Di sản Kết nối – Tuyển tập truyện ngắn

DI SẢN KẾT NỐI

DI SẢN KẾT NỐI

Tuyển tập các câu chuyện xoay quanh chủ đề di

Mười câu chuyện trong ấn phẩm này được kể lại

sản này được thực hiện và sưu tầm trong khuôn

dưới góc nhìn của những người đã tham gia

khổ Di sản Văn hóa hướng đến sự Phát triển đồng

chương trình tại những địa điểm mà dự án đã

đều, một chương trình do Hội đồng Anh thực hiện

được triển khai – từ đó nhằm thu thập, chia sẻ

tại Colombia, Kenya và Việt Nam.

cũng như làm bật lên vẻ đẹp, giá trị và cơ hội mà di sản văn hóa có thể mang lại. Mỗi câu chuyện có

Di sản Văn hóa hướng đến sự Phát triển đồng đều

tính độc đáo, sáng tạo và bản sắc riêng nhưng tựu

là một chương trình thí điểm với mục đích sử

chung đều được truyền cảm hứng bởi một mục

dụng các di sản văn hóa để đem lại lợi ích cho

tiêu, chính là để lan tỏa tầm quan trọng và tính liên

mọi đối tượng trong xã hội. Trong bối cảnh này, di

quan của di sản văn hóa nhằm tôn vinh quá khứ,

sản văn hóa bao gồm nhiều thể loại, từ các di sản

hiểu thêm về hiện tại và tạo ra một tương lai

vật thể đến các truyền thống văn hóa phi vật thể

chung cho tất cả chúng ta.

như âm nhạc hay ngôn ngữ, còn sự phát triển đồng đều nhằm chỉ các nỗ lực xóa bỏ mối quan

Khi được đan xen với nhau, những câu chuyện

hệ đối nghịch giữa phát triển kinh tế và khoảng

vừa tiết lộ vừa nâng cao nhận thức về sức mạnh

cách giàu nghèo.

biến đổi của di sản văn hóa cũng như vai trò của di sản trong việc nâng cao hiểu biết đa văn hóa

L Ờ I

G I Ớ I

T H I Ệ U

Phiên bản Việt Nam của chương trình là dự án Di

xong xã hội hiện nay. Trong tuyển tập này dưới

sản Kết nối – làm việc với các cộng đồng, những

góc độ di sản văn hóa phong phú của Việt Nam, di

người nắm giữ di sản và các nghệ sĩ đương đại để

sản văn hóa đã thể hiện vai trò độc đáo của mình

bảo vệ và quảng bá di sản nhạc và phim ít được

từ việc tạo điều kiện để kết nối và trao đổi ý

biết đến hoặc có nguy cơ mai một.

tưởng giữa các thế hệ cho đến việc hỗ trợ để xây

Di sản nhạc và phim – đặc biệt là di sản của các

02

dựng sinh kế bền vững cho cộng đồng.

nhóm lề hóa (do lý do kinh tế, xã hội hoặc chính trị),

Xin gửi lời cảm ơn chân thành đến nhóm tác giả là

bao gồm các cộng đồng dân cư sinh sống tại các

anh Barley Norton từ trường Goldsmiths, Đại học

nơi hẻo lành và khu vực nông thôn và đồng bào

Luân đôn (Goldsmiths, University of London) và anh

các dân tộc thiểu số - đang có xu hướng trở nên ít

Hoàng Văn Chung từ Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội

liên quan hơn đến sự phát triển về văn hoá và xã

Việt Nam. Nhóm tác giả đã đi tới nhiều địa điểm và

hội đương đại nói chung ở Việt Nam, trong khi nền

phỏng vấn những người tham gia dự án để ghi lại

kinh tế liên tục phát triển. Trong bối cảnh này,

những câu chuyện chân thật nhất phản ánh đúng

những nỗ lực nhằm bảo vệ những di sản văn hóa

nhất bản chất của dự án và những gì đang diễn ra

phi vật thể có giá trị và có nguy cơ mai còn chưa

xung quanh. Chúng tôi tin tưởng rằng những câu

nhận được nhiều sự chú ý và hỗ trợ. Tình trạng này

chuyện này nên được lưu truyền và chia sẻ giữa

dẫn đến việc các cộng đồng gắn liền với các di sản

những cá nhân đã kể lại câu chuyện cũng như

gặp nhiều hạn chế trong việc phát triển nguồn lực

những độc giả khác với mong muốn tìm hiểu và lan

con người và đóng góp cho sự phát triển quốc gia.

tỏa những giá trị đẹp đẽ này đi xa hơn nữa.

DI SẢN KẾT NỐI

 M

V A N G T Ừ

C Ồ N G

L À N G

T R O N G

M Ơ

T I Ế N G

T Ư Ơ N G

04

C H I Ê N G H ' R A G Ọ I

C Ủ A

L A I

05

M 2020,

Ư Ư Ơ

A

Ư ,

O U Ư Ơ ­ M H’ I G L . Ơ T N ,

Ư ­ Ư

U Ơ ­ . T A , ơ Ơ ­ B

Ơ M H’ , ­ ­ A Ư Ơ Ơ ­ A

ơ Ư A

A .

T , ­ A

Ư A . Đ Ơ ­ M H’

U ­Ư D A K

Ư O

ơ A Ơ ơ ­¡ ­

­ H A Ơ Ơ

. N ,

I . T

, I

­Ư ­ I

, ơ ¥

Ơ A A

§ O .

. Vơ , O Ơ Ơ

, © ­ ­ I

C ­Ư I E O O

A ­ A

ª . G H' § A

ơ £

U

Ư

­A Ơ E A

U .

Ư A Ơ Ơ ơ A

A U ­ U

Ư ­¡ ­ I . N –

Ơ B

. K ­ I

M H’

A U – £ Ơ ,

E ­ Ơ ­

,

O ,

® Ư ¥ ¦ , ¨ , Ơ

Ư ³ , £ . T

Ơ , U

Ư ,

Ơ I Ư

, A ­ ¥ ¦ , A

ơ , . G H' °

§ Ơ

O

A U U Ơ B

U B D I

­ A

, T’ , K’ , .

