Onder de groene hemel, in de blauwe zon speelt het blikken harmonieorkest in een grote regenton. Daar trekt over de heuvels en door het grote bos de lange stoet de bergen in van het circus Jeroen Bosch. En we praten en we zingen en we lachen allemaal. Want daar achter de hoge bergen ligt het land van
Maas en Waal.
Het Land van Maas en Waal beschrijft een lange optocht vol feestvierende mensen, dieren en dingen van het “Circus Jeroen Bosch”. Nijgh beschrijft een keur aan surrealistische taferelen die inderdaad aan de werken van de middeleeuwse schilder Jeroen Bosch doen denken. De kleurrijke stoet trekt de bergen in, eerst onder een groene, vervolgens purperen en dan een gouden hemel in een achtereenvolgens blauwe, bruine en zilveren zon. De tekst verwijst naar verschillende zaken zoals de Egmondse abdij, Klaas Vaak, Pierlala, de “koning van Spanje” en een paar typisch Nederlandse woorden zoals ‘snoeshaan’ en ‘brandewijn’. De verwijzing naar ‘de koning van Spanje’ refereert mogelijk aan de Tachtigjarige Oorlog. Het is één van de bekendste Nederlandstalige liedjes en geniet voor sommigen de status van “alternatief volkslied”, voor Nederlanders en Vlamingen in het algemeen en voor de Maas en Walers in het bijzonder. MW4all: ‘Het land van Maas en Waal’ heeft, ook na 1967, een belangrijke plaats ingenomen in je oeuvre. Is het nummer ook een van jouw eigen favorieten en had je ooit verwacht dat je daarmee een hele regio voorgoed op de kaart zou zetten? Wat heeft dat met je gedaan? BdG: Voor mij is “Het Land van Maas en Waal” gewoon een liedje uit mijn repertoire. Ik heb het zo vaak gezongen dat het niet speciaal meer is. Toen het op de eerste plaats van de Top 40 kwam, was dat natuurlijk een enorme gebeurtenis, zo in het begin van mijn carrière. Daarna wordt het routine, hoewel het vaak zorgt voor een vrolijke en enthousiaste uitsmijter van een voorstelling. Het publiek kan er geen genoeg van krijgen. Dat ik (en Lennaert Nijgh natuurlijk) met dit lied een hele regio voorgoed op de kaart zou zetten had ik natuurlijk niet verwacht. Het was ook nooit bedoeld als carnavals-hit, maar je hebt niet alles in eigen hand. MW4all: Je haalde de inspiratie voor het lied uit jouw kinderboek Hatsji-Bratsji’s toverballon van Franz Karl Ginzkey. Lagen daar nostalgische herinneringen aan ten grondslag of was er ook nog sprake van een andere band met Het Land van Maas en Waal? BdG: In “Hatsji-Bratsji’s toverballon” vliegt Piet met de tovenaar in de ballon over Het Land van Maas en Waal en die naam riep een soort paradijselijk land bij me op. Ik had er nog nooit van gehoord (ik was 5, 6 jaar), laat staan dat ik wist dat het gewoon in Nederland lag. Maar ik hoopte er wel ooit eens naartoe te kunnen gaan. Dat heb ik geweten: ik heb veel carnavalsuitnodigingen afgeslagen. (Tussen haakjes: heeft iemand in uw omgeving wellicht een exemplaar van dat boek en wel de Nederlandse vertaling? Ik zoek al jaren, maar heb alleen de Duitse versie. Ik houd me aanbevolen.)
MW4all: De teksten van Lennaert Nijgh zijn altijd uniek, soms surrealistisch en lastig te begrijpen, maar altijd van een absolute taalkundige schoonheid. Gekoppeld aan jouw muziek leverde dat een onmiskenbaar eigen karakter op, dat bij luisteraars emoties oproept. Hoe zijn jullie tot jullie unieke samenwerking gekomen en hoe was het voor jou om, na zijn overlijden, de draad weer op te moeten pakken? BdG: Lennaert was meer literair, tekstueel in gesteld, ik meer muzikaal, en volgens iemand in onze omgeving was dat een unieke combinatie voor een succesvolle samenwerking. Als die iemand dan ook nog een relatie heeft bij een platenmaatschappij, gaat er iets kriebelen, waarna de rest bijna vanzelf gaat. Dat het resultaat zo uniek is, is een bijzonder gelukkig toeval. Lennaert had ook mooie teksten kunnen schrijven waar ik niets mee kon maar een andere componist wel. Omdat we op een andere golflengte hadden gezeten. Maar nu bleek dat we elkaar feilloos aanvoelden en als het ware voor elkaar geschapen waren. Na zijn dood ben ik doorgegaan met datgene waar ik tijdens zijn leven al aan begonnen was: het zelf schrijven van teksten. Naar mijn idee lukt dat aardig en ik heb er ook erg veel plezier in. Al blijf ik Lennaert in veel opzichten missen. MW4all: Jouw muzikale loopbaan heeft zich, zoals alle carrières, met ups en downs ontwikkeld en heeft je uiteindelijk tot een onmisbare schakel in de Nederlandstalige muziek gemaakt. Als je nu terugkijkt, had je dan bepaalde dingen anders willen doen of ben je tevreden met wat je hebt bereikt? Zijn er nog dingen die je absoluut nog wil gaan doen? BdG: Dingen anders hebben willen doen en tevreden zijn met wat je hebt bereikt zijn twee begrippen die los staan van elkaar. Er zijn altijd dingen die anders hadden gekund of desnoods gemoeten, maar ik zal altijd meer dan tevreden zijn met wat ik heb bereikt. En hopelijk is het einde nog niet in zicht. Het schrijven van een boek lijkt me ook een prachtige bezigheid in de toekomst, maar of er ook daadwerkelijk een geschreven zal worden moet nog blijken. Talent manifesteert zich altijd achteraf. MW4all: De naam Boudewijn de Groot is voorgoed gekoppeld aan de regio tussen de grote rivieren. Doet het je nog iets dat jouw lied door de Maas en Walers nog steeds als een soort volkslied wordt beschouwd, of is ‘Het Land van Maas en Waal’ voor jou een moment in je carrière geweest dat je achter je hebt gelaten? BdG: Eerlijk gezegd kan ik me niet voorstellen dat dit lied in dat deel van Nederland als een soort volkslied wordt beschouwd. Het gaat tenslotte niet over Het Land van Maas en Waal en de mensen (de wezens liever) die in het lied figureren zal je niet snel aantreffen in die regio. Althans niet bij mijn weten, maar je weet nooit wat er schuilt in de stegen, krochten, schuren en verlaten stallen van dit stukje Nederland. Vooral in een mistige herfstnacht, klokslag twaalf uur.
Tekst: RvL
Foto’s: Loe Beerens
leven wonen ondernemen
5