Redaktor wydania Jolanta Bieńkowska
Autorzy grafik i zdjęć okładka Adam Brodzki str. 5 Jolanta Bieńkowska str. 9 Julian Rzeźniczak str. 11, 13, 27 Adam Brodzki str. 17 Aleksandra Dymitrów, Marcin Petruszka str. 23 Marta Zając-Krysiak str. 31, 33 Sebastian Jasnoch str. 37 Mariusz Bruziek str. 39 Rafał Mirowski
Korekta językowa Anna Sobolewska
Wydawca BIZAKTYWNE Wydział Zarządzania Uniwersytet Łódzki
Numer 1 / 2019 kwartalnik
2
6
14
20
28
34
Projekt zmiana, czyli CREATIVE VIBES Jędrzej Szynkowski
Marketingowe FLOW Aneta Famulska, Karolina Kołat
Badania UX jako podstawa humanizacji technologii Igor Pietrzak, Wojciech Daniłowicz
Robimy startupy w Łodzi Tomasz Szer, Izabela Borkowska #creativelodzpl SZYKIER Adrian Dałek, Sebastian Jasnoch
Centrum Kreatywności FABRYKA Filip Kaczmarski, Izabela Borkowska
PROJEKT: ZMIANA, CZYLI CREATIVE VIBES Morderca kreatywności, wycieczka w głąb mózgu i architektoniczne klocki… Ten wstęp wydaje się nie mieć sensu. A co, jeśli jest inaczej? Poznaj Creative Vibes – konferencję, która przełamuje schematy!
Ciężko o lepsze miejsce na organizację konferencji poświęconej kreatywności niż miasto promujące się hasłem „Łódź kreuje”. Creative Vibes całkowicie wpisuje się w to przesłanie. Inicjatywa daje przestrzeń dla różnorodności i łączenia odmiennych spojrzeń na twórczość w szerokim, często zaskakującym kontekście. Jędrzej Szynkowski psycholog, doradca zawodowy, trener
3 Być może konferencje kojarzą Ci się
jest wiele pytań, które czekają na odpo-
z nieczytelnymi wykresami w Power-
wiedzi – niezależnie od tego, czy spojrzy-
Poincie, którym towarzyszy monotonna
my na nią z perspektywy psychologii,
narracja. Ewentualnie - z odczytaniem
pedagogiki, czy nauk o zarządzaniu.
referatu, pełnego niezrozumiałych słów i wielokrotnie złożonych zdań. W każdym
Konferencja Creative Vibes
razie – z czymś średnio interesującym,
to inicjatywa, która łączy ze sobą,
prawda? Jeśli tak, to koniecznie wybierz
często przeciwstawne, sposoby
się na Creative Vibes, gdzie szybko przeko-
patrzenia na kreatywność,
nasz się, że wymienione wyżej spostrzeżenia to tylko relikt przeszłości. Zderzenie nauki i biznesu naprawdę może być
stwarzając przestrzeń do dyskusji i wzajemnych inspiracji.
pasjonujące! Od wykładów do TED Talks Najczęściej nadużywane słowo
i morderców kreatywności,
świata?
czyli nieustające poszukiwania
Trenerzy i specjaliści od rozwoju osobi-
Nieodłącznym towarzyszem konferencji
tego zapewniają, że „wszyscy jesteśmy
jest zmiana. Brałem udział w trzech odsło-
kreatywni”, rekruterzy codziennie dostają
nach tego wydarzenia i każda z nich wpro-
dziesiątki „kreatywnych” CV, „kreatywne”
wadzała nowe elementy programu. Twór-
są branże, miasta, a nawet… piłkarze, któ-
cy konferencji bawią się formułą spotkań.
rzy potrafią w miarę prosto kopnąć futbo-
W trakcie mojej krótkiej przygody z Creati-
lówkę. Wystarczy krótki internetowy rese-
ve Vibes, słuchałem wystąpień badaczy
arch, żeby przekonać się, że kreatywność
kreatywności i biznesowych praktyków.
to jedno z najczęściej nadużywanych słów
Oglądałem z bliska panele dyskusyjne
na świecie. Mimo popularności to temat,
ścierające różne perspektywy, a także pro-
któremu od dawna towarzyszy aura tajem-
wadziłem zajęcia, w których jednoczeń nie
niczości. Częściowo odpowiadają za to
brali udział studenci, wykładowcy i przed-
głęboko zakorzenione w wiedzy potocznej
siębiorcy. Przysłuchiwałem się kilkugo-
mity i półprawdy: to, że z kreatywnością
dzinnym sesjom tematycznym i prezentac-
rodzą się nieliczni geniusze; że ludzki
jom przypominającym swoją formą popu-
mózg możemy podzielić na twórczą
larne TED Talks. Rozmawiałem z twórcami
i analityczną półkulę; albo że dzieci są
start upów, trzymałem w dłoniach klocki
bardziej twórcze niż dorośli. Z drugiej
architektoniczne, a nawet… brałem udział
strony, w badaniach kreatywności wciąż
w warsztatach kulinarnych. Nieustające
4 poszukiwania i odwaga do wprowadzania
faktycznymi pomysłodawcami i realiza-
zmian w sprawdzonej formule konferen-
torami, a nie tylko wykonują narzucone
cyjnej to jeden z największych atutów
z góry polecenia. Co więcej – część z nich
Creative Vibes. I choć nie wszystkie ek-
wraca w charakterze prelegentów, którzy
sperymenty były udane, zdecydowanie
mogą podzielić się pierwszymi doświad-
częściej czułem się pozytywnie zaskoczo-
czeniami zawodowymi. Dla osób, które
ny niż zawiedziony. W pamięci zapadła mi
nadal zastanawiają się nad tym, jak będzie
szczególnie edycja, w której uczestnicy
wyglądać zderzenie z rynkiem pracy po
mieli okazję do przeprowadzenia śledztwa.
opuszczeniu murów uczelni, jest to świet-
Cel? Schwytanie mordercy kreatywności.
na okazja, żeby skonfrontować swoje
Miejsce? Escape Room i czekający w nim
wyobrażenia z realiami.
szereg zagadek. Na studencką kieszeń Bierny student? O organizatorach
Wpływ studentów na organizację Creative
Co jeszcze przemawia za Creative Vibes?
Vibes widać również w trosce o dostęp-
Jego organizatorzy. Zespół stojący za
ność wydarzenia – ceny biletów zdecy-
konferencją tworzą niemal wyłącznie
dowanie nadają się na każdą kieszeń.
studenci i świeżo upieczeni absolwenci,
To prawdopodobnie jedyne na rynku wy-
wspierani przez Jolantę Bieńkowską –
darzenie, w którym za kilkanaście złotych
opiekunkę Koła Kreatywności Biznesowej,
otrzymałem ciekawe prelekcje, angażują-
działającego przy Wydziale Zarządzania
ce warsztaty i materiały konferencyjne.
Uniwersytetu Łódzkiego. Podczas gdy
Prawdę mówiąc, podczas pierwszej edycji,
szkołom wyższym zarzuca się zbytnie
w której brałem udział (jeszcze) jako
skupienie na teorii i oderwanie od realiów
słuchacz… więcej zapłaciłem za kupno
rynku pracy, a samych studentów często
książki jednego z prelegentów niż za samą
(nieco na wyrost) oskarża się o brak zaan-
wejściówkę.
gażowania i bylejakość, zespół Creative Vibes daje radę. Umiejętność pozyskiwa-
Konferencja Creative Vibes jest
nia partnerów i sponsorów, promocja
propozycją nie tylko dla pasjonatów
w mediach czy stworzenie zaplecza i ob-
marketingu, ale również dla
sługa imprezy, w której uczestniczy kilku-
wszystkich tych, którzy odczuwają
dziesięciu gości to umiejętności, które
głód wiedzy i mają w sobie odwagę
przydadzą się w większości przedsiębiorstw i organizacji. Tym bardziej cieszy, że studenci tworzący konferencję są jej
do stawiania nieoczywistych pytań.
MARKETINGOWE FLOW Świat marketingu stale się zmienia. Coraz bliższe relacje z klientami, automatyzacja, chatboty... To tylko niektóre aspekty współczesnego marketingu, o których kilkanaście lat temu nikt by nie pomyślał. Jak nadążać za tymi pomysłami i rozwiązaniami?
