ژماره‌ 56

‫که‌ش‌و هه‌وا‬

‫‪/٣‬شەممە ‪/4 23‬شەممە ‪/5 24‬شەممە ‪ 22‬که‌رکوک ‪/٣‬شەممە ‪/4 30‬شەممە ‪/5 31‬شەممە ‪30‬‬ ‫هه‌ولێر ‪/٣‬شەممە ‪/4 30‬شەممە ‪/5 30‬شەممە‬ ‫‪ 29‬سلێمانی ‪/٣‬شەممە ‪/4 279‬شەممە ‪/5 277‬شەممە ‪ 268‬دهۆک ‬ ‫‪13‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪11‬‬

‫‪Tuesday, No, 56‬‬ ‫‪Second Year, Oct 22, 2013‬‬

‫ئارام قادر‪ ،‬سەرۆکى فراکسیۆىن کۆمەڵ‪:‬‬

‫بایی (‪ )750‬دینارە‬

‫شكستی ئیسالمییه‌كان له‌ ئه‌ستۆی‬ ‫سه‌ركردایه‌تییاندایه‌‬ ‫چاوى تۆ لەسەر ڕووداوەکان‬

‫ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان به‌دوای‬ ‫چییه‌وه‌ن؟‬

‫‪11‬‬

‫‪15‬‬

‫رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە‪ ،‬ژماره‌ (‪ ،)56‬سێشەممە ‪ ،2013/10/22‬ساڵی دووەم‬

‫بیروڕا‬

‫ده‌ردی عه‌لمانییه‌كان‬ ‫كه‌وتووه‌ته‌ نێو‬ ‫ئیسالمییەکانیش‬

‫‪12‬‬ ‫وەرزش‬ ‫نادال لە پێشەنگدا‬ ‫ماوەتەوە‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫كاوه‌ عه‌بدوڵاڵ‪ ،‬سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێامنی بۆ به‌یان‪:‬‬

‫دەسەاڵت ئەنجومەنى‬ ‫پارێزگاکانى زیندەبەچاڵ کرد‬ ‫الپەڕە‪5 :‬‬

‫‪8‬‬ ‫پریاسکە‬ ‫هەنار‬ ‫میوەى پاییز‬

‫ب���ه‌ره‌ی ت��ورك�مان��ی داوای دوو‬ ‫پۆست له‌ حكومه‌تی هه‌رێمدا ده‌كات‪،‬‬ ‫کە یه‌كێكیان پۆستی وه‌زیرە و ئه‌ویرتیان‬ ‫پۆستێكی سیادییە‪.‬‬ ‫ئ��ای��دن م���ه‌ع���رووف‪ ،‬كاندیدی‬ ‫هه‌ڵبژێردراوی لیستی به‌ره‌ی توركامنی‬ ‫بۆ په‌رله‌مانی كوردستان‪ ،‬بە (بەیان)ی‬ ‫ڕاگه‌یاند ئەوان وه‌كو به‌ره‌ی توركامنی‬ ‫داوای دوو پۆست ده‌ك�ه‌ن‪ ،‬یه‌كێكیان‬ ‫پۆستی وه‌زیر‪ ،‬ئه‌وی تریشیان پۆستێكی‬ ‫سیادیی‪« .‬له‌به‌رئه‌وه‌ی توركامن دووه‌م‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌»‪.‬‬ ‫ئ���ای���دن م���ه‌ع���رووف وتیشی‬ ‫«ده‌مانه‌وێت ئه‌و پۆسته‌ به‌ ئیراده‌ی‬ ‫توركامن بێت‪ .‬ته‌وافوق هه‌م له‌ناو‬ ‫لیسته‌كان ببێت و هه‌میش پرس به‌‬ ‫حیزبه‌كان بكرێت‪ ،‬چونكه‌ تا ئێستا‬ ‫هه‌موو پۆسته‌كان به‌ ئیراده‌ی توركامن‬ ‫نەدراون»‪.‬‬

‫دامه‌زراندن بۆ هه‌ولێر‬ ‫و سلێمانی ‪ %34‬و‬ ‫‪%23‬ش بۆ دهۆكه‌‬

‫‪ 20‬ملیار دینار ده‌درێت ب ‌ه‬ ‫قه‌رزی پڕۆژه‌ی گه‌شتیاری‬

‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬

‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬

‫بڕوانه‌ الپه‌ڕە‌ی هه‌واڵ و ڕاپۆرت‪.‬‬

‫بەیان ـ هه‌ولێر‬

‫بڕوانە الپەڕەی پەیجور‬

‫‪9‬‬

‫نادر ڕۆستی‪ ،‬وته‌بێژی ده‌سته‌ی‬ ‫گشتیی گه‌شتوگوزاری هه‌رێم به‌‬ ‫(به‌یان)ی ڕاگه‌یاند «ئه‌مساڵ به‌پێی‬ ‫پالنی سرتاتیژی و له‌و ڕاسپاردانه‌ی بۆ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرامنان‬ ‫نارد‪ ،‬ئه‌وه‌ بوو كه‌ قه‌رزی گه‌شتیاری‬ ‫به‌ هاوواڵتیان و بنكه‌ گه‌شتیارییه‌كان‬ ‫بدرێت‪ ،‬پێشنیازه‌كه‌ش چووه‌ بواری‬ ‫جێبه‌جێكردنه‌وه»‪.‬‬ ‫ل�ه‌ ب���اره‌ی ب��ڕی ئ �ه‌و ق��ه‌رزه‌ی‬ ‫ده‌درێ����ت ب��ه‌ ه��اوواڵت��ی��ان‪ ،‬ئ�ه‌و‬ ‫به‌رپرسه‌ی گه‌شتوگوزار وتی «بڕی‬ ‫قه‌رزه‌كه‌ له‌ ملیۆنێك تا ‪ 300‬ملیۆن‬ ‫دیناره‌‪ ،‬بودجه‌ی كۆی پڕۆژە‌كه‌ش‬ ‫له‌سه‌ر ئاستی هه‌رێم زیاتر له‌ ‪20‬‬ ‫ملیار دیناره‌»‪.‬‬

‫به‌ره‌ی توركمانی داوای‬ ‫دوو پۆستی حكومه‌ت‬ ‫ده‌كات‬

‫تێیدا ‪ 91‬كه‌سایه‌تیی سیاسیی به‌ناوبانگی جیهان ڕوانگه‌یان وه‌رگیراوه‌‬

‫كتێبی ژیان و بیره‌وه‌رییه‌كانی تاڵه‌بانی باڵوده‌بێته‌وه‬ ‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫وا بڕیاره‌ له‌ ڕۆژانی داهاتوودا‪ ،‬كتێبی‬ ‫ژی��ان و بیره‌وه‌ریی ج �ه‌الل تاڵه‌بانی‪ ،‬به‌‬ ‫زمانی كوردی و به‌ ناوی «پاش ‪ 60‬ساڵ»‪،‬‬ ‫له‌ ئاماده‌كردنی دكتۆر عیرفانی قانعی فه‌رد‬ ‫و سه‌رپه‌رشتیاریی دكتۆر كه‌مال فوئاد‪،‬‬ ‫باڵوببێته‌وه‌‪.‬‬ ‫كتێبی ژی��ان و بیره‌وه‌ریی جه‌الل‬ ‫تاڵه‌بانی‪ ،‬ساڵی ‪ 2007‬له‌ نووسینگه‌ی‬ ‫یه‌كێتیی نیشتامنیی كوردستان له‌ تاران‬

‫منایش كرا‪ ،‬له‌ پێشانگای كتێبی نێوده‌وڵه‌تیش‬ ‫له‌ ساڵی ‪ 2009‬خرایه‌ڕوو‪ ،‬هه‌ر ئه‌و ساڵه‌ سێ‌‬ ‫جار له‌چاپ درایه‌وه‌‪ .‬الی خۆشیه‌وه‌ جه‌الل‬ ‫تاڵه‌بانی په‌یامێكی ئاڕاسته‌ی پێشانگای‬ ‫كتێب كرد‪ .‬بڕیاریشه‌ ده‌زگای دارولعوره‌فا له‌‬ ‫لوبنان‪ ،‬له‌م هه‌فته‌یه‌دا بیخاته‌ بازاڕەوه‌ و له‌‬ ‫كوردستان باڵو ببێته‌وه‌‪.‬‬ ‫دكتۆر ك�ه‌م��ال‪ ،‬ئه‌ندامی پێشووی‬ ‫م�ه‌ك��ت�ه‌ب��ی سیاسیی ی�ه‌ك��ێ��ت��ی‪ ،‬وه‌ك��و‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاری كتێبه‌كه‌‪ ،‬یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی پێشه‌كیی بۆ كتێبه‌كه‌ نووسیوه‌‪.‬‬

‫ناوبراو باس له‌وه‌ ده‌ك��ات كه‌ ناوه‌ڕۆكی‬ ‫كتێبه‌كه‌ ژیان و بیره‌وه‌ریی تاڵه‌بانییه‌ له‌‬ ‫سااڵنی ‪1940‬ـ‪ ،2005‬ئه‌وه‌ش ده‌خاته‌ڕوو‬ ‫كه‌ ئاماده‌كار بۆ به‌رگی یه‌كه‌می كتێبه‌كه‌ی‪،‬‬ ‫‪ 17‬واڵتی جیهان گ�ه‌ڕاوه‌‌‪ ،‬كه‌ «‪ 149‬كه‌س‬ ‫له‌ هاوڕێیان‪ ،‬كه‌سوكار و خزمان‪ ،‬دۆست‬ ‫و ن�ه‌ی��اره‌ حیزبییه‌كان‪ 91 ،‬كه‌سایه‌تیی‬ ‫سیاسیی به‌ناوبانگی جیهانیی هاوچه‌رخ‪،‬‬ ‫‪ 189‬رووناكبیر‪ ،‬مامۆستایانی زانكۆ و‬ ‫ڕۆژنامه‌نووسان»‪ ،‬له‌و باره‌یه‌وه‌ ڕوانگه‌یان‬ ‫وه‌رگیراوه‌‪.‬‬

‫ل�ه‌ پێشه‌كیی كتێبه‌كه‌یدا‪ ،‬دكتۆر‬ ‫عیرفانی قانعی فه‌رد ئاماژە به‌ دیداری خۆی‬ ‫و مه‌سعود بارزانی ده‌كات‪ ،‬بارزانی ده‌ڵێت‬ ‫«ئه‌وه‌ وا ڕاسته‌‪ ،‬بینووسه‌ و ترست له‌ كه‌س‬ ‫نه‌بێت»‪ .‬قانعی فه‌رد له‌ دوای چاپكردنی‬ ‫ئه‌م كتێبه‪ ‌،‬ته‌نیا داواكاریی بۆ خوێنه‌ران‬ ‫ئ�ه‌وه‌ بوو كه‌ ده‌یه‌وێت خه‌ڵك كتێبه‌كه‌‬ ‫هه‌ڵبسه‌نگێنن‪ ،‬نه‌ك خودی ئاماده‌كاره‌كه‌ی‪.‬‬ ‫بۆ خوێندنه‌وه‌ی پێشه‌كییه‌كه‌ی دكتۆر‬ ‫كه‌مال فوئاد‪ ،‬بڕوانه‌ الپه‌ڕەی په‌یجور‪.‬‬

‫یانز ‌ه مانگ ‌ه ده‌سته‌ی ئاماری‬ ‫هه‌رێم چاوه‌ڕوانی رێنامیی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫وه‌زیران ‌ه بۆ دامه‌زراندنی ‪ 15‬ه ‌هزار‬ ‫كه‌س له‌سه‌ر میالكی ساڵی ‪.2013‬‬ ‫س��ی��روان م��ح�ه‌م�ه‌د‪ ،‬س�ه‌رۆك��ی‬ ‫ده‌سته‌ی ئاماری هه‌رێم‪ ،‬بۆ به‌یان‬ ‫وت��ی «دوێ��ن � ‌ێ كۆتاقۆناغی ن��اوی‬ ‫میالكی مامۆستایان راگه‌یه‌نرا‪ ،‬كه‌‬ ‫ژماره‌یان نزیكه‌ی ‪ 3300‬كه‌س بوو بۆ‬ ‫هه‌رس ‌ێ پارێزگاكه‌ی هه‌رێم»‪ .‬ناوبراو‬ ‫راشیگه‌یاند «ل ‌ه ئێستادا چاوه‌ڕوانی‬ ‫رێنامیی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانین بۆ‬ ‫دامه‌زراندنی باقیی ئه‌و ‪ 15‬ه ‌هزار‬ ‫میالكه‌ی ساڵی ‪ ،2013‬ك ‌ه رێژەی ‪%34‬‬ ‫بۆ هه‌ولێر و ‪ %23‬بۆ دهۆك و ‪%34‬یش‬ ‫بۆ سلێامنییه‌»‪ .‬س��ی��روان محه‌مه‌د‬ ‫وتیشی «داواكاریی دامه‌زراندن زیاتر‬ ‫له‌سه‌ر خ��اوه‌ن بڕوانامه‌كانه‌‪ ،‬كه‌مرت‬ ‫بێبڕوانامه‌كان ده‌گ��رێ��ت�ه‌وه‌»‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫ل ‌ه كاتێكدای ‌ه به‌پێی زانیارییه‌كان‬ ‫یه‌كێتی و پارتی ب ‌ه ه ‌هزاران كه‌سیان‬ ‫ب ‌ه نهێنی‪ ،‬وه‌ك فه‌رمانبه‌ری حكومی‬ ‫دامه‌زراندووه‌‪.‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)56‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/10/22‬ساڵی دووەم‬

‫گه‌شتیاریی ل ‌ه هه‌رێم‪ ،‬كه‌رتێكی گرنگ و كێشه‌ی به‌رده‌وام‬

‫«بودجه‌ی سلفه‌ی پڕۆژەی گه‌شتیاریی ‪ 20‬ملیار دیناره»‬ ‫شڤان عه‌لی‬ ‫سااڵنه‌ له‌گه‌ڵ هاتنی جه‌ژن‬ ‫و بۆنه‌كاندا‪ ،‬گه‌شتیارێكی زۆر‬ ‫ڕوو ل��ه‌ ه �ه‌رێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌ زۆرینه‌یان له‌ ئێران و‬ ‫به‌شێك له‌ شاره‌كانی ناوه‌ڕاست و‬ ‫خ��وارووی عێراقه‌وه‌ دێ��ن‪ .‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئ �ه‌وه‌ش��دا كه‌ هاتنی گه‌شیار بۆ‬ ‫هه‌رێمی كوردستان پێشهاتێكی‬ ‫نوێ نییه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێستاش الیه‌نه‌‬ ‫پ�ه‌ی��وه‌ن��دداره‌ك��ان وه‌ك پێویست‬ ‫ئه‌زموونیان له‌ بواری ب��ره‌ودان به‌‬ ‫كه‌رتی گه‌شتیاریی به‌ده‌ستنه‌هێناوه‌‬ ‫و س��ااڵن��ه‌ ك��ێ��ش�ه‌ك��ان��ی ك �ه‌رت��ی‬ ‫گه‌شتیاریی و كه‌موكورتییه‌كانی‬ ‫دووباره‌ ده‌بیرنێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌سته‌ی گشتیی گه‌شتوگوزاری‬ ‫هه‌رێمیش ڕای��ده‌گ�ه‌ی�ه‌ن��ێ��ت له‌‬ ‫ڕاب�����ردوودا ب���ارودۆخ���ی ئه‌منی‬ ‫له‌مپه‌ری ل �ه‌ب �ه‌رده‌م پێشخستنی‬ ‫كه‌رتی گه‌شتوگوزاردا دروستكردووه‌‬ ‫و هه‌وڵیشده‌دات له‌ ماوه‌ی ‪ 10‬بۆ‬ ‫‪ 12‬ساڵی داهاتوودا به‌رنامه‌ڕێژیی‬ ‫بۆ پێشخستنی كه‌رتی گه‌شتیاریی‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫نادر رۆستی‪ ،‬وته‌بێژی ده‌سته‌ی‬ ‫گشتی گه‌شتوگوزاری هه‌رێم‪ ،‬له‌‬ ‫وه‌اڵم��ی پرسیاره‌كانی (به‌یان) دا‬ ‫ئاشكرای ده‌كات له‌ واده‌ی شه‌ش‬ ‫مانگدا و له‌نێوان ‪ 2013/1/1‬تا‬ ‫‪ ،2013/6/31‬زیاتر له‌ ملیۆنێك‬ ‫و ‪ 200‬ه �ه‌زار گه‌شتیار سه‌ردانی‬ ‫هه‌رێمیان ك��ردووه‌ و به‌ ب �ه‌راورد‬ ‫له‌گه‌ڵ ساڵی راب���ردوو‪ ،‬ئاماره‌كه‌‬ ‫زیادی كردووه‌‪.‬‬ ‫ن����ادر رۆس���ت���ی‪ ،‬وت �ه‌ب��ێ��ژی‬ ‫ده‌س��ت�ه‌ی گشتیی گه‌شتوگوزاری‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌ بۆ (به‌یان)‬

‫وتی «ئاماری گه‌شتیارانی شه‌ش مانگی‬ ‫سه‌ره‌تای ئه‌مساڵ‪ ،‬به‌ ب �ه‌راورد له‌گه‌ڵ‬ ‫ساڵی ڕاب���ردوو ‪ %29‬زی��ادی ك��ردووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ ڕۆژانی جه‌ژن كه‌ ئاماری پێنج‬ ‫ڕۆژمان به‌ ‪ 112‬هه‌زار گه‌شتیار ڕاگه‌یاند‪،‬‬ ‫ب �ه‌ ب����ه‌راورد ل �ه‌گ �ه‌ڵ ساڵی راب���ردوو‪،‬‬ ‫كه‌میكردووه‌‪ ،‬چونكه‌ ئاماری گه‌شتیارانی‬ ‫ڕۆژانی جه‌ژنی قوربانی ساڵی رابردوو‬ ‫‪ 123‬ه���ه‌زار ب��ووه‌ ك�ه‌ ئه‌مساڵ ‪%10‬‬ ‫كه‌میكردووه‌‪ ،‬واته‌ له‌ ڕۆژان��ی جه‌ژندا‬ ‫كه‌می كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم تێكڕای شه‌ش مانگی‬ ‫ڕابردوو ‪ %29‬زیادیكردووه‌»‪.‬‬ ‫ه��ه‌م��ان س���ه‌رچ���اوه‌ ده‌رب����اره‌ی‬ ‫كێشه‌كانی به‌رده‌م كه‌رتی گه‌شتوگوزاریش‬

‫ده‌ڵێت «ئێمه‌ پالنی سرتاتیژیامن هه‌یه‌ و‬ ‫كاری له‌سه‌ر ده‌كه‌ین‪ .‬كه‌رتی گه‌شتوگوزار‬ ‫له ‌كۆنفرانسدا پالنی سرتاتیژیی بۆ‬ ‫دان �راوه‌‪ ،‬له‌ پالنی سرتاتیژیدا یه‌كێك له‌‬ ‫خاڵه‌ گرنگه‌كان ئه‌وه‌یه‌ هه‌ردوو الیه‌نی‬ ‫الواز و به‌هێزی ئێستای گه‌شتیاریی له‌‬ ‫هه‌رێمی كوردستان ده‌ستنیشانكراوه‌‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌لی به‌ده‌ستهێنانی كاركردن و‬ ‫قۆستنه‌وه‌ی بارودۆخ‪ .‬له‌ڕاستیدا كۆمه‌ڵه‌‬ ‫هۆكارێك هه‌ن كه‌ ده‌شێت كاریان له‌سه‌ر‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬بۆ ئه‌مساڵیش وات��ا بۆ ‪،2013‬‬ ‫ماسته‌رپالنی گه‌شتیاری بۆ سه‌رانسه‌ری‬ ‫هه‌رێمی كوردستان داڕێ��ژراوه‌‪ ،‬له‌پێناو‬ ‫ئه‌وه‌ی تا ساڵی ‪ 2025‬بتوانین به‌ ته‌واوی‬

‫به‌رنامه‌ڕێژی بۆ پێشخستنی كه‌رتی‬ ‫گه‌شتیاریی له‌هه‌رێمی كوردستان بكه‌ین‬ ‫و رشۆڤه‌ی هه‌موو خاڵه‌ الواز و به‌هێزه‌‬ ‫نێوحۆیی و ده‌ره‌كییه‌كان بكه‌ین‪ .‬بۆ‬ ‫منوونه‌ خاڵه‌ الوازه‌كانی خۆمان له‌گه‌ڵ‬ ‫واڵتانی پێشكه‌وتووی گه‌شتوگوزاریی‬ ‫و هۆكاره‌كانی پێشكه‌وتی ئ��ه‌وان و‬ ‫پێشنه‌كه‌وتنی ئێمه‌‪ ،‬هه‌موو ئه‌مانه‌ی تێدا‬ ‫رشۆڤه‌كراوه‌‪ .‬ئه‌م دوو بابه‌ته‌ یه‌كێكیان‬ ‫ماسته‌رپالنی گه‌شتیاری و ئه‌وی دیكه‌‬ ‫پالنی سرتاتیژیی گه‌شتیارییه‌‪ .‬له‌ ئه‌نجامدا‬ ‫گه‌یشتینه‌ زۆر خاڵی گرنگ‪ .‬له‌ئێستادا‬ ‫ی��ه‌ك ل��ه‌و خ��ااڵن �ه‌ی ب �ه‌رن��ام �ه‌م��ان بۆ‬ ‫داڕشتووه‌ و وه‌ك الیه‌نێكی كه‌موكووڕی‬

‫هه‌ڵیده‌سه‌نگێنین‪ ،‬ن�ه‌ب��وون��ی توانا‬ ‫مرۆییه‌كانه‌ وه‌ك پێویست‪ ،‬بۆ منوونه‌‬ ‫كارمه‌ندی شاره‌زا و پسپۆڕ هه‌م له‌ كه‌رتی‬ ‫تایبه‌ت و هه‌م له‌ كه‌رتی گشتی‪ ،‬به‌پێی‬ ‫پێداویستییه‌كانی ئێمه‌ نین‪ .‬ژماره‌یه‌كی‬ ‫دیاریكراو پسپۆڕی گه‌شتوگوزاریامن هه‌ن‬ ‫كه‌ پێداویستییه‌كان پڕناكه‌نه‌وه‌»‪.‬‬ ‫ل�ه‌ وه‌اڵم���ی پرسیارێكی دیكه‌ی‬ ‫(ب����ه‌ی����ان) ك���ه‌ ك���ێ ب���ه‌رپ���رس���ه‌ له‌‬ ‫كه‌موكورتییه‌كانی كه‌رتی گه‌شتیاریی له‌‬ ‫هه‌رێم؟ وته‌بێژی ده‌سته‌ی گه‌شتوگوزاریی‬ ‫هه‌رێم ڕوونیكرده‌وه‌ كه‌رتی گه‌شتیاری‬ ‫له‌ هه‌رێمی كوردستان زۆر به‌ خێرایی‬ ‫ده‌ڕواته‌ پێشه‌وه‌ و له‌ پێش پێشبینی و‬

‫پالنه‌كانه‌وه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ ناكرێت بڵێین‬ ‫كه‌مته‌رخه‌می له ‌الیه‌نێكه‌وه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ به‌ وت �ه‌ی ن��اوب�راو‪ ،‬ڕەنگه‌‬ ‫گه‌شتوگوزار تاكه‌ دام �ه‌زراوه‌ بێت‬ ‫پالنی سرتاتیژیی ڕێكوپێكی هه‌بێت‪.‬‬ ‫ده‌رب������اره‌ی ه��ۆك��اره‌ك��ان��ی‬ ‫ب �ه‌ره‌وپ��ێ��ش��ن �ه‌چ��وون��ی ك �ه‌رت��ی‬ ‫گه‌شتیارییش ل �ه‌ ه �ه‌رێ��م‪ ،‬ن��ادر‬ ‫ڕۆستی وت��ی «ب��ارودۆخ��ی ئه‌منی‬ ‫یه‌كێك له‌ له‌مپه‌ره‌كانی ب �ه‌رده‌م‬ ‫پێشكه‌وتنی كه‌رتی گه‌شتوگوزار‬ ‫بووه‌‪ ،‬چونكه‌ تا ساڵی ‪ 2007‬حاڵه‌ىت‬ ‫ئه‌منیی ل�ه‌ تێكڕای ناوچه‌كانی‬ ‫عێراق یاریده‌ده‌ر نه‌بوو بۆ كه‌رتی‬ ‫گه‌شتیاریی‪ ،‬به‌اڵم له‌دوای ‪2007‬ە‌وه‌‬ ‫به‌پێی ئه‌و ئامارانه‌ له‌الی ئێمه‌ن‪،‬‬ ‫سااڵنه‌ ڕێ��ژەی گه‌شتیاران ‪ %30‬بۆ‬ ‫هه‌رێمی كوردستان به‌رزبووه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌مه‌ پێشوه‌چوونێكی خێرایه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مساڵ به‌پێی پالنی سرتاتیژی و‬ ‫له‌و ڕاسپاردانه‌ی بۆ سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی وه‌زی��رامن��ان ن��ارد‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌بوو كه‌ قه‌رزی گه‌شتیاریی به‌‬ ‫هاوواڵتیان و بنكه‌ گه‌شتیارییه‌كان‬ ‫ب��درێ��ت‪ ،‬پێشنیازه‌كه‌ش چ��ووه‌‬ ‫ب��واری جێبه‌جێكردنه‌وه‌ و ئێستا‬ ‫ژم��اره‌ی��ه‌ك��ی زۆر م��ام �ه‌ڵ �ه‌ له‌‬ ‫جێبه‌جێكردندان‪ .‬بڕی قه‌رزه‌كه‌ش‬ ‫له‌ ملیۆنێك تا ‪ 300‬ملیۆن دیناره‌‪،‬‬ ‫بودجه‌ی كۆی پڕۆژەكه‌ش له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی هه‌رێم زیاتر له‌ ‪ 20‬ملیار‬ ‫دیناره‌‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌ پاره‌یه‌كی باشه‌‬ ‫و ه �ه‌وڵ��ده‌ده‌ی��ن له‌ ئاینده‌شدا‬ ‫زی��ادی بكه‌ین‪ .‬بۆ ئه‌م ق�ه‌رزه‌ش‬ ‫ئه‌وله‌ویه‌ت به‌ شوێنه‌ شاخاوی و‬ ‫گه‌شتیارییه‌كان دراوه‪ .‬مه‌رجه‌كانی‬ ‫وه‌رگرتنیشی له‌الیه‌ن وه‌زاره‌ت��ی‬ ‫دارای��ی �ه‌وه‌ دان���راوه‌ و له ‌م��اوه‌ی‬ ‫شه‌ش ساڵدا وه‌رده‌گیرێته‌وه‌‪.‬‬

‫به‌رپرسیارێتیی كێشه‌كه‌ ده‌خرێته‌ ئه‌ستۆی شاره‌وانی‬

‫چوارقوڕنه‌‪ ،‬شارۆچكه‌یه‌كی نوقمبوو ل ‌ه ژینگه‌یه‌كی پیسدا‬ ‫زریان جه‌وهه‌ر‬ ‫به‌شێك له‌ دانیشتووانی شارۆچكه‌ی‬ ‫چوارقوڕنه‌ی سنووری بیتوێن‪ ،‬له‌ پیسیی‬ ‫ژینگه‌ی ناحیه‌كه‌یان نیگه‌رانن‪ ،‬به‌‬ ‫جۆرێك وه‌ك خۆیان ده‌ڵێن‪ ،‬شێرپه‌نجه‌‬ ‫و ته‌نگه‌نه‌فه‌سی و نه‌خۆشییه‌كانی‬ ‫ك��ۆئ �ه‌ن��دام��ی ه �ه‌ن��اس �ه‌‪ ،‬ت�ه‌ن��گ��ی پێ‬ ‫هه‌ڵچنیون‪.‬‬ ‫خالید فه‌قێ‌ كه‌ هاوواڵتییه‌كی‬ ‫ئ��ه‌و ن��اح��ی�ه‌ی�ه‌‪ ،‬ب��ۆ (ب��ه‌ی��ان) ده‌ڵێت‬ ‫«خه‌ڵكی چوارقوڕنه‌ نیگ ‌هرانییه‌كه‌ی‬ ‫له‌ ئاستێكدایه‌ نه‌ك هه‌ر ژینگه‌‪ ،‬كۆی‬ ‫الیه‌نه‌ خزمه‌تگوزارییه‌كانی دیكه‌ی پێ‬ ‫ف ‌هرامۆشكراو و وێرانه‌یه‌»‪.‬‬ ‫ده‌رب���اره‌ی گرفته‌ ژینگه‌ییه‌كانی‬ ‫شارۆچكه‌كه‌ش‪ ،‬هه‌مان هاوواڵتی وتی‬ ‫«ه��ۆك��اری سه‌ره‌كیی ئ�ه‌م پیسبوونه‌ی‬ ‫ژینگه‌‪ ،‬ش��اره‌وان��ی و به‌ڕێوەبه‌رایه‌تیی‬ ‫ناحیه‌ی چوارقوڕنه‌ن‪ ،‬كه‌ ناتوانن وه‌ك‬ ‫پێوست به‌ ئه‌ركی خۆیان هه‌ڵسن و ئه‌و‬ ‫كارگانه‌ی مه‌رجی ته‌ندروستییان نییه‌‬ ‫كۆنتڕۆڵ بكه‌ن‪ .‬جگه ‌له‌وه‌ی خه‌ڵكیش‬ ‫كه‌مرت له‌ مه‌سه‌له‌ی پاكڕاگرتنی ژینگه‌دا‬ ‫هۆشیارن‪ ،‬شاره‌وانییش ته‌نیا گرنگی به‌‬ ‫ن��اوه‌ن��دی ناحیه‌ ده‌دات و پاركه‌كانی‬

‫پشتگوێخستووه‌‪ .‬بۆ هه‌ر شتێكیش ده‌چیته‬ ‫‌الی به‌رپرسان‪ ،‬ده‌ڵێن ن��وورساوم��ان بۆ‬ ‫سه‌رووی خۆمان كردووه‌‪ ،‬كه‌چی له‌ڕاستیدا‬ ‫وانییه‌‪ .‬به‌ڕێوه‌به‌ری ناحیه‌ ده‌سه‌اڵتی‬ ‫هه‌یه‌ سزای سه‌رپێچیكاران بدات‪ ،‬نه‌ك‬ ‫به‌ بیانووی نوورساوی ڕەسمییه‌وه‌ خه‌ڵك‬ ‫ب �ه‌ڕێ بكات‪ .‬پیسبوونی ژینگه‌ كاری‬ ‫ك��ردووه‌ت��ه ‌س�ه‌ر الیه‌نی ته‌ندروستیی‬ ‫هاوواڵتیان‪ ،‬له ‌ماوه‌یه‌كی كه‌مدا ته‌نیا‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی من ئاگاداربم‪ ،‬دوانزه‌ كه‌س‬ ‫دووچ��اری نه‌خۆشیی شێرپه‌نجه‌ بوون‪،‬‬ ‫نه‌خۆشییه‌كه‌ش به‌شێوه‌یه‌كی به‌رچاو‬ ‫ڕوو له‌ هه‌ڵكشانه‌‪ .‬الیه‌نی ته‌ندروستییش‬ ‫ڕاستیی ئاماره‌كان ده‌شارێته‌وه‌»‪.‬‬ ‫س�����ه‌مل�����ان ك������ۆچ������ه‌ری ك��ه‌‬ ‫ڕۆژن��ام�ه‌ن��ووس��ێ��ك��ی شارۆچكه‌كه‌یه‌‪،‬‬ ‫بۆ (ب �ه‌ی��ان) وت��ی «به‌پێی ستانداردی‬ ‫جیهانی‪ ،‬ده‌بێت ڕێژەی سه‌وزایی له ‌هه‌ر‬ ‫ناوچه‌یه‌كی نیشته‌جێبوون له‌ سه‌دا ‪14‬‬ ‫بێت‪ ،‬به‌اڵم له‌ چوارقوڕنه‌ ڕێژەی سه‌وزایی‬ ‫له‌ س�ه‌دا چ��وار تێناپه‌ڕێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش بۆ‬ ‫شارۆچكه‌یه‌ك كه‌ ‪ 70 - 60‬هه‌ر كارگه‌ی‬ ‫بلۆكی تێدایه‌‪ ،‬ڕێژەیه‌كی كه‌مه‌‪ .‬ئاشكراشه‌‬ ‫ئه‌و كارگان ‌ه خاشاكێكی زۆریان هه‌یه‌ و‬ ‫ته‌پوتۆزێكی زۆر به‌ هه‌وادا باڵوده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫الی �ه‌ن �ه‌ به‌رپرسه‌كانیش ك��اری��ان بۆ‬

