2 www.bayanpress.net
ژماره ( ،)36سێشه‌مم ه ،2013/5/21ساڵی یەکەم
ئێران هێرۆ ئیرباهیم ئەحمەدى له‌وباره‌یه‌وه ئاگادار كردووه‌ته‌و ه
كۆسره‌ت ڕه‌سوڵ ده‌بێت ه سكرتێر و به‌رهه‌م ساڵحیش سه‌رۆك كۆمار به‌یان .تایبه‌ت بڕیاره پۆستی سكرتێری گشتیی یه‌كێتیی نیشتیامنی و س���ه‌رۆك كۆماری عێراق یه‌كال ببێته‌وه ،ئێرانیش له‌وباره‌یه‌و ه هێرۆ ئیرباهیم ئه‌حمه‌د، هاوسه‌ری تاڵه‌بانی و ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسیی یه‌كێتیی ئاگادار كردووه‌ته‌وه. به‌پێی ئه‌و زانیارییانه‌ی (به‌یان) له سه‌رچاوه‌ی تایبه‌ته‌وه ده‌ستی كه‌وتووه، ئێران بۆ جێگره‌وه‌ی پۆستی سه‌رۆك كۆمار ،به‌رهه‌م ساڵح ،جێگری دووه‌می سكرتێری یه‌كێتیی نیشتیامنی و بۆ جێگره‌وه‌ی پۆستی سكرتێری یه‌كێتی، ك��ۆرسه‌ت ڕەس���وڵ ،جێگری یه‌كه‌می سكرتێری یه‌كێتیی نیشتیامنیی قبوڵه، ئه‌مه‌ش بووه‌ت ه جێی ناڕەزایی به‌شێك
سه‌رچاوه‌یه وتیشی «یه‌كێتی ویستی ل �ه ڕێ��ی ڕێكخستنه‌كانیه‌و ه ئ �ه‌و ه بڵێت كه به‌و بڕیاره ناڕازین و بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش ڕێكخستنه‌كانیان ئاگادار ك��رده‌و ه كه ده‌س��ت ب ه ئاهه‌نگگێڕان بكه‌ن و له ماوه‌یه‌كی كه‌مدا له چه‌ند شه‌وی ڕابردوودا یاریی ئاگرین و ته‌قه‌ی زۆر كران ،له كاتێكدا ئه‌و كارانه ته‌نیا ده‌ڤه‌ری سه‌وزی گرته‌وه». له درێژەی ئه‌و هه‌واڵنه‌ی ئێراندا، ئ��ه‌و حكومه‌ته بانگێشتی دكتۆر به‌رهه‌می ك��ردووه و له چه‌ند رۆژی راب���ردوودا ن��اوب�راو س�ه‌ردان��ی ئێرانی كرده‌وه ،هه‌رچه‌ند یه‌كێتی وای پیشان دا سه‌ردانه‌ك ه نافه‌رمیی ه و خێزانییه .به‌پێی ئه‌و زانیارییانه‌ش كه له سه‌رچاوه‌یه‌كی نزیك له ده‌سه‌اڵتی ئێرانه‌و ه (به‌یان)
له ب�ه‌رپ��رس و ك��ادران��ی یه‌كێتی ،ل ه نێویشیاندا هێرۆ ئیرباهیم ئه‌حمه‌د، هه‌ربۆیه ئێران بانگێشتی هێرۆ خانی ك���ردووه و له ك��ۆب��وون�ه‌وه له‌گه‌ڵیدا ئاگاداریان كردووه‌ته‌وه و ناوبراویش ناڕەزایی پیشان نه‌داوه. دوای گه‌ڕانه‌وه‌ی هێرۆ ئیرباهیم ئه‌حمه‌د ،ئه‌و هه‌وڵه‌ی ئێران ناڕەزایی لێكه‌وته‌وه .