CENTRALNIE
2021/2022
Centrum Kształcenia Ustawicznego im. Wojciecha Korfantego w Bytomiu
e-magazyn
CENTRALNIE Nr 24 – Grudzień 2021 1
CENTRALNIE
2021/2022
W TYM NUMERZE… 3 5 9 10 16 19 21 23 25 28 31 35 38 39
Życzenia Pomagamy Wigilia - Ciekawostki Czar starych pocztówek A na ulicy Fałata… Smakowite święta Spotkanie z autorką Spotkanie z pisarką Wernisaż wystawy Wolność kocham i rozumiem Wystawa w Muzeum Pomysł na prezent Było - Jest Świątecznie
2
CENTRALNIE
2021/2022
Drodzy Czytelnicy! Z okazji zbliżających się Świąt Wszystkie smutki porzućcie w kąt, Spokój i radość niech na was spłyną, Z głośników – dźwięki kolędy popłyną.
Magiczny czas niech nastanie, Usłyszcie sunące po śniegu sanie, Dzwonki reniferów – także I kultowe: HO HO HO – a jakże!
Świąt pełnych miłości i radości Z całego serca Wam życzymy! I nowym numerem Centralnie Ten 2021 rok kończymy!
3
CENTRALNIE
2021/2022
POMAGAMY Zgodnie z tradycją, przy Wigilijnym stole zostawiamy jedno wolne miejsce. Istnieje kilka wytłumaczeń tego zwyczaju. W XIX wieku wierzono, że podczas wieczerzy wigilijnej ujrzeć można osobę zmarłą w bieżącym roku. Wiele osób wierzy w to, że podczas wieczerzy wigilijnej oprócz obecnych w domu członków rodziny, w kolacji uczestniczą także zmarli najbliżsi i to dla nich powinno się pozostawić dodatkowe nakrycie. Najpopularniejszy jest jednak zwyczaj, który mówi o możliwości pojawienia się niespodziewanego gościa lub zagubionego wędrowca, który może w Wigilię zapukać do naszych drzwi i powinno się przyjąć go na wigilijnej kolacji. Jeżeli jednak potraktować ten zwyczaj bardziej ogólnie, to można go interpretować także w ten sposób, że Wigilia i Święta Bożego Narodzenia to czas, kiedy powinniśmy się, tym co mamy dzielić z innymi, którym tego brak. Od kilku lat stosujemy tę zasadę przygotowując w Centrum prezenty dla potrzebujących. Pierwszym, w roku 2018, była osoba wybrana w ramach akcji „Szlachetna Paczka” organizowanej przez Stowarzyszenie „Wiosna”. W latach następnych potrzebującego wybieraliśmy spośród znajomych, naszych znajomych. W tym roku zdecydowaliśmy jeszcze inaczej. Wybraliśmy nie jedną osobę, ale grupę osób – 18 mężczyzn i kobiet; podopiecznych Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie – Koło w Bytomiu. Stowarzyszenie prowadzi w Miechowicach, przy ul. Reptowskiej, dwa tzw. Mieszkania Chronione, zapewniając w ten sposób całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, które utraciły oparcie w rodzinie i z powodu niepełnosprawności nie są w stanie samodzielnie funkcjonować w społeczeństwie. Przez cztery tygodnie sekretariat Centrum przyjmował darowizny rzeczowe w postaci artykułów żywnościowych i słodyczy, o długim terminie przydatności do spożycia oraz środków czystości i środków higieny osobistej. Ofiarodawcami byli pracownicy oraz słuchacze Centrum i słuchacze Bytomskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. W przedświątecznym tygodniu wicedyrektor CKU – Damian Kołtun dostarczył przygotowane paczki do Miechowic. Mamy nadzieję, że trafiliśmy w potrzeby i oczekiwania. WESOŁYCH Świąt!!! Dyrektor Centrum Kształcenia Ustawicznego w Bytomiu – mgr inż. Ryszard Kłak 4
CENTRALNIE
2021/2022
Damian Kołtun
Damian Kołtun
5
2021/2022
CENTRALNIE
Damian Kołtun
6 Damian Kołtun
CENTRALNIE
2021/2022
Damian Kołtun
Damian Kołtun
7
CENTRALNIE
2021/2022
LB
8
CENTRALNIE
2021/2022
Wigilia - Ciekawostki Łamanie się opłatkiem jest zwyczajem znanym w Polsce, Czechach, na Litwie, Białorusi, Ukrainie i we Włoszech. Ludzie wierzą, że pocałunek pod jemiołą w święta przynosi szczęście w miłości. Wigilia w języku łacińskim – „vigilia” oznacza czuwanie. Niektórzy chowają łuski z karpia do portfela wierząc, że przyniesie szczęście w finansach. Istnieje również przesąd, że tak jak się człowiek zachowuje w dzień wigilii, taki będzie cały rok. Istnieje tradycja, aby spróbować każdej z dwunastu wigilijnych potraw po to, aby nie zabrakło jej w następnym roku.