‫ونبوون‬ ‫باجێکى ڕۆژن��ام �ه‌ی به‌یان‬ ‫ب��ه‌ن���اوی (م��ح �ه‌م �ه‌د ج�ه‌م��ال‬ ‫ئه‌حمه‌د) ونبووه‌‪ ،‬هــه‌ركه‌سێك‬ ‫دۆزی��وی �ه‌ت��ی �ه‌وه‌ پ�ه‌ی��وه‌ن��دی به‌‬ ‫ڕۆژنامه‌ی (به‌یان)ە‌وه‌ بكات‪.‬‬

‫فۆڕمێكی خ��ۆراك به‌ناوی‬ ‫(یاسین محه‌مه‌د فه‌ره‌ج) ونبووه‌‪،‬‬ ‫ه �ه‌رك �ه‌س��ێ��ك دۆزی��وی �ه‌ت��ی �ه‌وه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی بكات به‌ ژماره‌ مۆبایلی‬ ‫‪07701967232‬‬

‫كه‌مكردنه‌وه‌ی دیارده‌ك ‌ه نه‌كردووه‌‪ .‬هیچ‬ ‫هه‌وڵێكیش بۆ باڵوكردنه‌وه‌ی هۆشیاریی‬ ‫ژینگه‌یی له‌ من��وون�ه‌ی نه‌مامناشنت و‬ ‫فراوانكردنی ڕووبه‌ری سه‌وزایی‪ ،‬لە ئارادا‬ ‫نییه‌‪ .‬ته‌نانه‌ت له‌ كاتی دروستكردنی‬ ‫شۆسته‌كانیشدا‪ ،‬هیچ شوێنێك بۆ ناشتنی‬ ‫نه‌مام دیاری ناكرێت‪ .‬ده‌یان شوێن بۆ‬ ‫دروستكردنی باخچه‌ دانراون‪ ،‬كه‌چی یه‌ك‬ ‫نه‌مامیان تێدا نه‌نێژراوه‌‪ .‬ئه‌مه‌ سه‌رباری‬ ‫بوونی ده‌یان گه‌وڕی به‌خێوكردنی مه‌ڕ‬ ‫و مااڵت له‌ناو شارۆچكه‌كه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌وانیش‬ ‫دیسان پاشه‌ڕۆیه‌كی زۆری��ان هه‌یه‌‪ .‬له‌‬ ‫سه‌روو ئه‌مانه‌شه‌وه‪ ‌،‬سووتاندنی خۆڵ و‬ ‫خاشاكی شاری ڕانیه‌ له‌ نزیك چوارقوڕنه‌‪،‬‬ ‫ب��ووه‌ت � ‌ه به‌اڵیه‌كی دیكه‌ ب��ۆ خه‌ڵكی‬ ‫ناحیه‌كه‌»‪.‬‬ ‫ل �ه‌ب �ه‌ران��ب �ه‌ردا ئ�ه‌ح��م�ه‌د عه‌لی‪،‬‬ ‫س�ه‌رۆك��ی ش��اره‌وان��ی��ی چ��وارق��وڕن �ه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫(به‌یان) وتی «ئه‌م كارگان ‌ه ڕاسته‌ ژینگه‌یان‬ ‫پیسكردووه‌‪ ،‬به‌اڵم سه‌رچاوه‌یه‌كی باشی‬ ‫داه��ات��ن ب��ۆ ناحیه‌كه‌‪ ،‬م��ان�ه‌وه‌ی��ان له‌‬ ‫نه‌مانه‌وه‌یان باشرته‌‪ .‬ده‌رب��اره‌ی بوونی‬ ‫گ�ه‌وڕی مه‌ڕومااڵتیش‪ ،‬ئه‌وه‌ شتێكه‌ له‌‬ ‫زۆربه‌ی ناوچه‌كانی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬گوێزانه‌وه‌ یاخود البردنیان‪ ،‬هه‌ر وا‬ ‫ئاسان نییه‌‪ ،‬گه‌رچی هه‌وڵیشامن بۆ داوه‌»‪.‬‬

‫ده‌رب���اره‌ی گرفتی كه‌میی ڕێ��ژەی‬ ‫س �ه‌وزای��ی��ش ل � ‌ه ن��اح��ی�ه‌ك�ه‌‪ ،‬س�ه‌رۆك��ی‬ ‫شاره‌وانیی چوارقوڕنه‌ وتی «سه‌باره‌ت به‌‬ ‫پالنی زیادكردنی سه‌وزایی‪ ،‬مه‌رج نییه‌ هه‌ر‬ ‫شوێنێك بۆ سه‌وزایی ده‌ستنیشانبكرێت‬ ‫بتوانین سه‌وزی بكه‌ین‪ ،‬ئه‌وه‌ توانایه‌كی‬ ‫ماددیی و مرۆیی زۆری ده‌وێ��ت‪ .‬دوو‬ ‫پاركی هه‌میشه‌ س�ه‌وز‪ ،‬له‌ ‪ 10‬پارك كه‌‬ ‫پێامن به‌ڕێوه‌نه‌برێ‪ ،‬باشرته‌»‪.‬‬ ‫الی خ��ۆی �ه‌وه‌ حسێن ئه‌حمه‌د‪،‬‬ ‫ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌ری ناحیه‌ی چ��وارق��وڕن�ه‌ بۆ‬ ‫(به‌یان) وتی «ئێمه‌ كارگه‌ی یۆرانیۆمامن‬ ‫نییه‌ تا ژینگه‌ پیسبكه‌ین‪ ،‬ده‌رهاویشته‌ی‬ ‫كارگه‌كان ته‌نیا ته‌پوتۆزه‌ و هیچی تر‪.‬‬ ‫بۆ كێشه‌ی سووتاندنی خۆڵ و خاشاكی‬ ‫رانیه‌ش‪ ،‬ئه‌وه‌ كارێكی خراپه‌‪ ،‬هه‌وڵده‌ده‌ین‬ ‫به‌ دانانی كارگه‌ی ڕیسایكلین چاره‌سه‌ری‬ ‫بكه‌ین‪ .‬ئه‌م پڕۆژەیه‌ش خۆی له‌ خۆیدا‬ ‫وه‌ك م �ه‌ه��دی م��ون��ت �ه‌زری لێهاتووه‪‌،‬‬ ‫چه‌ندین ساڵه‌ خه‌ڵك چاوه‌ڕێیه‌تی‪.‬‬ ‫ب��ۆ كێشه‌ی هۆڵه‌كانی به‌خێوكردنی‬ ‫مه‌ڕومااڵتیش‪ ،‬له‌ ئێستادا هیچ پالنێك بۆ‬ ‫البردن یاخود گوێزانه‌وه‌یان نییه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫پێشرت شاره‌وانی مۆڵه‌تی داون‪ ،‬منیش كه‌‬ ‫بوومه‌ته‌ به‌ڕێوه‌به‌ری ناحیه‌‪ ،‬زۆر ئاگاداری‬ ‫ورده‌كارییه‌كانی نیم»‬

‫‪2‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)56‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/10/22‬ساڵی دووەم‬

‫«هه‌ڵبژاردنی پارێزگاكان ئه‌مساڵ ناكرێت‪ ،‬بۆیه‌ جددی نیین»‬

‫یه‌كێتی تائێستا لیستی كاندیده‌كانی نه‌داوه‌ت ‌ه كۆمسیۆن‬ ‫بەیان‪ .‬تایبەت‬ ‫تا ئێستا له‌نێو الیه‌نه‌كانی‬ ‫هه‌رێمی ك��وردس��ت��ان��دا‪ ،‬ته‌نیا‬ ‫یه‌كێتیی نیشتامنیی كوردستان‬ ‫ك��ان��دی��دی ب��ۆ ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان پێشكه‌ش‬

‫ب��ه‌ ك��ۆم��س��ی��ۆن ن���ه‌ك���ردووه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫له‌كاتێكدا سه‌رجه‌م الیه‌نه‌كان كه‌ نیازی‬ ‫به‌شدارییان له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌دا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ناوی لیست و كاندیده‌كانیان داوه‌ته‌‬ ‫كۆمسیۆنی بااڵی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫ده‌رب���اره‌ی ئه‌م حاڵه‌ته‌‪ ،‬فه‌رید‬ ‫ئه‌سه‌سه‌رد‪ ،‬ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تیی‬

‫یه‌كێتی بۆ (به‌یان) وتی «ئێمه‌ له‌و‬ ‫بابه‌ته‌دا زۆر ج��ددی نین‪ ،‬به‌هۆی‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی پێناچێت له‌ ك��ات و ساتی‬ ‫دی��اری��ك �راوی خۆیدا ئ �ه‌و پرۆسه‌یه‌‬ ‫به‌ڕێوه‌بچێت‪ .‬لیسته‌كه‌مان ئاماده‌یه‌‪،‬‬ ‫ه �ه‌رك��ات ب��ڕی��اری ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن درا‪،‬‬ ‫ئه‌وكات پێشكه‌شی ده‌كه‌ین»‪.‬‬

‫ن��اوب �راو ئ�ه‌وه‌ش��ی ڕەت��ك��رده‌وه‌‬ ‫ته‌نیا یه‌كێتی هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگاكانی په‌كخستبێت‪ ،‬هۆكاری‬ ‫ئه‌نجامنه‌دانی هه‌ڵبژاردنه‌كه‌شی بۆ‬ ‫ئاماده‌نه‌بوونی كۆمسیۆن گێرایه‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫وایكردووه‌ ئه‌مجاره‌ش له‌ واده‌ی خۆیدا‬ ‫به‌ڕێوه‌نه‌برێت‪ .‬ئ��ام��اژەی ب �ه‌وه‌ش‬

‫كرد ڕەنگه‌ هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگاكان بكه‌وێته‌ واده‌ی ئه‌نجامدانی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی‬ ‫عێراق و له‌گه‌ڵ ئه‌و هه‌ڵبژاردنه‌دا‬ ‫به‌ڕێوه‌بربێت‪.‬‬ ‫وته‌ی ئه‌و به‌رپرسه‌ی یه‌كێتی له‌‬ ‫كاتێكدایه‌ به‌پێی چه‌ند زانیارییه‌ك‪،‬‬

‫كۆمسیۆن ن��ام �ه‌ی دواخستنی‬ ‫ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی ئ �ه‌ن��ج��وم �ه‌ن��ی‬ ‫پارێزگاكانی ڕەوان��ه‌ی حكومه‌ت‬ ‫ك��ردووه‌‪ ،‬حكومه‌تیش به‌نیازه‌ له‌‬ ‫ڕۆژنامـــه‌وانیدا‬ ‫كۆنگره‌یه‌كی‬ ‫ب��ۆ ده‌زگ��اك��ان��ی ڕاگـه‌یاندنی‬ ‫بخــاته‌ڕوو‪.‬‬

‫كۆمسیۆن پاداشتی چاودێره‌كانی بۆ‬ ‫چاره‌نووسی كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫كاتێكی نادیار دواخست‬ ‫له‌نێوان به‌ستن و نه‌به‌ستندا نادیاره‌‬ ‫زریان جه‌وهه‌ر‬ ‫ئه‌ندامێكی لیژنه‌ی بااڵی كۆنگره‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی ك��ورد‪ ،‬ڕەخنه‌ له‌ دواخستنی‬ ‫ك��ۆن��گ��ره‌ی ن��ه‌ت��ه‌وه‌ی��ی ده‌گ���رێ���ت و‬ ‫دووپ��ات��ی��ده‌ك��ات�ه‌وه‌ هیچ هۆكارێك بۆ‬ ‫دواخستنه‌كه‌ نابینێت‪.‬‬ ‫غه‌فور مه‌خموری‪ ،‬ئه‌ندامی لیژنه‌ی‬ ‫بااڵی كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی كورد‪ ،‬له‌باره‌ی‬ ‫دواخستنی كۆنگره‌كه‌ و ناكۆكییه‌كانی‬ ‫ناو كۆبوونه‌وه‌كانی لیژنه‌ی ئاماده‌كار‪،‬‬ ‫ب��ۆ (ب��ه‌ی��ان) وت��ی «ه��ی��چ هۆكارێكی‬ ‫به‌رجه‌سته‌ نییه‌ بۆ دواخستنی كۆنگره‌ی‬ ‫ن �ه‌ت �ه‌وه‌ی��ی ك���ورد‪ .‬ك��ۆب��وون�ه‌وه‌ك��ان��ی‬ ‫لیژنه‌كانی ئاماده‌كاری كۆنگره‌‪ ،‬بێئه‌وه‌ی‬ ‫هیچ هۆكارێك ده‌ستنیشان بكات‪ ،‬كاتی‬ ‫كۆنگره‌ی دواخست‪ ،‬بۆیه‌ هیچ هۆكارێكی‬

‫ڕوون نابینم‪ .‬ئ�ه‌وه‌ی تا ئێستا به‌ ئێمه‌‬ ‫ڕاگه‌یه‌ندراوه‌ ئه‌وه‌یه‌ چه‌ند ئه‌ندامێكی‬ ‫لیژنه‌ی ئاماده‌كار له‌ ده‌ره‌وه‌ی واڵتن و‬ ‫نه‌گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ش بووه‌ته‌ هۆی‬ ‫دواخستنی كۆبوونه‌وه‌كان»‪.‬‬ ‫ل��ه ‌وه‌اڵم���ی پرسیارێكی دیكه‌ی‬ ‫(به‌یان)دا‪ ،‬كه‌ ئایا ده‌كرێت پرسێكی وا‬ ‫هه‌ستیار كه‌ په‌یوه‌سته‌ به‌ په‌نجا ملیۆن‬ ‫كه‌سه‌وه‌‪ ،‬له‌سه‌ر سه‌فه‌ری چه‌ند كه‌سێك‬ ‫په‌كبخرێت؟ ن��اوب �راو وت��ی «ب �ه‌ هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك ناكرێت ئه‌وه‌ بكرێته‌ بیانوو بۆ‬ ‫دواخستنی پرسێكی وا گرنگ‪ .‬ده‌كرێت‬ ‫ئ �ه‌و الیه‌نانه‌ كه‌سێكی دیكه‌ له‌بری‬ ‫ئ �ه‌وان دی��اری بكه‌ن و بكرێنه‌ لیژنه‌ی‬ ‫ئاماده‌كار‪ ،‬نه‌ك چه‌ند كه‌سێك بكرێنه‌‬ ‫بیانوو بۆ كۆنه‌بوونه‌وه‌ و ئیفلیجكردنی‬ ‫لیژنه‌ی ئاماده‌كاری كۆنگره‌‪ .‬وه‌ك لیژنه‌ی‬

‫ئاماده‌كاری كۆنگره‪ ‌،‬شته‌كه‌ به‌ ڕەوای‬ ‫ح �ه‌ق ن��ازان��م بۆ دواخستنی كۆنگره‌‪،‬‬ ‫با كۆنگره‌ له‌ كاتی خۆی ببه‌سرتێت و‬ ‫چیرت دوان�ه‌ك�ه‌وێ��ت‪ .‬داواكاریشم هه‌ر‬ ‫الیه‌نێك تێبینییه‌كی هه‌یه‌ و كردوویه‌تییه‌‬ ‫كۆسپ له‌به‌رده‌م به‌ستنی كۆنگره‌دا‪ ،‬با‬ ‫تێبینییه‌كه‌ی بخاته‌ڕوو‪ ،‬چیرت كۆنگره‌كه‌‬ ‫دوانه‌كه‌وێت»‪.‬‬ ‫ده‌رب��اره‌ی ڕۆڵ و ده‌ستی واڵتانی‬ ‫ئیقلیمییش بۆ دواخستنی كۆنگره‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‪ ،‬غه‌فور مه‌خموری ڕوونیكرده‌وه‌‬ ‫«مبانه‌وێت و نه‌مانه‌وێت واڵتانی ده‌وروبه‌ر‬ ‫به‌ كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی كورد خۆشحاڵ‬ ‫نین‪ .‬ئه‌گه‌ر له‌م هه‌فته‌یه‌شدا لیژنه‌ی بااڵی‬ ‫ئاماده‌كاری كۆنگره‌ كۆنه‌بێیته‌و ‌ه و به‌‬ ‫جددی ده‌ست به ‌كاره‌كانی نه‌كات‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫كۆنگره‌ دووباره‌ دواده‌كه‌وێت»‪.‬‬

‫زریان جه‌وهه‌ر‬ ‫ماوه‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر كۆمیسۆنی‬ ‫بااڵی سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ ،‬وای‬ ‫ڕاگه‌یاند ك ‌ه به‌ر له‌ جه‌ژنی قوربان‪.‬‬ ‫پاداشتی ئ�ه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌ ده‌دات‬ ‫ك�ه‌ ڕۆژی ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان وه‌ك كارمه‌ندی كۆمسیۆن‬ ‫چ��اودێ��ری��ی بنكه‌كانی ده‌نگدانیان‬ ‫ك��ردووه‌‪ ،‬به‌اڵم عه‌بدوڕەحامن خه‌لیفه‌‬ ‫به‌رپرسی ڕاگه‌یاندن و په‌یوه‌ندییه‌‬ ‫جه‌ماوه‌رییه‌كانی كۆمسیۆن‪ ،‬به‌ (به‌یان)‬ ‫ی ڕاگه‌یاند‪ ،‬به‌هۆی ئه‌وه‌ی سه‌رژمێری‬ ‫و ورده‌كاریی ئه‌و كارمه‌ندانه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫به‌رێوه‌به‌رێتیی كۆمسیۆن له‌ لقه‌كانی‬ ‫هه‌ولێر و سلێامنی و ده��ۆك‪ ،‬ته‌واو‬ ‫نه‌بووه‌ و پێیان نه‌گه‌یشتووه‌‪ ،‬نه‌توانرا‬

‫به‌ر له‌ جه‌ژنی قوربان ئه‌و پاداشته‌ بده‌ن‪.‬‬ ‫ن��اوب�راو وتیشی «به‌هۆی ئ�ه‌وه‌ی‬ ‫ژماره‌ی كارمه‌نده‌كان زۆرن‌‪ ،‬وردبینییان‬

‫كاتی زۆری ده‌وێت‪ .‬پێشبینیش ده‌كه‌م بۆ‬ ‫ماوه‌یه‌كی زۆر دوای جه‌ژن دوابكه‌وێت و‬ ‫بكه‌وێته‌ مانگی داهاتوو»‪.‬‬

‫«پارتی و یه‌كێتی مه‌جبوورن حكومه‌ت راده‌ستی الیه‌نه‌كانی تر بكه‌ن»‬

‫زه‌مینه‌یه‌ك نیی ‌ه‌براوه‌كانى هەڵبژاردن كۆبکاتە‌وه‌‬ ‫سه‌ید نامی‬ ‫مانگێك ب��ه‌س��ه‌ر ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی‬ ‫پ �ه‌رل �ه‌م��ان��ی ه �ه‌رێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��دا‬ ‫تێده‌په‌ڕێت و تائێستا هیچ شتێك له‌سه‌ر‬ ‫ف��ۆڕم و پێكهاته‌ی حكومه‌تی داهاتوو‬ ‫دیارنییه‪ .‬زۆر جاریش له‌ پێشبینییه‌كاندا‬ ‫ب��اس له‌ حكومه‌تی بنكه‌فراوان وه‌ك‬ ‫یه‌كێك له‌ ئه‌گه‌ره‌ به‌هێزه‌كان‪ ،‬ده‌كرێت‪.‬‬ ‫چاودێرێكی سیاسییش پێی وایه‌ به‌هۆی‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌ ڕابردوودا الیه‌نه ‌سیاسییه‌كان‬ ‫كێشمه‌كێشی ن��ام��اق��ووڵ و یه‌كرت‬ ‫قبوڵنه‌كردنیان له‌ نێواندا بووه‌‪ ،‬حكومه‌تی‬ ‫بنكه‌فراوان به ‌ئاسانی له‌دایك نابێت و‬ ‫الیه‌نه‌كانی ئۆپۆزسیۆنیش به‌ هه‌موو‬ ‫نرخێك به‌شداریی حكومه‌ت ناكه‌ن‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌مه‌ش پێكهێنانی حكومه‌ت ل ‌ه كارێكی‬ ‫ڕۆتینییه‌وه‌ ده‌كاته‌ كێشه‌یه‌كی سیاسی و‬ ‫یاسایی‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی یه‌كێتیی په‌رله‌مانتارانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬پێی وای�ه‌ هێشتا نه‌خشه‌ی‬ ‫سیاسیی هه‌رێمی كوردستان سه‌قامگیریی‬ ‫ئه‌وتۆی به‌خۆوه‌ نه‌بینیوه‌‪ .‬ئۆپۆزسیۆن و‬ ‫ده‌سه‌اڵت ركابه‌رییه‌كی توندیان به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌ خولی سێیه‌می په‌رله‌ماندا له‌نێواندا‬ ‫ب��ووه‌‪ ،‬كه‌ دوور نیی ‌ه كاریگه‌رییه‌كانی‬ ‫به‌سه‌ر داهاتووی سیاسیی هه‌رێمه‌وه‌‬ ‫هه‌ر مبێنێت‪.‬‬ ‫نیعمه‌ت ع�ه‌ب��دوڵ�ڵا ب��ۆ (ب�ه‌ی��ان)‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌ڵێت «كێشه‌كه‌ له‌وه‌دایه‌‬ ‫پێشینه‌یه‌كی باشامن نییه‌ تا زه‌مینه‌ بۆ‬

‫پێكهێنانی حكومه‌ت بسازێنێ‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫بناغه‌ی گه‌مه‌ی سیاسیی هه‌رێم له‌سه‌ر‬ ‫كێبڕكێی ناماقووڵ و یه‌كرت قبوڵنه‌كردن‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌ناو په‌رله‌مان‪ ،‬دان �راوه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌م ‌ه ڕەنگدانه‌وه‌ی له‌سه‌ر حكومه‌تیش‬ ‫ده‌بێت‪ .‬بۆیه‌ ئه‌و الیه‌ن ‌ه سیاسییانه‌ی‬ ‫ده‌یانه‌وێت له‌ حكومه‌تدا به‌شداربن‪،‬‬ ‫ده‌بێت به‌ ڕەسمی داوای��ان لێبكرێت و‬ ‫پێكه‌و ‌ه ل ‌ه هاوپه‌یامنییه‌كدا حكومه‌ت‬ ‫پێكبهێنن‪ ،‬ئ�ه‌م�ه‌ش گفتوگۆی زۆری‬ ‫ده‌وێ��ت و هه‌ر وا ئاسان نییه‌‪ .‬جاران‬ ‫دوو الیه‌نه‌كه‌ی ده‌س �ه‌اڵت به‌بێ‌ كێشه‌‬ ‫گرفته‌كانیان یه‌كالده‌كرده‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێستا‬

‫الیه‌نه‌كان زۆربوون و هه‌ر الیه‌نه‌و كار‬ ‫بۆ چه‌سپاندنی به‌رنامه‌ی خۆی ده‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌و به‌رنامانه‌ش زه‌حمه‌ته‌ یه‌كبگرنه‌وه‌ و‬ ‫تووشی كێشه‌دێن»‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی یه‌كێتیی په‌رله‌مانتارانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ك�ه‌ ه��اوك��ات چاودێرێكی‬ ‫سیاسییه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش ڕوون��ده‌ك��ات��ه‌وه‌‬ ‫زه‌مینه‌یه‌كی ئ�ه‌وت��ۆ نییه‌ ت��ا له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مایه‌ك ئه‌و الیه‌نانه‌ بێن و حكومه‌ت‬ ‫پێكبهێنن‪ .‬خۆیان كێشه‌یان هه‌بووه‌ و‬ ‫كه‌ ده‌چنه‌ حكومه‌تیشه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و كێشانه‌‬ ‫هه‌رده‌مێنن‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ ج��ۆری كێشه‌كانیش‬

‫ناوبراو ده‌ڵێت «هه‌ر الیه‌ك داواده‌كات‬ ‫حكومه‌تێكی بنكه‌فراوانی نیشتامنی‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬ب�ه‌اڵم كێشه‌كه‌ له‌وه‌دایه‌ ئه‌م‬ ‫هه‌نگاوه‌ ه �ه‌ر وا ئ��اس��ان نییه‌‪ ،‬النی‬ ‫ك �ه‌م لیسته‌ ب��راوه‌ك��ان ك�ه‌ ك��ورس��ی و‬ ‫سه‌نگیان هه‌یه‌‪ ،‬هه‌ریه‌كه‌ و كار له‌سه‌ر‬ ‫به‌رنامه‌ی خۆی ده‌كات‪ ،‬هه‌ركه‌س بێت‬ ‫و حكومه‌ت بۆ خۆی پێكبهێنێت به‌كه‌ڵك‬ ‫نایه‌ت‪ .‬بۆیه‌ ده‌بێت له‌نێوان الیه‌نه‌كان‬ ‫مساوه‌مه‌ هه‌بێت‪ ،‬رێكه‌وتن هه‌بێت‪،‬‬ ‫سازش هه‌بێت‪ ،‬هه‌ركه‌س به‌رژەوه‌ندیی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان و ئه‌م میلله‌ته‌ ڕەچاو‬ ‫بكات‪ ،‬ئه‌گینا كێشه‌كان قووڵرت ده‌بن‪.‬‬

‫ته‌نانه‌ت كۆبوونه‌وه‌ی چه‌ند الیه‌نێك‬ ‫و په‌راوێزخستنی الیه‌نی دیكه‌‪ ،‬دیسان‬ ‫كێشه‌ ده‌نێته‌وه‌»‪.‬‬ ‫ه�ه‌ر ل�ه‌و چوارچێوه‌یه‌دا‪ ،‬دکتۆر‬ ‫مه‌حمود عوسامن‪ ،‬چاودێری سیاسی‪،‬‬ ‫ڕای وایه‌ ده‌بێت الیه‌نه‌براوه‌كان به‌ر له‌‬ ‫هه‌رشتێك گفتوگۆ بكه‌ن‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی بتوانن‬ ‫بگه‌ن ‌ه ئه‌نجام‪ ،‬ئه‌گه‌ر بیانه‌وێت حكومه‌ت‬ ‫بنكه‌فراوان بێت و هه‌موویانی تێدابن‪.‬‬ ‫پێشی وایه‌ ڕەنگه‌ حكومه‌تی بنكه‌فراوان‬ ‫پێكهێنانی ئه‌سته‌مرت بێت له‌ حكومه‌تی‬ ‫چ �ه‌ن��د الی�ه‌ن��ێ��ك و م��ان��ه‌وه‌ی باقیی‬ ‫الیه‌نه‌كانی دیكه‌ له‌ به‌ره‌ی ئۆپۆزسیۆندا‪.‬‬

‫ڕوونیشیده‌كاته‌وه‌ ت��اوه‌ك��و گفتوگۆی‬ ‫پێكهێنانی حكومه‌ت ده‌ستپێنه‌كات‪،‬‬ ‫ناتوانرێت وێنایه‌كی ته‌واوه‌تیی دۆخه‌كه‌‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی ناكۆكی و ئاسته‌نگه‌كانیش‪،‬‬ ‫مه‌حمود عوسامن بۆ (به‌یان) ده‌ڵێت‬ ‫«ناكۆكییه‌كان له‌سه‌ر ئه‌و خااڵنه‌ن كه‌‬ ‫پێشرتیش بیستومانن چین و چی نین‪،‬‬ ‫به‌اڵم گرفت نییه‌ ئه‌مجاره‌ش دابنیشن‪.‬‬ ‫مه‌رجیش نییه‌ هه‌ر ئه‌و خااڵنه‌ بن‪ ،‬ڕەنگه‌‬ ‫خاڵی دیكه‌ش هه‌بن قسه‌یان له‌سه‌ر‬ ‫بكه‌ن»‪.‬‬ ‫دووپ��ات��ی��ش��ی ك���رده‌وه‌ «باشرتین‬ ‫شت ئه‌وه‌یه‌ الیه‌نه‌براوه‌كان دابنیشن و‬ ‫به‌شوێن خاڵی هاوبه‌شدا بگه‌ڕێن‪ .‬هیچ‬ ‫الیه‌كیان ناتوانن م �ه‌رج له‌سه‌ر یه‌كرت‬ ‫دابنێن‪ ،‬ده‌بێت بۆ خاڵی هاوبه‌ش بگه‌ڕێن‬ ‫و به‌رژەوه‌ندیی گشتی چییه‌‪ ،‬به‌پێی ئه‌وه‌‬ ‫له‌سه‌ر هه‌ندێك خاڵ بگه‌نه‌ ڕێگه‌چاره‌ی‬ ‫ناوه‌ند و له‌گه‌ڵ یه‌كرت نه‌رم بن»‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی مه‌ترسیی ڕاده‌ستنه‌كردنی‬ ‫ده‌سه‌اڵتیش له‌الیه‌ن دوو حیزبه‌كه‌وه‌ به‌‬ ‫الیه‌نه‌كانی دیكه‌‪ ،‬مه‌حمود عوسامن وتی‬ ‫«پارتی و یه‌كێتی مه‌جبورن حكومه‌ت‬ ‫راده‌ستی الیه‌نه‌كانی دیكه‌ بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هه‌ڵبژێردراون و كورسییان هه‌یه‌ و خه‌ڵك‬ ‫ده‌نگی پێداون‪ ،‬ده‌بێت ڕێز له‌و ده‌نگانه‌‬ ‫بگیرێت‪ .‬هه‌رده‌بێت گفتوگۆ بكرێت‪ ،‬ئینجا‬ ‫تا چ ئاستێك رێكده‌كه‌ون و رێكناكه‌ون‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ نازانم‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت گفتوگۆ له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌موو الیه‌نه‌كان بكرێت»‪.‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)56‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/10/22‬ساڵی دووەم‬

‫كاوه‌ عه‌بدوڵاڵ‪ ،‬سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێامنی بۆ به‌یان‪:‬‬

‫له‌ ئه‌نجومه‌نی پارێزگای هه‌ولێر‪ ،‬یه‌كێتی ‪ 16‬ئه‌ندامی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ده‌رچوونی سه‌یاره‌یه‌كیشیان به‌ده‌ست نییه‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزكاگان و ئه‌نجامنه‌دانی‬ ‫تا ئێستا و دیارینه‌كردنی‬ ‫كاتێك بۆ ئه‌نجامدانی ئه‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌‪ ،‬نیگه‌رانیی‬ ‫الیه‌نه‌كان و هۆكاری‬ ‫دواكه‌وتنی‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫كۆبوونه‌وه‌ی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگای سلێمانی‬ ‫له‌گه‌ڵ سه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫و سه‌رۆكی حكومه‌ت و‬ ‫ئاماده‌نه‌بوونی پارێزگار‬ ‫له‌و كۆبوونه‌وه‌یه‌ و‬ ‫دیاریكردنی پارێزگاری‬ ‫سلێمانی بێ‌ گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ‬ ‫ڕای ئه‌ندامانی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگا له‌ الیه‌ن سه‌رۆكی‬ ‫حكومه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و پرسانه‌ن‬ ‫كه‌ كاوه‌ عه‌بدوڵاڵ‪،‬‬ ‫سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگای سلێمانی له‌م‬ ‫دیدارە تایبه‌تەدا وه‌اڵمیان‬ ‫ده‌داته‌وه‌‪.‬‬ ‫گفتوگۆ‪ :‬زریان جه‌وهه‌ر‬ ‫به‌یان‪ :‬هۆكاری دواكه‌وتنی ئه‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ بۆ چی ده‌گێڕیته‌وه‌؟‬ ‫ك���اوه‌ ع��ه‌ب��دوڵ�ڵا‪ :‬هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان دراوه‌ته‌ ده‌ست‬ ‫سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێم و من پێم‬ ‫وای��ه‌ ئ��ه‌و پرسه‌ له‌ پرسێكی ئیداری‬ ‫ده‌رچ��ووه‌‪ ،‬بووه‌ به‌ پرسێكی سیاسی‪،‬‬ ‫بۆیه‌ سه‌رۆكی حكومه‌ت به‌ ڕێكه‌وتنی‬ ‫ه��ه‌ردوو مه‌كته‌بی ساسیی یه‌كێتی و‬ ‫پارتی هه‌ڵبژاردن ده‌ك��ات‪ ،‬ب��ه‌اڵم به‌‬ ‫پێچه‌وانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌ژێر ده‌ستی‬ ‫په‌رله‌ماندا بوایه‌ و په‌رله‌مان ڕۆژی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی دی��اری كردبا‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫ب��ڕوای��ان به‌ دیموكراتی و ئازادیی‬ ‫خه‌ڵك هه‌بوایه‌‪ ،‬دوای چوار ساڵه‌كه‌‬ ‫ده‌یانكرده‌وه‌‪ ،‬پێناچێت ئه‌مساڵیش‪ ،‬به‌‬ ‫بیانووی ئاماده‌نه‌بوونی كۆمیسیۆنی‬ ‫بااڵی سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ ،‬ئه‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ده‌رچوونی بڕیارێكی له‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ له‌ده‌ست په‌رله‌مان بۆ ده‌ست‬ ‫سه‌رۆكی حكومه‌ت‪ ،‬لێسه‌ندنه‌وه‌ی‬ ‫متامنه‌ نییه‌ له‌ په‌رله‌مانتاران؟‬ ‫كاوه‌ عه‌بدوڵاڵ‪ :‬لێسه‌ندنه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫متامنه‌یه‌ له‌ په‌رله‌مان و گۆڕینی ئه‌و‬ ‫بڕگه‌یه‌ی كه‌ ده‌بێت په‌رله‌مان ڕۆژی‬ ‫هه‌ڵبژاردن دیاری بكات له‌ په‌رله‌مانی‬ ‫ع��ێ��راق‪ ،‬ب���ه‌اڵم ل��ه‌ ه��ه‌رێ��م ده‌بێت‬ ‫سه‌رۆكی حكومه‌ت دیاریی بكات‪ ،‬به‌‬ ‫ڕای من ئه‌وه‌ ده‌بێته‌ بڕیارێكی سیاسی‪،‬‬ ‫نه‌ك بڕیارێكی ئیداریی دیموكراتی‪.‬‬ ‫ب���ه‌ی���ان‪ :‬ب��ێ��ده‌ن��گ��ی��ی ئ��ه‌ن��دام‬

