ڕۆژنامهیهكی ئابووری -رێكالمی -ههمهڕهنگه
info@bazarpress.net
www.bazarpress.net
ساڵی دووهم ،ژماره ( ،)64یهك شهممه30 ،ی ئهیلوول 2012
Advertising Newspaper
6
خهرجی هاوسهرگیری ..تارماییهك گهنجانی تۆقاندووه قهرزهكانی ئاههنگ و زێڕ و ناوماڵ ،داهاتووی خێزان دهشێوێنێ جلی بووكێنی خهونی كچان ئاری مهحمود له بازاڕی س������یروان كه زیات������ر له 17س������اڵه دووكانی بهدلهی بوكێنی ههیه ،لهبارهی تێچووی ئاههنگ و ئامادهكارییهكانی هاوسهرگیرییهوه و بهتایبهت بهكرێگرتن������ی بهدلهی بوكێنی رای وای������ه :بهدل������ه نرخ������ی جیاوازی لهسهره و باش������ی و خراپی قوماش و مۆدیالتی ن������وێ پهیوهندییان به رادهی نرخهك������هوه ههیه .ههمانه بهدله به 80 ه������هزار دیناره و ههمانیش������ه به 800 دۆالر و بگ������ره زۆر ل������هوهش زیاتر له بازاڕهكانی كوردستان ههیه ،بۆیه زیاتر بهش������ێوهی كرێ ل������هالی ئێمه دهیبهن و ل������ه 200دۆالر تا زیات������ر و ههندێجار كه داوای مۆدیالت������ی نوێ دهكهن وهك ت������اوس له واڵتی دراوس������ێ ب������ه كرێی 1500دۆالر بۆم������ان هێناون .من خۆم ئهوانهی باری ئابووریان مامناوهند یان كهمتریش������ه رهچاوی ب������اری ئابووریان دهك������هم و له ن������رخ و گوێ پێ������دان به دڵی بووك ،حهزناكهم بهدڵش������كاوی له دووكانی من بڕۆن .ئهو كهسانهی دێنه الی ئێمه دوو جۆرن ههیه رهچاوی پاره دهكات و كاری ب������ه مۆدی������ل نییه ،ههیه تهنیا مهبهس������تی مۆدیلی نوێیه و گوێ ناداته نرخ و پارهكهی .كهس������مان ههیه خۆی له ئینتهرنێت مۆدیل ههڵدهبژێرێت و دێت الی ئێمه و ئێمه لهس������هر ههمان ویستی خۆی بۆی داوادهكهین. لهسهر گرانی و ئهوهی بووك و زاوا له دووكان لێیان بێته دهمهقاڵه پرسیارمان لێكرد و گوتی :زیات������ر بهر لهوهی بێنه ئێره له بارودۆخی یهكتر گهیش������توون و دهزانن دهبێت له چ ئاستێك داوا بكهن، بهاڵم ههشه كه دێت بووك دڵی دهچێته ش������تێك كه له توان������ای زاوادا نییه و به تایبهت ئ������هو كهس������انهی لهگهڵیان دێن خ������ۆی تێههڵدهقورتێنن ،جگ������ه له نرخ زیاتر كێش������ه لهسهرئاستی كراوهیی و قۆڵ و س������ینگ وئهمان������ه دێته پێش كه ههندێ بووك سهرهڕای حهزی خۆیان، دای������ك ی������ان پ������ووری زاوا ناهێڵێت ئهو بهدلهیهی بهدڵیهتی ههڵیبگرێت. زێر و گهوههر س������االر عوس������مان كه خاوهن دووكانی زێڕنگهریی������ه ،لهب������ارهی نرخ������ی زێر و بارگران������ی سهرش������انی زاوا دهڵێ������ت: زێركڕین پێش������ووتر قس������هی لهس������هر دهكرێ������ت و پێكدێن كه ك������هم یان زۆر، ئهوهن������ده مس������قاڵه بكڕدرێ������ت و لێره لهو ش������تهی ههڵیدهبژێرن رهنگه چهند مس������قاڵێك كهمت������ر یان زیات������ر بێت و ئهوهش هی������چ له م������هوزووع ناگۆڕێت. ههمان������ه بووك و زاوا خۆیان دێن و زێڕ دهكڕن ،ههیش������ه تێكدهری ههیه و ئهو كهسهی لهگهڵی دێت دهڵێت ئهو جوانه ی������ان ئهوه زۆره و لهو بابهتانه ،تهنانهت
كاری مهساج و جوانكاری سهر پێست ئهنجام دهدهی������ن و رۆژی زهماوهندیش ی زۆر پس������پۆڕ گریممان ههیه و كهس������ ئهوكاران������ه ئهنج������ام دهدهن ،تهنانهت بۆیهی نینۆكیش لهسهر ئاخر بنهماكانی مۆدیالت دهكرێت و بێشك دهبێت نرخی منی������ش لهگهڵ جوان������كاری ئافرهتانیتر جیاواز بێت .لهبارهی خهڵكی ههژارهوه، ئهو لهوهاڵمدا ووتی :ههولێر پڕیهتی له جوانكاری ئافرهت������ان به نرخی جیاواز و گ������هر بگهڕێن یهكێك ب������هدڵ و توانای خۆیان دهدۆزنهوه.