9
CENTRALNIE
2021/2022
Czar starych pocztówek Tekst i zdjęcia – Lucyna Barańska Wielkimi krokami zbliżają się święta Bożego Narodzenia – czas rodzinnych spotkań, ubierania choinki, pięknych dekoracji, prezentów i oczywiście składania życzeń. We współczesnym świecie zwyczaj przesyłania tradycyjnych świątecznych pocztówek zanika. Smsy, e-kartki, jedno kliknięcie i wysłanie życzeń do tysięcy znajomych na portalach społecznościowych, a jeszcze do niedawna królowały kartki świąteczne – takie cudeńka, które trzeba było odręcznie wypisać, zaadresować i wysłać pocztą. Brzmi trochę jak opowieść o dinozaurach, a jednak z nostalgią wspominam ten nieco archaiczny świąteczny obyczaj.
A wszystko zaczęło się kiedy Sir Henry Cole, pierwszy dyrektor Muzeum Wiktorii i Alberta w Londynie, który miał wielu znajomych, uznał, że pisanie listów z życzeniami świątecznymi jest baaaaardzo czasochłonne i pora na zmiany. W 1843 roku zamówił u znajomego malarza rysunek z wypisanymi życzeniami, a następnie powielił go w drukarni i rozesłał do znajomych. 10
CENTRALNIE
2021/2022
Rysunek, przedstawiający rodzinę wznoszącą toast, wykonał artysta z Londynu, John Calcott Horsley (1817–1903). W Polsce kartki świąteczne pojawiły się pod koniec XIX wieku, a słowo „pocztówka” zawdzięczamy Henrykowi Sienkiewiczowi, który w 1900 roku wygrał konkurs na nazwę ilustrowanej karty pocztowej. Gdyby nie Sienkiewicz może zamiast pocztówki mielibyśmy np. „otwartkę”.
W moim rodzinnym Archiwum X znalazłam (trochę przez przypadek) prawdziwe pocztówkowe skarby – kartki ż życzeniami świątecznymi z lat 191226. Wszystkie wypisane piórem, pismem kaligraficznym, oszczędne w słowach i przez to niezwykłe. Czego życzyli sobie ludzie 100 lat temu – Wesołych Świąt, najlepszego zdrowia, dobrego humoru, lepszej przyszłości, a świąteczne serdeczności łączyli z pięknymi ukłonami, wyrazami szczerej życzliwości i ucałowaniami a nawet czcią. Piękne prawda?
