PZC Inbalans 18 april 2012 by Dennis Willems

balans Voorjaar 2012

ZORGKRANT VOOR BRABANT EN ZEELAND

Halfjaarlijkse special Met onder meer: Het Grote Ronde Tafelgesprek Plus: De Stelling Boeken & Tips

Werken in kinderopvang

De kick van koffie

Al jong een kater

IN BALANS IS EEN COMMERCIﾃ記E UITGAVE VAN DE ADVERTENTIEBEDRIJVEN VAN BN DESTEM EN| PZC I.S.M. MET DE ZORGSECTOR

woensdag 18 april 2012

2 | in balans Wie doet wat? Aan de basis van dit artikel ligt een inspirerend gesprek tussen verschillende aanbieders in de zorgverlening. Een kennismaking met de gesprekspartners.

GGD

Het Grote Ronde Tafelgesprek:

Wat betekent het Veranderingen in de zorg gaan op het moment snel. Dat geeft een ware cultuurschok voor een sector die jarenlang bouwde op vaste patronen. Grootste omslag in het denken is dat instellingen en organisaties zich

U kent de GGD misschien van gezondheidsonderzoeken, vaccinaties of informatiefolders. De organisatie adviseert gemeenten over gezondheidsbeleid en werkt veel samen met huisartsen en ziekenhuizen. Communicatieadviseur Linda Vlamings schuift namens de GGD bij het gesprek aan.

SDW

meer en meer afvragen hoe ze kunnen inspelen op wat een zorgbehoevende vráágt. Dat blijkt tijdens een door In Balans belegde sessie over het thema ‘Zorgbehoefte versus zelfstandigheid’. door Lisette Heijdel en Herbert Kats

SDW zet zich ervoor in om mensen met een verstandelijke handicap zelfstandig te laten wonen. De zorgverlener kent veel voorzieningen om hen een volwaardige plaats in de samenleving te geven. Gerard Bennaars is er teamleider ambulante zorg en brengt zijn kennis en ervaring in.

Thebe

Thebe is een zorgaanbieder voor mensen van 0-100 jaar en kent zowel kraamzorg, jeugdzorg als woonzorgcentra. Locatiemanager Peter Sterken (links) en communicatieadviseur Wilma Schutten vertellen over de ontwikkelingen bij Thebe. Centraal daarbij staat de omwenteling van de klassieke verpleeg- en verzorgingstehuizen naar nieuwe, open woonzorgcentra.

MEE

Als Peter Sterken van zorgaanbieder Thebe deze stelling op tafel legt, oogst hij brede instemming van zijn gesprekpartners. Sterken: ,,Het ergste wat mensen in de zorg kan overkomen, is dat zij niet meer als volwaardig gezien worden. We maken mensen blind en dom door hun keuzes weg te nemen.” Ouderen bijvoorbeeld, hebben vaak een schat aan levenservaring en wijsheid, die niet meer gebruikt wordt als ze achter de geraniums gezet worden. Goede zorg laat mensen deel uit (blijven) maken van de samenleving. Dat is ook precies wat MEE zich ten doel stelt. De organisatie, die zich richt op het versterken van de zelfstandigheid bij mensen met een beperking, gebruikt daarbij een zogeheten Sociale Netwerk Strategie. Dat betekent dat een consulent samen met de cliënt een levenslijn uitwerkt, waaruit de persoonlijke situatie duidelijk wordt. Zo maakt de vraag ‘Wie nodig je uit op je verjaardag?’ duidelijk wie in jouw netwerk zit. ,,Het is prachtig om te zien hoe mensen dan opeens zelf opstaan en de flap-over verder aanvullen”, zegt consulente Corry van Dorst. Gerard Bennaars van SDW kent niet anders dan de mondige, gemotiveerde cliënt. Mensen met een verstandelijke handicap zijn volgens hem bewust op zoek naar een maximale zelfstandigheid. Succesvolle zorg rust in zijn visie op drie pijlers: de cliënt moet een sterke persoonlijke motivatie hebben, de omgeving moet hem/haar steunen én er is professionele ondersteuning nodig. Huisvesting is daarbij essentieel, omdat je mensen van daaruit zelfstandig kan maken.

Wennen Niet iedereen is direct enthousiast over de vraaggestuurde aanpak. Het wegvallen van jarenlang gehanteerde regels wordt soms als bedreigend ervaren in een sector die jarenlang bouwde op vaste patronen. Medewerkers bekijken de veranderingen vaak met scepsis en denken aan een bezuiniging. Ook de zorgvrager moet soms wennen. Ouderen kennen de bejaardentehuizen van vroeger nog, waar je kamer en rollator al gereserveerd waren op je 65e verjaardag. ,,Als je dan vraagt ‘Wat kunt u zelf?’, zie je een schrikreactie”, aldus Peter Sterken (Thebe). Mensen denken: Zelf? Maar ik wordt hier toch verzorgd?” Toch ervaren de mensen aan tafel dat zowel zorgvragers

MEE zet zich in voor mensen met een beperking en werkt samen met onder meer zorginstellingen, scholen, gemeenten, UWV, sportverenigingen en woningcorporaties. Aan tafel zitten consulent Corry van Dorst (links) en communicatieadviseur Lizzy van der Gracht.

als hulpverleners gaandeweg enthousiast worden, omdat ze de resultaten zien.

Persoonlijke maat Zelfstandigheid heeft echter grenzen. Mensen met een verstandelijke beperking of beperkte vaardigheden hebben hulp nodig bij hun hulpvraag. Als je moeite hebt met lezen en schrijven, is een nummertje trekken en op het scherm zien bij welke balie je moet zijn al moeilijk. In de discussie die op deze kanttekening volgt, blijkt dat de menselijke maat een kader vormt voor zelfstandigheid. Het gaat dus om de zelfredzaamheid binnen de mogelijkheden van een persoon zelf. De GGD wil mensen daarom helpen op eigen kracht ergens te komen. Linda Vlamings: ,,Mensen moeten verantwoordelijkheid voelen en weerbaar zijn, dankzij bepaalde basisvaardigheden. Samenwerking tussen hulpverleners is belangrijk om mensen daarin te kunnen ondersteunen.” Die samenwerking heeft verschillende oorzaken. Aan tafel bestaat brede overeenstemming dat ook de zorgsector niet ontkomt aan bezuinigingen, al zijn er verschillende meningen over hoe dat het beste kan gebeuren. Keerzijde van de soms harde ingrepen is dat instanties wel beter zijn gaan samenwerken. ,,De beste samenwerking is toch wel degene die niet zozeer ontstaat uit budgettechnische redenen, als wel uit voortschrijdend inzicht”, aldus Linda Vlamings. Geheel in lijn met het gesprek is het persoonsgebonden budget (PGB) een mooi ijkpunt. Hoewel het PGB een de ideale vertaling lijkt van een eigentijdse aanpak staan de gesprekspartners - met uitzondering van MEE - in grote lijnen achter de maatregelen die het kabinet nu neemt. Voorbeelden van misbruik zijn schrijnend; zoals cliënten die hun PGB in beheer hebben gegeven aan mensen met schulden. Ook laat het PGB volgens de gesprekspartners te veel ruimte voor creatief boekhouden. Toch is niemand blij met een algehele afschaffing; het PGB kent ook veel goede toepassingen. Mensen die daarvan gebruik maakten, kunnen nu in een verpleeghuis terecht komen, terwijl dit niet per definitie goedkoper of beter is. MEE wil daarom graag iets van een PGB behouden.

Toekomstvisie Hoe denken de gesprekspartners de komende jaren aan de vraag van de zorgbehoevende te voldoen? Gerard

woensdag 18 april 2012

in balans | 3 Introductie

zorgsector bespreekt zelfredzaamheid

Inhoud In dit nummer

voor u?

De Stelling

Kinderopvang

Jeugd en alcohol

Koffie als oppepper 10 De lever

De dorpsdokter

Tips & boeken

www.bndestem.nl

Colofon Standpunten uitwisselen, ervaringen delen. Instemmen met wat de ander aandraagt, of juist niet. Tijdens het rondetafelgesprek luisterden de deelnemers in elk geval goed naar elkaars argumenten. foto’s Aad Meijer

Bennaars (SDW) opteert voor kleinschalig organiseren in een grote setting, met verschillende kleine groepjes appartementen rond één gemeenschappelijk plein. De kleinschaligheid garandeert de nodige zelfstandigheid en eigenwaarde, terwijl het grotere geheel voor financiële haalbaarheid zorgt. Corry van Dorst (MEE) hamert op de noodzaak om persoonlijke netwerken in ze zetten, terwijl Linda Vlamings (GGD) een grote rol ziet in preventie. Inspelen op gesignaleerde risico’s door mensen te leren wat ze wel kunnen doen, in plaats van wat ze niet mogen. Peter Sterken (Thebe) stelt dat de maatschappij nog lang niet

zo ver is als de zorgverleners. De familie van de zorgvrager denkt nog vaak in termen van medicatie in plaats van kwaliteit van leven. Gerard Bennaars (SDW) stemt in: ,,We moeten meer leren om voor elkaar te zorgen. Dat is lastig, omdat de samenleving juist zo individueel is ingesteld.” Het Grote In Balans Ronde Tafelgesprek eindigt met wensen en ambities die nog niet vervuld zijn. Toch, als de zorgverleners twee jaar geleden hadden geweten dat ze nu op dit punt zouden staan, dan zouden ze tevreden zijn geweest. De richting die de zorgsector is ingeslagen geeft nieuwe energie.

In Balans is een uitgave van de advertentiebedrijven van BN DeStem en PZC. Deze zorgspecial voor Brabant en Zeeland verschijnt als bijlage bij de genoemde dagbladen. Wilt u adverteren in de volgende uitgave van In Balans? Neem dan contact op met: Team Zeeland 0118 - 434070 teamzeeland@pzc.nl Vormgeving: Janie van de Pas Productcoördinatie: Ester van Tiggelen Herbert Kats

SVRZ zorgt in Zeeland

SVRZ vanaf nu ook in Oostkapelle!

De cliënt kiest Wij gaan voor de menselijke maat door kleinschaligheid, overal in Zeeland. Tijd voor Zorg, passie voor de cliënt en resultaat. De cliënt staat voorop en krijgt keuzes. Dat is SVRZ. Oog en oor voor de cliënten, daar gaat het de 2700 medewerkers en 1400 vrijwilligers om.

Altijd dichtbij Onze cliënten zijn voornamelijk ouderen, met dementie of lichamelijke beperkingen. Onze zorg is altijd passend bij hun individuele levensstijl.

Cliënt: ‘Mijn lichaam laat me in de steek. Thuis wonen ging niet meer. Ik ben blij met de goede zorg van SVRZ. Af en toe pest ik die meiden, daar heb ik lol in. Ook geniet ik van mensen om me heen. Ik vermaak me wel’.

Samen in een huishouding Medewerkers van SVRZ werken via het principe Tijd voor Zorg. Janneke van Belzen werkt als eerste medewerker zorg in een groepswoning: ‘Door de kleinschaligheid kent iedereen

Voor ieder wat wils

elkaar goed. Zo spelen we in op de wensen van de cliënt. Wij voelen ons verantwoordelijk voor het gehele huishouden. De waardering en betrokkenheid van mensen is zo groot.

Kleinschalig wonen, midden in de wijk met kennissen en familie om u heen? Of liever met de keu in de hand genieten van het biljartuurtje en een ommetje maken naar de weekmarkt? Bij SVRZ kan het.

Als ik dan zo´n mooie glimlach zie weet ik weer waar ik het voor doe. ’

Thuis en in zorglocaties, groot en klein. Maar steeds in de buurt en gastvrij. SVRZ ziet de ontwikkelingen in de zorg.

Wilt u meer informatie over de diensten van SVRZ of werken bij SVRZ? Neem dan contact op met de Zorglijn van SVRZ 0900-7879777 (lokaal tarief) of zorglijn@svrz.nl

reeds gerealiseerd locaties in planning

Werken in de zorg iets voor jou?

Bij ROC Westerschelde kun je terecht voor de Zorgopleidingen: Kapper, Helpende Zorg & Welzijn, Verzorgende-IG en MBO Verpleegkundige. Kijk voor meer informatie op: www.rocwesterschelde.nl.

Bij ROC Zeeland kun je de volgende Zorgopleidingen volgen: Apothekers-dokters-tandartsassistent, Kapper, Schoonheidsspecialist, Helpende Zorg & Welzijn, Verzorgende-IG, Mbo-Verpleegkunde, Pedicure, Visagie.

