Среќата е глагол - Стефан Марковски

Среќата е глагол - Како мириса цутот на животот во вас ?

Стефан Марковски

Десет илјади цветови напролет Месечина наесен Свежо ветре на лето Ситни снегулки в зиме. Ако умот не ти е замаглен со непотребни нешта Ова е времето на твојот живот.

~ Ву Мен

1|

На луѓето, среќни и несреќни, На првите, за да се заборават во волшебствата на мигот сегашен, На вторите, за да се присетат на иднината И сеќавањето да го претворат во јаве.

2

Содржина 1. Кратко упатство за читателот..............................................................................................

2. 111 практични напатствија: не заборавајте – долгиот, прекрасен и посакуван живот ви е на дофат!...........................................................................................................................

3. Како да се направи обичниот ден поубав?...................................................................................

4. Животот е збир од најразлични среќни мигови...................................................................

5. Нибаната во Будизмот и стремежот за квалитетен, долг и прагматичен живот................

6. Каква треба да биде здравата и среќна личност и како до таква состојба на умот?...........

7. Како опуштеното тело помага во опуштање и флексибилност на умот?...........................

8. Медитацијата ја буди креативноста..........................................................................................

9. Кратко упатство за медитација..........................................................................................

10. Изградете личност отпорна на стрес................................................................................

11. Техники за ослободување на умот од негативни мисли и чувства.......................................

12. Медитација на умствено мапирање..........................................................................................

13. Подобри ја моќта на волјата и самодисциплината! ................................................................

14. Преплетувањето на моќта на волјата и самодисциплината..............................................

15. Самодисциплината и моќта на волјата како аспекти на управувањето на вниманието......

16. Автохипнозата – тајна кратенка до успехот....................................................................

17. Предлози за автохипнотички афирмации..........................................................................

18. Како до правилно распределување на вниманието? .................................................................

19. Преплетувањето на прагматизмот и оптимизмот е предуслов за секој вид успех!..............

20. Траењето и интензитетот на среќата и смислата на животот.........................................

21. Присутноста, високата самоконтрола и правилниот распоред на вниманието....................

22. Хормоните и среќата.......................................................................................................

23. Еднојајчаните близнаци храна и среќа................................................................................

24. Физичката активност и среќата..........................................................................................

25. Науката за(д) човековите задоволства.......................................................................................

26. Насмевката и смеата како ментални дисциплини....................................................................

27. Стравот од неуспех е страв од успех.................................................................................

28. Успехот и среќата не се синоними......................................................................................

29. Како да се „подмлади“ мозокот? ..........................................................................................

30. Водењето на вистинскиот тип дневник може да ве одведе до посакуваните цели..................

31. Запознајте ги десетте свети заповеди на оптимизмот............................................................

32. Зрелоста на немислењето и уметноста на сегашниот миг.................................................

33. Верувај и ќе бидеш верен на она што си...............................................................................

34. За да имаш висока самодоверба, секогаш знај што сакаш....................................................

35. Убавината е искреност кон себеси......................................................................................

36. Природен тек (расказ за оптимизмот)....................................................................................

37. Инспиративни цитати од сите светски краишта.....................................................................

38. Препорачана музика за релаксација, енергија и подобрување на расположението..................

3|

Среќата е живот во изобилие

Да се биде среќен значи животот да се мине во изобилие. Онаков каков што навистина е. Изобилието е состојба на која денешниот човек треба да се врати. Состојба во која успева да се врати единствено оној чија дисциплина и храброст го следат како сенки при секој чекор. Убавината на изобилието е распослана насекаде околу нас: планините, морињата, езерата, реките, небесата... Од пролетните цутови кои ги шараат низините до зимските снегови, од дното на океанот до облаците кои ни ги доловуваат хоризонтите на нашите погледи... Од росните капки надвиснати над закривените тревни површини до моќните водни струежи низ големите реки на Земјата, изобилието е насекаде. За вистински да го доживееш изобилието надвор, треба да го поседуваш. Да бидеш со него каде и да си. Да дејствуваш низ него како што тоа го прикажуваат глаголите. Да биде во тебе. Да дејствува низ Тебе, како што тоа го прават глаголите. Изобилието и среќата се глаголи. Доживеј го, обеспоими го сопственото изобилие. Тоа постојано те советува. Надмини се. Сочувствувај. Спознај се. Победи ги очајот и смртта. Надвладеј го секој атом од себеси. Почувствувај го Чудото на кожата во која Дишеш низ Насмевка. Само така можеш да го сфатиш и доживееш Изобилието во и вон себе. Некаде длабоко во Космосот низ нечуен татнеж одекнува секоја твоја мисла. Некаде длабоко во реката на твоето битие запираат сите бранови. Знаеш: и најмалото ветре е доволно да те придвижи назад кон природната Убавина. Во Срцето, од кое ти извираат сите реки, чувствуваш спокојство. Внимателно ја полеваш Градината на Среќата со сета Љубов на светов.

4

5|

Кратко упатство за читателот На сите нам, повеќе или помалку ни се познати ризиците со кои се соочуваме во современиот свет, кога интернет-технологиите и ултра-брзата размена на информации речиси ја истиснаа од употреба книгата како пишан медиум, речиси сведувајќи ја и обичната меѓучовечка комуникација на електронска. А сепак, авторот е убеден дека ефектот на ова дело и тоа како може да биде поголем и пофундаментален во облик на класична книга, иако делови од истото ќе бидат достапни и во електронска форма. Како и да е, не е мала веројатноста оваа книга да се најде во рацете на некоја „несреќна“, односно личност која себеси се смета за несреќна, или пак, обична личност која би сакала да го подобри досегашниот квалитет и квантитет на својот живот, да го „разубави“ и „продолжи“. Паралелно со веројатноста да се чувствувате несреќни се зголемува и веројатноста да сте натпросечно или високо интелигентни. Ако е таков случајот со вас, имајте предвид дека (иако тоа не е правило) поголеми се шансите за успешно да ја постигнете целта на која се однесува книгава, не жалејќи по минатото и пропуштените шанси, не споредувајќи ги своите „неуспеси“ со „успесите“ на останатите. Секако, секој од нас минал низ периоди кога се чувствувал повеќе или помалку среќен, продолжувајќи со животот, градејќи ја својата личност од безброј различни искуства. Голем број од сите досегашни филозофии во историјата на западната мисла се спротивставувале на она што авторот на оваа книга, и покрај фактот дека истата е напишана во епохата на постмодернизмот, ќе го нарече факт: смислата на животот1 е во доживувањето на среќата, и тоа во квалитативна и квантитативна смисла 2, на што ќе биде укажано низ натамошното читање на книгава. Најголемиот дел од овие филозофи своите животи, во тој контекст, ги минале не водејќи посебна сметка за остварувањето на вака определената субјективна телеологија. Затоа, уште на почетокот од нејзиното читање, читателот треба да знае неколку нешта: 1) Успехот не е загарантиран и во голема мера или целосно зависи од пристапот на самиот читател – дали е подготвен во пракса да го оствари ова или не, но најпрвин од тоа дали навистина сака да го оствари тоа (иако и самата желба претставува релативна категорија, чија менливост постои и при самиот напредок во реализацијата); 1 2

Она што најчесто во филозофскиот дискурс се подразбира под „смисла на животот/постоењето“ Квалитет и квантитет на животот и постоењето

6

2) Доколку некои напатствија ги смета за невообичаени или силно чувствува дека не се позитивни за некој аспект на сопствениот организам препорачувам да се консултира со лекар и стручно лице во однос на специфичниот проблем; 3) Доколку некои напатствија ги смета тешки за остварување и се чувствува себеси присилен да ги остварува истите, потребно е да биде мотивиран, а основите за обезбедување на мотивација исто така може да се изградат по пат на соодветни техники на физиотерапевтски и психотерапевтски третмани од страна на стручни лица; 4) Напатствијата претежно се однесуваат на релативно помлади личности (до 40тина години, иако ова возрасно ограничување не е ригидно) без оглед на полот и расата (иако во однос на некои поспецифични форми би требало да се земат дури и овие физиолошки дистинкции); 5) Повеќето меѓу нив, кои ги нуди ова дело, со исклучок на неколку техники, не ги сметам за оригинални и на нив можете да наидете читајќи голем број книги со ваква тематика, научни студии и други видови книжевно-филозофски текстови, меѓутоа, она по што тоа се издвојува е нивната концентрираност и сеопфатност – веројатно откако ќе успеете да ги пронајдете соодветните техники кои би ги применувале во насока на зголемување на квалитетот и должината на животот, би сакале да прифатите и некои други кои овде се исто така базично понудени, имајќи ја предвид концентрираноста на совети од најразлични типови; 6) Ако сте дополнително заинтересирани за овие напатствија и техники – што е особено чест случај кога читателот е почетник т.е. без посериозни предзнаења за опфатените теми, пребарајте ги истите на интернет или во други книги и по никоја цена не се откажувајте од својата цел – да живеете живот каков речиси сите луѓе на светов низ историјата и до ден денес посакувале и посакуваат – долг, полн со уживања од најразлични облици, со вистински и отворени пријатели, почит и восхит од сите страни, како резултат на својата насоченост кон праксис и позитивни остварувања. Сепак, доколку навистина ги испитате резултатите на секоја од овде изложените техники, речиси непостоечка е веројатноста да не постигнете реален прогрес во посакуваната насока. Обидете се но не прекинувајте овде. Секој неуспешен обид не смеете да дозволите да создаде чувство на несигурност и нагло откажување од поставената цел! Постепеноста и упорната, но неизвештачена љубов кон себеси во таквите обиди се двата клучни предуслови за успех! Дајте се од себе, но не се форсирајте во обидот да ги хармонизирате со вашето сегашно Јас. Патем, имајте предвид дека секој совет на кој ќе наидете при читањето на оваа или било која друга книга која се занимава со постигнувањето на оваа цел, на еден или друг начин е присутен во вас. Закопан во сферите на вашето потсвесно, речиси бескрајно знаење. Единствената задача на ваквите совети е да ве поттикнат во успешната потрага по вистинското Јас. Со среќа! Патот до посакуваниот живот ве очекува! За контакт со авторот на оваа книга погледнете ја последната страница од оваа книга

7|

111 практични напатствија: не заборавајте – долгиот, прекрасен и посакуван живот ви е на дофат!

