Bazalt Groep Magazine - voorjaar 2023

HET GESPREK

KIJK! geeft ons de juiste taal om over het kind te praten

TOEKOMSTGERICHT ONDERWIJS

Kruip in het brein van

jonge kinderen

WIE OF WAT HEEFT JE KIJK OP

HET VAK VERANDERD?

Juf, wat wil jij later worden?

Inspiratie en kennis voor je onderwijspraktijk

Colofon

Redactie

Oscar van de Leijgraaf

Marloes Roelse

Elisah Walburg

Zi Wat

Tekstuele bijdragen

Ton Burger Clara Buter

Jarah de Weerdt

Fotografie

Bart van Vliet

Marijana Pajovic

Social media

Annelies van Bruksvoort

Ontwerp

Francoise Dees

Druk

Opmeer papier pixels projecten

Bazalt Groep Magazine verschijnt 2x per jaar

Redactieadres

teammarketingcommunicatie @bazaltgroep.nl

Bazalt Groep

Bezoekadressen:

Locatie Den Haag

Burgemeester Patijnlaan 19

2585 BE Den Haag

Locatie Goes Stationsplein 21 4461 HP Goes

Postadres: Postbus 53509

AM Den Haag T 088 55 70 570 www.bazaltgroep.nl

FOTOMODELLEN VERTELLEN

Wat vind je leuk om te leren? We vroegen het onze covermodellen.

Bazalt Groep Magazine verschijnt 2 x per jaar. In elke editie delen we inspiratie en voorbeelden voor jouw onderwijspraktijk.

Femke (6 jaar) gaat naar de M.M. Boldinghschool in Den Haag.

“Het leukste wat ik vind om te leren is spelling, rekenen en schrijven. Omdat het allemaal zo rustig gaat en niet te veel herrie heeft.”

Ook in het nieuwe schooljaar worden er meer dan 50 trainingen in de Bazalt Groep Academie gepland. Neem een kijkje op onze website of er ook iets voor jou tussen staat.

Olivier (6 jaar).

Hij zit op Nutsschool Zorgvliet in Den Haag.

“Ik vind het gewoon leuk om lekker buiten te spelen!”

Femke (6 jaar) gaat naar basisschool Ackerweide in Pijnacker.

“Ik vind het leuk om de verliefde getallen te leren tot 10, klokkijken en hoe je een salto kan maken.”

TROTS OP Bazalt Groep Magazine

Yes! Hier is-ie dan. De eerste uitgave van Bazalt Groep Magazine. Vorig jaar zijn Bazalt, HCO en RPCZ verdergegaan onder de merknaam Bazalt Groep. Je ontving eerst mogelijk een uitgave van één van de merken. Vanaf nu dus van Bazalt Groep. In elke editie nemen we je mee in de ontwikkelingen binnen het onderwijs en voeren we een goed gesprek over een actueel onderwijsthema. Daarnaast laten we je zien hoe het is om te werken bij Bazalt Groep in ‘De week van’. Ook komen onze prachtige educatieve uitgaven aan bod en vertellen we je waarom je die niet mag missen. We hopen je veel inspiratie te geven voor jouw eigen (school)ontwikkeling!

Stimulerende start!

Een goed begin is het halve werk. Dat geldt voor alles, dus ook voor het leven. Maar voor lang niet iedereen is dat goede begin vanzelfsprekend. Daarvoor moet je geluk hebben. In Nederland is er echter één groot voordeel voor elk kind: je gaat naar school. Bij Bazalt Groep vinden wij dat je als leraar het verschil kunt maken. Jij kunt een kind op weg helpen, op zo’n manier dat het kind daar zijn of haar verdere leven iets aan heeft. Een observatie-instrument dat daarbij kan helpen, is bijvoorbeeld KIJK!. Op pagina 4 lees je over de ervaringen van de Dr. C. Steenblokschool met het werken met KIJK!. Ook geven we een inkijkje bij onze collega Nanneke die onderwijsadviseur is voor het jonge kind. Verder staat dit nummer vol met inspiratie en praktijkverhalen hoe jij een stimulerende start kunt maken met jouw klas. Veel leesplezier!

Een schoolvoorbeeld van KIJK!