هرگیری هاوس رۆس هی كهس��� ه هتای پ ه هموو ی سهر ،ل هگهڵ اڵم ئ هو ۆش هكان ه س���راو رێن ،ب ه ساته خ ا ن ك ی ه د ه ه هنگ هك هنگ هك ه دا ب هش ��ان ئاه ا ئ ن ك���ه ب ه ا براد هر او هكهی� ۆست و ب هن ك ه ا ب هك هژ اندا د ه د نزیك و ك و زاو هڵ خۆی ئ هویش ك��� ه بو ن لهگ��� ابێ���ت، ی ا د همه ێكی گر ش���دار ن س��� هیان ��ن ،بار اندا به ڵ� هم پرۆ ێ ب هجێد ل هگ هڵی ی ه ك ه ئ هۆڵ و هس���ێك ق هرزان ه یرین و ك چ هی��� هی ئ هو ڕ و ش��� دیك هی ی دان هو ز بۆ زێ جان���ی خهم��� ڵ ،ق���هر هك گ هن م هن���ز ور هی هی ڕادهی��� ه س��� ه گه د �� ه ن� ب گ هیا وم���اڵ، هو پرۆ ن هو هی گ و نا ن بیر ل وونكرد �� ن� ئاه ه ن هتوان یات���ر ر ئاماد ه وو ه ك ه س���تی ز پۆرت��� ه ۆقان���د ه ب ه ئهم ڕا ت و ه .بهم مانزانی ن بك هن ه ب هباش��� ژیا كهم���ان باب هت ه بكهین:
ههر لێره بهكێش������هش هاتوون .بهڕای من باسی زێر الی كهسی رۆشنبیر ،بۆ پێوهری خۆشهویس������تی ئاخیر باسه و ناتوانین بڵێن ئهو كهسهی زێڕی زۆری كڕیووه بهختهوهره ی������ان به پێچهوانه، بهاڵم ههر وهك ع������هرهب دهڵێت( :زینه و خهزینه) واته گهر كهس������هكه ههیبێت با زۆریش بكڕێت له رۆژی تهنگانه زۆر زوو بهفری������ای دێت و دهتوانن بیكهنهوه پاره .الی من ههبووه هاتووه تهنیا یهك حهڵقهی ههڵگرتووه و كهسیتریش بووه تا ههشتا مسقاڵی كڕیووه. پاراستنی كلتوور بارزان لهبهردهرگا دووكانهكهی كه جل و بهرگی كوردی دهفرۆشێت ،چاوهڕێی كڕیاری دهكرد و لهسهر داوای من هات و وهاڵمی پرسیارهكانمه بهوشێوه داوه: كڕینی جله ك������وردی لهكاتی زهماوهندا خوویهك������ی كۆن������ه و وا ب������اوه له كاتی
هاوس������هرگیری جلی كوردیش له ریزی ئهو پێداویس������تیانه بێت كه دهكڕدرێت. ههڵبهت سااڵن دههاتن و چهند قاتێكیان بهیهكهوه ههڵدهگرت ،بهاڵم ئێستا ئێمه خۆم������ان وامان ڕاهێن������اون كه به قاتێك رازی بن و دواتر لهگهڵ ههر بۆنهیهكیتر بێ������ن و مۆدیلی ن������وێ ههڵبگرن ،چونكه ئێس������تا مۆدیالتی زۆر دهخرێته بازاڕ. لهس������هر گرانی قوماش بارزان دهڵێت: الی م������ن ت������ا 500دۆالرم ههیه ،بهاڵم الی برادهران قوماشی ههزاردۆالری و س������هرووتریش ههیه و ههر وهك ئهمڕۆ له دووكانی خۆم روویدا رهنگه به هۆی نرخی بهرزهوه ئهو كهس������انهی لهگهڵ ب������ووك دێ������ن ناهێڵن ئ������هوهی بهدڵیهتی بیكڕێت. خاتوونێ������ك وێ������ڕای م������ن ل������ه دووكان هاتهدهرهوه و گوتی :گرانی قوماش������ی ئێستا و زیادهخوازی خهڵك وایكردووه زۆر بارگرانی بكهوێته ئهس������تۆی زاوا.
