Staat van de infra in 2023 Nouska de Saar

ACHTERGROND

De staat van de infra 2023 Meer hinder, veiligheidsscore kunstwerken omlaag

Minister Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) verwacht komend jaar meer hinder op de (vaar)wegennetten door extra onderhoud en het vervangen van kunstwerken. De veiligheid van bruggen en viaducten is het afgelopen jaar gedaald. Op alle netwerken is het effect van uitgesteld onderhoud zichtbaar.

DOOR NOUSKA DU SAAR

Minister Harbers stuurde eind november 2022 een pakketje rapporten naar de Tweede Kamer over de staat van de infrastructuur van Rijkswaterstaat, ProRail, de vervangings- en renovatieopgave en de verwachte werkzaamheden aan kunstwerken en wegen volgend jaar.

“Het algemene beeld is dat de infrastructuur grotendeels voldoet, maar niet overal. Op alle netwerken is het effect van uitgesteld onderhoud zichtbaar. Er zijn meer storingen”, schetst de minister de situatie.

De afgelopen periode is het aantal beperkingen en de kans daarop “significant toegenomen”. Om het gebruik van kunstwerken zoals bruggen veilig te houden gelden er namelijk in het hele land beheersmaatregelen, van afsluitingen tot snelheidsbeperkingen, die de belasting moeten verlichten. Rijkswaterstaat meldt in een van de rapOok ProRail stelt zijn rapportcijfer over de kwaliteit van de spoorinfrastructuur een tandje naar beneden bij. Dat cijfer was in 2021 – het jaar waar ProRail nu over rapporteert – niet goed maar ‘ruim voldoende’. Er is meer aandacht nodig voor het op norm houden of verbeteren van de staat van het spoor. Wel is het aantal techniekgerelateerde storingen gedaald.

porten dat de veiligheidsscore van kunstwerken in alle netwerken het afgelopen jaar bijgesteld moest worden van ‘goed’ naar ‘gemiddeld’. Dat betekent in feite dat Rijkswaterstaat (meer) maatregelen moet nemen om de veiligheid te bewaken. Maar die maatregelen kunnen ook nadelige effecten hebben voor (vaar)weggebruikers.

Veiligheidsrisico’s

“In algemene zin kan worden gesteld dat het uitstellen van onderhoud, ondanks inspecties, ook toenemende veiligheidsrisico’s met zich meebrengt. Er moeten steeds meer beheersmaatregelen genomen worden om de veiligheid te garanderen”, staat in het rapport.

Het is de grootste wijziging ten opzichte van vorig jaar, aldus de infrabeheerder. Dankzij meer verzamelde achtergrondinformatie over de kunstwerken is er een duidelijker beeld ontstaan over de staat. Op basis daarvan moest Rijkswaterstaat het veiligheidsoordeel van vorig jaar corrigeren.

Bruggen met beperkingen

Op landkaarten staan alle geplande werkzaamheden voor volgend jaar afgebeeld, de risico’s op hinder en de bruggen met een beperking. Met name in Noord-Nederland en Zuid-Nederland heeft Rijkswaterstaat veel ‘bruggen met een (belasting)beperking’ staan. Noordwest- en Zuidwest-Nederland tellen juist meer risico’s op beperkingen of hinder bij sluizen én bruggen in 2023.

Aannemers van Rijkswaterstaat gaan komend jaar aan de slag bij meerdere bruggen, sluizen en wegen. Tegelijkertijd zijn er onderhoudswerkzaamheden

Ook ProRail stelt zijn rapportcijfer over de kwaliteit van de spoorinfrastructuur een tandje naar beneden bij

uitgesteld door onvoldoende budget of zorgen om de constructieve veiligheid. Alles bij elkaar zorgt dat voor aanzienlijk meer hinder het komende jaar.

De kaarten lijken weliswaar op die van vorig jaar, maar er staan meer trajecten en knelpunten op waaraan wordt gewerkt. “Zo is het aantal beperkingen en de kans op beperkingen duidelijk toegenomen”, schrijft de minister.

Gekeken naar de resterende levensduur van bruggen blijft het beeld volgens Rijkswaterstaat hetzelfde vergeleken met vorig jaar. Van de kunstwerken zijn er relatief veel aan het einde of al voorbij hun verwachte levensduur: denk aan schutsluizen, vaste stalen bruggen en beweegbare bruggen.

Vervangen en renoveren

In een derde rapport over de prognose voor de vervangings- en renovatie-opgave, meldt Rijkswaterstaat dat de kostprijs van renovaties aanzienlijk is gestegen vergeleken met vorig jaar. Dat geldt in ieder geval voor tunnels, beweegbare bruggen en schutsluizen. Dat komt volgens Rijkswaterstaat onder andere door het gestegen prijspeil van 2021, hinderbeperkende maatregelen, en een opslag van 2 procent voor duurzaamheidsmaatregelen.

De totale vervangingskosten tot en met 2030 raamt Rijkswaterstaat nu op zo’n 4 miljard euro. In de periode erna tot en met 2040 gaat het om ruim 8,8 miljard euro.

Het prognoserapport moet een eerste globaal beeld geven van de objecten die de komende periode aan vernieuwing toe zijn. Met daarbij een inschatting van het benodigde budget. Minister Harbers plaatst in zijn brief wel de kanttekening dat het rapport nog niet af is: de haalbaarheid, programmering en budgetbehoefte moeten ze nog verder uitdiepen.