’ Παγκοσμίου Πολέμου υπηρέτησε ως εθελοντής στο Γαλλικό στρατό. Το 1919 επέστρεψε στην Ελλάδα και ανέλαβε τη διεύθυνση του Ορθοπαιδικού Κέντρου του Στρατού. Μαζί με το Λιβαθυνόπουλο εργάστηκε στο ίδρυμα «Στέγη Πατρίδος» για τους ανάπηρους της Μικράς Ασίας. Το 1926, ως Επιμελητής του Φωκά, έγινε Υφηγητής Ορθοπαιδικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1929 Διευθυντής στο Ασκληπιείο Βούλας. Το 1947 εξελέγη Καθηγητής Ορθοπαιδικής και ίδρυσε την πρώτη Κλινική «Χειρουργικής Παίδων και Ορθοπεδικής» του Πανεπιστή-

Ο Ριχάρδος Λιβαθυνόπουλος, πρώτος Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ορθοπαιδικής και Τραυματολογίας (Ε.Ε.Χ.Ο.Τ.) (1947)

Η πρώτη σφραγίδα και τα ιδρυτικά μέλη της Ε.Ε.Χ.Ο.Τ.

μιου Αθηνών στον Ευαγγελισμό, που αργότερα μεταφέρθηκε στο Λαϊκό Νοσοκομείο (1951).

Ο Αθανάσιος Κονταργύρης υπηρέτησε ως Καθηγητής Ορθοπαιδικής του Πανεπιστήμιου Αθηνών (1947), Διευθυντής του Πανεπιστημιακού Ορθοπαιδικού Τμήματος της Αστυκλινικής (1938-1940), Διευθυντής της Α’ Ορθοπαιδικής Κλινικής του Ασκληπιείου Βούλας (1938-1944), Διευθυντής της Πανεπιστημιακής Κλινικής «Χειρουργικής Παίδων και Ορθοπεδικής» στον Ευαγγελισμό (1947-1951), που εν συνεχεία μεταφέρθηκε στο Λαϊκό Νοσοκομείο (1951-1954).

Η πρώτη προσπάθεια ίδρυσης της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ορθοπαιδικής και Τραυματολογίας (Ε.Ε.Χ.Ο.Τ.) έγινε το 1937. Οι Ορθοπαιδικοί τις εποχής συναντήθηκαν για τον λόγο αυτό στην οικία του Λι-

βαθυνόπουλου, κοντά στη πλατεία Βάθης. Ο περιορισμένος αριθμός τους και η μεσολάβηση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου δεν επέτρεψαν την πραγματοποίηση του εγχειρήματος. Μετά το πέρας του πολέμου, την 9η Νοεμβρίου του 1947, είκοσι δύο Ορθοπαιδικοί συγκεντρώθηκαν πάλι, αυτή τη φορά στο σπίτι του Κονταργύρη στην Οδό Λυκαβηττού 23. Εκεί τα 22 ιδρυτικά μέλη αποφάσισαν τη σύσταση της Ε.Ε.Χ.Ο.Τ. Ο Ριχάρδος Λιβαθυνόπουλος υπήρξε ο πρώτος Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ορθοπαιδικής και Τραυματολογίας (Ε.Ε.Χ.Ο.Τ.) (1947). Η πρώτη σφραγίδα της Ε.Ε.Χ.Ο.Τ. με την κυκλική επιγραφή «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΡΑΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ – ΑΘΗΝΑΙ» και το έμβλημα της Ορθοπαιδικής με έτος ίδρυσης το 1947 στο κεντρικό μέρος

της. Τα ιδρυτικά μέλη της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ορθοπαιδικής και Τραυματολογίας (Ε.Ε.Χ.Ο.Τ.)

