deOndernemer februari 2011 Brabant by Dennis Willems

19 februari 2011 |11e jaargang | nr. 2 de Ondernemer is een uitgave van

WEST-BRABANT

Deze maand in de stoel: Peter Werther, directeur Heeren van Oranje en voorzitter Horeca Nederland Thema: Bedrijvig Dongen Extra: De activiteiten van REWIN West- Brabant Interview: Een jaar Betrokken OndernemersSamen voor Breda De barometer: Zuidwest Nederland scoort: 7

Voor bedrijfshuisvesting

Duidelijk. DTZ Zadelhoff www.dtz.nl

Netwerken voor het goede doel

<< pas begonnen

Nu ook een fysiek bedrijf T

oen de eerste webwinkels in Nederland van start gingen, begon Ad Biezen (42 jaar) ook met een bedrijf op het gebied van sanitair op internet. Nu zes jaar later, besluit hij ook voor een fysieke zaak te kiezen. En half oktober opende hij tegelbedrijf TegelMegaStore aan de Jan Vermeerlaan in Roosendaal. Biezen: “Ik wil me verbreden en niet meer alleen van internetverkopen afhankelijk zijn.”

Eigenaar: Ad Biezen Bedrijf: TegelMegaStore Open sinds: half oktober 2010 Tegenvaller: de vrijheid die je niet hebt, omdat je veel met het bedrijf bezig bent Meevaller: zelf beslissingen kunnen nemen

door Patricia Akkermans

merken tegen concurrerende prijzen opgesteld staan. Ook heeft hij Portugese, handgemaakte tegels in het assortiment. Daarnaast zijn alle materialen zoals tegellijm, voegsel en gereedschappen die nodig zijn bij de verwerking van wand- of vloertegels in de winkel verkrijgbaar. Zo kunnen klanten bijvoorbeeld een tegelzaagmachine, tegelsnijder of mixer huren.

Ad Biezen is altijd al in de sanitair- en tegelbranche werkzaam geweest. Zo werkte hij bij verschillende bedrijven in loondienst. Toen internet opkwam, sprong Biezen daar op in en startte als een van de eersten een internetbedrijf in sanitair. En met succes, want inmiddels werken er zes medewerkers bij hem in loondienst. Maar de Roosendaalse ondernemer wilde verder, daarom was het tijd voor een volgende stap. Hij breidt uit met tegels en opende eind vorig jaar een tegelbedrijf op bedrijventerrein De Borchwerf. Biezen: “Omdat ik niet alleen sanitair wilde verkopen, besloot ik nu ook tegels te gaan leveren. Zo kan ik een totaalpakket leveren.”

Webwinkel Biezen vervolgt: “Startende ondernemers denken dat een webwinkel een goedkope en gemakkelijke optie is om een bedrijf op te zetten. maar dat is niet zo. Om klanten naar jouw online winkel te lokken, moet je eerst gevonden worden. Hiervoor moet je best veel investeren om bovenaan in de resultaten van de zoekmachines te

Ad Biezen: ‘Naast sanitair ook tegels.’ komen. Daarnaast ben je veel tijd kwijt om alle informatie die de klant zoekt op de website te plaatsen. Zo moeten er geschikte foto’s en juiste afmetingen zichtbaar zijn. Zodat de klant de specificaties kan bekijken om een keuze te kunnen maken.”

Foto: Kees Bennema

In de showroom van TegelMegaStore vinden klanten alles op het gebied van tegels, natuursteen, vloerverwarming en mozaïek. Biezen heeft hier wand- en vloertegels uit het hoge segment als Villeroy & Boch, Lea, Mosa, Rex, Grespania en nog vele andere

Keuzes ”Als ondernemer denk je constant na over de® voortgang van je bedrijf. Hoe kan ik meer groeien en welke kansen zijn er?”, zegt Ad Biezen. “Steeds zoek je mogelijkheden om tot een beter resultaat te komen. Ondernemen is keuzes maken. In het begin heb ik me doelen gesteld en deze zijn in de loop der jaren onveranderd gebleven. Je doel bereiken, gaat in fasen. De ene keer gaat het snel en de volgende keer moet je weer een paar stappen terug doen om van daar uit weer verder te kunnen gaan. En zo zul je uiteindelijk bij je einddoel komen.” Meer informatie: www.tegelmegastore.nl

Twee nieuwe barometer- experts W

e beginnen het nieuwe jaar met twee nieuwe experts die de economische ontwikkelingen in Zuidwest Nederland beoordelen: Roeland Adriaansens, de nieuwe voorzitter van de BZW in Zeeland en Ronald Reunis, als directeur bij Philips verantwoordelijk voor Global Fluorescent. Adriaansens komt in de plaats van David Luteijn en Reunis voor Dré de Jong. door Ron Gregoor BREDA - David Luteijn is onlangs gestopt als voorzitter van de BZW in Zeeland. Hij wil het wat kalmer aan gaan doen. Datzelfde geldt min of meer ook voor Dré de Jong, die on-

langs gestopt is bij het bedrijf Smaakcatering. Deze maand geven Reunis en Adriaansens voor de eerste keer hun mening en cijfer. Roeland Adriaansens is directeur van Milieu, Gezondheid en Veiligheid bij Dow Chemical Terneuzen. Die func-

tie bekleedt hij intussen al weer anderhalf jaar. Daarvoor was hij Manager Operations bij Dow Chemical. Sinds begin dit jaar leidt hij ook het bestuur van de BZW Zeeland. Ronald Reunis is wereldwijd verantwoordelijk voor Philips Global Fluorescent. Dat zijn over de hele wereld twaalf fabrieken, waaronder die in Roosendaal. Reunis was een van de eerste managers die in dit blad in ‘de stoel’ zat. Hij is verder onder meer vice- voorzitter van BZW Roosendaal, bestuurs-

lid van de Ondernemersvereniging Majoppeveld, lid van de China Business Association Zuidwest Nederland, van Dinalog Logistiek in Breda, is ambassadeur Luchtmacht op Woensdrecht en actief betrokken bij betaald voetbalvereniging RBC. Reunis is ook oud topsporter. Hij speelde op het hoogste niveau volleybal bij onder meer het Bredase Brevok en het Belgische Herenthals en was later nog coach van Morres Hulst. Reunis woont in West- Brabant, maar is Zeeuw van geboorte.

De Column

Raadsverslag Bijna een jaar nadat ik in 1974 bij deze krant als stadsverslaggever Breda begon, werd ik eindredacteur. Ik moest stukjes van medewerkers redigeren. Ik weet nog exact de inhoud van het eerste verslag dat ik onder ogen kreeg: ‘De raadsvergadering van gisteravond is goed verlopen. Aanwezig waren: de burgemeester, de beide wethouders, de gemeentesecretaris, vier ambtenaren, de gemeentebode en de raadsleden van KVP (4), AR (2), CHU (1), Gemeentebelangen (3) en PvdA (3). Afwezig waren de heer Van Miert (AR) wegens een verkoudheid en Van Baal (Lijst Van Baal). Deze laatste heeft zich het hele jaar nog niet laten zien. Reden waarom de burgemeester voor de vergadering uitriep: ‘Daar wachten we niet op’. Nadat iedereen voorzien was van koffie, kon de vergadering beginnen. Er stonden maar liefst 21 punten op de agenda. Vijftien daarvan werden zonder stemming aangenomen. De meeste tijd nam de nieuwbouw van het gemeenschapshuis in beslag. De meeste raadsleden vonden het gebouw niet mooi en bovendien veel te duur. Pas nadat de burgemeester in derde termijn op strenge toon had gewaarschuwd: ‘Deze plannen zijn gemaakt door mensen die daar veel meer verstand van hebben dan u!’ koos de gemeenteraad eieren voor haar geld. De raadsleden waren wel zo verstandig zich niet de toorn van de burgervader op de hals te halen. Om zes minuten over tien kon de burgemeester eindelijk de vergadering beëindigen, maar niet voordat hij alle aanwezigen had bedankt voor hun inzet. Gezamenlijk hieven zij daarna het glas in het naburige café Brentjes. Op de goede afloop. De medewerker had onder zijn stukje gezet: Kun je er zelf een kop boven verzinnen? Dat heb ik maar niet meer gedaan.

Colofon

Ron Gregoor ‘ de Ondernemer’ is een uitgave van BN DeStem | PZC

UITGEVER: Adelinde Harms

ACCOUNTMANAGER: Jos van Dongen

BLADMANAGER: Johan van den Kieboom ‘ de Ondernemer’ verschijnt in een oplage van 184.000 exemplaren

REDACTIE: Ron Gregoor

VORMGEVING: Nicole Hoepelman Angela van Eck

ADRESGEGEVENS: Postbus 3805, 4800 DV Breda T: 076 - 5 312 277 F: 076 - 5 312 274 E: info@deondernemerzwn.nl

Meer columns kunt u vinden op: www.deondernemerzwn.nl

stand van zaken >>

BAROMETER - februari -

Chris Rutten Voorzitter KvK Zuidwest- Nederland: cijfer:7 ‘Ook in 2011 verwachten wij een verdere toename van het aantal starters.’

Webwinkels populairder

column

WET ERF- EN SCHENKBELASTING WERPT SCHADUW OP BELEGGINGS-B.V.

Mr. Frank van den Broek FB is fiscalist en als partner verbonden aan DRV Accountants en Belastingadviseurs, vestiging DRV Roosendaal, e-mail, f.van.den.broek@drv.nl. Bij aankondiging van nieuwe wetgeving probeer je je een beeld te vormen van de kansen en bedreigingen van de nieuwe regels. De werkelijke impact wordt vaak pas in zijn volle omvang zichtbaar als een nieuwe regel in de praktijk wordt toegepast. Dan blijkt er ineens sprake te zijn van een fiscale ommezwaai. Bedrijfsoverdracht opnieuw gunstiger De bedrijfsoverdracht is nog aantrekkelijker geworden. In een eerdere column kwam de verruiming van de vrijstelling voor de schenken erfbelasting al aan de orde. Daarnaast ontstond de mogelijkheid om aandelen in een B.V. zonder heffing van inkomstenbelasting te schenken of na te laten. Maar, de afrekening over de meerwaarde van de aandelen bleek in de praktijk een grote belemmering voor bedrijfsopvolging. Dat probleem is gelukkig bij de wortel aangepakt met een riante doorschuifregeling.

Hoe staat het bedrijfsleven in West-Brabant en Zeeland ervoor? Is de omzet gestegen, gedaald of gelijk gebleven? Hoe zit het met productie, bezettingsgraad, orders en prijsontwikkelingen? Wat zijn de verwachtingen van ondernemers? De Kamer van Koophandel kan op al deze vragen antwoord geven en inzicht bieden in de ontwikkelingen. Meer informatie: www.kvk.nl/cijfers In Zuidwest-Nederland is de afgelopen jaren een duidelijke stijging te zien van het aantal startende ondernemingen. Ondernemen is populair. Kijk maar eens naar het aantal mensen dat er voor kiest om ‘zelfstandige zonder personeel’ (zzp-er) te worden. Door de crisis daalde het aantal starters nog wel met 2,5%. Maar nu de economie weer langzaam uit het dal krabbelt en het ondernemersvertrouwen weer iets toeneemt, neemt ook het aantal startende ondernemingen weer duidelijk toe. Volgens cijfers van de Kamer van Koophandel groeide het aantal starters in Zuidwest-Nederland van 5.790 in 2009 naar 6.400 in 2010, een groei van 10,5%! In Zeeland (+14,6%) ligt de groei boven het West-Brabantse percentage (+8,6%). Wel blijven zowel West-Brabant als Zeeland achter bij de landelijke groei (+17%). In heel Zuidwest-Nederland staat de gemeente Breda wat betreft het aantal startende ondernemingen duidelijk op de eerste plaats. In Breda werden in 2010 bijna 1.500 starters geteld. In totaal neemt Breda bijna een kwart van alle starters in de regio voor haar rekening. Op de tweede en derde plaats volgen respectievelijk Roosendaal en Bergen op Zoom. De hoogst genoteerde Zeeuwse gemeenten zijn Terneuzen en Middelburg, op een zesde en zevende plaats. In bijna alle gemeenten is het aantal starters in 2010 toegenomen. Alleen Geertruidenberg, Zundert en Schouwen-Duiveland laten een daling zien. De groei was het grootste in Roosendaal, met een plus van 106 starters. De meeste starters in Zuidwest-Nederland zijn actief in de persoonlijke dienstverlening, zoals persoonlijke verzorging (o.a. kappers, manicures, pedicures), journalisten en meer

Een korte toelichting: u bent ooit gestart met e 18.000 aandelenkapitaal, maar inmiddels is het eigen vermogen behoorlijk toegenomen. En dan schenkt u de aandelen aan de kinderen. In 2009 moest u dan 25% van de waardeaangroei afdragen aan de belastingdienst (box 2, tarief 25%). Vanaf 2010 mag u op verzoek zonder fiscale afrekening van inkomstenbelasting (en schenkbelasting) overdragen. Een zeer goede en logische regeling. Die regeling is overigens niet van toepassing voor zover sprake is van beleggingsvermogen; alleen ondernemingsvermogen wordt ’vrijgesteld’. Ongunstige ommezwaai beleggings-B.V. Voor B.V.’s met beleggingsvermogen is namelijk sprake van een zeer nadelige regeling. Bij overlijden in 2009 gingen de aandelen nog zonder heffing van inkomstenbelasting naar de volgende generatie, maar vanaf 2010 betekent overlijden een eindafrekening over de meerwaarde van de aandelen. Van het beleggingsvermogen verdwijnt dan 25% in ’s Rijks schatkist.

Niek Jan Tops, Grafisch ontwerpbureau winnaar Twitteractie KvK Startersdag West-Brabant. Foto: Erald van der Aa cultureel/recreatieve activiteiten. In totaal gaat het om ruim 1.000 starters (15,8%). Ook de algemene diensten (met name zorg), adviesdiensten (vooral organisatie en adviesbureaus) en de detailhandel (vooral webwinkels) waren in 2010 populair. Dit zijn vaak om ‘laagdrempelige’ activiteiten met veel zzp-ers. In de periode 2006-2008 kende de bouwsector nog de meeste starters. Dat was de periode van voor de bouwcrisis. Het aantal starters in de bouw nam in 2010 wel weer wat toe, maar de sector is nog ver verwijderd van het oude niveau. De algemene en persoonlijke diensten en de detailhandel laten in 2010 de sterkste groei zien. Bij de detailhandel zien we een sterke toename van het aantal webwinkels. In de landbouw en groothandel is het aantal starters gedaald.

Vrouwen Van het totaal aantal startende ondernemers in 2010 was 41% vrouw en 59% man. Het aandeel vrouwelijke starters neemt steeds verder toe. In 2005 was nog ongeveer eenderde van de starters vrouw. In sectoren als de bouw (2%), financiën (12%) en vervoer (19%) zijn maar weinig vrouwen actief. Daarentegen hebben zij de overhand in algemene diensten (69%) en de persoonlijke diensten (68%). Dit zijn branches waar traditioneel veel vrouwen actief zijn. Beide secto-

ren zijn goed voor meer dan de helft van alle vrouwelijke starters. De top drie sectoren met de meeste mannelijke starters zijn de adviesdiensten, de bouw en de facilitaire diensten. Bij de laatste sector gaat het vooral om IT-gerelateerde activiteiten. De gemiddelde leeftijd van de starters uit 2010 was 38 jaar. Dit geldt zowel voor Zuidwest-Nederland als landelijk. Wanneer naar de leeftijdsopbouw wordt gekeken, blijkt dat ongeveer één op de tien starters onder de 25 jaar is begonnen. Met name in de periode 25 t/m 45 wordt er het meest gestart. Mannen beginnen over het algemeen iets eerder met een eigen bedrijf dan vrouwen. Ook beginnen ze als ze wat ouder zijn. Bij vrouwen ligt de piek heel sterk in de periode 35 t/m 45 jaar. Van alle startende ondernemers in Zuidwest-Nederland is 15% van buitenlandse origine (landelijk 18%). De herkomst van een starter wordt bepaald aan de hand van het geboorteland. De meeste buitenlandse starters zijn afkomstig uit België, Polen, Turkije, Duitsland en Roemenië. Opvallend is de koppositie van België. In Zuidwest-Nederland heeft België binnen de groep buitenlandse starters een aandeel van 17,5%, landelijk is dit slechts 2%. Het verschil wordt vooral verklaard door de grensligging.

Vooral voor B.V.’s met onroerend goed kan dat problemen opleveren. Als het vermogen "vast” zit, is het van groot belang om tijdig in actie te komen. Er moet immers geld vrijgemaakt of aangetrokken worden om de inkomstenbelasting en de erfbelasting van de overledene te voldoen. Een regeling voor uitstel van betaling, zoals we die bijvoorbeeld kennen bij beëindiging van terbeschikkingstelling van een bedrijfspand aan de onderneming, bestaat helaas (nog) niet. Verzachtende regelingen Voor het geval er wel geld beschikbaar is in de B.V. zijn er wat verzachtende regelingen voorhanden. De erfgenamen kunnen onbelast gebruik maken van het geld in de B.V. Door dividend uit te keren uit de B.V. kan de inkomstenbelastingschuld als gevolg van overlijden worden voldaan. Pas op met testament Het is daarbij overigens van groot belang om de werking van het testament niet uit het oog te verliezen. Met name bij een vruchtgebruiktestament kunnen zich bijzonderheden voordoen. Zonder tijdig ingrijpen, kan een vruchtgebruiktestament zelfs een behoorlijk fiscaal nadeel opleveren. Ook het opheffen van huwelijkse voorwaarden kan een ongewenste belastingaanslag voorkomen, en een vertrek naar België heeft weer een grotere aantrekkingskracht gekregen. De fiscale wereld voor gewezen ondernemers met een beleggings-B.V. is behoorlijk op zijn kop gezet vorig jaar. Laat u niet verrassen door de nieuwe valkuilen en kom op tijd in actie.

DRV Accountants en Belastingadviseurs is met een team van 450 medewerkers en 11 vestigingen in Zuid-Holland, Zeeland en West-Brabant een inspiratiebron voor nuchtere ondernemers.

Baan Bonus Breda: Een nieuwe medewerker en e 10.000,-

• Wethouder Meeuwis en Volkswagen manager Jansen. ‘Een bijzondere vorm van samenwerking voor een bijzonder project.’

emeente Breda heeft een interessant aanbod voor ondernemers. Neem een Bredase werkzoekende aan en ontvang een Baan Bonus van € 10.000,-. De Baan Bonus Breda is snel, praktisch en zonder formaliteiten. Deze ervaring heeft ook van Tilburg-Bastianen, die onlangs de Baan Bonus ontving.

Albert Jansen van Van Tilburg-Bastianen Groep (TB): We zijn op een bij-

zondere manier betrokken geraakt bij dit project van de gemeente Breda. In de eerste plaats omdat wij twee auto’s sponsoren waarmee jobhunters bedrijven bezoeken en vacatures in kaart brengen. Maar wij hebben ook zelf een nieuwe medewerker aangenomen met de Baan Bonus Breda. Wij waren op zoek naar een goede kracht voor werkzaamheden in ons magazijn en voor het distribueren van onderdelen in de omgeving van Breda. Nadat enkele CV’s aan mij werden voorgelegd was ik

er snel uit met een kandidaat. Een groot voordeel van de Baan Bonus Breda is bovendien dat het een regeling is zonder rompslomp. Ik heb niet eens een handtekening hoeven zetten, alles gaat via internet.’ Gemeente Breda komt juist nu met de Baan Bonus omdat er veel goede arbeidskrachten in een uitkeringssituatie zitten als gevolg van de economische crisis. Cees Meeuwis, wethouder Werk en

- Foto: Wessel Keizer

Ondernemen: ‘Ik heb er vertrouwen in dat deze regeling gaat slagen en roep werkgevers uit Breda en omgeving op hun vacatures te melden. Het is zakelijk een zéér interessant aanbod dat we doen. Veel ondernemers overwegen weer mensen aan te nemen, de Baan Bonus Breda geeft de ruimte om die extra kracht nu aan te nemen. En de werknemer kan nieuwe ervaring opdoen, dus het mes snijdt aan twee kanten.’ Over de samenwerking met de TB Groep: ‘Super na-

tuurlijk ook dat Van Tilburg-Bastianen met de wagens een bijdrage wilt leveren. Een bijzondere vorm van samenwerking voor een bijzonder project’. Wilt u meer weten of een vacature aanmelden: kijk op www.baanbonusbreda.nl of stuur een mail naar baanbonus@breda.nl. Bellen kan natuurlijk ook: Michiel Keulemans,

BAAN BONUS BREDA • EEN JAARCONTRACT (32 UUR PER WEEK) IS GOED VOOR € 10.000,• EEN HALFJAARCONTRACT VOOR € 5.000,• AANVRAGEN GAAT VIA DE WEBSITE. • VACATURES MELDEN KAN VIA DE WEBSITE. • DE VESTIGINGSPLAATS VAN DE WERKGEVER IS GEEN CRITERIUM. • KANDIDATEN ZIJN AFKOMSTIG UIT DE POULE VAN DE BAAN BONUS BREDA. • KIJK OP WWW.BAANBONUSBREDA.NL

goede doel >>

Ondernemers zijn zeer betrokken H

et jaar had niet beter kunnen beginnen voor Rombout Kerremans, directeur van de Stichting Betrokken Ondernemers, Samen voor Breda. Een Meet & Match ontbijt eind januari, bedoeld om het bedrijfsleven en de maatschappelijke instellingen bij elkaar te brengen, leverde maar liefst 101 matches op. Dat is ruim drie keer zoveel als vorig jaar. Bijna tegelijkertijd kwam het eerste jaarverslag uit. Een goed nieuws show.

door Ron Gregoor BREDA - Het was een behoorlijk spektakel in het Grand Café van Avans Hogeschool op die laatste woensdag van januari. Burgemeester Peter van der Velden, die een gloedvol betoog hield over het nut van Betrokken Ondernemers, de hoekmannen Jan Laurijssen en Jac Kriens, die partijen bij elkaar kletsten, notaris Frits von Seydlitz, die alle matches notarieel vastlegde, Isabelle Prohn die de maatschappelijke waarde van de matches berekende, gastvrouw Petra Kee en presentator ‘James Verbond’. Bedrijven en organisaties vonden elkaar bijna vlekkeloos. Resultaat: 101 matches. En in geld uitgedrukt: een maatschappelijke waarde van 238.000 euro. Het nieuwe jaar kan niet beter beginnen voor Betrokken Ondernemers. Er zijn in de loop van dit jaar nog tal van activiteiten. Zo komt er deze zomer nog een Meet & Match ontbijt. “Iedereen was bijzonder positief. Het verhaal van de burgemeester was geweldig, zo enthousiast. Zoals trouwens alle partners echt voor meer dan honderd procent staan voor onze stichting”, is Rombout Kerremans dan ook een zeer tevreden mens. Rombout Kerremans is een jaar bezig ‘zijn’ stichting in het Bredase een plek te geven. Nadat in september 2009 tijdens Breda Hippique het startsein gegeven werd en supernetwerker Kees van Fessem kwartier had gemaakt, trad Kerremans in december 2009 aan. “Toen nog vanuit huis, want we hadden nog geen kantoor.” Intussen heeft de stichting een kantoor gevonden in het Rat Verlegh Stadion. Begonnen met helemaal niets staat er nu een heel behoorlijke organisatie en, wat belangrijker is, het Bredase be-

Aan de bar van het Chassé Theater worden er afspraken gemaakt. drijfsleven reageert zeer positief op de activiteiten van Kerremans en zijn collega Patty Wijnen. Betrokken Ondernemers - Samen voor Breda verbindt bedrijven, maatschappelijke organisaties en gemeente in concrete projecten met maatschappelijke betekenis. Met andere woorden: het maatschappelijk betrokken ondernemen, waar zoveel bedrijven de mond van vol hebben, wordt daadwerkelijk en krachtig georganiseerd en ondersteund door de stichting.

Verbindingsofficier Betrokken Ondernemers is de verbindingsofficier tussen bedrijf en organisatie die wel hulp kan gebruiken. Natuurlijk, bedrijven die iets willen doen voor hun medemens, kunnen dat ook zelf doen. “Maar”, zegt Kerremans, “heel vaak weten bedrijven niet waar zij terecht kunnen. Andersom zijn er tal van instellingen die wel wat hulp kunnen gebruiken. Vooral in de zorgsector, waar de nood tegenwoordig in verband met schaarste van personeel wel heel erg hoog is. Het is onze taak die partijen tot elkaar te brengen.” Kerremans weet een paar prachtige voorbeelden te noemen van successen het afgelopen jaar.

Peter van der Velden en Bert van Dijk (BZW) in een onderonsje.

Stichting: Betrokken Ondernemers- Samen voor Breda is een initiatief van de gemeente Breda, de Rabobank Breda, de kring Breda van de BZW en NAC Breda. De stichting verbindt bedrijven, maatschappelijke organisaties en gemeente in concrete projecten met maatschappelijke betekenis. Met winst voor alle partijen. De nadruk ligt daarbij op bedrijfsvrijwilligers die een actieve bijdra-

Hij: “Villa Boerebont is een zorgboerderij in Breda, waar tien jongeren worden opgevangen. Wij kwamen in contact met Van Lanschot Bankiers, toch de bankier van de welgestelde(n?). Van Lanschot wilde wel iets doen voor de zorgboerderij, die uitbreiding nodig had. De werknemers van de bank besloten spontaan hun Kerstpluim van 50 euro te schenken aan het project. Er werken daar 21 mensen, de opbrengst was dus 1050 euro. Dat geld is dus beschikbaar voor aanschaf van materialen voor de noodzakelijke ruimte- uitbreiding. Maar het leukste van alles is dat het personeel van Van Lanschot zelf gaat klussen op de zorgboerderij.” Vervolgens heeft Van Lanschot Bankiers nog een bedrijfsanalyse gemaakt en, met behulp van bevriende accountant en fiscalist, een kredietaanvraag voorbereid. Tot slot gaan ze nog bekijken om een lang gekoesterde wens van de zorgboerderij om een veranda te realiseren, te verwezenlijken. Een ander voorbeeld: “Kinderen van de mytylschool De Schalm wilden dolgraag eens een dagje golfen. Niet spelen, maar als caddie meelopen. De ABN AMRO bank nodigde de kinderen uit voor hun golfevent en laten al die kinderen de dag van hun leven beleven. Het gaat lang niet altijd om geld, maar veel meer om handen

Foto’s: Kees Bennema

ge leveren aan maatschappelijke organisaties, stichtingen en verenigingen met inzet van kennis, kunde, menskracht en middelen. Betrokken Ondernemers is een stichting met vier betalende founders en 27 bedrijfspartners. De activiteiten worden geïnitieerd en begeleid vanuit het kantoor in Breda (Rat Verlegh Stadion). Het bestuur stippelt samen met de directeur het beleid uit, de tien leden van de Raad van Advies geven advies over dat beleid.

spandiensten.” Kerremans kan uren doorgaan met het opnoemen van de matches, die het afgelopen jaar al gemaakt zijn. Van het personeel van accountant Van Oers, dat in de vrije uren de belastingformulieren invult van oudere mensen die dat zelf niet meer kunnen tot het schilderwerk van een verpleegtehuis door bedrijfsvrijwilligers.

Verdriedubbeling Betrokken Ondernemers mag niet klagen over de resultaten van 2010 en vooral van de start van 2011. Om de cijfers even op een rijtje te zetten: Het aantal matches die de stichting realiseerde, was in 2009 en 2010: 152. Die vertegenwoordigen samen een maatschappelijke waarde van 263.769 euro. Tijdens de eerste ontbijtsessie Meet & Match van dit jaar werden er al 101 matches gerealiseerd. Het jaar is nog maar net begonnen. “De gemeente verwacht van ons dat we 120 matches per jaar maken.” In het eerste jaar heeft de stichting meer financiële armslag gekregen. De stichting is er niet om geld te verdienen, maar de activiteiten, die georganiseerd worden, kosten wel geld. De twee fulltime medewerkers moeten betaald worden, de organisatie van evenementen, communicatie, het kost allemaal geld.

Zo heeft Betrokken Ondernemers een aantal partners die een bedrag inbrengen, maar vooral ook daadwerkelijk helpen. De stichting helpt in het proces van betrokken ondernemen de partijen bij elkaar te brengen, belangrijk is dan ook om zoveel mogelijk bedrijven te interesseren ‘eens iets voor de medemens te doen.’ De start van de stichting viel precies middenin een van de grootste crises, die ons land op economisch gebied kende. Desondanks spreekt Kerremans van een goed jaar. “In de markt is, misschien wel juist door die crisis, een sfeer ontstaan van: ondernemen is meer dan alleen maar geld verdienen. Juist in deze tijd is het besef ruimschoots aanwezig om daadwerkelijk iets voor het goede doel over te hebben. En dan gaat het lang niet altijd om geld, maar veeleer om daden.” Het ultieme doel van de stichting is zoveel mogelijk bedrijven te interesseren voor een maatschappelijk doel. “Mijn droom is dat ieder bedrijf in Breda minimaal één dagdeel per jaar bezig is in het teken van dat betrokken ondernemen. In dat eerste jaar hebben we veertig bedrijven weten te bereiken. Breda telt meer dan 8000 bedrijven. Nu zijn er ook veel bedrijven die uit zichzelf heel actief bezig zijn met betrokken ondernemen. Prima, vooral doorgaan. De bedrijven die dat nog niet doen, willen wij graag een eindje op weg helpen. Want er is nog zo verschrikkelijk veel werk te verzetten bij de maatschappelijke instellingen en de doelgroepen waar wij ons mee bezighouden.”

Bedrijven die iets meer willen weten over de stichting Betrokken Ondernemers- Samen voor Breda kunnen terecht op de website: www.betrokkenondernemersbreda.nl. Het kantoor is gevestigd op het adres Stadionstraat 11-4 en telefonisch te bereiken via de nummers 06- 46328411 of 0681807333.

Vermetten Accountancy stelt voor: Biolegio betrokken, deskundig en no-nonsense

Het team van Vermetten Accountancy is betrokken, deskundig en no-nonsense. Op deze manier draagt het al jaren bij aan de successen van ondernemers, van klein tot groot, in tal van branches. De professionals van Vermetten laten dagelijks zien dat kennis en kwaliteit eenvoudig, persoonlijk en betaalbaar kunnen zijn. Biolegio in Nijmegen is één van de ondernemers die dat ervaart.

Specifieke DNA-codes Het biotechnologisch bedrijf Biolegio maakt oligo’s. Dat zijn producten die DNA-onderzoek mogelijk maken. In het eigen laboratorium fabriceert Biolegio de minuscule DNA-moleculen in opdracht van universiteiten, ziekenhuizen en de industrie. Elke opdrachtgever vraagt om specifieke DNA-codes.

Wereldwijd Het in 1996 opgerichte Biolegio opereert wereldwijd. Ondanks het feit dat de concurrentie behoorlijk toeneemt, doet Biolegio prima zaken. Om de bedrijfsvoering naar zijn hand te kunnen zetten en zijn ambities te verwezenlijken, heeft Ruud van der Steen een paar jaar geleden de aandelen van zijn medepartners overgenomen.

Onderzoek Oligo’s worden gebruikt als grondstof. Ze worden ‘losgelaten’ op het te onderzoeken DNA en zo is het mogelijk dat specifieke deel te analyseren. Universiteiten en ziekenhuizen doen veelal fundamenteel research naar de manier waarop een ziekte genetisch bepaald is. DNA-onderzoek helpt de industrie onder andere bij de ontwikkeling van apparaten die artsen ondersteunen bij het sneller en beter diagnosticeren op basis van DNA-materiaal van patiënten.

Samenwerking met Vermetten Vermetten Accountancy begeleidde hem bij dat traject. Met name wat betreft de waardebepaling heeft Vermetten een belangrijke rol gespeeld. Adequaat reageren, vasthoudendheid en steekhoudende argumenten overtuigden de tegenpartij uiteindelijk. Recentelijk speelde een ander vraagstuk. Om bedrijfsrisico’s te spreiden heeft Biolegio onlangs een holdingstructuur aangenomen. Vermetten heeft dat proces stap voor stap begeleid.

