Bømlo kommune - Budsjett 2020 Velferdsplan 2021-2023

Nye førsteklassingar vert teken vel imot på Rubbestadneset skule.

(Foto: Simon Knutsson Sortland)

Budsjett 2020 Velferdsplan 2020-2023 «Berekraft» Vedteke av Kommunestyret 9. desember 2019 | PS 122/2019

BØMLO KOMMUNE | Leirdalen 1 - 5430 Bremnes | Tel: 53 42 30 00 Epost: postmottak@bomlo.kommune.no

Budsjett 2020

Side 2 av 76

Kommunestyret: Vedtak budsjett 2020 – Økonomiplan 2021-2023 Fleirtalet i kommunestyret gjorde følgjande vedtak: 1. Kommunestyret vedtek årsbudsjett og velferdsplan for åra 2020-2023 slik den ligg føre med føresetnader i budsjettdokumenter samt dette saksframlegget og med følgjande endringar: • Espevær skule vert vidareført som i dag. Eventuell endring av dagens skulestruktur vert å koma tilbake til ved rullering av skulebruksplan • Vekst i frie inntekter (skatt og inntektsutjamning) vert auka frå + 1,3% til +2,1% • Det vert budsjettert med ei effektivisering av drifta (reduserte driftsutgifter) med 0,28 % .

• Tidlegare vedtak om at barnetrygd ikkje skal takast med som grunnlag for utrekning av sosialhjelp vert tilbakestilt og der rådmannen sitt opphaveleg framlegg til vedtak vert lagt til grunn ved framlegg av eiga sak/revidert budsjett i 2020.

• Budsjetterte inntekter frå Havbruksfondet vert auka frå 12 til 16,5 mill.

2. Kommunestyret vedtek desse finansielle måltala for kommunal økonomi:

3. Kommunestyret vedtek i samsvar med innstilling frå Kontrollutvalet følgjande budsjettramme for kontroll og tilsyn i kommunen 1.328.000,- Tilleggsløyving på kr.

153.000,- vert dekka av posten avsett til disposisjonsfond.

4. Skatteøret vert sett lik maksimal sats i samsvar med Stortinget sitt vedtak om kommunalt skatteøre.

«Berekraft»

Kommunestyrevedtak Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 3 av 76

5. Kommunestyret vedtek følgjande eigedomskattevedtak: j. I medhald av eigedomsskattelova §§2 og 3 bokstav a) skal følgjande utskrivings alternativ for eigedomskatt nyttast for skatteåret 2020: Eigedomskatt på faste eigedommar i heile kommunen. k. Kommunar som til og med år 2018 skreiv ut skatt på kategorien verk og bruk, kan frå 2019 til og med 2024 vedta å skriva ut skatt på eit særskild fastsett grunnlag. Grunnlaget er differansen mellom ny takst for objekta frå 2019 og skattegrunnlaget i 2018. Det vert skrive ut skatt på det særskilde skattegrunnlaget redusert med to sjuandedel i 2020 (overgangsregel til eigedomsskattelova §§ 3 og 4 første ledd første pkt.) l. Skattesatsen vert sett til 3,5 promille av takstverdet for bustader og fritidseigedomar. Skattesatsen vert sett til 3,7 promille av takstverdet for næringseigedom og ubebygd grunneigedom. Skattesatsen på det særskilde grunnlaget vert sett til 3,7 promille. m. Kommunestyret har som mål å kunna redusera eigedomskatten vidare i planperioden og ber rådmannen leggja til rett for dette i budsjettarbeidet for åra 2021-2023. n. I medhald av eigedomsskattelova §7a og b gir kommunestyret fritak for eigedomskatt for 2020 til eigedomar tilhøyrande stiftingar eller institusjonar som tek sikte på å gagna ein kommune, eit fylke eller Staten og eigedomar av historisk verde. Dei eigedommane som etter eigedomsskattelova §7 har fått fritak i tidlegare år får fritak for eigedomskatt i 2020. o. Ved utskriving av skatt på bustadeigedommar nyttar kommunen skatteetaten sitt formuesgrunnlag for dei bustader kor dette er berekna (eigedomsskattelova 8 C-1) p. Ved taksering av alle eigedommar som ikkje er omfatta av skatteetaten sitt formuesgrunnlag skal gjeldande takstar frå 2009 kontorjusterast med 20% i 2020, jfr. eigedomsskattelova §8A-4. q. Ved utskriving av eigedomsskatt nyttar kommunen tidlegare vedtekne skattevedtekter. r. Eigedomskatten skal betalast i 2 terminar.

6. Kommunestyret vedtek å ta opp inntil 20 mill. i startlån til vidare utlån. Rådmannen får fullmakt til å ta opp lånet i Husbanken.

7. Kommunestyret vedtek å ta opp inntil 80,391mill. i lån til investeringar i bygg, anlegg og utstyr. Lånet inngår i kommunen si samla låneportefølje. Lånegjelda skal nedbetalast med minimumsavdrag. Rådmannen får fullmakt til å ta opp lån, jfr. kommunen sitt finans-reglement. Kommunestyret vedtek av låneporteføljen til kommunen, og alle lån i porteføljen kan refinansierast i budsjettåret. Rådmannen står fritt til å betala budsjettere avdrag på dei lån han finn formålstenleg, uavhengig av opphaveleg vedtak.

8. Rådmannen får fullmakt til å fordela lønnsavsetjingsposten ut til seksjonane.

9. Kommunestyret er kjend med at det kan vera næringsaktørar som ynskjer å etablera seg i næringsområde på Serklau, men at manglande infrastruktur kan setja ein stoppar for dette. Kommunestyret ber derfor om ei eiga sak der alternative løysingar vert vurdert og der målet skal væra å leggja til rette for meira næringsaktivitet i området.

10. Kommunestyret er kjend med at ei nødvendig omlegging av kommunal veg inn i industriområdet i Hovlandshagen kan setja ein stoppar for ei planlagd utviding av «Berekraft»

Kommunestyrevedtak Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 4 av 76

eksisterande næringsaktivitet i området. Kommunestyret ber derfor om ei eiga sak om dette med tanke på å finna ei løysing som vil vera tenleg for begge partar.

11. Tilkomstvegen frå Fv19 gjennom bustadfeltet til barneskulen i Rubbestadneset er svært trafikkfarleg og der det ikkje er lagt til rette for mjuke trafikantar. Kommunestyret ber om ei eiga sak der ulike løysingar for korleis ein kan betra denne situasjonen vert vurdert og der både trafikksikring av dagens veg og/eller alternativ tilkomstveg til skulen vert vurdert.

12. Kommunestyret ber om eiga sak der ein vurderer bruk av solceller på kommunen sine eigedommar. Dette med tanke på produksjon av straum til eige forbruk samt lading av kommunen sine eigne framtidige el.-køyretøy. I saka må og moglegheit for sal av overskotskraft til bake til El-nettet drøftast.

13. Når leasingavtale på kommunen sine teneste bilar skal fornyast skal anbodsprinsipp om nullutsleppsbilar leggjast til grunn.

14. Det er tidlegare gjort vedtak om at kommunen skal bli miljøfyrtårn sertifisert. Kjelde-sortering i kommunale bygg ligg inne i slik sertifisering. Kommunestyret ynskjer at dette tiltaket bør innførast i 2020.

15. Kommunestyret ber om eiga sak der alternative modellar for drift av SFO vert vurdert.

Ein ber spesielt om at ein ser på moglegheit for om SFO tilbodet kan driftast av barnehagane for på den måten å få meir fleksible opningstider som er tilpassa foreldra sine behov.

16. Turveg rundt Storavatnet er eit godt folkehelseprosjekt. Arbeid med reguleringsplan bør derfor setjast i gang i 2020 med tanke på å kunna få realisert prosjektet innan få år.

17. I kommuneplanen sin samfunnsdel står det i pkt. 6.11 (prinsipp om eigarskap) at det er viktig å ha nokre prinsipp om kommunale tenester og korleis forvalte ulike eigarskap. Det bør bli følgt opp i ei eigarskapsmelding som kan bidra til tydeleg kommunalt forvaltningsansvar. I ei slik eigarskapsmelding må det tydeleggjerast kva strategi kommunen har med sitt eige eigedomsselskapet (BKE) og kva for eigedomsportefølje selskapet skal ha ansvaret for.

18. Fylkeskommunen har sendt invitasjon til kommunen om at ein kan søkja midlar til ei Dagsturhytte. Kommunestyret ynskjer at kommunen søkjer om slike midlar. Finansiering av kommunen sin eigendel ved ei slik investering, som er rekna til 367 tusen, vert å koma tilbake til dersom tilskot til ei slik hytte vert innvilga.

19. Bømlo kommune skal vidareutvikla heiltidskultur i alle tenesteområde etter erfaringar med prøveprosjektet på BBH. Kommunestyret bed om ei halvårleg rapportering til kommunestyret om status på stillingsstorleik. Ledige stillingar skal som hovudregel lysast ut som faste, heile stillingar.

«Berekraft»

Kommunestyrevedtak Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 5 av 76

20. Bømlo kommune skal få fortgang i arbeidet med sentrumsutvikling. Dei nye reguleringsplanane skal sjå samanheng mellom kommunale investeringar og behov for nye møteplassar for å finna gode framtidsretta løysingar.

21. Kommunestyret skal setja ned ei arbeidsgruppe som ser på etablering av eit museum/permanent utstilling av materiale frå 2. verdskrigen på Bømlo.

22. Kommunestyret skal i 2020 vurdera ordninga med friplassar i kulturskulen og om talet på friplassar kan aukast framover for at fleire barn kan få høve til å delta.

23. Kommunestyret bed om at det vert sett av kr. 100 000,- til "Kommunalt tilskot til beiterydding". Dette vert dekka av posten avsetning til disposisjonsfond. Vilkåra for tildeling vert utarbeidd av Utval for natur, klima og miljø.

«Berekraft»

Kommunestyrevedtak Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 6 av 76

Rådmannen: «Berekraft» I arbeidet med budsjett for 2020 har rådmannen hatt sterkt fokus på at budsjettet skal vera berekraftig.

Slik som i dei siste årsbudsjetta har me hatt sterkt fokus på førebygging. Rådmannen si utfordring med eit samla budsjettopplegg er framleis at me har mange lovpålagde oppgåver medan mykje av det som går på førebygging ikkje er lovpålagd.

Gjenbruk er bra for klima. Loppemarknad på Bømlo vaksenopplæring. (Foto: Simon Knutsson Sortland)

Budsjettet for 2020 med tilhøyrande økonomiplan er det første budsjettet som skal utarbeidast etter reglane i ny kommunelov. Dette inneber mellom anna at kommunen er pliktig til å sette finansielle måltal som skal sikre at økonomien blir forvalta slik at den økonomiske handleevna vert ivareteken over tid. Rådmannen har utarbeida tre sentrale finansielle måltal som kommunestyret vert invitert til å vedta.

Det er i praksis ikkje realvekst i budsjettet for 2020. Regjeringa har lagt opp til ein realvekst i inntektene til kommunane på 300 mill. kr noko som inneberer vekst på kr 700 000 i Bømlo. Berre renter og avdrag på gjeld veks med 7,6 mill. kr, av dette 2,3 mill. kr i endra avdragsbetaling grunna nye reglar i ny kommunelov.

I tillegg er det vedtekne nye reglar for utskriving av eigedomsskatt. Maksimalsatsen er sett til 5 promille. I tillegg er det innført eit obligatorisk frådrag på 30% av formuesverdi/takst før berekning av eigedomsskatten. For kommunen ville dette innebere eit tap i inntekter på 6,8 mill. kr.

For at me skal kunne ha fokus på førebygging og i størst mogeleg grad vidareføra drifta av Bømlo kommune, har det vore naudsynt for rådmannen å finna måtar å auka kommunen sine inntekter på.

Som kompensasjon for sviktande inntekter og for å unngå drastiske strukturendringar, føreslår rådmannen å auke eigedomskattesatsen til 4 promille. Likevel har ikkje rådmannen greidd å unngå strukturendringar heilt og det vert føreslege å avvikle undervisningstilbod ved Espevær skule frå hausten 2020. Bømlo har i tillegg hatt ei tøff utfordring med omlegging av inntektssystemet. Me har tapt ca. 13 mill. på denne omlegginga og i tillegg trappar Fylkesmannen ned skjønsmidlane frå 9,7 mill. kr i 2017 til 7,1 mill. kr i 2020. Kommunen har dei siste 3 åra hatt skattesvikt som på langt nær er kompensert med utjamningsmidlar. Skattesvikten har netto vore på mellom 5 og 7 mill. kr pr år.

Inntektssystemet viser at Bømlo er ca. 5% dyrare å drive enn ein gjennomsnittskommune. Dette får me i utgangspunktet kompensert gjennom inntektssystemet. Me ser likevel at me på fleire «Berekraft»

Kommunestyrevedtak Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 7 av 76

område driv dyrare enn det me får kompensert for. Me har derfor gjort oss avhengige av å bruke eigedomsskatt på drift. Dette har vore situasjonen heilt sidan me innførte eigedomsskatt for 10 år sidan, med unnatak av 2016 og 2018. Årsaka til det høge kostnadsnivået er at me har ein struktur i drifta, både innanfor helse/omsorg og oppvekst, som er dyrare enn det som vert finansiert gjennom inntektssystemet. Forverringa er spesielt sterk innanfor oppvekst. Dette skuldast m.a at skule er vekta ned i dei nye inntektskriteria. Dette har igjen si årsak i at kommunar generelt har gjort rasjonalisering på skule som me ikkje har gjort. Kommunar brukar relativt sett mindre på skule enn tidlegare. Dette får stor negativ effekt på våre overføringar.

Rådmannen har dei siste åra både innanfor helse/omsorg og oppvekst kome med framlegg til strukturendringar som det ikkje har vore politisk vilje til å gjennomføra. På oppvekstfeltet ser rådmannen for seg at skulestruktur blir eit tema i ny skulebruksplan medan me i dette budsjettframlegget tek ein del grep som skal bidra til at me får mindre press på institusjonsplassar. Rådmannen sitt mål er å nytte færre sjukeheimsplassar og gi tilpassa tenester innanfor same kostnadsramme til fleire på eit lågare nivå i «omsorgstrappa».

I framlegget til budsjett tek me mange grep, men eg vil spesielt nemne satsinga på IKT i grunnskulen og bruk av fondsmidlar til heimetenesta. Dette skal bidra til at me vert betre rusta til å drive førebygging innanfor helse og omsorg som igjen skal gi mindre press på sjukeheimsplassar.

Me startar også det konkrete arbeidet med å sikra fleire omsorgsbustadar med bemanning.

Sjølv om me no har gjort store investeringsløft både på skule og helse dei siste åra er det mange uløyste oppgåver på investeringssida. Størstedelen av bygningsmassen vår er knytt til skulen. Her er det kontinuerleg trong for oppgradering. Rådmannen har i langtidsbudsjettet hatt fokus på betre arbeidstilhøve for dei tilsette og betre tilrettelegging for SFO. Dei fleste av våre barneskular var bygd før det vart obligatorisk med SFO. Innanfor helse legg me no vekt på å sikra fleire omsorgsbustadar med bemanning, og me førebur også saker som bidreg til aktivitet både for eldre, og menneske med nedsett funksjonsevne. Elles er store delar av bygningsmassen oppgradert dei siste åra, men me har mange uløyste oppgåver også her, ikkje minst treng psykisk helse nytt administrasjons- og aktivitetsbygg.

Arbeidet med å realisere ny brannstasjon på tomta til gamle Bremnes ungdomsskule er i prosess og det er sett av midlar til utarbeiding av reguleringsplan for tomta i budsjettet.

Kommuneplanen sin samfunnsdel vart vedteken i 2019 og er eit viktig grunnlag for kommuneplanen sin arealdel som det skal arbeidast med i 2020.

Svortland, 29.10.2019 Aud Gunn Løklingholm Konstituert rådmann

«Berekraft»

Kommunestyrevedtak Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 8 av 76

Innhald: Budsjett 2020 Velferdsplan 2020-2023................................................................................ 1 «Berekraft»........................................................................................................................... 1 Kommunestyret:................................................................................................................... 2 Rådmannen: «Berekraft» ..................................................................................................... 6 Innhald:................................................................................................................................. 8 Investeringar 2020-2023 .................................................................................................... 22 Budsjett 2020, økonomiplan 2020–2023, presentasjon av hovudområda/ seksjonane ... 31 Sentrale styringsorgan........................................................................................................ 34 Oppvekst, kultur og idrett .................................................................................................. 37 Helse, sosial og omsorg ...................................................................................................... 46 Tekniske tenester ............................................................................................................... 54 Kyrkjelege føremål ............................................................................................................. 59 Ikkje fordelt/tilleggsløyving/ premieavvik ......................................................................... 60 Økonomiske føresetnader.................................................................................................. 63 Brukarbetalingar................................................................................................................. 70 Budsjettabellar ................................................................................................................... 72

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 9 av 76

Økonomiske utfordringar og ramme­vilkår i økonomiplanperioden 2020–2023

Førebels skisse over dei planlagde omsorgsbustadane i Teiglandshagen.

(Ill.: Holon)

Innleiing Rådmannen vil i dette kapitelet gjere greie for føresetnadane som ligg til grunn i økonomiplanen og dei økonomiske utfordringane som kommunen står framfor dei komande fire åra. Årsbudsjett 2020 og økonomiplanen for 2021–2023 bygger på dei føresetnadane som låg i økonomiplanen 2020-2022.

Budsjettet vert sett opp i samsvar med økonomireglane i kap. 14 i ny kommunelov. For økonomiområdet trer desse i kraft frå 01.01.2020, noko som inneberer at økonomiplanen og årsbudsjettet må følgje dei nye reglane.

I §14-2 bokstav c vert det stilt krav om at kommunestyret skal vedta finansielle måltal for utviklinga av kommunen sin økonomi. Måltala skal sikre grad av langsiktigheit i økonomistyringa slik at kommunen sin økonomiske handlefridom vert i vareteke. Å budsjettere med ein 4-årig økonomiplan inneber ei stor grad av uvisse. Rammevilkåra for kommunen har endra seg vesentleg dei siste åra, noko som synte seg ved omlegginga av inntektssystemet frå og med 2017. Kommunen sitt inntektstap på 13 mill. kr er no fullt ut implementert i rammene. Nytt dei siste åra er inntekter frå Havbruksfondet. Slik det ser ut så vil desse inntektene variere stort frå år til år. Inntektene kjem i hovudsak berre anna kvart år.

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 10 av 76

Rådmannen har i økonomiplanperioden lagt til grunn ferdigstilling av ny brannstasjon samt oppgradering av dei eldste skulane i kommunen. Som tiltak for å møte veksten i eldrebefolkninga i kommunen legg ein opp til å investere i heildøgns omsorgsbustadar for eldre på Moster og for funksjonshemma på Svortland i økonomiplanperioden. Nytt legesenter på Moster er ikkje lagt inn i investeringsramma. Her ser ein for seg eit samarbeid med private som byggjer lokala og kommunen vert leigetakar. Økonomiplanen byggjer elles på venta endringar i folketal og samansetjinga av folkesetnaden dei næraste åra.

