Iliada w śmierć nie odejdę bez sławy

W śmierć nie odejdę bez sławy Wojna i walka w eposie bohaterskim

Po dzisiejszej lekcji będziesz potrafił/ła: • Określić autora, czas powstania i przynależność gatunkową tekstu • Objaśnić tytuł eposu • Scharakteryzować Achillesa i Hektora jako bohaterów heroicznych • Wskazać najważniejsze cechy gatunkowe eposu dotyczące tematu, kreacji bohaterów, typu narracji i stylu

Wpływ na ludzkie losy Źródło silnych emocji

WOJNA MOTYW LITERACKI Powód wielu cierpień Powszechność zjawiska (skutek ludzkich skłonności)

Troja = Ilion

Homer – wg legendy niewidomy pieśniarz, nadworny śpiewak, aojd, pochodzący z Jonii w Azji Mniejszej; żył w VIII w.p.n.e.; twórca Iliady (eposu rycerskiego) i Odysei (eposu przygodowego).

Homer Odyseja (fragment inwokacji) Muzo! Męża wyśpiewaj, co święty gród Troi Zburzywszy, długo błądził i w tułaczce swojej Siła1 różnych miast widział, poznał tylu ludów Zwyczaje, a co przygód doświadczył i trudów!

A co strapień na morzach, gdy przyszło za siebie Lub za swe towarzysze stawić się w potrzebie, By im powrót zapewnić! Nad siły on robił, Lecz druhów nie ocalił: każdy z nich się dobił Sam, głupstwem własnym. Czemuż poświęcone stada Heliosowi pojadła niesforna gromada?

Homer Iliada (fragment inwokacji) Za karę bóg też nie dał cieszyć się powrotem.

Gniew Achilla, bogini, głoś, obfity w szkody, Jak było? Powiedz, córo Diosa, coś o tem!

Który ściągnął klęsk tyle na greckie narody, (tłum. Lucjan Siemieński) Mnóstwo dusz mężnych wcześnie wtrącił do Erebu, 1 Siła – wiele.

Zapoznaj się z fragmentami inwokacji eposów Homera i wykonaj zadania.

A na pastwę dał sępom i psom bez pogrzebu Walające się trupy rycerskie wśród pola: Tak Zeusa wielkiego spełniała się wola Odtąd, gdy się zjątrzyli sporem niebezpiecznym Agamemnon, król mężów, z Achillem walecznym.

Od kogóż tej niezgody pożar zapalony?

Od Feba, co go Kronid z pięknej miał Latony.

Gniewny na króla, wojsku straszną klęskę zadał, Rozszerzył mór w obozie, codziennie lud padał; Mścił się, że był zelżony jego kapłan święty. (tłum. Franciszek Ksawery Dmochowski)

Zadanie 1.

Tłem Iliady i Odysei jest to samo wydarzenie historyczne opisane przez greckie mity. O którym wydarzeniu wspomina Homer w inwokacjach do swoich poematów?

Zadanie 2.

Jaka jest relacja między fabułą eposów a historią przedstawioną w mitach? Na czym polega oryginalność homeryckiej wizji przeszłości w stosunku do archaicznych mitów?

Zadanie 3.

Inwokacje precyzyjnie określają główny wątek fabularny utworów. Określ go, posługując się zamieszczonymi fragmentami tekstów.

Zadanie 4.

Homer, wskazując w inwokacjach poematów głównych bohaterów swoich eposów, przedstawił ich krótką charakterystykę. Co powiedział na ich temat?

Zadanie 5.

Co łączy Achillesa z Odyseuszem? Co ich różni?

Odpowiedz, odwołując się do ustaleń z poprzedniego zadania oraz do tekstów inwokacji.

Zadanie 6.

Jaki obraz świata wyłania się z zamieszczonych fragmentów inwokacji? Określ podobieństwo między wizjami światów odnoszące się do sposobu ich kreacji.

Zadanie 7.

Jaki obraz bóstw wyłania się z inwokacji? W jaki sposób są one przedstawione?

Zadanie 8.

Homer odmiennie kształtuje zasadniczy konflikt fabularny w swoich poematach. Z czego wynika konflikt bohaterów Iliady, a z czego – bohaterów Odysei?

Zadanie 9.

Porównanie dwóch inwokacji pozwala na określenie ich typowych cech jako wstępu archaicznego tekstu epickiego. Wskaż je, odwołując się do zamieszczonych fragmentów tekstów.

Przeczytaj fragment streszczający główny wątek „Iliady” zamieszczony w podręczniku (s.191).

Sporządź krótką notatkę na temat treści utworu.

Charakteryzujemy tekst „Iliady” • Przeczytaj fragmenty pieśni XXII (s.192) •Wypisz przykłady różnych środków stylistycznych, określ ich funkcje.

Cytat

Środek stylistyczny

„Biada mi! Już Wykrzyknienia mnie bogowie na (eksklamacje) śmierć wzywają na pewno!”

Funkcja Ujawniają gwałtowne emocje bohaterów (np. przerażenie)

Bohaterowie eposu: • Kim są?

• Z jakich powodów podejmują się walki?

• Jaki stosunek mają do nich bogowie?

• Jakimi emocjami kierują się podczas walki?

• Jaki mają stosunek do przeciwnika w czasie pojedynku?

• Jaki sens mają ostatnie wypowiedziane przez niego słowa?

• W czym przejawia się tragiczny wymiar losów bohaterów sceny pojedynku?

Praca domowa s. 194