Meerwaarde die je moet ervaren

Het intensief begeleiden van ondernemers is Vermetten Accountancy op het lijf geschreven. Ze helpt graag bij het verwezenlijken van ambities. Dat is de meerwaarde van Vermetten.

Het verschil.

Bisschop de Vetplein 7 Gilze (0161) 45 60 56 www.vermetten.nl

GLOBAL-FACILITIES; inspiratie op de werkplek I

nspirerend, flexibel, effectief en duurzaam; dat zijn de nieuwe kernwoorden voor de inrichting van een werkplek en het nieuwe werken. Het nieuwe werken betekent niet alleen ‘anders werken’ in de figuurlijke zin, het heeft ook consequenties voor de werkplek in de letterlijke zin. Global Facilities biedt in deze veranderende projectmarkt kwalitatief hoogwaardige oplossingen in verantwoord inrichten tegen een betaalbare prijs!

HET NIEUWE WERKEN De laatste jaren ontwikkelt zich in hoog tempo een nieuwe benadering over hoe werken, leren en zorgen ingericht kan worden. De traditionele werkplek met bureau, stoel en ladekast heeft bij veel organisaties voorgoed afgedaan. Effectief en duurzaam inrichten met oog voor de gebruiker met inspirerende en ergonomische modellen, afgestemd op de cultuur van bedrijf of organisatie is het nieuwe motto. Ondernemersduo Petra van Oosterhout en Bart de Wijs van Global Facilities vertaalden de inrichting van de nieuwe werkplek in een eigen bedrijfsstrategie. Petra vanuit haar rijke ervaring bij een grote leverancier in kantoormeubilair en Bart vanuit een visie met een stevige basis in het Amerikaanse ondernemerschap. “Global Facilities is oplossingsgericht, onafhankelijk en flexibel als het gaat om levering en financiering van de projectinrichtingen van

hoogwaardige kwaliteit. Er zijn een aantal belangrijke aspecten die bij de inrichting van belang zijn; wie gaan er werken, hoe ziet de bedrijfscultuur eruit, wat zijn de huisstijlkleuren en hoe moet het eruit zien na een herinrichting.“Na dit eerste traject kunnen wij op diverse manieren passende werkplekoplossingen bieden. In een zorginstelling zijn er hele andere eisen, dan in een onderwijsgebouw; want het traditionele lokaal bestaat bijna niet meer, kijk maar naar de nieuwe inrichting die wij verzorgden o.a.voor het ROC. Bij een creatief bedrijf is er bijvoorbeeld behoefte aan een brainstorm hoek, dit hoef je bij een • Bart de Wijs en Petra van Oosterhout traditioneel bedrijf niet voor te stellen,“aldus Bart.“Aan ons de taak om vooraf klant, zo kunnen wij al in een vroeg stadium in te schatten wat past bij onze potentiële een kansrijk voorstel doen.” onderstreept Petra.

LEASECONCEPT Afhankelijk van het budget,bestaande m2 van de ruimte, kwaliteit van de bestaande inrichting wordt een aanbieding opgesteld. Global Facilities beschikt over een ruim assortiment nieuw en jong gebruikt projectmeubilair dat direct uit voorraad leverbaar is. “In overleg houden wij voor grote opdrachtgevers een voorraad aan, zodat de inrichting uniform blijft. Bij vervanging of personeelsuitbreiding kan de inrichting direct in dezelfde stijl

worden uitgebreid,” vertelt Bart. Ook in financiering biedt Global Facilities totaal oplossingen o.a. door het aanbieden van operational lease mogelijkheden. De eindgebruiker wordt geen eigenaar van de inrichting. Die blijft in handen van Global Facilities. Extra aspect hierbij is dat Global Facilities de garantie heeft dat het materiaal terugkomt voor hergebruik of dat het via een verantwoord recycleproces wordt afgevoerd.

SUCCESVOL De bedrijfsstrategie van Global Facilities blijkt steeds opnieuw succesvol.“Door onze

actieve marktbenadering worden wij nu regelmatig uitgenodigd om in de overlegfase van een ontwerp al aan te schuiven.We praten dan de totale inrichting door met de opdrachtgever, interieurontwerper, architect en aannemer. Het plaatje wordt voor ons zo nog completer en wij kunnen ons aanbod actief inzetten op de geformuleerde mogelijkheden en wensen. Global Facilities opereert hoofdzakelijk in Zuid-West Nederland en heeft diverse grootschalige projecten gerealiseerd bij NV Delta, ROC Zeeland, en diverse Waterschappen. www.global-facilities.nl

kruiden >>

e schrijven 2003 als Christ en Jacqueline Monden hun bedrijf waar paprika’s worden geteeld deels omvormen naar een onderneming die zich toelegt op teelt en verpakking van verse kruiden. ‘We wisten er toen nog weinig vanaf. Met vallen en opstaan hebben we de diverse teelten geprobeerd onder de knie te krijgen. Dat is uiteindelijk goed gelukt maar we leren ook nog steeds iedere dag weer bij.’

door Ad van Bladel ETTEN-LEUR - Jacqueline Monden vertelt open en met een heldere blik. En alles kwam op zijn pootjes terecht, want acht jaar later heeft hun bedrijf maar liefst 220.000 vierkante meter kruiden van de koude grond en nog eens anderhalve hectare aan kaskruiden. Jacqueline Monden zucht even: ‘Over tien jaar? We willen doorgroeien in kruiden.’ Jacqueline en Christ Monden in de kassen. ’Voor een deel hebben we geluk gehad maar ook de kansen gepakt toen die voorbij kwamen. Zo konden we de afgelopen jaren grond van buren bijkopen waardoor we konden groeien. Maar toen we in 2003 start-

ten, hadden we niet echt een idee waaraan we begonnen. We zaten in de paprikateelt maar dat werd zo’n bulkproduct. Je plant ze, je doet aan gewasverzorging en dan is er de teelt,

WOEKERPOLIS OVERSLUITEN?

Dimitri Duine, Duine Adviesburo BV Register Master in Financial Planning, CFP® Certified Financial Planner FFP gecertificeerd financieel planner Register adviseur in Assurantiën, Register Pensioenadviseur, DSI Financieel Adviseur, Erkend Hypotheek Adviseur

Heeft u in het verleden een beleggingsverzekering afgesloten? Grote kans dat deze dan nu kwalificeert voor de term ‘woekerpolis’ en u een compensatie van uw verzekeringsmaatschappij tegemoet kunt zien. De afgelopen jaren is veel te doen geweest over deze compensatieregelingen, maar nu pas komen de verzekeraars met de eerste concrete berekeningen. U ziet hem waarschijnlijk al aankomen: de compensaties vallen zwaar tegen. In de eerste berekeningen die ik zag kwam het er eigenlijk op neer dat de klant de maatschappij zou moeten compenseren voor de te weinig in rekening gebrachte kosten! De verwachting is dat veel mensen hun woekerpolis alsnog zullen oversluiten naar een moderner product. Inmiddels zijn er al aardig wat mogelijkheden om de markt, waarmee u tegen beduidend lagere kosten vermogen kunt opbouwen om uw hypotheek af te lossen, of uw pensioen aan te vullen. Ook de overlijdensrisico verzekeringen, welke in het verleden vaak aan een beleggingsverzekering werden gekoppeld, zijn flink in prijs verlaagd. Soms wel met meer dan 70%. Het kan dus echt wel de moeite lonen om een goede vergelijking te maken. Op de website www.woekerpolisoversluiten.nl vindt u alle benodigde informatie.

daar verandert niks aan. Maar om dat nou tot je pensioen te doen, daar voelden Christ en ik beiden niet zo heel veel voor. We zijn toen met kruiden begonnen, op kleine schaal. Dat leek ons leuk ook al hadden we op dat moment nog geen afnemers. Toen hebben we het geluk gehad dat een van de grote supermarktketens van ons land problemen had met zijn vaste toeleverancier van kruiden en die kwamen zo bij ons terecht. We konden toen gelukkig ja zeggen tegen de vraag of we hen konden helpen. Dat is natuurlijk een goeie start geweest; het is nog steeds een van onze grootste klanten.’

Hip artikel De Kruidenaer levert jaarlijks het jaar rond zo’n 25 soorten kruiden, voornamelijk aan grote retailbedrijven. Basilicum, bieslook, koriander, krulpeterselie, snijselderij, tijm, dille en munt zijn wel de belangrijkste. Jacqueline Monden: ‘Kruiden zijn de laatste jaren meer een algemeen artikel geworden. Nu vind je ze, in potten of vers gesneden, in vrijwel iedere supermarkt, dat was toen wij begonnen nog lang niet zo. In wezen hebben we - zeker voor een deel - de tijd mee gehad. Supermarkten deden het goed, ondanks de crisis van de laatste jaren, en ook de talrijke kookprogramma’s die op de televisie te zien zijn, spelen ons nog steeds in de kaart. Verse kruiden zijn hip geworden, kijk maar naar munt. In trendy cafés en restaurants krijg je als je muntthee vraagt een hele bos munt in je potje. Geweldig, het serveert gewoon heel mooi.’ Groen Wie de luchtfoto’s van het bedrijf bekijkt die op het kantoor van Jacqueline Monden hangen ziet dat het bedrijf een enorm groene uitstraling heeft. Maar is groen altijd zo ‘groen’ als het lijkt. Jacqueline Monden kijkt tevreden bij die vraag: ‘In de kruidenteelt is het gebruik van gewasbeschermingproducten nog strenger dan bij

We willen doorgroeien in kruiden de teelt van groenten. Wettelijk gezien mag je heel erg weinig. Daar komt nog bij dat de retailbedrijven voor wie wij werken nog heel veel strenger zijn dan die wettelijke normering. Soms is dat natuurlijk lastig, want als je een plaag hebt wil je die goed kunnen bestrijden, het liefste preventief. Toch lukt het ons gelukkig goed en natuurlijk vinden we het ook goed dat die normen zo streng zijn. Het komt het product ten goede.’

Import Omdat de retailbedrijven, vaak supermarktketens, aan wie De Kruidenaer levert, het hele jaar rond kruiden van hoge kwaliteit wil afnemen, moet het echtpaar Monden ook kruiden importeren. Jacqueline: ‘Dat laatste behoort tot mijn taken. Ik doe de import. We doen op dit moment zaken met bedrijven in onder meer Israel en Kenia. Allemaal bedrijven die van begin tot einde worden gecontroleerd. Kwalitatief is dat ook allemaal top. Het afgelopen jaar ben ik in Kenia gaan kijken en was bepaald onder de indruk hoe fantastisch het daar allemaal is georganiseerd en hoe netjes alles erbij stond. Bovendien, er werkten vrijwel alleen Kenianen. Dat gaf me toch wel een goed gevoel. In Israel is de kwaliteit ook heel hoog - het is de grootste

kruidenfabrikant ter wereld - maar in de teelt werkten vooral Thai. Kenia gaf me gewoon een wat beter gevoel. Al zijn alle producten van enorm hoge kwaliteit.’

Trends Het is duidelijk dat de vaderlandse keuken de laatste jaren aan verandering onderhevig is en dat er beduidend meer verse kruiden worden gebruikt dan de obligate krulpeterselie en bladselderij die we nog van vroeger kennen. Jacqueline Monden denkt even na voor ze haar antwoord geeft ‘Er zijn wel wat trends te ontdekken hoor al was ons assortiment de afgelopen jaren eigenlijk wel vrij standaard. Een van de nieuwe producten die wel is aangeslagen is platte peterselie. Het ziet er een beetje uit als een kleine variant van bladselderij maar de smaak is heel anders. Ook anders dan die van andere peterselie trouwens. Er is nog wel wat geprobeerd met eetbare bloemetjes, viooltjes bijvoorbeeld, maar ik zie die trend niet echt doorbreken in de reguliere keukens. En dus niet in de supermarkten aan wie wij leveren. We blijven open staan voor allerlei nieuwe gewassen en bijzondere en kruiden. Daarvoor proberen we altijd ruimte en aandacht te vinden.’ Daar is geen kruid tegen gewassen.

Golfclubs in de regio

Alles over golfen in de regio Lees het in de Ondernemer van zaterdag 19 maart 2011! Meer informatie over deze uitgave: 076 531 22 55, teamwestbrabant@bndestem-pzc.nl

stoel >>

Tekst: Ron Gregoor Foto: Kees Bennema

Naam: Peter Werther, 53 jaar Functie: directeur- eigenaar van Golden Tulip Mastbosch Hotel en Grandcafé Heeren van Oranje en voorzitter van Horeca Nederland Breda en Midden- en West- Brabant. Bedrijf: Het hotel met daarnaast het grandcafé liggen op een schitterende locatie in het Mastbos. Werther heeft om en nabij de zestig werknemers in dienst. Bijzonderheden: Het hotel telt 50 kamers. Daarnaast heeft Mastbosch een aantal zalen voor allerlei bijeenkomsten.

DE STOEL

at is er zo bijzonder aan deze stoel? Ik vind het schitterend om de hele dag bezig te zijn met mensen. Als je mensenschuw bent, moet je niet voor dit vak kiezen. Ik heb dit eigenlijk altijd gewild. Ik werkte vanaf mijn achttiende in de horeca, ben er dus ingerold. Mastbosch en de Heeren van Oranje liggen op een schitterende locatie. Ik geniet ervan als ik zie dat mensen het hier naar hun zin hebben. Op welke stoelen heeft u hiervoor gezeten? Voordat ik hier kwam, was ik directeur van Het Turfschip, het grote zalencomplex, congrescentrum in het centrum van Breda. Daarvoor was ik in diverse functies al werkzaam in de horeca. Hoe bent u bij dit bedrijf terecht gekomen? Ik kwam hier in mijn vrije tijd vaak theedrinken. Ik dacht altijd: als de eigenaar nou eens zou vragen of ik de tent wilde kopen, dan doe ik het meteen. Toen Het Turfschip was gesloten, kwam die eigenaar eindelijk naar me toe en vroeg of ik interesse had. Ik hoefde daar niet over na te denken. Het eerste wat u hier deed, was een grandcafé maken met de naam Heeren van Oranje. Waarom? Ik zocht een nieuwe, goede naam

voor het cafégedeelte. We zitten hier aan de rand van het Mastbos. Dat was het allereerste productiebos in Nederland. Door wie aangelegd? Door de prinsen van Oranje, de Heren van Oranje dus. Vandaar de naam, maar dan op de oude wijze gespeld. Wat betekent het bedrijf voor u? Heel veel, eigenlijk alles. Als ondernemer in de horeca ben je 24 uur per dag bezig. Als ik hier fysiek niet aanwezig ben, dan ben ik in gedachten wel bezig. Kijken hoe je dingen kunt vernieuwen, aantrekkelijker maken, zorgen dat je als bedrijf aantrekkelijk blijft voor je gasten. Horecaprijzen te duur? Het valt alles mee. Ik heb toevallig onlangs nog eens gekeken naar de prijzen van tien jaar terug. Die prijzen verschillen niet zo veel Onze keukenprijzen zijn slechts 5 procent hoger dan in 2002. En dat geldt bij heel veel van mijn collega’s. Lijdt u onder de recessie? De recessie is wel van invloed op onze branche. Je moet er meer moeite voor doen. Het is niet meer zo vanzelfsprekend dat bedrijven veel geld uitgeven voor een hotelkamer of een diner. Je wordt nu beloond voor je gedrag en inspanningen in het verleden. Heeft de recessie ook goede dingen gebracht?

Ja. Nu het geld schaars wordt, moet je inventief zijn. Ondernemers, maar ook de overheid. De crisis is wel ergens goed voor geweest. Ondernemers moeten zelf weer het initiatief nemen om dingen voor elkaar te krijgen, om het hoofd boven water te houden. En je ziet het aan de overheid. Wat mij betreft is 9 juni, de dag van de Kamerverkiezingen, de ommekeer geweest. In de goede zin van het woord. Ondernemers worden gek van de vele regeltjes, die in ons land moeten worden nageleefd en die veelvuldig gecontroleerd worden. Kost kapitalen. Een overheid met zoveel wetten en regels straalt een enorm wantrouwen uit naar haar burgers. Het is dan ook niet gek dat die burger op zijn beurt de overheid gaat wantrouwen. Met wat meer vertrouwen in de burger heb je minder wetten en handhavers nodig. Scheelt een hoop geld en ergernis. Laat de ondernemer ondernemen. Neem nou dat rookverbod, wat daar allemaal al niet om te doen is geweest. Laat de markt dat zelf regelen. Als een ondernemer een rookvrije ruimte in zijn café wil, moet hij dat zelf regelen. Als hij maar duidelijk is, ook tegenover zijn gasten. De burger is oud en wijs genoeg om zijn eigen keuze te maken. Niet bang voor misbruik? Helemaal niet. Je moet niet altijd van het slechte van de mens uitgaan. Ik ben ervan overtuigd dat meer

dan 95 procent van de burgers van goede wil is. De wetten en regels voor de laatste vijf procent bereiken deze zelden, maar frustreren wel de goedwillende burger. Wanneer kunnen we het eind van de crisis tegemoet zien? Ik verwacht dat 2011 het jaar van de waarheid wordt. Ik ben bang dat het MKB nog een heel pittig jaar voor de boeg heeft. Wijzelf draaiden in 2010 goed, maar dat geeft geen enkele garantie voor dit jaar. Breda evenementenstad, waar steeds meer evenementen verdwijnen. Ik vind het heel jammer dat bijvoorbeeld de Harleydag verdwijnt uit Breda. Ik vind de veiligheidseisen van de politie buiten proportioneel, zeker in een periode dat elk evenement te maken heeft met teruglopende sponsorgelden. De manier waarop de politie haar eigen verantwoordelijkheid zo van zich afschuift, zegt iets over haar eigen organisatievermogen. We kunnen hier heel lang nukkig over doen of met de nodige creativiteit zoeken naar oplossingen. De verhoudingen tussen samenleving en overheid zullen opnieuw moeten worden vastgesteld. Dat biedt ook weer kansen. Breda kan niet zonder evenementen en onze branche blijft hier graag aan bijdragen.

Hoe dan? Ik vind dat we als gemeenschap onze verantwoordelijkheid moeten nemen. iedere burger dus ook. Alleen, dat gebeurt nog niet. Kijk eens naar carnaval. Daar rijdt de BCV met een schooiwagen in de optocht, waar meer dan honderdduizend mensen naar kijken. En wat halen ze op? Een paar schamele euro’s. dan schaam je je toch te pletter. Je moet iedereen aanspreken op zijn verantwoordelijk. Het is te gek dat altijd alles terecht komt op de rug van altijd weer dezelfde vrijwilligers en sponsors. dat geldt voor carnaval, maar ook voor het jazzfestival, Breda Hippique en noem maar op. De vanzelfsprekendheid dat ieder evenement gratis behoort te zijn is niet meer van deze tijd. De overheid beknibbelt op cultuur. is dat erg? Heb ik niet zoveel problemen mee Als dat leidt tot minder belastingen, dan kan de burger en het bedrijfsleven zelf beslissen hieraan geld te besteden. Daarnaast is er in de cultuursector een wereld te winnen door veel vaker een samenwerking aan te gaan met onze branche. Waar komt u deze stoel voor uit? Wandelen, lezen, een stukje rijden op de motor. Mijn werk is eigenlijk mijn hobby. Ik ga graag op vakantie. Amerika, Portugal zijn landen waar ik me goed thuis voel.

<< barometer

Ronald Reunis Philips

Jan Pollemans Supermarkten

Rob Franken ROC West-Brabant

Boelo Tigchelaar Autobedrijf

Lilliane van der Ha Agrariër

Scarlett Kwekkeboom Janse & Janse

Geert v.d. Horst Rabobank

Willem Jonkmans Ondernemer

Henk v. Koeveringe De Roompot

Paul Nijskens Rewin

Chris van Loon De Unie

Roeland Adriaansens DOW Benelux

Guust Verpaalen Consultant

Joris Jansen Auberge Des Moules

Experts: een dikke zeven moedelijk positief bijdraagt aan de economische groei. Maar dit effect is wel van tijdelijke aard. Als het weer warmer wordt, dan valt de gasproductie extra hard terug en daardoor kan de economische groei in het eerste kwartaal van 2011 best eens tegenvallen. Consumenten zijn door het koude weer weliswaar meer geld gaan uitgeven aan gas, maar zij hadden weinig keuze. Dat het ontbreekt aan de wil om (veel) meer geld uit te geven, blijkt uit het spaarsaldo van Nederlandse huishoudens. Tijdens de crisisjaren spaarden zij fors meer, maar ook in het afgelopen jaar spekten huishoudens hun spaarvarkens. Sinds juli is er weliswaar sprake van stagnatie, maar de consument lijkt vooralsnog geen aanleiding tot uitbundig koopgedrag te zien.

Ronald Reunis: ‘Recordjaar.’

et wordt lente, de zon gaat schijnen en de economische experts krijgen er zin in. Gemiddeld komen zij aan een dikke zeven, vooral ingegeven door nieuwkomer Ronald Reunis, die goed was voor maar liefst een 8,5. Maar ‘zijn’ Philips draaide dan ook een uitstekend jaar.

Scarlett Kwekkeboom: 6,5 Samen ondernemen levert meer op We horen weer langzaam positieve geluiden over de economie in het nieuws. Langzaam gaat de consument weer meer uitgeven. Twijfels zijn er echter nog steeds over economisch herstel. Er zijn ook nog branches waaronder de textiel en de bouw die in de hoek zitten waar de klappen vallen en waar nog steeds ontslagen worden voorbereid. Vakmensen zijn cruciaal in deze bedrijfstakken, maar het vasthouden van goede vakmensen drukt zwaar op de loonkosten. De overheid is daarnaast volop bezig met haar bezuinigingsbeleid uit te voeren. Diverse geldstromen richting organisaties dreigen te worden stopgezet, waaronder innovatiegelden voor het MKB. Non profit organisaties zullen aankloppen bij het bedrijfsleven voor financiering van haar activiteiten. En het MKB heeft vaak niet de middelen om op eigen kracht te innoveren en dus te groeien. MKB ondernemers die echter inzien dat samen ondernemen meer oplevert dan alleen kunnen een grote slag maken. In samenwerken schuilen de kansen voor het MKB en dus ook voor de economie! Guust Verpaalen: 7 Toch nog zwaar weer op komst Hoewel iedereen op de lente zit te wachten, verwacht ik de komende maanden toch zwaar weer op een aan-

tal fronten. Dat oplopende voedselprijzen dictators in de problemen brengen is niet zo erg. Dat het faillissement van Griekenland en consorten is ondergebracht bij de centrale bank is niet bepaald positief te noemen. Uitstel leidt in dit geval niet tot afstel. Let maar op, dit zal nog een keer gaan opspelen dit jaar. Waarschijnlijk in de vorm van een nieuwe financiële crisis. Je moet vooral opletten als in één week tijd, drie of meer belangrijke financiële kopstukken gaan roepen dat er niets aan de hand is of alles onder controle is. In verschillende Europese landen zullen er harde ingrepen moeten plaatsvinden op diverse fronten wat tot grote sociale onrust kan gaan leiden. Met Duitsland zitten we toch bij de economische koplopers en hopelijk gaat dat uitbetalen. Ondanks deze sombere voorspellingen geef ik toch een hoger cijfer. Een aanmoediging om door te pakken. Joris Jansen: 7 Topsegment blijft inleveren Het broze herstel in de horecabranche kabbelt voort dit nieuwe jaar. Het herstel is het sterkst te zien in de hotellerie en de fastservice. De restaurants blijven achter. Vooral het topsegment blijft fors inleveren. Luxe

CIJFERS

10-’10

11-’10

Rob Franken Voorzitter ROCWest-Brabant

7,5

8,0

7,5

8,0

Willem Jonkmans Ondernemer

7,0

Scarlet Kwekkeboom Directeur Janse & Janse

6,0

6,5

GuustVerpaalen Directeur Phidelity Consultancy

6,0

7,0

Boele Tigchelaar DirecteurTigchelaar

6,5

7,0

Chris van Loon Bestuurder De Unie

7,5

6,0

Paul Nijskens Directeur RewinWest-Brabant

6,0

6,5

Lillianne van der Ha Agrarisch ondernemer

6,5

7,0

6,5

7,0

7,5

Henk van Koeveringe Directeur Roompot Groep

7,0

7,5

Jan Pollemans Supermarktdeskundige

6,0

6,5

Geert van der Horst Directeur Rabobank Roosendaal

6,5

6,2

6,5

Joris Jansen Eigenaar restaurant Auberge des Moules

8,0

7,0

8,5

Ronald Reunis Philips

Roel Adriaanssens DOW Benelux

01-’11 02-’11

restaurants verliezen marktaandeel en supermarkten winnen terrein. Het aanbod in de supermarkten aan luxe producten wordt steeds groter terwijl de prijzen van deze producten dalen. De restaurantsector daarentegen heeft de laatste jaren de prijzen noodgedwongen moeten verhogen. De betere restaurants richten zich steeds meer op duurzaam, bewust en biologisch maar de huidige consument kiest buitenhuis liever voor snel en goedkoop. Restaurants met een scherpe prijs-kwaliteitverhouding, die inspelen op de verblijfstijd van de gast, profiteren van het licht herstel dat optreedt. Ronald Reunis: 8,5 Alle records gebroken (Beetje) trots kan worden gesteld dat 2010 een record jaar was voor Philips Lighting. In alle aspecten waren we succesvol in verkoop en groei. Grootste groei in Azië. Maar ook in Betrokkenheid, de jaarlijkse terugkerende ‘Engagement’ meeting was een nadrukkelijke stijging te zien. Resultaat gedrevenheid, verbetering van de aanwezige capaciteiten en het implementeren van de toekomst visie zal in 2011 de focus blijven. Fluorescent TL is een prachtige lichtbron. In Roosendaal wordt deze Master T5 voor heel de wereld geproduceerd. Een duurzame energiezuinige toepassing voor industrie, scholen, ziekenhuizen, parkeergarages en tunnels. In Nederland zeker maar ook daarbuiten wordt hard gewerkt aan kosten besparingen, behoud van excellente kwaliteit en op tijd leveren van de gevraagde producten bij de klant. Naast het optimaliseren en onderhouden is vernieuwing, innovatie, van essentieel belang. Geert van der Horst: 6,5 Strenge winter was goed Door de strenge winter is de gasproductie fors toegenomen. Aan de andere kant komt de bouwproductie lager uit door vorstverlet. De onbegaanbaarheid van wegen heeft mogelijk ook negatieve gevolgen voor de transportsector en de detailhandel. In ons land is het positieve effect van de hogere gasproductie naar verwachting dominant, waardoor het koude weer ver-

Lilianne van der Ha: 7 We hebben er weer zin in Voorjaar 2011, nog volop ploegwerk in de polder. Al gaan de eerste plantuitjes weer de grond in. Er wordt volop mest uitgereden. Het kriebelt. We hebben er weer zin in. Wordt het een jaar van kansen of bedreigingen? De wereldbevolking blijft stijgen, dus meer monden moeten worden gevoed. tegenover goede opbrengstprijzen staan ook weer hogere kosten. Dit is van sector tot sector verschillend. Ook volop in de belangstelling het landbouwbeleid na 2013. Belangrijk hierin is de voedselzekerheid, duurzaamheid en de milieuaspecten. Ook het platteland kan de boeren niet missen. Zij zijn nodig voor goed beheer van het landschap en het behoud van de regionale economie. En dan is er ook “Boer zoekt vrouw” dat gigantische kijkcijfers heeft. Boer Frank heeft als burgerboer een mooi bedrijf uit de grond gestamd. Toch zijn boeren ook mensen van vlees en bloed, en echte liefde laat zich niet leiden. Rob Franken: 8 Scoren, de bal ligt al voor het doel De economie begint stevig te herstellen. Het MBO merkt dat door de sterk stijgende vraag naar goed geschoolde werknemers in spe. In Nederland is de jeugdwerkloosheid al de laagste van heel Europa en nu komt het in de komende jaren dus aan op maximale benutting van onze arbeidsreserve. Een doelgroep die nu echt z’n kans moet krijgen, zijn onze WAJONGers. Jongeren met een tot nu toe slecht perspectief op de arbeidsmarkt. Prachtig is ook om te zien wat NAC doet met Teamplay at NAC en Playing for success. Via 10-tallen projecten gerelateerd aan voetbal, kansarme jongeren perspectief bieden en een weg naar scholing, opleiding en daarna naar werk. Een andere, prachtige kant van de Bredase voetbaltrots. En de economie doet mee, we kunnen immers niemand, maar dan ook niemand missen. De samenleving mag zich bewust zijn van de enorme kansen die er in de komende jaren liggen, maar meer dan dat: we moeten de kansen vooral benutten, in termen van NAC: scoren. De bal ligt al voor het doel.

prijs >>

COMMUNICATIE IS DE

Nieuwe Breda Pluim

SLEUTEL TOT SUCCES

• De broers Leo en Jack Buuron zijn eigenaar/directeur van Taxi Buuron en PVO. Edwin van Belle is Senior Accountmanager Bedrijven bij Rabobank Het Markiezaat De overeenkomsten zijn legio. Beiden kunnen we bogen op een team van louter enthousiaste vakmensen, zijn bereid altijd net een stapje extra te zetten, leggen (met andere woorden) de kwaliteitslat erg hoog, weten een zichtbaar toegevoegde waarde op tafel te brengen en… maakt communicatie het verschil! Je kunt wel zeggen dat wij dit werk met die spreekwoordelijke paplepel ingegoten hebben gekregen. In 1957 zijn onze ouders in Steenbergen gestart, waar we tot op de dag van vandaag nog steeds zitten. Eind jaren ‘80/begin ’90 kwamen wij aan boord. In de jaren die daarop volgden hebben we ons verder ontplooid, het bedrijf eigen gemaakt en de fijne kneepjes van het vak geleerd. En alweer sinds begin 2000 staan we daadwerkelijk – als tweede generatie – aan het roer van zowel ‘Taxi Buuron’ als ‘PVO’ (Personen Vervoer Oosterhout). Deze laatste hebben wij ruim anderhalf jaar geleden overgenomen, waarmee we een fikse schaalvergroting wisten te realiseren.

De commissie met v.l.n.r: Peter Werther, Erik Willemsen, Marlice Dreessen, André Pleur en Ron Uyldert. Niet op de foto: Albert van Schendel.

p een positieve manier aandacht schenken aan het gastheerschap richting bezoekers van horeca, winkels en toeristische attracties in de Bredase binnenstad. Dat is in het kort de doelstelling van de organisatie achter ‘De Breda Pluim’. Dit jaar wordt op maandag 21 maart voor de vierde maal op rij deze onderscheiding toegekend aan klantvriendelijke en gastvrije ondernemers, die de stad Breda een warm hart toedragen.

door Annelies Wijnen Tussen de dertig en veertig potentiële prijswinnaars worden momenteel bezocht door een vakjury. “Ook ik weet niet wie in onze vakjury zitten”, zegt Marlice Dreessen, directeur VVV Breda en medeorganisator van De Breda Pluim. “Natuurlijk zijn het mensen met een bepaalde competentie. Het gastheerschap is hun vakgebied, maar meer is niet bekend.” De genomineerden worden wekelijks gepubliceerd in Het Stadsblad Breda, in een vaste rubriek. Daarnaast is er een publieksjury, die ook een oordeel mag geven. “Het publiek kan via de website van Het Stadsblad Breda (www.deweekkrant.nl ) een stem uitbrengen op één van de genomineerden. Op het moment dat je in deze rubriek staat met een verhaal, weet je dat de mystery guest langs is geweest. Dat maakt de verkiezing extra spannend.” Deze prijs wordt toegekend aan ondernemers die niet alleen klantvriendelijk zijn en gastvrij, maar ook de stad Breda een warm hart toedragen. Dat laatste is vooral van belang om de circa 1,5 miljoen toeristen die deze stad jaarlijks bezoeken, van dienst te

zijn en zo nodig de weg te wijzen. Dat dit positief uitpakt is duidelijk. “Met herhalingsbezoeken van bijna drie, scoren wij bijzonder hoog”, aldus de VVV-directeur. “We spreken hier van zo’n 4,5 miljoen bezoeken per jaar. Als het fijn is in een stad komen mensen terug. Daar is iedereen bij gebaat. Daarom zijn we nu ook uitgeroepen tot ‘beste binnenstad van Nederland’. Ik weet zeker dat deze dingen met elkaar te maken hebben.” Het begrip ondernemer is voor de vakjury ruim geïnterpreteerd. “Ook mensen die werken op de rondvaartboten, parkeerwachters en vrijwilligers in de Grote Kerk kunnen worden bezocht.” Alles wordt in het werk gesteld om Breda op een positieve manier onder de aandacht te brengen van toeristen en andere bezoekers aan de stad.