U §

¨ E

¡ Ơ ³

Ơ ­ I

Ư A A Ơ

Ơ I .

U Ơ ­ .

Đ Ơ ,

X Ơ Ơ

Ơ , ­ ơ

§ ­A

Vơ Ư Ư U A ,

Đ T I M ¥

U Đ H’ . T ¨

B D I . C E

X A

, ơ , Ơ ­ Ơ I

Ơ ­ O

G E Đ H’ S

06

07

H E R I TAG UẾ TT U RNEỐ IP A S T D IE SOẢFNF K

T H E G O N G S

I N

S O U N D M Ơ

H E R A L D S O F

O F

H ’ R A A

V I L L A G E

N E W

T Ư Ơ N G

C U L T U R A L

E R A

L A I

T O U R I S M

C Ủ A T R U Y Ề N

T H Ố N G

08

09

­ ơ

A I , S X

Ơ ­ “H

N C ” Ơ ­ Ư A Ư ơ A A C T . A ¹ A

§ Ơ ơ ­¡ Ư ´ ơ ¥ . “N ´ E O ® . T A O ¨ ơ A ³ A . TƯ

® Ơ Ư T , C U ® Ơ U ¨ ".

LƠ Ơ Ư A U ´ E

­Ư , º A L M , ơ 22 ¥ . T Ơ ­ ¥ » , L M £ A ¦ A Ư Ư ơ "S V A ­A " Ơ

¨ A ¦

® ¶ Ơ : "Đ

C ¥ "K N ". V U

I A Ơ Ơ A C .

A ? C

£ £

,

, Ư ­ S

N ¥ ­ , L M A "¨

´ A

Ơ . V

V A A ­A A

, ¨

¨ A Ư ¦

O U O. Đ

O

A ơ S V A

ơ ? T A

Ư ´

I . T A ­A , S V

U ".

, I U

A I ? Đ

E

Ơ A U

A

, A ơ

Ư ơ ® Ơ U ­Ư

". D°

ơ

Ư Ư A

­Ư

O ­ Ơ £ A

"T U T " ­ µ P ,

Ư , ­ ­

¡ . K ¦ U , L

Ư A Ơ Ư Ư

N A L Ư (FAMLAB) U H

¶ ´ . C ³ S X ơ

M ¨ ¨ A A , E A Ư

U ´ E. C ơ

A Ơ. Q Ơ ­ ,

A A

A ¥

L M , ­Ư A A

¥ § U ´ Ư

, C . A O Ư

U S V . C ­ A Ơ

I: “V

­Ư

A Ơ, ­Ư A ­

­A C Ư § O.

U Ư ­ , O

£ ¥ ¨ ”, , “ ¨ A

Ư ơ ´

N ´ A ,

U A Ư Ơ £

A ơ ”.

Ơ Ư ­A , Ư

. K ­ , ¥

Ư ơ E ơ

Ư Ơ £ . S A U L M

. Đ ´ E

Ư ơ S V , Ơ

Ơ V N

, A

Ơ V N

­ .

M Ư

­Ư - ´ S X - £ A ³

10

"T U T "

X A

11

DI SẢN KẾT NỐI

N H Ữ N G T R U Y Ề N

T H U Y Ế T

L Ã N G

Q U Ê N

T R Ở

L Ạ I

V Ớ I T H I Ê N

Đ Ư Ờ N G -

L I Ê N N H Ạ C

12

H O A N

M Ớ I

13

H À

N Ộ I

I ¥ U T

A ­A

Ư

Ơ V N . C

. M ­Ư ơ

­ A Ơ

C ¨ H¨ ¨ £ . N

O ¶. N Ơ O ,

C ¨ H¨ ¨ Ư

E , O N C .

Ư ­Ư Ơ Ơ ."

X A ơ , N C ¨ §

X A

ơ Ư U

I Ơ Ư

O . M ª U

, Ơ A

° ơ . C A Ơ Ơ A U

§ Ư A .

K N O £ ¥

¥ ơ . T ,

° A ´ ­ A U

Ơ Ơ ơ

L N A ơ H N 2018

H N Ơ Ơ A

A . Đ Ơ , A Ơ

Ư ³ I Ư. Đ

A ơ , Ư ­ A

§

ơ ­ Ư

ơ , U Ư A

, A

A U T U ´.

A ơ Ư Ơ V N .

­ A , A " ", Ư

N ơ A A ¦ ,

SƯ Ư Ư ­ U

A U DJ ³

K N O : "VƠ ­

´ Ư N BA Ư Ơ

.

I Ư

Đ N Á. O Y ­¨ – ´

L ¹ ­

, Đ T , A

A A ¥ U N

¦ A A Ư Ư

A Ư ơ

BA - A Ơ

­ A Ơ Ư Ơ U H A ơ

A . M Ơ ¨ Ư Ơ Ư

T Ơ Ơ L

C ¨ H¨ ¨ (K ­

Ư ơ ¦ ¨

­ Ơ ¶

A ). TA , ¥ § A "L L¨ ¨ ­ "

U O".

A Ơ ơ A ´ Á .

(T £ ) Ơ ¥ Ư A

K N O I ® A

Ơ ¹ Ơ T U K . M U

O ´ A

6 12 2018 ­ ơ

¥ § A U ­

­ A

Ư ¥ Ư U A A

"H N C

U . N ®

Ơ H N T T I K N O . N Ơ ­Ư

" U ´ K N O .

" £ V N ,

L N A ơ H N £ ­

L Ư ´ Ư Ơ

"H N C " Ơ

14

ơ ­ A O Ơ

15

DI SẢN KẾT NỐI

N H Ạ C V Ớ I

M I Ệ N G T R Ố N G

T R U Y Ề N

T H Ố N G -

G I Á C Ủ A

T R Ị

D I

S Ả N

T R O N G

T H Ế

G I Ớ I

T O À N

C Ầ U

H Ó A

16

17

L§ Ơ U H A ­ O .

V Mµ E ¥ § A

T § O U ¥

ơ C ³ ´ C

Ơ P , Ư ơ

£ Ư ¥ . Đ

Ư A ­¨ , E Ư

E U Ơ

³ A Ư

£ , Ư A ­

Ư ­Ư

A Ơ ¨ A .