Informatieavond is op 29 mei bij ROC Westerschelde! Kijk voor tijden en locatie op www.testjetoekomst.nl

Kijk voor meer informatie op www.roczeeland.nl/zorg of www.tenczeeland.nl Informatieavond is op 24 mei bij ROC Zeeland! Kijk voor tijden en locatie op www.testjetoekomst.nl

www.rocwesterschelde.nl

ROC Westerschelde en ROC Zeeland zijn op 1 januari 2012 gefuseerd. Onder de tijdelijke naam ROC Westerschelde-ROC Zeeland werken wij momenteel hard aan de integratie van onze organisatie en processen. Overal waar u de naam “ROC Westerschelde” of “ROC Zeeland” ziet of hoort, geldt dat deze altijd begrepen moet worden als onderdeel van de werkorganisatie ROC Westerschelde-ROC Zeeland. Het onderwijs wordt met ingang van het schooljaar 2012-2013 vanuit de nieuwe organisatie verzorgd. Op dat moment krijgt de school een nieuwe naam.

woensdag 18 april 2012

in balans | 5

De Stelling Het ziekenfonds moet terug

Een pittig ‘Ja’ uit de mond van de SP-politici Leijten en Van Gerven tegenover een stevig ‘Nee’ uit de koker van de grootste onafhankelijke vergelijkingssite voor de zorg. door Joyce Muilenburg

Ja Renske Leijten en Henk van Gerven,

beiden lid van de Tweede Kamer voor de SP ,,Sinds 2006 hebben we de zorgverzekeringswet. Een wet die gebaseerd is op concurrentie tussen verzekeraars en tussen hulpverleners. Alleen al dit jaar is daardoor door de verzekeraars 58 miljoen verbrast aan zinloze reclames aan bijvoorbeeld voetbalclubs. De concurrentie leidt ertoe dat ziekenhuizen zoveel mogelijk omzet willen maken en patiënten onnodig behandelen. Dat bedreigt de arts/patiëntrelatie: doet een dokter een onderzoek om mij beter te maken of om er zelf beter van te worden? Dat vraagt menigeen zich nu af. En we merken dat in de vaste premies en het eigen risico die sinds 2006 tot een kostenstijging van 45 % hebben geleid. Met de zorgverzekeringswet zijn hoge, vaste premies ingevoerd. Daardoor kunnen nu al meer dan 300.000 mensen de premies niet meer betalen. En op de zorgtoeslag wil het kabinet voor 2015 structureel 2,1 miljard euro besparen, waardoor zowel de lage als de middeninkomens in grote problemen komen. Ook dreigt de vrije artsenkeuze te worden afgeschaft. Alleen bij een dure polis kun je naar het ziekenhuis van je keuze. Heb je weinig geld, dan blijft alleen een goedkope polis over en stuurt de verzekeraar je verplicht naar bepaalde ziekenhuizen. Chronisch zieken, die een langdurige relatie hebben met een vaste specialist, worden de dupe als de vertrouwensband met de behandelend specialist wordt doorgesneden. En zo komt de klassengeneeskunde weer terug. Het is een vorm van beschaving dat iedereen recht heeft op die zorg die hij of zij nodig heeft. En dat betekent dat de premies volledig inkomensafhankelijk moeten worden. Als je ziek wordt, is immers iedereen gelijk. Dat betekent het behoud van een vrije artsenkeuze en behoud van een goed basispakket. Laat alle artsen in loondienst gaan werken, zodat niet het geld, maar de patiënt centraal staat. Iedereen is ooit aan de beurt om patiënt te worden. Dat is geen vrije keuze. Daarom moeten we van de zorg ook geen markt maken, zoals de zorgverzekeringswet beoogt. Laten we de solidariteit organiseren in een nieuwe ziekenfondswet met inkomensafhankelijke premies zonder eigen risico. Zo blijft de noodzakelijke zorg voor iedereen gegarandeerd.’’

‘Miljoenen verbrast’

Nee Peter Ruys,

oprichter van ZorgKiezer.nl grootste onafhankelijke vergelijkingssite voor zorg en zorgverzekeringen ,,Sinds de afschaffing van het ziekenfonds in 2006 zijn de zorgkosten voor de consument met zo’n 50% gestegen door het verhogen van de premies en het invoeren van het eigen risico. Tegelijkertijd krijgt de consument er minder voor terug: een aantal belangrijke vergoedingen is uit het basispakket gehaald. Zo bezien lijkt een terugkeer van het ziekenfonds, synoniem voor de zekerheid op het ontvangen van de belangrijkste zorg tegen betaalbare premies, een logische wens. Feit is echter dat de zorgkosten sinds 2006 zijn geëxplodeerd. Er wordt steeds meer zorg geconsumeerd en de zorg zelf is vooral door innovaties steeds duurder. Bij ongewijzigd beleid zal een modaal gezin in 2040 bijna 40 % van zijn inkomen uitgeven aan zorg. Een mogelijke terugkeer van het ziekenfonds doet aan die nieuwe realiteit niets af. Sterker, het huidige zorgstelsel biedt volop kansen aan zorgverleners, zorgverzekeraars en consumenten om ieder vanuit hun eigen rol en verantwoordelijkheid bij te dragen aan de beste zorg tegen de laagst mogelijke kosten. Daar is de afgelopen jaren nog te weinig van terecht gekomen. Allereerst kunnen zorgverzekeraars zich meer van elkaar onderscheiden, zowel in de inhoud van de verzekerde zorg als in hun premiestelling. Zij moeten daartoe meer werk maken van de prestatieafspraken met de zorgverleners: zichtbaar betere kwaliteit tegen lagere kosten. Dit jaar zal het selectief zorginkopen voor het eerst echt vorm krijgen. Zorgverleners hebben op hun beurt de taak om de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Zij moeten in concurrentie met andere zorgverleners zoveel mogelijk patiënten binnenhalen en scherp onderhandelen met de verzekeraars. Consumenten tenslotte, kunnen hun rol als ‘zorgkiezer’ actiever spelen. Zij moeten zowel op zoek naar het beste ziekenhuis met de meest gekwalificeerde arts als ook kiezen voor de meest geschikte zorgverzekering tegen de laagste premie. En daar hoort ook de bereidheid bij om over te stappen naar een ander ziekenhuis of polis als die elders beter of goedkoper is. Zo kan de consument door keuzegedrag zowel zorgaanbieder als verzekeraar bij de les houden. Het is niet eenvoudig en het vraagt doorzettingsvermogen maar als iedereen zijn verantwoordelijkheid neemt, moet het lukken om de zorg beter te maken en betaalbaar te houden. Daar is geen ziekenfonds voor nodig.

‘Concurrentie werkt’

U staat niet alleen, Een kwart van de Nederlanders heeft er last van!

Psychische problemen zijn de gewoonste zaak van de wereld. Behalve voor degenen die er last van hebben. Met de zelftest op www.psyq.nl weet u na enkele minuten of PsyQ iets voor u kan betekenen. Wij bieden gespecialiseerde behandeling van de meest voorkomende psychische klachten. PsyQ Zeeland ’s-Heer Hendrikskinderendijk 107, 4461 EA Goes, tel. 088-357 37 57 informatie & aanmelding: 0900-235 77 97 (lokaal tarief).

Angststoornissen • Depressie • ADHD bij volwassenen • Seksuologie • Psychotrauma • Relatie & Psyche • Persoonlijkheidsproblematiek • Eetstoornissen & Obesitas • Somatiek & Psyche

woensdag 18 april 2012

in balans | 7 Portretten uit het werkveld

Specialist kinderopvang Er verandert ontzettend veel in de sector Kinderopvang. Had deze branche voorheen grotendeels de functie van ‘oppas’, nu gaat het daarnaast evenzeer om pedagogische ontwikkeling en ondersteuning. Niet voor niets is kinderopvang een professie. door Joyce Muilenburg

Tessa Sonnemans (26) Werkzaam bij: Kinderopvang Walcheren (KOW) Functie: Projectmedewerker buitenschoolse opvang (BSO)

Tessa vindt het leuk om kinderen van vier tot twaalf jaar een plezierige en actieve opvang te bieden. ,,Om dat goed te kunnen doen, zetten we steeds meer in op leeftijdsgericht aanbod. Dat houdt in dat er activiteiten zijn voor bepaalde leeftijdsgroepen. Een kind van vier heeft nu eenmaal heel andere interesses dan een kind van tien. Daarom lanceerden we onlangs nieuwe namen om het juiste aanbod per leeftijd te duiden: 4up, 8up en 10up.’’ De pedagogisch medewerkers, die op eigen locatie met de kinderen werken, kunnen natuurlijk ook zelf voor hun eigen groep allerlei plannen opzetten. Maar Tessa heeft de mogelijkheid om, als een spin in het web, mensen met activiteiten te verbinden. Ze bundelt krachten, haalt kennis en kunde uit de organisatie of erbuiten en met haar vele contacten bij gemeenten en bedrijven maakt ze grotere evenementen mogelijk. Alles vanuit pedagogische ontwikkeling van het kind. Tessa geeft als voorbeeld de sportdag, die voor alle kinderen van KOW georganiseerd wordt op 3 mei aanstaande. ,,Vorig jaar hebben we dat ook gedaan. Zie je zo’n zevenhonderd kinderen bij elkaar op de velden bezig met sport en spel op eigen niveau. Fantastisch om te zien. Tessa broedt vaak op ideeën. Ze stemt ze af en kijkt naar een efficiënte uitvoering van haar plannen. ,,Omdat ik veel collega’s ken, weet ik ook waar hun expertise zit. De één is goed in tuimel- en judoles, de ander in kookworkhops en weer een ander geeft heel leuk dansles. Zo kunnen collega’s wat voor elkaar betekenen. Vergeet niet, ze zijn allemaal pedagogisch onderlegd. Daarbij, sport, spel en show, het zit niet alleen in de organisatie zelf, maar vaak ook bij je om de hoek. De kaasboerderij, boswachter, speeltuin, vul het maar in. Het is vaak dichterbij dan je denkt. Dus waarom zou je er geen gebruik van maken.”

‘De één is goed in tuimel- en judoles, de ander in kookworkshops’

‘Pedagogisch medewerkers zijn medeopvoeders’ Mirjam Beuzenberg (35) Werkzaam bij: kinderopvangorganisatie Ini-mini te Goes Functie: Directeur

Een eigen kinderopvang, op twee locaties. Dan moet je een duizendpoot zijn met leidinggevende capaciteiten en hart voor het vak. ,,Mijn werk is inderdaad veelomvattend. En ik houd van mijn werk”, bekent Mirjam. ,,Gelukkig heb ik goede collega’s. Ja, ik weet het, ze zijn eigenlijk mijn werknemers en ik stuur hen aan, maar ik zie ze als collega’s. We dragen met elkaar een goed uitgedacht beleid uit.” Mirjams beleid: kleinschalige opvang voor vaste leeftijdsgroepen met als basis het welbevinden voor het kind. ,,Met welbevinden doel ik op het bieden van veiligheid, vertrouwen en aandacht. Als kinderen op hun gemak zijn, zijn ouders dat ook. Bovendien werkt welbevinden overal door, het is dus belangrijk dat de pedagogisch medewerkers ook prettig kunnen werken.” Ondanks haar vele taken, zoals de administratie, financiën, beleidsontwikkeling en pr-werkzaamheden, zie je Mirjam regelmatig op de groepen terug. In contact zijn met de kinderen, dat vindt ze belangrijk. ,,Zo blijf ik op de hoogte van wat er speelt bij kinderen en kan ik me goed op de pedagogische ontwikkelingen richten. Het is geweldig om daarover mee te kunnen denken en de kinderen een vertrouwde plek te mogen geven. Kinderopvang is langzamerhand een professie geworden. De pedagogisch medewerkers zijn medeopvoeders. Ze zorgen, observeren en signaleren.” In 2001 begon Mirjam bewust klein. In een woonkamer, met een paar kinderen. Ze analyseerde de vraag: wat vinden ouders belangrijk in kinderopvang? Door ervaring op te doen en door het volgen van studies, zocht Mirjam uit welke methodiek bij haar paste. “De benadering van psycholoog Thomas Gordon sprak mij erg aan. Hij introduceerde begrippen als ‘actief luisteren’ en de ‘ik-boodschap’. Die begrippen pasten bij mijn ideeën van communiceren.”