Netwerkavond De prijsuitreiking vindt plaats op maandagavond 21 maart van 18.00 tot 21.00 uur in een filmzaal in Pathé aan het Chasséveld. De ontvangst van de genomineerden is in de VIP ruimte op de bovenverdieping van de bioscoop. “Het voornaamste doel van deze avond is het onderling netwerken van alle betrokken ondernemers en instellingen”, aldus Dreessen. “Alle winkeliers, horecabedrijven, toeristische attracties en genomineerden worden uitgenodigd en er wordt een lekkere hap aangeboden. In tegenstelling tot de eerdere uitreikingen ligt er meer nadruk op het netwerken, lang niet iedereen kent elkaar. Bovendien is gekozen voor de maandagavond, omdat veel horeca dan gesloten is en winkeliers meer gelegenheid hebben om te komen.” De verwachting is dat circa honderd mensen gebruik zullen maken van de uitnodiging. Op de avond

zelf wordt pas bekend gemaakt wie de winnaars zijn. Iedereen moet dus naar Pathé komen om de uitslag te horen. Dit is voor de genomineerden een extra stimulans om aanwezig te zijn. De uitslag wordt bepaald door het oordeel van de vakjury en de stemmenuitslag van de publieksjury. De overhandiging van De Breda Pluim aan de winnaar wordt gedaan door wethouder Cees Meeuwis (Economische Zaken). De prijsuitreiking neemt een uurtje in beslag met onder andere een interview van Joep Schreuder met de prijswinnaars van vorig jaar, Eetcafé de 7 Heuveltjes (winnaar vakjury) en damesmodezaak Le Ballon (winnaar publieksjury). Tussendoor wordt op een luchtige en ludieke wijze aandacht geschonken aan het begrip gastheerschap. Behalve De Breda Pluim, een fraai gestileerde bronzen pluim op een houten palet met daarin een afbeelding van de Grote Kerk gegrafeerd, ontvangen de winnaars een waarde cheque voor advertenties in Het Stadsblad Breda. Ook ontvangen zij een ingelijst exemplaar van hun artikel, waarmee zij hun nominatie in de wacht hebben gesleept. Daarnaast is er vanzelfsprekend de nodige redactionele aandacht in onder andere BN/DeStem. De werkgroep bestaat uit vertegenwoordigers van de Gemeente Breda, de VVV Breda, de NHTV, het Retailplatform, de Koninklijke Horeca afdeling Breda en Het Stadsblad Breda. De avond wordt mede mogelijk gemaakt door bijdragen van de Gemeente Breda, de Koninklijke Horeca afdeling Breda, de Rabobank Breda, de VCOB, ondernemersverenigingen OBB en Zuidpoort, Pathé Bioscopen en Het Stadsblad Breda. Voor meer informatie: www.deweekkrant.nl.

Geregeld personenvervoer De twee bedrijven tezamen tellen bij benadering zo’n 230 medewerkers, die iedere dag weer opnieuw een kleine 2.000 mensen vervoeren. Voor de kroeg of aan het station zul je ons echter niet aantreffen en ook een eenmalige rit van A naar B laten we aan ons voorbij gaan. Wij focussen ons uitsluitend op het geregeld personenvervoer. Dat vraagt als vanzelfsprekend om een perfecte planning en dito communicatie. Iedereen kan vier wielen op de weg zetten, maar in de communicatie – zowel intern als extern – onderscheidt de goede ondernemer zich van de slechte ondernemer. Betrokken, voortvarend en proactief …En ongetwijfeld ook de goede accountmanager van de slechte accountmanager! Wat dat betreft hebben wij in Rabobank een perfecte partner gevonden. Niet in de laatste plaats doordat we nogal een verwantschap voelen. Zo opereert Rabobank buitengewoon betrokken, voortvarend en proactief. Kortgeleden sleepten we bijvoorbeeld een omvangrijke opdracht in de wacht. Daarvoor moesten op stel en sprong een groot aantal busjes gekocht worden. De korte lijnen, lokale beslissingsbevoegdheid en kritisch meedenken maakten de financiering in no-time rond. Slechts één aanspreekpunt Rabobank heeft met andere woorden het vermogen – en de wil – om in de schoenen van de ondernemer te gaan staan. Niet verwonderlijk dus dat wij vrijwel alles bij Rabobank ondergebracht hebben. Dat behelst als vanzelfsprekend heel wat meer dan enkel het betalingsverkeer. Want laten we vooral ook al die dochtermaatschappijen van Rabobank niet vergeten waar zaken ondergebracht kunnen worden. De Rabobank Groep voert in Nederland meerdere financiële merken op verschillende markten. Zo beheert leasemaatschappij ‘De Lage Landen’ de financiering van onze voertuigen. Niettemin hebben we nog steeds te maken met slechts één aanspreekpunt, onze Rabobank accountmanager. Kortom: Een win-winsituatie in optima forma. Een bulk aan kennis en expertise zonder met wisselende gesprekspartners om de tafel te zitten. ‘Ontzorgen’, dat is wat zij feitelijk doet. En daar plukken wij de vruchten van!

Namens de gezamenlijke Rabobanken van West-Brabant « Rabobank heeft een behoorlijk aantal dochters en disciplines, zoals: Rabobank International, Schretlen (vermogen), Interpolis (verzekeringen), De Lage Landen (leasemaatschappij), Freo, Obvion, Rabo Vastgoedgroep, Rembrandt, Robeco, Sarasin. Hiermee heeft Rabank een breed scala aan expertise in huis gehaald en kan op iedere vraag een antwoord gegeven worden. »

Namens de gezamenlijke Rabobanken van West-Brabant

<< china

n 2005 besloot Bas Fagel uit Roosendaal zijn ondernemersvleugels uit te slaan naar China om daar deels te gaan wonen en werken. Inmiddels voelt hij zich aardig gesetteld in het nieuwe land van de onbegrensde mogelijkheden, maar wel in het besef dat hij altijd een round-eye zal blijven, een blanke import-Chinees. Op een industrieterrein in Yangzhou, een miljoenenplaats ten westen van Shanghai, liet hij zelfs bij wijze van grap majestueus de Roosendaalse vlag wapperen. Dat was zijn manier om een grote West-Brabantse handelsmissie uit te zwaaien na een bezoek aan het bedrijf Holland Mechanics in Yangzhou waar Fagel de vestigingsmanager was, oftewel de boss zoals hij door zijn twintig medewerkers werd genoemd.

door Jaap Pleij ROOSENDAAL/YANGZHOU Het bedrijf uit Purmerend waarvoor Fagel werkzaam was, maakt machines waarmee fietswielen worden gefabriceerd. Inmiddels is hij al weer een ondernemersavontuur verder en staat hij aan de vooravond van een nieuwe uitdaging. “In 2009 ben ik vertrokken bij Holland Mechanics. Daarna heb ik als directeur gedurende een aantal maanden leiding gegeven aan een gerenommeerde meubelfabriek. Ik kwam daar echter zaken tegen die het financiële daglicht niet konden verdragen. Daarom leek het me verstandig mijn heil toch weer elders te gaan zoeken”. Fagel zit te popelen om weer naar China af te reizen. Die wens gaat waarschijnlijk binnenkort in vervulling. “Ik ben door de eigenaar/directeur van een groot advocatenkantoor in Shanghai, behorend tot de top drie van China, gevraagd om kantoorvennoot te worden. Dat lijkt me een heel leuke en bovenal interessante stap. In die positie kan ik bij voorbeeld rechtstreeks iets voor West-Brabant en zelfs Roosendaal betekenen door bijvoorbeeld grote projecten als Maintenance Valley onder de aandacht van mogelijke Chinese partners te brengen. Door de jaren heen heb ik heel wat kennis en ervaring vergaard, ik ben nu in een fase in mijn leven gekomen dat ik anderen daar graag van mee laat profiteren”. Fagel wijst op een samenwerkingsproject dat zich nog in de ontwikkelingsfase bevindt, maar dat

Fagel voelt zich helemaal thuis in China.

Bas Fagel voelt zich thuis in China wel eens heel snel vaste vorm kan krijgen. ”Eind februari komt een groep notarissen, fiscalisten en advocaten uit de regio bij elkaar om samen met vertegenwoordigers van de Kamer van Koophandel in België -want we hebben het hier echt over een grensoverschrijdend project- te bekijken hoe we onze gezamenlijke knowhow kunnen inzetten voor internationale ondernemingen die actief zijn in de zogeheten BRIC-landen (waarmee de sterk opkomende economieën van

Zo afstandelijk zijn de Chinezen nu ook weer niet.

Brazilië, Rusland, India en China worden aangeduid, JP). Het ligt in de bedoeling deze bedrijven die in Nederland gaan investeren, van de nodige faciliteiten te voorzien. Maar omgekeerd willen we ook Nederlandse ondernemingen actief ondersteunen die hun vleugels naar deze BRIC-landen willen uitslaan. Paul Klaver, eigenaar van Ravelijn Advocaten in Bergen op Zoom, speelt ook een belangrijke rol in dat proces. Hij maakte deel uit van de West-Brabantse handelsmissie die onlangs een bezoek bracht aan China en ook hij ziet volop mogelijkheden voor deze gebundelde krachten”.

Voortrekkersrol Fagel zou het prachtig vinden als West-Brabant een voortrekkersrol vervult bij de verdere economische ontsluiting van China, maar beseft tegelijkertijd dat er eigenlijk niet zoveel meer te ontsluiten valt. “Indien Nederland het handig aanpakt zou China een nog veel grotere handelspartner kunnen worden dan nu al het geval is. Heel belangrijk is dat je daarvoor de juiste mensen inzet. In Europa, zeker ook in Nederland, heerst helaas nog steeds een mentaliteit van: we weten het allemaal wel en we zullen ook aan anderen vertellen dat we het allemaal precies weten. Om in Azië te slagen, moet je open staan

voor andere culturen en luisteren naar wat die culturen jou te bieden hebben. Nederlanders worden vaak geroemd als de ‘handels-chinezen van het westen’, maar in de praktijk is er helaas vaak sprake van koudwatervrees. Nederlandse ondernemers zijn wel bereid -letterlijk en figuurlijkover de grenzen heen te kijken, maar als het op het tonen van daadkracht aan komt, laten ze het vaak afweten. Daardoor zijn er al heel wat kansen gemist en wij hopen dat met deze groep notarissen, fiscalisten en advocaten een eind in de goede richting bij te buigen”.

den voor nieuwe uitdagingen. Van Holland Mechanics kreeg ik een maand de tijd om de levensvatbaarheid van de Chinese vestiging aan te tonen. In die vier jaar heb ik het bedrijf daar stevig op de kaart gezet. De bedrijfsleiding valt nu weer onder het hoofdkantoor in Purmerend”.

Chinese vriendjes China heeft Fagel altijd gefascineerd. “Ik ben geboren en getogen in Singapore en opgegroeid met bijna alleen maar Chinese vriendjes. Mijn vader was daar financieel-directeur van de import-export-maatschappij Hagemeyer. In 1962 kwamen we terug naar Nederland. Na mijn studie ben ik eind jaren zestig gaan varen, als scheepswerktuigkundige. Ik heb er mijn rangen gehaald en toen ik voor de ‘wal’ koos, stapte ik over naar het internationale bedrijfsleven in de olie en gaswinning. Ook heb ik voor Teleac meegewerkt aan het programma ‘Bedrijf te koop’, ik was toen eigenaar van een wijnkoperij. Ik heb mijn ogen en oren altijd goed open gehou-

Fagel groeide in Yangzhou snel uit tot een bekende persoonlijkheid. Met het stadsbestuur had hij snel een uiterst goede verstandhouding opgebouwd. Volgens hem een absolute voorwaarde om in China met succes zaken te doen. “Het netwerk, de guanxi. Als je daar niet toe behoort, kun je het wel schudden. Als buitenlander moet je immer showface geven als de burgemeester, partijsecretaris of een andere partijbons iets van je wil. Zorg ervoor dat een Chinees nooit gezichtsverlies leidt. Als het echt onoverkomelijk is, doe dat dan absoluut niet in het openbaar. Dat is zo’n beetje het ergste wat een Chinees kan overkomen. Gelukkig heb ik dat guanxi-spel uitstekend leren beheersen.”

Bas Fagel, Chinakenner.

businesspoint >>

Tijd voor écht gesprek

Hans van den Dungen (links) schudt de hand van Edwin Mariouw Smt.

erugkijkend op een succesvolle eerste editie van Business Point Breda, dat vorig jaar plaatsvond in het Rat Verlegh stadion, hebben BARED Beurs-organisatie en NAC Breda besloten hun krachten te bundelen om een spraakmakend tweede jaar te organiseren. En wel op woensdag 13 en donderdag 14 april in the Greenery (vlakbij Ikea). Exclusieve mediapartner is de Ondernemer.

door Sylvie Smeets BREDA - NAC Breda kent sinds twee jaar haar eigen succesvolle Business Fair, maar wil deze happening voor de zakelijke markt verder uitbouwen. “Vandaar dat de sterke punten van de eigen Business Fair zijn opgenomen in het nieuwe concept,” legt Hans van den Dungen, commercieel manager van NAC, uit. Ondernemers bieden tijdens Business Point Breda hun producten en diensten in een eigen stand aan. De beursoppervlak van de oude veilinghal beslaat 5000 m2 en is opgebouwd in diverse clusters. Zo vertegenwoordigt NAC Breda haar Business Club op één plein. Hans: “Ons plein is helemaal in de geur, kleur en sfeer van NAC ingericht. Inclusief de aanwezigheid van spelers, trainers en sponsors die dichtbij de zakelijke markt aanwezig willen zijn. Wij willen met onze Business Club een volgende stap maken van de inmiddels 600 leden naar 700. We zijn van mening dat tijdens dit event voldoende scoringskansen liggen.”

Laat jezelf zien Vanuit het centrale plein verzorgt Hanos/ISPC in samenwerking met

NAC Horeca de catering. Live cooking en proeverijen zijn smakelijke en vermakelijke onderdelen. Mariëlle Bastiaansen presenteert het dagelijks wisselend programma. In het auditorium, waar voorheen de biedingen op de voormalige Greenery veiling plaatsvonden, worden interessante workshops gehouden. Organisator Edwin Mariouw Smit van Organisatiebureau BARED: “Denk aan een workshop sociale media, schilderworkshops, speedmeetsessies en cradle to cradle.” Een nieuw en spectaculair item is the JUMP. “In tijden van crisis moet de ondernemer lef tonen. Dit wordt gesymboliseerd door een heuse sprong in het diepe,” legt Edwin uit. “Via

Samen sterk Het begon met de Bedrijven Contactdagen in het voormalige Turfschip, daarna waren de Regio Businessdagen in het Agpo Racketcentrum the place to be. Toen de hoofdsponsor twee jaar geleden de stekker uit de Businessdagen trok, stonden de ondernemers in de regio Breda in de kou. Edwin Mariouw Smit sprong met z’n organisatiebureau BARED in dit gat. Eerder werkte hij 22 jaar in het Rotterdamse World Tradecenter waar hij congressen en beurzen organiseerde. Hij was het die vorig jaar het nieuw netwerkevenement voor ondernemers ‘Business Point Breda’ op de kaart zette. Dit jaar trekken Business Point Breda en NAC Breda voor de eerste keer samen op om op deze manier sterker te staan in het genereren van new business.

Foto: Kees Bennema een catwalk loopt de ondernemer -met op de achtergrond passende muziek- naar een met rook gevuld zwembad (zonder water) en springt. Startende fotografen leggen zowel de loop als de sprong vast op de gevoelige plaat. Niet alleen wint de fotograaf met de mooiste foto, ook worden alle foto’s in een ondernemersboek gebundeld dat als relatiegeschenk ingezet kan worden.” Edwin adviseert de ondernemer in de regio Breda: “Waag de sprong en meld je aan. Zorg dat je er zéker in deze tijd bij bent. Laat zien wie je bent. Pak de tijd en de ruimte op deze beurs voor een echt gesprek.” Op de eerste dag zal de bekende Bredase ondernemer Aad Ouborg the Jump openen. De beurs is in veel opzichten duurzaam. Niet alleen omdat er vaak langdurige contacten ontstaan, vooral omdat er gebruik gemaakt wordt van LED verlichting, gescheiden afval, streekgebonden gerechten en energieneutrale elektriciteit. Business Point Breda, dat nu al gezien als hét netwerkevenement voor de regio Breda, is beide dagen gratis toegankelijk van 14.00 tot 21.00 uur. Voor informatie over standdeelname of voor registratie gaat u naar www.businesspointbreda.nl. U kunt ook rechtstreeks contact opnemen met Edwin Mariouw Smit op 06-56051530. Als u zich online registreert als bezoeker, is het mogelijk direct aan te geven wie u wilt ontmoeten tijdens speeddaten en aan welke workshops u wilt deelnemen. U ontvangt vervolgens een chipkaart welke bij binnenkomst wordt uitgelezen en waarmee u direct doorverwezen wordt. Business Point Breda wordt mede mogelijk gemaakt door NAC Breda, Brabant10, BriljantNet, De Ondernemer en Tutch Communication.

VERKLARING OMTRENT HET GEDRAG

Mr. H. van Asselt (Henk) Advocaat en partner Haans Advocaten Roosendaal De laatste tijd is er in de media veel aandacht besteed aan werknemers met een mogelijk strafrechtelijk verleden. Neem als voorbeeld de zeer geruchtmakende Amsterdamse zedenzaak met als hoofdverdachte Robert M. Hoe kunt u als werkgever uitsluiten dan wel voorkomen dat u een werknemer in dienst neemt die beschikt over justitiële documentatie. Als werkgever kunt u te allen tijde een werknemer verplichten een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) te overleggen. Voor bepaalde functies is het zelfs wettelijk verplicht gesteld. Zo is het verstandig om als werkgever een VOG te verlangen bij het vervullen van een functie waarbij wordt gewerkt met bijvoorbeeld kwetsbare personen of vertrouwelijke gegevens. Voorts kunt u ook een rechtspersoon verzoeken een VOG aan u over te leggen. In een dergelijk geval betreft het een Verklaring Omtrent het Gedrag voor rechtspersonen (VOGrp), waarmee een beoogde zakenpartner zijn integriteit kan aantonen. Zeker in het geval van een aanbesteding of het afsluiten van een omvangrijk contract is dit aan te bevelen. In beginsel wordt een VOG(rp) afgegeven indien uit onderzoek blijkt dat de onderzochte (rechts)persoon vier jaar voorafgaand aan het moment van toetsing geen strafbare gedragingen op zijn/haar naam heeft staan. Echter, ieder geval wordt apart beoordeeld. Zo hoeft een veroordeling wegens mishandeling er niet aan in de weg te staan een VOG te verkrijgen ten behoeve van de functie van directeur. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met een van onze strafrechtadvocaten, de heer mr. Henk van Asselt en mevrouw mr. Kitty Oomen. ROOSENDAAL EN BERGEN OP ZOOM WWW.HAANSADVOCATEN.NL

prijs >>

‘Kleppen af en touwtjes los’ T

egen de stroom in doet Van Loon Elektrotechniek het verrassend goed. Dit Dongense bedrijf was dan ook niet voor niets één van de drie genomineerden van de BOV-Trofee 2010. Is enkel een heldere ondernemersvisie de oorzaak van succes?

door Sylvie Smeets DONGEN - Oprichter en directeur-eigenaar René van Loon heeft sinds enkele jaren de operationele verantwoordelijkheid voor zijn onderneming overgedragen aan zijn managementteam met operationeel directeur Emiel Herremans als aanvoerder. Maar René is de grote motor achter de ondernemersvisie die dit bedrijf in de elektrotechniek, beveiligingen en telecommunicatie najaagt. Hij legt uit hoe Van Loon Elektrotechniek de afgelopen 30 is geworden wat het nu is. “Je moet als ondernemer goed weten waar je naar toe wilt en dat helder uitdragen binnen de organisatie. Ondernemen is teamwork. Het is de kunst mensen te zoeken die complementair zijn aan jezelf en je visie willen delen. Zelf moet je de touwtje los durven laten, kleppen af kunnen zetten en niet denken dat je zelf alle wijsheid in pacht hebt. Wij stimuleren individueel ondernemerschap. Binnen duidelijke kaders vind ik het belangrijk dat mensen de ruimte krijgen zich te ontwikkelen. Hoe beter mensen zich ontwikkelen, hoe beter het bedrijf zich ontwikkelt. We betrekken alle 70 collega’s bij de bedrijfsvoering. Van management tot monteur, al on-

Pand verlicht door Van Loon. ze mensen zijn zich bewust van onze visie en doelstellingen.

Energie Deze heldere ondernemersvisie heeft in het verleden tot een consequente groei geleid waardoor Van Loon Elektrotechniek geleidelijk heeft uit kunnen groeien tot een stabiel bedrijf. Hierdoor kon René al z’n energie steken in de enorme ontwikkelingen die de afgelopen jaren de branche overvielen. René heeft niet alleen de veranderingen op de voet kunnen volgen, hij is er tevens in geslaagd de klant mee te nemen in deze ontwikkelingen. De

Aan het werk bij Van Loon

Modulair onderhouden Het aantal installaties in elk gebouw zijn de afgelopen jaren sterk toegenomen. Niet zelden is een wildgroei aan systemen rondom veiligheid, communicatie en bereikbaarheid ontstaan. Verzekeraars en overheid toetsen de gebruikersverantwoordelijk-

heid vaak pas na een calamiteit. Als het dan niet klopt, is de hoofdgebruiker verantwoordelijk en dus kind van de rekening. Praat eens met een adviseur van Van Loon Elektrotechniek over een modulair onderhoudsconcept.

Foto: Kees Bennema instelling om het elk dag weer beter te doen dat gisteren heeft ertoe geleid dat het montagebedrijf van vroeger is veranderd in een pro actieve kennisdragende partij. “Elk erkend installatiebedrijf is in staat om op een goede manier installaties aan te leggen. We streven er naar om met de juiste vragen bij de achterliggende wens van de zakelijke klant terecht te komen. Alleen dan kom je bij de juiste oplossing voor een gebruiker: een toekomstbestendige invulling van de klantbehoefte”

Toekomstproof ”Nu het bij bouwen en verbouwen van panden zoveel verder gaat dan verlichting en energievoorziening worden we er het liefst in een vroeg stadium bij de bouw van bijvoorbeeld een bedrijfsgebouw, distributiecentrum of multi functionele accommodatie,” legt René uit. “In ons geïntegreerde systeem kan de gebruiker in de loop van de tijd zelf elementen als inbraakdetectie, telefonie, toezichten toegangscontrole en noodverlichting toevoegen. Dus wil je later tóch nog een intercomsysteem koppelen aan de huidige telecom installatie dan is de installatie daar al op voorbereid.” Nog niet zo lang geleden was men vanuit de bouw gewend de technische oplossingen als gescheiden elementen te zien en voor de verschillende onderdelen verschillende gespecialiseerde leveranciers te selecteren. Deze gedachtegang is achterhaald. Een ‘Van Loon’ systeem loont, is toekomstproof en zorgt voor meer functionaliteit, eenvoudiger gebruik, kostenbesparing in gebruik en exploitatie,” vertelt René die z’n rol binnen het bedrijf steeds verder ziet verschuiven naar mentor, inspirator en visionair.”We ontzorgen de gebruiker

door bijvoorbeeld de complexiteit binnen de techniek helder te vertalen naar de klant. We laten concreet zien wat mogelijk is. Denk ook aan intelligente elektronische oplossingen Foto: Kees Bennema als het schakelen De winnaar: Rene van Loon. op beweging of daglichtafhankelijk regelen die ener- komst bij bestemmingsverandering giezuinig werken. We nemen de ge- van het gebouw.” bruiker als het ware mee in de wereld In alles wil René vernieuwend bezig van morgen. Het mooie van deze aan- zijn, maar binnen de mogelijkheden pak is dat zo’n goede, duurzame en van de klant en alleen door te streven flexibele installatie niet per definitie naar volledige klanttevredenheid. Op duurder hoeft te zijn en bovendien deze wijze dwingt deze ondernemer een meerwaarde geeft voor de toe- pur sang al jaren de toekomst af.

workshops Studiedag: “Een inleiding op Social Media” Steeds meer ondernemers zien de waarde van sociale netwerken in, maar weten niet goed hoe te beginnen en hoe ze deze strategisch in kunnen zetten. In een 45 minuten durende inleiding maakt u kennis met de beginselen van social media. In korte workshopsessies praat Syntens u vervolgens bij over Twitter en LinkedIn. Zo leert u hoe u Linked-In effectief in kunt zetten voor uw eigen bedrijf en hoe u uw profiel kunt optimaliseren. Tijdens de speciale sessie over Twitter krijgt u uitleg over de mogelijkheden van Twitter en aandacht voor de werking van het dashboard waarmee u Twitterberichten kunt monitoren.

Kom naar de workshop:

“Een inleiding op Social Media” Deze studiedag wordt georganiseerd door De Ondernemer in samenwerking met Syntens.

Datum en locatie: 17 mei 2011, Evoluon in Eindhoven Tijd: 13.30 - 18.00 uur

Dagvoorzitter: Anita de Haas, chef Economie Brabants Dagblad

Programma: 13.30 - 14.00 14.00 - 14.15 14.15 - 15.00 15.00 - 15.50 15.50 - 16.15 16.15 - 17.00 17.00 - 18.00

Ontvangst Introductie chef economie/redactie ondernemer Inleiding op Social Media door Syntensadviseur Jeroen Wilmes LinkedIn Pauze Twitter Sluiting en gelegenheid tot netwerken

Deze studiedag is bedoeld voor alle ondernemers uit het MKB die meer willen weten over Social Media (beginnersniveau) De prijs per deelnemer bedraagt e125,- (excl btw) De studiedag gaat door bij 50 aanmeldingen

Voor aanmelding gaat u vóór 9 mei naar: www.bndestem.nl/workshops. Bij vragen kunt een mail sturen naar workshops@bded.nl Over Syntens, innovatienetwerk voor ondernemers Syntens is er voor ondernemers. Ondernemers die ervan overtuigd zijn dat het altijd beter kan en geloven in de kracht van samenwerken. Het netwerk van Syntens kent zo’n 250 innovatieadviseurs, 50.000 collega MKB-ondernemers en tientallen (regionale) partners en instanties die u met de juiste kennis en middelen helpen nieuwe business te creëren. Hoe? Door persoonlijk advies en inspirerende bijeenkomsten. Ons hoofddoel is ondernemend Nederland vooruit helpen. Het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie heeft ons deze opdracht gegeven en financiert onze diensten. Ga naar www.syntens.nl voor meer informatie over het innovatienetwerk. Syntens, nieuwe verbinding, nieuwe business

Deze workshop wordt mede mogelijk gemaakt door:

De Ondernemer is een uitgave van onder andere:

www.syntens.nl

www.brabantsdagblad.nl

www.ed.nl

www.bndestem.nl

Hulskamp Audiovisueel Den Bosch blijft ook op de kleintjes letten Hulskamp Audiovisueel in Den Bosch verhuurt en

“Niet gek dat men ons daarom wel eens vraagt of wij naast

Zo probeert het bedrijf altijd de juiste balans te bieden

verkoopt beeld, licht- en geluidsapparatuur aan

onze grote opdrachten bijvoorbeeld ook losse microfoons

tussen kwaliteit en betaalbaarheid. Vanuit het bedrijfsleven

ondernemers. Wat veel mensen niet weten is dat

en beamers verhuren en verkopen. Natuurlijk doen we dat.

is er steeds meer vraag naar betaalbare alternatieven voor

Hulskamp Audiovisueel o.a. ook bedrijfsfilms maakt en

Met net zo veel plezier en service”, zegt Dennis Boeren,

hoogwaardige technieken. “Een voorbeeld. Waar de top van

congressen op beeld vastlegt, monteert en dupliceert.

vestigingsmanager Hulskamp Den Bosch.

het bedrijfsleven bij video opnames een HD camera wenst, aangevuld met een regisseur, interviewer, cameraman en

Na 39 jaar kent het bedrijf een indrukwekkende staat van dienst, waar ook de kleinere opdrachten nog

Hulskamp Audiovisueel onderscheidt zich door volop te

hengelaar, daar hebben veel andere bedrijven een vraag

steeds worden gekoesterd.

investeren in de nieuwste technieken. Tot voor kort was de

naar het camjo (red. camera journalist) concept; een camera

hardware het allerbelangrijkste voor de opdrachtgever.

waarmee je vanuit de heup snelle, korte shots kunt maken.

Onder het motto ’we doen wat we beloven’ wordt vanuit

Nu stelt de klant zich de vraag,”maar wat kan ik er eigenlijk

Dit concept is natuurlijk perfect voor het maken van filmpjes

de zes vestigingen alles op het gebied van beeld, licht en

allemaal mee?”. We hebben al een aantal jaren een art-

voor het internet. Content wordt steeds belangrijker. De

geluid verhuurd en verkocht. Hulskamp Audiovisueel heeft

director in dienst die de communicatieboodschap feilloos

bedrijfsfilmpjes die het bedrijfspand en het productieproces

alle denkbare audiovisuele disciplines onder één dak, van

weet te vertalen in techniek. Samen met de klant kan hij

tonen, maken steeds meer plaats voor korte filmpjes met

productie tot uitvoering, koop en huur.

het product optimaal inzetten en er het maximale uithalen!

een duidelijke boodschap, een statement of een quote.”

Apparatuur leveren kan iedereen, maar de juiste middelen op de juiste wijze toepassen: dat is nou ons vak! We willen dat

Wij hebben een brede klantenkring welke o.a. bestaat

onze klanten vertrouwen hebben in onze techniek én in onze

uit de top 500 bedrijven van Nederland, evenementen

mensen.

organisatoren, de gezondheidzorg en het onderwijs. “Iedere opdrachtgever is voor ons even belangrijk, groot of klein”,

Door een landelijke dekking en een sterke logistieke

aldus Boeren.

organisatie kunnen we dan ook snel en accuraat inspelen op de wensen van onze klanten. Als aanvulling daarop bieden

Dennis Boeren, vestigingsmanager van Hulskamp

wij onze klanten de mogelijkheid om een servicecontract af

Audiovisueel Den Bosch is bereikbaar op: 073 681 11 11

te sluiten. Waardoor de gebruiker 24 uur per dag over onze

of via info@hulskamp.nl

technische assistentie kan beschikken”. Voor elk budget heeft Hulskamp een oplossing.

Hulskamp Audiovisueel Den Bosch De Meerheuvel 11 5221 EA Den Bosch

MAAK ‘T IN WEST-BRABANT!