U . N Ư ¨

H A ´ ® Ư Ơ

Ơ , ³ Ơ : Ư

E Ư ° Ơ U ­ A

Ư ­¨ A Ư

ơ A £ A . C

A U Ư

" Ơ,

A ­¨ O A

Ư , Ư

¹

ơ Ư ´ ¥ ; Ư

ơ A ® ơ ,

Ư A A U

' ¨­ ” ( ơ ).

"F ¨ D M¨­ H ¨" U

N

A I U

Ư A U

H A Ơ Ư Ơ Ư

Ư A

® ¨ °

¨ L X A

³ B . K

Ư

.

Ơ Y B , A

G Ơ Ơ ¥ 30, H

­ Ơ Ơ . T§ §,

A ­° ¨ ¨ Ơ

ơ

¦ I Ơ

Ơ U

Ơ U Ư ¥ . N Ơ

A E A

ơ

V

ơ U V

O A Ơ Ơ M¡ .

N ´ E Ư

¨ ¨

N Ư. N

H A A Ơ ® I ³

Ơ ­ A

¥ . D° Ư A U

, ³ Ơ A . N

U ³ ­ . H A ®

ơ , H A ơ

Ơ U Ư “ ­ ”, ® Ơ

" O Ư A Ơ

ơ A A Ư U

“M¡ ” ơ Ơ .

Ư £

Ư.

® A ơ ­ A

¥

N Ơ §

£ ® E E

N Ơ A Ơ V N E

Ư ¥ ®

A I £ A

V N E A Ơ Ư

Ư ơ A

§ O Ư .

ơ ³ Ơ ,

Ư I ¹ . K A

º A ³ Ơ Ơ M¡ .

Ư A ­Ư

T Ư ­Ư 'S¨¨ ¨ S ­' (N ), ­ Q µ N A , P

R Ơ § Ư

, A

L Ư U H A Ơ, H A

° ³ U Ơ U Ư , H A

, A

ơ A ´ Ư

´ I U ­ A

Ư I E U Ư ."

¹ ơ ơ . T

ơ £ . D° ³

, T BA

¨ ¨ £ § Ư ơ ,

18

X A

19

DI SẢN KẾT NỐI

' N G Ư Ờ I

T Ì N H

K H Ô N G C H Â N

D U N G ' -

M I Ề N

Đ I Ệ N

Ả N H

N A M

V I Ệ T

T R Ư Ớ C

20

N A M

1 9 7 5

21

Ơ A . “N

. T ,

U Ơ ³

E Ơ S G§

Ơ Ơ

Ơ Ơ ³

, § A Ư

E . C ° , ¹

Ơ ª ”, L A

³ , A I

³ ơ Ư .

Ơ

Đ Ơ Ư ,

A . K C ¹ L Ư

L I A Ư Ơ

A U

1975,

§ ơ

§ ³

Ư Mµ ¥

´ Ư A Ơ S G§ . V

P LA (1993). C ơ ,

Ư ­

A ­ ¥ £

³ ­ A V N

I Ơ Mµ

­ Mµ A Ư

1975. VƯ L Ơ

.

Ơ U µ N A , P L Ư (FAMLAB)

N 2019, L H L

¨ Ơ A Ơ

Ư ­ ơ Mµ,

Ư A ³ ¥ . “T A Ư

10 Ơ 5 . A Ư

Ư 50-60, U U U

Ư A

Ư . C ơ

­ ­ ¥ U A S

A Ư 70, A

G§ Ơ U - A

, A

ơ 1975. TƯ Ơ ,

Ơ

L N Ơ C

Ơ ”, L .

­ : K A Ư Đ A N V

N A £

N G A 1954- 1975.

A U I Ư

T ¨ L , £

A Ơ Ư A Ư

A Ơ N

U A ­ Ơ V ,

A , ơ 300

Ơ Ơ A Ơ ơ

Ơ . H ­

. N Ư A Ơ

£ A , Ơ

³

¡

22

L ­ 2

U H A Ơ

,

A § .

. T , Ư

M ­° Mµ ¹ Ư O

A . N ­ £

ơ

§

§ ơ O Ơ V

ơ

N , A Ư

A S G§ , ¡

Ư ¶ ­ . Đ Ơ ,

Ư ¹

O Ư Ơ A Ơ

Ơ . M

Ư

Ơ ơ Mµ. S ° ,

I º ¹ ­ ­ Ơ

U L Ơ £ ­

A I Ư

Ơ

O Ư " Ơ A

N

A ơ 1975 ¡ Ơ

Ơ " ­ T Q

A A ³ I. Vơ L ,

Ư ­ K C K V .

A S G§ 1954-1975 U I

C ơ K C A

Ư O ³ Ơ

Ơ C ½ ơ ơ

. C U I Ư

L . H 6 Ơ, K C A ơ

E £ £ Ơ

A Ư Y Ư

A

. Q

ơ

A U Ơ S G§ , ơ

A O , L O ®

H T MU (1957). S , §

Ơ E Ơ I

Ư 1960

U ­ A A V N .

A

Ư ³ N Ơ C ­ (1971), Ư Ư Ơ

23

DI SẢN KẾT NỐI

T H Ậ T V À

Đ Ẹ P -

C Ả I S Ẽ

L Ư Ơ N G

K H Ô N G

T H Ấ T

24

B Ạ I

25

K § , § A

U CA “T ĐE ”,

I ơ ơ

CA A . Đ A

S

. VƠ ­

A ”. N Ư O Ơ

§ Ư ´ Ơ

Ơ ´ E Ư

Ơ Ư ­

CA , Ư Ơ Ư Ư

¶ ơ . N O

ơ CA ª U

Ơ U

Ơ Ơ O

V N ­ I .

Ư 1950-1960 Ơ N . N

³ ¨ ­ . H

A H ® CA A

I Ơ ­ CA

D E ® Ơ

§ A

³ ¥

U N C ® CA

´

­¡ E ³ Ơ . C

A A Ơ

´ A U ­ Ư .

Ư U

, § A ¨ I

­¡ Ơ A .