Esther Priester (44) Werkzaam bij: Bonte Koets in Middelburg en andere locaties van Kinderopvang Walcheren Functie: Senior Pedagogisch Medewerker en Video Interactie Begeleider (VIB) Esther staat zelf op een groep, daarnaast coacht ze medewerkers om het pedagogisch handelen op de groepen te verhogen en is ze ‘VIB-er’. Dat laatste, daar is vast meer over te vertellen. ,,Jazeker. Alle pedagogisch medewerkers van Kinderopvang Walcheren krijgen met enige regelmaat een bezoekje van mij en mijn videocamera. Ik maak van te voren bekend dat ik langskom, mijn aanwezigheid is dus geen verrassing. Wel begin ik meestel direct met filmen.” De reden van dit videobezoek is om de pedagogisch medewerkers op de groepen individueel te laten zien hoe ze op dat moment in contact zijn met de kinderen. ,,Ik film zo’n vijf tot tien minuten. Meteen daarna ga ik met de betrokkene collega het filmpje terugkijken. De beelden laten zoveel zien: kracht, initiatieven, patronen en talenten van de medewerker.” Esther is er niet op uit om haar collega’s op een vervelende manier te observeren. ,,Integendeel. Het gaat juist om positieve feedback. Video Interactieve Begeleiding is ontstaan vanuit de home video training. Via deze methode ziet de deelnemer via beelden hoe hij of zij reageert tijdens interactie met een ander persoon. In dit geval de kinderen. Ik hoef vaak niets te zeggen. De medewerkers zijn meestal erg kritisch op zichzelf. Ze praten bij wijze van spreken met hun eigen beelden. Helderder kan het niet.” Na het bespreken van het filmpje, worden de beelden direct verwijderd. Wel komt er een verslag van de opname. Dit kan eventueel ingezet worden voor een vervolgsessie. ,,Of mensen zich ineens anders gedragen als ik kom filmen? Tja, dat zou kunnen. Maar bepaalde patronen en gedragingen horen zo automatisch bij jou, dat zie je toch wel terug. Zeker met het stopzetten van de beelden. Je krijgt als het ware een microanalyse. Elke interactie en expressie is te zien.”

‘Voor elke pedagogisch medewerker een bezoekje met camera’

ECHTE AANDACHT

Heb jij nog wat tijd en aandacht over? Meld je aan als vrijwilliger bij Sensoor Zeeland

0113 – 256 895 www.sensoor.nl

Het kind op nr.1! Juvent biedt hulp aan kinderen en jongeren tot 23 jaar in Zeeland. Kinderen die te maken hebben met gedragsproblemen, ontwikkelingsstoornissen, een licht verstandelijke beperking of problemen van psychiatrische aard zijn bij ons aan het juiste adres. Meer weten? Kijk op onze website www.juvent.nl

Philadelphia Zorg Zuidwest Stichting Philadelphia Zorg is een landelijke organisatie voor mensen met een verstandelijke beperking die zorg en/ of ondersteuning nodig hebben. Vanuit een christelijke visie willen wij er aan bijdragen dat mensen met een verstandelijke beperking het beste uit zichzelf kunnen halen.

Philadelphia Zorg Zuidwest biedt ondersteuning op het gebied van wonen, dagbesteding, leer-/werktrajecten, logeren en ambulante begeleiding. Wij hebben o.a. locaties in Heinkenszand, Zoutelande, Meliskerke, Middelburg, Goes, Terneuzen en Vlissingen.

In Zeeland biedt Zuidwester zorg en ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking. Voor onze woningen en dagbestedingslocaties in Goes, zijn wij op zoek naar vakantiewerkers en invalkrachten. Volg je de opleiding MBO/SPW of MMZ, of ben je in het bezit van een dergelijk diploma en beschik je over goede sociale vaardigheden? Dan zijn wij op zoek naar jou!

Heeft u vragen of wilt u de mogelijkheden bespreken, bel dan (0118) 61 71 22 of mail naar zorgloketzuidwest@philadelphia.nl Philadelphia wil er vanuit een christelijke visie aan bijdragen dat mensen met een verstandelijke beperking gelukkig kunnen zijn en het beste uit zichzelf kunnen halen. Daarom doen we ons werk met verantwoordelijkheidsbesef, passie, aandacht en professionaliteit.We gaan uit van de mogelijkheden van iedere individuele cliënt als het gaat om zorg, wonen, werken, leren, dagbesteding en welzijn.

Heb je interesse? Kijk dan op onze website: www.zuidwester.org voor meer informatie. Volg ons ook op Twitter( #ikbenzuidwester ) en Facebook om op de hoogte te blijven van onze activiteiten en actuele vacatures.

PHILADELPHIA ZORG ZUIDWEST

T (0118) 61 71 22 E zorgloketzuidwest@philadelphia.nl

www.philadelphia.nl/zuidwest

Het beste uit jezelf

Gespecialiseerd gehooronderzoek Voor gespecialiseerd gehooronderzoek gaat u naar een Audiologisch Centrum van de Koninklijke Auris Groep. U krijgt deskundig advies, een uitgebreide diagnose en een optimale revalidatie. Wij kijken verder dan alleen uw gehoorproblemen en bieden u zorg op maat: • een diagnose vastgesteld door meerdere deskundigen onder eindverantwoordelijkheid van een academisch geschoolde audioloog • begeleiding bij acceptatie van uw gehoorproblemen • communicatietraining • tinnitus (oorsuizen) spreekuur.

Wij zijn ook gespecialiseerd in hoogwaardige diagnostiek en behandeling van (jonge) kinderen op het gebied van spraak- en taalproblemen. Indien nodig kunnen wij aansluitend vroegbehandeling aanbieden in onze behandelgroepen of op de reguliere peuterspeelzaal van uw kind. U heeft een verwijzing van uw huisarts of KNO arts nodig. Kijk voor meer informatie op: www.audiologischcentrum.nl

Wil jij een bijzondere zomer? Kom dan vakantiewerk doen bij Tragel Zorg Tragel Zorg werkt voor mensen met een verstandelijke beperking. Voor de (zomer)vakantie zijn we op zoek naar vakantiekrachten. Wil jij ons helpen cliënten te begeleiden en verzorgen en leuke dingen met hen doen? Wil jij ze laten lachen en samen een bijzondere zomer beleven? Kijk dan snel op www.tragelzorg.nl en reageer!

woensdag 18 april 2012

in balans | 9 Jeugdzorg

Door de kater heen

Ze heeft zich er zo op verheugd: een feestje voor haar zeventiende verjaardag. Drank ingekocht, vrienden uitgenodigd, stoelen en hapjes klaargezet en de muziek geregeld. Het feest kan beginnen. Maar na nog geen uur ligt ze spugend om de wc-pot heen. ,,Ik heb maar drie wijntjes op, hoe kan dat nou?” door Joyce Muilenburg Twee dagen ervoor hebben ze het over alcoholgebruik, zij en vijf vrienden. De aanleiding ervan is het boek Onze kinderen en Alcohol. Vriend Remy bladert er doorheen: ,,Laat mijn moeder dit maar niet lezen, die gaat ook altijd naar van die informatieavonden over jeugd en alcohol”, zegt hij, terwijl hij het boek weer neerlegt. Amber herkent dat: ,,Ja, de mijne ook. En dan begint ze uit te leggen hoe het met de hersencellen zit en zo.” Milou reageert nuchter: ,,Ze praten maar, ik drink toch.” De anderen knikken. Weekend en alcohol. Het hoort bij elkaar als maandagochtend en school. Geen van allen zal vrijwillig op zaterdagavond thuis met een colaatje bij hun ouders zitten. ,,Ik mag niet uit als ik de volgende dag moet werken”, weet Femke. “Maar verder mag het altijd. En als mijn ouders wel eens nee zeggen, dan is daar een duidelijke reden voor.” Remy knikt. “Ik wil ook graag weten waarom het niet mag, dan kan ik het accepteren. En anders baal ik enorm.” Amber krijgt vaker te horen dat ze niet uit mag. “Mijn ouders hebben er moeite mee.” Ze snapt wel dat zij grenzen aangeven, maar vindt dat wel jammer. “Ik denk dat als ik meer zou mogen, ik eerst echt over de grens zou gaan. Of niet. Ik weet het niet. Als iets mag, is de uitdaging eraf. Eigenlijk is het zo: hoe minder je mag, hoe liever je het wil.” Tot dan toe zit Jelmer stil te luisteren. Hij mag altijd uit, maar moet wel op een bepaald tijdstip thuis zijn. Echter, dat lukt hem niet iedere keer. ,,En dan gaat mijn moeder mij zitten bellen of sms’en”, verzucht hij. ,,Midden in de nacht!”

Ouders Milou werpt nog eens een blik in het boek. Enkele stellingen die achterin staan komen ter sprake. Over de alcoholgrens die beter verhoogd kan worden naar achttien jaar, bijvoorbeeld. Ze komen daar onderling niet uit. Enerzijds is het een betere leef-

tijd, anderzijds weet de jeugd toch wel aan alcohol te komen, vinden de jongeren. Ook is er een stelling over de rol van de ouders of zij hun kind thuis iets mogen aanbieden. Bij Jelmer komt er niet zo snel alcohol op tafel. Alleen met visite of op verjaardagen. In zijn eentje bier drinken vindt hij niets. Remy drinkt wel eens een glas wijn bij het eten en Femke’s ouders lusten thuis ook wel een alcoholische versnapering: ,,Dan krijg ik ook een biertje.” En Milou: ,,Mijn moeder zegt wel eens: neem maar wat lekkers, als je begrijpt wat ik bedoel.” De anderen lachen. Ze begrijpen het.

Avondje stappen: Femke,17 jaar: 20 tot 50 euro Milou,17 jaar: 20 tot 30 euro Amber,16 jaar: 5 tot 20 euro Remy,16 jaar: 10 tot 20 euro Jelmer,17 jaar: 20 euro

Dorst Ook komt de kater ter sprake. En dat ene glaasje teveel. Ze kennen en herkennen het allemaal. ,,Om acht uur ‘s ochtends moet ik even uit bed”, ervaart Jelmer. ,,Dan stik ik van de dorst en neem een paar glazen limonade. Daarna ga ik weer slapen en voel me na een paar uur weer goed.” Remy is één keer flink over een grens heengegaan. ,,De dag erna had ik nog hartstikke veel last. Toen wist ik dat dat mij niet nog een keer zou gebeuren. Tot nu toe is het gelukt om die grens te bewaken.” De andere ervaren een glaasje teveel niet als leermoment. Het kan een volgende keer gewoon weer gebeuren en wijzer worden van een kater komt hen dan ook niet bekend voor. Femke zit zelfs vol onbegrip te kijken. ,,Ik heb nooit een kater”, roept ze uiteindelijk. “De zondag na het stappen slaap ik de hele dag. Zo pit ik gewoon door de kater heen!”

Roes Terug naar de jarige. Die gaat op haar eigen feestje ‘out’. De genodigden drinken nog even door en vertrekken om elf uur richting kroeg. En het feestvarken? Die kan niet mee. Ze neemt een douche en kruipt in bed om haar roes uit te slapen. ,,Als ik de tijd terug kon draaien, had ik rustiger aan gedaan met die wijn!”

Onze kinderen en alcohol is geschreven door Nico van der Lely, Mireille de Visser en Joke Ligterink. Nico van der Lely is oprichter van de eerste alcoholpoli (Delft).

Isabelle Boone, kinderarts ,,Nog geen 18 jaar en door alcohol in coma en naar het ziekenhuis. De reacties hierop zijn verschillend. Zowel van ouders als van jongeren zelf. De één schrikt vreselijk, de ander vindt het wel stoer. Sommige ouders zijn bezorgd, anderen halen hun schouders op alsof het erbij hoort. Wie denkt dat een keertje te veel drinken geen kwaad kan voor een puber, heeft het mis. Alcohol richt gewoon enorme schade aan. Geheugenverlies bijvoorbeeld of moeite met concentreren.”

Hoe zit het nu met de tandarts-tarieven ? • Wat verandert er in de Wajong ? • Mijn huisarts wil geen verwijsbrief schrijven, wat nu ? • Mag een verzekeraar weigeren mijn fysiotherapeut te vergoeden ? • IK HEB EEN KLACHT OVER MIJN SPECIALIST ! •

Prettig leven, ook met zorg

Ik maak me zorgen om mijn persoonsgebonden budget, heb ik daar straks nog wel recht op ? •

BEL ASK voor Advies, Signalen &

0118 - 448 448, www.werktvoorouderen.nl

Klachten bij zorg en uitkeringen

ASK telefoon

0113 – 212 783

maandag t/m vrijdag 09.00 – 13.00 uur

ask@klaverbladzeeland.nl www.klaverbladzeeland.nl

Thuiszorg die voldoet aan uw wensen!

Zelfstandig zorgondernemers

Wanneer u zorg thuis nodig heeft, staat Zorgzuster voor u klaar.