سه‌رچاوه‌یه‌ك ك ه نه‌یویست ن���اوی ب�ڵاوب��ك �ه‌ی��ن �ه‌وه ،ب � ه (ب �ه‌ی��ان) ی ڕاگه‌یاند «یه‌كێتی بۆ ڕێگری له‌و ناڕەزایه‌تییانه و پیشاندانی ئ�ه‌وه‌ی تاڵه‌بانی له ژیاندا م��اوه و پێویسته باس ل ه جێگره‌وه‌ی نه‌كرێت ،هه‌ستا به باڵوكردنهوهی چه‌ند وێنه‌یه‌كی تاڵه‌بانی كه باس له‌و ه ده‌كه‌ن نوێیه ،به‌اڵم هه‌ر زوو ئه‌و وێنانه ڕەخنه‌ی لێگیرا» .ئه‌و
ده‌ستی كه‌وتووه ،ئێران مه‌رجی ئه‌وه‌ی دان��اوه بۆ دانانی به‌رهه‌م ساڵح ،ك ه له‌ژێر هه‌یمه‌نه‌ی بارزانی بێت ه ده‌ره‌و ه و هێنده ل ه ئاستیدا ده‌سته‌مۆ نه‌بێت. به‌پێی لێدوانه جیاوازه‌كانیش، باڵوكردنهوهی ئه‌و وێنانه‌ی تاڵه‌بانی وه‌اڵم�� ه بۆ ب�ه‌ره�ه‌م ساڵح و بۆ ئه‌و په‌رله‌مانتارانه‌ی عێراقیش كه داوای جێگره‌وه‌ی تاڵه‌بانی ده‌كه‌ن .هه‌روه‌ك م��وئ�ه‌ی�ه‌د ت �ه‌ی��ب ،وت�ه‌ب��ێ��ژی لیستی كوردستانی وتوویه‌تی «ده‌ركه‌وتنی مام جه‌الل كۆتایی به‌و مشتومڕە هێنا كه داوای جێگره‌وه‌ی بكرێت». (به‌یان) بۆ وه‌رگرتنی ڕای یه‌كێتی په‌یوه‌ندیی به چه‌ند به‌رپرسێكیانه‌وه ێ وه‌اڵم ك��رد ،ب�ه‌اڵم په‌یوه‌ندییه‌كان ب بوون.
تا پارتی رازی نه‌بێت ،ده‌ستوور ناگه‌ڕێته‌وه بۆ په‌رله‌مان
«كه‌مینه‌یه‌ك له هه‌رێم وا هه‌ستده‌كه‌ن ده‌ستوور زامنی به‌رده‌وامیدان ه ب ه حوكمیان» ڕاپۆرت :سه‌ید نامی الیه‌نه‌كانی ئۆپۆزسیۆن رایده‌گه‌یه‌نن ك ه تا دڵنیا نه‌بنه‌و ه ل ه گێڕانه‌وه‌ی ده‌ستوور بۆ گفتوگۆكردن له‌سه‌ری پێش ریفراندۆم، تێبینییه‌كانی خۆیان له‌سه‌ر ده‌ستوور ناخه‌نه ڕوو .په‌رله‌مانتارێكی یه‌كێتیش رایده‌گه‌یه‌نێت تا پارتی رازی نه‌بێت، گفتوگۆ له‌سه‌ر ده‌ستوور ناكرێت. تۆفیق كه‌ریم ،ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسیی كۆمه‌ڵی ئیسالمی ،دەرب��اره‌ی تێبینی و ڕەخنه‌كانیان له‌سه‌ر پرۆژەیاسای ده‌س��ت��وور ،وت��ی «ئێمه وه‌ك��و كۆمه‌ڵی
ئیسالمی بۆ دیاریكردنی تێبینییه‌كانی خۆمان له‌سه‌ر ده‌س��ت��وور ،لیژنه‌یه‌كی تایبه‌متان پێكهێناوه ل ه كۆمه‌ڵێك خه‌ڵكی یاساناس و مافناس ،لیژنه‌كه‌مان ماوه‌یه‌كه دیراسه‌یه‌كی وردی پرۆژەی ده‌ستووریان كردووه و تێبینی خۆیان ئاماده كردووه، بێگومان هه‌ركاتێك لێامن داوا بكه‌ن، ئاماده‌ین بیانخه‌ین ه ڕوو و بیانده‌ینه الیه‌نی په‌یوه‌ندیدار و له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌كانی تری ئۆپۆزسیۆنیشدا راوێژ ده‌كه‌ین .