ήταν οι: 1) Ρ. Λιβαθυνόπουλος, 2) Α. Κονταργύρης, 3) Μ. Χρυσάφης, 4) Α. Παπαδόπουλος, 5) Θ. Γαροφαλύδης, 6) Π. Αντωνόπουλος, 7) Μ. Ανδρεόπουλος, 8) Μ. Δανιηλίδου, 9) Μ. Δήμιτσας, 10) Α. Καββαδίας, 11) Λ. Καραμπαρμπούνης, 12) Γ. Λιβαθυνόπουλος, 13) Ι. Μιχαήλ, 14) Ε. Οικονόμου, 15) Θ. Παπαγεωργαντάς, 16) Ε. Παπαδόπουλος, 17) Α. Αρζιμάνογλου, 18) Α. Χατζηγεωργίου, 19) Χ. Χριστόπουλος, 20) Ε. Χρυσάφης, 21) Τ. Καμπέρογλου, 22) Μ. Κλωνιζάκης.

Ο Λιβαθυνόπουλος ορίστηκε ως Πρόεδρος και ο Κονταργύρης ως Γενικός Γραμματέας. Σκοπός της νεοσυσταθείσας Εταιρείας ήταν «η προαγωγή της Ορθοπεδικης εν Ελλάδι», ενώ το καταστατικό της εγκρίθηκε από το Πρωτοδικείο Αθηνών (απόφαση 593/29.1.1948).

Η Ε.Ε.Χ.Ο.Τ. συνεδρίασε για πρώτη φορά την 18η Μαρτίου του 1948. Υπό

την προεδρία του Ριχάρδου Λιβαθυνόπουλου και με τη παρουσία 16 μελών πραγματοποιήθηκαν αρχαιρεσίες προς ανάδειξη Διοικητικού Συμβουλίου. Πρόεδρος εξελέγη παμψη-

φεί ο A. Κονταργύρης, Αντιπρόεδρος

ο M. Χρυσάφης, Γενικός Γραμματέας

ο Α. Παπαδόπουλος, Ταμίας ο Θ. Γαροφαλίδης και Ειδικός Γραμματέας ο

Ι. Μιχαήλ. Κατά το 1948 έγιναν 4 συνεδριάσεις. Οι συνεδριάσεις αρχικά λάμβαναν χώρα στο Κεντρικό Αμφιθέατρο του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ αργότερα στο παλαιό αμφιθέατρο του Ευαγγελισμού.

Το πρώτο τεύχος του περιοδικού της Εταιρείας με τίτλο «Δελτίον της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ορθοπεδικής και Τραυματολογίας» εκδόθηκε το 1948. Ο Κονταργύρης ανέλαβε την έκδοσή του. Πίστευε ότι το περιοδικό αποτελούσε το συνδετικό κρίκο με τα μέλη της Εταιρείας και από την πρώτη στιγμή της ιδρύσεώς της δημοσίευε τα πρακτικά των συνεδριάσεων σε αυτό.

Το πρώτο συνέδριο της Ε.Ε.Χ.Ο.Τ.

έλαβε χώρα στις 31 Μαΐου – 2 Ιουνίου του 1969 στη Θεσσαλονίκη, επί προεδρίας Γεώργιου Χαροφυλακίδη. Το συνέδριο στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία, ενώ το σύνολο των 52 επιστημονικών ανακοινώσεων δημοσιεύτηκε σε ιδιαίτερο τόμο με τίτλο «Α’ Πανελλήνιον Συνέδριον Ορθοπεδικής και Τραυματολογίας. Θεσσαλονίκη 1969».

Το Κολλέγιο Ελλήνων Ορθοπαιδικών Χειρουργών (Κ.Ε.Ο.Χ.) συστάθηκε το 1983, μετά από πρωτοβουλία και έντονες προσπάθειες του Απόστο-

λου Καββαδία. Η πρώτη Διοικούσα Επιτροπή του Κολλεγίου αποτελείτο από τους Γ. Χαρτοφυλακίδη, Π. Συμεωνίδη, Θ. Πανταζόπουλο, Α. Καββαδία, Κ. Γιώτη, Ι. Παπαδόπουλο, Α. Γιαννίκα, Ε. Δρεττάκη, Α. Τουλιάτο, Ε. Ντούνη, Μ. Ιεροδιακόνου, Γ. Θεοδωράτο, Ε. Βαγιανό και Κ. Χατζησταματίου. Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα αποτελεί τον εκπαιδευτικό βραχίονα της Ε.Ε.Χ.Ο.Τ. Η μεγάλη προσφορά της Ε.Ε.Χ.Ο.Τ.