Денес многумина се обидуваат да дадат соодветен „рецепт“ за „среќата“, „правилното“ и долго живеење, односно како да се чувствувате задоволни и исполнети со малку труд, односно како тоа да трае подолго. Секако, дел од нив објективно можеме да ги отфрлиме како несериозни, консумеристички-инструирани, сензационалистички или површни, но добар е делот и на оние кои навистина може да помогнат да се почувствувате задоволно. Во овој текст ќе се обидеме да извлечеме неколку главни поенти кои ги сублимираат методите како кога станува збор за подобрување на квалитетот на животот, така и на план на неговото продолжување, кои неретко се испреплетуваат, иако некогаш може да бидат противречни. Секако, целта на истиот не е машинизирање, односно сведување на рутина на животните начела и обврски, туку да зададе некаков основен правец околу тоа што би требало врз најголем дел од луѓето да се покаже како истовремено унапредувачко за квалитетот и квантитетот на животот. Доколку сметате дека некои од приложените идеи не се нужни (а секако, не сите од долунаведените напатствија се универзално важечки), не можете да ги постигнете или од било кои причини непотребни, отфрлете ги, но сепак, обидете се да ги тестирате на себе во пракса – можеби резултатите ќе бидат различни од очекуваните.

1. Спознајте го психофизичкото функционирање на сопствениот организам и без одложување, најдобро до 25-та година од својот живот практично искористете ги здобиените знаења; 2. Спознајте го функционирањето на сопствената психа и искористете ги сознанијата за унапредување на сопствените волја, мотивација и сеопшта самодоверба; 3. Размислувајте што е можно попросто и во сегашноста, не обидувајќи се да зададете емоционален карактер на своите идеи; 4. Секако, не претерувајте со обидите за себеспознание и никогаш не дозволувајте туку-така да бидете проголтани од своите идеи, особено афективните – со помош на константна релаксирана и медитативна состојба на умот, набљудувајте ги како „река“ од настани во мозокот;

8

5. Не се форсирајте да станете поинтелигентни одошто сте, ниту пак да навлегувате премногу во области кои немаат суштински допирни точки со вашата личност – гледајте интелигенцијата да ја ставите во функција на својата добробит, не да се заборавите во своите интелектуални амбиции и интелектуално его; 6. Што се однесува до самата содржина на идеите, обидете се да бидете што е можно полиберални и уживајте во различностите меѓу вашите и сфаќањата на собеседниците, без оглед дали станува збор за интелектуални (политички, научни, филозофски, религиски) или емоционални разидувања; 7. Секогаш имајте ја предвид ирационалноста на чувства од типот на стравот, тагата и потпаѓањето под искушенија; 8. Размислувајте прагматично, претпочитајте да пристапите секому добронамерно и отворено, одошто да го одбегнувате или лажете; 9. Одбегнувајте да се споредувате со останатите, дури и доколку се чувствувате поуспешни од своите „ривали“ – наместо како ривали, обидете се да ги гледате луѓето како слични на вас; 10. Кога некому за одредена работа му е тешко – помогнете колку сте во можност, без резерва и не очекувајте сериозно дека ќе ви биде возвратено – правете го тоа со љубов и срце, затоа што вие така сакате; 11. Бидете постојано љубезни и научете се да не очекувате премногу од начинот на кој ќе ви биде возвратено, но исто така не правете премногу за некој за кој ќе оцените дека не се ни обидува да ви возврати; 12. Ако не сте задоволни од својата работа, согледајте ја својата севкупна материјална и семејна состојба и донесете сигурна одлука. Ако не сте задоволни од платата или односот на претпоставениот, веднаш побарајте промена – ако не биде овозможена, сменете го работното место дури откако ќе загарантирате дека е тоа можно. Сепак, не очекувајте премногу за да не се разочарате дополнително; 13. Ако некогаш воопшто почувствувате потреба некому да одвратите на некаква провокација, направете го тоа со проста и искрена насмевка; 14. Ако некогаш чувствувате одредена болка на определен дел од телото (на пример, забоболка), гледајте што е можно побргу да ја надминете (по природен пат), затоа што пролонгираната болка на еден или друг начин се јавува како предизвикувач на стрес, истоштеност и негативни емоции; 15. Во текот на денот гласно смејте се повеќе (околу 20-тина) пати по малку – барајте причини за смеа, и научете да бидете насмевнати постојано (дури и неприродно), без, или со мал оглед на надворешните околности; 16. Иако може да ви се чини дека е подобро спротивното, научете, откако веќе ќе достигнете фаза на висока самоконтрола, да ги прикривате позитивните и негативните емоции (да чувствувате без да ги изразувате надворешно); 17. Сите задоволства сместете ги во сегашноста, поголемите поделете ги на поголем број помали задоволства; 18. Наместо да се навраќате на спомени кои ви оставиле негативни траги и да се обидувате да ја предвидите иднината, релаксирано и задоволно живејте ја сегашноста – ни на момент не го заборавајте ова; 19. Навикнете се на постојано задоволно живеење, но не се автоматизирајте – не ја заборавајте вештината од старите убавини постојано да пресоздавате нови; 20. Научете техники преку кои ќе ги подобрите когнитивните капацитети (на пример, умствено мапирање (за кое во делово имаме издвоено и посебен дел), брејнсторминг, зголемување на генералната концентрација и меморија) и искористете ги во конкретни цели;

9|

21. Имајте бариера кон постојани двоумења, нереалистички и размислувања за кои знаете дека се бесцелни, но наместо изнасилено да ги истурнувате од својата свест таквите мисли, постојано, без прекор кон сопствената „неспособност“, навраќајте се на важните нешта; 22. Стојте си на дадениот збор, особено ако е тоа зборот кој сте си го дале на самите себе; 23. Сменете се пред сè ако е тоа ваша, не туѓа, или пак, волја на надредени или авторитети (вклучувајќи ненаучни писанија од типот на религијата, астрологијата, таротот и тн.); 24. Развијте спонтана и оригинална смисла за хумор кој ќе ве опушта вас и вашите пријатели; 25. Развијте (отпрвин помалку механички) повеќе стилови на смеење кои потоа ќе ги интегрирате во своето секојдневно однесување во вид на рутина; 26. Обидете се да не ги заборавате шегите и постојано „рециклирајте“ ги во нови контексти; 27. Не си го фокусирајте вниманието на автоанализи и она што сте го направиле пред останатите – неменливоста на минатото нема зошто да ве онерасположува; 28. Научете да танцувате и не одложувајте да ја искористувате оваа вештина со лица од спротивниот пол кои ви се допаѓаат; 29. Сепак, не запаѓајте во незапирливо искушение кога чувствувате дека некое лице ве привлекува, иако не е препорачано ниту да се откажете; 30. Научете го „јазикот на телото“, лицевото изразување и вежбајте ги своите очи (држете ги постојано колку можете пошироко отворени, а доколку одредени навики – како постојаното гледање во различни екрани, ве спречуваат во тоа, откажете се од нив) со цел да штедите зборови кога тоа е неопходно и повнимателно да бидете перципирани; 31. За сметка на изоставувањето на едни, константно внесувајте нови зборови во својот јазик и тежнеејте почесто кон користење негации (особено зборот „не“); 32. Со помош на медитација и автохипноза можете да се откажете од повеќето негативни телесни/психички навики во период пократок од 1 месец; 33. Немојте да ја форсирате медитацијата! Всушност, поголемиот дел од луѓето кои практикувале медитација се чувствувале анксиозно и вознемирено заради чувството на присилување на себеси кон медитирање. Медитирањето треба да претставува дневна рутина која ќе ја изведувате со љубов и, буквално, без свесно очекување какви било позитивни резултати – единствено психофизичка опуштеност во сегашноста; 34. Ако веќе верувате дека медитацијата има цел, знајте дека е тоа постојаното и природно одржување на контрола над себеси, истата онаа која ни ја одзема стресот и недостатокот на психичка енергија; 35. Научете да се гледате себеси „од трето лице“, односно од птичја перспектива додека ги правите рутинските работи од секојдневието, така што ќе го визуелизирате (можете буквално да го замислувате во боја, текстура и големина различни од вистинските, при што пожелно е да го замислувате како повисоко, подобро градено и обоено во посакуваната боја) сопственото тело (па и просторот околу него) како опуштен и „лебдечки“ просторен објект; 36. Научете да ги посматрате сопствените идеи од дистанца и со релаксиран мозочен тонус – во мигот кога ќе забележите „затегнувања“ на одредени (пред сè предните) делови од мозокот, нежно и без предрасуди кон себеси, опуштете ги – можете да го правите ова во паралела со релаксацијата на телото;

10

37. Живејте што е можно попросто, не се принудувајте на мултитаскинг и фокусирајте го вниманието целосно на единствена задача во даден момент, без оглед колку некој и да сака да ви го наметне спротивното; 38. Кога е соодветно времето, гледајте подолг период од денот да сте излезени надвор одошто во затворен простор, и притоа, движејќи се, настојувајте да правите правилни движења (иако не постојано едни и исти), кои ќе ги менувате споро и ненагло; 39. Научете се да го ограничувате вниманието на едно или две сетила – на пример, додека јадете/пиете одбегнувајте да се обѕрнувате на звуци (може да ставите ушни тампони); 40. Постојано дишете чист и миризлив воздух – одбегнувајте загадени подрачја; 41. Во слободно време читајте инспиративна литература, но гледајте тоа да не е навечер; 42. Во слободно време, експериментирајте со своите сетила – не слушајте еден единствен вид музика, не гледајте единствен жанр на филмови, читајте различни типови книжевност; 43. Испитајте ги сопствените уметнички и спознајни квалитети – можеби доследноста ќе ви предочи способност на некое поле за кое не сте ни претпоставиле дека поседувате талент – на пример, ако се занимавате со цртање, обидете се со создавање музика, пишување, фотографија; 44. Научете да го одбегнувате концентрирањето кон нешта кои ви го одвлекуваат вниманието во непрагматична насока и ви го уништуваат расположението (detachment) – за ова од голема полза може да се покаже одржувањето медитативна состојба на умот, за која ќе зборуваме понатаму во оваа книга; 45. Размислувајте за суштинските, наместо за формалните нешта и дејствувајте суштински – а не постои посуштинско дејствување од обезбедувањето на сопствената и среќата на оние кои нешто ви значат; 46. Доколку веќе се навикнете на опклади, коцкарници и спортски обложувалници, имајте ги секогаш на ум своите граници на дарежливост – во спротивно не посетувајте ги; 47. Дневно не минувајте повеќе од 2-3 минути пред огледало; 48. Ако се чувствувате посамоуверено пред огледало, научете постојано да се замислувате од таква перспектива, но не се форсирајте да извршувате било каква екстремна задача под дејство на самодовербата; 49. Обраќајте минимално време на својот физички изглед, без оглед колку околината од вас го бара спротивното – сепак, навикнете се на пристоен стил на облекување, редовно ставајте дезодоранс/парфем и изградете имиџ преку својот модел на однесување меѓу познаниците; 50. Уживајте во сопствениот изглед – носете ја омилената облека, стрижете се онака како што се чувствувате самоуверено и опуштено; 51. Не го одложувајте преблекувањето – откако ќе станете преслечете ги пижамите и облечете ја облеката предодредена да ја носите додека извршувате конкретни задачи во текот на денот и ноќта; 52. Наместо љубомора кон туѓиот успех, чувствувајте ги новите можности пред себе; 53. Сарказмот, ироничноста, навредите и грубите зборови заменете ги со хумор и рационални одговори, но не и такви кои ќе ви ја ограничат слободата за дејствување доколку тоа го налагаат надворешните услови;