West-Brabant gaat voor de top! En samenwerken is de schakel Samenwerking om op economisch vlak de top te behalen ligt niet altijd voor de hand. Toch is het juist de schakel naar succes. Ook voor West-Brabant. Daar waar ondernemers, onderwijs en overheid bij elkaar komen, ontstaan de sterkste verbindingen. In deze special leest u hier meer over. West-Brabant is zich de afgelopen jaren succesvol gaan richten op sterke sectoren die aan de economische ontwikkeling een stevige impuls hebben gegeven: de logistieke sector, de onderhoudsindustrie (ook wel Maintenance genoemd) en een nieuwe, kansrijke bedrijfstak; Biobased Economy. West-Brabant doet het in genoemde sectoren erg goed en staat ermee zowel nationaal als internationaal in hoog aanzien. Deze speerpunten leveren door hun dynamiek nu al een grote bijdrage aan de welvaart van de regio. Ook vormen ze een beloftevolle economische potentie voor de toekomst. Dat is de reden waarom bedrijven, samen met onderwijs en overheid (de 3 O’s) hier de afgelopen jaren fors geïnvesteerd hebben. Deze constructieve samenwerking heeft veel succesvolle projecten opgeleverd die hebben bijgedragen aan een sterkere regionale economie. Vanuit het logistiek topinstituut Dinalog worden tal van projecten geïnitieerd die leiden door slimmere supply chains en besparingen voor betrokken bedrijven. Met World Class Maintenance (WCM) wordt de onderhoudsindustrie op de kaart gezet en open innovatie gestimuleerd. Uniek in Europa is ‘agro meets chemistry’, de ontwikkeling van een biobased hotspot in ZuidwestNederland. Uitzonderlijke, innoverende projecten waarin beeldbepalende bedrijven uit de regio een hoofdrol spelen, onderzoeken op welke vlakken organisch restmateriaal ingezet kan worden als grondstof voor duurzame producten. Voor al deze ontwikkelingen is speciﬁeke kennis nodig. Onderwijsinstellingen, zoals het ROC, Avans Hogeschool en NHTV willen studenten aﬂeveren die direct een meerwaarde kunnen leveren aan het bedrijfsleven. Om het onderwijs nauw te laten aansluiten moet ook weer geschakeld worden. De regionale ontwikkelingsmaatschappij REWIN West-Brabant speelt een rol in het samenbrengen van de drie O’s. Door de juiste partijen bij elkaar te zoeken, brainstormsessie’s te organiseren, investeringsdrempels weg te nemen en kennis te vergaren. Deze aanpakt stimuleert de bereidheid om in West-Brabant te investeren, zodat de regio haar positie als hotspot op gebied van logistiek, Maintenance en Biobased Economy kan waarmaken. Zodat de ondernemers, onderwijs en overheid kunnen excelleren en blijven bouwen aan de economische toekomst van West-Brabant. In deze special leest u over ondernemers, onderwijs en overheid die allemaal voor de top gaan.

Bouw Con-neX in 2011 van start Topvoorziening voor Breda en West-Brabant De financiering is rond en het programma van eisen gaat in de steigers. Zoals de plannen er nu voor staan zal de bouw van Con-neX snel starten. Tekst: Mercuur Communicatie

Kamsma tonen de ervaringen aan dat incubators, waar het onderwijs bij is betrokken, het relatief beter doen. “Maar dat in het geval van Con-neX een HBO instelling optreedt als onderwijspartner, is in ‘incubatorland’ nog nooit vertoond.”

Een unieke broedplaats voor ondernemers die getalenteerd zijn in hoogwaardige technologie. Al even uniek rond dit project is de samenwerking tussen Avans Hogeschool, gemeente Breda, Rabobank Breda en REWIN die tevens de aandeelhouders zijn. “Hiermee halen we het beste uit de ondernemers van de toekomst, en uit onszelf.” Incubator is de eigentijdse term voor een broedplaats als Con-neX. Maar dat predicaat verdien je niet zomaar. “Je moet een uniek concept hebben”, legt directeur Paul Nijskens van REWIN uit. Die uniciteit zit volgens hem in vele facetten. “Sowieso in het gebouw dat er straks komt. Letterlijk onder de rook van Avans in Breda. De locatie van de technische faculteit ondergaat daarvoor een metamorfose. Maar ook de samenwerking tussen overheid, onderwijs en ondernemers is uniek.”

Enthousiast

Nog nooit vertoond

Prachtig voorbeeld van Triple-O

Dat laatste wil Marja Kamsma graag bevestigen. Zij is binnen het College van Bestuur van Avans belast met de realisatie van Con-neX. “Het wordt onze volgende stap op weg naar een nog hechtere samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven. We zitten wat dat betreft echt in een flow. Con-neX wordt een geweldige voorziening, waarmee we als samenwerkende partners toekomstige ondernemers én studenten kunnen stimuleren en faciliteren. Hiermee halen we zowel uit hen als uit onszelf het beste.” Volgens

Meeuwis vindt de komst van Con-neX een prima antwoord op het economisch herstel dat zich aandient. Ook directeur bedrijven Gerben van der Harst van Rabobank Breda vindt Con-neX passen bij de economische realiteit van nu. “Maar dat is niet de enige reden dat wij in het project zijn gestapt. Onze bank zit hier al meer dan honderd jaar en is maatschappelijk erg betrokken. Dus nemen wij ook onze verantwoordelijkheid, wanneer het om de economische ontwikkeling van stad en regio gaat. Con-neX is een prachtig

Het initiatief voor Con-neX dateert van enkele jaren terug. Behalve Avans en REWIN was ook de gemeente Breda destijds kwartiermaker. Cees Meeuwis was toen nog geen wethouder. “Ik maak sinds de raadsverkiezingen van 2010 deel uit van het college. Con-neX was zo’n beetje het eerste project dat ik op tafel kreeg. En ik was meteen enthousiast. De komst van zo’n voorziening voor het technisch georiënteerde toptalent van de toekomst past perfect binnen het gemeentebeleid. We willen de komende jaren tenminste 250 kleine bedrijfsruimten en ateliers voor startende ondernemers van de grond tillen. Con-neX levert daaraan een grote bijdrage. We hebben dan ook graag onze handen uit de mouwen gestoken voor het verkrijgen van een substantiële bijdrage van de EU voor dit project.”

voorbeeld van hoe het ‘Triple-O gedachtegoed’ daadwerkelijk gestalte krijgt.” De Rabobank levert zijn expertise aan het project, maar kan straks ook de jonge ondernemers van dienst Marja Kamsma zijn. Van der Harst: “Zoals we dat doen bij Starterslift kunnen we ook de starters van Con-neX een extra zetje geven.” Dat laatste ziet Paul Nijskens helemaal zitten. “Het gaat er immers om dat het jonge talent dat we straks verwelkomen bij Con-neX, na enige tijd het pand weer verlaat om op eigen benen te staan. We mikken op meer dan tien uitstromers per jaar die elk goed zijn voor circa drie nieuwe arbeidsplaatsen. Op termijn van zo’n 25 jaar levert Con-neX al gauw 3.000 nieuwe arbeidsplaatsen op. En dat in technologische takken van sport die prima aansluiten bij de sectoren waar we in West-Brabant toch al goed in zijn.” REWIN wordt straks de beheerder van Con-neX. “Dat is voor ons een geheel nieuwe rol”, legt Nijskens uit. “We gaan de 40 tot 50 plekken die er komen, verhuren tegen een marktconforme prijs maar worden toch niet een puur commerciële vastgoedpartij. Wij selecteren straks aan de poort op ondernemerschap, technisch talent en innovatieve potenties en natuurlijk op de bereidheid tot samenwerking.” Nijskens ziet Con-neX als een echte broedplaats. “Maar dan voor jong, technisch talent dat graag wil samenwerken met andere jonge ondernemers in de dop. Het gebouw krijgt een eigentijdse uitstraling. Kortom, een nieuwe topvoorziening voor Breda en West-Brabant.”

Logistiek Park Moerdijk moet verkeersinfarct voorkomen In de oksel van de snelwegen A16 en A17 bij Moerdijk ontwikkelt de provincie in de komende jaren Logistiek Park Moerdijk. Dit park van 150 ha richt zich speciaal op transport en logistiek; er komt geen (zware) industrie. Door Dorien van Dijk

Jacco Rentrop, plaatsvervangend directeur van het Havenschap Moerdijk, kijkt vol spanning naar het lopend planologisch traject, waar zijn organisatie – formeel gezien – nog geen deel uitmaakt. Zeehaven Moerijk is de vierde haven van Nederland. Vorig jaar werd er 18,7 miljoen ton goederen overgeslagen, een verdriedubbeling van de hoeveelheid pakweg tien jaar geleden. Rentrop: “Wij moeten zorgen voor organieke samenhang en alle transportmogelijkheden daarvoor inzetten. Terwijl het wegennet steeds verder dichtslibt, is er nog ruimte over het water en het spoor. Daarnaast is er nog een ondergronds buisleidingenstelsel, waardoor gassen en vloeistoffen getransporteerd kunnen worden.” Op dit moment wordt ca. 65.000.000 miljoen ton per jaar via de verschillende buisleidingen getransporteerd. Rentrop: “Op dit moment wordt nog maar ongeveer een derde van het buisleidingentracé benut. Voor het haven- en industrieterrein Moerdijk is de verdere ontwikkeling en gebruik van de buisleidingstraat van groot belang. Echter, het huidig aangelegde buizenstelsel – dat met verschillende producten nagenoeg vol zit – kan hier niet in voorzien. Verschillende bedrijven zoeken naar mogelijkheden om meer leidingen in tracé te gaan aanleggen. Niet in de laatste plaats om het buizenstelsel ideaal is voor het transport van gevaarlijke stoffen. Opslagcentra Doordat Moerdijk zich op een knooppunt van vervoerstromen bevindt en het goederenaanbod steeds groter wordt, voorziet Rentrop een grote behoefte in opslagcentra. Daarin

zou het Logistiek Park, op een steenworp van het industrieterrein van Moerdijk een grote rol kunnen spelen. Op het park is ruimte voor bedrijven die producten assembleren, ompakken, monteren, repareren, en bedrukken, voordat ze naar de klant worden vervoerd. Tussen de twee locaties zou een vlotte, centrale verbinding, een soort aorta worden aangelegd. Rentrop: “Als je naar de ontwikkelingen kijkt, is het realistisch aan te nemen dat over tien jaar hier 30 miljoen ton goederen worden overgeslagen. In de haven moeten meer kades worden gebouwd en op het Logistiek Park worden dan steeds meer goederen opgeslagen, bestemd voor het Ruhrgebied of het achterland. Daarnaast functioneert de haven van Moerdijk ook als draaischijf tussen de havens van Rotterdam en Antwerpen. De enige beperking die de zeehaven van Moerdijk kent, is dat door de beperkte diepgang de grootste bulkcarriers maar voor twee derde geladen kunnen zijn, anders liggen ze te diep. De haven van Moerdijk is gebouwd voor het zogenoemde ‘Shortsea segment’, dat betekent dat het voor

alle schepen met een diepgang tot 9 meter toegankelijk is. Vanaf de Noordzee vaart een schip normaal gesproken in drie uur naar de zeehaven Moerdijk. Nieuwe arbeidsplaatsen Rentrop: “Recentelijk zijn er zeven nieuwe bedrijven bijgekomen in Moerdijk. Dit leverde concreet 300 nieuwe arbeidsplaatsen op. Op het industrieterrein werken structureel 10.000 mensen. In potentie is er heel veel mogelijk hier. Het Logistieke Park is een mooie toegevoegde waarde voor dit gebied. De bouw van opslagloodsen en de komst van logistieke bedrijven, zal ook banen opleveren. Je moet ook realistisch zijn: productiebedrijven worden in Nederland niet zomaar meer gevestigd. Daarvoor zijn de grond en de arbeidskrachten te duur. Wij moeten hier alles logistiek aan elkaar gaan knopen. Dat ziet ook Rotterdam, waarmee wij als volwaardig gesprekspartner om tafel zitten. We streven naar vergaande synergie tussen de havens. Als je daar immers nog vijf jaar mee wacht, dan is de weg al dichtgeslibd.”

Alleen zet je West-Brabant niet op de wereldkaart

Cees Meeuwis

“De markt doet zijn werk wel, maar is ook vluchtig”, schetst Cees Meeuwis, wethouder van de gemeente Breda. Door Dorien van Dijk

“Het is onze rol daar enige structuur te bieden, zodat een deel van de wereldhandel ook in West-Brabant kan landen. Dat is van het grootste belang willen wij hier blijven wonen op het levensniveau dat we gewend zijn. Samenwerking tussen de overheid, het bedrijfsleven en onderwijs – de drie O’s - is daarbij van essentieel belang. “Als je op de landkaart kijkt naar Breda en Moerdijk en je zet je vinger op de kaart dan zitten ze er allebei onder. Ik bedoel maar: de afstanden tussen de verschillende gemeentes stellen niet veel voor. Ik wil daarmee ook aangeven hoe belangrijk regionale samenwerking en synergie is. De onderlinge verbanden moet je goed voor elkaar hebben. Alle gemeenten hebben hun toegevoegde waarde en die moet je ondersteunen”, aldus de Bredase wethouder. De vraag welke rol West-Brabant speelt, is een belangrijke. “Is onze regio enkel een schakel in de BV Nederland of streef je ernaar om een rol in de economische ontwikkelingen op wereldniveau te spelen?” stelt Meeuwis. Het antwoord is niet eenduidig. “Bij de ruimtelijke inrichting wordt er vooral gekeken naar wat er in de Rijn-Scheldedelta gebeurt. Kijk je naar de kansen voor onze regio, dan word je gedwongen om je blik over de wereldhavens van Antwerpen en Rotterdam heen, naar de rest van de wereld te richten. Nederland speelt een grote rol in de economische groei van Zuidoost Azië. Voor het Verre Oosten is het westen van Europa één van de belangrijkste afzetgebieden. Dit betekent dat West-Brabant de logistieke poort naar de rest van Europa is, want verreweg de meeste goederen uit Azië komen over zee Europa binnen.”

Commerciële slagkracht Meeuwis streeft naar een pro-actieve rol van West-Brabant

in deze ontwikkeling van de wereldhandel. “Ja, wij zijn ambitieus. Rotterdam is de mainport, Eindhoven de brainport en met ons driepotenbeleid met de speerpunten logistiek, maintenance en bio based economy zijn wij zeker een volwaardige gesprekpartner aan tafel. De vraag voor ons is welke instrumenten we gaan gebruiken om onze ambities om te zetten in commerciële slagkracht. Als overheid – in een tijd waarin veel subsidiekranen worden dichtgedraaid – is het onze taak om samen met de ondernemers en onderwijs financiële programma’s op te stellen en investeringsmiddelen te vinden. Uiteindelijk komt het op euro’s aan om onze ambities handen en voeten te kunnen geven.” Ook hierin zou het dom zijn alleen te willen acteren. Meeuwis: “Breda alleen zet West-Brabant niet op de wereldkaart. De strategische agenda van onze regio – waarin logistiek, maintenance en bio based economy wederom de hoofdrol spelen – wordt grotendeels bepaald door gedreven ondernemers (vertegenwoordigd in de Brabants Zeeuwse Werkgeversorganisatie BZW), de provincies Zeeland en Noord-Brabant, de opleidingen Avans en het ROC, de ontwikkelingsmaatschappijen REWIN en BOM en daarnaast een flink aantal gemeenten, die vertegenwoordigd worden door de portefeuillehouders van economische zaken en (soms) hun burgemeester.”

Slimme allianties Cees Budding, hoofd economische zaken binnen de gemeente Breda, voegt toe: “We willen ons niet laten belemmeren door bestuurlijke grenzen, maar denken in functionele samenhang. We streven naar massa, want dan kun je slimme allianties sluiten. Alweer is de samenwerking van overheid, ondernemers en onderwijs noodzakelijk.”Het onderwijs is de roltrap naar de professionalisering die de toegevoegde waarde kan leveren aan de economie. Het onderwijs moet flexibel kunnen meebewegen met de kansen die zich voordoen. “En soms moet je als overheid je daarmee willen bemoeien, maar soms ook niet. Breda wil de studen-

ten – zo’n drie tot vierduizend per jaar – die hier een hogere of beroepsopleiding komen volgen, graag vasthouden”, zegt Meeuwis. “Daarvoor moet je naast een uitdagende werkomgeving, ook zorgen voor een gunstig verblijfsklimaat. Want niet alleen bedrijven kijken naar vestigingsvoorwaarden, hetzelfde geldt voor mensen die hier eventueel willen gaan wonen of nu studeren. Je moet daarom voldoende woningen beschikbaar hebben, een gevuld cultureel programma, een goed zorgstelsel, noem maar op.”

Hoogwaardige bedrijvigheid Gelukkig heeft Breda geen klagen als het gaat om vestigingsaanvragen van bedrijven. Dit komt volgens de wethouder mede doordat de infrastructuur in Breda en WestBrabant heel goed is. Zowel over de weg als het water – en straks ook per spoor – is de regio goed bereikbaar. Meeuwis: “Je kunt West-Brabant niet verplaatsen naar China om daar een graantje van de zeer snel groeiende economie mee te pikken. Daarom moet je heel bewust je rol in het werelddecor kiezen. Wij hebben dat gedaan. Onze topprioriteit ligt bij logistiek - denk aan Dinalog -, maintenance en bio based economy. Dit stukje kenniseconomie zit aan de top van de piramide, maar is onlosmakelijk verbonden met de laag eronder. Het MKB heeft een heel eigen dynamiek en vraagt andere dingen. We moeten die bedrijven koesteren. Het ROC voorziet deze bedrijven met heel specifieke opleidingen van nieuwe aanwas. En we moeten ook niet vergeten dat een kwart van de beroepsbevolking in West-Brabant werkzaam is in de zorg. De zorgeconomie is heel belangrijk, vooral met een terugtrekkende overheid. Ook de toeristenbranche is groot. We mogen nooit de brede basis van bedrijvigheid uit het oog verliezen. Het MKB is het uitgangspunt, daar komen we vandaan. Maar wanneer er hoogwaardige bedrijvigheid wordt gecreëerd in de top van de piramide, levert dit heel veel banen op. Daar profiteert iedereen in de keten van. Wij zijn heel gedreven om onze ambities waar te maken. Je moet een duidelijke focus hebben, alleen dan kun je de regio naar een hoger niveau tillen.”

“Logistiek is een voorwaarde om succesvol te zijn”

Agro ontmoet Chemie in ‘groene’ Campus

Het jaar 2011 staat voor Dinalog in het teken van uitbouwen en consolideren. Binnen vier jaar wil Dinalog een dermate sterke positie hebben ten opzichte van het bedrijfsleven en de overheid, dat niemand twijfelt aan het bestaansrecht van het Nederlands Topinstituut voor Supply Chain Management. Dinalog-directeur Wim Bens schetst de stand van zaken.

Leuk en dynamisch, zo noemt Willem Sederel, general manager van SABIC Innovative Plastics de ontwikkelingen die nu gaande zijn op zijn bedrijventerrein, in de regio en natuurlijk wereldwijd.

Door Dorien van Dijk

Het strategisch belang van Maintenance voor Essent Energiebedrijf Essent heeft altijd een eigen onderhoudsteam gehad en zal deze ook altijd handhaven. Het strategisch belang van onderhoud hoef je Louis Grubben, technical manager bij Essent, niet uit te leggen. Door Dorien van Dijk

“Het eerste jaar is voorbij. Dinalog is gestart en we gaan doen wat we beloofd hebben”, aldus Bens. “We gaan de plannen van het innovatieprogramma implementeren en de campus van de grond tillen.” Het doel is om eind 2012 25 projecten te hebben lopen, waardoor er meer, vernieuwende en Wim Bens slimmere business wordt gegenereerd. In elk van deze projecten zullen vijftien tot twintig bedrijven met elkaar samenwerken om dit doel te bereiken. Inmiddels zijn er negen projecten gestart. De verwachting is dat daar dit jaar nog zeven à acht projecten bij komen. Ieder project heeft een looptijd van twee tot vier jaar. “Dan hebben we het alleen nog over het stukje toegepast onderzoek”, licht Bens toe. “Ons innovatieprogramma heeft nog een tweede poot, namelijk de experimentele ontwikkeling. Onder deze noemer zijn in het najaar van 2010 twee projecten gestart, die als doel hebben om de nieuw opgedane kennis te implementeren in het bedrijfsleven. Dit is namelijk niet altijd even makkelijk en voor de hand liggend, maar wel enorm belangrijk. Uiteindelijk moet al die vernieuwing en efficiëntie veel geld gaan opleveren. Onder deze poot worden dit jaar nog tien of twaalf projecten van de grond getild.” Het topinstituut laat er geen gras over groeien en probeert op een zo breed mogelijk logistiek vlak vernieuwing, samenwerking en een meer efficiënte werkwijze van de grond te krijgen. Om het overzicht te behouden, vallen alle bovengenoemde projecten on-

der één van de drie door Dinalog vastgestelde thema’s. 1. Het bundelen en optimaliseren van de goederenstroom en het verbeteren van de regiefunctie. 2. Zuidwest Nederland als ‘extended knooppunt’, de rol van Rotterdam op de vervoersketen. 3. Service en retourlogistiek, hieronder valt ook onderhoud en reparatie, dus een stukje maintenance.

Onderwijs Daarnaast wil Dinalog helpen bij het versterken van het onderwijs in de regio op universitair en HBO-niveau. De nadruk ligt daarbij niet alleen op het onderwijs zelf, maar ook op het vertalen van de kennis naar het MKB. De ondernemers moeten de nieuwe ontwikkelingen en opgedane kennis uiteindelijk in praktijk brengen en dat is niet altijd vanzelfsprekend. Dat vraagt om intensieve samenwerking, voorlichting, contactmomenten en bewustwording. “Wij initiëren dat in Breda, en rollen het uit over de regio”, zegt Bens. “Vergeet niet dat wij een landelijk topinstituut zijn met internationale ambities. We willen aan een Europees netwerk bouwen van beleveringsketens. Het transport houdt niet op bij grensovergang Hazeldonk. Het grootste gedeelte van de goederen die in Rotterdam op transport gaat, is niet voor Nederland bestemd, maar voor een locatie elders in Europa. Wij zijn vooral een doorvoerland.” Dinalog wil benadrukken dat onze regio het topgebied is, als het gaat om logistiek. Bens: “7,5% van het BNP wordt direct met transport en logistiek verdiend. Voor andere belangrijke takken, zoals de bouw, bloemen- en plantenhandel of de chemische industrie is logistiek een voorwaarde om succesvol te zijn. Zonder transport staat alles stil, letterlijk en figuurlijk.”

Met innovatie liep het op dit gebied nooit zo hard, maar Grubben verwacht dat door de focus op van West-Brabant op World Class Maintenance en de samenwerking met onderwijsinstellingen, daar wel eens verandering in kan komen. “Onderhoud laat zich moeilijk grijpen juist vanwege het feit dat onderhoud overal plaatsvindt: in de petrochemie, bij machineproductiebedrijven en in ziekenhuizen”, legt Grubben uit. “Wellicht heeft het daarom nooit zoveel gerichte aandacht gehad van de universiteiten.” Dit terwijl er in West-Brabant van oudsher een grote concentratie bedrijven aanwezig is, die zich bezighoudt met maintenance. Onderhoud moet gewoon gebeuren, dat was altijd het credo. “Onderhoud is één van onze kernactiviteiten. Wij juichen de

stimulans toe om met gelijkgestemden – die hier in de regio voldoende aanwezig zijn – om tafel te gaan zitten. Waar zetten we op in en op welke punten doen we dat gemeenschappelijk? Daarnaast ben ik benieuwd of en met wie we op termijn onze krachten kunnen bundelen.” Essent heeft energiecentrales die gestookt worden op kolen, gas en biomassa. “Met onze biomassa (mee)gestookte centrales haken wij in op de bio based economy. Echter, hoe de ontwikkelingen zich op dit gebied zullen uitrollen, is nog onzeker.” Door de focus op World Class Maintenance ziet Grubben wel mogelijkheden voor Essent om nieuwe stappen te zetten om te komen tot meer efficiëntie, kostenbesparing en een grotere betrouwbaarheid van het product. “Wij hebben zoveel gegevens, door alle metingen die wij doen bij de procesbesturing en het onderhoud. Met al deze gegevens en in combinatie met theoretische modellen kun je veel meer doen dan nu gebeurt. Wellicht is het zelfs mogelijk om aan de hand van de reeds beschikbare gegevens voorspellingen te doen over waar en wanneer in het energieproductieproces problemen kunnen gaan ontstaan. We zouden die natuurlijk graag vroegtijdig willen ondervangen.”

Evenals veel andere bedrijven probeert SABIC ‘groene’ producten te fabriceren en de hoeveelheid afval steeds verder te reduceren tot hopelijk ooit de cirkel rond is. Komende zomer start op het terrein van SABIC een campus ‘Groene Chemie’, waar beginnende, technische bedrijven innovaties op het grensvlak van verschillende wetenschapsgebieden proberen te realiseren. Het begon allemaal met een brainstormsessie in maart 2009, geïnitieerd door de regionale ontwikkelingsmaatschappij REWIN. Sederel: “Het was een zinvolle bijeenkomst, waar als vraag centraal stond of het afval van een bedrijf niet zou kunnen dienen als grondstof voor een andere bedrijf. Eigenlijk meteen werden er een paar projecten van de grond getild, waarin bedrijven in de agrarische sector zouden helpen onderzoeken of er een meer duurzame bestemming gevonden zou kunnen vormen voor hun restproducten.” Je praat in het geval van Lamb Weston over bijvoorbeeld de aardappelindustrie, bij Cosun worden met name suikerbieten verwerkt en Cargill ziet enorme hoeveelheden maïs en tarwe haar bedrijf binnenkomen. Sederel: “Nog maar een fractie van onze productie is vervaardigd uit herwinbare grondstoffen. Die hoeveelheid willen wij de komende vijf à tien jaar behoorlijk opschroeven. Wij realiseerden ons dat dit niet vanzelf gaat en dat je daarvoor gespecialiseerde technologie in huis moet halen. Daarom hebben we besloten ons laboratorium voor een deel open te stellen voor technische bedrijven die willen groeien. Dit is geen liefdadigheid; maar door het delen van diensten willen wij als organisatie ook innoveren. Deze bedrijven zouden zich ook kunnen buigen over ons energievraagstuk. Wij hebben binnen ons bedrijf energie over. Een deel hiervan leveren wij al aan onze buurman Cargill, maar we zouden met nog meer partijen kunnen samenwerken.” Willem Sederel

De boer op Voordat het de Groene Campus op het bedrijventerrein Theodorushaven in Bergen op Zoom er kan komen, moeten er bij SABIC de nodige aanpassingen worden gedaan. De infrastructuur moeten worden aangepast, evenals de toegangspoort en er moet ruimte worden gemaakt in het laboratorium. Verder moet ook het veiligheidsbeleid opnieuw bekeken worden. Sederel: “We hebben een scout in dienst genomen, die de boer op gaat om geschikte bedrijven te zoeken. Wij vinden het belangrijk dat de bedrijven die hier komen wel al zicht hebben op hun eerste klanten en willen produceren.” Bedrijven realiseren zich steeds meer dat je niet kunt innoveren met de deuren op slot. Kennis zit tegenwoordig vaak elders. Vanuit die optiek is het heel belangrijk om samenwerking te zoeken, liefst op het grensvlak van je eigen discipline. Onderwijs is daarin een belangrijke schakel. Avans Hogeschool heeft helaas de aanvraag voor een Center of Expertise voor Biobased Chemie niet gehonoreerd gekregen door de voormalige ministeries Economische Zaken en Onderwijs. Hierdoor zal het meer tijd en inspanning kosten om een Expertise centrum Biobased te realiseren. Dit maakt de motivatie van de deelnemende partijen echter niet minder. Integendeel, de campus ‘Groene Chemie’ is een resultaat van een samenwerking tussen de ontwikkelingsmaatschappijen van Impuls Zeeland en REWIN West-Brabant, de BOM, de provincie Noord-Brabant, Sabic, Cargill, Avans Hogeschool en de gemeente Bergen op Zoom. De Provinciale investering van € 13,5 miljoen vormt de eerste belangrijke stap naar de realisatie van de ambities. Sederel: “We moeten beseffen dat wij Nederlanders altijd moeite hebben gehad om kennis om te zetten in commerciële producten. Deze ontwikkelingen, waarbij wetenschap en praktijk hand in hand gaan, zijn heel positief. Al deze initiatieven gaan leiden tot meer omzet en dit zal zonder enige twijfel leiden tot meer banen; hoogwaardige banen.”

“Logistiek is een voorwaarde om succesvol te zijn”

Agro ontmoet Chemie in ‘groene’ Campus

Leuk en dynamisch, zo noemt Willem Sederel, general manager van SABIC Innovative Plastics de ontwikkelingen die nu gaande zijn op zijn bedrijventerrein, in de regio en natuurlijk wereldwijd.

Door Dorien van Dijk

Suiker Unie ziet vergaande samenwerking in Agro & Food Cluster “Kort door de bocht gezegd, zijn wij al ruim honderd jaar bezig met bio based economy”, stelt Paul Hagens, manager AFC Nieuw Prinsenland en werkzaam bij de Suiker Unie. Door Dorien van Dijk

“Maar ons doel is om meer waarde te halen uit de suikerbiet door onder meer het voorkomen van CO2-uitstoot en de levering van bruikbare biomassa aan andere bedrijven. In het Agro & Food Cluster (AFC) Nieuw Prinsenland zullen de bestaande suikerfabriek van Suiker Unie, nieuwe bedrijven uit en gelieerd aan de agro- en levensmiddelensector en glastuinbouw komen tot winstgevende samenwerking. Agro & Food Cluster Nieuw Prinsenland is een gezamenlijk initiatief van Suiker Unie en de Tuinbouwontwikkelingsmaatschappij (TOM) en ligt in de gemeente Steenbergen bij Dinteloord. Het cluster zal bestaan uit de suikerfabriek met daaraan grenzend zeventig hectare bruto bedrijventerrein en driehonderd hectare bruto glastuinbouw (kassen). “Inmiddels worden de eerste kassen gebouwd en lopen de onderhandelingen met geïnteresseerde bedrijven volop”, weet Hagens. Samenwerking is het uitgangspunt dat voor alle bedrijven in het cluster een meerwaarde moet creëren. Om die samenwerking te bevorderen is ook nadrukkelijk gekozen voor een thematisch cluster agro & food. “Samenwerking kan gevonden worden door gezamenlijk gebruik te maken van installaties zoals bijvoorbeeld een warmtenetwerk, gebruik te maken van elkaars (rest- en/of bij)productstromen zoals bijvoorbeeld te verwerken biomassa, gezamenlijk on-

derzoek en innovatie, en zeker ook misschien wat minder tot de verbeelding sprekende zaken als gezamenlijke beveiliging en groenbeheer”, zo denkt Hagens.

Groen gas Suiker Unie had al een waterzuiveringsinstallatie, waarmee biogas geproduceerd wordt. “Deze installatie is bescheiden te noemen bij biomassavergistingsinstallatie, die nu gebouwd wordt en de grootste groen gasproducent van Nederland zal worden”, vertelt Hagens. “Deze installatie gaat tien miljoen Nm3 groen gas leveren. Het grootste deel van de biomassa waarop de installatie draait komt rechtstreeks uit onze fabriek, een ander deel wordt aangevoerd.” Het uitgangspunt is dat bedrijven uit en gelieerd aan de agro- en foodsector inclusief de suikerfabriek op Nieuw Prinsenland kunnen samenwerken om meerwaarde te

creëren. “Met de al gevestigde suikerfabriek bestaat er al veel infrastructuur en is kritieke massa gemakkelijker te bereiken. Dat is mede bepalend voor de richting van het cluster”, aldus Hagens. Kruisbestuiving vindt straks plaats door bijvoorbeeld gebruik te maken van restwarmte en hergebruik van proceswater van de suikerfabriek voor bijvoorbeeld verwarming of gietwaterproductie, winning van groen gas uit de biomassa reststromen, het afvangen van CO2 voor de glastuinbouw en het gebruik van bietengrond voor de landschappelijke inpassing. Hagens: “Er is ontzettend veel mogelijk. De samenwerking met de Tuinbouwontwikkelingsmaatschappij was de eerste stap. Maar ook de samenwerking met andere agro- en chemie bedrijven begint steeds meer vorm te krijgen.”

West-Brabant focust op faciliteren Wanneer je als regio je hebt gespecialiseerd en daarin de beste kunt zijn, dan heb je recht van spreken. Kijk je dan naar West-Brabant en Zeeland, dan heb je het over faciliteren. Door Dorien van Dijk

“Onze regio is een chainport tussen twee wereldhaven in, wij weten de juiste verbindingen tussen noodzakelijke schakels te leggen; tussen ondernemer, overheid en onderwijs”, zo verduidelijkt Geert van der Horst, regiovoorzitter van de Brabants Geert van der Horst Zeeuwse Werkgeversvereniging. Op zijn kantoor heeft de directievoorzitter van Rabobank Roosendaal-Woensdrecht een aantal souvenirs staan die hij meebracht van handelsreizen naar China. “Als je naar de economische machtstrijd in de wereld kijkt, zonder iets te doen, dan ga je achteruit. Je moet uitgaan van je eigen kracht en daar je kansen pakken. Voor onze regio zijn de speerpunten maintenance, logistiek en biobased economy. Als je daarop focust, dan komt ook de spin-off op gang”, meent Van der Horst. “Als ze in China vragen waar ik vandaan kom, dan antwoord ik dat ik precies tussen de twee wereldhavens Rotterdam en Antwerpen in woon. Dan weten ze precies waar je het over hebt. West-Brabant trekt hierdoor heel specifieke ondernemingen aan. Ondernemers vinden elkaar toch wel, die houden geen rekening met bestuurlijke grenzen. West-Brabant vormt samen met Zeeland het landsdeel Zuidwest-Nederland, wat je ook in het buitenland kunt aanprijzen. Daarvoor hebben we ook een goede verkoopnaam nodig en zelf vind ik hiervoor uitermate geschikt: the Dutch Delta.”