Finansielle måltal

Det som kjenneteiknar ein kommune med god økonomistyring er: • Balanse i løpande drift • Ikkje for høg lånegjeld • Midlar i disposisjonsfond • God likviditet Det er difor naturleg at me har måltal som underbyggjer desse kjenneteikna.

Det vert gjort framlegg om følgjande nøkkeltal: 1. Netto driftsresultat i prosent av driftsinntektene - Måltal 1,75% 2. Disposisjonsfond i prosent av driftsinntektene - Måltal 10-15% 3. Langsiktig gjeld som ikkje er dekka av andre (minus pensjonsforpliktingane) i prosent av driftsinntektene - Måltal 85% Deler av kommunen si lånegjeld vert dekka av andre, slik som startlåna samt lån med rente og avdragskompensasjon. I tillegg vil lånegjeld innan VAR- området (BVA AS dekkjer denne) og feiing bli dekka av dei kommunale avgiftene. Kommunen si gjeld til utleigebustader vert dekka av BKE AS, men kommunen sit med risikoen.

Demografi og kommuneøkonomi

Ein viktig føresetnad for økonomiplanen er folketalsutviklinga i kommunen og samansetjinga av denne. Folketalet 1. januar 2019 var på 11 960. Fram til 01.07.2019 har dette auka med 23 til 11 983. Det er folketalet 01.07.2019 som vert lagt til grunn for utrekning av rammetilskotet for 2019. Folketalet 01.01.2020 er avgjerande for fordelinga av inntektsutjamninga i 2020.

Folketalet har dei siste fem åra auka med i snitt 0,4% i året. Veksten det siste året var på 0,5%. Eit særtrekk ved folkesetnaden i kommunen er relativt sett mange unge under 15 år (15% fleire enn landsgjennomsnittet). Eit spesielt særtrekk for kommunen er den høge delen av innbyggjarane som er eldre enn 90 år. Kommunen har relativt sett 45% fleire i denne aldersgruppa i høve til totalbefolkninga enn landet. Det er eit stort overskot av unge menn i kommunen, med 88 kvinner pr. 100 menn i aldersgruppa 19 -39 år. Utviklinga i kommunen

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 11 av 76

er at talet på eldre over 67 år er meir likt landsgjennomsnittet mens talet på barn i framleis ligg over landsgjennomsnittet.

SSB oppjusterte framskrivinga av folketalet sommaren 2018. I økonomiplanen har rådmannen lagt det mellomste alternativ for folketalsframskriving til grunn. Dette gir ein årleg vekst i folketalet på 0,3%. Veksten frå 2018 til 2019 var på 0,5%, dette kan indikere ein høgare folkevekst i Bømlo. SSB har i alle alternativa justert ned folketalsveksten for landet.

Tabellen nedanfor syner utviklinga i folketalet basert på SSB si siste framskriving alternativ midlare vekst for kommunen: Aldersgruppe (folketal pr 01.01)

2019

2020

2021

2022

2023

0 år

113

124

125

124

125

1-5 år

735

722

701

701

689

0-5 år

848

846

826

825

814

6 -15 år

1723

1727

1725

1722

1709

16-18 år

564

527

515

488

518

19-66 år

7006

6962

6985

7022

7002

67-79 år

1294

1383

1433

1475

1525

80 - 89 år

380

381

381

378

403

90 år eller eldre

145

139

137

134

127

Sum befolkning

11960

11965

12002

12044

12098

Dersom denne utviklinga slår til vil talet på barnehagebarn bli redusert med 34 i økonomiplanperioden. Talet på barn i skulepliktig alder syner og ein nedgang på 14 barn.

Talet på eldre over 67 år aukar med 236 (13%). Det er aldersgruppa 67–79 år som veks mest (med 231), talet på 80-89 åringar aukar med 23 men først frå 2022. Talet på 90 åringar og eldre får ein reduksjon på 18 i perioden.

Den demografiske utviklinga har innverknad på nivået på dei statlege rammeoverføringane.

Utgiftsutjamninga i inntektssystemet syner at samansetjinga og endringa i dei ulike aldersgruppene fører til endra inntektsramme, sjå meir om dette under analyse av utgiftsnivået i kommunen.

Tabellen under syner berekna demografikostnadar i åra 2021-2023, basert på opplegget til Teknisk berekningsutval med utgangspunkt i 2018-tal og med endring i høve til årsbudsjettet 2019.

Meirutgifter basert på endring i demografi i forhold til 2019 1000 kr 0 åringar Barnehage (1-5 år) Grunnskole (6-15 år) Vidaregåande (16-19 år) «Berekraft»

2020 772 -3 307 614 -268

2021 70 -4 134 -307 -174

2022 -70 133 -461 -709

Total 2023 2019-2023 70 842 -2 438 -9 746 -1 997 -2 151 80 -1 071

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 12 av 76

Meirutgifter basert på endring i demografi i forhold til 2019 1000 kr Vaksne (20-66 år) Eldre (67 år og eldre) Sum endring utgifter

2020 -1253 3 067 -375

2021 272 2 114 -2 159

2022 856 740 489

Total 2023 2019-2023 125 0 4 965 10 886 805 -1240

Som det går fram av tabellen over så er det berekna at kostnadane i kommunen skal gå noko opp i økonomiplanperioden grunna endringar i folketal og alderssamansetjing i kommunen.

Utgiftene til barn og unge skal gå ned i perioden, særleg dei to første åra. Det er særleg utgiftene til eldre som vil gå opp. Dette heng saman med veksten av eldre over 67 år. Det er ikkje teke omsyn til kvalitetshevingar og/eller effektivitetsendringar. Heller ikkje skiftkostnadar som oppstår med jamne mellomrom grunna oppstart av tilbod utan at det kjem som ein direkte konsekvens av endring i demografi.

Endringar i demografikostnadane vert normalt kompensert gjennom utgiftsutjamninga i inntektssystemet.

Analyse av utgiftsnivået til kommunen

Kommunen får tildelt kompensasjon for demografiske særtrekk gjennom utgiftsutjamninga i inntektssystemet, til dømes kompensasjon for at kommunen har fleire barn enn gjennomsnittskommunen eller fleire eldre. Også sosiale særtrekk ved samfunnet gir omfordelingar i inntektssystemet. Døme her kan vere fleire einslege eldre, høgare arbeidsløyse, fleire skilde, uføre, fattige osb.

For 2020 har kommunen slik kostnadsnøkkel på dei sentrale tenesteområda samanlikna med 2019: Delkostnadsnøkkel

Indeks 2019

Indeks 2020

Vekt 2019

Vekt 2020

Grunnskule

1,1828

1,2085

25,53

25,27

Administrasjon, miljø

0,9931

1,0076

8,12

8,19

Landbruk

1,1342

1,1723

0,20

0,21

Pleie og omsorg

1,0590

1,0586

34,49

34,90

Barnevern

0,8897

0,8423

4,39

4,30

Sosialhjelp

0,7247

0,7053

5,76

5,78

Kommunehelse

1,0337

1,0416

5,05

5,26

Barnehagar

1,0589

1,0387

16,45

16,08

1,0575

1,0588

1,00

1,00

Hovudkostnadsnøkkel

Staten har berekna utgiftstrongen (ressurstrong) for kommunane til 293 milliardar kroner som er fordelt på 8 hovudområde etter ei vekting som baserer seg på kommunesektoren sine utgifter 2 år før budsjettåret (2018).

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 13 av 76

Indeksen seier noko om kommunen sin utgiftstrong på dei enkelte hovudområda. Kommunen har etter staten sine kriteria ein utgiftstrong som samla på alle hovudområda er 5,88% høgare enn den berekna gjennomsnittlege utgiftstrongen for kommunane. Dette gir kommunen eit tillegg på kr 3 223 pr innbyggjar totalt 38,6 mill. kr.

Inntektssystemet vart lagt om i 2016 med verknad frå 2017. Den kraftige nedvektinga av grunnskulen sin del av utgiftene (frå 28,82 til 25,27%) frå 2016 til 2020 har medført at kommunen har fått redusert berekna utgiftstrong til grunnskuledrift med 28,1 mill. kr over 4 år.

Sjølv om andre sektorar (pleie og omsorg, sosialhjelp og barnevern) har blitt vekta opp så er ikkje dette nok til å dekke det store tapet kommunen har hatt i rammeoverføringa frå staten grunna endringa av grunnskulen sin del av samla utgifter.

Samla fekk kommunen redusert utgiftsutjamninga med 9,2 mill. kr frå 2016 til 2017. Tapskompensasjonen på 3,7 mill. kr fall vekk i 2017. Samla reduksjon grunna omlegginga vart på 12,9 mill. kr. som er innarbeida i budsjettet. I tillegg har Fylkesmannen redusert skjønsmidlane med 0,7 mill. kr i 2020.

Endringa i inntektssystemet har gitt kommunen utfordringar med å omstilla tenestene og tilpasse desse til dei nye inntektsrammene i åra framover.

Kostnads og effektivitetsanalyse

Kostnadsanalysen baserer seg på innrapporterte rekneskapstal for 2018. Når ein ser på utgiftene som kommunen brukte på dei sentrale tenesteområda der kommunen får berekna utgiftsbehovet av staten gjennom utgiftsutjamninga så har kommunen nytta kr 2 052 pr. innbyggjar meir på desse tenestene. Korrigert for barnevernsutgift til mindreårige flyktningar med kr 1 308 (forklaring i avsnittet under) så har kommunen nytta kr 744 meir enn landsgjennomsnittet pr innbyggjar til desse sentrale tenestene enn landsgjennomsnittet. Dette er ein nedgang frå 2017.

Figur A syner utviklinga dei 3 siste åra. Det er tenestene grunnskule og kommunehelse som har det største avviket.

Kommunen ga i 2018 tenester til mindreårige flyktningar. Utgiftene til denne tenesta vert finansiert med statstilskot. I 2017 vart finansieringa lagt om slik at kommunen no får eit tilskot som vert ført på sentral funksjon mot tidlegare som refusjonsinntekt barnevern. Dette utgjer kr. 1 369 pr. innbyggjar i 2017 og kr 1 308 i 2018 og forklarar den sterke utgiftsauken på tenestenivået.

Meirforbruk utover berekna utgiftstrong går særleg utover dei tenestene som ikkje er ein del av inntektssystemet samt netto driftsresultat, sjå figur B. Figurane illustrerer avvika i høve til landsgjennomsnittet i ressursbruk, men seier ikkje noko om tenestekvalitet. Dette kan likevel vere eit grunnlag for nærare drøfting av prioriteringar i økonomiplanarbeidet.

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 14 av 76

Fig. A Tenester innanfor inntektssystemet Ressursbruk korrigert for forskjellar i utgiftstrong m.m (kroner per innb) samanlikna med landsgjennomsnitt

3 500 KRONER PER INNBYGGER

3 000

3 079

2 500 2 000 1 500

1 969

2 052

1 000 500

122 211 242

0

293

762

1 102 1 088

898 436

308 199 -272

-500

2016

2017

507 572 341

139

420

-268

2018

Fig.B Frie disponible inntekter og ressursbruk avvik fra landsgjennomsnitt(=0) korrigert for utgiftstrong m.m (kroner per innbyggjar) 4 000

3 079

3 000 2 000

1 556

1 000

2 037 1 969

2 052 545 340 662

391

0

-52 -92 -106

-458-301-542

-1 000

4 -33 -288-196

-160

-2 000 -3 000

-2 441 Frie disponible Tjenester Administrasjon Tjenester Premieavvik Netto finans og Netto inntekter INNTSYS eks. utenfor inntsys avdrag driftsresultat administrasjon 2016

«Berekraft»

2017

2018

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 15 av 76

Hovudtal drift i økonomiplanperioden 2020 – 2023 Økonomisk oversikt drift

R 2018

B 2019

B 2020

B 2021

B 2022

B 2023

Rammetilskot

-382 167

-356 544

-377 486

-373 047

-373 977

-375 113

Skatt på inntekt og formue

-295 857

-340 936

-345 375

-352 920

-359 152

-363 386

-31 039

-32 040

-37 761

-38 953

-39 453

-39 953

0

0

0

0

0

0

-208 132

-120 933

-129 730

-116 064

-121 715

-113 332

Overføringar og tilskot frå andre

-23 743

-14 352

-15 961

-15 961

-15 961

-15 961

Brukarbetalingar

-25 118

-25 563

-27 148

-27 148

-27 148

-27 148

Sals- og leigeinntekter

-23 018

-26 921

-26 899

-27 099

-27 599

-27 599

SUM DRIFTSINNTEKTER

Eigedomsskatt Andre skatteinntekter Andre overføringar og tilskot frå staten

-989 075

-917 290

-960 360

-951 191

-965 004

-962 491

Lønsutgifter

493 601

470 317

499 671

495 545

492 319

493 043

Sosiale utgifter

126 529

127 763

126 390

133 077

137 678

143 713

Kjøp av varer og tenester

258 715

250 170

248 339

243 448

242 697

240 347

Overføringar og tilskot til andre

45 817

27 356

25 497

25 197

25 197

25 197

Avskrivningar

30 427

35 000

37 400

37 400

37 400

37 400

SUM DRIFTSUTGIFTER

955 088

910 606

937 295

934 666

935 289

939 699

BRUTTO DRIFTSRESULTAT

-33 987

-6 684

-23 065

-16 525

-29 714

-22 792

-2 992

-3 875

-4 573

-6 573

-6 173

-6 553

-385

-131

-131

-131

-131

-131

Renteutgifter

20 858

20 454

23 029

24 317

24 626

25 598

Avdrag på lån

23 257

23 948

29 019

30 882

32 294

34 098

NETTO FINANSUTGIFTER

40 738

40 396

47 344

48 495

50 616

53 012

Motpost avskrivninger

-30 427

-35 000

-37 400

-37 400

-37 400

-37 400

NETTO DRIFTSRESULTAT

-23 675

-1 287

-13 120

-5 430

-16 498

-7 179

Disponering eller dekning av netto driftsresultat

0

0

0

0

0

0

Overføring til investering

0

0

2 987

0

0

0

Renteinntekter Utbytter

Netto avsetningar til eller bruk av bundne driftsfond

-585

-308

-800

-600

-600

-600

Netto avsetningar til eller bruk av disposisjonsfond

28 091

1 595

10 933

6 030

17 098

7 779

Dekning av tidlegare års meirforbruk SUM DISPONERINGAR ELLER DEKNING AV NETTO DRIFTSRESULTAT

-3 832

0

0

0

0

0

-23 675

1 287

13 120

5 430

16 498

7 179

0

0

0

0

0

0

FRAMFØRT TIL DEKNING I SEINARE ÅR

Netto driftsresultat Netto driftsresultat viser kva kommunen sit att med av inntekter etter at utgifter er trekt frå.

I tillegg til inntekter og utgifter knytt til den ordinære drifta, inngår også finansinntekter- og utgifter. Netto driftsresultat kan nyttast til finansiering av investeringar eller avsetjast til seinare bruk (disposisjonsfond), og gir dermed ein indikasjon på kommunen sin økonomiske handlefridom. Det tekniske berekningsutvalet for kommunal og fylkeskommunal økonomi «Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 16 av 76

(TBU) tilrår eit netto driftsresultat i prosent av driftsinntektene på 1,75 prosent som er rådmannen sitt framlegg til måltal.

Det er lagt opp til eit positivt driftsresultat for 2020 på 13 mill. kr, av dette utgjer venta havbruksfondsinntekter 12 mill. kr. Utan venta inntekter frå Havbruksfondet så er netto driftsresultat svakt. Utviklinga i netto driftsresultat i økonomiplanperioden går fram av tabellen under.

Netto driftsresultat 2,4 1,7

1,4 0,6 R 2018

0,1

0,1

0,2

B -0,3 2019

B 2020

B 2021

0,5

0,7 0,3

B 2022

B 2023

-1,0

Netto driftsresultat

Netto driftsresultat utan havbruksinntekter

Kommunen når ikkje dette måltalet på 1,75% i denne økonomiplanperioden.

Rådmannen legg opp til at alle ikkje disponerte midlar i økonomiplanperioden skal setjast av til disposisjonsfond. Måltalet er ikkje nådd for storleiken på fondet, og inntil dette er det naudsynt å styrke fondet for at ikkje likviditeten skal bli vesentleg svekka. Driftsresultatet består av premieavviksinntekter som er større enn driftsresultatet. Dette tærer på kommunen sin likviditet. Rådmannen føreslår slik avsetjing til disposisjon i perioden: Disposisjonsfond (heile 1000 kr) Fond 01.01

Berekna resultat 2019

Budsjett 2020

Budsjett 2021

Budsjett 2022

Budsjett 2023

72 498

68 493

80 941

92 662

96 352

4 295

15 359

7 469

17 098

7 779

Forventa bruk i året

-8 300

-4 426

-1 439

0

0

Fond utgangen av året

68 493

79 426

86 971

109 760

104 131

Fond i % av omsetning

7,47 %

8,27 %

9,14 %

11,37 %

10,82 %

Framlegg til avsett i året

Bruken av disposisjonsfondet i 2020 og 2021 er dette: (i 1000 kr) Kommuneplanarbeid – havbruksfond Fiskerihamn-Havbruksfond (5 mill. kr i 2019 - 2,987 mill. kr i 2020

«Berekraft»

1 439 2 987

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 17 av 76

Kommunen sitt premieavvik vil auke kraftig i økonomiplanperioden. Dette vil svekke kommunen sin likviditet. Det er derfor heilt naudsynt å byggja opp disposisjonsfondet slik at dette er større enn premieavviket - sjå nærare omtale i kap. 7. Premieavviket er slik det går fram av tabellen under større enn fondsavsettingane noko som kan føre til at kommunen får likvidtetsvanskar i åra som kjem.

Akkumulert premieavvik

2019 51 135

2020 81 836

2021

2022

2023

102 203

120 490

133 732

Driftsinntektene

Veksten i samla driftsinntekter frå opphavleg budsjett 2019 til 2020 er nominelt på 4,7%.

Med ein forventa prisvekst på 3,1% gir dette ein volum og realvekst på 1,6%.

Vidare i økonomiplanperioden vert det føresett ein realnedgang på 1% i 2021 ein auke på 1,5% i 2022 og nedgang på 0,3% i 2023. Svingingane i inntektene heng saman med inntektene frå Havbruksfondet. Inntektene frå mottak av flyktningar går kraftig ned i perioden. Det er venta svak auke i skatt og rammetilskot, endringar i demografi tilseier relativt sett noko lågare utgiftsutjamnande midlar til kommune.

Utvikling i frie inntekter (skatteinntekter og rammeoverføringar)

Tabellen nedanfor syner utviklinga i dei frie inntektene. Alle tal for åra 2021 – 2023 er i faste 2020 kroner: 2019

2020

2021

2022

Sum rammetilskot

-377 486

-373 047

-373 977

-375 113

Skatt på formue og inntekt

-345 375

-352 920

-359 152

-363 386

SUM frie inntekter

-722 861

-725 967

-733 129

-738 499

--3 106

-10 268

-15 638

0,4 %

1,0 %

0,7 %

Endring i frie inntekter akkumulert i høve budsjett 2019 Årleg vekst i frie inntekter

2,7 %

Prisstigninga i kommunesektoren er rekna til 3,1%, det er difor ein realnedgang i dei frie inntektene frå 2019 til 2020.

