ESG+ Τεύχος 02 by BOUSSIAS

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ΤΙΜΗ: 12,50€ | ISSN: 2732-916Χ

002

ΜΑΥΑ HENNERKES ΕBRD DIRECTOR, HEAD OF CLIMATE POLICY AND DELIVERY, FINANCIAL INSTITUTIONS, RISK, RESILIENCE AND REGULATION

Οδεύουμε προς μια κοινή γλώσσα στο ESG SOCIAL PURPOSE BUSINESS: ΌΤΑΝ Ο ΕΤΑΙΡΙΚΌΣ ΣΚΟΠΌΣ ΣΥΝΑΝΤΆ ΤΟΝ ΆΝΘΡΩΠΟ 14

ΚΛΙΜΑΤΙΚΉ ΑΛΛΑΓΉ ΚΑΙ ΑΝΘΡΑΚΙΚΌ ΑΠΟΤΎΠΩΜΑ: ΕΊΝΑΙ Η ΏΡΑ ΤΗΣ ΔΡΆΣΗΣ 24

ΙΩΆΝΝΗΣ ΙΩΆΝΝΟΥ: Η ΕΤΑΙΡΙΚΉ ΒΙΩΣΙΜΌΤΗΤΑ ΑΠΑΙΤΕΊ ΙΚΑΝΌΤΗΤΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΊΑΣ 34

∆ΕΠΑ Εµπορίας Α.Ε.

Βιωσιμότητα στην πράξη

Η ΔΕΠΑ Εμπορίας επενδύει στη βιώσιμη ανάπτυξη Στη ΔΕΠΑ Εμπορίας επενδύουμε στη βιώσιμη ανάπτυξη, με δράσεις που υποστηρίζουν την ενεργειακή μετάβαση. Ενσωματώνοντας τη φιλοσοφία ESG στη στρατηγική μας, συμβάλλουμε στην κοινωνία, βελτιώνουμε τον αντίκτυπό μας στο περιβάλλον, δημιουργούμε αξία για τους ανθρώπους και τους εταίρους μας. Με ένα ισχυρό πλαίσιο διακυβέρνησης, η ΔΕΠΑ Εμπορίας μετασχηματίζεται σε μια ολοκληρωμένη ενεργειακή επιχείρηση με στόχο τη διαφάνεια, την αποτελεσματικότητα και την υπευθυνότητα.

ΤΟ 2020 ΣΤΗ ΔΕΠΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΕΠΙΤΥΧΑΜΕ:

Μείωση 26,4%

Μείωση 5%

809 ώρες

Iσότητα

στην κατανάλωση ενέργειας

στις εκπομπές ρύπων

εκπαιδευτικών προγραμμάτων

μεταξύ των φύλων: 168 εργαζόμενοι

86 άνδρες - 82 γυναίκες

ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΠΑΕΙ ΜΠΡΟΣΤΑ.

Αύξηση 220,7%

στην ανακύκλωση ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού

Στήριξη

δημόσιας υγείας και κοινωνίας

€662,3 χιλ.

ΠΕΡΙΕ ΧΟΜΕΝ Α +

Opinions

Σημαντικοί θεσμικοί παράγοντες καταθέτουν τις απόψεις τους για μια σειρά από ενδιαφέροντα θέματα

Special Reports Social Purpose Business: Όταν ο εταιρικός σκοπός συναντά τον άνθρωπο

Cover Story Maya Hennerkes: Οδεύουμε προς μια κοινή γλώσσα στο ESG

Special Reports

Back Cover Story Ιωάννης Ιωάννου: Η εταιρική βιωσιμότητα απαιτεί ικανότητα καινοτομίας

Special Reports

Private Equity: Οι επενδυτικές αποφάσεις έχουν άρωμα ESG

Special Reports Transport & Logistics: Στο δρόμο για τη βιώσιμη ανάπτυξη

CREATIVE DIRECTOR Γιώργος Τριχιάς

Special Reports Project «Χάλκη»: Το μέλλον είναι Πράσινο και Έξυπνο

Special Reports Αποκωδικοποιώντας το «DNA» βιωσιμότητας των επιχειρήσεων 20% μεγαλύτερη απόδοση σε κερδοφορία για εταιρείες που ενωσματώνουν καλές πρακτικές

Insights Παγκόσμια έρευνα της Russell Investments: Σε άνοδο το ενδιαφέρον των διαχειριστών περιουσιακών στοιχειών για τα ζητήματα ESG

Μιχάλης Κ. Μπούσιας

ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ Κορνήλιος Σαραντίογλου

ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ

IMAGE BANK www.stock.adobe.com

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ:

AΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ Γιώργος Δημοσθένους E: gdimosthenous@boussias.com

ΤΜΗΜΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ Ιωάννα Παχή E: ipahi@boussias.com

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ Κατερίνα Τσιτούρα ktsitoura@boussias.com

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Δήµητρα Σπανού

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΙ ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ Αφροδίτη Τζιαντζή, Βάιος Κρόκος

Special Reports

ΕΚΔΟΤΗΣ

ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ Χρύσα Δανιηλίδου HEAD OF BUSINESS UNIT Βασίλης Καφίρης vkafiris@boussias.com

Interview Διονυσία-Θεοδώρα Αυγερινοπούλου: Οι δεσμεύσεις που επιτεύχθηκαν στην COP26 δεν ήταν γενναίες

Έρχεται το 2ο Athens ESG Forum Διαδικτυακά την Τρίτη 12 Απριλίου

Special Reports Μονόδρομος οι περαιτέρω δράσεις για μια Βιώσιμη Κινητικότητα

Interview Σοφία Κουνενάκη Εφραίμογλου: Η υπεύθυνη επιχειρηματικότητα είναι στάση ζωής

Κλιματική αλλαγή και ανθρακικό αποτύπωμα: Είναι η ώρα της δράσης

Κατερίνα Πολυμερίδου

Κλεισθένους 338, 153 44 Γέρακας Τ: 210 6617777, F: 210 6617778

www.boussias.com ETHΣΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗ: €75

ΕΚΤΥΠΩΣΗ-ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ Pressious Arvanitidis

ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Νένα Γιαννακίδου

ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ/ΕΝΘΕΣΗ/ ΕΠΙΚΟΛΛΗΣΗ Presstime

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Κωνσταντίνος Ραμπίδης E: krambidis@boussias.com

ΛΟΓΙΣΤHΡΙΟ Κωσταντίνος Χασιώτης, Αλέξης Σουλιώτης, Λίνα Γκολοµάζου

Στελεχών/Ιδιωτών: €60 Φοιτητών: €50 Τιμή τεύχους: €12,50 ISSN: 2732-916Χ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

ΕDITORIAL +

Ο χρόνος δράσης κατά της κλιματικής αλλαγής μειώνεται

Η ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ Αρχισυντάκτης

Μόνο οι γρήγορες και δραστικές μειώσεις των αερίων του θερμοκηπίου την τρέχουσα δεκαετία μπορούν να αποτρέψουν την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη 4

κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της αποτελούν πια μέρος της καθημερινότητάς μας. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα πλήττουν όλο τον πλανήτη την ώρα που οι επιστήμονες καλούν τις κυβερνήσεις να μην χρονοτριβούν και να δράσουν άμεσα. Κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και πολίτες πρέπει να δράσουν προκειμένου οι επόμενες γενιές να μπορέσουν να ζήσουν σε έναν κόσμο όπου δεν θα επικρατούν ακραίες καιρικές συνθήκες. Για να συμβεί όμως αυτό, θα πρέπει να επιτευχθούν οι στόχοι που είχαν τεθεί στη Συμφωνία του Παρισίου το 2015 για περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους +1,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος θα πρέπει να ληφθούν επειγόντως μέτρα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την προστασία και αποκατάσταση της φύσης σε ολόκληρο τον κόσμο. Κατά τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO) οι στόχοι μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα δεν πληρούνται, ενώ η παγκόσμια έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος (Intergovernmental Panel on Climate Change - IPCC) αναφέρει πως μόνο οι γρήγορες και δραστικές μειώσεις των αερίων του θερμοκηπίου την τρέχουσα δεκαετία μπορούν να αποτρέψουν την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη τις επόμενες δύο δεκαετίες. Στο μεταξύ, η Maya Hennerkes της European Bank for Reconstruction and Development (EBRD) μιλά στο ESG+ για τη δέσμευση που έχει αναλάβει η τράπεζα να ευθυγραμμίσει όλη τη χρηματοδότησή της με τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού για την

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

κλιματική αλλαγή. Εξηγεί επίσης πως υποστηρίζουν στην Ελλάδα την πορεία εταιρειών προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον με μηδενική καθαρή κατανάλωση ενέργειας. Ο καθηγητής Ιωάννης Ιωάννου μιλά για τα mega trends της εποχής και τις επιχειρηματικές και επενδυτικές ευκαιρίες που αναδύονται στο πεδίο του ESG. Στο νέο επιχειρηματικό σκηνικό η κερδοφορία συνδέεται άρρηκτα με τη βιωσιμότητα και οι νεότερες γενιές διεκδικούν το μέλλον που αξίζουν. Προσεγγίζουμε το θέμα λλιματική αλλαγή και ανθρακικό αποτύπωμα. Η Αλεξάνδρα Σδούκου, Γενική Γραμματέας Ενέργειας & Ορυκτών Πρώτων Υλών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μιλά για τους φιλόδοξους στόχους που έχει η χώρα μας ως προς την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αλλά και για τις ενέργειες της πολιτείας για τη στήριξη των επιχειρήσεων ώστε να μειώσουν το ανθρακικό τους αποτύπωμα. Εκπρόσωποι μεγάλων επιχειρήσεων μιλούν για τη μέτρηση του αποτυπώματος τους, τις αποδόσεις τους αλλά και τους στόχους των επόμενων ετών. Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχουν, μεταξύ άλλων, τα θέματα «Social Purpose Business: Όταν ο εταιρικός σκοπός συναντά τον άνθρωπο», «Private Equity: Οι επενδυτικές αποφάσεις έχουν άρωμα ESG» και «Μονόδρομος οι περαιτέρω δράσεις για μια Βιώσιμη Κινητικότητα». Ξεχωριστή θέση στο τεύχος έχει το αφιέρωμά μας στο 2ο Athens ESG Forum, το οποίο θα διεξαχθεί στις 12 Απριλίου με τη συμμετοχή σημαντικών ομιλητών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Καλή ανάγνωση.

presents

10th

Smart Cities conference

10•03•2022

Ταξίδι 10 ετών για την ανάπτυξη των Ελληνικών Έξυπνων Πόλεων

H Y Β R I D | Θ Ε ΑΤ Ρ Ι Κ Η Σ Κ Η Ν Η ΙΔΡΥΜΑ ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ

Το 10th Smart Cities Conference 2022 έχει στόχο να ενημερώσει τους συμμετέχοντες για τις τελευταίες εξελίξεις και τάσεις, να μεταφέρει τεχνογνωσία από τους πλέον καταξιωμένους Έλληνες και διεθνείς ομιλητές και να συζητήσει για τις προκλήσεις των καιρών, τις λύσεις για καλύτερη και πιο ασφαλή ζωή στις πόλεις, οικονομική ανάπτυξη και αειφορία, προκειμένου να επιτευχθεί Έξυπνη Αστική Ανάπτυξη.

www.smartcitiesconference.gr Group Maggioli - CMYK

GR OU P

ΧΟΡΗΓΟΙ Συμμετοχές: Χάρης Πορέτσης, Τ: 210 6617 777 (εσωτ. 139) E: poretsis@boussias.com Χορηγίες: Λίζα Αντωνιάδη, Τ: 210 6617777 (εσωτ. 158), Ε: lantoniadi@boussias.com, Nicole Armoni, Τ: +30 210 6617 777 (εσωτ. 155), Ε: narmoni@boussias.com Περιεχόμενο: Κωνσταντίνος Μάντζιος, M: +30 694 888 9080, E: k_mantz@otenet.gr

Official Publications

OPINIONS+

Υπερταμείο: Αναπτυξιακή στρατηγική με όρους ΕSG Σε τροχιά βιώσιμης ανάπτυξης στοχεύει να εισέλθει το Υπερταμείο, υλοποιώντας μια νέα στρατηγική αειφορίας με βάση τις αρχές της κυκλικής οικονομίας και κριτήρια που σχετίζονται με το περιβάλλον, την κοινωνική συνοχή και τις σύγχρονες αρχές εταιρικής διακυβέρνησης

Α ΝΘΗ ΤΡΟΚΟΥΔΗ Διευθύ ν τρια Επικοινωνίας & Βιωσιμότητας, Υπερταμείο

τόχος αυτής της νέας αντίληψης είναι να μεγιστοποιήσει την αξία της περιουσίας του Δημοσίου, μέσα από ένα μακρόπνοο σχέδιο παραγωγής ευημερίας για τη χώρα, τους πολίτες και τις μελλοντικές γενιές. Το Υπερταμείο βρίσκεται μπροστά σε μία νέα συνθήκη και σε μία μεγάλη πρόκληση: να αυξήσει την αξία δημόσιας περιουσίας, προσελκύοντας και προωθώντας παράλληλα υπεύθυνες επενδύσεις, που πληρούν τα κριτήρια ESG. Διότι μόνον επενδύσεις με όρους βιωσιμότητας μπορούν να αποτελέσουν πραγματικό καταλύτη ανάπτυξης σε αυτή την περίοδο σημαντικών κοινωνικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων. Ως ενεργός μέτοχος και σύγχρονος asset manager, το Υπερταμείο προχωρά με μεγάλους βηματισμούς προς την κατεύθυνση της «πράσινης» μετάβασης και την υλοποίηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης. Δε-

σμεύεται ηθικά και νομικά, να προσελκύσει κοινωνικά ευσυνείδητους επενδυτές που θα συμβάλλουν στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας, πληρώντας τα κριτήρια ESG (Environmental – Περιβάλλον, Social - Κοινωνία, και Governance – Διακυβέρνηση). Στηρίζει την ανάπτυξη στους όρους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και τους 17 Παγκόσμιους Στόχους για Βιώσιμη Ανάπτυξη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (SDGs), ενώ από τον Απρίλιο του 2021, το Υπερταμείο έχει ενταχθεί και στο Παγκόσμιο Δίκτυο One Planet Sovereign Wealth Funds (OPSWF), που ιδρύθηκε από κορυφαία παγκόσμια Δημόσια Επενδυτικά Ταμεία, με στόχο τη συμβολή τους στην επιτάχυνση της μετάβασης σε μια βιώσιμη οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Το Υπερταμείο συμμετέχει ενεργά σε αυτό το καινοτόμο εγχείρημα, προωθώντας τη συνεργασία με αντίστοιχους φορείς που πρεσβεύουν τις ίδιες αξίες αειφορίας. Οι συνέργειες αποφέρουν οφέλη, όπως έχει πει και ο CEO του Υπερταμείου Γρηγόρης Δ. Δημητριάδης με αφορμή την ένταξη της Ελλάδος στο OPSW, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι: «Μόνο με τις περιφερειακές και διεθνείς συνεργασίες μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση, που χωρίς αμφιβολία, είναι σήμερα η σημαντικότερη απειλή που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας». Ακόμη, το Υπερταμείο παρακολουθεί στενά τις μεταρρυθμίσεις που προωθούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τα θέματα λογοδοσίας γύρω από περιβαλλοντικά, κοινωνικά και θέματα εταιρικής διακυβέρνησης και σε συνεργασία με τις διοικήσεις των θυγατρικών, προχωρούν από κοινού σε

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

κινήσεις μετασχηματισμού, με βάση τα κριτήρια ESG και με ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία του περιβάλλοντος και την κοινωνική δικαιοσύνη. Η δέσμευση για ενσωμάτωση των αρχών ESG, αλλά και η βούληση του Υπερταμείου να ενισχύσει τον εθνικό πλούτο και να διασφαλίσει αναβαθμισμένες υπηρεσίες για τους πολίτες αποτυπώνεται στο Στρατηγικό Σχέδιο 2022-2024. Ένα σχέδιο αρχών, στόχων και πολιτικών που διέπουν οριζόντια όλες τις θυγατρικές του Υπερταμείου, οι οποίες δραστηριοποιούνται σε κρίσιμους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, όπως ενέργεια, ύδρευση και αποχέτευση, υποδομές, μεταφορές, υπηρεσίες, αγορές κι άλλους κλάδους, επηρεάζοντας με την λειτουργία τους κρίσιμα μεγέθη της ελληνικής οικονομίας, όπως την ανάπτυξη, την απασχόληση, την ανταγωνιστικότητα και την εξωστρέφεια. Τόσο για το Υπερταμείο, όσο και για την κάθε μία από τις εταιρείες ξεχωριστά, η βιώσιμη ανάπτυξη δεν είναι συγκυριακή επιλογή, αλλά ευθύνη απέναντι στις επόμενες γενιές και τον πλανήτη.

Η βιώσιμη ανάπτυξη είναι ευθύνη απέναντι στις επόμενες γενιές και τον πλανήτη

Το μεθάνιο στο προσκήνιο στη Γλασκόβη Η Clean Air Task Force, μια ΜΚΟ που συνηγορεί υπέρ της μείωσης των σούπερ ρύπων, μιλά για τη συμβολή της στη Γλασκόβη και για το τι θα ακολουθήσει

ΘΕΌΦΙΛΟΣ HUMANNGUILLEMINOT* ALESSIA VIRONE** Clean Air Task Force *Research and Campaign Associate **Government Affairs Manager

γέτες από όλο τον κόσμο μετέφεραν το μήνυμα για το μεθάνιο δυνατά και καθαρά. Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν και ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν εγκαινίασαν επίσημα την Παγκόσμια Δέσμευση για το Μεθάνιο, με περισσότερες από 100 χώρες να δεσμεύονται να μειώσουν τις εκπομπές μεθανίου κατά 30% κάτω από τα επίπεδα του 2020 έως το 2030. Αρχηγοί κρατών υπογράμμισαν ότι το μεθάνιο είναι ένας επιβλαβής υπερρύπος: παραμένει στην ατμόσφαιρα μόνο για περίπου 12 χρόνια, αλλά είναι περίπου 80 φορές πιο ισχυρό από το διοξείδιο του άνθρακα για το φαινόμενο του θερμοκηπίου, οξύνοντας την κλιματική κρίση. Η μείωση των εκπομπών μεθανίου μοιάζει λίγο με χειρόφρενο για τις χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, προσφέροντας στις μειώσεις των εκπομπών CO2 περισσότερο χρόνο για την επίτευξη του στόχου τους. Η συλλογική μείωση κατά 30% θα ισοδυναμεί με 95 φορές την ετήσια ελληνική εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου. Η CATF ήταν από τις πρώτες περιβαλλοντικές οργανώσεις που έθεσαν το θέμα της ρύπανσης από μεθάνιο πριν από περίπου 20 χρόνια. Στο COP26, συνεργαστήκαμε με περισσότερες από 20 ΜΚΟ για να δημιουργήσουμε το The Methane Moment, ένα διαδραστικό κιόσκι και μια εικονική πλατφόρμα που υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη μείωσης των εκπομπών μεθανίου. Αυτή είναι η πρώτη φορά που η COP έχει ένα κιόσκι που σχετίζεται με το μεθάνιο – ήταν επίσης η πρώτη φορά που το κείμενο της τελικής απόφασης ενός COP περιλάμβανε τη λέξη «μεθάνιο» Μία από τις κύριες δράσεις μας για την ενίσχυση του COP26 ήταν η καμπάνια #CutMethaneEU. Η CATF έχει αναλάβει την παρατήρηση της υποδομής πετρελαίου και φυσικού αερίου σε όλη την Ευρώπη, χρησιμοποιώντας μια κάμερα υπέρυθρης ακτινοβολίας για τον εντοπισμό

πηγών ρύπανσης από μεθάνιο. Τα αποτελέσματα έδειξαν σημαντικές εκπομπές σε εργοτάξια πετρελαίου και φυσικού αερίου σε 11 ευρωπαϊκές χώρες όπου διέρρευσε, εξαερώθηκε ή εκτονώθηκε μεθάνιο σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού. Όταν αρχίσαμε να μιλάμε για πρώτη φορά για το μεθάνιο, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μας έλεγαν να επισκεφτούμε τη Ρωσία, αφού δεν υπήρχε πρόβλημα με το μεθάνιο στην Ευρώπη. Μετά τη Γλασκόβη: η ΕΕ αναλαμβάνει δράση. Μια πρόταση για την πρώτη νομοθεσία της ΕΕ σχετικά με το μεθάνιο κυκλοφόρησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον περασμένο Δεκέμβριο. Συγκεκριμένα, η πρόταση καταπιάνεται με το μεθάνιο στον ενεργειακό τομέα, έναν τομέα που προσφέρει τις πιο γρήγορες και εύκολες λύσεις για τη μείωση των εκπομπών, δεδομένου ότι είναι ήδη διαθέσιμες οικονομικά αποδοτικές τεχνολογίες. Το γεγονός ότι η ΕΕ αναλαμβάνει δράση για τις εκπομπές είναι ιδιαίτερα σημαντικό, λαμβάνοντας υπόψη την εστίαση της εκστρατείας μας #CutMethaneEU. Το έργο απέχει πολύ από την υλοποίησή του. Για να συμμετάσχουμε ενεργά στη δημόσια συζήτηση, σχεδιάζουμε περισσότερα ταξίδια, μεταξύ άλλων στη Νοτιοανατολική Ευρώπη για να αποκαλύψουμε τη ρύπανση από μεθάνιο. Επιπλέον, αν και αναγνώρισε την πρόοδο που σημειώθηκε στην πρόταση, η CATF επεσήμανε ότι χρειάζονται περισσότερες δράσεις. Η προσοχή μας επικεντρώνεται τώρα στην ώθηση των ευρωπαϊκών και των εθνικών θεσμικών οργάνων να βελτιώσουν τη νομοθετική πρόταση αντιμετωπίζοντας ζητήματα που δεν καλύπτονται, όπως τα πιο πιεστικά ζητήματα του εισαγόμενου πετρέλαιού και του φυσικού αερίου. Η ΕΕ εισάγει πάνω από το 80% του ορυκτού αερίου και το 90% του πετρελαίου της. Ως εκ τούτου, η πλειονότητα των εκπομπών μεθανίου που σχετίζονται με την ευρωπαϊκή κατανάλωση λαμβάνει χώρα εκτός των συνόρων της και πρέπει να αντιμετωπιστεί..

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

OPINIONS+

Κριτήρια ESG: Η συνεισφορά τους στη Βιώσιμη Ανάπτυξη Χωρών και Κλάδων Η απόδοση μιας επιχείρησης πλέον δεν εκτιμάται μόνο από τα κέρδη της, αλλά η επιτυχία της μετριέται επίσης από τη συνεισφορά της στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα, την ευημερία της γύρω κοινότητας και τη διακυβερνητική εταιρική πολιτική που εφαρμόζει

Κ ΑΘ. ΚΩΝΣΤΑ ΝΤΊΝΟΣ ΖΟΠΟΥ ΝΊΔΗΣ Ακαδημαϊκός, Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών & Χρηματοοικονομικών, Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Διδακτόρων, Επίτιμος Δρ. ΑΠΘ, Πολυ τεχνείο Κρήτης & Audencia Business School, France

ΔΡ. Α ΙΜΊ Λ ΙΟΣ ΓΑ Λ Α ΡΙΏΤΗΣ Καθηγητής Χρηματοοικονομικής Αν τιπρύ τανης Έρευ νας, Audencia Business School , France

ι επιχειρήσεις πρέπει να δώσουν μεγάλη προσοχή στις κοινωνικές και περιβαλλοντικές ευθύνες τους καθώς και τη διακυβερνητική τους διαφάνεια που έχουν προκειμένου να γνωστοποιηθεί ο κοινωνικός ρόλος και η περιβαλλοντική μέριμνα που έχουν αναλάβει έτσι ώστε να κερδίσουν την εμπιστοσύνη και την υποσ τήριξη της κοινότητας και των επενδυτών (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, Μ. Εσκαντάρ, κοινωνικά υπεύθυνη επένδυση: μέθοδοι και κριτήρια ESG, Εκδόσεις Κλειδάριθμος, 2022).

Η εμπιστοσύνη και η υποστήριξη που αποκτάται από την κοινότητα και από τους επενδυτές, μπορεί να έχουν θετικό αντίκτυπο στην επιβίωση της επιχείρησης στο μέλλον. Η εφαρμογή προγραμμάτων ΕΚΕ αναπτύσσονται χρησιμοποιώντας την έννοια του τρίπτυχου ESG, που προστατεύει τους ανθρώπους, τον πλανήτη και επιφέρει οικονομικό όφελος. Οι τρεις πυλώνες είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες για την αξιολόγηση του κινδύνου και της διαφάνειας της επιχείρησης καθώς κατά την εφαρμογή τέτοιων κριτηρίων προβλέπουμε τον κίνδυνο της εκά-

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

ΔΡ. Μ Α ΡΙ Ά Ν ΝΑ ΕΣΚ Α ΝΤΆ Ρ Υποψήφια , Μέλος του Εργασ τηρίου Financial Engineering, Πολυ τεχ νείο Κρήτης

Κ ΑΘ. ΜΙΧ Ά Λ ΗΣ ΔΟΎΜΠΟΣ Μέλος του Εργασ τηρίου Financial Engineering, Πολυ τεχ νείο Κρήτης

στοτε επιχείρησης και κατ’ επέκταση τον κίνδυνο της χώρας και του κλάδου που δραστηριοποιείται.

Δεδομένα και μεθοδολογία Τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας που πραγματοποίησε το Εργαστήριο Financial Engineering αφορούν τους μέσους όρους των βαθμολογιών ESG ανά χώρα, ανά κλάδο, όπως επίσης οι μεταβολές που παρατηρήθηκαν στην περίοδο δώδεκα ετών της μελέτης (2008-2019). Τα στοιχεία προέρχονται από τη βάση δεδομένων της Thomson Reuters, τα οποία αφορούν

βαθμολογίες από τους τρεις πυλώνες: περιβάλλον (Ε), κοινωνία (S) και διακυβέρνηση (G) καθώς και το γενικό σκορ ESG για επιχειρήσεις 45 χωρών από όλο τον κόσμο. Στην παρούσα έρευνα χρησιμοποιήθηκε ως μέτρο θέσης, η μέση τιμή καθώς είναι το πιο γνωστό και χρήσιμο μέτρο του κέντρου των δεδομένων. Η μέση τιμή είναι το «κέντρο ισορροπίας» των δεδομένων.

Αποτελέσματα Ανά χώρα Στους πίνακες 1, 2, 3 παρουσιάζονται οι 10 καλύτερες χώρες σε βαθμολογία (μέση τιμή) για τους πυλώνες Ε, S και G. Στον πίνακα 4 φαίνονται οι 10 καλύτερες χώρες σε ότι αφορά το συνολικό σκορ ESG. Παρατηρείται ότι η Βραζιλία έρχεται πρώτη στους πυλώνες Ε με 71.736 και S με 86.480, ενώ πρώτη στον πυλώνα

G έρχεται η Ταϊβάν με 78.850. Στο συνολικό σκορ του ESG πρώτη και πάλι είναι η Βραζιλία. Στους πίνακες 5 και 6 αναγράφονται οι ποσοστιαίες μεταβολές του συνολικού σκορ ESG ανά χώρα για την ίδια περίοδο της μελέτης. Στον πίνακα 5 φαίνονται οι 10 χώρες με τις υψηλότερες μεταβολές και στον πίνακα 6 οι χώρες με τις χαμηλότερες μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα με 23,41%. Στις υψηλότε-

ΠΙΝΑΚΑΣ 2

ΠΙΝΑΚΑΣ 3

ΠΙΝΑΚΑΣ 1 COUNTRY

E AVERAGE

COUNTRY

S AVERAGE

COUNTRY

G AVERAGE

BRAZIL

71.736

BRAZIL

86.480

TAIWAN

78.850

FRANCE

70.152

SPAIN

74.786

SOUTH KOREA

75.844

GERMANY

70.020

GERMANY

69.633

BRAZIL

69.710

SPAIN

69.779

TAIWAN

68.872

CHILE

67.860

TAIWAN

67.145

NETHERLANDS

67.386

AUSTRALIA

66.554

SOUTH KOREA

66.840

SWEDEN

67.062

INDONESIA

66.021

FINLAND

63.082

FRANCE

66.249

JAPAN

65.503

SWEDEN

63.011

THAILAND

65.525

PERU

65.093

POLAND

61.963

SOUTH AFRICA

65.153

NEW ZEALAND

62.901

CHILE

61.492

SOUTH KOREA

63.627

PORTUGAL

62.506

ΠΙΝΑΚΑΣ 4 COUNTRY

ΠΙΝΑΚΑΣ 5 ESG AVERAGE

COUNTRY

ΠΙΝΑΚΑΣ 6

ESG PERCENTAGE CHANGE

COUNTRY

ESG PERCENTAGE CHANGE

BRAZIL

76.650

POLAND

146.79%

ITALY

28.17%

TAIWAN

72.907

INDONESIA

123.20%

PORTUGAL

26.41%

SOUTH KOREA

69.378

PHILIPPINES

121.32%

SPAIN

23.99%

GERMANY

66.867

CHILE

120.00%

GREECE

23.41%

SPAIN

66.163

CYPRUS

102.69%

GERMANY

23.07%

100.68%

NEW ZEALAND

20.86%

SWEDEN

63.540

SINGAPORE

FRANCE

62.816

SAUDI ARABIA

96.03%

JAPAN

16.23%

NETHERLANDS

62.037

CHINA

95.10%

PERU

11.53%

CZECH REPUBLIC

-0.58%

CHILE

61.774

THAILAND

87.75%

SOUTH AFRICA

61.473

TURKEY

87.06%

BRAZIL

-2.07%

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

OPINIONS+

ΠΙΝΑΚΑΣ 7 INDUSTRY

E AVERAGE

I - ACCOMMODATION AND FOOD SERVICE ACTIVITIES

61.605

D - ELECTRICITY, GAS, STEAM AND AIR CONDITIONING SUPPLY

53.685

C - MANUFACTURING

50.294

F - CONSTRUCTION

49.464

E - WATER SUPPLY; SEWERAGE; WASTE MANAGEMENT AND REMEDIATION ACTIVITIES

48.485

ΠΙΝΑΚΑΣ 8 INDUSTRY

S AVERAGE

I - ACCOMMODATION AND FOOD SERVICE ACTIVITIES

74.244

J - INFORMATION AND COMMUNICATION

56.876

D - ELECTRICITY, GAS, STEAM AND AIR CONDITIONING SUPPLY

53.860

C - MANUFACTURING

53.165

M - PROFESSIONAL, SCIENTIFIC AND TECHNICAL ACTIVITIES

52.142

E - WATER SUPPLY; SEWERAGE; WASTE MANAGEMENT AND REMEDIATION ACTIVITIES

50.755

ΠΙΝΑΚΑΣ 9 INDUSTRY

G AVERAGE

A - AGRICULTURE, FORESTRY AND FISHING

65.737

D - ELECTRICITY, GAS, STEAM AND AIR CONDITIONING SUPPLY

63.658

E - WATER SUPPLY; SEWERAGE; WASTE MANAGEMENT AND REMEDIATION ACTIVITIES

57.644

M - PROFESSIONAL, SCIENTIFIC AND TECHNICAL ACTIVITIES

55.963

J - INFORMATION AND COMMUNICATION

55.874

ΠΙΝΑΚΑΣ 10 INDUSTRY

ESG AVERAGE

I - ACCOMMODATION AND FOOD SERVICE ACTIVITIES

64.537

D - ELECTRICITY, GAS, STEAM AND AIR CONDITIONING SUPPLY

56.252

J - INFORMATION AND COMMUNICATION

54.548

C - MANUFACTURING

52.818

E - WATER SUPPLY; SEWERAGE; WASTE MANAGMENT AND REMEDIATION ACTIVITIES

52.307

ρες μεταβολές εμφανίζονται οι χώρες Πολωνία, Ινδονησία, Φιλιππίνες και στις χαμηλότερες Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία με δύο μόνο χώρες να έχουν αρνητική μεταβολή: Τσεχία, Βραζιλία.

Ανά κλάδο Οι πίνακες 7, 8, 9, 10 παρουσιάζουν τις μέσες βαθμολογίες των κλάδων (πέντε πρώτων) για τους πυλώνες Ε, S και G καθώς και για το συνολικό σκορ ESG. Στους πυλώνες Περιβάλλον και Κοινωνία παρατηρείται ότι ο κλάδος που

αποδίδει καλύτερα είναι οι “Δραστηριότητες εξυπηρέτησης διαμονής και εστίασης” (I) με 61,605 και 74,244 μέση βαθμολογία για την περίοδο 2008-2019, αντίστοιχα. Για τον πυλώνα Διακυβέρνηση πρώτος στην κατάταξη είναι ο κλάδος “Γεωργία, δασοκομία και αλιεία” (A) με μέση βαθμολογία 65,737. Στο συνολικό σκορ ESG ο πρώτος κλάδος είναι ο κλάδος “Δραστηριότητες εξυπηρέτησης διαμονής και εστίασης” (I) με 64.537.

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Ο πυλώνας περιβάλλον δείχνει ότι ο κλάδος “Δραστηριότητες ανθρώπινης υγείας και κοινωνικής εργασίας” (Q) έχει την υψηλότερη μεταβολή με 691,5% σε σχέση με τους υπόλοιπους κλάδους. Ωστόσο τη χαμηλότερη μεταβολή (16,7%) για τον πυλώνα E έχει ο κλάδος “Δραστηριότητες εξυπηρέτησης διαμονής και εστίασης” (I). Ο κλάδος που έρχεται πρώτος στην κατάταξη για τον πυλώνα κοινωνία είναι οι “Διοικητικές και υποστηρικτικές

Τέλος, ο πίνακας 11 παρουσιάζει τις ποσοστιαίες μεταβολές των κλάδων για την περίοδο 2008-2019 για κάθε πυλώνα E,S,G καθώς και για το συνολικό σκορ ESG.

ΠΙΝΑΚΑΣ 11 PERCENTAGE CHANGE

INDUSTRY

ESG

A - AGRICULTURE, FORESTRY AND FISHING

64.5%

38.2%

16.5%

38.6%

B - MINING AND QUARRYING

65.0%

58.3%

24.9%

47.9%

C - MANUFACTURING

60.6%

56.6%

28.3%

48.2%

D - ELECTRICITY, GAS, STEAM AND AIR CONDITIONING SUPPLY

37.0%

29.7%

5.5%

24.7%

E - WATER SUPPLY; SEWERAGE; WASTE MANAGMENT AND REMEDIATION ACTIVITIES

73.1%

74.1%

20.6%

55.1%

F - CONSTRUCTION

32.7%

51.6%

40.4%

41.6%

G - WHOLESALE AND RETAIL TRADE

73.9%

40.5%

31.7%

42.4%

H - TRANSPORTING AND STORAGE

70.8%

52.0%

25.0%

48.6%

I - ACCOMMODATION AND FOOD SERVICE ACTIVITIES

16.7%

18.0%

38.1%

22.1%

J - INFORMATION AND COMMUNICATION

69.1%

49.3%

12.5%

36.2%

K - FINANCIAL AND INSURANCE ACTIVITIES

132.5%

46.4%

23.8%

43.2%

L - REAL ESTATE ACTIVITIES

160.6%

52.5%

37.7%

71.7%

M - PROFESSIONAL, SCIENTIFIC AND TECHNICAL ACTIVITIES

96.9%

62.5%

41.8%

59.0%

N - ADMINISTRATIVE AND SUPPORT SERVICE ACTIVITIES

200.4%

81.1%

63.8%

83.7%

Q - HUMAN HEALTH AND SOCIAL WORK ACTIVITIES

691.5%

60.0%

57.1%

81.8%

84.7%

50.1%

108.8%

75.0%

1657.0%

41.6%

85.3%

89.4%

R - ARTS, ENTERTAINMENT AND RECREATION S - OTHER SERVICES ACTIVITIES

υπηρεσίες” (N) με 81,1%, ενώ ο κλάδος με τη χαμηλότερη μεταβολή (18%) είναι οι “Δραστηριότητες εξυπηρέτησης διαμονής και εστίασης” (I). Στον τρίτο πυλώνα διακυβέρνηση ο κλάδος “Τέχνες, ψυχαγωγία και αναψυχή” (R) παρουσιάζει την υψηλότερη μεταβολή (108.8%), με τον κλάδο “Παροχή ηλεκτρικής ενέργειας, αερίου, ατμού και κλιματισμού” (D) να βρίσκεται στο τέλος της κατάταξης καθώς παρουσιάζει τη χαμηλότερη μεταβολή 5,5%. Στο συνολικό σκορ ESG ο κλάδος που έχει την υψηλότερη μεταβολή είναι οι “Διοικητικές και υποστηρικτικές υπηρεσίες” (N) με 83,7% και με τη χαμηλότερη μεταβολή είναι “Δραστηριότητες εξυπηρέτησης διαμονής και εστίασης” (I).

Συμπερασματικά Oι χώρες Καναδάς, Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ έχουν τις περισσότερες επιχειρήσεις, 1380, 1584 και 4536 αντίστοιχα. Η Βραζιλία είναι η χώρα με την υψηλότερη κατάταξη στους πυλώνες Ε, S και στο συνολικό σκορ, ενώ ταυτόχρονα δεί-

χνει αρνητική μεταβολή στο συνολικό σκορ. Η Ταϊβάν είναι η χώρα που έχει τον υψηλότερο μέσο όρο της περιόδου της μελέτης στον πυλώνα G. Σε όρους ποσοστιαίας μεταβολής, η Πολωνία παρουσιάζει το υψηλότερο ποσοστό στο συνολικό σκορ ESG. Φαίνεται ότι οι επιχειρήσεις στη συγκεκριμένη χώρα έχουν λάβει άμεσα μέτρα τα οποία φαίνεται να της επιφέ-ρουν κάθε χρόνο όλο και υψηλότερες επιδόσεις στο τρίπτυχο ESG. O κλάδος που έχει τον υψηλότερο μέσο όρο στις βαθμολογίες των πυλώνων E, S καθώς και στο συνολικό σκορ ESG είναι οι “Δραστηριότητες εξυπηρέτησης διαμονής και εστίασης”. Ωστόσο, στους ίδιους πυλώνες παρουσιάζει τη χαμηλότερη μεταβολή μέσα στην περίοδο της μελέτης. Όπως επίσης και ο κλάδος “Παροχή ηλεκτρικής ενέργειας, αερίου, ατμού και κλιματισμού” έχει τη χαμηλότερη μεταβολή στον πυλώνα της διακυβέρνησης. Ενώ, ο κλάδος “Γεωργία, δασοκομία και αλιεία” έρχεται πρώτος στον πυλώνα G. Επίσης, παρατηρεί-

ται ότι οι υψηλότερες μεταβολές των πυλώνων E, S και G να ανήκουν στους κλάδους “Δραστηριότητες ανθρώπινης υγείας και κοινωνικής εργασίας”, “Διοικητικές και υποστηρικτικές υπηρεσίες”, και “Τέχνες, ψυχαγωγία και αναψυχή”, αντίστοιχα. Στο συνολικό σκορ ESG ο κλάδος “Διοικητικές και υποστηρικτικές υπηρεσίες” παρουσιάζει την υψηλότερη μεταβολή και πάλι. Στις μέρες μας το θέμα της κλιματικής αλλαγής, της κοινωνικής ανισότητας και της διαφθοράς είναι πολύ σοβαρά ζητήματα για τη βιωσιμότητα του ανθρώπου και του πλανήτη. Οι επιχειρήσεις φαίνεται να έχουν λάβει υπόψη τους αυτούς τους κινδύνους και καταβάλουν προσπάθειες για να εισαγάγουν στον τρόπο λειτουργίας τους αλλά και στις στρατηγικές τους, τους πυλώνες ESG για μεγαλύτερη διαφάνεια και ανταγωνιστικότητα. Το εργαστήριο Financial Engineering και το Audencia Business School θα συνεχίσουν τις έρευνές τους για την κατασκευή ενός συνθετικού δείκτη αξιολόγησης επιχειρήσεων με βάση τα κριτήρια ESG.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

OPINIONS+

Το τίμημα της ενεργειακής κρίσης Οι τιμές της ενέργειας στη χώρα μας έχουν εκτοξευτεί με αποτέλεσμα καταναλωτές και επιχειρήσεις να πληρώνουν το τίμημα

IGNACIO NAVA R RO Ειδικός σε θέματα ενέργειας, ελ ληνικό γραφείο, Greenpeace και ιδρυ τικό μέλος, Gener vest

ι τιμές της ενέργειας στην Ελλάδα έχουν εκτοξευθεί στα ύψη τους τελευταίους μήνες, γι’ αυτό και όποιος έχει σπίτι ή κτίριο στη χώρα πιθανότατα αυτή την περίοδο αιμορραγεί οικονομικά κάθε φορά που έρχεται ο λογαριασμός του ρεύματος. Για κάποιους, οι υψηλές τιμές συνεπάγονται δυσκολία στην πληρωμή του λογαριασμού, ενώ για κάποιους άλλους είναι αδύνατη η εξόφληση και καταλήγουν με χρέη. Το τίμημα της τωρινής ενεργειακής κρίσης το πληρώνουν οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις, ενώ η ευάλωτη οικονομία μας κλονίζεται περαιτέρω. Πολλοί πάροχοι ενέργειας υποχρεούνται να αγοράζουν ηλεκτρική ενέργεια και να την πωλούν με ζημία στους πελάτες τους. Αυτός είναι και ο λόγος που οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος έχουν αυξηθεί στους μηνιαίους λογαριασμούς και πιέζουν οικονομικά τους καταναλωτές. Τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα αποτελούν τους πλέον ευάλωτους καταναλωτές, όμως επίσης μεγάλο μέρος των καταναλωτών μεσαίου εισοδήματος πλήττεται σε

σημαντικό βαθμό. Οι τελευταίοι δεν συμπεριλαμβάνονται στις προτεραιότητες της κυβέρνησης για σχετικά επιδόματα, παρά το γεγονός ότι υπερβαίνουν οριακά το όριο συμπερίληψής τους. Αυτό το πρόβλημα γίνεται πολύ πιο έντονο αυτές τις μέρες, καθώς διανύουμε τους κρύους μήνες του χειμώνα και οι περισσότεροι καταναλωτές βασίζονται στα κλιματιστικά και τις σόμπες για να ζεστάνουν τα σπίτια τους. Γενικά, οι οικιακοί καταναλωτές και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι αυτοί που επιβαρύνονται περισσότερο οικονομικά μέσω των λογαριασμών ρεύματος και των φόρων, συγκριτικά με τις μεγάλες βιομηχανίες. Πώς όμως φτάσαμε σε αυτή την κατάσταση; Οι τιμές του ρεύματος αναπροσαρμόζονται καθημερινά με βάση την πηγή ηλεκτρικής ενέργειας που είναι πιο ακριβή. Η αυξημένη ζήτηση και η μειωμένη προσφορά ορυκτού αερίου έχει εκτοξεύσει τις σχετικές τιμές στα ύψη, αυξάνοντας τις αντίστοιχες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στον λογαριασμό μας.Η Ελλάδα σήμερα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από εξαγωγείς ορυκτών καυσίμων για τον ενεργειακό της ανεφοδιασμό και προμηθεύεται το 66,5% της ενέργειάς της από εισαγωγές σε πετρέλαιο και ορυκτό αέριο. Αυτή η εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα δεν απειλεί μόνο το περιβάλλον μας, αλλά και τις τοπικές οικονομίες. Μία λύση για αυτή την κρίση θα ήταν η Ελλάδα να παράγει τη δική της ανανεώσιμη ενέργεια. Οι κατανεμημένες επενδύσεις ηλιακής ενέργειας παράγουν κέρδη και αποδόσεις και μας επιτρέπουν να είμαστε ενεργειακά αυτόνομοι (συμπεριλαμβανομένων των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος). Στο μεταξύ, παρά το φιλόδοξο ΕΣΕΚ (Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα), οι επενδύσεις σε ΑΠΕ αυτή τη στιγμή παραμένουν πολύ χαμηλά προκειμένου να καλύψουμε τις ενεργειακές μας ανάγκες.