Balans Ondernemers kijken vooral naar gunstige vestigingsvoorwaarden. Uiteindelijk blijkt het vestigingsklimaat vaak één van de meest doorslaggevende factoren te zijn. Kun je fijn wonen in een gebied? Zijn er scholen, sociale voorzieningen en is het gebied cultureel ontwikkeld? West-Brabant scoort hier hoog. Bovendien is de grond relatief goedkoop en bedrijven

bevinden zich hier midden in het web van infrastructurele aders. Van der Horst: “Wij moeten er trots op zijn dat wij in een Delta wonen waar wonen en werken zo mooi in balans is.” Dat er in dit landsdeel geen universiteit staat, ziet Van der Horst absoluut niet als een belemmering. “Elders in de wereld zouden ze zich waarschijnlijk afvragen waar wij ons zo druk over maken. Op een afstand van zo’n vijftig kilometer heb je een aantal topuniversiteiten. Ik denk aan Tilburg, Leuven, Delft en Rotterdam. Wij zijn dé Dutch Delta, een chainport, een eigenstandige schakel tussen wereldhavens, met een focus op logistiek, maintenance en biobased industry. Hiervoor heb je vooral goed opgeleide, gemotiveerde krachten met een toegespitste technische achtergrond. Wij hebben MBO en HBO-opleidingen die deze mensen kunnen leveren.”

Focus Het is volgens de regiovoorzitter van de BZW noodzakelijk om te blijven focussen op economische vooruitgang. Groei is immers nodig om de voorzieningen in stand te houden. “Van ‘leuk’ alleen blijft de schoorsteen niet roken”, zegt hij treffend. Meer aandacht in de landelijke politiek voor onze regio zou wenselijk zijn, al is hij al zeer te spreken over het feit dat Zuidwest-Nederland zich steeds beter als economische eenheid profileert zowel binnen provincie als richting Den Haag. Het doel van de BZW is om vanuit werkgeverskant – als vertegenwoordiger van alle grote bedrijven uit de regio – primair de rol van gelijkwaardig gesprekspartner binnen de drie O’s te vervullen op strategisch niveau. Van der Horst: “Daarnaast willen we ook op uitvoerend niveau daar waar gewenst actief schakelen en verbinden, zodat West-Brabant een breed gedragen platform krijgt, ook politiek gezien.” Zuidwest-Nederland dient haar focus te verstevigen op de noord-zuidverbindingen. Voor wat betreft bereikbaarheid van de aanwezige zeehavens heeft diep vaarwater altijd een belangrijke rol gespeeld. Hoewel er altijd concurrentie zal zijn tussen de Rotterdamse en Antwerpse haven, zijn ze ook complementair aan elkaar. Daar waar Antwerpen zich meer op stukgoed concentreert, ligt de focus van Rotterdam meer op het bulkgoed. “En wij zijn er om deze havens te faciliteren”, zegt Van der Horst. “Wij roepen: kom maar, wij kunnen helpen. Daar willen wij de beste in zijn. De Westerschelde werd nog niet zo lang geleden uitgebaggerd, waardoor ook de zwaarst geladen vrachtschepen nu weer makkelijk de Antwerpse haven kunnen bereiken. En als er meer schepen over de Westerschelde varen, kunnen de kleine Zeeuwse havens een meer structurele ondersteunende rol bieden. Gelukkig is dit ook met name in de provinciale politiek wel geland en behoort het idee dat het Noordzeestrand zo’n beetje na Breda begint wel tot het verleden. Onze Dutch Delta kan prima mee in het tempo van de wereldeconomie, op onze eigen manier.”

Avans: ‘Partners voor ondernemers en overheid’ Eén van de speerpunten van Avans Hogeschool is om vanuit onderzoek, lectoraten en expertisecentra een partner te zijn voor ondernemers en organisaties in de regio. Door Dorien van Dijk

Frans van Kalmthout, vice-voorzitter van de Raad van Bestuur van Avans: “Een aantal jaar geleden pakten wij het thema maintenance op. Hetzelfde doen wij nu met bio based economy. Overheid, onderwijs en ondernemingen – de drie O’s – schakelen in deze regio heel sterk. De ontwikkelingsmaatschappij REWIN is hierbij van grote toegevoegde waarde, door de inbreng van inhoudelijke deskundigheid.” “Voor het thema maintenance probeerden wij bedrijven te interesseren. We wilden nieuwe opleidingen goed laten aansluiten op het bedrijfsleven en studenten de mogelijkheid geven zich bij een bedrijf verder door te ontwikkelen. Inmiddels werken we met tachtig bedrijven samen. Die hadden we nooit op eigen kracht kunnen vinden. REWIN heeft ons hierin enorm geholpen. Van hieruit volgden gesprekken, waarin we elkaar konden uitdagen en prikkelen.” Het is voor Van Kalmthout niet moeilijk om een voorbeeld aan te halen, waarin studenten actief meedenken en bijdragen aan het vinden van een duurzame oplossing voor het bedrijfsleven. “We hebben ook een aantal studenten ingezet bij Fokker Elmo, waar zij meewerkten aan het aanpassen van bedradingschema’s in vliegtuigen. Vroeger moet er voor elke nieuwe toepassing, een nieuwe draad getrokken worden. Tegenwoordig worden alle functies omgezet naar digitale aansturing. In plaats van een draadje trekken, zijn onze studenten bezig met het programmeren van software. Er wordt daarbij nauw samengewerkt met de toeleverancier en de eindgebruiker, zodat de software zo efficiënt mogelijk ontworpen kan worden en meteen voorzien kan worden van verbeteringen. Het is fantastisch om te zien hoe studenten kunnen excelleren in een uitdagende arbeidsomgeving.”

Meervoudig vraagstuk Op dezelfde manier wil Avans Hogeschool het Expertisecentrum Duurzame Innovatie vormgeven. Vijf lectoraten gaan toegepast onderzoekdoen naar maatschappelijk relevante onderwerpen en adviseren bedrijven en instellingen. Vanuit hun functie onderzoeken ze of uitvindingen gedaan in de laboratoriumopleiding van Avans Hogeschool in Breda, kunnen worden toegepast in de praktijk. Duurzaamheid is een meervoudig vraagstuk. Hoe zit het bijvoorbeeld met allergieën? Alles moet worden onderzocht. Lectoren duurzame bedrijfsvoering en duurzame financiering zijn al gevonden. Er worden nog twee lectoren duurzame energie aangeworven. Eén met als specialisme wind- en zonne-energie en één met als kennispunt energie uit biomaterialen. Daarnaast komt er nog een lector duurzame (bio)productie. “Door op deze manier ons onderwijs in te richten, sluit het beter op het bedrijfsleven aan. We werken in dit project samen met Cargill, Cosun en Sabic. Zij willen ook duurzame producten fabriceren. Denk bijvoorbeeld aan afvalzakken van zetmeel. REWIN heeft de Avans Hogeschool uitgedaagd mee te denken over dergelijke ontwikkelingen op het niveau van raden en besturen. Het enthousiasme is gewekt om de wensen van het bedrijfsleven over te brengen naar

“Leerlingen worden ook veel meer gemotiveerd, wanneer zij tijdens een stage van daadwerkelijk toegevoegde waarde zijn” het onderwijs. Maar dit werkt ook omgekeerd. Leerlingen worden ook veel meer gemotiveerd, wanneer zij tijdens een stage van daadwerkelijk toegevoegde waarde zijn”, licht Van Kalmthout toe. In het Expertisecentrum Duurzame Innovatie trekt Avans direct samen op met de bedrijven. Studenten kunnen opdrachten op locatie gaan uitvoeren, en zo treedt er vervlechting op tussen onderwijs en bedrijfsleven. Bedrijven en industrie kunnen actuele vragen aan het expertisecentrum

Frans van Kalmthout

richten en Avans vertaalt dit vervolgens naar vraaggestuurde innovatieprojecten. Avans Hogeschool presenteert zich hiermee als regionaal kenniscentrum. “De praktijk leert dat veel ontwikkelingen langzaam gaan. Het bio based-verhaal is nu anderhalf jaar oud. Echter, door de actieve houding van REWIN gebeurt er veel op korte termijn. Ook via het programma Starterslift, waarin Avans Hogeschool nauw samenwerkt met de Universiteit Tilburg en de NHTV in Breda, krijgen leerlingen de kans om hun kennis en ideeën in een eigen bedrijf in praktijk te brengen. Met coaching en zachte leningen krijgen deze studenten een steuntje in de rug. Ook hierin speelde REWIN een ondersteunende rol. Van Kalmthout: “Hun achterliggende idee is dat een ontwikkeling ten goede moet komen aan een hele regio. En dat vind ik heel sterk.” Ook het ministerie van ELI is overtuigd van het programma Starterslift, dat inmiddels haar vijfjarig jubileum heeft gevierd. Voor de nabije toekomst is het voortbestaan van deze ondersteunende maatregel waarvan naast studenten ook andere ambitieuze startende ondernemers kunnen profiteren, gewaarborgd.

Slordig Duurzaamheid staat hoog op het programma bij Avans Hogeschool. Twee jaar geleden al ontwikkelden een paar studenten bouwkunde een woon/zorgcentrum dat eenvoudig aanpasbaar was aan de veranderende wensen van de ouder wordende bewoners. Van Kalmthout: “Hun onderzoeksrapport was indrukwekkend. Overal was aangedacht.

Duurzaam bouwen, minder energieverbruik, minder afval en een makkelijke aanpasbaarheid van de woning. Daar zijn wij als opleidingsinstituut erg trots op.” Van Kalmthout merkt op dat wij Nederlanders erg slordig omgaan met de biomassa die wij volop produceren. Enorme hoeveelheden veevoer worden plat gezegd omgezet in vlees en mest. De biologische reststoffen worden in het beste geval verbrand, maar daar kunnen ook hoogwaardige producten van worden gemaakt. Van Kalmthout: “De ontwikkelingen op dit gebied zijn nog jong. Wij zien als opleiding met 23.000 studenten en tweeduizend medewerkers kansen om samen met het bedrijfsleven na te denken over deze problematiek. Dat zien wij als een uitdaging.”

Aviolanda:

het beste van twee werelden

Wie op de A58 de afslag Woensdrecht/Hoogerheide neemt, waant zich na amper tien minuten rijden in een compleet andere wereld. De omringende bossen doen amper vermoeden dat hier een van de nationale parels op het gebied van luchtvaartonderhoud is gevestigd. Tekst: Mercuur Communicatie

Fokker en Defensie zijn er buren en geven als hoofdbewoners naam aan de uithangborden. Maar de overkoepelende naam, die het beste van deze twee werelden verbindt, luidt sinds vorig jaar Business Park Aviolanda. Dat is tevens de vlag waaronder deze bijzondere plek zal uitgroeien tot internationale hotspot voor de luchtvaartindustrie. Rob Sturm is ervan overtuigd dat Business Park Aviolanda die positie binnen bereik heeft. Hij trad medio vorig jaar aan als directeur. “Van een internationale status is eigenlijk nu al sprake. Als je alleen al kijkt naar de positie die Fokker Elmo wereldwijd inneemt. Dat bedrijf mag alle grote luchtvaartindustrieën tot zijn klanten rekenen. Daarnaast beperkt de Aircraft Services tak van Fokker zijn onderhoudsdiensten al lang niet meer alleen tot de eigen toe-

stellen. Ook bij Defensie wordt ‘gesleuteld’ aan vliegtuigen van internationale grootheden als Boeing en Lockheed. Tel daar het internationale karakter van de onlangs geopende Aviation Academy bij op, en het plaatje lijkt al compleet.”

drijvende kracht achter is. Die verzorgt nationale en internationale trainingen en opleidingen en is daarmee voor veel bedrijven in de luchtvaartsector een aantrekkelijke partij.”

Marktkansen Hekken weg Maar zover is het nog niet. Sturm is zich ervan bewust dat de private en militaire luchtvaart van oorsprong twee verschillende werelden zijn. “Dat zie je hier ook terug. Niet voor niets staan er nu nog letterlijk hekken tussen Fokker en Defensie die elk zo’n 1.000 werknemers hebben. In figuurlijke zin zijn we gezamenlijk die hekken aan het weghalen. We zijn er met elkaar van overtuigd dat je geweldig van elkaars hoogwaardige technologieën en kennis kunt profiteren. En met het beste van die twee werelden hebben we een fantastische propositie om nationaal en internationaal bedrijven voor deze plek en de hier aanwezige know how te interesseren.” Business Park Aviolanda heeft daarbij nog een aantal extra ijzers in het vuur. “We hebben een landingsbaan”, aldus Sturm. “Ook daarmee onderscheiden we ons van andere locaties in deze sector. En ik noem nogmaals de Aviation Academy, waar onze kennispartner ROC West-Brabant de

Bij REWIN West-Brabant ondervinden ze aan den lijve dat ‘de coalitie’ tussen hoogwaardig technologische kennis en bedrijvigheid die Aviolanda te bieden heeft, een van de sterke troeven van het businesspark is. “We hebben inmiddels al de nodige innovatieprojecten van de grond kunnen tillen waarbij uiteenlopende partijen samenwerken”, legt projectmanager Stefan van Seters van REWIN uit. Hij vervult de rol van engineer achter diverse clusters van bedrijven en kennisleveranciers en boort ook de financiële bronnen voor samenwerkingsprojecten aan. Van Seters ziet dat in toenemende mate kleine, hoogwaardige bedrijven en starters belangstelling tonen voor Aviolanda. “De synergie tussen hen en de grote bedrijven hier biedt volop mogelijkheden tot nieuwe productontwikkeling en dus ook nieuwe marktkansen. Zo zou je met activiteiten voor het innovatieve drones (onbemande vliegtuigjes, red.) segment ook marktpartijen als politie, havenbedrijven en milieu-inspecties binnen het vizier krijgen.”

Bedrijvig Dongen

fotoâ&#x20AC;&#x2122;s Jan Stads en Monica Vanhercke

Verzuimbegeleiding, advies en keuringen CBZ Verzuimservice is een onafhankelijk verzuimbedrijf dat betaalbare maatwerkoplossingen biedt voor totaal verzuimbeheer van kleine en middelgrote bedrijven. Hierbij bepaalt u zèlf welke acties u door ons laat uitvoeren. Onze servicegerichte benadering zorgt ervoor dat u altijd en overal volledig geïnformeerd bent over het resultaat van onze verrichtingen en de status van het verzuim binnen uw bedrijf. ...................................................................................................... Sluisweg 1a, 5102 VA Dongen, Tel. (0162) 31 42 17, www.cbzverzuimservice.nl

Kijk voor het laatste regionale zakelijke nieuws op

www.deondernemerzwn.nl

HLB Van Daal & Partners Persoonlijk, Pragmatisch en Professioneel « n de loop der jaren hebben wij de rol van traditionele accountant steeds verder achter ons gelaten en zijn we gegroeid naar een allround adviseur voor onze klanten. In het cijferwerk kun je namelijk niet onderscheidend zijn, in de advisering daarentegen des te meer! »

“Wat dat betreft weten klanten zich hier bevoorrecht,” steekt Michel van den Broek enthousiast van wal. “Zij krijgen doorgaans meer en vooral beter dan waar ze in eerste instantie om vroegen. Accountants en belastingadviseurs van HLB Van Daal & Partners durven namelijk buiten de geijkte kaders te denken wanneer dit in het belang van de klant is. Dankzij een proactieve houding en dit kritisch meedenken krijgen ondernemers – meer dan eens – onvermoede kansen aangereikt.”

HOOG IN HET VAANDEL “Onze Triple-P benadering komt daarbij goed van pas,” aldus Pascal Kosters. “Per-

soonlijk, Pragmatisch en Professioneel; deze waarden die wij hoog in het vaandel dragen, kenmerken onze dienstverlening. Zo telt HLB Van Daal & Partners louter hoog opgeleide medewerkers; alle adviseurs zijn Accountant of fiscaal-jurist. Niettemin blijven we ons sterk focussen op opleidingen en trainingen. Daarnaast proberen we het voor klanten zo gemakkelijk, overzichtelijk en toegankelijk mogelijk te houden. Onze digitale dienstverlening past perfect binnen die pragmatische houding. Tenslotte streven wij een écht contact met de klant na, dat verder reikt dan het puur zakelijke.Wij zijn van mening dat je voor een optimale advisering de persoon achter de ondernemer moet kennen.Temeer daar in onze klantenportefeuille heel wat familiebedrijven zitten waarbij privé en zakelijk als vanzelfsprekend al door elkaar heen lopen.”

SAMENWERKINGSVERBANDEN “Klanten die wij op elk mogelijk fiscaal en financieel adviesterrein van dienst kunnen zijn. De omvang van onze organisatie

HLB VAN DAAL & PARTNERS LAGE HAM 10, 5100 AG DONGEN TEL. 0162-322000 DONGEN@HLB-VAN-DAAL.NL, WWW.HLB-VAN-DAAL.NL

stelt ons namelijk in staat op diverse disciplines specialisten in te zetten. HLBVan Daal & Partners heeft belastingadviseurs, juridische adviseurs en diverse branchespecialisten (waaronder o.a.bouw, transport, medici) binnen de organisatie. Expertise die kleinere kantoren veelal • Pascal Kosters en Michel van den Broek : altijd op zoek naar Toegevoegde Waarde elders moeten halen.” “Overigens kunnen deze kan- weinige accountantskantoren in het land mers nimmer de boot zullen missen. Dat toren ook gebruik maken van onze ex- zijn die beschikken over de meest uitge- geldt overigens ook voor ontwikkelinpertise.Wij zijn in het verleden meerdere breide AFM-vergunning. Bedrijven van gen op internationaal gebied aldus Pascal samenwerkingsverbanden aangegaan met elke omvang en achtergrond kunnen wij Kosters. Naast het feit dat HLB Van Daal & Partners beschikt over een aantal spedergelijke kantoren. Deze samenwerking bedienen. cialisten met kennis van internationaal loopt uiteen van het enkel gebruik maken van onze expertise tot aansluiting bij onze DIEPGEWORTELD IN HET BRABANTSE LAND (belasting)recht, maken zij ook onderdeel organisatie. Die kantoren kunnen vanzelf- Na meer dan 30 jaar is HLB Van Daal & uit van het “HLB-netwerk”. Met dit stersprekend vertrouwen op onze kwaliteit en Partners ‘still going strong’. De organi- ke (inter)nationale netwerk (staat namegebruik maken van onze hoogwaardige satie zit diepgeworteld in het Brabantse lijk in de top tien van “accountantsnetautomatisering waardoor processen effi- land(schap); alle ins en outs van het re- werken”) kunnen wij ook cliënten met ciënter kunnen verlopen, want daarmee gionale ondernemersklimaat zijn bekend activiteiten in het buitenland van dienst kunnen wij onze prijsstelling scherp hou- en ontwikkelingen worden op de voet zijn. Niet toevallig is een van de slogans den.” valt Van den Broek hem bij. “Dat gevolgd, zodat hier zo snel mogelijk op van HLBVan Daal & Partners ‘Regionaal blijkt ook uit het feit dat wij een van de geanticipeerd kan worden en onderne- ondernemen, internationaal denken’.

interview >>

’Dongen door een roze bril…’ kleine stukje kijken, maar breder. Wat goed is voor de regio, is ook goed voor de plaats zelf.’

ls burgemeester is Simone Dirven-van Aalst van rechtswege verantwoordelijk voor integrale handhaving van orde en veiligheid. Binnen Dongen heeft ze ook recreatie en toerisme, kunstaankoop en dierenwelzijn in haar portefeuille. Simone Dirven (53) is lid van het CDA en sinds 2006 eerste burgeres van Dongen.

Hoe kijkt u aan tegen het ondernemersklimaat hier? ’Als gemeente proberen wij er alles aan te doen om een prettig vestigingsklimaat te creëren. We hebben een aantal grote bedrijventerreinen zoals Tichelrijt I en II en we denken zelfs al over Tichelrijt III. Op het gebied van innovatief ondernemerschap zijn we bezig met buitengewone projecten op bedrijventerrein De Wildert waar grote bedrijven als Coca Cola en Ardagh glas gevestigd zijn. In wezen komt het er op neer dat we kijken in hoeverre we met “afval” dat daar ontstaat, elders weer bruikbaar is. Ook dát is een vorm van social innovation trouwens.’

door Ad van Bladel Hoe kijkt u naar Dongen? Lachend: ‘Door een roze bril natuurlijk!’ Hoe kijkt u dan naar Dongen vanuit uw positie en vanuit uw portefeuilles? ’Maar serieus, toen ik hier kwam was ik een relatieve nieuwkomer. Ik kwam er wel snel achter dat Dongen een geweldige gemeente is om burgemeester in te zijn. Het heeft zo verschrikkelijk veel facetten die belangrijk zijn. De ligging is heel speciaal in een web van steden als Breda, Tilburg en Oosterhout. Ook de Randstad is binnen drie kwartier ter bereiken via goede verbindingen via de A59 en de A27. De ligging tussen de genoemde gemeenten biedt bovendien een veelheid aan kansen op bedrijvigheid. Dongen heeft een aantal grote bedrijventerreinen waar ook landelijk bekende - en schitterende - bedrijven zijn gevestigd waarvan Coca Cola, Montis en ECCO nog maar enkele voorbeelden zijn. Het is heel bijzonder dat Dongen in een gebied ligt waar zich vijf waterbronnen bevinden. Water dat afkomstig is uit de Ardennen en dat tot het beste en zuiverste van Europa wordt gerekend. Maar onder de rook van die grotere industriële jongens hangen ook nog vele kleinere pareltjes die de moeite waard zijn. Kinder/speelboerderij Pukkemuk is daar een bijvoorbeeld van. Daar trekken ze toch 125.000 bezoekers per jaar. Natuurlijk niet zo veel als De Efteling maar toch een zeer respectabel aantal. Natuurlijk zit ook vakantiepark Beekse Bergen vlakbij en zie je in de buurt ook allerlei activiteiten ontstaan die met de ligging van Dongen in die omgeving te maken hebben, zoals het openen van een zorghotel in de kern ‘s Gravenmoer. Er is een enorme dynamiek in de ge-

Simone Dirven: ‘Niet traditioneel, maar uit het hart met daadkracht.’ meente, dat heeft het als het ware in de genen meegekregen. Bovendien heeft Dongen een zeer actief verenigingsleven. Dongenaren vinden iets leuk en bouwen er een feest omheen. Daarnaast is de Universiteit van Tilburg maar een kwartiertje rijden. Het is voor ondernemers heel interessant om onze kant op te kijken. En dat doen ze dan ook.’ Hoe staat Dongen tegenover regionale samenwerkingsverbanden? ’Dongen is een belangrijke spil in de regionale gedachteontwikkeling. Met een achttal gemeenten vormen we samen het gebied Hart van Brabant. Naast Dongen horen daar nog Gilze-Rijen, Oisterwijk, Tilburg, Waalwijk, Loon op Zand, Hilvarenbeek en Goirle bij. Het Hart van Brabant ligt tussen de West-Brabantse regio en die van het oosten (met Eindhoven als centrum) in. Daartussen vinden wij het belangrijk om onze eigenheid te bewaren en gebruik te maken van onze sterke kanten. Wij zoeken én vinden, onze kracht in dat typische Hart van Brabantgevoel. Het is

hier prettig werken, heerlijk wonen in een landelijke omgeving maar toch met grote steden binnen handbereik. In samenwerking met de Universiteit van Tilburg is het begrip social innovation geïntroduceerd. Die term moet je niet te letterlijk vertalen trouwens. De kern ervan is dat we goed nadenken over hoe we zaken willen aanpakken. Niet traditioneel, maar uit het hart met daadkracht.’ De term social innovation hoor ik vaker in Dongen. Wat is dat? ’Hoewel het moeilijk is om er een exacte definitie van te geven zou je kunnen zeggen dat social innovation een alternatieve manier is om processen aan te vliegen. Heel anders dan we dat tot nu toe gewend waren. Onderwijs moet in het geheel aanvullend zijn en de gemeente kan en moet daarin ondersteunen. Belangrijk daarbij is bijvoorbeeld de opleiding van ambtenaren die veel meer dan voorheen moeten leren te zien welke mogelijkheden er zijn om burgers te helpen in plaats van zich op de dorre regeltjes te concentreren. Onderwijs,

Wat kunt u in de komende Ondernemer verwachten Datum 19 Maart 16 april 21 mei

Thema Golf / Netwerken Maintenence Arbeidsmarkt

Meer informatie? deOndernemer West-Brabant T 076 – 531 22 55 E teamwestbrabant@bndestem-pzc.nl deOndernemer Zeeland T 0118 – 434 070 E teamzeeland@bndestem-pzc.nl

Foto’s: Jan Stads ondernemers en overheid zijn daarbij de grootheden die met elkaar zullen moeten samenwerken. Een voorbeeld van een vorm van social innovation is te vinden in Frankrijk. Lille was een hele tijd een stad die enorm achteruit ging, als het ware verloederde. Huizen verkrotten en alles liep mis tot er op een bepaald moment een grondig saneringsplan werd opgesteld. Er werd gesteld dat het niet alleen belangrijk was dat de bakstenen van die huizen werden weggehaald maar dat ook gekeken werd naar bredere verbanden. Wie woonde waar en hoe kon dat in wezen beter. Er werd naar de opbouw van de stad gekeken, naar talenten van mensen die er woonden. Het hoge werkloosheidspercentage liep uiteindelijk terug. En toen er uiteindelijk in de regio een TGV-station moest komen werd bepaald dat Lille daarvoor de aangewezen plaats bleek. Vanaf dag 1 dat er op een andere manier, breder en met oog op talenten, naar Lille werd gekeken, was het enorm succes. Dát kan social innovation voor een regio betekenen. Niet alleen maar naar je eigen

Hoe kijkt u naar de toekomst van Dongen? ’We zijn wat mij betreft nog lang niet klaar op het gebied van het verbeteren van het lokale ondernemersklimaat. We hebben nog een wereld te winnen als het gaat om zaken als recreatie en promotie van Dongen. Ik denk daarbij aan het maken van slimme alliances om aan te haken bij bedrijven die hier activiteiten ontplooien. Je kunt denken aan het ontwikkelen van arrangementen en ook op die manier samenwerkingsverbanden initiëren tussen onderlinge ondernemers. Er bestaat een Toeristisch Platform:TRAP. Daarbinnen komt een aantal mensen uit verschillende ondernemersgebieden op regelmatige basis bij elkaar om na te denken over mogelijke samenwerking. Op die manier kun je op die gebieden win-win-win situaties creëren. En daar zijn we toch allemaal op uit.’ Hoe lang wilt u nog burgemeester van Dongen blijven? Lachend: ‘Een beetje gemene vraag vind ik, maar die kwestie speelt pas écht in 2012 als mijn termijn hier afloopt. Maar je wilt een antwoord natuurlijk. Ik zou nog wel heel erg graag nog minstens een termijn willen blijven omdat ik het werk hier nog verder wil afmaken.’

Rabobank Tilburg en omstreken Geen hand op de knip «

oms leiden verhalen een heel eigen leven. Zoals dat banken vandaag de dag de hand veel te strak op de knip houden. Als zo’n ‘boodschap’ maar vaak genoeg herhaald wordt, geloven mensen het nog ook en wordt een veronderstelling al snel een feit. Maar klopt dit beeld? In gesprek met Kurt Heier en Adriaan van Dortmont van Rabobank Tilburg en omstreken en hun klant Ralf Witlox.»

“Ik ben hét bewijs dat als je als ondernemer staat voor je zaak, gelooft in je product en een heldere visie/goed onderbouwd plan op tafel weet te leggen de Rabobank graag bereid is mee te denken in het financieringsvraagstuk… ook in deze economisch niet al te florissante tijden. Ondernemen tegen de stroom in loont zeker, heb ik ondervonden.”, aldus de Dongense ondernemer Ralf Witlox.

waarin de financiering tot stand kwam. Dat was vrij snel beklonken.” Kurt Heier, senior accountmanager Bedrijven: “Wat wil je ook als je een jonge, ambitieuze ondernemer tegenover je hebt zitten, die weet waarover hij praat, de lange termijndoelstellingen duidelijk op het netvlies heeft staan, financieel behoudend is en in het verleden reeds prima resultaten behaalde?”

KWALITEITSSLAG MAKEN Het enthousiasme waarmee Ralf Witlox van wal steekt is voelbaar. “Daar heb ik dan ook alle redenen voor. Nog geen jaar geleden opereerde ‘Orange Planet’ – een bedrijf dat innovatieve producten distribueert en ontwikkelt – vanuit een gehuurde loods, waar we langzamerhand uit dat spreekwoordelijke jasje groeiden. Om die zo belangrijke volgende kwaliteitsslag te maken, was een nieuw pand een vereiste.”

MEEST ZICHTBARE BANK “Op mijn beurt hoefde ik ook niet lang te aarzelen om met deze bank in zee te gaan,” vervolgt Witlox. “Rabobank is van oudsher een bank die letterlijk en figuurlijk ‘dichtbij’ is. De lijnen zijn kort, beslissingen worden lokaal genomen. Bovendien weten zij wat er leeft in de regio en spelen dan ook proactief in op ontwikkelingen in de markt. Het kantoor in Dongen heeft alle kennis en kunde in huis om mij zowel zakelijk als privé met een vast team aan professionals te bedienen.”

VRIJ SNEL BEKLONKEN “Nog steeds sta ik ervan te kijken hoe snel dat gerealiseerd is. Niet alleen de daadwerkelijke bouw – in no time stond er een pand waardoor afgelopen september de deuren al open konden – maar vooral het voortraject met de Rabobank

DICHTBIJ, BETROKKEN EN TOONAANGEVEND “Wat dat betreft is onze dienstverlening altijd weer opnieuw terug te voeren op ons dna: ‘Dichtbij’, ‘Betrokken’ en ‘Toonaangevend’ concludeert manager

• Adriaan van Dortmont, Kurt Heier en Ralf Witlox voor het nieuwe pand van Orange Planet Dongen en Rijen Adriaan van Dortmont. “En wat tot slot zeker niet onvermeld mag blijven, is het betrouwbare karakter,” besluit Witlox. “Rabobank is als sterkste bank uit de huidige crisis gekomen. Niet onbelangrijk voor een ondernemer om te weten dat je centen veilig op de rekening staan.Wellicht ook dat zij daarom haar financieringsbeleid niet heeft moeten aanscherpen en bij ondernemers met een goed verhaal echt niet de hand op de knip houdt!”

RABOBANK TILBURG EN OMSTREKEN HOGE HAM 89, 5104 JC DONGEN TEL. (013) 537 96 60 BEDRIJVEN@TILBURG.RABOBANK.NL WWW.TILBURG.RABOBANK.NL

Jaartsveld Groen en Milieu bv: de grondreiniger bij uitstek J

aartsveld Groen en Milieu bv (JGM) is opgericht in 1982 als werkmaatschappij van Jaartsveldbeheer, en zusterbedrijf van Jaartsveld Wegenbouw. In die tijd, begin jaren ’80, speelde de affaire ‘Lekkerkerk’. Een nieuwbouwwijk bleek op sterk vervuilde grond te zijn gebouwd en moest worden gesaneerd. De overheid vroeg wegenbouwers en grondverzetbedrijven of zij iets konden betekenen bij de sanering van de bodem, temeer omdat men vermoedde dat nog wel meer locaties verontreinigd zouden kunnen zijn.