Wywiad z Anetą Famulską, Managing Director Agencji Creative Flow, przeprowadziła Karolina Kołat
7 Niewątpliwie praca w branży marketingu
Dlaczego bycie otwartym na pomysły
jest pod tym względem wymagająca i cie-
klienta jest tak ważne?
kawa. Trzeba na bieżąco obserwować
To absolutna podstawa udanej współpra-
zmieniające się trendy, brać udział w kon-
cy. Jako agencja możemy wejść w rolę
ferencjach, śledzić prasę branżową oraz
eksperta, doradcy w zakresie marketingu,
różnego rodzaju case’y, które pojawiają
w tym: budowania strategii komunikacji
się na rynku polskim i międzynarodowym.
omnichannelowej, tworzenia spójnej iden-
Najlepszą lekcją jest jednak kontakt
tyfikacji wizualnej, optymalizacji budżetu
z klientem i jego branżą. Kiedy rozpoczy-
marketingowego i być wsparciem w in-
namy współpracę z nowym klientem,
nych ważnych dla klienta obszarach. Nie
najbardziej kluczowym momentem tego
możemy jednak w apodyktyczny sposób
procesu jest briefing, czyli dogłębna anali-
narzucać swojego spojrzenia na jego biz-
za potrzeb klienta, jego celów bizneso-
nes, bo to on finalnie podejmuje decyzje.
wych i marketingowych, zapoznanie się
Nie oznacza to uległości i ślepej akceptacji
z jego dotychczasową strategią działania,
pomysłów klienta. Jeśli się z czymś kate-
kanałami komunikacji, słabymi i mocnymi
gorycznie nie zgadzamy, komunikujemy to
stronami marki, produktu czy usługi.
otwarcie i uzasadniamy swoje stanowisko. Najważniejsze w tym procesie są ciągła
Bardzo istotną kwestią po stronie
wymiana opinii, dzielenie się wiedzą
agencji jest poznanie otoczenia
i wspólne dążenie do jednego celu. Op-
biznesowego naszego klienta,
rócz merytorycznych aspektów współpra-
zrozumienie jego branży, produk-
cy bardzo ważne jest też wspólne flow. Co
tów, procesów biznesowych.
to znaczy? Jeśli ludzie pracujący nad da-
To niezwykle twórczy i rozwijający proces, wymagający otwartości
nym projektem są na siebie otwarci, lubią się, szanują, wspierają, wtedy osiąganie celów jest szybsze i efektywniejsze.
i zaangażowania. Co jest podstawą współczesnego Na tym etapie przydają się również umie-
marketingu?
jętności miękkie takie jak elastyczność,
Jest to pytanie niezwykle ważne, a odpo-
komunikatywność, otwartość na dialog
wiedź na nie obszerna. W branży marke-
z klientem. Ponadto dobra współpraca
tingowej działam od 17 lat i czasami z nie-
to ciągła wymiana myśli, pomysłów i wza-
dowierzaniem patrzę na to, jak bardzo się
jemne dzielenie się wiedzą.
ona w tym czasie zmieniła.
8 Gdybym chciała zamknąć odpowiedź
nością się w niej odnajdzie. Gdybym miała
w jednym zdaniu, na pewno odpowie-
wymienić kilka istotnych cech charakteru,
działabym: jedyne, co jest pewne zarów-
które niewątpliwie predysponują do pracy
no w życiu, jak i w marketingu, to ZMIANA.
w marketingu, byłyby to na pewno kreatywność, otwartość i komunikatywność. Nie
Punktem wyjścia zawsze jest
należy pominąć też kwestii odporności na
obserwacja zmieniającego się
stres, gdyż niejednokrotnie działa się pod
dynamicznie otoczenia, ludzi,
wpływem dużej presji czasowej, tzw. dead-
ich przyzwyczajeń, potrzeb, tren-
line’ów. Ktoś, kto kocha adrenalinę, będzie
dów rynkowych i umiejętność
zadowolony. W naszej agencji bardzo ceni-
szybkiego reagowania na nie.
my to, że każdy może być tutaj sobą, nie musi udawać kogoś, kim nie jest. Akceptujemy się wzajemnie. Naszą siłą jest to,
Dalej należy dostrzec dwa oblicza obec-
że umiemy pracować zespołowo, jako
nej rzeczywistości. Z jednej strony auto-
grupa ludzi o różnych umiejętnościach,
matyzacja procesów, big data, groma-
charakterach, predyspozycjach i wieku.
dzenie danych o konsumentach, chatboty,
Wzajemne przenikanie się jest podstawą
a z drugiej relacje, autentyczny, bezpoś-
twórczego procesu, od którego zaczyna
redni dialog z człowiekiem, dogłębne poz-
się każdy nowy pomysł. To, co ja kocham
nanie jego potrzeb, motywacji, lęków.
w tej branży i dlatego jestem w niej już
Zrównoważenie tych dwóch światów,
od 17 lat, to ciągle nowe wyzwania, nowe
zbalansowanie ich i zaproponowanie
projekty i totalna wolność, niezależność,
klientowi dopasowanych do jego indywi-
możliwość kreowania nowych rozwiązań.
dualnych potrzeb rozwiązań to moja definicja współczesnego marketingu.
Znaczenie kreatywności podkreśliłaś już na początku. Jak ją rozumiesz?
Wróćmy do zorientowania w tren-
Kreatywność jest dla mnie umiejętnoś-
dach. Jest ono szczególnie ważne w
cią wychodzenia poza utarte schematy
agencji kreatywnej. Na czym jeszcze
i nieszablonowym myśleniem. To otwar-
opiera się praca w tej branży?
tość na rozwiązania, które z pozoru wy-
Praca w branży kreatywnej jest niezwykle
dawałyby się czasami bezsensowne,
twórcza i inspirująca. Każdy, kto szuka
bezużyteczne czy niemożliwe. Kreatyw-
ciągłego rozwoju, poszerzania horyzont-
ność to otwarty umysł i patrzenie na
tów, jest otwarty na nowe wyzwania, kon-
świat oraz otaczających nas ludzi
takt z ludźmi, pracę zespołową, z pew-
wieloaspektowo.
10 Powinniśmy przyglądać się małym dzie-
wyzwania i wykorzystać swoją kreatyn-
ciom i uczyć się od nich, kiedy poznają
ność. Ponieważ jestem osobą otwartą
świat i wchłaniają go wszystkimi zmys-
na ludzi, energiczną i nie mogącą usie-
łami. Dzieci nie boją się próbować, doś-
dzieć w jednym miejscu, dość szybko zro-
wiadczać, dotykać, chyba że my, dorośli im
zumiałam, że to praca dla mnie. Praca
w tym przeszkadzamy. Edukacja w Polsce
która da mi możliwość rozwinięcia skrzy-
stopniowo zabija w nich kreatywność i tę
deł. Tak więc po 5-letnich studiach magis-
naturalną ciekawość świata. Wtłacza ich
terskich zaczęłam od nowa naukę, tym
na siłę w obowiązujące schematy i nie
razem w formie studiów podyplomowych
pozwala wyjść poza ustalone ramy. Dlate-
z różnych obszarów marketingu i zarzą-
go tak bardzo cenimy w naszej branży to,
dzania.
że tutaj możemy otworzyć nasze głowy i poczuć kreatywne flow na nowo :)
Zajmujesz się marketingiem od kilkunastu lat. Oprócz tego jesteś
Swoją karierę zawodową związałaś
wykładowcą akademickim oraz
z marketingiem. Dlaczego?
prowadzisz szkolenia i warsztaty.
W wieku 19-20 lat trudno mi było zdecy-
Kończąc studia, nie chciałam mieć poczu-
dować o tym, co chcę robić w życiu. Nie
cia, że straciłam pięć lat. To był wartościo-
umiałam dokładnie rozpoznać swoich
wy czas w życiu, jednak nie zaspokoiłam
potrzeb i predyspozycji. Miałam różne
potrzeby rozwoju. Pewne okoliczności ży-
pomysły na siebie i większość z nich krą-
ciowe, spotkania z ludźmi, stworzyły oka-
żyła wokół psychologii, socjologii, peda-
zję na powrót w obszar edukacji i wyko-
gogiki. Chciałam pracować z trudną mło-
rzystania umiejętności pedagogicznych.
dzieżą, uczestniczyć w procesie resoc-
Dostałam kilka propozycji prowadzenia
jalizacji. Myślałam też o logopedii. Osta-
warsztatów oraz udziału w konferencjach.
tecznie wybrałam kierunek pedagogiczny,
Współpraca z Uniwersytetem Łódzkim
a pracę magisterską pisałam z psychologii
również przyszła sama. Wierzę, że przycią-
rozwojowej. Byłam idealistką i chciałam
gamy do siebie rzeczy, które chcemy robić.
zmienić pewne rzeczy w edukacji. Jednak
W moim przypadku są to chęć dzielenia
na studiach zorientowałam się, że niewiele
się wiedzą i praca z młodymi ludźmi, któ-
mogę zrobić. Na piątym roku studiów pod-
rzy według mnie mają ogromny potencjał.
jęłam pracę w agencji marketingowej i od-
Chciałabym, żeby na etapie studiów mieli
kryłam niezwykle ciekawy dla mnie obszar.
oni możliwość zetknięcia się z praktyka-
Czułam, że jest to branża, w której mogę
mi, z realnymi przykładami biznesowymi,
się rozwijać, podejmować wciąż nowe
z różnymi wyzwaniami i trudnościami.