11 |

54. Отворено и транспарентно зборувајте за своите проблеми само доколку процените дека би здобиле реален бенефит – правете го ова што е можно поретко; 55. Движете се, зборувајте и размислувајте побавно од вообичаено; 56. Кога ќе чуете некоја вознемирувачка вест не вртете ја нагло главата и, доколку веќе не сте навикнати, за момент „исфилтрирајте“ ги своите емоции пред да ги изразите; 57. Дружете се со не многу широк круг на пријатели (може да е тоа и едноцифрен број), но такви за кои знаете дека ве разбираат, кои изобилуваат со позитивна енергија и кои ве мотивираат; 58. Старите рекле „не е богат оној со многу, туку оној кој се чувствува богато со малку“ – релативноста на оваа изрека не е доведена во прашање, но сепак, тежнеејте да се чувствувате максимално задоволни од моменталната финансиска состојба, колку и да сметате дека сте под надворешен притисок; 59. За пари размислувајте додека се чувствувате „удобно“, а тоа најчесто не е предолго/пречесто; 60. Не бидете скржави, подарувајте и позајмувајте на оние кои ви значат и создавајте услови да ви биде вратено; 61. Не се фокусирајте на ситници и детаљи кои реално не се суштински за релаксираноста и позитивното расположение; 62. Научете се на автоматско реинтерпретирање на ситуациите кога без размислување ве обземаат мисли дека некој ве навредил, односно имал негативен став кон вашата личност – не ги сфаќајте работите лично; 63. Најдобриот пат до самоиницијативно воспоставување психофизички баланс и смирување води преку осознавање на медитацијата, јогата, автомасажата и редовното туширање по физичките вежби; 64. Доколку често чувствувате потреба за релаксирање, секојдневно практикувајте обѕирна медитација3 и не заборавајте дека не постои полесно остварлива цел од мозочното и телесно опуштање; 65. Да се чувствувате младо без оглед на годините е еден од најважните аспекти на општата добробит; 66. Трансформирајте ги схемите на размислување и емоционално доживување по пат на зголемена самоконтрола и трансформирање на потсвесните пориви по кои се раководите; 67. Доколку сте во можност, редовно посетувајте лекар и не трудете се да знаете премногу од аспект на општата медицина – обидете се да го запознаете сопственото тело, но не врз основа на индуктивни заклучоци кои со текот на времето може да ги прифаќате по автоматизам; 68. Никогаш не заборавајте да дишете длабоко и со полн стомак при обично движење или недвижење, а со гради за време на физички напор/спортување – земете најдлабоки можни здивови, но не се присилувајте – правете го тоа природно, откако ќе го го издишете веќе постојниот најцелосно и најбавно што можете; 69. Заради повеќе причини, секоја недела вежбајте различни вежби, менувајќи го „планот“ на физичката активност на кој се навикнало вашето тело – вака ќе создадете „мускулна збрка“ која може да создаде бројни бенефити за вашиот физички развој; 70. Мошне битно, доколку сакате да научите да се одржувате во константно психофизички релаксирана состојба е постојано да го држите во опуштена состојба најгорниот дел од телото, односно мускулите на рамењата, горниот дел од грбот, 3

анг. mindfulness meditation

12

вратот и лицето (вилиците, носот, усните, очите, челото, образите), очите оставете ги наполу затворени, а главата подигнете ја нешто погоре од вообичаено, при што ќе го спуштите погледот во хоризонтот; 71. Секојдневното спортување (во времетраење од барем еден час, ако е со среден интензитет) нека ви стане приоритет и навика; 72. Раздвижувајте различни мускули на своето тело и воспоставете целосна телесна контрола во секој миг – препорачливи спортови: џогирање, пливање, гимнастика; 73. Насочете се кон што е можно поголемо психофизичко опуштање за време на спортувањето и чувствување на душевна ведрина и спокојство; 74. Постојано чувствувајте го телото како целина и фокусирајте ги своите сетила кон објектите и дразбите непосредно околу вас; 75. Легнувајте рано (22:00 – 23:00), станувајте рано (6:00-7:00), имајте непрекинат сон и одморајте по 30-тина минути во текот на попладнињата; 76. Не ги прескокнувајте оброците и настојувајте да внесувате овошје пред секој – особено ручекот (пожелно јаболка), а појадокот нека ви е еднакво обилен со ручекот; 77. Раното гледање телевизија и работа со компјутер заменете ги со утринска гимнастика и обидете се физички да бидете најактивни неколку часа по пладнињата; 78. Обилноста на оброците сведете ја на минимум и настојувајте да се исхранувате 3 или уште подобро, 5 пати дневно, така што би внеле релативно малку храна во вашиот организам – вака вешиот метаболизам би останал константно „напумпан“; 79. Меѓу вечерата (која е добро да се состои од храна богата со јаглехидрати, како на пример, житарици) и појадокот допуштете 12-часовна пауза (заради одбегнување клеточна автофагија); 80. Надминете си ги предрасудите кон одредени типови храна кои од Х причини едноставно не сакате ниту да ги пробате (на пример, вегетаријанска храна, зелка, лук, житарки, морски плодови...); 81. Исхранувајте се што е можно поразновидно и по можност никогаш не внесувајте инстант-гликозна храна (газирани пијалоци, обични чоколади, шеќерни производи – бомбони, слатки, сладоледи...) – особено не неколку часа пред спиење, премногу масло (заменете го обичното со маслиново масло), солена храна и премногу месо (можеби, со исклучок на црвено и пилешко месо со ниска маст и масна риба, која е препорачана два пати неделно); 82. Секојдневно јадете околу 30 g чоколадо со концентрација на какао повисока од 70%, пијте 2-3 голтки топло млеко (наутро) и 1 чаша јогурт; 83. Одбегнувајте храна која не е свежа, со адитиви и вештачки витамини и научете се да готвите – освен што е важно за здравјето е и забавно!; 84. Консумирајте не повеќе од чаша алкохол одеднаш и гледајте тоа да не биде секој ден; 85. Консумирајте близу до 3 литри вода секојдневно4, од кои околу 1 литар незасладен чај, по можност зелен, или пак, ако ви треба чај за смирување и подобрување на расположението, можете да пробате: чај од лаванда, камилица, кантарион, кава кава, ројбос, гинсенг, улонг, валеријан, маточина, ехинацеа, нане, мајчина душица, чај од врба, чај од липа и тн. – препорачливо е да не се мешаат овие чаеви едноподруго во текот на денот и да се пијат најмногу пред легнување и непосредно по утринското будење;

Советов се однесува доколку вашата маса изнесува 75 килограми; на секои 25 килограми телесна маса е препорачливо внесување по 1 литар вода дневно 4

13 |

86. Не мора да се откажете од цигари доколку пушењето навистина го сметате за неодминлив дневен ритуал (иако е несомнено далеку подобро доколку се откажете, употребувајќи техники на умствено репрограмирање), но настојувајте да го сведете на минимално; 87. Не пробувајте било каков облик на дрога доколку не сте длабински запознати со можните краткорочни и долгорочни дејства, од една, и доколку не сте темелно запознати со вашата личност, од друга страна, врз основа на што би се обиделе да дадете прецизна прогноза за ефектите – ако воопшто некогаш се осмелите да пробате дрога, имајте предвид дека зависноста од неа може да ве снајде пред сè доколку сте личност со слаба моќ на волјата за откажување од негативните навики, а потоа и затоа што дрогата, додека сте ја консумирале, ви го „замаглила“ рационалниот ум. Затоа, значаен совет кој може да се упати во таа насока е да си ги преброите реалните (краткорочни/хронични) психички и телесни навики и да ја земете предвид својата сила на волјата за откажување од некои од своите лоши навики. Ако навистина сте толку љупобитни да се запознаете со дејството на одреден тип дрога, барем тестирајте се колку би биле способни да се откажувате од навиките. Ова, секако, во најголемиот број случаи не се однесува и на потешките дроги; 88. Одбегнувајте кафе во раните утрински часови (ако го сметате за неопходно, најдобро би било да пиете еднаш во текот на денот, и тоа меѓу 12 и 14 часот) и енергетски пијалоци; 89. Некогаш, кога со сигурност ќе процените дека ви е понудена шанса за успех на (не)професионален план, дадете максимални резултати од себе, помалку занемарувајќи ја моменталната среќа и благосостојба, но единствено ако сте сигурни дека ја имате способноста да и се вратите; 90. Патувајте само ако се чувствувате задоволни, а обидете се да го постигнете тоа – патувањата сфаќајте ги не различно од нови животни хоризонти; 91. Немајте суета и прифаќајте ги критиките достоинствено и во функција на свое подобрување, а ако сте доволно мудри тие нема ниту такви да ви требаат, така што не би им придавале какво било значење, дури и ако се сосема оправдани; 92. Не го изневерувајте партнерот, но не дозволувајте да бидете заслепени и зависни од него – независноста од партнерот е клучот за меѓусебна вистинска љубов; 93. Разводот сфатете го како нормален одговор на неочекуваниот тек на настани во бракот, и преболете го што побргу – истово се однесува и за (помалку) сериозните врски и пријателства; 94. Што е можно почесто бакнувајте се, гушкајте се и допирајте го телото на партнерот, но не дозволувајте тоа да се сведе на едноставна рутина без уживање; 95. Имајте редовни сексуални односи, но одбегнувајте ја зависноста од сексуалноексплицитни или порно видеа; 96. Одбегнувајте било какво медиумско информирање за негативни и настани кои се ирелевантни за вашата и добробитта на оние кои ви значат; 97. Секојдневно користете интернет не подолго од еден час и не заспивајте со својот компјутер – слично со споменатиот „речен“ тек на идеите, не дозволувајте да минете непланирано долго време на својот профил од Facebook или Twitter; 98. Не седете подолго од 30 минути (без пауза) и притоа внимавајте грбот да го одржувате исправено; 99. Ускратете го и променете го вниманието оддадено на музиката, филмот, книжевноста или било кој друг медиум мигот кога ќе дознаете за нивните негативни импликации врз квалитетот и должината на животот, односно неговиот практичен аспект;