‫په‌رله‌مانه‌كان چۆن ده‌بینی له‌و كاته‌دا؟‬ ‫ك��اوه‌ عه‌بدوڵاڵ‪ :‬ئ��ه‌وه‌ له‌ خولی‬ ‫پێشوودا ب��ووه‌‪ ،‬خولی پێشوو خولی‬ ‫په‌نجا به‌ په‌نجا ب��ووه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئاسایی‬ ‫خ��ۆی��ان ل��ه‌س��ه‌ر چ��ی ڕێككه‌وتوون‪،‬‬ ‫هاتوون جێبه‌جێیان كردووه‌‪ ،‬بێ‌ ئه‌وه‌ی‬ ‫بگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ الی خه‌ڵك‪ ،‬كه‌سیش‬ ‫نه‌بووه‌ ده‌نگی هه‌بێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌م‬ ‫خوله‌دا بوایه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ سه‌ری نه‌ده‌گرت‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئێوه‌ كۆبوونه‌وه‌یه‌كتان‬ ‫له‌گه‌ڵ سه‌رۆكی هه‌رێم و سه‌رۆكی‬ ‫حكومه‌ت ك��رد له‌ م��اوه‌ی ئ��ه‌م یه‌ك‬ ‫دوو ساڵه‌ی ڕابردوو‪ ،‬ئه‌نجامه‌كانی ئه‌و‬ ‫كۆبوونه‌وه‌یه‌ به‌ چی گه‌یشت؟‬ ‫كاوه‌ عه‌بدوڵاڵ‪ :‬ئێمه‌ له‌گه‌ڵ دكتۆر‬ ‫به‌رهه‌مدا باسامن له‌ دوو ته‌وه‌ره‌ كرد‪،‬‬ ‫ته‌وه‌ره‌یه‌كیان هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگاكان بوو‪ ،‬ته‌وه‌ره‌یه‌كیان كاركردن‬ ‫به‌ یاسای ژماره‌ ‪40‬ی ساڵی ‪ 2009‬بوو‪.‬‬ ‫له‌سه‌ر هیچ ڕێكنه‌كه‌وتین‪ ،‬ئێمه‌ش له‌‬ ‫كۆبوونه‌وه‌كه‌ هاتینه‌ ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫ب��ه‌ی��ان‪ :‬ه��ات��ن��ه‌ده‌ره‌وه‌ی ئێوه‌‬ ‫چاره‌سه‌ر بوو بۆ ئه‌و بارودۆخه‌؟‬ ‫كاوه‌ عه‌بدوڵاڵ‪ :‬هاتنه‌ده‌ره‌وه‌مان‬ ‫چاره‌سه‌ر نه‌بوو‪ ،‬به‌اڵم كۆبوونه‌وه‌كه‌‬ ‫به‌وه‌ كۆتایی هات كه‌ هیچ الیه‌كامن‬ ‫نه‌ له‌سه‌ر هه‌ڵبژاردن ڕێككه‌وتین‪،‬‬ ‫نه‌ له‌سه‌ر جێبه‌جێكردنی یاسا‪ ،‬كه‌‬ ‫هه‌ردووكیشی له‌ ده‌س��ت حكومه‌ته‌‬ ‫و له‌ ده‌ست ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكاندا‬ ‫نییه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان‬ ‫ڕاس��ت��ه‌وخ��ۆ پ��ه‌ی��وه‌س��ت��ه‌ ب��ه‌ ژیانی‬ ‫خه‌ڵكه‌وه‌‪ ،‬به‌ ڕای تۆ كێ‌ باجی ئه‌و‬ ‫دواكه‌وتنه‌ ده‌دات‪ ،‬حكومه‌ت یان‬ ‫میلله‌ت؟‬ ‫ك��اوه‌ ع��ه‌ب��دوڵ�ڵا‪ :‬م��ن پێم وای��ه‌‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم باوه‌ڕی به‌ ئازادی‬ ‫و دیموكراتی نییه‌‪ ،‬بۆیه‌ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان دواده‌خ��ات‪.‬‬ ‫بڕوایان به‌ ده‌نگی خه‌ڵك نییه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌ی���ان‪ :‬ب����ه‌اڵم دواج�����ار ئ��ه‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌نه‌ ه��ه‌ر خ��زم��ه‌ت ب��ه‌وان‬ ‫ده‌كات‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌نده‌ دژایه‌تیی ده‌كه‌ن؟‬ ‫ك����اوه‌ ع��ه‌ب��دوڵ�ڵا‪ :‬ئ��اخ��ر ئ��ه‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌نه‌ به‌ یاسایه‌ك كار ده‌كات‬ ‫ك��ه‌ ی��اس��ای الم��ه‌رك��ه‌زی��ی��ه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم‬ ‫ب���ه‌داخ���ه‌وه‌ ح��ك��وم��ه‌ت��ی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان به‌ یاسایه‌ك كار ده‌كات كه‌‬ ‫یاسای مه‌ركه‌زیه‌ته‌‪ ،‬به‌ یاسای ژماره‌‬ ‫‪159‬ی ساڵی ‪ 1969‬ك��ارده‌ك��ات‪ ،‬كه‌‬ ‫یاسای ئه‌نفال و ڕووخانی الدێكان و‬ ‫له‌سێداره‌دانی كوردی تێدایه‌‪.‬‬ ‫ب��ه‌ی��ان‪ :‬كاریگه‌ریی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسییه‌كان له‌سه‌ر ئه‌و پرسه‌ و الیه‌نه‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆنه‌كانیش كه‌ نه‌یانتوانیوه‌ ببنه‌‬ ‫فشار‪ ،‬چۆن ده‌بینیت؟‬ ‫ك��اوه‌ ع��ه‌ب��دوڵ�ڵا‪ :‬م��ن پێم وای��ه‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن توانیویه‌تی فشار دروست‬ ‫ب��ك��ات‪ ،‬ب��ه‌اڵم ف��ش��اره‌ك��ه‌ فشارێكی‬ ‫یه‌كالیكه‌ره‌وه‌ ن��ه‌ب��ووه‌‪ ،‬نه‌یتوانیوه‌‬ ‫ئ��ام��ان��ج��ه‌ك��ه‌ی بپێكێت‪ .‬ئ��ه‌گ��ه‌رن��ا‬ ‫ئۆپۆزسیۆن ده‌وری خۆی بینیوه‌‪ ،‬ڕاسته‌‬ ‫ده‌وره‌ك����ه‌ی ده‌ورێ��ك��ی الواز ب��ووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم بۆ ئه‌و قۆناغه‌ هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ی‬ ‫پێده‌كرێت‪.‬‬ ‫ب��ه‌ی��ان‪ :‬س��ه‌رۆك��ی فراكسیۆنی‬ ‫ك��ۆم��ه‌ڵ ل��ه‌ ئه‌نجومه‌نی پارێزگای‬ ‫هه‌ولێر ده‌ڵێت‪ :‬دیاریكردنی وه‌رز یان‬ ‫دواخستی وه‌رزاووه‌رز‪ ،‬گاڵته‌كردنه‌ به‌‬

‫ئه‌قڵیه‌تی خه‌ڵك‪ ،‬چونكه‌ ده‌بێت ڕۆژ و‬ ‫مانگ و ته‌نانه‌ت كاتژمێره‌كه‌شی دیارى‬ ‫بكرێت‪ ،‬تاچه‌نده‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و قسه‌یه‌ی‬ ‫ئه‌ویت؟‬ ‫ك��اوه‌ ع��ه‌ب��دوڵ�ڵا‪ :‬م��ن پێم وای��ه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر گاڵته‌كردنیش نه‌بێت به‌ ئه‌قڵی‬ ‫خه‌ڵك‪ ،‬بڕوانه‌بوونه‌ به‌ دیموكراتی‬ ‫و حسابنه‌كردنه‌ بۆ ده‌نگ و ڕەنگی‬ ‫میلله‌ت و پێچه‌وانه‌ی ده‌س��ت��ووری‬ ‫عێراقیشه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬كێ‌ باجی ئه‌و دواكه‌وتنه‌‬ ‫ده‌دات؟‬ ‫ك��اوه‌ عه‌بدوڵاڵ‪ :‬به‌ دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫ج��ه‌م��اوه‌ری ك��وردس��ت��ان باجی ئه‌و‬ ‫دواكه‌وتنه‌ ده‌دات‪.‬‬ ‫ب��ه‌ی��ان‪ :‬ن��ه‌ب��وون��ی هۆشیاریی‬ ‫ج��ه‌م��اوه‌ر ل��ه‌س��ه‌ر ئ��ه‌و پرسه‌ چۆن‬ ‫ده‌بینیت؟‬ ‫كاوه‌ عه‌بدوڵاڵ‪ :‬جه‌ماوه‌ر هۆشیاره‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم جه‌ماوه‌ر نامۆیه‌ به‌و سیسته‌مه‌‬ ‫كه‌ سیسته‌می كاركردنی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگاكانه‌‪ ،‬چونكه‌ ب��ه‌داخ��ه‌وه‌ له‌‬ ‫هه‌رێمی ك��وردس��ت��ان ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگاكان به‌ معه‌وه‌قی له‌دایك بووه‌‪،‬‬ ‫واته‌ مه‌نگۆلی‪ ،‬هه‌ر له‌و ڕۆژەش��ه‌وه‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان له‌‬ ‫هه‌رێم جێبه‌جێ‌ نه‌كرا‪ ،‬حكومه‌ت هه‌ر‬ ‫به‌ زیندوویی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای‬ ‫زینده‌به‌چاڵ كردووه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئه‌وه‌ی زیاتر قسه‌وباسی‬ ‫ل���ه‌س���ه‌ره‌‪ ،‬ئ��ه‌ن��ج��وم��ه‌ن��ی پ��ارێ��زگ��ای‬ ‫سلێامنییه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ له‌ ئه‌نجومه‌نه‌كانی‬ ‫دهۆك و هه‌ولێر نابینین‪ ،‬ئه‌وان زۆر‬ ‫بێده‌نگن‪ ،‬تۆ بێده‌نگیی ئه‌وان و هه‌رای‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێامنی بۆ چی‬ ‫ده‌گێڕیته‌وه‌؟‬ ‫كاوه‌ عه‌بدوڵاڵ‪ :‬پارێزگای سلێامنی‬ ‫پارێزگایه‌كی زی��ن��دووه‌‪ ،‬ته‌وافوقی‬ ‫سیاسی نه‌گه‌یشتووه‌ته‌ ئه‌و ئاسته‌ی كه‌‬ ‫الیه‌نه‌كان بتوانن به‌یه‌كه‌وه‌ هه‌ڵبكه‌ن‪،‬‬ ‫ب��ه‌داخ��ه‌وه‌ تاكو ئێستا دژایه‌تیكردن‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬له‌ ئه‌نجومه‌نی پارێزگا ته‌وافوق‬ ‫نییه‌ و ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێامنی‬

‫ه��ه‌ر له‌ س��ه‌ره‌ت��ای دروستبوونی ل ‌ه‬ ‫هه‌موو ڕوویه‌كیه‌وه‌ جیاوازیی زۆری‬ ‫هه‌بووه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانی‬ ‫هه‌ولێر و ده���ۆك‪ .‬ب��ا منوونه‌یه‌كی‬ ‫بچووكت پێ‌ بڵێم‪ ،‬پارتی دیموكرات‬ ‫له‌ ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێامنی پێنج‬ ‫كورسیی هه‌یه‌‪ ،‬سه‌رپه‌رشتیی چه‌ندین‬ ‫لیژنه‌ ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬ڕای جوانیان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫خاوه‌نی ده‌نگی خۆیانن‪ ،‬كاری خۆیان له‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێامنی به‌وپه‌ڕی‬ ‫تواناوه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬ده‌توانم بڵێم له‌ هه‌ولێر‬ ‫‪ 16‬ئه‌ندامی یه‌كێتیی نیشتیامنی‬ ‫هه‌یه‌ له‌ ئه‌نجومه‌نی پارێزگا‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ده‌رچوونی سه‌یاره‌یه‌كیان به‌ده‌ست‬ ‫نییه‌‪ ،‬هیچ پرسێكیان پێناكرێت له‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نه‌كه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ جیاوازی هه‌ولێر و‬ ‫سلێامنییه‌‪.‬‬ ‫ب��ه‌ی��ان‪ :‬چ��ی ئ��ه‌و جیاوازییه‌ی‬ ‫دروستكردووه‌؟‬ ‫ك��اوه‌ عه‌بدوڵاڵ‪ :‬ئ��ه‌وه‌ ته‌وافوقی‬ ‫سیاسی دروستی كردووه‌‪ ،‬له‌ سلێامنی‬ ‫ئه‌و ته‌وافوقه‌ سیاسییه‌ نییه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬بۆ له‌و شوێنانه‌ هه‌یه‌؟‬ ‫كاوه‌ عه‌بدوڵاڵ‪ :‬ئه‌وه‌ ده‌بێت له‌‬ ‫خۆیان بپرسیت‪ ،‬یه‌كێتی و پارتی و‬ ‫كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتوو سه‌رۆك لیستیان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬من نابم به‌ قسه‌كه‌ری ئه‌وان‪.‬‬ ‫ده‌بینین ك��ه‌ پ��ارێ��زگ��اری سلێامنی‬ ‫كه‌مرتین به‌ده‌نگه‌وه‌هاتنی هه‌یه‌ بۆ‬ ‫ئه‌ندامانی ئه‌نجومه‌ن‪.‬‬ ‫ب���ه‌ی���ان‪ :‬پ��ێ��ت وان��ی��ی��ه‌ ب��ه‌و‬ ‫به‌ده‌نگه‌وه‌نه‌هاتنه‌ی پارێزگار‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫پارێزگای سلێامنییه‌ به‌ به‌راورد له‌گه‌ڵ‬ ‫پارێزگاكانی تر باجه‌كه‌ی ده‌دات؟‬ ‫كاوه‌ عه‌بدوڵاڵ‪ :‬پارێزگاری سلێامنی‬ ‫به‌ دام��ه‌زراوه‌ هه‌ڵنه‌بژێردراوه‌‪ ،‬پێشم‬ ‫وانییه‌ سلێامنی ئه‌و باجه‌ی دابێت‪،‬‬ ‫ئێستا پارێزگاری سلێامنی پاره‌یه‌كی‬ ‫زۆری له‌به‌رده‌ستدایه‌ بۆ كردنی پرۆژەی‬ ‫خزمه‌تگوزاری و ئه‌نجومه‌نی پارێزگا‬ ‫نه‌بووه‌ته‌ ڕێگر‪ .‬ئێمه‌ ‪ 28‬كه‌سین كه‌‬ ‫ده‌كاته‌ زۆرینه‌‪ ،‬پارێزگارمان به‌ نایاسایی‬ ‫سه‌ملاندووه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ حكومه‌تی‬

‫له‌ پارێزگای سلێمانی ته‌وافوقی سیاسی‬ ‫نه‌گه‌یشتووه‌ته‌ ئه‌و ئاسته‌ی الیه‌نه‌كان بتوانن‬ ‫به‌یه‌كه‌وه‌ هه‌ڵبكه‌ن‬ ‫‪----------‬‬‫هه‌ڵبژاردنی پارێزكاگان له‌ پرسێكی ئیداری‬ ‫ده‌رچووه‌‪ ،‬بووه‌ به‌ پرسێكی سیاسی‬ ‫‪----------‬‬‫حكومه‌تی هه‌رێم به‌ یاسای ژماره‌ ‪159‬ی ساڵی‬ ‫‪ 1969‬كارده‌كات‪ ،‬كه‌ یاسای ئه‌نفال و ڕووخانی‬ ‫الدێكان و له‌سێداره‌دانی كوردی تێدایه‌‬ ‫‪----------‬‬‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان به‌ مه‌نگۆلی‬ ‫له‌دایك بوون‪ ،‬حكومه‌تیش هه‌ر به‌ زیندوویی‬ ‫زینده‌به‌چاڵی كردن‬

‫هه‌رێم له‌ جێبه‌جێكردنی بڕیاره‌كانی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگا كه‌مته‌رخه‌مه‌‪ ،‬ئێم ‌ه‬ ‫به‌ ڕەسمی سه‌ملاندوومانه‌ كه‌ پارێزگار‬ ‫نایاساییه‌‪.‬‬ ‫ب��ه‌ی��ان‪ :‬ئ��ه‌وه‌ له‌ كاتێكدایه‌ كه‌‬ ‫پێوستی به‌ ئێوه‌یه‌ بۆ هاوكاریكردنی له‌‬ ‫پڕۆژەكاندا؟‬ ‫كاوه‌ عه‌بدوڵاڵ‪ :‬نه‌ك پێوستی به‌‬ ‫ئێمه‌یه‌‪ ،‬به‌ڵكو پێویسته‌ هه‌ر پڕۆژەیه‌ك‬ ‫ب��ۆ پ��ارێ��زگ��ای سلێامنی جێبه‌جێ‌‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌نجومه‌نی پارێزگا ته‌سدیقی‬ ‫بكات‪ ،‬به‌ شێوه‌یه‌كی دادپه‌روه‌رانه‌ بۆ‬ ‫هه‌موو قه‌زا و ناحیه‌كان‪ ،‬به‌اڵم تاكو‬ ‫ئێستا پارێزگار پرسی پێنه‌كردووین‪،‬‬ ‫نه‌شهاتووه‌ته‌ كۆبوونه‌وه‌ی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگا‪ ،‬له‌ كاتێكدا ئێمه‌ش بانگهێشتامن‬ ‫كردووه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬كه‌واته‌ بڕیاره‌كان تاكالیه‌نه‌‬ ‫ده‌رده‌كات؟‬ ‫كاوه‌ عه‌بدوڵاڵ‪ :‬بڕیاره‌كان تاكالیه‌نه‌‬ ‫ده‌ر ناكات‪ ،‬ئه‌و به‌ یاسایه‌ك كار ده‌كات‪،‬‬ ‫یاسای ژماره‌ ‪159‬ی ساڵی ‪ ،1969‬ئه‌و به‌‬ ‫ده‌م��ی خۆی ده‌ڵێت من دام��ه‌زراوم‪،‬‬ ‫نه‌ك هه‌ڵبژێردراوبم له‌الیه‌ن حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمەوە‪ ،‬ئ��ه‌وه‌ش جیاوازیی هه‌یه‌‬ ‫ل��ه‌گ��ه‌ڵ ئێمه‌‪ ،‬ئ��ه‌و حیزب دای��ن��اوه‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ش خه‌ڵك ده‌نگی پێداوین‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬باست له‌ یاسا كرد‪ ،‬پێت‬ ‫وانییه‌ كاركردنی ئێوه‌ش نایاساییه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا ئێوه‌ م��اوه‌ی كاركردنتان‬ ‫به‌سه‌رچووه‌؟‬ ‫ك���اوه‌ ع��ه‌ب��دوڵ�ڵا‪ :‬ب��ه‌ ڕای من‬ ‫مانه‌وه‌مان له‌ ڕووی��ه‌ك��ه‌وه‌ یاساییه‌‬

‫و ل���ه‌ ڕووی����ه‌ك����ه‌وه‌ ن��ای��اس��ای��ی��ه‌‪،‬‬ ‫م��ان��ه‌وه‌م��ان له‌ الی��ه‌ن په‌رله‌مانه‌وه‌‬ ‫بۆمان درێ��ژك��راوه‌ت��ه‌وه‌‪ .‬ئێمه‌ تاكه‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نێكیشین ل��ه‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردستان به‌ده‌ر له‌ هه‌ولێر و دهۆك‪،‬‬ ‫پێنج جار داوای هه‌ڵبژاردمنان كردووه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬بۆ ئێوه‌ ئه‌وه‌نده‌ داوای‬ ‫ده‌كه‌ن؟‬ ‫كاوه‌ عه‌بدوڵاڵ‪ :‬ئێمه‌ بۆ خۆمان‬ ‫پێامن وایه‌ خه‌ڵك بۆ چوار ساڵ ده‌نگی‬ ‫پ��ێ��داوی��ن‪ ،‬م��ان��ه‌وه‌ش�مان متامنه‌مان‬ ‫الی خ��ه‌ڵ��ك ك���ه‌م ده‌ك���ات���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫مانه‌وه‌كه‌شامن له‌ده‌ست ئێمه‌دا نییه‌‪.‬‬ ‫لە كۆبوونه‌وه‌شامن له‌گه‌ڵ سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم و حكومه‌ت و په‌رله‌مان‪ ،‬یه‌كه‌م‬ ‫داواكاریامن هه‌ڵبژاردن بووه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌‬ ‫قسه‌مان ناكه‌ن‪.‬‬ ‫ب���ه‌ی���ان‪ :‬ب���ۆ ئ��ێ��وه‌ ن��ات��وان��ن‬ ‫ده‌ستله‌كاربكێشنه‌وه‌ وه‌ك ناڕەزایی؟‬ ‫ك��������اوه‌ ع�����ه‌ب�����دوڵ��ڵ��ا‪ :‬ب��ۆ‬ ‫ده‌س��ت��ل��ه‌ك��ارك��ێ��ش��ان��ه‌وه‌ پێویسته‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگا كۆببێته‌وه‌‪ .‬من‬ ‫ناتوانم به‌ ته‌نیا ئه‌و بڕیاره‌ بده‌م‪ ،‬مادام‬ ‫حكومه‌ت به‌ سیسته‌می مه‌ركه‌زی كار‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ی ئێمه‌ش‬ ‫هیچ كاریگه‌ریی نابێت‪ .‬بۆیه‌ من پێم‬ ‫وای��ه‌ مانه‌وه‌مان له‌و ئه‌نجومه‌نه‌ و‬ ‫وجودمان باشرته‌ له‌وه‌ی كه‌ وازبێنین‪،‬‬ ‫چونكه‌ ح��ك��وم��ه‌ت ب��ه‌ سیسته‌می‬ ‫مه‌ركه‌زی كار ده‌كات‪ .‬هیوادارم هه‌موو‬ ‫خه‌مخۆرانی ئ��ازادی هه‌وڵ بده‌ن بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگان‬ ‫نوێنه‌ری خۆیان دیاری بكه‌ن‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)56‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/10/22‬ساڵی دووەم‬

‫عه‌بدولئه‌میر مه‌جه‌ر‬

‫كورسی قه‌ره‌بوو‪،‬‬ ‫شه‌ڕی پێشوه‌خته‌ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی!‬ ‫تا ئێستا ب ‌ه ت ‌هواوه‌تی واتای كورسیی ‌ه‬ ‫قه‌ره‌بووه‌كان نازانم‪ ،‬ناشزانم چۆن ئه‌ژمار‬ ‫ده‌كرێن و پێوه‌ر‌ه یاساییه‌كان چین كه‌‬ ‫پشتی پێده‌سرتێت ل ‌ه دابه‌شكردنیاندا‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی ل ‌ه كه‌ناڵه‌كانی ڕاگه‌یاندن‬ ‫بیستوومه‌‪ ،‬چه‌ند ده‌نگێكی زیاد‪ ،‬یان‬ ‫ده‌نگ ‌ه زیاده‌كانی نوێنه‌رێك‪ ،‬یان لیستێك‬ ‫هه‌ن‪ ،‬دابه‌شده‌كرێن به‌سه‌ر پاڵێوراوانی‬ ‫هه‌مان لیست به‌پێی ریزبه‌ندی‪.‬‬ ‫له‌م دواییه‌دا‪ ،‬ل ‌ه كاتێكی كه‌مدا‬ ‫ك ‌ه ئه‌نجوومه‌نی نوێن ‌هران كۆبوه‌و ‌ه تا‬ ‫بڕیار له‌سه‌ر یاسای هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫داهاتوو بدات‪ ،‬گرفتێكی تاز‌ه سه‌ریهه‌ڵدا‪،‬‬ ‫ئه‌ویش ئه‌و ‌ه بوو هاوپه‌یامنیی كوردستان‬ ‫داوایكرد كورسیی ‌ه قه‌ره‌بووه‌كان به‌پێی‬ ‫ڕێژەی ده‌نگد ‌هران دابه‌ش بكرێن‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫دوای ئه‌وه‌ی داواكارییه‌كه‌یان له‌سه‌ر‬ ‫یه‌كبازنه‌یی عێراق ڕتكرایه‌وه‌‪ ،‬پاساوی‬ ‫ئه‌م داواكارییه‌ی كورده‌كانیش ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌‬ ‫هه‌رسێ پارێزگاكانی كوردستان ڕێژەی‬ ‫ده‌نگد ‌هرانیان ل ‌ه پارێزگاكانی تری عێراق‬ ‫زیاتره‌‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه قاسمی هه‌ڵبژادن‬ ‫گه‌وره‌تره‌‪ ،‬بۆ منوون ‌ه پارێزگای میسان یان‬ ‫ئه‌نبار‪ ،‬ل ‌ه سه‌دا په‌نجا ده‌نگده‌ر هه‌بێت و‬ ‫قاسمی هه‌ڵبژادن سی ه ‌هزار ده‌نگ بێت‪،‬‬ ‫ئ ‌هوا ل ‌ه سلێامنی یان هه‌ولێر ل ‌هوانه‌یه‌‬ ‫قاسمی هه‌ڵبژاردن په‌نجا ه ‌هزار ده‌نگ‬ ‫بێت‪ .‬به‌پێی ئه‌م خوێندنه‌وه‌ی ‌ه بێت‪ ،‬برا‬ ‫كورده‌كان زیامنه‌ند ده‌بن‪ ،‬بۆی ‌ه كاره‌كه‌‬ ‫ده‌بێت ‌ه هه‌ڕەشه‌یه‌ك بۆ بایكۆتكردنی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ ،‬ئه‌گه‌ر كار به‌و پێشنیاره‌یان‬ ‫نه‌كرێت‪.‬‬ ‫پێویست ‌ه ئه‌و ‌ه بوترێت كه‌‬ ‫دابه‌شكردنی كورسی ل ‌ه عێراق و واڵتانی‬ ‫تریش‪ ،‬له‌سه‌ر بنه‌مای پشكی دانیشتووان‬ ‫ل ‌ه هه‌ر پارێزگایه‌ك داڕێژراوه‌‪ ،‬به‌و پێیه‌‬ ‫بۆ هه‌ر سه‌ده ‌هزار هاوواڵتییه‌ك‪ ،‬یه‌ك‬ ‫نوێنه‌ر و هه‌ر پارێزگایه‌كیش پشكی خۆی‬ ‫ل ‌ه ژماره‌ی كورسییه‌كانی ده‌پارێزێت‪ ،‬جا‬ ‫ئه‌گه‌ر رێژەی ده‌نگد ‌هران له‌سه‌دا بیست‬ ‫بێت یان له‌سه‌دا سه‌د بێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ژماره‌ی كورسییه‌كان پێشوه‌خت ‌ه بڕاوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش الی هه‌موومان ئاشكرایه‌‪ ،‬ئیرت‬ ‫بۆچی برا كورده‌كان ڕەخن ‌ه له‌و بنه‌ما‬ ‫یاسایی ‌ه ئاشكرای ‌ه ده‌گرن؟ ئه‌ی ده‌ڵێن‬ ‫چی ئه‌گه‌ر باره‌ك ‌ه پێچ ‌هوان ‌ه بووه‌و ‌ه و‬ ‫ڕێژەی ده‌نگد ‌هرانی پارێزگاكانی هه‌رێم‬ ‫ل ‌ه پارێزگاكانی تر كه‌مرت بووه‌وه‌‪ ،‬ئایا‬ ‫ده‌بێت ئه‌و مافه‌یان لێ زه‌وتبكرێت؟! وا‬ ‫هه‌ستناكه‌م هیچ كه‌سێكی ویژدان زیندوو‬ ‫ل ‌ه عێراقدا ئه‌مه‌ی پ ‌ێ ڕاست بێت‪ ،‬هه‌تا برا‬ ‫كورده‌كانیشامن‪.‬‬ ‫به‌اڵم لێره‌دا هۆكارێكی نادیار هه‌یه‌‬ ‫ك ‌ه ته‌نها ئ ‌هوان ‌ه ده‌یزانن ب ‌ه وردی ئاگایان‬ ‫ل ‌ه الیه‌ن ‌ه شاراوه‌كانی گۆڕەپانی سیاسی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌ویش ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه ئه‌و داوایه‌ی‬ ‫هاوپه‌یامنیی كوردستاىن په‌یوه‌ندیی به‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆك كۆماره‌و ‌ه هه‌یه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه ده‌بێت سێیه‌كی ئه‌ندامانی‬ ‫ئه‌نجوومه‌نی نوێن ‌هران ده‌نگی پێبده‌ن‪،‬‬ ‫ل ‌ه حاڵه‌تی به‌ده‌ستنه‌هێنانی ئه‌و ڕێژەیه‌‪،‬‬ ‫ئ ‌هوا هیچ پاڵێوراوێك ناگات ‌ه ئه‌و پۆسته‌‪،‬‬ ‫عه‌ره‌بیش ب ‌ه هه‌ردوو كوتل ‌ه به‌هێزه‌كه‌یه‌وه‌‬ ‫(هاوپه‌یامنیی نیشتامنی و عێراقیه‌)‬ ‫به‌شداریی هه‌ڵبژاردنی داهاتوو ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه ل ‌هوانه‌ی ‌ه سه‌رۆك كۆمار بۆ كورده‌كان‬ ‫نه‌بێت‪ .‬ئێستاش ك ‌ه بارودۆخی عێراق‬ ‫ناله‌بار‌ه و به‌رزترین پۆستی ده‌وڵه‌تیش‬ ‫چۆڵ ‌ه و لیستی دووه‌میش هاوپه‌یامنیی‬ ‫كوردستاىن نییه‌‪ ،‬بۆی ‌ه داواده‌كه‌ن كورسیی‬ ‫قه‌ره‌بوو به‌پێی رێژەی ده‌نگده‌ر دابه‌ش‬ ‫بكرێت‪ ،‬وات ‌ه ئ ‌هوان شه‌ڕی پۆستی‬ ‫داهاتووی سه‌رۆك كۆمار ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫و‪ :‬جهانگیر ئه‌حمه‌د‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫په‌رله‌مانتارانی عێراق له‌باره‌ی یاسای هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه‌ چی ده‌ڵێن؟‬