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Αν δεν επιταχύνουμε τις διαδικασίες για την απεξάρτησή μας από τα ορυκτά καύσιμα, θα υπάρξουν περισσότερες ενεργειακές κρίσεις. Η Ελλάδα έχει μια φιλόδοξη κλιματική ατζέντα με υψηλούς στόχους για τις ΑΠΕ για την επόμενη δεκαετία. Ωστόσο, όσον αφορά την ανακαίνιση κτιρίων, χρειάζεται επειγόντως να αυξήσουμε τους εθνικούς στόχους και να εντείνουμε την υποστήριξη στους ιδιοπαραγωγούς και ιδιοκαταναλωτές ενέργειας και τις ενεργειακές κοινότητες. Αυτό που είναι ξεκάθαρο από αυτή την κρίση είναι ότι πρέπει να αυξήσουμε την ικανότητα παραγωγής ηλιακής και αιολικής ενέργειας. Ταυτόχρονα, η μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν θα μπορέσει να επιτευχθεί εάν οι πιο ευάλωτοι συνεχίσουν να πέφτουν θύματα οπισθοδρομικών πολιτικών. Αντιθέτως, θα έπρεπε να σχεδιάζουμε πολιτικές που θα προστατεύουν τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες από όλες τις παραπάνω αρνητικές επιπτώσεις. Η ενέργεια δεν είναι μόνο μια ελκυστική και στρατηγική επένδυση για την οικονομία, αλλά μία βασική ανθρώπινη ανάγκη. Η ενεργειακή φτώχεια, εκτός από ανισότητες, προκαλεί κοινωνικό αποκλεισμό και θέματα υγείας.

Η εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα απειλεί το περιβάλλον μας, αλλά και τις τοπικές οικονομίες

Το κλειδί για τη διεκδίκηση μίας περιβαλλοντικής δημοκρατίας βρίσκεται στα χέρια των πολιτών Η παγκόσμια κοινότητα βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής αντιμέτωπη με την ταχεία απορρύθμιση του κλίματος, τη ραγδαία απώλεια της βιοποικιλότητας, και την αμφισβήτηση των δημοκρατικών αξιών

περιορισμός της αύξησης της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου δεν μπορεί να επιτευχθεί δίχως την ανάληψη άμεσης και γενναίας πολιτικής δράσης από τους παγκόσμιους ηγέτες για τον περιορισμό των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου (μηδενικό ισοζύγιο) το αργότερο έως το 2050, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι η μετάβαση σε μία κλιματικά ουδέτερη κοινωνία θα γίνει με όρους κοινωνικής και διαγενεακής δικαιοσύνης. Οι επιλογές του σήμερα δύνανται να επηρεάσουν ανεπανόρθωτα το μέλλον και των επόμενων γενεών. Οι πολίτες έχουν στα χέρια τους ένα πλούσιο νομικό οπλοστάσιο ουσιαστικών και διαδικαστικών δικαιωμάτων για να διεκδικήσουν την αποτελεσματική προστασία του τόπου τους και να χτίσουν την κοινωνία του μέλλοντος. Η απόλαυση ενός υγιούς, καθαρού και βιώσιμου περιβάλλοντος αποτελεί δικαίωμα όλων, αναγνωρισμένο τόσο σε διεθνές, ευρωπαϊκό, όσο και εθνικό επίπεδο. Πρόσφατα, μάλιστα, αναγνωρίστηκε διεθνώς και ως ανθρώπινο δικαίωμα. Παράλληλα, με το ουσιαστικό δικαίωμα στο περιβάλλον, προβλέπονται και μία σειρά διαδικαστικών δικαιωμάτων. Ειδικότερα, η διεθνής Σύμβαση του Άαρχους (1998), κατοχυρώνει το δικαίωμα όλων πρόσβασης σε περιβαλλοντική πληροφορία, συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων και πρόσβασης στη δικαιοσύνη για τα περιβαλλοντικά θέματα. Οι τρεις αυτοί πυλώνες της Σύμβασης αποτελούν την κινητήρια δύναμη για την επίτευξη μίας περιβαλλοντικής δημοκρατίας. Ωστόσο, η άσκηση των περιβαλλοντικών δικαιωμάτων στην Ελλάδα προσκρούει σε μία σειρά από σκοπέλους. Οι πολίτες είτε δεν γνωρίζουν τα δικαιώματά τους, είτε τον τρόπο να τα ασκήσουν αποτελεσματικά. Ενώ, οι διάσπαρτες διαδικασίες δημόσιας συμμετοχής, οι συνήθως σύντομες προθεσμίες και ο τεχνικός χαρακτήρας των περιβαλλοντικών θεμάτων δυσχεραίνουν την αναζήτηση, ενημέρωση και επαρκή τεκμηρίωση της συμμετοχής των πολιτών.

Α Ν ΝΑ ΒΑΦΕΙ Α ΔΟΥ Υπεύθυ νη νομικού τομέα , W W F Ελ λ άς

Το WWF Ελλάς, σε συνεργασία με τον Οργανισμό Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛ/ΛΑΚ), επιδιώκει την ενίσχυση της συμμετοχής των τοπικών περιβαλλοντικών ομάδων, των ομάδων πολιτών και των ενεργών πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για περιβαλλοντικά θέματα. Μέσα από μία ευρεία και φιλική στον χρήστη εργαλειοθήκη δημόσιας συμμετοχής και έναν κύκλο διαδικτυακών και ζωντανών εκπαιδευτικών εργαστηρίων γύρω από τα δικαιώματα και τις ευκαιρίες δημόσιας συμμετοχής, οι πολίτες θα γνωρίσουν πώς μπορούν να συμμετέχουν τεκμηριωμένα και αποτελεσματικότερα. Το πρώτο διαδικτυακό εκπαιδευτικό εργαστήριο (virtual camp) πραγματοποιήθηκε το Δεκέμβριο 2021 με τη συμμετοχή εκπροσώπων 17 τοπικών περιβαλλοντικών ομάδων που δραστηριοποιούνται ανά την Ελλάδα, ενώ το αμέσως επόμενο διάστημα θα πραγματοποιηθούν επιπλέον δράσεις και θα δημιουργηθούν νέα εργαλεία προς αυτή την κατεύθυνση. Παράλληλα, ένα ακόμα σημαντικό πρόβλημα είναι οι διάσπαρτες διατάξεις του ισχύοντος νομικού πλαισίου, οι οποίες αποθαρρύνουν την αποτελεσματική συμμετοχή των πολιτών στη λήψη αποφάσεων για τα περιβαλλοντικά ζητήματα. Στοχεύοντας στη διευκόλυνση της ευρύτερης συμμετοχής των πολιτών, το WWF Ελλάς, από κοινού με τον Οργανισμό Ανοιχτών Τεχνολογιών, επιθυμούν να συνδιαμορφώσουν μαζί με τους πολίτες, μέσα από μία ανοιχτή διαδικασία διαβούλευσης, μία πρόταση για την ουσιαστική βελτίωση των διαδικασιών δημόσιας συμμετοχής.

Το έργο «Πολίτες για το περιβάλλον: Η εκπαίδευση ως εργαλείο αποτελεσματικής συμμετοχής στα κοινά και στη λήψη αποφάσεων» υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Active citizens fund, με φορέα υλοποίησης το WWF Ελλάς και εταίρο την Εταιρεία Ελεύθερου Λογισμικού / Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα (ΕΕΛ/ΛΑΚ).

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

SPECIAL REPORT +

Social Purpose Business: Όταν ο εταιρικός σκοπός συναντά τον άνθρωπο Στο επίκεντρο της εταιρικής δραστηριότητας η ίδια η κοινωνία. Υπεύθυνες επιχειρηματικές πρακτικές που ξεχωρίζουν και η διάκριση του purpose από το mission ενός οργανισμού Τ H Σ Κ ΑΤ Ε Ρ Ι Ν Α Σ Τ Σ Ι Τ Ο Υ ΡΑ

άθε στόχος είναι μεγαλειώδης όταν τον επιδιώκουμε με μεγαλειώδη τρόπο, είχε κάποτε πει ο Αμερικανός συγγραφέας Oliver W. Holmes και άραγε μπορεί οτιδήποτε να αποδειχθεί πιο μεγαλειώδες και καινοτόμο για μια εταιρεία από το να θέσει το δικό της λιθαράκι στην εξέλιξη του κόσμου; Ουσιαστικά, μια Επιχείρηση Κοινωνικού Σκοπού είναι μια εταιρεία της οποίας ο διαρκής λόγος ύπαρξης αφορά την οικοδόμηση ενός καλύτερου κόσμου, με τη δημιουργία κοινωνικών οφελών που προκύπτουν από την ίδια την πράξη της επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Συμμαχία κερδοφορίας και κοινωνικού σκοπού Μπορεί πράγματι, όμως, μια επιχείρηση να προκαλέσει κοινωνικά οφέλη από την ίδια της τη δραστηριότητα, αυξάνοντας παράλληλα και την κερδοφορία της; Γεγονός είναι πως πια αρκετοί επενδυτές απαιτούν από τις εταιρείες συμμόρφωση

με τους κανονισμούς βιωσιμότητας και γνωστοποιήσεις στα κριτήρια ESG, προτού τις συμπεριλάβουν στα χαρτοφυλάκιά τους. Σύμφωνα με την έρευνα της BNP Paribas σε 356 ιδιοκτήτες περιουσιακών στοιχείων, επίσημα ιδρύματα και διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων, ένας αυξανόμενος αριθμός επενδυτών διαθέτουν περισσότερο από το 75% του χαρτοφυλακίου τους σε ζητήματα ESG ενώ έρευνα του Natixis Investment Managers που διεξήχθη σε περισσότερους από 8.550 μεμονωμένους επενδυτές σε 24 χώρες έδειξε ότι το ενδιαφέρον για ESG επενδύσεις είναι υψηλό σε όλες τις ηλικιακές κατηγορίες, αλλά μεγαλύτερο στις νεότερες γενιές (52% στους Millennials, 52% στη Gen Ζ και 44% στους Baby Boomers). Επιπλέον, η σύγκριση τεσσάρων συνόλων οικονομικών επιδόσεων εταιρειών σε χρονικό ορίζοντα 20 ετών από το Torrey Project οδήγησε στο συμπέρασμα πως πράγματι παρατηρείται σημαντικά υψηλότερο επίπεδο αύξησης των τιμών των μετοχών στις εταιρείες που διαπνέονται από ηθική και εστιάζουν στα ενδιαφερόμενα μέρη. Η τήρηση των ESG

ΧΡΉΣΤΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΌΠΟΥΛΟΣ Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος, Όμιλος Ιατρικού Αθηνών «Οι διακρίσεις που έχουμε αποσπάσει, έως τώρα, από διεθνή fora, επί σειρά ετών είναι, μεταξύ άλλων, η Gold Διάκριση και ο Έπαινος για καλύτερη πρόοδο (Best Progress award) στον Δείκτη Εταιρικής Ευθύνης CR INDEX 2020 – 2021, αλλά και η εισαγωγή του Ομίλου μας στον δείκτη ESG του ΧΑΑ, ως η μόνη εισηγμένη εταιρεία του κλάδου»

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

κριτηρίων αποτελεί βασική προτεραιότητα, η οποία συνδέεται, άμεσα, με την αειφορία και την ευημερία κάθε Οργανισμού, μας λέει ο Χρήστος Αποστολόπουλος, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος Ομίλου Ιατρικού Αθηνών, τονίζοντας την αναγκαιότητα από την πλευρά των επιχειρήσεων να ενσωματώσουν στη στρατηγική τους αυτά τα κριτήρια, ως παράγοντα αξιοπιστίας και προϋπόθεση της ίδιας τη βιωσιμότητά τους.

Πανδημία Covid-19: Ο κοινωνικός πυλώνας στο προσκήνιο Η πανδημία, η απώλεια βιοποικιλότητας, ο άμεσος κίνδυνος από τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, οι ανισότητες και

ο συστημικός ρατσισμός μεταβάλλουν τις προσδοκίες καταναλωτών, επενδυτών και εργαζόμενων από την επιχείρηση, που πλέον καλείται να ανταπεξέλθει στις προκλήσεις της εποχής επιτυγχάνοντας ευημερία χωρίς αποκλεισμούς. Η επιχειρηματικότητα δεν είναι τίποτε άλλο παρά μία ακόμα ανθρώπινη δραστηριότητα που απλώνεται μέσα στο κοινωνικό σύνολο και αλληλοεπιδρά με όλες τις πτυχές του κοινωνικού ιστού ενώ συνδέει και εμπλέκεται με ένα ευρύ σύνολο μερών ενδιαφέροντος, τους stakeholders, σημειώνει χαρακτηριστικά η Bασιλική Αδαμίδου, Διευθύντρια Επικοινωνίας και Εταιρικής Υπευθυνότητας της Lidl Ελλάς. Πράγματι, όπως επιβεβαιώνεται και από το βαρόμετρο Edelman Trust του 2021, αυξάνεται συνεχώς η προσδοκία των ενδιαφερόμενων μελών για έναν

ΒΆΣΩ ΚΑΡΑΜΆΝΟΥ BU Lead Vaccines και Επικεφαλής ΕΚΕ Pfizer «Συμμετέχουμε ενεργά στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας προχωρώντας σε μια μεγάλη επένδυση στη Θεσσαλονίκη, με την λειτουργία του Κέντρου Ψηφιακής Καινοτομίας και του Κέντρου Επιχειρησιακών Λειτουργιών & Υπηρεσιών που συμβάλλουν στην αναστροφή του brain drain και αναδεικνύουν τη χώρα μας σε κόμβο καινοτομίας και διεθνή ελκυστικό επενδυτικό προορισμό»

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

SPECIAL REPORT +

εταιρικό σκοπό που υπερβαίνει τη μεγιστοποίηση των κερδών, με το 86% των καταναλωτών να αναμένει από τους CEO να φέρουν στο προσκήνιο κοινωνικά ζητήματα. Σύμφωνα με την 10η ετήσια έρευνα της Deloitte Global Millennial το 44% των millennials και το 49% των Gen Zs επιλέγουν για εργασιακή απασχόληση οργανισμούς συμβατούς με την προσωπική τους ηθική. Η ενσωμάτωση των ESG κριτηρίων παραμένει μια πρόκληση για τις επιχειρήσεις σήμερα, και η κρίση της πανδημίας ανέδειξε ακόμα περισσότερο το κομμάτι “Social” των ESG, το οποίο θα συνεχίσει να μας απασχολεί και στο μέλλον, δηλώνει η Βάσω Καραμάνου, BU Lead Vaccines και Επικεφαλής ΕΚΕ στη Pfizer. Υιοθετούμε τις αρχές ESG στην πράξη και σε όλο το εύρος της εταιρικής μας λειτουργίας: από τα δικά μας γραφεία, μέχρι τις επενδύσεις μας όπως το καινοτόμο κτήριο γραφείων eLement στο Μαρούσι (LEED Platinum) ή τον εμβληματικό Πύργο Πειραιά, το υψηλότερο βιοκλιματικό κτήριο της χώρας (LEED & Well Gold) και πολλά άλλα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, μας πληροφορεί η Τερέζα Μεσσάρη, Γενικός Διευθυντής Οικονομικών & Εργασιών στην PRODEA Investments. Σε μια χρονιά γεμάτη προκλήσεις εξακολουθούμε να παράγουμε αξία, προσφέροντας λύσεις και υποστήριξη στο εθνικό σύστημα Υγείας, τους ασθενείς και φροντιστές, αλλά και ευρύτερα στην κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον, δηλώνει η Φωτεινή Μπαμπανάρα, Επικεφαλής Επικοινωνίας Ομίλου Novartis, ενώ για την Bασιλική Αδαμίδου η ευθύνη και το ήθος είναι δυο αξίες που χαρακτηρίζουν τη Lidl Ελλάς και με τη σειρά τους δυναμώνουν τους πυλώνες του ESG.

Αυξημένο ενδιαφέρον για κοινωνική συνεισφορά από τις ελληνικές επιχειρήσεις Σύμφωνα με έρευνα του 2021 της Διεύθυνσης Οικονομικών –Κλαδικών Μελετών της ICAP Α.Ε, οι επιχειρήσεις αύξησαν τα έξοδα για ενέργειες ΕΚΕ το 2020 συγκριτικά με το 2019. Επίσης, για τις 9 στις 10 επιχειρήσεις η συνεισφορά στο κοινωνικό σύνολο γίνεται αντιληπτή ως το κυριότερο όφελος από τις πρακτικές της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Χαρακτηριστικό είναι πως η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων (94%) αξιολόγησαν με το μεγαλύτερο βαθμό σημαντικότητας («πάρα πολύ» και «πολύ») τη συνεισφορά στην κοινωνία, ως το κυριότερο όφελος από τις πρακτικές της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, γεγονός το οποίο δείχνει ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται τη σημασία της για την κοινωνία. Μας χαροποιεί το γεγονός ότι οι περισσότερες επιχειρήσεις το αντιλήφθηκαν μας γεμίζει, όμως περηφάνια, το ότι εμείς, από τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας μας το 1984, είμαστε πάντα ένα βήμα μπροστά, έχοντας εντάξει στους κύριους πυλώνες του στρατηγικού μας σχεδιασμού, τη βιωσιμότητα και την κοινωνική συνεισφορά, δηλώνει ο Χρήστος Αποστολόπουλος, τονίζοντας ότι το εταιρικό ταξίδι θα πρέπει να έχει ως πυξίδα τη βελτίωση, σε ένα η περισσότερα επίπεδα, του ευρύτερου κοινωνικού περιβάλλοντος, στο οποίο, η κάθε επιχείρηση, δραστηριοποιείται. Στην ΑΒ, δημιουργούμε διαχρονικά ισχυρούς δεσμούς με Οργανώσεις, Φορείς και τις τοπικές κοινωνίες, στηρίζοντας πρωτοβουλίες που έχουν μετρήσιμα αποτελέσμα-

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

τα για τον Άνθρωπο, μας λέει η Alexia Macheras, Sustainable Retail & Corporate Communication Manager. Προσπαθούμε καθημερινά να ακούμε και να ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες και τις προσδοκίες της ελληνικής κοινωνίας, με στόχο την προώθηση της ισότιμης αντιμετώπισης και της αποδοχής της διαφορετικότητας, την ανάπτυξη της έρευνας, της επιστήμης και της ψηφιακής καινοτομίας, τονίζει η Βάσω Καραμάνου.

Είναι το Purpose το νέο mission; Ποια είναι όμως η διαφορά του Mission από το purpose μιας επιχείρησης; Το κλειδί είναι κάθε εταιρεία να κάνει τις σωστές ερωτήσεις όταν χαράσσει την στρατηγική της, με γνώμονα το κοινό καλό, εξηγεί η Μαρία Τζελέπη, Διευθύντρια Εταιρικών Υποθέσεων, Επικοινωνίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης για Ελλάδα, Κύπρο και Μάλτα, Τhe Coca-Cola Company. Ο σκοπός μας απαντά στην ερώτηση «Πώς θέλουμε να είναι ο κόσμος όταν φέρουμε εις πέρας την αποστολή μας;». Με αυτή την ερώτηση, δίνεται η εκκίνηση ώστε να αναλάβουμε δράση, συμπληρώνει. Το purpose είναι ο λόγος ύπαρξης, το «raison d’être» της κάθε εταιρείας, που την καθοδηγεί και εξελίσσει τη λειτουργία και την κουλτούρα της για την πραγμάτωσή του. Μέσω της αποστολής της, που ουσιαστικά περιγράφει τι κάνει ένας οργανισμός και για ποιον, η κάθε εταιρεία φτάνει ένα βήμα πιο κοντά στον σκοπό της, τονίζει η Φωτεινή Μπαμπανάρα. Θα μπορούσε να πει κάποιος, ότι ένας οργανισμός για να επιτύχει το όραμα του και ταυτόχρονα να υπηρετήσει το σκοπό (purpose) του, χρειάζεται μια ικανή αποστολή αναφέρει η KLEEMANN Group Corporate Social Responsibility & Communications Manager, Μαρία Συμπιλίδου. Πολλοί υποστηρίζουν ότι το «Purpose» είναι το νέο «Mission», ενώ κάποιοι άλλοι, θεωρούν ότι αυτές οι δύο έννοιες αλληλοσυμπληρώνονται, επισημαίνει ο Χρήστος Αποστολόπουλος. Πρόκειται για δύο έννοιες συνεργατικές, που μπορεί να λειτουργήσουν ως ο οδικός χάρτης της υπεύθυνης επιχειρηματικότητας, να εμπνεύσουν τους εργαζόμενους και να συμβάλλουν στη δημιουργία στενών δεσμών με πελάτες, συνεργάτες και την τοπική κοινωνία, διευκρινίζει η Μαρία Συμπιλίδου. Εντυπωσιακό είναι πως σύμφωνα με μελέτη του Harvard Business Review-EY, για το 53% των στελεχών σε εταιρείες με ισχυρό αίσθημα σκοπού ο οργανισμός τους θεωρείται επιτυχημένος στην καινοτομία και τη μεταμόρφωση των επιχειρήσεων, σε σύγκριση με το 31% εκείνων που βρίσκονται στη διαδικασία άρθρωσης ενός σκοπού και το 19% εκείνων που δεν έχουν καθορίσει καθόλου έναν σκοπό. Για εμάς στην ΑΒ, ο σκοπός να δίνουμε τον καλύτερό μας εαυτό για να κάνουμε τη διαφορά στις ζωές των ατόμων καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο θέλουμε να λειτουργούμε απέναντι στους ανθρώπους μας, τους πελάτες μας, τους συνεργάτες μας και την κοινωνία μέσα στην οποία δραστηριοποιούμαστε, μας λέει η Alexia Macheras ενώ η Φωτεινή Μπαμπανάρα, επισημαίνει πως στη Novartis Hellas επαναπροσδιορίζεται η ιατρική πρακτική, για τη βελτίωση και επέκταση των ανθρώπινων ζωών. Χρησιμοποιούμε καθημερινά την επιστημονική καινοτομία και τεχνολογία, ώστε να ανακαλύπτουμε νέες θεραπείες και να δημιουργούμε νέες λύσεις και τρόπους να τις κάνουμε προσβάσιμες σε όσο το

ΜΑΡΊΑ ΤΖΕΛΈΠΗ Διευθύντρια Εταιρικών Υποθέσεων, Επικοινωνίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης για Ελλάδα, Κύπρο και Μάλτα, The Coca-Cola Company «Μαζί με την Coca-Cola Τρία Έψιλον και με στρατηγικό συνεργάτη το kariera.gr, το 2021 δημιουργήσαμε το Empowered, μία ολιστική κοινωνική πλατφόρμα που προσφέρει σήμερα πρόσβαση στις δεξιότητες του αύριο σε χιλιάδες επαγγελματίες HoReCa, νέους και γυναίκες, προκειμένου να εξελιχθούν και να διεκδικήσουν ένα καλύτερο επαγγελματικό μέλλον»

ΦΩΤΕΙΝΉ ΜΠΑΜΠΑΝΆΡΑ Επικεφαλής Επικοινωνίας, Όμιλος Novartis «Το 2021 η Novartis παρουσίασε τη στρατηγική της προσέγγιση και τις δεσμεύσεις της σε θέματα Περιβάλλοντος, Κοινωνίας και Εταιρικής Διακυβέρνησης (ΕSG) έως το 2030 που βασίζονται σε 3 κύριους άξονες: α) Επιχειρηματική Δεοντολογία & Εταιρική Διακυβέρνηση, β) Πρόσβαση στην Υγεία και γ) Εταιρική Υπευθυνότητα»

ΤΕΡΈΖΑ ΜΕΣΣΆΡΗ Γενικός Διευθυντής Οικονομικών & Εργασιών, PRODEA Investments «Μέχρι σήμερα έχουμε στηρίξει ειδικά σχολεία και ξενώνες φιλοξενίας ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων όπως, γηροκομεία, τα Παιδικά Χωριά SOS, χώρους υποδοχής προσφύγων και ακριτικά κοινοτικά καταστήματα, αλλά και το εθνικό σύστημα υγείας, την θωράκιση έναντι της πανδημίας, αθλητές ΑμΕΑ και ευρύτερα τον αθλητισμό»

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

SPECIAL REPORT +

δυνατόν περισσότερους, συμπληρώνει χαρακτηριστικά. Στην Coca-Cola, σκοπός μας είναι να αναζωογονούμε τον κόσμο με τα προϊόντα μας και να κάνουμε τη διαφορά, δηλώνει η Μαρία Τζελέπη, τονίζοντας πως αυτό αποτυπώνεται και στο όραμά τους που αφορά στη δημιουργία προϊόντων με όρους βιώσιμης ανάπτυξης, συμβάλλοντας έμπρακτα στη δημιουργία ενός καλύτερου μέλλοντος για τα άτομα, την κοινωνία και τον πλανήτη μας. Στη Pfizer «Καινοτομούμε για να αλλάξουμε τις ζωές των ασθενών» και καθημερινά εργαζόμαστε με επίκεντρο των άνθρωπο, για τη φροντίδα των ασθενών με τα καινοτόμα φάρμακά μας, αναφέρει η Βάσω Καραμάνου.

Υπεύθυνες επιχειρηματικές πρακτικές που ξεχωρίζουν Ποιες είναι, όμως οι πρωτοβουλίες και οι υπεύθυνες επιχειρηματικές πρακτικές για την κοινωνία και το περιβάλλον που εφαρμόζουν οι επιχειρήσεις στη χώρα μας; Αντιμετωπίζουμε τη βιωσιμότητα ως κινητήριο δύναμη και αυτό προκύπτει οριζόντια στις επιλογές μας: από το πράσινο ομόλογο και τα βιοκλιματικά κτήρια, έως τις «Δομές Ευθύνης», μας πληροφορεί η Τερέζα Μεσσάρη, προσθέτοντας πως πρόκειται για ένα διευρυμένο πρόγραμμα εταιρικής υπευθυνότητας, που υλοποιείται σε συνεργασία με καταξιωμένους φορείς και εξελίσσεται διαρκώς προσαρμοζόμενο στα δεδομένα και τις ανάγκες της σύγχρονης ευμετάβλητης εποχής. Το 2020 η Novartis Hellas διεξήγαγε 69 κλινικές μελέτες, με ωφελούμενους περισσότερους από 800 Έλληνες ασθενείς και έδωσε πρόσβαση σε περισσότερες από 100 θεραπείες της σε 4,3 εκ. ανθρώπους, σημειώνει η Φωτεινή Μπαμπανάρα. Στα 60 και πλέον χρόνια παρουσίας μας στην Ελλάδα, συνεργαζόμαστε σταθερά με Συλλόγους Ασθενών προκειμένου να στηρίξουμε αποτελεσματικά τις ανάγκες τους αλλά και ΜΚΟ, για την υλοποίηση συγκεκριμένων δράσεων που αφορούν στην προστασία του περιβάλλοντος, στην άρση των ανισοτήτων και στην υποστήριξη των ευπαθών κοινωνικά ομάδων, επισημαίνει η Βάσω Καραμάνου. Μέρος της κοινωνικής μας δράσης αποτελεί η αποκατάσταση χώρων πρασίνου που αναβαθμίζουν την ποιότητα ζωής στην πόλη και η βελτίωση του ενεργειακού αποτυπώματος κτηρίων, δηλώνει η Τερέζα Μεσσάρη. Τα τελευταία 2 χρόνια, με στόχο να συνδράμουμε στην προσπάθεια της πολιτείας για την αντιμετώπιση του COVID19, προχωρήσαμε σε σημαντικό αριθμό δωρεών ιατροτεχνικού εξοπλισμού προς νοσοκομεία σε όλη τη χώρα, στηρίζοντας το Εθνικό σύστημα υγείας, ενώ μέσω δωρεών προσφέραμε τη στήριξή μας σε μη κυβερνητικούς οργανισμούς, οι οποίοι αντιμετώπισαν προβλήματα βιωσιμότητας κατά τη διάρκεια της πανδημίας, μας πληροφορεί η Μαρία Συμπιλίδου. Προγράμματα όπως αυτά της Συνεχιζόμενης Ιατρικής Επιμόρφωσης, της Ιατρικής Υιοθεσίας Ακριτικών περιοχών και της Τηλεϊατρικής, σε περισσότερες από 100 ακριτικές περιοχές σε συνεργασία με τη Vodafone, αποτελούν μερικά μόνο παραδείγματα ενός πολυεπίπεδου σχεδίου δράσης Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης που πραγματοποιούμε κάθε χρόνο, υπογραμμίζει ο Χρήστος Αποστολόπουλος. Υποστηρίξαμε 17 συλλόγους ασθενών και πάνω από 2000 ασθενείς μέσα από

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

τα προγράμματα υποστήριξης ασθενών, αναφέρει η Φωτεινή Μπαμπανάρα, σημειώνοντας πως το 2020, 60% των θέσεων αυξημένης ευθύνης καλύφθηκε από γυναίκες και οι εργαζόμενοι παρακολούθησαν περισσότερες από 33.500 ώρες επιμόρφωσης ενώ συνεχίστηκε η πρωτοβουλία «Ανοιχτά Φτερά» για την υποστήριξη των νέων ταλέντων, καθώς και το πρόγραμμα «Είσαι γυναίκα. Είσαι δύναμη!» με στόχο την ενδυνάμωση των γυναικών που νοσούν ή έχουν νοσήσει από καρκίνο του μαστού. Για εκείνους τους συνανθρώπους μας, για τους οποίους το φαγητό σημαίνει πολλά περισσότερα, στην ΑΒ Βασιλόπουλος, το 2021, διαθέσαμε 1.000.000 ευρώ σε προϊόντα, δράσεις και προγράμματα για τη μείωση της επισιτιστικής ανασφάλειας, την εκπαίδευση γύρω από την τοπική παραγωγή και την υγιεινή διατροφή, την στήριξη ευάλωτων κοινωνικά ομάδων αλλά και της τοπικής κοινωνίας ευρύτερα, δηλώνει η Alexia Macheras .

Ένα άλμα κοινωνικής προόδου Με οδηγό το παγκόσμιο όραμά μας «Για Έναν Κόσμο Χωρίς Απορρίμματα», το 2018 δημιουργήσαμε, στην Ελλάδα, το «Zero Waste Future», ξεκινώντας πιλοτικά από την πόλη της Θεσσαλονίκης, μας λέει η Μαρία Τζελέπη, προσθέτοντας πως από τότε, το πρόγραμμα διευρύνθηκε σε άλλους τομείς της καθημερινότητας ενώ πρόσφατα επισκέφθηκε γειτονιές της Αθήνας, για την παροχή βοήθειας σε πολίτες και επαγγελματίες καφεστίασης σε ό,τι αφορά την υιοθέτηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας. Ξεχωρίζουν η σταθερή συνεργασία μας με το Χαμόγελο του Παιδιού, οι δράσεις μας για τη στήριξη του σύγχρονου πολιτισμού μέσω της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και της Ορχήστρας Νέων του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, η ενδυνάμωση νέων επιστημόνων με τον Μαραθώνιο Καινοτομίας για μία Ελλάδα χωρίς πλαστικά μίας χρήσης, αλλά ακόμα και η δράση Plastic Free Greece με προγράμματα περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης των παιδιών στα σχολεία, επισημαίνει η Bασιλική Αδαμίδου. Ο σκοπός μας, το όραμα μας και οι αξίες μας είναι αυτά που κάνουν την ΑΒ μια εταιρεία ανθρώπινη και ανθρωποκεντρική, που διευρύνει διαρκώς το κοινωνικο-οικονομικό της αποτύπωμα, λειτουργώντας με ευελιξία, ενσυναίσθηση και συνεργατικότητα και πάντα με τον Άνθρωπο, στο επίκεντρο, αναφέρει η Alexia Macheras. Προσφέρουμε επιλογές, λύσεις και ιδέες που έχουμε επιμεληθεί οι ίδιοι προσωπικά, με προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας, που εμπνέουν καθημερινά όλους όσοι αγαπούν το φαγητό, συμπληρώνει. Στην PRODEA, τη μεγαλύτερη εταιρεία επενδύσεων real estate στην Ελλάδα, αισθανόμαστε το μέγεθος της ευθύνης απέναντι στην κοινωνία αντίστοιχο με το μέγεθος, τη δυναμική και την προοπτική της εταιρείας μας. Και το αποδεικνύουμε εμπράκτως, μας λέει η Τερέζα Μεσσάρη. Ο Όμιλος Ιατρικό Αθηνών θα συνεχίσει να εργάζεται, για μία ασφαλέστερη κοινωνία και για μία ουσιαστική εταιρική διακυβέρνηση μας διαβεβαιώνει ο Χρήστος Αποστολόπουλος, υπογραμμίζοντας πως το άλμα προς τα εμπρός που καλούμαστε να πραγματοποιήσουμε ως χώρα, πάντα με επίκεντρο τον άνθρωπο, είναι ο μόνος δρόμος ο οποίος με σιγουριά, θα μας ανεβάσει στο υψηλότερο σκαλοπάτι του κοινωνικού πολιτισμού.

ΑΛΕΞΊΑ ΜΑΧΑΊΡΑ Sustainable Retail & Corporate Communication Manager, AB Bασιλόπουλος «Αντιλαμβανόμαστε τις διαφορετικές ανάγκες της κοινωνίας και ανταποκρινόμαστε άμεσα, με μια προσέγγιση αξιακή, και βαθιά ανθρώπινη. Γιατί νοιαζόμαστε και θέλουμε να κάνουμε τη διαφορά στις ζωές των συνανθρώπων μας»

ΜΑΡΊΑ ΣΥΜΠΙΛΊΔΟΥ Corporate Social Responsibility & Communications Manager, KLEEMANN Group «Από την ίδρυσή της, η εταιρία επενδύει συστηματικά σε πρωτοβουλίες εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και στη δημιουργία σχέσεων εμπιστοσύνης, αλληλεγγύης και αμοιβαίου σεβασμού με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη»

BΑΣΙΛΙΚΉ ΑΔΑΜΊΔΟΥ Διευθύντρια Επικοινωνίας & Εταιρικής Υπευθυνότητας, Lidl Ελλάς «Η Lidl Ελλάς είναι μία κατ’ εξοχήν εταιρεία που επιχειρεί με ευθύνη και ήθος, δύο αξίες που με τη σειρά τους δυναμώνουν τους πυλώνες του ESG ενώ ως προς την κοινωνική διάσταση των εταιρικών μας πρακτικών σχεδόν όλες τους αγγίζουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο τους συμπολίτες μας»

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

COVE R STORY +

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

MAYA HENNERKES ΕBRD Director, Head of Climate Policy and Delivery, Financial Institutions, Risk, Resilience and Regulation

Οδεύουμε προς μια κοινή γλώσσα στο ESG Ο καταλυτικός ρόλος της EBRD στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, η αξιοποίηση του σχεδίου «Ελλάδα 2.0», ο μετασχηματισμός της ΔΕΗ και η νέα εποχή της βιώσιμης ανάπτυξης Της Κ ΑΤ Ε Ρ Ι Ν Α Σ Τ Σ Ι Τ Ο Υ ΡΑ

Σύμφωνα και με δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε από το περιοδικό Kiplinger's Personal Finance σε συνεργασία με την Domini Impact Investments LLC. σχεδόν 8 στους 10 επενδυτές (78%) αναμένουν να προσθέσουν στο χαρτοφυλάκιό τους μια επένδυση με επίκεντρο το ESG μέσα στα επόμενα ένα έως δύο χρόνια. Καθώς διαχειρίζεστε ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα ESG της EBRD για χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια, θα λέγατε πως τα κριτήρια ESG συνιστούν «μια γλώσσα» που μαθαίνεται; Ναι, γενικά αυτό είναι αλήθεια. Εξακολουθούμε να μην μιλάμε την ίδια γλώσσα όταν αναφερόμαστε σε ESG ή ESG επενδύσεις. Δεν υπάρχει ακόμη ένας καθολικά εφαρμοσμένος κοινός ορισμός ή πλαίσιο. Ωστόσο, μπορούμε να πούμε ότι έχουμε προχωρήσει πολύ και βλέπουμε μια ισχυρή τάση προς μεγαλύτερη μετατροπή των υφιστάμενων προτύπων και πλαισίων ESG. Είμαστε σε καλό δρόμο προς αυτή την κοινή γλώσσα! Και επί της ουσίας, το ESG είναι πολύπλοκο: Έχει να κάνει με το περιβάλλον, τη φύση μας, τους ανθρώπους. Απαιτεί ποικιλία τεχνικών δεξιοτήτων, εμπειρία στον τομέα και ποι-

κιλομορφία σκέψης. Στην EBRD, έχουμε 30 χρόνια εμπειρίας στην πλήρη ενσωμάτωση ESG δεικτών κινδύνου στη βιώσιμη ανάπτυξη επιχειρήσεων και προϊόντων Μια από τις κορυφαίες προτεραιότητες της ERDP στην Ελλάδα είναι τα πράσινα έργα. Δεδομένου και του γεγονότος πως θα αποτελούν την πλειοψηφία των έργων σας ως το 2025, ποιες είναι οι μελλοντικές σας κινήσεις προκειμένου να υποστηρίξετε την Ελλάδα στο συγκεκριμένο τομέα; Καθίσταται εφικτό οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις να ακολουθήσουν τις εξελίξεις, προκειμένου να επιτύχουν πρόσβαση στις χρηματαγορές και την τραπεζική χρηματοδότηση; Η EBRD έχει δεσμευτεί να ευθυγραμμίσει όλη τη χρηματοδότησή της με τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή. Στην Ελλάδα εργαζόμαστε σε όλο το φάσμα της οικονομίας. Υποστηρίζουμε μικρομεσαίες επιχειρήσεις με συμβουλευτικές υπηρεσίες, για παράδειγμα σε θέματα βιωσιμότητας και ESG όπως κάναμε με τον Παπουτσάνη και την GEP, και επενδύουμε σε μεΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

COVE R STORY +

γάλες εταιρείες, όπως για παράδειγμα στην ΓΕΚ Τέρνα και στον Μυτιληναίο. Υποστηρίζουμε την πορεία πολλών εταιρειών προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον με μηδενική καθαρή κατανάλωση ενέργειας, σε συνεργασία με χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όχι μόνο μέσω χρηματοδότησης, αλλά και μέσω διαμόρφωσης των περιβαλλοντικών και κοινωνικών πρακτικών και της στρατηγικής τους. Συνεργαζόμαστε επίσης με ρυθμιστικούς φορείς στην Ελλάδα για θέματα που αφορούν τη βιωσιμότητα.

