Katarzyna Iwińska
jakby cienkie strumyczki, no i jest szansa, że gdzieś się tam połączą w jakiś jeden duży, że to będzie jakiś silniejszy ruch” (P18).
Rekapitulując, brak podmiotowości (w zakresie ekologii, energetyki, zmian w systemie ochrony powietrza), poczucie, że to władze, inni, „góra” są odpowiedzialni za poważne zmiany w rzeczywistości społecznej jest tym, co charakteryzuje większość badanych kobiet. Potwierdzają to wyniki badań ogólnopolskich (CBOS 2009), gdzie wskazuje się na zinstytucjonalizowane podejście do kwestii klimatu, powietrza itp. Te tematy leżą w gestii rządzących. Nasze rozmówczynie oceniają zmiany w regionie jako pozytywne: dostrzegają rozwój infrastrukturalny, ale też cieszą się z przemiany w zakresie postrzegania ochrony środowiska. Widzą potencjalne ścieżki bardziej ekologicznego rozwoju. Nadal jednak temat ekologii nie jest dla nich priorytetowy. Pomimo różnych proekologicznych praktyk jednostkowych (segregacja, oszczędzanie, aktywny transport), istnieje – nie zawsze wprost wypowiadana – ambiwalencja wobec tego tematu. W śląskim kontekście kobieca percepcja zmian w obszarze ekologiczno-energetycznym osadzona jest regionalnie szczególnie w dwóch punktach: słabościach ekologicznej świadomości i tradycji opartej na węglu.
132