Jonge kinderen ontwikkelen zich grillig. Het is daarom des te meer van belang dat we hun ontwikkeling goed volgen en met regelmaat in kaart brengen. Met KIJK! heb je een sterk observatiesysteem in handen.

Een gesprek met ib’er en onderbouwcoördinator Tanja de Voogd, leerkrachten Ineke de Zwarte en Eline Lievense van de Dr. C. Steenblokschool in Goes en onze KIJK!-expert Liesbeth van Waas over het gebruik van KIJK!.

TEKST: ZI WAT

FOTOGRAFIE: BART VAN VLIET

Ineke de Zwarte-de Jonge leerkracht kleutergroep

Dr. C. Steenblokschool Goes

Op zoek naar een nieuw observatiesysteem

Ineke trapt af: “Ik begon als kleuterleerkracht samen met een onderwijsassistente, eerst in groep 1 – wat later een kleutergroep werd. Er was al een observatiesysteem, maar daar deden we eigenlijk niet veel mee. We zochten naar een nieuw systeem waar ook kwaliteit mee geborgd kon worden. Ik ben destijds naar een infobijeenkomst over KIJK! in Vlissingen geweest en wist meteen dat we dit in huis moesten halen.”

Eline Lievense-Remijn leerkracht kleutergroep

Dr. C. Steenblokschool Goes

Tanja de Voogd-Klaasse

ib’er en onderbouwcoördinator

Dr. C. Steenblokschool Goes

Eline: “KIJK! sluit aan bij hoe wij met de leerlingen om willen gaan. We kijken echt naar het kind zelf, waar voorheen meer naar de groep werd gekeken of naar wat er verwacht werd van een bepaalde leeftijd. Voor ons is de ontwikkeling van de individuele leerling leidend.”

Tanja vult aan: “Kleuters ontwikkelen zich natuurlijk heel sprongsgewijs. En dan is het fijn om een systeem zoals KIJK! te hebben, waarin je je observaties kunt bijhouden en een ontwikkelingslijn volgt. Daarmee kun je dan vergelijken en beoordelen waar een leerling zit op deze lijn en hoe deze zich ontwikkelt ten opzichte van een halfjaar of een jaar geleden.”

Dagelijks observeren

Inmiddels werkt de school al tien jaar met KIJK! en dat is te horen én te zien: bij leerkrachten Ineke en Eline zit de KIJK!-werkwijze helemaal ingebakken.

Eline vertelt over het observeren: “We zien de kinderen in de hoeken samen spelen en samen werken. We schrijven dagelijks op wat wij zien.”

V.l.n.r.

Ineke valt bij: “Ook onze onderwijsassistent helpt bij activiteiten door in de KIJK!-app observaties te noteren, die wij dan later in het systeem kunnen verwerken. Op deze manier lukt het ons om zo veel mogelijk te zien.”

Registreren en reflecteren

De school registreert twee keer per jaar, in januari en juni. Eline: “We hebben ook weleens leerlingen die een ontwikkeling doormaken die wijst naar de mogelijkheid om te versnellen of juist te verlengen (doubleren). Voor deze kinderen hebben we in december al een registratiemoment. Leerlingen die tussendoor binnenkomen, registreren we na zes maanden onderwijs.”

Ineke vult aan: “Als een leerling al zó veel laat zien waardoor we in staat zijn eerder te registreren, dan doen we dat. In de praktijk nemen we het kind dus al snel mee in het registratiesysteem.” Liesbeth: “Ik kan merken dat jullie de KIJK!-ontwikkelingslijnen goed in de vingers hebben. Jullie zien meteen zo veel, zelfs bij een kind dat nog maar net op school is. Dan weet je goed waar je naar moet kijken. Niet iedereen is daar zo bekwaam in!”

Doelen

De school werkt ook met de module KIJK! Beredeneerd Aanbod, waarbij de doelen gekoppeld kunnen worden aan de registraties. “Na het registreren krijgen we een groepsoverzicht en kijken we naar de onderwijsbehoeften van de leerlingen en naar de doelen die we aan gaan bieden”, vertelt Ineke

Ineke en Eline maken ook gebruik van de KIJK!ouderrapporten die ze aanvullen met een stukje tekst over de leerling, gericht op de ouders. Eline: “We zien wel dat ouders behoefte hebben aan nadere uitleg bij deze rapportages. Er wordt vaak gekeken naar de leeftijden die bij de balkjes staan, terwijl wij willen laten zien hoe het kind ten opzichte van zichzelf gegroeid is. KIJK! geeft ons de juiste taal om over het kind te praten. Tegenover de ouders, maar ook met elkaar onderling.” Liesbeth legt uit dat de kalenderleeftijd eventueel uitgezet kan worden bij de uitdraai van de rapporten, net zoals de toelichting op de geregistreerde ontwikkelingsleeftijd. “Deze functie kenden we nog niet,” reageert Tanja, “maar gaan we zeker de volgende keer gebruiken!”