Ơ E ³ .

ĐA ­ H D

“C £ ´

SƯ U Ư O

H Ơ Ơ U A ­ H D . C I ® : "HO

Ơ Ư £

O Ơ U A

¨ ¡ A ơ , I A

U CA . S

”, H D Ư U

O ­ . C Ơ O

´ ¥ , CA £

. V , I A ­ ơ

§ Ơ ơ ­A Ơ ”. L§

U Ơ U

Ơ ơ ­A A Ư Ư

CA O

I Ơ ơ Ơ

A ¦ Ư . Đ ¶ ­

I Ư U Ơ

. K A CA A

DƯ T ­A CA I

ơ ­A . C I ¹

80, I O Ư

Ơ Ơ Ư D A

E U Ư U ­Ư A

Ơ . H

Ư U H

Ư Ơ ¡ Ư U

, ơ

D I

A . T ¨ , Ư S G§

O ® Ư A ơ E

CA

, ơ ­A CA Ơ

ĐE U CA .

Ư Ơ

Ơ. T ơ Ư A U I,

Ư CA ´ .

Ơ E ¥ ¶. Lơ O

“Mơ ¨ A ­I Ư Ư

ơ 30 O Ơ

CA . V Ư

10 Ơ U ¨ O

Ư U Ơ Ơ

ơ .

I U ”, I .

D°

Ư,

C

CA U

O , O Ư

H D Ư ³ ­ A

Ơ A . A H ,

, ´ N C , A . Ô A

O , Ơ A

A ¥ , ơ Ư Ơ M¨ Ơ

´ Ư ­ I , £ O Ơ

, VƠ , S

Ư Ư ơ ­A . A

. ĐO A Ư ¦ U

,

: “­° £ CA Ư O, I

H D A

ơ O ơ

26

27

DI SẢN KẾT NỐI

C H Ở D Â N

C A

X U Ố N G

P H Ố Bê vừa tốt nghiệp Đại học Văn hóa Hà

Khi đó, đêm đã chuyển sang ngày mới và trong căn phòng chật chội ở Hà Nội, Giàng A Bê vẫn

Nội nhưng là người được sinh ra và lớn lên ở tỉnh

đang căng mắt biên tập phim trên chiếc máy tính

Yên Bái. Để thực hiện dự án này, nhóm của Bê đi

cũ kỹ và han rỉ. Bê không thể ngủ nổi vì rất phấn

nhiều chuyến về vùng núi rừng phía Bắc nơi có

khích khi bộ phim tài liệu đầu tay của mình về âm

các cộng đồng Mông cư trú. Họ đi tìm những

nhạc của người Mông có tên “Hành trình dân ca”

nghệ nhân còn chơi các nhạc cụ cổ truyền hoặc

sắp hoàn tất.

vẫn hát dân ca để xin được ghi hình và thu âm lại.

Về truyền thống, khi người Mông hát dân ca,

Bộ phim dài 30 phút là kết quả của một

28

M Ô N G

dự án kéo dài 9 tháng của Bê và nhóm các bạn

thường họ thể hiện rất tự do và không cần âm

trẻ người Mông mang tên Âm nhạc của chúng

nhạc. Nhưng khi trở về Hà Nội, nhóm của Bê tiến

mình. Dự án do quỹ Phim, Nhạc và Lưu trữ

hành dịch lời bài hát dân ca ra tiếng Kinh và bắt

(FAMLAB) của Hội đồng Anh tài trợ này nhằm

đầu thử nghiệm ghép nhạc trẻ đương đại vào đó.

khám phá lại những thực hành văn hóa của dân

Một trong số bài được chọn là “Tiếng hát chọn

tộc Mông đang phai nhạt mau chóng và chia sẻ

chồng” do được nhiều người yêu thích về vẻ đẹp

với các thế hệ trẻ dưới những hình thức mới mẻ

của câu từ và ý nghĩa về văn hóa. Nội dung bài hát

và dễ tiếp cận hơn. Bê cho biết hiện nay rất hiếm

là lời khuyên các cô gái Mông trẻ về cách chọn

người Mông dưới 30 tuổi biết chơi nhạc cụ hay

cho mình một người chồng tốt. Trong phiên bản

hát dân ca Mông truyền thống vì thế anh muốn

"hiện đại" của nhóm Bê, giọng nữ ngân lên lúc

tìm ra những cách thức mới mẻ để tái kết nối

trầm lúc bổng hòa cùng tiếng sáo và khèn truyền

người Mông với di sản văn hóa của họ.

thống, và tất cả cùng "trôi" trên nhịp trống điện tử.

29

Bê là một thành viên tích cực của nhóm Hành động vì sự phát triển của cộng đồng Mông (AHD). Đây là tổ chức tình nguyện của thanh niên Mông, hoạt động nhằm thay đổi các nhận thức chưa đúng về người dân tộc thiểu số và giới thiệu các giá trị văn hóa Mông đến với cộng đồng người Việt rộng lớn hơn. Trong ký ức từ thời thơ ấu, Bê kể rằng Bố mình là một bậc thầy về các nhạc cụ cổ truyền của người Mông như khèn và sáo. Nhưng Bê thực sự chỉ nhận ra giá trị và bắt đầu tự học cách chơi những nhạc cụ truyền thống khi ông đã qua đời. Sự đứt gẫy trong bản sắc và thực hành văn hóa Mông mà hệ quả của nó diễn ra với chính Bê khi bố của mình mất sớm đã trở thành một trong những động lực chính để anh thực hiện dự án này.

Ngày 28 tháng 12 năm 2019, nhóm của Bê tiến hành buổi chiếu phim và trò chuyện cùng các nghệ sĩ hát dân ca Mông tại Ủy Ban Dân tộc ở thủ đô Hà Nội. Bộ phim tài liệu Một lối tìm về dân ca được trình chiếu trước sự chứng kiến đầy xúc động của cộng đồng Mông trong đó có mẹ của Bê. Trên màn hình lớn, khung cảnh cuộc sống thường ngày của người Mông, trang phục truyền thống, các nhạc cụ và những khuôn mặt hiện lên thật rực rỡ và đẹp đẽ. Trong khán phòng, giọng dân ca Mông vang lên biết bao yêu đời và thực sự người hát không sao giấu được niềm tự hào khi trình diễn văn hóa của dân tộc mình. Sự kiện "chở dân ca xuống phố" này là một dấu mốc khó quên trong cuộc đời của Giàng A Bê và bạn bè. Họ hy vọng rằng những bài dân ca Mông họ sưu tầm và giới thiệu sẽ tạo cảm hứng cho mọi người đi tìm hiểu sâu hơn về vẻ đẹp và những giá trị cốt lõi của văn hóa người Mông.