12 Studenci są też dla mnie dużą inspiracją,
Kim będą prowadzący?
ponieważ marketing bardzo się zmienia
Bardzo zależało mi na tym, żeby zaprosić
i w tej chwili pewne media, rozwiązania
do współpracy ludzi o wysokich kompe-
marketingowe, które dla młodego poko-
tencjach i dużym doświadczeniu, którzy
lenia są czymś oczywistym, dla mojego
od lat zajmują się marketingiem w jego
pokolenia, w tym dla wielu moich klientów,
różnych obszarach. Są to specjaliści
nie są tak intuicyjne.
w zakresie: strategii biznesowej, budowania planów marketingowych, kreacji, me-
Teraz angażujesz się w nowy projekt
diów społecznościowych, planowania
- Studium Menedżerskie na Wydziale
kampanii w Internecie, a także producent
Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego.
filmowy.
Jaka będzie jego tematyka?
Tak, studium menedżerskie - Pokaż Lwi
Kogo zapraszasz do wzięcia udziału?
Pazur. Tematyka dotyczy kreacji, strategii,
Zdecydowanie jest to bardzo szerokie
promocji.
grono odbiorców. Studium powstało z myślą o studentach oraz wszystkich
Celem jest stworzenie studium, po
tych, którzy chcą znaleźć swoje miejsce
którym studenci wyjdą z kompletną
w marketingu. Skierowane jest także do
wiedzą, jak zbudować silną markę.
osób pracujących już w branży, pragną-
Począwszy od przygotowania big
cych poszerzyć swoją wiedzę. Kolejną
idea tej marki, zbadania potrzeb
grupę adresatów tworzą wszyscy chcący
grupy docelowej, skonstruowania samego pomysłu na produkt/ usługę, poprzez szerokie spojrzenie omnichannelowe, zaplanowanie kanałów i stylu komunikacji, aż do zaplanowania całej identyfikacji wizualnej.
zmienić zawód, bo czują, że marketing jest ich powołaniem :) ANETA FAMULSKA marketngowiec, PR-owiec, wykładowca Niespożyta energia w pracy i morze pasji w życiu prywatnym. Od kilkunastu lat związana zawodowo i emocjonalnie ze światem marketngu i reklamy. Swoim zamiłowaniem dzieli się podczas warsztatów i szkoleń, a także jako wykładowca akademicki. Doświadczenie zawodowe zdobywała w dużych agencjach reklamowych, gdzie
Chciałam, żeby osoba, która zrealizuje nasz autorski program, miała poczucie, że jest w stanie wykorzystać zdobytą wiedzę w praktyce, w marketingu lub kreacji.
zarządzała działami kreatywnymi. Budując Creatve Flow, postawiła na ludzi – zespół o zróżnicowanych kompetencjach. Po pracy nie zwalnia tempa. Podróżuje, jeździ konno, na snowboardzie i rolkach. Kocha życie.
WWW.POKAZLWIPAZUR.PL
BADANIA UX JAKO PODSTAWA HUMANIZACJI TECHNOLOGII Zastanawialiście się kiedyś, z czego wynika ciągła potrzeba optymalizacji procesów? Gdzie miał początek ten wyścig? Czemu firmy przeznaczają coraz wyższe budżety na działania UX'owe, na badania, research i całą otoczkę mającą na celu polepszenie doznań użytkownika? Co takiego zmieniło się w otaczającym nas świecie w ciągu ostatnich lat? Odpowiedź na te pytania, w naszym mniemaniu, jest dość prosta.
Igor Pietrzak, Wojciech Daniłowicz, The Humans.
15 Przesyt informacji
z główną informacją. To musi mieć sens.
Redundancja, szum informacyjny, jak-
Działania takie na pewno mają swoje
byśmy tego zjawiska nie nazwali, koniec
uzasadnienia w wynikach przeprowa-
końców skutkuje tym samym. Ogrom
dzonych badań”. Po czasie wnioskuję,
informacji jaki do nas dociera, doprowa-
że owszem, są badania, ale dotyczą one
dził do wykształcenia mechanizmów
potencjału reklamowego tych platform.
obronnych. Siedząc przy laptopie czy też używając smartfona, już nie czytamy.
Trendy, trendy
My skanujemy, rozpaczliwie szukamy naj-
Mówimy o nich co roku, przy okazji pod-
ważniejszych informacji pośród gąszczu
sumowań oraz prognoz na nadchodzące
reklam i działających rozpraszająco ele-
miesiące. Co roku oczekujmy rewolucji.
mentów. Próbujemy odnaleźć to, co dla
Zmian, które będą miały znaczenie. Po
nas najważniejsze. Niektórzy twierdzą,
pewnym czasie zauważamy, że rewolucja
że ludzkość zachorowała na coś w rodza-
nie nastąpiła, a my musimy obejść się
ju deficytu koncentacji. Trudno się z tym
smakiem. Owszem, pojawiają się świetne
stwierdzeniem nie zgodzić. Jednak nie
projekty. Jest ich nie mało. Jednak w ob-
stało się to bez powodu. Wystarczy odwie-
szarze serwisów skupiających największą
dzić pierwszy lepszy portal informacyjny.
liczbę odbiorów, nadal jest wiele pracy do
Mnogość clickbaitowych miniatur i tytu-
wykonania. Mówiąc o serwisach z dużą
łów, wplecione w treści reklamy artykułów
liczbą odbiorców, zatrzymajmy się na
sponsorowanych, wyskakujące powia-
chwilę przy Facebooku (tak wiem, mało
domienia. Oj, dzieje się. Smaczku dodaje
innowacyjny przykład ;) ). „Wspieramy
fakt, że historycznie wszystkie te zmiany
ludzi w budowaniu wspólnoty i łączeniu
były motywowane właśnie UX'owym
świata ze sobą” Tak brzmi,ogłoszone
podejściem, czyli optymalizacją, która
w 2017 roku misja firmy. Konfrontując
na celu miała wyjście naprzeciw odbiorcą.
wspomnianą przed chwilą misje firmy
Sam niejednokrotnie, na łamach prasy
z formą jaką obecnie ma portal, zmiana-
branżowej, na prośbę różnorakich portali
mi, jakie były i są wprowadzane oraz
oceniałem zmiany, które wprowadzane
drogę, jaką przebył od momentu powsta-
były właśnie pod kątem UXowym. Łapa-
nia, trudno mi się z tą misją zgodzić.
łem się na ten mechanizm i mówiłem:
Facebook przestał być portalem, gdzie
„Faktycznie! Przecież ten element nawi-
możemy śledzić ciekawe momenty z ży-
gacyjny jest mało popularny wśród od-
cia naszych znajomych. Powiem więcej,
biorców, dlatego schowali go tutaj. Za-
odnalezienie tych momentów w gąszczu
miast tego wyeksponowali kolejny tytuł
informacji, reklam, postów sponsorowa-
16 nych jest, dla mnie, obecnie niemożliwy.
innych elementów. Generalnie wszystko
Oczywiście, mogę sobie to ułatwić, próbo-
należy wyróżnić. W tym miejscu właśnie
wać wprowadzić porządek poprzez zmia-
pojawia się problem. Okazał się on jednak
nę ustawień czy też tworząc grupy użyt-
problemem do rozwiązania.
kowników. Nie zmienia to jednak faktu, że wejściowy feed wygląda mnie więcej
How the humans were born?
tak, jakby do kotła ze sponsorowanymi postami, publikacjami obserwowanych
Ideą nam przyświecającą jest
marek oraz kilkoma wiadomościami typu:
humanizacja technologii,
relacja z wesela cioci Grażyny, ktoś wrzu-
czyli wprowadzenie wszystkich
cił odbezpieczony granat.