στην εκπαίδευση και διαρκή ενημέρωση των μελών της, στην Ορθοπαιδική επιστήμη, αλλά κυρίως στο σύνολο της Ελληνικής Κοινωνίας αναγνωρίστηκε με τη βράβευσή της από την Ακαδημία Αθηνών το 2004.

Βιβλιογραφία

1. Ηλιόπουλος ΚΣ. Οι Πρωτοπόροι της Ορθοπεδικής. Έκδοση Ε.Ε.Χ.Ο.Τ. Αθήνα 1991.

2. Βαρβαρούσης Α. Ιστορία της Ορθοπαιδικής από την Αρχαιότητα Μέχρι Σήμερα. Η Εξέλιξη της Ελληνικής Ορθοπαιδικής. Επιστημονικές Εκδόσεις Παρισιάνου Α.Ε. Αθήνα 2001.

3. Μegaloikonomos PD, Savvidou OD, Vlachaki A, Igoumenou VG, Vlasis K, Papagelopoulos PJ. The Evolution of Orthopaedics in Greece: From Ancient Heritage to Modern Times. Surg Innov. 2021 Apr 8; https://doi.org/10.1177/15533506211006982

TO ΠΡΏΤΟ

Πρόεδρος A. Κονταργύρης Αντιπρόεδρος M. Χρυσάφης

Γ. Γραμματέας Α. Παπαδόπουλος Ειδικός Γραμματέας Ι. Μιχαήλ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Ε.Ε.Χ.Ο.Τ (1948)

Ο Αθανάσιος Κονταργύρης

245

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Ωτορινολαρυγγολογία ως ενιαία ειδικότητα εμφανίζεται στις αρχές του 20ού αιώνα και αναπτύσσεται από την ένωση των ξεχωριστών, μέχρι τότε, τμημάτων της Ιατρικής, όπως αυτά της Ωτολογίας, που ασκούσαν κυρίως οι χειρουργοί, και της Λαρυγγολογίας, που ασκούσαν συνήθως οι παθολόγοι, που αντιμετώπιζαν επίσης τις παθήσεις της ρινός και του θώρακα. Οι σύγχρονες αντιλήψεις Ανατομίας, Φυσιολογίας, Παθολογικής Ανατομίας (Pathology) και Παθοφυσιολογίας, καθιστούν άρρηκτα συνδεδεμένες αυτές τις ιατρικές ενότητες και ισχυροποιούν την Ωτορινολαρυγγολογία ως ενιαία ειδικότητα.

Πανελλήνια Εταιρεία

Κεφάλης και Τραχήλου

Ο 20ός αιώνας, με τους δύο παγκόσμιους πολέμους και την ηλεκτρονική «επανάσταση», έφερε τεράστιες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις σε όλους τους τομείς, φυσικά και στην Ωτορινολαρυγγολογία. Ωστόσο, ο ωτορινολαρυγγολόγος θα πρέπει να γνωρίζει ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτής της προόδου δεν είναι ακόμη διαθέσιμο για το 70% περίπου του παγκόσμιου πληθυσμού. (Neil Weir: «Postgrad Med J 2000;76:65–69 © The Fellowship of Postgraduate Medicine, 2000»)

Η πρώτη πανεπιστημιακή ωτολογική κλινική δημιουργήθηκε στη Βιέννη της Αυστρίας το 1873 από τον

Adam Politzer. Σε μια φωτογραφία των αρχών του εικοστού αιώνα (μετά το 1903) βλέπουμε μαζί με διάσημο επιτελείο της κλινικής και δύο Έλληνες, τον Ευθύμιο Γιαννούλη, πατέρα του Γεωργίου Γιαννούλη, πρώτου καθηγητή Ωτορινολαρυγγολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, και τον Ζωγραφίδη αγνώστων λοιπών στοιχείων. Ο πρώτος συγγραφέας Ωτορινολαρυγγολογίας στην οθωμανική γλώσσα ήταν ο γιατρός Φ. Φωτιάδης με το βιβλίο του Diseases of nose and throat, που εκδόθηκε το 1884 (Dr. Yücel Tanyeri, The development of ENT in Turkey 1880 - 1920). Στην

Το επιτελείο της

κλινικής. Από

αριστερά καθήμενοι: Neuman, Alexander, Politzer, E. Jannoulis, Barany (Βραβείο Nobel 1914). Όρθιοι: Leidler, Heindel, Zographidis, Ruttin.