بینیووم������ه دێن و جلی ك������وردی به دوو قات و س������ێ قات ههڵدهگ������رن ،كهچی بۆ زهماوهند ههر پێویس������تیان پێه نییه. خۆزگه چاولێك������هری ههڵدهگیرا و ههر كات بۆن������ه یان پێویس������تیان پێی دهبوو دههات������ن جلیان ههڵدهگرت .ش������وبرای من س������ێ قاتی ئاخی������ر مۆدیلی بۆ بوك ههڵگ������رت و تهكلیفێك������ی یهكجار زۆری ههڵگرت ،كهچی ت������ا رێككهوت بهكاری بهێنێت ههر مۆدیلیان نهما. بێویژدان���ی ل��� ه جوان���كاری ئافرهتانهكان رێزان كه خۆی بهم قۆناغهدا تێپهڕیبوو و لهب������ارهی جوانكارییهكان������هوه وتی: بێش������ك بووك حهزدهكات باش������ترین و راقیترین جوانكاری ئافرهتان ههڵبژێرێت و ئ������هو رۆژه ل������ه ههموو دنی������ا جوانتر دهركهوێت و جوانكاری ئافرهتانهكانیش ئهوئاوات������هی بووك دهقۆزن������هوه و خوا
نهكات ش������وێنێك ناوبانگ دهربكات ئیتر نرخی وهها خهیاڵی دهڵێن كه س������هرت سوڕ دهمێنێت .من دوو رۆژی زهماوهند و ههفتیانه چوومه جوانكاری ئافرهتانێك له عهنكاوه به 1300دۆالر ئهویش به خاترانێ لێیانوهرگرتم .ههرچهند خۆشم بهو پارهیه دڵگران ب������ووم ،بهاڵم حهزم نهدهكرد بڕۆمه هیچ شوێنێكیتر. ه������هر لهس������هر قس������هی ئ������هو بهڕێزه سهردانی ههمان جوانكاری ئافرهتانمان ك������رد و ئهوی������ش بهو مهرج������هی ناوی ب���ڵ��او نهكهینهوه هاته قس������ه و گوتی: جوانكاری ئافرهت������ان تا جوانكارییهكی دیكه نرخی������ان جیاوازه ئ������هوهش كار دهیس������هلمێنێت و نرخ به پێوهری باشی كار ،خۆی فهرزدهكات .پرس������یارمكرد كه مهگهر تێچ������ووی جوانكردنی بووك ئهگهر بهباش������ترین جۆری میكیاجیش بێ������ت دهكاته ئهو نرخه كه ئێوه دهیڵێن؟ ئهوی������ش له وهاڵمدا وتی :ئێمه پێش������تر
ل ه روانگهی دینهوه م������هال كهمال خۆش������ناو ل������ه مزگهوتی ماجیدی ش������یكردنهوهیهكی شهرعی بۆ ئهو باس������ه دهكات و دهڵێت :بهداخهوه زۆر ش������ت ئهنجام دهدرێ������ت كه دووره ل������ه ش������هرع و رێنمایی������ه ئایینییهكان. خهرجییهكانی ژنهێن������ان دهبێت به پێی رێنماییهكانی ش������هرع بن .كه دهچیته خوازبێنی بۆ كوڕێك یان كچێك به مێرد دهدهیت نابێت به هیچ ش������ێوهیهك نرخ لهسهر ئهو مرۆڤه دابنرێت ،چۆن پیاو له ژیاندا ئازاده و ناكڕدرێت و نافرۆشرێت ههر بهوش������ێوهیهش دهبێت بۆ كچهكه وابێ������ت .نرخی م������رۆڤ زۆرگرانه و به بینای خوا دانراوه ،بۆیه گهر كهسێك به ئهنقهست بكوژرێت بكوژهكه ههتاههتایه له دۆزهخدا دهمێنێتهوه .لێره مهبهستم ئهوهیه ك������ه نابێت نرخێ������ك دابنرێت و دهبێ������ت ئهو ئافرهته به گوێرهی داهاتی ئهو كوڕه رهفتار ب������كات و نابێت دایك و باوك������ی ئافرهتهك������ه بیفرۆش������ن و بڵێ������ن دهبێت ئهوها بك������هی و ئهوهی بۆ دابینك������هی و ...ت������د .