‫واشنتۆن دوودڵە ل ‌ه دواكه‌وتنی هه‌ڵبژاردن‬

‫ڕاپۆرت‪ :‬شادی سه‌اڵح‬ ‫چه‌ند جارێك گفتوگۆ له‌سه‌ر یاسای‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی عێراق له‌ ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێنه‌رانی عێراق دواخ��را و الیه‌نه‌كان‬ ‫له‌سه‌ر شێوازی هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ كه‌ به‌ لیستی‬ ‫كراوه‌ بێت یان داخراو‪ ،‬ناكۆكن‪ .‬هاوكات‬ ‫له‌سه‌ر ش��ێ��وازی دابه‌شكردنی كورسی‬ ‫م��اوه‌وه‌‪ ،‬ڕای جیاوازیان هه‌یه‌‪ .‬كوردیش‬ ‫هه‌ڕەشه‌ی بایكۆتكردنی هه‌ڵبژاردنه‌كه‌‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫له‌سه‌ر ئاستی نێوده‌وڵه‌تی‪ ،‬واشنتۆن‬ ‫دوودڵ��ی��ی خ��ۆی ل �ه‌ب��اره‌ی دواكه‌وتنی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه‌ له‌ عێراق خسته‌ڕوو‪،‬‬ ‫ل �ه‌ ڕێ��گ �ه‌ی ج��ۆزێ��ف ب��ای��دن‪ ،‬جێگری‬ ‫سه‌رۆكی ئه‌مریكاوه‌‪ ،‬له‌ په‌یوه‌ندییه‌كدا‬ ‫ل�ه‌گ�ه‌ڵ ئوسامه‌ نوجه‌یفی‪ ،‬سه‌رۆكی‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌ هۆی ڕێگریكردن له‌‬

‫په‌سه‌ندكردنی یاسای هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ .‬ئه‌و‬ ‫زانیارییانه‌ش له‌ سه‌رچاوه‌یه‌كی عێراقیه‌وه‌‬ ‫دراوه‌ت ‌ه ڕۆژنامه‌ی حه‌یاتی له‌نده‌نی‪.‬‬ ‫ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ ئاماژەی به‌وه‌ داوه‌‪،‬‬ ‫كه‌ الیه‌نه‌ عێراقیه‌كان ل ‌ه ڕێگه‌ی سه‌فاره‌تی‬ ‫ئه‌مریكاو ‌ه له‌ عێراق‪ ،‬نامه‌یه‌كیان ئاڕاسته‌ی‬ ‫كۆشكی سپی ك��ردووه‌ و سكااڵی خۆیان‬ ‫گه‌یاندووه‌‪ ،‬له‌ ڕاگه‌یه‌ندراوێكیشدا كه‌‬ ‫نووسینگه‌ی نوجه‌یفی باڵوی كردووه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫باس له‌و په‌یوه‌ندییه‌ ته‌له‌فۆنییه‌ی نێوان‬ ‫نوجه‌یفی و بایدن ك���راوه‌‪ ،‬ه��ه‌ردووال‬ ‫كۆك بوون له‌سه‌ر پاراستنی دیموكراتی‬ ‫له‌ عێراقدا‪ .‬پێداگریشیان له‌وه‌ كردووه‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن له‌ كاتی بڕیارلێدراوی خۆیدا‬ ‫ئه‌نجام بدرێت‪ ،‬كه‌ ‪30‬ی نیسانی ساڵی‬ ‫داهاتووه‌‪.‬‬ ‫س��ام��ر ع �ه‌ل��وان��ی‪ ،‬په‌رله‌مانتاری‬ ‫ئیئتیالفی عێراقی‪ ،‬ده‌ڵێت «دواكه‌وتنی‬

‫په‌سه‌ندكردنی هه‌مواری یاسای هه‌ڵبژاردن‪،‬‬ ‫ده‌بێته‌ هۆكارێك بۆ ئ �ه‌وه‌ی الیه‌نه‌كان‬ ‫نه‌زانن به‌ ته‌نیا به‌شداریی هه‌ڵبژاردن‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬یان هاوپه‌یامنی پێكبهێنن»‪.‬‬ ‫م �ه‌ه��دی وه‌ردی‪ ،‬په‌رله‌مانتاری‬ ‫ئیئتیالفی ع��ێ �راق��ی‪ ،‬ك �ه‌ لیسته‌كه‌ی‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌و لیستانه‌ی ناكۆكیی له‌سه‌ر‬ ‫هه‌مواری یاسای هه‌ڵبژاردنه‌كان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫باس له‌ گفتوگۆكانی لیسته‌كه‌ی ده‌كات‬ ‫له‌گه‌ڵ لیسته‌كانی دیكه‌دا و ده‌ڵێت «له‌‬ ‫گفتوگۆكامناندا بۆمان ده‌رك �ه‌وت لیستی‬ ‫هاوپه‌یامنیی كوردستانی داوای كورسیی‬ ‫ق��ه‌ره‌ب��وو ده‌ك���ات‪ ،‬ل �ه‌ به‌رانبه‌ریشدا‬ ‫ه��اوپ �ه‌ی�مان��ی��ی نیشتیامنی داوای‬ ‫دابه‌شكردنی ده‌نگه‌كان ده‌كات»‪.‬‬ ‫ناوبراو ڕەتی ده‌كاته‌وه‌ كه‌ لیستی‬ ‫عێراقیه‌ به‌شێك نییه‌ ل �ه‌و الیه‌نانه‌ی‬ ‫ناكۆكیی له‌سه‌ر یاساكه‌ هه‌بێت‪ .‬پێیشیوایه‌‬

‫داواكه‌ی هاوپه‌یامنیی كوردستانی ده‌بێته‌‬ ‫هۆكارێك بۆ یاریكردن به‌ ئه‌نجامه‌كانی‬ ‫هه‌ڵبژاردن‪ .‬له‌ به‌رانبه‌ریشدا ئه‌شواق‬ ‫حاف‪ ،‬په‌رله‌مانی هاوپه‌یامنیی كوردستانی‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت ئه‌و ناكۆكییانه‌ تا ئێستا به‌رده‌وامیی‬ ‫هه‌یه‌ و هه‌ندێك كوتله‌ ده‌یانه‌وێت‬ ‫مافی كوتله‌كانی دیكه‌ بخۆن‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫دادپ���ه‌روه‌ری نییه‌‪ .‬هاوكات هه‌ڕەشه‌ی‬ ‫بایكۆتكردنی هه‌ڵبژاردنه‌كان ده‌كات‪.‬‬ ‫ل���ه‌ الی���ه‌ك���ی دی����ك����ه‌وه‌‪ ،‬ب �ه‌ك��ر‬ ‫حه‌مه‌سدیق‪ ،‬په‌رله‌مانتاری یه‌كگرتووی‬ ‫ئیسالمیی كوردستان‪ ،‬باس له‌ تێكچوونی‬ ‫بارودۆخی ئه‌منی و سیاسی ده‌ك��ات له‌‬ ‫ئه‌گه‌ری به‌رده‌وامبوونی ملمالنێكان له‌سه‌ر‬ ‫یاسای هه‌ڵبژاردن‪ ،‬ئه‌وه‌ش ده‌خاته‌ ڕوو كه‌‬ ‫«هیچ ئاسۆیه‌ك بۆ نه‌هێشتنی ناكۆكیی‬ ‫الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان نه‌ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫الیه‌نه‌كانی جێبه‌جێكردن و ئاسایش به‌‬

‫ئه‌ركی خۆیان هه‌ڵناسن»‪.‬‬ ‫ئیقبال غ��وراب��ی‪ ،‬په‌رله‌مانتاری‬ ‫كوتله‌ی ئ��ه‌ح��راری س �ه‌دری��ی �ه‌ك��ان‪ ،‬له‌‬ ‫ڕاگ�ه‌ی�ه‌ن��دراوێ��ك��ی��دا ئ��ام��اژەی ب��ه‌وه‌ دا‬ ‫كه‌ مه‌بده‌ئی ت�ه‌ی��اری س��ه‌در ڕێگه‌ به‌‬ ‫په‌راوێزخستنی هیچ الیه‌نێكی سیاسی‬ ‫ن���ادات‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ده‌نگی پێویست‬ ‫هه‌بێت له‌ په‌رله‌ماندا بۆ تێپه‌ڕاندنی یاسی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ .‬ڤیان ده‌خیل‪ ،‬په‌رله‌مانتاری‬ ‫هاوپه‌یامنیی كوردستانییش له‌ لێدوانێكدا‬ ‫ئاماژە به‌وه‌ ده‌كات «كورد به‌شێكی گرنگی‬ ‫گه‌لی عێراق ‌ه و ڕۆڵه‌ی ئه‌م نیشتیامنه‌یه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ناكرێت یاسای هه‌ڵبژاردن تێپه‌ڕێرنێت‬ ‫ب �ه‌ب �ێ‌ ئ����ه‌وه‌ی ت��ه‌واف��وق��ی س �ه‌رج �ه‌م‬ ‫الیه‌نه‌كانی له‌سه‌ر بێت»‪.‬‬ ‫ده‌خیل له‌باره‌ی هه‌ڵوێستی موقته‌دا‬ ‫س �ه‌دری��ش �ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی خ��س��ت�ه‌ڕوو كه‌‬ ‫«هه‌ڵوێستی سه‌ماحه‌تیان هه‌ڵوێستێكی‬ ‫جاومێرانه‌یه‌ و ئێمه‌ ڕێ��زی لێده‌گرین‪،‬‬ ‫هیواداریشن گه‌وره‌به‌رپرسانی كوتله‌‬ ‫سیاسییه‌كانی دیكه‌ش هه‌مان هه‌ڵوێستیان‬ ‫هه‌بێت»‪.‬‬ ‫ل��ه‌ الی��ه‌ك��ی دی���ك���ه‌وه‌‪ ،‬مه‌سعود‬ ‫ب��ارزان��ی‪ ،‬س �ه‌رۆك��ی م��اوه‌درێ��ژك �راوه‌ی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬له‌ هه‌فته‌ی ڕابردوودا‬ ‫هه‌ڕەشه‌ی بایكۆتكردنی هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫كرد‪ ،‬ئه‌گه‌ر داواكارییه‌كانی كورد له‌سه‌ر‬ ‫هه‌مواری یاسای هه‌ڵبژاردن ب ‌ه هه‌ند‬ ‫وه‌رنه‌گیرێن‪ ،‬كه‌ یه‌كێك له‌و داواكارییانه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ عێراق یه‌ك بازنه‌ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫بێت‪ .‬پێیشیانوایه‌ ئه‌مه‌ ده‌بێته‌ هۆكارێك‬ ‫بۆ نه‌فه‌وتانی ده‌نگی هاوواڵتیان‪ .‬به‌اڵم‬ ‫چاودێرێكی سیاسی پێوایه‌ «یه‌كێتی و‬ ‫پارتی هۆكار بوون بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و داوایه‌‬ ‫سه‌رنه‌گرێت له‌ ڕاب���ردوودا‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ش به‌‬ ‫مه‌به‌ستی ئه‌وه‌ی الیه‌نه‌كانی ئۆپۆوسیۆنی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان نه‌توانن له‌ ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێنه‌رانی عێراقدا كورسیی زیاتریان‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬بۆ ئ �ه‌وه‌ش ك��ورد نزیكه‌ی ‪10‬‬ ‫كورسیی له‌ هه‌ڵبژاردنی ڕابردوودا له‌ده‌ست‬ ‫دا‪ ،‬به‌اڵم كه‌ ئێستا ده‌زانن یاساكه‌ له‌ زیانی‬ ‫خۆیشیانه‌‪ ،‬كه‌وتوونه‌ته‌ هه‌وڵه‌كانیان»‪.‬‬

‫داوای قورسرتین سزا بۆ د ‌هڕاجی و هاوشێوه‌كانی ده‌كرێت‬

‫بێڕێزی ب ‌ه هاوه‌اڵنی پێغه‌مبه‌ر‪ ،‬عێراقی له‌رزاند‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬وریا عه‌لی‬ ‫دوای ئه‌وه‌ی چه‌ند كه‌سێك هه‌ستان‬ ‫به‌ بێڕێزیكردن ب ‌ه هاوه‌اڵنی پێغه‌مبه‌ر‬ ‫موحه‌ممه‌د (درودی خ��وای له‌سه‌ر‬ ‫بێت)‪ ،‬ئێستا شه‌قامی عێراقی به‌ ته‌واوی‬ ‫كه‌وتووه‌ته‌ ل��ه‌رزه‌ و الیه‌نه‌ شیعه‌ و‬ ‫سوونه‌كان ده‌یانه‌وێت به‌ یه‌ك هه‌ڵوێست‬ ‫دژی ئه‌و بێڕێزییه‌ بووه‌ستنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ژماره‌یه‌ك له‌ پێگه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‬ ‫ئه‌و گرته‌ ڤیدیۆییه‌یان باڵوكرده‌وه‌ كه‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك گه‌نج تێیدا ده‌رده‌ك��ه‌ون له‌‬ ‫یه‌كێك له‌ ناوچه‌كانی به‌غدا و كه‌سێك به‌‬ ‫ناوی (سائر ده‌ڕاجی) سه‌ركردایه‌تیی ئه‌و‬ ‫گه‌نجانه‌ ده‌كات‪ ،‬الفیته‌یان هه‌ڵگرتووه‌ و‬ ‫چه‌ند دروشمێك دووباره‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ له‌‬ ‫دژی هاوه‌اڵنی پێغه‌مبه‌ر (درودی خوای‬ ‫له‌سه‌ر بێت) و خێزانه‌كانی‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م رووداوه‌‪ ،‬ك���اردان���ه‌وه‌ی‬ ‫ره‌تكردنه‌وه‌ی هه‌ندێك ل ‌ه كه‌سایه‌تیی‬ ‫سیاسی و ئایینی و كۆمه‌اڵیه‌تیی‬ ‫لێكه‌وته‌وه‌‪ ،‬كه‌ له‌ پارێزگای ئه‌نباره‌وه‌‬ ‫ده‌ستی پێكرد‪ ،‬له‌ رۆژی پێنجشه‌ممه‌‬

‫(‪10‬ی ت�شری��ن��ی ی �ه‌ك �ه‌م��ی ‪،)2013‬‬ ‫به‌ جێبه‌جێكردنی مانگرتنی گشتی‬ ‫و ه�ه‌س��ت��ان ب �ه‌ داخستنی ده‌رگ���ای‬ ‫قوتابخانه‌ و كۆلێژ و فه‌رمانگه‌ و ده‌زگا‬ ‫حكومییه‌كان‪ ،‬هه‌روه‌ها بازاڕ و شوێنە‬ ‫بازرگانییه‌كان‪.‬‬ ‫پارێزگاكانی عێراقیش چه‌ندین‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ی ب���ه‌خ���ۆوه‌ بینی‪.‬‬ ‫خۆپیشاند ‌هران چه‌ند الفیته‌یه‌كیان‬ ‫ب �ه‌رزك��ردەوه‌ كه‌ له‌سه‌ری نوورسابوو‬ ‫«هاوه‌اڵنی پێغه‌مبه‌ری خوا و ئالوبه‌یتی‪،‬‬ ‫هێڵی سوورن و ناكرێت ببه‌زێرنێت»‪.‬‬ ‫عومه‌ر حومه‌یری پارێزگاری دیاله‌‪،‬‬ ‫بڕیاریدا ناوی عومه‌ری كوڕی خه‌تتاب‪،‬‬ ‫خه‌لیفه‌ی دووه‌م��ی راشیدین‪ ،‬بنێت‬ ‫له‌ یه‌كێك له‌ شه‌قامه‌ سه‌ره‌كییه‌كانی‬ ‫ب�ه‌ع��ق��وب�ه‌‪ ،‬ب��ۆ وه‌اڵم���دان���ه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫ناوزڕاندنانه‌‪ ،‬ه �ه‌روه‌ك داواشیان كرد‬ ‫قورسرتین سزا له‌ دژی (سائر ده‌ڕاجی‬ ‫و هاوشێوه‌كانی) ده‌ربكرێت‪ .‬داواشیان‬ ‫له‌ زانایانی ئایینی كرد «هه‌ڵوێستێكیان‬ ‫هه‌بێت»‪.‬‬ ‫ه�����ه‌روه‌ك ئ �ه‌س��ی��ل نوجێفیی‬

‫پارێزگاری موصڵ ناوی (پردی یه‌رموك)ی‬ ‫گۆڕیبوو بۆ پردی عومه‌ری كوڕی خه‌تاب‪.‬‬ ‫موحه‌ممه‌د ته‌ها حه‌مودن‪ ،‬وته‌بێژ‬ ‫به‌ ناوی جواڵنه‌وه‌ی گه‌ل‪ ،‬كه‌ مانگرتنی‬ ‫گشتییان له‌ ده‌وام له‌ عێراق راگه‌یاند‪،‬‬ ‫وتی «پارێزگاكانی ئه‌نبار و سه‌اڵحه‌ددین‬ ‫و كه‌ركووك و موسڵ و دیاله‌ و به‌غدای‬ ‫پایته‌ختیش‪ ،‬مانگرتنی گشتی به‌خۆیانه‌وه‌‬ ‫ده‌بینن‪ ،‬كه‌ هه‌موو به‌شه‌ گشتییه‌كان‬ ‫ده‌گ��رێ��ت �ه‌وه‌‪ ،‬جگه‌ ل �ه‌ ئاسایشیی و‬ ‫ته‌ندروستییه‌كان‪ ،‬وه‌ك ناڕەزایی ده‌ربڕین‬ ‫له‌ دژی سوكایه‌تیكردن به‌ هاوه‌اڵنی‬ ‫پێغه‌مبه‌ر‪ ،‬ل ‌ه ره‌مزه‌كانی ئه‌هلی سوننه‌‬ ‫و جه‌ماعه‌‪ ،‬له‌سه‌ر ده‌ستی كۆمه‌ڵێك‬ ‫خه‌ڵكی ره‌گه‌زپه‌رست له‌ عێراقدا»‪.‬‬ ‫له‌ دیاله‌ش نوێژی یه‌كگرتوویی به‌‬ ‫ناوی (عێراقی عومه‌ری ف��اروق) وه‌ك‬ ‫ئیدانه‌كردن بۆ (به‌ئامانجگرتنی هاوه‌اڵن)‬ ‫ئه‌نجام درا‪.‬‬ ‫ع��ی��زه‌دی��ن ك��ی�لان��ی‪ ،‬ئ �ه‌ن��دام��ی‬ ‫لیژنه‌ی زانایانی دی��ال�ه‌‪ ،‬ده‌زگاكانی‬ ‫ئاینی و ع �ه‌ش��ای �ه‌ری هه‌ڵنا له‌سه‌ر‬ ‫«پووچه‌ڵكردنه‌وه‌ی نه‌خشه‌كانی تائیفی‬

‫و خاڵیكردنه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگای عێراقی‬ ‫له‌ تائیفییه‌كان»‪ .‬باسی ل�ه‌وه‌ كرد كه‌‬ ‫«ج���ه‌م���اوه‌ری ئومه‌تی ئیسالمی له‌‬ ‫پێشوودا و له‌ ئێستادا‪ ،‬یه‌كده‌نگ بوون‬ ‫له‌سه‌ر به‌رزی و به‌ڕێزێتیی هاوه‌اڵنی‬ ‫پێغه‌مبه‌ر و دایكانی ئیامندارانیش»‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ك پێشرت وه‌زاره‌تی ناوخۆی‬ ‫عێراق ئیدانه‌ی ئ �ه‌و بێڕێزییه‌ی به‌‬ ‫س��ه‌رك��رده‌ م��ێ��ژووی��ی و ئاینییه‌كان‬ ‫كرد و ئه‌وه‌شی ب ‌ه هه‌وڵێك زان��ی بۆ‬ ‫لێكجیاكردنه‌وه‌ی یه‌كێتیی نه‌ته‌وه‌یی‪.‬‬ ‫و ‌هزاره‌ت���ه‌ك���ه‌ ل �ه‌ راگ �ه‌ی �ه‌ن��دراوێ��ك��ی‬ ‫رۆژنامه‌وانیدا باس ل�ه‌وه‌ ده‌ك��ات كه‌‬ ‫«وه‌زاره‌تی ناوخۆ ئیدانه‌ی ئه‌و درۆیانه‌‬ ‫دەک��ات ك ‌ه هه‌ندێك له‌ هۆكاره‌كانی‬ ‫راگه‌یاندن و پێگه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‬ ‫ده‌یگوازنه‌وه‌‪ ،‬له‌وه‌ی كه‌ كۆمه‌ڵێك له‌‬ ‫دڵپیسه‌كان به‌ ده‌ربڕینی ده‌سته‌واژە و‬ ‫هوتافی سوكایه‌تی به‌ سه‌ركرده‌ ئاینی‬ ‫و مێژووییه‌كان‪ ،‬ئامانجیان جیاوازی‬ ‫خستن ‌ه ن��او یه‌كێتیی نه‌ته‌وه‌ییه‌»‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ك و ‌هزاره‌ت��ی ناوخۆ وتووشیه‌تی‬ ‫«ل � ‌ه داه��ات��وودا ئ �ه‌م ج��ۆره‌ كه‌سانه‌‬

‫وه‌ك تاوانبار هه‌ڵسوكه‌وتیان له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌كرێت و توندترین رێوشوێنی یاسایی‬ ‫ده‌گرینه‌به‌ر بۆ سزادانیان»‪.‬‬ ‫له‌ كاردانه‌وه‌ی الیه‌نه‌ شیعییه‌كانیش‪،‬‬ ‫ئایه‌توڵاڵ عه‌لی سیستانی و موقته‌دا‬ ‫سه‌در‪ .‬سه‌ركرده‌ی ره‌وتی سه‌در و نوری‬ ‫مالیكی‪ ،‬سه‌رۆك وه‌زیران‪ ،‬ئیدانه‌ی ئه‌و‬ ‫بێڕێزییه‌یان كرد‪ .‬شێخ غه‌سان عیساوی‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی لیژنه‌ی ته‌نسیقی گه‌ل له‌و‬ ‫پارێزگایانه‌ی خۆپیشاندانه‌كانی تێیدا‬ ‫ئه‌نجام درا‪ ،‬دووپ��ات��ی ده‌ك��ات �ه‌و ‌ه كه‌‬ ‫«ئ���ه‌وه‌ی مالیكیی س��ه‌رۆك وه‌زی��ران‬ ‫وتوویه‌تی كه‌ الیه‌نه‌ ده‌ره‌كییه‌كان‬ ‫ل ‌ه پشت ئه‌و ك��اره‌ تائیفییانه‌وه‌ن له‌‬ ‫ئه‌عزه‌میه‌‪ ،‬راسته‌‪ ،‬ئێمه‌ش دووپاتی‬ ‫ده‌كه‌ینه‌و ‌ه كه‌ ئه‌م جۆره‌ كارانه‌ ده‌ستی‬ ‫ده‌ره‌كییه‌»‪.‬‬ ‫عیساوی روون���ی ده‌ك��ات��ه‌وه‌ كه‌‬ ‫«هه‌ندێك كه‌س هه‌وڵ ده‌ده‌ن هه‌ڕەشه‌‬ ‫له‌ ئارامی و ئاسایشی خه‌ڵكیی بكه‌ن به‌م‬ ‫شێوازانه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ به‌ئاگاین بۆ ئه‌م‬ ‫جۆره‌ ئاژاوان ‌ه و له‌ گۆڕیان ده‌نێین‪ ،‬وه‌ك‬ ‫چۆن ئه‌وانی ترمان له‌گۆڕ نا»‪.‬‬

‫‪7‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)56‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/10/22‬ساڵی دووەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫دوو حیزبە ئیسالمییەکە‪ :‬هەردوو ئەگەرەکە کراوەن‬ ‫كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتوو به‌ گفتوگۆی نێوخۆیی به‌شداریكرن ل ‌ه حكومه‌ت یه‌كالیی ده‌كه‌نه‌وه‌‬

‫فه‌رمان ڕەشاد ـ هه‌ولێر‬ ‫ل��ه‌س��ه‌ر چ��ۆن��ی�ه‌ت��ی وه‌گ��رت��ن��ی‬ ‫بڕیاری كۆتایی له‌سه‌ر به‌شداریكردنی‬ ‫ح��ك��وم �ه‌ت‪ ،‬ك��ۆم �ه‌ڵ��ی ئیسالمی و‬ ‫یه‌كگرتووی ئیسالمی ڕایده‌گه‌یه‌نن‬ ‫هێشتا به ‌ره‌سمی ئه‌و پرسه‌یان له‌‬ ‫نێوخۆی حیزبه‌كانیان باس نه‌كردووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندامێكی مه‌كته‌بی سیاسیی یه‌كگرتوو‬ ‫ڕایده‌گه‌یه‌نێت ئه‌وان به‌ ڕاوێژ له‌گه‌ڵ‬ ‫مه‌ڵبه‌نده‌كان بڕیاری كۆتایی ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌ندامێكی مه‌كته‌بی سیاسیی كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمیش ده‌ڵێت ده‌بێ بۆ ئه‌و پرسه‌‬ ‫بگه‌ڕێیته‌وه‌ بۆ بۆچوونی نێوخۆی‬ ‫حیزب و ئه‌گه‌ر سه‌ركردایه‌تیش به‌بێ‬ ‫گ �ه‌ڕان �ه‌وه‌ بۆ نێوخۆی حیزب بڕیار‬ ‫ب��دات‪ ،‬ئ��ه‌وه‌ پێچه‌وانه‌ی په‌یڕەوی‬ ‫ناوخۆی حیزبه‪.‬چاودێرێكی سیاسیش‬ ‫پێی وایه‌ ده‌بێت به‌ وریاییه‌وه‌ حیزبه‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان بڕیار له‌سه‌ر چۆنیه‌تی‬ ‫به‌شداریكردن له‌ حكومه‌ت بده‌ن‪.‬‬ ‫ف �ه‌ره��اد م �ه‌ال س��اڵ��ح‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫م�ه‌ك��ت�ه‌ب��ی سیاسیی ی�ه‌ك��گ��رت��ووی‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌ به‌ (به‌یان)ی‬ ‫ڕاگه‌یاند «به‌گوێره‌ی په‌یڕەوی ناوخۆی‬ ‫یه‌كگرتوو‪ ،‬ب��ڕی��اری به‌شداریكردن‪،‬‬ ‫یان بوون به‌ئۆپۆزسیۆن ئه‌نجومه‌نی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی ده‌یدات به‌ ڕاوێژ له‌گه‌ڵ‬ ‫مه‌ڵبه‌ندنه‌كان»‪.‬‬ ‫س���ه‌ب���اره‌ت ب��ه‌ گ���ه‌ڕان���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫بۆچوونی نێوخۆی حیزب له‌سه‌ر بڕیاری‬ ‫به‌شداریكردن له‌ حكومه‌ت‪ ،‬ناوبراو‬ ‫وتی «به‌دڵنیاییه‌وه‌ وه‌ك سه‌ركردایه‌تی‪،‬‬ ‫به‌ ت �ه‌واوی گوێ له‌ بۆچوونی كادیر‬ ‫و ج �ه‌م��اوه‌ره‌ك �ه‌م��ان ده‌گ��ری��ن‪ ،‬به‌ر‬ ‫ل����ه‌وه‌ی ب��ڕی��اری ك��ۆت��ای��ی ب��ده‌ی��ن‬ ‫له‌سه‌ر به‌شداریكردن و چۆنیه‌تی‬ ‫به‌شداریكردنه‌كه»‪ .‬فه‌رهاد مه‌ال ساڵح‬ ‫ه �ه‌روه‌ه��ا وت��ی «دوای قبوڵكردنی‬ ‫ئه‌نجامه‌كانی هه‌ڵبژاردن له‌ الیه‌ن‬ ‫ئه‌نجومه‌نی دادوه‌ری و كارابوونی‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬ئینجا زیاتر ئه‌و پرسه‌ له‌نێو‬ ‫سه‌ركردایه‌تی تاوتوێ ده‌كرێت بۆ‬

‫وه‌رگرتنی بڕیاری كۆتایی ب��ۆی‪ .‬بێ‬ ‫گومان دواجار هه‌ماهه‌نگیشامن ده‌بێ‬ ‫له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌كانی تری ئۆپۆزسیۆن»‪.‬‬ ‫شێخ موحسین حسێن‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسیی كۆمه‌ڵی ئیسالمی‪،‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ به‌ (به‌یان)ی ڕاگه‌یاند‬ ‫«به‌گوێره‌ی په‌یڕەوی ناوخۆی كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬پێویسته‌ بۆ هه‌موو بڕیاره‌‬ ‫چاره‌نووسسازه‌كان مه‌كته‌بی سیاسی‬ ‫بگه‌ڕێته‌وه‌ ب��ۆ قه‌واعید و كادیره‌‬ ‫بااڵكان‪ .‬له‌پێشرتیش ئێمه‌ بۆ بڕیاری‬ ‫چاره‌نووسساز هه‌مان میكانیزمامن‬

‫گرتووه‌ته‌ ب���ه‌ر»‪ .‬ن��اوب �راو جه‌ختی‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش كرده‌وه‌ ئه‌گه‌ر مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی به‌بێ گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ قه‌واعید و‬ ‫كادیره‌ بااڵكان بڕیاری كۆتایی بدات‬ ‫له‌سه‌ر چوونه‌ ناو حكومه‌ت‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫پێچه‌وانه‌ی په‌یڕەوی ناوخۆیه‌‪ .‬له‌باره‌ی‬ ‫هه‌ماهه‌نگی ل �ه‌گ �ه‌ڵ الیه‌نه‌كانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬ئه‌و سه‌ركرده‌ بااڵیه‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵ وتی «ئێمه‌ دوای وه‌رگرتنی‬ ‫بۆچوونی نێوخۆیی ح��ی��زب‪ ،‬ئینجا‬ ‫له‌گه‌ڵ دوو الیه‌نه‌كه‌ی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫هه‌ماهه‌نگی ده‌كه‌ین‪ ،‬ئه‌گه‌ر بڕیاری‬

‫به‌شداریكردنیش بده‌ین‪ ،‬پێامن باش ‌ه‬ ‫وه‌ك ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ب �ه‌ ‪ 40‬كورسی‬ ‫دانوستانی پێكهێنانی حكومه‌ت بكه‌ین‬ ‫له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌كانی ده‌سه‌اڵت»‪.‬‬ ‫ف���ه‌ره���اد م���ه‌ال س��اڵ��ح ل �ه‌س �ه‌ر‬ ‫بۆچوونی سه‌ركردایه‌تیی یه‌كگرتوو‬ ‫له‌باره‌ی به‌شداریكردن له‌ حكومه‌تی‬ ‫ئایینده‌ و هه‌بوونی بۆچوونی جیاواز‪،‬‬ ‫وتی «تاكو ئێستا سه‌ركردایه‌تی له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و باسه‌ كۆنه‌بووه‌ته‌وه‌ هه‌تا بڵێین‬ ‫ب��ۆچ��وون��ی جیا ه �ه‌ی �ه‌‪ ،‬خ��ۆ ئه‌گه‌ر‬ ‫بۆچوونی جیاش هه‌بێت ئه‌وا پرسه‌كه‌‬

‫به‌ زۆرینه‌ یه‌كالده‌كرێته‌وه‌»‪ .‬ناوبراو‬ ‫جه‌ختی ل �ه‌س �ه‌ر ئ���ه‌وه‌ش ك���رده‌و ‌ه‬ ‫یه‌كگرتوو ته‌ئكید له‌سه‌ر حكومه‌تی‬ ‫بنكه‌فراوان ده‌كاته‌وه‌ به‌ به‌شداریی‬ ‫پێنج الیه‌نه‌ سه‌ره‌كییه‌كه‪ ‌،‬له‌سه‌ر‬ ‫بنچینه‌ی هاوبه‌شیكردنی ڕاسته‌قینه‌‪.‬‬ ‫هاوكات شێخ موحسین حسێن‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌باره‌ی بۆچوونی ناوخۆیی‬ ‫ك��ۆم �ه‌ڵ ل �ه‌س �ه‌ر ب �ه‌ش��داری��ك��ردن له‌‬ ‫ح��ك��وم�ه‌ت��دا‪ ،‬وت��ی «له‌نێو قاعیده‌‬ ‫و سه‌ركرایه‌تی حیزبیش ه��ه‌ردوو‬ ‫بۆچوونی چوونه‌ نێو حكومه‌ت و بوون‬