Ωτορινολαρυγγολογίας Χειρουργικής

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ίδια εργασία διαβάζουμε για έναν ακόμη διάσημο Έλληνα ωτορινολαρυγγολόγο των αρχών του εικοστού αιώνα στην Κωνσταντινούπολη, τον Νικόλαο Ταπτά.

Στην Ελλάδα, μέχρι το 1929, οι γιατροί δήλωναν μόνοι τους την ειδικότητά τους. Με το νομοθετικό διάταγμα 4337/29 η χρήση τίτλου ειδικότητας πρέπει να πιστοποιείται από την Ιατρική Σχολή του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Με το διάταγμα 1461/38 θεσπίζονται οι ιατρικές ειδικότητες και, μαζί με αυτές, και η Ωτορινολαρυγγολογία.

Έχουν περάσει 92 χρόνια –σχεδόν

ένας αιώνας– από την ίδρυση της πρώτης Ωτορινολαρυγγολογικής

Εταιρείας στην Ελλάδα, για την

ακρίβεια της «Ωτολαρυγγολογικής Εταιρείας», και 42 χρόνια

από την ίδρυση της Πανελλήνιας Εταιρείας Ωτορινολαρυγγολογίας - Χειρουργικής Κεφαλής και Τραχήλου. Η ιστορία συνεχίζεται

και θεωρείται σκόπιμο να κλείσει

αυτό το αφήγημα με τη ρήση του πρώτου διευθυντή της πρώτης (παγκοσμίως) ωτολογικής κλινικής της Βιέννης, Αdam Politzer: «Η ιστορία μιας επιστήμης είναι η ίδια η επιστήμη».

Η ίδρυση της εταιρείας Η πρώτη Ωτορινολαρυγγολογική Εταιρεία στην Ελλάδα, για την ακρίβεια «Ωτολαρυγγολογική Εταιρεία», ιδρύεται με την

απόφαση 89/29 της 16/1/1929 του Πρωτοδικείου Αθηνών και έχει τον τίτλο «Ελληνική Ωτολαρυγγολογική Εταιρεία». Το 1971, μετά την τροποποίηση του καταστατικού της με την υπ’ αριθμ. 249/72 πράξη του Πρωτοδικείου Αθηνών, μετονομάσθηκε σε «Ελληνική Ωτορινολαρυγγολογική Εταιρεία». Στη συνεδρίαση του Δ.Σ. της Ωτορινολαρυγγολογικής Εταιρείας Βορείου Ελλάδος (έτος ίδρυσης 1974) της 8ης Οκτωβρίου 1975 γίνεται πρόταση από τον πρόεδρο, καθηγητή Λεωνίδα Μανωλίδη, να ξεκινήσουν συζητήσεις με την Ελληνική Ωτορινολαρυγγολογικη Εταιρεία (Αθηνών) για την ίδρυση πανελλήνιας ΩΡΛ εταιρείας.

Πρώτος πρόεδρος 1979-1981, ο Παναγιώτης Πανταζόπουλος, καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

ρυγγολόγων από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Παρόντες είναι οι: Λεωνίδας Μανωλίδης, Παναγιώτης Πανταζόπουλος, Γεώργιος Χατζηθεοδώρου, Γρηγόριος Γρηγοριάδης, Λεωνίδας Παπαγγέλου, Αλέξανδρος Κόγιας, Ιάκωβος Πετμεζάκης, Ευστράτιος Βαρλετζίδης, Πτολεμαίος Πετρίδης, Αντώνιος Σκεύας, Γεώργιος Δοκιανάκης, Γεώργιος Αδαμόπουλος, Κωνσταντίνος Παπαφράγκου, Θεόφιλος Ηλιάδης, Ευάγγελος Τσικούδας, Σπυρίδων Χριστάκης, Γεώργιος Γεωργόπουλος, Γαβριήλ Τσαλιγόπουλος, Βίκτωρ Αλκαλάης, Θεόδωρος Μαγγανάρης, Ιωάννης Δανιηλίδης και Αντώνιος Λαλούντας. Ο καθηγητής Λεωνίδας Μανωλίδης εισηγείται την ίδρυση Πανελλήνιας Ωτορινολαρυγγολογικής Εταιρείας. Ο καθηγητής Παναγιώ -