مارهیی زۆریش ههر كارێكی ناش������هرعییه و تهقالیدێكه كه ئێستا باو بووه و له دینهوه دووره. مارهیی شهرعی 19مسقاڵه و گهر بوو به بیس������ت زهكاتی دهكهوێت ،بهاڵم ئهو كوڕه گهر دهوڵهمهن������د بوو به مهرجێك بهسهریدانهسهپێنی كه دهبێت ئهوهنده زێر و جل بكهی ،بێش������ك ههر ش������تێك بۆ خێزانی بكات ئ������هوه جائیزه و رێی پێدراوه ،بۆ وێنه گهر س������هد مس������قاڵی بۆ بكات بهناوی خش������ڵ ه������هم زهكاتی ناكهوێت و ههمیش خۆشهویس������تییهكی گهورهی������ه ل������ه نێ������وان ژن و مێرد .من وهك كهم������ال گ������هر ههمبێ������ت ههم������وو قالب������ی خێزان������ی خۆم دهكهم������ه زێر و هیچ بێش������هرعییهكی تێدانییه ،بهاڵم كه گهیش������ته ئیس������راف و زیادهكڕین ئهوه دهبێته مهس������هلهی ئیس������راف ،بۆ وێنه جلكێك������ی ههبێت بیكات������ه ده جلك ،یان پارچه زێرێكی ههیه به ئهنقهست بیكاته ده پارچ������ه زێر ئهوه ئیس������رافه .ئهگینا كه پیاو دارابوو حهزدهكات به حهاڵلی ڤێالی ب������ۆ دهكڕێت ی������ان زێرێكی زۆر دهكرێت و ..هیچ بێ شهڕعی تێدانییه.
بهرزترین تاوهری نیشتهجێ بوون له جیهاندا كرایهوه بهرزترین ت��اوهر بۆ ح �هوان �هوه و ژیانی ه��اوواڵت��ی��ان ل�ه ش��اری دوب���هی ل�ه واڵت��ی ئیمارات كرایهوه و ژمارهی پێوانهیی له پهرتووكی گینس تۆماركرد. بهپێی راپۆرتێكی «شهفهقنا»ی سعودی، پ��اش ئ �هوهی ش��اری دوب �هی له ئیمارات ل��ه س���هرهت���ای س��اڵ��ی 2010زای��ی��ن��ی ت����اوهری «خ�هل��ی��ف�ه»ی وهك ب�هرزت��ری��ت ت��اوهر ك���ردهوه ،چوارشهممهی راب��ردوو ب �هرزت��ری��ن ت����اوهری نیشتهجێبوون لهو شاره كرایهوه .بهڕێوهبهرانی كۆمپانیای سازكردنی ئهو تاوهره له كۆنفڕانسێكی رۆژن��ام�هوان��ی��دا رایانگهیاند كه ت��اوهری
«پرهنس تاوهر» به بهرزی 414مهتر، بهرزترین تاوهری نیشتهجێبوونه و جگه له پهرتووكی گینس ،شۆڕای بینا بهرز و نیشتهجێبوونی شار دانی ب�هوهدا ناوه. پانتایی ئهو ت��اوهره 37ههزار و 410 ف��وت دووج��ای �ه و جگه ل �ه ق��ات��ی زهوی شهش قاتی له ژێرزهوی و 100قاتیتر بهرزه .به گشتی 763شووقهی جیاواز ب�ه ژوورێ���ك ت��ا س��ێ ژووری نووستن و ش��وق �هی م��ۆدێ��رن��ی ل �هخ��ۆگ��رت��ووه .ه�هر ل�هو ب��ارهوه فێدریكۆ تۆبر :بهڕێوهبهری ك��ۆم��پ��ان��ی��ای ب �هره �هم��ه��ێ��ن �هری دی��زای��ن��ی سازكردنی تاوهری نیشتهجێبوون دهڵێت:
ت����اوهری پ��رهن��س ت����اوهر 957شوێنی راگرتنی ئۆتۆمبیل و ههشت فرۆشگهی گهورهی له قاتی یهكهم ههیه كه ههموو پ��ێ��داوی��س��ت��ی دان��ی��ش��ت��ووان��ی ت���اوهرهك���ه دابیندهكات و ئێستاكه سهرقاڵی پێدانی شووقهكانن به خاوهنهكانی كه له واڵتانی جیاواز پێكهاتووه. ل�ه حاڵێكدا ت���اوهری خهلیفهی ش��اری دوب�هی به 828مهتر ب�هرزی بهرزترین ت�����اوهر ل���ه ج��ی��ه��ان��دا ئ���هژم���اردهك���رێ���ت، پ��رهن��س ت�����اوهری ئ���هو ش����اره ن��ازن��اوی بهرزتریت تاوهری نیشتهجێبوونی جیهانی بهدهستهێناوه.
ئامادهكاری الپهڕه 6و :7ژیال كهریمی