– niezwykle ciekawych i przydatnych - teorii, metod,
Czy to oznacza, że idziemy w złym
analiz i badań mających swoje
kierunku?
korzenie w psychologii, socjologii,
Całe szczęście nie. Żyjemy w czasach,
a także filozofii do świata
w których do osób odpowiedzialnych za
marketingu i technologii.
projektowanie doświadczeń dotarło, że już dawno mamy za sobą moment, w któ-
W końcu odbiorcą jest człowiek. Rzą-
rym możemy dodawać kolejne elementy,
dzą nim emocje, mechanizmy od wieków
nic nie odejmując. Usuwanie elementów
rozpoznawane przez specjalistów wspom-
jest rozwojem! Szczególnie w kontekście
nianych dziedzin. Dlaczego więc po raz
wyzwania, jakim stało się utrzymanie
kolejny próbujemy wynaleźć koło? Wspom-
przez dłuższą chwilę uwagi odbiorcy.
niałem o trendzie minimalistycznym.
Nie możemy atakować go z każdej stro-
Czymże innym jest teoria brzytwy Ockha-
ny kolejnym, wizualnie istotnym komu-
ma, która znalazła swoje zastosowanie
nikatem. Wskazują na to ostatnie trendy
chociażby w ekonomii? Przykładów zas-
w projektowaniu, zwłaszcza w ekosys-
tosowań znanych już rozwiązań jest we
temie mobilnym. Oczywiście trendy,
wspomnianych naukach zdecydowanie
trendami, ale projektanci często w zde-
więcej. Dodatkowo z pomocą przychodzi
rzeniu z klientem, odbijają się od ściany.
nam technologia. Pozwala ona w znaczny
Nie zliczę sytuacji, w których dostawa-
sposób zwiększyć zakres zbieranych infor-
liśmy informację, że projekt jest bardzo
macji o tym, w jaki sposób persona, będą-
ładny, nowoczesny i generalnie wszystkim
ca przedstawicielem grupy docelowej,
się podoba… ale należałoby odrobinę
reaguje na dany produkt. Jakikolwiek by
wyróżnić tytuł, podtytuł, zdjęcie oraz kilka
on nie był – fizyczny czy digitalowy
\
18 - jesteśmy w stanie określić, które jego
ją nam wyjść poza ramy internetu. Wszys-
elementy budzą zainteresowanie, a które
tko za sprawą mobilnych wersji okularów.
są pomijane. Jesteśmy w stanie ustalić
Używając eyetrackingu, jesteśmy w stanie
także, czy emocje związane z naszym
odnaleźć potencjalnie najlepsze miejsce
produktem są takie, jakich byśmy oczeki-
do ustawienia tabliczek kierunkowych.
wali. Tutaj pojawia się metoda, przy której
Efektem tego będzie jasny i czytelny sys-
chciałbym się na chwilę zatrzymać.
tem oznaczeń, który z ogromną dozą prawdopodobieństwa wyeliminuje prob-
Eyetracking, czyli pozyskiwanie
lem. Jedno badanie i wyprodukowanie
informacji bezpośrednio od klienta.
kilku tabliczek może sprawić, że podróżni
W teorii najprostsza, w praktyce
korzystający z dworca, poczują komfort.
często pojmana
Wrócimy jednak z naszej wycieczki do świata cyfrowego, w którym znajdziemy
Jaki potencjał niesie ze sobą możliwość
równie wiele intuicyjnych zastosowań tej
zobaczenia na własne oczy, jak nasz pro-
metody. Oczywistą wartością jest to, że
dukt oddziałuje na klienta? Wyjdźmy poza
widzimy jasno i wyraźnie, czy klient znaj-
digital. Na świeże powietrze. Zapraszam
dzie elementy, które dla projektanta były
was na dworzec. Konkretnie na Dworzec
najważniejsze. Dowiadujemy się, w jaki
Łódź Fabryczna. Świeżo wyremontowany,
sposób odbiorca skanuje oczami serwis
odnowiony, ze świetnym, pojemnym par-
czy aplikację, co przykuwa jego uwagę na
kingiem. Co jeśli powiem wam, że 8 na 10
dłużej, a na co w ogóle nie zwraca uwagi.
pytanych osób, będąc tam po raz pierwszy,
Czy zaprojektowana ścieżka użytkownika
nie potrafiło na ten parking wjechać?
jest optymalna, czy może użytkownik ut-
Oczywiście, za drugim czy trzecim razem
knął na którymś z kroków. Tego typu dane
jest lepiej. Pierwsze doświadczenie użyt-
dostarczane są również przez dane anali-
kownika jest jednak fatalne. Chaos, źle
tyczne, bez udziału eyetrackingu. Jednak
umieszczone oznaczenia lub też, zupeł-
żadna analityka nie powie nam, gdzie nasz
ny ich brak. Pomyślcie, jak łatwo byłoby
użytkownik szukał wzrokiem rozwiązania
zoptymalizować doświadczenia osób,
napotkanej trudności. Mowa tu o badaniu
które zazwyczaj jadą tam na ostatnią
reakcji, które zachodzą często bez świado-
chwilę, w nerwach. Spotykają się tam
mości klienta i nie opiszą nam ich w feed-
z problemem, którego w swoim planie
backu udzielanym po badaniu. Dzieje się
nie uwzględnili, czyli zwyczajne zapar-
tak dlatego, że odbiorca sam nie zareje-
kowanie samochodu. Badania eyetrac-
strował faktu o tym, że w międzyczasie
kingowe, już od jakiegoś czasu, pozwala-
na chwilę spojrzał na inny button niż ten,
19 na który chciałby projektant. Badania
wniosków, które płyną z tych informacji
eyetrackingowe wnoszą do procesu pro-
oraz zarekomendowanie działań do wdro-
jektowego bezcenną wartość, pozwalają-
żenia. Bazując na zbieranym przez lata
cą odtworzyć ścieżki postrzegania wraz
doświadczeniu, wiedzy specjalistów
z punktami, na których koncentrowała się
z dziedziny socjologii i psychologii oraz
uwaga obserwatora. A to tylko wierzcho-
opracowanych przez nas metodach, od-
łek góry lodowej. Operując dostępnymi
krywamy dla naszych klientów niezagos-
metodami, przeprowadzając wywiady
podarowane obszary i określamy moż-
zgodnie z odpowiednio wypracowaną
liwości rozwoju ich produktu.
ścieżką socjologiczną czy po prostu rozmawiając z ludźmi, dochodzimy do ich
Ludzie są otwarci na zmiany.
realnych potrzeb. Tworzone przez nas
Zamiast podążać za trendami,
rozwiązania mogą odpowiadać na te
dajmy sobie szansę na ich
potrzeby. To niezwykle istotna kwestia,
kreowanie. Pójdźmy o krok dalej,
szczególnie w czasach, kiedy to ładny
dowiedzmy się, czego oczekuje
projekt przestał być zaletą, a stał się
klient i przygotujmy dla niego coś
standardem.
specjalnego. Jestem pewien, że on to doceni i się odwdzięczy.
Nasze rozwiązania niosą ze sobą wartość dodaną w postaci funkcjonalności skrojonej na miarę potrzeb grupy docelowej, a co za tym idzie, dają przewagę konkurencyjną naszym klientom.
Igor Pietrzak Dzięki doświadczeniu w projektowaniu aplikacji mobilnych oraz serwisów komercyjnych takich jak np. Orange, mBank oraz opracowywaniu rozmaitych procesów wewnętrznych, łączy umiejętności graficzne i analityczne. Nadal jest zaangażowany w zadania kreacyjno-graficzne,
Podsumowanie
Dziedziny badań, które możemy wykorzystywać przy działaniach UXowych, dają nam ogromne obszary do działania. Obszary, w których na pierwszy rzut oka, łatwo się zgubić. Rolą firm takich jak na-
gdyż praca UX, opracowywanie UI oraz zadania kreatywne to dziedziny mocno ze sobą powiązane. Wojciech Daniłowicz W swojej karierze zawodowej zajmował się niemalże każdą gałęzią działań digitalowych. Bogaty bagaż doświadczeń pozwala mu optymalizować procesy wewnątrz organizacji, ale również skutecznie nadzorować i koordynować
sza jest bezbolesne przeprowadzenie
prace operacyjne. Pracuje dla największych marek
klienta przez ten proces. Zdobycie dla
w Polsce i w Europie. Bierze czynny udział
niego informacji, które potencjalnie wydają się nie do zdobycia. Opracowanie
w procesach optymalizacyjnych z zakresu UX, tworzeniu audytów eksperckich oraz rekomendacji.