Extra zorg

Ineke de Zwarte-de Jonge

Ineke: “Dat komt omdat zo’n nieuwe leerling gewoon veel laat zien.” Liesbeth: “Maar in een lege huishoek laat dat kind niks zien hoor, dus jullie zijn daar ook al dagelijks mee bezig door de speelhoeken optimaal in te richten.” “Een rijke leeromgeving, daar hechten wij zeker veel belang aan”, beaamt Tanja

Ineke vindt dat KIJK! ook goed bijdraagt aan leerlingen die extra zorg behoeven. “KIJK! biedt mij dan heel handig de richtlijnen waar ik naar kan kijken: waar zit de leerling nu, wat zou logischerwijs de volgende fase in de groei moeten zijn en kan ik daar eventueel wat mee? Vervolgens kan ik heel mooi Kijk Kies Doe gebruiken om dit in de praktijk te brengen.” In de rol als ib’er heeft Tanja drie keer per jaar een geplande groepsbespreking. “We kijken eerst aan de hand van de groepsrapportages of er ontwikkelingslijnen opvallen en of er aandacht voor bepaalde onderdelen in een groep nodig is. Daarna kijken we ook per leerling of er speciale zorgbehoeftes zijn.

‘Je kunt heel mooi zien hoe de lijn doorloopt vanuit de kleuters naar groep 3.’

Eline Lievense-Remijn, Tanja de Voogd-Klaasse, Ineke de Zwarte-de Jonge en KIJK!-adviseur Liesbeth van Waas.

Goed ingerichte, prikkelende speelhoeken zoals dit winkeltje waar de kinderen al spelenderwijs leren tellen, zorgen ervoor dat de leerkrachten dagelijks gemakkelijk observaties kunnen doen.

Voor leerlingen waarbij dat het geval is, draaien we alle KIJK!-lijnen uit (het individuele rapport) om een goed totaaloverzicht te hebben.

We bewaren de rapportages ook in het digitale dossier van het kind in ParnasSys. Bij leerlingen die echt specifieke zorg nodig hebben, zijn de KIJK!-lijnen trouwens heel fijn te gebruiken om juist hele kleine doelen te kunnen stellen.”

Overdracht kleutergroep naar groep 3

Tanja en Eline: “Aan het eind van de kleutergroep wordt een overdracht gedaan met de leerkracht van groep 3. De groepsrapportage van KIJK! wordt daarbij gebruikt.”

Ineke is ook een aantal jaar leerkracht in groep 3 geweest, die bij de Dr. C. Steenblokschool ook bij de onderbouw hoort.

“Je kunt heel mooi zien hoe de lijn doorloopt vanuit de kleuters naar groep 3 en waar een leerling eventueel al voorloopt aan het eind van de kleutergroep. Dat is waardevolle informatie om mee aan de slag te gaan.”

KIJK!

KIJK! is hét kindvolgsysteem van Nederland en helpt je om de ontwikkeling van elk kind goed te volgen.

• Dat begint met observeren: je maakt notities van wat je opvalt (in de app of op je laptop).

• Twee keer per jaar breng je die gegevens in kaart: je gaat registreren. Je hebt dan helder in beeld hoe het kind en ook de hele groep zich ontwikkelt.

• Op basis van die gegevens kies je een passend aanbod aan activiteiten, die het kind stimuleren om de zone van de naaste ontwikkeling te verkennen. Zo weet je zeker dat je het optimale doet om kinderen de beste start te geven!

KIJK! heeft aanvullende digitale modules waarmee je de ontwikkeling van jonge kinderen per locatie, per (school)bestuur of zelfs per gemeente kunt volgen. Dit biedt handvatten voor kwaliteitsbeleid.

