ESKUNNER

De cabine van de E12 is op wat schakelaars na identiek aan de MTX12-cabine. De instap via de schuifdeur is prima. Als machinist moet je kundig zijn om alle functies en mogelijkheden ten volle te benutten.

Links: Mecalac heeft de elektrische functies keurig geïntegreerd in de bestaande bedieningsterminal. Voor een echt goede weergave van de camerabeelden is een groter scherm wel welkom.

Rechts: achterin staan twee lithium NMCaccupacks van 90 kWh per stuk. Mecalac koopt deze in bij een Europese producent.

De testmachine van deze maand is in meerdere opzichten een bijzondere. De Mecalac E12 is de elektrische versie van de dieselaangedreven Mecalac 12MTX. Met zijn multifunctionele giek is dat al een tamelijk unieke machine, die zowel kenmerken heeft van een 12-tons mobiele graafmachine als van een wiellader. De machine beschikt namelijk over een knikbestuurde onderwagen met sper in beide assen en tegelijk ook over een bovenwagen die 360 graden kan zwenken. Dankzij de symmetrische snelwissel kun je een brede wielladerbak stekend aankoppelen en de machine als dusdanig inzetten. Andersom kun je ook een graafbak koppelen en de Mecalac als volwaardige graafmachine inzetten. De machine blinkt in de praktijk uit in klussen waar hij beide eigenschappen kan combineren. En dat is vaak in de wegenbouw, waar hij op het ene moment de puinbaan profileert, het andere moment ste- nen bijrijdt en weer wat later een kolk zet. Alsof dat nog niet genoeg is, kan de giek ook nog onder een offsethoek werken.

Elektrische versie

De E12 die we testen, is de elektrische versie van de bestaande 12MTX. De machines delen hetzelfde basisvoertuig, giek en cabine, maar hebben verschillende aandrijflijnen. Het is niet van vandaag of gisteren dat Mecalac werkt aan elektrificatie. Want in 2018 onthulde de fabrikant deze E12 voor het eerst, werkend te zien op Intermat in Parijs. Eind vorig jaar kwam Mecalac op de Bauma opnieuw met deze E12 en kondigde toen de serieproductie aan. Tegelijk onthulde het Franse merk ook de ES1000, een elektrische zwenklader, en een elektrische zelfrijdende dumper.

In de tussenperiode is er geen enkele fabrikant opgestaan, noch van een mobiele graafmachine, noch van een wiellader, die af fabriek een elektrische machine kan leveren in dit segment. Mecalac heeft naar eigen zeggen de tijd genomen om een machine te bouwen die dusdanig efficiënt is dat je op één acculading een volle werkdag kunt draaien. Dat ze daar in elk geval hun best voor hebben gedaan, is inderdaad te zien aan de techniek. Mecalac slaat een grote slag door de volledig hydrostatische wielaandrijving van de dieselmachine te vervangen door een elektromechanische op deze E12. De elektromotor is hierbij via een tweetraps tussenbak direct aan de achteras geflensd. Een doorgaande aandrijfas drijft de vooras aan. Dankzij deze mechanische oplossing zijn er veel minder verliezen in de rijaandrijving. Dat spaart energie en daardoor kan de machine langer werken op één acculading. Ten tweede verving Mecalac niet alleen de servobediening door een elektronisch aangestuurd ventielenblok, ook de hydrauliekpomp is een nieuw ontwikkelde, elektronisch gestuurde plunjerpomp. Ook dat verbetert de efficiëntie. Beide technieken zijn nieuw voor Mecalac, en als eerste op deze E12 te vinden. Het laat zien dat de fabrikant echt werk heeft gemaakt van de ontwikkeling van de elektrische machine, en niet zomaar snel de dieselmotor heeft vervangen door een elektrificatiekit. De giekfuncties en het zwenken zijn wel gewoon hydraulisch, een tweede elektromotor drijft de hydrauliekpomp aan. Beide motoren zijn vloeistofgekoeld.

Links: vrijwel alle techniek zit in de onderwagen. In de bovenwagen treffen we het ventielenblok, achter de open te klappen kap is ruimte voor een automatische smering.

Rechts: in het laden van de vrachtwagen verzet de Mecalac E12 een score van 282 ton per uur. In dit werk combineert het merk het voordeel van rijden, zwenken en toch werken met een brede bak.