حه‌مته‌ن ئه‌وانیش تێبینیی خۆیان هه‌یه و یاداشتیان كردووه ،ئه‌مه ل ه ورده‌كاریدا .ئه‌گینا له‌گه‌ڵ دوو الیه‌نه‌كه‌ی تری ئۆپۆزسیۆندا پرس و
ڕامان ك��ردووه و تێبینییه‌كامنان ڕوون و ئاشكران له‌سه‌ر ده‌ستوور». ده‌رب����اره‌ی ئ �ه‌و الی�ه‌ن��ان�ه‌ی زیاتر تێبینییان له‌سه‌ر پرۆژەیاساك ه هه‌یه ،تۆفیق كه‌ریم بۆ (به‌یان) وتی «له‌سه‌ر چه‌ند الیه‌نێك تێبینییه‌كان هه‌یه ،بۆ منوون ه ئه‌و ده‌سه‌اڵته فراوانه‌ی دراو ه به سه‌رۆكی هه‌رێم .له‌كاتێكدا ده‌س�ه‌اڵت��ی سیاسی په‌رله‌مانییه ،كه‌چی ده‌سه‌اڵتێكی زۆر دراوه ب ه سه‌رۆكی هه‌رێم». به‌ڕێوه‌به‌ری ژووری لێكۆڵینه‌وه‌ی س��ی��اس��ی��ی ب���زوت���ن���ه‌وه‌ی گ��ۆڕان��ی��ش رای��ده‌گ��ه‌ی��ه‌ن��ێ��ت «ت���ا ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن
دڵ��ن��ی��ان �ه‌ب��ێ��ت �ه‌و ه ل����ه‌وه‌ی ده‌س��ت��وور ده‌گ �ه‌ڕێ��ت �ه‌وه ،تێبینییه‌كامنان له‌سه‌ر ده‌ستوور ناده‌ین ه ده‌س���ه‌اڵت» .یوسف محه‌مه‌د ،بۆ (به‌یان) وتی «ده‌ب ێ جار ێ پێش هه‌موو شتێك یه‌كالببێته‌وه ،ئایا ئه‌م پ��رۆژەی ده‌ستوور ه گفتوگۆ ده‌كرێته‌و ه پێش ئه‌وه‌ی بخرێته راپرسییەوە یان نا، ئینجا ئه‌و كاته الیه‌نه‌كانی ئۆپۆزسیۆن بڕیار ده‌ده‌ن كه تێبینییه‌كانی خۆیان بخه‌نه‌ڕوو». ده‌رب���اره‌ی زاڵبوونی كه‌مینه‌یه‌ك به‌سه‌ر ڕای الیه‌نه‌كانی تری هه‌رێمدا، یوسف محه‌مه‌د ،وتی «له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌و
كه‌مینه‌یه وا هه‌ست ده‌كات ئه‌م پرۆژەی ده‌س��ت��ووره رێگای بۆ خۆش ده‌ك��ات بۆ ماوه‌یه‌كی دوور و درێژ حوكمی هه‌رێمی كوردستان بكات ،هه‌روه‌كو چۆن ئه‌و نیزام ه سیاسییانه‌ی ل �ه رۆژه �ه‌اڵت��ی ناو هڕاست هه‌بوون ل ه میرس و تونس و یه‌مه‌ن و لیبیا ،ك ه كه‌مینه‌یه‌ك حوكمی ئه‌و واڵته‌ی ده‌كرد ،به‌اڵم ل ه ماوه‌یه‌كی كه‌مدا ل ه ڕێگه‌ی شۆڕشه‌كانه‌و ه ڕووخێرنان ،ئه‌مانیش وا هه‌ست ده‌كه‌ن ئه‌م پرۆژەی ده‌ستوور ه زامنی به‌رده‌وامیدان ب ه حوكمیان ده‌كات، بۆی ه پشتگیری ده‌كه‌ن». الی خ��ۆی��ش��ی �ه‌وه ،گ���ۆران ئ���ازاد،