11
CENTRALNIE
2021/2022
12
CENTRALNIE
2021/2022
13
CENTRALNIE
2021/2022
14
CENTRALNIE
2021/2022
15
2021/2022
CENTRALNIE
A na ulicy Fałata patrzą na nas z góry Tekst i zdjęcia – Lucyna Barańska
Niestety w obiegowych opiniach Bytom jest szarym, smutnym i zaniedbanym miastem. Po części jest to prawda, ale warto przełamywać ten schemat myślenia i mówić o pozytywnych cechach miasta. Przewodniki turystyczne po Bytomiu proponują liczne spacery po mieście. My zaglądniemy na ulicę Fałata, żeby podziwiać tzw. Kalide Block czyli kwartał mieszkalny, który powstał jako nowoczesna zabudowa mieszkaniowa, wzorowana na rozwiązaniach architektonicznych w Wiedniu. Kompleks miał zapewnić dużą liczbę mieszkań – 250 i warunki przyjazne mieszkańcom – podwórka pełne zieleni. Cechą charakterystyczną konstrukcji są łuki i podcienia. Kalide Block posiadał własną infrastrukturę – pralnie, przedszkole, świetlicę, poradnie lekarską i sklepy. Spacerując po ulicy Fałata (chodnikiem oczywiście
) warto zwrócić uwagę na zdobienie fasad budynków, a szczególnie na unikatowe rzeźby sprzątaczki/dozorczyni i stróża. Podczas wędrówek po Bytomiu
warto trochę „zadzierać nosa”, żeby zobaczyć, że z bytomskich kamienic spoglądają na nas architektoniczne okazy. 16
CENTRALNIE
2021/2022
17
CENTRALNIE
2021/2022
18
2021/2022
CENTRALNIE
Smakowite święta Tekst – Lucyna Barańska
Jedzonko, jedzonko, świąteczne jedzonko … i chociaż dietetycy łapią się za głowę, na świąteczne potrawy czekamy wszyscy. Na polskich stołach królują: barszcz z uszkami, zupa grzybowa, ryby (tradycyjnie karp i śledzie), kapusta, grzyby, pierogi, ciasta z makiem, bakalie, kompot z suszonych owoców. Oczywiście wigilijne i świąteczne menu może się różnić, ponieważ jest sumą doświadczeń wielu pokoleń pań domów, przenikania się tradycji i współczesnych trendów kulinarnych. Dzisiaj wiedzy na temat gotowania, smażenia, pieczenia czyli po prostu „kucharzenia” szukamy w mediach i portalach społecznościowych. Kopalnią wiedzy kulinarnej jest Internet, a Instagram i Pinterest olśniewają zdjęciami mniej lub bardziej wyszukanych potraw. Kiedyś wiedzę o sztuce gotowania zdobywało się z książek kucharskich. Pierwsza polska książka kucharska została napisana w XVI w., jednak zachowały się tylko dwie jej kartki z przepisami na … przyrządzanie octu.
AS
19
CENTRALNIE
2021/2022
Z 1682 r. pochodzi pierwsza zachowana książka kucharska „Compendium Ferculorum, albo zebranie potraw, przez urodzonego Stanisława Czarnieckiego […]”. Książka miała wiele wydań, zawierała 300 przepisów. Szczyty popularności zdobyła jednak książka kucharska Lucyny Ćwierciakiewiczowej (1829-1901) „365 obiadów” – autorka osiągnęła swoim współczesnym, jak na XIX wiek, podejściem do gotowania ogromny sukces (również finansowy – otrzymała honoraria wyższe niż Sienkiewicz za publikację „Potopu”). Wypróbowanie przepisów z książki Ćwierciakiewiczówny wymaga odwagi komandosa, ale ponieważ uwielbiam językowe perełki, pozwolę sobie zacytować kilka fragmentów tej wyjątkowej publikacji: …oczyszczone tłuste gołębie pokrajać na ćwiartki i dusić soczysto w maśle; …jeżeli barszcz ma być bardzo elegancki, daje się go zupełnie czysty w filiżankach; …podczas zimy, kiedy wszędzie jest obfitość zwierzyny, robi się zupę wyborną, używając na nią tylko przodów sarnich; …za dwie godziny można wyrzucić z formy i podać na stół; …dołożyć w uwiercony mak trochę skórki pomarańczowej; …pierożki rzucać na obfity ukrop; Wszystkim życzę radości ze wspólnego gotowania i biesiadowania nie tylko w okresie Świąt.
