Beginnen met big data? tips van experts

Je hoort het overal: big data, dat is de toekomst, je moet er nu mee beginnen of je loopt achter. Wat kan je ermee als mkb-productiebedrijf? En waar begin je? Meer dan 300 bezoekers kwamen 10 oktober naar het VMT-event Engineering in Food & Beverage in Maarssen voor de antwoorden.

“We moeten IT omarmen als we niet buitenspel willen komen te staan”, zegt Ruben Bringsken, directeur van Baltussen Konservenfabriek. “Nu is het verzamelen en gebruik van data nog geconcentreerd aan het begin en einde van de keten.” In het geval van Baltussen respectievelijk bij de zaadleveranciers en de retail. “Als het midden van de keten zich ontwikkelt, kunnen ook zij grote voordelen uit het gebruik van IT halen.”

Bringsken was een van de keynotesprekers tijdens de tweede editie van het Engineering in Food&Beverage-event dat als thema ‘Van Big Data naar Smart Decisions’ had. De foodindustrie lijkt big data nog niet echt omarmd te hebben. Voor zij die willen beginnen, gaven experts en voorlopers tips. Hierna de zes belangrijkste:

Gebruik data die je al hebt

Tijdens meerdere lezingen kwam naar voren dat bedrijven al veel data bezitten, maar er nog niet veel mee doen. Bringsken noemt het ‘little data’: “Om de technologie te laten werken, moeten de organisatie- en ketenstructuren deze faciliteren. Data moet worden gedeeld en gebruikt: we gebruiken onze little data nu vaak niet eens.”

Henk-Jan Snellink, directeur van machinebouwer WP Haton, gaat zelfs nog verder: gebruik de kennis die bij je werknemers zit. “Je moet eerst de data ontsluiten die bij je eigen mensen aanwezig is. Daarna kan data delen met klanten. Dat sluit naadloos aan bij zijn volgende boodschap: Onderling vertrouwen is noodzakelijk.

Begin klein

Een van de belangrijkste boodschappen van de dag was om vooral te beginnen, al is het op kleine schaal. Bringsken startte afgelopen zomer met het in kaart brengen van de al aanwezige data. Tijdens de workshop van de Big Data Innovatiehub, een knooppunt tussen vraag- en aanbod van big datavraagstukken, gaf directeur Saskia Du Bois de deelnemers mee om klein te beginnen met een onderwerp met potentie. “Het is goed om te proberen en te experimenteren op kleine schaal.”

Broodproducent Borgesius begon ook kleinschalig met een model om de derving van brood in de retail tegen te gaan. “Het model geeft op basis van historische cijfers en alle invloedfactoren een meerdaagse voorspelling van de optimale beschikbaarheid per broodartikel per winkel per dag. Invloedsfactoren zijn onder andere het weer, aankomende promotieacties en lokale gebeurtenissen met verkoopimpact (bijvoorbeeld vakantiegangers). Op basis van leveringen en kassatransacties wordt per winkel het dag-bezoekers-profiel bepaald, en per artikel de out-of-stock en derving berekend. Dit is dan weer input voor het model”, aldus Hein Boersma, ICT-manager bij Borgesius.

Hang niet alles vol met sensoren

Aanhakend op tip 1 en 2 gaven meerdere sprekers aan dat bedrijven niet meteen ‘een container aan sensoren’ moeten aanschaffen als ze met hun data aan de slag willen. Een digitale transformatie is volgens businessdeveloper Marc-Jan Backer en manager operations Geoffrey van Elderen van Bilfinger Tebodin voor iedereen anders: “Het omvat preventief onderhoud, de digital twin, Intern of Things en sensoring. Er zijn heel veel mogelijkheden, maar voor ieder proces moet je keuzes maken. Wij geloven niet in alles vol hangen met sensoren, daarvoor zijn ze nu nog te duur”, zeiden Backer en Van Elderen. “Meestal is er data beschikbaar in de diverse bedrijfsprocessen in het IT-landschap zoals resultaten uit metingen en inspecties, naast frequentiedata en metingen door sensoren.”