‫به‌ ئۆپۆزسیۆن هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم تاكو ئێستا‬ ‫هیچ گفتوگۆیه‌كی نێوخۆیی نه‌كراوه‌ بۆ‬ ‫یه‌كالكرنه‌وه‌ی ئه‌و بابه‌ته»‪.‬‬ ‫سه‌الم عه‌بدولكه‌ریم‪ ،‬مامۆستای‬ ‫زانكۆ و چاودێری سیاسی‪ ،‬له‌باره‌ی‬ ‫بابه‌تی چۆنیه‌تی به‌شداریكردنی‬ ‫بنكه‌ی جه‌ماوه‌ریی كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتوو‬ ‫له‌ بڕیاری سه‌ركردایه‌تیی حیزبه‌كانیان‪،‬‬ ‫ب��ه‌ (ب���ه‌ی���ان)ی ڕاگ��ه‌ی��ان��د «پ��رس��ی‬ ‫به‌شداریكردنی جه‌ماوه‌ر و كادیره‌ بااڵ‬ ‫و گه‌نجه‌كانی ئه‌و دوو حیزبه‌ له‌ بڕیاری‬ ‫سه‌ركردایه‌تیی حیزبه‌كانیاندا‪ ،‬پێم وایه‌‬ ‫جۆرێكه‌ له‌ هه‌وڵدان بۆ ئیحتیواكردنی‬ ‫ن��اڕەزای��ی��ه‌ك��ان ك��ه‌ ل��ه‌ ئه‌نجامی‬ ‫پاشه‌كشه‌كه‌یان دروستبووه‌‪ ،‬به‌ به‌ڵگه‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ی پێشرت زۆر هه‌وڵدرا كه‌ ڕێ بۆ‬ ‫گه‌نجانی خاوه‌ن توانا خۆشبكرێت بێنه‌‬ ‫پێشه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌الیه‌ن سه‌ركردایه‌تیی‬ ‫ئه‌و حیزبانه‌وە ڕێیان لێگیرا‪ ،‬چونكه‌‬ ‫نه‌وه‌ی یه‌كه‌می ئه‌و حیزبانه‌ به‌ فیعلی‬ ‫ئاماده‌ نین ده‌ستبه‌رداری پۆسته‌كانیان‬ ‫بن بۆ گه‌نجه‌كان‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ گه‌ڕانه‌وه‌‬ ‫بۆ نێوخۆی حیزب ئه‌وه‌نده‌ كاریگه‌ریی‬ ‫نییه‌ تاو ئه‌و جۆره‌ سیاسه‌ته‌ په‌یڕەو‬ ‫بكه‌ن»‪.‬‬ ‫ئه‌و مامۆستایه‌ی زانكۆ له‌سه‌ر‬ ‫چۆنیه‌تی به‌شداریی ئیسالمییه‌كان‬ ‫له‌ حكومه‌تی ئایینده‌دا‪ ،‬وتی «هه‌ر‬ ‫هه‌نگاوێك له‌ئێستا بۆ به‌شداریكردن و‬ ‫چۆنیه‌تی به‌شداریكردن‪ ،‬یان نه‌كردن‪،‬‬ ‫به‌بێ دیراسه‌ی ورد و لێكدانه‌وه‌ی‬ ‫سوود و قازانجه‌كانی بۆ ئیسالمییه‌كان‪،‬‬ ‫وه‌ك خۆكوشتنی سیاسی وای �ه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫پێویسته‌ ئیسالمییه‌كان به‌ ئاگایی‬ ‫مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و قۆناغه‌دا بكه‌ن‪،‬‬ ‫چونكه‌ به‌گوێره‌ی ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردن‪،‬‬ ‫ئه‌وان پاشه‌كشه‌یان كردووه‌»‪.‬‬ ‫سه‌الم عه‌بدولكه‌ریم هه‌روه‌ها پێی‬ ‫وایه‌ گرنگرتین خاڵ كه‌ ئیسالمییه‌كان‬ ‫ب��ۆ ب��ه‌ش��داری��ك��ردن ل��ه‌ حكومه‌ت‬ ‫له‌به‌رچاوی بگرن‪ ،‬پێویسته‌ جه‌خت‬ ‫له‌سه‌ر جێبه‌جێكردنی پاكێجه‌كانی‬ ‫چاكسازیی بكه‌نه‌وه‌ ك�ه‌ پێشرت له‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن پێشكه‌شیان كرد‪.‬‬

‫په‌رله‌مانتارێكی توركامن‪ :‬تائێستا به‌ پرس و ڕاوێژ پۆست به‌ توركامن نه‌دراوه‌‬

‫به‌ره‌ی توركمانی داوای دوو پۆست له‌ حكومه‌تی هه‌رێم ده‌كات‬ ‫عیسا عه‌بدولقه‌هار ـ هه‌ولێر‬ ‫به‌ره‌ی توركامنی داوای دوو پۆست‬ ‫له‌ حكومه‌تی هه‌رێم ده‌ك��ات‪ ،‬هاوكات‬ ‫داواده‌كرێت ئه‌و پۆسته‌ی له‌ كابینه‌ی‬ ‫هه‌شته‌م ب �ه‌ ت��ورك�مان دەدرێ����ت‪ ،‬به‌‬ ‫ئیراده‌ی ئه‌و نه‌ته‌وه‌یه‌ بێت‪.‬‬ ‫له‌ چه‌ند كابینه‌یه‌كی حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬توركامن به‌شداریی پێكراوه‌ و‬ ‫له‌ زۆربه‌ی كابینه‌كانیش پۆستی یه‌كێك‬ ‫له‌ وه‌زاره‌ت�ه‌ك��ان��ی پ��ێ��دراوه‌‪ ،‬چ��اوه‌ڕوان‬ ‫ده‌كرێت له‌ كابینه‌ی هه‌شته‌م پۆستی‬ ‫وه‌زیر به‌ توركامن بدرێت‪.‬‬ ‫به‌الی به‌ره‌ی توركامنییه‌وه‌‪ ،‬گرنگ‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و پۆسته‌ی به‌ توركامنه‌كان‬ ‫ده‌درێت‪ ،‬به‌ ئیراه‌ی ئه‌و نه‌ته‌وه‌یه‌ بێت‪،‬‬ ‫هاوكات هه‌ر ئه‌و حیزبه‌ توركامنییه‌ داوای‬ ‫دوو پۆست ل ‌ه حكومه‌تی هه‌رێم ده‌كات‪.‬‬ ‫ئ��ای��دن م���ه‌ع���رووف‪ ،‬ك��ان��دی��دی‬ ‫هه‌ڵبژێردراوی لیستی به‌ره‌ی توركامنیی‬ ‫عێراقی بۆ په‌رله‌مانی كوردستان‪ ،‬ڕایگه‌یاند‬

‫«وه‌كو به‌ره‌ی توركامنی داوای دوو پۆست‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬یه‌كێكیان پۆستی وه‌زیر بێت‪،‬‬ ‫ئ�ه‌وه‌ی�تری��ان پۆستێكی سیادیی بێت‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی توركامن دووه‌م نه‌ته‌وه‌یه»‌‪.‬‬ ‫ئایدن زیاتر وتی «ده‌مانه‌وێت به‌‬ ‫ئیراده‌ی توركامن بێت‪ ،‬ته‌وافوق هه‌م‬ ‫له‌ناو لیسته‌كان بێت و هه‌میش پرس به‌‬ ‫حیزبه‌كان بكرێت‪ ،‬گرنگ ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و‬ ‫پۆست ‌ه به‌ ئیراده‌ی توركامن بێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫تاكو ئێستا هه‌موو پۆسته‌كان ب ‌ه ئیراده‌ی‬ ‫توركامن نه‌بوون‌»‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی توركامن له‌ خولی‬ ‫سێیه‌می په‌رله‌مان ڕایگه‌یاند‪ ،‬تائێستا هیچ‬ ‫پێوه‌رێك بۆ ده‌ستنیشانكردنی پۆستی‬ ‫وه‌زیری توركامن نه‌بووه‌‪.‬‬ ‫یه‌شار ئاڵتی به‌رماغ‪ ،‬په‌رله‌مانتاری‬ ‫توركامن له‌ خولی سێیه‌می په‌رله‌مانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬وت��ی «ده‌ب��ێ��ت پێوه‌رێك‬ ‫هه‌بێت بۆ دانانی وه‌زی��ری توركامن له‌‬ ‫كابینه‌ی هه‌شته‌می حكومه‌تی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬گونجاوترین پێوه‌ریش ئه‌وه‌یه‌‬

‫نوێنه‌رانی گه‌لی توركامن بڕیاری له‌سه‌ر‬ ‫بده‌ن‪ ،‬به‌اڵم تائێستا هیچ پێوه‌رێك نه‌بووه‌‬ ‫بۆ دانانی وه‌زیر»‪.‬‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ زیاتر وتی «بۆ‬ ‫م��اوه‌ی ‪ 9‬ساڵ ج �ه‌وده‌ت نه‌جاڕ وه‌زیر‬ ‫بوو‪ ،‬به‌اڵم له‌سه‌ر چ پێوه‌رێك دانرابوو؟‬ ‫هه‌روه‌ها خوالێخۆشبوو عه‌بدولله‌تیف‬ ‫ئۆغڵو ك ‌ه بووه‌ وه‌زیری هه‌رێم‪ ،‬له‌سه‌ر چ‬ ‫پێوه‌رێك بوو؟ هه‌تا مامۆستا ویدا و سینان‬ ‫چه‌له‌بییش كه‌ ئێستا وه‌زیری پیشه‌سازی‬ ‫و بازرگانییه‌‪ ،‬له‌سه‌ر چ پێوه‌رێك كراون‬ ‫به‌ وه‌زیر؟ پێموای ‌ه تائێستا دانانی پۆستی‬ ‫وه‌زیر به‌ پرس و ڕاوێژ نه‌بووه‌ و قه‌ناعه‌ت‬ ‫نییه‌ له‌ داهاتووشدا به‌ ڕای توركامنه‌كان‬ ‫پۆستی وه‌زیر به‌ توركامن بدرێت»‪.‬‬ ‫یه‌شار وتیشی «ل �ه‌ كاتی دانانی‬ ‫سینان چه‌له‌بییش هیچ حیزبێك ڕازی‬ ‫نه‌بوو بكرێت ‌ه وه‌زیر»‪.‬‬ ‫ڕۆژنامه‌نووسێكی توركامن پێیوایه‌‬ ‫پێویسته‌ ئه‌و سه‌رۆك لیست و قه‌وارانه‌ی‬ ‫كه‌ به‌شداریی هه‌ڵبژاردنه‌كانیان كردووه‪‌،‬‬

‫چه‌ند كه‌سێك ده‌ستنیشان بكه‌ن بۆ‬ ‫پۆستی وه‌زیر‪.‬‬ ‫ع���ی�م�اد ڕەف����ع����ه‌ت ج��ه‌م��ی��ل‪،‬‬ ‫ڕۆژنامه‌نووسی توركامن‪ ،‬وتی «بۆ دانان‬ ‫و ده‌ستیشانكردنی وه‌زی��ری توركامن‪،‬‬ ‫پێش هه‌موو شتێك پێموایه‌ ژم��اره‌ی‬ ‫كورسی و ده‌نگی لیسته‌كانی توركامن‬ ‫نه‌بێته‌ پێوه‌ر‪ ،‬چونكه‌ پێویسته‌ ئه‌و پۆسته‌‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌ساسی ئه‌و ‌ه بدرێته‌ توركامن كه‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی دووه‌مه‌ و میلله‌تێكی جیایه‌»‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ی «ب����ه‌الی ك��ه‌م��ه‌وه‌ دوو‬ ‫وه‌زیر بدرێت ‌ه توركامن و ئه‌و پۆسته‌ش‬ ‫ل�ه‌ الی��ه‌ن س �ه‌رۆك��ی ق���ه‌واره‌ و لیسته‌‬ ‫توركامنییه‌كانه‌و ‌ه هه‌ڵبژێردرێت‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌وان به‌شداریی هه‌ڵبژاردنیان كردووه‌ و‬ ‫بنكه‌ی جه‌ماوه‌ریی خۆیان هه‌یه‌»‪.‬‬ ‫ب ‌ه بڕوای ئه‌و ڕۆژنامه‌نووسه‌‪ ،‬ناكرێت‬ ‫بۆ دانانی ئه‌و پۆسته‌ ڕاوێژ به‌و حیزب و‬ ‫الیه‌نانه‌ی توركامن بكرێت كه‌ تائێستا‬ ‫به‌شداریی هیچ هه‌ڵبژاردنێكیان نه‌كردووه‌‬ ‫و بنكه‌ی جه‌ماوه‌رشیان نییه‌»‪.‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)56‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/10/22‬ساڵی دووەم‬

‫دکتۆر کەمال فوئاد‪ ،‬سەرپەرشتیارى کتێبەکە سەربووردەکەى دەگێڕێتەوە‬

‫ژیان و بیره‌وه‌رییه‌كانی تاڵه‌بانی ب ‌ه كوردی باڵوده‌بێته‌وه‌‬ ‫به‌یان‪ .‬تایبه‌ت‬ ‫كتێبی ژی��ان و بیره‌وه‌رییه‌كانی‬ ‫تاڵه‌بانی‪ ،‬ب�ه‌ ن��اوی (پ��اش ‪ 60‬س��اڵ‪،‬‬ ‫ژیان و بیره‌وه‌ری جه‌الل تاڵه‌بانی) كه‌‬ ‫ساڵی ‪ 2007‬له‌ نووسینگه‌ی یه‌كێتیی‬ ‫نیشتیامنیی كوردستان له‌ تاران‪ ،‬منایش‬ ‫كرا‪ ،‬له‌ پێشانگای كتێبی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫له‌ ساڵی ‪ 2009‬خرایه‌ ڕوو‪ ،‬ئه‌و ساڵه‌‬ ‫سێ‌ جار چاپكرایه‌وه‌‪ ،‬جه‌الل تاڵه‌بانی‬ ‫په‌یامێكی ئاڕاسته‌ی پێشانگای كتێب كرد‪،‬‬ ‫دوای سێ‌ ساڵ به‌ عه‌ره‌بی و به‌ كوردی‬ ‫ده‌زگ��ای دارولعوره‌فا له‌ لوبنان بڕیاره‌‬ ‫له‌م هه‌فته‌یه‌دا بیخاته‌ ب��ازاڕەوه‌ و له‌‬ ‫كوردستان باڵوببێته‌وه‌‪.‬‬ ‫دك��ت��ۆر ك �ه‌م��ال‪ ،‬سه‌رپه‌رشتیاری‬ ‫كتێبه‌كه‌‪ ،‬یه‌كێكه‌ ل��ه‌و كه‌سانه‌ی‬ ‫پێشه‌كییه‌كی بۆ كتێبه‌كه‌ نووسیوه‌‪ ،‬باس‬ ‫ل �ه‌وه‌ ده‌ك��ات كه‌ ن��اوه‌ڕۆك��ی كتێبه‌كه‌‬ ‫ژیان و بیره‌وه‌ری تاڵه‌بانییه‌ له‌ سااڵنی‬ ‫‪1940‬ـ ‪ ،2005‬ئه‌وه‌ش ده‌خاته‌ ڕوو كه‌‬ ‫ئاماده‌كار بۆ به‌رگی یه‌كه‌می كتێبه‌كه‌ی‪،‬‬ ‫‪ 17‬واڵتی جیهان گه‌ڕاوه‌ كه‌ «‪ 149‬كه‌س‬ ‫له‌ هاوڕێیان‪ ،‬كه‌سوكار و خزمان‪ ،‬دۆست‬ ‫و نه‌یاره‌ حیزبییه‌كان‪ 91 ،‬كه‌سایه‌تیی‬ ‫سیاسیی به‌ناوبانگی جیهانیی هاوچه‌رخ‪،‬‬ ‫‪ 189‬ڕووناكبیر‪ ،‬مامۆستایانی زانكۆ‬ ‫و ڕۆژن��ام �ه‌ن��ووس��ان»‪ ،‬ل �ه‌و ب��اره‌ی �ه‌وه‌‬ ‫ڕووانگه‌یان وه‌رگیراوه‌‪.‬‬ ‫له‌ پێشه‌كییه‌كی كتێبه‌كه‌یدا‪ ،‬عیرفانی‬ ‫قانعی فه‌رد ئاماژە به‌ دی��داری خۆی و‬ ‫مه‌سعوود بارزانی ده‌ك��ات‪ ،‬مه‌سعوود‬ ‫ب��ارزان��ی ده‌ڵێت «ئ���ه‌وه‌ی كه‌ ڕاسته‌‪،‬‬ ‫بینووسه‌ و ترست له‌ ك�ه‌س نه‌بێت»‪.‬‬ ‫قانعی فه‌رد له‌ دوای چاپكردنی ئه‌م كتێبه‌‬ ‫ته‌نیا داواكاریی بۆ خوێنه‌ران ئه‌وه‌ بوو كه‌‬ ‫ده‌یه‌وێت خه‌ڵك كتێبه‌كه‌ هه‌ڵبسه‌نگێنن‪،‬‬ ‫نه‌ك خودی ئاماده‌كاره‌كه‌ی‪.‬‬ ‫ك�ه‌م��ال ف��وئ��اد ل �ه‌و پێشه‌كییه‌دا‬ ‫به‌سه‌رهاتی ئاماده‌كارییه‌كانی ئه‌و‬ ‫كتێبه‌ ده‌خاته‌ ڕوو‪ ،‬بۆ سه‌رنجڕاكێشانی‬

‫خوێنه‌ران‪ ،‬پێشه‌كی دكتۆر كه‌مال فوئاد‪،‬‬ ‫سه‌رپه‌رشتی كتێبه‌كه‌‪ ،‬باڵوده‌كه‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫چه‌ند خاڵێك سه‌باره‌ت به‌م كتێبه‌‬ ‫ناوه‌ڕۆكی ئه‌م په‌رتووكه‌‪ ،‬سه‌باره‌ت‬ ‫به‌ ژیان و بیره‌وه‌رییه‌كانی مام جه‌الل‬ ‫تاڵه‌بانییه‌‪ ،‬كه‌ بێگومان ڕۆڵ��ی ئه‌و له‌‬ ‫مێژووی هاوچه‌رخی كوردستان و عێراقی‬ ‫نوێدا‌‪ ،‬وه‌ك كه‌سایه‌تییه‌كی به‌ ئه‌زموون‬ ‫و هه‌ڵكه‌وتوو له‌ مێژووی خۆرهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕاستدا‪ ،‬دیار و جێگه‌ی گرنگیپێدانه‌‪.‬‬ ‫له‌ ساڵی ‪1933‬وه‌ (ساڵی له‌دایكبوونی‬ ‫مام جه‌الل) تاكو ئه‌مڕۆ‪ ،‬ده‌توانین بڵێین‬ ‫كه‌ جیهان ‪ 75‬ساڵ مێژووی پڕ له‌ هه‌وراز‬ ‫و نشێوی تێپه‌ڕاندووه‌‪ ،‬كه‌ بێگومان‬ ‫ئه‌م ه��ه‌وراز و نشێوانه‌ كاریگه‌رییان‬ ‫له‌سه‌ر ڕۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست و عێراق‬ ‫و كورد هه‌بووه‌‪ .‬گومان له‌وه‌دا نییه‌ كه‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی ژیانی جه‌الل تاڵه‌بانی و‬

‫بیره‌وه‌رییه‌كانی‪ ،‬به‌بێ له‌چاوگرتنی ئه‌م‬ ‫هه‌وراز و نشێوانه‪ ‌،‬مه‌حاڵه‌‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌م كتێبه‌ توێژینه‌وه‌ییه‌‪،‬‬ ‫خستنه‌ڕووی چه‌ند خاڵێكی گرنگ خراپ‬ ‫نییه‌‪:‬‬ ‫* چه‌قی سه‌ره‌تایی و بنه‌ڕەتیی‬ ‫كتێبه‌كه‌‪ ،‬پرسیاره‌كانی ن��ووس �ه‌ره‌ له‌‬ ‫جه‌الل تاڵه‌بانی كه‌ له‌ ته‌مه‌نی حه‌وت‬ ‫ساڵییه‌وه‌ تا سه‌رده‌می سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫كۆمار ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬وات �ه‌ ‪1940‬ـ‪2005‬‬ ‫له‌خۆده‌گرێت‪.‬‬ ‫* بێجگه‌ له‌ مه‌به‌ستی سه‌ره‌وه‌‪ ،‬واته‌‬ ‫ژیانی تایبه‌تی و پیشه‌یی مام جه‌الل‪ ،‬له‌‬ ‫گێڕانه‌وه‌ و وه‌اڵمه‌كانی‪ ،‬له‌ ڕووانگه‌یه‌كی‬ ‫كورت و مێژووییه‌وه‌‪ ،‬كورته‌یه‌كی مێژووی‬ ‫هاوچه‌رخی كوردستان و ڕووداوه‌ گرنگ‬ ‫و به‌رچاوه‌كانی عێراق و ڕۆژهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕاست‪ ،‬ده‌گێڕدرێته‌وه‌‪.‬‬

‫* ئ���ه‌م پ����رۆژە ت��وێ��ژی��ن�ه‌وه‌ی��ی� ‌ه‬ ‫شیكارییه‌ی‌ ژیان و بیره‌وه‌رییه‌كانی مام‬ ‫جه‌الل‪ ،‬بێجگه‌ له‌ سه‌رچاوه‌ و به‌ڵگه‌ی‬ ‫ب��ه‌رده‌س��ت و ڕەس��م��ی‪ ،‬ل�ه‌ س�ێ‌ جۆر‬ ‫گێڕانه‌وه‌ و ڕووانگه‌ی جیاواز سوودی‬ ‫وه‌رگرتووه‌‪ ،‬كه‌ له‌ نووسینه‌وه‌ی مێژووی‬ ‫نوێ به‌ شێوه‌ی زاره‌كی‪ ،‬كارێكی باوه‌‪.‬‬ ‫له‌ تێڕوانینی ‪ 149‬كه‌س له‌ هاوڕێیان‪،‬‬ ‫كه‌سوكار و خزمان‪ ،‬دۆس��ت و نه‌یاره‌‬ ‫حیزبییه‌كان‪.‬‬ ‫ڕووانگه‌ی ‪ 91‬كه‌سایه‌تیی سیاسیی‬ ‫به‌ناوبانگی جیهانیی هاوچه‌رخ‪.‬‬ ‫ڕووان���گ���ه‌ی ‪ 189‬ڕوون��اك��ب��ی��ر‪،‬‬ ‫مامۆستایانی زانكۆ و ڕۆژنامه‌نووسان‪.‬‬ ‫ب �ه‌رگ��ی ی�ه‌ك��ی ئ��ه‌م پ��ڕۆژەی��ه‌ له‌‬ ‫س �ه‌ره‌ت��ای ‪ 2006‬ت��ا كۆتایی ‪2008‬ی‬ ‫خایاندووه‌ و له‌ ‪ 17‬واڵتی جیهاندا كاری‬ ‫له‌سه‌ر ك�راوه‌‪( .‬ئێران‪ ،‬عێراق‪ ،‬سووریا‌‪،‬‬

‫توركیا‪ ،‬ڕووسیا‪ ،‬لوبنان‪ ،‬كوێت‪ ،‬میرس‪،‬‬ ‫ئوسرتالیا‪ ،‬چیك‪ ،‬سویرسا‪ ،‬سوێد‪ ،‬هۆڵه‌ندا‪،‬‬ ‫فه‌ره‌نسا‪ ،‬ئه‌ڵامنیا‪ ،‬به‌ریتانیا و ئه‌مریكا)‪.‬‬ ‫* جێی ئاماژەیه‌ ‌له‌م په‌رتووكه‌دا‬ ‫نووسه‌ر به‌ ڕەچاوی بنچینه‌ و سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫زانستی له‌سه‌ر بناغه‌ی سه‌رچاوه‌ زاره‌كی‬ ‫و نوورساوه‌كان و بنه‌ماكانی توێژینه‌وه‌یی‬ ‫ك��ردووه‌ و هیچ ئه‌نجام و تیۆرییه‌كی‬ ‫هه‌ڵنه‌هێناوه‌‪.‬‬ ‫نووسه‌ر به‌ ته‌واوی سه‌ربه‌خۆیی له‌‬ ‫كار و ئازادی له‌ نووسین و ڵێكۆڵینه‌وه‌دا‬ ‫هه‌بووه‌‪ .‬ته‌نیا پرۆسه‌ی چاپی كتێبه‌كه‌‬ ‫ب�ه‌ ب�ه‌ڕێ��ز م��ام ج��ه‌الل و چاودێرانی‬ ‫پرۆژەكه‌ ڕاگ�ه‌ی�ه‌ن��دراوه‌ و بچووكرتین‬ ‫ده‌ستوه‌ردانیان له‌ بواری لێكۆڵینه‌وه‌ و‬ ‫شێوازی نووسینه‌وه‌ی نووسه‌ردا نه‌بووه‌‪.‬‬ ‫وته‌ی خه‌ڵكانی جیاواز له‌گه‌ڵ بوونی‬ ‫سنوورداریی تایبه‌ت‪ ،‬له‌ چه‌ند جێگایه‌كی‬

‫كتێبه‌كه‌دا هاتووه‌‪ .‬بۆ ڕاستی و ناڕاستیی‬ ‫بابه‌ته‌كان‪ ،‬هه‌ندێك جار په‌نا براوه‌ بۆ‬ ‫ئه‌رشیفی به‌ڵگه‌ و دۆكیۆمێنتی مێژوویی‬ ‫و حیزبی‪ ،‬ی��ان س �ه‌رچ��اوه‌ی یه‌كه‌می‬ ‫باڵوكراوه‌كه‌‪.‬‬ ‫* ل�ه‌ كۆتایی كتێبه‌كه‌دا ئاماژە‬ ‫ك �راوه‌ به‌و سه‌رچاوانه‌ی كه‌ سوودیان‬ ‫لێ وه‌رگیراوه‌‪ ،‬به‌ زمانه‌كانی‪ :‬عه‌ره‌بی‪،‬‬ ‫كوردی‪ ،‬فارسی‪ ،‬ئینگلیزی و فه‌ره‌نسی‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌ سه‌ره‌تای ئه‌م كتێبه‌دا‪،‬‬ ‫ڕووداوه‌ گرنگه‌كانی مێژووی هاوچه‌رخی‬ ‫كوردستان و عێراق تا ساڵی ‪ ،1966‬به‌‬ ‫شێوه‌ی په‌راوێز باسكراون‪.‬‬ ‫وه‌رگێڕان و ناوه‌ڕۆكی كتێبه‌كه‌‪ ،‬له‌‬ ‫هه‌موو زمانه‌كاندا وه‌كوو یه‌ك وایه‌ و‬ ‫وه‌رگێڕانی هیچ زمانێك له‌ویرت كه‌مرت یان‬ ‫زیاتر نییه‌‪.‬‬ ‫* ه���ه‌م���وو ك��اس��ێ��ت �ه‌ ده‌ن��گ��ی‬ ‫و ڕەن��گ��ی��ی�ه‌ك��ان و وێ��ن �ه‌ی كه‌سانی‬ ‫چاوپێكه‌وتن له‌گه‌ڵ كراو‪ ،‬له‌ ئه‌رشیڤی‬ ‫ناوه‌نده‌كانی چاپ‪ ،‬نووسینگه‌ی تایبه‌تی‬ ‫سكرتێری مام جه‌الل و مه‌كته‌بی سیاسیی‬ ‫یه‌كێتیی نیشتامنیی كوردستانی عێراقدا‪،‬‬ ‫پارێزراون‪.‬‬ ‫وتووێژە زاره‌كییه‌كان كه‌ له‌م به‌رگه‌دا‬ ‫سوودیان لێ وه‌رگیراوه‌‪ ،‬زیاتر كه‌سایه‌تییه‌‬ ‫ناوخۆیی و ئیقلیمییه‌كان بوون‪.‬‬ ‫پێویسته‌ ئه‌وه‌ش ڕوونبكه‌ینه‌وه‌ كه‌‬ ‫وته‌ی زۆر كه‌سی دیكه‌ سه‌باره‌ت به‌و‬ ‫مه‌به‌ستانه‌‪ ،‬له‌م ن���وورساوه‌دا‪ ،‬به‌ هۆی‬ ‫دووپاتبوونه‌وه‌ یان به‌ هۆی ئ�ه‌وه‌ كه‌‬ ‫دوور له‌ ڕاستی بوون‪ ،‬نه‌نوورساونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫وته‌ی زۆر كه‌سی دیكه‌ش‪ ،‬به‌ تایبه‌ت‬ ‫كه‌سایه‌تییه‌ ناودار و نێونه‌ته‌وه‌ییه‌كان‬ ‫له‌ ب��واری سیاسه‌تدا‪ ،‬له‌ به‌رگی دوودا‬ ‫سوودیان لێ وه‌رگیراوه‌‪ .‬ئه‌م كتێبه‌ له‌‬ ‫دوو به‌رگدا نوورساوه‌‪ ،‬كه‌ به‌رگی دووه‌م‬ ‫بیره‌وه‌ری و ڕووداوه‌كانی ‪1967‬ـ‪2005‬‬ ‫ده‌گێڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫دكتۆر كه‌مال فوئاد‬

‫خولێكی هۆشیاریی ته‌ندروستی بۆ دانیشتووانی سی گوند ده‌كرێته‌وه‌‬

‫«پێوه‌دانی مار و دووپشك له‌ هه‌ڵكشاندایه‌»‬ ‫عیسا عه‌بدولقه‌هار ـ هه‌ولێر‬ ‫دوو ڕێ��ك��خ �راوی تایبه‌مته‌ند ل ‌ه‬ ‫ب��واری ته‌ندروستی‪ ،‬هه‌وڵ ده‌ده‌ن چیرت‬ ‫هاوواڵتیانی هه‌رێم به‌هۆی پێوه‌دانی‬ ‫م��ار و دووپ��ش��ك��ەوە نه‌بنه‌ قوربانی و‬ ‫ب��ۆ ئ �ه‌و مه‌به‌سته‌ خولێكی هۆشیاری‬ ‫بۆ دانیشتووانی زیاتر له‌ ‪30‬ی گوندی‬ ‫شارۆچكه‌ی سۆرانی سه‌ر به‌ پارێزگای‬ ‫هه‌ولێر ده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ڕێكخراوی هۆشیاریی ته‌ندروستی به‌‬ ‫هاوكاریی ڕێكخراوی چاو بۆ هۆشیاریی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‪ ،‬به‌ هه‌ماهه‌نگی له‌گه‌ڵ‬ ‫فه‌رمانگه‌ ناحكومییه‌كان‪ ،‬خولێكی ڕاهێنانی‬ ‫ڕاهێنه‌ران بۆ ‪ 10‬یاریده‌ده‌ری پزیشكی‬ ‫ئه‌نجام ده‌ده‌ن‪ .‬ئه‌و خوله‌ ماوه‌ی ‪ 5‬ڕۆژ‬ ‫ده‌خایەنه‌نێت و له‌ ‪10/5‬ە‌وه‌ ده‌ستی به‌‬ ‫كاره‌كانی كردووه‌‪.‬‬ ‫به‌ وته‌ی به‌رپرسانی ڕێكخراوه‌كان‪،‬‬ ‫ئامانج ل �ه‌و خوله‌ هۆشیاركردنه‌وه‌ی‬ ‫ه��اوواڵت��ی��ان و گوندنشینانه‌ له‌ ب��واری‬ ‫ته‌ندروستی‪ ،‬به‌ تایبه‌ت پێوه‌دانی مار‬ ‫و دووپشك‪ ،‬چونكه‌ وه‌كو خۆیان باسی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬تێبینییان كردووه‌ كه‌ له‌ وه‌زری‬ ‫هاوین و دروێنه‌كردن‪ ،‬پێوه‌دانی مار و‬

‫دووپشك له‌ هه‌ڵكشاندایه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌یانه‌وێت‬ ‫چیرت ئه‌و حاڵه‌تانه‌ دووباره‌ نه‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌رپرسی ڕێكخراوی هۆشیاریی‬ ‫ته‌ندروستی‪ ،‬محه‌مه‌د م��ه‌ال‪ ،‬له‌باره‌ی‬ ‫خوله‌كه‌وه‌ وتی «ئامانجامن له‌و خوله‌‬ ‫هۆشیاركردنه‌وه‌ی هاوواڵتیانه‌ له‌ بواری‬ ‫ته‌ندروستی‪ ،‬به‌تایبه‌ت فریاگوزاریی‬ ‫سه‌ره‌تایی‪ ،‬بۆ قوربانییانی پێوه‌دانی مار‬ ‫و دووپشك‪ ،‬ئێمه‌ له‌و خوله‌دا به‌شێوه‌ی‬ ‫زاره‌كی و كرداری یاریده‌ده‌رانی پزیشكی‬ ‫ڕاده‌هێنین‪ ،‬دواتر هه‌ریه‌ك له‌وانه‌ سه‌ردانی‬ ‫‪ 3‬گوندی نزیك له‌و سنووره‌كه‌ ده‌كات‬ ‫به‌مه‌به‌ستی وتنه‌وه‌ی ئه‌و زانیارییانه‌ كه‌‬ ‫له‌و خوله‌دا وتراونه‌ته‌وه‌»‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و چ��االك��وان��ه‌ وت��ی��ش��ی «ب �ه‌‬ ‫هه‌ماهه‌نگی له‌گه‌ڵ وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی‪،‬‬ ‫توانیومانه‌ چه‌ندین پۆسته‌ر به‌شێوه‌ی‬ ‫ڕێنامیی بۆ هۆشیاركردنه‌وه‌ی هاوواڵتیان‬ ‫ب�ڵاوب��ك�ه‌ی��ن�ه‌وه‪ ‌،‬ده‌رب����اره‌ی چۆنیه‌تی‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی خێرا بۆ ئه‌وانه‌ی تووشی‬ ‫پێوه‌دانی مار و دووپشك یاخود ئازار و‬ ‫كێشه‌ی ته‌ندروستیی جۆراوجۆر ده‌بنه‌وه‌»‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها سه‌رۆكی ڕێكخراوی چاو‬ ‫بۆ هۆشیاركردنه‌وه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‪ ،‬ئاماژە‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات كه‌ ده‌یانه‌وێت ڕێگری بكه‌ن‬