Tanja: “De overgang van de kleutergroep naar groep 3 is een grote stap voor leerlingen. We willen hier graag de kinderen extra in begeleiden.”

Liesbeth: “Je kunt in principe leerlingen tot 7 jaar blijven observeren en registreren in KIJK!. Hiermee zou je dus de leerlijn kunnen blijven volgen tot de leerling de ontwikkelleeftijd van 7 jaar heeft bereikt.”

Tanja rondt het gesprek af: “KIJK! sluit prima aan bij onderwijsverbeteringen die we (eerder) in gang hebben gezet als werken met coöperatieve werkvormen, werken met EDI en aandacht voor differentiëren. We maken er dus graag gebruik van!”

Kijk op www.bazaltgroep.nl/kijk voor meer informatie of scan de QR-code om in te schrijven voor een gratis infobijeenkomst.

‘KIJK! geeft ons de juiste taal om over het kind te praten.’ Eline Lievense

Wat is het fijn om weer in een klas te zijn!

MAANDAG

Een rustig begin van de werkweek. Omdat ik vanmiddag en vanavond een training heb, kan ik ’s morgens op mijn gemak opstarten. Een wasje draaien, boodschappen doen en sporten. Daarna check ik mijn mail, kijk ik de voorbereidingen van deze week nog even door en ga ik op pad naar Eindhoven voor een training ‘KIJK! De basis’.

DINSDAG

In de ochtend klasbezoeken groep 1-2 in Baarn. De klasbezoeken zijn een onderdeel van de training KIJK! en samen met de leraren ga ik kijken waar en wanneer en wat er geobserveerd en genoteerd kan worden.

’s Avonds een training ‘Visie en werkwijze KIJK! 0-7’ in Maasdam en bof ik even … ik mag een hapje mee-eten!

WOENSDAG

Pas vanmiddag training geven in Amsterdam, dus in de ochtend tijd om een KIJK! monitorrapportage te maken en de trainingen van volgende week voor te bereiden.

DONDERDAG

De tweede dag klasbezoeken in Baarn. Wat is het fijn om weer in een klas te zijn … de leraar in mij komt boven! Note to self: je bent hier om te coachen ...

VRIJDAG

De laatste werkdag staat dag 2 van de training ‘Zien is Snappen’ uit onze Academie gepland in Rotterdam. Met een enthousiaste groep nog even knallen voor het weekend begint. En dan zo snel mogelijk (inclusief file) door naar huis.

TEKST: NANNEKE VAN LOKVEN FOTOGRAFIE: NANNEKE VAN LOKVEN, ANDA VAN RIET

BREINHELDEN

BREINHELDEN

Bij de les blijven

TEKST: ELISAH WALBURG FOTOGRAFIE: STOCK

In de praktijk worden studiedagen vaak ingericht om aan de slag te gaan met het team. Heel fijn, maar door deze gezamenlijke studiedagen wordt vaak het individuele scholingsaanbod vergeten. Bazalt Groep Academie heeft voor het nieuwe schooljaar een inspirerend aanbod geprogrammeerd, zodat je een stimulerende start kunt maken voor jezelf én in jouw klas.

Voor de individuele scholing is er elk jaar budget beschikbaar. Leraren en onderwijsondersteunend personeel hebben recht op twee klokuren per werkweek (deeltijd naar rato) voor hun professionele ontwikkeling. Ook hebben zij recht op € 500,- per jaar (deeltijd naar rato) om invulling te geven aan hun professionalisering. Over de jaren 2020 en 2021 is dit bedrag verhoogd naar € 600,-.

[Red. Indien een werknemer het budget niet gebruikt in het betreffende jaar, maken werkgever en werknemer onderling afspraken over het opsparen en/of meenemen van dit budget naar een ander jaar. Bron: CAO primair onderwijs].

In de praktijk zien we dat veel leraren het persoonlijke scholingsbudget laten liggen. Vaak omdat er veel teamdagen zijn. Dan geloof je het wel, maar zelf een training volgen is superkrachtig. Je kiest namelijk echt iets wat bij jou past en waar jij geholpen mee bent in de les. Bazalt Groep biedt een gevarieerd aanbod aan trainingen in de Academie. Zo kun je de inspirerende training ‘Natuurlijk, buiten rekenen!’ volgen of de CPION geaccrediteerde post-hbo-opleiding Leraar Nederlands voor anderstaligen (NT2). Dit is een geregistreerde opleiding tot NT2-specialist in het primair onderwijs. Een training volgen naast de gezamenlijke studiedagen is ook een kans om samen met collega’s van andere scholen ervaringen op dit gebied uit te wisselen.