ROBIMY STARTUPY W ŁODZI Współczesny świat to miejsce pełne zmian i nieoczekiwanych zdarzeń. Następuje w nim eksplozja pomysłów, niejednokrotnie dająca początek czemuś nowemu lub skłaniająca do dalszych udoskonaleń. Wachlarz rozwiązań, dla poprawy funkcjonalności i wygody życia, wydaje się być nieograniczony. Stąd wielu entuzjastów, chcących wykorzystać te możliwości, zaczyna z zainteresowaniem rozważać rozpoczęcie własnego biznesu. O problematyce startupów opowiadał Tomasz Szer – twórca społeczności „Robimy Startupy w Łodzi”, do której zapraszane są osoby rozwijające własne pomysły, chętne budować własną firmę.
21 Startup - jak go właściwie rozumieć?
dany produkt/usługa kosztuje? Wtedy
Istnieje wiele sposobów definiowania
wiadomo, że oferowany produkt ma dla
terminu stratup. Dla niektórych proble-
nich wartość i chcą za to zapłacić, co
matycznym staje się przypisanie tego
z punktu widzenia biznesu, daje dobrą
określenia działającej już na rynku firmie.
perspektywę. Dzięki takiemu podejściu
Inni natomiast uznają, że mianem tym
przedsięwzięcie ma szansę wejścia na
określa się przedsięwzięcia biznesowe,
rynek, a co za tym idzie, zdobycia możli-
które poszukują własnego modelu biznes-
wości finansowania dzięki wsparciu ze
owego.
strony funduszy inwestycyjnych. Oczywistym jest, że inwestorzy chętniej angażują
Startup jest projektem, który
się w projekt, który rokuje szybki zwrot,
mówiąc dosłownie, szuka sposobu
i co najważniejsze, duże prawdopodobień-
na zarabianie pieniędzy. Chcąc
stwo sukcesu finansowego. Początkujący
pozyskać w przyszłości oczekiwany
przedsiębiorca nie powinien odczuwać
zwrot kosztów, trzeba poszukiwać
presji związanej z pierwszą transakcją
efektywnego modelu biznesowego.
sprzedaży, bo miernikiem sukcesu jest
Nie jest to łatwe, bo każdy rynek
liczba użytkowników chcąca z produktu
wymaga indywidualnego podejścia.
korzystać.
Najważniejszy jest pomysł – bez tego nie da się myśleć o podjęciu
Branża technologiczna =
kolejnych kroków. Przy zakładaniu
popularność + opłacalność ?
startupu należy przede wszystkim
Jak zauważa Tomasz Szer, na pierwszym
zastanowić się: czy oferowaną
miejscu wśród profili branży startupowej
wartością przekonamy klienta?
plasuje się branża technologiczna. Chęć korzystania z nowoczesnych technologii
Pytanie pochodzące od potencjalnych
stale rośnie, a swoim zasięgiem obejmuje
klientów brzmi: czym jest nasz produkt/
nie tylko młodsze, ale i starsze pokolenia.
usługa? Świadczy ono o tym, że nasze
Dlaczego największą popularnością cieszą
rozwiązanie nie jest zrozumiałe dla klien-
się startupy uwzględniające wszelkie no-
tów i może nie być przyjęte przez rynek.
winki technologiczne? Odpowiedzią mogą
Każde przedsiębiorstwo niecieszące się
być inteligentne rozwiązania, które skute-
zainteresowaniem będzie musiało zam-
cznie przyciągają zainteresowanie użyt-
knąć swoją działalność. Startupowcy
kowników. Oczywiście takie projekty nie
powinni dążyć zatem do tego, by ich
należą do łatwych. Znacznie większym
przyszli klienci zadawali im pytanie: ile
wysiłkiem musi wykazać się startup, który
22 chciałby stworzyć swój własny, nowy pro-
na dużym budżecie. Z czasem, gdy przed-
dukt. Początkowo przedsięwzięcie skupia
sięwzięcie będzie posiadało przemyślany
się na wykonaniu prototypu. Należy pamię-
koncept wraz z wypracowanym modelem
tać, że prototyp nie staje się bezpośrednio
biznesowym i planem działania, poszerza-
przepustką do szybkich osiągnięć. Stwo-
ją się możliwości finansowania zewnęt-
rzenie prototypu niejednokrotnie wiąże się
rznego. W pierwszym stadium rozwoju
z poniesieniem dużych kosztów, które po-
przedsięwzięcia można zwrócić się o fi-
winny być skalkulowane na etapie opra-
nansowanie do Aniołów Biznesu, czyli
cowania projektu. Bez pokazania założeń
inwestorów prywatnych, finansujących
projektu ciężko jest bowiem rozmawiać
innowacyjne przedsięwzięcia we wczes-
z inwestorem, a tym bardziej zakończyć
nej fazie rozwoju. Wraz z minimalizacją
te rozmowy powodzeniem. Należy zatem
ryzyka interesariuszami stają się fundusze
przemyśleć, czy wysiłki podjęte na począt-
inwestycyjne. We wczesnym stadium roz-
ku przyniosą efekt w postaci możliwości
woju projektu możliwości sfinansowania
dalszego finansowania projektu. Taka
dalszych etapów pochodzą także od ka-
analiza przydaje się zwłaszcza, gdy chce-
pitału Venture Capital. Jak przy większości
my wejść na rynek, na którym istniejące
inwestycji kapitał ten budzi pewne wątpli-
firmy zaspokajają wystarczająco zapotrze-
wości. Problemem staje się tu oddanie
bowanie na rynku. Można tu więc posta-
autonomii na rzecz osób trzecich. Czy
wić nurtujące wielu pytanie: czy realizacja
jednak powinniśmy do tej kwestii podcho-
pomysłu na projekt musi wiązać się z wy-
dzić w sposób podejrzliwy? Instytucja
sokim kapitałem własnym?
dysponująca pieniędzmi musi mieć kontrolę nad rezultatami. Musi ona liczyć się
Kapitał własny a fundusze
z tym, że projekty w początkowym stadium
inwestycyjne
rozwoju mogą się nie udać i zainwesto-
Czy kapitał własny jest niezbędny? To
wane pieniądze zostaną stracone. Przyj-
zależy. Niemniej jednak, kapitał własny
muje się, że około 200 000 zł, to graniczna
dobrze jest mieć. Jego wielkość zależna
kwota na „eksperyment” biznesowy. Po-
jest od planowanych środków na finanso-
wyżej tej kwoty musi być plan, który zakła-
wanie przedsięwzięcia. Bez niego nie
da pokrycie kosztów nieudanego projektu
można wykonać choćby wspomnianego
zyskiem pochodzącym z innych przed-
wcześniej prototypu. Jest to też pierwsze
sięwzięć. Dlatego nie należy lekceważyć
finansowanie projektu, którym na tym eta-
wnikliwej oceny inwestora, gdyż on sam
pie nie jest zainteresowana szeroka gama
podejmuje ryzyko, angażując kapitał
odbiorców. Nie należy jednak skupiać się
w dany projekt.
24 Czy kapitał to złoty środek dla
się podejmowania ryzyka, a odrzucenie
odniesienia sukcesu?
traktować, jako bodziec do refleksji. Otwartość na krytykę jest nieodłącznym
Plan działania warto zabezpieczyć
elementem, dzięki któremu projekt będzie
finansowo. Jest to niezbędne
ewaluował. Co zatem z osobami, które na
zwłaszcza, gdy projekt należy
pierwszy rzut oka nie posiadają cech re-
do ryzykownych. Należy liczyć się
kina biznesu? Czy własny startup pozos-
z tym, że na początkowym etapie
taje poza ich zasięgiem? Dzięki odpowied-
szansa na zdobycie środków
nim staraniom, każdą kompetencję można
z funduszy inwestycyjnych jest
nabyć. Tak też jest i w tym przypadku.
bardzo niska. W większości
Na początek należy pobudzić kreatywność
zakładanych stratupów to pomysł
dla generowania dużej liczby pomysłów.
bierze górę nad możliwościami
Chcąc uczyć się poprawnego sposobu
inwestycyjnymi. Stratupowcy
działania, można korzystać z dostępnej
powinni oba źródła finansowania
na rynku wiedzy poprzez wzorowanie się
projektu odpowiednio równoważyć,
na innych przedsięwzięciach. Nie jest ta-
aby nie ponosić niepotrzebnych
jemnicą, że wpływ na zachowania ma śro-
kosztów we wstępnej fazie.
dowisko, w którym żyjemy.