Anslaget for åra 2021–2023 byggjer på ein berekna realvekst i dei frie inntektene på 0,9% i økonomiplanperioden. I rammetilskotet er det tatt omsyn til nedtrapping av skjønstilskotet frå Fylkesmannen, endring i inntektssystemet og demografiske tilhøve. Desse endringane medfører ein svakare realvekst i kommunen sine inntekter enn kva som er lagt til grunn for vekst i frie inntekter på landsbasis.

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 18 av 76

Eigedomsskatt

I 2019 er det 10 år sidan eigedomsskatten vart innført. Kommunen vedtok kontorjustering av takstane i 2019 med 10%. I økonomiplanen for 2020-2022 vedtok kommunestyret å gjennomføre ei kontormessig verdsetjing av eigedomane i kommunen med 10% kvart år i 3 år (2019, 2020 og 2021). Dette ga kommunen eit høgare skattegrunnlag, noko som i økonomiplanen bidrog til auka inntekter frå eigedomsskatten i 2020 -2022.

Regjeringa har gjort framlegg om endringar i eigedomsskattelova som får konsekvensar for kommunen. Det er framlegg om å avvikle omgrepet verk og bruk frå og med 2019. Dette medfører at kommunen frå 2019 til 2024 kan skrive ut skatt på eit særskilt fastsett grunnlag. Grunnlaget er differansen mellom ny takst for objekta frå 2019 og skattegrunnlaget som vart nytta i 2018 redusert med 1/7 del. Det er ikkje venta at kommunen vil tape meir enn 0,5 mill. kr etter 7 år på dette. Kommunen tapte så lite på omlegginga at me ikkje får kompensasjon frå staten.

Maksimal eigedomsskatt skal vere 5 promille og det er innført ein obligatorisk reduksjonsfaktor på alle formuesverdiar på 30%. I tillegg er det fremja ei endring om maksimal skattesats på 4 promille frå 2021.

Kommunestyret har vedteke å nytte skatteetaten sine formuesverdiar i 2020 på dei skatteobjekta som har slike verdiar (78% av bustadane). For dei andre eigedomane (mellom anna fritidseigedomar, næringseigedomar, resten av bustadmassen) vert takst justert med 20% frå 2009 nivå. For å oppretthalde inntektsnivået, må skattesatsen settast opp at til 4 promille. Rådmannen har heller ikkje funne grunnlag for å innføre botnfrådrag då reduksjonsfaktoren på 30% vert gjort obligatorisk på alle takstane som kommunen nyttar.

Konsekvensen av dette vert lågare eigedomsskatt på fritidsbustader, næringseigedomar og andre eigedomar der taksten vert kontorjustert. For bustader er det venta høgare eigedomsskatt avhengig av skatteetaten sin formuesverdi på eigedommen.

Driftsutgiftene

Kommunen sine samla driftsutgifter korrigert for avskrivingar veks med 2,9% nominelt frå budsjett 2019 til budsjettframlegget for 2020. Dette svarar til ein real- og volumnedgang på 0,2%. Vidare i perioden vert det føresett ein realnedgang i utgiftene på 0,3% i 2021, og ein vekst på 0,1% i 2022og 0,5% i 2023. Hovudgrunnen til reduserte utgifter er lågare inntekter knytt til mottak av flyktningar. Endring i tal eldre samt nytt bufellesskap fører til auka utgifter i slutten av perioden.

Utvikling i netto finanskostnader

Finanskostnadane utgjer ein stadig større del av kommunen sine utgifter. Framleis så nyt kommunen godt av låge renter på lån, men kommunen er svært sårbar for renteauke. For «Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 19 av 76

nærare om finanskostnadane og gjeldsgrad vert det vist til kapitelet som omhandlar økonomiske føresetnader. Utviklinga i finanskostnadane går fram av figuren under:

Netto Finanskostnad i % av driftsinntektene

4,1

2018

4,4

2019

4,9

2020

5,3

5,4

2021

2022

5,7

2023

Rente og avdragsutgiftene med fråtrekk for rentekompensasjonen er budsjettert slik i 20202023.

2020

2021

2022

2023

Netto rente- og avdragsutgift ekskl startlån

49 699

52 512

54 013

56 556

Rente - og avdragskompensasjon

-2 474

-2 365

-2 241

-2 117

Sum netto rente- og avdragskostnad

47 225

50 147

51 772

54 439

Finansiering av dei planlagde investeringane vil føre til slik endring i finanskostnadene i økonomiplanperioden i forhold til nivået i 2020. (tal i heile kr 1000) 2021 Endring netto rente- og avdragskostnad Endring rentekompensasjon Sum endring netto rentekostnad

2022

2023

2 813

4 314

6 857

109

233

357

2 922

4 547

7 214

Rente- og avdragsutgiftene er nærare omtalt i kap 8.

Endringar i økonomiplanen 2021- 2023

Med utgangspunkt i årsbudsjettet 2020 så viser tabellen nedanfor endringane i driftsrammene i økonomiplanperioden 2021-2023. Endring i kostnadar og inntekter som heng saman med endringar i demografi er innarbeida. Det same gjeld endringar i finanskostnadar som «Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 20 av 76

har samanheng med framlegg til investeringsrammene. Den største endringa som det er teke høgd for i økonomiplanen er reduksjon av flyktningmottak. Dette gjeld både ordinære flyktningar og einslege mindreårige flyktningar. Dette vil føre til endring på tenesteområda vaksenopplæring og flyktningmottak samt drift av bufellesskap for einslege mindreårige flyktningar. ØP 2021

ØP 2022

ØP 2023

Rammetilskot

4 439

3 509

2 372

Skatteinntekt

-7 545

-13 777

-18 011

Eigedomsskatt

-1 192

-1 692

-2 192

Havbruksfondet

8 000

0

8 000

Integreringstilskot

2 933

4 258

4 317

Tilskot EMF

2 048

2 048

2 048

135

259

383

1 863

3 275

5 080

Renteutgifter

949

1 038

1 777

Renteutgifter startlån

339

559

792

-400

-700

-1 080

-1 600

-900

-900

Sum samla endring overordna inntekter og finans

9 969

-2 123

2 586

Pensjon

7 188 5 411

12 043 8 820

17 460 15 409

Premieavvik

4 923

3 593

2 050

Premieutgift

-3 146

-370

0

-803 484

-1 000 0

-1 553 484

0

100

100

-1 000

-1 500

-2 500

-11 006

-13 768

-19 303

Tidleg innsatsmidlar lagt på skulenøkkel

-1 250

-1 250

-1 250

EMF-bufellesskap

-2 048

-2 048

-2 048

Barn 0-6 demografiendring

Rentekompensasjon Avdragsutgifter

Renteinntekter startlån Andre renter

Premieavvik amortisering

Endring driftsutgifter seksjonane Seksjon 1 Sentrale styringsorgan Valutgifter Tilbakeført fond brukt til kommuneplan Digitalisering effektivisering Seksjon 2 Oppvekst, kultur og idrett

-4 471

-4 552

-7 072

Demografiendring skuleborn

-337

-843

-3 033

Vaksenopplæring, endring driftsbudsjett

-700

-700

-900

-2 200

-4 375

-5 000

2 254 -110

3 069 2 870

8 313 5 202

0 0

0 -1000

0 -1000

Vaksenopplæring , introduksjon Seksjon 3 Helse,sosial og omsorg Helse, pleie og omsorg, demografiendring eldre Seksjon 4 Teknisk og brann Konsulenttenester kommuneplan/auka inntekt plan Feiing, auka inntekt Samla endring økonomiplan i forhold til budsjett 2020 Netto driftsresultat 2020 Driftsresultat åra 2021 - 2023

«Berekraft»

-200

-200

-200

7 689

-3 379

5 940

-13 120

-13 120

-13 120

-5 431

-16 499

-7 180

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 21 av 76

Det går fram av økonomiplanen at auken i rente- og avdragsutgiftene samt pensjonskostnadane veks meir enn realveksten i dei frie inntektene (skatt og rammeoverføring frå staten samt eigedomsskatten). Tabellen under illustrerer dette: Realvekst frie inntekter og eigedomsskatt Renter og avdrag på lån Pensjonskostnad Sum finans og pensjonskostnad Pensjon/finans i % av frie inntekter

2021

-4 298 1 286 7 188 8 474 197,2

2022

-11 960 3 531 12 043 15 574 130,2

2023

-17 831 6 052 17 460 23 512 131,9

Det er difor ikkje midlar til nye tiltak i perioden utan at eksisterande tenester vert endra.

Samandrag:

Det vert krevjande for kommunen å opparbeide seg eit netto driftsresultat opp mot det tilrådde 1,75%. Omlegginga av inntektssystemet har slått svært negativt ut for kommunen i tillegg til skattesvikten dei siste åra. Dette gjer det difor vanskeleg å få resultatet opp på dette nivået på kort sikt.

Kommunen har høg gjeld, noko som gjer at den er svært utsett for auke i rentenivået.

Kommunen må dekke inn tidlegare inntektsføringar av premieavviket i åra framover, noko som vil auke pensjonskostnadane, særleg i slutten av økonomiplanperioden. Ny pensjonsreform vil truleg føre til auka kostnad. Forventa realvekst i kommunen sine inntekter vil difor i stor grad gå med til å dekke pensjon og auka kapitalutgifter dei næraste åra. Kommunen si likvide stode har blitt betra dei siste åra, men aukande premieavvik vil tappe likviditeten dei nærmaste åra. Kommunen har dei siste åra fått bygd opp disposisjonsfondet. Dette er no stort nok til å dekke premieavviket. Premieavviket aukar likevel sterkare enn fondsavsetjinga i økonomiplanperioden noko som på sikt gjer det naudsynt å auke netto driftsresultat og fondsavsetjingane.

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 22 av 76

Investeringar 2020-2023 Rådmannen sitt framlegg til investeringsramme og finansiering av denne går fram av tabellen under (alle tal i heile 1000 kr) Bevilgningsoversikt investering

R2018

B2019

B2020

B2021

B2022

B2023

100 583

87 871

105 830

113 650

101 900

47 000

Investeringar i varige driftsmidler

1 435

6 000

5 500

5 450

4 400

5 750

Tilskot til andres investeringar Investeringar i aksjer og andeler i selskaper

2 438

2 200

2 100

2 300

2 400

2 500

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Bevilgningsoversikt investering

Sum investeringsutgifter Kompensasjon for meirverdiavgift

104 456

96 071

113 430

121 400

108 700

55 250

Tilskot frå andre

-14 551

-16 029

-19 242

-22 610

-20 260

-9 280

Sal av varige driftsmidlar

-13 281

-16 460

-7 460

-24 300

-3 000

-

-4 783

-6 000

-1 150

-2 000

-1 000

-

Sal av finansielle anleggsmidlar Bruk av lån

-175

-

-

-

-

-

Sum investeringsinntekter

-66 400

-44 582

-80 391

-69 790

-82 040

-43 470

Vidareutlån

-99 190

-83 071

-108 243

-118 700

-106 300

-52 750

14 787

15 000

20 000

15 000

15 000

15 000

-14 787

-15 000

-20 000

-15 000

-15 000

-15 000

4 882

5 000

5 000

5 000

5 000

5 000

Netto utgifter vidareutlån

-8 405

-5 000

-5 000

-5 000

-5 000

-5 000

Overføring frå drift Netto avsetjingar til eller bruk av bundne investeringsfond Netto avsetjingar til eller bruk av ubundne investeringsfond Sum overføring frå drift og netto avsetjingar

-3 523

-

-

-

-

-

-

-

-2 987

-

-

-

3 103

-

-4 846

-13 000

-2 200

-2 700

-2 400

-2 500

-

-

-1 743

-13 000

-5 187

-2 700

-2 400

-2 500

-

-

-

-

-

-

Bruk av lån til vidareutlån Avdrag på lån til vidareutlån Mottatte avdrag på vidareutlån

Dekning av tidligare års udekka beløp Sum overføring fra drift og netto avsetjingar Fremført til inndekning i senere år (udekket beløp)

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 23 av 76

Spesifikasjon investeringar 2020-2023 Budsjett 2020

Investeringar 2020-2023 Investeringar sentrale styringsorgan/felles postar

Budsjett 2021

Budsjett 2022 2021

Budsjett Budsjett 2021 2023

IKT investeringar Investering Elements byggesak Rehab. rådhuset Digitalisering byggesak, ordning og deponering arkiv Digitaliseringsprosjekt, nye heimesider SUM

3 000 250 500 2 500 1 200 7 450

3 000 0 0 0 500 3 500

3 000 0 0 0 500 3 500

3 000 0 0 0 500 3 500

Stadsutvikling Moster Fiskerihamn Langevåg Sentrumsutvikling Svortland SUM

200 2 987 200 3 387

0 0 0 0

0 0 0 0

0 0 0 0

Læremateriell Digital satsing skule Leikeapparat barneskular Våge skule hovudbygning Svortland skule - nytt bygg, lærararbeidsplassar, skulehelse mm Meling skule- lærararbeidsplassar, sfo -base, grupperom Rehabilitering skular SUM

2 100 1 350 400 200

2 200 0 400 800

2 300 0 400 15 000

2 400 0 400 15 000

24 500 7 000 5 000 40 550

0 10 000 5 000 18 400

0 0 6 000 23 700

0 0 6 000 23 800

Bibliotek, oppgradering og flytting Utvikling Moster 2024 Turløyper Nærmiljøanlegg Ballbingar skular Turløyper Siggjo Gangsti Grindheim - Moster skule med lys SUM

8 300 500 300 300 500 500 500 10 900

0 1 000 300 300 0 0 0 1 600

0 1 500 300 300 0 0 0 2 100

0 1 500 300 300 0 0 0 2 100

Moster omsorgsbustader/servicesenter/legekontor Kjøkken BBH Dagtilbod Bygg psykisk helse Omsorgsbustader Svortland Omsorgsbustader Haugen med personalbase Utstyr/omsorgsteknologi/IPAD SUM

10 000 2 500 0 1 000 10 443 300 750 24 993

15 000 2 500 6 000 10 000 0 13 000 750 47 250

20 000 0 6 000 4 000 0 0 750 30 750

0 0 0 0 0 0 750 750

Oppgradering kommunale bygg Oppgradering kommunale vegar Kommunale kaier Veglys Klima og miljøtiltak Utskifting utstyr grønt og samferdsel Geovekst Gatenamn - skilting Trafikksikringsplan/tiltak SUM

3 000 6 000 1 200 400 1 000 1 650 250 100 2 000 15 600

3 500 6 000 1 200 400 1 000 2 000 250 100 2 000 16 450

3 500 6 000 1 200 400 1 000 2 000 250 100 2 000 16 450

3 500 6 000 1 200 400 1 000 2 000 250 100 2 000 16 450

850

550

400

400

Investeringar næring/infrastruktur

Investeringar grunnskule

Investeringar kultur og idrett

Investeringar helse/sosial

Investeringar tekniske føremål

Investeringar brann

Rehabilitering/nytt utstyr brann «Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 24 av 76

Budsjett 2020

Investeringar 2020-2023

Budsjett 2021

Budsjett 2022 2021

Budsjett Budsjett 2021 2023

Planlegging/bygging ny brannstasjon Brannbil SUM

2 100 0 2 950

25 900 0 26 450

20 000 5 000 25 400

0 0 400

Investeringsføremål - uspesifisert

5 500 6 000

5 450 0

4 400 0

5 750 0

Kyrkjelege føremål

SUM Sum investeringar i anleggsmidlar

111 330

119 100

106 300

52 750

Kommentarar: Område

Tiltak

Sentrale styringsorgan Utsmykking

Midlar til utsmykking ligg inne i den samla investeringsramma og skal finansierast innan ramma til det enkelte investeringsprosjekt.

IKT

IKT-investeringane har stått uendra over tid, og er minimums-investeringar. Årleg ramme til ikt- program og utstyr er 3 mill.kr.

Det er sett av midlar til investering i system for digital byggjesaksbehandling knytt til sak- og arkivsystemet Elements. Systemet legg til Elements byggesak/digirette for enklare samhandling mellom aktørane i byggjesaker og autotalisering byggesak, ordmatisering av prosessar. Etter rådmannen si vurdering vil dette vera ning og deponering arkiv ein gevinst både med omsyn til kvalitet og ressursbruk knytt til byggjesaksbehandling.

Digitalisering, nye heimesider

Kommunen sine heimesider oppfyller ikkje krava til universell utforming som er sett til offentlege heimesider. Det er trong for å oppgradera heimesidene. Det er sett av midlar til dette i 2020. Vidare er det i økonomiplanen sett av midlar til digitaliseringsprosjekter.

Rehabilitering rådhuset

Ventilasjonsanlegget i rådhuset held ikkje dagens standard. Det er trong for å skifte dette ut. Det vert sett av midlar i 2020 for å utgreie alternative løysingar. Rådmannen vil komme attende til val av løysing og gjennomføring til investeringsbudsjetta i dei komande åra.

Oppvekst, kultur og idrett Læremateriell, ikt og digital satsing og rehabilitering/oppgradering av skulane

Våge skule - hovudbygning

«Berekraft»

Avsetjing til læremateriell inkl. ikt-investeringar er ei årviss avsetjing.

Fullføre IKT-løft i grunnskulen på alle trinn – 1,35 mill.

Kommunestyret har tidlegare prioritert ei gradvis oppgradering av skulane i Bømlo kommune. Me har kome godt i gang med denne oppgraderinga. Løyvinga til oppgradering/rehabiliteringa av andre skular er lagt inn med 5 mill. kr i 2020 og årleg rammeløyving på 5 og 6 mill. kr i økonomiplan-perioden.

Det er sett av 31 mill. kr til planlegging og bygging av ny hovudbygning Våge skule i 2022-2023.

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Område

Side 25 av 76

Tiltak

Svortland skule

Det er trong for fleire arbeidsplassar for lærarar samt plass til skulehelsetenesta. Nytt tilbygg planlagd i 2020. Berekna kostnad 24,5 mill. kr.

Meling skule

Tilbygg, lærararbeidsplassar, sfo-base og trong for fleire grupperom. Investering 2020-2021 17 mill. kr.

Moster 2024

I samband med 1000 års jubileet i 2024 har rådmannen sett av 4,5 mill. kr til investeringar i Moster fram mot jubileet.

Bibliotek

I 2020 skal biblioteket flytta inn i Bømlo kulturhus. Arbeidet med å planleggje fysiske tilhøve, design og brukarvennlege løysingar er ferdig. Ombygginga startar hausten 2019 og venta innflytting av biblioteket 1.mai 2020. Det er sentralt for rådmannen å både gje biblioteket gode rammer for å utvikle seg som debatt-, kultur- og læringsarena, samstundes som kommunen skal få eit enno meir komplett kulturhus. Formannskapet godkjente 03.09.2019 at investeringsramma vart auka med 8,3 mill. kr til 20,3 mill. kr. 8,3 mill. kr er lagt inn i 2020.