Ondersteun enthousiaste medewerkers

Stel je begint met big data. De vraag is dan: hoe organiseer je het? Tijdens de sessie Predictive Maintenance was het een van de discussiepunten. Sessievoorzitter Peter Santegoeds van stichting PAVO en eigenaar van Bodel, een bedrijf dat veranderprocessen begeleidt: “Het is een vraagstuk wat al jaren leeft. Vaak is er geen strategie en visie, het blijft vaak angstig stil bij veel bedrijven. Het initiatief om met big data te starten komt veelal van fanatieke medewerkers die vervolgens in het bedrijf vastlopen omdat ze niet worden gefaciliteerd. Dan blijft het big data en wordt het geen big informatie in het bedrijf.”

Michel Mulder, partner bij PricewaterhouseCoopers, en Mark Haarman, eigenaar van adviesbureau Mainnovation, vertelden dat als er een datagedreven cultuur moet komen, dit betekent dat medewerkers en directies besluiten moeten durven nemen op basis van data. Mulder en Haarman zien dat steeds meer bedrijven een datascientist in dienst nemen, maar dan is het belangrijk dat die zich ook bezighoudt met predictive maintenance.

Werk samen met ketenpartners

Bringsken (Baltussen Konservenfabriek) voert een pleidooi voor krachtenbundeling in de keten en om daarin de veredeling van zaden mee te nemen: “Anders gaan partijen buiten de keten bepalen wat onze startmaterialen zijn.”

Volgens de ondernemer bepalen twee machtsblokken de groenteverwerkingsketen: één aan het begin van de keten (zaadveredelaars) en één aan het eind (de retailer). “Dat zorgt voor excessen in de keten. Het delen van data kan deze verhoudingen veranderen.” miljoen elektromonitoren en ze gebruiken veertig procent van de energie. Downtime is een hoge kostenpost voor industrie.”

Kijk naar wat de data je vertelt

“We gaan niet voorspellen maar kijken wat de data ons vertelt.”

Simon Jagers is directeur van Semiotic Labs. Dit bedrijf heeft online conditiemonitoring opnieuw bekeken. Semiotic Labs kan met data (algoritmes en patronen)

- op basis van elektrische signalen - vooraf al zien aankomen wanneer elektromotoren gaan falen. “Het probleem dat we oplossen zit in het onderhoud. In de wereld zijn 400

Volgens Jagers is het probleem dat systemen steeds complexer worden en steeds meer met elkaar verweven zijn. Ook wordt steeds langer doorgewerkt en ook efficiënter gewerkt. Daardoor is er minder tijd om onderhoud tussendoor te doen. Bovendien is goed technisch personeel steeds minder beschikbaar. Door conditiemetingen is het mogelijk om motoren alleen te controleren als er iets aan de hand is. Jagers: “Online conditiemonitoring is een efficiëntere en leukere manier van werken. Wat heb je nodig? Data: algoritmes en patronen.”

Tot slot adviseert hij: “Ga vooral aan de slag met je data. En houd bij wanneer er iets, en ook wat, stukging.”

Nieuwe varianten van Hak

HAK introduceert nieuwe recepturen voor rode kool met appel en rode bieten. In de verbeterde samenstelling zitten er in de groenteconserven geen toegevoegde suikers en zout, maar alleen nog ingrediënten als kruiden, specerijen en azijn.

De suikers die in het product zitten zijn alleen nog maar van nature aanwezig. Hierdoor passen de producten in de aanbeveling van de Schijf van Vijf.

“Bij deze immens populaire producten was het een hele uitdaging voor onze culinaire productontwikkelaars om ze net zo lekker als de traditionele producten te maken en ook nog eens zonder suiker en zout. Het moesten geen letterlijke kopieën worden, maar nieuwe ‘moderne’ interpretaties met kruiden en specerijen zoals kaneel, ui en lavas. En natuurlijk fris zoete appeltjes in de rode kool”, vertelt Nicole Freid, directeur innovatie en marketing bij Hak.

www.hak.nl

Pasta van sojabonen

Sinds de zomer verkoopt Albert Heijn de pasta’s op basis van sojabonen van het Zweedse merk Risenta. Risenta is onderdeel van het Finse bedrijf Paulig Foods.

“We spelen in op de minder koolhydratentrend”, vertelt Carin van Thiel, marketing en salesmanager Risenta. De pasta’s van sojabonen zijn al vier jaar op de markt in Zweden, maar pas sinds de zomer zijn ze in Nederland, bij Albert Heijn, verkrijgbaar. “We merken dat er vraag is naar producten waar minder koolhydraten inzitten. De Risenta bonenpasta’s bevatten vier keer minder koolhydraten dan gewone volkorenpasta’s. Ook zijn ze glutenvrij en bevatten ze veel vezels”, zegt Van Thiel.

www.risenta.nl

Veggie quarterpounder

Na de vegetarische biefstuk introduceert Vivera een veggie quarterpounder. Volgens het bedrijf is de vegetarische quarterp ounder nauwelijks te onderscheiden van een Angus beefburger.