Modulair

Mecalac ontwikkelde de elektrische aandrijflijn zelf door componenten in te kopen en de software in eigen huis te ontwerpen. Het systeem is zo gebouwd, dat het modulair is. Zo heeft de zwenklader dezelfde techniek, met twee elektromotoren en twee hydrauliekpompen. Deze E12 beschikt over twee accupacks, terwijl de zwenklader er één heeft. Op termijn zal Mecalac dan ook met kleinere en grotere elektrische machines komen op basis van dezelfde techniek. Het hart van die techniek bestaat bij een elektrische machine uiteraard uit de accu’s. Drie stuks in deze E12. Mecalac koopt ze van het Zweedse Northvolt en kiest daarmee naar eigen zeggen bewust voor een Europese leverancier. De lithiumaccu’s werken met NMC-techniek (nikkel-mangaan-cobalt) en zijn vloeistofgekoeld en -verwarmd. Ze kunnen werken onder omstandigheden van -20 tot +40 graden Celsius. Mecalac heeft voor de energiebehoefte gekeken naar de machinedata van de dieselversies. Via telemetrie is dat natuurlijk simpel uit te lezen. De accugrootte is uitgekomen op 180 kWh, waarvan 150 kWh netto beschikbaar is.

Over de verschillen tussen een LFP-accu (lithium-ijzerfosfaat) en een NMC-accu kun je een boek schrijven. Beide werken op basis van lithium, maar met een iets andere chemie. In praktijk vergt een NMC-accu wat meer temperatuurregeling, maar deze heeft een hogere energiedichtheid per kilogram. NMC is dus iets complexer voor de fabrikant, en mede daardoor is LFP in bouwmachines de standaard geworden. De verschillen zijn niet zo extreem als soms wordt beweerd in de bouwmachinewereld. Feit is dat NMC wereldwijd een zeer veel gebruikte accutechniek is.

Standaard display

Mecalac heeft alle extra functies die nodig zijn rondom het elektrische systeem verweven in het standaard display in de cabine. Hier kun je ook zaken instellen. Wanneer je aan het eind van de werkdag de machine aan de lader hangt, kun je instellen wanneer de accu vol moet zijn. De controller in de

Technische Gegevens

Motor

Merk en type Borstelloze elektromotor

Emissieklasse Elektrisch, geen lokale emissie

Nom. Vermogen 92 kW

Rijwerkaandrijving

Vloeistofgekoelde elektromotor 64 kW met tweetraps transmissie; rijsnelheden van 0–25km/h. Max. hellingshoek 54 procent (29 graden). Trekkracht 5.500 daN.

Hydraulisch systeem

Loadsensing met flowsharing. Variabel geregelde pomp via toerental elektromotor: 1x 144 liter/min. Werkdruk 310 bar. max.; Uitbreekkracht ISO aan bak: 6.150 daN. Zwenksnelheid: 12,5 rpm.

Elektrisch systeem

Lithium NMC accupacks. 700 Volt en 90 kWh machine kiest dan zelf het laadprogramma dat optimaal is voor de accu, én zorgt ervoor dat de machine op bedrijfstemperatuur gereedstaat als je wilt beginnen. Ideaal zou het zijn, als je dit via een app kunt regelen op afstand. De machine is geschikt voor AC-laden met een universele laadstekker en een 32A driefase-krachtstroomaansluiting. De laadcapaciteit zit dan op 22 kW per uur. Zodoende duurt het 7 uur om de accu helemaal op te laden. Een DC-snellaadoptie is later dit jaar beschikbaar.