‫له‌و حاڵه‌ته‌ نه‌خوازراوانه‌ی كه‌ سااڵنه‌ له‌و‬ ‫ده‌ڤه‌ره‌ دووباره‌ و چه‌ند باره‌ ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫مسته‌فا دڵشاد‪ ،‬سه‌رۆكی ڕێكخروای‬ ‫چ��او بۆ هۆشیاریی كۆمه‌اڵیه‌تی‪ ،‬وتی‬ ‫«ڕێكخراوه‌كه‌مان به‌ هه‌ماهه‌نگی له‌گه‌ڵ‬ ‫ڕێكخراوی هۆشیاریی ته‌ندروستی ئه‌و‬ ‫هه‌ڵمه‌ته‌ ب�ه‌ڕێ��وه‌دەب��ات‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‬

‫تێبینیكراوه‌ ئه‌وانه‌ی تووشی له‌ده‌ستدانی‬ ‫جه‌سته‌ ده‌بن‪ ،‬ده‌بنه‌ گرفت بۆ ئه‌ندامانی‬ ‫خێزانه‌كه‌یان‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌ له‌پاڵ ئه‌وه‌ی‬ ‫هۆشیاریی ته‌ندروستییان پێده‌ده‌ین بۆ‬ ‫خۆپاراسنت له‌ هه‌ر ڕووداوێكی ته‌ندروستی‪،‬‬ ‫هه‌وڵیش ده‌ده‌ی���ن ئاستی هۆشیاریی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی خێزانه‌كان به‌رزبكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬بۆ‬

‫چۆنیه‌تی مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ ئه‌و كه‌سانه‌ی‬ ‫تووشی گرفتێكی ته‌ندروستی ده‌بن»‪.‬‬ ‫ناوبراو وتیشی «به‌داخه‌وه‌ سااڵنه‌‬ ‫حاڵه‌تی پێوه‌دانی م��ار و دووپ��ش��ك و‬ ‫حاڵه‌تی تری هاوشێوه‌ له‌و ده‌ڤه‌ره‌ دووباره‌‬ ‫و چه‌ندباره‌ ده‌ب��ن �ه‌وه‌ و ب �ه‌و هۆیه‌وه‌‬ ‫هاوواڵتیان تووشی گرفتی زۆر ده‌بن‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئێمه‌ ده‌مانه‌وێت ڕێگری بكه‌ین و چیرت ئه‌و‬ ‫حاڵه‌ته‌ نه‌خوازراوانه‌ دووباره‌ نەبنه‌وه»‪.‬‬ ‫به‌شداربووانی خوله‌كه‌‪ ،‬ئاماژە به‌وه‬ ‫‌ده‌ك��ه‌ن كه‌ س��وودی زۆری��ان ل�ه‌و خوله‌‬ ‫بینیوه‌ و هیودارن كاری له‌وشێوه‌یه‌ ئه‌نجام‬ ‫بدرێت بۆ به‌رزكردنه‌وه‌ی ئاستی هۆشیاریی‬ ‫هاوواڵتیان‪.‬‬ ‫ئاراس دۆڵه‌مه‌ڕی‪ ،‬یاریده‌ری پزیشك‬ ‫و یه‌كێك له‌ به‌شدابووانی خوله‌كه‌‪ ،‬وتی‬ ‫«ئێمه‌ سوودی زۆرم��ان بینیوه‌ له‌و خوله‌‬ ‫و كارێكی زۆرب��اش �ه‌ ب��ۆ ب�ه‌رزك��ردن�ه‌وه‌‬ ‫و ه��ۆش��ی��ارك��ردن��ه‌وه‌ی ه��اوواڵت��ی��ان‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی هاوواڵتیان ده‌بنه‌ قوربانی‬ ‫كه‌موكووڕییه‌كانی وه‌زاره‌تی ته‌ندروستیی‬ ‫هه‌رێم»‪.‬‬ ‫ه����ه‌روه‌ه����ا ڕێ���ك���ان وه‌ل���ی���د‪،‬‬ ‫به‌شداربوویه‌كی تری خوله‌كه‪ ‌،‬پێیوایه‌‬ ‫خولی له‌وشێویه‌ زۆر پێویسته‌‪ ،‬چونكه‌‬

‫خه‌ڵك به‌شێوه‌یه‌كی گشتی له‌و ناوچه‌ی ‌ه‬ ‫زانیاریی پێویستیان نییه‌ له‌باره‌ی ئه‌و‬ ‫چاره‌سه‌رییانه‌ی كه‌ پێویسته‌ له‌كاتی هه‌ر‬ ‫ڕووداوێكی نه‌خوازراودا بکرێت‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و ب �ه‌ش��دارب��ووه‌ ه �ه‌روه‌ه��ا وتی‬ ‫«ب��ه‌داخ��ه‌وه‌ وه‌زاره‌ت����ی ته‌ندروستیی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم له‌و بواره‌دا كه‌مته‌رخه‌مه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ هاوواڵتیان به‌ده‌ست چه‌ندین‬ ‫كێشه‌ و گرفتی ته‌ندروستییه‌وه‌ ده‌ناڵێنن‪،‬‬ ‫به‌اڵم كه‌س نییه‌ به‌ هانایانه‌وه‌ بێت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫خولی له‌وشێوه‌یە زۆر پێویسته‌»‪.‬‬ ‫هاوكات د‪ .‬س��ۆران زرار‪ ،‬پسپۆڕی‬ ‫نه‌خۆشییه‌كانی هه‌ناو و به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ی فریاكه‌وتنی سۆران‪ ،‬پێیوایه‌‬ ‫خوله‌كه‌ سه‌ركه‌وتوو بووه‌ له‌ گه‌یاندنی‬ ‫ئامانجه‌كانی و خزمه‌تكردنی دانیشتووان و‬ ‫هیواداره‌ كاری له‌وشێوه‌یه‌ به‌رده‌وام بێت‪.‬‬ ‫به‌ وته‌ی ڕێكخه‌رانی خوله‌كه‌‪ ،‬له‌‬ ‫ڕۆژان��ی كۆتاییدا ڕاهێنه‌ری خۆبه‌خشی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی «هێمن فه‌رید» له‌ ڕێگه‌ی‬ ‫ۆركشۆپێكه‌وه‌ به‌شداربووانی خوله‌كه‌‬ ‫ڕاده‌ه��ێ��ن��ێ��ت ل �ه‌س �ه‌ر چۆنیه‌تی ئه‌و‬ ‫زانیارییانه‌ی فێربوون‪ ،‬تاوه‌كو به‌ باشی و‬ ‫به‌ شێوازێكی شارستانییانه‌ زانیارییه‌كان و‬ ‫شێوازه‌كانی خۆپارسنت بگاته‌ هاوواڵتیان‪.‬‬

‫‪9‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)56‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/10/22‬ساڵی دووەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫هه‌نار میوه‌ی پایز‬ ‫و‪ .‬جهانگیر ئەحمەد‬

‫هه‌نار میوه‌یه‌كی پایزیی به‌ چێژ‬ ‫و به‌سووده‌ بۆ ته‌ندروستی مرۆڤ‪ .‬له‌‬ ‫قورئانی پیرۆزیشدا باسی لێوه‌كراوه‌‬ ‫كه‌ ده‌فه‌رمووێت‪ « :‬فیهام فاكهه‌ ٌ و‬ ‫ٌ‬ ‫نخل و رمان‪ .‬فبأي ‌آال‌ء ربكام ُتكذبان»‬ ‫واڵت���ی ئ��ێ��ران ب��ه‌ نیشتامنی‬ ‫ڕاسته‌قینه‌ی هه‌نار داده‌نرێت و له‌‬ ‫زۆرب�ه‌ی واڵته‌كانی تریشدا به‌رهه‌م‬

‫دێت‪ .‬له‌ ڕووی ڕووكه‌شه‌وه‌‪ ،‬سه‌ره‌تا‬ ‫ه�ه‌ن��ار گوڵێكی بچووكی س��وور و‬ ‫سپییه‌ و به‌رگێكی قرمز ی��ان زه‌رد‬ ‫یان سوورباوی هه‌یه‌ و توێكڵه‌كه‌ی‬ ‫پێكهاتووه‌ له‌ س �ه‌دان ده‌نكه‌ تۆوی‬ ‫ئاوی بریقه‌داری سپی یان سوورباو‪.‬‬ ‫وه‌كو زه‌یتون‪ ،‬له‌ ناوچه‌كانی كه‌نار‬ ‫ده‌ریای سپیی ناوه‌ڕاستدا باڵوه‪ .‬تۆزی‬ ‫توێكڵی هه‌نار زۆر سوودی تایبه‌تی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬له‌وانه‌‪ :‬ماده‌یه‌كی ڕەنگاوڕەنگی‬ ‫تێدایه‌ كه‌ سه‌دان ساڵه‌ له‌ پیشه‌سازیی‬ ‫بۆیاغكردن و ئاوریشم و ده‌باغكردنی‬

‫پێسته‌دا به‌كارده‌هێرنێت‪.‬‬ ‫سووده‌ ته‌ندروستییه‌كانی هه‌نار‪:‬‬ ‫هه‌نار دڵ و خوێنبه‌ره‌كان به‌هێز‬ ‫ده‌كات و هاوكاره‌ له‌ چاره‌سه‌ركردنی‬ ‫الوازی��ی ده‌م��ار‪ ،‬هه‌وكردنی به‌رگی‬ ‫داپۆشه‌ری مێشك ناهێڵێت‪ .‬هاڕاوه‌ی‬ ‫توێكڵی هه‌نار بكوڵێرنێت و ئاوه‌كه‌ی‬ ‫بخورێته‌وه‌‪ ،‬ئیسهالی ناهێڵێت‪.‬‬ ‫خ��واردن��ی ه �ه‌ن��اری ت��ازه‌ ل�ه‌ دوای‬ ‫نانخواردن‪ ،‬یارمه‌تیی هه‌رسكردنی‬ ‫خ��واردن��ی چ��ه‌ور و ق��ورس ده‌دات‬ ‫و ه��اوك��اری ریخۆڵه‌كانیشه‌ بۆ‬

‫چێشتخانه‌ی خواردن و بێده‌نگی‬

‫ڕزگاربوونیان له‌ زیاده‌ی خۆراك‪.‬‬ ‫خواردنه‌وه‌ی كوپێك له‌ شه‌ربه‌تی‬ ‫هه‌ناری تازه‌ كه‌ كه‌وچكێك هه‌نگوینی‬ ‫پوخته‌ی تێكه‌ڵ بكرێت‪ ،‬ریخۆڵه‌كان‬ ‫نه‌رم ده‌كاته‌وه‌ و بۆرییه‌كانی هه‌ناسه‌‬ ‫و سینگ ف �راوان ده‌ك��ات و ناو ده‌م‬ ‫پ��اك��ده‌ك��ات �ه‌وه‌ و شیفای خراپیی‬ ‫هه‌رسكردنی پێوه‌یه‌‪ .‬زۆرك��ارای�ه‌ له‌‬ ‫ڕێگریكردن له‌ دروستبوونی به‌ردی‬ ‫گورچیله‌‪ .‬هه‌نار زۆر به‌سووده‌ بۆ‬ ‫ئافره‌تی سكپڕ‪ ،‬ڕۆماتیزم و شێرپه‌نجه‌‬ ‫و نه‌خۆشیی دڵ ك�ه‌م��ده‌ك��ات�ه‌وه‌‪.‬‬

‫له‌ باره‌ی به‌كارهێنانی سه‌وزه‌واته‌وه‌‬

‫و‪ .‬نوها‬ ‫خاوه‌نی چێشتخانه‌یه‌ك له‌ برۆكلین‬ ‫له‌ نیویۆرك‪ ،‬له‌ ئێواراندا پێشنیاز ده‌كات‬ ‫بۆ سه‌ردانیك ‌هرانی كه‌ بێده‌نگیی ته‌واو‬ ‫ره‌چ���او ب��ك�ه‌ن‪ .‬ئ �ه‌م ده‌ستپێشخه‌رییه‌‬ ‫به‌خێرایی جه‌ماوه‌رێكی زۆری بۆ دروست‬ ‫بوو له‌ ش��اره‌ك �ه‌دا‪ ،‬تا ئه‌و ئه‌ندازه‌یه‌ی‬ ‫كه‌ ئاستی قه‌ره‌باڵغی له‌ چێشتخانه‌كه‌دا‬ ‫گه‌یشته‌ ئاستی موعانات و بووه‌ جێگه‌ی‬ ‫شه‌كواكردن‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بوو ل ‌ه پێش چه‌ند‬ ‫رۆژێكدا مێز بگریت بۆ ئ�ه‌وه‌ی ژەمێك‬ ‫خ��واردن له‌وێ‌ بخۆیت له‌ چێشتخانه‌ی‬ ‫(ئیت)ی بچووك‪ ،‬كه‌ ته‌نها جێگه‌ی ‪25‬‬ ‫كه‌س ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ل�ه‌ كاتی ن��ان��خ��واردن��دا قسه‌كردن‬

‫چه‌ند لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی پزیشكی به‌م‬ ‫دوواییانه‌ ده‌ریانخستووه‌ كه‌ شه‌ربه‌تی‬ ‫هه‌نار زۆر ته‌ندروست و به‌سووده‌‬ ‫بۆ دڵ و خواردنه‌وه‌ی كوپێك ڕۆژانه‌‪،‬‬ ‫ده‌بێته‌ ڕێگر له‌ جه‌ڵده‌ی دڵ‪ .‬ئه‌و‬ ‫پسپۆڕانه‌ی كه‌ ئه‌م لێكۆڵینه‌وه‌یه‌یان‬ ‫ئه‌نجامداوه‌‪ ،‬له‌سه‌ر چه‌ند مشكێك‬ ‫تاقییان ك��ردووه‌ت��ه‌وه‌‪ ،‬سه‌ركه‌وتوو‬ ‫ب��وون له‌ ڕێگریكردنی تووشبوونی‬ ‫مشكه‌كان به‌ نه‌خۆشییه‌كانی دڵ‪.‬‬ ‫لێكۆڵه‌ره‌وه‌كان ئه‌وه‌شیان ئاشكراكرد‬ ‫كه‌ خواردنه‌وه‌ی نیوكوپیش به‌ سووده‌‬

‫بۆ ته‌ندروستیی مرۆڤ‪ .‬ئامۆژگاریشیان‬ ‫بۆ خامنه‌كان ب ‌ه تایبه‌تی ئه‌وانه‌ی له‌‬ ‫ته‌مه‌نی سه‌روو چل ساڵیدان‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ك ‌ه هه‌نار بخۆن‪ ،‬ده‌یان پارێزێت له‌‬ ‫نه‌خۆشییه‌كانی دڵ و خوێنبه‌ره‌كان‬ ‫و لێك دووركه‌وتنه‌وه‌ی ئێسكه‌كان و‬ ‫شێرپه‌نجه‌ی مه‌مك‪ ،‬یارمه‌تییان ده‌دا‬ ‫له‌ تێكشكاندنی خانه‌كانی شێرپه‌نجه‌ و‬ ‫به‌ ڤیتامین (سی) به‌ هێزیان ده‌كات‪.‬‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی نوێش ده‌ریخستووه‌ كه‌‬ ‫هه‌نار ماده‌ی دژی الوازیی سێكسیی‬ ‫الی پیاوانی تێدایه‌‪.‬‬

‫و‪ .‬مەتین‬

‫قه‌ده‌غه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ به‌درێژایی نان خواردنه‌كه‌‬ ‫بێده‌نگییه‌كی ته‌واو باڵ ده‌كێشی به‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و شوێنه‌دا و وه‌ك ئه‌وه‌ وایه‌ كه‌ له‌ جیهان‬ ‫دابڕابی‪ .‬داوا له‌ سه‌ردانیك ‌هران ده‌كرێت‬ ‫كه‌ موبایله‌كانیان بكوژێننه‌وه‌ و هه‌ندێ‬ ‫خه‌ڵكیش تووشی ناڕه‌حه‌تی ده‌ب��ن له‌‬ ‫ب ‌هرامبه‌ر ئه‌م جدییه‌ته‌ له‌م ته‌جروبه‌یه‌دا‪،‬‬

‫كه‌ دوور ‌ه له‌و ژیانه‌‌ ب�ه‌رده‌وام�ه‌ی‬ ‫ك� ‌ه ل�ه‌ ن��ی��وی��ۆرك و ده‌وروب��ه‌ری��دا‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬له‌ كۆتایی خواردنه‌كه‌شدا‬ ‫كاتی بێده‌نگییه‌كه‌ كۆتایی دێت‪،‬‬ ‫كاتێك نیكۆالس نومان ده‌ڵێت‪« :‬زۆر‬ ‫سوپاس»‪ .‬ئاماده‌بووانیش به‌ چه‌پڵه‌‬ ‫وه‌اڵمی ده‌ده‌نه‌وه‌‪.‬‬

‫به‌كارهێنانی سه‌وز ‌ه ل ‌ه رۆژان �ه‌دا‪،‬‬ ‫گره‌نتیی ته‌ندروستی ب��ۆ كه‌سه‌كان‬ ‫ده‌سته‌به‌ر ده‌كات و رێگری ل ‌ه ده‌ركه‌وتنی‬ ‫نه‌خۆشیی ‌ه ب��ه‌رده‌وام��ه‌ك��ان��ی وه‌ك‬ ‫نه‌خۆشییه‌كان دڵ‪ ،‬شه‌كره‌‪ ،‬شێرپه‌نجه‌‬ ‫و قه‌ڵه‌وی ده‌كات‪ .‬ئه‌ندازه‌ی سه‌وزه‌ی‬ ‫پێویست ب� ‌ه ئ��اگ��اب��وون ل� ‌ه هه‌ره‌می‬ ‫خۆراكی به‌شێوه‌یه‌كی گشتی‪ ،‬رۆژانه‌‬ ‫‪ 200‬گرام ده‌بێت‪ ،‬ك ‌ه ئه‌م ئه‌ندازه‌ی ‌ه بۆ‬ ‫به‌سااڵچووانی سه‌روو حه‌فتا ساڵ و الوان‬ ‫و مندااڵن كه‌مرته‌‪.‬‬ ‫به‌پێی لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی تازه‌‪ ،‬ره‌نگی‬ ‫سه‌وز ‌ه ل ‌ه ریزبه‌ندیی تایبه‌مته‌ندێتییاندا‬

‫رۆڵی هه‌یه‌‪ ،‬له‌م رووه‌و ‌ه به‌كارهێنانی سه‌وز ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ ره‌نگی جیاوازدا‪ ،‬بۆ ته‌ندروستی‬ ‫ئامۆژگاری ده‌كرێت‪ ،‬ل ‌هڕاستیدا ره‌نگه‌كان‬ ‫ئاماژەی ‌ه بۆ تایبه‌مته‌ندێتییان‪.‬‬ ‫زۆربه‌ی سه‌وزه‌واته‌كان پڕن ل ‌ه ڤیتامین‬ ‫‪ ،c‬ك ‌ه ئه‌م ڤیتامین ‌ه رۆڵی گرنگ ده‌بینێت‬ ‫بەرگرى ل ‌ه شێرپه‌نجه‌‪ .‬ئه‌م ڤیتامین ‌ه له‌‬ ‫سه‌وزه‌كانی وه‌كو بیبه‌ر‪ ،‬بروكلی و ته‌ماته‌دا‬

‫زۆره‌‪.‬‬ ‫س�ه‌وزه‌ك��ان م��اده‌ی ئاسنی زۆری��ان‬ ‫تێدایه‪ .‬ئه‌و سه‌وزانه‌ی ك ‌ه ره‌نگه‌كانیان‬ ‫س��ه‌وز ‌ه وه‌ك��و سپێناخ‪ ،‬بروكلی‪ ،‬كاهو‪،‬‬ ‫زی��اد له‌وان ‌ه باسكرا‪ ،‬ئه‌ندازه‌یه‌كی زۆر‬ ‫كالیسیۆمیشیان تێدایه‌‪ ،‬ك ‌ه بۆ به‌هێزكردنی‬ ‫ئێسك و ته‌ندروستیی ددان پێویست ‌ه و له‌‬ ‫پووكانه‌وه‌ی ئێسكیش رێگری ده‌كات‪.‬‬

‫پێنج جیاوازى‬ ‫بدۆزەرەوە‬

‫‪8‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)56‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/10/22‬ساڵی یەکەم‬

‫‪ 10‬نهێنی ده‌رباره‌ی ژیانی نیمار‬ ‫هانده‌رانی ئه‌م یاریزانه‌ نایزانن‪.‬‬ ‫ل���ه‌ب���ه‌رئ���ه‌وه‌ی نهێنیی ژی��ان��ی‬ ‫ئه‌ستێره‌كان له‌ الی �ه‌ن زۆر كه‌سه‌وه‌‬ ‫چاودێری ده‌كرێت و به‌دواداچوونی‬ ‫بۆ ده‌ك�ه‌ن‪ ،‬به‌ دڵنیاییشه‌وه‌ كه‌ گه‌ڕان‬ ‫به‌ دوای ورده‌ك��اری��ی ژیانی نیامر‪ ،‬به‌‬ ‫هه‌موو ئ��اره‌زوو و ویسته‌كانی‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌ رۆژنامه‌ی (مۆندۆ دیپۆرتیڤۆ)‬ ‫ی نزیك له‌ قه‌اڵی یانه‌ی كه‌ته‌لۆنییه‌وه‌‬ ‫گواسرتاوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌ش حه‌زمان كرد‬ ‫وه‌ك خۆی بۆ خوێنه‌رانی خۆشه‌ویستی‬ ‫بگوازینه‌وه‌‪.‬‬ ‫یاریی ڤیدیۆیی‬ ‫هه‌روه‌ك چینی سه‌رده‌می خۆی‪،‬‬ ‫نیامریش خۆشه‌ویستییه‌كی زۆری‬ ‫بۆ یارییه‌ ڤیدیۆییه‌كان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫كه‌ مرۆڤ خۆی به‌ ته‌نها‪،‬‬ ‫یان له‌گه‌ڵ هاوه‌ڵه‌كانیدا‬ ‫چێژی لێوه‌رده‌گرێت بۆ‬ ‫ماوه‌ی چه‌ندین كاتژمێر‪.‬‬ ‫زۆر حه‌زیشی له‌ یاری‬ ‫«‪ »gta‬و «‪call of‬‬ ‫‪ « duty‬و‬ ‫یاریی فیفای‬ ‫ئاسایی تۆپی‬ ‫پێیه‌‪.‬‬ ‫ژیان له‌گه‌ڵ‬ ‫دایك و باوكی‬ ‫ب��ۆ ئ��ه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ستی ته‌نیایی و حه‌زی‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ الی نزیكه‌كان‬ ‫وه‌ال بنێت‪ ،‬خ��اوه‌ن��ی‬ ‫ژم��اره‌ (‪ )11‬له‌ یانه‌ی‬ ‫به‌رشه‌لۆنه‌‪ ،‬پشتی به‌‬ ‫ب��اوك��ی به‌ستووه‌ بۆ‬

‫وریا عه‌لی‬

‫نیامر دا سیلڤای به‌رازیلی‪،‬‬ ‫پ �ه‌رده‌ی له‌ سه‌ر سێیه‌م مانگی له‌‬ ‫به‌رشه‌لۆنه‌ دادای�ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ له‌ ماوه‌ی‬ ‫میركاتۆی ه��اوی��ن�ه‌دا ب�ه‌ ب��ڕی ‪57‬‬ ‫ملیۆن دۆالر هاته‌ یانه‌كه‌وه‌‪ .‬سێ‬ ‫مانگ به‌سه‌ بۆ ئه‌وه‌ی له‌ نزیكه‌وه‌‬ ‫ش��اره‌زا بین له‌ نهێنی و ش��اراوه‌ و‬ ‫زانیارییه‌كانی پشت په‌رده‌ی ژیانی‬ ‫ئه‌م یاریزانه‌ به‌رازیلییه‌‪،‬‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی كه‌وا‬ ‫زۆرێك له‌‬

‫نیشته‌جێبوونی له‌ پایته‌حتی كه‌ته‌لۆنیا‪،‬‬ ‫ه���ه‌روه‌ك ده‌ت��وان��ێ��ت مانگی جارێك‬ ‫سه‌ردانی دایكی و براكه‌ی بكات‪ ،‬ئه‌و‬ ‫سه‌رمه‌شقییه‌ش له‌ خۆشه‌ویسته‌كه‌یه‌وه‌‬ ‫ب��ۆی م��اوه‌ت �ه‌وه‌ ك�ه‌ وه‌ك ئه‌كته‌ر له‌‬ ‫به‌رازیل كار ده‌ك��ات و به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫رێكوپێك سه‌ردانی ده‌كات‪.‬‬ ‫ته‌نها دوو ئۆتۆمبێل‬ ‫نیامر به‌ دوو ئۆتۆمبێل به‌ناو كۆاڵن‬ ‫و شه‌قامه‌كانی به‌رشه‌لۆنه‌دا ده‌گه‌ڕێت‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی س �ه‌ره‌ك��ی ئۆتۆمبیلی‬ ‫جۆری «‪ »touareg www‬له‌ زۆربه‌ی‬ ‫كاتدا بۆ گواستنه‌وه‌ی به‌كارده‌هێنێت‪.‬‬ ‫هه‌ندێكجاریش ئۆتۆمبیلی ئۆدی «‪»Q7‬‬ ‫به‌كارده‌هێنێت‪ ،‬كه‌ له‌ رێكه‌وتنی نێوان‬ ‫یانه‌ی به‌رشه‌لۆنه‌ و كۆمپانیای ئۆدی‪،‬‬ ‫به‌ده‌ستی هێنا‪.‬‬ ‫شێوان له‌ ماڵه‌وه‌‬ ‫له‌باره‌ی چاالكییه‌كانی له‌ ماڵه‌وه‌‪،‬‬ ‫یاریزانه‌ به‌رازیلییه‌كه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫گه‌وره‌ سه‌رقاڵی چێشتلێنان ده‌بێ كه‌ زۆر‬ ‫حه‌زیشی لێی نییه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ژەمێكی‬ ‫خۆراكی له‌ «سیوتات ئیسپورتیفا»ی‬ ‫بنكه‌ی یانه‌كه‌ له‌گه‌ڵ هاوڕێكانیدا‬ ‫ده‌خوات‪ ،‬له‌ هه‌مانكاتدا ژەمی ئێواره‌ی‬ ‫له‌ ماڵه‌وه‌ له‌گه‌ڵ باوكیدا ده‌خ��وات‪،‬‬ ‫له‌ سه‌ر ئ��اوازی خواردنی یابانییه‌كانه‌‪،‬‬ ‫كه‌ به‌شێوه‌یه‌كی هه‌میشه‌یی له‌ ژەمی‬ ‫ئێواراندا ره‌چاوی ده‌كات‪.‬‬ ‫گه‌ڕانی تویز مانگی جارێك‬ ‫به ‌پێچه‌وانه‌ی ئه‌وه‌ی كه‌وا كۆمه‌ڵه‌‬ ‫هاوڕێیه‌كی بانگه‌شه‌یان بۆ ده‌كرد كه‌‬ ‫به‌ (تویز) نارساون له‌ شاری به‌رشه‌لۆنه‌‪،‬‬ ‫ئاماده‌بوونیان له‌و شاره‌دا كه‌م بكه‌نه‌وه‌‬ ‫بۆ مانگی ج��ارێ��ك‪ ،‬بۆیه‌ هه‌ڵده‌سنت‬

‫به‌ سه‌ردانی نیامر ‌و سێ و چوار رۆژ‬ ‫مانه‌وه‌ له‌الی‪ ،‬پێش ئه‌وه‌ی بگه‌ڕێنه‌وه‌‬ ‫بۆ به‌ڕازیل‪.‬‬ ‫تۆپی پێ و موزیكی به‌رازیلی‬ ‫له‌كاتێكدا ل �ه‌ م��اڵ �ه‌وه‌ی �ه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ئه‌ستێره‌ به‌رازیلییه‌ به‌ هه‌موو شێوه‌یه‌ك‬ ‫له‌و چاالكییانه‌ دوورده‌ك�ه‌وێ��ت�ه‌وه‌ كه‌‬ ‫په‌یوه‌ندییان ب ‌ه یاریی تۆپی پێوه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫گرنگیدان ب ‌ه یاریی تۆپی پێ ته‌نها‬ ‫بۆ بینینی هه‌ندێ‌ یاریی خولی یانه‌‬ ‫پاڵه‌وانه‌كانی ئه‌وروپا‪ ،‬یان اللیگا‪ ،‬یان‬ ‫خولی به‌رازیلییه‌‪ .‬ئ��ه‌وه‌ش ته‌نها له‌‬ ‫رووی چێژوه‌رگرتنه‌وه‌یه‌‪ ،‬نه‌ك له‌ رووی‬ ‫ئ��اگ��ادارب��وون و ه�ه‌وڵ��دان بۆ ناسینی‬ ‫به‌رامبه‌ر‪.‬‬ ‫له‌ به‌رامبه‌ریشدا‪ ،‬نیامر پێی باشه‌‬ ‫ئه‌و كاتانه‌ی كه‌ له‌ ماڵه‌وه‌ به‌سه‌ری‬ ‫ده‌ب��ات‪ ،‬چێژ له‌ مۆسیقا وه‌ربگرێ‌‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌شێكی گ��ه‌وره‌ له‌ گرنگیپێدانه‌كان‬ ‫و ئاواته‌كانی ده‌ب���ات‪ .‬بۆیه‌ زۆرج��ار‬ ‫سه‌ماعه‌كانی له‌ گوێدایه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫كاتێك له‌ناو پاصدای ‌ه له‌گه‌ڵ تیپه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫گوێ له‌ مۆسیقای به‌رازیلی و كۆمه‌ڵێك‬ ‫مۆسیقای نیشتامنی ده‌گ��رێ��ت‪ ،‬كه‌‬ ‫پێیانەوە مودمین بووه‌‪.‬‬ ‫نومو‪ ،‬ئیكبانا و شونكا‬ ‫حه‌زه‌كانی ئه‌م یاریزانه‌ به‌رازیلییه‌‬ ‫ت��ا ئێستا ل �ه‌ هیچ چێشتخانه‌یه‌كی‬ ‫ش���اره‌ك���ه‌دا ن����ه‌دۆزراوه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ب����ه‌رده‌وام س �ه‌ردان��ی چێشتخانه‌كان‬ ‫ده‌ك��ات له‌ پێناو جێگیربوون له‌سه‌ر‬ ‫شوێنێك بۆ ئه‌وه‌ی وه‌ك ماڵی دووه‌می‬ ‫هه‌ڵیبژێرێت‪ .‬نیامر پێشرت سه‌ردانی‬ ‫ژماره‌یه‌ك له‌ چێشتخانه‌كانی وه‌كو نومو‪،‬‬ ‫ئیكبانا و شونكای ك��ردووه‌‪ ،‬كه‌ هه‌موو‬