په‌رله‌مانتاری یه‌كێتی ل ه په‌رله‌مانی ك��وردس��ت��ان ،وت��ی «زۆری��ن � ه ك�ه ده‌ڵێن ده‌بێت ده‌ستوور بگه‌ڕێته‌و ه ب ه ته‌وافوق، ته‌وافوقیش ده‌بێت هه‌موو هێزه‌كان رازی بن ،جا هه‌ر هێزێك بێت ،ئێستا كه پارتی رازی نییه ،ناكرێت ،چونك ه مه‌بده‌ئی ته‌وافوق تێكده‌چێت». ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ی یه‌كێتی پێشی وایه تا پارتی رازی نه‌بێت ،ده‌ستوور ناگه‌ڕێته‌وه بۆ پ�ه‌رل�ه‌م��ان .ن��اوب �راو وتیشی «به‌ڵێ به‌ته‌ئكید تا پارتی رازی نه‌بێت ،ناكرێت، مه‌سه‌له‌ك ه پارتی نییه ،به‌ڵكو خودی مه‌بده‌ئی ته‌وافوقه».
په‌رله‌مان و پارێزگا گله‌یی ئه‌و ه ده‌كه‌ن كه پرسیان پێنه‌كراو ه
ئیداره‌ی ڕاپه‌ڕین ئاڵوگۆڕ به شوێنی به‌ڕێوه‌به‌ری ناحی ه و سه‌رۆك شاره‌وانییه‌كان ده‌كات ڕاپۆرت :زریان جه‌وهه‌ر ماوه‌یه‌ك ه له سنوری ئیداره‌ی س �ه‌رب �ه‌خ��ۆی ڕاپ���ه‌ڕی���ن ،ئ��اڵ��وگ��ۆڕی ب���ه‌ڕێ���وەب���ه‌ری ن��اح��ی � ه و س���ه‌رۆك شاره‌وانییه‌كان ده‌كرێت ،هه‌ریه‌ك ه ل ه ێ چوارچێوه‌ی سنوره‌كه‌ی خۆیدا ،ب ئه‌وه‌ی هیچ هۆكارێكی دیار هه‌بێت. نه‌هرۆ محه‌مه‌د ،به‌ڕێوه‌به‌ری ن��اح��ی �ه‌ی ح��اج��ی��اوا ،ك��ه ف�ه‌رم��ان��ی گواستنه‌وه‌ی بۆ ده‌رك �راوه بۆ ناحیه‌ی هه‌ڵشۆ ،وتی «من نهێنی ئه‌م كاره نازانم،
له‌و الیه‌نانه بپرسن كه ئه‌م فه‌رمانه‌مان بۆ ده‌رده‌ك��ه‌ن .ئه‌مه یه‌كه‌م جاریشم نییه كه له ناحیه‌یه‌كه‌وه بۆ ناحیه‌یه‌كی تر ده‌گوازرێمه‌وه» .به‌ختیار ئه‌حمه‌د، سه‌رۆكی شاره‌وانیی ڕانیه ،وتی «تا ئێستا فه‌رمانی ڕەسمیم بۆ ده‌رنه‌چووه، له‌م یه‌ك دوو ڕۆژە فه‌رمانی گواستنه‌وه‌م بۆ ده‌رده‌چێت ،به‌اڵم نازانم بۆ كوێ، ئه‌وكات قسه ده‌ك��ه‌م بۆ ڕاگه‌یاندن كه بۆچی ده‌مگوازنه‌وه ،ئێستا هیچ ق��س �ه‌ی �ه‌ك ن���اك���ه‌م» .ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ری ناحیه‌یه‌كیش كه نه‌یویست ناوی ئاشكرا