Terug naar de testzandbak, waar testmachinist Bram van Gelder eind februari letterlijk de eerste uren op Nederlandse bodem draait. Van Gelder is dagelijks machinist op een Mecalac 12MTX bij Van Werven in Oldebroek, dus hij kan als geen ander de vergelijking trekken tussen beide machines. Als praktijkman moest hij eerst wennen aan de dieselversie van de Mecalac, gezien de vele mogelijkheden en functies van de machine. ‘Eerst vervloek je ‘m wel eens, totdat je het eenmaal gewend bent. Nu zou ik nooit meer wat anders willen.’ Van Gelder stapt voor deze test voor het eerst op de elektrische variant. Verwachtingen heeft hij vooraf niet echt, te juichen om elektrisch te gaan draaien staat hij evenmin. Toch draait hij ogenschijnlijk direct vloeiend en vlot met de E12 weg. Hoewel er onderhuids dus enorme veranderingen hebben plaatsgevonden, merkt hij daar als machinist weinig van. ‘De machine reageert zowel in het rijden als qua bediening hetzelfde als mijn eigen dieselversie’, zegt hij positief verrast. Het algehele gevoel met de elektrische machine is slechts een fractie anders, wat de machinist toeschrijft aan het 1,5 ton hogere eigengewicht van de elektrische versie. ‘De balans in de machine is ook hetzelfde gebleven.’ Het enige technische ver-

(twee stuks). Systeem voor verlichting: 24 V, twee 12 V-accu’s van elk 107 Ah.

Maten en gewicht

Maximaal graafbereik 7.125 mm

Werkdiepte 4.100 mm

Gewicht 11.300 kg

Wielbasis 2.225 mm

Lengte onderwagen 4.619 mm

Zwenkradius 1.385 mm

Transportbreedte 2.383 mm

Vrije hoogte

Onder contragewicht 1.165 mm

Bodemvrijheid 254 mm

Hoogte met ingetrokken giek 3.464 mm Geluid

Inhoud reservoirs

Brandstoftank nvt

AdBlue tank nvt

Hydraulisch systeem 91 liter, tank: 41 liter Motorolie nvt

Graafproef

25,96 m3 in 421 s = 221 m3/h = 19,64 m3/h per ton machinegewicht

Laadproef

23,32 ton in 297 s = 282 ton/h = 25,01 ton/h per ton machinegewicht

Informatie www.ahlmann.nl

De Mecalac biedt unieke mogelijkheden. Wel de wielkracht en tractie, maar meer bereik dan een wiellader en toch de mogelijkheid om met een brede bak en onder een hoek te werken schil is de lagere transportsnelheid over de weg; de elektrische versie is begrensd op 25 km/u om energie te sparen.

Geruisloos

Wat verder opvalt, zowel binnen als buiten de cabine, is dat de Mecalac tijdens de test écht stil is. Bij andere elektrische machines die we eerder testten, was vaak de hydrauliek of de koeling nog duidelijk hoorbaar. De E12 is echt geruisloos in het werk, en dat lijkt met name te danken aan de elektrische rijaandrijving en het nieuw ontwikkelde hydraulieksysteem. We beginnen de koude testdag met een urenstand op de klok van 25,50 en een 86 procent gevulde accu. Na het laden van twee vrachtwagens, het graven van een sleuf en veel schuiff werk op de zandbaan komen we uiteindelijk op 27,85 uur en 53 procent accucapaciteit. In 2 uur en 21 minuten vrij intensief werk met veel rijden, heeft de machine dus 33 procent van z’n energie verbruikt. Omgerekend zou de accu dus 7 uur en 3 minuten mee kunnen. Daarmee lijkt het aannemelijk dat de machine in gemengd werk een volle werkdag mee kan zon-

Prestaties Mec Alac E12

Omdat de Mecalac niet één op één te vergelijken is met een wiellader of graafmachine, houden we de scores neutraal.

der in de schaft bij te laden, mits de machine op het werk staat en daar blijft. Allemaal over op elektrisch dan maar?

Nee, de E12 is vooralsnog in beperkte aantallen beschikbaar. Daarnaast is de machine duur in aanschaf, reken op zo’n 500.000 euro voor een compleet uitgevoerde machine. Deze aanschafprijs, een factor 2,5 keer zo duur als de dieselversie, is verhoudingsgewijs wel in lijn met die van andere zware elektrische grondverzetmachines. Voor dat bedrag koop je in dit geval een originele fabrieksmachine en dat geeft duidelijkheid over de aansprakelijkheid en garantie. Wat betreft prestaties en bediening heeft Mecalac knap werk geleverd. Een teken dat ze elektrif icatie serieus nemen. De eerste exemplaren zijn inmiddels verkocht in ons land. Importeur Ahlmann Nederland ziet vooral vraag vanuit de aannemerij.

www.ahlmann.nl

Meer tests vindt u op www.bouwmachines.nl/test

SCORE: 25,01

SCORE: 19,64