Gangsti Grindheim – Moster skule

Det er sett av midlar til gjennomføring av gangsti mellom skule og bustadområde Grindheim i 2019/2020.

Turløyper

Det er sett av 1,2 mill. kr til investering i turløyper i kommunen. I tillegg er det sett av 0,5 mill. kr til turløype Siggjo som er eit samarbeidsprosjekt med lag og organisasjonar.

Helse og sosial

Det er sett av 750 000 kroner årleg til rehabilitering/kjøp av utstyr/omsorgsteknologi som vert nytta på ulike område innanfor helse, sosial og omsorg. Dette er nyttige midlar som også har direkte innverknad på arbeidsmiljø for tilsette.

Bygg psykisk helse Kjøkken BBH Dagtilbod

Moster omsorgsbustadar, servicesenter, legekontor

Omsorgsbustader Haugen burettslag med personalbase

«Berekraft»

Det er løyvd midlar i 2020 for planlegging nytt bygg for psykisk helse.

Gjennomføring 2021/2022. samla investering 15 mill.kr Det er trong for oppgradering av kjøkkenet ved BBH, midlar til dette er lagt inn i 2020/2021 med til saman 5 mill. kr. Det vert søkt om statstilskot i samsvar med ny tilskotsordning til dette.

Dagtilbod investering lagt inn i 2021/2022 med samla 12 mill. kr Planlegginga av tiltaket er godt i gang. Kommunen har kjøpt Moster alderspensjonat og bebuarane har flytta ut. Gjennomføringa er tenkt i åra 2020-2022 og det er sett av 45 mill. kr til prosjektet. Deler vil bli finansiert med husbanktilskot og momskompensasjon. Prosjekt nye legekontor vert sendt ut på anbod hausten 2019. Bygging vert gjennomført i samarbeid med private og resultatet av denne prosessen vil avgjere kor vidt kommunen skal leige eller eige kontora. Det er ikkje lagt opp til kjøp i økonomiplanen.

Det er sett av midler til planlegging og bygging av 3 bueiningar i tilknytning til Haugen burettslag for psykisk utviklingshemma. Personalbasen må i tillegg utvidast. Desse einingane vil erstatte eldre bueiningar. Samla investering 13 mill.kr. Deler av investeringa (om lag 65%) vert finansiert av Husbanken og momskompensasjonsordninga.

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Område

Omsorgsbustadar Svortland

Side 26 av 76

Tiltak Ei foreldregruppe har kontakta kommunen med planar om å byggje 5 husvære for sine funksjonshemma barn/ungdommar med kommunal base for tilsette i tilknyting til husværa. Dette vil bli etablert som eit burettslag. For at husværa skal kunne nytta seg av husbanken sine tilskotsordningar må kommunen formelt stå som utbyggjar. Vidare må prosjektet med i kommunen sine investeringsplanar. Rådmannen har lagt dette inn i budsjettet for 2019/2020. Investeringssummen inkluderer personalbasen, og samla vert dette dekka av sal til burettslaget og tilskot frå Husbanken samt momskompensasjon. Investeringa vil ikkje koste kommunen noko då tilskot, momskompensasjon og sal til bebuarar dekkjer oppføringskostnaden.

Tekniske tenester Kommunale kaiar:

Kommunale vegar:

Kommunen har stengt tre kaiar, og fleire vert truleg stengd for ålmenta fordi kaiane er i for dårleg stand til at det er forsvarleg å vera i offentleg bruk. Her treng me truleg 3-4 millionar kroner for å rusta kaiane opp til forsvarleg stand. Rådmannen gjer framlegg om å bruke 1,2 millionar kroner kvart av dei komande fire åra.

Kommunen vil i framtida få fleire vegar overført til seg frå fylkeskommunen i takt med at dei nye fylkesvegane vert ferdigstilt. Det er sett av 6 mill. kr årleg til kommunale vegar.

Trafikksikring ,veglys, skilting

Avsetjinga på 2 millionar kroner til trafikksikringstiltak er relatert til trafikksikringsplanen som vart vedteken i 2016. Ny trafikksikringsplan vert rullert i 2020. Til nye veglys og skilting er det sett av 0,5 mill. kr kvart år i økonomiplanperioden.

Bygg og utstyr

Teknisk drift har spesifisert trong for utskifting av ein del utstyr.

Det er sett av ein årleg sekkepost til rehabilitering/oppgradering kommunale bygg utanom skulebygg med 3,0 mill. kr i 2020 og deretter 3,5 mill. kr. årleg i økonomiplanperioden.

Klima og miljøtiltak

Det er sett av ei årleg investeringsløyving til tiltak i eigne bygg/anlegg som bidreg til meir miljøvenlege drift. Det er sett av 4 mill. kr i perioden

Fiskerihamn – Langevåg

«Berekraft»

Nasjonal transportplan (NTP) legg opp til å realisere dette prosjektet i 2024. Dette er eit framsteg i høve til førre NTP kor denne hamna berre var nemnd i dokumentet. Det har vore eit tett samarbeid med lokalt næringsliv og politikarar på ulike nivå for å få denne hamna realisert før, og arbeidet går no på å halde saka «varm» og prøve å få realisering tidlegare.

Reguleringsplan er ferdig. Arkeologiske utgravingar, som ligg som føresetnad i planen, er venta ferdig i 2019/2020. Total finansiering av utgravingane er på heile 13 mill. kr. Løyvinga på kr 2 987 000 i 2020 er tenkt finansiert av Havbruksfondsmidlane. Det er gjennomført eit forprosjekt og hovudprosjektet er starta opp. Dette arbeidet ligg litt på vent fordi oppstart pr. dato er fastsett til 2024. Teoretisk kan oppstart vere i 2020, men så langt må me halde oss til 2024.

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Område

Side 27 av 76

Tiltak

Brann

Brann har dei siste åra fått gjort store investeringar i nye brannbilar og tankvogn. Brann har difor ikkje behov for ekstra midlar ut over naudsynte midlar til driftsutstyr. Behovet for ny brannstasjon er aukande. Dagens fasilitetar er tronge og lite brukareffektive, og det fysiske arbeidsmiljøet er på ingen måte optimalt.

Personellutstyr

Me har i det siste sett auka fokus på kreftfare for brannpersonell. Det heng også saman med oppbevaring og reingjering av utstyr (klesdrakt osb) for sløkking av farefulle brannar. Det er sett av kr. 850 000 i 2020 som i tillegg skal dekke utskifting av bil ,og 550 000 i 2021 deretter kr.

400 000 årleg til dette.

Ny brannstasjon

Kommunestyret har vedteke at ny brannstasjon skal lokaliserast i Svortland sentrum på tomta til gamle BUS. Dagens brannstasjon kan seljast og vil gje inntekt som vil redusere lånebehovet. Ny brannstasjon er kostnadsrekna til 45,9 millionar kroner.Planleggingsmidlar vart løyvd i 2017 med 0,3 mill. kr. Rådmannen er usikker på kostnadsoverslaget og vil i samband med sak om lokalisering gjere ei ny gjennomgang av kostnadsoverslaget. Planarbeidet vil gå føre seg i 2019, både med omsyn til lokalisering og prosjektering. Det er venta byggjestart i 2020 og ferdigstilling i 2021.

Kyrkjeleg Fellesråd Rådmannen har vore i dialog med kyrkja både om driftsbudsjettet og investeringsbudsjettet. Rådmannen gjer framlegg om ei samla investeringsløyving til kyrkja på 5,5 mill. kr. i 2020. Dette er i samsvar med økonomiplanen for 2019 – 2022. Det er vidare sett av 15,6 mill. kr til investeringar i åra 2021 -2023. Kyrkja har meldt inn slikt investeringsbehov i perioden: Revidert budsjettforslag 2020- 2023 Planlegging og oppgradering av Bømlo kyrkje Planlegging og utviding av Vorland kyrkjegard Utviding av Fagervoll kyrkjegard Planlegging/bygging av nytt orgel i Moster kyrkje Planlegging av gravplassutviding på Moster Utviding av parkeringsplass ved Bømlo kyrkje Kyrkjelydshus /kyrkjestove knytt til Bremnes kyrkje Sum

«Berekraft»

2020 350 3200 450 1500

2021 3450 2000

2022

2050 2000 350

2023

650 3250 1500 350

5 500 5 450 4 400 5 750

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Hovudsalen i det nye Bømlo folkebibliotek kjem i den tidlegare NAV-delen av kulturhuset.

Side 28 av 76

(Ill.: OG arkitekter)

Skisser til utviding av Svortland skule.

(Ill.:Link arkitektur)

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 29 av 76

Tilskot til samfunn, lag og organisasjonar Vedtak 2018

Vedtak 2019 Forslag B2020

Kulturminnevern/museum: Hummarparken

10 000

10 000

11000

Baadehuset

10 000

10 000

11000

Gullgruvene på Lykling

10 000

10 000

11000

Bømlo gamle kyrkje

20 000

20 000

21000

Sunnhordland folkemuseum

56 000

75 000

78000

Fortidsminneforeininga Moster gamle kyrkje

10 000

10 000

11000

116 000

135 000

143 000

Kenneth Sivertsen pris

25 000

0

25 000

Kulturpris/stipend

25 000

25 000

25 000

Sum prisar

50 000

25 000

50 000

155 000

158 000

200 000

25 000

25 000

26 000

250 000

256 000

190 000

Sum kulturminnevern/museum Prisar/stipend

Aktivitetsmidlar/driftsmidlar Til disp. hovudutval Bømlo idrettsråd Generelt tilskot til idrettslag og liknande Generelt tilskot andre lag og organisasjonar

75 000

Bømlo Folkehøgskule -fredsfestival

5 000

5 000

5 000

Sum aktivitetsmidlar/driftsmidlar

435 000

444 000

496 000

2 666 000

2 707 000

689 000

20 000

20 000

0

Frivilligsentralen *

625 000

636 000

655 000

Moster Amfi AS

930 000

947 000

976 400

Bømlo Teater

485 000

495 000

511 000

Tilskot til grendeutval

80 000

89 000

90 000

Reiseliv Sunnhordland

202 000

226 800

234 000

Ungt entreprenørskap

35 000

35 000

37 000

337 000

370 800

2 503 400

3 003 000

3 077 800

3 192 400

Sum budsjettert på seksjon 2 Introduksjon for nye innbyggjarar - ordførarkaffi

Sum budsjettert seksjon 1 Total sum tilskot

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 30 av 76

* = kommunalt tilskot

Rådmannen har flytta tilskot til selskap frå seksjon 2 til seksjon 1 i samsvar med kommunestyrevedtak i sak om tilskot. Tilskota er elles prisjustert frå 2019 til 2020. Løyvinga til ordførarkaffi budsjettert som ordinær driftsutgift under ansvaret til fellessekretariatet i kommunen.

Folk på Bømlo er eit arrangement der alle friviljuge lag- og organisasjonar i Bømlo får synt seg fram – og frivilligheita er eit berande element i kommunen vår. ( Foto: Simon Knutsson Sortland)

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 31 av 76

Budsjett 2020, økonomiplan 2020– 2023, presentasjon av hovudområda/ seksjonane

Hilde Hopsdal og Kjersti Vågen (t.h) ved Teiglandshagen bufellesskap mottok Trivselsprisen 2019. (Foto: Simon K. Sortland)

Tenesteytinga i Bømlo kommune er organisert i 5 ulike seksjonar. I tillegg har me to hovudområde 7-8 der budsjetteringa skjer sentralt.

I seksjon 1 til 5 finn me dei tenestebaserte seksjonane. På hovudområde 7 vert ikkje fordelte utgifter, som avsetnad til lønsoppgjeret, premieavviket på pensjon og liknande budsjettert. På hovudområde 8 vert dei økonomiske rammeføresetnadane budsjettert, dvs. netto finansutgifter, rammetilskotet, skatteinntekter og eigedomsskatt. I tillegg vert inntekter knytt til busetjing av flyktningar og einslege mindreårige flyktningar budsjettert her.

Rådmannen legg fram eit årsbudsjett i balanse, med eit netto driftsresultat resultat på 13,1 mill. kr. som vert disponert til investering fiskerihamn Langevåg 2,987 mill. kr, rest vert avsett til disposisjonsfond .Økonomiplanen vert lagt fram i balanse etter at positive driftsresultat vert avsett til disposisjonsfond.

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 32 av 76

Kommunen budsjetterer ikkje med momskompensasjonsinntekter og utgifter. Verksemdene får behalda momskompensasjonsinntekta fullt ut, og følgjeleg så vert ikkje nettoramma påverka. Det same gjeld refusjonsinntektene for sjukefråvær og foreldrepermisjonar. Verksemdene beheld desse og kan disponera dei til leige av vikarar.

Rådmannen fremjar følgjande forslag til rammer for dei 7 ulike seksjonane/hovudansvars-områda for 2019-2022.

Budsjett 2020 Sum løyvingar drift, netto

Budsjett 2021

Budsjett 2022

Budsjett 2023

757 756

755 476

756 500

761 110

54 451

53 935

53 051

52 535

Oppvekst, kultur og idrett

385 410

374 404

371 642

366 107

Helse, sosial og omsorg

275 459

277 713

278 528

283 772

53 360

53 160

52 160

52 160

9 176

9 176

9 176

9 176

-20 339

-13 151

-8 296

-2 879

239

239

239

239

Sentrale styringsorgan

Tekniske tenester og brann Kyrkjelege føremål Tilleggsløyving - premieavvik Økonomiske føresetnader

Tabellen under viser hovudoversyn fordelt på sentrale inntekter, nettorammene og netto finans. Linja løyvingar drift, netto er fordelt på hovudansvarsområda/seksjonane i tabellen ovanfor. Avsetjing til disposisjonsfondet går fram av linja til ubundne avsetjingar.

Budsjettskjema 1 A

Budsjett 2020

Budsjett 2021

Budsjett 2022

Budsjett 2023

Rammetilskot

-377 486

-373 047

-373 977

-375 113

Inntekts- og formuesskatt

-345 375

-352 920

-359 152

-363 386

Eigedomsskatt

-37 761

-38 953

-39 453

-39 953

Andre generelle driftsinntekter

-57 599

-44 482

-51 033

-42 850

Sum generelle driftsinntekter

-818 221

-809 402

-823 615

-821 302

757 756

755 477

756 500

761 110

37 400

37 400

37 400

37 400

Sum netto driftsutgifter

795 156

792 877

793 900

798 510

Brutto driftsresultat

-23 065

-16 525

-29 714

-22 792

-4 573

-6 573

-6 173

-6 553

-131

-131

-131

-131

Sum løyvingar drift, netto Avskrivingar

Renteinntekter Utbytter

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Budsjettskjema 1 A

Budsjett 2020

Side 33 av 76

Budsjett 2021

Budsjett 2022

Budsjett 2023

Renteutgifter

23 029

24 317

24 626

25 598

Avdrag på lån

29 019

30 882

32 294

34 098

Netto finansutgifter

47 344

48 495

50 616

53 012

Motpost avskrivingar

-37 400

-37 400

-37 400

-37 400

Netto driftsresultat

-13 120

-5 430

-16 498

-7 179

2 987

0

0

0

-800

-600

-600

-600

Netto avsetjingar til eller bruk av disposisjonsfond

10 933

6 030

17 098

7 779

Sum disponeringer eller dekning av netto driftsresultat

13 120

5 430

16 498

7 179

0

0

0

0

Overføring til investering Netto avsetjingar til eller bruk av bundne fond

Framført til dekning i seinare år Nytt klasserom etter rehabilitering Rubbestadneset skule.

«Berekraft»

(Foto: Simon K. Sortland)

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 34 av 76

Sentrale styringsorgan

Konstituering av kommunestyret for valperioden 2019-2023.

(Foto: Simon K. Sortland)

På hovudansvarsområde 1 - sentrale styringsorgan er det budsjettert utgifter til dei politiske styringsorgana samt følgjande administrative funksjonar: •

Rådmann, kommunalsjefar, utgifter til beredskap, utgifter til samarbeidsrådet

•

Rådmannen sine stabsfunksjonar: informasjon, kommuneplanleggjar, folkehelsekoordinator, kommuneoverlege og kvalitet

•

Personalkontoret og alle utgiftene til lærlingane i kommunen

•

IKT, forvaltningsteneste og kantinedrift rådhuset

•

Økonomiavdelinga, skatteinnkrevjing, innkjøp, e-handel og administrasjon av startlån og tilskot

•

Kommunale fellesutgifter, personforsikringar, bedriftshelseteneste

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

•

Fellessekretariatet, kundetorg og arkiv

•

Utgifter til tillitsvalte og hovudverneombod

•

Næringsarbeid og tilskot

•

Ymse kommunale utgifter til leigebustader

Side 35 av 76

Rådmannen føreslår følgjande driftsramme til sentrale styringsorgan: Rekneskap 2018 Sentrale styringsorgan Vekst i %

48 130

Budsjett 2019 52 014 8,1 %

Budsjett 2020 54 451 4,7 %

Budsjett 2021 53 935 -0,9 %

Budsjett 2022

Budsjett 2023

53 051 -1,6 %

52 535 -1,0 %

Årsaka til auka vekst utover løns – og prisvekst frå 2019 til 2020 skuldast fire tilhøve: Val i 2019 reduserte utgifter

-484 000

Statstilskot etableringstilskot innlemma i rammetilskotet

1 000 000

Tilskot overført frå seksjon 2

2 142 400

Skatteoppkrevjar avvikla frå 01.06, stat tek over

-1 000 000

Område

Kommentar

Politiske styringsorgan

Ansvarsområdet omfattar alle politiske utval og kostnadar til kontroll og revisjon.

Kostnadar til drift av kontroll og revisjon er budsjettert i samsvar med kontrollutvalet sitt budsjettframlegg. Kontrollutvalet innstiller sjølv på si budsjettramme ovanfor kommunestyret. Utgifter til val er lagt inn i valåra i økonomiplanen.

Rådmann med stab og støttetenester

I hovudsak er budsjettramma for 2019 vidareført med prisjustering innanfor dei sentrale administrative tenestene i kommunen. Driftstilskot til samarbeidsrådet er budsjettert med 392 000 kr.

Personal: Bømlo kommune er ein stor arbeidsgjevar med over 1000 tilsette.

Praktisk personalarbeid er delegert til verksemdene. Sentralt har kommunen 3,5 årsverk som arbeidar direkte med rådgjeving innan personalfeltet, samt utvikling av felles system og retningslinjer for kommunane sin personalpolitikk. Avdelinga har det overordna ansvaret for lærlingane i kommunen. Drift av administrasjonsbygg og kantina er lagt til personalavdelinga. Økonomiavdelinga administrerer startlånsordninga og vederlagsberekning for institusjonsbebuarane. Deltaking i interkommunal innkjøpsordning er budsjettert med 327 000 kr. Kommunen sel tenester for kr. 400 000 innan e-handel til andre kommunar, tilsvarande eit halvt årsverk.

Det er budsjettert med eit lån på 20 mill. kr til startlånsordninga i 2020. Kommunen har budsjettert med kr 500 000 til etableringstilskot/utbetringstilskot.