JGM vestigde zich aan de Dinteloordseweg op het terrein van de “oude vlasfabriek” langs de Steenbergse Vliet. Een groot deel van de oude gebouwen werd gesloopt, waarna begonnen werd met de aanleg van een opslagterrein en de bouw van een reinigingsinstallatie. Als eerste en enigste in Nederland richtte JGM zich op het reinigen van straalgrit, een materiaal dat vrijkomt bij straalwerkzaamheden in o.a. de scheepsbouw en metaalindustrie. Naderhand werd de installatie ook aangepast voor het reinigen van vervuilde grond en andere zandachtige materialen, zoals rkg-/veegzand en sorteerzeefzand. In de loop der jaren heeft JGM veel zorg

besteed aan de landschappelijke inpassing. Ten zuiden van het bedrijf werd de Triangeldijk ingeplant met bomen en struiken en zijn de bospercelen in erfpacht overgenomen.

SHANKS In 1992 werd JGM verkocht aan Waste Management (WM), een Amerikaans bedrijf met vestigingen over de hele wereld waarvan een aantal in Nederland. Na een achttal jaren besloot deze wereldspeler zich terug te trekken uit Europa, en kwam de hele groep WM-bedrijven in Nederland en België in handen van Shanks. JGM maakt nog altijd onderdeel uit van deze Engelse afvalverwerker Shanks Group plc. REINIGINGSPROCES Voor de reiniging van straalgrit en later ook grond ontwikkelde JGM met steun van de overheid een installatie die gebaseerd is op mineraalscheidings- en flotatietechnieken, procedés die eerder ook in de mijnbouwindustrie werden toegepast. In het kort komt het proces erop neer dat de aangeboden grond eerst wordt voorgezeefd in een aantal stappen. Op deze manier worden alle grotere bestanddelen (brokken puin, wortels, takken, stortmateriaal, enz.) eruit gehaald. De gezeefde grond ondergaat vervolgens na natte

JAARTSVELD GROEN EN MILIEU BV DINTELOORDSEWEG 55, 4651 PC STEENBERGEN POSTBUS 136, 4650 AC STEENBERGEN TEL 0167 568000, FAX 0167 564940 E-MAIL: JAARTSVELD@SHANKS.NL WEBSITE: WWW.JAARTSVELDGM.NL

zeving nog diverse bewerkingen, waarna uiteindelijk gereinigd zand als eindproduct overblijft. De restfractie (slib) met de verontreinigde deeltjes komt in de vorm van een zogenaamde filterkoek uit het proces. Deze ‘koek’ gaat na keuring en niet-reinigbaarverklaring door Agentschap NL in bijna alle gevallen naar een stortplaats. Het bij de natte zeving vrijkomende “bodemvreemde” materiaal (fijn puin, takken, blad, e.d.) is meestal verontreinigd met olie of andere organische verbindingen en wordt afgevoerd voor verdere verwerking. Het niet verontreinigde puin vindt na inspectie z’n weg naar een puinbreker.

GRONDBANK Daar JGM al vele jaren geleden ook regelmatig grond van onverdachte locaties kreeg aangeboden is een grondbank gestart. Kleine en grotere partijen “schone” grond worden na aanvoer ingekeurd en samengevoegd tot partijen van 2000 ton. Na keuring conform Besluit Bodemkwaliteit wordt deze hergebruiksgrond naar een toepassingslocatie gebracht. KWALITEIT Alle activiteiten van JGM vallen onder de

vergunning in het kader van de Wet Milieubeheer (Wm) en Wet Verontreiniging Oppervlaktewater (WVO). Deze vergunning bevat uitgebreide voorschriften op het gebied van bodem, water, lucht en geluid, en hoe omgegaan moet worden met de diverse materialen en residuen. Het bedrijf hanteert uitgebreide procedures voor de voor- en eindacceptatie, de reiniging en opslag, en de afgifte van residuen en gereinigd materiaal. Deze procedures zijn onderdeel van het zorgsysteem, dat verder nog allerlei voorschriften bevat ten aanzien van milieu, arbo en kwaliteit.Vanuit bevoegd gezag, de provincie Noord-Brabant en het Waterschap Brabantse Delta (WBD),vinden regelmatig controles plaats op de naleving van weten regelgeving en de vergunningsvoorschriften. Sinds 2003 is het zorgsysteem gecertificeerd conform de norm NEN-EN-ISO 14001 voor milieuzorgsystemen, waarbij jaarlijks een audit door BSI wordt uitgevoerd. Daarnaast zijn er nog een tweetal beoordelingsrichtlijnen (BRL 7510: reiniging,

en 9335: grondbank) waarvoor JGM eveneens is gecertificeerd. Audits voor deze BRL’s vinden halfjaarlijks plaats. Op basis van het zorgsysteem en de certificaten heeft JGM zogenaamde Kwaliboerkenningen, verstrekt door Agentschap NL, voor alle grondactiviteiten. Binnen de Shanks’ bedrijven wordt tevens gewerkt met het geautomatiseerde zorgsysteem ©O®E waarin de naleving van alle (wettelijke) eisen, voorschriften en procedures wordt geregistreerd en in geval van afwijkingen acties en streefdatums worden vastgelegd.

COMMUNICATIE Als bedrijf hecht JGM aan een open en heldere communicatie met zowel klanten, omwonenden, als de gemeente en de andere overheden. Het is belangrijk dat mensen een indruk kunnen krijgen van de werkzaamheden die er plaatsvinden, waarbij één van de problemen uit onze geïndustrialiseerde samenleving, te weten vervuilde grond, op een verantwoorde manier wordt opgelost.

bijzonder bedrijf >>

100.000 sprinkhanen per week… M

ensen met een insectenfobie zullen dit verhaal waarschijnlijk overslaan. Zij zullen rillen van de honderdduizenden sprinkhanen en kakkerlakken die in de warme droge kasten van De Sprinkplank aan de Gemeentenweg worden gekweekt. Bedrijfseigenaren Twan en Yvonne Schellekens griezelen er echter niet van als ze met handenvol, levende insecten staan te verpakken. De oorsprong van het bedrijf bleek ook hier een toevallige.

door Ad van Bladel DONGEN - Twan Schellekens: ‘Inmiddels best een aantal jaren geleden, kreeg ik via mijn toenmalige bedrijf in de vollegronds tuinbouw, van iemand uit Kaatsheuvel de vraag of ik gras wilde verkopen voor zijn sprinkhanen. Van het een kwam zo het ander en uiteindelijk zijn we samen zelf sprinkhanen en krekels gaan kweken. In 2004 scheidden onze wegen weer en gingen wij door met de kweek van Afrikaanse treksprinkhanen en kakkerlakken.’ Hij ging met krekels verder.’

Twan Schellekens griezelt niet van zijn sprinkhanen.

Schellekens kijkt vriendelijk en begrijpend als hij antwoord geeft op de vraag die me vanaf het begin op de lippen brandt: ‘Neen, neen hoor, ze zijn niet voor menselijke consumptie, al hoor je daar wel steeds meer over natuurlijk. De groothandels aan wie wij leveren verkopen ze door als voer voor reptielen en hagedissen. In ons land heb je denk ik een stuk of 13 tot 15 insectenkwekerijen al zijn er daar ook een paar bij die meer soorten, waaronder krekels, wormen en roofinsecten, kweken. Wij zijn met ons bedrijf nu bezig met een uitbreiding. Kweekten we in het verleden, zeg maar, zo’n 50.000 exemplaren per week, voornamelijk grote Afrikaanse sprinkhanen, we willen toe naar

80.000 tot 100.000 exemplaren wekelijks. Ik heb nu zo’n 350 kooien staan. De klimaatomstandigheden zijn enorm belangrijk voor de dieren. Ze hebben warme droge lucht nodig en het afgelopen jaar ging dat niet helemaal goed waardoor we een moeilijk jaar hadden. In de kasten die nu gebouwd zijn komt een beter klimaatsysteem zodat ons dat niet meer zou moeten kunnen gebeuren. Ziektes spelen bij ons hoegenaamd geen rol; de dieren doen het goed of gaan kapot, maar die vochtigheid is van levensbelang. Dat is ook een van de redenen waarom we de grasopslag (ten behoeve van het voedsel, AvB.) in een andere hal opslaan. Bij het drogen kwam toch teveel vocht vrij dat

weer bij de kasten kon komen. Nu kan dat niet meer. Weet je, voor een bedrijf zoals wij dat hebben, bestaat geen school. Je zult het vak zelf moeten leren. De collega-bedrijven zijn doorgaans ook nogal gesloten van karakter zodat je niet eens met elkaar kunt overleggen en léren hoe zij het doen. Ik vind dat eigenlijk wel jammer want je hoeft van elkaar niet alles te weten maar soms kun je van anderen leren en zij van jou. De markt zou er misschien wel beter van worden, net als de kwaliteit. De gezondheid van de insecten is natuurlijk niet zo makkelijk te onderzoeken al zijn er wel wat universiteiten die je kunt inschakelen en dat hebben we vorig jaar ook gedaan. Maar ik moet zeg-

gen dat dit jaar heel goed is begonnen en dat geeft weer alle hoop voor de toekomst.’

Consumptie Twan Schellekens: ‘Je hoort natuurlijk bij tijd en wijle wel verhalen over insecten voor menselijke consumptie. Sommige soorten zijn daarvoor ook wel geschikt. Het is duurzaam en vetvrij en wordt als zodanig wel gepropageerd en zelfs gesubsidieerd door het Ministerie van Landbouw. Ik zie daarin overigens niet meteen een enorme doorbraak al zijn er restaurants die van tijd tot tijd wel experimenteren met het voorschotelen van deze dieren. Restaurant Etenstijd in Tilburg heeft bijvoorbeeld nu al twee keer

een insectenmaand gehouden waarbij insecten op het menu staan. Misschien zal de menselijke consumptie mee een geleidelijke weg afleggen wanneer insecten in steeds meer producten zouden worden toegevoegd. Maar dat consumenten op grote schaal meteen overschakelen op het eten van Afrikaanse treksprinkhanen - die daarvoor overigens wel geschikt zijn - geloof ik niet direct. De vertwintigvoudiging die her en der wordt aangekondigd om aan de groeiende vraag voor menselijke consumptie te kunnen voldoen, zie ik de eerstkomende jaren nog niet plaatsvinden.’ Insectenhaters kunnen dus weer ontspannen doorlezen.

Dongen als economische factor D

ongen kent twee grote bedrijventerreinen: Tichelrijt I en II en De Wildert. Ieder hebben ze hun eigen signatuur. Tichelrijt, dat ligt aan de zuidkant van Dongen, is in 2009 opgeleverd als gerevitaliseerd terrein, voorzien van glasvezelkabel. Wethouder Bas Evegaars: ‘Het was de kunst om in het traject er naartoe alle neuzen dezelfde kant op te krijgen. De provincie, gemeente én ondernemers moesten daarin elk hun eigen verantwoordelijkheid nemen. Voor zover we dat nu kunnen zien, is dat ook uitstekend gelukt. “

door Ad van Bladel „Om een voorbeeld te noemen: als gemeente vonden en vinden we dat ondernemers zelf een bepaalde verantwoordelijkheid moeten dragen voor de uitstraling van de werkomgeving. Dus verder kijken dan alleen naar jezelf en je onderneming. Wij wilden dat toch wat breder trekken. Dankzij

het feit dat ieder zijn rol oppakt, vertaalt zich dit mooi naar de praktijk. Hiervoor is het Platform Tichelrijt opgericht, waarin drie werkgroepen actief zijn: beheer & verkeer, veiligheid en ontwikkeling. Hierdoor blijft het terrein duurzaam kwaliteit uitstralen. Leegstand binnen bedrijventerreinen geldt als fnuikend voor het aanzicht

van het terrein. Hier probeert Dongen wat aan te doen. Evegaars: ‘De kunst is hier die terreinen toch aantrekkelijk te houden als er onverhoopt een bedrijf wegvalt. Dat is hier ook wel gebeurd. Anderzijds heeft een aantal bedrijven juist behoefte aan uitbreiding. Zie hier de uitgelezen kans om die twee met elkaar proberen te verbinden. Goed voorbeeld hiervan is Van Cranenbroek op Tichelrijt. Zij willen uitbreiden en door slim te opereren, kan dat ook. Het magazijn gaat nu naar de plaats waar vroeger een ander bedrijf gevestigd was. Als gemeente kun je helpen met het aandragen van oplossingen. En dat is natuurlijk hartstikke mooi. We hebben direct contact en korte lijnen,

zodat we snel horen wat er speelt.’

De Wildert Bas Evegaars: ‘De Wildert is een wat apart terrein binnen Dongen: daar zitten de echt grote bedrijven zoals Coca Cola en Ardagh Glass. Dat vergt ook een andere manier van ondernemen. Er wordt enorm veel CO2 en restwarmte geproduceerd. Op dit moment wordt gewerkt aan een oplossing om die warmte en gassen te hergebruiken, bijvoorbeeld voor glastuinbouw. Duurzaam ondernemen wordt steeds belangrijker en we boffen door het feit dat vlakbij De Wildert een grote leidingstraat loopt waarmee we een koppeling kunnen maken. Op

die manier wordt een eventuele uitbreiding van De Wildert geoptimaliseerd en aangepast aan nieuwe ontwikkelingen.’ Dongen denkt niet alleen aan de grote bedrijven, er is ook aandacht voor het MKB. Bas Evegaars: ‘Ook de kleine middenstanders zijn belangrijk voor de vitaliteit van onze lokale economie. Daarom heb ik als portefeuillehouder onder meer regelmatig contact met leden van de ondernemersvereniging “Dongen promotion”. Zij zitten onder andere in het Platform Centrum om de belangen en behoeften van het MKB aan te geven bij de toekomstige centrumplanontwikkelingen.’

<< steenbergen

Kees Suijkerbuijk: ‘Aandacht van de provincie’.

Foto’s: Aad Meijer

Stefan Verkaart: ‘Behoefte aan uitbreiding’.

Steenbergen wil grond voor bedrijven H

et liefst zou wethouder Peter de Koning zo snel mogelijk nieuw bedrijventerrein beschikbaar stellen voor lokale en regionale bedrijven. Er is al jaren sprake van gebrek aan grond voor bedrijven. De gemeente is het beu. “Als de gedeputeerde van Economische Zaken langs komt, hebben wij een stevig gesprek”, zegt de wethouder. door Peter de Jong STEENBERGEN - De gemeente Steenbergen beschikt over drie bedrijventerreinen: Reinierpolder 1 en 2 en Molenkreek in Dinteloord. Er is geen bedrijfsgrond meer beschikbaar. Al jaren moet de gemeente nee verkopen tegen bedrijven die zich in de gemeente willen vestigen of die willen uitbreiden. Bedrijfscontactfunctionaris Kees Suijkerbuijk zou

dat graag anders zien. “Op Reinierpolder 1 en 2 zitten bedrijven die willen uitbreiden. Daar hebben we echter geen mogelijkheden voor. We wachten nu op het tracébesluit voor de doortrekking van de A4. Pas dan kunnen we een planning maken voor de volgende fase van Reinierpolder.”

Ideaalplaatje Eén dezer dagen ondertekent de minister het definitieve Tracébesluit A4. “Maar intussen ontvangen we regelmatig verzoeken van bedrijven. De nood is vrij hoog. Het enige wat we aan grond kunnen uitgeven zijn wat kleine vlekjes op de kaart. Dat is te beperkt om te kunnen voldoen

aan de verzoeken”, zegt Suijkerbuijk. “Het zou natuurlijk mooi zijn om hoogwaardige bedrijvigheid te kunnen vestigen op een uitbreiding van de Reinierpolder met een aansluiting op de A4. Dat zou een mooie blikvanger kunnen zijn voor Steenbergen. We zouden het terrein het liefst gelijk aanleggen met de doortrekking van de A4. Dat is ons ideaalplaatje.” In 2009 besloot het familiebedrijf Van Trier vanuit De Heen te verhuizen om een nieuw distributiepark te bouwen op Welgelegen II in de gemeente Tholen. Ook vertrokken bedrijven naar bijvoorbeeld Oude Molen in Halsteren en naar Roosendaal. Voor Steenbergen een hard gelag. In datzelfde jaar kwamen de Steenbergse coalitiepartijen GB/DLP, PvdA en VVD dan ook met een motie waarin ze het college opriepen ‘nu al bij de provincie voor de deur te gaan liggen om de ontwikkeling van bedrijventerrein Reinierpolder 3 op de rails te zetten’. De politiek wilde een proactief beleid. ”We streven ernaar dertig hectare uit te geven voor lokale en regionale bedrijvigheid”, zegt wethouder De Koning. “De provincie wil alleen uitbreiden voor lokale bedrijven, maar

wij willen dat ruimer zien. Daar willen we graag speciale aandacht van de provincie voor. Dat zal ik gedeputeerde De Boer van Economische Zaken bij een volgend bezoek aan onze gemeente duidelijk maken”, voegt De Koning lachend toe.

Behoefte Stefan Verkaart van het Ondernemers Platform Steenbergen ondersteunt dat standpunt van harte. “Er is al jaren behoefte aan uitbreiding. Natuurlijk gaat het economisch gezien nu wat minder, maar bedrijven hebben nog steeds extra ruimte nodig. Met een hoogwaardige bedrijventerrein zouden wij heel blij zijn. Dat is immers ook goed voor de werkgelegenheid in de gemeente. Wel moeten we ervoor waken dat als we Reinierpolder 3 gaan aanleggen, er geen leegstand ontstaat op 1 en 2 door verhuizingen van ondernemingen. Het zou niet goed zijn als 1 en 2 dan verwaarloosd worden.” Suijkerbuijk denkt dat het met verwaarlozing wel zal meevallen. “De provincie heeft ook nog een inspanningsverplichting waar het gaat om de herstructurering van oude bedrijventerreinen. Dat heeft continu de aandacht van de provincie.”

Drie locaties voor bedrijvigheid De gemeente Steenbergen telt drie bedrijventerreinen: Reinierpolder 1 Westelijk van de gemeente Steenbergen, ten noorden en zuiden van de rijksweg naar Tholen, bevindt zich het bedrijventerrein Reinierpolder. Het oudere Reinierpolder 1 is gelegen ten noorden van de rijksweg, en kent onder meer vestigingen van Multinational Dawn Foods, Pontmeyer, Heijnen Technology en twee SPECTRUM-bedrijfsverzamelgebouwen. Reinierpolder 2 Ten zuiden van de rijksweg is het nieuwere Reinierpolder 2 gelegen, dat eind 90-er jaren/begin 2000 ontwikkeld is. Op een enkel kavel na is dit terrein thans geheel uitgegeven. In totaal huisvesten Reinierpolder 1 en 2 145 bedrijven met 1071 werknemers. Molenkreek Bij Dinteloord ligt bedrijventerrein Molenkreek, ter grootte van 6 hectare. Met 22 bedrijven is het terrein vol. Er werken ruim 220 mensen.

wethouders >>

amen werken aan een leefbare en economisch gezonde samenleving waarin iedereen meedoet. Dát is de essentie van het project Dongen Werkt dat komend jaar een prominente rol gaat krijgen in de Dongense gemeenschap. Juist omdat het gaat om een omvattend project met grote impact, heeft de Ondernemer een dubbelinterview met de Dongense wethouders René Roovers (sociale zaken, welzijn en leefbaarheid) en Bas Evegaars (economische zaken).

Dongen Werkt Goed…

door Ad van Bladel DONGEN - Wethouder René Roovers trapt af met: ‘Dongen Werkt is een project dat een zo breed mogelijk draagvlak in de samenleving probeert te creëren als het gaat over het genereren van werk voor mensen die nu geen werk hebben. Als gemeente willen we - op welke manier dan ook - die mensen helpen om een zinvolle taak uit te voeren. Of het nu gaat om vrijwilligerswerk of regulier werk: het belangrijke is dát ze actief worden. Dat is niet alleen voor hen het beste, maar natuurlijk ook voor de gemeente en de ondernemingen binnen onze gemeente. Om dat te bereiken, maken we nu als gemeentebestuur een inventarisatie wat nodig is, maar ook over welke talenten mensen beschikken die nu nog in zekere zin langs de kant staan van de werkende samenleving. Ook hebben we de medewerking nodig van zowel ondernemers als instellingen en willen we ondernemers ondersteunen. Het is dus niet meer dan logisch dat ook ondernemers worden betrokken bij het project.’ Zijn collega Bas Evegaars vult hem aan: ‘Het is van het grootste belang dat we een goed ondernemersklimaat bewerkstelligen waarin eventuele knelpunten en kansen duidelijk zichtbaar moeten worden. Belangrijk in dit samenwerkingsverband is de term “social innovation”, daar komen we later nog op terug.’ René Roovers: ‘In het kort probeert het project “Dongen Werkt” om in samenwerking met sociale werkvoorziening Diamant, werkgevers en gemeente een afstemming te vinden tussen het aantal vacatures binnen organisaties en het aanwezige aanbod. Door allerlei nationale bezuinigingsslagen kan in de toekomst niet meer sprake zijn van een langdurige ondersteuning. Het aanwezige aanbod aan werk moet op evenredige wijze worden verdeeld. Dat kan ook wel, maar het vergt van alle betrokken partijen wel een omslag in denken. Zo vragen we van ondernemers zich wat breder te oriënteren op de samenleving. Niet alleen te kijken naar de direct eigen ondernemingsbelangen, maar ook naar het algemeen belang. Hetzelfde geldt voor de mensen zonder werk: van hen vragen we de bereidheid om actief mee te doen en alles in

Bas Evegaars (links) en René Roovers aan de rand van Dongen. het werk te stellen om straks weer aan de slag te kunnen.’ Wat betekent dat in de praktijk? René Roovers: ‘Op dit moment staat “Dongen Werkt” in de startblokken. Een aantal zaken moet nog worden uitgekristalliseerd en volgende maand valt er een politiek besluit. Op basis daarvan gaan we het project concreet uitwerken. Toch kijken we nu al in de praktijk hoe we vraag en aanbod bij elkaar kunnen brengen. In wezen kan je dan ook zeggen dat we aan het verbouwen zijn met de winkel open. We zijn bezig draagvlak te creëren bij ondernemers en in de wijken om vraag en aanbod op een goede, eerlijke manier op elkaar af te stemmen. Ook inventariseren we wat mensen nodig hebben op het gebied van onder meer zorg en scholing om aan de slag te kunnen gaan. Als gemeente is het onze taak om de zaak zodanig goed in de samenleving in te bedden dat een breed draagvlak mogelijk is en ontstaat. Dat is een hele kunst. Voorheen dachten ondernemers die een arbeidskracht nodig hadden: uitzendbureau. Deze primaire gedachte is al iets aan het veranderen. Straks is het de bedoeling dat men direct denkt aan Dongen Werkt. Daar komen uiteindelijk alle initiatieven, beschikbare functies en talenten van mensen bij elkaar.’ Bas Evegaars: ‘Het is heel belangrijk dat dit project goed wordt neergezet en ook slaagt, want het wekt natuurlijk ook verwachtingen. Zowel aan de kant van onderne-

mers als bij diegenen die op zoek zijn naar een baan. Het is een kwestie van het koppelen van zaken als leefbaarheid en zorg aan werkgelegenheid. Dát willen we heel goed regelen. En ja, er moet nog veel gebeuren. René heeft gelijk als-ie zegt dat het verbouwen is met de winkel open, want zo is het echt. Het mooie ervan is ook dat Dongen Daadwerkelijk Dynamisch wordt. Wij willen werklozen een nieuw perspectief bieden, uitgaande van hun eigen talenten en mogelijkheden.’ Wat betekent dat voor ondernemers? Bas Evegaars: ‘Ondernemers zijn doorgaans heel praktische mensen. Wat we horen en merken, is dat de beleving van het project heel goed is. Het krijgt langzaam aan meer bekendheid en ondernemers nemen meer verantwoordelijkheid. Dat betekent in de praktijk dus meer dan een belletje naar het uitzendbureau. Veel meer dringt zich de vraag op: wat is er hier in Dongen zelf aan mogelijke werknemers voor handen en wat hebben de ondernemers zelf nodig? Op die manier worden vraag en aanbod op een goeie manier met elkaar in aanraking gebracht.’ Dat vergt nogal wat van de Dongense samenleving. Bas Evegaars: ‘Wij leven in het besef dat dit alles niet mogelijk is zonder een breed draagvlak. In dat kader is de Dongense slogan “In Dongen

Foto’s: Jan Stads Doen We Dingen Samen” perfect op zijn plaats. Maar je hebt gelijk als je zegt dat het ook van de gemeentelijke organisatie wel wat vergt. Het is een verplichting aan de burgers en een verantwoordelijkheid die we nemen. Daar mogen we niet mee miskleunen. Voor de vakantieperiode willen we klaar zijn met de inventarisatie van talenten van mensen die bij ons een bijstandsuitkering hebben. We willen en moeten weten wat ze kunnen, maar ook wat ze eventueel niet kunnen. Belangrijkste uitgangspunt is het uitgaan van kansen en mogelijkheden, in plaats van vast te lopen op beperkingen en belemmeringen. Op basis van de talenten en kansen maken we een profiel. Ik ben er van overtuigd dat niemand voor zijn lol in de bijstand zit en iedereen wil vast en zeker een extra inspanning betrachten. In dit kader is de samenwerking met het leerwerkbedrijf van de Diamant groep geweldig. Zij hebben de juiste expertise is huis om te kijken welke mogelijkheden mensen hebben in plaats van zich blind te staren op mogelijke vlekjes. Wordt geconstateerd dat er vlekjes zijn, dan proberen we gezamenlijk om deze zo goed mogelijk weg te werken.’ René Roovers: ‘Ik vind het belangrijk te constateren dat wij elke burger belangrijk en waardevol vinden. Wij willen er als gemeente voor zorgen dat we er, in samenwerking met burgers en bedrijfsleven, alles aan gedaan hebben om iedereen op een juiste plaats in de samenleving te krijgen. We zetten ons

maximaal in om dat gegeven goed te laten slagen. De doelstelling is dat we iedereen een kans willen geven om op zijn of haar niveau mee te doen aan de samenleving.’ Jullie werken vanuit een heel andere politieke achtergrond. René vanuit de SP en Bas vanuit de lokale partij Democratisch Podium. Hoe gaat dat samen? René Roovers kijkt Bas Evegaars aan en zegt: ‘Dat gaat eigenlijk wel heel goed he. In de praktijk werkt het hartstikke goed. Ik vind het ook fijn dat Bas economische zaken in zijn portefeuille heeft ,want dat is een zeer belangrijke ingang voor dit project. Naar mijn mening is het echt een heel goeie samenwerking; we kunnen elkaar goed aanvullen en dat is alleen maar in het belang van het succes van het project. Bas Evegaars knikt instemmend als hij vervolgt met: ‘Dongen Werkt wordt echt goed neergezet. We stemmen af met hetzelfde doel voor ogen. Zoals het er nu naar uitziet, gaan we er zeker in slagen.’

TEGELWERKEN

VAN GEESBERGEN

Olmendreef 11 4651 RP Steenbergen Mob: 06-55330512 E-mail: info@vangeesbergen-tegelwerken.nl

<< innovent

Vijfde Innovent in Etten-Leur I

nnovent 2011 wordt op 3 maart voor de vijfde maal gehouden. Dit keer is het nieuwe Turfschip in Etten-Leur het decor voor dit event. De organisatie, die in handen is van de Kamer van Koophandel, Syntens en NHTV internationaal hogeschool Breda is druk doende met de allerlaatste voorbereidingen. Ron bRosbak (Syntens), Huub Dormans (Kamer van Koophandel) en Wout de Zeeuw zijn de organisatoren van het evenement.

door Marieke Graat ETTEN-LEUR - Rosbak: “Innovent doen we voor, door en met ondernemers!” Innovent is dé innovatiedag voor ondernemers uit West-Brabant en Zeeland die continue in willen spelen op een snel veranderende en vooral ook onvoorspelbare omgeving. Innovent biedt nieuwe inzichten en laat aan de hand van praktijkvoorbeelden zien hoe samenwerking leidt tot betere producten en diensten; sociale innovatie. Huub: “Wij willen met Innovent ondernemers op een laagdrempelige manier kennis laten maken met de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van ondernemerschap waar ondernemers mee te maken hebben of krijgen.” “Er zijn tal van netwerken in de regio, maar een breed event als Innovent biedt alle ondernemers de kans op verrassende, nieuwe ontmoetingen” Elk jaar wordt er een inspirerend programma neergezet met aansprekende gasten. Dit jaar is bewust gekozen voor één spreker en een ruim aanbod van workshops. Dormans: “We hebben veel geleerd van de ervaring uit voorgaande jaren. Daaruit blijkt dat ondernemers graag nieuwe inzichten willen opdoen die praktisch toepasbaar zijn in het bedrijf, effectieve workshops waar de ondernemers ook echt wat aan hebben.’ Rosbak: “”We hebben gekozen voor Guido Thys als plenaire spreker omdat hij gespecialiseerd is in het vermarkten van producten en diensten. Juist door zijn ‘eenvoudige’ kijk op dit onderwerp is hij in staat ondernemers te inspireren.”

Verrassende, nieuwe ontmoetingen op Innovent! ‘Bedrijfsverloskundige’ Guido Thys staat tijdens Innovent 2011 garant voor een impactvolle combinatie van humor en meteen bruikbare inzichten. Vanuit zijn opmerkelijke kijk op ondernemen, kansen zien, kansen benutten en innoveren confronteert hij ondernemers met de toekomst en zal hij ondernemers in laten zien hoe zij op kansrijke situaties in kunnen spelen, ook al zijn die niet altijd te voorspellen. De Zeeuw: “”Het gaat erom ontwikkelingen te duiden, te vertalen naar de eigen situatie en om te zetten in nieuwe producten en diensten. Inspelen is pro-actief zijn.”

Workshops Dormans: “Met alle onvoorspelbare veranderingen is het lastig om je bedrijf te organiseren. Niet alleen com-

municatiekanalen, consumenten en businessmodellen veranderen. Ook de werknemers van nu stellen andere eisen aan een ondernemer. “ Met een keuze uit zestien inspirerende workshops wordt dieper ingegaan op een breed scala aan onderwerpen. Onderwerpen als social media, de generaties X en Y, succesvollere producten en diensten door co-creatie, succesvol innoveren in de logistiek, en trends en ontwikkelingen worden praktijkgericht aangekaart. Hiermee wordt kennis niet alleen gedeeld, er is ook mogelijkheid om met elkaar van gedachten te wisselen. Wout de Zeeuw: “Aan de slag gaan met een systemische opstelling om snel een duidelijk beeld te krijgen van wat wel en niet mogelijk is binnen het bedrijf. Syntens biedt een workshop innovatieve

Foto: Photo40 technologie aan en de Kamer van Koophandel biedt een workshop aan over de meergastvrijheidcultubur, business model innovatie, zingeving en marketing en een workshop vernieuwend ondernemen via systemische opstellingen.” Syntens biedt een workshop innovatieve technologie aan en de Kamer van Koophandel biedt een workshop aan over de meerwaarde van design. Een belangrijke sleutel achter het succes van Innovent is samenwerking. De Zeeuw: “Samenwerken om bij te dragen aan een succesvolle economische- en kennisinfrastructuur. Voor de drie O’s (Overheid, Ondernemers en Onderwijs) ligt daar een gezamenlijke opdracht. Voor NHTV zit er nog een extra dimensie aan: studenten zijn via het leerbedrijf Expertise

Centre Event Management verantwoordelijk voor de organisatie van de dag. Studie en praktijk zijn hier volledig versmolten: opgedane kennis wordt in de praktijk gebracht.” Samenwerken draait om kennis, ervaringen en projecten delen met elkaar om sterker op de markt te komen.

Innovent is op donderdag 3 maart van 13.00 tot 19.00 uur in het nieuwe Turfschip in Etten-Leur. Innovent is gratis toegankelijk. Wilt u zich ook aanmelden voor Innovent 2011 of wilt u meer informatie? Schrijf u nu in op de website www.innovatieplan.nl/innovent

Docenten blij met ‘ondernemen’ S

teeds meer scholen zien meerwaarde in het aanleren van ondernemers-vaardigheden bij leerlingen. Kinderen die onder begeleiding zelf een bedrijfje opzetten blijken beter te scoren op belangrijke kwaliteiten als samenwerken, afspraken nakomen, klantgericht denken en zelf initiatief en verantwoordelijkheid nemen. Dit valt op te maken uit het jaarverslag over 2010 van de Stichting Jong Ondernemen. Jong Ondernemen zag het aantal klassen dat zich inschreef voor het ‘kids in bizz’ basisschoolprogramma afgelopen jaar toenemen met 9 procent. Het totaal aantal deelnemers groeide met 10 procent.