Η απόφαση του Πρωτοδικείου Αθηνών για την ίδρυση της «Ελληνικής Ωτολαρυγγολογικής Εταιρείας». 247

Το Σάββατο 7 Μαΐου 1976, στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Αθηνών γίνεται συνεδρίαση ωτορινολα -

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΟιΙατρικέςΕπιστημονικέςΕταιρείεςστηνΕλλάδα

της Πανταζόπουλος συμφωνεί και προτείνει τη σύσταση ανεπίσημης μικτής επιτροπής, η οποία θα εκπονήσει εντός τριμήνου το καταστατικό της νέας εταιρείας. Αποφασίζεται να συσταθεί μικτή επιτροπή από τους: Γεώργιο Δοκιανάκη, Γεώργιο Χατζηθεοδώρου (από την Αθήνα) και Γαβριήλ Τσαλιγόπουλο, Ιωάννη Δανιηλίδη και Πτολεμαίο Πετρίδη (από τη Θεσσαλονίκη).

Στις 14 Ιουνίου 1978, υπογράφηκε από τα ιδρυτικά μέλη το πρώτο καταστατικό, το οποίο κατατέθηκε στο Πρωτοδικείο και στις 19 Ιανουαρίου 1980 η εταιρεία καταχωρίσθηκε στο βιβλίο σωματείων του Πρωτοδικείου Αθηνών.

ΙΔΡΥΤΙΚ Α ΜΕ ΛΗ

1. Λεωνίδας Μανωλίδης

2. Γαβριήλ Τσαλιγόπουλος

3. Χριστόφορος Φραντζής

4. Θ. Αϊδονόπουλος

5. Πτολεμαίος Πετρίδης

6. Αντώνιος Σκεύας

7. Ιωάννης Δανιηλίδης

8. Σπύρος Μπονώτης

9. Ευάγγελος Τσικούδας

10. Πέτρος Δρακούλης

11. Παναγιώτης Πανταζόπουλος

12. Γ. Χατζηθεοδώρου

13. Ιωάννης Χρυσαΐτης

14. Ευστράτιος Βαρλετζίδης

15. Γεώργιος Αδαμόπουλος

16. Ηρακλής Τσαγκαμίλης

17. Γεώργιος Δοκιανάκης

18. Κωνσταντίνος Παπαφράγκος

19. Ε. Λιάπης

20. Ιάκωβος Πετμεζάκης

Επιστημονικό και εκπαιδευτικό έργο

Σκοπός της εταιρείας ήταν και είναι η ενημέρωση και η επιμόρφωση των ωτορινολαρυγγολόγων σε ό,τι αφορά τις επιστημονικές εξελίξεις της ειδικότητας με συνέδρια ανά διετία, καθώς και η εκπροσώπησή τους σε οργανισμούς τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Το πρώτο συνέδριο έγινε στην Αθήνα 28-29 Νοεμβρίου 1981, με πρόεδρο τον καθηγητή Παναγιώτη Πανταζόπουλο.

Το 1990 (πρόεδρος ο καθηγητής του ΑΠΘ, Ιωάννης Δανιηλίδης 19891991), αποφασίζεται η διενέργεια

θεματικών σεμιναρίων στην περιφέρεια. Το πρώτο σεμινάριο έγινε στον Βόλο, στις 5 και 6 Οκτωβρίου 1990. Στο σεμινάριο επίσημος προσκεκλημένος ομιλητής είναι ο παγκόσμιας φήμης πρωτοπόρος της ενδοσκοπικής μικροχειρουργικής