Bazalt Groep Academie ook voor schoolleiders

Naast de bestaande scholingsbudgetten hebben schoolleiders recht op een individueel professionaliseringsbudget van € 3.000,- per jaar. Een goed bedrag wat een schoolleider in zijn of haar eigen professionalisering kan investeren. Onlangs is er een blended aanbod ontwikkeld speciaal voor deze doelgroep, namelijk ‘Samenwerkend leiderschap’, en dit staat voor volgend schooljaar geprogrammeerd in de Academie. In deze training doe je een deel online en een deel klassikaal. Het online leren vindt plaats in een digitaal platform waar je ook samen met anderen werkt en leert. Op pagina 12 lees je het verhaal van Marjan Bastiaansen die het incompanytraject deed met haar scholengemeenschap. Tijdens het blended aanbod krijg je alle facetten mee, maar pas je het alleen toe voor je eigen klas/school. Je maakt kennis met andere scholen en dat maakt deze training zo sterk. En je krijgt een kijkje in de keuken bij andere collega’s, wat altijd leuk is.

Bazalt Groep Academie agenda

Het hele jaar door zijn er trainingen gepland in de Academie. Neem een kijkje op onze site of scan de QR-code. We hopen je snel te mogen verwelkomen!

Ontdek waar je kansen voor onderwijsontwikkeling liggen met Samenwerkend

leiderschap

Om tot een hecht team te komen, moet je het eens zijn over de aanpak en elkaar steunen. Dan kom je tot de beste prestaties. Het team krijgt meer werkplezier en de leerlingen hebben daar baat bij. We spreken voorzitter college van bestuur van Stichting SOM Marjan Bastiaansen-Ars. Zij volgt momenteel het incompanytraject onder leiding van onderwijsadviseurs Sanne Wensink en Sjoerd van Loon.

In de training ‘Samenwerkend leiderschap’ krijg je inzicht in hoe je gezamenlijk met je team duurzame schoolorganisatieontwikkelingen kunt realiseren. Je reflecteert hierbij nadrukkelijk op je eigen leiderschapsstijl en handelen. Je kunt de training individueel volgen, nog krachtiger is als je deze met andere schoolleiders van jouw organisatie volgt. De training is gebaseerd op het gelijknamige boek Samenwerkend leiderschap van de Amerikaanse onderwijswetenschapper Peter DeWitt. Hierbij maakt DeWitt gebruik van de zes sterkste factoren van invloed (uit de meta-analyse van John Hattie) die het leerproces van leerlingen het meest beïnvloeden.

Marjan is door Bazalt Groep ondersteund bij de ontwikkeling van het nieuwe strategisch beleidsplan. Tijdens dit traject kwam Marjan in aanraking met Samenwerkend leiderschap. Marjan: “Een nieuwe bestuurder brengt ook veranderingen met zich mee. Iedereen ging zich weer afvragen: wat vinden wij belangrijk binnen de stichting? Die vraag stelde ik zelf ook in het kader van het strategisch beleidsplan.

Maar ook: als we het samenwerken zo belangrijk vinden, want SOM staat voor samen onderwijs maken, hoe kunnen we er dan voor zorgen dat we daar dan ook dezelfde taal in gaan spreken? Het traject Samenwerkend leiderschap helpt daarbij. Het doel is focus op het onderwijsinhoudelijke leerproces van leerlingen in de dagelijkse praktijk van teams en schoolleiders. Precies datgene waar ook stichting SOM voor staat. Het was dus vanzelfsprekend om deze training in gezamenlijkheid, bestuur en schoolleiders, te volgen bij Bazalt Groep.”

‘Door de training Samenwerkend leiderschap spreken we nu dezelfde taal.