Υποστηρίζουμε την πορεία πολλών εταιρειών προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον με μηδενική καθαρή κατανάλωση ενέργειας, σε συνεργασία με χρηματοπιστωτικά ιδρύματα Με μια επένδυση 75 εκατ. ευρώ στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της ΔΕΗ κατά 1,35 δισ. Ευρώ, η EBRD υποστηρίζει τον μετασχηματισμό της. Κατά πόσο πιστεύετε πως τα νέα κεφάλαια θα επιτρέψουν στη ΔΕΗ να καταστεί μια περιβαλλοντικά, οικονομικά βιώσιμη και ψηφιοποιημένη εταιρεία κοινής ωφέλειας; Η EBRD υποστηρίζει τη ΔΕΗ στη φιλόδοξη στρατηγική της για την αειφορία, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την απαλλαγή από το διοξείδιο του άνθρακα. Η χρηματοδότηση της EBRD θα χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά για επενδύσεις σε έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Επιπρόσθετα, η EBRD υποστήριξε την έκδοση ομολόγων με ρήτρα αειφορίας από τη ΔΕΗ. Αυτού του είδους τα ομόλογα σχετίζονται με τις συνολικές δεσμεύσεις περί βιωσιμότητας μιας εταιρείας. Σύμφωνα με τις αρχές του ICMA, τα ομόλογα που συνδέονται με την αειφορία δίνουν κίνητρα στον εκδότη να επιτύχει ουσιαστικούς, ποσοτικούς, προκαθορισμένους, φιλόδοξους, τακτικά παρακολουθούμενους και εξωτερικά επαληθευμένους στόχους βιωσιμότητας (ESG) βάσει συγκεκριμένων δεικτών και στόχων. Το ομόλογο θα υποστηρίξει την υιοθέτηση της στρατηγικής βιωσιμότητας της ΔΕΗ, η οποία συμβάλλει σημαντικά στους εθνικούς κλιματικούς στόχους της Ελλάδας σύμφωνα με τους στόχους

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

της Συμφωνίας του Παρισιού. Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής, η ΔΕΗ στοχεύει να κλείσει τις λειτουργικές της λιγνιτικές μονάδες έως το 2023 και να επεκταθεί σημαντικά στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με στόχο την προσθήκη 1,3 GW νέας ισχύος έως το 2023. Έχετε υπογράψει σύμβαση με το Ταμείο Ανάκαμψης για το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας "Ελλάδα 2.0. Εκτιμάτε πως το Ταμείο Ανάκαμψης θα αποδειχθεί ορόσημο για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και πόσο πιστεύετε πως η χώρα μας είναι έτοιμη να ανταποκριθεί στο αυστηρό του χρονοδιάγραμμα; Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι πράγματι ένα σημαντικό ορόσημο και είμαστε στην ευχάριστη θέση να το υποστηρίζουμε. Η EBRD και οι ελληνικές αρχές υπέγραψαν την επιχειρησιακή συμφωνία στις 29 Νοεμβρίου 2021.Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτή η συνεργασία προορίζεται τόσο να δώσει μια μεσοπρόθεσμη ώθηση στην ελληνική (και ευρωπαϊκή) οικονομία όσο και να τη μεταμορφώσει πιο μακροπρόθεσμα, χρηματοδοτώντας τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια, τη ψηφιακή μετάβαση, καθώς και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Αυτό συνάδει πλήρως με τους δικούς μας στρατηγικούς στόχους και καθιστά μια σημαντική ευκαιρία για την Ελλάδα. Οι επενδύσεις αυτές θα δώσουν τη δυνατότητα στη χώρα να μετατοπίσει το αναπτυξιακό της μοντέλο από την κατανάλωση στην παραγωγικότητα, υποστηρίζοντας την καινοτομία προϊόντων και υπηρεσιών καθώς και οικονομίες κλίμακας, προκειμένου να αυξηθεί το μέσο μέγεθος των ελληνικών επιχειρήσεων. Για παράδειγμα, η ψηφιοποίηση και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, που αποτελούν σημαντικούς τομείς για την ΕΕ και στους οποίους η Ελλάδα έχει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα, αποτελούν δύο τομείς εστίασης και για εμάς. Ομοίως, οι στοχευμένες επενδύσεις στην αναβάθμιση δεξιοτήτων και στην Έρευνα και Ανάπτυξη θα πρέπει να θεωρούνται ως προτεραιότητα. Τουλάχιστον το 38,5% των κεφαλαίων στο πλαίσιο αυτής της στήριξης μας θα πρέπει να είναι σε πράσινες επενδύσεις και τουλάχιστον το 21% σε επενδύσεις που στοχεύουν στον ψηφιακό μετασχηματισμό. Συμφωνούμε ότι πρόκειται για ένα πολύ φιλόδοξο χρονοδιάγραμμα ανάπτυξης, αλλά είμαστε βέβαιοι ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη να το τηρήσει. Δεδομένων των τεράστιων προκλήσεων που αντιμετωπίζει η γενιά μας, όπως η ανάκαμψη από την πανδημία και η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, δεν

φαίνεται να υπάρχει εναλλακτική λύση παρά μόνο μια βιώσιμη, χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς πορεία ανάπτυξης. Θα λέγατε πως υπάρχει μια στροφή στην αντίληψη της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας για την Ελλάδα και αν ναι ποιες δράσεις θα εδραιώσουν αλλά και θα αυξήσουν την εμπιστοσύνη τους στη χώρα μας; Οι αντιλήψεις της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας για την Ελλάδα βελτιώνονται σταθερά, επηρεαζόμενες (μεταξύ άλλων) από τη σταθερή πρόοδο ως προς την ολοκλήρωση της ενισχυμένης εποπτείας του μεταπρογραμματικού πλαισίου το 2022, την πρόοδο που έχει επιτευχθεί σε βασικούς τομείς μεταρρυθμίσεων όπως η πράσινη οικονομία, η ψηφιακή μετάβαση, η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η δημόσια διοίκηση, αλλά και τις προοπτικές σημαντικών επενδύσεων τα επόμενα χρόνια στο πλαίσιο του προγράμματος οικονομικής ανάκαμψης της ΕΕ («Ελλάδα 2.0»). Οι επενδυτές απαιτούν όλο και περισσότερο την τήρηση ισχυρών περιβαλλοντικών και κοινωνικών πλαισίων και στόχων κατά τη λήψη επενδυτικών αποφάσεων. Τα ελληνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και πολλές εταιρείες έχουν προχωρήσει σημαντικά τα τελευταία χρόνια στη διαχείριση κινδύνων σχετικών με ESG και έχουν δεσμευτεί να πάρουν πρωτοβουλίες και να επανασχεδιάσουν τις παραγωγικές τους διαδικασίες σύμφωνα με μοντέλα κυκλικής οικονομίας. Συνοδευόμενο από ρυθμιστικές εξελίξεις όπως το εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα, όλο αυτό θα προσελκύσει νέους επενδυτές. Για το 2022, η EBRD προβλέπει ότι το ελληνικό ΑΕΠ θα αυξηθεί 3,9%. Δεδομένης της πανδημίας του κορονοϊού, ποιοι είναι η καθοριστικοί κίνδυνοι που θα μπορούσαν να ανατρέψουν την ευοίωνη αυτή εκτίμηση; Η ελληνική οικονομία ανακάμπτει δυναμικά μετά από μια βαθιά ύφεση το 2020. Οι επενδύσεις έχουν ανακάμψει και αναμένεται ισχυρή ανάπτυξη βραχυπρόθεσμα, στο 3,9% το 2022. Το Ταμείο Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα σχετικά προγράμματα αναμένεται να συμβάλουν σημαντικά σε αυτή την ανάπτυξη. Ωστόσο, η αβεβαιότητα γύρω από τις προβλέψεις είναι ιδιαίτερα υψηλή επί του παρόντος και παραμένουν σημαντικοί κίνδυνοι για την ελληνική οικονομία, που συνδέονται κυρίως με την πορεία της πανδημίας, την πιθανότητα εμφάνισης νέων μεταλλάξεων και τον πιθανό αντίκτυπο του ιού στον τουρισμό και σε άλλες υπηρεσίες. Τα ισχυρά πλαίσια ESG συμβάλλουν επίσης στον μετριασμό

Η EBRD έχει δεσμευτεί να ευθυγραμμίσει όλη τη χρηματοδότησή της με τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού τέτοιων βασικών κινδύνων. Για παράδειγμα, εταιρείες με ισχυρά εργασιακά πλαίσια και πρωτόκολλα υγείας και ασφάλειας, βιώσιμες αλυσίδες εφοδιασμού ή επιχειρηματικά μοντέλα αποδοτικά ως προς τους πόρους θα είναι καλύτερα προετοιμασμένα να συνεχίσουν υπό τέτοιες πιθανές αντίξοες συνθήκες. Κι αυτό είναι κάτι που οι επενδυτές αναγνωρίζουν. Η καλή διαχείριση κινδύνων σχετικών με το περιβάλλον, την κοινωνία και την διακυβέρνηση μεταφράζεται άμεσα σε μείωση των οικονομικών κινδύνων και αύξηση της ανθεκτικότητας μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

SPECIAL REPORT +

Κλιματική αλλαγή και ανθρακικό αποτύπωμα: Eίναι η ώρα της δράσης Οι επιστήμονες σε κάθε ευκαιρία μιλούν για κλεψύδρα που αδειάζει αναφερόμενοι στον διαθέσιμο χρόνο που έχουν οι κυβερνήσεις να δράσουν ώστε να συγκρατηθεί η άνοδος της της παγκόσμιας θερμοκρασίας στους 1,5°C ως το τέλος του αιώνα. Τα πρόσφατα αποτελέσματα της COP 26 δεν καθησύχασαν τις έντονες ανησυχίες, ωστόσο άφησαν ανοιχτή την προοπτική επίτευξης του στόχου ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ

πως ανέφερε η έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC) που δόθηκε στη δημοσιότητα τον Αύγουστο του 2021, η ανθρώπινη δραστηριότητα είναι η αιτία των γρήγορων αλλαγών στο κλίμα, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης της στάθμης της θάλασσας, της τήξης των πολικών πάγων και των παγετώνων, των καυσώνων, των πλημμυρών και της ξηρασίας. Κατά τους επιστήμονες του ΟΗΕ, μόνο οι γρήγορες και δραστικές μειώσεις των αερίων του θερμοκηπίου την τρέχουσα δεκαετία μπορούν να αποτρέψουν την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη τις επόμενες δύο δεκαετίες. Για να αποτραπεί, ωστόσο, το κακό σενάριο θα πρέπει να υπάρξει συντονισμένη δράση κυβερνήσεων, επιχειρήσεων και πολιτών ώστε να μειωθεί το ανθρακικό αποτύπωμα το οποίο υπολογίζει το σύνολο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούνται άμεσα ή έμμεσα από ένα άτομο, οργανισμό, εκδήλωση ή προϊόν.

Ευρωπαϊκή Ένωση και Ελλάδα Η ΕΕ έχει στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030. Η Ευρώπη επιδιώκει επίσης να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050. Αυτό σημαίνει μείωση των εκπομπών όσο το δυνατόν περισσότερο και αύξηση των απορροφήσεων αερίων του θερμοκηπίου από την ατμόσφαιρα ώστε να φτάσει σε «μηδενικές καθαρές εκπομπές». Ο στόχος αυτός αποτελεί μέρος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Μιας φιλόδοξης δέσμης μέτρων για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι ένα ουδέτερο ισοζύγιο, διασφαλίζοντας παράλληλα μια δίκαιη, υγιή και ευημερούσα κοινωνία για τις μελλοντικές γενιές.

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Η χώρα μας, από την πλευρά της, έχει προσαρμόσει την πολιτική της στους νέους φιλόδοξους στόχους που έχουν τεθεί από την ΕΕ. Ο νέος κλιματικός νόμος που θα ισχύει στο εξής ορίζει, όπως έχει δηλώσει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, «το θεσμικό πλαίσιο της χώρας μας για τη σταδιακή μείωση των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, με σκοπό την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας ως το 2050». Το νέο νομοθετικό πλαίσιο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, εθνικούς ποσοτικούς στόχους και επιμερισμό τους στους επτά κυριότερους παραγωγικούς τομείς που έχουν το υψηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, με γενικές κατευθύνσεις αλλά και συγκεκριμένα μέτρα για την επίτευξη των κλιματικών στόχων της χώρας. Ορίζονται εθνικοί ποσοτικοί στόχοι για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% το 2030 σε σχέση με το 1990, κατά 80% σο 2040, με απώτερο στόχο την κλιματική ουδετερότητα το 2050.

Επιχειρηματικότητα και κλιματική αλλαγή Στη διάσκεψη της Γλασκόβης, περίπου 500 παγκόσμιες εταιρείες χρηματοοικονομικών υπηρεσιών που αντιπροσωπεύουν κεφάλαια 130 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, το 40% του παγκόσμιου κεφαλαίου, δεσμεύθηκαν να εναρμονιστούν με τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισίου για το κλίμα, μεταξύ τους και τον περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου. Οι επιχειρήσεις, πάντως, συναντούν δυσκολίες στη μέτρηση του ανθρακικού αποτυπώματος. Η μέτρηση είναι το πιο σημαντικό εμπόδιο καθώς μόνο το 9% των εταιρειών είναι σε θέση

να ποσοτικοποιήσουν πλήρως τις συνολικές εκπομπές τους. Αυτά είναι μερικά από τα ευρήματα μιας έρευνας που κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 2021 από την Boston Consulting Group (BCG) και την BCG GAMMA με τίτλο «Χρησιμοποιήστε την τεχνητή νοημοσύνη για τη μέτρηση των εκπομπών—ενδελεχώς, με ακρίβεια και συχνά». Η έρευνα διαπίστωσε ότι οι εταιρείες αποτυγχάνουν να μετρήσουν τις εκπομπές τους. Το 81% των ερωτηθέντων παραλείπουν ορισμένες από τις εσωτερικές τους εκπομπές στις αναφορές τους, όσες σχετίζονται με τις δραστηριότητες της ίδιας της εταιρείας, και το 66% των ερωτηθέντων δεν αναφέρουν καμία από τις εξωτερικές εκπομπές τους, όσες σχετίζονται με

την αλυσίδα αξίας της εταιρείας. Οι ερωτηθέντες υπολογίζουν επίσης ένα μέσο ποσοστό σφάλματος από 30% έως 40% στις μετρήσεις των εκπομπών τους, ενώ το 53% των ερωτηθέντων λένε ότι δυσκολεύονται να λάβουν και να παρακολουθήσουν αποφάσεις λόγω σπάνιων μετρήσεων. Το 86% των ερωτηθέντων εξακολουθούν να καταγράφουν και να αναφέρουν τις εκπομπές τους με μη αυτόματο τρόπο χρησιμοποιώντας υπολογιστικά φύλλα και μόνο το 22% των ερωτηθέντων έχει αυτοματοποιημένες διαδικασίες. Το 87% των ερωτηθέντων στην έρευνα θέλει να αυξήσει το εύρος των αναφορών του, ενώ το 66% ελπίζει να ενημερώνει τις αναφορές εκπομπών του ετησίως ή ακόμα και πιο συχνά.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

SPECIAL REPORT +

Ωστόσο, για να το κάνουν αποτελεσματικά, θα χρειαστούν νέα εργαλεία βασισμένα στην τεχνητή νοημοσύνη. Τι συμβαίνει όμως στη χώρα μας σε ό,τι αφορά τη μέτρηση του ανθρακικού αποτυπώματος; Το μετρούν οι επιχειρήσεις κι αν ναι με ποιον τρόπο; Έχουν βελτιωθεί οι επιδόσεις τους τα τελευταία χρόνια και ποιος είναι ο στόχος της επόμενης τριετίας;

Το 2021 ήταν χρονιά ορόσημο Όπως λέει στο ESG+ o Σωτήρης Πάστρας Corporate Social Responsibility Manager της APIVITA το 2021 αποτέλεσε μία χρονιά ορόσημο, καθώς για πρώτη φορά στην ιστορία της εταιρείας προχωρήσαν στην πλήρη μέτρηση του ανθρακικού μας αποτυπώματος. «Σε συνεργασία με την Eco Act, προχωρήσαμε στον υπολογισμό των συνολικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ως αποτέλεσμα του συνόλου των επιχειρηματικών μας λειτουργιών. Ενώ στα Scopes 1&2 απαντούσαμε στο πλαίσιο της Έκθεσης Βιώσιμης Ανάπτυξης (εξωτερικά διασφαλισμένη από την E&Y) για πρώτη φορά κληθήκαμε να ανταποκριθούμε στα ζητούμενα του Scope 3. Ολοκληρώσαμε τη διαδικασία τον Ιανουάριο του 2022 αποτελώντας μία από τις ελάχιστες μη-εισηγμένες ελληνικές εταιρείες οι οποίες αφιερώνουν πόρους για τον υπολογισμό του ανθρακικού τους αποτυπώματος. Πιο συγκεκριμένα οι εκπομπές CO2 ανά Scope είναι: Scope 1497.83, Scope 2 - 54.48, Scope 3 -10,170.91» σημεώνει.

Οι επιδόσεις μας έχουν βελτιωθεί σημαντικά Έως το 2019 η ΔΕΗ μετρούσε το ανθρακικό της αποτύπωμα κυρίως μέσα από το ΣΕΔΕ (Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών). Από το 2020 η ΔΕΗ υπολογίζει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου με βάσει το διεθνώς αναγνωρισμένο πρότυπο Greenhouse Gas Protocol (GHGl) μας λέει ο Αχιλλέας Ιωακειμίδης Διευθυντής Βιώσιμης Ανάπτυξης της ΔΕΗ. «Για το 2020 δημοσιεύσαμε το σύνολο των Scope 1, Scope 2 αλλά και αρκετές κατηγορίες του Scope 3 που σχετίζονται με τις δραστηριότητες της ΔΕΗ και των θυγατρικών της (Λιγνιτική Μεγαλόπολης και Λιγνιτική Μελίτης) αλλά και τις εκπομπές Scope 1 και 2 για τον ΔΕΔΔΗΕ, ενώ μέσα στο 2022 θα δημοσιεύσουμε εκπομπές και για τις περισσότερες κατηγορίες του Scope 3 στο πλαίσιο και της ευθυγράμμισής μας και με το TCFD. Για τη ΔΕΗ, οι επιδόσεις της τα τελευταία χρόνια έχουν βελτιωθεί σημαντικά, αφού οι εκπομπές CO2 από την καύση καυσίμων για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας που αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του Scope 1, έχουν μειωθεί κατά 51% την τελευταία τριετία, ενώ η μείωση από το 2005 με 52,58 Mt στο 2020 με 15,53 Μt, ξεπερνάει το 70%!» τονίζει. «Με βάση και τους στόχους που έχει ανακοινώσει η Εταιρεία, στο πλαίσιο και της ρήτρας αειφορίας των ομολόγων που έχουμε εκδώσει το 2021 στην πρώτη έκδοση ομολογιών, αναμένεται να έχουμε μείωση των άμεσων εκπομπών CO2 κατά 40% μέχρι το Δεκέμβριο του 2022 (με έτος αναφοράς το 2019) ενώ με βάση τη δεύτερη έκδοση ομολογιών βιωσιμότη-

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

τας, δεσμευθήκαμε για μείωση κατά 57% μέχρι το Δεκέμβριο του 2023. Θα μειώσουμε δηλαδή τις εκπομπές μας CO2 από τους 23.1 εκ. τόνους το 2019 σε 5 εκ. τόνους το 2024, ενώ παράλληλα θα αυξάνουμε την εγκατεστημένη ισχύ μας από ΑΠΕ από τα 3,4 GW που έχουμε σήμερα στα 7,2 GW το 2024 και στα 9,5 GW το 2026, περιλαμβανομένων και των μεγάλων μας υδροηλεκτρικών μονάδων. Παράλληλα ένας πολύ σημαντικός δείκτης που μετράει η ΔΕΗ, είναι o μέσος συντελεστής εκπομπής CO2 ανά παραγόμενη μεγαβατώρα. Αυτός ο συντελεστής για όλες τις θερμικές και υδροηλεκτρικές Μονάδες μας μειώθηκε κατά 20% το 2020 σε σχέση με το 2019 ενώ συνολικά έχουμε επιτύχει μείωση του συντελεστή κατά 43,1% σε σχέση με το 1990 (από 1,3 σε 0,74 t CO2/MWhnet). Με την προγραμματισμένη απόσυρση λιγνιτικών μονάδων και τη λειτουργία περισσότερων ΑΠΕ, ο μέσος συντελεστής για όλο το μίγμα παραγωγής αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω» τονίζει.

Παρακολουθούμε και επαληθεύουμε σε ετήσια βάση τις άμεσες εκπομπές CO2 Από την πλευρά του ο Όμιλος ΗΡΑΚΛΗΣ μέσω της συμμετοχής του στο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της ΕΕ (ΣΕΔΕ-ETS) παρακολουθεί και επαληθεύει σε ετήσια βάση τις άμεσες εκπομπές CO2 των εργοστασίων τσιμέντου μέσω επιθεώρησης από διαπιστευμένο φορέα μας λέει ο Χαράλαμπος Κουρής Γενικός Διευθυντής Βιώσιμης Ανάπτυξης του ομίλου. «Επίσης, μέσω ετήσιων επιθεωρήσεων του Συστήματος Ενεργειακής διαχείρισης ISO 50001:2018 επαληθεύονται και οι έμμεσες εκπομπές CO2 αυτών. Για την παρακολούθηση της επίδοσής μας έχουν οριστεί κατάλληλοι δείκτες απόδοσης (KPIs) τόσο για τις άμεσες όσο και τις έμμεσες εκπομπές CO2 ως ακολούθως: • Εκπομπές Scope 1 (άμεσες εκπομπές από την διαδικασία παραγωγής τσιμέντου) • Εκπομπές Scope 2 (έμμεσες εκπομπές από την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από τη διαδικασία παραγωγής τσιμέντου) Η ετήσια επίδοσή μας επικοινωνείτε αφενός στις ετήσιες αναφορές της HOLCIM (μητρική εταιρεία) αφετέρου στις ετήσιες εκθέσεις αειφορίας του ομίλου ΗΡΑΚΛΗΣ. Επιπλέον, το ανθρακικό αποτύπωμα του Ομίλου μας αποτυπώνεται και ελέγχεται στα προϊόντα που παράγει δηλ. τσιμέντο, σκυρόδεμα και άλλα βιομηχανικά ορυκτά (ελαφρόπετρα) μέσω των αντίστοιχων Περιβαλλοντικών Δηλώσεων (EPDs)» τονίζει.

Προσήλωση στη βιώσιμη ανάπτυξη H MYTILINEOS, όπως τονίζουν από τον όμιλο, έχει θέσει πολύ φιλόδοξους στόχους μείωσης των εκπομπών CO2 έως το 2030 και net-zero (πλήρης απανθρακοποίηση) έως το 2050. «Μάλιστα, έχει εξειδικεύσει αυτούς τους στόχους και σε κάθε Τομέα Δραστηριότητάς της, αποδεικνύοντας την προσήλωσή της στη βιώσιμη ανάπτυξη. Πρωτοπορώντας για ακόμα μία

Τα κριτήρια ESG μονόδρομος αλλά και μεγάλη ευκαιρία για τον μεταλλευτικό κλάδο Σύμφωνα με μελέτη της PWC για τον μεταλλευτικό κλάδο, οι μεγαλύτερες μεταλλευτικές εταιρείες στον κόσμο ξεπέρασαν τη μεγάλη καταιγίδα του 2020 βγαίνοντας πιο δυνατές, αλλά η επόμενη πρόκληση που έχουν να αντιμετωπίσουν είναι ήδη ορατή

κόσμος βρίσκεται σε μια περίοδο που επιζητά τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Οκτώ από τις δέκα μεγαλύτερες οικονομίες έχουν θέσει φιλόδοξους στόχους μηδενικών εκπομπών (Net-zero), το ίδιο και πολλές παγκόσμιες εταιρείες. Το ίδιο ορατό είναι και το διακύβευμα: σύμφωνα με την ίδια μελέτη, οι εταιρείες με καλύτερες επιδόσεις στα κριτήρια ESG, κατέγραψαν 10% μεγαλύτερες αποδόσεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας, κάτι που δεν αφήνει ασυγκίνητη την επενδυτική κοινότητα η οποία έλκεται όλο και περισσότερο από εταιρείες που ενστερνίζονται ενεργά τις πολιτικές ESG. Η Ελληνικός Χρυσός, η εταιρεία που λειτουργεί και αναπτύσσει τα Μεταλλεία Κασσάνδρας στη ΒΑ Χαλκιδική και μια από τις μεγαλύτερες μεταλλευτικές εταιρείες στη χώρα, έχει αναγνωρίσει έγκαιρα την επερχόμενη αλλαγή αλλά και την ευκαιρία που τη συνοδεύει. Το 2021 έθεσε τα θεμέλια για την ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG στην καθημερινή πρακτική με το Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Βιωσιμότητας (SIMS) και παράλληλα υλοποιεί ένα διαχρονικό πλαίσιο δράσεων για τη δημιουργία θετικού αποτυπώματος για την τοπική κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον.

Διαχρονική στήριξη στην τοπική κοινωνία Σύμφωνα με την Έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης που δημοσίευσε πρόσφατα, το αποτύπωμα της Ελληνικός Χρυσός στην τοπική οικονομία και κοινωνία είναι ιδιαίτερα ισχυρό τόσο στην απα-

σχόληση, με το 84% των εργαζομένων να προέρχονται από τις τοπικές κοινότητες, όσο και στην τοπική οικονομία, η οποία ενισχύεται με προμήθειες από τοπικές επιχειρήσεις του Δήμου Αριστοτέλη, που μόνο για τη διετία 2019-2020 άγγιξαν τα 13 εκατ. ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί, ότι το 2019, η Ελληνικός Χρυσός, διέθεσε το 6% των καθαρών κερδών της σε κοινωνικές επενδύσεις, που αποτελεί ένα από τα υψηλότερα ποσοστά διάθεσης κοινωνικών επενδύσεων στον ευρύτερο βιομηχανικό κλάδο. Με την στήριξη της εταιρείας υλοποιηθήκαν σημαντικά έργα υποδομής, όπως ενδεικτικά η αποκατάσταση του οδικού άξονα Ολυμπιάδας-Βαρβάρας -αξίας άνω των 300.000€- που υπέστη σοβαρές ζημιές στη σφοδρή κακοκαιρία του 2020 και αποτελούσε άμεση προτεραιότητα για την τοπική κοινωνία. Μεγάλη βαρύτητα δίνεται διαχρονικά στην υποστήριξη της νέας γενιάς του Δήμου Αριστοτέλη με την εταιρεία μεταξύ άλλων να αναλαμβάνει τη συντήρηση σχολικών κτιρίων, την εγκατάσταση φίλτρων νερού αλλά και ειδικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα για STEM και Ρομποτική σε όλους τους μαθητές του Δήμου. Συγκεκριμένα, το 2021 η εταιρεία υλοποίησε δράσεις και έργα κοινωνικής υπευθυνότητας συνολικής αξίας 1,3 εκατ. ευρώ. Η Ελληνικός Χρυσός θα συνεχίσει προς αυτή την κατεύθυνση και στο μέλλον καθώς στο πλαίσιο της Νέα Επενδυτικής Συμφωνίας, σχεδιάζει εμβληματικές επενδύσεις περί των 70 εκ. ευρώ σε έργα κοινωνικής μέριμνας και τοπικής ανάπτυξης σε συνεργασία πάντα με την τοπική κοινωνία που θα αποτελέσουν παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές της ΒΑ Χαλκιδικής.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

ADVERTORIAL

Κεντρικά Γραφεία: Λεωφ. Βασιλίσσης Σοφίας 23A, Τ.Κ. 10674 Αθήνα, Ελλάδα T: +30 214 687 0000 Γραφεία Μεταλλείων: Στρατώνι Χαλκιδικής, Τ.Κ. 63074, Ελλάδα Τ: +30 23760 25000 E: GR-info@eldoradogold.com, W: hellas-gold.com

SPECIAL REPORT +

φορά στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη, η Εταιρεία θα δημοσιοποιήσει φέτος την πρόοδο των πρωτοβουλιών αυτών στον Ετήσιο Απολογισμό 2021, αλλά και πιο αναλυτικά στην Έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης 2021 κι εφεξής αυτός θα είναι τρόπος που δημοσιεύει τα αποτελέσματά της που θα περιλαμβάνουν εφεξής χρηματοοικονομικά και μη χρηματοοικονομικά δεδομένα. Αν και το 2020 ήταν μία χρονιά με πολλές προκλήσεις, το σύνολο των άμεσων και έμμεσων εκπομπών της Εταιρείας μειώθηκε κατά σχεδόν 4%, σε σχέση με το 2019. Η συνολική αυτή μείωση προκύπτει από την επιμέρους βελτίωση των έμμεσων εκπομπών Scope 2 κατά 14%, λόγω της εξελισσόμενης αλλαγής του ενεργειακού μείγματος στην Ελλάδα κατά το 2020, μέσω της σταδιακής απολιγνιτοποήσης και χρήσης περισσότερης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές» όπως αναφέρουν.

Στόχος μας η πιστοποίηση το 2022 ως ανθρακικά ουδέτερο εργοστάσιο Ως Παπαστράτος μετράμε το ανθρακικό μας αποτύπωμα με βάση ειδικούς δείκτες που αφορούν την ισοδύναμη εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα (CO2) ανά εκατομμύριο θερμαινόμενων ράβδων καπνού Heets για το καινοτόμο καπνικό προϊόν IQOS, που παράγονται στο εργοστάσιό μας στον Ασπρόπυργο δηλώνει στο ESG+ o Γιώργος Κωσταρέλης, Διευθυντής Βιωσιμότητας της εταιρείας. «Η μείωση του ανθρακικού μας αποτυπώματος, που ξεπερνάει το 50% ανά εκατομμύριο μονάδων το 2021 σε σχέση με το 2018, επιτυγχάνεται με τη στροφή σε καλύτερες περιβαλλοντικά λύσεις από άποψης παραγωγής ενέργειας (π.χ. φυσικό αέριο και ηλιοθερμικά πάνελ σε σχέση με μαζούτ), με την αγορά «πράσινης» ενέργειας και με project εντός του εργοστασίου που έχουν στόχο αυτή καθαυτή τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας» σημειώνει. Σε ό,τι αφορά τον στόχο της επόμενης τριετίας μας λέει πως «έχει τεθεί δημόσια στην ολιστική στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης που παρουσιάσαμε τον Ιούνιο της περασμένης χρονιάς (με αφορμή τα 90 χρόνια λειτουργίας μας), αποτελεί η περαιτέρω μείωση κατά 20% της κατανάλωσης ενέργειας έως το 2025, σε σχέση με το 2021» σημειώνει.

Μηδενικό ισοζύγιο άνθρακα στο σύνολο της λειτουργίας Η «Σαμαράς & Συνεργάτες ΑΕ - Σύμβουλοι Μηχανικοί», στο πλαίσιο της ευρύτερης πολιτικής της σχετικά με τους δείκτες ESG και την υιοθέτηση της φιλοσοφίας της Βιώσιμης Ανάπτυξης, είναι ήδη Πιστοποιημένη με Σύστημα Περιβαλλοντικής και Ενεργειακής Διαχείρισης (ISO14001 και ISO50001), μας λέει ο Παύλος Κωτσίδης Διευθυντής Τομέα Ενέργειας της εταιρείας. «Μέσω των προτύπων αυτών έχουν καταγραφεί, μεταξύ άλλων, οι εκπομπές της αέρια του θερμοκηπίου, στους 3 βασικούς άξονες προέλευσής τους, δηλαδή ενέργεια, απόβλητα και νερό, που ουσιαστικά αποτελούν και το Ανθρακικό της Αποτύπωμα. Η εταιρεία, αφού προχώρησε σε μέτρα Εξοικονόμησης Ενέργειας, που αποτελεί και την

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

κύρια πηγή εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, μειώνοντας το Ανθρακικό της Αποτύπωμα, εξασφάλισε στη συνέχεια την επίτευξη μηδενικού ισοζυγίου άνθρακα για το σύνολο της λειτουργίας της, καθώς και την απόκτηση του σήματος “Carbon Neutral Company”, για το 2022, με την απόκτηση Πιστοποιητικού (VERRA) αντισταθμιστικών ισοδύναμων, μέσω συνεργασίας με τον πολυεθνικό κολοσσό PRAX GROUP, στο Χιούστον των ΗΠΑ» σημειώνει. «Πιο αναλυτικά, η πλήρης αντιστάθμιση των εκπομπών θα πραγματοποιηθεί μέσα από έναν ετήσιο προγραμματισμό με τη χρήση πιστοποιημένων μονάδων μείωσης άνθρακα από τα εγκεκριμένα προγράμματα αξιόπιστων διεθνών προεπιλεγμένων κατασκευαστών έργων ΑΠΕ και Βιώσιμης Ανάπτυξης και πιο συγκεκριμένα από τον υδροηλεκτρικό σταθμό “Vishnuprayag Hydro-electric Project (VHEP), της Jaiprakash Power Ventures Ltd (JPVL)”. Με το πρώτο σχετικό Πιστοποιητικό της διεθνούς φήμης εταιρείας VERRA, αντισταθμίστηκαν 19 ισοδύναμοι τόνοι Διοξειδίου του Άνθρακα (VCUs), με στόχο την επίτευξη του μηδενικού ισοζυγίου άνθρακα έως και το τέλος του 2022» προσθέτει. Οι επιχειρήσεις θεωρούν επαρκή τα κίνητρα που δίνει η πολιτεία για τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος;. Δέχονται πιέσεις από μετόχους, επενδυτές και χρηματοδότες προς αυτή την κατεύθυνση;

Η δεκαετία της υλοποίησης των επιχειρηματικών υποσχέσεων «Η υιοθέτηση των κριτηρίων ESG στην επιχειρηματική μας στρατηγική και η κατακόρυφη άνοδος της φήμης του Brand και της επιτυχίας του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, προσέλκυσε το επενδυτικό ενδιαφέρον του ομίλου PUIG που αντίστοιχα έχει τη βιωσιμότητα ως στρατηγικό πυλώνα ανάπτυξης» τονίζει ο Σωτήρης Πάστρας. «Οι στόχοι μείωσης του ανθρακικού μας αποτυπώματος είναι ευθυγραμμισμένοι με αυτούς του Ομίλου PUIG, η «πίεση» επομένως που δημιουργείται στην εταιρεία από τους μετόχους της προς αυτή την κατεύθυνση έχει μόνο θετικά αποτελέσματα. Θα είναι η δεκαετία που καθημερινά θα κάνουν τα λόγια πράξεις για να ανταπεξέλθουν στις αυξανόμενες προσδοκίες των πελατών και στις επιταγές των καιρών για βιώσιμη αντιμετώπιση της παγκόσμιας οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής κρίσης. It will be the decade that businesses walk the talk» προσθέτει!

Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση με επίκεντρο τον άνθρωπο και το περιβάλλον Η Πολιτεία στο πλαίσιο του ενεργειακού μετασχηματισμού της χώρας έχει διαμορφώσει ένα εμπροσθοβαρές ιδιαίτερα φιλόδοξο σχέδιο απανθρακοποιήσης με βάση και το αναθεωρημένο ΕΣΕΚ αλλά και τον νέο κλιματικό νόμο που σύντομα θα είναι νόμος του κράτους, που δίνει στοχευμένα κίνητρα στην κοινωνία και τις επιχειρήσεις, τα οποία και θα ενισχυθούν το επόμενο διάστημα όσο η ενεργειακή κρίση αλλά και η κλιματι-

ΣΩΤΗΡΗΣ ΠΑΣΤΡΑΣ Corporate Social Responsibility, Manager, APIVITA «Για όλες τις εταιρείες και σίγουρα για την APIVITA, μέχρι το 2030 θα είναι μία δεκαετία επαναπροσδιορισμού δράσεων για την κοινωνία και το περιβάλλον σύμφωνα με το σκοπό, τις πολιτικές και τις καλές προθέσεις τους»

ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΙΩΑΚΕΙΜΙΔΗΣ Διευθυντής Βιώσιμης Ανάπτυξης, ΔΕΗ «Οι πιέσεις από τους επενδυτές, και τα funds είναι μεγάλες, αλλά εμείς στη ΔΕΗ δεν τις αντιλαμβανόμαστε ως πιέσεις, αλλά ως μία ευκαιρία, στο νέο αυτό περιβάλλον που διαμορφώνεται. Ήδη πριν από ένα χρόνο η ΔΕΗ, βγαίνοντας μπροστά από τις εξελίξεις, εξέδωσε τα πρώτα ευρωπαϊκά, ομόλογα υψηλής απόδοσης με ρήτρα αειφορίας που της έδωσαν τη δυνατότητα να αντλήσει κεφάλαια για βιώσιμες επενδύσεις και να επιβεβαιώσει την εμπιστοσύνη των αγορών προς τον Όμιλο και τη χώρα»

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΟΥΡΗΣ Γενικός Διευθυντής Βιώσιμης Ανάπτυξης, Όμιλος ΗΡΑΚΛΗΣ «Η βελτίωση της επίδοσης για τις άμεσες εκπομπές την τελευταία τριετία (2021 vs. 2019) ανέρχεται σε 5% και στοχεύουμε σε περαιτέρω βελτίωση κατά 10% την αμέσως επόμενη περίοδο, 2021-2025»

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

SPECIAL REPORT +

κή κρίση θα επιμένουν, καθιστώντας την ενεργειακή μετάβαση ακόμα πιο αναγκαία μας λέει ο Αχιλλέας Ιωακειμίδης. «Η ΔΕΗ συμμετέχει σε όλες τις διεργασίες με την Πολιτεία και τα Ενδιαφερόμενα Μέρη, για μία Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση με επίκεντρο τον άνθρωπο και το περιβάλλον, και αποτελεί το βασικό συντελεστή στον ενεργειακό μετασχηματισμό της χώρας. Αυτό επιτυγχάνεται τόσο με τον σταδιακό κλείσιμο των ρυπογόνων λιγνιτικών της μονάδων, με τον εκσυγχρονισμό των εν λειτουργία θερμοηλεκρικών της μονάδων, και τις μεγάλες επενδύσεις που υλοποιεί σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας με έργα ύψους περίπου 5 δισεκατομμυρίων ευρώ, για την επόμενη πενταετία. Ολα τα παραπάνω συντελούν στη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος της ΔΕΗ αλλά και της χώρας, ώστε να συμβάλουμε αποφασιστικά στην καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης, να διασφαλίσουμε την οικονομική βιωσιμότητα του Ομίλου, χωρίς να αφήνουμε ευάλωτες ομάδες της κοινωνίας μας πίσω, πραγματοποιώντας μεγάλες επενδύσεις στις περιοχές που συντελείται η απολιγνιτοποίηση, ώστε να αποτελέσουν σταδιακά την αιχμή ανάπτυξης στο νέο ενεργειακό τοπίο που διαμορφώνεται» σημειώνει.

Το ανθρακικό αποτύπωμα θα αποτελέσει σημαντικότατη παράμετρο ανταγωνιστικότητας στο άμεσο μέλλον Στο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) προβλέπεται η ενεργειακή αξιοποίηση επεξεργασμένων αποβλήτων από την τσιμεντοβιομηχανία ως υποκατάστατο των ορυκτών καυσίμων, συνεισφέροντας σε σημαντική μείωση των άμεσων εκπομπών CO2 μας λέει ο Χαράλαμπος Κουρής. «Ευρωπαϊκά και Εθνικά προγράμματα στήριξης των Πολιτικών της ΕΕ για το κλίμα χρηματοδοτούν επενδύσεις που θα συμβάλουν στην ταχύτερη υιοθέτηση καινοτόμων τεχνολογιών από την βιομηχανία, οι οποίες θα της επιτρέψουν την περαιτέρω απανθρακοποίηση της. Το ευρύτερο κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον ασκεί ισχυρές πιέσεις στην κατεύθυνση της συνεχούς και ταχείας μείωσης του ανθρακικού αποτυπώματος της δραστηριότητάς μας δεδομένου ότι το ανθρακικό αποτύπωμα θα αποτελέσει σημαντικότατη παράμετρο ανταγωνιστικότητας στο άμεσο μέλλον» σημειώνει.

Η Βιώσιμη ανάπτυξη κύριος πυλώνας της στρατηγικής μας Η MYTILINEOS ως μία σύγχρονη πολυεθνική εταιρεία έχει αναγάγει τη βιώσιμη ανάπτυξη ως κύριο πυλώνα της στρατηγικής της σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο επίπεδο. Η ελληνική πολιτεία και κατ΄επέκταση η ευρωπαϊκή πολιτική πολύ σωστά προχωρούν σε βήματα ώστε να δοθούν τα απαραίτητα κίνητρα για τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος των εταιρειών. Ωστόσο, υπάρχει περιθώριο για περαιτέρω κινήσεις που θα συνυπολογίζουν την τρέχουσα συγκυρία με την πανδημία και την ενεργειακή κρίση και τις επιχειρηματικές δυσκολίες που προκύπτουν.