BREDA - Vroeg beginnen met leren ondernemen is goed voor kinderen. Door kinderen op jonge leeftijd kennis te laten maken met het ondernemerschap leren ze omgaan met geld en risico’s, krijgen ze meer zelfvertrouwen en is de kans groter dat ze la-

ter zelf een eigen bedrijf opzetten. Steeds meer Nederlandse scholen maken dan ook gebruik van één van de speciale scholenprogramma’s die de Stichting Jong Ondernemen aanbiedt. Al vanaf groep 7 van de basisschool kunnen leerlingen daarin leren

hoe het is om ondernemer te zijn. Het bijzondere aan deze programma’s is dat er wordt gewerkt met echt geld, echte producten, echte leveranciers en echte klanten. Veel docenten hebben inmiddels gemerkt dat het op jonge leeftijd kennismaken met de grondbeginselen van het ondernemen een positieve invloed heeft op de ontwikkelingen van kinderen. Elly Boer, docent van VMBO-scholengemeenschap Oosterlicht uit Vianen werkt met het learning company programma van Jong Ondernemen: “Door te leren omgaan met geld en risico’s raken jongeren al in een vroeg stadium gewend

aan wat later zo belangrijk voor ze wordt. Bovendien is door dit project het zelfvertrouwen van de leerlingen enorm gegroeid. Ze zien in dat ze veel meer kunnen dan ze ooit gedacht hadden.” Han de Ruiter, Voorzitter Jong Ondernemen, is zeer te spreken over de ontwikkelingen in het onderwijs: “Scholen zien steeds meer het nut in van ondernemerschap als vak. En dat is mooi, want de toekomst van onze economie ligt in handen van de huidige jongerengeneratie. Zij moeten straks de kar gaan trekken. Hoe eerder zij kennis maken met de grondbeginselen van het ondernemen, hoe be-

ter.” Jong Ondernemen laat regelmatig onderzoek doen naar de waardering voor haar programma’s. Maar liefst 91% van de recent geënquêteerde docenten beoordeelde het eigen project als positief, met een gemiddeld rapportcijfer van 7,7. Dit jaar bestaat Jong Ondernemen 20 jaar, aanleiding om een groot aantal nieuwe initiatieven op te starten. Zo komt er een internationaal uitwisselingsprogramma voor deelnemers aan de studentenbedrijven (Enterprise Without Borders)en kunnen havo/vwo leerlingen kennis maken met de mogelijkheden van een technologische studie in de Exxon Sci-Tech Challenge.

schoenen >>

ECCO: van koe tot consument

Panos Mytaros: ‘Meer verwantschap tussen Scandinavië en Nederland.’

r hangt een leerlucht in zijn werkkamer, niet vreemd wanneer je daar de talrijke gekleurde huiden ziet, de vele schoenen op het bureau en andere lederen voorwerpen op de kast. Panos Mytaros (41) is President Leather Group van een van de grotere ondernemingen in Dongen: ECCO Leather aan de Vierbundersweg 11. Dat presidentschap - daarnaast is hij nog directeur van de Dongense vestiging en lid van de Raad van Bestuur van het bedrijf wereldwijd - meet je slechts af aan zijn enorme productkennis. Arrogantie lijkt hem vreemd.

door Ad van Bladel DONGEN- De Dongense geschiedenis van het Deense familiebedrijf begin in 2001 waar de van oorsprong van Lesbos afkomstige Panos Mytaros naar eigen zeggen ‘medewerker 001’ werd. Panos Mytaros: ‘ECCO bestond wel als bedrijf, sinds 1963, maar nog niet in Nederland. Toen besloten werd in Europa verder voet aan de grond te krijgen werd uitgekeken naar een locatie waarbij onder meer de heritage belangrijk was, een verleden met leerindustrie. Dat vonden we in Dongen. De keuze voor Nederland lag meer voor de hand dan bijvoorbeeld Italië omdat de zakelijke verwantschap tussen Scandinavië en Nederland beter was dan met dat land. Low profile opereren en sociaal zijn, dat past in beide culturen. Zo werd Dongen op de kaart gezet. Er werd een bedrijfje met veertig medewerkers opgekocht en dat bleek de

start van wat nu een zeer belangrijk research & developmentcenter is op het gebied van leer en leerbewerking. Ik durf zelfs wel te stellen dat de vestiging hier op dat gebied tot de absolute wereldtop behoort. ECCO Dongen is een heel internationaal bedrijf met veel internationale medewerkers. De 150 medewerkers hier hebben maar liefst vijftien nationaliteiten. Hier is de totale integratie dus echt een feit. Dat is heel prettig om in te werken.’

Yakleer Research & Development, daarom draait het voornamelijk bij ECCO Dongen. Panos Mytaros: ‘Toen ik hier in Dongen begon wilde ik er een internationaal bedrijf van maken en dat is goed gelukt. ECCO staat wereldwijd bekend om zijn zuivere, zachte en pure leersoorten. Voor álle producten die we maken: schoenen natuurlijk, maar ook tassen en andere

artikelen. De leerkwaliteit is echt onderscheidend ten opzichte van andere fabrikanten. What you see is what you get, dat is onze filosofie erachter. Wij zijn doorlopend op zoek naar vernieuwing, naar verbetering. Zo hebben we onlangs proeven gedaan met yakleer uit Tibet en ik ken echt geen andere fabrikant die daarmee werkt. Wat bleek? Tibetanen gebruiken alles van de yak, -melk, -boter en natuurlijk het vlees maar de huid, dié gebruikten ze niet en dat is verschrikkelijk jammer. Onze filosofie is namelijk ook dat je zoveel mogelijk moet gebruiken van wat je aan grondstoffen hebt. Nu bleek bovendien dat het yakleer buitengewoon sterk is, zelfs drie keer sterker dan ander leer en ook nog eens heel veel dunner, al zou je dat misschien niet denken. Het is dus heel geschikt voor outdoor gebruik zoals bergschoenen. En als zodanig is het een geweldig succes.’ Mytaros straalt van oor tot oor.

Omgekeerde wereld Panos Mytaros vertelt hoe het bedrijf zich vanuit Azië in Europa vestigde. ‘Wel grappig eigenlijk, het leek de omgekeerde wereld. ECCO wilde vastere voet krijgen in Europa en daarvoor was het nodig zich hier te vestigen. Wij kwamen dus uit Thailand en Indonesië waar we al grote fabrie-

ken hadden en hebben. Maar Europa is niet zo geschikt voor massaproductie, maar in ontwikkeling van mensen en producten loopt Europa wel voorop. Dat is ook wat ik zelf heel belangrijk vind. Omzet is belangrijk, zeker. Maar we moeten de basis niet vergeten en die wordt toch gevormd door de mensen die hier werken. Die moet je weten te motiveren, ontwikkelen; alleen op die manier gaat ECCO ze in het bloed zitten. Schuift het als het ware onder hun huid. In het begin werd hier in Dongen wel gezegd: het zal moeilijk worden. Ik zei altijd: het wordt perfect en dat ís het ook geworden. Mensen zeggen te snel: kan niet maar er kan zo verschrikkelijk veel. Als je ze maar energie geeft komen de mooie ideeën vanzelf. Wij streven geen kortstondig succes na, maar zijn uit op lange termijnplanning. Nu is belangrijk, maar ook de termijn van tien of twintig jaar.’

Milieu ’Wij willen voorop lopen, ook op het gebied van milieuontwikkeling en -bescherming. Als je naar landen in Azië kijkt waar wij fabrieken hebben is het milieuaspect daar veel minder prominent aanwezig. Wij vinden dat wél belangrijk. Mede daarom heeft ECCO besloten veel geld te investeren in een nieuwe milieu-installatie.

Voor tien miljoen euro laten we hier, in samenwerking met Waterstromen, de beste waterzuiveringsinstallatie ter wereld bouwen. Leerindustrie geeft doorgaans stankoverlast. Door een samenvoeging van technieken wordt de stank tot vrijwel nul gereduceerd en gaan we onze eigen energie opwekken. Het mooie ervan is bovendien dat we de ervaringen die we hier op dat vlak opdoen ook gaan exporteren naar onze vestigingen in het verre oosten. Op die manier zal het daar ook een stukje schoner worden.’

Ontwikkeling ’Over tien jaar?’, vraagt Panos Mytaros bijna verbaasd. Hij denkt heel even na en vervolgt dan: ‘De leerdivisie is dan in omzet denk ik twee keer zo groot als hij nu is. We zijn nummer 1 op het gebied van ontwikkelingen in de leerindustrie en ik denk ook wel op het gebied van milieutechnologie binnen de bedrijfstak. Natuurlijk zitten we dan nog steeds in Dongen en proberen we ook nog steeds het allerbeste uit onze medewerkers te halen. Multifunctioneel, internationaal zullen ook dan nog sleutelwoorden zijn.’ ’Of ik dan nog directeur ben hier?’ Hij lacht om erop te laten volgen: ‘Laten we het er op houden dat ik dan nog steeds in leer zit…’

<< onderweg

Volkswagen Sharan: Topper in ‘moeilijke markt’ D

e vorige versie van Volkswagen’s fullsize MPV, Sharan, heeft het heel wat jaren goed gedaan. Als een rots in de branding bleef de auto meer dan een decennium, met wat aanpassingen, maar toch vrijwel ongewijzigd in productie. door Ad van Bladel Daaraan is nu een einde gekomen met de recente komst van de nieuwe Sharan, wederom als Bruder van de Spaanse en vrijwel identieke Alhambra. Het moet gezegd, het werd tijd. De nieuwe Sharan ziet er fris en weer helemaal to the point uit. Toch verwacht ook Volkswagen dat het wat tobben wordt met deze grote VW. Dat tobben moet je natuurlijk niet zien in de zin van technische gebreken ofzo. Zoals alle producten uit Wolfsburg is ook deze fantastisch kordaat in elkaar geschroefd. De problemen zitten hem, aldus een zegsvrouw van de importeur, meer in de afzet. ‘Grote MPV’s als deze zijn niet erg

populair meer. En kijk naar het prijskaartje - aan de geteste auto hing een prijs van zo’n 55 mille - dan zie je ook wel waarom. De auto is duur en groot en dat is beide niet meer zo populair in een zakelijke markt die wordt gedomineerd door de fiscusvrijstellingen van ons

land. En daaraan doet deze Sharan niet.’ Al zal ze het grootste gelijk van de wereld hebben, het doet niets af aan de geweldige kwaliteiten die deze nieuwe Sharan als reiswagen heeft. Voorzien van twee zijschuifdeuren achter, zeven zitplaatsen waarvan er vijf heel gemakkelijk zijn weg te klap-

pen, is de Sharan een heerlijke reiscompaan. Wie alle zitplaatsen achter weg klapt kijkt tegen een ruimte aan die in een kleine verhuiswagen niet zou misstaan. De achterste twee stoelen bieden weliswaar niet veel comfort of ruimte, maar voor kinderen of een korte rit voor volwassenen, kan het best. Ook voorin zit de nieuwe VW heerlijk. Stevige, goed zittende stoelen en een overduidelijk instrumentarium met een heerlijke lay-out zorgen voor een zakelijke sfeer met een huiselijke touch. Door de hoogte van de carrosserie stap je gemakkelijk in en uit en houd je goed overzicht over de weg. Parkeren gaat gemakkelijk door de overzichtelijke carrosserie en de toepassing van park assist systeem. Super. De nieuwe Sharan is vanzelfsprekend met een keuze uit diverse motoren leverbaar. De 2.0 TDi voldoet in alle opzichten uitstekend en is door de BlueMotion technologie nog tamelijk zuinig en schoon. In die zin is ook dat blok een heerlijke keuze. De Sha-

ran is er snel genoeg mee en ze hebben in Wolfsburg echt werk gemaakt van de geluidsafdichting. Hij is heerlijk stil, ook bij wat hogere snelheden. Daarbij is het verbazingwekkend hoe stevig deze toch hoge auto op de weg ligt. In niets heb je het idee dat je met een grote MPV op pad bent; de auto smelt als het ware als heet plastic om je heen. In de kwaliteiten ligt het ‘moeilijke’ dus niet. Dat ligt echt uitsluitend in het formaat. De auto is zeer geschikt voor mensen met een groot gezin zij het dat die de forse aanschafprijs doorgaans niet kunnen ophoesten. Na een jaar of twee, als de kop eraf qua afschrijving, wordt het een heel populaire auto, aldus de VW zegsvrouw. Jammer alleen dat er dan zo weinig zullen rijden. Het geeft wel aan dat het met de inruilprijzen mettertijd wel goed zal zitten. Er is een Sharan (benzine) vanaf 37.490 euro, inclusief belastingen. De meeste Sharan’s zijn voorzien van een A of een B-milieulabel.

Volvo V50 T5: Verrukkelijke outsider D

e automarkt is het afgelopen jaar gelukkig weer wat opgekrabbeld na de catastrofe die 2009 had aangericht. Er werden weer heel wat nieuwe auto’s verkocht, weliswaar veelal in een compacter segment dan waarin zakelijke auto’s voorheen werden verkocht of geleased. door Ad van Bladel Voor veel mensen die een auto kiezen betekent dat soms een klasse lager. Maar is dat altijd vervelender. Welnee. Ook de compactere klasse dan de grote middenklasse heeft heel veel fijns te bieden. Bovendien is het ook nog zo dat een aantal auto’s dat al wat langer op de markt is, zeker nog niet afgeschreven hoeft te worden. Zo ook de Volvo V50. De Ondernemer kreeg de beschikking over de heerlijkste versie, de T5. Het werd genieten. Volvo neemt tussen de gevestigde pre-

miumorde zo’n beetje genoegen met de laagste plaats in de pikorde. Onterecht volgens mij want ze maken in Zweden nog steeds heel fijne auto’s. Uit de V50 blijkt ook weer dat Volvo zich veel moeite heeft getroost om eigenschappen uit de grotere modellen in een compacter model te lepelen. En dat merk je. In wezen is de V50 echt een V70 die wat heet is gewassen maar de rijeigenschappen blijken verbluffend goed en volwassen. Met de V50 richt Volvo zich, meer dan met de grote modellen, op een jonger publiek en dat krijgt het ook. Het buitengewone aan de T5 is natuurlijk het beulsblok dat zich onder de motorkap bevindt. Met maar liefst 230 paardenkrachten zal het duidelijk zijn dat de auto zich op dit vlak wil, en ook kan, meten met een fors deel van de Duitse concurrentie; zeker wanneer je de prijs in aanmerking neemt. Het interieur is licht en opgeruimd; sommigen noemen het misschien

kaal. Het is de typisch Scandinavische stijl van design. Alles wat je nodig hebt zit erop en aan; het enige dat minder handig is, is de bediening van het gps-systeem via een afstandbediening. Dat werkt wat overdreven. De stoelen zitten als in grotere Volvo’s: heerlijk. Stevige maar toch zachte fau-

teuils waar je jezelf vanaf de eerst ‘zit’ in thuis voelt. Het rijgedrag van deze middenklasser was altijd al een van de sterkste kanten van de auto. Het lijkt wel of de T5 er allemaal nog een schepje bovenop doet. Deze familiesportwagen ligt als een blok op de weg terwijl de mo-

tor zorgt voor geweldige acceleraties. Bij elke snelheid merk je dat je altijd voldoende pit over hebt om er nog een schepje bovenop te doen. Dat is niet alleen kicken, maar natuurlijk ook veilig. Qua veiligheid heeft de V50 natuurlijk wel een naam hoog te houden al wordt hier zijn leeftijd wat duidelijker. Nieuwere Volvo’s beschikken over systemen die op deze auto niet leverbaar zijn, maar waarop ook niet iedereen zit te wachten. Al was het al vanwege het hogere prijsniveau. Al met al is de V50, zeker met de T5 verwenmotor, nog steeds een heerlijke auto. Wie mag of kan shoppen in dit segment doet er goed aan de ouwetjes eens niet links te laten liggen maar een proefrit aan te vragen. Wie weet kom je nog verrast thuis. De V50 is leverbaar vanaf dik 30.000 euro, inclusief belastingen. De T5 kost in de duurste uitvoering 15 mille meer.

BMW X6 ActiveHybrid: Beauty or beast? I

n de autowereld zijn marketeers doorlopend bezig nieuwe gaatjes in die markt te bedenken en hoe hoger de sfeer, hoe kleiner het gat, maar soms ook: hoe leuker de auto. Toegegeven: de X6 ActivHybrid popt misschien niet meteen in je hersens op als je denkt aan goede smaak. door Ad van Bladel Je kent ze vast wel van de snelweg waar ze soms - als waren het razendsnelle mestkevers, daar doen ze me wel steeds een beetje aan denken met hun gebogen rug en brede wielen met hoge snelheid voorbij razen. Nieuwsgierig geworden naar de rijeigenschappen van zo’n Teutoon kozen we voor de groenste, of misschien de minste rode, de X6 Active-

Hybrid. Een eerlijk is eerlijk, we werden aangenaam verrast. Om maar met de deur in huis te vallen: het is een vreemde gewaarwording, als je hoog boven het verkeer uittorenend, geen motorgeluid hoort. De X6 ActivHybrid glijdt tot een ki-

lometer of 50 (per uur welteverstaan) als een geluidloze worm door het verkeer. In wezen is een X6, élke X6, een op het eerste gezicht bijna controversiële samensmelting tussen een sportwagen en een SUV. Een platgeslagen SUV, door BMW steeds voort-

varend Sports Activity Vehicle genoemd. Maar wát een auto heeft de Beierse fabriek weer op de weg gezet. Wát een prachtige combinatie van eigenschappen. Je zit hoog zodat je een prima overzicht hebt over het verkeer, maar de rijeigenschappen passen absoluut bij die van een sportcoupé. Hij stuurt verrassend direct, helt nauwelijks - zeg maar niet - over in bochten en beschikt over voldoende binnenruimte voor vier volwassenen die zich omringd weten door alle comfort. In wezen zijn er slechts erg weinig concurrenten (Porsche en Range Rover) die aan deze mix kunnen voldoen maar niet één concurrent heeft zo’n opzienbarend koetswerk, als deze X6, het koetswerk van een vierzits sportwagen. Dat maakt de X6, zeker met deze fantastische motor, uniek.

De combinatie van benzinemotor met een elektroblok er bij, zorgt ervoor dat je met deze X6 vleugels lijkt te hebben. Op élk rijtechnisch vlak lijkt de auto meer rassportwagen dan SUV en dat is een levensgroot compliment voor BMW. Natuurlijk vraagt een dergelijke, buitengewone auto, een grote uitgave. Een investering die zich nooit zal terugverdienen, tenzij je rijgenoegen daarin meeneemt. Want rijgenot stort deze forse BMW met bakken over je heen. Het is niet zozeer een auto voor stille genieters maar elke keer als ik op de snelweg door een X6 zal worden ingehaald, zal ik stiekem jaloers zijn op de berijder. De X6 is een beauty en een beast in dezelfde verpakking.De X6 ActiveHybrid is leverbaar vanaf 130.500 euro, inclusief belastingen.

berichten >>

Imperial Ventures op weg naar totaalconcept

n deze kolom geven wij u een overzicht van nieuws dat op deondernemerzwn.nl gevonden kan worden. Het gaat om actueel nieuws, dat niet in de maandelijkse uitgave van de Ondernemer staat. Kellebeek College krijgt Europese subsidie Het Kellebeek College Nova/Via mag de komende periode opnieuw rekenen op subsidie van het Europees Sociaal Fonds (ESF) om zijn onderwijsprogramma ‘s in het kader van de volwasseneneducatie uit te voeren. De gemeente Breda heeft namens de twaalf buurgemeenten in West-Brabant deze ESF-subsidie aangevraagd en heeft recent de bevestiging gekregen van toekenning van een bedrag van maximaal 1,2 miljoen euro.

Klanten waarderen Kredietbank met 7,2

Feest bij Harry Keijzer uit Bergen op Zoom.

at doet een ondernemer als hij een onderscheidend product heeft, maar de bijzondere eigenschappen niet onmiddellijk in het oog springen? Juist, dan gaat hij om de tafel met een designer. Ontwerpstudio Mango hielp Harry Keijzer van Imperial Ventures uit Bergen op Zoom onder meer te komen tot een naam, een logo, een display en een beleving. “Toegevoegde waarde en onderscheidend vermogen creëren.” Vraag aan Harry Keijzer in welke zin hij baat heeft ondervonden bij de expertise van een designer, en de eigenaar van Imperial Ventures geeft dat antwoord. Na afloop van een door Syntens georganiseerde Design Pressure Cooker® in het kader van het project MKB Design.Brabant, werden hij en ontwerper Paul Hendrikx van Studio

Mango uitgroepen tot winnaar. Tijdens zo’n gelegenheid geldt het principe van een snelkookpan: onder grote druk, in dit geval een dag, dienen koppels van ondernemers en designers een concreet en praktijkgericht antwoord te bedenken op een vraag van de eersten. Waaraan precies had Keijzer behoefte? Hij zegt: “Imperial Ventures houdt zich bezig met het concretiseren van innovaties. Dat doen we voor-

al in opdracht van derden. Maar er zijn ook producten die op mijn eigen naam staan. Een daarvan, je mag hier spreken van Dutch Design, betreft drie Nederlandse tulpenbollen in een volledig afbreekbare verpakking. Na een intensieve dag met Paul Hendrikx had het product een identiteit. Keijzer: “We zijn gekomen tot de internationale naam ABulbC. Bulb betekent bol en de C staat voor cradle, want met het product sluiten we aan bij de cradle to cradle gedachte. Dat alles komt ook terug in het logo. Verder is er nu een display, een doos die na ontvangst bij de winkel als display kan worden opengeklapt en op de verkoopcounter geplaatst.”

Groeibriljantjes schitteren in de kerk H

et is een geroezemoes van jewelste in de Bredase Sacramentskerk. Netwerkclub VOC houdt hier voor de zesde keer het VOC Ondernemersconcert. Het kost voorzitter Louis Seeuwen moeite de mensen van de koffietafel los te krijgen, maar even later zitten de netwerkers dan toch naar klassieke muziek te luisteren. Het concert staat dit jaar in het teken van jong talent uit de regio. Het is weer eens iets anders dan optredens van Rob de Nijs, Jan Vayne en Liesbeth List die andere jaren tijdens het Ondernemersconcert te horen waren in de kerk. Minder was de kwaliteit er dit keer zeker niet om. Zowel de drie aanstormende talenten van De Nieuwe Veste die klassieke muziek ten gehore brachten als de jonge band Tales of a Blackbird speelden de sterren van de hemel. Dankzij onder meer de persoonlijke en grappige lied-

jes van de songwriter stond dit laatste trio al eens in het voorprogramma van de Nederlandse jazz- en popartiest, Wouter Hamel. Dik een uur danst de muziek van de talentvolle jonge muzikanten de kerk rond. De netwerkers vergeten waar ze zitten en bewegen nauwelijks. Totdat Tales of a Blackbird het nummer All night long van Lionel Richie speelt. Langzaamaan komt het publiek weer tot leven. Hier en daar beweegt voorzichtig een voet, trommelen steeds meer vingers op knieën en

beginnen ook hoofden mee te knikken op het ritme van de swingende muziek. Een applaus luidt de borrel in. De kapel vult zich met zo’n 170 ondernemende mensen. Het netwerken kan beginnen. Een kleine 90 bedrijven van de 330 VOC bedrijven waren tijdens het Ondernemersconcert aanwezig. Een redelijke opkomst gezien het feit dat er meerdere netwerken in de stad op dezelfde avond een evenement hadden. De VOC organiseert naast het Ondernemersconcert, dat bedoeld is voor de deelnemers en hun zakelijke relaties, jaarlijks nog vier evenementen. In de lente houden ze het mysterie event, in de zomer vinden de zomerfeesten plaats en in de herfst is het smullen bij het VOC-diner.

De afgelopen jaren is de Kredietbank West-Brabant steeds bezig geweest om de schuldhulpverlening te verbeteren. Onlangs is het Klanttevredenheidsonderzoek 2010 afgerond. Hieruit blijkt dat klanten, Bredanaars en niet-Bredanaars, de dienstverlening waarderen met een gemiddeld cijfer van 7,2. De klant geeft een 9,3 voor deskundigheid, klantvriendelijkheid en duidelijkheid. Naast de schriftelijke communicatie scoort ook het persoonlijke contact aan de balie, via huisbezoek of aan de telefoon hoog (9.3). Klanten zien graag een verbetering op het gebied van telefonische bereikbaarheid, de duur tot het eerste contact en de totale behandelduur (6.0). Inmiddels is de Kredietbank er al in geslaagd om de wachttijden aanmerkelijk terug te dringen.

Breda denkt mee De afgelopen maanden is de gemeenteraad in gesprek gegaan met de stad en haar dorpen over de bezuinigingsopgave waar Breda de komende jaren mee te maken krijgt. Breda moet de komende jaren tientallen miljoenen euro’s bezuinigen. In het rapport ‘Breda denkt mee’ heeft de werkgroep takendiscussie alle reacties, ideeën en beschouwingen gebundeld die de afgelopen maanden door de inwoners, bedrijven en organisaties van de stad zijn aangedragen.

Succesvolle samenwerking Breda en Oosterhout De gemeenten Breda en Oosterhout leveren kwalitatief goed werk op het gebied van WOZ-aanslagen en afwikkelen van bezwaarschriften (WOZ: Wet Waardering Onroerende Zaken). Resultaat van de sinds 2005 bestaande samenwerking is een goed product voor de belastingbetaler. Aanslagen gaan tijdig de deur uit, de manier van waarde-

ren oogst goedkeuring en invordering gebeurt tijdig en adequaat. Dit onderschreef eind januari ook de vereniging Eigen Huis. In de publicatie van hun onderzoek staat dat WOZ-bezwaarschriften netjes en correct worden afgehandeld.

Nieuwe directeur Regio West-Brabant benoemd

Mart Dircks (58 jaar), gemeentesecretaris in Etten-Leur, wordt per 1 maart de nieuwe directeur/kwartiermaker van de Gemeenschappelijke Regeling Regio West-Brabant. Hij is daartoe benoemd voor een periode van twee jaar door het Dagelijks Bestuur op 28 januari 2011. Hij oefent deze functie uit in combinatie met zijn functie als gemeentesecretaris van Etten-Leur. Recordbedrag garantstellingen MKB MKB-bedrijven hebben het afgelopen jaar voor een recordbedrag aan garanties voor kredieten ontvangen van het ministerie van EL&I. In totaal gaf het ministerie garanties af ter waarde van 742 miljoen euro via de zogenoemde Borgstellingsregeling Midden- en KleinBedrijf (BMKB). Dat maakte het ministerie bekend. Recessie dreigt bij hoge olieprijzen PARIJS (ANP) - Het Internationale Energie Agentschap (IEA) vreest dat de geïndustrialiseerde landen op een recessie afstevenen als de olieprijzen blijven stijgen. Dat blijkt uit het rapport over de oliemarkt. “Onder de huidige ramingen op basis van 90 dollar per vat ruwe olie kan de rekening voor het importeren van olie oplopen tot 4,7 procent van het mondiale bruto binnenlands product”, aldus het IEA. Het agentschap acht een recessie waarschijnlijk bij een niveau van 5 procent.

Onderzoek: regionale aanbesteding Defensie Defensie kan veel meer een beroep doen op het regionale bedrijfsleven bij het leveren van diensten en producten. Europese regels verzetten zich daar niet tegen. Het huidige vooral nationaal georiënteerde aanbestedingsbeleid van Defensie dient aangepast te worden. Dit concludeert de BZW uit een onderzoek dat de BZW naar het aanbestedingsbeleid van Defensie heeft laten uitvoeren. Het onderzoek wordt op 15 februari 2011 aangeboden.

Meer informatie over deondernemerzwn.nl tel. (076) - 531 22 77, email: info@deondernemerzwn.nl

<< interview

Breda mobiliseert ondernemers

Wilbert Willems neemt een nieuwe vuilniswagen in gebruik. Foto: het fotoburo

door Ron Gregoor BREDA - Wilbert Willems is te laat voor zijn afspraak. Het hele college van Breda is op bezoek bij het bedrijf Rasenberg. Kijken hoe milieuvriendelijk die bezig is. “Wat je daar ziet, hoe dat bedrijf bezig is met duurzaam ondernemen, dan zijn we op de goede weg. Heel veel Bredase bedrijven zijn trouwens zeer milieubewust. “ Niet erg dus dat hij een kwartiertje te laat is, hij heeft zijn tijd goed besteed. Breda heeft een milieuprogram, de Milieuvisie 2020. Ieder jaar komt er een concreet uitvoeringsprogramma, waarin toch zeker zo’n vijftig aandachtspunten zijn samengevat die aan het eind van het jaar gerealiseerd moeten zijn. Met als uiteindelijk doel dat Breda letterlijk de ‘schoonste stad van het land’ blijft. CO2 neutraal bijvoorbeeld. “In 2044 moet Breda helemaal CO2 neutraal zijn. Maar we moeten ons niet alleen concentreren op het klimaat. Ook andere zaken, zoals het hele recyclingproces, duurzame mobiliteit, minder gebruik van energie, het uitbannen van fossiele brandstoffen, het is allemaal even belangrijk. Een zeer belangrijke rol is hierbij weggelegd voor het bedrijfsleven”, legt Willems uit. Waarom is duurzaam ondernemen zo belangrijk? Bedrijven kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan een meer duurzame samenleving. Dat geldt niet alleen voor grote, maar zeker ook voor kleine bedrijven. Zij kunnen mede voor zorgen dat de drie P’s (People, Planet,

Profit) meer met elkaar in evenwicht komen. Al de maatregelen die we nemen moeten goed zijn voor onze werknemers en inwoners (people), voor het milieu/ onze aarde (planet) en moeten ook geld opbrengen voor het bedrijfsleven (profit). ) Duurzaam ondernemen heeft dan ook een hoge prioriteit in Breda. De laatste jaren zijn er in Breda al bij heel veel bedrijven projecten uitgevoerd in het kader van duurzaam ondernemen. Zoals het traject met de Milieubarometer en de cursussen Duurzaam Ondernemen Loont. Het bedrijfsleven krijgt daarbij de steun van anderen. Zo hebben studenten van Avans Hogeschool bijvoorbeeld voor scans gezorgd. Ze maakten adviesrapporten die bedrijven de richting wijzen waar kansen liggen voor duurzaam ondernemen. Voor de gemeente hebben zij onder meer onderzoek gedaan naar de opzet van een duurzame wasstraat voor voertuigen bij Afvalservice Breda, die inmiddels gerealiseerd is. Breda is dus de duurzaamste stad van Nederland. Niet alleen dankzij de initiatieven van het gemeentebestuur, maar vooral ook dankzij de medewerking van het bedrijfsleven. Willems: “Bredase ondernemers zijn zeer milieubewust. Er gaat geen week voorbij of ik krijg wel een verzoek om bij een bedrijf iets te komen doen dat te maken heeft met duurzaam ondernemen. Bedrijven krijgen certificaten, laten elektrische auto’s rijden, planten bomen, doen vooral gezamenlijk heel veel aan verbetering van het milieu. En dan gaat het niet alleen om de uitstoot van CO2, maar ze zijn heel

reda is de duurzaam ste stad van Nederland. Van heinde en ver komen bestuurders, politici, directeuren van bedrijven en wetenschappers hier kijken hoe ze dat toch allemaal doen. “Dat alles is voor ons een reden om er nog eens flink tegenaan te gaan”, zegt wethouder Wilbert Willems. “We staan pas aan het begin. Uiteindelijk wil Breda helemaal CO2 neutraal zijn. Al het afval moet recyclebaar zijn. Weinig energiegebruik, zonder fossiele brandstoffen.“

druk bezig met de vraag: hoe produceer ik zo duurzaam mogelijk. Het gaat dan net zo goed om het verwerken van afval, zuinig waterverbruik of energiezuinig werken. Bedrijven werken veel samen. Een afvalproduct voor de een is een grondstof voor de ander. Gezamenlijke inkoop van energie, samenwerken met milieubewuste projecten, het helpt allemaal.”