TEKST: ELISAH WALBURG FOTOGRAFIE: BART VAN VLIET

Dezelfde taal

Marjan: “Door de training Samenwerkend leiderschap spreken we nu dezelfde taal. We weten wat we bedoelen als we het hebben over ‘meet’, ‘model’ en ‘motivate’. En dat zijn termen die we dan ook bewust gebruiken. We leren elkaar en elkaars onderwijspraktijk ook beter kennen. En dat is het voordeel van het incompanytraject. Je gaat er met je eigen club mee aan de slag. Het is ook fijn om elkaar weer te ontmoeten. COVID heeft er ook bij de schoolleiders ingehakt. Waardoor elkaar ontmoeten als collega-schoolleider minder vaak kon plaatsvinden. We spreken nu niet alleen dezelfde taal. We vinden het bijvoorbeeld allemaal belangrijk om kansengelijkheid van kinderen verder te ontwikkelen. Maar dat vraagt van jou als schoolleider ook wel echt dat je daar een actievere rol in neemt om je team daarin mee te nemen. Ik noem het ‘dezelfde taal’.”

De training

Samenwerkend leiderschap biedt handvatten om onderwijsontwikkeling te realiseren vanaf de werkvloer, niet vanachter je bureau. Onderdeel van deze training zijn drie trainingsbijeenkomsten. Hier draait het om het versterken van de leiderschapsrol, waarbij je samen met je team voortdurend gericht bent op het leer- en ontwikkelproces van leerlingen. Marjan: “De pluspunten van de trainingsdagen vind ik vooral de tijd nemen om gewoon eens met elkaar te zitten en met elkaar door te praten over de onderwerpen binnen Samenwerkend leiderschap. Je krijgt nog meer een kijkje in de keuken van elkaar en de ontwikkeling waar iedereen staat. Ook de dilemma’s waar collega’s mee worstelen.

Het is dan mooi om te zien dat je bij elkaar hulp kunt gaan zoeken en dan ook de her- en erkenning ziet. Dat doet dan wat in de vorming van het team. Ik leer daardoor mijn schoolleiders nog beter kennen omdat ik zelf ook deelneem aan de trainingen. Dus ik zie hoe we reageren op elkaar. Waar we mee zitten, waar we trots op zijn. Maar ook dat ik óók diezelfde taal spreek. Het vraagt van mij dus net zo goed om te ‘ontmoeten’ en ‘model’ te staan en te ‘motiveren’. Het is een hulpmiddel om je verder te ontwikkelen.”

Marjan vult aan: “Tijdens de training krijgen alle schoolleiders ook huiswerk mee. Dat was best wel even spannend. Je moet een logboek bijhouden en je moet een plan van aanpak maken. In de afsluitende bijeenkomst presenteerden de schoolleiders hun plannen van aanpak, in relatie tot hun schoolontwikkeling.

Mooi om te constateren dat deze presentaties stevig onderbouwd werden door theoretische achtergrondinformatie. Dit verduidelijkt ook naar elkaar de context en de situatie waarin de schoolleider met zijn team zich bevindt. De gezamenlijke raakvlakken zijn het versterken van de professionele cultuur. Samenwerkend leiderschap heeft opgeleverd dat we ons in veiligheid en vertrouwen samen verder ontwikkelen, zowel op teamniveau als op stichtingsniveau. We spreken steeds meer dezelfde taal.”

Samenwerkend leiderschap

Een schoolleider die streeft naar samenwerkend leiderschap gelooft in de kracht van het team en heeft als doel om gezamenlijk met alle betrokkenen het leren en de ontwikkeling van leerlingen binnen de school te optimaliseren. De training

Samenwerkend leiderschap staat voor het initiëren en stimuleren van de onderwijsinhoudelijke dialoog en reflectie. De schoolleider brengt samen met zijn team acties tot stand om het leerproces van leerlingen te verbeteren.

De training is geaccrediteerd door het schoolleidersregister. Schoolleiders kunnen de training volgen voor de herregistratie.

Kijk voor meer informatie op: www.bazaltgroep.nl/ dienst/samenwerkend-leiderschap/

‘Ik leer mijn schoolleiders nog beter kennen.’

V.l.n.r. Sanne Wensink, Marjan Bastiaansen-Ars en Sjoerd van Loon

ELISAH WALBURG

JE KIJK OP HET VAK VERANDERD?

In elke editie van ons magazine stellen we deze vraag aan een collega binnen of buiten onze organisatie. Deze keer Agnes van Liere, kleuterjuf van de Stamperiusschool in Wilhelminadorp, aan het woord.