30

31

DI SẢN KẾT NỐI

 M C Ủ A

Đ I Ệ U

T R Ố N G

T R Ẻ V Ề

E M

D I D Â N

32

Đ Ắ M

S A Y

G H I

L À M

S Ả N

N Ă N G : P H I M

V Ă N

T Ộ C

33

H Ó A

C H Ă M

┬Ђ ┬џ , ┬Г┬Б ка ┬џ , A ┬Ё ┬Љ ┬Ц ┬Ђ , к» ┬ђ O, ка ┬Ђ O ┬ф, к» A ка ┬ј┬ќ ┬Ю ... T к» ┬Ј ┬і , G ┬Ц ┬ј ┬Ѕ

к» .

B ┬ќ ┬ќ ┬ј A U ка к» ┬Љ , к» ┬Ё ┬Ј ,

┬Д U ┬Ђ┬ћ ┬Њ , ┬Љ┬х ┬ј ┬Ђ , ┬Ё ┬ђ

ка O . ─љ┬Ѕ ┬Гк» U ┬Є , " ┬Ђ ┬ќ ┬Ц ┬е┬е " ┬ќ A ┬Ў ┬Ђк» ка к» ┬Љ ┬Љ ┬Ј ┬Х ка , ┬ЉI A , ┬Љ┬х ┬ј ┬ќ ┬Ђ ┬ф┬ќ ┬ђ . B ┬ј┬ќ ┬Є A ┬╣ ┬Ђ

┬і ┬Ј ┬ђ ┬Б , ка ка ┬Ђ ка A N 2019, T ┬Ю ┬░ A I

ка C ка BI N ┬┤ ┬е

N к» ┬Ђ┬Д ┬Ё ┬Є U ┬ј

┬Ѕ ┬Ђ кА ка

к» ┬Ё ┬ќ ┬Ђ ┬Ё ┬Ј ┬Є

┬ГA к» U A B ┬Ђ ┬Њ ┬Б ка A

ка ┬Ѕ ┬Ё ┬ќ . S к»

┬ќ ┬Љ ┬і I ┬Д ┬Г кА 10 ┬ќ . Q

┬│ ┬ј ┬Є ┬Ё ┬ђ ┬Ц

I

┬і ┬Ј . ├ѓ A ┬Ђ ┬Љ ┬Њ

, T ┬Ю ┬Б ┬Ђ U ┬Љ┬х ┬ј ┬ѓ A

┬Є ┬Ђ ┬ќ ┬Б ┬Љ к» ┬Њ

┬Ђ ┬Ѕ O ┬ѓ ┬Ђ A A U ┬Ц

┬Ѕ ┬Ђ┬ћ ┬Њ . ├ѓ

┬Ј G ┬ѓ ка .

┬Ё ┬Ё A U ┬Ё E ┬Њ

┬Ј . B ┬ќ ┬Г ┬ѓ 8 ┬ќ

┬Г ┬Ђ ┬Ц U O

M┬ѓ кА U ┬ј ┬ф ┬Ђ ка

кА ┬Љ ┬ќ

E

┬Ј

"T ┬Ю - ┬ј ┬ф O " ┬Ѕ ┬Ё ┬Є

ка A

кА ┬і

к» ┬Б,

G A ┬Ђ┬ћ K РђЊ ┬Ђ┬ћ ┬ЂкА

. T ┬е , ┬е ка

U E ┬е ┬Ј ┬Г A ка ┬Ђ C BI N ┬┤

ка к» ┬Љ ка┬ќ ┬ѓ A G

┬і ┬Ц к» A ┬Ј ┬ќ ┬Ц

┬Ј ┬Ѕ ┬Ѕ ┬ќ ┬Ё ┬Є к»

┬џ┬Б B┬Ю S┬ѓ , I N T ┬ј .

, P

, ┬Љ┬Ќ S

.

┬џ ┬Ц U ка C .

к» ┬Г A ┬ђ A ┬Њ U ┬Г┬ђ

"N U ┬е ┬Ђ ┬ќ ┬Ѕ ┬ќ ка ┬џ┬е

T ┬е ┬Ё U ка C , A U

C┬░ кА ┬ќ ┬Ј T ┬Ю , E ┬е

┬Є .

┬Ѕ ┬Ј ┬Ј

U ка

ка ка

┬╣ U

┬Љ ┬Ђ ┬╣ ┬Ђ ┬ќ ┬Љ .

T ┬Ј U A E ┬Ј A

C , ┬Ј A U ┬Г┬ђ U ка

O ┬Ц ┬Ѕ I : ┬Љ┬Ќ

T кА , ┬е O ка ка ┬ќ ┬Ц

┬Ђ ┬ќ U ┬Є , к» ┬Ђ┬Д U ка

C ", T ┬Ю . B ┬ќ ┬ј┬ќ

S

┬ђ ┬Ц ка , P

┬Њ ┬і┬ќ 2 ┬џ┬Б B┬Ю S┬ѓ ка O

┬ЂкА ┬Ц ┬Ђ . T ┬е ┬Ё ┬ђ S

G , ┬Ђ A ┬Г

┬ђ ка к» , G

┬Љ A ┬Ю ┬Ј ┬Ђ┬Х

T , ┬Ђ ┬Њ ┬Ё I ┬Д ┬і ┬│ ка

┬Љ A 1 ┬ф , U к» ┬ђ ┬Ў к» , кА

A ┬ђ ка ┬Г кА .