Wil jij ook weer die zorg geven die je ooit ambieerde en geen last meer

Zorgzuster bemiddelt zelfstandig zorgverleners van verschillende

hebben van afstandelijk management, bureaucratie en tijdsdruk?

disciplines naar en voor klanten die graag zo lang als mogelijk thuis willen

Denk dan eens na over het zelfstandig ondernemerschap in de zorg.

blijven wonen. Zorgzuster is de schakel tussen de klant en zorgverlener. Met

Zorgzuster staat voor persoonlijke zorgverlening met aandacht voor de

oog voor de wensen van de klant bieden wij persoonlijke dienstverlening

klant. Zorgzuster Zeeland zoekt constant naar de beste en professionele

met de hoogste kwaliteit en betrouwbaarheid. Zorgzuster maakt de

zorgverleners in Zeeland.

optimale match zodat de klant de zorgverlener krijgt die het beste past.

Wij zijn altijd op zoek naar nieuwe zelfstandig ondernemers in de verpleging,

Zorgzuster biedt zowel verzorging, verpleging, begeleiding en huishoudelijke

verzorging, begeleiding of huishouding en staan u graag persoonlijk te

hulp. Wat uw vraag ook is, wij hebben een passend antwoord.

woord.

www.zorgzuster-zeeland.nl • tel: 0118 – 634389

woensdag 18 april 2012

in balans | 11 Voeding

Koffie op de korrel Honderden onderzoeken zijn er door de jaren heen verricht naar het effect van koffie op de gezondheid. Niettemin bestaan er tot op de dag van vandaag nog steeds de nodige misverstanden. Hoog tijd dus om feiten eens van fictie te gaan onderscheiden. Vandaar de vraag: Feit of Fictie? door Wiljan Broeders Koffiedrinken is slecht voor de gezondheid! Fictie ● Regelmatig koffiedrinken - standaard drie tot vier kopjes per dag - past prima in een gezond, uitgebalanceerd dieet en een gezonde levensstijl. ● Koffie levert een belangrijke bijdrage aan de dagelijkse benodigde hoeveelheid vocht. Bovendien bevat koffie - zonder suiker en melk - geen calorieën en valt daarmee in de categorie ‘Bij voorkeur te consumeren dranken’ van het Voedingscentrum. ● De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid heeft voorts naar buiten gebracht dat cafeïne onder meer de sportprestaties - van duursporten welteverstaan - kan verbeteren.

Koffie is per definitie verslavend! Fictie ● Sommige mensen zijn ervan overtuigd dat ze niet zonder koffie kunnen. Ga maar na: U wandelt ‘s ochtends de kamer binnen, ruikt de geur van verse koffie en voelt zich direct blij. Verslaafd aan koffie? Nee hoor, koffiedrinken is eerder een prettige gewoonte. Woorden als ‘gewoonte’ en ‘verslaving’ worden vaak ten onrechte door elkaar gebruikt. ● Want hoewel de cafeïne in koffie een licht stimulerende werking heeft op het centrale zenuwstelsel blijkt uit recent wetenschappelijk onderzoek op basis van hersenscans dat matige koffiedrinkers geen fysieke afhankelijkheid ontwikkelen van cafeïne. ● Een aantal onderzoeken wijst er echter wel op dat het plotseling wegnemen van cafeïne uit het dieet bij sommigen kan leiden tot lichte, tijdelijke ontwenningsverschijnselen, zoals hoofdpijn. Dit valt te voorkomen door de cafeïneconsumptie geleidelijk te verminderen.

Zwangere vrouwen moeten stoppen met koffiedrinken! Fictie ● Uit onderzoeken die de afgelopen tien jaar verricht zijn, is duidelijk gebleken dat een matige ca-

feïneconsumptie - waaronder koffie - een gezonde zwangerschap niet in de weg staat. Ook zwangere vrouwen kunnen dus enkele kopjes cafeïnehoudende koffie per dag blijven drinken. ● Wel adviseren gezondheidsinstanties zwangere vrouwen om hun dagelijkse cafeïne-inname tot 200-300 mg te beperken (een standaard kopje koffie bevat circa 80-100 mg cafeïne).

Koffie helpt om de alertheid en concentratie te verhogen! Feit ● De cafeïne in koffie staat bekend om zijn stimulerende werking, waarvan de voordelen voor de mentale prestaties wetenschappelijk zijn bewezen. ● Zo meldde de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid onlangs dat 75 mg cafeïne zowel de concentratie als alertheid helpt te verhogen. ● De stimulerende werking van dat standaard kopje koffie wordt waargenomen tussen 15 en 45 minuten na consumptie en houdt gewoonlijk circa vier uur aan. ● Ook hebben veel mensen aangegeven dat zij zich energiek, vindingrijk, efficiënt en zelfverzekerd voelen na een cafeïneconsumptie. Dat cafeïne daarnaast goed is voor het humeur heeft wetenschappelijk onderzoek eveneens uitgewezen. Kortom: Koffie maakt alerter, blijer en fitter… Feit!

Koffie is vochtafdrijvend! Fictie ● Velen denken nog steeds dat koffie vochtafdrijvend is. Uit de meest recente onderzoeken en literatuurstudies naar de effecten van cafeïne tijdens normale dagelijkse activiteiten is gebleken dat gematigde cafeïneconsumptie niet leidt tot uitdroging of extra vochtverlies. ● Want hoewel er indicaties zijn dat cafeïne op de korte termijn een licht diuretisch* effect heeft, is dat effect niet sterk genoeg om de voordelen van de vochtinname vanuit koffiedrinken ongedaan te maken.

Wist u dat Nederlanders gemiddeld 4,4 kopjes koffie per dag drinken? Daarmee is koffie zonder twijfel een van de meest geliefde en populairste drank in ons land.

● Zwarte koffie bestaat voor meer dan 95 procent uit water. Kopjes koffie tellen dan ook gewoon mee in het op peil houden van de vochtbalans. *Een diureticum is een stof die zorgt dat het lichaam meer vocht verliest, wat uiteindelijk kan leiden tot uitdroging. Het draagt zorg voor een forse toename van de hoeveelheid urine.

Koffie leidt niet tot een verhoogde kans op hart- en vaatziekten! Feit ● Er is geen verband aangetoond tussen matige koffieconsumptie en een verhoogde kans op cardiovasculaire problemen als hartziekten, hartaanvallen, onregelmatige hartslag of hoge bloeddruk. ● Het effect van koffie op het cholesterolgehalte is sterk afhankelijk van de zetmethode. Zo wordt filterkoffie niet in verband gebracht met een significante verhoging van het cholesterolgehalte, terwijl kookkoffie** het cholesterolgehalte wel kan verhogen. **Koffie die zonder filterpapier gezet wordt (bijvoorbeeld Café Tierra).

Bron: Kenniscentrum Koffie en Gezondheid

De volgende gezondheidsbijlage In Balans verschijnt op 31 oktober 2012.

& Heeft u last van uw rug, moeite met opstaan, pijnlijke gewrichten of heeft u sportblessures? Wij kunnen u helpen weer in beweging te komen. U kunt een afspraak maken in onze vertrouwde praktijk aan de Veersesingel 45 in Middelburg, maar vanaf april 2012 kunt u ook terecht in onze nieuwe praktijk aan de Thorbeckelaan 9 in Goes. Loop bij ons binnen voor een afspraak of bel naar: VESTIGING MIDDELBURG 0118 71 47 14

VESTIGING GOES 0113 8 51 257

Medisch Welness Centrum Zeeland Piet Heinstraat 41-43 4461 GL Goes 0113 237620 www.mwcz.nl

Hoogwaardige zorg in het MWCZ Complete mondzorg, plas sche chirurgie en sinds een jaar ook skincare. Het Medisch Welness Centrum Zeeland (MWCZ) biedt een indrukwekkende hoeveelheid verschillende behandelingen aan. Toch is er een overeenkomst. ,,Kwaliteit en veiligheid staan iedere minuut van elke dag voorop’’, aldus kaakchirurg Degraeve. Het centrum is geves gd in de Stadspoort Goes. Daar vinden consulten plaats en de ingrepen onder plaatselijke verdoving. Komt er narcose aan te pas, dan werken de specialisten vanuit het Admiraal de Ruijter Ziekenhuis in Goes en Vlissingen. De plas sch chirurgen opereren ook in het ZorgSaam Ziekenhuis in Oostburg. Het centrum is aangesloten bij het ZKN (Zelfstandige klinieken Nederland) en KIWA gecer ﬁceerd. Naast al deze feiten is het minstens zo belangrijk dat de pa ënten zeggen: Professionele zorg in een vriendelijke omgeving met persoonlijke aandacht.

handelingen en de mondhygiëne vallen bij het MWCZ onder complete mondzorg ook kaakchirurgie en implantologie. Degraeve ves gt de aandacht op een nieuw en revolu onair stukje techniek: ,,Als enige in Zeeland hebben we een Cone Beam Scanner, die door het nemen van driedimensionale foto’s door de kaak heen kan kijken. We kunnen zo doeltreﬀender een probleem opsporen en een oplossing aanbieden.’’ Modern De afdeling plas sche chirurgie biedt verschillende hoogwaardige behandelingen voor ogen en gezicht, borst en decolleté, het bovenlichaam, het onderlichaam en huidaandoeningen. Neem eens een kijkje op de site, daar wordt alles van a tot z uitgelegd. En dan is daar nog sinds vorig jaar de SkinCare. SkinCare staat voor huidtherapie die wordt toegepast in de behandeling van zieke of beschadigde huid. Oedeemtherapie en li ekentherapie zijn voorbeelden. Uiterst modern is het zogenaamde zorgtoerisme. U kunt een behandeling in het MWCZ combineren met een vakan e in Zeeland.

Doeltreﬀend Naast alle ‘normale’ tandheelkundige be-

U wilt natuurlijk beter worden… kies dan voor een natuurlijke aanpak Orthomoleculaire therapie is een behandelwijze die uitsluitend gebruik maakt van natuurlijke middelen die goed zijn onderbouwd. Deze therapie biedt een breed scala aan oplossingen voor zeer veel aandoeningen, zowel lichamelijke als psychische. Voor het maken van een behandelplan wordt gebruik gemaakt van een uitgebreide vragenlijst en een voedselscreening. Zonodig volgt aanvullend onderzoek bij een erkend laboratorium.

Heeft u klachten aan voet, enkel, knie, heup of lage rug? Maak een afspraak met uw Hallux podotherapeut bij u in de buurt. Bewegen is goed voor het lichaam. Helaas gaan soms de normale, dagelijkse bewegingen al gepaard met vervelende pijntjes en ongemakken in voeten en enkels. Het gebeurt echter ook met regelmaat dat klachten zich voordoen in de knie, heup of rug. Veel mensen realiseren zich niet dat de oorzaak van deze klachten kunnen voortkomen uit een afwijkende voetstand, looppatroon of houding. Hallux podotherapie biedt haar cliënten een vertrouwd adres voor onderzoek en behandeling van deze pijnklachten. De podotherapeut bij u in de buurt T 0900 - 345 6 543 lokaal tarief

Hallux - Goes, Van Duseldorpstraat 3

www.podotherapiehallux.nl

Hallux - Middelburg, Torenweg 2a

Manna

0113 230909

Orthomoleculaire praktijk

manna@zeelandnet.nl

www.mannanatuurlijk.nl

woensdag 18 april 2012

in balans | 13 Uitgelicht

Wat heb jij op je lever? De lever is een wonder van vernuft en speelt bij ruim 600 lichamelijke processen een sleutelrol. In Balans bracht een aantal interessante feiten in kaart. tekst Paula Koster beeld Fabiënne de Lange

Chemische fabriek Alle gewervelde wezens hebben een lever en wij e mensen dus ook. De lever van een volwassene e weegt ongeveer 1,5 kilo en ligt rechts naast de ische maag. De lever is betrokken bij zo’n 600 chemische processen. Door de zogenoemde poortader komt er elke minuut zo’n anderhalve liter bloed bij de ver lever aan. Daarin zitten voedingsstoffen. De lever n en kan deze stoffen opnemen, bewaren, omzetten afgeven aan het bloedvatsysteem.

Zelfherstellendvermogen Zelfher

Linkerkwab Rechterkwab

Gal De lever prod produceertook gal. Dat speelt belangri een belangrijke rol bij de vertering van vet in de darm darmen. De galblaas dient als voorraadkamer.

Koolhydraatstofwisseling De lever zorgt ervoor dat onze bloedsuikerspieegel constant blijft. Dat doet hij door opgeslagen suikers aan het bloed af te geven als het lichaam daar behoefte aan heeft.