Na etapie tworzenia prototypu nie wska-
Warto zatem szukać okazji do
zane jest ponoszenie wysokich kosztów.
spotykania osób, które poprzez
Tworzenie tego właściwego wiąże się
własne działania stanowią wzór
z wieloma próbami. Dlatego należy roz-
do naśladowania, nie tylko w życiu
ważnie kalkulować kapitał na start. Ale
biznesowym, ale również
czy sam kapitał wystarczy dla odniesienia
prywatnym. Osoby odnoszące
sukcesu? Zdecydowanie nie. Zadaniem
sukces w biznesie, najczęściej
stratupowców jest dotrzeć z opisem pro-
posiadają własne pasje, pozwalają-
jektu do potencjalnych interesariuszy tak,
ce odpowiednio równoważyć
aby dostrzegli w nim wartość i sens. Niez-
zaangażowanie w projekt. To osoby
będne do tego są kompetencje miękkie,
ciekawe świata, chętnie czerpiące
tak często pomijane w rozmowach o start-
szeroką wiedzę, zainteresowane
upach. Osoba rozpoczynająca swoją
procesem własnego rozwoju.
przygodę w biznesie nie powinna zamykać
Taki styl życia bez wątpienia
się na opinie dotyczące projektu. Start-
pozwala na zdrowe podejście
upowiec powinien szukać okazji, nie bać
do pracy.
25 Udany startup? Bardzo proszę!
spotkań skierował swój produkt na rynki
Startup to początkowa faza organizacji
krajów zachodnich, w których tego typu
przedsięwzięcia, którą da się przejść
projekt miał szansę na rozwój. Pomysł
z powodzeniem, należy tylko pamiętać
okazał się być nietuzinkowy, z konkretnym
o tym, że dużo zależy od tego, w jaki spo-
zastosowaniem w praktyce. Obecnie To-
sób podejdziemy do naszych działań.
masz Nigot z powodzeniem produkuje i sprzedaje na rynkach zagranicznych.
Wiedza, determinacja, upór
Przy budowie modelu biznesowego istotną
(ale z możliwością korekty!) powinny
kwestią powinno być także przemyślane
być na stałe zapisane w pracy nad
posiadanie współpracowników. Lubimy
istniejącym projektem. Dobrze jest
dbać o strefę komfortu, dlatego otaczamy
też nie zdawać się tylko na własną
się ludźmi, z którymi łączy nas podobny
wiedzę, a szukać pomocy u innych
sposób myślenia. Wielu startupowców bu-
i czerpać z niej jak najwięcej.
dując zespół uważa przyjaciół za podstawowy filar tworzenia współpracy z uwagi
Nie bez powodu cykliczne spotkania
na sympatię i zaufanie, jakim ich darzy.
organizowane przez Tomasza Szera cie-
Jest to błąd, bo często silne relacje emoc-
szą się takim powodzeniem. Poruszane
jonalne łączące członków grupy nie poz
kwestie skłaniają do dyskusji, a pomys-
walają na eliminację podstawowych błę
łodawca wydarzenia zachęca uczestników
dów działania organizacji. Powinniśmy
do przedstawienia własnych opinii i kon-
zatem wyjść poza swoją prywatną, znaną
frontowania ich z innymi punktami widze-
przestrzeń w celu poszukiwania osób
nia. Pomaga to zyskać świadomość tego,
z cechami odpowiednimi z perspektywy
że projekt nie zawsze musi być odebrany
biznesu. Oczywiście nie należy przekreśl-
tak, jakbyśmy tego chcieli. Niekiedy oka-
lać szans bliskiego przyjaciela na dobrego
zuje się być bezużyteczny, a czasem zbyt
partnera do pracy, zwłaszcza że nie tak
wczesny na efektywne wejście na rynek.
łatwo znaleźć chętnych, kompetentnych
Tak było w przypadku Tomasza Nigoty,
współpracowników na samym starcie pro-
konstruktora maszyn i urządzeń, którego
jektu. Należy jednak ciągle mieć na uwa-
pomysłem był hol rowerowy umożliwia-
dze perspektywę życia organizacji i doko-
jący holowanie roweru pełnych rozmiarów
nywać wyborów personalnych w oparciu
przez drugi rower. Tomasz Nigot odkrył
o nią. Kapitał ludzki zasadniczo determi-
niszę rynkową, w Polsce charakteryzującą
nuje prawidłowe funkcjonowanie przed-
się małym zainteresowaniem klientów.
sięwzięcia. Dla prosperowania biznesu
Jednak po konsultacji z uczestnikami
potrzebne są m.in. umiejętności z zakresu:
26 zarządzania finansami, zarządzania orga-
Czy można zatem powiedzieć, że studia
nizacją, marketingu, wykorzystywania
w jakikolwiek sposób nas ograniczają?
techniki, czy skutecznej sprzedaży, itp.
Oczywiście, że nie! To doskonały czas
Tak też było w przypadku Tomasza Nigoty.
na przygotowanie się do świata biznesu.
Wiele obszarów działalności, jak: technologia wykonania produktów gotowych,
Dodatkowa działalność podejmo-
promocja działalności i sprzedaż nie by-
wana na uczelni zawsze zaowocuje
łoby tak efektywnych, gdyby nie osoby
doświadczeniem mającym wartość
odpowiednio przygotowane do pełnienia
dodaną. Taką drogę wybrał
tego typu funkcji. Skoro wiadomo, że pro-
Sebastian Górecki, który brał aktyw-
fesjonalizm i zaangażowanie ma zasad-
ny udział w projektach, pozwalają-
niczy wpływ na powodzenie projektu, to
cych mu m.in. rozwinąć się w ob-
czy wiek odgrywa tu istotną rolę? Jak
szarze marketingu. Pozyskane,
wspomnieliśmy wcześniej, Tomasz Szer
w czasie studiów oraz działalności
zaprasza na swoje spotkania osoby w róż-
uczelnianej, umiejętności dały po-
nym wieku. Jednak poczynione przez nie-
czątek budowie inteligentnych uli.
go obserwacje sugerują, że większy poten-
Przedsięwzięcie oparte zostało na
cjał istnieje w projektach prowadzonych
szlachetnej idei ratowania pszczół,
przez osoby dojrzałe. Osoby w średnim
które zagrożone są wyginięciem.
wieku posiadają wystarczający kapitał
Przykład Sebastiana potwierdza, że
własny lub są w stanie zgromadzić go za
umiejętności zdobyte na poziomie
pomocą zasady 3F (Family, Friends &
akademickim znacząco przyczynią
Fools). Posiadają również doświadczenie,
się do dobrego przygotowania do
nabyte dzięki dotychczasowej aktywności
startu w biznesie.
zawodowej. Czy to jednak oznacza, że młodzi ludzie nie powinni pokładać nadziei w myśli o założeniu własnego startupu? Entuzjaści tej dziedziny to najczęściej studenci, ograniczeni nie tyle niewielkim doświadczeniem, co brakiem cza-su przez realizowanie bieżących spraw na uczelni. Rozwój pomysłu wymaga ciągłego zainteresowania i poświęcenia, a w końcu ciężko o nim mówić, gdy do życia studenta zawita ulubiony okres w życiu, czyli sesja.
Rozmowa z Tomaszem Szerem przybliżyła wartości, sposób postępowania i doświadczenia związane z założeniem startupu. Uwidacznia, jak złożona jest decyzja o założeniu własnego biznesu. Startup to złożony projekt. Dla uzyskania efektów potrzebne są praca, pasja, determinacja i wiele innych czynników opierających się o kolektywną współpracę na drodze do osiągania sukcesu. Życzymy powodzenia w tworzeniu startupu! Izabela Borkowska
#creativelodzpl SZYKIER coffee & bistro Unikalna kawiarnia stworzona w zabytkowej kamienicy w sercu Ĺ odzi.