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Område

Side 36 av 76

Kommentar Skatteoppkrevjar: Regjeringa har gjort framlegg om å overta skatteoppkrevjaren med verknad 01.06.2020. Skatteoppkrevjarfunksjonen vert i dag ivareteke av 2 årsverk. Overtakinga skjer som verksemdsovertaking.

Beredskap

Rådmannen har budsjettert med 161 000 kr. til opplæring, øving og andre beredskapstiltak for 2020.

Lærlingane er ein viktig ressurs for verksemdene der dei har si opplæring. Det er vedtak om 12 nye lærlingar i 2020.

Lærlingar

IKT

Seniortiltak

Næring, tilskot

Budsjetterte ressursar til lærlingedrift føreset at dette vert løyst av kommunen sine eigne personellressursar.

Bømlo kommune gjekk i 2019 inn som medlem av Bømlo Opplæringskontor.

Bømlo opplæringskontor er eit tverrfagleg opplæringsorgan for private verksemder og Bømlo kommune. Kontoret skal kunne tilby læreplassar i alle lærefag innan privat og offentleg arbeidsliv etter at arbeidsplassen er godkjend som opplæringsverksemd i faget. Ein annan viktig funksjon vil vere å fremje samarbeid skule-næringsliv. Bømlo kommune er sekretariat for det nye opplæringskontoret.

IKT avdelinga har 6 tilsette. Tre av lærlingane er knytt til avdelinga.

Bømlo kommune har driftsansvar for sak– og arkivsystem for andre kommunar.

Dette gir kommunen inntekter som delfinansierer IKT-stillingane.

Retningslinjene for seniortiltak vart vedteke av kommunestyret i møte 17.12.01.

Tilretteleggingstilskotet til verksemdene som inngår senioravtale er framleis 18.000 kroner pr. årsverk pr. år. Behovet for tilretteleggjingstilskot til verksemdene er avhengig av kor mange som inngår senioravtale med arbeidsgjevar i staden for å gå over på AFP. Det er budsjettert med kr 3 230 000 kr til dette i 2020.

Det er ikkje budsjettert med tilskot til kommunale aksjeselskap i økonomiplanperioden. Kjøp av 1-linjeteneste er budsjettert med 359 000 kr. Det er i tillegg sett av 2 503 400 kr. til tilskot, jfr tabell tilskot.

Utrykningskøyrety ved gamle Bremnes ungdomsskule under beredskapsøving oktober 2019. (Foto: Simon Knutsson Sortland)

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 37 av 76

Oppvekst, kultur og idrett

Glede over nytt uteareal ved Hillestveit skule.

(Foto: Simon K. Sortland)

Generelt

Å førebyggje framfor å reparere er god samfunnsøkonomi og fører til betre livskvalitet. Rådmannen vil vidareføre dette perspektivet for arbeid med barn og unge - også i 2020.

Endringar i inntektssystemet for kommunane, samt innlemming av statlege midlar til lærarnorm i rammetilskotet, gjev større økonomiske utfordringar for oppvekst enn tidlegare.

For første gong på mange år ser rådmannen seg nøydd til å føreslå strukturendringar for seksjon 2, og fleire grep bør takast i komande år for å sikra eit berekraftig driftsnivå og reelt handlingsrom til å vurdere nye satsingar og tiltak. Rullering av skulebruksplanen i 2020 blir sentral i vidare planlegging.

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 38 av 76

Driftsrammene for både kulturskule og kultur/barne- og ungdomsarbeid er redusert samanlikna med 2019.

Grunnskulane står ovanfor eit omfattande fagleg utviklingsarbeid i den såkalla Fagfornyinga; Ny overordna del og nye læreplanar i alle fag skal implementerast og dette vil krevje systematisk arbeid over tid i heile organisasjonen.

Med eit solid IKT-løft i 2019, som vert forsterka med ytterlegare investeringar i 2020, vert skulane godt rusta med maskinvare for å drive ei god opplæring i digital kompetanse.

Rådmannen har likevel ikkje funne rom for å utvida skulane sine driftsrammer slik kommunestyret tidlegare har bede om, og erkjenner at dette vil bli krevjande med både IKT-satsing og nye læreplanar. Særleg vil utskifting av ein del læreverk som framleis må vere i bokform bli dyrt.

Kommunedelplanen for oppvekst vert elles følgt opp med ein eigen handlingsplan der konkrete tiltak vert synleggjort; m.a. vidareføring av satsing på lesing/språk og trygge og gode læringsmiljø.

Arbeidet med å auke kvaliteten på det tverrfaglege arbeidet i møte med barn/unge/familiar som strevar held fram i 2020. Det vert jobba med tidleg intervensjon, betre foreldresamarbeid og heilskaplege tenestetilbod.

Arbeidet med planlegging av riksjubileet for innføringa av Kristenretten i 2024 held fram.

Moster 2024 AS er under etablering og tilsetjing av dagleg leiar/prosjektleiar i selskapet vil skje seinhausten 2019. Rådmannen vil føreslå å nytte fondsmidlar til oppstart av selskapet og kjem attende med eiga sak om dette.

Rådmannen vil prioritere (drift) • • • • • • • • • • •

Prioritere førebyggjande arbeid for barn og unge Auke kompetanse og forbetre språkarbeid og leseopplæring i barnehagar og grunnskular gjennom deltaking i satsinga Språkløyper Sikre barn og unge trygge og gode læringsmiljø gjennom deltaking i satsinga Inkluderande barnehage- og skulemiljø Utvida prøveordning med «Matjungelen» i SFO ved fleire skular Vidareutvikle tilbodet i Bømlo symjehall Betre tverrfagleg samarbeid gjennom implementering av BTI-modellen Følgje opp statleg satsing på intensiv opplæring og tidleg innsats i grunnskulen Gjennomføre eit kvalitetsløft i skulefritidsordninga (SFO) Følgje opp ordning for redusert foreldrebetaling i SFO Sikre framdrift i arbeidet med riksjubileet Moster 2024 Heilårseffekt av auke i vokalstilling i kulturskulen

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 39 av 76

Ipad til elevane er ei storsatsing i grunnskulen i Bømlo. Her frå undervisning i 3. klasse ved Svortland skule.

(Foto: Simon K. Sortland)

Rådmannen vil prioritere (investering) • • • • • • • • • • • • • •

Fullføre IKT-løft i grunnskulen på alle trinn – 1,35 mill.

Sikre biblioteket nye og tenlege lokalar i Bømlo kulturhus – 8,3 mill.

Rehabilitering skular – 5 mill.

Vidareføre ramme til fornying av leikeplassar ved skulane - 400’ Starte rehabilitering av ballbingar ved skulane – 500’ Vidareføre ramme på 2,1 mill. til læremateriell grunnskule Starte planlegging av rehabilitering gymsal/skulebygg Våge skule - 200' Nybygg Svortland skule – lærararbeidsplassar, skulehelse, m.m. – 24,5 mill.

Starte bygging av påbygg Meling skule – SFO-base, grupperom m.m. – 7 mill.

Gangsti Grindheim-Moster skule med lys – 500’ Nærmiljøanlegg – 300’ Turløyper – 300’ Tursti Siggjo – 500’ Utvikling Moster 2024 – 500’

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 40 av 76

Rådmannen legg opp til ei totalramme for hovudansvarsområde 2 for 2020 på 384 mill.

Dette er ein auke på om lag 8 mill. samanlikna med inneverande år. Auken i driftsramme skuldast m.a. auke i tilskot til drift av private barnehagar, heilårseffekt av akuttberedskap i interkommunalt barnevern, eit relativt dyrt lønsoppgjer, m.m.

Rådmannen har ikkje funne rom for: •

Å auke driftsrammer til skulane

•

Å setje av eiga ramme til utskifting av lærebøker/læremidlar

•

Å vidareføre drifta ved Espevær skule frå 01.08.20

•

Å styrke kapasiteten i vaksenopplæringa/introduksjonsprogrammet

•

Å auke midlar til tospråkleg fagopplæring i grunnskulen

•

Midlar til å etablere utekontakt-ordning med tanke på rusførebygging

•

Midlar til nye tiltak retta mot ungdom med samspelsvanskar

•

Å setje av eigne tilskotsmidlar til frivillige lag og organisasjonar knytt til drift

•

Utviklingsressursar til å vidareutvikle teknologi for lokalhistorisk formidling

•

Investeringsmidlar til opptrykking av nye opplag av bygdebøker

Grunnskule felles

Dette ansvaret dekker ein del fellesavtalar for skulane, mellom anna knytt til: • Etter- og vidareutdanning • Kjøp av tenester i andre kommunar (Barn i fosterheim i andre kommunar) • Læringsplattform og skuleadministrativt system • Felles avtalar knytt til kopiering, samt bruk av audio- og audiovisuelle produksjonar • Ulike IKT–program og lisensavtalar • Samarbeidsavtale med Syns- og audiopedagogisk senter • Det regionale samarbeidet innafor barnehage, skule, kulturskule og PPT (Forum for Oppvekst i Sunnhordland) • Alternativ skulearena på Alvsvåg • Andre mindre fellesoppgåver for grunnskulane • Bømlo symjehall Stabsfunksjonar og SLT-koordinator knytt til rus- og kriminalitetsførebyggjande arbeid ligg også på dette ansvaret, inklusiv MOT-programmet som me har etablert på ungdomsskulane, samt «AV-og-TIL».

Skulane har knappe driftsbudsjett og difor lite handlingsrom til å kjøpe materiell til praktiskestetiske fag og valfag, samt liten evne til å dekke t.d. transportkostnadar ved ulike «Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 41 av 76

ekskursjonar. Behovet for auka rammer er ekstra stort knytt til implementering av nye læreplanar. Rådmannen har likevel ikkje funne rom i budsjettet for å styrke skulane sine driftsrammer ut over dagens nivå.

Det vert lagt opp til å vidareutvikle kvaliteten i SFO-tilbodet, som me har ved alle barneskular. Prøveprosjekt knytt til mat i SFO vert utvida til å gjelde fleire skular. Rådmannen vil koma attende med ei eiga politisk sak om korleis kommunen skal følgje opp nasjonale føringar om redusert foreldrebetaling i SFO.

Barnehage

Kommunen har, saman med barnehagane, sett i gong omfattande satsingar på læringsmiljø og språk som vil bli vidareført i 2020. På same måte vil rådmannen også følgje opp arbeidet med rammeplan – mellom anna gjennom tilsyn. Kommunen vil stimulere barnehagane til deltaking i den regional kompetanseutviklingsordninga som vart etablert i 2019, og invitere barnehageeigarane til enno tettare samarbeid om felles satsingar.

Det ser ut til at barnetalet i barnehage vil gå litt ned samanlikna med dagens nivå. Den statlege satsen kommunen må nytte i berekning av tilskot til dei private barnehagane aukar meir enn pris/lønsvekst, og bidreg til å redusere handlingsrommet for komande år.

Bømlo vaksenopplæring (BVO) Bømlo vaksenopplæring tilbyr introduksjonsprogram for flyktningar, norsk og samfunnskunnskap for vaksne innvandrarar, grunnskuleopplæring for personar over 16 år, spesialundervisning for vaksne, samt ei rekke andre språk og arbeidsrelaterte kurs og tilbod.

På grunn av reduksjon i tal busette flyktningar både i kommunen og i landet generelt, er det noko færre deltakarar i introduksjonsprogrammet komande år. Det er likevel slik at tenesta opplever at deltakarane i større grad enn tidlegare har utfordringar knytt til helse, traumer og manglande skulegang frå heimlandet. Det er svært krevjande å leggje til rette for dette.

Staten har også forventningar til effektivisering, gjennomstrøyming og kartlegging/kontrollar i introduksjonsprogrammet. Både omfang og kompleksitet i arbeidsoppgåver har auka dei siste åra for BVO utan at desse er tilført ekstra ressursar. Det gode tverrfaglege samarbeidet rundt mottaksbase for nyankomne flyktningar vert vidareført i 2020.

Vaksenopplæringa vert finansiert gjennom vanleg rammetilskot, ulike integreringstilskot og prosjektmidlar. Midlane frå rammetilskotet skal sikra vaksne sin rett til grunnskuleopplæring.

Integreringstilskota skal mellom anna finansiera introduksjonsprogrammet, kor brukaren får løn.

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Open dag 2019 ved Bømlo vaksenopplæring.

Side 42 av 76

(Foto: Simon Knutsson Sortland)

Kulturskulen

Rådmannen vidarefører tilbodet i kulturskulen, men med ei noko redusert driftsramme.

Elevtalet er aukande - særleg på dans.

Rådmannen har lagt inn heilårseffekt av auken i vokalstillinga som vart vedteke i revidert budsjett 2019, men denne skal evaluerast til sommaren 2020. Brukarbetalinga vert prisjustert i samsvar med føringane i økonomiplanen, dvs. 3%.

Det er gjennom rammetimetalssaka avsett ein eigen pott til å stimulere samarbeid mellom kulturskule og grunnskule. Ei evt. vidareføring av dette vert å koma attende til ved handsaming av rammetimetalet.

Barne- og familietenesta

Dette omfattar tenestene PPT, helsestasjon, skulehelseteneste, sosialkontortenester (barn og unge), avlastningsbustad og førebyggande barne- og ungdomsarbeid.

Rådmannen legg opp til ei vidareføring av tilbodet i helsestasjon/skulehelsetenesta slik at kommunen samla sett er på norm når det gjeld bemanning.

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 43 av 76

PPT og førebyggjande tiltaksteam representerer ein tverrfagleg stab med god kompetanse. Delar av drifta er finansiert av prosjektmidlar då det alltid vil vere noko utviklingsarbeid knytt til dette fagfeltet.

Tenesta har fleire tilbod knytt til foreldrerettleiing og rettleiing av tilsette i barnehage og skule. Bømlo er ein TIBIR kommune (Tidleg Innsats for Barn I Risiko) med tiltak til foreldre, helsestasjon, barnehagar og skular knytt til barn som har utfordringar i samspel med vaksne og/eller andre barn.

Ramma til sosiale tenester for barn og unge vert auka på grunn av auka utgifter til privat avlastning («avlastardommen»). Dette er tenester som blir vurdert ut frå rettar i helse- og omsorgslova som støttekontakt, avlastning og omsorgsløn for barn og unge under 18 år.

Tilbodet ved avlastningsbustaden vert vidareført på same nivå som i 2019. Bortfall av inntekter på sal av avlastartenester til andre kommunar får heilårseffekt i 2020.

Barnevern

Sunnhordland interkommunale barnevern er barnevernstenesta for kommunane Stord, Bømlo og Fitjar, der Stord er vertskommune. Barnevernet skal bidra til at barn og unge får trygge oppvekstvilkår, og sikra at dei som lever under tilhøve som kan skada helse og utvikling får nødvendig hjelp og omsorg. Brukarmedverknad, tidleg innsats og tverrfagleg samhandling er særlege fokusområde.

Budsjett for 2020 byggjer på same aktivitetsnivå som i 2019, men med tillegg av heilårskostnadar for akuttberedskap(barnevernsvakt). Ordninga med barnevernsvakt er lovpålagd og er hovudårsaken til auken i ramme til barnevern med 1 mill.

Bufellesskap for einslege mindreårige flyktningar

I 2020 legg ein opp til ei vidareføring av eitt felleshus (for tida 6 bebuarar), supplert med hyblar (7 personar). Ungdommane får oppfølging av både miljøterapeutar og miljøarbeidarar og målet er å ruste dei til eit aktivt og sjølvstendig liv.

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 44 av 76

Kultur/idrett/barne- og ungdomsarbeid

Bømlo barne- og ungdomsteater sette opp “Tor med hammaren” som del av Mostraspelshelga 2019.

(Foto: Simon K. Sortland)

Bømlo kommune har svært mange aktive, frivillige lag og organisasjonar, som representerer ein viktig ressurs i folkehelsearbeidet. Nivået på aktivitetsmidlar (politisk fordeling) til kultur og idrett og midlar til Bømlo idrettsråd vert vidareført på dagens nivå.

Etter at den tidlegare kulturstøtta vart fjerna, melder fleire lag/org. om behov for støtte til drift, ikkje berre aktivitet. Rådmannen vil følgje opp med ei eiga sak om dette i første halvår.

Budsjettet finansierer mellom anna rådgjevarstillinga på kultur og idrett og tiltak innanfor den kulturelle skulesekken og den kulturelle spaserstokken.

Kommunen har framleis ungdomsklubb i Bygdatunet på Langevåg, med samla 0,32 årsverk.

Dette er eit tiltak som fungerer godt, med høgt belegg. Kommunen dekker ein del løns- og driftsutgifter for fritidsklubb på Moster, men denne er i frivillig regi.

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 45 av 76

Bømlo folkebibliotek

I 2020 skal biblioteket flytta inn i Bømlo kulturhus. Arbeidet med å planlegge fysiske tilhøve, design og brukarvennlege løysingar er godt i gong. Det er sentralt for rådmannen å både gje biblioteket gode rammer for å utvikle seg som debatt-, kultur- og læringsarena, samstundes som kommunen skal få eit enno meir komplett kulturhus.

Rådmannen vil vidareføre arbeidet med digitalisering av samlinga ved folkebiblioteket.

Biblioteket driv elles ei rekkje prosjekt og tiltak både aleine og i lag med ulike lag og organisasjonar og er ein svært sentral aktør i integreringsarbeidet. Dette er delvis finansiert med eksterne midlar.

Ut over dette legg rådmannen opp til å vidareføre bibliotekdrifta, med hovudbibliotek på Svortland og filialar på Langevåg, Våge og Moster. Som ei forsøksordning vert filialen på Moster flytta til Moster amfi.

Bømlo symjehall

Gjennom det første fulle driftsåret til Bømlo symjehall har ein sett at rehabilitering/folkehelse er i stor vekst og har blitt eit sentralt tilbod i symjehallen. Det er ein markant auke i vaksne brukarar av symjehallen.

Rådmannen legg opp til å forsterke desse tilboda i 2020, samstundes som ein skal ivareta tilrettelegginga for symjeopplæring og aktiv trening.

Kiosken i Bømlo symjehall skal utvidast.

(Foto: Simon Knutsson Sortland)

Badevertane i Bømlo symjehall har overteke alt reinhald i våtsona, med minimal auke i stillingsressursar. Dette gjev eit betre tilbod for publikum og meir effektiv utnytting av ressursane.

I 2020 vil ein sikre eit meir heilskapleg tilbod til publikum, mellom anna ved å utvida «badebutikken» med sal av badetøy m.m., samt fleire kioskvarer.

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 46 av 76

Helse, sosial og omsorg

Moderne laboratorium på Bremnes legesenter i Bømlo helsehus.

(Foto: Simon Knutsson Sortland)

Målsetjing - Helse, sosial og omsorg (HSO): «Bømlo kommune skal stimulera og leggja til rette for at innbyggjarane tek ansvar for eiga helse, tek sunne val og på eigne premissar meistrar eige liv. Bømlo kommune skal tilby innbyggjarane som har behov for hjelp og bistand individuelt tilpassa og koordinerte tenester med høg kvalitet og brukarmedverknad».