14

100. Менувајте ги жанровите и стиловите на уметничките (најчесто овде зборуваме за музички и филмски) дела кои ги перципирате и настојувајте да бидете насочени кон 2 типа однос кон нив: 1) релаксациски – кога делата дополнително придонесуваат за вашето психофизичко релаксирање; и 2) „покренувачки“ – дела кои ќе ви внесуваат (позитивна) енергија кога тоа ви е потребно; 101. Што се однесува до дружењето, односот во љубовта и извршувањето социјални задачи, доколку сте искрено среќни и задоволни со себеси, не би требало да се изнесуваат посебни модалитети на однесување – следете ја сопствената самодоверба и спонтано користете ги знаењата максимално прагматично; 102. Стојте на дадениот збор кога сте во врска која сметате дека нешто ви значи; 103. Често начинот на кој ќе се изразите е позначаен од самото изразување: здравиот хумор, бојата и тонот на гласот, соодветното телесно и лицево изразување ќе ви овозможат вистински и прецизно да ги изразите сопствените ставови; 104. Социјализирајте се на начин на кој чувствувате дека сте опуштени, задоволни и среќни, било да станува збор за обично дискутирање по однос на било која тема или шегување; 105. Не мора секој да ги знае тајните зад вашите успеси – колку и да ги сакате останатите, имајте „филтер“ кон оние за кои чувствувате дека не можат или не сакаат да ве сфатат такви какви што сте – во ред е да игнорирате некого откако ќе увидите дека сите обиди за пријателски однос не вродиле со резултат; 106. Никому не дозволувајте да навлезе во вашето право на квалитетен и долг живот и да ја ускрати вашата волја – во екстремни случаи, кога вам или на вашите блиски се закануваат вакви опасности од други лица, бидете за секој случај спремни физички, единствено во самоодбрана, да одговорите; 107. Не се обесхрабрувајте ниту на момент бидејќи вашето внимание вреди повеќе од тоа да допушти запаѓање во негативни емоционални состојби – по автоматизам дочекувајте ги „поразите“ со главата нагоре; 108. Без оглед дали ќе извршувате интелектуална или функција заснована врз физички напор, секогаш применувајте ги примарно постапките кои придонесуваат за вашата, а потоа и за добробитта на најблиските – занимавајте се со суштината и не претерувајте со грижите и психичкиот/физичкиот замор на работното место, но настојувајте да ги довршувате зацртаните планови; 109. Доколку имате желби за чување посебни домашни миленичиња, направете сè за да ги реализирате; 110. Домашните миленичиња ќе ви помогнат во живеењето убав и долг живот повеќе одошто отпрвин може да ви изгледа – доколку сте во состојба, а најчесто сите се во состојба да одгледуваат барем 1 милениче, не одложувајте да се згрижите да земете; 111. За крај: секогаш ја имајте предвид помислата дека ништо не е посуштинско и позначајно од вашата моментална, а истовремено, постојана, среќа и добробит, секако, не изоставувајќи ја онаа на тие кои ве опкружуваат. Ако од било кои причини сметате дека не би требало/можело да се реализираат овие цели, тоа најпросто би го протолкувале како резултат или на прениски знаења или, пак, како резултат на прениска или превисока (во моментот на читање/промислување) самодоверба. Научете да владеете со самодовербата за ваше и за добро на вашите блиски; не допуштајте таа да ве владее.

15 |

Како да се направи обичниот ден поубав?

Основната цел на оваа книга е да му помогне и да го охрабри читателот да си го подобри животот во секаква смисла, експонирајќи некои задачи или „под-цели“ кои притоа е многу важно да се остварат. Подобрувањето на животот може да се реализира на 3 начина: 1) подобрување на општиот квалитет на животот преку подобрување на секојдневието и неговата свесна рутина; 2) подобрување на можностите за справување со негативни ситуации од секаков карактер; и 3) подобрување на доживувачките капацитети во најразлични позитивни ситуации. Со вториот и третиот начин повеќе или помалку директно се запознаваме преку спознавањето на првиот, и обратно. Затоа, доколку се послушаат овде препорачаните совети и правила, квалитетот на животот би се подобрил во сите 3 наврати, кои, евидентно, меѓусебно не се ни исклучуваат. Значи, како да се направи обичниот ден поубав? Првин, како што споменавме, а и како што ќе видиме понатаму во поглавјето за дневничката евиденција, потребно е одржување некаква рутина. Рутина, во рамки на која ќе се реализираат способностите и потенцијалите на самата личност, а која притоа нема да биде форсирана и алиенирачка. За остварувањето на ова, можно е да помогне водењето дневник, пишан или мисловен. Препорачано е секојдневно да се составува листа со задачи кои би тежнееле да ги оствариме во текот на денот, иако, се разбира, ваквата листа не би одигрувала улога на водилка во животот. Всушност, функциите кои ваквата листа би ги имала може да се сведат на неколку: 1) да го намалува секојдневниот стрес кој се јавува како резултат на моменталното правење планови за поголем број обврски наеднаш; 2) да помага во одржувањето прагматичен фокус на внимание; и 3) да се спротивстави на прокрастинирачкиот дух, мрзеливоста и несистематичноста, дефинирајќи ги, со самото тоа, и животните тенденции на личноста. Ваквата листа, да повториме, не треба да се сфаќа перфекционистички, а неисполнувањето на некоја од зададените цели воопшто не треба да се сфаќа како неуспех. Доволно е доминантните, најважни задачи да бидат извршени за да се прогласи спротивното. А некогаш дури ни тоа. Притоа, нема поважно од тоа исполнувањето на овие цели истовремено да подразбира и внатрешно исполнување т.е. задоволство. Како што рекол Аристотел, „задоволството е предуслов за совршенство во работата“. Во духот на оваа максима и успесите во голема мера зависат од задоволствата при сработеното, така што потребно е да се прави баланс помеѓу внимателниот избор на цели и можноста за адаптирање на себеси кон нови цели.

16

Во секој случај, плановите за работа треба да бидат што е можно поостварливи и да содржат прецизно зададени цели. Значи, целите треба да се настојува да бидат остварени на определеното место и во определеното време, или пак, порано. На пример, ако нешто треба да се сработи на работното место, тоа треба да се сработи токму таму, не дома. Ако нешто треба да се сработи на пладне и притоа да одземе час и половина, треба да се настојува да се сработи на пладне или порано и за час и половина, притоа не жртвувајќи ги нервите и здравјето во брзање доколку не се успее со навремено остварување на планираното или на предвидениот начин. Или пак, да не се работи после даден временски период во денот или неделата, да се прават редовни паузи неколку пати во текот на денот... Патем, зошто е подобро подранувањето во работата? Повторно, од едноставна причина: го поштедува умот од непотребен стрес и внатрешните притисоци кои произлегуваат од неподготвеноста кога нема време умот да се спреми за остварување на целите. Во спротивно, подранувањето подразбира дека личноста си обезбедува време за кое би можела соодветно да се подготви за остварување на предвидените цели. На овој начин се поттикнува создавање на здрави работни навики кои во себе вклучуваат флексибилност, а со самото тоа, и поголема продуктивност, опуштеност и пријатност во работата, кои всушност, резултираат од незагрозеноста на присуството во сегашноста и константната медитативност на работниот ум.

17 |

За пријатното доживување на работата препорачливо е да се работи на целите едноподруго, значи, да не се испомешуваат и да не се работи на повеќе цели одеднаш; умот треба да се фокусира на една задача, а пред да премине на остварувањето на друга – неопходно е да си дозволи барем неколкуминутна пауза. Ова е неопходно за умот да продолжи да егзистира во сегашноста, да не биде заматен од мисли или чувства кои немаат допирни точки со она што се работи во моментот и да ги избегне последиците кои ги раѓаат непотребните стресови настанати притоа. Доколку успеете ова да го постигнете, и доколку достигнете степен на присуство кој не може лесно да биде загрозен од какви било мисли/чувства, всушност, не би ни требало да ви се објаснува што понатаму. Кога константното и вистинско присуство во сегашноста и овдешноста е доволно силно да се спротивстави и да се изолира од сите надворешни форсирања, всушност, остварена е и суштинската цел во животот (во чија служба се сите други), така што одржувањето прагматичен фокус на внимание станува прашање на формалност, исто како и справувањето со секакви негативни ситуации и уживањето во различните позитивни ситуации. Присуството во овдешноста и сегашноста означува и стремеж кон подобро организирање на целокупниот работен простор, како и на времето во кое се работи. Така, наместо личноста да биде опоменувана од себеси и од другите за време на исполнувањето на работните задачи (речиси без оглед со кој квалитет притоа тие би биле исполнети) или да биде изложена на стрес од било какви причини, присуството во овдешноста и сегашноста би и втемелило доволна самодоверба за таа да помага на другите и тие правилно да доспеваат до сопствените цели. Не дозволувајте да бидете поместени од овдешноста и сегашноста заради какви било причини. За остварувањето на ова, најефикасна техника е редовното практикување обѕирна медитација. Ако некој ви се обраќа на каков и да е начин кој притоа тежнее да го направи ова, одговорете љубезно. Ако нешто што се наоѓа во ваша контрола тежнее да го направи ова – реагирајте соодветно (на пример, ако ви ѕвони мобилниот телефон – исклучете го, ако се чувствувате гладно – задоволете ја гладта...). Пред вас и зададените цели не смее да стои ништо освен позитивната енергија на сопствениот ум која ве води кон прагматизам и сопствен успех. Замислете еден психолошки „будилник“ кој ќе ве предупредува секогаш пред да ја изгубите својата припадност овде и сега. Будилник кој ќе ве „буди“ од успиеноста во мислите и емоциите. Дури и додека го читате текстов, неговата функција би имала за цел да ви ги редуцира мислите и чувствата кои ви се јавуваат во моментов, не дозволувајќи нивна доминација над вашето суштество. Ако мислите дека на овој начин се автоматизирате, знајте дека тоа е вистина. Вистина во ваша полза. Слушајќи го овој предупредувачки глас, вие всушност би се послушувале себеси. Бидете пример од кој ќе учат многумина, од кој самите ќе научите најмногу.