29 Łódź w XIX wieku była jednym z naj-
spotkań i wspólnego biesiadowania ro-
ważniejszych polskich ośrodków
botników z mistrzami fabrycznymi i bryga-
przemysłowych. Nazywana wów-
dzistami. Popularne były zabawy tanecz-
czas przez wielu „polskim Manche-
ne. Miasto odwiedzały cyrki budzące zain-
terem”, zasłynęła z fabrykanckich
teresowanie wśród mieszkańców. Dzięki
fortun i walk robotników o byt.
fabrykantom powstawały parki miejskie
Jednak Łódź była wtedy przede
dające miejsce do wypoczynku oraz orga-
wszystkim istotnym ośrodkiem
nizacji wydarzeń, takich jak koncerty.
industrializacji i globalizacji. Już
Łodzianie chętnie spędzali w nich popo-
wówczas życie w mieście toczyło
łudnia, między innymi pływając łódkami
się całą dobę, zupełnie jak we
po stawach.
współczesnym świecie. Być może była to zasługa stale pracujących
Miasto rozwijało się dynamicznie dzięki
fabryk, w których cykl pracy wyno-
koegzystencji różnych grup narodowych,
sił 12 godzin.
społecznych, zawodowych. Do miasta przybywali tkacze, kupcy, rzemieślnicy
Ruch przechodniów w mieście ma co-
i fabrykanci z Niemiec, Śląska czy Czech.
dziennie kilka faz odmiennych. Do dnia
Z nieuprzemysłowionych miast przybywa-
gwizd fabryk zwołuje dziesiątki tysięcy
li Żydzi oraz polscy rolnicy szukający no-
robotników, wytwarzających „czarny” ruch
wego, lepszego źródła utrzymania. Z racji
uliczny, w godzinach przedpołudniowych
tego, że miasto znajdowało się pod zabo-
uwijają się kupcy, komiwojażerowie, w po-
rem rosyjskim, przebywali na jego terenie
łudnie – wyludniający fabryki robotnicy,
także urzędnicy carscy. Wszyscy ci miesz-
często rozsiadają się w bramach domów,
kańcy tworzyli niepowtarzalny charakter,
gdzie zjadają dostarczane im obiady.
dzięki któremu Łódź zyskała określenie
W godzinach popołudniowych większe
„miasta czterech kultur”2. W latach 1864–
ożywienie sprawiają postrojone damy
1914 liczba mieszkańców wzrosła niemal
łódzkie, w wykwintnych pojazdach, lub
12-krotnie (z około 40 tys. do 478 tys.)3.
pieszo, zażywające przechadzki po ulicy
Przekonanie o możliwości lepszego życia
Piotrkowskiej1.
w mieście fabrykantów nadało Łodzi miano ziemi obiecanej.
Charakterystyczne były dni wypłat tygodniówek. Zaludniały się wówczas gospody
Wśród nowych obywateli Łodzi był Ezra
położone przy Piotrkowskiej i w bocznych
Szykier. Urodzony w 1843 roku w Poddę-
uliczkach. Czasem dochodziło tam do
bicach chłopiec, który jako dorosły
30 mężczyzna stanie się największym eks-
przechowywane między innymi beczki
porterem śledzi oraz importerem koszer-
ze śledziami, którymi handlowano na
nych win, śliwowic i okowit. Ezra to także
pobliskim targu.
filantrop wspierający łódzkie szpitale i domy dziecka. Na zlecenie Ezry i jego mał-
Kolejnym elementem wyróżniającym obec-
żonki Sury architekt Piotr Brukalski w roku
nie to miejsce są polichromie odkryte we
1896 zaprojektował, a następnie w latach
frontowej części domu. Przed remontem
1896-1901 wybudował narożną neorene-
w tym pomieszczeniu mieścił się sklep
sansową kamienicę przy ul. Północnej 1/3.
mięsny.
Budynek pamiętający czasy, kiedy to po
Udało nam się szczegółowo je odtworzyć.
przeciwnej stronie ulicy Północnej stały
Dzięki temu możemy zobaczyć, jak wyglą-
podobne mu zabudowania, które zostały
dało pomieszczenie sklepu w XIX wieku -
wyburzone podczas II wojny światowej
cieszy się konserwator. – Widziałbym tu
w związku z utworzeniem getta. Obecnie
cukiernię, kawiarnię, lokal, w którym będzie
znajduje się na tym terenie Park Staromiej-
można cieszyć się pięknym wnętrzem,
ski, nazywany przez Łodzian potocznie
a przez okna zerkać na Park Staromiejski –
Parkiem Śledzia (nazwa pochodzi praw-
mówi Mariusz Kurman, konserwator zabyt-
dopodobnie od zlokalizowanego w tym
ków, człowiek, który w kamienicy przy Pół-
miejscu targu rybnego, na którym królował
nocnej przywrócił klimat dawnej Łodzi5.
solony śledź). Na parterze kamienicy Szy-
To dzięki jego kilkumiesięcznej pracy
kierów sklep prowadzili Izrael Rybojad
wnętrze kamienicy Szykiera ma sznyt jak
oraz Chaim Szczycki handlujący wyrobami
sto lat temu. Te wszystkie zdobienia były
pończoszniczymi i rękawiczkami firmy
bardzo zniszczone, ale szczęśliwie ktoś
"Estonia". Od strony ulicy Północnej arty-
obniżył sufit i dzięki temu zachowały się
kuły papiernicze sprzedawał Salomon
w oryginale. Odsłoniliśmy pierwotny wygląd
Altman, a w jednej z piwnic powstała roz-
ścian i sufitów razem z kolorystyką i wzo-
lewnia piwa4. Ta najniższa kondygnacja
rami malowideł6. Farbę na ścianach pos-
w okresie powojennym nie stanowiła po-
tarzono, dzięki temu pomieszczenie od-
wierzchni użytkowej, dlatego dopiero pod-
znacza się skromną elegancją.
czas generalnego remontu przeprowadzonego w 2015 roku w ramach programu
1 grudnia 2018 roku kamienica Szykierów
„Mia100 Kamienic” okazało się, że budy-
dostała nową szansę, została wydzierża-
nek posiada zbytkowe, gotyckie pomiesz-
wiona przez młode i ekscentryczne mał-
czenia piwniczne o łącznej powierzchnia
żeństwo Paulinę Nadel i Sebastiana
500m². Przypuszcza się, że były w nich
Jasnocha.
32 Nowi właściciele lokalu ukończyli
dobrze ich ugościsz, przekażesz energię
Wydział Aktorski Państwowej
i uczucie, to stworzysz im swoiste „przed-
Wyższej Szkoły Filmowej, Telewi-
łużenie salonu”, to oni do Ciebie wrócą
zyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera
i odwdzięczą się tym samym. Tak Sebas-
w Łodzi. Ich marzeniem było stwo-
tian opisuje swoje odczucia i wizję, zapy-
rzenia miejsca kulturowego, kultu-
tany o to, w jaki sposób zamierza prowa-
ralnego i kultowego - swoistej „oazy
dzić swoje bistro. Muzyka jazzowa, blues,
artystycznej” przy kawie. Miejsca,
przedwojenna i alternatywa w połączeniu
gdzie artyści będą mogli spotykać
z eleganckim stylem kamienicy ma two-
się z fanami, a kawa będzie tylko
rzyć atmosferę niczym z filmu Woodiego
dodatkiem do relacji nawiązujących
Allena „O północy w Paryżu”. Ma przenosić
się między nimi. Kawiarnia tętni
uczestników w magiczną podróż w czasie.
życiem, nie jest kopią tego, co mod-
Przy cyklicznych swingach, koncertach
ne, tylko wyznacza swoje własne
i spotkaniach można odnieść wrażenie,
trendy. Paulina i Sebastian stale
jakby duch Szykiera nigdy go nie opuścił,
ją rozwijają, tworzą indywidualny
a sami właściciele wręcz zachęcają go,
klimat. Budują wizerunek swój
by pozostał z nimi jak najdłużej.
i lokalu. Ich zdaniem Szykier nadal
Jeżeli wchodzimy z butami w czyjąś
prowadzi swoją działalność, jednak
kamienicę, to ogłośmy światu, że tak jest.
obecnie śledź nie jest beczkowany
Adrian Dałek
a butelkowany w formie piwa! (dzięki współpracy z łódzką Piwoteką).
Łódź jest jednym z najciekawszych miast na świecie, ma swoje piękne strony i bogatą historię, jest miastem kontrastowym pod względem kulturowym, gospodarczym, społecznym i architektonicznym. Miasto, które w swojej brzydocie jest jeszcze nie do końca odkryte, a ciągle zaskakuje i odkrywa swoje piękno. Sztuką nie jest docenić to, czym się już wszyscy zachwycają, sztuką jest odnaleźć nowe miejsce i zachwycić nim innych. Sukces tkwi w ludziach, jeśli
Źródła: 1 https://tytus.edu.pl/2018/08/23/wsrod-dymow-i-pylu-jakzyli-robotnicy-w-xix-wiecznej-lodzi/, dostęp 02.09.2019 2 https://www.wprost.pl/tygodnik/66179/Lodz-czterechkultur.html, dostęp 02.09.2019 3 https://naszahistoriablog.wordpress.com/w-xixwiecznej-lodzi/, dostęp 28.08.2019 4 http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/41283,lodzkamienica-przy-ul--polnocnej-1-3.html, dostęp na dzień 29.08.2019 5 https://lodz.wyborcza.pl/lodz/56,35136,19053236, polnocna-1-3,,2.html, dostęp 15.09.2019 6 https://www.fakt.pl/wydarzenia/polska/lodz/cennepolichromie-w-dawnym-sklepie-miesnym-w-lodzi/55yqc22, dostęp 15.09.2019
CENTRUM KREATYWNOŚCI FABRYKA Łódź chce się rozwijać i być rozwijana! To dlatego od stycznia można dnaleźć na jej mapie Centrum Kreatywności Fabryka miejsce dedykowane wszystkim zainteresowanym nietuzinkowym podejściem do pracy i ciekawym spędzaniem czasu wolnego. W poznaniu tej wyjątkowej przestrzeni towarzyszył nam Filip Kaczmarski – manager.
