Uczucia na tak! – jestem przyjacielski, tolerancyjny, życzliwy, pomocny, odważny. Program działań biblioterapeutycznych dla dzieci w wielu przedszkolnym. I.
Wprowadzenie
Znaczenie emocji i uczuć w życiu człowieka ma ogromne znaczenie. Znajomość emocji poprawia relacje człowieka z innymi ludźmi. Wiele osób w dorosłym życiu nie potrafi zapanować nad swoimi emocjami, dlatego tak ważne jest, aby edukację rozpoczą od najmłodszych lat. II.
Założenia programu
Program biblioterapeutyczny „Uczucia na tak” przeznaczony jest dla dzieci przedszkolnych z grup maluchy, średniaki, oraz starszaki, które poznają emocje i uczucia takie jak: przyjaźń, empatia, akceptacja siebie, relacje z innymi, dzielenie się, tolerancja, akceptacja innych. Uświadomienie sobie znaczenia pozytywnych uczuć pozwoli im lepiej funkcjonować w grupie przedszkolnej, rówieśniczej, w rodzinie, pozwoli rozwinąć ich kompetencje emocjonalne, a poprzez to wzmocni kompetencje społeczne. Program obejmuje cykl 8 spotkań przewidzianych do realizacji w roku szkolnym 2013/2014, we wszystkich grupach przedszkolnych. Tematyka spotkań będzie taka sama dla wszystkich grup, natomiast każda grupa będzie miała osobny scenariusz zajęć z odpowiednim do wieku dziecka tekstem biblioterapeutycznym, jak i zabawami dostosowanymi do rozwoju dzieci. Zajęcia prowadzić będą nauczyciele bibliotekarze z Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Nowym Sączu, którzy posiadają III stopień kursu z zakresu biblioterapii poświadczonym przez Polskie Towarzystwo Biblioterapeutyczne we Wrocławiu. Program ma charakter edukacyjno-terapeutyczny, jego celem nie będzie, więc ocena uczestników. Program ten zgodny jest z założeniami Ministerstwa Edukacji Narodowej w zakresie podstawowych kierunków realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2013/2014 w zakresie: Wspieranie rozwoju dziecka młodszego w związku z obniżeniem wieku realizacji obowiązku szkolnego. III.
Cele programu
Głównymi celami programu będą: Zmiana zachowania uczestników zajęć wobec siebie i innych, Nabycie umiejętności i nawyków zgodnej współpracy w grupie,
Zbudowanie podstaw do wysokiej samooceny, stałości i równowagi
emocjonalnej, Uświadomienie dzieciom znaczenia uczuć w celu lepszego funkcjonowania w grupie, rodzinie. W celach szczegółowych przyjęto, że: Dziecko wie, że jest osobą wartościową, ma swoje zalety, Dziecko zmienia swoje niepożądane zachowania wobec siebie i innych, Dziecko panuje nad swoimi emocjami, przede wszystkim wybuchami złości, Dziecko rozwiązuje konflikty poprzez inną drogę niż agresja, Dziecko jest tolerancyjne, szanuje zdanie innych, broniąc też swoich poglądów, Dziecko łatwiej nawiązuje przyjaźnie z rówieśnikami, Dziecko współpracuje z rówieśnikami, potrafi dzielić się z innymi.
IV.
Treści
Wyżej wymienione cele zostaną osiągnięte poprzez realizację następujących treści: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
V.
Przyjaźń. Złość – emocje. Akceptacja siebie. Relacje z innymi - koleżeństwo, życzliwość. Tolerancja, akceptacja innych. Dzielenie się. Bezinteresowna pomoc – jestem pomocny Odwaga – co to znaczy być odważnym?
Procedury osiągania celów Metody Praca z tekstem, elementy arteterapii, muzykoterapii, choreoterapii, burza mózgów, zabawy integracyjne i twórcze. Formy pracy Praca w grupach, praca w parach, praca indywidualna. Materiały i środki terapeutyczne Teksty literackie, Płyta z muzyką, odtwarzacz CD, Kolorowe pudło, Rekwizyty,
Papier, kredki. VI.
Literatura wykorzystana do zajęć,
VII.
Przewidywane osiągnięcia Po zajęciach dzieci: Są otwarte, Są przyjacielskie, Są tolerancyjne, Są koleżeńskie i życzliwe, Chętni się dzielą. Akceptują innych. Potrafią pomagać.
VIII.
Ewaluacja Spotkania będą mieć charakter elastyczny, by w razie potrzeby można zmienić reguły zabawy lub z niej zrezygnować.