18

Животот е збир од најразлични среќни мигови

…а среќните мигови се производ на вештината да се биде среќен. Запомнете ја синтагмата вештината да се биде среќен, бидејќи „големата тајна“ зад целиот пат до среќата (покрај вештината да се живее психофизички здраво и дисциплинирано), всушност, се сведува на учењето на оваа вештина, составена од неколку „под-вештини“: 1) вештина да се биде присутен (овде и сега) постојано и непрекинато; 2) вештина да се доживува интензивно (позитивни емоции) во рамки на таквото присуство; 3) вештина да се воспоставува контрола над сите можни препреки на позитивниот континуитет од интензивни доживувања; 4) вештина за запомнување и навраќање кон сеќавањата за позитивните и интензивни доживувања; 5) вештина за често поттикнување на овие сеќавања од потсвесното во доменот на свесното искуство; и 6) вештина за ускладување на интензивното позитивно доживување со моменталната ситуација во која се наоѓа личноста. Во различни делови од оваа книга се објаснети техники кои директно или индиректно ќе ве насочат кон совладување на овие вештини, а во ова поглавје накратко ќе проанализираме повеќе аспекти врзани за нивните суштини.

***

Една од поголемите забуни кои настануваат кога некој се обидува да објасни што е среќата настанува заради селективноста; секој развил сопствена дефиниција и дискурс за „среќата“, иако за овој поим во науката има релативно јасна дефиниција зад која стои огромен фонд аргументи. Токму затоа, често не правиме разлика меѓу „среќата“ и различните видови задоволства. На пример, чувството при интимно допирање со партнерот без некакви посебни (или релативно слабо изразрени) позитивни емоции може да го наречеме „моментална среќа“ иако тоа е всушност задоволство. Доколку интимното допирање со партнерот биде пропратено од интензивни позитивни емоции (кои како такви секогаш се врзани за моменталната ситуација, за разлика од мислите кои го насочуваат умот кон минатото или иднината) повеќе од јасно е дека би станувало збор за моментална среќа. Оттука произлегува дека вистинската дефиниција на среќата во себе ги вклучува нејзините конститутивни делови од гореспоменатите „под-вештини“. Според тоа, моменталната среќа може да се дефинира како интензивно доживување на позитивни емоции5 во еден релативно пократок временски период. Во тој контекст, присуството овде и сега, како и медитативната состојба на умот, споменати во оваа книга, не подразбираат потиснување и постојан обид за контрола над позитивните, туку единствено над 5

19 |

Сепак, оваа дефиниција нема многу допирни точки со долгорочната среќа, заради што секоја, дури и најдепресивната личност која може да ја замислите е способна барем понекогаш (дури и интимно) да се почувствува среќно. Моменталната среќа пропратена со сетилно задоволство (како во наведениот случај) е највисокиот облик на психофизичка хармонија која може да се воспостави и е еден вид блаженство или перфекција на мигот. Замислете состојба во која слушате прекрасна мелодија која предизвикува пријатно ежење по целото ваше тело и истовремено чувствувате интензивни позитивни чувства, без воопшто да размислувате за што и да е! Додајте на ова уживање во вкусот на некоја прекрасна чоколада, допирање и гледање некоја прекрасна сцена. Комплетно друга реалност, нели? Постигнувањето на ваквото неверојатно доживување (и особено, ваквото доживување да се остварува што е можно почесто) е врвната цел кон која секоја личност треба да стреми. Долгорочната среќа, пак, би се дефинирала како (статистички) најчестото можно (за една личност) доживување на краткорочната среќа, а за честото доживување на интензивните среќни мигови се потребни извесни техники и животни принципи (на пример, правилно спиење, консумирање соодветна храна и тн.) кои се разгледани во различни поглавја од книгава.

Нибаната во Будизмот и стремежот за квалитетен, долг и прагматичен живот Во Будизмот постојано се зборува за тнр. Нибана – состојба на целосен мир, чиста состојба на умот, недопирливо присуство во сегашноста и овдешноста ослободено од секакви надворешни влијанија, безбедност, искреност и љубезност кон себе и другите, добра волја, пријателство со секого, слобода, ненадминлива самодоверба, љубов кон сите суштества, верба во другите, апсолутна леснотија во совладувањето на секоја цел и највозвишена среќа која трае. Доживувајќи Нибана, исчезнуваат сите негативни страни на личноста: негативните и (во поширок контекст) непрагматични емоции и доживувања. Личноста треба да се потруди да не дозволи ваквите позитивни емоции да се „претопат“ во негативни и во тој случај таа задоволила еден од клучните предуслови за да биде среќна.

20

болката, тагата, страдањето, сомнежот, неизвесноста, конфузијата, самозалажувањето, самопритискањето, перфекционизмот, желбата за моќ, споредувањето со другите, омразата, тврдоглавоста, непријателството, иритабилноста, ригидноста. Самиот Буда за Нибаната во една прилика рекол: „Тоа, вистински, е мир, апсолутен и врховен, надминување на секоја кармичка форма, крајно смирување на целото умствено создавање, оставање на нештата какви што се и оставање на секоја замена за повторно раѓање и сиот поттик за станување нешто друго, исчезнување на сета менливост и ослободување од сите облици на тежнеење, тихување, смирување, исчезнување.“ Дали, гледано од аспект на модерниот човек, Нибаната е остварлива? Што вели современата психологија по однос на тоа прашање?

-

Не постои сомнеж дека одговорот е позитивен.

Всушност, практичната психологија со децении се обидува да го каже ова на глас. Низ светот во последните неколку десетлетија постојат илјадници, десетици и стотици илјади, па дури и милиони примери на луѓе кои доживеале големи или огромни трансформации на сопствената личност. Некои од нив ова го припишале на некоја возвишена сила или Господ, други на некои мистични, па дури и магични позитивни енергии кои на еден или друг начин, дејствувајќи однадвор, им го трансформирале животот, трети пак – на некоја енергија која успеала одвнатре да ги промени. Некои сметаат дека ова е резултат на сопствената контрола врз ваквата „сила на промена“, други – дека нејзе воопшто не ја контролирале, заради што и е припишана на надворешни фактори на влијание. Кај некои промената се случила нагло и одеднаш, кај други постепено. Милиони луѓе кои во еден дел од својот живот биле оддадени на различни пороци, следејќи извесна самодисциплина, го доживеале ваквото „чудо“. Иако кај некои луѓе ваквата промена била помала и пократкотрајна, сепак, и кај нив постоела некаква промена. Но голем е и бројот на луѓе кај кои ваквата промена траела, односно трае до крајот на животот. Затоа, ниту вие не одложувајте го преземањето конкретни чекори во оваа насока; тргнете во единствената вистинска насока кон среќата, како и да ја сфаќате. Онаа најдобрата за вас, и истовремено, најдобра за сите.

Каква треба да биде здравата и среќна личност и како до таква состојба на умот?

Суштината на одговорот на ова прашање кое авторот на книгава би го дал е: - своја.

21 |

Среќна може да биде личноста која е осамена, а се чувствува пријатно, или пак, личноста која се однесува екстравертно, повторно доживувајќи пријатни психички состојби. Среќна може да е и личноста која прави баланс меѓу овие спротивности, сè додека се чувствува доволно моќно за одржување на овој баланс кој овозможува среќа. Како и да е веќе изградена една личност, најзначаен склоп од карактеристики за позитивното и прагматично чувствување и однесување претставува физиолошката состојба на организмот која ја условува самодовербата. (Од повеќе причини на кои овде нема да се задржуваме ќе го замениме често експлоатираниот психоаналитички пристап кон разрешување на проблемов со психолошко-физиолошки пристап.) Она што го обусловува чувствувањето различни состојби на (не)самодоверба (опуштеност, мотивираност, еуфорија, анксиозност, депресија...) е физиологијата на организмот, односно од хормонската и сета друга активност која припаѓа на нервниот систем. Чувствувањето и размислувањето се дејности кои исто така влијаат врз хормоналната активност и на тој начин индиректно влијаат врз капацитетите за чувствување и размислување во иднина. Според тоа, според причинетоста/потеклото, можни се 2 типа проблеми со самодовербата: 1) физиолошки; и 2) субјектно-психолошки. Често слабата самодоверба се должи на комбинацијата, односно заемодејството од овие 2 причини, што всушност и беше претпоставено од страна на авторот на ова дело при формулирањето на 111-те практични совети за долг и квалитетен живот од книгава. Сето ова може да се должи на генетски причини (ако на пример, една индивидуа има хронична анксиозност голема веројатност е некои аспекти на таквата анксиозност да се наследени од некој од родителите), но наместо да се занимавате со натамошно проучување на овие причини, авторот би ве посоветувал да преземете практични мерки за нејзино надминување СЕГА и ОВДЕ. Мора да имате предвид дека секоја негативна состојба на умот која на еден или друг начин ве опишува (анксиозен, депресивен, дефокусиран...) не е друго туку навика! А науката покажала дека најголем дел од навиките може да бидат надминати или создадени во период од околу 1 месец, а решението е во вашиот сегашен став!

22

За постигање и одржување на среќата во текот на животот потребна е одлучност, не само на почеток, туку и во континуитет. Одлучноста е, разбирливо, исто така – прашање на навика.