‘Juf, wat wil jij later worden?’

Thematisch werken

“In die 40 jaar heb ik al veel ontwikkelingen in het onderwijs meegemaakt. Ik ben begonnen in de onderbouw. Dat heeft altijd mijn belangstelling gehad. Ik vond het heerlijk om creatief bezig te zijn. Ik heb ook voor groep 6, 7 en 8 gestaan. Dat was werkelijk totaal anders. Mijn hart ligt toch echt bij de onderbouw. Het thematisch werken vind ik geweldig. Vroeger bedacht je zelf een thema, meestal rondom de seizoenen of rondom een prentenboek. We werken nu nog steeds thematisch, maar wel iets anders. Je bereidt samen met collega’s een thema voor dat voor de hele school is, maar je laat de kinderen meedenken. Dat is zo mooi aan deze tijd. Dat was vroeger helemaal niet zo.”

Van juf naar coach

Volgend jaar werkt Agnes 40 jaar in het onderwijs. “Al heel jong wist ik dat ik juf wilde worden. Toen ik 5 jaar was, kwam ik voor het eerst op school. Het lokaal had een speciaal geurtje. Het rook naar de plakselspullen die op tafel stonden in een blok met een kwastje en een schaar. Het raakte me en het heeft me nooit losgelaten.”

“De kinderen komen de school binnen op heel veel verschillende niveaus. De één kent al tien letters, de ander heeft nog nooit van een letter gehoord. Dat verschil maakt het leuk. Vroeger was je echt de juf. Nu ben je ook meer coach: kinderen op weg helpen en stimuleren. Kinderen hebben zelf ook ideeën. We hadden laatst het thema ‘een huis bouwen’. Hoe ga je dan je speelhoek inrichten? Het werd een architectenkantoor. Daar kun je zelf je huis gaan tekenen.

Een van de kinderen zei: ‘Juf, daar hoort ook een stropdas bij. Die mevrouwen en meneren die daar werken, hebben toch een stropdas om?!’ Dus hup, stropdassen in die hoek erbij. Dat maakt het zo leuk! Doordat kinderen nu mogen meedenken en helpen, zie je veel meer betrokkenheid. Dat heeft mijn kijk op het onderwijs wel veranderd. Jonge kinderen zijn gewoon heerlijk spontaan en open. Laatst vroeg iemand uit de klas: ‘Juf, wat wil jij later worden?’ Dat zijn gewoon grappige dingen.”

TEKST:

FOTOGRAFIE: BART VAN VLIET

‘Kruip in het brein van jonge kinderen.’

We gebruiken ze de hele dag door, eigenlijk zonder erbij na te denken: executieve functies. Het zijn cognitieve ‘regel’-functies in ons brein die ons helpen om doelgericht, efficiënt en onafhankelijk te werk te kunnen gaan. Onderwijsadviseur Clara Buter praat ons bij over wat we kunnen verwachten van de executieve functies bij het jonge kind.

TEKST: ZI WAT | FOTOGRAFIE: STOCK

“Goed ontwikkelde executieve functies blijken een goede voorspeller te zijn om je leven op een ‘succesvolle’ manier te leven. Denk maar aan het iets kunnen starten en afmaken. Niet alleen goed kunnen leren, maar ook goed kunnen plannen en impulsen kunnen beheersen is belangrijk. Dit laatste is voor jonge kinderen nog heel moeilijk, want het hogere/ denkende brein is bij hen nog niet volledig ontwikkeld.

Ook het werkgeheugen bij een jong kind is nog niet zo getraind als bij volwassenen. Daardoor worden opdrachten soms anders verwerkt dan wij zouden verwachten. Clara: “Het lijkt voor ons een simpele taak: ‘We gaan naar de gang, pakken onze jassen en tassen en komen dan weer terug in de klas.’ Toch kun je even later een verdwaalde kleuter op de gang vinden: hij wist niet meer wat de opdrachten waren die hij had gekregen. Begrip voor en kennis over de ontwikkeling van het brein van jonge kinderen zorgen er dan voor dat je dit gedrag kunt plaatsen en jouw pedagogisch/didactisch handelen kunt aanpassen. Je weet je te focussen op wat er wél goed is gegaan: hij

was gestopt met de huidige bezigheid en was al op de gang. En de volgende keer geef je de specifieke opdrachten los van elkaar, waardoor ze beter begrepen en uitgevoerd kunnen worden.”