بكرێت ،سه‌ره‌ڕای نیگه‌رانی ،وتی «ئه‌م ه هیچ مانایه‌كی نییه ،ته‌نانه‌ت كاروباری هاوواڵتیانیش دواده‌خ���ات ،تا ئێمه ڕادێین له‌گه‌ڵ ئه‌م به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییانه‌ی بۆی ده‌گوازرێینه‌وه». حه‌مید عه‌بدوڵاڵ ،سه‌رۆكی ئیداره‌ی سه‌ربه‌خۆی ڕاپه‌رین ،بۆ (به‌یان) وتی «ئه‌م كاره‌مان زیاتر بۆ تاقیكردنه‌وه‌یه، ده‌مانه‌وێت بزانین كام له‌مانه باشرتین كه‌سه بۆ ئه‌و شوێنه‌ی بۆی ده‌چێت. ژیانیش هه‌مووی تاقیكردنه‌وه‌یه و په‌یوه‌ندی ب ه ناوخۆی ئیدرای خۆمانه‌و ه
هه‌یه» .كاروان ساڵح ،ئه‌ندامی لیژنه‌ی ناوخۆی په‌رله‌مان وتی «ئه‌م كار ه بێ ئاگاداریی ئێمه‌یه و هیچ ئاگامان لێی نییه .ك ه ئ�ه‌م ئاڵوگۆڕه‌ش بۆ ئه‌و ه بێت كه ته‌نها كه‌سێك ماوه‌یه‌كی زۆر له شوێنێك بێت ،ئه‌وا دیكتاتۆری تاك دروست ده‌بێت ،كارێكی باشه ،به‌اڵم با له‌بری ئه‌م ئاڵوگۆڕییه خۆجێیه ،با ئاڵوگۆڕی نێوان به‌ڕێوه‌به‌ری ناحیه‌كانی سنوری پارتی و یه‌كێتی بكرێت له هه‌ولێر و سلێامنییه‌وه بێت ،تاكو ئه‌م دوو ئیداریی ه ب ه ئاشكرا نه‌مێنێت.
به‌ڕێوه‌به‌ری ناحیه‌كانی پارتی بچنه سلێامنی و یه‌كێتی بێت ه هه‌ولێر». دان��ا عه‌بدولكه‌ریم ،ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێامنی وتی «ئێمه ئێستا له‌وپه‌ڕی نیگه‌رانیداین كه هیچ پرسامن پێ ناكرێت له ئاڵوگۆڕی ئه‌م پۆستانه ،له‌كاتێكدا ده‌بێت به‌پێی یاسا له پارێزگارێكه‌وه تا به‌ڕێوه‌به‌ری ناحیه‌یه‌ك ب ه ڕەزامه‌ندیی ئه‌نجومه‌نی پارێزگا بێت ،ب �ه‌اڵم ئێستا به هۆی بڕیارێكی په‌رله‌مان ئه‌م ده‌سه‌اڵتانه له ئێمه وه‌رگیراوه‌ته‌وه ،تا خولێكی
ت��ر» .ن��اوب �راو وتیشی «ب��ۆ ئ �ه‌وه‌ش چه‌ند جاریك سه‌ردانی سه‌رۆكایه‌تیی په‌رله‌مان و سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێم و ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكامنان ك��ردووه و داوام��ان لێ ك��ردوون هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان بكرێت ،تا ئه‌و كاته هه‌ر كه‌سێك داده‌نرێت ،به ڕەزامه‌ندیی خه‌ڵكی ناوچه‌ك ه بێت، ده‌سه‌اڵتیش ئه‌م كاره ناكات ،تا ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌ی هه‌یه‌تی ل ه ده‌ستی چه‌ند كه‌سێكدا بیهێڵێته‌و ه و شۆڕنه‌بێته‌وه بۆ خوارێ».