***

Особено значајно е да се спомне дека ова се однесува и на секоја навика сфатена како страст, од ваша страна. Среќните личности кои самоуверено живеат во сегашноста и мислат на својата добробит, не дозволуваат ниту на миг да потклекнат под страста, особено не сексуалната. Ако успеете да го остварите овде понуденото решение за проблемите со кои е соочена самодовербата и самоконтролата (нивното постојано одржување), секогаш ќе успевате да ги совладувате примитивните нагони кои постојано ве наведуваат на сексуални односи, иако ова секако не значи и апсолутно отсуство на сексуалните желби. Напротив, подразбира контрола над нив – контрола неопходна за донесување прагматични одлуки за вас и оние кои ви значат.

***

Освен надминувањето на сексуалната и останатите сетилни/умствени страсти, за стекнување на потребното ниво на самодоверба и самоконтрола потребно е да ја надминете навиката да звучите привлечно и интересно пред соговорниците по секоја цена. Да бидете интересна и инспиративна личност на која ќе се огледаат другите е еден од клучните предуслови да бидете среќна личност. Сепак, тоа треба да се остварува спонтано, без саркастични/иронични или било какви емоционално-негативно настроени ставови или лаги (макар и доколку истите се сосем небитни на прв поглед), мислејќи и на долгорочните импликации од тоа. Откако ќе ги задоволите основните критериуми кои ќе одат во прилог на вашето константно и непобивливо чувство на среќа и

23 |

благосостојба, луѓето полека ќе отпочнат да сакаат да ви приоѓаат и вас да ве забавуваат, на што вие сосем јасно ќе знаете како да возвраќате. Одбегнувајте да влегувате во конфликт воопшто, а никогаш не ни помислувајте да и одговорите со иста мера на личност во афект. Впрочем, фактот дека истата е во афект сам по себе говори дека не би требало да го сфатите сериозно ставот кој произлегува од таква состојба, без оглед дали целта на таа личност била да ве навреди, омаловажи или обвини.

*** Основните стресни верувања се: неудобна анксиозност, неспособност за контрола на сопствените емоции или мисли, страв од губење на контрола, страв од тривијални нешта, прекумерна грижа, перфекционизам, анксиозно и прекумерно грижење, избегнување на проблемите наместо нивно решавање, беспомошност, обвинување, самообвинување, фрустрации, иритабилност, идеализирање на светот, зависност од други, нереално високи очекувања, барање од другите постојано да ги одобруваат преземените дејства. Доколку не се чувствувате среќно во оваа фаза од животот, многу веројатно е да имате интегрирано барем неколку, ако не и повеќето од овие верувања во своите животни принципи. Живеењето вистински квалитетен живот подразбира одвикнување од сите акции кои ве асоцираат кон овие верувања и заборавање на сите верувања кои ве тераат кон штетни акции. ***

Ако веќе се придржувате кон повеќето од 111-те горенаведени совети, а сепак знаете дека чувството на среќа ве напуштило, најпрвин треба да знаете дека тие не се во целост насочени кон одржување и стабилизација на самодовербата. Можеби најзначајна психолошка одлика на самоуверените е постоењето на едно умствено „reset копче“, кое тие по автоматизам, односно навика го „притискаат“ константно, секогаш кога е неопходно „ресетирање“ на дадена психолошка ситуација (без оглед дали го визуелизираат или не). Замислете го ова копче во бојата која во моментов најмногу ја посакувате.

24

Имајте го неговото постоење постојано во предвид и без резерва притиснете го секогаш кога ќе се најдете во непосакувана ситуација. Ова лесно може да ви стане навика доколку неколку денови по ред си го замислувате како такво.

***

Всушност, ова замислено копче чија функција е „ренормализација“ на психолошката ситуација во која се наоѓате е само едно од средствата со кои е пожелно да владеете доколку навистина сакате да воспоставувате контрола над ситуациите.

Она што е посуштинско, всушност, е постојаното одржување на вниманието кон важните работи! Вниманието е скапоцена работа и ова никогаш не смее да се заборави!

25 |

Навикнете се да го оддавате вниманието на нештата кои ВАМ ви се значајни и по никоја цена не го трошете на оние кои дури и на прв поглед ви изгледаат како малку важни. Особено НЕ на оние кои не ве сфаќаат како личност и/или не се ни обидуваат да ве сфатат. Да се фокусира вниманието кон битните нешта значи да го остварувате овој принцип по навика која е потребно да се сфати како љубезност и почитување кон/на самите себе (не по усилба), односно да произлегува од вашата самодоверба, како примарна личносна одлика за успех во секоја сфера. Така, на пример, што мислите дека би подразбирала самодовербата доколку постојано го остварувате 70-от од горенаведените совети? Потрудете се да дадете свој, пред да го прочитате долунаведениот одговор напишан во загради со зборови во обратен редослед испишани со обратно насочени букви. (˙тому и отолет ан абјотсос анетшупо ов аритлузер јок делгоп тоишав ан тотетиунитнок уклок анјачанз уклот е ен етаделг ајок ов акчот атамас – етаделг онлатнемом ајок ов атакчот до елавунгртто ог иб ен делгоп тоишав 'ремирп ан акаТ ˙“инжав„ агесаз тааделгзи ив ад и еит уклок 'иничирп иншеровдан идараз еинаминв отеовс етарисукофед ог ад зеб 'абјотсос анетшупо онајотсоп ов етавужрддо ог ад лед воген јокес и олет отешав олиб иб отшен онжавјан тојачулс оВ)

***

За надминување на негативните умствено-емоционални состојби најпрвин е неопходно да знаете да ги идентификувате. На пример, доколку се јави чувство на несигурност во мислењето и/или движењето, потребно е во себе да го етикетирате и препознаете. Ако по првите 2-3 недели од изучувањето на оваа техника не ви успева секогаш по автоматизам да го етикетирате и препознаете, не се откажувајте! Потребен е релативно подолг период (од најмалку 3-4 недели) за оваа психолошка црта да ви стане навика (како што е случај и со сите останати навики), а откако еднаш ќе успеете во тоа, сте постигнале една од најзначајните цели во насока на создавање основа да се чувствувате свесни за сопственото тело и светот околу него, односно за константната медитативна состојба. Од огромна помош овде може да биде визуелизацијата, односно создавањето слика или шема на позитивните наспроти негативните доживувања, без оглед дали станува збор за емоции или мисли. Така, во почетниот стадиум од примената на оваа техника замислете дека гледате еден екран (сличен, на пример, со desktop екранот од вашиот монитор) и дека самите ги избирате буквално сите операции кои посакувате да ги остварите.

26

Ваквата визуелизација не ја заборавајте ниту на миг! Ако се земе предвид фактот дека во просек околу ¾ од човековата меморија е визуелна, таа може да биде клучна во воспоставувањето на вашата нова и кристализирана перцепција на светот. На вашата целосна позитивна промена! Не се присилувајте да ја одржувате, бидете спонтани и тоа правете го со љубов и благодарност кон последователните ефекти. Кога ќе ви се јават негативни емоции/мисли едноставно „преместете ги“ во „помалку битни фолдери“ и оставете ги таму на неодреден период. Не ги „бришете“. „Бришењето“ од страна на самиот ум често може да се сфати како присилување кон тоа, што неретко не вродува вистински резултати.

27 |

Кога ќе се јават позитивни емоции/мисли, „пренесете ги“ во „најбитните фолдери“, односно на „самиот десктоп“, како постојано би биле „видливи и пред вас“. Ова би можело да биде особено ефикасно кога постојано би покажувале благодарност кон позитивните нешта кои ве опкружуваат (на пример, песната на блискиот славеј, мирисот на цвеќето, насмевката на некој непознат минувач, топлото и пријатно сонце, освежувачкиот ветар). Навикнете го умот на заблагодарување кон навидум ситните и безначајни, а позитивни нешта кои ве опкружуваат овој момент и веќе донекаде можете да се наречете успешен во обидот да живеете среќно. За ова може да ви помогне секојдневното пишување „дневник на позитивни импресии“, каде би се заблагодарувале кон живите и неживите нешта кои придонесуваат да се чувствувате инспирирано и прекрасно. За почеток, може да составите листа на вакви личности, животни и предмети од вашиот живот – гледајте отпрвин да не содржи премногу имиња, затоа што свесниот ум, барем отпрвин, тешко би успеал да ги запомни сите одеднаш. Само ова навистина ќе придонесе многу повеќе одошто на прв поглед може да изгледа. По аналогија, визуелизација можете да користите кога го замислувате сопственото тело и мозокот како „хардвер“, секогаш кога тоа го чувствувате за потребно, во функција на дополнителна релаксација и одржување на медитативна и позитивна умствена состојба. Бидете креативни и изнајдете методи за тоа!

***

Откако ќе се осигурате дека радикално сте ја подобриле самодовербата, важно е да не очекувате веднаш да ви се подобри општата состојба, односно начинот на кој вашите познаници ве перципираат! А ќе се осигурате во тоа откако ќе успеете константно да одржувате чувство дека поседувате „неограничено“ време за било кој избор (не се наоѓате под каков било притисок да избирате) помеѓу две или повеќе, единствено позитивни опции.

28

Бидете уверени дека општествениот статус ќе ви се подобри постепено, навремено и кога ќе биде најпотребно. Во спротивно, ако обраќате премногу внимание на секој момент од тоа како ве третираат оние околу вас, ризикувате да се обесхрабрите и разочарате и со тоа, повторно да ја загубите и онака тешко стекнатата надмоќ над себеси! На тој начин, повторно го враќате вниманието кон работи кои не се од суштинско значење за вас ниту на долг, ниту на краток рок.