Bazalt Groep biedt hier speciale trainingen voor aan. Clara: “Bij de trainingen ‘Uitdagende Kleuters’ en ‘Uitdagende Peuters’ gaan we in op factoren die van invloed zijn op gedrag. Aan de hand van een casus leer je signaleren en verhelderen. Waar komt het gedrag vandaan, is er een verklarende reden hiervoor? Of hebben we toch te maken met een logisch gevolg van de ontwikkelingsfase van het kind, waarin bijvoorbeeld de executieve functies nog niet voldoende ontwikkeld zijn (en vragen we dus eigenlijk te veel van ze)?”

“Kennis hebben van de breinontwikkeling van jonge kinderen zorgt ervoor dat je zowel pedagogisch als didactisch nog beter kunt aansluiten bij wat ze nodig hebben. Want hoewel het voor ons volwassen brein moeilijk is, is het toch van belang om in het brein van jonge kinderen te kruipen en je voor te stellen hoe zij de wereld ervaren.”

Tijdens de training ‘Executieve functies’ doe je niet alleen kennis op over het onderwerp, maar krijg je ook handvatten aangereikt hoe je dit op de groep en bij jonge kinderen stimuleert. Wat zie je aan gedrag op je eigen groep? Hoe kun je een kind helpen om bijvoorbeeld impulsen uit te stellen?

Kijk op www.bazaltgroep.nl/dienst/executieve-functies/ of scan de QR-code voor meer informatie.

Tip: Leer je leerlingen met hulp van Breinhelden Effi en Furon hoe ze hun ‘Breinkrachten’ kunnen versterken (zie poster in het midden van dit magazine).

Natuurlijk, buiten rekenen!

TEKST: JARAH DE WEERDT, ONDERWIJSADVISEUR

FOTOGRAFIE: MARIJANA PAJOVIC

Het boek Natuurlijk, buiten rekenen! biedt veel verrassende ideeën om rekenkundige concepten te verkennen met kinderen van 4 tot 7 jaar. De auteur, Juliet Robertson, wil professionals laten nadenken over hun eigen rol in het ontwikkelen van hun rekenaanbod en zo de buitenruimte optimaal laten benutten. Niet lesgeven met werkbladen –want rekenen is groter dan het papier – maar lekker buiten spelen, ontdekken en ervaren. Gebruik eens door de kinderen gevonden steentjes om te kijken wie het verste kan gooien. En hoe zit het ook alweer met de even en oneven huisnummers? De voorbeelden liggen letterlijk op straat.

In het boek staan veel voorbeelden die je zult herkennen. Dat geeft het gevoel dat je op de goede weg bent. Op maandag 5 juni en maandag 25 september organiseren we een inspiratieworkshop in onze Academie. Daarbij wordt gebruikgemaakt van de vele ideeën uit het boek. We nemen je dan mee in de mogelijkheden om een rijke rekenkundige leeromgeving te creëren, die kinderen de vrijheid geeft om te spelen, onderzoeken en experimenteren. Ik wens je veel lees-, leer- en ontdekplezier!

NIEUWE UITGAVEN

Bestel deze nieuwe uitgaven in onze webshop: shop.bazalt.nl

AGENDA

JUNI

5 Natuurlijk, buiten rekenen! Inspiratieworkshop

7 Kagan Coöperatief Leren voor jonkies

7 Speelplezier stap voor stap kleuterleerkrachten

12 Leren zichtbaar maken –De Grondslag

14 Training - Uitstroom nieuwkomers

21 NT2 Wat moet ik ermee?

AUGUSTUS

14 Kleuterwijs

15 Starttraining nieuwkomersleraren

21 VE-basisscholing

SEPTEMBER

6 Training KIJK! De basis 0-7

6 Training Spelkriebels

13 KIJK! De basis 0-4 / 0-7 / 1-2 (online)

13 Zien is snappen (NT2)

5 dagdelen

14 Training Kleuter PDO

18 Gratis infobijeenkomst KIJK!

18 Training KIJK! De basis 0-4 / 1-2 / 0-7

18 Verkorte opleiding Rekencoördinator - Goes

19 Verkorte opleiding Rekencoördinator - Den Haag