┬Љ┬х ┬ѓ A к» ┬ГU

A ┬Ј . ├ћ , ┬Г A

┬є ка O ┬Г ┬ђ . K ┬Ѕ ┬Г ┬ћ ,

T ┬Ю O O G " ка ┬Є

┬│ ┬Ѕ ┬Ђ ┬ќ . K O ┬Ђ

к» к» к» O O U E ┬е , "

┬є┬ќ ┬Њ ┬Љ ка┬ќ

┬ќ ┬Ц ┬Ђ . T ┬і , ┬ђ

┬Љ ┬Гк» D A

к» ┬ќ

┬╣ ┬Ю A ┬Ј , ┬Ј ┬ЂA

┬░ ┬Ђ . M┬Ў ка A ┬ђ ┬Љ

┬і . N ┬Ђ┬ћ ┬Г┬░ G

┬Ѕ ┬Ј U H A .

, ┬Ѕ к» ┬і ┬Ј ".

┬Г ┬« ┬Г┬░ ┬є , ┬Д

┬Є ┬Ј , ка ┬Ђ к» 1-2 ┬Є ┬ЂA ". VкА

T ка , ┬ќ

┬є ┬Љ ┬Є ┬Ў ┬« .

к» , к» ка O ка

┬Ю U

┬і ┬Ј ┬Є

V┬Ј ┬є ┬ЂI к», ка C ка V ┬Ё N I

┬Ђ ┬Ё ┬ќ E ┬Ђ T ┬Ю ┬ЂA

A ┬ђ ┬Б ка . C

A ка ка

H ┬Г к» ┬┐ ─љ ,

┬Ё ┬ђ S T ┬Ђ ┬Ѕ ┬ј┬ќ ┬Ђ ┬Ё .

U ка C ┬Ё ┬Г

кА

34

35

DI SẢN KẾT NỐI

G I E O C H O V Ă N

36

“ H Ạ T

T Ư Ơ N G

H Ó A

M Ầ M ” L A I

C Ồ N G

37

C Ủ A

C H I Ê N G

. V 2019, Ư Ư Ư Ơ Ơ ơ ­A A Ơ P ¥ ­ K R¡ – Ơ ­ ¨ ­ .

C 45 ¨ O Ơ ¥ 15-16

, Ơ ¥ Ư 3 ơ .

HO ¨ ¨ Ơ

. C Y M P , Ơ Ư U ơ O , ¨ I Ơ ­A µ § Ơ A A ¶ ´

Ư A

U . C º A ơ Ơ Ư R ơ , Ư ơ

Ư . “Vơ ơ O ơ , ¨ Ơ A A , Ư ­A

”, . Đ Ơ , Ơ § ¥ Ư ơ O O Ư. T Đ Ư

Ơ T ĐA ¶ Ơ

U Ơ ­ Ơ

® ¦ º ơ . T ¨

T N . N 2005, UNESCO £

U , I

K

­ ¨

¦

U A .

O O O

D° Ơ Ư Ơ A

ơ O . Y Đ , Ư O ơ 9 Ơ

, Ư ¥

A E

O ơ A ®

Ư

ª U A

Ơ A . N ® Ơ

® ơ ­ O ª U

U Ơ

. N Đ ¨

B

, H A Ư

ơ Ơ I .

A Ơ O ¥ Ơ

C A ơ ­ Ư U Đ

K T ­Ư D A

Ư

¹ U

38

ª U A . K Ơ O

. N Ư Ư Ơ

¶ ­

ơ O , Y Đ : "HO

U ¨ O . N

¨

, A J Ш O

³ ­ ".

Ơ Ư

­ A

. “K

K ơ O A , A 3 ­ ơ Ơ . A N

¨ E O

,

A ® ¨

U U

,

A § ª

¥ ¹, Ơ

. V , £

£ ­

ơ . T A

O ¡ ¨. Đ

A ¨ Ơ

¹ , Ư ° U ¥ ”.

H A ¹ Ơ

Ơ O . C : “¨ Ơ

A J Ш Ơ ¥ ­A

,

E ¨

­A A ¨ ".

U . N Ư O A Ơ ¨ A Ư Ơ Ư

G A J Ш Ư Ơ Ơ ­A Ơ Ơ .

U

. Đ

T ơ , £ A U

° T N A ,

ơ O

Ư “ A ” U ­ A

³ Ơ E

¡ Ơ U ¨ .

39

DI SẢN KẾT NỐI

T R Ì N H

D I Ễ N

N G H Ệ

T H U Ậ T

S Ố N G Ở

H À

N Ộ I -

H I Ệ U N H Ạ C

Ứ N G

B O L E R O

40

41

Ơ L ­ , M T

Ơ Ư ­Ư Q µ N A , P L Ư (FAMLAB) U H A Ơ

V N Ư ­Ư Ơ

³ . T Ơ 3 ,

ơ A Ơ H N , Đ T Ơ L

A ´ T N . N Ơ ơ , ­ . MU ³ U

­Ư A ­ Ơ Ư Ơ . Ý Ơ ¥ ­ Ư A Ư B ¨ , A A ¥

ơ I Ư Ư A

£ . N A B ¨ Ơ N

H Ơ U Ư O O

Ơ

Ư 60 U Y 20, I

Ư . HO Ư Ơ

A A A E. V Ơ

Ơ B I "U I"

­Ư "H Ư B ¨ ", M T

¨ A ­ ­

Ư A Ư ­

" ". S

1975,

Ơ V

- - - ¨ A : "T U

Ơ ¨ , A Ơ

A B ¨ U ¥

", "

Ơ Ơ

ơ ­ , Ư ° ơ O

Ơ V Ơ A A . Vơ M T ,

. T ¨ U ° U ­Ư

". M

Ơ ,

¨ A B ¨

"

U

® Ơ Ơ ,

Ơ § U. M T ¶ Ư

Ư U O ,

Ư Ư Ơ V Ơ

A I . HO A Ư

U

Ơ ­

U

ơ Ơ ơ A , A

A A Ơ ơ . L

U Ư ³ ¦ " Ư ", " ",

A Ư . T

³ A . C A B ¨

A , ¶

" O E ơ ", " Ư ". N Ơ I

Ư Ư ¨ ³ , M

A Ơ ¶

Ư Ư Ơ O

´

T A "

Ư ­ A A £

Ơ £ E U , A

Ư ­ ơ .