Kokkerelli

Jan Linders en Kokkerelli hebben samen zes producten gemaakt. Ze zijn door en voor kinderen gelanceerd. De productlijn waar de kinderen aan meewerkten, is tot stand gekomen uit een samenwerking tussen Basisschool de Startbaan, Kokkerelli en Jan Linders Supermarkten. De kinderen gingen onder aanvoering van Kokkerelli aan de slag met recepturen, dachten mee over de verpakking en keurden ze de uiteindelijke producten goed.

De ontwikkelde Jan Linders/Kokkerelli-producten zijn verse tomatensoep, verse wortelenstamppot en een verse pasta- en pizzasaus. Ze worden geproduceerd door de Van Melik Food Groep.

www.janlinders.nl www.vivera.com

Vivera liet enkele voortrekkers in de eiwittransitie tijdens de afsluiting van de Foodvalley summit proteins of the future in Ede de nieuwe Veggie quarterpounder proeven. De burger is in oktober in de Britse retail geïntroduceerd. De burger, die nog niet in Nederland verkrijgbaar is, werd tijdens de summit beoordeeld op smaak, geur, textuur en mondgevoel. De veggie quarterpounder van Vivera is volledig plantaardig en daardoor geschikt voor flexitariërs, vegetariërs en veganisten. De burger is rijk aan eiwitten en bevat voedingsvezels, ijzer en vitamine B12.

The ProteinShift

Chlorella, edamame, meelworm: een kleine greep uit het rijke aanbod aan vlees- en zuivelvervangers. De overgang van dierlijke naar plantaardige of alternatieve eiwitbronnen blijft een hot topic door de toenemende vraag en het bewuster omgaan met grondstoffen. Maar hoe pak je het als voedingsmiddelenbedrijf aan om met deze alternatieven aan de slag te gaan, zelfs buiten de vlees- en zuivelindustrie? Dat is het onderwerp op deze inspiratiedag.

Datum: 11 december, Locatie: Brugge

Melkvet: vet interessant

Cursussen Beurzen Congressen

6 november Training VITAL2-risicobeoordeling allergenen, Renswoude

6 november Symposium Sensory & Consumer Science, Utrecht

8 november Melkvet: vet interessant, Steenwijk

13 november Spray Drying: From theory to practice (VS)

13 november Het Nationale Verscongres, Voorschoten

13 november Food Retail Event, Amsterdam

15 november Workshop starten met MVO, Amersfoort

15 november Cursus Allergenen Management, Beveren (B)

16 november Cursus Hygiënische engineeringDroge processen, Utrecht

20 november10 november 2019 Leerlijn Productontwikkeling, Den Bosch

20 november22 januari 2019 Cursus Levensmiddelenchemie, Den Bosch

21-28 november Gevaren Inventarisatie en Risico Analyse Processen, Den Bosch

Tijdens dit symposium, georganiseerd door het Genootschap ter bevordering van Melkkunde, staat melkvet centraal. Dit vanwege de groeiende positieve aandacht die dit ingrediënt de laatste jaren krijgt. De prijzen voor melkvet stijgen nu de vraag toeneemt. Boter is weer een gewild product. Wat zijn de laatste inzichten rond melkvet bekeken vanuit de markt, sensoriek, gezondheid en technologie? In dit symposium wordt dit interessante ingrediënt vanuit deze kanten belicht.

Datum: 8 november, Locatie: Steenwijk www.genootschapmelkkunde.nl

Datagedreven agrifood

Digitalisering, big data en kunstmatige intelligentie zorgen voor ongekende mogelijkheden in de voedselproductie. De strijd om de data, van boeren tot consumenten, is begonnen. Datagedreven agrifood vergt dat er anders gedacht wordt over eerlijke businessmodellen. Privacy, verdeling van macht zijn belangrijke thema’s terwijl er een flinke push is om data en algoritmes open te stellen voor transparantie. Deze masterclass gaat hierop in.

