RYNEK
‣ MOTOCYKLE ZABYTKOWE
wojenne maszyny, kwintesencja polskiej myśli technicznej. Sokołów 1000 wyprodukowano około 3400 egzemplarzy, Sokołów 600 około 2000 sztuk. W dalszej kolejności katowicki MOJ 130 około 1030 sztuk, kielecka SHL 98 z silnikiem Villiers – około 2000 sztuk. Inne polskie przedwojenne motocykle to produkcja nie przekraczająca 100-200 egzemplarzy, w wielu przypadkach serie kończyły się liczbą kilkudziesięciu sztuk. Jan Tarczyński w książce Polskie Motocykle 1918-1939 podaje liczbę zarejestrowanych motocykli w Polsce w 1939 roku – 15 423. Ile z nich przetrwało powojenną zawieruchę? Ile zdołało przeżyć ciężkie lata 40 i 50, gdzie każdy środek transportu był na wagę złota i wszystko, co jeździło, eksploatowano ponad wszelkie normy. Dziś według luźnych szacunków zachowało się 80-120 Sokołów 1000 i tyle samo 600. Nowe, czyli te, których nie znają polscy kolekcjonerzy, pochodzą z południa Europy: z Rumunii, z Węgier – ze szlaku ewakuacji polskich wojsk i ludności we wrześniu 39. Inne tra-
fiają się z rzadka w Niemczech – to te wywiezione na Zachód w latach 70 i 80. Inna sprawa, że 30 – 40 lat temu sporo bardzo cennych i rzadkich maszyn niemieckich, francuskich i angielskich wywędrowało do zachodnich kolekcjonerów. Popularność wzrasta również w miarę kolejnych publikacji, często jednak niefachowych i raczej popularyzujących mity, niejednokrotnie pokazujące na fotografiach maszyny złożone z marnej jakości podróbek lub nawet, o zgrozo, z elementami pochodzącymi z motocykli powojennych. Tu warto wprowadzić rozróżnienie terminów. Nie zawsze replika będzie podróbką. Pokutuje przeświadczenie, że wszelkie elementy motocykla przedwojennego wyprodukowane współcześnie są podróbkami. Niekoniecznie. W dobie maszyn CNC, komputerowych projektów, możliwości wymiarowania w mikronach, można pokusić się o odtworzenie niemal wszystkiego. Nie będzie problemem dobudowanie reszty Sokoła
do kupionego lub znalezionego gdzieś silnika. Pytanie jednak jest – czy warto, czy nie lepiej rozciągnąć w czasie proces odbudowy i nie wyszukać wśród ofert odpowiednich części. Są one niestety w cenie: do Sokoła 1000 skrzynia biegów to wydatek rzędu 12 000 zł, oryginalny gaźnik Zenith MC 22 to koszt 10 000 zł, sygnał dźwiękowy – 5000 zł – niezależnie, czy jest wyprodukowany przez firmę Magnet, IES, PZT czy SWEL. Każdą z tych rzeczy można oczywiście odtworzyć. Może tego dokonać kilku specjalistów za odpowiednią zapłatę. I tu pytanie – czy właściciel takiego Sokoła będzie w stanie przyznać się na zlocie, co w jego motocyklu jest repliką, a co jest oryginalne przedwojenne. Obeznani w temacie, zdobywający wiedzę od kilku lat od razu rozpoznają kiepskie podróbki, trochę czasu zajmie im wypatrzenie dobrej kopii. Elementy, których nie ma fizycznie, są w ogóle niedostępne, odtworzone zgodnie z przedwojenną sztuką, z identycznego materiału, są na ca-
Zundapp KS 750, wyprodukowano 18 695 sztuk w latach 1940-1948
Victoria KR 20 ZBL, 1936
18
nr 3(9) MARZEC 2013