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Γίνονται βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση Είναι σαφές και θετικό ότι γίνονται βήματα προς την σωστή κατεύθυνση, αυτή της Βιώσιμης Ανάπτυξης συνολικά μας λέει η Mαρία Δημοπούλου, Διευθύντρια Επικοινωνίας & Βιωσιμότητας της ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ. «Στο νέο αναπτυξιακό νόμο, που κατατέθηκε στη Βουλή, θεσπίζονται καθεστώτα χορήγησης κρατικών ενισχύσεων σε επενδυτικά σχέδια που υπάγονται σε κατηγορίες όπως πράσινη μετάβαση, ψηφιακός μετασχηματισμός επιχειρήσεων, νέο επιχειρείν, κ.λπ. Στην ίδια φιλοσοφία υποστήριξης των βιώσιμων επενδύσεων εντάσσονται και οι χρηματοδοτήσεις μέσα από συγκεκριμένα τραπεζικά προϊόντα, προς τις επιχειρήσεις. Τα κριτήρια αφορούν σε θέματα Περιβάλλοντος, Κοινωνίας και Εταιρικής Διακυβέρνησης (Environmental, Social and Governance – ESG) που συνδυάζουν την ανάπτυξη και την οικονομική απόδοση με την κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα» τονίζει. «Το τελευταίο αντανακλά το αυξημένο ενδιαφέρον των επενδυτών για βιώσιμες επενδύσεις (sustainable investing), όπως αυτό προκύπτει και από τη νέα έρευνα της UBS σε 15 χώρες. Εκεί που διαπιστώθηκε ότι η πλειονότητα των επενδυτών αναμένει τις αποδόσεις των βιώσιμων επενδύσεων να είναι αντίστοιχες ή και να υπερβούν εκείνες των παραδοσιακών επενδύσεων. Δρώντας με το σκεπτικό αυτό, και με τη χρήση νέων τεχνολογιών και εργαλείων, οι επιχειρήσεις μπορούν και πρέπει να πετύχουν σημαντική μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και των αντίστοιχων εκπομπών, μειώνοντας το ανθρακικό τους αποτύπωμα και βελτιώνοντας ταυτόχρονα την παραγωγικότητά τους» προσθέτει.

Στην πρώτη γραμμή της Παγκόσμιας ενεργειακής μετάβασης Εν μέσω της Παγκόσμιας Ενεργειακής Μετάβασης που συντελείται, μια σειρά από ευρωπαϊκές οδηγίες ενσωματώνονται στο ελληνικό δίκαιο (Εθνικός Κλιματικός Νόμος, Ενεργειακοί Έλεγχοι με το Ν.4342/2015 κ.α.), ορίζοντας υποχρεώσεις και στόχους σε επιχειρήσεις, αναφορικά με την καταγραφή και μείωση του ανθρακικού τους αποτυπώματος, χωρίς ωστόσο να έχουν τεθεί σε παράλληλη εφαρμογή επαρκή μέτρα στήριξης ή επενδυτικά προγράμματα για την υλοποίησή τους μας λέει ο Παύλος Κωτσίδης. «Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η χρόνια απαίτηση της αγοράς, για τη δημιουργία ενός προγράμματος «Εξοικονομώ για Επιχειρήσεις», παρόμοιας λογικής με το επιτυχημένο «Εξοικονομώ κατ οίκον», -πρόσφατα ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών κ. Θ. Σκυλακάκης σε διαδικτυακή «συνάντηση» του με την Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδας, δεσμεύτηκε για την εφαρμογή του. Η κλιματική αλλαγή και οι προκλήσεις που διαμορφώνονται, καθιστούν μονόδρομο την υιοθέτηση αυτής της στρατηγικής και για τον Όμιλο «Σαμαράς & Συνεργάτες», ο οποίος πρωτοπορεί» σημειώνει.

MYTILINEOS

«Η μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος είναι πλέον μία απαραίτητη συνθήκη για μία σύγχρονη εταιρεία. Μία εταιρεία που συνυπάρχει αρμονικά στο περιβάλλον της, αφουγκράζεται τις αγωνίες της κοινωνίας και επενδύει σε ένα βιώσιμο μέλλον για όλους. Πράγματι, η διεθνής επενδυτική κοινότητα πλέον παρακολουθεί τους δείκτες βιωσιμότητας της κάθε εταιρείας, ώστε να λαμβάνει σωστές και έγκυρες αποφάσεις»

MΑΡΙΑ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ* ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΣΤΑΡΕΛΗΣ** ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ «Το 2022 έχουμε θέσει έναν πολύ φιλόδοξο στόχο, να πιστοποιηθούμε ως ανθρακικά ουδέτερο (carbon neutral) εργοστάσιο. Όλες οι παραπάνω δράσεις εντάσσονται στο πλαίσιο του ευρύτερου στόχου της μητρικής μας εταιρείας Philip Morris International ώστε όλα τα εργοστάσιά μας παγκοσμίως να είναι carbon neutral έως το 2030» * Διευθύντρια Επικοινωνίας & Βιωσιμότητας ** Διευθυντής Βιωσιμότητας

ΠΑΥΛΟΣ ΚΩΤΣΙΔΗΣ Διευθυντής Τομέα Ενέργειας, «Σαμαράς & Συνεργάτες ΑΕ Σύμβουλοι Μηχανικοί» «Ο Όμιλος «Σαμαράς & Συνεργάτες» επιδιώκει να τοποθετήσει τόσο τον ίδιο, όσο και τους πελάτες του, στην πρώτη γραμμή της Παγκόσμιας Ενεργειακής Μετάβασης και του Ουδέτερου Ανθρακικού Αποτυπώματος, της Ευρώπης του 2050»

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

SPECIAL REPORT +

ΑΛΕΞΆΝΔΡΑ ΣΔΟΎΚΟΥ Γενική Γραμματέας Ενέργειας & Ορυκτών Πρώτων Υλών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Η Ελλάδα θα ανταποκριθεί στην πρόκληση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής Η Γενική Γραμματέας Ενέργειας & Ορυκτών Πρώτων Υλών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου, μας μιλά για τους φιλόδοξους στόχους που έχει η χώρα μας ως προς την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής αλλά και για τις ενέργειες που κάνει η πολιτεία για να στηρίξει τις επιχειρήσεις ώστε να μειώσουν το ανθρακικό τους αποτύπωμα Ο νέος πανευρωπαϊκός κλιματικός στόχος θέτει ως στόχο την μείωση κατά τουλάχιστον 55% των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ως το 2030 σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Η Ελλάδα θα μπορέσει να ανταποκριθεί σε αυτήν την πρόκληση; Η Ελλάδα δεν θα ανταποκριθεί απλώς στην πρόκληση του νέου ευρωπαϊκού στόχου για καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Θα ηγηθεί στην αύξηση της ευρωπαϊκής φιλοδοξίας. Μην ξεχνάτε ότι, στο πλαίσιο των υφιστάμενων κλιματικών στόχων, η Ελλάδα υιοθέτησε το 2019 ένα Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα που, αφενός, υλοποιεί μια ταχεία διαδικασία απολιγνιτοποίησης της ηλεκτροπαραγωγής και, αφετέρου, υιοθετεί πιο φιλόδοξους στόχους από τους μέσους ευρωπαϊκούς, όπως για παράδειγμα ο στόχος για 35% μερίδιο ΑΠΕ στην τελική ακαθάριστη κατανάλωση ενέργειας αντί του ευρωπαϊκού στόχου για 32% και ο στόχος για 38% βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, αντί του ευρωπαϊκού στόχου για 32,5%. Το ΕΣΕΚ του 2019 έβαλε την Ελλάδα στην ευρωπαϊκή, και δεδομένου του ηγετικού ρόλου της Ευρώπης, ταυτόχρονα και στη διεθνή, πρωτοπορία της δράσης για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Το 2021 ξεκινήσαμε, πρώτοι από όλα τα Κράτη – Μέλη της Ένωσης τη διαδικασία αναθεώρησης του ΕΣΕΚ με σκοπό να προσαρμοστεί η εθνική μας στρατηγική στον νέο ευρωπαϊκό στόχο για μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Το 2022 θα ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία αναθεώρησης και, παράλληλα, θα τεθεί σε ισχύ ο νέος Κλιματικός Νόμος, ένα νομοθέτημασταθμός που περιβάλλει με νομική δεσμευτικότητα το

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

μακροπρόθεσμο πλαίσιο μείωσης εκπομπών (55% ως το 2030, 80% ως το 2040 και κλιματική ουδετερότητα ως το 2050). Έχοντας ήδη αυξημένη φιλοδοξία με βάση τους στόχους του 2019, κινούμαστε ήδη σε τροχιά που επιτρέπει να ανταποκριθούμε στο νέο ευρωπαϊκό στόχο. Μπορούμε λοιπόν να πούμε με ασφάλεια ότι θα συνεχίσουμε να υπερβαίνουμε τις προσδοκίες και να δώσουμε ξανά το παράδειγμα, τόσο εντός της Ένωσης όσο και διεθνώς. Με ποιους τρόπους θα στηριχτούν από την πολιτεία η βιομηχανία, οι μεταφορές και οι άλλοι κλάδοι προκειμένου να μπορέσουν να μειώσουν δραστικά το ανθρακικό τους αποτύπωμα; Παρατηρούμε καταρχάς ότι τόσο το νέο ΕΣΕΚ όσο και ο Κλιματικός Νόμος είναι πολύ πιο απαιτητικά, τόσο σε επίπεδο επιμέρους στόχων όσο και σε επίπεδο γενναίων διατομεακών παρεμβάσεων, που απαιτούνται για να συνεισφέρουν οι κλάδοι κατά το μέτρο που αναλογεί στον καθένα – αλλά και κατά το μέτρο που επιτρέπει ο καθένας- στη μείωση των εκπομπών. Ως προς τις μεθόδους που θα διευκολύνουν τις αντίστοιχες τομεακές προσαρμογές, με καινοτόμες πολιτικές θα συνεχίζουμε να στηρίζουμε το «πρασίνισμα» τομέων που είναι πιο δύσκολο να μειώσουν τις εκπομπές τους, των τομέων που χαρακτηρίζονται “hard to abate”. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Green Pool, ένα νέο σχήμα στήριξης που συζητάμε με την Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το οποίο επιτρέπει στην ενεργοβόρο βιομηχανία να «πρασινίσει» την παραγωγή της ενώ ταυτόχρονα δεν θέτει σε κίνδυνο την ανταγωνιστικότητά της.

Αντίστοιχα και στις μεταφορές, έχουμε ήδη κάνει τεράστια βήματα στην ηλεκτροκίνηση στα επιβατικά οχήματα ιδιωτικής χρήσης στα 2,5 χρόνια της θητείας μας και ήδη επεκτείνουμε τα κίνητρα και για ηλεκτρικά ταξί, εταιρικούς στόλους και ενοικιαζόμενα οχήματα. Στη συνέχεια, θα ακολουθήσουν αντίστοιχες πρωτοποριακές πολιτικές και σε άλλες κατηγορίες μεταφορών, χερσαίες και μη. Μια ένδειξη από το τι μας επιφυλάσσει το μέλλον βρίσκουμε και στο project της Χάλκης όπου, ανάμεσα σε μια σειρά παρεμβάσεων που κατέστησαν το μικρό αυτό νησάκι του Αιγαίου σε

διεθνές υπόδειγμα πράσινης, αυτόνομης και ψηφιακής ολοκλήρωσης, διαθέσαμε στο Δήμο μέσω χορηγού και ένα ηλεκτροκίνητο τουριστικό σκάφος για να διενεργεί τουριστικούς πλόες. Με δεδομένη την αναγκαιότητα να συνεισφέρουν πολλοί κλάδοι, πέραν της ενέργειας και των κτιρίων, στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου για να φτάσουμε την κλιματική ουδετερότητα, μια σειρά από νέες τεχνολογίες σε συνδυασμό με τις νέες πολιτικές που θα διευκολύνουν την διείσδυσή τους, θα αναδειχθούν τα χρόνια που έρχονται.

ΓΕΏΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΜΑΝΏΛΗΣ – ΝΤΌΖΑΣ Πρόεδρος Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Πειραιά Ο Πρόεδρος του ΒΕΠ μιλά στο ESG+ για την πρόσφατη πιστοποίηση του επιμελητηρίου ως Οργανισμός με «Ουδέτερο Ανθρακικό Αποτύπωμα» Τι σηματοδοτεί για το ΒΕΠ το ότι είναι το πρώτο επιμελητήριο με ουδέτερο ανθρακικό αποτύπωμα, αλλά και για τις επιχειρήσεις του Πειραιά; Σαν επιμελητήριο το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Πειραιά είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένο, όσον αφορά την κλιματική αλλαγή που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας. Εδώ και πολύ καιρό είχαμε κατά νου και σαν απώτερο σκοπό να αποκτήσουμε το στίγμα ενός οργανισμού που ενδιαφέρεται για το περιβάλλον. Αυτό το ενδιαφέρον θελήσαμε να το κάνουμε πράξη. Προβήκαμε λοιπόν σε όλες τις αναγκαίες διαδικασίες, προκειμένου να αποκτήσουμε διεθνή πιστοποίηση ανθρακικού αποτυπώματος (Carbon footprint verification), που αφορά την αξιολόγηση των οργανωτικών εκπομπών και του αποτυπώματος των εγκαταστάσεών μας, καθώς και των υπηρεσιών μας, διαμέσου μίας διαφανούς και ολοκληρωμένης ανάλυσης κύκλου ζωής. Αυτό που θα επιδιώξουμε από εδώ και πέρα είναι η μείωση του ανθρακικού αποτυπώματός μας δια μέσου διαρκούς επανεξέτασης των παρεχόμενων υπηρεσιών καθώς και των λοιπών διαδικασιών μας. Είναι εξαιρετικά ευχάριστο το ότι το Βιοτεχνικό

Επιμελητήριο Πειραιά είναι το πρώτο και το μόνο από τα ελληνικά επιμελητήρια, που έχει αποκτήσει το συγκεκριμένο πιστοποιητικό και αυτό ελπίζουμε και ευχόμαστε να αποτελέσει το έναυσμα για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη επιμελητηριακή μας περιφέρεια, τα μέλη μας και όχι μόνο φυσικά, να μπουν στην ίδια λογική και να φροντίσουν να αποκτήσουν και εκείνα τόσο για τα προϊόντα τους όσο και για τις υπηρεσίες τους. Αυτή η αλληλεπίδραση και η γενικότερη διάδραση θεωρούμε ότι θα λειτουργήσουν ευεργετικά και ότι θα επηρεάσουν θετικά πολλές εταιρείες στον χώρο. Είναι κάτι σημαντικό για εμάς, για τους γύρω μας, για την πόλη και τη χώρα μας. Δεν πρόκειται για ακόμα ένα χαρτί που θα μπει απλά σε ένα συρτάρι ή θα κορνιζωθεί εν είδη φτηνού τρικ επικοινωνίας. Είναι ένα ακόμα βήμα προς τα εμπρός. Νοιαζόμαστε για όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας, φροντίζουμε να το αποδεικνύουμε κιόλας. Αυτό είναι απλά η αρχή για το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Πειραιά και για τα μέλη του, συνεχίζουμε με νέες δράσεις και με νέες ιδέες για τα μέλη μας.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

BACK COVE R STORY +

ΙΩΑΝΝΗΣ ΙΩΑΝΝΟΥ Καθηγητής Πανεπιστημίου, σύμβουλος, Global Influencer και Κεντρικός Ομιλητής για την Ηγεσία της Αειφορίας και την Εταιρική Υπευθυνότητα

«Η εταιρική βιωσιμότητα απαιτεί ικανότητα καινοτομίας» Τα mega trends της εποχής και οι εκπληκτικές επιχειρηματικές και επενδυτικές ευκαιρίες που αναδύονται στο πεδίο του ESG. Στο νέο επιχειρηματικό σκηνικό, η κερδοφορία συνδέεται άρρηκτα με τη βιωσιμότητα και οι νεότερες γενιές διεκδικούν το μέλλον που αξίζουν

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Της Κ ΑΤ Ε Ρ Ι Ν Α Σ Τ Σ Ι Τ Ο Υ ΡΑ

Ποια trends της εποχής καθιερώνουν τα κριτήρια ESG ως τη νέα επιχειρηματική πραγματικότητα; Αναμφισβήτητα, το επιχειρηματικό σκηνικά αλλάζει δραματικά. Γιατί όμως; Ας εξετάσουμε προσεκτικά κάποια mega trends: Συχνά γίνεται λόγος για το generation shift. Ξέρουμε ότι οι νεότερες γενιές, οι millennials και η generation Z, είναι ιδιαιτέρως ευαισθητοποιημένες σε περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήματα, κάτι που λειτουργεί καταλυτικά και στη συμπεριφορά τους στις αγορές. Συνεπώς, ως καταναλωτές επιλέγουν προϊόντα που εναρμονίζονται με τις αρχές τους ή ως υπάλληλοι απασχολούνται σε επιχειρήσεις συμβατές με την ηθική τους. Υπάρχουν, μάλιστα, περιπτώσεις που οι εργαζόμενοι αντιδρούν όταν οι εταιρείες τους αποτυγχάνουν να συμμορφωθούν με τα κριτήρια ESG. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, την Μckinsey όπου οι υπάλληλοι έστειλαν μαζικά email στο τμήμα διαχείρισης, απαιτώντας από εκείνους να μη βοηθούν τους πελάτες στο κρύψιμο των εκπομπών άνθρακά τους. Μερικοί έφτασαν και στο σημείο να παραιτηθούν, νιώθοντας πως η δράση της επιχείρησης δε συμβάδιζε με το όραμά τους για το μέλλον. Στην ουσία, οι millennials διαθέτουν πολλαπλό ρόλο στο επιχειρηματικό τοπίο: Επενδύουν, καταναλώνουν, αποταμιεύουν, έχουν συνταξιοδοτικό πρόγραμμα, εργάζονται. Ενώ η μεταφορά πλούτου σε αυτούς από τους baby boomers βρίσκεται σε εξέλιξη, οι millennials δε σταματάνε να ρωτάνε επίμονα: «Πώς χρησιμοποιείτε τα χρήματά μου; Τα χρησιμοποιείτε για να ασκήσετε θετική επίδραση στον κόσμο ή για να τον κάνετε χειρότερο;». Επιπλέον, μην ξεχνάμε τις νέες επιστημονικές αναφορές για τη βιοποικιλότητα, την κλιματική κρίση, τη μόλυνση από τα πλαστικά κ.λπ. που μας αποδεικνύουν ότι η κατάσταση πηγαίνει πολύ χειρότερα από ό,τι εμείς νομίζαμε. Παρατηρείται έντονη επιδείνωση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών φαινομένων, γεγονός που καθιστά την εταιρική αφύπνιση επιβεβλημένη. Ένας τρίτος καθοριστικός παράγοντας στην καθιέρωση της επιχειρηματικής βιωσιμότητας είναι οι κυβερνήσεις. Γίνεται προσπάθεια συντονισμού τους σε παγκόσμιο επίπεδο, αφού πραγματοποιούν συνεδριάσεις και ασκούν πίεση στις εταιρείες για αναφορές σε ζητήματα ESG, θεσπίζοντας περιβαλλοντικούς κανονισμούς και κανονισμούς γνωστοποίησης. Ο τέταρτος παράγοντας που επιδρά στην εξέλιξη των κριτηρίων ESG αφορά τα κοινωνικά κινήματα όπως το Me-too, το Black Live Matters και την ακτιβιστική προσπάθεια της Γκρέτας Τουνμπεργκ με το Fridays For the Future, που φέρνουν στην επιφάνεια την οξύτητα της κλιματικής κρίσης, της ανισότητας των φύλων, του αποκλεισμού συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων. Αξίζει να σημειωθεί πως οι μέθοδοι αντίδρασης γίνονται πλέον πιο σοφιστικέ. Σε πολλές περιπτώσεις, τα μέλη των κοινωνικών κινημά-

των αγοράζουν μετοχές, εμφανίζονται στις διοικητικές συνεδριάσεις, ψηφίζουν εναντίον των διευθυντών της εταιρείας και έχουν την υποστήριξη των θεσμικών επενδυτών στην υλοποίηση καταλυτικών αλλαγών. Τα παραπάνω trends δεν αποτελούν περαστική μόδα αλλά θα συνεχίσουν να υφίστανται για πολύ καιρό. Πως ανταποκρίνονται στη τάση οι επιχειρήσεις; Ποιο είναι το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και ποιο το ρίσκο για όσες ενσωματώνουν τα κριτήρια βιωσιμότητας στη στρατηγική τους; Από την οπτική της εταιρείας, οι ικανοί μάνατζερ ελέγχουν τα trends και αποφασίζουν βάσει αυτών τις στρατηγικές κινήσεις που θα τους βοηθήσουν να ανταπεξέλθουν στο διαρκώς μεταβαλλόμενο τοπίο. Εξάλλου, η εταιρεία που συμμορφώνεται στα κριτήρια βιωσιμότητας αυτόματα καθίσταται και πιο ισχυρή, με πλεονεκτική θέση στον ανταγωνισμό. Ωστόσο, η αλλαγή δεν είναι εύκολη για μια επιχείρηση αφού καλείται να διαχειριστεί ζητήματα για τα οποία δε διαθέτει απαραίτητα επαρκείς γνώσεις, εμπειρία και προσδοκίες. Μάλιστα, για τις περισσότερες επιχειρήσεις τα κρι-

Μπορεί να έχεις την πρόθεση να είσαι βιώσιμος αλλά αν δεν γεννάς καινοτόμες ιδέες, δε θα φτάσεις εκεί που επιδιώκεις τήρια βιωσιμότητας αντιμετωπίζονται ως τεράστιος αντιπερισπασμός. Ουσιαστικά, οι μεγάλες εταιρείες καλούνται να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις ενώ και οι start ups, που αρχίζουν να αποκτούν αντίληψη του νέου ανταγωνιστικού τοπίου και των αναδυόμενων καταναλωτικών αναγκών και τάσεων, αναμένεται να διαδραματίσουν καταλυτικό ρόλο στις εξελίξεις, χάρη στην καινοτομία τους. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, την εταιρεία Oatly με το εναλλακτικό γάλα από βρόμη, τη Βeyond meat με τα μπεργκερς από λαχανικά ή την Tesla αλλά και όλες τις start ups που μπήκαν στην αγορά της καθαρής τεχνολογίας και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, έτοιμες να ανταπεξέλθουν στην πρόκληση των αντιπερισπασμών. Σε ό,τι αφορά το ρίσκο, η επιχείρηση που εθελοτυφλεί στα trends αδυνατεί να κερδίσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών, αφού δε συμμορφώνεται στις απαιτήΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

BACK COVER STORY +

σεις τους. Επίσης, η αποφυγή γνωστοποίησης των επιδόσεων στα κριτήρια βιωσιμότητας, συνεπάγεται αποκλεισμό από πολλά επενδυτικά χαρτοφυλάκια ενώ συγχρόνως η εταιρεία μείνει πίσω στους κανονισμούς για κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα, αντιμετωπίζοντας δυσκολίες και στην προσέλκυση νέων ταλέντων. Σκεφτείτε πως οι νέοι και πιο ταλαντούχοι μηχανικοί που επιθυμούν να ασκήσουν θετική επίδραση στον κόσμο δεν θα προτιμήσουν να εργαστούν σε μια εταιρεία καπνού ή πετρελαίου αλλά στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στην ηλιακή ή την αιολική ενέργεια. Όμως από την άλλη πλευρά, μέσα από τα νέα trends αναδύεται μια τεράστια ευκαιρία καινοτομίας σε πολλές αγορές όπως για παράδειγμα στην ηλεκτροκίνηση, την ανανεώσιμη ενέργεια, την καθαρή τεχνολογία κλπ.

Η βιωσιμότητα λειτουργεί ως παγκόσμιος διορθωτής κόστους: Θέλουμε ο κόσμος να ξέρει αν οι επιχειρήσεις μεταφέρουν το κόστος τους στο περιβάλλον και στην κοινωνία Σύμφωνα με την 6η παγκόσμια έρευνα της ΕΥ, η οποία περιλαμβάνει απόψεις 320 θεσμικών επενδυτών από 19 χώρες, το 74% των θεσμικών επενδυτών είναι πλέον πιο πιθανό να αποεπενδύσει από επιχειρήσεις με μη ικανοποιητικές επιδόσεις στα κριτήρια ESG. Πώς η ανακατανομή του χρηματοοικονομικού κεφαλαίου συνιστά κρίσιμο παράγοντα για ένα πιο βιώσιμο μέλλον; Πράγματι, οι κεφαλαιαγορές θα διαδραματίσουν έναν σημαντικό ρόλο στη μετάβασή μας στο πιο βιώσιμο μέλλον. Υπάρχει μια γνωστή φράση που λέει «money talks». Και έτσι είναι: αν οι τεράστιοι επενδυτές το απαιτήσουν, οι επιχειρήσεις θα αναγκαστούν να ανταποκριθούν στη νέα κατεύθυνση. Εξάλλου, τα κοινωνικά κινήματα που αναφέραμε προηγουμένως αλλά και η σφοδρότητα της κλιματικής κρίσης θέτουν στο προσκήνιο ζητήματα όπως η ανισότητα ή τα ακραία καιρικά φαινόμενα, επισημαίνοντας στις κεφαλαιαγορές τα ρίσκα που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν οι εταιρείες,

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

πχ στην εφοδιαστική αλυσίδα ή στη μετάβαση τους, εάν δεν συμπεριλάβουν στις αποφάσεις τους τα κριτήρια ESG. Συνεπώς, αργά αλλά σταδιακά οι κεφαλαιαγορές αρχίζουν και ζητούν από τις επιχειρήσεις αναφορές και γνωστοποιήσεις για την απαραίτητη αξιολόγηση και σύγκριση πριν από τις επενδυτικές τους αποφάσεις. Από την άλλη πλευρά, οι εταιρείες χρειάζονται ένα υποστηρικτικό πλαίσιο από τις κεφαλαιαγορές αλλά και τα funds, που καλούνται να πάρουν το ρίσκο με τις start ups. Η εταιρική αλλαγή είναι δύσκολη, ο μετασχηματισμός των οργανισμών απαιτεί έναν επαναπροσδιορισμό ταυτότητας και σκοπού και οι κεφαλαιαγορές περνούν τον δικό τους μετασχηματισμό στην αντίληψη τους για τον ρόλο της οικονομίας στην κοινωνία, που πια συνδέεται με υπαρξιακά ζητήματα, όπως η επιβίωση. Οι εταιρικές γνωστοποιήσεις συνιστούν ένα χρήσιμο εργαλείο όμως δεν υπάρχει ακόμη ακρίβεια και συμβατότητα σε αυτές. Επίσης, δεν μπορούμε να απαντήσουμε με βεβαιότητα στο τι είναι περισσότερο αποτελεσματικό για τη στροφή μιας επιχείρησης στη βιωσιμότητα: Η δέσμευση των ενδιαφερόμενων μελών ή η απειλή της αποεπένδυσης. Σκεφτείτε για παράδειγμα ότι ένας δημόσιος επενδυτής αποεπενδύει από μια εταιρεία άνθρακα αλλά εκείνη εξαγοράζεται από έναν ιδιωτική επενδυτή. Ο δημόσιος επενδυτής καυχιέται για την πράσινη συνείδησή του ενώ την ίδια στιγμή η επιχείρηση άνθρακα συνεχίζει ακάθεκτη την πορεία της, μολύνοντας ακόμη περισσότερο τις δημόσιες αγορές. Αν λοιπόν η αποεπένδυση αφορά απλώς μια μεταφορά περιουσιακών στοιχείων από τις δημόσιες στις ιδιωτικές αγορές, τότε τελικά όχι μόνο δεν αλλάξαμε τίποτα αλλά κάναμε τον κόσμο χειρότερο. Υπάρχουν βέβαια πολλές πρωτοβουλίες και πιέσεις. Βλέπουμε να συνάπτονται συμμαχίες στις κεφαλαιαγορές από διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων και ασφαλιστικές εταιρείες, που δεσμεύονται σε μηδενικές εκπομπές άνθρακα. Επίσης το Climate action 100+ συνιστά ένα τεράστιο γκρουπ επενδυτών που αναφέρουν ονομαστικά όσους μολύνουν περισσότερο το περιβάλλον, ασκώντας πίεση στις εταιρείες για γνωστοποίηση των εκπομπών άνθρακα. Διατυπώνεται συχνά η άποψη πως η ενσωμάτωση της βιωσιμότητας σε μια εταιρεία απαιτεί αλλαγή του DNA της. Τι θα ορίζατε όμως ως DNA της επιχείρησης; Ποιες δομές καθιστούν τους οργανισμούς βιώσιμους μακροπρόθεσμα; Ακούμε συχνά τις εταιρείες να ισχυρίζονται με υπερηφάνεια: «Η βιωσιμότητα βρίσκεται στο DNA μας». Και πιθανόν να αναρωτιόμαστε τι συνιστά το περίφημο DNA ανάλογων επιχειρήσεων. Τέσσερεις πυλώνες εγγυώνται τη βιωσιμότητα, σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποίησα με συναδέλφους στον συγκεκριμένο

τομέα: πρώτον, η εταιρική διακυβέρνηση της επιχείρησης, που αφορά την αφοσίωση της υψηλής ιεραρχίας στα κριτήρια ESG. Έχουν δεσμευτεί τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου στην αποστολή; Υπάρχει επιτροπή που επιβλέπει την εφαρμογή των κριτηρίων; Δεύτερος σημαντικός πυλώνας είναι η δέσμευση των ενδιαφερόμενων μελών. Βέβαια, ορισμένες επιχειρήσεις εστιάζουν περισσότερο στους μετόχους, ερμηνεύοντας τον κόσμο ως εξής: «Θέλω να κάνω τους μετόχους μου πλούσιους». Έτσι, συμπεριφέρονται στους υπόλοιπους ως συμβόλαια η συναλλαγές είτε μιλάμε για υπαλλήλους, συνεργάτες εφοδιαστικής αλυσίδας, περιβάλλον κ.λπ. Όμως, υπάρχει και η εναλλακτική προσέγγιση, που εστιάζει στα ενδιαφερόμενα μέλη. Εδώ οι επενδυτές, η εφοδιαστική αλυσίδα, οι υπάλληλοι λειτουργούν ως μια ομάδα. Οι μέτοχοι φέρνουν το οικονομικό κεφάλαιο, οι εργαζόμενοι το ανθρώπινο, το περιβάλλον τους πόρους ενώ η εφοδιαστική αλυσίδα συνεισφέρει στη δημιουργία αξίας. Είναι όλοι συνεργάτες, μακροχρόνιες σχέσεις που πάνω τους επενδύεται προσπάθεια, χρόνος και αφοσίωση. Οι μάνατζερ εκπαιδεύονται για το πώς θα συμπεριφερθούν στα ενδιαφερόμενα μέρη, πως θα επικοινωνήσουν τις ευκαιρίες και τους στόχους και αυτή ακριβώς η επένδυση στις σχέσεις αποφέρει μελλοντικά κέρδη. Ακόμη, οι βιώσιμες εταιρίες διαθέτουν μακροπρόθεσμο ορίζοντα στις αποφάσεις τους, στοχεύοντας στη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας και διατηρώντας μια δεξαμενή αφοσιωμένων επενδυτών με εστιασμένο portfolio για αρκετό καιρό. Στους κομβικούς πυλώνες του DNA μια βιώσιμης επιχείρησης συγκαταλέγονται επίσης η διαφάνεια και η αξιοπιστία. Η διαφάνεια αφορά στα στοιχεία, εκτός από τα οικονομικά, που η εταιρεία αποκαλύπτει στον κόσμο ενώ η αξιοπιστία στο πώς οι ηγέτες της βιώσιμης ανάπτυξης ιδίως στις μεγάλες εταιρείες, όπως η Uniliver, απαιτούν από τους χιλιάδες συνεργάτες τους στην εφοδιαστική αλυσίδα να τηρούν τα ανάλογα κριτήρια ασφάλειας, ισότητας, ενσωμάτωσης, περιβάλλοντος, ωθώντας έτσι τις τοπικές, μικρότερες επιχειρήσεις να προσαρμόζονται στα υψηλά στάνταρ τους. Πως μπορούν οι επιχειρήσεις να βελτιώσουν τις πρακτικές γνωστοποίησης βιωσιμότητας και πόσο οι επενδυτές πιέζουν προς αυτή την κατεύθυνση; Η κοινή ταξινομία θα λύσει τα ζητήματα της ασάφειας και του πράσινου πλυντηρίου; Οι αναφορές είναι σίγουρα σημαντικές γιατί θα επιτρέψουν σε επενδυτές και κοινωνία να ελέγξουν την αποτελεσματικότητα των επιχειρήσεων στα διάφορα πεδία του ESG. Το βιώσιμο μέλλον, όμως, συνιστά κυρίως ένα στρατηγικό πρόβλημα και οι αναφορές

Οι κεφαλαιαγορές αντιλαμβάνονται πως αν αγνοήσουν τα κριτήρια ESG, τότε η αξιοπιστία τους θα κλονιστεί και ο οικονομικός αντίκτυπος θα είναι μεγάλος αποτελούν απλώς μια όψη του. Πιο σημαντικό είναι να εστιάσουμε στο τι κάνουν οι εταιρείες στην πράξη, αφού είναι σαφές πως δεν έχουν ανακαλύψει ακόμη μόνιμες λύσεις για θέματα όπως η μείωση των εκπομπών άνθρακα ή οι κοινωνικές ανισότητες. Ουσιαστικά, ο πειραματισμός για την αντιμετώπιση των ESG θεμάτων εξελίσσεται όπως εξάλλου και η επιστήμη στο συγκεκριμένο πεδίο. Βέβαια, οι αναφορές βιωσιμότητας σαφέστατα έχουν σημειώσει πρόοδο. Μέχρι πριν από 10 χρόνια δεν μιλούσαμε καν για ESG στοιχεία, materiality, double materiality κλπ. και πια οδεύουμε στην υποχρεωτικότητα των αναφορών, γεγονός που βοηθάει τους επενδυτές να παίρνουν καλύτερες αποφάσεις αφού διαθέτουν εργαλεία σύγκρισης. Υπάρχουν πολλές προτάσεις και προσεγγίσεις για το πώς θα μετράμε τα κριτήρια ESG και σίγουρα αυτό συνιστά ένα πολύπλοκο ζήτημα. Προσωπικά, δεν πιστεύω πως θα έχουμε μετρήσεις στις οποίες όλοι και πάντα συμφωνούν και φυσικά δε θα αντικαταστήσουν οι αναφορές τη δέσμευση των ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

BACK COVER STORY +

ενδιαφερόμενων μελών στην εταιρεία και την ανάγκη βαθύτερης κατανόησης της δομής τους. Σε ό,τι αφορά το πράσινο πλυντήριο, πράγματι οι εταιρείες, εξαιτίας της υφιστάμενης πίεσης, τείνουν να δηλώνουν πολλά περισσότερα από όσα πράγματι κάνουν. Οι ταξινομίες θα συμβάλλουν σημαντικά στη μείωση του πράσινου πλυντηρίου αλλά όχι μόνο αυτές. Για παράδειγμα, λαμβάνονται πρωτοβουλίες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως το EU taxonomy, που αποσκοπούν στην τυποποίηση των γνωστοποιήσεων και στην επιβολή συνεπειών σε όσους παραποιούν τις πληροφορίες. Ωστόσο, μην ξεχνάμε ότι η παθολογία συνιστά και ένα πολιτικό πρόβλημα: σκεφτείτε τη συζήτηση των κυβερνήσεων για το πως θα ταξινομηθούν η πυρηνική ενέργεια ή το φυσικό αέριο και τον δισταγμό τους στη λήψη αποφάσεων. Είναι τελικά η βιωσιμότητα ασύμβατη του κέρδους; Πώς η βραχυπρόθεσμη δυσκολία που συναντούν οι επιχειρήσεις στον δρόμο προς τη βιωσιμότητα δύναται να αποτελέσει ευκαιρία ουσιαστικής ανάπτυξης και καινοτομίας Υπάρχει, πράγματι, το εξής δίλημμα: «Γίνεται να είμαι ταυτόχρονα κερδοφόρος και βιώσιμος;» Αρχικά, να ξεκαθαρίσουμε ότι οι εταιρείες πρέπει να αναρωτηθούν γιατί έχουν σήμερα τόσα κέρδη. Εάν λοιπόν τα κέρδη τους πηγάζουν από παιδική εργασία, από κακοποίηση εργαζομένων, από εκπομπές άνθρακα κ.λπ. τότε δεν είναι πραγματικά δικά τους. Συνεπώς, η βιωσιμότητα λειτουργεί ως παγκόσμιος διορθωτής κόστους: θέλουμε ο κόσμος να ξέρει αν οι επιχειρήσεις μεταφέρουν το κόστος τους στο περιβάλλον, στην κοινωνία, στη βιοποικιλότητα. Οι εταιρίες δεν μπορούν να αρνηθούν την ευθύνη τους στα παραπάνω ζητήματα, γιατί οι επιπτώσεις της ανεύθυνης δράσης τους είναι πλέον ορατές. Η καλή επιχειρηματικότητα συνεπάγεται σεβασμό στο περιβάλλον. Η ανταπόκριση στις νέες προσδοκίες γεννά την καινοτομία, που μεταφράζεται σε νέες υπηρεσίες, νέα προϊόντα, νέα εταιρικά μοντέλα. Πρωτοβουλίες όπως η κυκλική οικονομία κάνουν

Η ποικιλομορφία του συμβουλίου προσφέρει ευρεία οπτική των πολυεπίπεδων trends γιατί χαρίζει μια βαθιά αντίληψη του μεταβαλλόμενου τοπίου 38

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

τη διαφορά στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την παραγωγή. Η πρωτοτυπία, όμως, απαιτεί καλούς εργαζομένους, έμπνευση, ακριβή ανατροφοδότηση και ικανούς συνεργάτες. Η αφοσίωση στο ESG λειτουργεί ως κίνητρο θετικής αλλαγής: Κανένας CEO που θέλει να εμπνεύσει τους εργαζόμενους δεν μπαίνει στο γραφείο λέγοντας «Ελάτε να κάνουμε τους μετόχους μας πλουσιότερους» αλλά «ας δημιουργήσουμε ένα καλύτερο κόσμο», «ας αλλάξουμε τις ζωές των καταναλωτών μας προς το καλύτερο»! Το όραμα της βιώσιμης ανάπτυξης χρειάζεται μακροπρόθεσμο ορίζοντα για να λειτουργήσει αλλιώς οδηγεί σε σκάνδαλα όπως στην περίπτωση της Volkswagen. Απαιτείται πειραματισμός και αυτό συνεπάγεται και αποτυχία ορισμένες φορές. Οι βιώσιμες εταιρίες που διατηρούν αυθεντικές σχέσεις με τους υπαλλήλους, παραχωρώντας τους ένα πεδίο πειραματισμού, επιτυγχάνουν καλύτερα αποτελέσματα στην καινοτομία. Πόσο σημαντική είναι η υιοθέτηση των κριτηρίων ESG από το board room και σε ποιον βαθμό συνδέεται η αλλαγή στάσης τους με την αύξηση της παραγωγικότητας του ανθρώπινου δυναμικού της εταιρείας; Κατά πόσο η εκπαίδευση και το diversity του board room συνιστούν θεμελιώδεις παράγοντες για τη δυνατότητα ουσιαστικού μετασχηματισμού μιας επιχείρησης; Ο ρόλος των μελών του διοικητικού συμβουλίου είναι εξαιρετικά σημαντικός καθώς απηχούν την αυθεντικότητα της δέσμευσης του οργανισμού στη βιωσιμότητα. Μέχρι πρότινος στα συμβούλια κυριαρχούσαν οι λευκοί άντρες μεγαλύτερη ηλικίας όμως αυτό αλλάζει αφού καταβάλλονται προσπάθειες τα διοικητικά συμβούλια να αντανακλούν την αφοσίωση στην ποικιλομορφία. Σαφώς, η μετάβαση στη βιώσιμη επιχειρηματικότητα είναι δύσκολη. To διοικητικό συμβούλιο πρέπει να λειτουργήσει ως υποστηρικτικός παράγοντας για τους μάνατζερ και τον CEO προκειμένου αυτοί να αντιμετωπίσουν επιτυχώς τα εμπόδια και την αντίσταση στην αλλαγή που θα συναντήσουν στο εσωτερικό της εταιρείας. Επίσης, το διοικητικό συμβούλιο χρειάζεται να αναδειχθεί πρεσβευτής του οργανισμού, κάμπτοντας την εξωτερική αντίσταση επενδυτών, καταναλωτών κλπ. Απαιτείται να ασκείται από τα ψηλότερα κλιμάκια του οργανισμού πίεση για διαφάνεια και αξιοπιστία όπως και να πραγματοποιείται έλεγχος των διαδικασιών που συνεισφέρουν στη γρήγορη και αποτελεσματική πράσινη μετάβαση. Τέλος, η ποικιλομορφία του συμβουλίου προσφέρει ευρεία οπτική των πολυεπίπεδων trends που περιγράψαμε προηγουμένως γιατί χαρίζει μια βαθιά αντίληψη του μεταβαλλόμενου τοπίου.