AS
20 AS
CENTRALNIE
2021/2022
REPORTER INFORMUJE – tekst i zdjęcia – Danuta Sokal
Spotkanie z autorką Agatą Litoś-Kostrzewą Spotkanie z Agatą Litoś-Kostrzewą, autorką książki o Bytomiu pt. „Ballada o śpiącym lwie”, odbyło się w Teatrze Rozbark i w moim odczuciu było bardzo udane i pouczające. Książka napisana jest w formie reportażu, z przywoływaniem dat i dokumentów, w których opisane są historyczne wydarzenia. Czytałam tę książkę jak najlepszy kryminał. Mam nadzieję, że to spotkanie z p. Agatą nie było ostatnie i na wiosnę zobaczymy się na wspólnym spacerze po Bytomiu śladami historii. Każdemu polecam tę książkę z czystym sumieniem, a nawet uważam, że powinna to być obowiązkowa lektura dla młodzieży.
21
REPORTER INFORMUJE – tekst i zdjęcia – Danuta Sokal
CENTRALNIE
2021/2022
22
CENTRALNIE
2021/2022
REPORTER INFORMUJE – tekst i zdjęcia – Danuta Sokal
Spotkanie z pisarką 25 listopada 2021 byłam na kolejnym autorskim spotkaniu, tym razem w pałacu w Miechowicach. Kameralne spotkanie z panią Martą Knopik, która napisała dwie książki o Śląsku: „Czarne miasto” i „Rok zaćmienia”, odbyło się w miłej i ciekawej atmosferze. W książkach tych jest wiele szczegółów przywodzących na myśl Bytom, jest też dużo pięknych opisów, tajemniczości, wręcz magii... Polecam obie pozycje do czytania.
23
REPORTER INFORMUJE – tekst i zdjęcia – Danuta Sokal
CENTRALNIE
2021/2022
24
CENTRALNIE
2021/2022
REPORTER INFORMUJE – tekst i zdjęcia – Danuta Sokal
Wernisaż wystawy: Kopalnia strajkuje… Strajk i pacyfikacja kopalni „Wujek” Wystawa w Pałacu w Miechowicach pt. Kopalnia strajkuje… Strajk i pacyfikacja kopalni „Wujek”, to bardzo ważna wystawa, obrazująca historię zdarzeń z dni od 13 do 16 grudnia 1981r. Plansze pokazują pacyfikację strajkujących górników kopalni Wujek oraz jej dziewięć ofiar, młodych górników z rodzinami. Na planszach są prezentowane między innymi niepublikowane dotąd zdjęcia z tamtego okresu. Wernisaż rozpoczęto spotkaniem z Panem Antonim Gierlotką - emerytem górniczym, uczestnikiem strajku w kopalni "Wujek" w dniach 13-16 grudnia 1981r., osobą, która dba o pamięć tamtych czasów. Ciekawa i poruszająca wystawa.
25
REPORTER INFORMUJE – tekst i zdjęcia – Danuta Sokal
CENTRALNIE
2021/2022
26
REPORTER INFORMUJE – tekst i zdjęcia – Danuta Sokal
CENTRALNIE
2021/2022
27
CENTRALNIE
2021/2022
REPORTER INFORMUJE – tekst i zdjęcia – Danuta Sokal
Wolność kocham i rozumiem. Teatr Rozbark Piątkowy wieczór w Teatrze Rozbark zaczął się wernisażem pt. "Niczyje", jednak zupełnie innym, niż jesteśmy przyzwyczajeni. Był to multimedialny performance wyświetlany na kilku przekaźnikach, z których każdy przekazywał inne zagadnienia. Ciekawy sposób pokazywania emocji i różnych historii. Następnie wydarzenie, również pełne emocji i ekspresji, to spektakl „PROPAGANDA. ucieleśnienie” w reżyserii i choreografii Anny Piotrowskiej z muzyką graną na żywo w wykonaniu członków zespołu Michał Stawiński Oberschlesien. Półtorej godziny historii, którą każdy może odbierać indywidualnie, zgodnie ze swoimi odczuciami. Kto nie był, niech żałuje....