της ρινός, Wolfgang Draf. Το 2000, η εταιρεία (πρόεδρος Σπ. Παπασπύρου) αναλαμβάνει τη διενέργεια του 5ου Πανευρωπαϊκού Συνεδρίου Ωτορινολαρυγγολογίας Χειρουργικής Κεφαλής και Τραχήλου στη Ρόδο και στην Κω το 2004. Από τις 20 έως τις 23 Ιουνίου 2001 διεξάγεται στην Αθήνα το 11ο Συνέδριο με συνάντηση της Αμερικανικής Ακαδημίας ΩΡΛ και της Πανελλήνιας ΩΡΛ Εταιρείας και το 2ο Παγκόσμιο Συνέδριο ΩΡΛ Αλλεργίας- Ενδοσκοπήσεων και Χειρουργικής Laser. Τον Οκτώβριο του 2001, στο Ναύπλιο, πραγματοποιείται το 13ο Σεμινάριο και η

Εικόνα από το ακροατήριο από αριστερά

ο Καθηγητής Λεωνίδας Μανωλίδης, ο υφηγητής Σπύρος Παπασπύρου

και ο καθηγητής Wolfgang Draf

2η Ελληνοτουρκική Επιστημονική Συνάντηση.

Τον Σεπτέμβριο του 2004, γίνεται στη Ρόδο το 5ο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Ωτορινολαρυγγολογίας Χειρουργικής Κεφαλής και Τραχήλου της EUFOS. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου πραγματοποιείται μετάβαση στην Κω, όπου περίπου 200 σύνεδροι γιατροί παρακολουθούν αναπαράσταση τελετής ορκωμοσίας γιατρών στο Ασκληπιείο του Ιπποκράτη στην Κω. Επίσης, επειδή η διεξαγωγή του συνεδρίου συνέπεσε με τους Ολυμπιακούς Αγώνες των Αθηνών του 2004, η οργανωτική επιτροπή αποφάσισε τη διενέργεια αθλητικών αγώνων μεταξύ των συνέδρων ωτορινολαρυγγολόγων, οι οποίοι έγιναν με επιτυχία στο αρχαίο στάδιο του Διαγόρα.

Διεθνής παρουσία

και συνεργασίες

Η εταιρεία είναι μέλος των IFOS, EUFOS, UEMS και της Βαλκανικής ΩΡΛ Εταιρείας. Συμμετέχει στις Ευρωπαϊκές Εξετάσεις Ειδικότητας

(UEMS) με αρκετούς εξεταστές. Ο αναπληρωτής καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας του ΑΠΘ, συντονιστής διευθυντής του ΕΣΥ, Άγγελος Νικολάου, διετέλεσε πρόεδρος της επιτροπής των εξετάσεων επί μία πενταετία. Η ετήσια συνάντηση

των αντιπροσώπων της UEMS του

2003 έγινε τον Οκτώβριο στη Θεσσαλονίκη. Κατά τη διάρκεια του 17ου Μετεκπαιδευτικού Σεμιναρίου, που έγινε στα Ιωάννινα (10-12 Νοεμβρίου 2006), υπογράφεται μεταξύ Ελλήνων και Γάλλων ωτορινολαρυγγολόγων το πρωτόκολλο της «Γαλλο-Ελληνικής Ωτορινολαρυγγολογικής Ένωσης», «Association Franco - Hellénique en Otorhinolaryngologie».Υπογράφουν για την Ελλάδα ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Εταιρείας Ωτορινολαρυγγολογίας Χειρουργικής

Κεφαλής και Τραχήλου, Δημήτριος Ασημακόπουλος, καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας Πανεπιστημίου

Ιωαννίνων, και για τη Γαλλία ο JeanPierre Bébéar, καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας του Πανεπιστημίου

Bordeaux Segalen της Γαλλίας.

Κατόπιν αρκετών επαφών και συζητήσεων μεταξύ της Πανελλήνιας

Εταιρείας Ωτορινολαρυγγολογίας

- Χειρουργικής Κεφαλής και Τραχήλου και της αντίστοιχης γερμανικής, υπεγράφη κατά την τελετή έναρξης του 15ου Πανελλήνιου Συνέδριου Ωτορινολαρυγγολογίας, που έγινε στο Ηράκλειο της Κρήτης (2009), το Πρωτόκολλο της Ελληνογερμανικής Συνεργασίας.