Private Equity μέσα από το πρίσμα της βιωσιμότητας Πώς μια μη εισηγμένη επιχείρηση μπορεί, ενσωματώνοντας κριτήρια βιωσιμότητας, να αντλήσει κεφάλαια από ιδιωτικές επενδύσεις. Τι προβλέπει ο Αναπτυξιακός/Επενδυτικός Νόμος σχετικά με το πλαίσιο παροχής κινήτρων για τις ιδιωτικές επενδύσεις

ESG & Sustainability Manager, Consulting, KPMG σ την Ελ λ άδα

βιώσιμη ανάπτυξη βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο των επιχειρηματικών μοντέλων των εταιρειών, ακόμα και για τις μη εισηγμένες, θέτοντας τις βάσεις προς την υιοθέτηση μιας πιο στοχευμένης προσέγγισης σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και διακυβέρνησης. Πως όμως μπορεί μια επιχείρηση, ενσωματώνοντας κριτήρια βιωσιμότητας, να αντλήσει κεφάλαια από ιδιωτικές επενδύσεις; Για τις περισσότερες επιχειρήσεις, οι παγκόσμιες τάσεις αειφορίας απαιτούν θεμελιώδεις αλλαγές στα λειτουργικά τους μοντέλα, αλλά παράλληλα αποτελούν και βασικό τρόπο παρακίνησης, καθώς η ένταξη δράσεων βιώσιμης ανάπτυξης θα οδηγήσει στην προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων. Κάθε χρόνο τα ποσά τα οποία επενδύονται σε έργα που εντάσσονται σε ένα πλαίσιο αειφορίας - ESG framework – αυξάνονται, ενώ τράπεζες και επενδυτές θεωρούν ότι η προσέγγιση στα θέματα βιωσιμότητας που έχει μια επιχείρηση αποτελεί μια ακόμα σημαντική ένδειξη για την δυνατότητά της ως προς τη διαχείριση κινδύνων. Ακόμα, η «εφαρμογή» των έξι περιβαλλοντικών στόχων του κανονισμού Τα-

Στρατηγού Τόμπρα 3, Αγία Παρασκευή, Τ.Κ. 153 42 Τ: +30 210 6062 100 www.kpmg.com/gr E: info@kpmgr.gr

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

ADVERTORIAL

Λ Ί ΝΑ Μ Α ΓΓΊ ΝΑ

ξινόμησης της Ε.Ε - EU Taxomony - αλλά και τα κοινωνικά ομόλογα είναι σημαντικά εργαλεία για την χρηματοδότηση των εταιρειών, με την βιωσιμότητα να αποτελεί ένα από τα βασικά στοιχεία της ανάκαμψης της Ε.Ε. από την πανδημία και τον χρηματοπιστωτικό τομέα να συμβάλει καθοριστικά στην επίτευξή της. Ο νέος αναπτυξιακός νόμος προβλέπει πληθώρα κινήτρων για τις ιδιωτικές επενδύσεις σε συγκεκριμένες δραστηριότητες και κλάδους. Βασικός του στόχος είναι να επιτευχθεί η πράσινη μετάβαση σε εθνικό επίπεδο, η περιβαλλοντική αναβάθμιση των επιχειρήσεων, η δημιουργία οικονομιών κλίμακας, αλλά και η στήριξη καινοτόμων επενδύσεων. Για όσες επιχειρήσεις θέλουν λοιπόν να ενταχθούν στο Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης - ΣΔΑΜ - που εισάγει ο νέος νόμος, οι παραπάνω κατηγορίες προσφέρουν ουσιαστικά κίνητρα φοροαπαλλαγής, χρηματοδότησης και αδειοδότησης, έτσι ώστε αυτές να επωφεληθούν πλήρως των όποιων οικονομικών ενισχύσεων. Η διαδικασία απαιτεί την ένταξη διαφόρων δράσεων στην επιχειρηματική τους στρατηγική, όπως η απόκτηση καινούριου μηχανολογικού εξοπλισμού, η απασχόληση των ανέργων, η αντιμετώπιση των κοινωνικών επιπτώσεων, ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, κ.α. Είναι προφανές ότι τα κίνητρα είναι πολλά και οι επιχειρήσεις καλούνται να λάβουν τις σωστές αποφάσεις έτσι ώστε να καταφέρουν να επωφεληθούν των παραπάνω δυνατοτήτων χρηματοδότησης, στο μέγιστο βαθμό.

SPECIAL REPORT +

Private Equity: Οι επενδυτικές αποφάσεις έχουν άρωμα ESG Βροχή ιδιωτικών κεφαλαίων» για τις μη εισηγμένες που ενσωματώνουν τα κριτήρια βιωσιμότητας στη στρατηγική τους και σημαντικά κίνητρα στις ιδιωτικές επενδύσεις από τον νέο Αναπτυξιακό/Επενδυτικό Νόμο Της Κ ΑΤ Ε Ρ Ι Ν Α Σ Τ Σ Ι Τ Ο Υ ΡΑ

ο μυστικό της κερδοσκοπίας είναι να αγοράζεις όταν το αίμα κυλάει στους δρόμους είχε πει κάποτε ο Βρετανός τραπεζίτης, Βαρώνος Ρότσιλντ και καθίσταται κάτι παραπάνω από σαφές πως το νέο αίμα των επενδύσεων συνοψίζεται στη φράση «κριτήρια ESG». Χαρακτηριστικό, μάλιστα, είναι το γεγονός πως σύμφωνα με την έρευνα της PwC «EU Private Markets: ESG Reboot», μέχρι το 2025 αναμένεται τριπλασιασμός των επενδυτικών κεφαλαίων στην Ευρώπη, τα οποία θα απορροφήσουν αποκλειστικά οι εταιρείες που εμπερικλείουν στη στρατηγική τους τη βιώσιμη ανάπτυξη. Πράγματι, καθώς η «Πράσινη» χρηματοδότηση και τα Κοινωνικά και Αειφόρα Ομόλογα καθιερώνονται ως τα πιο δημοφιλή εργαλεία χρηματοδότησης, οι επιχειρήσεις που εντάσσουν επιτυχώς την αειφορία στο εταιρικό τους πλάνο είναι και εκείνες που τελικά αποσπούν την ψήφο εμπιστοσύνης όλο και περισσότερων επενδυτών.

To trend των πράσινων επενδύσεων Ταχύτερα από τους παραδοσιακούς επενδυτές στις ικανότητες εταιρικού μετασχηματισμού τα private equity καλούνται να ανταποκριθούν τις προκλήσεις της εποχής, αξιοποιώντας μια ιστορική ευκαιρία: την αύξηση των υψηλών επιδόσεων των επενδυτών τους σε συνδυασμό με τον θετικό αντίκτυπο τους σε συγκεκριμένους τομείς στην κοινωνία. Και πράγματι, όπως

επιβεβαιώνεται και από τη μελέτη της PwC «Global Private Equity Responsible Investment 2021», το 65% των μεγάλων επενδυτικών funds διαθέτει ήδη μια πλήρη στρατηγική για πράσινες επενδύσεις όπως και συγκεκριμένα εργαλεία αξιολόγησης επίδοσης των εταιρειών ενώ το 72% προχωρά στη λήψη επενδυτικών αποφάσεων, κατόπιν αξιολόγησης των σχετικών κινδύνων αλλά και των ευκαιριών που αφορούν θέματα ESG. Η ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG από τους επενδυτές απέκτησε κεντρικό ρόλο στη διαδικασία λήψης επενδυτικών αποφάσεων, ως αποτέλεσμα της υψηλής σημασίας που έχουν τα θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και διακυβέρνησης (ESG) για τη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας, επιβεβαιώνει η Κιάρα Κόντη, Associate Director στις Υπηρεσίες Κλιματικής Αλλαγής και Βιώσιμης Ανάπτυξης της EY Ελλάδος, επισημαίνοντας και τη σχετική έρευνα της EY, 2021 Global Institutional Investor Survey. Καθώς η κυβερνητική και επενδυτική πίεση για τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλού άνθρακα και την ενσωμάτωση των αρχών της κυκλικής οικονομίας αυξάνεται, οι εταιρείες που είναι σε θέση να οραματιστούν ξανά τον εταιρικό τους σκοπό, μετασχηματίζοντας το επιχειρηματικό τους μοντέλο, επιτυγχάνουν συγκράτηση και μείωση του λειτουργικού τους κόστους, δυναμική εισροή στις νέες αγορές και συνεπώς αύξηση του ανταγωνιστικού τους πλεονεκτήματος. Ποια είναι όμως η θέση των μη εισηγμένων εταιριών στο νέο επενδυτικό

Τα private equity καλούνται να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της εποχής, αξιοποιώντας μια ιστορική ευκαιρία: την αύξηση των υψηλών επιδόσεων των επενδυτών τους σε συνδυασμό με τον θετικό αντίκτυπό τους σε συγκεκριμένους τομείς στην κοινωνία 40

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

SPECIAL REPORT +

και επιχειρηματικό χάρτη; Ασχέτως αν δεν υποχρεούνται στη δημοσιοποίηση δεικτών βιωσιμότητας από τις ρυθμιστικές αρχές, η υιοθέτηση των κριτηρίων θεωρείται όλο και πιο απαραίτητη για την προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων, αναφέρει η Μαριλένα Κάκκου, ESG and Communication Associate στη Metavallon VC. Οι εταιρείες που μπορούν να επιδείξουν καλύτερη ενσωμάτωση των παραγόντων ESG στο επιχειρηματικό τους μοντέλο και υψηλές ESG επιδόσεις είναι σε πλεονεκτική θέση για να προσελκύσουν κεφάλαια, επιβεβαιώνει η Κιάρα Κόντη, Associate Director στις Υπηρεσίες Κλιματικής Αλλαγής και Βιώσιμης Ανάπτυξης της EY Ελλάδος.

Διαχείριση κινδύνων και αξιοποίηση ευκαιριών για εταιρείες με ESG επιδόσεις Η πανδημία συνετέλεσε αποφασιστικά στην αύξηση της επενδυτικής ευαισθησίας σε ζητήματα που αφορούν την αειφορία. Σύμφωνα με την Έρευνα Θεσμικών Επενδυτών της ΕΥ (Sixth global Institutional Investor Survey, November 2021), η οποία περιλαμβάνει τις απόψεις 320 θεσμικών επενδυτών από 19 χώρες, το 90% των ερωτηθέντων αποδίδουν πλέον βαρύνουσα σημασία στα κριτήρια ESG κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, από ό,τι πριν από την πανδημία του COVID-19, ενώ το 74% είναι πλέον πιο πιθανό να αποεπενδύσουν από επιχειρήσεις με μη ικανοποιητικές ESG επιδόσεις. Μάλιστα το 92% έλαβε αποφάσεις τους τελευταίους 12 μήνες με γνώμονα τα πιθανά οφέλη μιας «πράσινης ανάκαμψης». Οι εταιρείες με υψηλές επιδόσεις ESG είναι σε καλύτερη θέση να διαχειριστούν τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν και που σχετίζονται με σημαντικές περιβαλλοντικές και κοινωνικές προκλήσεις (όπως, για παράδειγμα, η κλιματική αλλαγή),

αλλά και να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται για νέα προϊόντα και υπηρεσίες, μας λέει η Κιάρα Κόντη, ενώ υπογραμμίζει πως οι επιχειρήσεις που αγνοούν τις προσδοκίες των επενδυτών θα μπορούσαν να δουν το προφίλ κινδύνου τους να αυξάνεται, επηρεάζοντας ενδεχομένως την ικανότητα πρόσβασής τους σε κεφάλαια. Σε ποιο βαθμό όμως οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην Ελλάδα αφουγκράζονται την ευκαιρία της βιώσιμης ανάπτυξης; Σύμφωνα με την έρευνα IBR της Grant Thornton, που διεξήχθη στα τέλη του 2020, για το 48% των επιχειρήσεων η βιωσιμότητα αναμένεται να έχει καθαρό θετικό οικονομικό αντίκτυπο στην εταιρία ενώ για το 43% η οικονομική επιτυχία και η βιωσιμότητα κρίνονται ως εξίσου σημαντικές. Πράγματι, τα οφέλη που επιτυγχάνει μια μικρομεσαία επιχείρηση υιοθετώντας τα κριτήρια ESG είναι πολλαπλά, αφού καθίσταται πιο ελκυστική, μειώνει το ρίσκο και τα κόστη, προσελκύει ταλαντούχο ανθρώπινο δυναμικό και ανταποκρίνεται καλύτερα στις νέες απαιτήσεις των πελατών, υπογραμμίζει η Μαριλένα Κάκκου. Η οικοδόμηση εμπιστοσύνης με την επενδυτική κοινότητα και τα υπόλοιπα ενδιαφερόμενα μέλη είναι πολύ σημαντική. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Κιάρα Κόντη, Associate Director στις Υπηρεσίες Κλιματικής Αλλαγής και Βιώσιμης Ανάπτυξης της EY Ελλάδος, οι εταιρείες θα πρέπει να προσπαθήσουν να συνδέσουν τις χρηματοοικονομικές με τις μη χρηματοοικονομικές επιδόσεις, να επιδιώξουν μια ισχυρή προσέγγιση στην ανάλυση των κινδύνων και των ευκαιριών από την κλιματική αλλαγή και από άλλους παράγοντες ESG, και να ενισχύσουν τις διαδικασίες για την έκδοση μη χρηματοοικονομικών αναφορών. Τα κριτήρια βιωσιμότητας δύνανται να αποτελέσουν ένα ουσιαστικό εργαλείο για τις μη εισηγμένες επιχειρήσεις στην επίτευξη μακροχρόνιας απόδοσης και αξίας για τους επενδυτές

ΒΑΣΊΛΗΣ ΖΎΜΝΗΣ Διευθυντής Αναπτυξιακών Προγραμμάτων, Revival Consulting Services S.A. «Ιδιαίτερης σημασίας για την επιτυχή ολοκλήρωση μιας επένδυσης είναι η εύρεση εξειδικευμένου συμβούλου διαχείρισης αναπτυξιακών νόμων»

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

τους και βασικό παράγοντα ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητά τους, καταλήγει η Μαριλένα Κάκκου.

Startups: Οι επενδυτές προτιμούν την καινοτομία Oπως προκύπτει και από την Έρευνα ESG Manager 2021 στην οποία συμμετείχαν συνολικά 369 διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων από όλο τον κόσμο, αντιπροσωπεύοντας 79,6 τρισεκατομμύρια δολάρια περιουσιακά στοιχεία υπό διαχείριση, οι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων αυξάνουν τις προσπάθειες για τη βελτίωση της συνολικής ποιότητας των εισροών κατά την ενσωμάτωση των θεμάτων ESG, ωθώντας τις εταιρίες σε ταχύτερη συμμόρφωση στα κριτήρια βιωσιμότητας. Ωστόσο, τελευταία, η επίτευξη αειφορίας φαίνεται πως ασκεί δυναμική έλξη και σε νεοφυείς επιχειρήσεις, που προσφέρουν λύσεις για την αντιμετώπιση προκλήσεων σε θέματα ΕSG ή υιοθετούν κριτήρια ΕSG στην οργάνωση και λειτουργία τους, παρατηρεί ο Κωνσταντίνος Λαύκας, Partner στο Uni.Fund. Αξίζει, μάλιστα, να αναφερθεί πως το 2021 σημειώθηκαν επενδύσεις-ρεκόρ προς startups Ελλήνων ιδρυτών, που μάλιστα εκτινάχτηκαν σε 4,5 δισ. από μόλις $1,3 δισ. τόσο το 2020, όσο και τη διετία 2018-2019, καταρρίπτοντας κάθε προηγούμενο ρεκόρ και αποδεικνύοντας τη σχέση εμπιστοσύνης με εγχώριους και διεθνείς επενδυτές. Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνεται από τον ΣΕΠΕ, παρατηρήθηκε ετήσια αύξηση της τάξης του 240%, με τις επενδύσεις σε ελληνικές startups το 2021 να έχουν δεκαπλασιαστεί από το 2015 αλλά και να είναι 87 φορές περισσότερες από εκείνες του 2010. Η Μαριλένα Κάκκου αποδίδει το εξαιρετικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των startups στο γεγονός ότι μπορούν από την αρχή, και όχι διορθώνοντας όπως οι πιο ώριμες εταιρείες, να

σχεδιάσουν και να αναπτύξουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο βάσει των αρχών βιώσιμης ανάπτυξης. Τέτοιες εταιρείες γίνονται πόλος έλξης του καλύτερου νέου ανθρώπινου δυναμικού -αποκτώντας έτσι ένα απτό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα- ενώ παράλληλα ελαχιστοποιούν το ρίσκο για τους επενδυτές τους, υφιστάμενους ή δυνητικούς, αφού αξιολογούν συνεχώς και με μετρήσιμα κριτήρια τον τρόπο εταιρικής διακυβέρνησης και την επίδρασή τους στο περιβάλλον και την κοινωνία, εξηγεί ο Κωνσταντίνος Λαύκας. Σύμφωνα μάλιστα με την τρίτη ετήσια Πρόβλεψη Μικρών Επιχειρήσεων της First Citizens Bank, το 48% των millennials επιθυμούν να είναι μέρος της τάσης των startups. Αναμφισβήτητα, η τεχνολογία συνιστά έναν τομέα που προσελκύει το επενδυτικό ενδιαφέρον. Όπως προκύπτει από την έρευνα «State of Climate Tech 2021», που διεξήγαγε η PwC έντονη εισροή επενδύσεων από επιχειρησιακά (venture capital – VC) και ιδιωτικά κεφάλαια (private equity – PE) υπήρξε κατά το β’ εξάμηνο 2020 και το α’ εξάμηνο 2021, σε περιβαλλοντικές τεχνολογίες (climate tech). Μάλιστα, η εισροή έφτασε στα 87,5 δισ. δολάρια ενώ περισσότερα από 60 δισ. δολάρια καταγράφηκαν μόνο στο πρώτο μισό του 2021. Την τελευταία 5ετία παρατηρείται έκρηξη στον χώρο των Venture Capital αλλά και των επενδυτικών αγγέλων που στοχεύουν επενδύσεις σε startups οι οποίες δραστηριοποιούνται στον χώρο μας δηλώνει ο Κωνσταντίνος Λαύκας, σημειώνοντας την τάση των VCs να ενσωματώνουν αξίες βιωσιμότητας στα επιχειρηματικά μοντέλα και την επιχειρηματική κουλτούρα των επενδυτικών τους χαρτοφυλακίων. Ο ΣΕΒ σε ειδική έκθεση που δημοσιοποιήθηκε, πραγματοποιεί αναφορά στις ξένες Επενδύσεις που αφορούν την Καινοτομία και την Υψηλή Τεχνολογία (ΕΚΥΤ) σημειώνοντας τον ενισχυτικό τους ρόλο στην ψηφιακή προσαρμοστικότητα, στην εγχώρια

ΚΙΆΡΑ ΚΌΝΤΗ Associate Director, Υπηρεσίες Κλιματικής Αλλαγής και Βιώσιμης Ανάπτυξης, EY Ελλάδος «Οι εταιρείες που αγνοούν τις προσδοκίες των επενδυτών θα μπορούσαν να δουν το προφίλ κινδύνου τους να αυξάνεται, επηρεάζοντας ενδεχομένως την ικανότητα πρόσβασής τους σε κεφάλαια»

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

SPECIAL REPORT +

καινοτομία και τη μεταφορά τεχνογνωσίας και τεχνολογίας, καθώς και την παραγωγικότητα στις χώρες υποδοχής. Στον χώρο του Venture Capital και των επενδύσεων σε νεοφυείς τεχνολογικές εταιρείες στον οποίο δραστηριοποιούμαστε ως Metavallon, η τεχνολογία παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη βιώσιμων λύσεων με βλέμμα στα επόμενα 20 χρόνια - τέτοια παραδείγματα για εμάς αποτελούν οι επενδύσεις μας στις εταιρείες Better Origin και Perceptual Robotics, δηλώνει στο ESG+ η Μαριλένα Κάκκου. Εισηγμένες ή εδραιωμένες επιχειρήσεις όλο και πιο συχνά επενδύουν σε startups που προσφέρουν καινοτόμες υπηρεσίες σε θέματα ESG ή επιλέγουν λύσεις που προσφέρονται από αυτές για να προσαρμόσουν ανάλογα τα επιχειρηματικά μοντέλα τους ή να ξανασχεδιάσουν τα προϊόντα, τις υπηρεσίες ή τη λειτουργία τους, σχολιάζει ο Κωνσταντίνος Λαύκας. Οι startups οι οποίες παρέχουν υπηρεσίες με θετικό κοινωνικό ή περιβαλλοντικό αντίκτυπο έχουν επιπλέον άμεση πρόσβαση σε εξειδικευμένα ιδιωτικά κεφάλαια με στόχο το “sustainable investing” και των λεγόμενων «impact funds” (Ιδιωτικά κεφάλαια με στόχο την

Οι εταιρείες που είναι σε θέση να οραματιστούν ξανά τον εταιρικό τους σκοπό, μετασχηματίζοντας το επιχειρηματικό τους μοντέλο, αυξάνουν το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα υλοποίηση επενδύσεων που δημιουργούν μετρήσιμο, κοινωνικό ή/και περιβαλλοντικό αντίκτυπο, πέραν της οικονομικής απόδοσης), τα οποία ολοένα και πληθαίνουν, μας πληροφορεί η Μαριλένα Κάκκου.

Ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος: Ισχυρά κίνητρα στις ιδιωτικές επιχειρήσεις Ψηφίστηκε στις 02/02/2022 από την Ολομέλεια της Βουλής ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος «Ελλάδα Ισχυρή Ανάπτυξη», που συνιστά το βασικό θεσμικό πλαίσιο για την παροχή κρατικών ενισχύσεων προς τις ιδιωτικές επενδύσεις στη χώρα μας. Ύστερα από την έγκριση του Νέου Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την περίοδο 2022-2027 τα ποσοστά ενισχύσεων θα αγγίξουν το 60% για τις μεγάλες επιχειρήσεις, έως 70% για τις μεσαίες και έως 80% για τις μικρές επιχειρήσεις. «Ο νέος Αναπτυξιακός νόμος με το νέο καθεστώς

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

“Πράσινη Μετάβαση και Περιβαλλοντική Αναβάθμιση Επιχειρήσεων”, προβλέπεται να ενισχύει επενδυτικά σχέδια κυκλικής οικονομίας και βιώσιμης ανάπτυξης, που υιοθετούν τεχνολογίες και συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και στην ενεργειακή αναβάθμιση των επιχειρηματικών μονάδων, μας λέει ο Τάσος Ιωσηφίδης, Εταίρος και Επικεφαλής Συμβούλων Εταιρικής Στρατηγικής και Συναλλαγών της EY Ελλάδος και ο Βασίλης Ζύμνης, Διευθυντής Αναπτυξιακών Προγραμμάτων της Revival Consulting Services S.A. σημειώνει πως ενισχύονται επενδυτικά σχέδια σε ποσοστό έως 70% του κόστους στους τομείς τουρισμού, μεταποίησης, logistics, ΤΠΕ, ενέργειας, χώρων στάθμευσης, οίκων ευγηρίας, κέντρων αποθεραπείας-αποκατάστασης, αθλητικών δραστηριοτήτων, μηχανικών πλυντηρίων και παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών. Στις επιλέξιμες δαπάνες περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, μέτρα ενεργειακής απόδοσης και προστασίας του περιβάλλοντος, η συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής απόδοσης από ΑΠΕ, η αποκατάσταση μολυσμένων χώρων, η ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων και, τέλος, οι δαπάνες κατάρτισης, έρευνας και καινοτομίας, αναφέρει ο Τάσος Ιωσηφίδης. Ο σκοπός του νέου νόμου είναι η προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας με τη χορήγηση κινήτρων σε συγκεκριμένες δραστηριότητες και κλάδους, προκειμένου να επιτευχθούν ο ψηφιακός και τεχνολογικός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων, η πράσινη μετάβαση, η δημιουργία οικονομιών κλίμακας, η στήριξη καινοτόμων επενδύσεων και όσων επιδιώκουν την εισαγωγή νέων τεχνολογιών της «Βιομηχανίας 4.0», της ρομποτικής και της τεχνητής νοημοσύνης» προσθέτει ο Βασίλης Ζύμνης. Όπως συμπληρώνει, ο νέος νόμος αποσκοπεί επιπλέον στην ενίσχυση της απασχόλησης με εξειδικευμένο προσωπικό, τη στήριξη της νέας επιχειρηματικότητας, την ενίσχυση λιγότερο ευνοημένων περιοχών της χώρας και περιοχών που εντάσσονται στο Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ), την περαιτέρω ενίσχυση του τουρισμού και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας. Ο Τάσος Ιωσηφίδης εκφράζει τη βεβαιότητα πως επενδύσεις αυτού του χαρακτήρα θα είναι ιδιαίτερα κρίσιμές για την επιτυχή πράσινη μετάβαση της Ελλάδας. Ειδικά εάν λάβουμε υπόψη τις αυξανόμενες απαιτήσεις της κοινωνίας των πολιτών και διάφορων άλλων ενδιαφερόμενων μερών, για περισσότερη δράση στο πεδίο της βιωσιμότητας και της κλιματικής αλλαγής και την άνοδο των κριτηρίων ESG, ο νέος νόμος παρέχει τα απαραίτητα κίνητρα για την κινητοποίηση επενδύσεων που θα δημιουργήσουν μακροπρόθεσμη περιβαλλοντική, κοινωνική και επιχειρηματική αξία, επισημαίνει. Τα κίνητρα που προσφέρονται ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης και το καθεστώς είναι αυτά της επιχορήγησης, της φορολογικής απαλλαγής, της χρηματοδοτικής μίσθωσης και της ενίσχυσης των δημιουργημένων θέσεων απασχόλησης, μας λέει ο Βασίλης Ζύμνης. Ιδιαίτερης σημασίας για την επιτυχή ολοκλήρωση μιας επένδυσης είναι η εύρεση εξειδικευμένου συμβούλου διαχείρισης αναπτυξιακών νόμων, συμπληρώνει.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΛΑΎΚΑΣ Partner, Uni.Fund «Τα ζητήματα βιωσιμότητας φαίνεται να ασκούν δυναμική έλξη και σε νεοφυείς επιχειρήσεων που προσφέρουν λύσεις για την αντιμετώπιση προκλήσεων σε θέματα ΕSG ή υιοθετούν κριτήρια ΕSG στην οργάνωση και λειτουργία τους»

ΤΆΣΟΣ ΙΩΣΗΦΊΔΗΣ Εταίρος και Επικεφαλής Συμβούλων Εταιρικής Στρατηγικής & Συναλλαγών, EY Ελλάδος «Ο νέος αναπτυξιακός νόμος παρέχει τα απαραίτητα κίνητρα για την κινητοποίηση επενδύσεων που θα δημιουργήσουν μακροπρόθεσμη περιβαλλοντική, κοινωνική και επιχειρηματική αξία»

ΜΑΡΙΛΈΝΑ ΚΆΚΚΟΥ ESG and Communication Associate, Metavallon VC «Τα κριτήρια βιωσιμότητάς μπορούν να αποτελέσουν ένα ουσιαστικό εργαλείο για τις μη εισηγμένες επιχειρήσεις στην επίτευξη μακροχρόνιας απόδοσης και αξίας για τους επενδυτές τους»

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

INTERVIEW +

ΣΟΦΊΑ ΚΟΥΝΕΝΆΚΗ ΕΦΡΑΊΜΟΓΛΟΥ ΠΡΌΕΔΡΟΣ ΕΘΝΙΚΟΎ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΑΚΟΎ ΔΙΚΤΎΟΥ ΕΛ ΛΗΝΊΔΩΝ ΓΥΝΑΙΚΏΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΏΝ (ΕΕΔΕΓΕ), Α΄ΑΝΤΙΠΡΌΕΔΡΟΣ ΔΣ ΕΒΕΑ, ΑΝΤΙΠΡΌΕΔΡΟΣ ΙΔΡΎΜΑΤΟΣ ΜΕΊΖΟΝΟΣ ΕΛ ΛΗΝΙΣΜΟΎ

Η υπεύθυνη επιχειρηματικότητα είναι στάση ζωής Τα εμπόδια στην ανέλιξη των γυναικών σε διοικητικές θέσεις, οι πρωτοβουλίες που υποστηρίζουν τη γυναίκα εργαζόμενη επιχειρηματία και η χρυσή ευκαιρία της ψηφιακής επανάστασης

Της Κ ΑΤ Ε Ρ Ί Ν Α Σ Τ Σ Ι Τ Ο Ύ ΡΑ

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Έρευνα της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO) του ΟΗΕ, σε 13.000 επιχειρήσεις από 70 χώρες πιστοποιεί πως τα εταιρικά κέρδη αυξάνονται έως και 20% όταν στις κορυφαίες διοικητικές θέσεις βρίσκονται γυναίκες. Γιατί η Ελλάδα κατατάσσεται στις τελευταίες θέσεις στις χώρες της Ευρώπης ως προς την ποικιλομορφία μελών ΔΣ, με τις γυναίκες να κατέχουν μονοψήφιο αριθμό, κοντά στο 8-9%; Η αλήθεια είναι ότι, δυστυχώς, στη χώρα μας οι γυναίκες δεν έχουν τις ευκαιρίες που τους αναλογούν. Είναι, όμως, επίσης αλήθεια, ότι τελευταία γίνονται προσπάθειες. Την περασμένη χρονιά θεσπίστηκε το μέτρο της ποσόστωσης 25% για τις εισηγμένες εταιρείες που αποτελεί το πρώτο σημαντικό

βήμα για να ξεφύγουμε από το τέλμα του παρελθόντος. Ένα βασικό ερώτημα είναι γιατί η Ελλάδα είναι πίσω από άλλες χώρες. Αφενός γιατί δεν έχουμε καταφέρει να άρουμε εμπόδια και να εξαλείψουμε προκαταλήψεις και αφετέρου γιατί δεν έχουμε κατανοήσει τα τεράστια οφέλη για την κοινωνία και την οικονομία από την ανάπτυξη και αξιοποίηση των ταλέντων του μισού πληθυσμού – καθώς οι γυναίκες αποτελούν το 51% του πληθυσμού της χώρας – που σήμερα μένουν ανεκμετάλλευτα. Εκτός όμως από την πολιτεία, θα πρέπει και οι ίδιες οι επιχειρήσεις να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν. Όταν οι διεθνείς έρευνες δείχνουν ότι με την ύπαρξη γυναικών σε διοικητικές θέσεις τα κέρδη αυξάνονται κατά πολύ, τότε δεν είναι μόνο θέμα ισότητας αλλά και βέλτιστων επιχειρηματικών πρακτικών. Είναι σαν να προτιμούν οι επιχειρήσεις να εμφανίζουν λιγότερα κέρδη, από το να δίνουν στις γυναίκες θέσεις ευθύνης. Δεν νοείται, λοιπόν, να υπάρχει σύγχρονη επιχείρηση που βάζει εμπόδια στην ανέλιξη των γυναικών ή που δεν επιλέγει γυναίκες σε ανώτερες διοικητικές θέσεις εξαιτίας των στερεοτύπων του παρελθόντος. Γι’ αυτό λέμε, ότι ναι μεν οι πρωτοβουλίες και τα μέτρα που λαμβάνει η πολιτεία είναι σημαντικά, αλλά θα πρέπει να δούμε και κινήσεις από τις ίδιες τις επιχειρήσεις.

Από την πρώτη στιγμή που ανέλαβα την ιδιαίτερα τιμητική θέση της προέδρου του ΕΕΔΕΓΕ, έβαλα στόχο να αναλάβουμε πρωτοβουλίες που θα έχουν πραγματικό αντίκτυπο για τις 250.000 επιχειρήσεις που εκπροσωπούμε. Οι πρωτοφανείς συνθήκες που βιώνουμε την τελευταία διετία απαιτούσαν δραστικές ενέργειες. Είμαι περήφανη που στηρίξαμε τις γυναίκες επιχειρηματίες κατά τη διάρκεια της πανδημίας εγκαινιάζοντας γραμμή υποστήριξης όπου το τηλεφωνικό κέντρο του ΕΕΔΕΓΕ έλαβε χιλιάδες κλήσεις. Είμαι επίσης περήφανη που έγιναν δεκτές προτάσεις μας από τα αρμόδια υπουργεία, όπως π.χ. το πρόγραμμα κατάρτισης ανέργων γυναικών που θα τρέξει μέσα στο 2022 και 2023. Ασκήσαμε, επίσης, πιέσεις, στο πλαίσιο του θεσμικού μας ρόλου, για να εφαρμοστούν μέτρα, όπως αυτό της ποσόστωσης γυναικών

Κατά πόσο ο νέος νόμος περί εταιρικής διακυβέρνησης 4706 που εφαρμόστηκε τον Ιούλιο του 2021 στη χώρα μας αλλάζει το τοπίο στο gender equality; Ως πρόεδρος του ΕΕΔΕΓΕ, ποιες πρωτοβουλίες έχετε αναλάβει στον τομέα της γυναικείας επιχειρηματικότητας; Πιστεύετε πως η πανδημία του Covid-19 μάς οδηγεί σε κοινωνίες περισσότερο ανθρωποκεντρικές και, συνεπώς, περισσότερο δίκαιες; Είναι πολύ νωρίς να βγάλουμε συμπεράσματα, πέραν φυσικά των εισηγμένων εταιρειών, όμως το σίγουρο είναι ότι έγινε ένα μεγάλο και σημαντικό βήμα, το οποίο θα πρέπει να έχει και συνέχεια με ανάλογες πρωτοβουλίες από την πλευρά της πολιτείας.

25% στα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων εταιρειών. Στο τρίτο ερώτημά σας, πιστεύω ότι τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα αποτελούν συνήθως είτε την αφορμή είτε επιταχυντικό παράγοντα, για αλλαγές που έχουν ήδη δρομολογηθεί. Στην περίπτωση της πανδημίας, ελπίζω ο κόσμος να καταλάβει λίγο περισσότερο την αξία της ζωής και των ίσων ευκαιριών. Για να γίνουν πιο δίκαιες οι κοινωνίες πρέπει να το πάρουν απόφαση οι άνθρωποι που τις αποτελούν.

φύλων στο πλαίσιο της οικογένειας, θέτοντας τα θεμέλια ίσων ευκαιριών και στον επαγγελματικό χώρο; Το Σήμα Ισότητας ή Έργο Share έχει ως βασικό στόχο την προώθηση της συμφιλίωσης μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, με έμφαση στο εργασιακό περιβάλλον των εταιρειών. Οι συνθήκες εργασίας πρέπει να είναι τέτοιες που θα επιτρέπουν να επιτυγχάνεται ισορροπία μεταξύ των επαγγελματικών και των προσωπικών υποχρεώσεων. Δεν μπορούμε να μιλάμε για ουσιαστική ισότητα των φύλων αν οι γυναίκες δεν έχουν τη δυνατότητα να βρουν την ισορροπία με τα οικογενειακά τους καθήκοντα. Μην ξεχνάμε ότι η σύγχρονη γυναίκα που πολλές φορές θαυμάζουμε ως επιτυχημένη επιχειρηματία ή επαγγελματία, είναι υποχρεωμένη να ξεπεράσει τεράστια εμπόδια.

Όλες οι γυναίκες είναι ισχυρές, αρκεί να τους δοθούν οι κατάλληλες ευκαιρίες και να έχουν την απαιτούμενη κατάρτιση να τις αξιοποιήσουν

Μιλήστε μας για το πρόγραμμα Share του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Μπορεί, κατά τη γνώμη σας, η εκπαίδευση να ανατρέψει τις στερεοτυπικές αντιλήψεις για τον ρόλο των δύο

Μόνο η εκπαίδευση μπορεί να δώσει τέλος σε αντιλήψεις δεκαετιών που συνεχίζουν να στοιχειώνουν τον εργασιακό στίβο. Μόνο μέσω της εκπαίδευσης μπορούμε να έχουμε βιώσιμα σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα αποτελέσματα. Είστε ενεργό μέλος του «Κέντρου Καινοτομίας για Γυναίκες – #GIL4W» του Υπουργείου Εργασίας. Κατά πόσο η κατάρτιση των γυναικών σε ψηφιακές δεξιότητες τις καθιστά περισσότερο ανταγωνιστικές στον χώρο εργασίας; Πιστεύετε πως η ψηφιακή επανάσταση θα μπορούσε να προωθήσει και μια επανάσταση στο gender equality; Ως ένθερμη υποστηρίκτρια κάθε πρωτοβουλίας που γίνεται για τη γυναίκα επι-

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

INTERVIEW +

Αρκεί βέβαια, να δώσουμε στις γυναίκες τα κατάλληλα εφόδια και να αναλάβουμε τις απαραίτητες πρωτοβουλίες έτσι ώστε να έχουν τη δυνατότητα να αρπάξουν την ευκαιρία. Σε αντίθετη περίπτωση, αυτή η μεγάλη ευκαιρία θα μετατραπεί σε παγίδα. Αν εξαιτίας της πανδημίας, ο εκτιμώμενος χρόνος για να κλείσει το έμφυλο μισθολογικό χάσμα στην εργασία αυξήθηκε από τα 99,5 χρόνια, στα 135,6 χρόνια, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, τότε αν οι γυναίκες δεν ανέβουν στο τρένο της ψηφιακής επανάστασης κινδυνεύουμε να μην θα κλείσει ποτέ το χάσμα. Σε αυτή τη κατεύθυνση το Κέντρο Καινοτομίας για τις Γυναίκες – #GIL4W έχει ως βασικό πυλώνα πολιτικής και δίνει έμφαση στις δεξιότητες και την προώθηση του γυναικείου ταλέντου.

χειρηματία και τη γυναίκα εργαζόμενη, και ως μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της πρωτοβουλίας του «Κέντρου Καινοτομίας για Γυναίκες – #GIL4W» (https:// gil4w.eu/) αισθάνομαι περήφανη που έχω ενεργό ρόλο σε ένα τέτοιο εγχείρημα. Το #GIL4W σκοπεύει να γίνει το κορυφαίο ελληνικό οικοσύστημα που υιοθετεί μια έμφυλη προσέγγιση στην καινοτομία και την επιχειρηματικότητα, ενσωματώνοντας το γυναικείο ταλέντο στη βιώσιμη, πράσινη και ψηφιακή ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας μετά την Covid εποχή. Από τη στιγμή που οι γυναίκες βρίσκονται πολύ πίσω από τους άνδρες σε ψηφιακές δεξιότητες, καταλαβαίνουμε ότι στον συγκεκριμένο τομέα είναι φυσιολογικό οι ανισότητες να είναι ακόμη μεγαλύτερες. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, η κατάρτισή τους σε ψηφιακές δεξιότητες προφανώς και θα τις καταστήσει πιο ανταγωνιστικές στην εργασία. Μην ξεχνάμε δε, ότι βρισκόμαστε εν τω μέσω της ψηφιακής επανάστασης, μίας ευρύτερης αλλαγής που μπορεί να συγκριθεί με περιόδους όπως η βιομηχανική επανάσταση. Όποιος δεν καταφέρει να προσαρμοστεί στο νέο περιβάλλον και να καταρτιστεί αναλόγως, δυστυχώς θα μείνει πολύ πίσω. Επομένως, η ψηφιακή επανάσταση μπορεί να αποτελέσει μία μεγάλη ευκαιρία για να πετύχουμε, ως προς την ισότητα των φύλων στην εργασία, όσα δεν πετύχαμε τις τελευταίες δεκαετίες.