Galblaas

Vetstofwisseling D ert De dunne darm verteert ve vetten en vormt ze om tot vvetzuren. De lever vangt gt deze vvetzuren op en maakt ze onverzad onverzadigd. Onverzadigd vet verlaagt het cholesterolgehalte in n het bloed. Dit verkleint de kans op hart- en vaatziekten.

Galbuis

Alvleesklier

Eiwitstofwisseling n in Eiwitten komen in de vorm van aminozuren aan n de lever. Die zet ze om in weer nieuwe eiwitten stoldie, bijvoorbeeld, een rol spelen bij de bloedstolling en de afweer tegen ziekten. Een aantal eiwitten wordt omgevormd tot enzymen. Die zijn ever. belangrijk voor weer andere processen in de lever.

Ee pil die via de mond Een wordt ingenomen legt wo (anders dan een zetpil) (a een ingewikkeld ee af. Zodra de pil in de maag is gearriveerd, parcours af valt hij langzaam uit elkaar en lost de werkzame stof op in de maagsappen. Via de wand van de dunne darm wordt deze geheel of gedeeltelijk in het bloed opgenomen. Nutteloze stoffen gaan via de poortader naar de lever. De lever verwerkt ze en scheidt de restproducten via de galblaas uit in de dunne darm. Daarna komen ze bij de ontlasting. Het parcours van sommige medicijnen loopt via de lever nog verder door. Uiteindelijk komen ze in het hart terecht, waarvandaan ze vertrekken naar alle weefsels.

Reservecapaciteit Leverziektes blijven vaak lang verborgen. Dat komt doordat de lever een grote reservecapaciteit heeft: ook als een belangrijk deel van het weefsel aangetast is, blijft hij zijn werk doen.

Ontgiften Tijdens de stofwisseling kunnen voor het lichaam schadelijke bijproducten ontstaan. De lever filtert ze uit het bloed en neutraliseert ze. Via de gal of de urine verlaten ze het lichaam.

Vitamine-opslag De lev lever slaat diverse vitamines w op, waaronder vitamine A. De lever van ijsberen, husky’s, zeehone walrussen bevat zoveel den en vitam vitamine A dat hij giftig is voor mensen. Poolreizigers Xavier Metz en Douglas Doug Mawson ondervonden dat tijde tijdens een expeditie in 1911. T Toen honderdood dreigde aten ze de lever van hun s sledehonden. Omdat Metz h taaie hondenvlees niet het goe weg kon krijgen, gunde goed Maws hem het grootste deel Mawson d malse levers. Na hevige van de buik buikpijn en een delirium stierf Metz de volgende dag. Mawson overleefde ternauwernood.

Twaalfvingerige darm

Transplantatie Medicijngebruik M

De leve lever heeft een unieke eigensc schap: hij is zelfherstellend. Leverwee Leverweefsel dat bij een operatie is weggen weggenomen, groeit na een paar weken vanzelf weer aan.

Bij levertransplantatie wordt een zieke lever vervangen door een gezonde van een orgaandonor. Jaarlijks vinden er in Nederland tussen de 110 en 140 levertransplantaties er plaats. De vraag naar donorlevers is groter e dan het aanbod en daarom is er een lange wachtlijst. Levertransplantaties worden a in uitgevoerd in gespecialiseerde levercentra Groningen, Rotterdam en Leiden.

Zeven kleuren .... Ontlasting bestaat uit verteerd eten, en, bacte bacteriën, eriën, fen waar het water en bloedcellen. Alleen stoffen lichaam niets meer aan heeft komen erin en terecht. Bij de afbraak van oude bloedcellen ever maakt het lichaam bilirubine aan. Via de lever komt dat in de galblaas terecht en daarna in de darm. Bilirubine kleurt ontlasting bruin.. wijAnders gekleurde ontlasting kan een aanwijzing zijn voor bepaalde aandoeningen. e darm Zwart: een bloeding in maag of dunne Wit: onvoldoende galproductie of een verstopping van de galwegen Groen: te veel gal en een te lange verblijfduur in de darm Geel: door overmatig gebruik van alcohol hol Rood: er zit bloed in de ontlasting door or bijvoorbeeld een kapotte aambei

Geelzucht Ernstige leverfunctiestoornissen hebben gevolgen voor de bloedstroom in de buik en de slokdarm. Zo kunnen er inwendige spataderen ontstaan die kunnen knappen. Leverpatiënten hebben vaak een g g huidskleur en/of oogwit. gelige Geelzucht noemen we dat. De lever van een pasg pasgeboren baby is nog niet h helemaal ‘rijp’ en kan alle b bilirubine (zie ook het kopje Zeven kleuren) nog niet verwerken. Bij zeker de helft h van alle pasgeborenen blijft er veel bilirubine a achter in D komt het lichaam. Dit terec terecht in de slijmvli slijmvliezen en onder d de huid. Een ba baby mag niet te geel worden worden, anders moet h hij onder een sspeciale lamp.

p e o r g l g r e Zo er We en ! i e T voor e n blo a t v a e a t d s erio p

t. staa r o o e ie d eel v rW en d seke, e t T n ë p li Yer groe en c nijke, d Zorg r Weel n r iore e a n b a e e b s T w K ra ts, van at is is oes , uran zen a G i n. D t j u i n hu s n h i z e a l s r a e d g e e g w n t i en orgi pedi rich vest verz zorg logo inge n ge , j l n i n n o z e e e v pie won eeg- rgcentra ze sfeer hera van erpl t n v o o d i z o s e e e van in d gebi e, f y Onz één ten rapi het en. n e k n ë p i h e i l o t o d en ltij be z op c ergo ent maa erlen tie, ging zich v a n r t d e o e i verle h e l z c i r c a e r i v e v r c o r i v e e Se er v dag ag jf, r k vo r vic die s org)vra . Oo jk verbli g of e se n z g n i e r l n g o z e i O ( d nin en z jdel uw ehan Krui g, ti stel lzijn n n i e e n dagb d w i t e e er en, r d er egel swe won . t ve er b t n Han e d i a h n n c v ss o tere o ek bied fitne bij ons n? Z t ge e e t f h tu l! ehoe r op kun Wee rtne en b r a n e p T e s ? re ESSE betrouwba onlijke wenn Zorggroep R E T IN u een w perso eau va f ). t r e l.nl. Zoek ast op u er vicebu aal tari rwee e t . k p s e n (lo www ënte aang 88 0 e op t cli i 4 e t 4 h a 22 orm aan 00 r inf e 9 e 0 m Bel oor L.NL ijk v E k E f O T ERW

Herkent u dit? Ongewild verlies van urine en / of ontlasting? Niet te stoppen drang of veel te vaak plassen of poepen? Moeilijk plassen of poepen, wel aandrang zonder dat het lukt? Een bal onder in je buik? Pijn in onderbuik, rond anus of vagina? Pijn bij of na het vrijen? Klachten na operaties in de onderbuik? Chronische pijnklachten in de lage rug of bekkenregio? Je bent zwanger en je voelt pijn in bekken of rug? Je kind heeft problemen met plassen of poepen? Maak een afspraak met de bekkenfysiotherapeut.

BEKKENFYSIOTHERAPIE

Voor volwassenen en kinderen. Geregistreerde bekkenfysiotherapeuten zijn fysiotherapeuten die door een aanvullende opleiding geregistreerd staan en gespecialiseerd zijn in het behandelen van klachten in het gehele gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug. De spieren van lage rug, buik en bekken spelen een rol bij houding en bewegen. Daarnaast hebben de bekkenbodemspieren een belangrijke taak bij plassen, ontlasten, vrijen, steunen en stabiliseren.

Wist u dat: • • • • • •

Eén op de vijf vrouwen boven de 30 jaar last heeft van urineverlies, en boven de 50 jaar één op de drie vrouwen? In uw omgeving zijn dus heel wat vrouwen met hetzelfde probleem.(en ook heel wat mannen). Verlies van ontlasting net zo veel voorkomt bij vrouwen als bij mannen? Er grote kans is dat u er nooit over praat? Ook niet met uw (huis)arts. Veel mensen niet weten dat er met bekkenfysiotherapie iets aan de klachten gedaan kan worden? Urineverlies vergoed wordt uit de basisverzekering als u behandeld wordt door een geregistreerd bekkenfysiotherapeut? kinderen de toiletgang te vaak uitstellen en dat dit tot obstipatie en ongewild verlies kan leiden?

VRAAG HULP EN DOE ER WAT AAN

De zes geregistreerde bekkenfysiotherapeuten en kinderbekkenfysiotherapeuten in Zeeland zijn verenigd in het:

Zeeuws Bekkenfysiotherapeuten Team www.bekkenfysiotherapeuten.nl U kunt ons vinden in: Zierikzee Myrthe van Bendegem Bekkenfysiotherapeut, volwassenen en kinderen 0111-430043 www.defyzieo.nl

Vlissingen Jacqueline de Bliek Bekkenfysiotherapeut, volwassenen 0118-417071 www.fysiorozengracht.nl Wolphaartsdijk Jacqueline de Bliek 0113-581308 www.pvanliere.nl Middelburg Marian Bloks, Kinder(bekken)fysiotherapeut kinderen 0118-640399 www.kinderfysiomiddelburg.nl Middelburg Jo Hasevoet Bekkenfysiotherapeut, volwassenen en kinderen 06-53587568 www.hasevoet.nl Goes Lonneke Kleemans - van der Graaf Bekkenfysiotherapeut, Volwassenen en kinderen 0113-213715 www.pmcdepijlers.nl Terneuzen Evien Stams Bekkenfysiotherapeut volwassenen en kinderen

0115-620530 www.fysiofitstams.nl

woensdag 18 april 2012

in balans | 15 Eerste lijn

Dokter als ‘alleskunner’ Het landelijk register van huisartsen met een bijzondere bekwaamheid vermeldt onder anderen de namen van Heleen de Bruyne en Nico van der Maas, huisartsen in Zeeuws-Vlaanderen. Zij begeleidt thuisbevallingen, hij is apotheekhoudend huisarts. ‘Aan de keukentafel leer je je patiënten het beste kennen’. door Paula Koster Het is stil in het Zeeuws-Vlaamse Schoondijke. Een postbode loopt haar ronde over verder verlaten trottoirs. Onder een tuinbankje wast een lapjeskat zich met lome bewegingen in de voorzichtige voorjaarszon. De kerkklok slaat twee uur en de kans dat er ooit nog leven in de brouwerij komt, lijkt klein. Maar dan, dan opent Heleen de Bruyne haar voordeur. Rond haar frêlegestalte knettert een krachtig energieveldals een matje rotjes op oudjaarsavond. Al koffiezettend en vertellend, heen en weer dravend tussen keuken, box en woonkamer, drukt ze me haar drie maanden oude baby in de armen. De Bruyne is huisarts in het nabijgelegen Aardenburg, drie dagen per week. Dat mag dan vrij relaxed klinken, in de praktijk betekent het minstens zes dagen hard werken. Want buiten de spreekuren en diensten om wacht De Bruyne behalve, onder andere, de nodige administratie en verplichte bijscholingsactiviteiten, nóg een tijdrovende taak: die van verloskundige, zowel bij mensen thuis als in de ziekenhuizen van Terneuzen en Knokke.

Boer vindt huisarts Na haar studie geneeskunde in Groningen en Enschede is de Bruyne als poortarts werkzaam in Oldenzaal, waar ze met twee collega’s jaarlijks om en nabij de 600 bevallingen begeleidt. In Leiden en Alphen aan den Rijn doet ze haar huisartsenopleiding en verloskundestage. Tijdens een wintersportreis wordt ze verliefd op een Zeeuws-Vlaamse boer en ze verhuist naar zijn geboortegrond. Huisarts & Boer: de ideale combi, vindt ze. ,,Mijn man is eigen baas en als ik het super druk heb, vindt hij altijd wel een gaatje om onze drie kinderen op te vangen.’’ Huisartsen hebben een veelzijdig takenpakket en daar kan De Bruyne haar ei prima in kwijt. ,,Ik onder-

Dokter Nico van der Maas houd een intensief contact met mijn patiënten. Als huisarts loop je tijdens alle levensfasen met de mensen mee, langs de hoogte - en dieptepunten. Dat vind ik één van de mooiste dingen van mijn vak.’’

Buffelen Makkelijk maakt De Bruyne het zichzelf niet. Vanaf de zevenendertigste week krijgen ‘haar’ zwangeren haar GSM-nummer en is ze de klok rond beschikbaar, ook als ze geen dienst heeft. ,,Mijn patiënten rekenen op me en er moet heel wat gebeuren wil ik het laten afweten. Een bevalling begeleiden kost veel tijd en de meeste baby’s geven bovendien de voorkeur aan een geboorte buiten kantooruren. Dat is buffelen, zeker als de volgende ochtend vroeg de eerste patiënt zich weer bij de praktijk meldt en ik de avond en nacht daarna ook nog eens dienst heb op de huisartsenpost. Maar ik heb het ergraag voor over. Wat is er nu mooier dan de geboorte van een kind?’’