28
REPORTER INFORMUJE – tekst i zdjęcia – Danuta Sokal
CENTRALNIE
2021/2022
29
REPORTER INFORMUJE – tekst i zdjęcia – Danuta Sokal
CENTRALNIE
2021/2022
30
CENTRALNIE
2021/2022
REPORTER INFORMUJE – tekst i zdjęcia – Danuta Sokal
Wystawa w Muzeum Górnośląskim Wystawa „Pod betlejemską gwiazdą. Betlejki i szopki europejskie” została otwarta i będzie można ją oglądać do 2 lutego 2022 r. W tym roku prezentowane są śląskie betlejki oraz szopki europejskie. Śląskie i słowackie wykonane są z gipsu i drewna, są austriackie odlewy żeliwne, hiszpańskie i niemieckie z tworzywa sztucznego. Malowane kolorową farbą gipsowe figurki pochodzą z Francji, a pachnące świerki prosto z lasu przygotowane są przez Nadleśnictwo Brynek. Coroczne wystawy betlejek i szopek zawsze różnią się od poprzednich, dlatego warto wystawę odwiedzać w każdym roku.
31
REPORTER INFORMUJE – tekst i zdjęcia – Danuta Sokal
CENTRALNIE
2021/2022
32
REPORTER INFORMUJE – tekst i zdjęcia – Danuta Sokal
CENTRALNIE
2021/2022
33
REPORTER INFORMUJE – tekst i zdjęcia – Danuta Sokal
CENTRALNIE
2021/2022
34
CENTRALNIE
2021/2022
Pomysł na prezent…
35 AS
CENTRALNIE
2021/2022
Idealnym prezentem pod choinkę zawsze będą książki;-)
POLECAMY
DLA TYCH LUBIĄCYCH DRESZCZYK EMOCJI: Charlotte Link: „Bez winy” – najnowsza książka popularnej autorki kryminałów Wojciech Chmielarz: „Dług honorowy” – druga z serii o bezimiennym
DLA FANÓW PORADNIKÓW: Thomas D’Ansembourg: „Jak nauczyć się szczęścia w każdych warunkach” – ta książka uświadamia nam, jakie mity nie pozwalają na m być w pełni szczęśliwymi Brian Tracy – wszystkie książki ;-) James Clear: „Atomowe nawyki. Drobne zmiany, niezwykłe efekty” DLA TYCH, KTÓRZY NIE BOJĄ SIĘ TRUDNYCH TEMATÓW: Jakub Żulczyk: „Informacja zwrotna” – książka mocna, zapadająca na długo w pamięci Jane Corry: „Ta, która zawiniła” – poruszająca książka o trudnych wyborach i ich konsekwencjach – prawdziwy wyciskacz łez
DLA TYCH, KTÓRZY #niewiadomococzytają : - wszelkie pięknie wydane książki kucharskie typu: Koktajle Kawy, Coffee Art Desery A dla siebie… koniecznie „Opowieść wigilijną” Charlesa Dickensa 36
CENTRALNIE
2021/2022
37 AS
2021/2022
CENTRALNIE
BYŁO
JEST
LB
LB
38
2021/2022
CENTRALNIE
Świątecznie…
Bytom
LB
AS LB
39 LB
CENTRALNIE
2021/2022
LB
AS
40
CENTRALNIE
2021/2022
Katowice AS
AS
41
AS
CENTRALNIE
2021/2022
42 AS
CENTRALNIE
2021/2022
AS
43
AS
2021/2022
CENTRALNIE
REDAKCJA: Lucyna Barańska (LB) Danuta Sokal (DS) Aleksandra Swojnóg (AS)
AS
44 AS Foto na okładce: AS