Ư " A ³

Ơ . TƯ Ư 90,

° I Ư ? Q

N Ư Ơ U : "M Ơ

³ Ư § Ơ V ­

A B ¨ I Ơ A Ơ V N

° Ơ A ¦

A Ư . M Ơ ."

A

.

­ £ O

­Ư "H

, ­ °

Ư B ¨ " Ơ O Ư A

¨ A , "H Ư B ¨ " A

Đ Ư A U

M T

Ơ Q A N

V Ơ A H N Ư

¥ ­ O

B V N . M ­§

A E ơ A . D Ư A

Ư U

"H Ư B ¨ ", ­ A Ơ

T Q , A Ơ V N

ơ Ư A , A

Ơ .

H N 12 2019. C

§ Ư E Ư Y 70 U Y

¶ Ơ Ơ Ư

A U ´ M T

20. G Ơ , ơ ´

§ A .

42

43

B A R L E Y

DI SẢN KẾT NỐI

L Ờ I

C Ả M

Ơ N

Chúng tôi rất hân hạnh khi thực hiện dự án này và

xin trân trọng cám ơn bà Nguyễn Phương Thảo,

xin được gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc

Giám đốc các chương trình Nghệ thuật và Công

nhất đến tất cả những người tham gia dự án đã kể

nghiệp sáng tạo về sự hỗ trợ và những lời khuyên

cho chúng tôi nghe câu chuyện đầy cảm hứng của

quý giá. Tại Hội đồng Anh ở Việt Nam, chúng tôi

mình. Không có sự cởi mở và hào phóng của họ,

cũng xin đặc biệt cám ơn các bạn Phạm Minh

chúng tôi không thể hoàn thành công việc của

Hồng, Trần Duy Hưng, Phan Thu Nga, Phan Thanh

mình. Chúng tôi hi vọng rằng cuốn sách này và

Ngọc và Trần Thị Thu Hằng đã nhiệt tình hỗ trợ

những bộ phim ngắn tương ứng lưu trữ trực tuyến

chúng tôi cho đến khi hoàn thành dự án.

N O R T O N

Barley Norton là một nghiên cứu viên cao cấp

2009), và hai bộ phim về âm nhạc đương đại, bao

trong lĩnh vực Nhân học âm nhạc. Anh hiện là

gồm Hanoi Eclipse – The music of Dai Lam Linh

Giám đốc bộ phận âm nhạc châu Á (AsMU) thuộc

(Nhật thực ở Hà Nội – âm nhạc của Đại Lâm

Khoa Âm nhạc của trường Goldsmiths thuộc Đại

Linh) (Documentary Educational Resources 2010),

học Luân-đôn (Goldsmiths, University of London).

và Make a Silence - Musical Dialogues in Asia

Kể từ khi đến Việt Nam lần đầu tiên vào những

(2019) (Cất lên im lặng – Đối thoại âm nhạc ở

năm 90, Barley đã thực hiện nhiều chuyến nghiên

Châu Á) (2019). Anh cũng đồng chủ biên hai cuốn

cứu thực địa về âm nhạc và di sản văn hóa Việt

sách có tên là Music and Protest in 1968

Nam. Bên cạnh việc viết những cuốn sách và bài

(Cambridge University Press 2013) (Âm nhạc và

báo về văn hóa âm nhạc Việt Nam, anh cũng quay

sự phản kháng năm 1968) vốn được giải thưởng

và đạo diễn những bộ phim tài liệu nhân học.

của hội âm nhạc học Mỹ năm 2014 (The American

Những xuất bản chính của anh bao gồm một cuốn

Musicology Society) và giải thưởng mang tên Ruth

sách về vai trò của âm nhạc trong nghi lễ Lên

A. Solie Award (2014); và Music as Heritage (Âm

đồng có tên Songs for the Spirits (Những bài hát

nhạc như là di sản) (Routledge 2019).

cho thần thánh) (Nhà xuất bản Đại học Illinois

H O À N G

V Ă N

C H U N G

sẽ giúp nâng cao nhận thức về giá trị của di sản văn hóa và tiềm năng biến đổi của nó. Chúng tôi

Barley Norton và Hoàng Văn Chung

Hoàng Văn Chung là một nghiên cứu viên trong

Diversification in Contemporary Vietnam (Các

lĩnh vực Xã hội học, hiện là Trưởng phòng Phòng

tôn giáo mới và ứng xử của Nhà nước đối với đa

nghiên cứu Lý luận và chính sách về tôn giáo tại

dạng tôn giáo ở Việt Nam hiện nay, Nxb. Springer

Viện Nghiên cứu Tôn giáo thuộc Viện Hàn lâm

2017), chủ biên cuốn Giá trị và chức năng cơ

Khoa học Xã hội Việt Nam. Kể từ năm 1999, anh

bản của Phật giáo ở Việt Nam hiện nay, Nxb.

đã tập trung nghiên cứu về các hiện tượng tôn

Khoa học Xã hội 2019), và một chương sách có

giáo mới, tôn giáo dân gian, Phật giáo và mối quan

tên "The double-layered religious diversification in

hệ nhà nước và tôn giáo ở Việt Nam và thực hiện

post-Renovation Vietnam" (Quá trình đa dạng hóa

rất nhiều chuyến khảo sát thực địa trong các cộng

hai lớp của tôn giáo ở Việt Nam kể từ Đổi mới)

đồng tôn giáo-dân tộc khác nhau. Những xuất bản

trong cuốn sách Religious Diversity in Asia (Đa

đáng kể của anh bao gồm cuốn sách New

dạng tôn giáo ở Châu Á), Nxb. Brill 2019.

Religions and State's Response to Religious

44

45

DI SẢN KẾT NỐI

C H Ú

T H Í C H

Ả N H

Trang bìa. Đinh Văn Khun chơi cồng trước nhà văn hóa cộng đồng làng Mơ

28. Tráng Hồng Vi hát dân ca Mông ở Hà Nội, tháng 12 năm 2019.

H'ra, Gia Lai, tháng 1 năm 2020. Ảnh: Hoàng Văn Chung.