Apotheek aan huis Een paar kilometer verderop, in het al even stille IJzendijke, zit de praktijk van apotheekhoudend huisarts Nico van der Maas. Schrijft hij een patiënt medicijnen voor, dan geeft de assistente die meteen mee. Handig, want een doorsnee apotheek heeft IJzendijke niet: te weinig inwoners. De dichtstbijzijnde

Dokter Heleen de Bruyne

foto’s Aad Meijer zit in Oostburg, meer dan vier en een halve kilometer verderop. Daarom mag Van der Maas een apotheek in zijn praktijk houden. ,,Om op de hoogte te blijven van de nieuwste ontwikkelingen moet ik regelmatig op cursus. Daarnaast heb ik gediplomeerde apothekersassistentes in dienst.’’

Meer ouderen, meer recepten Van der Maas’ apothekersassistentes hebben het druk: de laatste decennia is, ook landelijk, het medicijngebruik enorm toegenomen. Dat komt door de grotere diversiteit aan pillen waar de arts uit kan kiezen. Verder bestaan er tegenwoordig meer protocollen dan vroeger, die voorschrijven dat een patiënt naast medicament A, ook medicament B moet gebruiken. Maar de belangrijkste factor, juist in plattelandsgemeenschappen als IJzendijke, is toch wel de vergrijzing. Van der Maas: ,,De ouderdom komt met gebreken en daardoor hebben mensen meer medicijnen nodig.’ Een voordeel vindt hij dat, als een patiënt met een recept van de specialist langskomt, hij toegang heeft tot diens complete medische dossier. ,,Soms leveren nieuw- voorgeschreven medicijnen een ongewenste match op met reeds bestaande medicatie. Ik kan daar dan direct actie op ondernemen.’’

Meerwaarde Voor 2000, toen in Oostburg de eerste huisartsenpost op het Nederlandse platteland van start ging, zat een gemiddelde werkweek van Van der Maas stampvol en werd hij ook buiten de praktijkuren vaak opgeroepen. En ooit, voor de komst van de GSM, zat zijn vrouw bij de telefoon om patiënten te woord te staan. Die tijd is geweest en dat vindt Van der Maas geen verlies. ,,Wie terugverlangt naar de fulltime klaarstaande huisdoktergaat voorbij aan het feit dat het veel veiliger is altijd een goed uitgerusteen dus alerte huisarts te treffen - dankzij de huisartsenpost.’’ Van der Maas kent al zijn patiënten goed. De gemoedelijke en nuchtere inborst van de Zeeuws-Vlaming bevalt hem best. ,,Verschillende generaties zie ik door de jaren heen op het spreekuur langskomen en dat is voor mij een belangrijke meerwaarde. En natuurlijk kom ikzonodig ook nog altijd bij patiënten over de vloer. Thuis, aan de keukentafel bij een bakje koffie, leer je de mensen het beste kennen.’’

weerwerk w w w. a l l evo . n l

Bereik uw doelgroep

Praktisch dieetadvies bij:

Met Werken bereikt u maar liefst meer dan 190.000 lezers in Zeeland. Gecombineerd met online plaatsingen op onze nieuwssites is dit bereik zelfs meer dan 230.000 personen!* Wij bieden u als ondernemer of opleidingscentrum met het katern Werken een geweldige omgeving om uw doelgroep te bereiken. Dit kan op diverse manieren afhankelijk van úw behoefte en uw doel.

• (kinder-)diabetes • eetstoornissen • voedselovergevoeligheid • darmklachten • over- of ondergewicht

Wilt u meer informatie? Maak geheel vrijblijvend een afspraak met uw accountmanager of neem contact op met Verkoopteam Zeeland 0118-434070 * Bron: NOM-STIR

geld & loopbaan

Allévo staat naast u. bel de zorgcentrale: 0113 24 91 11 info@allevo.nl

Weerwerk is een sociale onderneming die zich inzet om mensen met psychische klachten deel te laten nemen aan de maatschappij. Iedereen wil graag een zinvolle bijdrage leveren aan de samenleving en wil zo zelfstandig mogelijk functioneren. Weerwerk zet zich in om de bestaande barrières op het gebied van werken, wonen en vrijetijdsbesteding voor deze doelgroep te overbruggen.

Dagbesteding

Woonbegeleiding

Uitgangspunt: geen werkdruk, individuele aandacht en passend bij de mogelijkheden van de deelnemer. Zowel in Middelburg als in Goes beschikt Weerwerk over rustig gelegen, maar gemakkelijk te bereiken locaties voor de dagbesteding.

Wij bieden mensen begeleiding bij het zelfstandig (gaan) wonen. Een huis kun je huren, een thuis moet je zelf creëren! Onze ambulante begeleiders zijn goed opgeleid, hebben veel ervaring en spelen in op de individuele hulpvraag.

Klarinetweg 16A 4337 RA Middelburg 0118 639399

Klein Frankrijk 7 4461 ZN Goes 0113 220778

www.weerwerk-zeeland.nl

info@weerwerk-zeeland.nl

Open dagen voor stomadragers 21, 22 en 31 mei 2012 Hebt u een stoma en wilt u ook eens een leuk en leerzaam dagje uit, alleen of met uw partner? Velen gingen u voor en kwamen enthousiast weer thuis. Bent u ook benieuwd hoe uw stomahulpmiddelen worden gemaakt? Kom dan eens een kijkje nemen op één van de ‘Open Dagen’ bij EuroTec in Roosendaal, de enige fabrikant van stomahulpmiddelen in Nederland. Ontmoet stomadragers in een ontspannen sfeer op het inpandige dorpsplein van EuroTec.

Voor iedereen Of u nu al 20 jaar een stoma hebt of net uit het ziekenhuis bent ontslagen, u zult tijdens de bijeenkomst talloze nuttige tips en nieuwigheden horen.

Programma • • • • •

• •

10.30 u. Opening. 10.45 u. Film, EuroTec in beweging. 11.15 u. Rondleiding door de fabriek. 12.00 u. Warm buffet op het overdekte marktplein. 13.30 u. Informatie over de nieuwste producten en alles wat ter sprake komt over leven met een stoma. 15.00 u. Discussie. 15.30 u. Sluiting.

Het overdekte marktplein

Hoe en waar? EuroTec is gemakkelijk per auto en trein te bereiken. U krijgt van ons een duidelijke routebeschrijving en voor treinreizigers wordt het vervoer van en naar het station door ons geregeld.

Bent u verhinderd? Indien deze dagen u niet uitkomen meldt u zich dan aan voor open dagen op een latere datum. U kunt zich ook aanmelden voor het ontvangen van onze nieuwsbrief. EuroTec geeft ook een kleurrijk stomazakboekje uit met talloze tips en adviezen voor een probleemloos leven met een stoma. U kunt dit boekje gratis aanvragen bij EuroTec.

Oplossen van problemen

EuroTec BV Schotsbossenstraat 8 4705AG, Roosendaal Tel.: 0165 - 551226 Fax: 0165 - 541656 Email: info@eurotec.nl

Hebt u problemen met uw stoma en u komt er niet uit? Bel dan gerust met EuroTec voor hulp en advies.

Interesse? Bel EuroTec op 0165 - 55 12 26 of email naar info@eurotec.nl

woensdag 18 april 2012

in balans | 17 Tips & boeken

Beter weten Slijtend tandglazuur Tandglazuur is hard. Toch slijt het na verloop van jaren. Oorzaken zijn een verkeerd gebruik van de tandenborstel en tandenknarsen. Mechanische slijtage wordt dat genoemd. Slijtage door chemische invloeden heet tanderosie en ontstaat als gevolg van de aanwezigheid van zuren in voeding. Wordt de glazuurlaag te dun, dan kunnen er gemakkelijk stukjes van de tanden en kiezen afbreken. Om dit te voorkomen kan de tandarts de aangetaste gebitsdelen ‘ophogen’ met het materiaal dat ook wordt gebruikt voor witte vullingen. Slijtage voorkom je door geen of weinig voedingsmiddelen te nuttigen waarin zuren zitten, zoals cola, sinaasappel of zure snoepjes. Wacht met tandenpoetsen tot tenminste een uur na eten of drinken. De borstel en de tandpasta hebben een schurende werking. Poets je direct na het eten of drinken van zuur je tanden, dan kun je het glazuur gemakkelijk wegpoetsen. Ook na overgeven geldt: wacht een uur en poets dan pas je tanden. Fluoride vertraagt het oplossen van tandglazuur. Poets daarom je tanden tweemaal per dag met fluoridetandpasta.

gaan gebeurt. Filmpje zien en horen? Zie: www.darmkanker.info

Bijtanken Drie uur slaap in slechts 20 minuutjes! Het klinkt misschien ongeloofwaardig, maar het kan echt… dankzij een powernap. Zeven tips voor een succesvolle powernap: 1. Doe het op het moment dat u zich minder op uw werkzaamheden kunt concentreren of een slaperig gevoel de kop opsteekt. 2. Kies voor een plek waar u zich comfortabel voelt en niet gestoord wordt. 3. Vergeet niet de telefoon uit te zetten. 4. Zet de wekker.

Tekort aan vitamine D Chronisch moe, somber, spieren gewrichtspijn? Misschien heb je onvoldoende vitamine D in je bloed, een probleem dat veel, vooral oudere mensen in noordelijke landen hebben. Vitamine D is een belangrijke stof die zorgt voor sterke botten en een goede weerstand. Ook vermoeden wetenschappers dat er een verband bestaat tussen een tekort aan vitamine D en depressie, (darm)kanker, Parkinson en MS. Met ons westerse dieet krijgen we onvoldoende vitamine D binnen (tenzij we drie keer per dag vette vis eten, want dat zit er vol mee). Een goede vitamine D-bron is zonlicht. Met vragen over een eventueel vitamine D-tekort kun je terecht bij je huisarts. Die kan besluiten tot een bloedonderzoek en zo nodig aanvullende preparaten voorschrijven.

5. Rust niet langer dan tien tot twintig minuten. 6. Sluit de ogen en ontspan volledig (probeer vooral niet geforceerd in slaap te vallen). 7. Als de wekker afgaat, sta dan ook direct op. Wist u overigens dat een powernap van 26 minuten uw productiviteit met 34% kan verhogen?

Spijsvertering Er bestaan enkele leerrijke, actuele websites gebaseerd op gezondheid. Eén daarvan is de site over darmkanker. Niet alleen informatief voor mensen die meer willen weten over deze ziekte, maar net zo leerzaam voor een ieder die weleens inzichtelijk wil hebben hoe ons verorberde eten door de organen ‘reist’. Op deze site kun je dat prima zien aan de hand van een animatie. Beelden tonen hoe voeding vanaf de mondholte tot en met de dikke darm een weg vindt. Een verteller legt uit wat er bij welk or-

Bron:GezondlevenBlog.nl, Hoedoe.nl, Esquire

Vitamine Het is ongelooflijk wat vitamines allemaal kunnen doen voor uw hersenen en uw humeur. Wist u dat… ● Hoge doseringen vitamine B6 en B12 een pijnstillende werking hebben? ● Twee theelepeltjes lecithine (een stof die bestaat uit vetzuren, fosfor en vitamine B) per dag het geheugen aanzienlijk kunnen verbeteren?

● Een extra inname van vitamine C kan helpen bij perioden van veel stress? ● Een moe en lusteloos gevoel kan duiden op een tekort aan vitamine C? ● Het slikken van vitamine B12 kan helpen bij het bestrijden van depressieve gevoelens? Let op! Slik nooit grote hoeveelheden vitamines op eigen houtje, maar overleg met uw huisarts. Bron: Lekker in je vel; De site voor voeding, beweging, gewichtsbeheersing en wellness

Boeken Hoe het zit

Rouwverwerking

Depri cabaretier

M.E. Gregory en Sian James Het WC boek 9,90 euro

Manu Keirses Later Begint Vandaag 17,99 euro

Mike Boddé Pil Vanaf 12,50 euro

We maken er allemaal gebruik van, meerdere malen per dag zelfs: het toilet. Een zeer productief plekje in huis. En zo persoonlijk. Want hoeveel mensen ‘knijpen um’ als ze elders een toiletbezoek moeten brengen? Het WC boek geeft op onderhoudende wijze inzage in toiletontwerpen over de hele wereld. Piepkleine blokhutjes in de Canadese wildernis, geavanceerde toiletmachines in Japan, de Engelse donderdoos en de bijenkorfhut in Swaziland. Fraaie foto’s van primitieve, luxe, originele en creatieve wc’s. De foto’s zijn voorzien van luchtige achtergrondinformatie over hoe het bij een ander ‘zit’.