Βρίσκεστε στη λίστα των πιο ισχυρών γυναικών του Fortune! Γινόμαστε τελικά πιο ισχυροί όταν μαχόμαστε για ένα υψηλότερο ιδανικό; Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδιά σας προκειμένου να ακουστεί δυνατότερα η φωνή των γυναικών επιχειρηματιών και επαγγελματιών από όλη την Ελλάδα; Με κίνδυνο να φανώ υπερβολικά ρομαντική, θα πω ότι όλες οι γυναίκες είναι ισχυρές, αρκεί να τους δοθούν οι κατάλληλες ευκαιρίες και να έχουν την απαιτούμενη κατάρτιση να τις αξιοποιήσουν. Θα έλεγα ότι γινόμαστε πιο ισχυροί όταν πιστεύουμε στον εαυτό μας και κυνηγάμε τα όνειρά μας. Τόσο μέσω του ΕΕΔΕΓΕ όσο και μέσω του ΕΒΕΑ, θα υλοποιήσουμε σημαντικές δράσεις μέσα στο 2022 για να ενισχύσουμε τη γυναικεία επιχειρηματικότητα και να δώσουμε στις γυναίκες τα εφόδια που χρειάζονται για να διαπρέψουν στον εργασιακό στίβο. Αυτό θα γίνει μέσω προγραμμάτων κατάρτισης και εκπαίδευσης, αλλά και μέσω της πρόσκλησης που έχουμε απευθύνει προς κάθε γυναίκα που έχει μία καινοτόμο επιχειρηματική ιδέα, να ενταχθεί στη Θερμοκοιτίδα Νεοφυών Επιχειρήσεων του ΕΒΕΑ. Επιπλέον, θα συνεχίζουμε να παρουσιάζουμε τις προτάσεις μας στην πολιτεία, ενώ έχουμε στόχο την πραγματοποίηση ενός ιδιαίτερα σημαντικού συνεδρίου για τη γυναι-

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

κεία επιχειρηματικότητα το οποίο θα έχει διεθνή απήχηση. Ο Γουιλ Ντυράν είχε πει κάποτε πως ο πολιτισμός είναι η επικράτηση του δικαίου πάνω στη δύναμη. Ως Εκτελεστική Αντιπρόεδρος Δ.Σ. του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού και Επικεφαλής του Κέντρου Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», θεωρείτε πως ο δείκτης ESG του ΧΑ αλλά και γενικότερα τα κριτήρια βιωσιμότητας καλλιεργούν έναν νέο πολιτισμό στον κόσμο των επιχειρήσεων; Οι βέλτιστες πρακτικές ESG είχαν στην αρχή αντιμετωπιστεί με καχυποψία από μεγάλη μερίδα του επιχειρηματικού κόσμου αλλά και από την κοινή γνώμη, όπως ακριβώς είχε συμβεί και με την εταιρική κοινωνική ευθύνη. Βλέπουμε όμως πλέον, ότι αποτελούν μονόδρομο οι υπεύθυνες πρακτικές των επιχειρήσεων σε περιβαλλοντικά, κοινωνικά και ζητήματα εταιρικής διακυβέρνησης. Δεν είναι, λοιπόν, μόνο θέμα πολιτισμού αλλά κυρίως ανάγκης. Η Υπεύθυνη Επιχειρηματικότητα, υιοθετώντας ένα νέο κώδικα συμπεριφοράς και ένα νέο σύστημα αξιών, οφείλει να είναι μια «στάση ζωής» και φιλοσοφία που επιδιώκει να συνεισφέρει θετικά στην αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων, θέτοντας ταυτόχρονα ως τελικό στόχο και τη μείωση των ανισοτήτων που έχουν ενταθεί από την κλιματική αλλαγή, τις πανδημίες, την ψηφιακή εποχή και τις μεταναστευτικές ροές.

Οι διεθνείς έρευνες δείχνουν ότι με την ύπαρξη γυναικών σε διοικητικές θέσεις τα κέρδη αυξάνονται κατά πολύ

CLEON Conferences & Communications is organizing the ESG CONFERENCE on Friday 25st of February 2022 at the Divani Caravel Hotel in Athens. ESG and its factors are becoming central and integral part of each company in the framework of attracting capital in strong competitive and international regulated Capital Markets. Under this point of view international experts will present, analyze and discuss the last developments in this field.

TOPICS PANEL I: ESG last developments. State of ESG where are we now? PANEL II: ESG and Greek listed companies-ATHEX ESG Index. ESG-Value creation, Case Studies PANEL III: ESG the investors point of view- how Investors apply PANEL IV: Creating and implementing ESG-How to do it Αuspices

Silver Sponsors

Communication Sponsors

Για πληροφορίες και δήλωση συμμετοχής επικοινωνήστε στο 210 92 21 717 www.cleon.gr I info@cleon.gr

ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ

Bronze Sponsor

SPECIAL REPORT +

Μονόδρομος οι περαιτέρω δράσεις για μια Βιώσιμη Κινητικότητα Καθώς όλο και περισσότεροι οργανισμοί ενστερνίζονται την ανάγκη της βιώσιμης ανάπτυξης, υιοθετώντας καλές πρακτικές αλλά και εθνικές, κοινοτικές κατευθυντήριες γραμμές ευθυγραμμισμένες με τους δείκτες ESG, στο επίκεντρο τίθεται η έννοια της βιώσιμης κινητικότητας (Sustainable Mobility) Τoυ Β Ά Ι Ο Υ Κ Ρ Ό Κ Ο Υ

βιώσιμη κινητικότητα αφορά τη μετακίνηση σε αστικό και περιαστικό περιβάλλον ανθρώπων, οχημάτων, αγαθών με όρους βιωσιμότητας και με φόντο το περιβαλλοντικό, το κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο. Ειδικότερα, σε όρους περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, επί τάπητος τίθεται η πρόκληση ρύπανσης από τις μεταφορικές δραστηριότητες και η χρήση ανανεώσιμων και μη φυσικών πηγών σε ρυθμούς βιώσιμους. Σε επίπεδο κοινωνικής βιωσιμότητας, κρίσιμο ζητούμενο αποτελεί η κοινωνική δικαιοσύνη, δηλαδή το δικαίωμα στην κινητικότητα των ανθρώπων. Το ερώτημα που τίθεται στη δεδομένη περίσταση είναι το εξής: Απολαμβάνουν όλα τα κοινωνικά στρώματα τις ίδιες ωφέλειες της κινητικότητας ισομερώς; Παράλληλα, στο πλαίσιο της οικονομικής βιωσιμότητας, εξετάζονται, μεταξύ άλλων, ζητήματα όπως η φορολόγηση, οι επιδοτήσεις, οι οικονομικές αναλύσεις και τα business plans για επενδυτικά projects που προκρίνουν εν τέλει τη Βιώσιμη Κινητικότητα.

Ολιστική Προσέγγιση Πιο αναλυτικά, η ΕΕ έχει δεσμευτεί να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2050. Υπό αυτό το πρίσμα, ο τομέας των μεταφορών πρέπει να μετασχηματιστεί, πράγμα που συνεπάγεται μείωση κατά 90% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, με παράλληλη εξασφάλιση οικονομικά προσιτών λύσεων για τους πολίτες. Η δέσμη μέτρων «Fit for 55» είναι το σχέδιο της

ΕΕ για την επίτευξη των κλιματικών στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και περιλαμβάνει δέσμη προτάσεων για την αναθεώρηση της νομοθεσίας της ΕΕ, μεταξύ άλλων και στον τομέα των μεταφορών. Από την άλλη πλευρά, συνιστά αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η πανδημία COVID-19 είχε σοβαρές επιπτώσεις στις μεταφορές και τη συνδεσιμότητα στην ΕΕ οι οποίες, με τη σειρά τους, επηρέασαν το σύνολο της οικονομίας της ΕΕ. Σε αυτό το πλαίσιο, σύμφωνα με ειδικούς του κλάδου, οι βιώσιμες μεταφορές προσφέρουν μια ευκαιρία ανάκαμψης και ανάπτυξης της οικονομίας. Επιγραμματικά, οι πρωτοβουλίες σε εθνικό και πανευρωπαϊκό επίπεδο έχουν ως κύριο άξονα δράσεων τις οδικές μεταφορές, τους σιδηρόδρομους, τις αεροπορικές και θαλάσσιες μεταφορές, τη χρηματοδότηση και τις υποδομές.

«Κλειδί» τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) Πρόκειται για το σύγχρονο εργαλείο στρατηγικού σχεδιασμού για τη βιώσιμη κινητικότητα στις πόλεις. Το ΣΒΑΚ σχεδιάζεται και καταρτίζεται με ορίζοντα δεκαετίας στο πλαίσιο σχεδιασμού και ανάπτυξης της βιωσιμότητας του αστικού χώρου, με κριτήρια κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά και καλύπτει όλους τους τρόπους και τα μέσα μεταφοράς στην περιοχή παρέμβασης, ώστε η κινητικότητα των πολιτών και οι αστικές μεταφορές να καθίστανται λειτουργικές και

Το πρόγραμμα «Κινούμαι Ηλεκτρικά» με προϋπολογισμό 50 εκατ. ευρώ για το 2022 περιλαμβάνει αυξημένες επιδοτήσεις για την αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων και δικύκλων 50

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

βιώσιμες για το σύνολο των χρηστών. Οι δράσεις αφορούσαν το πολεοδομικό επίπεδο (π.χ. πολιτικές χρήσεων γης, συνδυασμένου πολεοδομικού και κυκλοφοριακού σχεδιασμού), το κυκλοφοριακό επίπεδο (π.χ. πολιτικές ήπιας κυκλοφορίας, ενίσχυσης ποδηλάτου- περπατήματος, προώθηση βιώσιμης δημόσιας συγκοινωνίας) και το περιβαλλοντικό (π.χ. πολιτικές βελτίωσης του μικροκλίματος των οδών, μείωση φαινομένου αστικής θερμικής νησίδας, πράσινα οχήματα). Με στόχο την κατάρτιση ενός ΣΒΑΚ εξετάζονται θέματα σχετικά με δημόσιες μεταφορές, μη μηχανοκίνητα μέσα (πεζή

μετακίνηση, ποδήλατο), συνδυασμένες μεταφορές, οδική ασφάλεια, διαχείριση κυκλοφορίας και στάθμευσης, αστική εφοδιαστική αλυσίδα, διαχείριση κινητικότητας και ευφυή συστήματα μεταφορών, κίνητρα και αντικίνητρα για τους πολίτες, πρόσβαση στις θαλάσσιες και εναέριες μεταφορές, προώθηση της ηλεκτροκίνησης, βιοκλιματικό σχεδιασμό του δημόσιου χώρου κ.α, Σε αυτό το πλαίσιο, πόλεις και Δήμοι στην Ελλάδα καλούνται να καταρτίσουν και να παρουσιάσουν τα δικά τους Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας εντός του 2022.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

SPECIAL REPORT +

Η βιώσιμη κινητικότητα ως μια συλλογική προτεραιότητα Καθίσταται σαφές πως στον δρόμο για μια Βιώσιμη Κινητικότητα συμμέτοχοι είναι όλοι: κράτη, πόλεις, πολίτες, επιχειρήσεις και άλλες οντότητες. Υπό αυτό το πρίσμα, η βιώσιμη κινητικότητα συνιστά προτεραιότητα για μια εταιρεία, της οποίας το δημιούργημα αποτέλεσε έργο πνοής στη σύγχρονη ιστορία των υποδομών και μεταφορών: ο λόγος για τη Γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου «Χαρίλαος Τρικούπης», η οποία αδιάλειπτα προάγει πρακτικές που έχουν ως στόχο την υιοθέτηση «οικο-ασφαλών» επιλογών στην καθημερινότητα οδηγών και πολιτών. Όπως σχολιάζει ο κ. Γιάννης Φρέρης, Διευθυντής Εταιρικής Επικοινωνίας & Αειφόρου Ανάπτυξης της ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε, «ήδη από το 2019 η εταιρεία έκανε άνοιγμα στην ηλεκτροκίνηση αποκτώντας το πρώτο ηλεκτρικό όχημα του στόλου της και τοποθετώντας φορτιστές αυτοκινήτων στα δύο πάρκινγκ του σταθμού διοδίων του Αντιρρίου, εξυπηρετώντας και τις δύο κατευθύνσεις κυκλοφορίας». «Η υπεύθυνη, βιώσιμη, «θετική» κινητικότητα έχει πλέον γίνει «σημαία» του Ομίλου VINCI, κυρίου μετόχου της εταιρείας μας. Αποτελεί έτσι τη φυσική συνέχεια της παλαιάς δέσμευσής μας έναντι του «πολίτη-πελάτη» χρήστη της Γέφυρας για προαγωγή της οικολογικής οδήγησης συμβατικών οχημάτων μέχρι την επικράτηση των ηλεκτροκίνητων», σημειώνει. Μια άλλη εταιρεία που αναγνωρίζει πράγματι έμπρακτα την ανάγκη της βιώσιμης κινητικότητας είναι η Citizen που πρωτοπορεί στο τομέα της στάθμευσης (οργανωμένο parking), διευρύνοντας συνεχώς την παρουσία της στην Αττική και την υπόλοιπη Ελλάδα. Όπως σχολιάζει η κα Κωνσταντίνα Σπυράκη, Marketing & App Product Manager: «H Cityzen γνωρίζοντας πως η βιώσι-

μη κινητικότητα αποτελεί μονόδρομο για την βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών διαβίωσης εντός των μεγάλων αστικών κέντρων, διευρύνει συνεχώς τις υπηρεσίες της καλύπτοντας τις ανάγκες των οδηγών με λύσεις που προάγουν τη βιώσιμη αστική κινητικότητα. Τα parking του δικτύου της Cityzen αποτελούν σταθμούς πράσινων διαδρομών, όπου οι οδηγοί εκτός από θέσεις στάθμευσης θα βρουν υπηρεσίες όπως: φόρτιση ηλεκτρικών οχημάτων, ειδικές θέσεις parking ποδηλάτων, ανακύκλωση μικρών ηλεκτρικών συσκευών». Παράλληλα, όπως εξηγεί η κα Σπυράκη, «η Cityzen αποτελεί συνεργάτη του THE GREENCITY, του προγράμματος ανταμοιβής ανακύκλωσης της περιφέρειας Αττικής, στηρίζοντας τη μετάβαση της χώρας στην κυκλική οικονομία με προσφορές σε parking και υπηρεσίες πλυντηρίου αυτοκινήτων για όσους ανακυκλώνουν. Μια ακόμη συνεργασία, στα πλαίσια της βιώσιμης κινητικότητας, που αξίζει να αναφερθεί είναι με την ΚΙΝΕΟ, την εταιρεία ενοικίασης ηλεκτρικών ποδηλάτων με το μήνα. Η Cityzen παρέχει στους κατόχους των ηλεκτρικών ποδηλάτων ειδικές θέσεις στάθμευσης στο σταθμό του δικτύου που τους εξυπηρετεί. H λύση της βιώσιμης κινητικότητας βρίσκεται στη Cityzen δείχνοντας στην πράξη τι θα πει πλεονέκτημα για τον καθένα να κινείται στο δίκτυό της».

Ηλεκτροκίνηση: Νέος κύκλος επιδοτήσεων και ισχυρά κίνητρα Πέραν των παραπάνω σημαντικών πρωτοβουλιών, υψηλά στην ατζέντα του δημοσίου λόγου παραμένουν οι δράσεις γύρω από την Ηλεκτροκίνηση, ένα βασικό σκέλος στη συ-

ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΑ ΣΠΥΡΆΚΗ Marketing & App Product Manager, Cityzen «H Cityzen γνωρίζοντας πως η βιώσιμη κινητικότητα αποτελεί μονόδρομο για την βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών διαβίωσης εντός των μεγάλων αστικών κέντρων, διευρύνει συνεχώς τις υπηρεσίες της».

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

νολική «εξίσωση» της Βιώσιμης Κινητικότητας. Μάλιστα, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας διεξάγει ένα νέο κύκλο του πετυχημένου προγράμματος «Κινούμαι Ηλεκτρικά»: πρόκειται για ένα πρόγραμμα με προϋπολογισμό 50 εκατ. € για το 2022, που περιλαμβάνει αυξημένες επιδοτήσεις για την αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων και δικύκλων ενώ προβλέπει τη θέσπιση κοινωνικών κριτηρίων για ΑμεΑ, τρίτεκνους και -για πρώτη φορά- νέους έως 29 ετών. Ειδική μέριμνα θα ληφθεί και για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε νησιά. Μερικά από τα επιμέρους σημεία: • Γ ια τα φυσικά πρόσωπα, το ποσοστό επιδότησης για την αγορά ηλεκτρικού αυτοκινήτου αυξάνεται από 20% σε

30% και το μέγιστο ποσό σε 8.000€ από 6.000€ που ίσχυε στον προηγούμενο κύκλο. • Η απόσυρση του παλιού οχήματος επιβραβεύεται με 1.000€, ενώ η αγορά του έξυπνου οικιακού φορτιστή με 500€. • Εταιρείες ταχυμεταφορών, διανομών και τουριστικές εταιρείες θα μπορούν να επιδοτηθούν πλέον και για την αγορά ηλεκτρικών ποδηλάτων. • Ενισχύονται επίσης οι εταιρείες αντιπροσώπων, εμπόρων και εισαγωγέων αυτοκινήτων για την αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων επίδειξης (test drive) με ποσοστό επιδότησης 30% και μέγιστο ποσό τις 8.000 € ανά αυτοκίνητο. • Σε σχέση με τον πρώτο κύκλο του προγράμματος, δεν θα υπάρχει πλέον η υποχρέωση εξαγοράς του οχήματος στη λήξη της περιόδου χρονομίσθωσης. Με τον τρόπο αυτόν διευκολύνεται η αντικατάσταση των παλαιών ρυπογόνων εταιρικών στόλων. Σύμφωνα με τα στοιχεία, ο πρώτος κύκλος του προγράμματος συνέβαλε καθοριστικά στην αύξηση των ηλεκτροκίνητων οχημάτων και στην υπερκάλυψη του στόχου, κατά 183,6%, που προέβλεπε το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) για το 2021. Ταξινομήθηκαν 6.967 ηλεκτρικά οχήματα, έναντι στόχου 3.750. Σύμφωνα με την ηγεσία του ΥΠΕΝ, τα χρηματοδοτικά εργαλεία και τα φορολογικά κίνητρα αποτελούν μέρος ενός συνολικού στρατηγικού σχεδιασμού που θα αποτυπώνεται στον Κλιματικό Νόμο, στην αξιοποίηση πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης για την ενίσχυση της εγκατάστασης δημόσια προσβάσιμων υποδομών φόρτισης, στη μετάβαση των νησιών μας στην κλιματική ουδετερότητα και τελικά σε βιώσιμες και φιλικές προς τον πολίτη πράσινες μεταφορές.

ΓΙΆΝΝΗΣ ΦΡΈΡΗΣ Διευθυντής Εταιρικής Επικοινωνίας και Αειφόρου Ανάπτυξης, ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε. «Ήδη από το 2019 η εταιρεία έκανε άνοιγμα στην ηλεκτροκίνηση αποκτώντας το πρώτο ηλεκτρικό όχημα του στόλου της και τοποθετώντας φορτιστές αυτοκινήτων στα δύο πάρκινγκ του σταθμού διοδίων του Αντιρρίου».

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

INTERVIEW +

ΔΙΟΝΥΣΊΑ-ΘΕΟΔΏΡΑ ΑΥΓΕΡΙΝΟΠΟΎΛΟΥ ΠΡΌΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΜΌΝΙΜΗΣ ΕΙΔΙΚΉΣ ΕΠΙΤΡΟΠΉΣ ΠΕΡΙΒΆ Λ ΛΟΝΤΟΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΉΣ, ΒΟΥΛΕΥΤΉΣ Ν. ΗΛΕΊΑΣ, Ν.Δ.

Οι δεσμεύσεις που επιτεύχθηκαν στην COP26 δεν ήταν γενναίες Η θωράκιση της Ανατολικής Μεσογείου έναντι των φυσικών καταστροφών και η αξιοποίηση της τεχνολογικής καινοτομίας στη μείωση των εκπομπών άνθρακα. Καθώς η κλιματική κρίση οξύνεται, η συντονισμένη κρατική δράση κρίνεται επιβεβλημένη Της ΚΑΤΕΡΊΝΑΣ ΤΣΙΤΟΎΡΑ

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Για τη συμβολή σας στην αντιμετώπιση ανθρωπιστικών και περιβαλλοντικών ζητημάτων και φυσικών καταστροφών σας απονεμήθηκε το Βραβείο «Πράσινο Αστέρι» του ΟΗΕ. Πόσο αισιόδοξη είστε για το μέλλον του πλανήτη, δεδομένου και του γεγονότος ότι, με τις ισχύουσες δεσμεύσεις, η μέση θερμοκρασία της γης αναμένεται να ξεπεράσει τους +3°C ως το τέλος του αιώνα; Η κλιματική κρίση είναι εδώ και ήδη βιώνουμε τις δυσμενείς της επιπτώσεις. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, που είναι μια από τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, πλήττουν έντονα την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και επηρεάζουν καταλυτικά τη ζωή των κατοίκων. Η κλιματική κρίση είναι απειλή για την ασφάλεια, την επισιτιστική ασφάλεια, τις υποδομές, τις κατοικίες, την αγροτική παραγωγή και τον τουρισμό, ενώ θέτει σε διακινδύνευση την εν συνόλω ποιότητα ζωής των πολιτών. Έτσι, από νωρίς, καθώς η ακαδημαϊκή μου εξειδίκευση είναι σε αυτά τα θέματα, συνειδητοποίησα τη σοβαρότητα του ζητήματος και ασχολήθηκα εθελοντικά με τις επιπτώσεις των φυσικών καταστροφών σε διάφορα μέρη του πλανήτη. Τόσο το βραβείο «Πράσινο Αστέρι» του ΟΗΕ, όσο και η θέση μου ως Προέδρου της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής, μου έχουν επιτρέψει να μετέχω ενεργά σε φορείς που στοχεύουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Είναι πλέον κοινά αποδεκτό ότι η μέση αύξηση της θερμοκρασίας της γης πρέπει να είναι έως τον 1,5°C, το οποίο θεωρείται το κομβικό σημείο, καθώς οποιαδήποτε περαιτέρω αύξηση θα θέσει σε διακινδύνευση την επιβίωση του ίδιου του πλανήτη. Οι προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της χώρας μας, που έχει ηγετικό ρολό στις δράσεις και πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, δεν επαρκούν. Χρειάζεται περαιτέρω προσπάθεια και επιτάχυνση αυτής από όλα τα κράτη και δη τους μεγάλους παίκτες που κατά κύριο λόγο συνεισφέρουν στην εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου, όπως το διοξείδιο του άνθρακος και το μεθάνιο. Πρέπει, ακόμη, να επι-

ταχύνουμε τις προσπάθειες προώθησης και αξιοποίησης των καινοτόμων τεχνολογιών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αλλά και για την περαιτέρω εισδοχή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό ισοζύγιο. Απαιτείται δε αλλαγή του τρόπου ζωής και υιοθέτηση βιώσιμων συνηθειών, ενώ ενδείκνυται όλα τα κράτη να υιοθετήσουν νέα εργαλεία και νομοθετήματα που θα συνεισφέρουν στη μάχη έναντι της κλιματικής κρίσης. Η χώρας μας, επί παραδείγματι, ανέλαβε σημαντικές πρωτοβουλίες, όπως αυτές ανακοινώθηκαν από τον Πρωθυπουργό, κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, στο πλαίσιο της 26ης Διάσκεψης των Μερών της Σύμβασης Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP 26), δίνοντας έμφαση αφενός στην απανθρακοποίηση της ναυτιλίας, ιδίως μέσω της ενίσχυσης της καινοτομίας, και αφετέρου στα οικολογικά νησιά και το πρόγραμμα ανάδειξης οικολογικών τουριστικών προορισμών, το GR-eco Islands. H πρωτοβουλία των GR-eco islands στοχεύει στη μετατροπή των νησιών της Ελλάδας σε πρότυπα πράσινης οικονομίας, ενεργειακής αυτονομίας, ψηφιακών καινοτομιών και οικολογικής κινητικότητας. Σε αυτήν εντάσσονται δράσεις όπως η αυξημένη χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, η προώθηση της ενεργειακής απόδοσης, η βιώσιμη διαχείριση των αποβλήτων και των υδάτων, ο εξηλεκτρισμός των μεταφορών, ο πράσινος μετασχηματισμός της γεωργίας και του τουρισμού και η ανάπτυξη των λιμενικών και άλλων υποδομών, μέσω στοχευμένων παρεμβάσεων και προσαρμοσμένων προγραμμάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και των συναρμόδιων Υπουργείων. Είναι μια σπουδαία πρωτοβουλία που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη των νησιών του Ειρηνικού, της Καραϊβικής, της Λατινικής Αμερικής, αλλά και των παράκτιων χωρών. Αν επιτύχουμε ένα πραγματικό ecotourism που θα ενέπνεε και θα εφαρμοζόταν σε όλους τους τουριστικούς προορισμούς, το αποτύπωμα θα ήταν τεράστιο. Η Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής, από την πλευρά της, φέρνει προς

συζήτηση ειδικότερα περιβαλλοντικά ζητήματα, τα οποία αναδεικνύει και επισπεύδει τις εξελίξεις επ’ αυτών, όπως έκανε επιτυχώς με τις συστηματικές συνεδριάσεις για τις βιώσιμες και «πράσινες» χρηματοδοτήσεις, όπου κατέληξε σε μια σειρά συγκεκριμένων νομοθετικών προτάσεων, οι οποίες και υπεβλήθησαν στην Κυβέρνηση, όπως η ανάγκη θεσμοθέτησης νέων μορφών χρηματοδοτικών εργαλείων (π.χ. ένα κρατικό πράσινο ομόλογο). Η Υποεπιτροπή Υδατικών Πόρων της Βουλής, που είναι τμήμα της Επιτροπής Περιβάλλοντος, πραγματοποίησε, επί παραδείγματι, συστηματικές συνεδριάσεις για τα εναλλακτικά καύσιμα και τη χρήση τους για την επίτευξη της βιώσιμης ναυτιλίας, επισημαίνοντας την ανάγκη ανάπτυξης του εθνικού πλαισίου της πολιτικής για την προώθηση της αγοράς των εναλλακτικών καυσίμων και την κάλυψη της ζήτησης των πλοίων για έτερες εναλλακτικές μορφές καυ-

πυρκαγιές που βιώσαμε αυτό το καλοκαίρι. Πως η ανταλλαγή τεχνογνωσίας στη νομοθεσία και στη νέα τεχνολογία ανάμεσα σε όλα τα ευρωμεσογειακά κράτη, που έχει ήδη ξεκινήσει με την πρωτοβουλία της ελληνικής αντιπροσωπείας, θα συμβάλλει στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του ζητήματος των πυρκαγιών; Είναι γνωστό ότι η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου παρουσιάζει ιδιαίτερη ευαλωτότητα στις φυσικές καταστροφές, με τις πυρκαγιές, τα τελευταία χρόνια, να έχουν ενταθεί, λόγω της κλιματικής κρίσης, αλλά και της τρωτότητας των οικοσυστημάτων. Προς τούτο, απαιτείται στενότερη θεσμική συνεργασία μεταξύ των ευρωμεσογειακών χωρών στους τομείς της πρόληψης και της αντιμετώπισης των ανθρωπογενών και φυσικών καταστροφών. Στο περιθώριο της προπαρασκευαστικής κοινοβουλευτικής συνάντησης για την

Απαιτείται στενότερη θεσμική συνεργασία μεταξύ των ευρωμεσογειακών χωρών σίμων, όπως είναι το υδρογόνο. Στο πλαίσιο αυτό, παρουσίασε το νέο θεσμικό πλαίσιο για την ηλεκτροκίνηση πλοίων, αλλά και την πρωτοβουλία της Ελλάδας και της Γαλλίας για δημιουργία σκαφών με ηλιακή ενέργεια. Έθεσε δε στην ατζέντα προς συζήτηση το υδρογόνο, επισπεύδοντας τις εξελίξεις. Είμαι αισιόδοξη ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε και να βγούμε νικητές στη μάχη έναντι της κλιματικής κρίσης, αλλά πρέπει να εντείνουμε τις προσπάθειες μας, καθώς ό,τι κάνουμε ως σήμερα δεν αρκεί. Ειδικότερα η Μεσόγειος δοκιμάστηκε από πλημμύρες και φυσικές καταστροφές, όπως, για παράδειγμα, οι πολύ έντονες

Κλιματική Αλλαγή, ενόψει της 26ης Διάσκεψης του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή στη Γλασκώβη, η Επιτροπή Περιβάλλοντος της Ελληνικής Βουλής ανέλαβε την πρωτοβουλία και συγκάλεσε πολυμερείς επαφές με Βουλευτές Ευρωμεσογειακών χωρών (Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Κύπρο, Κροατία, Σλοβενία) και με τον Πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης για τη Μεσόγειο (PAM), για να συζητήσουμε το κρίσιμο κοινό ζήτημα των δασικών πυρκαγιών στην περιοχή και τρόπους σύμπραξης για την αντιμετώπισή του. Η συνάντηση είχε ως αποτέλεσμα την αναγνώριση του κοινού προβλήματος, την ανάδειξη της ανάγκης ανταλλαγής τεχνολογίας (know-how) και καλών πρακτικών για την πρόληψη και αντι-

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

INTERVIEW +

μετώπιση των δασικών πυρκαγιών, καθώς και τη σημασία ανάπτυξης κοινών νομοθετικών πρωτοβουλιών. Θα ακολουθήσει η διοργάνωση workshop στην Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής για την ανάπτυξη κοινών στρατηγικών και πολιτικών για την προστασία των μεσογειακών δασών με τη συμμετοχή των Προέδρων των Επιτροπών Περιβάλλοντος των ευρωμεσογειακών κρατών. Απώτερος στόχος είναι η «θωράκιση» της Μεσογείου έναντι των φυσικών καταστροφών μέσω της δημιουργίας ενός πιο συντονισμένου μηχανισμού, στο πρότυπο του RescEU, ειδικά για τα ευρωμεσογειακά κράτη, ώστε να υπάρχει αποτελεσματικότερη αντίδραση σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Οι δασικές πυρκαγιές στα μεσογειακά οικοσυστήματα είναι μια απειλή σοβαρή και επαναλαμβανόμενη, για την οποία θα πρέπει να είμαστε όσο πιο έτοιμοι γίνεται. Χρειάζεται να δουλέψουμε στενά μαζί, για να θωρακίσουμε και να προστατέψουμε την περιοχή μας για το μέλλον. Μια σημαντική πολιτική απόφαση είναι η αναδάσωση του 85% όλων των δασών παγκοσμίως. Ειδικότερα στην Ελλάδα 200 εκ. ευρώ θα αξιοποιηθούν για τη μεγαλύτερη προσπάθεια αναδάσωσης που έχει γίνει ποτέ. Ποια άλλα παραδείγματα γενικών πολιτικών αναμένεται πως θα υποστηρίξουν δράσεις που θα φτάσουν και στη γειτονιά μας; Αναμφίβολα, το Εθνικό Σχέδιο Αναδασώσεων είναι μια εξαιρετικά σημαντική πρωτοβουλία του Υπουργείου Περιβάλ-

λοντος και Ενέργειας, κατά την οποία περισσότερα από 20 εκατομμύρια δέντρα θα φυτευτούν σε όλη την Ελλάδα, με προτεραιότητα στις περιοχές που επλήγησαν από τις καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού. Πρόκειται για ένα σπουδαίο έργο, ύψους 200 εκατομμυρίων ευρών, που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και έχει χρονικό ορίζοντα υλοποίησης το 20252026. Μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης χρηματοδοτούνται και άλλες σημαντικές δράσεις που θα έχουν άμεσο αντίκτυπο στους πολίτες, όπως το διευρυμένο πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ οίκον», αλλά και το νέο πρόγραμμα «Αντικατάστασης και Ανακύκλωσης Ενεργοβόρων Ηλεκτρικών Συσκευών», συνολικού προϋπολογισμού 100 εκατ. ευρώ, μέσω του οποίου τα νοικοκυριά θα έχουν τη δυνατότητα να αντικαταστήσουν έως και τρεις ηλεκτρικές συσκευές. Με τα δύο αυτά προγράμματα θα επιτευχθεί εξοικονόμηση ενέργειας, ενώ θα μειωθεί σε μόνιμη βάση το ενεργειακό κόστος των νοικοκυριών και παράλληλα θα μειωθούν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Πρόκειται για μια δέσμη μέτρων που θα επηρεάσει την καθημερινότητα των πολιτών. Εξίσου σημαντικό είναι και το πρόγραμμα «Εξοικονομώ επιχειρώντας» που αποσκοπεί στη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας της λειτουργίας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ενεργειακές αναβαθμίσεις κτιρίων, ενεργειακή αναβάθμιση παραγωγικών διαδικασιών, συστήματα ανάκτησης θερμότητας στο πλαίσιο παραγωγικών

Η εκτεταμένη εφαρμογή των τεχνολογιών δέσμευσης, αποθήκευσης και μετατροπής του διοξειδίου του άνθρακα είναι ο παράγων που διεθνώς θα συμβάλλει στην αντιστροφή της πορείας μας προς την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη 56

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

διαδικασιών, εγκατάσταση «έξυπνων» ενεργειακών συστημάτων, ηλεκτρικά οχήματα διανομής κ.λπ. Είναι ένα έργο που θα συμβάλλει στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και θα δημιουργήσει πρόσθετες θέσεις εργασίας μέσω της τόνωσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Σημαντικό είναι και το πρόγραμμα «Έξυπνες Πόλεις- Smart Cities», το οποίο απευθύνεται σε δήμους της χώρας, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, για την ανάπτυξη εφαρμογών και υπηρεσιών που διευκολύνουν την καθημερινότητα του πολίτη και βελτιστοποιούν τη λειτουργία των δημοτικών υπηρεσιών. Μεταξύ των χρηματοδοτούμενων έργων είναι η ανάπτυξη και αναβάθμιση των ψηφιακών υποδομών σε κρίσιμους τομείς, όπως η διαχείριση απορριμμάτων, η υγεία και η ύδρευση. Θα δοθεί, έτσι, η ευκαιρία σε κέντρα πόλεων να αναβαθμιστούν και να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής. Έχετε υποβάλλει πρόταση που αφορά ειδική χρηματοδότηση για την έρευνα, την καινοτομία και την τεχνολογία σχετικά με ένα ειδικό ζήτημα: την απορρόφηση διοξειδίου άνθρακα από την ατμόσφαιρα και την μετατροπή του σε αλλά υλικά, με χημικούς τρόπους, ή την αποθήκευσή του. Με ποιον τρόπο η εξέλιξη της συγκεκριμένης καινοτομίας θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής; Η κλιματική κρίση δημιουργείται και εντείνεται πρωτίστως από τις πλεονάζουσες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και δευτερευόντως των λοιπών αερίων του θερμοκηπίου. Το διοξείδιο του άνθρακος εκλύεται στην ατμόσφαιρα τόσο με φυσικές διεργασίες όσο και με τεχνητές ανθρωπογενείς, κυρίως μέσω των εξορύξεων, της καύσης πετρελαίου, της εξόρυξης και καύσης λιγνίτη, τις χερσαίες, θαλάσσιες και εναέριες μεταφορές, αλλά και άλλες ενέργειες. Όπως η φύση παράγει διοξείδιο του άνθρακος έτσι και το αφαιρεί από την ατμόσφαιρα με τη μετατροπή του σε οξυγόνο κυρίως μέσα από τα πράσινα μέρη των φυτών. Αντιστοίχως και ο άνθρωπος, όπως τε-

Η Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής θα ανοίξει νέο κύκλο συνεδριάσεων, αφιερωμένο στις νέες τεχνολογίες και την καινοτομία για την προστασία του περιβάλλοντος χνητά παράγει διοξείδιο του άνθρακος και το εκλύει στην ατμόσφαιρα έτσι, αφενός με την εκτεταμένη δενδροφύτευση, αποκαθιστώντας τα χαμένα δάση, και αφετέρου με τη χρήση νέων τεχνολογιών μπορεί και να το αφαιρέσει από την ατμόσφαιρα και να επαναφέρει τη σωστή ισορροπία, στην ποσότητα που συναντάται, το διοξείδιο του άνθρακος στην ατμόσφαιρα, δηλαδή να αποκαταστήσει το επιθυμητό ισοζύγιο, το οποίο δεν διαταράσσει πλέον το κλίμα και τις λοιπές φυσικές διεργασίες. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας θα πρέπει να αποθηκεύσουμε το πλεονάζον διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, αλλά κυρίως να το μετατρέψουμε σε άλλα υλικά και να επαναχρησιμοποιηθεί. Υπάρχει διαθέσιμη η τεχνολογία, ώστε το διοξείδιο του άνθρακα, καθότι είναι χημική ένωση, να μπορέσει να μετατραπεί και να αποτελέσει μέρος άλλων χρήσιμων σταθερών και υγρών υλικών και ουσιών, όπως τα άλατα και το ανθρακικό ασβέστιο. Η εκτεταμένη εφαρμογή των τεχνολογιών δέσμευσης, αποθήκευσης και μετατροπής του διοξειδίου του άνθρακος είναι ο καθοριστικός παράγων που διεθνώς θα συμβάλλει στην αντιστροφή της έως τώρα βέβαιης πορείας μας προς την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη. Η δέσμευση του διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, η μετατροπή και η επαναχρησιμοποίησή του είναι κάτι που το επιτάσσει η κλιματική κρίση και η κυκλική οικονομία. Το πλεονάζον διοξείδιο του άνθρακα μπορεί να ιδωθεί ως μια πηγή από την οποία μπορούμε να δημιουργήσουμε δευτερογενή υλικά, όπως αντίστοιχα γίνεται και με τα απόβλητα.Η Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής θα «ανοίξει»

νέο κύκλο συνεδριάσεων, αφιερωμένο στις νέες τεχνολογίες και την καινοτομία για την προστασία του περιβάλλοντος. Σύμφωνα με έρευνα στο περιοδικό Nature Climate Change, το 85% του παγκόσμιου πληθυσμού βιώνει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Λαμβάνοντας υπόψη το επείγον της κατάστασης, ποιες ήταν οι σπουδαιότερες δεσμεύσεις του Cop26 της Γλασκόβης για το ζήτημα και γιατί τα κείμενα που εγκρίθηκαν χαρακτηρίστηκαν από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, ως συμβιβασμός; Στη Γλασκόβη ήταν στραμμένα το Νοέμβριο τα «φώτα» της διεθνούς κοινότητας για την 26η Διάσκεψη των Συμβαλλομένων Μερών της Διεθνούς Σύμβασης - Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC COP26). Κατά την διάρκεια της Διάσκεψης σημειώθηκαν σημαντικές θετικές εξελίξεις για την παύση της αποψίλωσης των δασών, τη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών μεθανίου και την προώθηση της συνεργασίας για την πράσινη καινοτομία, οι οποίες δείχνουν μια στροφή από την κλιματική φιλοδοξία στη δράση για το κλίμα, ενώ επήλθε συμφωνία για τη δημιουργία μιας παγκόσμιας αγοράς άνθρακος (άρθρο 6). Οι χώρες ανακοίνωσαν δε τις αναθεωρημένες εθνικά καθορισμένες συνεισφορές τους (NDCs) για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα. Οι δεσμεύσεις, ωστόσο, που επιτεύχθηκαν στην COP26 δεν ήταν γενναίες, ενώ επιβεβαιώθηκε για άλλη μια φορά ότι κινούμαστε πιο αργά από ότι πρέπει. Οι αποφάσεις που πάρθηκαν ήταν κατά κύριο λόγο πολιτικά κείμενα, έγγραφα

«μαλακού δικαίου», που θέτουν μεν το γενικότερο πλαίσιο και τις αρχές, αλλά δεν είναι νομικά δεσμευτικά. Επί παραδείγματι, η Παγκόσμια Δέσμευση για το Μεθάνιο συνιστά ένα πρώτο διεθνές κείμενο, το οποίο, θα πρέπει αφενός να αποτελέσει έναυσμα για την ανάληψη διεθνούς και εθνικής δράσης για την μείωση των εκπομπών μεθανίου και αφετέρου, για να είναι μακροπρόθεσμα αποτελεσματικό, θα πρέπει να αποτελέσει τη βάση διαπραγμάτευσης και υιοθέτησης μιας διεθνούς νομικά δεσμευτικής συμφωνίας με συγκεκριμένες δεσμεύσεις, στόχους και χρονοδιαγράμματα. Περιλαμβάνει τις πρώτες δράσεις για τη μείωση του μεθανίου στον τομέα της ενέργειας αλλά χωρίς να προχωρά σε ρυθμίσεις και μέτρα για τον τομέα της αγροτικής παραγωγής, ο οποίος από κοινού με την κτηνοτροφία παράγουν το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρωπογενών εκπομπών του μεθανίου. Επομένως, δεν προχωράμε αρκετά γρήγορα σε δράσεις που μπορούν να επιφέρουν ουσιαστική πρόοδο στη μάχη κατά της κλιματικής κρίσης.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

SPECIAL REPORT +

Transport & Logistics: Στο δρόμο για τη βιώσιμη ανάπτυξη Η Ελλάδα, αξιοποιώντας τη στρατηγική γεωγραφική της θέση σε συνδυασμό με τις αυξημένες επενδύσεις που έχουν γίνει για την αναβάθμιση των υποδομών μεταφορών και logistics, έχει καταφέρει τα τελευταία χρόνια να βελτιώσει τη θέση της ως διεθνής κόμβος logistics Τoυ Β Ά Ι Ο Υ Κ Ρ Ό Κ Ο Υ