Datum: 29-30 november, Locatie: Wageningen

22 november 3-daagse cursus Hygiënisch ontwerpen, Utrecht

22 november Seminar Energietransitie voor de industrie, Amersfoort

22 november Food and the City, Den Bosch

22 november Seminar Energietransitie in uw fabriekVan binnen naar buiten, Amersfoort

26-29 november ALL4PACK, Parijs (FR)

27-29 november Hi Europe & Ni 2018, Frankfurt (D)

29 november Food Safety Event, Amersfoort

29-30 november

Masterclass towards Data-Driven Agri-Food Business, Wageningen

11 december VITAL2-risicobeoordeling allergenen, Geertruidenberg

13-14 december

2-daagse cursus Innovatieve reinigingstechnieken - CIP, Utrecht

Voor de volledige agenda: www.vmt.nl

Voedingsmiddelen, Management en Technologie is hét mediaplatform voor de voedings-, genotmiddelen- en drankenindustrie in Nederland en België. VMT verschijnt 15x per jaar.

MYbusinessmedia

Mr. H.F. de Boerlaan 28

7417 DA Deventer

Postbus 58

7400 AB Deventer

T 0570 504300

E redactie.vmt@mybusinessmedia.nl

I www.vmt.nl

Uitgever

Suzanne Wanders

T 0570 504328

E s.wanders@mybusinessmedia.nl

Hoofdredactie

Willem-Paul de Mooij

T 0570 504386

E w.mooij@mybusinessmedia.nl

Eindredactie

Astrid Grootenhuis

T 06 26498598

E redactie.vmt@mybusinessmedia.nl

Redactie

Hans Damman

T 0570 504387

E h.damman@mybusinessmedia.nl

Dionne Irving

T 0570 504396

E d.irving@mybusinessmedia.nl

Maurice de Jong

T 0570 504367

E m.jong@mybusinessmedia.nl

Jorine van Knippenberg (webredactie)

T 0570 504329

E j.knippenberg@mybusinessmedia.nl

Redactie-adviesraad

Prof. dr. E.J. Smid; drs. M. van Zandvoort; dr. ir. C.D. de Gooijer; prof. dr. ir. M. Uyttendaele; F. Egberts;

S. van Hoof; dr. P.M. Klapwijk; prof. dr. ir. A. Van Landschoot; ir. J. Maagd; D. Koeman; K. Cuperus, drs. J. Stark (voorzitter); ir. E.J.C. Paardekooper (erelid)

Met medewerking van TNO, NIZO food research, Wageningen Universiteit en Researchcentrum, Universiteit Gent, Universiteit Utrecht.

Advertentie

Voor print, online en website-advies: Monique van Neutegem

T +31 6 50449402

E m.neutegem@mybusinessmedia.nl

Anneloes Veerman

T +31 6 12707014

E a.veerman@mybusinessmedia.nl

Marketing

Ina Jolij

T 0570 504332

E i.jolij@mybusinessmedia.nl

Vormgeving

Colorscan bv, www.colorscan.nl

Druk

Drukkerij Roelofs, Enschede

Abonnementen

Voor vragen over abonnementen, bezorging en/of adreswijzigingen kunt u:

Bellen met +31 570 504325; Mailen naar klantenservice@vmt.nl; Schrijven naar MYbusinessmedia bv, VMT, Postbus 58, 7400 AB Deventer.

Jaarabonnement VMT Optimaal

Nederland € 306,-

Jaarabonnement VMT Magazine

Nederland € 234,-

Jaarabonnement VMT Online

Nederland € 210,-.

Studentenabonnement € 114,-

Proefabonnement (3 edities) € 29,-

Prijzen zijn exclusief btw en € 3,95 administratiekosten. Beëindiging van het abonnement kan uitsluitend schriftelijk geschieden, uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode; nadien vindt automatisch verlenging plaats. ISSN 0042-7934

Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever openbaar worden gemaakt of verveelvoudigd, waaronder begrepen het reproduceren door middel van druk, offset, fotokopie of microfilm of in enige digitale, elektronische, optische of andere vorm.

Publicaties geschieden uitsluitend onder verantwoording van de auteurs. Alle daarin vervatte informatie is zorgvuldig gecontroleerd. De auteurs aanvaarden echter geen aansprakelijkheid voor de gevolgen van eventuele onjuistheden. www.vmt.nl

Meer of check de QR-code