Het maatschappelijk debat rond palliatieve zorg en euthanasie woedt volop, maar patiënten en hun omgeving blijven nog al te vaak in de kou staan. Velen van hen raken verstrikt in de medische en juridische mallemolen en zijn op zoek naar duidelijke informatie. Manu Keirse beantwoordt in dit boek dertig concrete vragen. Hoe kun je je bijvoorbeeld voorbereiden op het afscheid? Wat zijn de mogelijkheden op het vlak van palliatieve zorg en euthanasie? Hoe kun je zelf beslissen hoe je de laatste fase van je leven wilt vormgeven? En wat als een zieke niet meer in staat is zelf beslissingen te nemen? Prof. dr. Manu Keirse is klinisch psycholoog. Hij is een veelgevraagd spreker over omgaan met verlies en verdriet en heeft verschillende bestsellers op zijn naam staan.

Een cabaretier met een depressie! Het klinkt bijna als een grap. Maar de depressie die Mike Boddé begin jaren negentig overviel, was beslist niet om te lachen. Plotseling kwam zijn hele leven in het teken te staan van die ene vraag ‘Wat gebeurt er in godsnaam met me en hoe word ik weer beter?’. In ‘Pil’ doet Boddé op zijn volstrekt authentieke manier verslag van deze gitzwarte periode in zijn leven. Een boek over een totaal verlies van zelfcontrole, maar uiteindelijk ook over de helende kracht van humor en de farmaceutische industrie. Een verhaal dat hij moest vertellen, want zo zegt hij zelf: Als ik destijds zo’n boek had gehad, zou ik eerder uit die depressie zijn gekomen!

Uitgever: Thoth Uitgeverij ISBN: 9789068685121

ISBN109020995642 ISBN139789020995640

Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar ISBN 978 90 388 9369 3

Getipt voor u...

Interesse om te adverteren op deze pagina? Bel voor informatie: 076-531 21 13

De Haarzaak Het Zand 53 4576 CB Koewacht 0114 361494 www.dehaarzaak.nl Informa e Heb je haar- of hoofdhuidproblemen, dan is een bezoekje aan de kapper voor jou niet zo zorgeloos als voor een ander. Roos, eczeem, psoriasis of haaruitval vragen om een specialis sche aanpak. De Haarzaak is dé specialist. De analyse maken we met behulp van de mediscoop, een microscoop die het beeld van haar en hoofdhuid 200 keer vergroot. Dan volgt een behandelplan zodat een bezoek aan de kapper weer aangenaam en ontspannen wordt!

De Haarzaak: Effec eve oplossingen bij haaruitval of hoofdhuidproblemen Willeke Pietersma, eigenaresse van De Haarzaak, is haaren hoofdhuiddeskundige en haarwerkspecialist. Samen met Annique Kole adviseren en behandelen zij mensen met haaren/of hoofdhuidproblemen. De exper se van Willeke trekt cliënten uit heel Nederland en België naar Koewacht. Overma g haaruitval is een gevoelig onderwerp. Het tre 70% van alle mannen en 40% van alle vrouwen. Gezond haar begint bij de haarwortel. Alleen gezonde haarwortels kunnen gezond en sterk haar produceren. Eindelijk is er een compleet progamma dat haaruitval vermindert, de haargroei ac veert en zorgt voor voller, dikker haar met een prach ge natuurlijke glans. De Haarzaak hee specialis sche merken in het assor ment, die de strijd tegen haarverlies en haaren hoofdhuidproblemen aangaan, zoals Mediceu cals, Nioxin en Plantur. De Haarzaak is bevoegd en officieel gecer ficeerd voor de verkoop van deze producten. Paradepaardje Volume Secret is een van de paradepaardjes op het gebied van haaraanvulling, in Zeeland alleen verkrijgbaar bij De Haarzaak. Volume Secret is de professionele haaroplossing voor dun haar. Onzichtbare integra e, ondersteunt het eigen haar, aangebracht binnen 5 minuten en voor dagelijks gebruik.

Kwaliteit en service onder één dak in hartje Breskens We hechten allemaal veel belang aan kwaliteit en service. We gaan op zoek naar een zorgverlener die écht luistert en die ons op maal behandelt. Waar vindt u alle specialisa es onder één dak? Dat is op de Zorg- en Welzijnsboulevard van De Hooge Platen. Een zorgcentrum in hartje Breskens waar u zowel een apotheek, huisartsenprak jk als een fysiotherapieprak jk vindt. Fysiotherapieprak jk De Hooge Platen Kees Kommers en zijn collega’s JanDiet Berendsen, Cissy Koppejan, Michiel Leijte en Rochard van Vlaenderen begroeten u graag in de fysiotherapieprak jk De Hooge Platen. Een deskundig team van fysio- en manueeltherapeuten in een moderne en hoogtechnologische prak jk. U komt niet op een wachtlijst en kunt een keuze maken uit een ruim behandelingsaanbod. ,,Er is tegenwoordig geen verwijzing van een arts meer nodig’’, vertelt Kees Kommers. Uw totaalbehandeling op maat Het zorgaanbod van de Hooge Platen is erg omvangrijk. Zo kunt u er naast de ‘gewone’ fysiotherapie, manuele therapie of ‘kraken’ ook terecht voor onder meer medische pedicure, logopedie, het aanmeten van steunkousen, acupunctuur, osteopathie, podotherapie, rugschool en de behandeling van een whiplash. Bovendien is de prak jk gespecialiseerd in de behandeling van speciﬁeke

Uitbreiding De Haarzaak hee er momenteel een advies- en voorlich ngscentrum bij over haaren hoofdhuidproblemen. Hier worden ook workshops visagie en kleur en s jl gegeven.

Zichtbaar beter

Het ziekenhuis ziet het BEC als een waardevolle aanvulling op het aanbod. Voor de pa ënten zijn de korte lijnen een geruststellende gedachte. De goede naam van het BEC trekt ook veel nietZeeuwen naar Oostburg. Zij kunnen via een hotelarrangement in de buurt blijven slapen zodat de nacontrole niet voor onnodige kilometers zorgt. Belo es Het medisch team van het BEC, onder leiding van dr. Fernand de Wilde, werkt met zeer ervaren oogartsen en optometristen. Kwaliteit en veiligheid van de apparatuur worden streng bewaakt. Het BEC is ISO en ZKN-gecer ﬁceerd. Uw begeleider kan de behandeling in een videoruimte volgen. De oogarts is al jd bereikbaar voor de pa ënt, u krijgt na de ingreep zijn contactgegevens mee. De tarieven zijn duidelijk en transparant. Alle onderzoeken en alle controles zijn gedurende twee jaar bij de prijs inbegrepen. Succesvol Driekwart van de behandelingen wordt uitgevoerd met de excimerlaser, bijzonder succesvol in het realiseren van beter zicht. Maar het aanbod van behandelingen is veel groter, bijvoorbeeld het plaatsen van voorzet- of implantlenzen. Nieuw is de behandeling waarmee in één sessie zowel de vertesterkte als de presbyopie (leesbril) aangepakt worden. De techniek is voor steeds meer sterktes toepasbaar. Bent u geïnteresseerd, bel dan even voor een afspraak. Want in één klap twee brillen weg, is dat niet geweldig?

Het dr. Binkhorst Eye Center (BEC) in Oostburg is de enige ooglaserkliniek in Zeeland. Dat schept verplich ngen, weet managing director Sophie Oosterlee. ,,Daarom zijn we op het gebied van kwaliteit en veiligheid toonaangevend. Wij garanderen hoogstaande medische zorg.’’ De slogan van het BEC is niet voor niets: Zichtbaar Beter. Het BEC is vernoemd naar een pionier op het gebied van oogcorrec es. De kliniek is geves gd in het Antoniusziekenhuis.

Dr.Binkhorst Eye Center Pastoor van Genklaan 6 4501 AJ Oostburg 0117 440390 www.eyecenter.nl

Meer info

www.slankzeeland.nl 0117 452944 06 46084545

Afslanken op maat Gegarandeerd resultaat als het om afslanken gaat. Mooie slogan maar is de prak jk zo gemakkelijk? ,,Het gaat niet bij iedereen van een leien dakje’’, zegt directeur Angelo Sinack van Slank Zeeland uit Groede en Terneuzen. ,,Maar met de juiste adviezen en aanpak bereiken wij honderd procent succes.’’ Slank Zeeland is het enige centrum in Zeeland met een afslanktherapeut. Hij past je voeding aan gebaseerd op producten die gewoon in de supermarkt liggen. Shakes als maal jdvervangers,

postopera eve klachten zoals lymfedrainage bij vochtophoping in benen of armen of longklachten en condi etraining in het kader van een revalida e. De oudere pa ënt én de jonge sportatleet: ze kunnen beiden bij ons terecht voor een behandeling op maat. Samenwerking ,,We nemen ‘behandeling op maat’ bijzonder serieus”, aldus Kees Kommers. ,,We bekijken uw klachten en het behandelingsplan met het hele team en alle specialisa es. Zo nodig overleggen we met onze collega’s van de huisartsenprak jk naast de deur. Zo garanderen we al jd een op male en eﬃciënte totaalbehandeling.’’

Prak jk voor Fysio- en Manuele Therapie De Hooge Platen Westlandstraat 12 4511 XX Breskens Telefoon: 0117 - 38 22 70 Website: www.hoogeplaten.nl E-mailadres: mediowzv@zeelandnet.nl

dure dieetmethodes, het kan allemaal ook zonder. Het is wel verkrijgbaar bij Slank Zeeland maar het ins tuut is niet verbonden aan een merk en biedt dus ona ankelijke begeleiding. Het begint allemaal met de vraag: Wat is gezond eten? Niet jezelf uithongeren, maar een voedingsadvies op maat dat past bij jouw manier van leven. Beweging en warmte Naast de juiste voeding is beweging van groot belang. Je hoe je niet te verkassen, want Slank Zeeland hee alles in huis. De 30 minuten studio bijvoorbeeld. Er is wetenschappelijk aangetoond dat een half uurtje intensief trainen per dag in slechts korte jd goede resultaten oplevert. De BBB-cabine, een verwarmde cabine, is een aanwinst voor Slank Zeeland en voor jou. Door de combina e van een hogere hartslag en oefeningen met weerstand verdwijnen de cen meters als sneeuw voor de zon. Lymfedrainage en personal training Het neusje van de zalm is de lymfedrainage met voedingsadviezen. Mede-eigenaresse Manyee Sinack verzorgt de an -cellulite-behandelingen en begeleidt je persoonlijk met een voedingsprogramma. Op dit gebied is zij jouw personal trainer. Heb je op het gebied van beweging af en toe een duwtje extra nodig en wil je één op één begeleiding? Dan is een personal trainer ook de ideale oplossing. Heb je je ideale gewicht bereikt, dan helpt Slank Zeeland je om gewicht en condi e te onderhouden. Weg met het jojo-eﬀect!

Getipt voor u...

Interesse om te adverteren op deze pagina? Bel voor informatie: 076-531 21 13

Uitbreiding De Haarzaak hee er momenteel een advies- en voorlich ngscentrum bij over haaren hoofdhuidproblemen. Hier worden ook workshops visagie en kleur en s jl gegeven.

Sto ercentrum voor groot en klein

Vaak zit het in de familie. Soms verloopt de spraak-taalontwikkeling van een kind niet goed. Kortom, er is niet één oorzaak waarom iemand gaat sto eren. Hoe eerder er hulp wordt gezocht, des te beter kan de therapie aanslaan. Is sto eren volledig af te leren? Sto ertherapeute Ester van Meurs kent de realiteit: ,,Mensen kunnen er heel goed mee leren omgaan.’’ Reageren Een sto ertherapeut is een logopediste met een specialisa e op het gebied van sto eren. Het sto ercentrum Zeeland hee negen vakbekwame sto ertherapeuten. Volwassenen lopen het risico door sto eren in een sociaal isolement terecht te komen. Maar ook voor sto erende kinderen is de wereld hard. Ester en haar team leren kinderen reageren op luisteraarreac es: ,,Worden ze nageaapt, dan roepen ‘onze kinderen’ bijvoorbeeld: ik kan het toch veel beter dan jij! Ze krijgen daardoor meer grip op de situa e.’’ Spraakstoornis Soms blijken kinderen niet te sto eren, maar onvloeiend te spreken. Dat is een hele andere problema ek. Het kan ook zijn dat de communica e stagneert door een vorm van au sme. Van Meurs zorgde er voor dat Sto ercentrum Zeeland & Maatschap Logopedie de deskundigheid opbouwde om ook deze kinderen te kunnen helpen. Alle logopedische stoornissen worden er behandeld. Als u een spraak- taal of stemstoornis vermoedt bij uzelf of uw kind, aarzel dan niet en neem contact op.