Ελλάδα, αξιοποιώντας τη στρατηγική γεωγραφική της θέση σε συνδυασμό με τις αυξημένες επενδύσεις που έχουν γίνει για την αναβάθμιση των υποδομών μεταφορών και logistics, έχει καταφέρει τα τελευταία χρόνια να βελτιώσει τη θέση της ως διεθνής κόμβος logistics. Η πρόοδος αυτή ωστόσο οφείλεται, κυρίως, σε εξελίξεις στους κλάδους της ναυτιλίας και της ναυτιλιακής εφοδιαστικής αλυσίδας, καθώς και στις οδικές υποδομές. Όπως αναφέρει τελευταία έρευνα της ΕΥ με τίτλο, «Greece: International Freight Center», θα απαιτηθεί εντατικότερη προσπάθεια σε ό,τι αφορά τις σιδηροδρομικές και αεροπορικές εμπορευματικές μεταφορές, τις υποδομές logistics της ενδοχώρας, την αγορά παροχής υπηρεσιών logistics προς τρίτους (3PL), τις τελωνειακές υπηρεσίες και, κυρίως, τη διασύνδεση αυτών των διακριτών στοιχείων του ελληνικού κλάδου μεταφορών και logistics. Στα σημαντικά σημεία της έρευνας που σκιαγραφούν το μέλλον και τις προοπτικές του κλάδου εντοπίζονται κρίσιμα στοιχεία όπως: Το γεγονός ότι ελληνικός εμπορικός στόλος είναι ο μεγαλύτερος στον κόσμο, αντιπροσωπεύοντας το 15,6% του παγκόσμιου στόλου, ενώ τα ελληνικών συμφερόντων πλοία μεταφέρουν το 21% του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου, ενώ το λιμάνι του Πειραιά ήταν το πρώτο εμπορικό λιμάνι στη Μεσόγειο και το τέταρτο μεγαλύτερο λιμάνι στην Ευρώπη, με βάση τον αριθμό διακινηθέντων εμπορευματοκιβωτίων, για δύο συνεχόμενα έτη (2019 & 2020) Την ίδια ώρα, η Θεσσαλονίκη είναι ένας σημαντικός κόμβος του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών. Παράλληλα, το Θριάσιο Εμπορευματικό Κέντρο πρωτοστατεί μιας σειράς σημαντικών έργων logistics στη χώρα. Επιπλέον, το αισθητά βελτιωμένο νομικό και κανονιστικό πλαίσιο για τα logistics απέφερε καρπούς για την ώρα, απαιτούνται ωστόσο και άλλα βήματα για να φτάσει η Ελλάδα τον ανταγωνισμό. Σημεία άξια αναφοράς είναι επίσης η ανάπτυξη των αεροπορικών μεταφορών εμπορευμάτων στα ελληνικά αεροδρόμια

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

κατά τα τελευταία χρόνια, η κατασκευή του νέου αεροδρομίου στο Καστέλι της Κρήτης, καθώς και η αναβάθμιση των 14 παραχωρηθέντων περιφερειακών αεροδρομίων Στο ίδιο πνεύμα κινείται και η πρόσφατη προσέγγιση της διαΝΕΟσις που αναδεικνύει, μεταξύ άλλων, τη σημασία των logistics στην επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας (post COVID εποχή). Διαβλέπει επίσης ευκαιρίες μέσω της δημιουργίας μονάδων μεταποίησης/ προστιθέμενης αξίας στα transit φορτία ενώ μιλά για περαιτέρω ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου λόγω COVID-19. Στο εν λόγω κείμενο της διαΝΕΟσις προκρίνονται λύσεις με στόχο την ενίσχυση της εφοδιαστικής αλυσίδας όπως: Δημιουργία διοικητικού κυβερνητικού κόμβου, Θεσμική οργάνωση της εφοδιαστικής αλυσίδας στη δημόσια διοίκηση, Απλοποίηση και εκσυγχρονισμός διαδικασιών αδειoδότησης εταιρειών Logistics, Χωροταξικός σχεδιασμός που να επιτρέπει την ανάπτυξη παραγωγικών εγκαταστάσεων, Δημιουργία Επι-

Το λιμάνι του Πειραιά ήταν το πρώτο εμπορικό λιμάνι στη Μεσόγειο και το τέταρτο μεγαλύτερο λιμάνι στην Ευρώπη, με βάση τον αριθμό διακινηθέντων εμπορευματοκιβωτίων, για δύο συνεχόμενα έτη (2019 & 2020)

χειρηματικών Πάρκων Εξυγίανσης, Διευκόλυνση διαδικασιών διαχείρισης διερχόμενων φορτίων, Προώθηση & εξωστρέφεια των ελληνικών Logistics, Δημιουργία προώθησης ελληνικών Logistics, Ψηφιοποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας, Προώθηση των green & city Logistics, Εκπαίδευση, σύνδεση με την αγορά, έρευνα και τεχνολογία, Δημιουργία Παρατηρητηρίου Logistics κ.α Τούτων λεχθέντων - και με σημαντική παράμετρο ότι το αποτύπωμα του κλάδου στο εγχώριο ΑΕΠ εκτιμάται στο 9,5% περίπου

- η υιοθέτηση πολιτικών που προκρίνουν τη βιώσιμη ανάπτυξη δεν πρέπει να είναι απλά μια γενικότερη συζήτηση ή τάση, αλλά μια επιτακτική ανάγκη. Στο ESG+ μίλησαν άνθρωποι με γνώση του αντικειμένου γύρω από ζητήματα όπως: τις πρωτοβουλίες που απαιτούνται ώστε ο κλάδος να ικανοποιήσει τους δείκτες ESG, τα κίνητρα που απαιτούνται από μεριάς Πολιτείας αλλά και τις καινοτομίες και τα εμπόδια που εντοπίζονται στο πλαίσιο ενός «πράσινου» και βιώσιμου μετασχηματισμού στις Μεταφορές και τα Logistics.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

SPECIAL REPORT +

ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΊΟΥ Μέλος Δ.Σ. EEL (Ελληνική Ένωση Logistics) Ποιοι είναι οι στόχοι ώστε ο κλάδος να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των δεικτών ESG προς όφελος περιβάλλοντος, κοινωνίας και ορθής διακυβέρνησης; Υπάρχουν πολλά στοιχεία τα οποία δεν απεικονίζονται στους ισολογισμούς των εταιρειών που όμως προσδίδουν τεράστια αξία σε αυτές. Οι διαδικασίες, οι πρακτικές και οι επιχειρηματικές αποφάσεις, έχουν άμεσο αντίκτυπο –θετικό ή αρνητικό– τόσο στο περιβάλλον όσο και στην κοινωνία. Όταν λοιπόν οι περισσότεροι σκέφτονται κτίρια βιομηχανικής εφοδιαστικής, παράγοντες όπως η ενεργειακή απόδοση, η τεχνολογία και η καινοτομία στον άνθρακα συνήθως δεν έρχονται πρώτα στο μυαλό. Το ίδιο υφίσταται και στον χώρο των μεταφορών. Λέξεις όπως πράσινες μεταφορές, μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος, συνδυασμένες μεταφορές, στην συντριπτική πλειοψηφία των εμπλεκομένων, είτε τους είναι παντελώς άγνωστες είτε θεωρούν ότι δεν τους αφορούν άμεσα. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια –από το σύμφωνο του Παρισιού για το κλίμα– κάποιες επιχειρήσεις έχουν αρχίσει να σκέφτονται πιο ολιστικά. Υπάρχουν καινοτομίες που συντελούν σε μια βιώσιμη ανάπτυξη στον κλάδο ή συγκεκριμένα προβλήματα που αποτελούν εμπόδιο στην επίτευξη των στόχων; Υπάρχουν δείκτες ESG που επηρεάζουν τις παγκόσμιες επενδύσεις στα logistics και τις μεταφορές όπως: • Το μεταβαλλόμενο περιβάλλον και κλίμα Σύμφωνα με πανευρωπαϊκή έρευνα του 2019, περίπου το 71% των ερωτηθέντων λέει ότι εισάγουν πρωτοβουλίες ESG για να αντισταθμίσουν τυχόν αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τις επιχειρηματικές δραστηριότητές τους. Αυτά περιλαμβάνουν φωτισμό LED (29,1%), εναλλακτική ενέργεια όπως ηλιακοί συλλέκτες

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

(22,3%) και η χρήση ηλεκτρικών οχημάτων (6,8%). Η διαχείριση των λειτουργικών δαπανών, συμπεριλαμβανομένων των λογαριασμών ενέργειας, είναι ένας βασικός τρόπος διατήρησης της ανταγωνιστικότητας. Ως εκ τούτου, η δυνατότητα εγγύησης χαμηλού κόστους, τοπικά παραγόμενης ενέργειας είναι ένας τρόπος για να γίνει αυτό. Ταυτόχρονα, η δημιουργία επιπλέον χωρητικότητας και υποδομής για να ληφθεί υπόψη η εξελισσόμενη τεχνολογία, όπως η ηλεκτρική φόρτιση και τα αυτόνομα οχήματα, συμβάλλει στη μελλοντική προστασία της ικανότητας προσαρμογής ενός κτιρίου τα επόμενα χρόνια. Στον κλάδο των μεταφορών σύμφωνα με έρευνα της ACEA, η Ελλάδα διαθέτει τον παλαιότερο στόλο οχημάτων στην Ευρώπη με μ.ο ηλικίας τα 21,4 χρόνια ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη ο μ.ο. ανέρχεται στα 13,9 έτη. Η στροφή στην ανανέωση του στόλου των οχημάτων σε επένδυση φορτηγών με χαμηλότερους ρύπους ή σε εναλλακτικά καύσιμα ( το diesel στην Ευρώπη λαμβάνει το 97,8 /100 ) είναι πλέον μονόδρομος. • Αλλαγή δημογραφικών στοιχείων Mέχρι το 2050, σχεδόν 7 στους 10 ανθρώπους, το 68% του συνολικού πληθυσμού, θα κατοικεί σε αστικά κέντρα -από 55% σήμερα- σύμφωνα με μελέτη του ΟΗΕ του 2018. Είναι προφανές ότι στο άμεσο μέλλον οι πόλεις θα γίνονται ολοένα και μεγαλύτερες. Αυτό συνεπάγεται αναδιοργάνωση των Logistics σε πιο ευέλικτες και πιο πράσινες μεταφορές εντός του αστικού ιστού ώστε να ελαχιστοποιούνται οι ρύποι και να υπάρχει υψηλό επίπεδο εξυπηρέτησης. • Ταχέως αυξανόμενη τεχνολογία, συνδεσιμότητα και υποδομή - Αύξηση της διακυβέρνησης, της δέσμευσης και των εκκλήσεων για διαφάνεια γύρω από τις επενδύσεις. Μόλις το 10% των ερωτηθέντων επενδύει επί του παρόντος στη ρομποτική, αλλά το 56% σχεδιάζει να το κάνει στο μέλλον. Πάνω από το 60% προετοιμάζονται για τις επιπτώσεις των αυτόνομων φορτηγών στο σχεδιασμό και τη θέση των εγκαταστάσεων logistics. Η έρευνα δείχνει επίσης ότι ενώ το 25% έχει επενδύσει στον αυτοματισμό αποθήκης, ένα επιπλέον 43% σκοπεύει να επενδύσει στο μέλλον. Οι τεχνολογικές εξελίξεις θα έχουν αναμφίβολα αντίκτυπο στα περίπου 11 εκατομμύρια άτομα που εργάζονται στον τομέα της εφοδιαστικής και των μεταφορών της Ευρώπης ειδικά αυτούς που κατέχουν ρόλους χαμηλότερης ειδίκευσης. Η δημιουργία εξειδικευμένων, καλύτερα αμειβόμενων θέσεων εργασίας στον τομέα, είναι κάτι που πρέπει να επικροτήσουμε και αποτελεί μια πρόκληση που οφείλουν να αντιληφθούν τώρα οι φορείς logistics, αν όχι και οι κυβερνήσεις. Υπάρχουν αιτήματα προς την Πολιτεία για συγκεκριμένα κίνητρα με στόχο μια πιο «πράσινη» εφοδιαστική αλυσίδα; Η πολιτεία οφείλει να δώσει κίνητρα για «πράσινες» αποθήκες με έμφαση στην τεχνολογία, την αυτοματοποίηση και την ρομποτική.

ΜΑΝΏΛΗΣ ΜΠΑΛΤΆΣ CEO Redeplan Consultants Ποιοι είναι οι στόχοι ώστε ο κλάδος να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των δεικτών ESG προς όφελος περιβάλλοντος, κοινωνίας και ορθής διακυβέρνησης; Η χωροθέτηση των επιχειρήσεων του κλάδου σε οργανωμένους υποδοχείς και Επιχειρηματικά Πάρκα, αντί της τυχαίας και άναρχης ανάπτυξης κτηριακών μεγαθηρίων στην άκρη του πουθενά (Ασπρόπυργος), απαντά θετικά στα θέματα που σχετίζονται με το «περιβάλλον και τα έμβια και μη έμβια φυσικά συστήματα» και συμβάλει σημαντικά στη συμμόρφωση των βασικών δεικτών (core metrics) C-E1, C-E2, C-E3 της οικογένειας «Ε», του διεθνώς τυποποιημένου συστήματος ESG. Υπάρχουν καινοτομίες που συντελούν σε μια βιώσιμη ανάπτυξη στον κλάδο ή συγκεκριμένα προβλήματα που αποτελούν εμπόδιο στην επίτευξη των στόχων; Πληθωρισμός, κόστος ενέργειας - προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα αποτελούν τροχοπέδη; Η εφοδιαστική αλυσίδα στην Ελλάδα ως αποτέλεσμα ενός μη ρυθμισμένου θεσμικά και ταυτόχρονα βίαιου άθλου γρήγορης ανάπτυξης που οφείλεται και σε κάποιους πρωταγωνιστές της με το χάρισμα-δαιμόνιο του Έλληνα, έχει ισχυρό έλλειμα κατανόησης, αποδοχής και χρήσης εργαλείων που προέρχονται από «τρίτες» επιστήμες (χωροταξία, πληροφορική κ.λπ.) που δεν αφορούν στον σκληρό πυρήνα της αλλά επηρεάζουν οριζόντια τις αποδόσεις και το μέλλον της. Αυτό είναι ένα σημαντικό έλλειμα «καινοτομικής» πρακτικής που έχουμε καταγράψει για τον κλάδο. Kάτι άλλο χρήσιμο που θα θέλατε να επισημάνετε με στόχο ένα βιώσιμο μετασχηματισμό του κλάδου; Έχουμε επινοήσει και περιγράψει ένα ολοκληρωμένο «Σύστημα Καταγραφής, Αξιολόγησης και Ανακύκλωσης Αποβλήτων» ή άλλως « SCAN UP» με τη χρήση του οποίου καταγράφονται, αξιολογούνται και στοχοθετούνται ετήσιοι περιβαλλοντικοί στόχοι.

Proxima Nova Bold, Regular

Digital Τ Ο 2 0 2 2 Finance ΜΠΕΙΤΕ T E C H N O L O G Y

I N N O V AT I O N

I N

F I N A N C I A L

S E R V I C E S

ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ OUTLINE

Το νέο περιοδικό της BOUSSIAS φέρνει στο προσκήνιο τη σχέση της τεχνολογίας με τον Χρηματοοικονομικό και Πιστωτικό τομέα. Μέσα από την πλατφόρμα του Digital Finance, οι επαγγελματίες του κλάδου διαμορφώνουν άποψη για το μέλλον. Αναλύσεις των πλέον επιδραστικών τάσεων, αποκλειστικές συνεντεύξεις με opinion leaders, θεσμικές τοποθετήσεις, παρουσιάσεις μοναδικών projects και key players, συνθέτουν τον κόσμο του Digital Finance.

Γίνετε συνδρομητής: www.digital-finance.gr Υπεύθυνη συνδρομών: Αμαλία Ψιλούδη Τ: 210-6617777 (Εσωτ. 231) E: apsiloudi@boussias.com

ΣΥΝΕΔΡΙΟ +

Έρχεται το 2ο Athens ESG Forum

Διαδικτυακά την Τρίτη 12 Απριλίου

Το Athens ESG Forum, το πρακτικότερο συνέδριο στην Ελλάδα για το ESG και τη βιώσιμη ανάπτυξη, επιστρέφει στις 12 Απριλίου για να αναλύσει τις προϋποθέσεις που χρειάζεται να καλύπτουν οι επιχειρήσεις ώστε να αποκτήσουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση με κριτήρια ESG.

ναλυτικότερα, με κεντρικό θέμα "The Emerging Landscape of Sustainable Finance" και με τη συμμετοχή περισσοτέρων από 250 στελεχών εισηγμένων και μεγάλων επιχειρήσεων, φορέων και οργανισμών από κάθε κλάδο, το συνέδριο θα αναφερθεί στο πλαίσιο, τις συνθήκες και τις προϋποθέσεις χρηματοδότησης έργων και επιχειρήσεων υπό το πρίσμα του ESG, καθώς επίσης θα παρουσιάσει βέλτιστες πρακτικές υιοθέτηση των κριτηρίων από επιχειρήσεις και οργανισμούς. Στο συνέδριο θα απευθύνει χαιρετισμό ο Υπουργός Οικονομικών, κύριος Χρήστος Σταϊκούρας.

Η λίστα των διακεκριμένων ομιλητών του φετινού συνεδρίου περιλαμβάνει στελέχη από την Ελλάδα και το εξωτερικό: • H ortense Bioy, Global Director of Sustainability Research στην Morningstar • Πάνος Σερέτης, Head of ESG, Sustainable Finance EMEA στην Bank of America Merrill Lynch • Elena Philipova, Director, Sustainable Finance στο London Stock Exchange Group • Έλλη Σιαπκίδου, Financial System Research Lead στην World Benchmarking Alliance • Βασιλική Λαζαράκου, Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς • Φώτης Κουρμούσης, Ειδικός Γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, Υπουργείο Οικονομικών • Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, Καθηγητής στο Πολυτεχνείο Κρήτης

ESG+ | IΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

• Γ εώργιος Νούνεσης, Διευθυντής και Πρόεδρος ΔΣ του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» • Δρ. Αναστάσιος Σεπετής, Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής • Νίκος Αυλώνας, Πρόεδρος και ιδρυτής του Κέντρου Αειφορίας (CSE) • Μελίνα Ταπραντζή, Ιδρύτρια της Wise Greece

Συζητώντας με την Πρόεδρο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, τρεις Καθηγητές και μια Κοινωνική Επιχειρηματία για τα ESG Με αφορμή τη συμμετοχή τους στο 2ο Athens ESG Forum τον Απρίλιο, μιλήσαμε με πέντε από τους ομιλητές του συνεδρίου για τα ESG, τις θαρραλέες -πλην απαιτούμενεςπολιτικές, τη νέα επιχειρηματικότητα και την ανάγκη για ένα «συμβόλαιο βιωσιμότητας» ανάμεσα στον άνθρωπο και το περιβάλλον. • Η Βασιλική Λαζαράκου, Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. • Ο Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, Καθηγητής Χρηματοοικονομικής Διοίκησης και Διευθυντής του Εργαστηρίου Συστημάτων της Χρηματοοικονομικής Διοίκησης στο Πολυτεχνείο Κρήτης, άρτι διακεκριμένος από το Research.com ως ένας από τους 300 πιο επιδραστικούς ακαδημαϊκούς στο αντικείμενο της Διοίκησης Επιχειρήσεων. • Ο Δρ. Γεώργιος Νούνεσης, Διευθυντής & Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου στο ΕΚΕΦΕ "Δημόκριτος".

Τoυ Β Α Σ Ι Λ Η Κ ΑΦ Ι Ρ Η

• Ο Αναστάσιος Σεπετής, Επίκουρος Καθηγητής για τις Πολιτικές και τα Χρηματοοικονομικά της Αειφόρου Ανάπτυξης και της Κοινωνικής Προστασίας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. • Η Μελίνα Ταπραντζή, Κοινωνική Επιχειρηματίας, σύμβουλος σε θέματα SDGs και ESG, καθώς και ιδρύτρια της Wise Greece, η οποία βραβεύτηκε το 2020 από τα Ηνωμένα Έθνη και την Παγκόσμια Τράπεζα με το βραβείο «SDGs and Her».

ESG+: Προ εβδομάδων, ο ιδρυτής της BlackRock, Larry Fink, στην ετήσια επιστολή του προς τους CEO ανέφερε μεταξύ άλλων το εξής: "Stakeholder capitalism is not about politics. It is not a social or ideological agenda. It is not “woke.” It is capitalism, driven by mutually beneficial relationships between you and the employees, customers, suppliers, and communities your company relies on to prosper. This is the power of capitalism." Τελικά τα ESG είναι θέμα πολιτικό, οικονομικό ή κάτι άλλο; Σε τι αποσκοπούν; Βασιλική Λαζαράκου: Πράγματι την τελευταία τριετία έχουν εντατικοποιηθεί οι ενέργειες για την ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG σε θεσμικό και σε επιχειρηματικό επίπεδο. Όπως είναι γνωστό, η ΕΕ προχώρησε πρώτη σε παγκόσμιο επίπεδο σε θεσμοθέτηση των παραγόντων της αειφορίας ή βιωσιμότητας (ESG) στη νομοθεσία με στόχο την προσαρμογή του χρηματοπιστωτικού τομέα στις επιταγές που είχαν τεθεί ήδη από προηγούμενες ημερομηνίες – σταθμούς: Αναφέρομαι στην «Ατζέντα του 2030» για ένα παγκόσμιο πλαίσιο για τη βιώσιμη ανάπτυξη από τον ΟΗΕ , στη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα το 2016 και στη συνέχεια στην εισαγωγή από την ΕΕ της Πράσινης Συμφωνίας και στη μετέπειτα εξειδίκευση των στόχων αυτών (Action Plan on Sustainable Finance και EU Renewed Sustainable Finance Strategy) όπου και τέθηκε η προθεσμία του 2050 για μία κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη. Με δεδομένο ότι το πλαίσιο της αειφορίας είναι πολυδιάστατο και αγγίζει το σύνολο των οικονομικών φορέων, τόσο του επιχειρηματικού τομέα όσο και των ίδιων των κρατών, εισάγοντες νέες έννοιες και επιταγές για όλους, θεωρώ ότι η απόφαση της ΕΕ να θεσμοθετήσει συγκεκριμένα κριτήρια βιωσιμότητας αποτελεί ιστορικό βήμα προς την έμπρακτη εκκίνηση αντιμετώπισης του προβλήματος της βιωσιμότητας. Με αυτήν την έννοια λοιπόν η εφαρμογή των κριτηρίων ESG αποτελεί καθοριστική δέσμευση πολιτικής για την ενσωμάτωση αφενός των περιβαλλοντικών και κοινωνικών προβληματισμών στο θεσμικό πλαίσιο των κεφαλαιαγορών αλλά και των θεμάτων της χρηστής διακυβέρνησης των οικονομικών φορέων, τομέας που η χώρα μας έχει ήδη δώσει βαρύτητα εισάγοντες συγκεκριμένη εθνική νομοθεσία (πρόσφατη νομοθεσία για την εταιρική διακυβέρνηση ν. 4706/2020 (corporate governance).

Βασιλική Λαζαράκου

Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης

Δρ. Γεώργιος Νούνεσης

Aναστάσιος Σεπετής

Μελίνα Ταπραντζή

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

ΣΥΝΕΔΡΙΟ +

Αναστάσιος Σεπετής: Σήμερα, οι Παγκόσμιες, Ευρωπαϊκές και Εθνικές πολιτικές για την Αειφόρο Ανάπτυξη και οι Περιβαλλοντικοί, Κοινωνικοί και εταιρικής Διακυβέρνησης παράγοντες (ESG) συνδέονται πολλαπλώς με τις δημόσιες πολιτικές με τη σύγχρονη στρατηγική των επιχειρήσεων και τους χρηματοπιστωτικούς και επενδυτικούς φορείς, κυρίως υπό τους στόχους της αειφόρου χρηματοδότησης, της αειφόρου ταξινομίας, την πράσινη συμφωνία και τη δίκαια μετάβαση. Τέτοιοι στόχοι είναι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, η μείωση της περιβαλλοντικής υποβάθμισης και της βιωσιμότητας των φυσικών πόρων, η εξυπηρέτηση της δημόσιας υγείας και της κοινωνικής προστασίας, της εταιρική κοινωνικής ευθύνης και της δικαίας διακυβέρνησης. Στο πλαίσιο αυτό, βλέπουμε πολλές φορές αυτοί οι στόχοι αντιτίθενται στις στενά επιχειρηματικές και χρηματοπιστωτικές σκοπιμότητες της ορθόδοξης οικονομικής σκέψης για τη μεγιστοποίηση των κερδών. Μελίνα Ταπραντζή: Τα ESG είναι σίγουρα θέμα οικονομικοπολιτικό, καθώς ειδικά σε Ευρωπαϊκό επίπεδο θα δημιουργούνται ολοένα και περισσότερες νομοθεσίες που ως ένα βαθμό θα «αναγκάζουν» τις εταιρείες να κινούνται προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση. Είναι όμως και θέμα εκπαίδευσης της αγοράς, καθώς είναι ξεκάθαρο ότι μακροπρόθεσμα τα συμφέροντα των “stakeholders” θα ταυτιστούν με αυτά των “shareholders”, αλλά βραχυπρόθεσμα πρέπει και οι δύο πλευρές να είναι έτοιμες να αποδεχθούν ότι δεν μπορεί να είναι όλοι ικανοποιημένοι αύριο το πρωί. Αν μην ξεχνάμε όμως, ότι είναι και θέμα κοινωνικό. Οι Millennials, αλλά ακόμα περισσότερο η Generation Z, απαιτούν πλέον από τις εταιρείες να εφαρμόζουν τα κριτήρια ESG, αλλιώς μπορούν να τους γυρίσουν την πλάτη σε χρόνο μηδέν. Θα λέγαμε λοιπόν ότι πρέπει να υπάρξει ένα «άλλο είδος καπιταλισμού», που το οικονομικό όφελος θα συμβαδίζει σε απόλυτη ισορροπία με το κοινωνικό και το περιβαλλοντικό όφελος.

ESG+: Αυτό που διαπιστώνουμε τα τελευταία χρόνια, είναι ότι η συζήτηση γύρω από τα ESG να κλιμακώνεται, τόσο σε θεσμικό όσο και σε επιχειρηματικό επίπεδο. Αποτελεί η εφαρμογή κριτηρίων βιωσιμότητας μια ολοκληρωμένη και πειστική απάντηση στην κλιματική αλλαγή και σε άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κοινωνία ή απαιτούνται κι άλλες προϋποθέσεις; Βασιλική Λαζαράκου: Όπως προαναφέρθηκε, το εγχείρημα είναι τεράστιο και απαιτεί τη συμβολή όλων των παραγόντων ώστε οι μηχανισμοί που υιοθετήθηκαν να καταφέρουν να ανοίξουν μία νέα προσέγγιση στην χρηματοοικονομική και γενικότερα στην οικονομία και την κοινωνία. Όπως είναι γνωστό, εκτός από τα χαρακτηριστικά που αφορούν το περιβάλλον με τους έξι στόχους που έχει θέσει ο Κανονισμός Τaxonomy, η ΕΕ επεξεργάζεται

ESG+ | IΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

αντίστοιχους στόχους για τους Κοινωνικούς παράγοντες (S) και για τη Διακυβέρνηση (G) , όπου και γίνεται λόγος για το γνωστό “stakeholders’ capitalism” που θέτετε και στην ερώτησή σας. Το εγχείρημα είναι πολύπλοκο και απαιτεί σημαντική συναίνεση προς νέους περισσότερο κοινωνικούς στόχους και γενικότερα κοινή προσέγγιση από όλα τα κράτη – μέλη αλλά ήδη ο προβληματισμός έχει τεθεί και αυτό είναι επιτυχία και «αλλαγή παραδείγματος». Σαφώς και απαιτούνται κρίσιμες προϋποθέσεις για την εφαρμογή αυτής της μεγαλόπνοης μετάβασης και προς αυτήν την κατεύθυνση εργάζονται εντατικά οι εποπτικές αρχές του χρηματοπιστωτικού τομέα σε εθνικό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο (ESMA, EBA, EIOPA). Το θέμα της ενσωμάτωσης των παραγόντων αειφορίας έχει πολλαπλά αναμενόμενα οφέλη ακόμα και σε όρους ανταγωνιστικότητας της χώρας, αλλά εισάγει και νέους κινδύνους (βλ. «greenwashing” κ.α.) καθώς και κόστη προσαρμογής. Ας αναφέρω, ωστόσο, τρείς βασικές προϋποθέσεις. Πρώτον, να επέλθει συμφωνία για την από κοινού ρύθμιση των φορέων που καλούνται να παρέχουν τα πρωτογενή στοιχεία esg μέσω π.χ., scorings που θα παρέχονται από εξειδικευμένους φορείς οι οποίοι όμως θα πρέπει να εποπτεύονται. Παραπέμπω σχετικά σε πρόσφατη Ανακοίνωση της ΕΚ της 8/2/2022. Δεύτερον, απαιτείται σημαντική εγρήγορση και στοχευμένη εκπαίδευση στα θέματα της βιωσιμότητας όλων των εμπλεκόμενων παραγόντων αλλά και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας γενικότερα, στο πλαίσιο και του «financial literacy» και τρίτον, να εδραιωθεί αποτελεσματική συνεργασία σε παγκόσμιο επίπεδο δεδομένου ότι τα θέματα αυτά και ιδίως το Περιβάλλον δεν αφορά μόνο την δική μας ήπειρο. Πράγματι το ESG είναι σοβαρότατη πρόκληση για όλους και είναι θέμα καταρχήν απόφασης για ευαισθητοποίηση στα σημαντικά αυτά κριτήρια και άρα αλλαγής νοοτροπίας και μετά, πολιτικό, οικονομικό και σίγουρα πολλά υποσχόμενο! Είναι βέβαια και ταυτόχρονα ευκαιρία σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα καθώς οι επιχειρήσεις καλούνται να επενδύσουν στην καινοτομία και στον μετασχηματισμό τους με στόχο την ανταγωνιστικότητά τους. Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης: Οι όροι CSR, SRI, ESG, Sustainability, circular economy και άλλοι πολλοί, όσο περνάει ο καιρός φαίνεται να αποκτούν την προσοχή επιχειρηματιών, επενδυτών, τραπεζών, επιστημόνων. Αυτό συμβαίνει διότι υπάρχουν ανάγκες οι οποίες δημιουργούν ή πρόκειται να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα. Αυτές οι ανάγκες μπορεί να είναι περιβαλλοντικές, όπως προβλέπεται από την επιστημονική κοινότητα ότι μέχρι το 2050 θα πρέπει να έχει πέσει η θερμοκρασία της γης κατά δύο βαθμούς κελσίου, διαφορετικά η γη δεν θα είναι βιώσιμος πλανήτης για τον άνθρωπο. Επίσης, έχουμε πολλές κοινωνικές ανάγκες, μια από αυτές και αρκετά επίκαιρη είναι η αποδοχή της διαφορετικότητας ή η ισότητα ανάμεσα στα φύλα. Οι μέτοχοι, οι επενδυτές θέλουν χαμηλότερο ρίσκο. Πέρα από τις χρηματοοικονομικές προβλέψεις και

αναλύσεις που πραγματοποιούνται για τη φερεγγυότητα και αποδοτικότητα μιας εταιρείας εξίσου σημαντικά κριτήρια για τη μείωση του ρίσκου είναι τα διακυβερνητικά κριτήρια τα οποία αναφέρονται στην διαφάνεια και την ηθική και ορθή λειτουργία της διοίκησης μια εταιρείας. Έτσι, λοιπόν εφόσον ο άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με αυτά τα προβλήματα θα πρέπει να βρει και λύση. Μια ουσιαστική και αποτελεσματική λύση πιστεύουμε ότι είναι η εφαρμογή κριτηρίων ESG (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, Μ. Εσκαντάρ, Κοινωνικά Υπεύθυνη Επένδυση: Μέθοδοι και Κριτήρια ESG, Εκδόσεις Κλειδάριθμος, 2022). Η επιλογή αυτών των κριτηρίων θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτική και να γίνονται σωστές αναλύσεις, με τα σωστά εργαλεία. Αν λοιπόν τα κριτήρια είναι κατάλληλα, αντικατοπτρίζοντας την πραγματικότητα και ερμηνεύοντάς τα ορθά τότε οι επιχειρήσεις που έχουν τόση μεγάλη επιρροή πάνω στον άνθρωπο και στο περιβάλλον μπορούν να δημιουργήσουν ένα πιο ασφαλές, με λιγότερα κοινωνικά προβλήματα αύριο καθώς και μια σημαντική ελαχιστοποίηση του ρίσκου στις εταιρείες. Αναστάσιος Σεπετής: Εδώ τίθεται μια σειρά εύλογων ερωτημάτων: Ποιο είναι το κόστος της κλιματικής αλλαγής σε σημερινές και μελλοντικές τιμές του κράτους ή της επιχείρησης, το κόστος της περιβαλλοντικής υποβάθμισης και το κόστος των κοινωνικών υπεύθυνων πολιτικών; Πώς το κράτος ή η επιχείρηση θα κερδίσει από το συγκριτικό ανταγωνιστικό περιβαλλοντικό και κοινωνικό πλεονέκτημα, την περιβαλλοντική καινοτομία και την κοινωνική υπευθυνότητα; Πώς θα εκπαιδευτούν τα μελλοντικά στελέχη της αγοράς στις περιβαλλοντικές πολιτικές, την εταιρική κοινωνική ευθύνη και την εταιρική διακυβέρνηση; Πώς θα αλλάξει η επιχειρηματική, η καταναλωτική και επενδυτική κουλτούρα προς τους πολιτικούς στόχους της αειφόρου ανάπτυξης; Πόσο θα πληρώσει το χρηματοπιστωτικό και το επενδυτικό σύστημα τον περιβαλλοντικό, κοινωνικό και αειφόρο κίνδυνο ή θα κερδίσει υπεραξίες από την περιβαλλοντική, κοινωνική και αειφόρο ευκαιρία; Ποιος θα ταξινομήσει, θα αξιολογήσει, και θα λογοδοτήσει για την περιβαλλοντική, κοινωνική και εταιρική διακυβέρνηση των επιχειρήσεων και των χρηματοπιστωτικών φορέων; Ποια χρηματοοικονομικά μεθοδολογικά εργαλεία και χρηματοοικονομικά μοντέλα θα χρησιμοποιήσουμε για να αξιολογήσουμε την συσχέτιση της περιβαλλοντικής, κοινωνικής και την εταιρική διακυβέρνησης των επιχειρήσεων με την αξία των αξιογράφων που διαπραγματεύονται στην αγορά κεφαλαίων; Και τέλος, πώς θα μοχλεύσουμε τις επιχειρήσεις, τους χρηματοπιστωτικούς φορείς και τους επενδυτές να επενδύσουν στην αειφόρο ανάπτυξη και την πράσινη συμφωνία, ώστε να έχουμε μια δίκαια μετάβαση δίχως να επηρεάσουμε την αποτελεσματική λειτουργεία της αγορά κεφαλαίων; Αυτή είναι πλέον μία κρίσιμη ευθύνη, μια ατομική και συλλογική ευθύνη, για την Αειφόρο Ανάπτυξη και την επίδραση της στις Επιχειρήσεις, στους Χρηματοπιστωτικούς φορείς στις λειτουργίες και

τις προτεραιότητες του νέου Κοινωνικού Κράτους, που επιβάλλουν πλέον μία συνολική παρέμβαση του κράτους, της αγοράς και της κοινωνίας των πολιτών για την αποτελεσματική διαχείριση οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων υπό συνθήκες λειτουργίας της Αειφόρου Αγοράς Κεφαλαίων. Μελίνα Ταπραντζή: Είναι πολύ ενθαρρυντικό, ότι η συζήτηση, αλλά κυρίως η εφαρμογή των κριτηρίων ESG δεν είναι πια μία «μόδα» της εποχής, αλλά μία αναγκαιότητα που αντιλαμβάνονται ολοένα και περισσότερες εταιρείες και κυβερνήσεις. Όσα βήματα γίνονται δε σε Ευρωπαϊκό επίπεδο είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, με στόχο όχι μόνο να έρθουν οι επιχειρήσεις αντιμέτωπες με τον κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο που δημιουργούν, αλλά να δημιουργήσουν και ένα καλύτερο μέλλον, στρεφόμενες σε πράσινες επενδύσεις, ενώ παράλληλα εξασφαλίζουν την ενδυνάμωση και τη συμπερίληψη των κοινωνιών στις οποίες δραστηριοποιούνται. Ακόμα και αυτό όμως δεν είναι αρκετό! Η πραγματική αλλαγή θα έρθει όχι “top down”, αλλά “bottom up”. Τα ESG κριτήρια δεν μπορεί να αφορούν μόνο στις μεγάλες εταιρείες, όταν για παράδειγμα περισσότερο από το 75% των εταιρειών στην Ελλάδα είναι μικρομεσαίες. Παράλληλα, πρέπει ο κάθε πολίτης να αντιληφθεί την αξία και τη δύναμη της ατομικής του ευθύνης και να επιτρέψει την αλλαγή του τρόπου σκέψης που είχε μέχρι σήμερα, ώστε να καταναλώνει πιο ηθικά, να σέβεται το περιβάλλον και να δίνει ίσες ευκαιρίες ακόμα και σε ανθρώπους που δεν είναι ίδιοι με εκείνον.

ESG+: Ο επιχειρηματικός αλλά και ο πολιτικός κόσμος φαίνεται ότι έχει μπει σε τροχιά ESG. Πώς οι τεχνολογικοί φορείς όπως ο «Δημόκριτος» ανταποκρίνονται σε αυτή την αλλαγή πορείας; Γεώργιος Νούνεσης: Εταιρείες σε όλο τον κόσμο δείχνουν πλέον να κατανοούν τις επιπτώσεις από τις ESG πρακτικές και την υπεύθυνη στρατηγική που υιοθετούν ανταποκρινόμενες στις προσδοκίες των μετόχων τους, των εργαζομένων τους και βεβαίως της κοινωνίας. Είναι σήμερα πιο σημαντικό από ποτέ, να τελειοποιηθούν με διαφάνεια οι διαδικασίες προτυποποίησης των περιβαλλοντικών δεδομένων και της θέσπισης των κριτηρίων βιωσιμότητας. Στον Δημόκριτο, έναν δημόσιο ερευνητικό οργανισμό, τα προγράμματά μας εμπνέονται από τη «Νέα Πράσινη Συμφωνία» και συμβάλουμε ώστε η τεχνολογία να αναδείξει τα ισχυρά εργαλεία για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Π ερισσότερες πληροφορίες για το Athens ESG Forum, που πραγματοποιείται με την τιμητική υποστήριξη της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών, του ΕΕΔΕΓΕ και του ΣΕΒ θα βρείτε στην ιστοσελίδα www.athens-ESG-forum.gr

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

SPECIAL REPORT +

Project «Χάλκη»: Το μέλλον είναι Πράσινο και Έξυπνο Το 1ο GR-eco island της χώρας μας αποτελεί γεγονός, σηματοδοτώντας την υλοποίηση ενός κοινού πλαισίου πράσινης μετάβασης για όλα τα ελληνικά νησιά. Η αυτονομία και η βιώσιμη ανάπτυξη μας οδηγούν με ασφάλεια στη νέα εποχή αειφορίας Της Κ ΑΤ Ε Ρ Ι Ν Α Σ Τ Σ Ι Τ Ο Υ ΡΑ

ν υπάρξει μέλλον, τότε αυτό θα είναι σίγουρα πράσινο, είχε πει κάποτε η Γερμανίδα ακτιβίστρια-οικολόγος Petra Kelly και η Χάλκη, ένα νησάκι στην άγονη γραμμή του Νοτιοανατολικού Αιγαίου που τελεί υπό την προστασία της UNESCO ως Διεθνές Κέντρο Ειρήνης και Φιλίας, φαίνεται πως επιβεβαιώνει με το παράδειγμά της πως το αύριο ανήκει στην αειφόρο ανάπτυξη. Το νησί αναδείχθηκε στις 5 Νοεμβρίου του 2021 ως το πρώτο GR-eco island της Ελλάδας περικλείοντας μια σειρά καινοτομιών, μας λέει ο Δήμαρχος Χάλκης Ευάγγελος Γ. Φραγκάκης. Τι συνιστά ωστόσο η πρωτοβουλία GR-eco islands; Ουσιαστικά πρόκειται για την αξιοποίηση των συμπερασμάτων από τα πιλοτικά έργα που πραγματοποιήθηκαν η βρίσκονται εν εξελίξει στον ενεργειακό κυρίως τομέα στην Αστυπάλαια, στην Τήλο ή στον 'Αη-Στράτη και αφορούν τη δημιουργία ενός κοινού πλαισίου, όπου όλα τα ελληνικά νησιά αναδεικνύονται ως στυλοβάτες της πράσινης μετάβασης. Βασικό μας μέλημα στο εγχείρημα μετατροπής της Χάλκης στο πρώτο GR- eco island της Ελλάδας ήταν η περιβαλλοντική της προστασία, η βιώσιμη διαχείριση των φυσικών της πόρων και τελικά η επίτευξη του οράματος της αειφορίας, με επίκεντρο πάντα τον πολίτη. Αυτό το μείγμα μας οδήγησε στη δημιουργία του Πράσινου - Έξυπνου Νησιού, εξηγεί ο Ευάγγελος Γ. Φραγκάκης.