Kommunedelplan HSO og handlingsplan er i samsvar med nasjonale føringar og overordna målsetjing i kommuneplanen sin samfunnsdel.

1. Ei ny og meir aktiv brukarrolle. Individuelt tilpassa og koordinerte tenester.

2. Tettare samarbeid med eksterne aktørar. Kommunen som tilretteleggjar og koordinator.

3. Målretta utvikling av tenestetilbodet (bevisst prioritering og nytenking, meir fokus på førebygging og eigenmeistring, organisering og lokalisering) 4. Målretta satsing på rekruttering og kompetanse «Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 47 av 76

Handlingsplan HSO 2020 synleggjer ei rekkje tiltak, som oppfølging av kommunedelplanen

Generelt om budsjett 2020

«Kommunedelplan for helse, sosial og omsorg 2017-2027», handlingsplan 2020 og tilhøyrande politiske saker er førande for val og prioriteringar i hovudansvarsområde 3 sitt budsjett for 2020. Kommunedelplan HSO skal rullerast i 2020.

Rådmannen legg hovudsakleg opp til vidareføring av drift frå 2020. Rammene gjev grunnlag for at Bømlo kommune kan yte gode og forsvarlege tenester òg i 2020. Dette gjennom dyktige og utviklingsorienterte medarbeidarar og leiarar.

Budsjettet er svært stramt. Det har økonomiske risikoområder som må følgjast tett. Det er i liten grad funne «friske» midlar til nye tiltak. Nye tiltak og tilbod må skapast og utviklast gjennom omstilling og til dels bruk av mellombelse prosjekt med ekstern tidsavgrensa finansiering.

Demografisk utvikling og økonomiske rammefaktorar tilseier at strukturelle endringar og må vurderast i komande år for å sikre berekraftig driftsnivå og handlingsrom til å vurdere nye satsingar og tiltak. Herunder tidleg innsats og førebyggjande tiltak.

Prioriterte utviklingstiltak

HSO har på bakgrunn av årlege handlingsplanar sett i gang ei rekke utviklingstiltak. Nedanfor følgjer utdrag av tiltak som pågår og vil bli vidareført, og nye som vil bli sett i verk.

Lista er ikkje uttømmande.

Prioriterte utviklingstiltak Heimetenester Utvikla ei framtidig organisering av somatiske heimetenester, og evt. samorganisering av heimetenester og korttidsplassar. Auka fokus på heimerehabilitering og digital dialog med brukarar og pårørande. Utprøving av omsorgsteknologi og ambulant dagtilbod.

Omsorgsbustadar med tilpassa bemanning Anbud og start på bygging av omsorgsbustadar med tilpassa bemanning på Moster. Vidare planlegging for tilsvarande for Bremnesområdet.

Heiltidskultur Innfasing i drift prosjekt heiltidskultur ved Bømlo bu- og helsesenter. Alle tenesteområda skal arbeide for utvikling av heiltidskultur.

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 48 av 76

Prioriterte utviklingstiltak Rehabilitering/habilitering Tiltak for dagrehabilitering for yngre brukarar med funksjonsnedsetting vert vidareført.

Samarbeid med eksterne aktørar Vidareutvikla samhandling i nærmiljøa, med aktiv bruk av frivillig sektor og brukarorganisasjonar.

Vidareutvikla samhandling med Bømlo vidaregåande skule i tråd med inngått samarbeidsavtale.

Frivilligkoordinator, friskliv, læring og meistring 40 % stilling og tiltak er innarbeidd i budsjett 2020 gjennom utviklingsmidlar Bømlo heimetenester.

Arbeids- og aktivitetstilbod Det er starta opp arbeid med ei samla vurdering av arbeids- og aktivitetstilbod for ulike brukargrupper. Dette med mål om endring/utvikling av dagens tilbod, og lokalisering.

Butilbod/institusjonsplass for personar med trong for skjerma tilbod Det skal utgreiast og arbeidast med butilbod/institusjonsplass og ressursar retta mot personar som har trong for skjerma tilbod.

Førebyggjande heimebesøk ( 80 år) og treff for 75 åringar Førebyggjande heimebesøk (80 år) og årlege treff (75 år) vert vidareført i tråd med politisk sak 24/19 utval for helse og omsorg.

Tiltak i høve oppfølging av eldrereform “Leva hele livet”.

Prosjekt/informasjon om planlegging av eigen alderdom: bustad, aktivt liv, sosialt fellesskap.

Rus og psykisk helse Erfaringsmedarbeidar rus, recovery-kurs, feedback informerte tenester i psykisk helse Omsorgsteknologi Vidareføre aktuell omsorgsteknologi, utprøving av nye og evaluering av desse. Opplæring/informasjon Fallførebygging Forprosjekt forsking retta mot aktuell brukargruppe Rekruttering og kompetanse Halda fram med målretta satsing på rekruttering og kompetanse gjennom vedtatt kompetanse- og rekrutteringsplan. Prioriterte tiltak i kompetanseplanen blir fulgt opp.

Institusjonsplassar - omsorgsbustader – bufellesskap

Bømlo kommune vidarefører 99 institusjonsplassar i drift i 2020 . Situasjonen har utover i 2019 betra seg i høve antal plassar i høve behov. Status kan endre seg.

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 49 av 76

Det er politisk vedtatt at de skal etablerast omsorgsbustader med tilpassa bemanning. På Moster er skisseprosjekt klart, og arbeidet blir vidareført med planteikningar og arbeid for å lyse ut anbod i 2020. Kommunen vil arbeide med omstillingar retta mot dette nye tilbodet, samt samorganisering evt. samhandling mellom korttidsplassar og heimetenester. Utvida dagtilbod som har vore prosjektfinansiert vert innarbeidd i drift frå 2020. Rådmannen har lagt inn ei styrking retta mot omstillingsarbeidet.

Omsorgsbustadar med tilpassa bemanning er eit nytt tilbod for ulike brukargrupper på Bømlo. Dette vil vere eit tilbod med tilpassa bemanning i høve brukarsamansetnad, og eit tilbod mellom eigen heim og institusjon. Det vert arbeida for at tilbodet skal stimulere til sosialt fellesskap og aktivitet, samt leggje rammer for at brukar skal kunne meistra eige liv lengst mogleg i eigen heim. Det er også forventa at tilbodet vil kunna gje fleire tilbod innanfor stramme økonomiske rammer, og redusera behov for sjukeheimsplassar på sikt. Satsinga er forventa å kunne frigjera noko midlar til ytterlegare styrking av førebyggjande arbeid og tidleg innsats.

Fallførebygging er eit viktig tiltak.

(Foto: Kathrine Tislevoll Nygård)

Som oppfølging av kvalitetsreforma “Leve hele livet” har kommunen eit nytt punkt i handlingsplan for 2020. Prosjektet omhandlar planlegging av alderdom, sosialt fellesskap,

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 50 av 76

tilrettelegging av bustad og eit aktivt liv. Dette vil vera eit samarbeidsprosjekt med kommunen, Eldrerådet og Bømlo pensjonistforening.

I kommunedelplan HSO 2017-27 med tilhøyrande handlingsplanar er det vidare peika på behov for ein frivilligkoordinator. Jamfør K-sak 11/18 med vedtak: «Det kan f.o.m. 01.01.19. opprettast ei kombinert stilling som frivillig-/frisklivkoordinator om rådmannen finn plass til stillinga på budsjettet. Kommunestyret bed om at rådmannen viser til konkrete mål for stillinga og korleis det er tenkt at denne skal organiserast.» Det er funne plass til 40% som frivillig-/frisklivskoordinator i 2019, som vert vidareført i 2020. Det er ønske om å utvide denne.

Føremålet med stillinga er mellom anna å leggja til rette for og stimulera til helsefremjande møtepunkt i lokalsamfunna samt sikra god samhandling mellom frivillige og tenestene i HSO. Kommunen si rolle er tenkt til å vera koordinator og tilretteleggjar med målsetjing om å utløysa ressursar i nærmiljøet og hos frivillige. Arbeidet vil bli bygd gradvis opp i tett dialog med nærmiljøa og skal sjåast i samanheng med eksisterande dagtilbod og etablering av omsorgsbustadar med bemanning og fellesareal.

Ei satsing her vil kunne utløysa eit større potensiale og auka samhandling med frivillig sektor.

I tillegg vil det kunna redusera behov for helsetenester på sikt. Deler av tilbodet er òg lovpålagt. Etter helse- og omsorgstenestelova skal alle kommunar ha tilbod og yte tenester som fremjar helse og medverkar til å førebyggja sjukdom, skade eller sosiale problem.

Eigenbetalingar Eigenbetalingar vert regulert i tråd med prisvekst.

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 51 av 76

Verdsdagen for psykisk helse i kulturhuset er eit viktig tiltak innan arbeidet med psykisk helse.

(Foto: Simon Knutsson Sortland)

Tiltak som er prioritert/ inneber auke i budsjettramma for HSO i 2020: •

Heiltidskultur: Rådmannen har vidareført styrking knytt til særskilt tiltak for heiltidskultur ved Bømlo bu og helsesenter. Heiltidskultur skal vere fokus i alle verksemder vidare.

•

Ny 100% stilling psykisk helse er innarbeidd i budsjett 2020 med heilårsverknad.

•

Ny 100 % stilling som allmennlege inklusiv 80 % hjelpepersonell er innarbeidd med heilårsverknad.

•

Omstillingsmidlar: HSO var styrka med 1,5 mill.kr. retta mot omstillingsarbeid i høve heimetenester, dagtilbod og institusjonsplassar i 2019. Om lag kr. 800.000 vert vidareført i 2020.

•

Utviklingstiltak og prosjekt. HSO har ulike utviklingstiltak og prosjekt som i all hovudsak er dekka av eksterne prosjektmidlar. Tiltaka krev likevel noko grad av eigenfinansiering som blir dekka innanfor drifta.

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 52 av 76

•

IDA – senger og ØH-døgnsenger: Etablert tilbod for IDA – senger ved Sunnhordland interkommunale legevakt IKS har vore underbudsjettert. Det er lagt inn faktiske kostnader i høve budsjett 2020.

•

Habiliteringstenesta – innfasing av faste stillingar. Habiliteringstenesta har innfasa 5,75 faste årsverk knytt til endra brukarsamansetnad. Dette er finansiert gjennom refusjonar knytt til ressurskrevjande tenester og omdisponeringar (ikkje endring/auke i samla budsjettramme).

Tiltak ein ikkje har funne plass til i budsjett 2020 • • • •

Psykolog i vaksentenesta Frivillig/frisklivskoordinator utover 40% Styrking av ergo-/fysioterapiteneste Auke i stilling (20%) for systemkoordinator (digitalisering, velferdsteknologi, fagsystem)

Investeringar HSO

Rådmannen prioriterer følgjande investeringstiltak HSO 2020 : • Omsorgsbustader med tilpassa bemanning. Skisseprosjekt er klart på Moster og er planlagt for anbod og oppstart 2020. Tilsvarande går nytt legesenter på Moster ut på anbod haust 2019.. Sjå nærare under investering.

• Det er budsjettert for bygging av 3 omsorgsbustadar i tilslutnad til Haugen burettslag. Kommunen eig planert tomt.

• Det vert overført ikkje nytta løyving for planlegging av arbeids- og aktivitetstilbod for ulike brukargrupper frå 2019 til 2020. Vidare er det planlagt for iverksetjing 2021 og 2022. Planlegging er godt i gang, jamfør politisk sak om dagtilbod KS 46/19.

• Det er løyvd midlar i 2020 for planlegging og oppstart nytt bygg for psykisk helse og rus. Gjennomføring 2021-2022.

• Oppgradering av kjøken Bømlo bu og helsehus • Rådmannen har sett av kr 750.000 til fornying av utstyr/velferdsteknologi/IT i tenestene.

Bygging/ombygging av omsorgsbustadar/dagtilbod/kjøken vil bli delfinansiert av tilskot/ lån i Husbanken og framtidige leigeinntekter.

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Basen er eit viktig arbeidstilbod for brukarar med ulike behov.

ÂŤBerekraftÂť

Side 53 av 76

(Foto: Simon Knutsson Sortland)

RĂĽdmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 54 av 76

Tekniske tenester

Kommunen oppretta eigen reinhaldsavdeling i 2019.

(Foto: Simon K. Sortland)

Reinhald

Kommunen etablerte med verknad 01.08.2019 eiga reinhaldsavdeling som er organisert under teknisk drift. Avdelinga har 14 årsverk. Samla utgifter er budsjettert til 8,3 mill. kr. Dette er på omlag same nivå som kommunen betalt for reinhald til Elite. I 2018 betalte kommunen 7,8 mill. kr for kjøp av reinhaldstenester.

Forsikring

Alle skadeforsikringane har vore ute på anbod i regi av Waco forsikringsmekling. Det er venta auke i forsikringane og budsjettsummen er auka for å ta høgde for dette og ligg på 1,6 mill.kr i 2020.

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 55 av 76

Energi

Bømlo kommune kjøper straum frå LOS AS. Kommunen skal ut på nytt anbod i 2020. Kommunen deltek i eit anbodssamarbeid med fleire andre kommunar på Haugalandet og i Sunnhordland. På denne måten reknar ein med å få best mogleg pris for straumleveransane. Effektiv styring av varme- og ventilasjonsanlegg har medført mindre straumforbruk dei seinare åra.

Teknisk avdeling jobbar vidare for økonomisk bruk av energi. Det er budsjettert med 8,6 mill. kr til straumkjøp som er ein auke på 0,6 mill. kr frå 2019.

Bygningsvedlikehald

Kommunen driftar no ein bygningsmasse på 60 444 m².

Det er utarbeidd ein overordna drifts- og vedlikehaldsstrategi for kommunale bygg. Målet med dette er førebygging. Driftsavdelinga har utvikla gode samarbeidsrutinar og fått utført mykje godt vedlikehald på dei kommunale bygga og institusjonane.

Etter kontinuerleg vedlikehald av gamle bygg og anlegg skulle behovet minka men likevel er det mange anlegg som treng vedlikehald og utskifting grunna alder. Nokre skular har ikkje tilstrekkelege gode ventilasjonsanlegg. Utfordringa er å gjennomføra naudsynt vedlikehald med dei midlane som vert stilt til rådvelde.

Bygningsvedlikehald har om lag 1,1 mill.kr. i faste kostnader for lovpålagde oppgåver og vedlikehaldsavtalar som vert trekt frå driftsbudsjettet.

For 2020 er budsjettet på 12,1 mill.kr. Det er lagt til grunn at vedlikehaldspersonalet skal fakturere investeringsprosjekt for 1,4 mill. kr.

Grønt og samferdsel

Område grønt og samferdsel fungerer godt og effektivt. Kommunen får utført mykje godt arbeid både med rutineoppgåver og prosjekt. Vedlikehaldet som blir utført langs vegnettet er omfattande og stort. Kommunen vil på sikt bli tilført mange kilometer veg til vedlikehald som følge av nye vegar i «Bømlopakken», fylkesvegar vert nedklassifisert til kommunale vegar samt overtaking av vegar i private bustadfelt.

Kommunen har vedteke vegnorm som vert lagt til grunn for planlegging og overtaking av kommunale vegar og uteanlegg.

Auka nedbør gjev nye utfordringar i høve problem med overvatn og vatn frå takrenner som kjem frå dei kommunale bygga. Avdelinga slit etter kvart med eldre utstyr og trongen for nytt utstyr er stort. Etterslepet på vedlikehald av kommunale vegar og anlegg er stort og med dei driftsmidlane som avdelinga årleg disponerer vert det vanskeleg å førebyggja og halda vegane i ein forsvarleg stand. Svært mange vegar skal ha nytt asfaltdekke, men grunna lite investeringsmidlar vert det berre lapping og mindre vedlikehaldstiltak.

Det er sett av 6 mill. kr til oppgradering kommunale vegar i 2020.

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 56 av 76

Kjøp av lastebil er på anbod. Likevel er det ei utfordring å få på plass nok maskinar og utstyr for kvalifisert vegvedlikehald. Det er alltid ei utfordring med vintervedlikehald grunna at færre bønder ynskjer å binda seg til beredskap med vintervedlikehaldet. Ny brøyteavtale har vore på anbod i 2019, og avtalane er inngått.

Mange kommunale bruer og kaiar er i dårleg forfatning. I 2018 vart det utført tilstandskontroll på desse. Store manglar og behovet for vedlikehald er stort. Tilstanden på mange av dei er ikkje tilfredsstillande. Det er sett av 1,2 mill. kr. til utbetring av kaiar i 2020.

Investeringsprosjekt - drift

Trafikksikring er viktig med tanke på å førebyggja ulukker. I budsjettet for 2018 vart det lagt opp til auke både for trafikksikringstiltak og meir midlar til vegljos. Dette vert vidareført også i 2020.

For 2020 er det lagt inn 3 mill. kr. for rehabilitering av kommunale bygg. Det vert også lagt inn kr. 6 mill. kr. for rehabilitering og oppgradering av kommunale vegar og uteanlegg.

For auka beredskap er det sett av 1 mill. kr. i 2020.

Rubbestadneset kai vart oppgradert i 2019.

(Foto: Simon Knutsson Sortland)

Arealbruk

Området arealbruk omhandlar følgjande tenesteområde: • plansakbehandling «Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

• • • • • • •

Side 57 av 76

bygg- og delingsbehandling kart og oppmåling kommuneplan eigedomsskatt utsleppssaker seksjonering tilsyn

Kommunestyret har vedteke at gebyra på området skal dekkje utgiftene til kommunen. Kommunen kan ikkje ta meir i gebyr enn det det kostar å produsere tenesta (sjølvkost) Sjølvkostområda skal etter lova gå i balanse innanfor ein tidsperiode på 2-5 år. I praksis betyr det at eventuelt overskot ved sjølvkostområda som har underskot frå tidlegare år, ikkje vil bli sett av på fond, men inngå i kommunen sitt samla resultat. Tenestene skal finansierast 100% gjennom sjølvkostprinsippet.

Sjølvkostområde

Akkumulert underskot pr. utgangen av 2018

Teneste plansaksbehandling (3010)

-5 343 000

Teneste bygg- og delingsbehandling (3020)

-4 253 000

Teneste kart og oppmåling (3030)

-3 082 000

Planavdelinga har framleis underskot på tenesteområdet sitt. Grunna «Bømlopakken» har planavdelinga over mange år behandla fleire planar for offentlege veganlegg. Sakshandsaminga knytt til dette gjev ikkje gebyrinntekter til kommunen. Ein må difor rekna med at denne tendensen vil fortsetje. Inntekter knytt til tenesteområde 3010 er berre gebyrinntekter frå handsaming av private reguleringsplanar.

Bømlo kommune har avtalt med Statens vegvesen at det vert sett av ein budsjettsum til saksbehandling av alle planprosjekta i «Bømlopakken» slik det er gjort for fleire andre vegpakkar i distriktet. Dette vert vidareført 2020.

Tenesteområdet 3011 kommuneplan er ikkje ein del av sjølvkostområdet og vert finansiert ved bruk av fondsmidlar i 2020. Kommuneplanen sin arealdel skal reviderast i 2020.