چه‌ندین كه‌موكووڕیی تێدایه و پێدانی ته‌نده‌ریش له گه‌نده‌ڵییه‌كانیه‌تی
بودجه‌ی 2013ی كه‌ركووك به بڕی 919ملیار دینار په‌سه‌ند كرا شڤان جه‌باری .كه‌ركووك دوای پێنج مانگ له چ��اوه‌ڕوان��ی، دواجار ل ه كۆنگره‌یه‌كی ڕۆژنامه‌نووسیدا ب��ودج �ه‌ی په‌سه‌ندكراوی ساڵی 2013 ل���ه‌الی���ه‌ن ئ �ه‌ن��ج��ووم �ه‌ن��ی پ��ارێ��زگ��ای كه‌ركووكه‌وه ڕاگه‌یه‌نرا که بڕی 919ملیار دینارە .جێگری سه‌رۆكی ئه‌نجوومه‌نی
پارێزگاش هۆكاری دواخستنی بودجه‌كه‌ی خسته ئه‌ستۆی حكومه‌تی ناوه‌ند .ئاماژەی به‌وه‌ش كرد درێژە به ته‌رخانكردنی پاره‌ی دروستكردنی خ �ه‌ن��ده‌ق ب��ۆ پشتێنه‌ی ئه‌منی دراون له‌گه‌ڵ دابینكردنی بودجه‌ی دیاریكراو بۆ كڕینی وزه‌ی ك��اره‌ب��ا بۆ وێستگه‌ی تازه و ریاز و خزمه‌تگوزارییه سرتاتیژییه‌كانی تر.
ئیرباهیم خه‌لیل ،ئه‌ندامی لیژنه‌ی دارایی له ئه‌نجوومه‌نی پارێزگای كه‌ركووك، تایبه‌ت ب ه (به‌یان) ڕایگه‌یاند «بوودجه‌ی س��اڵ��ی 2013ی ش���اری ك��ه‌رك��ووك به كۆمه‌ڵێك كه‌موكووڕییه‌وه په‌سه‌ند كراوه و ده‌شكرێت بڵێین له باشرتین حاڵیدا بوو». نه‌جات حسێن ،سه‌رۆكی لیژنه‌ی ن��ه‌زاه�� ه ل � ه ئ�ه‌ن��ج��ووم�ه‌ن��ی پ��ارێ��زگ��ا،
پێی وای�� ه گه‌نده‌ڵییه‌كانی ب��ودج� ه ل ه په‌سه‌ندكردن نییه ،به‌ڵكو ل ه پێدانی ته‌نده‌ر و جێبه‌جێكردنی پ��ڕۆژەك��ان و كه‌مته‌رخه‌مییه‌كانی به‌ڵێنده‌ره .هۆكاری نه‌توانینی به‌رەنگاره‌بوونه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵی ل ه ش��اره‌ك�ه‌ش��دا نه‌بوونی ئه‌ندازیاری چاودێرییه ،ه �ه‌ر ئ��ه‌وه‌ش وای��ك��ردوو ه گه‌نده‌ڵییه‌كان سه‌رتاپای پڕۆژەكانی
كه‌ركووك بگرێته‌وه». ب��ودج��ه‌ی س��اڵ��ی 2012ی ش��اری كه‌ركووك به بڕی 561ملیار دینار په‌سه‌ند كرا .له كۆنگره‌یه‌كی ڕۆژنامه‌نووسیدا دكتۆر نه‌جمه‌دین كه‌ریم ،پارێزگاری كه‌ركووك ڕایگه‌یاند «%94ی سه‌رف ك�راوه» .به‌اڵم به‌پێی ئ�ه‌و زانیارییه‌ی له به‌رده‌ستی (به‌یان)دایە ،له كۆی 561ملیار دینار،
172ملیاری لێ سه‌رف كراوه و 389ملیار دیناریشی لێ ماوه‌ته‌و ه و خراوه‌ت ه سه‌ر بودجه‌ی ساڵی 2013شاری كه‌ركووك، له‌كاتێكدا بودجه‌ی ساڵی 530 ،2013 ملیار دیناره و ئه‌و 389ملیار دیناره‌ش بڕە پاره‌ی ماوه‌ی دوو ساڵی ڕابردوو بوو ،خرایه سه‌ری ،كۆی گشتیی پاره‌ی ساڵی 2013ى كه‌ركووك كردی ه 919ملیار دینار.