***

Константното одржување медитативна состојба на самоуверениот ум е клучот на успехот. Медитативната состојба на умот овде суштински ја изедначуваме со свесноста на умот за 3 видови нешта истовремено и паралелно: 1) свесноста за самиот себе (на пример, кога размислува негативни мисли, умот бидувајќи свесен дека извршува психички процес, не дозволува да биде „впиен“ од нив, постојано контролирајќи го степенот на внимание кое им го оддава во текот на секој миг од сегашноста); 2) свесноста за телото како целина (кога ќе дојде до некоја непријатна дразба која, на пример, ќе обуслови потреба за чешање, умот по навика успева да ја пренасочи свесноста кон други делови од телото, игнорирајќи ја оваа „потреба“, односно дисквалификувајќи ја нејзината моментална важност); и 3) свесноста за околниот свет (на пример, доколку случајно перципирате одредена личност додека извршува некоја работи која „ви оди на нерви“, вашиот ум по навика, мигновено ќе го пренасочи вниманието и константно ќе го одржува на суштинските, односно нешта кон кои навистина треба да е фокусиран). Не постои повисок приоритет за вас од тоа да ја одржувате медитативната состојба на ум секој миг од денот и секаде! За остварувањето на овој приоритет единствени предуслови се: 1) да поседувате доволно количество психофизичка енергија во текот на целиот ден (до кое лесно ќе дојдете кога во период од една недела би легнувале во предзначеното време, би се

29 |

внесувале храна и вода на наведениот начин и би се обиделе да ги доживувате нештата како што веќе посочивме, а пожелно би било да се придржувате и до останатите совети кои самите ги сметате за суштински); и 2) постојано и без престан (заради кои и да било причини!) да се обидувате оваа психофизичка енергија да ја искористувате прагматично, онака како што е суштински и во рамки на вашиот план, кој НАВИСТИНА ТРЕБА да биде остварен! За да постојано се наоѓате во споменатата медитативна состојба на ум, не ви требаат ниту пријатели! Всушност, како што вели Тик Нат Хан, „Да бидеш прекрасен значи да бидеш ти. Не мора да бидеш прифатен од другите. Треба да се прифатиш себеси.“ Без оглед дали се чувствувате осамени во моментов или не, НАВИСТИНА ТРЕБА да го остварите својот план, без притоа да се разочарувате од кој и да било резултат кој отпрвин ќе го здобиете. Некогаш ова НАВИСТИНА ТРЕБА значи да се сведете себеси на „автомат“! (Само некогаш! Доколку успеете да ги надминете овие фази ќе се уверите дека понатаму ќе останете ЧОВЕК со сите свои суштински обележја.) Во натамошните фази од своите обидувања (кои би ги оствариле само и само доколку располагате со вистинска упорност, која, како што споменавме, е техника која исто така се учи и е достапна секому) ќе сфатите дека СЕКОЈ Е ЕКСПЕРТ и СЕКОЈ МОЖЕ ДА СЕ ЧУВСТВУВА СРЕЌНО И ИСПОЛНЕТО БУКВАЛНО ВО СЕКОЈ МИГ ОД ЖИВОТОТ. Доколку оваа книга, барем на почетокот од потрагата во вашето ново и дефинитивно ЈАС ве инспирира или ви вдахновува ведрина да продолжите, топло прифатете ја како средство и создадете мрежа од асоцијации (кои може да вклучуваат и било кои други „инспиративни предмети“) кон кои ќе го насочувате вниманието како би ви успеало. За крајот на овој дел, авторот нема да ви посака среќа во вашите обиди. Едноставно обидете се, обидете се и обидете се повторно. Без предрасуди, без навреди кон сопствената личност заради „неуспехот“ да го остварите зацртаното. Изолирајте се, најпосле, и од концептот за среќа, затоа што ваквиот концепт, како и концептот за чудата, не постои надвор од бесмислените апстрахирања на човековиот ум. Само тогаш можете навистина да останете среќни. Клучот за ваквата, како и за сите останати типови умствена изолација во кои „лежи клучот за човековата среќа“ е во споменатата медитативна состојба на ум. А што таа подразбира, како може да се постигне и кои одговорности истата ги носи со себе ќе биде предмет на објаснување во следните поглавја од книгава.

30

Како опуштеното тело помага во опуштање и флексибилност на умот?

Човечкото тело е биолошки унитарно. Ова значи дека мозокот и операциите кои една личност свесно ги остварува не треба да се гледаат изолирано од било кои други акции кои повеќе или помалку свесно телото ги остварува. Заборавањето во мисли и емоции е можност препуштена на индивидуалната свесност и волја, но тоа не значи дека тоа се здравствено позитивни состојби. Всушност, целата современа биологија сугерира дека мислењето и чувствувањето треба да служат за општото добро на организмот и тоа преку правење релативно долгорочни и краткорочно планови и вонпланско дејствување. Во тој контекст, мислењето и чувствувањето не треба да се прават премногу, исто како што не треба ни во целост да бидат поништени.

31 |

Сè што треба со мислите и чувствата да се прави е доловено во познатата Зен поговорка „Биди господар на умот, наместо господарен од умот“. Умот треба да се адаптира на телото, а телото на умот. Двете заедно да се адаптираат на својата овдешност и сегашност и двете заедно да ја создаваат овдешноста и сегашноста, во баланс. Телото, како и секој друг објект, се наоѓа овде и сега. Присуството во овдешноста и сегашноста е нешто што, оттука, умот треба да го прави, следејќи го ритмот на сопственото тело и средината во која постои. Како што водата од реката не може да тече наспроти течението одредено од речното корито, така и умот мора да се адаптира на секоја новонастаната ситуација во телото и средината низ која продираат сетилата. Како што самата вода од реката ја менува формата на речното корито, така и умот влијае врз телото и просторот околу него, менувајќи ги онака како што оценува дека е најдобро.

Како што водата не би можела да тече доколку не се наоѓа во течна состојба, така ниту умот не би можел да господари над телото и просторот низ кој допира преку сетилата доколку не се наоѓа во смирена и флексибилна состојба.

32

Оттука, врската меѓу телото и умот е најдобро кога е силна и постојана. Како што досега ви претставивме неколку техники за опуштање и флексибилност на умот, така овде ќе ви претставиме и неколку техники за опуштање на телото, комплементарни на првоспоменатите. Постојат неколку неверојатно ефикасни техники за опуштање на телото кои како такви влијаат и врз смиреноста и флексибилноста на умот: 1)

Јога

2)

Таи Чи Чуан

3)

Аеробни вежби

4)

Анаеробни вежби

5)

Медитација

6)

Правилно дишење

7)

Прогресивно мускулно опуштање

8)

Пасивно мускулно опуштање

9)

Автогеника

10)

Визуелизација

Со секоја од нив се занимаваат специфични поглавја од книгата што ја држите во раце.

Медитацијата ја буди креативноста

Ова е заклучокот од студијата направена од страна на когнитивниот психолог Лоренца Колцато и нејзините соработници при Универзитетот Лајден, објавена на 19.

04.12 во списанието Frontiers in Cognition. Одовде произлегува дека покрај релаксацијата, медитацијата е извор и на голем број други бенефити, особено во доменот на когницијата, инволвирајќи се во начините на кои размислуваме и ги искусуваме настаните. Студијата се фокусирала на влијанијата на различни типови медитирање врз двата основни сегменти на креативноста: дивергентните и конвергентните типови мислење. Доколку на читателот не му е сосема јасно што претставуваат овие 2 типови размислување, во неколку реченици објаснето, дивергентното мислење е дефинирано

33 |

како мисловен процес во кој емергентно се наоѓаат креативни идеи преку истражување на повеќето можни решенија, и тоа на спонтанo-континуиран (freeflowing) начин. Притоа, преку ваквото спонтано истражување, за релативно краток период се изнаоѓаат голем број, неочекувани врски. Конвергентното мислење, пак, настапува веднаш по дивергентното, кое се дефинира како процес во кој не постои позначајна креативност, при што целта е стигање до еден и единствен, „правилен“ одговор на произволно прашање, и тоа по пат на веќе етаблирана логика.

Значи, Колцато во оваа студија ги проучувала процесите инволвирани во генерирањето на креативноста во рамки на конвергентните и дивергентните видови размислувања при 2 основни типа медитација: 1) медитација на фокусирано внимание (медитирање кога вниманието се фокусира кон определен објект или мисла); и 2) медитација на отворено набљудување (кога личноста којашто медитира воопшто не го фокусира вниманието, односно е рецептивна кон мислите и перцепциите). Според неа, различни се предностите на различните типови медитации. Така на пример, медитативните облици кои вклучуваат отворено набљудување, придонесуваат за подобрување на дивергентното размислување (во контекст на генерирањето поголем број идеи), додека пак, медитациите кои подразбираат фокусирање на вниманието, го подобруваат конвергентното размислување. Во поширок контекст, резултатите од оваа студија би можеле да се применат и на начинот на кој и чувствата, односно перцепциите се надоврзуваат едноподруго, меѓутоа, со оглед дека ова не е цел на детално образложување во книгава, би преминале на она што е: навлегување во суштината на медитирањето како основа на континуираниот психички тренинг за самоподобрување.

34

Кратко упатство за медитација

Насловот кој го носи поглавјево, според авторот, е совршено логичен, и покрај релативноста на терминот „кратко“. Секое ефикасно упатство за медитирање би требало да се придржува кон принципот на максимална едноставност, со оглед дека медитацијата сама по себе подразбира максимално поедноставување на состојбата на умот. Ова, секако, важи подеднакво и доколку сте почетник и доколку сте веќе искусен во сферата на медитирањето, иако, се разбира, не се применува на истиот начин. Така, на искусниот медитант не би имало потреба да му се објаснуваат општите предуслови за медитирање, вклучувајќи ги техниките на телесно и психично опуштање. Сепак, ние овде би почнале од почеток. Медитирањето се изведува во хоризонтална или вертикална, исправена положба на ‘рбетот. Секое негово искривување би го отежнало достигањето на медитативната состојба и би ги ослабнало нејзините ефекти. Некои препорачуваат седење во лотус или полу-лотус положба при медитирање. Пожелно е да се обидете да го привикнете телото кон ваквото исправено држење, бидејќи истото само по себе придонесува за подобрување на психофизичката дисциплина која медитацијата тежнее да ја постигне. Медитирањето во седната положба исто така е подобро во однос на лежењето заради фактот дека во таа состојба низ главата/мозокот циркулира помалку крв, што е уште една поткрепа за намалување на психичката активност, особено мислењето. Ако сепак повеќе сакате да медитирате во легната положба, вметнете удобна перница под главата, со цел да ги доближите ефектите до оние при седнатата положба. Се разбира, при лежењето или седењето во ваква положба треба да се избегнуваат секакви движења, а телото и мозокот мора да останат максимално