For landbruks- og miljøavdelinga er det ikkje store endringar i høve til i år. Ein del av lønnsutgiftene er ført på arealbruk. Dette er gjort for at sjølvkostrekneskapet skal verta så rett som mogleg.

Brann og redning På området Brann og redning er det for tida 5 heile stillingar, samt at det er 41 deltidsstillingar knytt til beredskapen. Etter innføring av nytt naudnett har brannvernet lagt om beredskapsordninga si. Dette har vore gjort for å tilpassa beredskapen til nye tekniske system, samt med føremål om å halde utgiftene på eit lågast mogleg nivå.

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 58 av 76

I mai 2018 vart vaktlaga utvida med ein person. Etter ei evaluering ser me at dette har vore kostnadseffektivt og positivt for beredskapen då det i praksis er færre som rykkjer ut kvar gong. Me stettar no også krava til samansetjing av vaktlag.

Investeringar Tiltak

Kommentar

Brannstasjon

I gjeldande økonomiplan er det avsett midlar til å byggja ny brannstasjon i 2021/2022.

Oljevern

Bømlo kommune er særs utsett for eventuelle oljeutslepp til havs. Brannvernet har difor opp gjennom åra bygd opp ein beredskap for slike høve. Me må dei næraste åra gradere opp og skifte ut ein del av dette utstyret.

Bømlo brann og redning fekk ny redningsbåt i 2019.

«Berekraft»

( Foto: Ove Halleraker)

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 59 av 76

Kyrkjelege føremål Bømlo 2017

Bømlo 2018

Landet utan Oslo

Kostragruppe 11

44

50

70

48

Netto driftsutgifter, kyrkje, pr. innbyggjar*

687

684

638

725

Medlem av Dnk i prosent av tal innbyggjarar

80,2 %

79,6 %

72,9 %

79,6%

Døypte i prosent av antall fødte**

79,0%

88,2%

56,9 %

70,3%

Konfirmerte i prosent av 15-åringar

76,3 %

73,3 %

59,5 %

72,3%

Netto driftsutgifter til andre religiøse føremål pr. innbyggjar i kroner *

*beløp er prisjustert til 2018 nivå. ** Dåpstal f.o.m 2016 viser totalt tal døypte i soknet og kan ikkje samanliknast med tidlegare indikator.

Budsjettet på dette rammeområdet omfattar overføring til kyrkjeleg fellesråd med kr. 8 615 500 inkl. verdsetjing av tenestekjøp og husleige frå kommunen med kr. 286 000. Direkte overføring utgjer kr. 8 087 000. Samla er dette ein auke i ramma på 3%. Dette er i samsvar med kyrkja sitt framlegg til langtidsbudsjett, som er avklart med rådmannen. Tilskot til andre trudomssamfunn er budsjettert med 560 300 kr. (auke på 3%).

Kommunen har sett av kr. 5 500 000 til investeringar kyrkjeleg føremål i 2020. Dette er i samsvar med økonomiplanen for 2019-2022. Nærare detaljar går fram av investeringskapittelet i økonomiplanen.

Dåpsgudsteneste i Bremnes kyrkje.

(Foto: Simon Knutsson Sortland)

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 60 av 76

Ikkje fordelt/tilleggsløyving/ premieavvik Pensjon, premieavvik

Bømlo kommune har følgjande kollektiv tenestepensjonsordning for sine tilsette: • KLP for sjukepleiarar (Kommunal landspensjonskasse) • KLP for andre kommunalt tilsette • KLP for folkevalde • SPK for lærarar (Statens Pensjonskasse) Pensjonspremie (det kommunen faktisk betalar og som dermed reduserer kommunen sin likviditet) er dei innbetalingane som er naudsynte for at dei til ei kvar tid påløpne pensjonsrettar skal vere fullfinansiert. Pensjonspremien er budsjettert på verksemdene.

Pensjonskostnad (rekneskapsført kostnad) er noverdien av berekna samla framtidig pensjonsopptening. Denne berekninga byggjer på økonomiske og aktuarmessige føresetnader der det mellom anna er teke omsyn til venta avkastning på pensjonsmidlar, lønsutvikling og demografiske endringar.

Dersom pensjonsutgiftene er høgare enn pensjonskostnadene oppstår eit positivt premieavvik som blir budsjettert under dette ansvarsområdet. Eit positivt premieavvik påverkar budsjettet med ei inntekt som ikkje inneber pengeoverføring, og som følgjeleg vil belasta kommunen sin likviditet. Premieavviket skal etter gjeldande reglar utgiftsførast (amortiserast) over dei neste 7 åra.

Pensjonsordninga i offentleg sektor vert lagt om frå 01.01.2020. Alle tilsette født i 1963 eller seinare vert omfatta av nye endra reglar for opptening av tenestepensjon. Det er framleis uvisst korleis dette vil påverke kommunen sin økonomi framover. Iflg KLP reknar dei med ei nærare avklaring i 2021. Det er ikkje venta dei store endringane i pensjonskostnaden, men storleiken på kommunen sine pensjonsmidlar vil bli vurdert nærare.

I økonomiplanen har me bygd på dei oppgåver og informasjon som me har fått frå våre pensjonsleverandørar.

Premieavvik og utgiftsføring av amortisert premieavvik For 2020 er premieavviket positivt og berekna til 39,5 mill. kr. inkl. arbeidsgjevaravgift.

Etter gjeldande reglar skal dette premieavviket utgiftsførast over dei neste 7 åra (amortisering) med 5,6 mill. kr. med verknad frå 2021.

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 61 av 76

Det er venta store svingingar i pensjonspremien i åra som kjem (2021–2023), mens pensjonskostnaden aukar gradvis. Dermed vil me få store positive premieavvik i åra framover. Dette gir følgjande utvikling i premieavviket inkl. arbeidsgjevaravgift:

Premieavvik inkl. arbgj.avgift

2020 39 497

2021 34 573

2022 35 904

2023 37 446

Amortisering av premieavvik Dei store premeieavvika medfører ein kraftig auke i amortiseringa(utgiftsføringa) av premieavviket. Denne aukar frå 8,8 mill. kr i 2020 til 24,2 mil. kr i 2023.

Ved utgangen av 2019 vil kommunen ha eit samla premieavvik på 33,7 mill. kr. Denne summen har redusert kommunen sin likviditet med tilsvarande sum og denne summen skal budsjetterast som kostnad i dei komande 15/10/7 åra. I tabellen under går det fram kor stor den årlege utgiftsføringa av tidlegare års premieavvik vert: Amortisering premieavvik

2020 8 796

2021 14 207

2022 17 616

2023 24 205

Saldo akkumulert premieavvik.

Akkumulert premieavvik pr 31.12.2018 var på 37,1 mill. kr, dette er venta å auke til 51,1 mill. kr i 2019. Utviklinga i økonomiperioden viser ein kraftig auke i akkumulert premieavvik.

Akkumulert premieavvik

2019 51 135

2020 81 836

2021 102 203

2022 120 490

2023 133 732

Oppsummering

Pensjonskostnadene sin innverknad på likviditeten går fram av tabellen under der ein ser netto premieavvik minus årleg redusering av premieavvika frå tidlegare år opp mot fondsavsetjing. Ideelt sett meiner rådmannen at budsjettert nettoinntekter frå premieavviket skulle vore sett av på fond, for slik å ha midlar til å dekke utgifta som positivt premieavvik genererer i åra framover. Dette målet er ikkje oppnådd i denne økonomiplanperioden.

2020

2021

2022

2023

Premieavvik inntekt

39 497

34 573

35 904

37 446

Amortisering utgift

8 796

14 207

17 616

24 205

30 701 10 933

20 366 6 030

18 288 17 098

13 241 7 779

-19 768

-14 336

-1 190

-5 462

Netto Budsjettert netto fondsavsetning Endring i likviditet

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 62 av 76

I budsjettframlegget har ein ikkje budsjettert med stort nok netto driftsresultat, dermed vert likviditeten svekka.

Heile premieavviket burde vore sett av på fond for slik å ha midlar til å dekke utgiftene som positivt premieavvik genererer i åra framover.

Avsetjing løn

Lønsavsetjing vedkomande lønsforhandlingar i 2020 Statsbudsjettet har estimert lønsveksten til 3,6% for heile kommunesektoren, SSB til 3,5%. Det er signalisert lokale lønsforhandlingar i kap. 4 i 2020. Kap. 4 omhandlar dei fleste tilsette i kommunen. Ein årsak til det høge lønsanslaget er kommunereforma der harmonisering av lønningar vil auke lønsglidinga i sektoren. I budsjettframlegget har rådmannen lagt til grunn ein årslønsvekst lokalt på 3,45%.

Digitalisering og ikt er viktig i kommunen.

«Berekraft»

(Foto: Simon Knutsson Sortland)

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 63 av 76

Økonomiske føresetnader Under dette ansvarsområdet vert skatteinntekter, statleg rammetilskot, andre statlege overføringar (inntekter frå havbruksfondet), inntekter for mottak av flyktningar, netto finansutgifter og inntekter budsjettert.

Frie inntekter

Frie inntekter består av rammetilskot, skatteinntekter, momskompensasjon og andre ikkje øyremerka statlege tilskot som inntekter frå havbruksfondet og inntekter for mottak og integrering av flyktningar. Regjeringa reknar i framlegget til statsbudsjett med ein nominell skatteauke frå 2019 til 2020 på 2,1 prosent. Det er i regjeringa sitt forslag til statsbudsjett lagt opp til at det kommunale skatteøyret blir 11,1 prosent, ein reduksjon frå 11,55 prosent i 2019.

Skattedelen av kommunane sine inntekter skal framleis vera 40 prosent av dei frie inntektene.

Den samla kostnadsveksten (deflatoren) som er lagt til grunn i regjeringa sitt budsjettforslag er 3,1 prosent. Lønsveksten tel om lag 2/3 og er rekna til 3,6 prosent. Venta prisvekst er 2 prosent. Deflatoren vert nytta til justering av rammetilskot og øyremerka tilskot.

Budsjettframlegget byggjer på kommunen sin skatteinngang i 2018, samt utviklinga i 2019.

Enkeltelementa i frie inntekter (skatt og rammetilskot), 1000 kr

2019

2020

2021

2022

2023

Innbyggjartilskot

294 984

300 575

302 860

306 441

310 941

Utgiftsutjamning

40 985

44 444

42 627

42 480

40 704

-635

-645

-645

-645

-645

Særskilt fordeling

2 710

5 013

4 586

4 586

4 586

Ordinære skjønsmidlar

7 900

7 100

6 500

6 000

5 400

345 525

356 487

355 928

358 862

360 981

29 754

20 999

17 119

15 115

14 132

Sum rammetilskot

375 279

377 486

373 047

373 977

375 113

Skatt på inntekt og formue, vårt anslag

328 568

345 375

352 920

359 152

363 386

Sum frie inntekter, avrunda, ekskl. eigedomsskatt

703 800

722 900

726 000

733 100

738 500

3,8

2,7

0,4

1,0

0,7

Overgangs- og nyordningar (INGAR)

Revidert nasjonalbudsjett 2019

-419

Sum rammetilskot ekskl. inntektsutjamning Netto inntektsutjamning

Endring i dei frie inntektene

Inntektssystemet vart lagt om frå og med 2017. Dette førte til relativ stor reduksjon i kommunen sine rammeoverføringar frå staten. Samla fekk kommunen redusert rammene sine med 12,9 mill. kr. Frå og med 2019 har dette full effekt då overgangsordninga med kompensasjon gjennom inntektsgarantisystemet er over.

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 64 av 76

Samla frie inntekter er budsjettert med ein nominell vekst på 2,7% og med ein venta pris – og lønsvekst på 3,1% i 2021 har kommunen budsjettert med ein realnedgang i dei frie inntektene frå 2019 til 2020.

Rammetilskotet

Rammetilskotet for Bømlo kommune er på bakgrunn av statsbudsjettet rekna til å bli 356,8 mill. kroner inkl. skjønsmidlar frå Fylkesmannen på 7,1 mill. kr. Dette er ein auke på 11,1 mill. kroner. I føresetnadane til statsbudsjettet så er deler av veksten grunngitt med 2 satsingar.

Dette utgjer 550 mill. kr. av veksten og for kommunen utgjer desse satsingane 1 4 mill. kr. av realveksten i rammetilskotet, sjå tabell under.

Tal i heile 1000

Landet

Bømlo

Tidleg innsats skule

400 000

1 083

Opptrappingsplan rusfeltet

150 000

355

Sum satsingar som er dekka av statsbudsjettet

550 000

1 438

Tabellen under viser endringar i rammetilskotet knytt til oppgåveendringar/nye tiltak/endring i finansiering.

Tal i heile 1000 kr Innlemming psykolog

487

Dagaktivitetstilbod heimebuande med demens

850

Habilitering og rehabilitering

200 1 143

Tilskot etablering og utbetring Innlemming leirskuletilskot

129

Inntektsgradert foreldrebet SFO

134 48

2Gratis SFO barn med særskilde behov5 -7 kl Gratis kjernetid 2 år heilårsverknad

133

Tilskot gang og sykkelvegar

112 23

Diverse mindre tilskot

Statleg/private skular

-394

Skatteoppkrevjarfunksjonen overført staten

-1 483

Auka foreldrebetaling i barnehagane

-191

Sum korrigering av inntektsramma

1 191

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 65 av 76

Tidleg innsatsmidlar til styrking av grunnskulen var øyremerka i 2019. 1,3 MRD kr av dette tilskotet er særskilt fordelt i 2020. Kommunen er tildelt 2,2 mill. kr av desse midlane. Dette er vesentleg mindre enn om summen hadde vore fordelt etter grunnskulenøkkelen. I tillegg har regjeringa uttalt at resterande del av dei øyremerka midlane omlag 400 mill. kr vert sett på som ein del av veksten i dei frie inntektene.

Skatt

Skatteinntektene for Bømlo kommune er rekna til å bli 345 mill. kroner i 2020. Dette er ein auke på 17 mill. kr. i høve til venta skatteinngang 2019. Kommunen har dei to siste åra hatt ein sterk reduksjon i skatteinntektene sine, noko som heng saman med den såkalla oljekrisa som ramma Vestlandet. Gjennomsnittleg skatt og inntektsutjamnande tilskot dei siste ti åra har vore på 96% av landsgjennomsnittet. Dei to siste har dette vore heilt nede på 94,4%.

I budsjettframlegget har rådmannen lagt til grunn at skatt og inntektsutjamning igjen skal komme opp på over 95% av landsgjennomsnittet, Dette krev ein sterkare skattevekst lokalt enn det den er på landsbasis. Grunnen til at ein vel å budsjettere med dette er at ein ser at arbeidsmarknaden er i betring og at det er grunn for å tru at inntektene igjen vil nærme seg gjennomsnittet for dei siste 10 åra. Kommunen har budsjettert med ei avsetjing til disposisjonsfondet på 13,1 mill. kr som vil vere ein buffer mot sviktande skatteinntekter.

Eigedomsskatt

Rådmannen viser til vedtak om eigedomsskatt i budsjett for 2009. Eigedomsskatten vart auka med 2 promille i 2014 til 4 promille. Satsen vart redusert til 3,7 promille for 2019, då takstane vart auka med 10%. Rådmannen legg til grunn kontormessig justering av takstane på alle eigedomar som ikkje er omfatta av skatteetaten sine formuesverdiar, med nye 10%, slik at takstane er justert med 20% i forhold til 2009 takstane. For bustadar nyttar ein skatteetaten sine formuesverdiar. Alle takstane skal reduserast med 30%. For å kompensere for venta inntektsreduksjon vert satsen føreslege auka til 4 promille igjen.

Andre inntekter Havbruksfondet Kommunen mottok 33,6 mill. kr. frå Havbruksfondet i 2018 og 6,5 mill. kr i 2019. Det er rekna med utbetaling frå Havbruksfondet med 12 mill.kr. i 2020 og 2022 og 4 mill. kr. i 2021 og 2023.

Det er sett ned eit statleg utval som skal greie ut skattlegging av havbruksnæringa. Resultatet av dette arbeidet vil kunne påverke kommunen sine inntekter frå 2020.

Ressurskrevjande tenester Ordninga med øyremerka tilskot for ressurskrevjande tenester gjeld for tenestemottakarar til og med det året dei fyller 67 år. Forslag til statsbudsjett legg opp til følgjande for 2019: «Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 66 av 76

Kompensasjonsgraden blir vidareført med 80 prosent av netto lønsutgifter ut over innslagsnivået. Innslagspunktet for kompensasjon er sett til kr 1 361 000 kr for netto utgifter i 2019.

Innslagspunktet er løns- og prisjustert og auka med 50 000 kr. utover prisstigninga for 3 gang på 4 år. Regjeringa foreslo det same i fjor, men Stortinget reverserte dette.

Kommunen har budsjettert med 22 brukarar i 2020 som samla vil gje eit tilskot på 39,1 mill. kr. Innslagspunktet for kompensasjon er justert for lønsvekst med 3,5 prosent for netto utgifter i 2019 og 3,6% for 2019. Nivået på tilskotet er vidareført i planperioden. Inntekter og utgifter knytt til ressurskrevjande brukarar er budsjettert på seksjon 3 helse sosial og omsorg.

Busetjing av flyktningar Kommunen har budsjettert med eit integreringstilskot på 27,8 mill. kr. for 2020. Tilskotet er justert i samsvar med forslag til nye satsar i statsbudsjettet. I budsjettet for 2020 er det lagt til grunn busetjing av 30 flyktningar medrekna eventuell familiesameining. Talet er usikkert.

Kommunen har vedteke å ta imot 30.

Ved busetjing av flyktningar mottek kommunen 819 000 kr. for einslege vaksne og 772 300 kr. for andre vaksne, einslege mindreårige og barn som vert busett. Auke i tilskotet er på hhv.

1,4%. Integreringstilskotet vert utbetalt over 5 år. Ein kan og få barnehagetilskot, særskilt tilskot til einslege mindreårige, eldretilskot og ekstra tilskot til personar med kjende funksjonshemmingar. Det er budsjettert med 4,8mill. kr. i slike tilskot .

Det er budsjettert med 14 mindreårige som til saman gir eit statstilskot på 10,5 mill. kr. Inntektene er budsjettert sentralt. Utgiftene som kommunen har til introduksjonsordning, vaksenopplæring, helsetenester, mottak, drift av bufellesskap mm er budsjettert på verksemdene ute på seksjonane.

Det er vanskeleg å sjå føre seg utviklinga på området men i økonomiplanen er det rekna med 60 færre flyktningar i slutten av perioden enn det kommunen har i dag.

Finanspostane

Gjeldsutviklinga i økonomiplanen går fram av tabellen under:

Lånesaldo 31.12 Startlån Lån med rentekomp.

Netto lånegjeld i % av driftsinntektene

«Berekraft»

B2019 903 207 99 409 73 869 729 929 75,9 %

B2020 969 579 114 409 68 539 786 631 78,2 %

B2021 1 018 487 124 409 62 825 831 253 83,4 %

B2022 1 078 234 134 409 56 292 887 533 87,9 %

B2023 1 097 605 144 409 49 759 903 437 89,2 %

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 67 av 76

Kommunen har lagt deler av gjelda si i to kommunale aksjeselskap. Dette fører til at kommunen kjem betre ut i kommunesamanlikningar når det gjeld gjeldsnivå enn kva som er den reelle situasjonen kommunen er i.