Desso Hergebruik is steeds belangrijker geworden in de strijd voor een goed milieu. “Je staat te kijken wat bedrijven de laatste jaren hebben bereikt. Desso, een bedrijf uit Waalwijk, heeft compleet gerecycled en recyclebaar tapijt ontwikkeld. Afval is geen afval meer, maar grondstof voor een nieuw product.” Om de milieuproblematiek goed te benaderen, moet je exact weten hoeveel energie je gebruikt, waar dat vandaan komt, wat je met je afval doet, wat je uitstoot is, hoe je transport geregeld is, kortom, je hebt een milieujaarverslag nodig. Een groot aantal bedrijven maakt dat al, maar als het aan wethouder Willems ligt, maken alle Bredase bedrijven dit jaar zo’n jaarverslag. “Want pas dan kun je zien waar je je als bedrijf kunt verbeteren.” Breda, duurzaam de duurzaamste, het bedrijfsleven is er in ieder geval druk mee bezig. Daarbij gesteund door de gemeente Breda. Niet in eerste instantie financieel, “dat is niet nodig, het initiatief ligt bij het bedrijfsleven, dat daarin ook investeert. Het bedrijfsleven is bereid dat te doen omdat het

ook wel ziet dat duurzaam ondernemen uiteindelijk veel geld bespaart.”

Initiatieven De gemeente als aanjager van een duurzame stad. Een paar initiatieven: * Breda laat TNO een elektrische vuilniswagen ontwerpen. Willems: *De wagen wordt ‘s nachts opgeladen met groene stroom. Overdag rijdt de auto, geluidloos, zonder uitstoot.” Samen met Tilburg probeert Breda uiteindelijk iedere vuilniswagen geluidloos en schoon door de stad te laten rijden. * Het gemeentebestuur stimuleert op alle mogelijke manieren het halen van stroom uit natuurlijke grondstoffen als water, wind en zon. * Breda heeft intussen drie klimaattafels. Diverse partijen met deskundigheid op het gebied van installatietechniek, projectontwikkeling, woningmarkt, financieringsconstructies, marketing en juridische zaken zijn bezig allerlei projecten aan te pakken. Zo schrijven zij een voorstel voor CO2-reductie bij bestaande woningen. * De gemeente vraagt bedrijven een plan van aanpak te maken voor energiebesparing, een actielijst met concrete maatregelen. Bij con-

Wilbert Willems

troles op grond van de milieuwetgeving wordt dan de voortgang van de uitvoering daarvan besproken. De gemeente helpt bedrijven daarbij. * Er zijn cursussen Duurzaam en Klimaatbewust ondernemen loont in Breda. Meer informatie: www.stimular.nl/cursus.do. * Bedrijven kunnen gebruik maken van een zogeheten Milieubarometer. Dat is een online meetinstrument dat de milieuscore en milieukosten van het bedrijf eenvoudig en snel zichtbaar maakt. Het bedrijf vult de gegevens over energie, water, afval, emissies, transport ene papierverbruik in en het programma toont daarna: de totale milieuscore in één staafdiagram, een kostengrafiek, een CO2 meter, efficiency- indicatoren en besparingstips. Gebruikers zien dan in één oogopslag welke milieuaspecten het meest bijdragen aan de totale milieuscore, dus ook waar verbetering mogelijk is. Meer informatie: www.milieubarometer.nl * In februari/maart start de tweede cursus Duurzaam Ondernemen in Breda loont. Dat zijn vier bijeenkomsten waarin ondernemers zelf aan de slag gaan met het meten van milieuprestaties met de Milieubarometer. Meer informatie bij de gemeente Breda, telefoon 076- 5294479. * Kansen bij Verkassen, de online milieuwijzer voor verhuizende en verbouwende bedrijven, wordt door de gemeente gratis verstrekt om bedrijven te ondersteunen bij hun verhuizing of verbouwing. Zo stimuleert de gemeente duurzame en energiezuinige bedrijfsgebouwen. Bij het gebruik van Kansen bij verkassen kan de ondernemer snel selectereen uit 300 adviezen. Dat zijn adviezen voor alle fases, van de locatiekeuze tot en met de verhuizing. Zo’n wijzer is handig voor de latere gesprekken met architect, installateur en verhuurder. Ook deze milieuwijzer is te krijgen bij de gemeente.

HET N I BRED EUWE A SE B 2B NET W ERK!

S R E M E N R E D ON

UITNODIGING GRIP & SLIP TRAINING INCL. BBQ. OP 21 JUNI

MET LEF

De Buurjongens en Van Tilburg-Bastianen nodigen u uit voor een leuk event: een Grip & Slip Training SCHRIJF IN VÓÓR 1 MAART VOOR op maandag 21 juni. We starten om 12.00 uur enDE de GRIP & SLIP TRAINING INCL. BBQ! BBQ VIA: training wordt afgesloten met een grootse Als lezer van De DE-BUURJONGENS.NL Ondernemer betaalt u geen € 99,maar slechts € 49,-, inclusief:

! T E L E G P O

• 3 uur durende anti-slipcursus • hapjes en drankjes • uitgebreide BBQ INSCHRIJVEN* U kunt als bedrijf met max. 2 personen inschrijven. Stuur een e-mail naar info@de-buurjongens.nl of registreer via:

21 JUNI S N E G N JO R U U B E D T E O M ONT

WWW.DE-BUURJONGENS.NL

* Na registratie wordt uw deelname nog bevestigd; dit i.v.m. de beperkte beschikbaarheid.

corporate mobile messaging

BEDRIJVIG BREDA

DE BUURJONGENS. SAMEN EN MET DE BUREN.

Geknipte bedrijfsruimtes voor u?

DONGEN EUROPAPLEIN 54

DONGEN BOLKENSTEEG 19A

DONGEN DE HAK 15

DONGEN HOGE HAM 142

Onder een appartementencomplex gelegen winkelruimte van circa 200 m2 op het winkelplein Europaplein. • Deelverhuur vanaf 100 m2 mogelijk • Ruim voldoende parkeermogelijkheden voor de deur • Informeer naar de mogelijkheden

Onder architectuur gebouwd energiezuinig kantoorgebouw op zichtlocatie aan een toegangsweg van Dongen. • Oppervlakte kantoorruimte circa 400 m2 • Parkeren op eigen terrein • Deelverhuur vanaf 200 m2 bespreekbaar

Bedrijfsruimte gelegen op bedrijventerrein ‘Tichelrijt II’ in Dongen. • Oppervlakte bedrijfsruimte circa 2.600 m2 • Ruim voldoende parkeerplaatsen op eigen terrein • Volumineuze detailhandel mogelijk • Informeer naar de mogelijkheden

Het voormalig postkantoor te verbouwen tot een casco winkelruimte, gelegen in het centrum van Dongen. • Winkelruimte van circa 590 m2 inclusief 1e verdieping • Frontbreedte van circa 15 m1 • Nabij HEMA, Schoenenreus, Scapino, Kruidvat, Etos, Expert • Informeer naar de mogelijkheden

Huurprijs vanaf € 975,- per jaar*

Huurprijs vanaf € 109,- per m2 per jaar*

Huurprijs vanaf € 50,- per m2 per jaar*

Huurprijs op aanvraag

*excl. BTW, gas, water en elektra en servicekosten.

OOSTERHOUT INNOVATIEPARK

DONGEN DE SLOF 10G

DONGEN DE LEEST 5

DONGEN STEENSTRAAT 3-5-7

Nieuw ontwikkeld kleinschalig bedrijfsverzamelgebouw bestaand uit 9 units gelegen op industrieterrein Weststad III te Oosterhout, direct langs de A-59. • Nog 5 units beschikbaar • Units vanaf circa 210 m2 (bg + vrd)

Bedrijfsruimte met kantoorruimte en buitenterrein op een goede locatie op industrieterrein Tichelrijt. • Kantoorruimte van circa 250 m2 • Bedrijfsruimte van circa 800 m2 • Parkeren op eigen terrein

Bedrijfsruimte met kantoorruimte gelegen op de prominentste locatie van bedrijventerrein Tichelrijt. • Oppervlakte bedrijfsruimte circa 4.500 m2 • Oppervlakte kantoorruimte circa 575 m2 • Totale perceelsgrootte van circa 8.625 m2 • Deelverhuur mogelijk vanaf 1.500 m2

Huurprijs € 16.500,- per jaar* Koopprijs vanaf € 163.750,- excl. btw v.o.n.

Bedrijfsunit met showroom/kantoor: Is gelegen in een modern representatief bedrijfsverzamelgebouw op “Tichelrijt II”. • Bedrijfsruimte circa 77 m2 (bg) • Kantoorruimte circa 72 m2 (1e vrd) • Beschikking over 2 parkeerplaatsen Huurpijs € 795,- per maand* Koopprijs € 125.000,- k.k.

Huurprijs vanaf € 45,- per m2 per jaar*

*excl. BTW, gas, water en elektra en servicekosten.

Collegiaal met Kin Bedrijfsmakelaars

Collegiaal met Van de Water Bedrijfsmakelaars

Dongen 0162 32 16 16

Collegiaal met Van de Water Bedrijfsmakelaars

www.vandenboschmakelaars.com

m@kelaar.com

Duidelijk. De beste objecten vindt u bij DTZ Zadelhoff.

DTZ Zadelhoff komt u overal tegen. Op de belangrijkste Nederlandse en buitenlandse kantoorlocaties, maar ook in winkelstraten, op industrieterreinen, in boardrooms en natuurlijk in de Ondernemer. DTZ Zadelhoff weet altijd wat er speelt in uw omgeving en wat het beste bij uw situatie past. Als u hoge eisen stelt is de keuze helder. Duidelijk. DTZ Zadelhoff

Te huur Breda

Te koop Breda

Bedrijfsobject met showroom

Kantoorruimte op centrum- en stationslocatie

Kantoorruimte op prominente zichtlocatie

Multifunctioneel bedrijfsobject

Crogtdijk 79, Breda

Emmastraat 2-6, Breda

Graaf Engelbertlaan 75, Breda

Lunetstraat 152, Breda

Bedrijfsobject op zichtlocatie met showroom en gezamenlijk buitenterrein. Het object ligt aan de noordkant van het centrum van Breda, nabij Shurgard, Van Tilburg-Bastianen en Hornbach. • totaal verhuurbaar vloeroppervlak ca. 2.385 m2 waarvan 1.120 m2 showroom/bedrijfsruimte, ca. 1.160 m2 showroom en ca. 105 m2 kantoor • zeer goed bereikbaar via A16 en A27 • aanvaarding in overleg

Op een uitstekend bereikbare locatie, direct bij het trein- en busstation en in de onmiddellijke nabijheid van het stadshart van Breda. Het gebouw leent zich uitstekend voor dienstverleners met een baliefunctie. • totale oppervlakte pand ca. 3.344 m2 totaal ca. 1.135 m2 beschikbaar, in units v.a. ca. 130 m2 • goed bereikbaar met zowel openbaar als eigen vervoer • parkeren op eigen terrein

In dit markante kantoorgebouw langs de zuidelijke rondweg kunnen wij u kantoorruimte aanbieden. Dit gebouw is ontworpen door architect Rob Ligtvoet en gebouwd voor Esso Benelux. Door de strategische ligging zeer interessant voor ‘Beneluxeerders’. • uniek zijn de grote vloervelden van ca. 900 m2 tot ca. 1.800 m2 • huurprijs afhankelijk van het gewenst opleveringsniveau • royaal parkeren op eigen terrein • A16 (Antwerpen/Breda/Rotterdam) op steenworp afstand

Een bedrijfsobject gelegen op het terrein waar eveneens Perfetti van Melle, Fellowes, Promese en 3M zijn gehuisvest. Het terrein wordt 24-uur per dag collectief beveiligd. Het bestaat uit kantoor-, productie-, opslagen laboratoriumruimte. • perceelgrootte ca. 45.000 m2 • totale vloeroppervlakte ca. 13.020 m2 waarvan ca. 1.070 m2 kantooroppervlakte • buitenterrein is deels verhard en voorzien van blusvijver • vraagprijs EUR 4.500.000,- k.k.

Te huur Breda

Te huur | Te koop Etten-Leur

Te huur | Te koop Aanbod kleinere kantoorruimte

Moderne kantoorruimte met dakterras

Geschikt voor opslag en kantoorwerkzaamheden

Bergen op Zoom Zuid Oostsingel 24A

te huur kantoorunit in het centrum nabij het station

ca. 162 m2

te huur diverse units in klassiek herenhuis, centrum nabij station, vanaf te huur/te koop herenhuiskantoren, circa 300 m2, huur vanaf te huur div. units in het Blushuis op de Triple O Campus, creatieve omgeving, vanaf te huur kantoorruimte op 1e en 2e verd., tegenover het station totaal ca. 200 m2,, vanaf

ca. 40 m2 ca. 100 m2 ca. 23 m2 ca. 90 m2

te huur kantoorruimte in modern kantoorgebouw nabij de A58 te huur div. kantoorrunits in handelscentrum op bedrijventerrein ‘Vosdonk’, vanaf

ca. 175 m2 ca. 90 m2

Breda Nieuwe Boschstraat 51 Princenhagelaan ong. Reduitlaan Willemstraat 15

Etten-Leur Bredaseweg 193 Mon Plaisir 89

Te huur | Te koop Bedrijfsruimte Minervum 7092D, Breda In dit modern en zeer representatief kantoorgebouw, gelegen op bedrijventerrein ‘Hoogeind’, is momenteel kantoorruimte beschikbaar op de eerste verdieping. • ca. 165 m2 • zeer compleet opleveringsniveau en een hoog afwerkingsniveau • beschikt over een dakterras • uitstekend bereikbaar via de A27 • 2 parkeerplaatsen op eigen terrein

Handelsweg 7, Etten-Leur Breda IABC 5167 Koperstraat 4 Schapendreef 1

te huur logistieke ruimte met docks, gelegen aan de snelweg A16 te huur ca. 145 m2 bedrijfsruimte en ca. 250 m2 kantoor aan de A16 te huur/te koop bedrijfshal met kantoor, bedrijventerrein ‘Emer’

ca. 2.000 m2 ca. 395 m2 ca. 520 m2

te koop bedrijfscomplex op fantastische zichtlocatie A59 (nog af te bouwen) te huur bedrijfsruimte ca. 1.800 m2 met kantoor, gelegen nabij de A27

ca. 2.900 m2 ca. 2.250 m2

Oosterhout Innovatiepark Karolusstraat 20

Een gedeelte van een bedrijfsobject op het bedrijventerrein ‘Vosdonk’ te Etten-Leur. Recent is de Handelsweg gerevitaliseerd, wat de omliggende bebouwing ten goede is gekomen. • bedrijfsruimte ca. 740 m2 en kantoorruimte ca. 300 m2 • nette gerenoveerde kantoorruimte • scherpe huurprijs! • aanvaarding per direct

Alle prijzen zijn te vermeerderen met BTW

Ook herontwikkelingstaxaties voor gemeenten! Te koop Etten-Leur

Te huur | Te koop Etten-Leur

Te koop Etten-Leur

Te huur Roosendaal

Karakteristiek herenhuis

Bedrijfsunits geschikt voor opslag

Karakteristieke villa

Grootschalig distributiecomplex

Lichttorenhoofd 5, Etten-Leur

Tussendonk 10-20, Etten-Leur

Van Bergenplein 76, Etten-Leur

Borchwerf 35, Roosendaal

Karakteristiek herenhuis met diverse authentieke elementen. Het object is thans in gebruik als kantoor, maar kan tevens voor andere doeleinden, zoals wonen, worden aangewend. • totale vloeroppervlakte ca. 325 m2, ca. 900 m3 • wonen, wonen met kantoor aan huis of kantoorgebruik mogelijk • aanvaarding in overleg • vraagprijs EUR 575.000,- k.k.

Representatieve bedrijfsunit gelegen op ‘Vosdonk’. Koppeling van meerdere units is mogelijk. • bedrijfsruimte ca. 610 m2 • koopsom EUR 295.000,- k.k. • huurprijs EUR 35,- per m2 per jaar • �exibele huurvoorwaarden bespreekbaar! • aanvaarding per direct

De vrijstaande villa is gelegen in het verlengde van het Lichttorenhoofd aan het Van Bergenplein te Etten-Leur. Het object is thans in gebruik als kantoor. Een functieverandering naar wonen, of wonen met kantoor aan huis, ligt voor de hand. • totale vloeroppervlakte ca. 476 m2, ca. 1.400 m3 • ruim perceel met eigen oprit en garage • parkeergelegenheid op eigen terrein • aanvaarding in overleg

Dit grootschalig distributiecomplex bestaat uit meerdere afzonderlijke afsluitbare compartimenten, met een vrije hoogte die varieert tussen de 3,5 en 10 meter. De kantoorruimten zijn een mix van kantoortuinen, spreekkamers en archief- opslagruimten. • totaal ca. 28.840 m2, waarvan ca. 25.000 m2 bedrijfsruimte • deelverhuur mogelijk • �exibele huurtermijn bespreekbaar • zeer aantrekkelijke huurprijs

Collegiaal met Van der Sande Van Opstal Bedrijfsmakelaardij

Voor meer informatie: 076 5 209 209 of www.dtz.nl

Collegiaal met Van der Sande Van Opstal Bedrijfsmakelaars

bog >>

Licht herstel kantoorruimte Breda Het voormalige gebouw van het Kadaster aan de Markendaalseweg.

et opnamecijfer van kantoorruimte in Breda toont herstel. In totaal werd in 2010 ruim 34.000 vierkante meter kantoorruimte verhuurd of verkocht. “Het was weliswaar een gemiddeld jaar, maar toch aanmerkelijk beter dan 2009”, zegt een gematigd positief gestemde Peter-Paul Verhoeven, bedrijfsmakelaar en partner bij Van der Sande Van Opstal Bedrijfsmakelaars.

door Peter de Jong BREDA - Verhoeven presenteerde de cijfers begin deze maand tijdens een congres van Dynamis Vastgoedconsultants en Makelaars, een landelijk samenwerkingsverband van elf regionale makelaars met dertig vestigingen. Bij de bijeenkomst in Nyenrode Business Universiteit waren zo’n duizend professionals uit de Nederlandse onroerendgoedmarkt aanwezig. Het coördinatiekantoor van Dynamis verzorgt onder andere landelijke marketing en het onderzoek Sprekende Cijfers, waar de Bredase cijfers ook deel van uitmaken. “De Bredase kantorenmarkt wordt gekenmerkt door met name kleine transacties van 250 tot 500 vierkante meter”, zegt Verhoeven. “Buiten de Randstad vormen deze kleinere transacties een substantieel deel van de markt. Mede daarom hebben we die grootteklasse toegevoegd aan de rapportage. In Breda bedroegen deze transacties in totaal 7600 vierkante meter. Maar ook zonder dit aanzienlijke aandeel in het totaal van 34.000 vierkante meter, was er sprake van een opnamestijging tot 26.800 vierkante meter. Dat is een stuk beter dan het jaar ervoor.” Het aantal geregistreerde transacties ligt, met 49, logischerwijs fors hoger dan in 2009. Dit is echter eveneens het geval wanneer de metrages tot 500 vierkante meter buiten beschouwing worden gelaten. In dat geval is sprake van 26 transacties, negen meer

dan in 2009. De grootste transactie komt voor rekening van Avans+, die aan de Heerbaan ruim 3.700 vierkante meter kantoorruimte in gebruik heeft genomen.

Beweging De verwachting voor de bedrijfsonroerendgoedmarkt van Verhoeven is dan ook ‘voorzichtig positief’. “Ik heb de indruk dat het opnamecijfer voorzichtig herstel vertoont. Maar ook het aanbod is iets toegenomen, dus is het moeilijk voorspellingen te doen. Ik denk dat de opname stabiel zal blijven of licht zal toenemen omdat er toch weer wat meer vragers in de markt zijn. En zeker als de rechtbank gaat bewegen en naar het Sta-

tionsgebied komt, krijgen we in Breda weer heel wat beweging in de markt. Dan volgen daarna weer andere bewegingen”, verwacht Verhoeven. ”Dat zagen we ook bij het vertrek van het Kadaster uit het kantoor aan de Markendaalseweg. Binnen een half jaar was 80 procent van de kantoorruimte alweer verhuurd. Ook een kantoorpand aan de Teteringsedijk (ca. 1500 m2) is direct verhuurd aan Zuidwester Jeugdzorg. Daarbij is de locatie bij het centrum belangrijk en de beschikbaarheid van parkeerruimte. Maar natuurlijk is het ook zaak om de huurprijs op het juiste niveau in te schalen.” De ontwikkeling van het Stationsgebied is belangrijk voor Breda. “Dat geldt ook voor het gebied rond het NAC-stadion. Daar zijn grote kantoor- en retailontwikkelingen gepland. Rondom het NAC-stadion omvat het programma 15.000 vierkante meter kantoorruimte, waarvan ruim 2.500 vierkante meter concreet wordt gerealiseerd op risico. Andere belangrijke ontwikkelingen zijn Dina-

log, het topinstituut voor logistiek en het Digit Parc.”

Verzamelgebouwen ”Ook bij de Triple-O-Campus, gericht op de creatieve industrie, waar het Blushuis onderdeel van uitmaakt, wordt dit jaar gebouwd. Een AV-verzamelgebouw. Ik ben ervan overtuigd dat daar een markt voor is. We zien steeds meer gethematiseerde verzamelgebouwen. Daar liggen echt kansen. Het nieuwe werken zal ertoe leiden dat ondernemingen minder kantoorruimte nodig hebben. Ook steeds meer zzp’ers zoeken ruimte. Marktpartijen die bereid zijn zich flexibel op te stellen en willen meedenken met de huurders hebben zeker kansen op de markt. Het is ook, mede gezien de stijgende energieprijzen, te investeren in de duurzaamheid van een pand. Dat vergt een investering en inspanning, maar vergroot de kans op succes aanzienlijk.” Verwijderingsbijdrage Aan grote ontwikkelingen zoals in de

Dé oplossing voor het leegstandsprobleem? Dynamis Vastgoedconsultants en Makelaars vindt dat de discussie over de leegstandsproblematiek op de kantorenmarkt te weinig tot concrete maatregelen leidt. Daarom heeft Dynamis onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van een verwijderingsbijdragemodel in de strijd tegen de groeiende leegstand. Het model moet bijdragen aan de concretisering van de oplossing, waarbij de overheid fungeert als regelgever en waarbij iedere stakeholder bijdraagt aan het uiteindelijke resultaat; terugdringing van het hui-

dige leegstandsniveau. Uitgangspunt van het model is de betaling van een verwijderingsbijdrage indien kantoorruimte aan de voorraad wordt toegevoegd op een nieuw te ontwikkelen locatie. De ontvangen verwijderingsbijdrage wordt vervolgens gebruikt als subsidie indien bestaande kantoorruimte wordt gesloopt, herontwikkeld of herbestemd. Op individueel projectniveau moet worden bekeken welke impact een ontwikkeling heeft op het leegstandsniveau. De hoogte van de verwijderingsbijdrage wordt

daarom bepaald door een aantal factoren, te weten het leegstandsniveau in de regio, het aantal nieuw te ontwikkelen vierkante meters, het duurzaamheidsniveau van het te ontwikkelen pand en de financieringsmogelijkheden voor investeerders. Ook de hoogte van de te ontvangen subsidie wordt bepaald door een aantal factoren, te weten het leegstandsniveau in de regio, het metrage van het bestaande kantoorpand, de leegstandsperiode van het bestaande pand en het duurzaamheidsniveau in de nieuwe situatie.

gebieden bij het station en het NAC-stadion, kleven ook nadelen, vertelt Verhoeven. “Probleem is ervoor te zorgen dat de partijen die daarheen verhuizen ook goede panden achterlaten. Daarvoor hebben we bij Dynamis een oplossing ontwikkeld: de verwijderingsbijdrage. Uitgangspunt is de betaling van een verwijderingsbijdrage indien kantoorruimte aan de voorraad wordt toegevoegd op een nieuw te ontwikkelen locatie. De ontvangen verwijderingsbijdrage wordt vervolgens gebruikt als subsidie als bestaande kantoorruimte wordt gesloopt, herontwikkeld of herbestemd. Zo kun je voorkomen dat nieuwbouw niet direct tot leegstand lijdt.” Daarbij tekent de bedrijfsmakelaar aan dat uit de cijfers van Dynamis blijkt dat de leegstand in Breda gunstig afsteekt bij het landelijke beeld. “Het aanbod is iets toegenomen, maar er zijn geen nieuwbouw- of herstructureringsprojecten gestart. Het percentage nieuwbouw dat erbij is gekomen is twee procent. In het centrum en in Breda-West is het aanbod gedaald. Door de hele stad zien we wel nieuwbouwontwikkelingen in oppervlaktes van 1500 tot 3000 vierkante meter en groter. Daar is voldoende aanbod in”, zegt Verhoeven. ”De schoen zal gaan wringen in kleinschalige, kwalitatieve kantoorruimtes die zijn toegespitst op het “ nieuwe werken”. Daar is nu onvoldoende aanbod in. Het is daarom zaak dat pandeigenaren zelf gaan kijken naar de kwaliteit van de gebouwen die ze in de aanbieding hebben. Bij leegstand zullen ze zelf in actie moeten komen en hun panden upgraden om het te kunnen verhuren. Ze moeten niet afwachten. Als je daarin proactief bent, heb je een goede kans op de markt.”

TE HUUR/TE KOOP Bedrijfsobjecten Daalderweg 5 ETTEN-LEUR

Franse Akker 20 BREDA

Bredaseweg 249 ROOSENDAAL

Ettenseweg 22 -28 ROOSENDAAL

TE HUUR

TE KOOP

TE HUUR / TE KOOP

Vrijstaand bedrijfspand gelegen op een goed bereikbare locatie op bedrijventerrein VosdonkZuid. Het object bestaat uit twee zelfstandige bedrijfsunits met inpandige kantoorsectie in twee bouwlagen. Eén van deze bedrijfsunits wordt te huur aangeboden (groot circa 150m² hal met 100m² kantoor) ligt aan de straatzijde en heeft zichtwaarde. Parkeren op eigen terrein.

Het bedrijfsobject, gelegen in het bedrijventerrein Hintelaken in Breda-Noord, bestaat uit drie delen, t.w. een voorgelegen vrijstaande bungalow in één bouwlaag (groot ca. 162m²) en een achtergelegen bedrijfs-/werkplaats-/ showroomruimte welke in twee delen is gesplitst (totaal ca. 500m² hal en ca. 120m² kantoor). Op eigen terrein zijn parkeerplaatsen aanwezig.

Bedrijfsobject met duidelijk eigen identiteit. Het pand is gesitueerd op zichtlocatie langs de A58. De totale BVO bedraagt 1.530m² verdeeld in kantoor- en bedrijfsruimten. Het object is goed afgewerkt en beschikt over de gebruikelijke voorzieningen. Perceelsgrootte 3.945m².

Op A1 / markante zichtlocatie, langs de A58. Bruto vloeroppervlakten kantoorruimte over diverse vloerlagen 955m², bedrijfsruimte 770m², inpandige overige secundaire ruimten (archief) 520m². Het object is goed afgewerkt en beschikt over gebruikelijke voorzieningen. Aan de twee entrees grenzen de nodige parkeerplaatsen.

Takkebijsters 7-9 BREDA

Minervum 7002 BREDA

Minervum 7354 BREDA

Daalderweg 6 ETTEN-LEUR

TE HUUR

TE KOOP

TE HUUR / TE KOOP

Het betreft een uitstekend bereikbare locatie direct aan de A27. Het vrijstaande kantoorgebouw (totaal ca. 2.211m²) kent twee individuele entrees, resp. toeganggevend tot de linkeren rechtervleugel (gerealiseerd in 4 lagen). Zeer flexibele mogelijkheden m.b.t. gebruik en indelingen, combinatie vloerlagen mogelijk / vanaf 205m². Parkeren op eigen terrein.

Het te huur aangeboden object (groot 2.200m²) kenmerkt zich door een uiterst representatieve uitstraling, hoogwaardige architectuur met een duidelijk eigen identiteit en bestaat uit kantoren, showroom-/bedrijfsruimte, opslag-/ magazijnruimten. Voldoende parkeerplaatsen aanwezig. Aanpassingen en herindelingen zijn mogelijk.

Onderhavig object maakt deel uit van een BELEGGINGSPORTEFEUILLE; gelegen op bedrijventerrein Hoogeind / direct grenzend aan de A27 en A16. Het pand heeft een sterke identiteit. Het object is gerealiseerd omstreeks 2001 en gelokaliseerd op het moderne bedrijventerrein Hoogeind met eigen parkeervoorzieningen. Het pand is multifunctioneel aanwendbaar.

Onderhavig bedrijfsobject is gelegen op bedrijventerrein Vosdonk-Zuid. Het bedrijfspand bestaat uit een bedrijfs-/showroomruimte met verdiepingsvloer (circa 623m²) en een voorgelegen kantoorsectie (circa 112m²). Op het eigen terrein zijn aan de voorzijde van het perceel parkeermogelijkheden ingericht (perceel ca. 2.183m²).

Wilhelminasingel 19 BREDA

Nieuwe Haagdijk 18 BREDA

Paardeweide 36 BREDA

Neerloopweg 9 BREDA

Op uitstekende locatie gelegen in de bekende Watertoren aan één van de singels van Breda kunnen wij u de allerlaatste kantoorunit (ca. 55 m²) aanbieden op de derde verdieping. De watertoren beschikt tevens over vergaderfaciliteiten die door de huurders kunnen worden gebruikt. Er is een mogelijkheid om vanaf 30 m² te huren.

TE HUUR

TE HUUR / TE KOOP

Fraaie en recent gerenoveerde winkelruimte (ca. 90 m²) met een klein magazijn voorzien van pantry en toilet. De Nieuwe Haagdijk kenmerkt zich door een aantrekkelijke mix van winkels in dagelijkse goederen en speciaalzaken. Voor de deur zijn voldoende (betaalde) parkeerplaatsen aanwezig. Op zaterdag is er een druk bezochte weekmarkt.

Representief vrijstaand kleinschalig bedrijfspaviljoen bestaande uit een kantoorruimte (ca. 239 m²) met een opslagen/of productiefaciliteit (ca. 313 m²) en is gelegen op een zichtlocatie nabij de Emerparklaan. Het maakt onderdeel uit van een kleinschalig complex met hoogwaardige bedrijfsunits. Bij het complex zijn zeer royale parkeervoorzieningen gelegen. Collegiaal met DTZ Zadelhoff

Op unieke zichtlocatie op het moderne en succesvolle bedrijventerrein Heilaar-Noord wordt een kantoor/showroomunit aangeboden. De begane grond heeft een oppervlakte van ca. 126 m² en de verdieping ca. 105 m² BVO. Op eigen terrein zijn 3 exclusieve parkeerplaatsen gelegen.

Nijverheidsweg 23 -25 ETTEN-LEUR

Stationsplein 2 BREDA

Neerloopweg 3 -5 BREDA

Weidehek 8 BREDA

TE HUUR / TE KOOP

TE HUUR

TE KOOP

TE HUUR

Op het toonaangevende industrieterrein “Vosdonk” is een grootschalig bedrijfscomplex (ca. 9.200 m²) met kantorensectie (ca. 1.350 m²) beschikbaar. Ligt op goede zichtlocatie en kent een uitstekende bereikbaarheid. Complete oplevering en goed bruikbaar ten behoeve van productie en opslag. Op eigen terrein zijn diverse parkeerplekken.

Tegenover het station is een kleinschalig kantoorgebouw gelegen met achtergelegen parkeerruimte. Op de eerste verdieping (ca. 207 m²) en de tweede verdieping (ca. 211 m²) kunnen wij u een nette kantoorruimte aanbieden.

Het moderne complex Bedrijvencentrum Neerloop biedt iedere ondernemer de mogelijkheid een eigen unit te kopen tegen een aantrekkelijke prijs. De bereikbaarheid vanuit het centrum en vanaf de A16 Rotterdam-Antwerpen is uitstekend. Inmiddels is al 25% verkocht. Vanaf 60 m² begane grond en 60 m² verdieping.

Representatief bedrijfscomplex gelegen op een zichtlocatie langs de Emerparklaan te Breda. De kantoorruimte van ca. 850 m² bestaat uit twee bouwlagen en heeft een representatief uiterlijk. De bedrijfsruimte met entresolvloer heeft een oppervlakte van ca. 650 m². Het opleveringsniveau is compleet en in principe gebruiksklaar. Collegiaal met DTZ Zadelhoff

TE HUUR