1. Przyjaźń
Temat – Jestem przyjacielem i mam przyjaciela. o Uświadomienie dzieciom potrzeby bliskich kontaktów interpersonalnych o Uświadomienie dzieciom znaczenia serdecznej więzi emocjonalnej, o Uczenie umiejętności pielęgnowania przyjaźni w życiu człowieka. 2. Złość
Temat – Dobre emocje znamy i złość już pożegnamy. o Dzieci potrafią rozpoznawać stan emocjonalny, jakim jest złość o Dzieci potrafią radzić sobie z negatywnymi uczuciami, ze złością. Tekst literacki „Pysiowy sposób na złość” „Biblioterapeuta” 2012 nr 1, s. 12 Magiczna sieć „Biblioterapeuta” 2010 nr 4, s. 11-13 „Smok Lubomił i tajemnice złości” autorstwa Wojciecha Kołyszko lub „Po co się złościć?” Elżbiety Zubrzyckiej. 3. Akceptacja siebie
Temat – Wigilijna Gwiazdka uczy nas akceptacji siebie. o Uświadomienie dzieciom, że każdy z nas ma wady, że nikt nie jest doskonały, ale trzeba starać się pracować nad sobą i zacząć tę pracę od siebie o Uczenia dzieci odkrywania i doceniania zalet innych i własnych, o Pozytywna ocena samego siebie, akceptacja siebie, Janikowska Elżbieta: Bajka o wigilijnej gwiazdce „Biblioterapeuta” 2010, nr 4, s. 24-25
4. Relacje z innymi – koleżeństwo i życzliwość
Temat - Nigdy nie słuchaj Złaczka – zajęcia na temat życzliwości i koleżeństwa. Uświadomienie dzieciom, że nie wszystko, na co ma się ochotę można zrobić, o Poprzez swoje złe zachowanie robimy swoim bliskim przykrość, o Uświadomienie dzieciom, że oprócz praw mamy również obowiązki. o Wskazanie, że w sytuacjach konfliktowych, zawsze można znaleźć rozwiązanie, o Pokazywanie, że zgodne działanie przynosi wiele korzyści, o Uczenie współdziałania w grupie. Bajka o małym misiu Jeżolus „Biblioterapeuta” 2010 nr 4, s. 16-17 Mrowisko „Biblioterapeuta” 2010 nr 4, s. 13-14 o
5. Tolerancja i akceptacja innych.
Temat - Nie ważne jak wyglądasz, ważne, co nosisz w sercu: zajęcia na temat tolerancji i akceptacji innych Kształtowanie postaw akceptacji i tolerancji wobec innych, Poznanie problemów innych dzieci Rozwój empatii, chęci niesienia pomocy innym. „Bal motyli” w: Bajki psychoedukacyjne. Poznań, 2006, s. 34-36 Mały kameleon. „Biblioterapeuta” 2008 nr 4, s. 19 Bajka o pajączku” Biblioterapeuta” 2009 nr 2 s. 15-16 o o o
6. Dzielenie się z innymi
Temat – Bądź jak Filip z tęczą w kieszeni – naucz się dzielić! o Umiemy dzielić się tym, co mamy o Sprawianie radości innym o Kulturalne zachowanie się o Radość dzielenia się Filip z tęczą w kieszeni w: Ferrero B., Historie, Warszawa 1994, s. 148-151 Bajka o ciepłym i puchatym „Biblioterapeuta”, 2007, nr 4, s. 17 7. Bezinteresowna pomoc
Temat - Szewczyk Dratewka uczy nas jak bezinteresownie pomagać. o Kształcenie umiejętności niesienia pomocy innym. o Kształtowanie życzliwego stosunku do kolegów i koleżanek. o Być wrażliwym na potrzeby innych.
Janina Porazińska: Szewczyk Dratewka 8. Odwaga Temat: Co to znaczy być odważnym? - Staję w obronie słabszych, umiem przyznać się do winy - zajęcia dla przedszkolaków na podstawie tekstów M. Strzałkowskiej „Rady nie od parady”.
Dzieci potrafią rozpoznawać stan emocjonalny, jakim jest odwaga. Dzieci potrafią stanąć w obronie słabszych - uczenie odwagi w kontaktach z rówieśnikami. o Kształtowanie życzliwego stosunku do kolegów i koleżanek. o Dzieci potrafią rozpoznać odwagę w przyznaniu się do winy, po popełnieniu błędu. M. Strzałkowka „Rady nie od parady”, tekst „Dryblasy”, „Doświadczenie”. o o