Πρωτόκολλο Συνεργασίας μεταξύ της Πανελλήνιας Εταιρείας Ωτορινολαρυγγολογίας και Χειρουργικής Κεφαλής και Τραχήλου, της Ένωσης Ελλήνων Ωτορινολαρυγγολόγων Ελευθέρων Επαγγελματιών και της Κινεζικής Εταιρείας Ωτορινολαρυγγολογίας και Χειρουργικής Κεφαλής και Τραχήλου, υπεγράφη την 1η Δεκεμβρίου 2011 στην Αθήνα, με την ευκαιρία του 16ου Συνεδρίου της Πανελλήνιας Εταιρείας Ωτορινολαρυγγολογίας και Χειρουργικής Κεφαλής και Τραχήλου.

Ενημέρωση:

κοινού και επαγγελματιών υγείας Το 2000 (πρόεδρος Σπ. Παπασπύρου) αποφασίζεται η έκδοση εφημερίδας της εταιρείας. Τον Ιανουάριο του 2006 (πρόεδρος Δ. Ασημακόπουλος), η εφημερίδα αντικαθίσταται με επιστημονικό περιοδικό. Κατόπιν προσπαθειών της εταιρείας, το περιοδικό της με τον τίτλο «Ωτορινολαρυγγολογία Χειρουργική Κεφαλής και Τραχήλου» προστίθεται στα περιοδικά με εθνική αναγνώριση και, έτσι, οι εργασίες που δημοσιεύονται σ’ αυτό αποτελούν κριτήριο αξιολόγησης ιατρών του ΕΣΥ. Από 1ης Ιανουαρίου 2016, όλα τα ελληνόφωνα επιστημονικά περιοδικά με θέματα Ωτορινολαρυγγολογίας εκδίδονται από την Πανελλήνια Ωτορινολαρυγγολογική Εταιρεία σε ένα περιοδικό με το όνομα «Ελληνική Ωτορινολαρυγγολογία» (“Hellenic Otorhinolaryngology”).

Το 2008, η εταιρεία απέκτησε δική της ιστοσελίδα (www.hellasorl.gr)

για την ηλεκτρονική ενημέρωση των μελών της και του κοινού. Στη διάρκεια της καραντίνας για την Covid-19, η εταιρεία ενημερώνει, διά μέσου της ιστοσελίδας της, τα μέλη της και το κοινό σχετικά με την πανδημία. Ταυτόχρονα, στο πλαίσιο της συνεχούς «διά βίου» εκπαίδευσης, οργανώνει για τα μέλη της –και όχι μόνο– Webinars με διάφορα ενδιαφέροντα επιστημονικά θέματα.

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ

• 1979-1981: Παναγιώτης Πανταζόπουλος

• 1981-1983: Λεωνίδας Μανωλίδης

• 1983-1985: Γεώργιος Δοκιανάκης

• 1985-1987: Αντώνιος Σκεύας

• 1987-1989: Γεώργιος Αδαμόπουλος

• 1989-1991: Ιωάννης Δανιηλίδης

• 1991-1993: Εμμανουήλ Χελιδόνης

• 1993-1995: Ελευθέριος Φερεκύδης

• 1995-1997: Γεώργιος Γεωργόπουλος

• 1997-1999: Πάνος Γκούμας

• 1999-2001: Σπύρος Παπασπύρου

• 2001-2003: Ιωάννης Δανιηλίδης

• 2003-2005: Δημήτριος Γκέλης

• 2005-2007: Δημήτριος Ασημακόπουλος

• 2007-2009: Γεώργιος Βελεγράκης

• 2009-2011: Αριστείδης Αθανασιάδης - Σισμάνης

• 2011-2013: Βασίλειος Δανιηλίδης

• 2013-2015: Πάνος Γκούμας

• 2015-2017: Ιωάννης Γιωτάκης

• 2017-2019: Ιωάννης Μπιζάκης

• 2019-2022: Ιωάννης Κωνσταντινίδης

• 2022: Παύλος Μαραγκουδάκης

εκδόσεις, εκστρατείες ενημέρωσης

249

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

HEALTH DAILY ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Η έκδοση δημοσιεύεται με την ευγενική υποστήριξη των εταιρειών

Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας HealThink KALTEQ AE

Siemens Healthineers