35 |

опуштени. Во тој контекст, еден од предусловите за навлегување во состојба на длабока медитација е активирањето на парасимпатичкиот дел од автономниот нервен систем. Постојат бројни механизми да се постигне ова: 1) Длабоко дишење преку стомак, при што издишувањето би траело 50-100% подолго од вдишувањето (на пример, ако вдишувате за време од 3 секунди, би издишале за 4,5 или 6 секунди); 2) Вежби за опуштање на телото – може да изведете релаксирачки јога асани (доколку имате искуство со јога), да ја примените техниката на наизменично згрчување и опуштање на телото (која подразбира максимално стегање на мускулите од одредени делови или пак, од целото тело во период од неколку секунди додека го задржувате здивот во градите за потоа да постигнете максимално опуштање – се препорачува 3-5 пати) или пак, да примените било каква физичка активност која Вам ви одговара, а после која телото би можело максимално да се релаксира; 3) Допирање на усните - оваа невообичаена, и можеби, помалку непријатна техника која вклучува сензуални допири на сопствените усни може значајно да придонесе во процесот на активација на парасимпатичкиот АНС; 4) Масажа; 5) Протегнување; Освен наведениве предуслови, може да се додадат и сите останати кои придонесуваат да се чувствувате максимално опуштени и со висока психичка контрола; на пример, можете да се напиете одреден чај со смирувачко дејство, да слушате релаксирачка медитативна музика, да се смеете извесен период пред почнување на медитацијата (дури и додека таа трае може да одржувате блага насмевка), да отспиете... Она што треба да ви биде загарантирано во текот на медитацијата е ненарушеноста на мирот. Затоа, внимавајте да не внесете премногу храна или течности непосредно пред медитацијата, или пак да оставите недовршени работи кои би ја прекинале истата. И секако, пред почетокот (како и за време) на секоја медитација имајте ги предвид своите чувства и мисли и не дозволувајте да бидете обземени од нив. Барем додека медитирате и во следните неколку часа додека би ги чувствувале ефектите на медитацијата, обидете се да заборавите на сите лоши настани од минатото, простете им на сите кои дотогаш сте ги сметале за непријатели, обидете се да сочувствувате и сакате наместо да оценувате. Потоа, ослободете се од секаква ментална активност и почувствувајте го опуштањето на вашиот мозок. За да го постигнете ова, неопходно е да ја распоредите свесноста за сопственото тело рамномерно во сите негови делови, елиминирајќи ги активностите во предниот (мислечкиот) дел од мозокот.

36

Притоа, фокусот на внимание треба да биде константно свртен кон дишењето. Одржувајте го сопственото внимание кон дишењето цело време, без апсолутно никакви промени на неговата „насока“ или „интензитет“. Не дишете свесно. Не се обидувајте да дишете длабоко. Едноставно бидете со вашето дишење такво какво што е. Свртеноста на вниманието кон дишењето треба да биде сигурна, во вистинската смисла на тој збор. Кај некои ова отпрвин може да биде тешко, додека кај други (наизглед парадоксално) може да биде лесно, за потоа да стане отежнато. Во секој случај, по неколкумесечно медитирање ова секако ќе успевате да го остварувате мошне подобро и поефикасно. Тренирајте постојано и секојдневно да го одржувате фокусот кон дишењето. Можете да се фокусирате кон било кој дел од себеси инволвиран во овој процес: ноздрите, носот, дишните патишта, белите дробови, стомакот, или целиот систем за дишење. Постојат 2 клучни предуслови за успешно завршување на тренинзите за фокусирање на вниманието: 1) упорност; и 2) љубов кон себеси. Ова значи дека без оглед што во текот на медитативните обиди да го одржувате фокусот на внимание кон дишењето сосема е нормално и прифатливо да се соочите со „неуспеси“. Умот отпрвин, едноставно, ќе продолжи да „шета“. Неговата природа со години била создавана врз принципи кои го дозволуваат тоа. Обземањето од мисли и чувства во текот на медитирањето е нормална работа за секој почетник (со оглед на фактот дека ваквото однесување на умот е резултат на навики повеќе одошто на свесна контрола), а некогаш дури и оние со долгогодишно медитативно искуство можат да бидат дефокусирани на ваков начин. Според тоа, медитантот никако не смее да дозволи да се обвинува себеси заради тоа што својот фокус не го одржувал кон дишењето6, што ја инволвира љубовта кон себеси.

Инаку, освен кон дишењето, фокусот на внимание во различни медитативни техники може да се одржува и кон перцепциите, кон замислен простор или геометриски тела и тн., меѓутоа во конкретниов случај предлагаме тоа да биде дишењето заради воспоставување подобра врска меѓу телото и умот, што би го зеле за предуслов кога станува збор за секое натамошно медитирање.

6

37 |

Значи, после секое „впивање“ од своите мисли и/или чувства кои се надвор од сегашноста и овдешноста, медитантот треба најпрвин да ја развие способноста да ја приметува оваа своја „впиеност“. Откако ќе ја развие техниката за приметување на својата дефокусираност, медитантот треба без (емоционален / мисловен) притисок да се врати на дишењето. Како што вели Патанџали, во длабоката медитација, текот на концентрацијата е континуиран како текот на маслото, и затоа не смее да се обраќа какво било внимание кон „неуспешните обиди за медитација (или одржување на фокусот на внимание некаде, во случајов, кон дишењето)“ од минатото. Меѓу основните предуслови за медитирањето спаѓа ослободувањето од секакви предрасуди, предрасуди кон медитацијата, предрасуди кон себеси. Медитацијата подразбира мирно присуство во овдешноста и сегашноста кое е обусловено од отсуството на било какви мисли и чувства, а дишењето претставува само средство за остварувањето на таа цел. Ова ќе го увидите дури откако ќе успеете стабилно да го одржувате фокусот на вниманието кон своето дишење. Откако ќе успеете да го одржите фокусот на внимание кон дишењето, оставете го мозокот да се „претопи“ во тоталитетот на вашето тело, не доживувајќи го како надмоќен во однос на другите делови – рацете, стомакот, стапалата... После 5 или 10-минутно вакво релаксирање, почнете да го доживувате своето тело како неделива целина. Вака располагате со доживување на апсолутна контрола над своето тело и ум, иако не се обидувате да ги промените нивните моментални состојби, иако сте целосно смирени и задоволни од таквата состојба. После 30-тина минути ефикасно одржување на вниманието кон дишењето ќе почнете да чувствувате речиси совршена опуштеност на мозокот која понира некаде од неговиот долен, односно централен дел, движејќи се накај надворешните слоеви и предниот, мислечки дел.

38

Во оваа состојба сфаќате дека не сте ниту своите мисли, ниту своите чувства, туку она што нив ги доживува. Ова се однесува апсолутно на секое ваше движење, не само на мислењето и чувствувањето, кога едноставно сфаќате дека сте сведок на материјалноста на своите мозок и тело. Дури после достигањето на ваквата моќна врска меѓу телото и умот би можеле да зборуваме за останатите, илјадници типови медитации. На овој начин, после релативно подолго медитативно искуство од најмалку година-две (секојдневно медитирање неколку пати во текот на денот), вие би успеале да ги обедините техниките кои во Будизмот се нарекуваат випашана и самата – свесност за дишењето (психофизичка самоконтрола) и моќ на концентрација. На овој начин, вашето психичко тежнеење би било кон она што некои тибетански Будисти го нарекуваат џогчен – „природна состојба на вашето суштество“, кристална јаснотија на умот кој е како огледало кое просто ги рефлектира предметите од овдешноста и сегашноста. Огледало кое не ги оценува стварите и светот околу себе, едноставно ги прикажува токму онакви какви што се. Токму ова е целата поента на медитирањето: да одразува еден постојан и незапирлив процес кој би давал апсолутна сигурност и контрола на умот во вашето тело. Процес кој би ве пренасочил кон насоката кон која треба да останете свртени. Нема сомнеж дека, со доволен тренинг, ова навистина може да го постигне секој. Промената е можна, запомнете. Медитацијата не е само рутина која треба да се изведува наутро и навечер со цел да се задоволат вашите потреби за релаксација; таа е постојан процес. Единствено доколку не поставувате параметри на успешност и неуспешност за медитирањето ќе успеете да медитирате, повеќе од успешно.

...продолжува...

39 |

За авторот

Стефан Марковски (роден 01.12.1990 во

Гевгелија)

е

млад

македонски

автор, студент на Катедрата за Општа и

компаративна

Филолошкиот

книжевност Факултет

при

„Блаже

Конески“ и Институтот за Филозофија на Филозофскиот Факултет при УКИМ, кој досега самостојно објавил неколку книги:

„Апеирон“

(поезија,

2010/2011), „За некои спомени на онаа

некогашност“

(поезија,

2010/2011), „Хиерархиска еволуција на свеста“ (Психологија и теорија на ум, 2012), „Мета(де)конструкција општа

филозофија“

и

(Филозофија,

2012). Со пишување се занимава уште од основноучилишните денови, кога ги завршил и своите први 2 книги, од кои едната поетска, а другата роман, обете необјавени. Првообјавено дело му е романот „Еднонасочно“ за кое во 2009-та ја добил наградата „Петре М. Андреевски“ од Фондацијата „Рамковски“. Добитник е на неколку домашни и странски награди за есеи (награда за есеј при конкурсот „Блаже Конески“ на Филолошкиот Факултет во 2010, прва награда за есеј на WEB-магазинот „Револуција“ во 2011, награда на GOI – Токио и UNESCO во 2009, награда за есеј на СОУ „Панче Арсовски во 2008), поезија (награди „Сонот на душата“ и „Љубовта водилка“ во 2009, „За тебе љубов моја“ во 2010 г.) и раскази (втора награда на МАНУ во 2007 и признание на центарот за креативно пишување „Поетики“), учесник на СВП и други домашни поетски фестивали. Свои уметнички и есеистички текстови објавил во „Стремеж“, студентското списание „Излез“ и книжевниот додаток „Ш“, како и на повеќе WEB страни. Автор е на уште неколку необјавени дела. Во 2011 и 2012 бил учесник на летни школи за изучување на полскиот јазик при Шлонскиот Универзитет во Чјешињ, Катовице. Освен со пишување се занимава со спорт и активно се обидува да ги следи советите дадени во оваа книга. Основач и главен уредник е на WEB сајтот zenica.mk.

40