Ένα πρότυπο αυτονομίας και βιώσιμης μετακίνησης Το εγχείρημα τέθηκε σε εφαρμογή υπό την αιγίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και την ευγενική συμμετοχή της Γαλλικής Πρεσβείας στην Ελλάδα, προσελκύοντας πόρους από όλα τα Ταμεία, Προγράμματα αλλά και πηγές χρηματοδότησης όπως ΕΣΠΑ 2021-2027 και Μηχανισμός Δίκαιης Μετάβασης. Επιπλέον, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και οι εταιρίες, ΔΕΗ, ΔΕΔΔΗΕ, AKUO ENERGY, ALD Automotive, Citroen, OMEXOM/Vinci Energies, Παπαστράτος, Σπυρόπουλος και VODAFON ένωσαν τις δυνάμεις τους σε μια συνεργασία που εδραιώνει τη νέα εποχή βιώσιμης ανάπτυξης. «Έχοντας την εξέλιξη της κοινωνίας πάντα στον πυρήνα της

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

φιλοσοφίας μας, ακολουθώντας τη στρατηγική της Μάρκας “Electric for All”, συμμετέχουμε στο πρωτοποριακό έργο για τη μετατροπή της Χάλκης σε πρότυπο νησί αυτονομίας και βιώσιμης μετακίνησης» δηλώνει στο ESG+ o Πολυχρόνης Συγγελίδης, Managing Director στον Όμιλο Συγγελίδη. Θα αποδειχθεί τελικά το project κινητήριος μοχλός για μια συλλογική επανάσταση τεχνολογικής προόδου, πράσινης οικονομίας και καινοτομίας στις ευρωπαϊκές περιοχές και χώρες; Αυτή είναι μόνο η αρχή, διαβεβαιώνει ο δήμαρχος Χάλκης, Ευάγγελος Γ. Φραγκάκης σημειώνοντας πως το πρώτο GReco island της χώρας μας προσφέρει ένα απτό παράδειγμα ολοκληρωμένης πολιτικής και επιχειρηματικής παρέμβασης.

Η συνεργασία-Το πνεύμα της Citroën Ο Vincent Cobée, Διευθύνων Σύμβουλος της Citroën, εκφράζει τη χαρά του για τη συμμετοχή της εταιρείας στο εξαίρετο έργο της Χάλκης καθώς όπως τονίζει αυτή η συνεργασία εναρμονίζεται πλήρως με το πνεύμα της μάρκας, που τολμά και καινοτομεί, που συνδέεται στενά με τους ανθρώπους στην καθημερινή τους ζωή και την κινητικότητά τους. «Η Citroën και ο Όμιλος Συγγελίδη έχουν στον πυρήνα της φιλοσοφίας τους την εξέλιξη. Με τη Χάλκη, διευρύνουμε τη μετάβαση προς την βιώσιμη κινητικότητα στην Ελλάδα και οδηγούμε το μέλλον» συμπληρώνει ο Philippe Narbeburu, Citroën Director of European Operations του Stellantis Group. Τη σημαντικότητα της πρωτοβουλίας υπογραμμίζει και ο

Διευρύνουμε τη μετάβαση προς την βιώσιμη κινητικότητα στην Ελλάδα και οδηγούμε το μέλλον

▲ Α πό αριστερά: Ο Δήμαρχος Χάλκης, Ευάγγελος Φραγκάκης, ο Πρωθυπουργός της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης,

ο Πρόεδρος του Ομίλου Συγγελίδη, Πολυχρόνης Συγγελίδης και ο Chief Operating Officer Citroën & DS Automobiles, Δημήτρης Καββούρης

Δημήτρης Καββούρης, Chief Operating Officer, Citroën & DS Automobiles στον Όμιλο Συγγελίδη, χαρακτηρίζοντάς το πρωτοποριακό έργο ως κρατική δέσμευση και απώτερο σκοπό. «Οι συναισθηματικοί δεσμοί της Citroen με την Ελλάδα, ήταν ο οδηγός για την ενεργή συμμετοχή της Γαλλικής εταιρείας στο μεγάλο αυτό έργο» προσθέτει χαρακτηριστικά.

Η ενεργειακή κοινότητα του νησιού Μια σειρά καινοτομιών εφαρμόζονται στο πρώτο GR-eco island της Ελλάδας. Είναι χαρακτηριστικό πως ενώ η κατακόρυφη αύξηση των τιμών ορυκτών καυσίμων διεθνώς προκαλεί έντονα προβληματισμό, με την εγκατάσταση ενός φωτοβολταϊκού πάρκου για την παραγωγή πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας ισχύος 1MWatt, οι κάτοικοι της Χάλκης μετατρέπονται σε καταναλωτές – παραγωγούς μέσω της συμμετοχής τους στην ενεργειακή κοινότητα του νησιού, εκμηδενίζοντας τους λογαριασμούς του ρεύματος με την διαδικασία του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού, τονίζει ο Ευάγγελος Γ. Φραγκάκης Δήμαρχος Χάλκης. Μάλιστα, επικρατεί η εκτίμηση πως η ετήσια εξοικονόμηση θα αγγίξει τα 180.000-250.000 ευρώ, ανάλογα με τις ισχύουσες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας.

Ο εκδημοκρατισμός της ηλεκτροκίνησης Επιπλέον, η ηλεκτρονική μετακίνηση μηδενικών ρύπων, σε αρμονία με τους στόχους μείωσης του κλιματικού αποτυπώματος στο πλαίσιο της Δράσης “Χάλκη Πράσινο - Έξυπνο Νησί”, τίθεται δυναμικά σε εφαρμογή. «Συντασσόμαστε αποφασιστικά με την ευαισθησία που επιδεικνύει η ελληνική κυβέρνηση, η γαλλική πρεσβεία και η γαλλική επιχειρηματική κοινότητα και αναλαμβάνουμε την προώθηση του έργου» δηλώνει σχετικά ο Πολυχρόνης Συγγελίδης, Managing Director στον Όμιλο Συγγελίδη ενώ ο Philippe Narbeburu, Citroën Director of European Operations αναφέρει πως οι κάτοικοι και οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο νησί έχουν τη δυνατότητα αγοράς ηλεκτρικών οχημάτων μηδενικών ρύπων σε προσιτές τιμές. Μια προσβάσιμη από όλους ηλεκτροκίνηση συνιστά πηγή προόδου στην κοινωνία, τονίζει ο Διευθύνων Σύμβουλος της Citroën, Vincent Cobée και ο Δημήτρης Καββούρης, Chief Operating Officer, Citroën & DS Automobiles στον Όμιλο Συγγελίδη, κάνει λόγο για έναν εκδημοκρατισμό της ηλεκτροκίνησης που καθίσταται πια εφικτός με τη συνδρομή της Citroen, προσφέροντας τη δυνατότητα μιας ολοκληρωμένης και προφανώς πρωτοποριακής “πράσινης μετάβασης” με την οποία η Χάλκη θα μπορεί από τώρα να “ζει” στο μέλλον.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

SPECIAL REPORT +

Όπως μάλιστα μας πληροφορεί ο Δήμαρχος Χάλκης, Ευάγγελος Γ. Φραγκάκης, και η ακτοπλοϊκή μετακίνηση αποκτά πλέον το κίνητρο να καταστεί πράσινη, με το ηλεκτροκίνητο πλοιάριο το οποίο παράγει την ενέργεια που απαιτείται για να κινηθεί με την χρήση των φωτοβολταϊκών πάνελ που διαθέτει στην οροφή. «Στον Όμιλο Συγγελίδη και στη Citroën δεν μένουμε στα λόγια, προχωρούμε σε πράξεις, εκδημοκρατίζουμε την ηλεκτροκίνηση και οδηγούμε το μέλλον από τη Χάλκη!» καταλήγει ο Πολυχρόνης Συγγελίδης, Managing Director στον Όμιλο Συγγελίδη.

Εφαρμόσιμη και ορατή η πολιτική της πράσινης ανάπτυξης

▲ Ο Δήμαρχος Χάλκης, Ευάγγελος Φραγκάκης

Μεταστροφή στη βιώσιμη μετακίνηση Εντυπωσιακό είναι το γεγονός πως η Citroën προσφέρει ένα στόλο νέων ηλεκτρικών οχημάτων τα οποία αντικαθιστούν τα οχήματα με συμβατικούς κινητήρες που χρησιμοποιούνταν από τους φορείς του νησιού. Όπως σημειώνει ο Philippe Narbeburu, Citroën Director of European Operations του Stellantis Group «ο στόλος των νέων ηλεκτρικών αυτοκινήτων εξυπηρετεί όλες τις ανάγκες του Δήμου, του Λιμενικού, της Αστυνομίας και της Ενεργειακής κοινότητας της Χάλκης». Πράγματι, η παροχή έξι αμιγώς ηλεκτροκίνητων οχημάτων αλλά και τεσσάρων σταθμών ταχείας επαναφόρτισης έδωσε στο νησί την ώθηση να ξεκινήσει δυναμικά το βήμα προς την ηλεκτροκίνηση, δηλώνει ο Ευάγγελος Γ. Φραγκάκης Δήμαρχος Χάλκης. Η δωρεά των οχημάτων κοινής ωφέλειας στους τοπικούς δημόσιους φορείς, αλλά και η δυνατότητα των κατοίκων και των επιχειρήσεων του νησιού να μπορούν να αγοράσουν ηλεκτρικά οχήματα Citroën σε τιμές εργοστασιακού κόστους, είναι απτή απόδειξη της διάθεσης της Citroën, και του Ομίλου Συγγελίδη γενικότερα, απέναντι στην πρόοδο της χώρας και τη μεταστροφή της στη βιώσιμη μετακίνηση, επισημαίνει ο Δημήτρης Καββούρης, Chief Operating Officer, Citroën & DS Automobiles στον Όμιλο Συγγελίδη.

Πράγματι, το αύριο φαίνεται να ανήκει σε αυτό το μικρό νησί του νοτιοανατολικού Αιγαίου. Όπως εξάλλου δηλώνει και ο Δήμαρχος Χάλκης, Ευάγγελος Γ. Φραγκάκης, «η ενσωμάτωση έξυπνων συστημάτων δημοσίου φωτισμού και η ανάδειξη καινοτόμων τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών και τεχνολογικών εφαρμογών βασισμένων σε 5G δίκτυο καθιστά τη Χάλκη τεχνολογικά έτοιμη να ανταπεξέλθει στις προκλήσεις του μέλλοντος. Ως προς τις εκπομπές CO2, εκτιμάται ότι θα επιτευχθεί εξοικονόμηση περίπου 1.800 τόνων που επρόκειτο να εκλυθούν στην ατμόσφαιρα. Οι κάτοικοι του νησιού θα έχουν σημαντική βελτίωση στη καθημερινότητα τους με λιγότερο θόρυβο, καλύτερη ποιότητα αέρα, ένα καθαρότερο περιβάλλον, σε συνδυασμό με χαμηλά κόστη χρήσης, επισημαίνει ο Philippe Narbeburu, Citroën Director of European Operations, Stellantis Group. Άλλωστε, η μετάβαση σε μια κοινωνία χαμηλών εκπομπών άνθρακα συνιστά επιτακτική́ ανάγκη για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, σημειώνει ο Ευάγγελος Γ. Φραγκάκης Δήμαρχος Χάλκης. «Είμαστε πολύ υπερήφανοι που συμβάλλουμε στη μετατροπή της Χάλκης σε ένα νησί πράσινο, έξυπνο και βιώσιμο” υπογραμμίζει ο Vincent Cobée, Διευθύνων Σύμβουλος της Citroën. «Με αυτή τη πρωτοβουλία, η Ελλάδα ενστερνίζεται το μέλλον και την ενεργειακή μετάβαση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής» προσθέτει ο Philippe Narbeburu, Citroën Directo. Μάλιστα, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει και ο Δήμαρχος Χάλκης, Ευάγγελος Γ. Φραγκάκης, «όλες οι παραπάνω ενέργειες δίνουν το φωτεινό παράδειγμα της αλλαγής και καταδεικνύουν ότι η πολιτική της πράσινη ανάπτυξης, είναι εφαρμόσιμη και ορατή».

Με την εγκατάσταση ενός φωτοβολταϊκού πάρκου για την παραγωγή πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας ισχύος 1MWatt, οι κάτοικοι της Χάλκης μετατρέπονται σε καταναλωτές – παραγωγούς 68

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

presents

Future of Work

E A R LY B -20% ΕΩΣ 2 I R D 3.02.202

Conference

Reimagine the World of Work Πώς οραματίζεστε την επόμενη ημέρα για την εργασία; Κορυφαίοι thinkers και ακαδημαϊκοί, εκπρόσωποι διεθνών και εθνικών φορέων, experts και professionals, διακεκριμένα στελέχη από το εξωτερικό και την ελληνική αγορά, συμμετέχουν, παρουσιάζουν και συζητούν: ⊲ Όλα τα megatrends για το μέλλον της εργασίας. ΓΝΩΡIΣΤΕ ΤΟΥΣ ΚEYNOTE ΟΜΙΛΗΤEΣ

Joseph Fuller

Stephen Bevan

Professor of Management Practice, Harvard Business School

Head of HR Research Development, Institute for Employment Studies

“Planning for the Post-Covid Workforce”

“How to manage mental health in the future workforce”

Ekkehard Ernst

Chief, Macro-economic policies and jobs, Research Department, International Labour Organization “Tomorrow @ Work: What to be expect after Covid-19?”

⊲ Thodoris Georgakopoulos, Editorial Director, diaNEOsis ⊲ Katerina Daskalaki, Senior Advisor, Industrial Relations, Employment and Labour Market, SEV ⊲ Virginia Argyratou, Principal Consultant, Searchlight Partners ⊲ Nektaria Eirini Karamani, Country People & Organization Head, Siemens Italy ⊲ Rajamma Krishnamurthy, Sr. Director HR Technology, Microsoft ⊲ Petros Mihos, Founder, Searchlight Partners ⊲ Stavros Milionis, Founder, Diversity Charter Greece President of KEAN

23 ● 03 ● 2022

LIVE ON YOUR SCREEN

INTERACTIVE SESSION

Lisette Sutherland Director, Collaboration Superpowers “Distance leadership & virtual teams”

⊲ Benoit Montet, Global HR Expert, Top Employers Institute ⊲ Kelly Panagiotidou, Partner Organizational Design, REBORRN ⊲ George Pastidis, Head of Sales Enablement Programs, ERICSSON ⊲ Corina Saias, COO, ViOS Coworking ⊲ Michalis Sarros, Human Resources Director, International, Meridian Bioscience Inc ⊲ George Virvilis, Human Resources Director, ΤΙΤΑΝ Cement Company Greek Region ΜΕΊΝΕΤΕ ΣΥΝΤΟΝΊΣΜΕΝΟΊ, ΔΕΊΤΕ ΠΕΡΊΣΣΟΤΕΡΟΥΣ ΟΜΊΛΗΤΕΣ

www.futureofwork.gr

ΧΡΥΣΟΣ ΧΟΡΗΓΟΣ

ΜΕΓΑΛΟΣ ΧΟΡΗΓΟΣ

ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΗΣ

ΧΟΡΗΓΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΧΟΡΗΓΟΙ W O R K S PA C E R E D E F I N E D

Συμμετοχές: Φίλιππος Κιουρτσιδάκης, Τ: 210 6617 777 (εσωτ. 224), Ε: fkiourtsidakis@boussias.com Χορηγίες: Μαρίνα Καφέζα, T: 210 6617777 (εσωτ. 252), E: mkafeza@boussias.com Περιεχόμενο: Χρύσα Δέμη, Τ: 210 6617777 (εσωτ. 171), Ε: cdemi@boussias.com

Official Publication

SPECIAL REPORT +

Αποκωδικοποιώντας το «DNA» βιωσιμότητας των επιχειρήσεων 20% μεγαλύτερη απόδοση σε κερδοφορία για εταιρείες που ενσωματώνουν καλές πρακτικές Πώς μετριέται η βιωσιμότητα μιας επιχείρησης; Με ποια μέθοδο επιτυγχάνονται οι στόχοι ESG που θέτει ένας οργανισμός και υπάρχει μετρήσιμο αποτύπωμα στην κερδοφορία και το κοινωνικό αντίκτυπο; Επιχειρώντας να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στη διακήρυξη καλών προθέσεων και την επίτευξη υλικών αποτελεσμάτων, η διεθνής συμβουλευτική εταιρεία Αccenture σε συνεργασία με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, συνέταξε μία μελέτη «αποκωδικοποίησης» του «DNA Bιωσιμότητας» των επιχειρήσεων, που επιδιώκουν να παράγουν αξία για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη

ι κρίκοι της αλυσίδας βιωσιμότητας που «αποκωδικοποίησαν» από κοινού η Αccenture και το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, συνίστανται σε 21 πρακτικές, που αφορούν όλο το φάσμα των οργανισμών: ενθαρρύνοντας τις ανθρώπινες σχέσεις και συνδέσεις, ενισχύοντας τη συλλογική ευφυΐα και προωθώντας την υπευθυνότητα και τη λογοδοσία σε όλα τα επίπεδα. Για την επικύρωση του μοντέλου η Accenture, σε συνεργασία με την Arabesque S-Ray, έναν πάροχο ESG δεδομένων, δημιούργησε τον Δείκτη Βιώσιμου Οργανισμού (Sustainable Organisation Index - SOI). Πάνω στο Δείκτη SOI βαθμολογήθηκαν σχεδόν 4.000 εταιρείες, με βάση τα απτά αποτελέσματα των ESG πρακτικών σε 146 τομείς. Στη συνέχεια, αξιοποίησαν οικονομετρικές αναλύσεις ώστε να

ελέγξουν τη συσχέτιση των βαθμολογιών SOI με τις επιδόσεις σε επίπεδο οικονομικών αποτελεσμάτων και βιωσιμότητας. Το πλέον ενδιαφέρον συμπέρασμα είναι ότι οι οργανισμοί στο πρώτο τεταρτημόριο του SOI εμφανίζουν σημαντικά ισχυρότερη απόδοση σε σύγκριση με αυτούς με χαμηλότερες ή λιγότερο συνεπείς βαθμολογίες. Συγκεκριμένα, οι εταιρείες με ισχυρό DNA Βιωσιμότητας επιτυγχάνουν κατά μέσο όρο αύξηση 21% τόσο στη λειτουργική τους κερδοφορία (EBITDA) όσο και στο περιβαλλοντικό και κοινωνικό αντίκτυπό τους. Η μέση βαθμολογία σε όλες τις εταιρείες στο δείκτη SOI ήταν μόλις 52/100, ένδειξη ότι υπάρχει σημαντικό περιθώριο βελτίωσης σε όλα τα επίπεδα. Οι επιδόσεις των εταιρειών ήταν συγκριτικά καλύτερες σε παράγοντες που σχετίζονται με την

ΓΙΩΡΓΗΣ ΚΡΙΤΣΩΤΑΚΙΣ CMT Strategy & Consulting Lead, της Accenture «Οι οργανισμοί στην Ελλάδα αναγνωρίζουν τη σημασία της βιωσιμότητας, με μεγάλη μερίδα επιχειρήσεων να διατηρεί ψηλά τον πήχη των προσδοκιών της κοινωνίας για βιώσιμη ανάπτυξη. Παρά όμως τις προκλήσεις της ελληνικής οικονομίας την τελευταία δεκαετία και τις αλλαγές που επέφερε η πανδημία, οι ελληνικές επιχειρήσεις οφείλουν να κινηθούν ακόμα πιο δυναμικά», πρόσθεσε ο ίδιος, παρουσιάζοντας την πρόταση της Accenture. «Επενδύοντας στο DNA Βιωσιμότητάς τους, θα είναι σε θέση να παραμείνουν στην πρώτη γραμμή του τομέα δραστηριότητάς τους, επιτυγχάνοντας παράλληλα διαρκή οικονομική ανάπτυξη και θετικό αντίκτυπο στους ανθρώπους και τον πλανήτη».

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Της ΑΦ Ρ Ο Δ Ί Τ Η Σ Τ Ζ Ι Α Ν Τ Ζ Ή

κατηγορία «ανθρώπινες σχέσεις και συνδέσεις», ενώ τις χειρότερες επιδόσεις κατέγραψαν στην κατηγορία «συλλογική ευφυΐα», με μέσο όρο στην κλίμακα βαθμολογίας SOI 57 και 47 αντίστοιχα. Η μελέτη προτείνει τρία διαδοχικά βήματα, για την παραγωγή ολιστικής αξίας, με εργαλεία προσαρμοσμένα στις ανάγκες και το όραμα κάθε επιχείρησης: • Διάγνωση: Αξιολόγηση σε υψηλό επίπεδο με χρήση διαγνωστικών εργαλείων που αποκαλύπτουν τομείς της επιχείρησης όπου το DNA Βιωσιμότητας είναι ισχυρότερο και τομείς όπου απαιτείται ενίσχυση. • Καθορισμός: Προσδιορισμός βασικών παρεμβάσεων που είναι απαραίτητοι για την επίτευξη των στόχων βιωσιμότητας της εταιρείας. • Ανάπτυξη: Δημιουργία οδικού χάρτη -βασισμένου στο όραμα της εταιρείας για αλλαγή- με ένα σαφές σύνολο δεικτών (KPIs) για τη μέτρηση της προόδου σχετικά με την ενίσχυση του DNA Βιωσιμότητας σε διαρκή βάση. Σύμφωναμε τονPeter Lacy, Chief Responsibility Officer και Global Sustainability Services Lead της Accenture, το μυστικό των «πρωτοπόρων» εταιρειών, που κατατάσσονται στην κορυφή του πίνακα SOI και αντίστοιχα βελτιώνουν την κερδοφορία τους, είναι ότι «χρησιμοποιούν νέες τεχνολογίες και σύνολα δεδομένων ESG για να δημιουργήσουν πιο βιώσιμες και ανθεκτικές αλυσίδες εφοδιασμού, αξιοποιούν συστηματικά την καινοτόμο δύναμη της διαφορετικότητας και αναπτύσσονται θέτοντας τις ανάγκες των ενδιαφερομένων μερών στο επίκεντρο των προϊόντων, των υπηρεσιών και των νέων αγορών».

DNA βιωσιμότητας & ελληνικές επιχειρήσεις: Εvery business is a sustainable business Τον καθοριστικό ρόλο που μπορεί να παίξουν τα διαγνωστικά εργαλεία του «DNA Bιωσιμότητας» στην εξέλιξη των ελληνικών

επιχειρήσεων, ανέλυσε στο ESG+ o Γιωργής Κριτσωτάκις, CMT Strategy& Consulting Lead, της Accenture. «Οι καταναλωτές, οι κυβερνήσεις και οι μέτοχοι απαιτούν όλο και περισσότερο από τις επιχειρήσεις να ενισχύουν τις πρωτοβουλίες βιωσιμότητας. Όμως, ενώ η πίεση αυξάνεται, υπάρχει μια αναντιστοιχία μεταξύ έργων και λόγων, η οποία έχει σημαντικές επιπτώσεις όχι μόνο στην καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης, αλλά και στη μακροζωία και την οικονομική επιτυχία των εταιρειών στη νέα οικονομία», δήλωσε, προτρέποντας τις ελληνικές επιχειρήσεις να κινηθούν πιο δυναμικά. «Ως Accenture, λαμβάνοντας υπόψη τις συζητήσεις με τους πελάτες μας και τα έργα που υλοποιούμε, βλέπουμε να αναπτύσσεται και στη χώρα μας ένα θετικό momentum και είμαι προσωπικά αισιόδοξος ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις θα επαληθεύσουν την προσέγγισή μας ότι "Εverybusiness is a sustainable business"», κατέληξε. Την ανάγκη για υιοθέτηση πρακτικών βιώσιμης ανάπτυξης και στο ελληνικό επιχειρηματικό τοπίο, τόνισε, σχολιάζοντας τη μελέτη της Αccenture, o καθηγητής Χρηματοοικονομικής Δημήτρης Καινούργιος, Διευθυντής του ΚΕΜΕΧ, του τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ. «Το "ταξίδι" της βιώσιμης ανάπτυξης δεν είναι εύκολο αλλά υπάρχουν διακριτά οφέλη από τα πρώτα στάδια υλοποίησης, ακόμα και για μικρότερες εταιρείες στην χώρα μας», επισημαίνει ο καθηγητής, δίνοντας παραδείγματα καλών πρακτικών ESG για τις ελληνικές επιχειρήσεις. «Οι εταιρείες πρέπει να ξεκινήσουν να μετρούν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα και να βρουν τρόπους να εξοικονομήσουν πόρους. Η ύπαρξη μιας ελκυστικής εταιρικής κουλτούρας με κοινωνικό πρόσωπο, θα βοηθήσει τις εταιρείες να διατηρήσουν το προσωπικό τους και να προσελκύσουν ευκολότερα στελέχη που κάνουν την διαφορά. Tέλος, εστιάζοντας στην Εταιρική Διακυβέρνηση, και κυρίως στην Διαχείριση Κινδύνων, οι εταιρείες θα προσελκύσουν ευκολότερα χρηματοδότηση αλλά και θα προσεγγίσουν ευκολότερα εταιρείες πελάτες/προμηθευτές της εφοδιαστικής αλυσίδας που ανήκουν».

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟΣ Διευθυντής, ΚΕΜΕΧ, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, ΕΚΠΑ «Οι βέλτιστες πρακτικές ESG πρέπει να είναι συνυφασμένες με το πώς μια εταιρεία, ανεξαρτήτως μεγέθους, βλέπει την στρατηγική ανάπτυξης της και το πώς υποστηρίζει τις κοινότητες στις οποίες δραστηριοποιείται στο εξωτερικό αλλά και στην Ελλάδα. Οι ελληνικές επιχειρήσεις που είναι σχετικά μικρές, με λιγότερους πόρους και για τις οποίες η εφαρμογή των πρακτικών ESG φαίνεται πολύ διαφορετική από ότι στις πολυεθνικέςεταιρείες, μπορούν να βρουν μια πληθώρα δεικτών ESG, για παράδειγμα από το Global Reporting Initiative και το World Economic Forum, τους οποίους μπορούν να κατανοήσουν και να δοκιμάσουν την εφαρμογή τους».

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ESG+

INSIGHTS +

Παγκόσμια έρευνα της Russell Investments: Σε άνοδο το ενδιαφέρον των διαχειριστών περιουσιακών στοιχειών για τα ζητήματα ESG Οι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων επιδεικνύουν μεγαλύτερη ενασχόληση με τις υποκείμενες επενδύσεις, καθώς οι ιδιοκτήτες περιουσιακών στοιχείων προσδιορίζουν την κλιματική αλλαγή ως την κορυφαία ανησυχία τους για το ESG Της Κ ΑΤ Ε Ρ Ι Ν Α Σ Τ Σ Ι Τ Ο Υ ΡΑ

έβδομη ετήσια Έρευνα ESG Manager της Russell Investments διεξήχθη από την ερευνητική ομάδα του διαχειριστή επενδύσεων της εταιρείας και αξιολογεί τη στάση των διευθυντών απέναντι στην υπεύθυνη επένδυση και τον τρόπο με τον οποίο ενσωματώνουν παράγοντες ESG στις επενδυτικές τους διαδικασίες. Ουσιαστικά, καταγράφονται οι απόψεις 369 παγκόσμιων διαχειριστών περιουσιακών στοιχείων, που αντιπροσωπεύουν 79,6 τρισεκατομμύρια δολάρια σε περιουσιακά στοιχεία υπό διαχείριση σε ένα ευρύ φάσμα κατηγοριών περιουσιακών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων των μετοχών, του σταθερού εισοδήματος, των πραγματικών περιουσιακών στοιχείων και των ιδιωτικών αγορών. Όπως προκύπτει από την έρευνα, οι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην ενεργό

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

ιδιοκτησία των επενδύσεών τους και ολοένα και περισσότερο ασχολούνται με ζητήματα ESG με τις υποκείμενες εταιρείες στα χαρτοφυλάκιά τους. Συγκεκριμένα, το 90% των ερωτηθέντων συμπεριλαμβάνει το ESG σε συναντήσεις με τα ανώτερα στελέχη των εταιρειών στις οποίες επενδύει, από 80% στην έρευνα του 2018. Συνολικά, το 35% των ερωτηθέντων αναφέρει ότι συμπεριλαμβάνει πάντα το ESG στις συναντήσεις του, από 21% το 2018. Οι ερωτηθέντες στην έρευνα είπαν ότι ακούνε από τους πελάτες (ιδιοκτήτες περιουσιακών στοιχείων) περισσότερο για θέματα κλιματικού κινδύνου/περιβαλλοντικών ζητημάτων (60%) από οποιοδήποτε άλλο θέμα. Ακολουθούν τα θέματα ποικιλομορφίας και ένταξης/κοινωνικά ζητήματα (20%). Ενώ οι κλιματικοί κίνδυνοι/περιβαλλοντικά ζητήματα ήταν στην κορυφή της λίστας δέσμευσης πελατών παγκοσμίως και σε όλες τις περιοχές, συμπεριλαμβανομένου του 97% των ερωτηθέντων στην Ηπειρωτική Ευρώπη, οι ερωτηθέντες στις ΗΠΑ παρουσιάστηκαν πιο ισορροπημένοι στην εστίασή τους, με το 46% να επιλέγει τον κλιματικό κίνδυνο (περιβαλλοντικά ζητήματα) και το 29% να επιλέγει την ποικιλομορφία και την ένταξη (κοινωνικά θέματα). Όπως και τα προηγούμενα χρόνια, οι διευθυντές συνεχίζουν να θεωρούν τη «διακυβέρνηση» (80%) ως τον πιο σημαντικό παράγοντα ESG που επηρεάζει τις επενδυτικές τους αποφάσεις, αντανακλώντας τη σημασία της διοίκησης της εταιρείας στην παροχή μακροπρόθεσμης εταιρικής αξίας ανεξαρτήτως κλάδου. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι το «περιβαλλοντικό» αυξήθηκε τα τελευταία τέσσερα χρόνια από 5% το 2018 σε 14% στη φετινή έρευνα, μια απότομη άνοδος που αντανακλά την αυξημένη εστίαση στην αντιμετώπιση του κλιματικού κινδύνου, καθώς και τον αντίκτυπο των κανονισμών. Το «κοινωνικό» συνέχισε να υστερεί στο 6%, στο οποίο περίπου κυμάνθηκε και στην έρευνα του 2020. (Ενώ κοινωνικά ζητήματα όπως η ποικιλομορφία, η διαθεσιμότητα υγειονομικής

Ένα έτος κυκλοφορίας και συνεχίζουμε δυναμικά! Ενημερώνουμε το σύγχρονο Οικονομικό Στέλεχος. Συνομιλούμε με τους πρωταγωνιστές. Καταγράφουμε τις εξελίξεις και αναλύουμε τις τάσεις που διαμορφώνουν την οικονομική λειτουργία οργανισμών και επιχειρήσεων. ΜΕΡΙΚΑ ΑΠΟ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΘΑ ΑΝΑΔΕΙΞΕΙ ΤΟ FINANCEPRO ΤΟ 2022 •

Το Automation στην υπηρεσία του Λογιστηρίου και του Οικονομικού Τμήματος

•

Οι κανονιστικές εξελίξεις στις Ηλεκτρονικές Πληρωμές και οι λύσεις

•

Συγχωνεύσεις & Εξαγορές: η παρακαταθήκη του ρεκόρ που σημειώθηκε το 2021

•

Η Οικονομική Αναφορά ως εργαλείο ανάπτυξης και βιωσιμότητας

•

Business Intelligence: απαραίτητο εργαλείο για τον σύγχρονο CFO

•

Το Factoring ως λύση στην είσπραξη απαιτήσεων

ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΉΣΤΕ Σ Ή Μ Ε ΡΑ ΤΉ ΣΥΝΔΡΟΜΉ ΣΑΣ www.financepro.gr/subscribe ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ Γιώργος Δημοσθένους T.: 210 6617 777 (Εσωτ. 137), Μ.: 693 672 2948 Ε.: gdimosthenous@boussias.com

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ Κωνσταντίνος Ραμπίδης T.: 210 6617 777 (Εσωτ. 309), Μ.: 697 458 7294 Ε.: krambidis@boussias.com

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΣΥΝΔΡΟΜΏΝ Ιωάννα Παχή Τ.: 210 661 7777 (Εσωτ. 191), Ε.: ipahi@boussias.com

INSIGHTS +

FOCUS POINTS • Oι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην ενεργό ιδιοκτησία των επενδύσεών τους και ολοένα και περισσότερο ασχολούνται με ζητήματα ESG με τις υποκείμενες εταιρείες στα χαρτοφυλάκιά τους. • Ενώ η ενοποίηση των παραγόντων ESG φαινομενικά πλησιάζει στο αποκορύφωμά της παγκοσμίως, οι επαγγελματίες επενδύσεων που ειδικεύονται στη βιώσιμη και υπεύθυνη επένδυση έχουν μεγάλη ζήτηση. • Oι διευθυντές συνεχίζουν να θεωρούν τη «διακυβέρνηση» (80%) ως τον πιο σημαντικό παράγοντα ESG που επηρεάζει τις επενδυτικές τους αποφάσεις, αντανακλώντας τη σημασία της διοίκησης της εταιρείας στην παροχή μακροπρόθεσμης εταιρικής αξίας ανεξαρτήτως κλάδου. • Πάνω από το 80% των διευθυντών που ερωτήθηκαν ενσωματώνουν ρητά ποιοτικές ή ποσοτικές αξιολογήσεις παραγόντων ESG στις επενδυτικές τους διαδικασίες. Αυτό αντικατοπτρίζεται στον βαθμό στον οποίο οι παράγοντες ESG επηρεάζουν πλέον τις επενδυτικές αποφάσεις, ιδίως όσον αφορά τον κίνδυνο. • Το «περιβαλλοντικό» αυξήθηκε τα τελευταία τέσσερα χρόνια από 5% το 2018 σε 14% στη φετινή έρευνα, μια απότομη άνοδος που αντανακλά την αυξημένη εστίαση στην αντιμετώπιση του κλιματικού κινδύνου, καθώς και τον αντίκτυπο των κανονισμών. Το «κοινωνικό» συνέχισε να υστερεί στο 6%, στο οποίο περίπου κυμάνθηκε και στην έρευνα του 2020.

ESG+ | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

περίθαλψης και η προσιτή στέγαση έχουν λάβει μεγαλύτερη προσοχή κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, οι κοινωνικοί παράγοντες είναι πιο δύσκολο να ποσοτικοποιηθούν και υπάρχουν πολύ λίγες επενδυτικές ευκαιρίες που συνδέονται άμεσα με αυτά τα ζητήματα). Η έρευνα της Russell Investments διαπίστωσε επίσης ότι οι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων ενσωματώνουν ολοένα και περισσότερο ζητήματα που σχετίζονται με το ESG στις επενδυτικές τους δραστηριότητες. Πάνω από το 80% των διευθυντών που ερωτήθηκαν ενσωματώνουν ρητά ποιοτικές ή ποσοτικές αξιολογήσεις παραγόντων ESG στις επενδυτικές τους διαδικασίες. Αυτό αντικατοπτρίζεται στον βαθμό στον οποίο οι παράγοντες ESG επηρεάζουν πλέον τις επενδυτικές αποφάσεις, ιδίως όσον αφορά τον κίνδυνο. Το 46% των ερωτηθέντων σημείωσε τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι παράγοντες ESG, όπως η κλιματική αλλαγή, στην αξιολόγηση του πιθανού κινδύνου για την ασφάλεια (αύξηση 11 ποσοστιαίων μονάδων από το 2018). Επιπλέον, το 29% των διευθυντικών στελεχών τόνισε την επιρροή του ESG στην επίτευξη θετικών αποδόσεων, σημειώνοντας αύξηση 9% από το 2018. Ενώ η ενοποίηση των παραγόντων ESG φαινομενικά πλησιάζει στο αποκορύφωμά της παγκοσμίως, οι επαγγελματίες επενδύσεων που ειδικεύονται στη βιώσιμη και υπεύθυνη επένδυση έχουν μεγάλη ζήτηση. Οι εταιρείες έχουν επενδύσει σε πόρους σε ολόκληρο τον κλάδο, με σημαντικές ποσοστιαίες αυξήσεις στον αριθμό των αφοσιωμένων επαγγελματιών που ξοδεύουν περισσότερο από το 90% του χρόνου τους σε θέματα ESG. Περισσότεροι από τους μισούς Καναδούς διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων (52%) απασχολούν ειδικούς επαγγελματίες ESG, από 26% το 2020. Στην Ευρώπη και την Ιαπωνία, το 88% των διευθυντών έχει ειδικούς επαγγελματίες ESG, ακολουθούμενο από το Ηνωμένο Βασίλειο με 63%. Συνολικά, η έρευνα του 2021 αποκαλύπτει ότι ένας αυξημένος αριθμός εταιρειών εντείνουν ενεργά τις προσπάθειές τους όσον αφορά τις πρωτοβουλίες ESG και προσθέτουν αφοσιωμένο ESG ή υπεύθυνο επενδυτικό προσωπικό, ιδιαίτερα εκείνες οι εταιρείες με μεγαλύτερα περιουσιακά στοιχεία υπό διαχείριση. Σχολιάζοντας την έρευνα του 2021, ο Oshie Phillips, Διευθυντής Επενδυτικής Έρευνας – Παγκόσμιο Σταθερό Εισόδημα της Russell Investments, δήλωσε: «Οι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων εφαρμόζουν πιο αυστηρή ανάλυση που σχετίζεται με το ESG και επιδιώκουν να παρέχουν μεγαλύτερη διαφάνεια. Ωστόσο, υπάρχει ακόμη μεγάλη πρόοδος που πρέπει να σημειωθεί, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την κλιματική αλλαγή, η οποία καθορίζει ολοένα και περισσότερο τις ατζέντες του ESG». O Jihan Diolosa, Επικεφαλής Υπεύθυνων Επενδύσεων της Russell Investing, πρόσθεσε μεταξύ άλλων: «Στην περσινή μελέτη, σημειώσαμε ότι το ESG δεν είναι πλέον ένα προαιρετικό «πρόσθετο» αλλά μάλλον ένα ουσιαστικό μέρος της λήψης αποφάσεων. Οι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων το έχουν σίγουρα λάβει υπόψη τους, κάτι που αντικατοπτρίζεται στις βελτιώσεις που συνεχίσαμε να βλέπουμε τους τελευταίους δώδεκα μήνες».

12 ∙04 ∙22

presents

LIVE ON YOUR SCREEN

E A R LY B -20% ΕΩΣ 0 I R D 4.03.22

ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΊ ΚΑΊ ΕΊΔΊΚΟΊ • Νίκος Αυλώνας Πρόεδρος και ιδρυτής, Κέντρο Αειφορίας (CSE)

ΧΑΊΡΕΤΊΣΜΟΣ

Χρήστος Σταϊκούρας, Υπουργός Οικονομικών

• Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης Καθηγητής και Αν. Κοσμήτορας Σχολής Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης, Πολυτεχνείο Κρήτης

ΔΊΕΘΝΕΊΣ ΟΜΊΛΗΤΕΣ

Hortense Bioy

Elena Philipova

Πάνος Σερέτης

Έλλη Σιαπκίδου

Global Director of Sustainability Research, Morningstar

Director, Sustainable Finance, London Stock Exchange Group

Head of ESG, Sustainable Finance EMEA, Bank of America Merrill Lynch

Financial System Research Lead, World Benchmarking Alliance

ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΊ ΦΟΡΕΩΝ

• Γεώργιος Νούνεσης Διευθυντής και Πρόεδρος ΔΣ, ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» • Αναστάσιος Σεπετής Επίκ. Καθηγητής για τις Πολιτικές και τα Χρηματοοικονομικά της Αειφόρου Ανάπτυξης και της Κοινωνικής Προστασίας, ΠΑΔΑ • Μελίνα Ταπραντζή, Ιδρύτρια, Wise Greece

Σοφία ΚουνενάκηΕφραίμογλου Πρόεδρος, ΕΕΔΕΓΕ

Φώτης Κουρμούσης Ειδικός Γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, Υπ. Οικονομικών

Βασιλική Λαζαράκου

Πρόεδρος, Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς

www.athens-esg-forum.gr

Με την Τιμητική Υποστήριξη

Χορηγοί Επικοινωνίας www.dealnews.gr

Συμμετοχές: Δήμητρα Γαστεράτου, T: +30 210 661 7777 (εσωτ. 213), E: dgasteratou@boussias.com Χορηγίες: Κωνσταντίνος Ραμπίδης T: +30 210 661 7777 (εσωτ. 309), E: krambidis@boussias.com Περιεχόμενο: Βασίλης Καφίρης, T: +30 210 661 7777 (εσωτ. 132), E: vkafiris@boussias.com

Official Publications

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 | ΤΙΜΗ: 12,50€ | ISSN: 2732-916Χ

002

ΙΩΑΝΝΗΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΉΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΊΟΥ, ΣΎΜΒΟΥΛΟΣ, GLOBAL INFLUENCER ΚΑΙ ΚΕΝΤΡΙΚΌΣ ΟΜΙΛΗΤΉΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΓΕΣΊΑ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΊΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΚΉ ΥΠΕΥΘΥΝΌΤΗΤΑ

Η εταιρική βιωσιμότητα απαιτεί ικανότητα καινοτομίας SOCIAL PURPOSE BUSINESS: ΌΤΑΝ Ο ΕΤΑΙΡΙΚΌΣ ΣΚΟΠΌΣ ΣΥΝΑΝΤΆ ΤΟΝ ΆΝΘΡΩΠΟ 14

ΜΑΥΑ ΗΕΝNERKES: OΔΕΥΟΥΜΕ ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΚΟΙΝΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΟ ΕSG 20

ΚΛΙΜΑΤΙΚΉ ΑΛΛΑΓΉ ΚΑΙ ΑΝΘΡΑΚΙΚΌ ΑΠΟΤΎΠΩΜΑ: ΕΊΝΑΙ Η ΏΡΑ ΤΗΣ ΔΡΆΣΗΣ 24