Ảnh: Hoàng Văn Chung.

5. Đội đánh cồng chiêng trẻ em làng Mơ H'ra biểu diễn trước nhà văn hóa

30-31. Giàng A Bê thổi sáo Mông ở Sapa, Lào Cai, năm 2019. Ảnh: Ly Chính.

cộng đồng, Gia Lai, tháng 1 năm 2020. Ảnh: Hoàng Văn Chung.

32-33. Thắng học đánh trống gi năng với nghệ nhân Sầm Tánh ở làng Bỉnh 6. Đinh Thị Mến giới thiệu về di sản văn hóa người Bahnar trưng bày tại nhà

Nghĩa, Ninh Thuận, tháng 1 năm 2020. Ảnh: Hoàng Văn Chung.

văn hóa cộng đồng làng Mơ H'ra, Gia Lai, tháng năm 2020. Ảnh: Hoàng Văn 34 (trái) – Nghệ nhân Sầm Tánh chơi trống pa ra nưng tại nhà riêng ở làng

Chung.

Bỉnh Nghĩa, Ninh Thuận, tháng 1 năm 2020. Ảnh: Hoàng Văn Chung.

7. Già làng Mơ H'ra Đinh H'mưnh chơi đàn goong trong nhà văn hóa cộng đồng, Gia Lai, tháng 1 năm 2020. Ảnh: Hoàng Văn Chung.

34 . (phải) – Thắng học cách sử dụng máy quay phim, Ninh Thuận, năm 2019. Ảnh: Hội đồng Anh Việt Nam.

8-9. Trần Thu Hiền, Nhà hát Chèo Việt Nam, diễn vai Suý Vân. Ảnh: Nguyễn Hoàng.

35. Nhóm làm phim trẻ em cùng làm phim "Thắng – cậu bé học trống", Ninh Thuận, tháng 1 năm 2020. Ảnh: Hoàng Văn Chung.

10 (trái) - La Mai trình diễn tại một buổi trình diễn mở của dự án "Tương lai của truyền thống" năm in 2019. Ảnh do La Mai cung cấp.

36-37. Nghệ nhân A Jring Đeng chơi đàn goong trước nhà rông của làng Tân Lập, Kon Tum, tháng 1 năm 2020. Ảnh: Hoàng Văn Chung.

10 (phải) - Trần Thu Hiền, Nhà hát Chèo Việt Nam, diễn vai Suý Vân.

38. Một học sinh của Trường Phổ thông dân tộc nội trú huyện Kon Rẫy trong

Ảnh: Nguyễn Hoàng.

giờ học nghệ thuật đánh cồng chiêng, Kon Tum, 2019.

11.Nhạc sĩ Nguyễn Xuân Sơn trong buổi phỏng vấn tại Không gian di sản ở

Ảnh: Hội đồng Anh Việt Nam.

Hà Nội tháng 12 năm 2019. Ảnh: Hoàng Văn Chung.

39. Học sinh Trường Phổ thông dân tộc nội trú huyện Kon Rẫy biểu diễn 12-13. Trình diễn "Hồ Nguyệt Cô hóa cáo" của Trần Thị Kim Ngọc tại Liên

trong buổi tổng kết lớp dạy đánh cồng chiêng, Kon Tum, 2019.

hoan nhạc mới Hà Nội năm 2018. Ảnh lấy từ phim Make a Silence - Musical

Ảnh: Hội đồng Anh Việt Nam.

Dialogues in Asia (2019) của Barley Norton. Ảnh do Barley Norton cung cấp.

40-41.Trình diễn nghệ thuật sống "The Bolero Effect" (Hiệu ứng nhạc Bolero) 14. Chân dung Trần Thị Kim Ngọc. Ảnh: Nguyễn Xuân Sơn.

của nghệ sĩ Moi Tran ở Hà Nội, tháng 12 năm 2019. Ảnh: Trần Thảo Miên.

17. Chân dung Nguyễn Quốc Hoàng Anh, Hà Nội, tháng 1 năm 2020.

42. Trình diễn nghệ thuật sống "The Bolero Effect" (Hiệu ứng nhạc Bolero)

Ảnh: Hoàng Văn Chung.

của nghệ sĩ Moi Tran ở Hà Nội, tháng 12 năm 2019. Ảnh: Trần Thảo Miên.

19. Nguyễn Quốc Hoàng Anh trên chiếc xe máy cổ ở Hà Nội,

43. Trình diễn nghệ thuật sống "The Bolero Effect" (Hiệu ứng nhạc Bolero)

tháng 1 năm 2020. Ảnh: HoàngVăn Chung.

của nghệ sĩ Moi Tran ở Hà Nội, tháng 12 năm 2019. Ảnh: Trần Thảo Miên.

Ấn phẩm này là một phần của

20-21. Ảnh nam diễn viên Trần Quang và nữ diễn viên Thẩm Thúy Hằng trong phim Nàng của đạo diễn Lê Mộng Hoàng thực hiện trước năm 1975. Ảnh do Lê Hồng Lâm cung cấp.

22. Nhà phê bình phim Lê Hồng Lâm trong cuộc phỏng vấn nữ diễn viên Kiều

24-25. Đạo diễn sân khấu Nguyễn Hồng Dung tại Nhà tổ nghề sân khấu ở Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 1 năm 2020. Ảnh: Hoàng Văn Chung.

Di sản Văn hóa hướng đến sự Phát triển đồng đều

27 (trên) - Nguyễn Lê Hiếu hát cải lương, Nhà tổ nghề sân khấu ở Thành phố

Một dự án được thực hiện bởi Hội đồng Anh tại Việt Nam

Hồ Chí Minh, tháng 1 năm 2020. Ảnh: Hoàng Văn Chung.

27 (dưới) – Một chiếc đĩa than ghi nhạc cải lương trong bộ sưu tập cá nhân

www.britishcouncil.vn © British Council 2020

của Nguyễn Lê Hiếu, Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 1 năm 2020. Ảnh: Hoàng Văn Chung.

46

47 46

Designed by WE ideation

Chinh ở California, 2019. Ảnh: Vũ Khánh Tùng.