Fram til i dag har begge selskapa betjent gjelda si, men det er verdt å merka seg at BKE AS har avdragsfridom på eit stort lån fram til 2024, frå og med dette året aukar avdraga.

Det høge gjeldsnivået inneberer risiko for kommunen sin økonomi. Dersom renta skulle auke frå det låge nivået som me har i dag så vil kommunen få vesentleg høgare renteutgifter enn kva tilfellet er framover. Pr. i dag er 65% av lånegjelda sikra med fast rente. Ein stor del av fastrenteavtalane vil gå ut dei næraste åra.

Kommunen si målsetting om at lånegjelda ikkje bør gå over 85% vert ikkje nådd i økonomiplanperioden.

Renteføresetnader

Ved årsskiftet 2019/2020 er det venta at kommunen si samla brutto lånegjeld (utanom gjelda i dotterselskap) vil utgjere 903 mill. kroner.

Delen lån med flytande rente vil liggja på 50% neste år. Frå 2020 vil delen fastrentelån falle kraftig utover i perioden dersom ikkje nye rentebindingar vert gjennomført.

I økonomiplanperioden er det lagt til grunn ei flytande rente i samsvar med 3 mnd. forwardrente med eit gjennomsnittleg margintillegg på 0,50%. Det er venta at renta vil halde seg stabilt og gå noko ned frå 1,83% i dag til 1,64% i 2023. Fast rente vert budsjettert utifrå gjeldande avtalar.

Dette gir følgjande budsjettert rente: År Renteanslag

2020 2,42 %

2021 2,40 %

2022 2,30 %

2023 2,30 %

Avdrag

I ny kommunelov vert kravet til minimumsavdrag skjerpa. Minimumsavdraget skal bereknast i samsvar med denne formelen:

Det er presisert at varige driftsmidler er avskrivbare varige driftsmidler.

Dette fører til at kommunen si gjeld vert nedbetalt på 27,6 år mot budsjettert 30 år i økonomiplan 2020 -2022. Dette fører til auka avdragsutgift på 2,3 mill. kr i 2020.

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 68 av 76

Renteinntekter

For berekning av renteinntekter er det lagt til grunn eit snitt inneståande på 60 mill. kroner og 2,0% rente. I tillegg har kommunen andre renteinntekter 1,5 mill. kr og utbytte 0,1 mill. kr.

Renta på startlån er stipulert til om lag 2,4 mill. kroner i 2020 og aukande utover i perioden.

Kommunen sine netto finanskostnader går fram av tabellen nedanfor Netto finanskostnader

B2019

Inngåande lånegjeld

903 207

Nye låneopptak i året:

B2021

B2022

969 579

1 018 487

1 078 234

100 391

84 790

97 040

58 470

29 019

30 882

32 294

34 098

5 000

5 000

5 000

5 000

34 019

35 882

37 294

39 098

Utgåande lånegjeld

969 579

1 018 487

1 078 234

1 097 605

Sum rentekostnader

23 029

24 316

24 626

25 598

Renteinntekter

2 091

3 691

2 991

2 992

Renteinntekter startlån

2 431

2 831

3 131

3 511

Sum renteinntekter

4 522

3 691

6 122

6 503

Sum netto finanskostnader

47 625

51 608

50 898

53 293

Føresetnad om at gjennomsn.rente på lån i planperioden er:

2,42 %

2,40 %

2,30 %

2,30 %

32

30

30

30

Låneavdrag i driftsbudsjettet Avdrag i investeringsbudsjettet Sum avdrag

Nedbetalingstid på langsiktig gjeld

B2020

Føresetnad om at låneopptaket i året vert teken opp pr. 30.06, dvs rentebelastning på nye låneopptak 1/2 år i opptaksåret. Avdrag vert betalt i desember.

Rente- og avdragskompensasjon

Kommunen får rente- og avdragskompensasjon for omsorgsbustadar og institusjonsplassar, rentekompensasjon for skule- og symjeanlegg og rentekompensasjon for investeringar i kyrkjebygg. Det er budsjettert med totalt 2,474 mill. kr. i 2020.

(Tal i heile 1000 kr.)

År 2020 2021 2022 2023

«Berekraft»

Grunnlag

Rentekompensasjon 68 539 62 825 56 292 49 759

2 474 2 365 2 241 2 117

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 69 av 76

Likviditet

Kommunen sin likviditet har blitt styrka dei siste åra. Dette snur i 2019. Likviditeten vil svekke seg framover då budsjettert resultat for åra 2020–2023 er saldert med bruk av premieavvik på samla 40,7 mill. kr. utover fondsavsetjing.

Prisjustering

Inntektene til kommunen er jamt over auka opp med 3%, men er også justert på kvart einskild verksemd/ansvarsområde i høve reell forventning om inntekter i 2020 (opp eller ned).

Det er teke høgde for ein prisauke på 1,9% på driftskostnadane. Også her er det gjort enkelte rokeringar, slik at nokre verksemder/ansvarsområde har fått meir realistiske rammer.

Bømlo symjehall har tilsette badevertar med opplæring i livredning.

«Berekraft»

(Foto: Elin Steinsbø)

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 70 av 76

Brukarbetalingar

Det er lagt opp til ein auke i prisane på kommunale tenester som samsvarer med forventa generell prisstigning. Sjå vedlegg til budsjettdokumentet som omfattar betalingssatsane.

Sats 2019

Område Bibliotek 1. purring 3 veker etter forfall Gebyr 2. purring 5 veker etter forfall Gebyr Skulefritidsordninga Berre morgonplass, per månad Inntil 9 timar kvar veke, per månad Inntil 16 timar kvar veke, per månad 100% plass, per månad Tillegg for ferie- og fridagar, per dag Timepris Kulturskulen Fullpris 1 elev (tilbod nr. 1) Rabatt, 30%, 1. sysken/fleire tilbod (tilbod nr. 2) Rabatt, 40%, 2. sysken/fleire tilbod (tilbod nr. 3) Instrumentleige, pr. år Materiellutgifter kunst, pr semester Sal av tenester til det frivillige kulturlivet, pr. time (45 min.)

Symjehall Ordinær billett, Vaksen Ordinær billett, Barn (0-16 år) Ordinær billett, Honnør/student Klippekort 13 klipp, Vaksen

Sats 2020, Endring forslag (%)

30 60

40 80

33,3 % 33,3 %

903 1359 2228 2716 272 56

930 1400 2295 2797 280 58

3,0 % 3,0 % 3,0 % 3,0 % 2,9 % 3,6 %

3639 2547 2183 871 195 274

3740 2625 2250 900 200 290

2,8 % 3,1 % 3,1 % 3,3 % 2,6 % 5,8 %

60 35 45 600

65 35 45 650

350

350

Klippekort 13 klipp, Honnør/student Årskort, Vaksen

450 2400

450 2400

Årskort, Barn (0-16 år)

1000

1050

Årskort, Honnør/student Familiebillett

1500 150

1550 160

138 222 264 633

142 229 272 652

Klippekort 13 klipp, Barn (0-16 år)

Utleigesatsar for skulebygg Klasserom/grupperom, per rom pr påbyrja døgn Gymnastikksal, per påbyrja døgn Gymnastikksal m/garderobar, per påbyrja døgn Symjebasseng, per påbyrja døgn «Berekraft»

Kommentar

8,3 % 0,0 % 0,0 % 8,3 % 100 kr for personleg arm0,0 % band 0,0 % med klippekort 0,0 % 100 kr for personleg arm5,0 % band 3,3 % med årskort 6,7 % 2 vaksne + 2 barn.

Kr 30 pr. ekstra barn 2,9 % 3,2 % 3,0 % 3,0 %

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Område Heimkunnskap/kjøkken, per påbyrja døgn Formingsrom, per påbyrja døgn Pleie- og omsorgstenester Heimehjelp m/inntekt inntil 2G, for kvar månad Heimehjelp m/inntekt 2-3G, for kvar månad Heimehjelp m/inntekt over 3G, for kvar månad Heimehjelp einskilde oppdrag, for kvar time Leige av tryggleiksalarm (ink. brannvarsling), kvar månad Etableringsgebyr for tryggleiksalarm Montering nøkkelboks for personar utan tryggleiksalarm Dag og aktivitetstilbod for eldre og personar med demens Korttidsopphald på institusjon, for kvart døger Dagopphald på institusjon, for kvar dag Pleie- og omsorgstenester, mat/middagsservering Middag for eldre, trygda og uføre Graut Dessert Frukost og kvelds Forvaltning Kunnskapsprøve i serverings- og alkohollova, per prøve Gebyr for ambulerande skjenkeløyve og skjenkeløyve for enkelt høve Tekniske tenester Reguleringsplanar opp til 10 daa Reguleringsplanar over 10 daa Reguleringsendring Delingsgebyr Sjølvkost Byggesaksgebyr Sjølvkost Oppmålingsgebyr Sjølvkost Feiing Sjølvkost Vassavgift Årsgebyr for avløp etter areal Årsgebyr for avløp målt kvantum Årsgebyr for vatn målt kvantum Tilknytingsavgift vatn Tilknytningsavgift kloakk Slamtøming Renovasjon husstander

«Berekraft»

Side 71 av 76

Sats Sats 2020, Endring 2019 forslag (%) 180 185 2,8 % 180 185 2,8 % 210 912 1687 222

939 1738 229

3,0 % 3,0 % 3,2 %

284

293

3,2 %

500 832

515 857

3,0 % 3,0 %

200

206

3,0 %

Kommentar

Statleg sats

165 85

Statleg sats Statleg sats

75 33 26 35

77 34 27 36

2,7 % 3,0 % 3,8 % 2,9 %

423 370

436 381

3,1 % 3,0 %

Sjølvkost - eiga sak Sjølvkost - eiga sak Sjølvkost - eiga sak Sjølvkost - eiga sak Sjølvkost - eiga sak Sjølvkost - eiga sak Sjølvkost - eiga sak Viser til budsjett BVA AS Viser til budsjett BVA AS Viser til budsjett BVA AS Viser til budsjett BVA AS Viser til budsjett BVA AS Viser til budsjett BVA AS Viser til budsjett SIM IKS Viser til budsjett SIM IKS

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 72 av 76

Budsjettabellar Bevilgningsoversikt drift A Rammetilskudd Inntekts- og formuesskatt Eiendomsskatt Andre generelle driftsinntekter SUM GENERELLE DRIFTSINNTEKTER Sum bevilgninger drift, netto Avskrivinger SUM NETTO DRIFTSUTGIFTER BRUTTO DRIFTSRESULTAT Renteinntekter Utbytter Renteutgifter Avdrag på lån NETTO FINANSUTGIFTER Motpost avskrivinger NETTO DRIFTSRESULTAT Disponering eller dekning av netto driftsresultat Overføring til investering Netto avsetninger til eller bruk av bundne fond Netto avsetninger til eller bruk av disposisjonsfond Dekning av tidligere års merforbruk SUM DISPONERINGERELLER DEKNING AV NETTO DRIFTSRESULTAT FREMFØRT TIL INNDEKNING I SENERE ÅR

«Berekraft»

R 2018

Budsjett 2019

Budsjett 2020

Budsjett 2021

Budsjett 2022

Budsjett 2023

-382 167

-356 544

-377 486

-373 047

-373 977

-375 113

-295 857

-340 936

-345 375

-352 920

-359 152

-363 386

-31 039

-32 040

-37 761

-38 953

-39 453

-39 953

-94 854

-57 444

-57 599

-44 482

-51 033

-42 850

-803 918

-786 964

-818 221

-809 402

-823 615

-821 302

739 505

745 280

757 756

755 477

756 500

761 110

30 427

35 000

37 400

37 400

37 400

37 400

769 931

780 280

795 156

792 877

793 900

798 510

-33 987

-6 684

-23 065

-16 525

-29 714

-22 792

-2 992

-3 875

-4 573

-6 573

-6 173

-6 553

-385

-131

-131

-131

-131

-131

20 858

20 454

23 029

24 317

24 626

25 598

23 257

23 948

29 019

30 882

32 294

34 098

40 738

40 396

47 344

48 495

50 616

53 012

-30 428

-35 000

-37 400

-37 400

-37 400

-37 400

-23 675

-1 287

-13 120

-5 430

-16 498

-7 179

0

0

0

0

0

0

0

0

2 987

0

0

0

-585

-308

-800

-600

-600

-600

28 091

1 595

10 933

6 030

17 098

7 779

-3 832

0

0

0

0

0

23 675

1 287

13 120

5 430

16 498

7 179

0

0

0

0

0

0

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Skjema B FORDELING AV LØYVING SENTRALE STYRINGSORGAN OPPVEKST, KULTUR OG IDRETT HELSE, SOSIAL OG OMSORG TEKNISKE TENESTER OG BRANN KYRKJELEGE FØREMÅL TILLEGGSLØYVING PREMIEAVVIK ØKONOMISKE FØRESETNADER

Sirkelhagen ved Hillestveit skule.

«Berekraft»

Side 73 av 76

R 2018

Budsjett 2019

Budsjett 2020

Budsjett 2021

Budsjett 2022

Budsjett 2023

739 504

745 280

757 756

755 476

756 500

761 110

48 130

52 014

54 451

53 935

53 051

52 535

382 393

376 700

385 410

374 404

371 642

366 107

269 230

267 570

275 459

277 713

278 528

283 772

51 308

48 049

53 360

53 160

52 160

52 160

8 755

8 906

9 176

9 176

9 176

9 176

-20 616

-8 196

-20 339

-13 151

-8 296

-2 879

304

237

239

239

239

239

(Foto: Simon Knutsson Sortland)

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Økonomisk oversikt drift Rammetilskot Skatt på inntekt og formue Eigedomsskatt Andre skatteinntekter Andre overføringar og tilskot frå staten Overføringar og tilskot frå andre Brukerbetalingar Sals- og leigeinntekter SUM DRIFTSINNTEKTER Lønsutgifter Sosiale utgifter Kjøp av varer og tenester Overføringar og tilskot til andre Avskrivningar SUM DRIFTSUTGIFTER BRUTTO DRIFTSRESULTAT Renteinntekter Utbytter Renteutgifter Avdrag på lån NETTO FINANSUTGIFTER Motpost avskrivninger NETTO DRIFTSRESULTAT Disponering eller dekning av netto driftsresultat Overføring til investering Netto avsetningar til eller bruk av bundne driftsfond Netto avsetningar til eller bruk av disposisjonsfond Dekning av tidlegare års meirforbruk SUM DISPONERINGAR ELLER DEKNING AV NETTO DRIFTSRESULTAT FRAMFØRT TIL DEKNING I SEINARE ÅR

«Berekraft»

Side 74 av 76

R 2018 -382 167 -295 857 -31 039 0 -208 132

B 2019 -356 544 -340 936 -32 040 0 -120 933

B 2020 -377 486 -345 375 -37 761 0 -129 730

B 2021 -373 047 -352 920 -38 953 0 -116 064

B 2022 -373 977 -359 152 -39 453 0 -121 715

B 2023 -375 113 -363 386 -39 953 0 -113 332

-23 743 -25 118 -23 018 -989 075 493 601 126 529 258 715 45 817 30 427 955 088 -33 987 -2 992 -385 20 858 23 257 40 738 -30 427 -23 675 0

-14 352 -25 563 -26 921 -917 290 470 317 127 763 250 170 27 356 35 000 910 606 -6 684 -3 875 -131 20 454 23 948 40 396 -35 000 -1 287 0

-15 961 -27 148 -26 899 -960 360 499 671 126 390 248 339 25 497 37 400 937 295 -23 065 -4 573 -131 23 029 29 019 47 344 -37 400 -13 120 0

-15 961 -27 148 -27 099 -951 191 495 545 133 077 243 448 25 197 37 400 934 666 -16 525 -6 573 -131 24 317 30 882 48 495 -37 400 -5 430 0

-15 961 -27 148 -27 599 -965 004 492 319 137 678 242 697 25 197 37 400 935 289 -29 714 -6 173 -131 24 626 32 294 50 616 -37 400 -16 498 0

-15 961 -27 148 -27 599 -962 491 493 043 143 713 240 347 25 197 37 400 939 699 -22 792 -6 553 -131 25 598 34 098 53 012 -37 400 -7 179 0

0

0 -308

2 987 -800

0 -600

0 -600

0 -600

1 595 0

10 933 0

6 030 0

17 098 0

7 779 0

1 287 0

13 120 0

5 430 0

16 498 0

7 179 0

-585 28 091 -3 832 -23 675 0

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Bevilgningsoversikt investering Investeringer i varige driftsmidler

R2018

B2019

Side 75 av 76

B2020

B2021

B2022

B2023

100 583

87 871

105 830

113 650

101 900

47 000

1 435

6 000

5 500

5 450

4 400

5 750

2 438

2 200

2 100

2 300

2 400

2 500

Utlån av egne midler

-

-

-

-

-

-

Avdrag på lån

-

-

-

-

-

-

Sum investeringsutgifter Kompensasjon for merverdiavgift

104 456

96 071

113 430

121 400

108 700

55 250

-14 551

-16 029

-19 242

-22 610

-20 260

-9 280

Tilskudd fra andre

-13 281

-16 460

-7 460

-24 300

-3 000

-

-4 783

-6 000

-1 150

-2 000

-1 000

-

-175

-

-

-

-

-

Bruk av lån

-66 400

-44 582

-99 190

-83 071

-69 790 118 700

-82 040 106 300

-43 470

Sum investeringsinntekter

-80 391 108 243

14 787

15 000

20 000

15 000

15 000

15 000

-14 787

-15 000

-20 000

-15 000

-15 000

-15 000

4 882

5 000

5 000

5 000

5 000

5 000

Mottatte avdrag på videreutlån

-8 405

-5 000

-5 000

-5 000

-5 000

-5 000

Netto utgifter videreutlån

-3 523

-

-

-

-

-

-

-

-2 987

-

-

-

3 103

-

-4 846

-13 000

-2 200

-2 700

-2 400

-2 500

-

-

-1 743

-13 000

-5 187

-2 700

-2 400

-2 500

-

-

-

-

-

-

Tilskudd til andres investeringer Investeringer i aksjer og andeler i selskaper

Salg av varige driftsmidler Salg av finansielle anleggsmidler

Videreutlån Bruk av lån til videreutlån Avdrag på lån til videreutlån

Overføring fra drift Netto avsetninger til eller bruk av bundne investeringsfond Netto avsetninger til eller bruk av ubundet investeringsfond Dekning av tidligere års udekket beløp Sum overføring fra drift og netto avsetninger Fremført til inndekning i senere år (udekket beløp)

«Berekraft»

-52 750

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023

Budsjett 2020

Side 76 av 76

«Berekraft» er tittelen på rådmannen sitt budsjettframlegg for 2020 og velferdsplan 2020-2023. (Foto: Alf Helge Greaker)

«Berekraft»

Rådmannen sitt framlegg til Budsjett 2020 - Velferdsplan 2020-2023