Sto eren is niet voorbehouden aan kinderen. Maar kinderen gaan er meer ontspannen mee om. Ze houden soms zelfs een spreekbeurt over sto eren op school. De professionele begeleiding door Sto ercentrum Zeeland kan iedereen geweldig helpen om op een goede manier om te gaan met sto eren. Er zijn drie ves gingen: in Goes, Middelburg en Zierikzee.

Sto ercentrum Zeeland Ves ging Goes 4461 TD Goes Ves ging Middelburg 4331 SH Middelburg Ves ging Zierikzee 4301 NP Zierikzee

Graaf Adolfstraat 37 0113 214417 Noordbolwerk 33d 0118 641396 Koning Gustaafweg 2 0111 418273

Orthopedische schoentechniek levert modieuze schoenen Beter of op zijn minst pre ger lopen. Daar gaan ze voor bij Donkersteeg Orthopedische Schoentechniek in Goes. Van steunzolen tot volledig orthopedische schoenen, u kunt bij Albert Donkersteeg terecht voor een totaalaanbod. Ook de collec e confec eschoenen is een bezoekje aan de winkel waard. Donkersteeg komt uit een schoenmakersfamilie en kreeg de liefde voor het vak met de paplepel ingegoten. Hij voegde er zelf de specialisa e orthopedie aan toe. ,,Het is een mooi en dankbaar beroep. Mensen met artrose of reuma, diabe ci, voor iedereen probeer ik een passende oplossing te vinden. Soms betekent het dat je echt iets kunt corrigeren. Andere keren biedt het verlich ng. Maar voor iedere klant probeer ik iets te betekenen.’’ Totaalaanbod U hee geen verwijzing van een arts nodig om een bezoek te brengen aan Donkersteeg. Net als bij de podotherapeut. Het verschil zit hem in het aanbod. Bij Donkersteeg kunnen ze ook prach ge steunzolen maken. Maar ze kunnen zoveel meer, bijvoorbeeld het geheel op maat maken van schoenen. Daarnaast hee het bedrijf uitstekende contacten met de medische specialisten in de regio. De doorverwijzing naar een arts of daarna weer de terugverwijzing naar Donkersteeg wordt daarmee een geheel natuurlijk proces.

Excent Tandtechniek Goes Van de Spiegelstraat 56 4461 LN Goes 0113 231220 www.excent.eu

Tandtechniek is een gave U ziet bij de tandarts alleen maar het eindresultaat. Een prach ge kroon, een nu ge brug of een perfect passende prothese. Maar weet u dat er een hele beroepsgroep van perfec onisten in tandtechniek achter zit? Juist daarom wil Cor Nuijten van Excent in Goes u een kijkje in zijn keuken laten nemen. De slogan is: Helpende handen voor mooie tanden.

Alles kan Nog even een hardnekkig misverstand uit de weg helpen. Orthopedische schoenen zijn niet lomp. Ze zijn tegenwoordig net zo modieus als ‘gewone’ schoenen en kunnen uitgevoerd worden in alle mogelijke materialen en kleuren. Alles kan, waarbij het de taak is van Donkersteeg om in de gaten te houden of alles ook wenselijk is. ,,Bij iemand met pijnlijke voeten ga je geen extra s knaden over de schoen leggen.’’ Kijk, daarom is Donkersteeg de logische keuze als u op zoek bent naar goed advies en kwaliteit.

Donkersteeg Orthopedische Schoentechniek ’s-Gravenpolderseweg 33 4462 RA Goes 0113 251720 www.donkersteegschoentechniek.nl

Alles omva ende, zorgeloze tandtechniek. Dat is de dagelijkse prak jk bij Excent. Lang niet iedereen is geschikt om dit beroep uit te oefenen. ,,Tandtechniek is een gave’’, omschrij Nuijten het werk van zijn team. ,,Het zijn allemaal mensen met liefde voor detail. Ze werken onder druk, maar streven al jd naar perfec e. ‘’ Innova e Vanuit de liefde voor het vak komt ook de wens om steeds de nieuwste technieken te gebruiken. Zo maakt Excent de protheses van high impact kunsthars. De kwaliteit is beter en de kans op breken is minimaal. Innova e is aan de orde van de dag bij Excent Tandtechniek, een bedrijf met 30 ves gingen waarvan Goes er één is. ,,Samen zijn we sterk. Er gebeurt zoveel in ons vak, dat kun je als klein laboratorium nooit bijhouden. Nu kunnen we bij één van de ves gingen bijvoorbeeld de nieuwste scanner neer te ze en om kronen te maken en er allemaal van proﬁteren.’’ Persoonlijk Groot is goed, maar het team van negen specialisten bij Excent in Goes houdt de kleinschaligheid in ere. ,,Mensen hebben een naam en zijn geen nummer.’’ De persoonlijke aandacht gaat ver, zelfs tot aan uw portemonnee. Niet iedereen kan het zich permi eren om voor veel geld te sleutelen aan het gebit. Met de kwaliteit al jd gewaarborgd, biedt Excent Goes drie verschillende concepten met drie verschillende prijskaartjes. ,,We hebben al jd een oplossing.’’

Met zorg voor u Hartrevalidatie in Lindenhof Echocentrum Michieltje Wie zwanger is, kan bijna niet wachten om het kindje te zien. Daarom is het leuk om een pretecho te laten maken. Bij echocentrum Michieltje, onderdeel van het Admiraal De Ruyter Ziekenhuis, is het mogelijk om zonder verwijzing van een arts of verloskundige een pretecho te laten maken. Onze echoscopistes zijn aangesloten bij een beroepsvereniging voor echoscopistes, de BEN (Beroepsvereniging Echoscopisten Nederland) en hebben een contract met de Stichting Prenatale Screening Zuid West Nederland. De echoscopistes zijn gecertificeerd voor het maken van medische zwangerschapsecho’s. Uiteraard beschikken zij over veel ervaring in het maken van zwangerschapsecho’s. Bij het maken van een echo maken zij gebruik van geavanceerde Toshiba 2D/3D/4D apparatuur. Door kennis en ervaring zorgen wij ervoor dat er een kwalitatief goede echo van uw kindje wordt gemaakt, waarop alle leuke en belangrijke kanten van uw kindje in beeld komen. Alles wordt uitgelegd en u kunt meteen uw vragen stellen. Voor de kwaliteit van de echo ben je afhankelijk van de ligging van het kindje en de hoeveelheid vruchtwater. Mocht het onverhoopt niet lukken om een mooie echo te maken, mag u op een later tijdstip uiteraard nog eens terugkomen. Hieraan zijn geen extra kosten verbonden. Sinds enige tijd is ook onze website www.echocentrummichieltje.adrz.nl Een acute hartziekte is voor iedere patiënt en zijn omgeving een zeer ingrijpende gebeurtenis, of het nu gaat om een hartinfarct, een dot-

Zo is er een speciale groep voor mensen die oefenen met een bewegingsapparaat, een groep voor mensen met hartfalen en een zwem-

in de lucht. Hierop vind je alle informatie over de pretecho’s. Je kunt hier zien welke periode het mooist is om een 2D of een 3D/4D echo te

terprocedure of een operatie. Na de acute periode van opname, behandeling, operatie en eerste her-

groep. We proberen iedere individuele patiënt een zo goed mogelijk programma van ‘zorg op maat’ te geven, gericht op het doel wat iemand wil bereiken: gezonder leven, meer gaan bewegen, stoppen

laten maken en wat onze prijzen zijn. Vanaf nu is het ook mogelijk om via de website online een afspraak te maken voor een pretecho, zodat je vanachter je computer op je ge-

stel, moet je als patiënt de draad van het leven weer zo goed mogelijk oppakken. Soms kan je inderdaad weer alles als voorheen, of zelfs meer. Je wilt je leven grondig veranderen vooral in gezonde richting. Maar soms merk je dat niet meer alles mogelijk is als voorheen. Je moet je dan gaan aanpassen aan de ontstane beperkingen.

met roken. Maar ook helpen bij het oppakken van het gewone leven, thuis in het gezin, in een baan, in hobby’s en in sport. Omdat de periode van de hartziekte ook voor de omgeving een ingrijpende gebeurtenis is geweest, worden de partner en eventuele andere gezinsleden van de patiënt nauw bij het programma betrokken.

makje de dag en het tijdstip kunt uitkiezen, die voor jullie het beste uitkomt.

Hartrevalidatie is een hulpmiddel bij het invullen en vormgeven van al deze aspecten. Het programma hartrevalidatie bestaat uit een

Het programma hartrevalidatie wordt gegeven in het revalidatiecentrum Lindenhof in Goes. Iedere patiënt, die een hartprobleem heeft

oefenprogramma van trainingen onder leiding van fysiotherapeuten. Verantwoord bewegen en plezier in bewegen is daarbij het motto. Fietsen, sport- en spel zijn een belangrijk onderdeel en er is een zwem-

meegemaakt is welkom. U heeft wel een verwijzing nodig van de cardioloog, de huisarts of bedrijfsarts. Een patiënt kan ook na overleg met de cardioloog zelf contact opnemen met de afdeling hartreva-

bad beschikbaar. Adviezen en cursussen inzake gezonde leefstijl maken onderdeel uit van het programma. De deelname aan het oefenprogramma van trainingen gebeuren in groepsverband. Daarbij

lidatie. Naar aanleiding van het eerste consult bij de arts van de hartrevalidatie wordt een plan gemaakt om op een zinvolle en veilige manier onze patiënten een programma van revalidatie aan te bieden,

wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met ieders mogelijkheden en beperkingen.

met een actieve en vooral gezellige periode van sport en beweging, informatie en begeleiding.

Wie voor 31 mei 2012 online een afspraak maakt voor een pretecho ontvangt 10% korting.

MRI van de knie via de huisarts In het ADRZ kan sinds september 2011 een MRI onderzoek van de knie worden aangevraagd door de huisarts. Eerder was het aanvragen van

De MRI maakt met behulp van een sterk magnetisch veld en radiopulsen beelden. Hiervoor is het nodig dat de knie goed in de scanner

dit onderzoek alleen mogelijk via de orthopedisch chirurg.

geplaatst wordt. Uiteraard is het belangrijk dat u, natuurlijk vooral uw been, goed stil houdt. Daarom wordt het gefixeerd met kussentjes. Er worden beelden gemaakt in drie verschillende richtingen en met

Beperkte openingstijden poliklinieken en functieafdelingen

verschillende technieken om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen. Het scannen van de knie duurt in totaal ongeveer 25 minuten.

Op maandag 30 april (Koninginnendag) en donderdag 17 mei (Hemelvaartsdag) zijn de poliklinieken en functieafdelingen

De MRI scan kan op veel vragen een antwoord geven. We kunnen bijvoorbeeld zien of er letsel of beschadiging is aan banden van

van onze locaties in Goes, Middelburg, Vlissingen en Zierikzee gesloten. In de week van 14 t/m 18 mei zijn er beperkte openingstijden. Kijk voor de afwijkende openingstijden van het

knieën, of scheurtjes in de meniscus.

ADRZ op www.adrz.nl.

De uitslag van de scan wordt verstuurd naar de huisarts, waarvan u ook de uitslag krijgt. Afhankelijk van de bevindingen op de MRI scan wordt de behandeling bepaald.

U kunt voor meer informatie ook telefonisch contact opnemen met onze recepties in • Goes: 0113 - 23 40 00 • Vlissingen: 0118 - 42 50 00

De MRI scan wordt binnen vijf werkdagen uitgevoerd. U krijgt daarna snel de uitslag van de huisarts.

Colofon Het aantal aanvragen voor dit onderzoek via de huisarts neemt toe. Daarom worden er dagelijks meerdere van deze onderzoeken gedaan. De afgelopen periode werden er gemiddeld vijftien scans per week voor de huisarts gemaakt.

Vragen of reacties naar aanleiding van deze advertentie kunt u sturen naar Afdeling Communicatie, Postbus 3200, 4380 DD Vlissingen, email info@adrz.nl. Eindredactie: Afdeling Communicatie ADRZ (Jacqueline van de Kreeke) Fotografie: Peter Wijkhuys Opmaak: de Wilde Zeeuw, Terneuzen