‫چێشتخانه‌كانیش ژاپۆنین‪.‬‬ ‫كۆستا به‌جێناهێڵێت‬ ‫ل��ه‌ ك��ات��ی ئ��ام��اده‌ن �ه‌ب��وون��ی‬ ‫هاوڕێكانیدا‪ ،‬نیامر باشرتین هاوڕێی‬ ‫دۆزی��ی��ه‌وه‌‪ ،‬ك �ه‌ ئ �ه‌وی��ش ئه‌لڤارۆ‬ ‫كۆستا بوو‪ ،‬كه‌ راسپێدراوه‌ به‌ پێدانی‬ ‫كه‌لوپه‌كانی كۆمپانیای نایك به‌‬ ‫یاریزانه‌كانی به‌رشه‌لۆنه‪ .‬له‌و كاته‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م یاریزانه‌ به‌رازیلییه‌ هاتووه‌ بۆ ئه‌م‬ ‫شاره‌‪ ،‬په‌یوه‌ندییه‌كی توندوتۆڵی هه‌یه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ كۆستادا‪.‬‬ ‫له‌ بیدرالیس‪ ،‬به‌هۆی باوكیه‌وه‌‬ ‫باوكی نیامر رۆڵی گرنگی بینی‬ ‫له‌ دیاریكردنی شوێنی نیشته‌جێبوونی‬ ‫كوڕەكه‌یدا‪ .‬نیامر ه �ه‌روه‌ك زۆرێك‬ ‫له‌ به‌رازیلییه‌كان هه‌وڵی ده‌دا له‌‬ ‫خانوویه‌كدا نیشته‌جێ ببێت كه‌ نزیك‬ ‫بێت له‌ ده‌ری��اوه‌ له‌ گه‌ڕەكی گافا‬ ‫یان ستگز‪ .‬به‌اڵم باوكی كاریگه‌ریی‬ ‫هه‌بوو له‌ دیاریكردنی شوێنه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫كه‌ كوڕەكه‌ی له‌ ماڵێكی راقیی له‌‬ ‫ناو ‌هڕاستی به‌رشه‌لۆنه‌دا بێ‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫نزیك بێت له‌ شوێنی راهێنانه‌كان و‬ ‫یاریگای كامپ نۆ‪.‬‬ ‫‪ 3‬دراوسێ له‌ ژووری خۆگۆڕین‬ ‫له‌ بنكه‌ی مه‌شقه‌كانی ئیسوتات‬ ‫ئسبورنیفا‪ ،‬ژووری خۆگۆڕینی نیامر‬ ‫له‌ نێوان ئه‌دریانۆ كۆریای به‌ڕازیلی‬ ‫و پیدرۆ رۆدریگیزی ئیسپانیدایه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌م ‌ه له‌ یاریگای كامپ نۆ به‌م‬ ‫شێوه‌یه‌ نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌وێ‌ له‌ نزیك‬ ‫لیۆنێل میسیی ئه‌رژەنتینییه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئ �ه‌وه‌ش رۆڵێكی گ �ه‌وره‌ی گێڕاوه‌‬ ‫ل�ه‌ به‌هێزكردنی پ�ه‌ی��وه‌ن��دی له‌‬ ‫نێوانیاندا‪.‬‬

‫ئه‌م یانه‌یە مه‌ترسییه‌كی نوێی ‌ه له‌سه‌ر گه‌وره‌كانی ئه‌ورپا‬ ‫هه‌ردی عه‌زیز‬

‫پڕۆژەكه‌ی یانه‌ی پاریس سان‬ ‫جێرمان ورد ‌ه ورده‌ به‌ره‌و گه‌یشنت‬ ‫و چنینه‌وه‌ی به‌رهه‌مه‌كه‌ی هه‌نگاو‬ ‫ده‌نێت‪ .‬یانه‌كه‌ی پایته‌خت كه‌‬ ‫خاوه‌نی مێژووییه‌كی زێڕین نییه‌‪،‬‬ ‫له‌ ئێستادا ب ‌ه شێوه‌یه‌كی جیاواز‬ ‫ه�ه‌ن��گ��او ده‌ن��ێ��ت‪ ،‬ب �ه‌ جۆرێك‬ ‫ببێته‌ شانازی بۆ تۆپی پێی خولی‬ ‫فه‌ره‌نىس‪.‬‬ ‫ئ �ه‌م یانه‌ی ‌ه كاتێك وه‌رزی‬ ‫رابردوو له‌ خولی یانه‌پاڵه‌وانه‌كانی‬ ‫ئه‌ورپادا له‌سه‌ر ده‌ستی به‌رشه‌لۆنه‌‬ ‫كرای ‌ه ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ته‌نها به‌ جیاوازی‬ ‫گ���ۆڵ ك��رای��ه‌ ده‌ره‌وه‌ و هیچ‬ ‫یارییه‌كیان ن �ه‌دۆڕان��د‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ش‬ ‫ئه‌و راستییه‌ نیشان ده‌دات كه‌‬ ‫پڕۆژەكه‌یان ه �ه‌روه‌ك په‌یامنیان‬

‫داب��وو‪ ،‬ساڵ به‌ ساڵ و وه‌رز به‌ وه‌رز‬ ‫گه‌وره‌تر بوونی زیاتر به‌خۆوه‌ ده‌بینێت‪،‬‬ ‫به‌ تایبه‌ت ئه‌م ساڵ كه‌ خاوه‌نی باشرتین‬ ‫دوو له‌ هێرشبه‌ره‌كانی جیهانه‌‪.‬‬ ‫ل��ه‌م ه�ه‌ف��ت�ه‌ی�ه‌دا ه �ه‌ری �ه‌ك �ه‌ له‌‬ ‫زااڵتان ئیرباهیمۆڤیچ و ئیدسۆن كاڤانی‬ ‫كه‌ هێرشبه‌ری ئه‌و یانه‌یه‪ ‌،‬یه‌كی دوو‬ ‫گۆڵیان تۆماركرد‪ ،‬هه‌ردووكیشان توانییان‬ ‫ج��وان�تری��ن گۆڵیش ت��ۆم��ارب��ك�ه‌ن‪ ،‬كه‌‬ ‫هه‌ردووكیان شایه‌نی ئ�ه‌وه‌ن به‌ گۆڵی‬ ‫ساڵ ده‌ستنیشان بكرێن‪.‬‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی گرنگه‌‪ ،‬ئه‌م یانه‌یه‌ ئێستا‬ ‫تۆپێكی جوان و سه‌رنجڕاكێش پێشكه‌ش‬ ‫ده‌كات‪ .‬هانده‌ری تۆپی پێی فه‌ره‌نسی‬ ‫به‌ جۆرێكی زۆر جیاواز به‌ره‌و زیاد بوون‬ ‫چووه‌ و هانده‌ران چێژ له‌ یاریی ئه‌و یانه‌یه‌‬ ‫و ئه‌ستێره‌كانی هاوشانی یانه‌ی مۆناكۆ‬ ‫ده‌بینن‪ ،‬به‌اڵم پێویستیان به‌ زیاتر پێكه‌وه‌‬ ‫یاریكردن و ئارامگرتنه‌‪ ،‬تا بتوانن له‌گه‌ڵ‬ ‫خولی ناوخۆی واڵته‌كه‌دا ببنه‌ پاڵه‌وانی‬

‫ئه‌ورپا و ناوی خۆیان له‌ مێژووی تۆپی‬ ‫پێپی ئه‌وروپیدا بنووسنه‌وه‌‪ ،‬كه‌ تا ئێستا‬ ‫له‌ فه‌ره‌نسادا ته‌نها مارسلیا توانیویه‌تی‬ ‫یه‌ك جار خولی یانه‌ پاڵه‌وانه‌كانی ئه‌ورپا‬ ‫به‌ده‌ستبهێنێت‪.‬‬ ‫ده‌ب��ێ��ت ل���ه‌م���ه‌ودوا‬ ‫گه‌وره‌كانی وه‌ك‬ ‫ب��ای��رن‬ ‫میونخ و‬ ‫به‌رشه‌لۆنه‌‬ ‫و رری�����اڵ‬ ‫م�����ه‌دری�����د‪،‬‬ ‫ل�������ه‌گ�������ه‌ڵ‬ ‫ئینگلیز یه‌كا ند ا ‪،‬‬ ‫ه ‌هزار حساب بۆ ئه‌م‬ ‫یانه‌ بكه‌ن و خۆیان‬ ‫ل ‌ه رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی‬ ‫بپارێزن‪.‬‬

‫سوید و پورتوگال یه‌كیان ده‌گه‌نه‌ مۆندیال‬

‫مۆرینۆ به‌رامبه‌ر سیتی ئاماد ‌ه نابێت‬

‫یه‌كێتی تۆپی پێی جیهانی دوینێ له‌ سویرسا تیروپشكی‬ ‫پاشكۆی پااڵوتنه‌كانی جامی جیهانی بۆ كیشوه‌ره‌ی ئه‌وروپا راكێشا‬ ‫له‌ ئه‌نجامدا تیروپشكه‌كه‌ رووبه‌ڕوو بوونه‌وه‌ی هه‌ریه‌كه‌ له‌ سوید‬ ‫و پورتوگالی به‌ خۆو ‌ه بینی كه‌ به‌ به‌هێزترین رووبه‌ڕوو بوونه‌وه‌‬ ‫داده‌نرێت و رۆناڵد و زالتان ئیرباهیمۆڤیچ یه‌كیان به‌شداریی مۆندیال‬ ‫ناكه‌ن‪ ،‬پاشان فه‌ره‌نسا رووب �ه‌ڕووی ئۆكرانیا ده‌بێته‌وه‌ له‌ دووه‌م‬ ‫به‌هێزترین به‌یه‌كگه‌یشتنی یارییه‌كانی پاشكۆدا‪ ،‬دوو یارییه‌كه‌ی تار‬ ‫به‌م جۆره‌ ده‌بێت‪ ،‬كڕواتیا به‌ ئایسله‌ندا ده‌گات و رۆمانیا و یۆنانیش‬ ‫به‌یه‌كده‌گه‌ن‪.‬‬

‫دوای ئه‌وه‌ی جۆزێ مۆرینۆ راهێنه‌ری یانه‌ی چێڵسی ل ‌ه‬ ‫یاریی پێشوودا به‌رامبه‌ر كاردیف سیتی له‌ خولی ئیتاڵیدا له‌ یاریگا‬ ‫كرایه‌ ده‌ره‌وه‌ پێشبینی ده‌كرێت ئه‌و راهێنه‌ره‌ له‌الیه‌ن یه‌كێتی‬ ‫تۆپی پێی ئینگلیزییه‌وه‌ له‌ یاریی داهاتوودا له‌ سه‌ركردایه‌تی‬ ‫كردنی یانه‌كه‌ی دوور بخرێته‌وه‌‪ ،‬به‌هۆی ئه‌و ده‌كردنه‌وه‌‬ ‫ئه‌نجامی سزاكه‌شی دوور خستنه‌وه‌ی بێت له‌ یاریی داهاتوویش‬ ‫كه‌ یانه‌كه‌ی رووبه‌ڕووی مانچسته‌ر سیتی ده‌بێته‌وه‌ له‌ یارییه‌كانی‬ ‫هه‌فته‌ی نۆهه‌می خولی پریمه‌ر لیگدا‪ ،‬ئه‌وه‌یش هه‌ل ده‌بێت‬ ‫بۆ مانچسته‌ر سیتی بردنه‌وه‌ تۆماربكات و له‌ ریزبه‌ندیدا پێشی‬ ‫بكه‌وێت‪.‬‬

‫رافائیل نادال ل ‌ه پێشه‌نگدا ماوه‌ته‌وه‌‬ ‫ل ‌ه ریزبه‌ندی هه‌فتانه‌ی یه‌كێتی یاریزانانی تێنسدا رافائیل نادالی‬ ‫ئیسپانی له‌ پله‌ی یه‌كه‌می ریزبه‌ندییه‌كه‌دا ماوه‌ته‌وه‌ به‌ ‪ 11.520‬خاڵ‬ ‫له‌ پێش نۆڤاك جۆكۆڤیچی سڕبییه‌وه‌ كه‌ خاوه‌نی ‪ 11.120‬خاڵه‌‪،‬‬ ‫له‌ ب ‌هرامبه‌ردا رۆجێ فێدرێری سویرسی پله‌یه‌ك سه‌ركه‌وتوه‌ و له‌‬ ‫حه‌وته‌مه‌وه‌ بۆ شه‌شه‌م‪ .‬ریزبه‌ندی ده‌ یه‌كه‌مه‌كه‌یش به‌م شێوه‌یه‌یه‌‪:‬‬ ‫جۆكۆڤیچ‪-3 ،‬داڤید فێره‌ری ئیسپانی‪-4 ،‬ئه‌ندی‬ ‫‪ -1‬ن��ادال‪-2 ،‬‬ ‫بریتانی‪-5 ،‬خوان مارتن دیلپۆترۆی ئه‌جه‌نتینی‪،‬‬ ‫م������ۆرای‬ ‫‪-6‬رۆجێ فێدرێر‪ -7 ،‬تۆماس بریدیچی چیكی‪،‬‬ ‫‪ -8‬ستانسیالس فافرینكای سویرسی‪-9 ،‬جۆو وڵفرید‬ ‫تسۆنگای فه‌ره‌نسی‪-10 ،‬ریچارد گاسكییه‌ی فه‌ره‌نسی‪.‬‬

‫‪11‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)56‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/10/22‬ساڵی دووەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژنی سه‌رمایه‌دارێك‪ :‬پاره‌ ڤایرۆسه‪ ‌،‬چووه‌ ناو هه‌ر كه‌سێكه‌و ‌ه چاوچنۆكی ده‌كات‬

‫ڕاپۆرت‪ :‬ڕەزا هه‌ورامی‬ ‫ب�����ه‌رده‌وام ڕووب�����ه‌ڕووی ئ �ه‌و ‌ه‬ ‫ده‌بینه‌وه‌ كه‌ فاڵنكه‌سی ده‌وڵه‌مه‌ند‬ ‫خه‌ریكی چییه‌ و بۆچی هه‌وڵی به‌رده‌وام‬ ‫ده‌دات؟ زۆربه‌مان وابیرده‌كه‌ینه‌وه‌‬ ‫كه‌ له‌ قۆناغێكی سه‌رمایه‌داری‪ ،‬یان‬ ‫جێگیربوونی ئ��اب��ووری��ی خۆماندا‬ ‫ده‌وه‌ستین و چیرت هه‌وڵی زۆر ناده‌ین‪،‬‬ ‫به‌اڵم الی ده‌وڵه‌مه‌ند و سه‌رمایه‌داره‌كان‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ جۆرێكی تره‌ و نابێت دوابكه‌ون‪.‬‬ ‫ئ �ه‌وان ده‌ڵێن‪ :‬هه‌رچه‌ند سه‌رمایه‌ت‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬هێشتا پێت كه‌مه‌ و كه‌‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ند بوویت هه‌ست ناكه‌یت‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ندیت‪ ،‬بۆیه‌ به‌رده‌وام به‌ شوێن‬ ‫پاره‌وه‌یت‪.‬‬ ‫(ج‪ .‬م) كه‌سێكی ده‌وڵه‌مه‌نده‌‬ ‫و پێی خۆش نه‌بوو ناوی به‌ ته‌واوی‬ ‫بنوورسێت‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌و پرسه‌ وتی‬

‫«من خاوه‌ن كۆگای گه‌وره‌ و چێشتخان ‌ه‬ ‫و ئۆتێلی وه‌هام له‌ شاری سلێامنی كه‌‬ ‫تا مردن دابنیشم پێویستم به‌ هیچی‬ ‫تر نییه‌‪ ،‬به‌اڵم رسوشتی مرۆڤ وه‌هایه‌‬ ‫كه‌ هه‌میشه‌ شتێك پێی ده‌ڵێت ده‌بێت‬ ‫هه‌وڵی زیاتر بده‌یت»‪ .‬ئه‌و ئاماژەشی‬ ‫به‌وه‌ كرد «جارجار بیرده‌كه‌مه‌وه‌ كه‌‬ ‫سه‌رقاڵی كه‌م بكه‌مه‌وه‌ و له‌ ماڵه‌وه‌‬ ‫پاڵی لێبده‌مه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئاسووده‌ نییم‬ ‫و متامنه‌م به‌ كه‌س نییه‌ كاره‌كانم بۆ‬ ‫ئه‌نجام بدات»‪.‬‬ ‫ت���ه‌الر ئ��ه‌ك��ره‌م‪ ،‬ژن��ی پیاوێكی‬ ‫سه‌رمایه‌داره‌ و له‌باره‌ی ده‌وڵه‌مه‌ندییه‌وه‌‬ ‫وتی «ڕاسته‌ ژنان هه‌میشه‌ ڕەنگه‌ یه‌كێك‬ ‫له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌یان ده‌وڵه‌مه‌ندبوون و‬ ‫سه‌رمایه‌داریی بێت بۆ هاوسه‌رگیریی‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و ژیانه‌ هیچكات ئاسووده‌یی‬ ‫تێدا نییه‌»‪ .‬ته‌الر باسی له‌وه‌ش كرد كه‌‬ ‫پاره‌ و سامان سه‌ره‌خۆره‌ و ڤایرۆسی‬

‫تاك و خێزانن و هه‌رگیز مایه‌ی ئارامی‬ ‫نیین‪ ،‬چونكه‌ پیاوه‌كه‌ی من نیوه‌ی كات‬ ‫له‌ ماڵه‌وه‌ نییه‌ و نیوه‌كه‌ی تریشی‬ ‫خه‌ریكی مۆبایل و وه‌اڵم��دان��ه‌وه‌ی‬ ‫زه‌نگی ته‌له‌فۆنی ده‌ره‌وه‌یه‌ و ژیامنان‬ ‫وه‌هایه‌ ئیرت»‪.‬‬ ‫زه‌ك �ه‌ری��ا م�ه‌ه��دی‪ ،‬خوێندكاری‬ ‫زانكۆ‪ ،‬ده‌ڵێت «پیاو ئه‌وه‌نده‌ی هه‌بێت‬ ‫كه‌ بتوانێت بژی‪ ،‬ئه‌مه‌ قسه‌ی زۆربه‌ی‬ ‫خه‌ڵكی ساده‌ و هه‌ژار بووه‌‪ ،‬به‌اڵم كه‌‬ ‫گه‌یشتووه‌ته‌ سامان و ده‌ستكه‌وت‪ ،‬له‌‬ ‫خۆی گ��ۆڕاوه‌»‪ .‬بۆیه‌ زه‌كه‌ریا پێیوایه‌‬ ‫چاوچنۆكی له‌ سامانداریدا زیاتر گه‌شه‌‬ ‫ده‌كات و به‌رده‌وام كه‌سی ده‌وڵه‌مه‌ند‬ ‫حسابی س����ه‌ره‌وه‌ی خ��ۆی ده‌ك���ات‪،‬‬ ‫ڕەنگه‌ ئه‌مه‌ش وابكات نه‌وه‌ستێت له‌‬ ‫هه‌وڵدانی به‌رده‌وام و سه‌رقاڵیی زۆر‪.‬‬ ‫ڕووناك بارام‪ ،‬ژنی ماڵه‌وه‌‪ ،‬هۆكاری‬ ‫نه‌وه‌ستان و هه‌وڵدانی به‌رده‌وامیی‬

‫ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانی بۆ ئه‌وه‌ گه‌ڕانده‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫ئه‌مڕۆ پێوه‌ری كه‌سایه‌تی و پیاوه‌تی و‬ ‫زۆر شتی تر‪ ،‬ده‌وڵه‌مه‌ندی و سه‌رمایه‌ن‪.‬‬ ‫دوات��ری��ش زۆرش��ت ه�ه‌ن كه‌ به‌ پاره‌‬ ‫چاره‌سه‌ر ده‌بن‪ ،‬ئه‌مه‌ وایكردووه‌ كه‌‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ند زیاتر له‌ هه‌ژار هه‌وڵ بدات‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ند ژیانی دابینكراوتریش بێت‪.‬‬ ‫جگه‌ ل �ه‌وه‌ش‪ ،‬پیاو تا هه‌یبێت زیاتر‬ ‫چاوی له‌سه‌رمایه‌ و پاره‌یه‌‪.‬‬ ‫سیداد شێخانیی ئابووریناس بڕوای‬ ‫وای �ه‌ ئه‌مڕۆ سه‌رمایه‌داریی جیهانی‬ ‫له‌ چركه‌یه‌كدا گۆڕانی به‌سه‌ردا دێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ده‌وڵه‌مه‌ند و سه‌رمایه‌داره‌كان‬ ‫ئیش له‌سه‌ر چركه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬نه‌ك ڕۆژ و‬ ‫مانگ‪ .‬بۆیه‌ ده‌بینین سه‌رمایه‌داره‌كان‬ ‫هه‌میشه‌ ده‌بێت ئاگایان له‌ بازاڕ و نرخ‬ ‫و ڕۆژەك��ان بێت‪ ،‬ئه‌مه‌یه‌ وایكردووه‌‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ند هه‌میشه‌ ئیرساحه‌تی نه‌بێت‬ ‫و سه‌رقاڵیی زیاتر بێت‪.‬‬

‫خاڵه‌ ج �ه‌وه �ه‌ر‪ ،‬ده‌ستگێڕێكی‬ ‫ناوشاری سلێامنییه‌ و ئ�ه‌وه‌ی له‌سه‌ر‬ ‫عه‌ره‌بانه‌كه‌یه‌تی به‌ هه‌موو دونیای‬ ‫نادات‪ .‬ئه‌و زۆر خۆشبینانه‌ وتی «هیچ‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ندێك نییه‌ دڵی ته‌واو خۆش‬ ‫بێت‪ .‬ژی��ان وای��ه‌‪ ،‬شتێكت ده‌دات��ێ‌‪،‬‬ ‫شتێكیشت ل��ێ ده‌ب���ات‪ .‬م��رۆڤ كه‌‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ندبوو‪ ،‬ئیرساحه‌تی لێ‌ ده‌بڕێت‬ ‫و شه‌وو رۆژ ده‌خاته‌ سه‌ریه‌ك‪ ،‬هه‌ر‬ ‫فریاناكه‌وێت‪ ،‬هه‌ژاریش ئاسووده‌یه‌‬ ‫با سه‌رمایه‌شی نه‌بێت‪ .‬ناكرێت له‌یه‌ك‬ ‫ك��ات��دا ئێمه‌ خ��اوه‌ن��ی ه���ه‌ردوو ئه‌م‬ ‫ده‌ستكه‌وتانه‌ بین»‪.‬‬ ‫ده‌ڵێن ده‌وڵه‌مه‌ندترین پیاوی دونیا‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی هه‌بوو كه‌ ڕۆژێك بوو به‌ ژێر‬ ‫پاره‌كانیه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم كه‌س ڕزگاری نه‌كرد‪.‬‬ ‫تۆ بڵێی سه‌رمایه‌داره‌كانی ئه‌مڕۆ بیریان‬ ‫له‌وه‌ نه‌كردبێته‌وه‌ كه‌ ڕۆژێك دابنێن‬ ‫تیایدا ئاسووده‌ بن؟‬

‫««‬

‫ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان به‌دوای چییه‌وه‌ن؟‬

‫ده‌وڵه‌مه‌ندێك نیی ‌ه‬ ‫دڵی ته‌واو خۆش بێت‪.‬‬ ‫ژیان وایه‌‪ ،‬شتێكت‬ ‫ده‌داتێ‌‪ ،‬شتێكیشت‬ ‫لێ ده‌بات‪ .‬مرۆڤ‬ ‫ك ‌ه ده‌وڵه‌مه‌ندبوو‪،‬‬ ‫ئیسراحه‌تی ل ‌ێ‬ ‫ده‌بڕێت و شه‌وو رۆژ‬ ‫ده‌خات ‌ه سه‌ریه‌ك‪،‬‬ ‫هه‌ر فریاناكه‌وێت‬

‫پیاوێك‪ :‬خه‌ڵك وه‌ك بۆنه‌یه‌كی كۆمه‌اڵیه‌تیی زه‌مینی‪ ،‬له‌ جه‌ژن ده‌ڕوانن‬

‫جه‌ژن گه‌رموگوڕیی جارانی نه‌ماو‌ه‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬ئیره‌م ڕەئووف‬ ‫ج���ه‌ژن ه �ه‌رچ �ه‌ن��ده‌ هه‌ڵگری‬ ‫كۆمه‌ڵێك وات���ای ج��وان و په‌یامی‬ ‫مرۆڤدۆستانه‌یه‌‪ ،‬ك �ه‌ خ��زم �ه‌ت به‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان ده‌كات‪،‬‬ ‫ئایینه‌كانیش به‌ بایه‌خه‌وه‌ له‌ جه‌ژنیان‬ ‫ڕوانیوه‌ و ب��ه‌رده‌وام هانی خه‌ڵكیان‬ ‫داوه‌ ئه‌و بۆنه‌یه‌ بكه‌نه‌ وێستگه‌یه‌ك‬ ‫بۆ وه‌النانی ڕق و كینه‌ و ئاشتبوونه‌وه‌‬ ‫ل�ه‌گ�ه‌ڵ ی�ه‌ك��دی و ه��اوك��اری ک��ردىن‬ ‫خه‌ڵكی هه‌ژار‪ .‬سااڵنه‌ مسوڵامنانیش‬ ‫ئه‌م بۆنه‌یه‌ دووباره‌ده‌كه‌نه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی الی زۆرێ��ك له‌ خه‌ڵك جێی‬ ‫نیگه‌رانییه‌‪ ،‬الدانی ئه‌م بۆنه‌ پیرۆزه‌یه‌‬ ‫ل �ه‌ م��ان��ا ڕاسته‌قینه‌كانی خ��ۆی و‬ ‫تێكه‌ڵكردنی به‌ هه‌وا و ئ��اره‌زوو‪ ،‬به‌‬ ‫تایبه‌تی خۆمنایشكردنێكی دوور له‌‬ ‫بنه‌ماكانی ئایین‪.‬‬ ‫ه��اوواڵت��ی ئه‌سعەد ق��ادر‪ ،‬وتی‬ ‫«ه��ۆك��اری ئ��ه‌وه‌ی بۆچی ج �ه‌ژن له‌‬ ‫ئێستادا وه‌كو ج��اران خه‌ڵكێكی زۆر‬ ‫لێی بێزاره‌ و به‌ تامه‌زرۆییه‌وه‌ خۆی‬ ‫بۆ ئاماده‌ ناكات‪ ،‬پێم وای �ه‌ جه‌ژن‬

‫له‌مڕۆدا هێنده‌ی بۆ كات به‌سه‌ربردن‬ ‫و خۆمنایشكردن به‌كارده‌هێرنێت‪،‬‬ ‫ئ �ه‌وه‌ن��ده‌ وه‌ك��و بۆنه‌یه‌كی ئایینی‬ ‫و ڕەن��گ��دان �ه‌وه‌ی مانا قووڵه‌كانی‬ ‫ب �ه‌ك��ارن��اه��ێ�نرێ��ت‪ ،‬ه���ه‌ر ئ �ه‌م �ه‌ش‬ ‫وایكردووه‌ ئه‌م بۆنه‌یه‌ له‌ ناو خه‌ڵكیدا‬ ‫كاڵ بووه‌ته‌وه‌»‪.‬‬ ‫نه‌رسین ئه‌مین‪ ،‬ژنی ماڵه‌وه‌‪ ،‬وتی‬ ‫«جه‌ژن ته‌نیا وه‌ك عاده‌تی لێهاتووه‌‪،‬‬ ‫خه‌ڵكی وه‌كو ڕۆژێكی پشوو به‌كاری‬ ‫ده‌هێنن بۆ سه‌فره‌ و سیاحه‌تی خۆیان‬ ‫به‌بێ‌ ئ���ه‌وه‌ی مه‌به‌ستیان ڕوانگه‌‬ ‫ئایینییه‌كه‌ بێت‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ هه‌ندێك‬ ‫خه‌ڵكی په‌یوه‌ست به‌ ئایینه‌وه‌ زۆر‬ ‫به‌جدی خۆیان بۆ ئاماده‌ ده‌ك��ەن و‬ ‫وه‌ك ئه‌ركێكی ئایینی لێی ده‌ڕوان��ن‬ ‫و هه‌موو ئه‌ركه‌كانیشیان له‌و چه‌ند‬ ‫ڕۆژەی جه‌ژندا جێبه‌جێ‌ ده‌كەن‪ .‬به‌اڵم‬ ‫زۆرێك له‌ خه‌ڵكی ته‌نیا وه‌كو پشوو‬ ‫به‌كاری ده‌هێنن»‪.‬‬ ‫زه‌كه‌ریا س��ه‌ردار‪ ،‬هاوواڵتییه‌كه‌‬ ‫و ل�ه‌وب��اره‌ی�ه‌وه‌ ده‌ڵێت «ئاشكرایه‌‬ ‫جه‌ژن واتای نوێبوونه‌وه‌ی په‌یوه‌ندییه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان ده‌گه‌یه‌نێت‪ .‬له‌م‬

‫كاته‌دا پێویسته‌ مرۆڤه‌كان ده‌ست ل ‌ه‬ ‫هه‌موو شتێك هه‌ڵبگرن و خۆشی و‬ ‫شادی ده‌رببڕن و سه‌ردانی كه‌سوكار‬ ‫و نارساوانیان بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم له‌ ئێستادا‬ ‫هه‌ست ده‌كه‌ین ئه‌و تام و چێژەی‬ ‫نه‌ماوه‪ .‬دیاره‌ وه‌كو ڕووكه‌ش هێشتا‬ ‫هه‌ر ماوه‪ ‌،‬خه‌ڵكی پیرۆزبایی له ‌یه‌ك‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم وه‌كو ناوه‌ڕۆك زۆر گوێی‬ ‫پێنادرێت‪ .‬هۆكاره‌كه‌ی ئه‌وه‌یه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫پێشكه‌وتنی ژیانی خه‌ڵكیدا زۆرێك له‌‬ ‫شته‌كانی ڕابوردوو كاڵبوونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫بۆنه‌یه‌ش خه‌ڵكی ته‌نیا وه‌ك ده‌رفه‌تێك‬ ‫بۆ كاتبه‌سه‌ربردن به‌كاری ده‌هێنن‪،‬‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ده‌وامیان نییه‌ و هیچی‬ ‫تر»‪.‬‬ ‫ئ����ازاد ڕەح���ی���م‪ ،‬ده‌رب�����اره‌ی‬ ‫كاڵبوونه‌ی ج�ه‌ژن ده‌ڵێت «پێموایه‌‬ ‫جاران بۆیه‌ جه‌ژن ڕۆژێكی جیاواز بوو‬ ‫له‌ چاو ئێستادا‪ ،‬ئه‌وه‌ بوو به‌ده‌ر له‌وه‌ی‬ ‫خه‌ڵكی په‌یوه‌ستبوونێكی ڕاسته‌قینه‌یان‬ ‫به‌ بنه‌ما ئایینییه‌كانه‌وه‌ هه‌بوو‪ ،‬هه‌موو‬ ‫بۆنه‌ و ڕێوڕەسمێكیان به‌ فه‌رمانێكی‬ ‫ئاسامنی ده‌زانی و به‌ ئه‌رك و واجبی‬ ‫خۆیان ده‌زان��ی به‌ ده‌م��ی�ه‌وه‌ بچن‪.‬‬

‫هاوكات خه‌ڵكه‌كه‌ش به‌ دڵێكی پاك‬ ‫و نیه‌تێكی پاكه‌وه‌ سه‌ردانی یه‌كیان‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬له‌ قوربانیشدا ئه‌و قوربانییانه‌ی‬ ‫كه‌ ده‌كران مه‌به‌ست ته‌نیا به‌جێهێنانی‬ ‫فه‌لسه‌فه‌ی ئایین بوو‪ ،‬به‌اڵم ئێستا الی‬ ‫زۆرب �ه‌ی خه‌ڵك بووه‌ به‌ چاولێگه‌ری‬ ‫و خۆمنایشكردن‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫كاڵبوونه‌وه‌ی خه‌ڵكی بۆ ده‌ستگرتن به‌‬ ‫ئایینی پیرۆزی ئیسالمه‌وه‪ ،‬ئه‌م جۆره‌‬ ‫بۆنه‌ ئایینییانه‌ش ڕۆژبه‌ڕۆژ ڕێچكه‌ و‬ ‫ماناكانیان له‌ ده‌ست ده‌ده‌ن»‪.‬‬ ‫ئاكار حه‌مه‌سه‌عید‪ ،‬خوێندكاری‬ ‫ك��ۆل��ێ��ژی زان��س��ت �ه‌ ئیسالمییه‌كان‪،‬‬ ‫ه��ۆك��اری ئ���ه‌م ك���رچ و كاڵییه‌ بۆ‬ ‫كزبوونی په‌یوه‌ندیی كۆمه‌اڵیه‌تیی‬ ‫خه‌ڵك و خه‌ریكبوونیان به‌ ژیانی‬ ‫تایبه‌تی خۆیانه‌وه‌ ده‌گێڕێته‌وه‌‪ .‬ئاكار‬ ‫ب��اس ل��ه‌وه‌ش ده‌ك��ات كه‌ له‌ ڕووی‬ ‫قوربانیكردن و نه‌ریته‌كانی قوربانییه‌وه‪‌،‬‬ ‫زۆر باشه‌‪ ،‬به‌اڵم زۆر كێشه‌ و ڕقی كۆن‬ ‫هه‌ن كه‌ له‌ جه‌ژنه‌كانیشدا ده‌مێننه‌وه‌‬ ‫و چ��اره‌س �ه‌ر ناكرێن‪ ،‬هۆكاره‌كه‌ش‬ ‫نه‌هاتنه‌پێشه‌وه‌ی خه‌ڵكه‌ بۆ بڕیار و‬ ‫ڕۆڵی ئایین له‌ چاره‌سه‌ره‌كاندا‪.‬‬