35 Idea powstania i działania
jeszcze większej energii do działania.
Z inicjatywą założenia kreatywnej przes-
Motywy puzzli, mchu i innych zielonych
trzeni wyszły: ZIPSEE Cyfrowa Polska oraz
akcentów tworzą atmosferę skupienia i
Łódzka Specjalna Strefa Ekonomiczna, na
wyciszenia.
terenie której CK Fabryka ma swoje lokum. Z jej otwarciem wiązała się niepewność,
CK Fabryka jest miejscem
kogo to miejsce może zainteresować.
stawiającym na zaawansowaną
Stąd holistyczne podejście, które ma za-
technologię, o czym świadczą
chęcać do samorozwoju w każdej dzie-
urządzenia, z których może
dzinie. Można tu spotkać osoby, działa-
korzystać każdy gość. Monitory
jące w obszarze technologii, biznesu, no-
z zakrzywionym ekranem – dla
wych mediów oraz kultury, muzyki i sztuki.
wysokiej jakości pracy bez
Każdy jest mile widziany. CK Fabryka
zniekształceń obrazu, elektronicz-
wspiera Polskę Kulturalną – projekt ma-
ne flipcharty – bez trwałego zapisu
jący na celu przybliżenie wartości, jakie
tymczasowych danych, sprzęt do
niesie za sobą polskie kino i utrwalenie
VR–u, aby móc testować aplikację,
w pamięci bohaterów starszych produkt-
Biblioteka Samsunga i YouTuba.
cji. Stąd na ścianach, cyklicznie, można
Cztery telewizory i ich wzajemna
zobaczyć zdjęcia aktorów zaangażowa-
łączność pozwala na zintegrowaną
nych w życie projektu. CK Fabryka oferuje
współpracę. Dzięki obecności
miejsca do pracy oraz organizacji spotkań
telefonów dedykowanych,
prelekcyjnych i warsztatowych. Jak prze-
podłączonych do telewizyjnych
konuje Filip przestrzeń doskonale spraw-
ekranów istnieje możliwość emisji
dzi się m.in. do pracy zdalnej, coworkingu
różnych treści w tym samym czasie.
czy rozmów biznesowych. Sprzyja temu charakterystyczny design daleko odbie-
Dlatego CK Fabryka to miejsce często wy-
gający od tradycyjnego podejścia tzw.
bierane do prowadzenia wideokonferencji.
szarego biura. Pomysł aranżacji powstał
Poza tym stworzono tzw. Strefę Młodego
we współpracy z projektantem ściśle
Twórcy - odrębny kącik rozwoju dla każ-
współpracującym z firmą Samsung, któ-
dego, kto chciałby rozpocząć swoją karie-
ra jest fundatorem wyposażenia Centrum
rę w mediach społecznościowych, tworząc
Kreatywności. Dwupoziomowe wnętrze
filmy na YouTubie. Dlatego jeżeli czujesz,
z otwartą przestrzenią łączy w sobie
że twój sprzęt nie pozwala ci być prawdzi-
wygodę stanowisk z różnorodną i nie-
wym profesjonalistą, CK Fabryka znalazła
wymuszoną gamą kolorów, co dodaje
na to rozwiązanie. Jeżeli masz dosyć nag-
36 rywania w nudnej przestrzeni, obecny tu
dedykowanych jedynie kobietom. Centrum
GreenScreen czeka na Ciebie! W otoczeniu
Kreatywności daje możliwość odbycia serii
Soundboxów stwórz niezapomniany mate-
warsztatów pod okiem ekspertów z zakre-
riał i zdobywaj kolejnych obserwujących!
su np. swobodnego poruszania się po
Choć z zewnątrz CK Fabryka wygląda nie-
programie Java Script. Zajęcia prowadzo-
pozornie, to w środku jest to miejsce tęt-
ne w bardzo ciekawy i inspirujący sposób
niące życiem. Z miesiąca na miesiąc pow-
łączyły teorię z dużą dawką praktyki. Zain-
staje coraz ciekawszy harmonogram, ob-
teresowanie okazało się tak duże, że ogra-
fitujący w wydarzenia o różnorodnej
niczona ilość miejsc okazała się niewys-
tematyce.
tarczająca i organizatorzy już planują kolejną odsłonę tego projektu.
Prelekcje i warsztaty dotyczą zagadnień od rozwoju osobistego
W duchu EKO
po uzyskanie kompetencji
Coraz więcej osób zdaje sobie sprawę, jak
w dziedzinie zaawansowanych
ważne staje się wzięcie odpowiedzialności
technologii. Prelegenci zgłaszają
za otaczającą nas przyrodę. Obecna i po-
swoje propozycje kolejnych
garszająca się jakość życia na naszej pla-
wydarzeń. CK Fabryka poszukuje
necie daje powody do wielu przemyśleń
także, chętnych do przekazania
i zasmucających wniosków.
swojej wiedzy zainteresowanym. Wstęp na wszystkie prelekcje/
CK Fabryka nie chce być kojarzona
warsztaty jest całkowicie bezpłatny.
z produkcją dużej ilości odpadów, które nie podlegają utylizacji
Obserwując odbywające się tu wydarzenia,
i stanowią dodatkowe obciążenie
można śmiało powiedzieć, że cieszą się
dla środowiska. Dlatego w tym
dużym zainteresowaniem. Jak przyznaje
miejscu nie ma drukarki, bo
Filip: wybór poruszanych kwestii wynika
wyposażenie techniczne miejsca
z zainteresowań konkretnych grup najlicz-
pozwala na skuteczną wizualizację
niej aktywnych w CK Fabryka i dotyczy no-
informacji. Służy do tego między
woczesnych technologii. Jeden z ostat-
innymi elektroniczny flipchart.
nich projektów, dziejących się w przes-
Nie spotkamy tu także plastikowych
trzeni Fabryki, bazuje na dziedzinie IT
kubków czy talerzy.
i porusza ważną kwestię łamania stereotypów. Mowa tu o zajęciach z rozwoju osobistego, programowania i robotyki
38 Wszystko zastąpione jest ekologicznymi
CK Fabryka to przestrzeń pełna nowatorskich
odpowiednikami, takim jak talerze z otrę-
pomysłów, kierująca się ciągłym rozwojem.
bów, które nie tylko zachęcają estetycz-
Słowa nie oddadzą jednak tego, co czeka na
nym wyglądem i zerową szkodliwością dla
chętnych po przekroczeniu progu budynku.
środowiska, ale przede wszystkim akcen-
Jeśli więc zastanawiasz się, gdzie ciekawie
tują wartości Centrum Kreatywności. Do-
spędzić czas wolny, poszukujesz ścieżki
wodem zaangażowania CK Fabryka w spo-
samorozwoju czy po prostu szukasz oto-
łeczną troskę o otoczenie był czynny udział w dwutygodniowej akcji rozpoczętej 13 października. Od roku data ta funkcjonuje oficjalnie pod nazwą Dnia bez Elektrośmieci. Z tej okazji CK Fabryka zachęcała do wyrzucania zbędnego sprzętu elektronicznego do specjalnie przeznaczonego kontenera. Akcja zakończona po 2 tygodniach miała pobudzić świadomość tego, jak ważnym jest odpowiedzialne pozbywanie się odpadów poprzez korzystanie z odpowiednio przystosowanych do tego miejsc. CK Fabryka kieruje także apel do wszystkich organizatorów wydarzeń z przewidzianym poczęstunkiem o przemyślany dobór firm cateringowych starających się dbać o biodegradowalne rozwiązanie. Wszystko po to, aby kooperacja przebiegała w duchu szacunku do otaczającego nas środowiska, w walce o dobre życie dla przyszłych pokoleń.
czenia inspirującego do pracy i odpoczynku, mury CK Fabryka czekają na Ciebie! Izabela Borkowska