‫‪10‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)56‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/10/22‬ساڵی دووەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ كۆمه‌ڵناسیی‬ ‫ خۆمانە‬ ‫ڕایان عوسامن‬ ‫دەینووسێت‬

‫چه‌رخی‬ ‫فره‌وابه‌سته‌یی‬ ‫ده‌ڵێن كابرایه‌ك له‌ دوكانێكی‬ ‫فرۆشتنی سێدى‌ داوای گۆرانیی‬ ‫عه‌زیزی وه‌یسی كردووه‌‪،‬‬ ‫دوكانداره‌كه‌ش پێی وتووه‌ ئه‌وه‌ی‬ ‫به‌یانی باڵویکردووەتەوە یاخود‬ ‫ئەوەى ئێواره‌؟ ئه‌مه‌ ته‌واو‬ ‫ڕوونكه‌ره‌وه‌ی ئه‌م زه‌مه‌نه‌یه‌‪ .‬لێره‌‬ ‫مه‌به‌ست ئه‌وه‌ نییه‌ كه‌ عه‌زیزی‬ ‫وه‌یسی ئه‌وه‌نده‌ زوو به‌رهه‌م‬ ‫ده‌نێرێته‌ بازاڕ كه‌ فریای نه‌كه‌ون‪،‬‬ ‫به‌ڵكه‌ خودی زه‌مه‌نه‌كه‌ وایه‌ كه‌‬ ‫خێرایی و ناجێگیریی به‌رهه‌م و‬ ‫پێدراوه‌كانی بازاڕ له‌سه‌ر كۆی‬ ‫ئاسته‌كان‪ ،‬وایكردووه‌ مرۆڤی‬ ‫ئێستای خۆشامن بكه‌وێته‌ داوی‬ ‫قورسی و خێرایی ئه‌و گۆڕانه‌وه‌ كه‌‬ ‫سه‌ریهه‌ڵداوه‌‪.‬‬ ‫مۆدێلێكی ماشێن هێنده‌ نابات‬ ‫له‌به‌رچاوی كڕیاره‌كه‌ی ده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫جلوبه‌رگێك هێشتا ته‌واو نه‌چووه‌ته‌‬ ‫ناو داخوازكه‌رانیه‌وه‌‪ ،‬شێوه‌یه‌كی‬ ‫نوێرتی بۆ ئێمه‌ ده‌نێرن‪ .‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ئه‌مڕۆ خواست به‌رهه‌م ناخاته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو به‌رهه‌م خۆی خواست‬ ‫ده‌هێنێته‌ بوون‪ .‬جاران ده‌بوو به‌‬ ‫پێی خواست یان ڕاكێشانی خواستی‬ ‫گشتی ئه‌و په‌یوه‌ندییه‌ ڕێك بخرابا‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مڕۆ ئه‌وه‌ ئیرت ئێمه‌ نیین كه‌‬ ‫خواست دابنێین‪ .‬خواست له‌ زۆریی‬ ‫و فره‌جۆریی به‌رهه‌م وایكردووه‌ ئه‌و‬ ‫ئێمه‌ دیاری بكات و له‌ چوارچێوه‌مان‬ ‫بدات‪ .‬وابه‌سته‌بوون شتێكه‌ ده‌بێت‬ ‫خێرایی و گۆڕانی به‌رده‌وامی تێدا‬ ‫نه‌بێت‪ .‬ئه‌وه‌ی ده‌كه‌وێته‌ داوی ئه‌م‬ ‫وابه‌سته‌ییه‌ نوێیانه‌وه‪ ‌،‬فره‌وابه‌سته‌ییه‌‪.‬‬ ‫واته‌ ئێمه‌ ب ‌ه جۆرێك ل ‌ه جۆره‌كان‬ ‫وابه‌سته‌ی ته‌نیا شتێك نین و‬ ‫وابه‌سته‌ی سه‌رجه‌م ئه‌و به‌رهه‌مانه‌ین‬ ‫كه‌ دێنه‌ ناو دونیاوه‌‪.‬‬ ‫سه‌رسامی به‌ ئه‌مڕۆ‪ ،‬بێ‌‬ ‫هیچ ئاوڕدانه‌وه‌ یاخود پرسیارێک‬ ‫ده‌رباره‌ی ئه‌وه‌ی ژیانی ئه‌مڕۆ‬ ‫ده‌سكه‌وته‌‪ ،‬یان سه‌رسامكردنێكی‬ ‫ساتییانه‌ی ناجێگیره‌ به‌ گۆڕانی‬ ‫خێرایی به‌رهه‌مهێنان‪ .‬له‌سه‌ر ئاستی‬ ‫وابه‌سته‌بوون‪ ،‬ئێمه‌ ئیرت ناتوانین‬ ‫دڵ به‌ به‌رهه‌م یان پێدراوێك خۆش‬ ‫بكه‌ین‪ .‬هه‌موو به‌رهه‌مهێرناوێك‬ ‫تا ئاستێك باشه‌ و ده‌مێنێته‌وه‌‪ .‬له‌‬ ‫به‌رهه‌می موزیكییه‌وه‌ بۆ جلوبه‌رگ‬ ‫و مۆبیلیاتی ماڵ و ‪...‬هتد‪ ،‬هه‌موویان‬ ‫چێژ و به‌كارهێنانێكی ساتییانه‌یان‬ ‫هه‌ی ‌ه و له‌وه‌ به‌دواوه‌ ده‌بێت‬ ‫ده‌ستبه‌رداریان ببین‪.‬‬ ‫ئه‌مڕۆ هه‌موو به‌رهه‌مێك‬ ‫به‌ چه‌شنێك كاری خۆی ده‌كات‪،‬‬ ‫سه‌رسامبوونێكی ساتی و له‌حزه‌ییامن‬ ‫پێببه‌خشێت‪ ،‬هیچ شتێك نییه‌ شتێكی‬ ‫نوێرت و سه‌رسامییه‌كی تر به‌دوای‬ ‫خۆیدا نه‌هێنێت‪ .‬واته‌ ئێمه تەنیا‌‬ ‫فریای ئه‌وه‌ ده‌كه‌وین ته‌ماشاكه‌ری‬ ‫بازاڕی نوێ‌ بین‪ .‬ئه‌و بابه‌تانه‌شی كه‌‬ ‫ڕەهه‌ندێكی ناماتریاڵییانه‌یان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌ر ئه‌م فره‌یی و گۆڕانه‌ كه‌وتوون‪.‬‬ ‫تۆ چاو ل ‌ه سیاسه‌تیش بكه‌! شتێك‬ ‫نییه‌ ئه‌مڕۆ بتوانێت به‌ڵێنی ئه‌وه‌مان‬ ‫بداتێ‌ كه‌ هیچ نه‌بێت چاره‌نووسی‬ ‫سبه‌ینێی خۆی دیاری بكات!‬

‫هاوواڵتییه‌ك‪ :‬نوورساوی سه‌رئاوه‌كان هانده‌رن بۆ باڵوبوونه‌وه‌ی جنێوفرۆشی‬

‫‌سه‌رئاوه‌كان شوێنی خاڵیكردنه‌وه‌ی بۆچوونه‌كانیشن‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬ڕوئیا عوسامن‬ ‫س�ه‌رئ��او‪ ،‬ی��ان ئاوده‌سته‌كان ئه‌و‬ ‫شوێنه‌ن كه‌ به‌رده‌وام بوونه‌ت ‌ه ناوه‌ندی‬ ‫خۆخاڵیكردنه‌وه‌ی بۆچوون و ده‌ربڕینی‬ ‫ڕاو ل ‌ه شێوه‌ی نوورساوی جنیۆئامێزانه‌دا‬ ‫دیواره‌كانیان پڕ ده‌كرێنه‌وه‌‪ .‬به‌شێك له‌م‬ ‫نووسینانه‌ ئاماژەن به‌ ده‌ربڕینی ئه‌و‬ ‫بۆچوونه‌ سیاسییانه‌ی كه‌ سه‌باره‌ت به‌‬ ‫كه‌سایه‌تی‪ ،‬یان به‌رپرسان ده‌نوورسێن‬ ‫و به‌شێكیشیان پ�ه‌ی��وه‌ن��دی��ی��ان به‌‬ ‫ناوزڕاندنه‌وه‌ هه‌یه‌ و ئاماژەن به‌ كێشه‌ی‬ ‫خێزانی‪ ،‬یان هه‌ڵدانه‌وه‌ی نهێنییه‌ك كه‌‬ ‫كێشه‌ له‌ دوای خۆیان ده‌خه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌رگوڵ ئه‌حمه‌د وه‌ك مامۆستایه‌ك‬ ‫پێیوایه‌ ك� ‌ه ئ �ه‌و ن��وورساوان��ه‌ نابێت‬ ‫حسابیان بۆ بكرێت و كۆمه‌ڵێك كه‌س‬ ‫به‌وانه‌ هه‌ڵده‌سنت كه‌ ئیراده‌یه‌كی نزمیان‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬هه‌روه‌ها ئه‌مه‌ زیاتر له‌ سه‌رئاوی‬

‫پیاواندا بوونی هه‌یه‌‪ .‬سه‌رگوڵ وای‬ ‫بۆده‌چێت كه‌ ئه‌وانه‌ی ئه‌و كاره‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ڕەنگه‌ وای بۆده‌چن كه‌ له‌و شوێنانه‌‬ ‫كاریگه‌ری خۆی هه‌بێت و خه‌ڵكانی تر‬ ‫بیخوێننه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م كاره‌ نه‌شیاو و‬ ‫ناشارستانییه‌‪.‬‬ ‫ڕێبین فه‌تاحی گه‌نج ل�ه‌ كاتی‬ ‫سه‌ردانكردنی بۆ مزگه‌وته‌كانی شاری‬ ‫سلێامنی ئه‌مه‌ی بینیوه‌ و ئاماژەی به‌وه‌‬ ‫كرد كه‌ «شاره‌كان زۆرتر ئه‌مه‌یان تێدایه‌‪.‬‬ ‫هه‌ی ‌ه ئه‌م كاره‌ بۆ نانه‌وه‌ی پشێوی و‬ ‫هه‌شه‌ ڕقێكی به‌رانبه‌ر شتێك هه‌ڵگرتووه‌‬ ‫و له‌وێ‌ ده‌ری ده‌خات»‪ .‬ڕێبین باسیشی‬ ‫ل �ه‌وه‌ك��رد «ئ��ه‌و بۆچوونانه‌ی ل�ه‌وێ‬ ‫ده‌نوورسێن‪ ،‬له‌ كۆمه‌ڵگادا نائاسایین‬ ‫و وه‌رناگیرێن‪ ،‬بۆی ‌ه خاوه‌نه‌كانیشیان‬ ‫شاراوه‌ن»‪.‬‬ ‫فه‌همی ڕەح��ی��م دوكاندارێكی‬ ‫سلێامنییه‌ و له‌باره‌ی ن��وورساوی سه‌ر‬

‫ئاوده‌سته‌كانه‌وه‌ ده‌ڵێت «ئ �ه‌و كار ‌ه‬ ‫ڕێخۆشكه‌ره‌ بۆ باڵوبوونه‌وه‌ی نه‌خۆشی‬ ‫ك��ۆم�ه‌اڵی�ه‌ت��ی‪ ،‬چونك ‌ه زۆرب���ه‌ی ئه‌و‬ ‫بۆچوونانه‌ قسه‌ی خ �راپ و جنێو و‬ ‫داشۆرینی ئ�ه‌وان�ه‌ن كه‌ به‌رانبه‌ریان‬ ‫ده‌كرێت»‪ .‬فه‌همی وتیشی «جاری وا‬ ‫هه‌یه‌ قسه‌ و جنێوی خراپی وا ده‌بینیت‬ ‫به‌ دیواری ئه‌و سه‌رئاوانه‌وه‌ له‌ ڕووت‬ ‫نایه‌ بیخوێنیته‌وه‌«‪.‬‬ ‫سه‌رمه‌د كه‌ریمی ڕۆژنامه‌نووس‬ ‫ن��وورساوی سه‌رئاوه‌كان وه‌ك جۆرێك‬ ‫ل ‌ه ده‌ربڕین ناوده‌بات كه‌ هیچ شوێن‬ ‫و ناوه‌ندێكی تر هێنده‌ی سه‌رئاوه‌كان‬ ‫ناتوانن ئه‌م په‌یامان ‌ه وه‌ك خۆی بگه‌یه‌نن‪.‬‬ ‫سه‌رمه‌د پێشی وابوو ك ‌ه ده‌بێت ئێمه‌‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌م نوورساوانه‌ حساب بكه‌ین و‬ ‫هۆیه‌كی ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئێم ‌ه كۆمه‌ڵگایه‌كی‬ ‫داخراوین و زۆر شت هه‌یه‌ كه‌ تابۆیه‌ و‬ ‫به‌ نه‌وتراوی ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه له‌م شوێنه‌‬

‫گشتییانه‌دا ده‌رده‌بڕدرێت و ده‌نوورسێن‪.‬‬ ‫ئیلهام ڕەح��ی��م فه‌رمانبه‌ر ئه‌م‬ ‫نوورساوانه‌ وه‌ك نه‌خۆشی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫ناوده‌بات و پێی وایه‌ ئه‌وانه‌ی خه‌ریكی‬ ‫ئه‌م كارانه‌ن‪ ،‬هیچ ده‌سه‌اڵتێكیان نییه‌‬ ‫و ئه‌مڕۆش هێزی قسه‌ هێشتا له‌ پێش‬ ‫هێزی ك��رداره‌وه‌ی �ه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و قسانه‌‬ ‫بایه‌خیان هه‌یه‌ و بكه‌رانیشی گرنگی پێ‬ ‫ده‌ده‌ن‪ .‬ئیلهام ڕوونیشی كرده‌وه‌ «ئێمه‌‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌كین هه‌ڵچوونه‌كامنان ڕێگای‬ ‫كه‌میان هه‌یه‌ بۆ خاڵیكردنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫ڕەنگه‌ هۆیه‌ك بێت له‌ پشت ئه‌و جنێو‬ ‫و نوورساوانه‌وه‌‪.‬‬ ‫میهران سه‌الم خوێندكاری زانكۆ‬ ‫له‌بابه‌ت ن���وورساوی سه‌رئاوه‌كانه‌وه‌‬ ‫ده‌ڵێت «ئ��ه‌و نووسیانه‌نه‌ جۆرێكی‬ ‫تایبه‌تن له‌ گوزارشت كه‌ خه‌ڵك زۆر‬ ‫ده‌یانبینێت و ب �ه‌و هۆیه‌ی كه‌ ئه‌و‬ ‫شوێنانه‌ گشتیین زۆرتر باڵو ده‌كرێنه‌وه‌‬

‫و هۆی ئه‌وه‌ش كه‌ زۆربه‌ی نوورساوه‌كان‬ ‫جنێو و داشۆرینن‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ كه‌ شوێنه‌كه‌‬ ‫خۆی تایبه‌ته‌ به‌ خۆخاڵیكردنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ڕەن��گ�ه‌ ل���ه‌وه‌وه‌ س��ه‌رچ��اوه‌ی گرتبێ‪.‬‬ ‫به‌رده‌وام خاوه‌نی ئه‌م نوورساوانه‌ش دیار‬ ‫نیین كێن‪ ،‬بۆیه‌ نوورساوه‌كان هه‌میشه‌‬ ‫توند و مه‌ترسیدارن»‪.‬‬ ‫ك����ازم م��ح��ه‌م��ه‌دی ت���وێ���ژەری‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی له‌باره‌ی ئه‌و نوورساوانه‌وه‌‬ ‫وتی «ئه‌و نوورساوانه‌ جۆرێكن له‌ گوتار‬ ‫و ناڕەزایی كه‌ هاوواڵتیان‪ ،‬یان ئه‌وانه‌ی‬ ‫ئه‌و سكااڵیانه‌یان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و شوێنانه‌‬ ‫ب ‌ه گونجاو ده‌زانن بۆ باڵوكردنه‌وه‌یان»‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی جنێودان و قسه‌ی توندیشه‌وه‌‬ ‫كازم پێیوابوو‪ ،‬سه‌رئاوه‌كان ئاماژەن بۆ‬ ‫شوێنێك كه‌ پێگه‌ و كه‌سێتی پێوه‌ر نییه‌‬ ‫تیایاندا و له‌به‌ر ئه‌وه‌یه‌ كه‌ نزمرتین‬ ‫ئاستی گ��وزارش��ت و قسه‌ی ناشیرین‬ ‫تیایاندا ده‌نوورسێت ‪.‬‬

‫ئۆتۆمبێل هۆیه‌كی نزیككه‌ره‌وه‌ی نیگه‌رانی و مه‌رگه‌‬ ‫هاوواڵتییه‌ك‪ :‬زۆریی ئۆتۆمبێل ئه‌گه‌ری مردنی خێراتر كردووه‬

‫ڕاپۆرت‪ :‬ئاراس ڕەفیق‬ ‫بوونی ئۆتۆمبێل له‌م سه‌رده‌مه‌دا‪،‬‬ ‫پێداویستییه‌كی سه‌ره‌كییه‌ بۆ هه‌ر مرۆڤێك‪،‬‬ ‫كڕین و شاره‌زابوون له‌م ئامێره‌ بووه‌ به‌‬ ‫دیارده‌ له‌هه‌موو جیهاندا‪ .‬ئاسانكارییه‌كی‬ ‫گه‌وره‌ی كردووه‌ له‌ كورتكردنه‌وه‌ی ماوه‌‬ ‫دووره‌كان و پێداویستییه‌ ڕۆژانه‌ییەكانی‬ ‫خه‌ڵك‪ ،‬ب �ه‌اڵم ئ��ه‌وه‌ی نابێت له‌ یادی‬ ‫بكه‌ین زیانه‌كانیه‌تی‪ ،‬وه‌كو هه‌ر ئامێرێكی‬ ‫دی‪ .‬بێگومان به‌ده‌ر نییه‌ له‌ زیان‪ ،‬چ له‌‬ ‫كاتی به‌كارهێنانیدا و چ وه‌كو ئامێرێك‬ ‫به‌ سووته‌مه‌نی كارده‌كات‪ .‬به‌اڵم دیسان‬ ‫ئۆتۆمبێلیش وه‌كو زۆربه‌ی شته‌كانی دیكه‌‬ ‫به‌ده‌ر له‌و زیانه‌ گشتییانه‌ی بۆ هه‌موو‬ ‫مرۆڤێك وه‌ك یه‌كه‌ له‌ هه‌ر واڵتێكدا بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ واڵتی ئێمه‌دا دیارده‌ی سه‌یرتری‬ ‫لێ‌ به‌دی ده‌كه‌ین‪ ،‬كه‌ هاوواڵتیانی بێزار‬ ‫ك��ردووه‌‪ ،‬ئه‌ویش بریتییه‌ له‌ زیادبوونی‬ ‫ترسی كاره‌ساته‌ جۆراوجۆره‌كانی ئۆتۆمبێل‬ ‫و زیادكردنی ژاوه‌ژاوی ن��او شاره‌كان‌‬ ‫و بێزاركردن و ماندووكردنی مێشكی‬ ‫خه‌ڵكی‪.‬‬ ‫ئیسامعیل ع �ه‌ب��دوڵ�ڵا‪ ،‬شۆفێری‬ ‫تاكسیی ناو شاره‌ له‌ سلێامنی و وتی «هه‌ر‬

‫كاتێك له ‌ماڵ ده‌چمه‌ ده‌رێ‌‪ ،‬هه‌تا ئێوار ‌ه‬ ‫چه‌ندین جار په‌یوه‌ندییم پێوه‌ ده‌كه‌ن بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی بزانن سه‌المه‌تم‪ ،‬دیاره‌ هۆكاری‬ ‫ئه‌مه‌ش بریتییه‌ له‌ بوونی ئۆتۆمبێلێكی‬ ‫زۆر و له‌ڕاده‌به‌ده‌ر له‌م واڵته‌دا‪ .‬هه‌میشه‌‬ ‫و هه‌موو ساتێك تۆ وه‌ك شۆفێر مه‌ترسیت‬ ‫له‌سه‌ره‌ بۆ ڕووداو‪ .‬شاره‌كانی ئێمه‌ بۆ ئه‌وه‌‬ ‫دروس��ت نه‌كراون له ‌ماوه‌یه‌كی كه‌مدا‬ ‫ئه‌و ڕێژە زۆره‌ی ئۆتۆمبێل له‌خۆبگرن‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ حكومه‌تیش هه‌وڵبدات بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی به‌ پالنێكی نوێ‌ چاره‌سه‌ری ئه‌و‬ ‫كێشه‌یه‌ بكات‪ ،‬فریاناكه‌وێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ماشێن به ‌خێراییه‌كی زۆر ده‌هێرنێت و‬ ‫ژیانی مرۆڤه‌كانی له‌م واڵته‌دا به‌ ته‌واوی‬ ‫ناخۆش كردووه‌»‪.‬‬ ‫ئاریان تۆفیق‪ ،‬دانیشتووی سلێامنی‬ ‫وت��ی «ئ�ه‌گ�ه‌ر ڕۆژێ��ك بته‌وێت بچیته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی هه‌وایه‌ك بگۆڕیت‪،‬‬ ‫به‌ بڕوای من له‌ هه‌موو كاته‌كان زیاتر‬ ‫م��ان��دوو ده‌ب��ی��ت‪ ،‬به‌تایبه‌تی ئه‌گه‌ر‬ ‫شۆفێر بیت‪ ،‬ئه‌ویش به‌ هۆی زۆریی‬ ‫ئۆتۆمبێله‌وه‌‪ .‬له ‌ن��اوه‌وه‌ی شاره‌كانیش‬ ‫ئ�ه‌وه‌ هه‌ر باس ناكرێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر پیاده‌‬ ‫بیت ده‌بێت هه‌میشه‌ وریای خۆت بیت‬ ‫سه‌یاره‌ لێت نه‌دات‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ی ژاوه‌ژاو‬

‫و ده‌نگی ه��ۆڕن هێنده‌ی تر مێشكت‬ ‫م��ان��دوو ده‌ك���ه‌ن‪ .‬ئ �ه‌گ �ه‌ر شۆفێریش‬ ‫بیت ده‌ب��ێ زیاتر وریابیت بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫توشی كاره‌ساتێك نه‌بیت‪ .‬نه‌بوونی‬ ‫ڕێگه‌وبانی پێویست و نه‌بوونی پالنێك‬ ‫بۆ هاورده‌كردنی ئۆتۆمبێل‪ ،‬هۆكاری ئه‌م‬

‫دیارده‌یه‌ن»‪.‬‬ ‫نازه‌نین محه‌مه‌د ل �ه‌وب��اره‌ی �ه‌و ‌ه‬ ‫ده‌ڵێت «ب�ه‌ بۆچوونی من یه‌كێك له‌‬ ‫هۆكاره‌كانی بێزاریی و ماندووبوونی‬ ‫خه‌ڵكی ئێمه‪ ‌،‬ئه‌و ژاوه‌ژاو و قه‌ره‌باڵغییه‌‬ ‫زۆره‌یه‌ له‌ناو بازاڕ و شوێنه‌كاندا به‌دی‬

‫ده‌كرێت‪ ،‬به‌هۆی زۆربوونی ئۆتۆمبێل و‬ ‫بچووكیی فه‌زای شاره‌كانه‌وه‌ كه‌ ئاماده‌‬ ‫نییه‌ بۆ له‌خۆگرتنی ئه‌و هه‌موو ئۆتۆمبێله‪.‬‬ ‫له‌ واڵتی ئێمه‌دا خه‌ڵكی ئه‌وه‌نده‌ كارێكی‬ ‫گران ناكه‌ن له‌ چاو چه‌ند ساڵێك به‌ر له‌‬ ‫پرۆسه‌ی ئازادیدا‪ ،‬به‌ به‌ڵگه‌ی ئه‌وه‌ی زۆر‬ ‫كه‌س باس له‌و ڕابوردووه‌ ده‌كات كه‌ ته‌نیا‬ ‫پێداویستییه‌ سه‌ره‌تاییه‌كانی هه‌بووه‌‪،‬‬ ‫كه‌چی كه‌مرت بێزار و ماندوو ده‌ركه‌وتووه‌‬ ‫له‌ ژیانیدا»‪.‬‬ ‫ب��وره��ان م �ه‌ج��ی��د‪ ،‬شۆفێرێكی‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ییه‌ و ده‌ڵێت «له‌ دوای شه‌ڕی‬ ‫ناوخۆ‪ ،‬گه‌وره‌ترین مه‌ترسی بۆ سه‌ر‬ ‫ژیانی هاوواڵتیان له‌م واڵته‌دا‪ ،‬ئۆتۆمبێله‌‪.‬‬ ‫ب �ه‌ ه �ه‌م��وو زی��ان �ه‌ك��ان��ی �ه‌وه‪ ‌،‬به‌هۆی‬ ‫زۆرییه‌وه‌ ژینگه‌ی پیسكردووه‌ و جۆره‌ها‬ ‫نه‌خۆشیی ترسناك له‌ هه‌ڵكشاندان‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ڕووداوی هاتوچۆ كه‌ چه‌ندین‬ ‫چیرۆكی جه‌رگبڕی تێدایه‌‪ ،‬هاوكات‬ ‫بوونی قه‌ره‌باڵغی و دروستبوونی ژاوه‌ژاو‬ ‫له‌ناو ب��ازاڕ و شه‌قامه‌كاندا‪ .‬ب��ڕوات‬ ‫هه‌بێت هه‌ندێكجار شۆفێر بیت‪ ،‬وه‌خته‌‬ ‫ده‌س��ت بكه‌یت به‌ گ��ری��ان‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌‬ ‫چاوه‌ڕوانی ده‌كه‌یت هه‌تا له‌ شه‌قامێك‬ ‫ده‌رده‌چیت»‪.‬‬

‫‪13‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)56‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/10/22‬ساڵی دووەم‬

‫‪birura_bayan@yahoo.com‬‬

‫ڕوانین‬

‫ره‌واقییه‌كان‪ :‬لۆجیك‪ ،‬سروشت و ئاكار‬ ‫)‪(22‬‬ ‫د‪ .‬سه‌باح به‌رزنجی *‬

‫دوای س��ۆك �رات‪ ،‬ئه‌فالتوون‬ ‫و ئ �ه‌ره‌س��ت��ۆ‪ ،‬دێینه‌ س��ه‌ر باسی‬ ‫ره‌واقییه‌كان‪ ،‬كه‌ ئه‌مانیش له‌ مێژووی‬ ‫فه‌لسه‌فه‌دا ب ‌ه ته‌وژمێكی كاریگه‌ر و‬ ‫درێژەپێده‌ری قوتابخانه‌ی سۆكرات‬ ‫داده‌نرێن‪ .‬تا سه‌رهه‌ڵدانی سه‌ده‌ی‬ ‫كۆتایی یۆنانییه‌كان‪ ،‬ته‌وژمه‌كه‌ سێ‬ ‫قۆناغی به‌ خ��ۆوه‌ دی��وه‌‪ :‬قۆناغی‬ ‫پێشین‪ ،‬قۆناغی ناوه‌ڕاست و قۆناغی‬ ‫دوایین‪.‬‬

‫دامه‌زرێنه‌ری ئه‌م ره‌وته‪ ‌،‬زینۆنی‬ ‫قوبروسییه‌‪ ،‬ك ‌ه زینۆنی ره‌واقیشی‬ ‫پێده‌وترێت‪ ،‬چونكه‌ له‌ هه‌یوانێك یان‬ ‫له‌ژێر كه‌پرێكدا ده‌رسی ده‌وته‌و ‌ه و له‌‬ ‫ماوه‌ی نێوان (‪ )264 -336‬پ‪ .‬ز ژیاوه‪.‬‬ ‫ئه‌میش جیایه‌ له‌ زینۆنی ئیلیایی كه‌‬ ‫نزیكه‌ی ‪ 200‬سااڵ له‌م كۆنرته‌‪ ،‬دوای ئه‌و‪،‬‬ ‫شاگرده‌كه‌ی كلینتۆس كه‌ له‌ ده‌وروبه‌ری‬ ‫‪ 232‬پ‪ .‬ز م��ردووه‌‪ ،‬پاشان كریسپۆس‬ ‫(‪ )208 -281‬پ‪ .‬ز په‌ره‌یان پێداوه‌‪.‬‬ ‫كریسپۆس زۆر به‌ توندی ده‌ستی به‌‬ ‫سیستمی كالسیكه‌وه‌ گرتبوو‪ ،‬تا ئه‌و‬ ‫ئه‌ندازه‌یه‌ی ده‌وت �را‪ :‬به‌بێ كریسپۆس‬ ‫ره‌واقییه‌كان بوونیان نابێ‪.‬‬ ‫ئنجا ن��ۆره‌ ده‌گ���ات ب�ه‌ قۆناغی‬ ‫ناو ‌هڕاست‪ ،‬له‌م قۆناغه‌دا رووب �ه‌ڕووی‬ ‫پ��ان��اس��ی��ۆس (‪ )110-180‬پ‪ .‬ز و‬ ‫پۆسیدۆنیۆس (‪ )51-135‬پ‪ .‬ز ده‌بینه‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ كه‌له‌پووری ره‌واقییان گواسته‌وه‌ بۆ‬ ‫رۆما و رۆڵیان هه‌بوو له‌ سووككردنی‬ ‫ئه‌خالقییاتی ره‌واقی‪.‬‬

‫له‌ قۆناغی دواییندا‪ ،‬كه‌سێكی وه‌ك‬ ‫سینیكا (‪ 4‬پ‪ .‬ز – ‪ 65‬ز) و ئه‌بكیتیتی‬ ‫ئ��ازادك�راو ( ‪ 138 -50‬ز)‪ ،‬پاش ئه‌وان‬ ‫تزاری رۆم مارك ئۆریلۆس (‪180-121‬‬ ‫ز) ده‌بینین‪ ،‬كه‌ زیاتر گرنگییان به‌ ژیانی‬ ‫رۆژانه‌ و پرسه‌ ره‌وشتییه‌كان ده‌دا‪ .‬له‌‬ ‫سه‌رده‌می ئه‌ماندا ره‌واقیگه‌ریی بوو به‌‬ ‫فه‌لسه‌فه‌یه‌كی میللی و جه‌ماوه‌ری‪.‬‬ ‫ف �ه‌ل��س �ه‌ف �ه‌ی ره‌واق�����ی ل �ه‌س �ه‌ر‬ ‫سێكوچكه‌ی لۆجیك و رسوشتناسی‬ ‫و ئ��اك��ار دام����ه‌زراوه‌‪ ،‬ه �ه‌ر بۆخۆیان‬ ‫فه‌لسه‌فه‌یان به‌ باخێكی پڕ له‌ میوه‌‬ ‫شوبهاندووه‌‪ :‬لۆجیك ده‌بێته‌ په‌رژین و‬ ‫رسوشتناسی ده‌بێته‌ دره‌خته‌ به‌رزه‌كان‬ ‫و ره‌وشتیش به‌ر و میوه‌ی ئه‌و باخه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وان ل��ه‌ ل��ۆج��ی��ك��دا ج��گ� ‌ه له‌‬ ‫شیوه‌كاریی ئه‌ره‌ستۆ‪ ،‬گرنگییان به‌ تیۆری‬ ‫زم��ان و ئه‌پستیمۆلۆژیا‪ ،‬وات �ه‌ تیۆری‬ ‫زانین‪ ،‬داوه‌‪ .‬له‌ هه‌مان كاتدا به‌راوردی‬ ‫لۆجیكیان ف��راوان��ك��ردووه‌ و پێنج‬ ‫ب��ه‌راوردی مه‌رجدار و جیاكه‌ره‌وه‌یان‬

‫خستووەته‌سه‌ر‪ .‬له‌ فه‌لسه‌فه‌ی زماندا‬ ‫باسیان له‌ دروستبوونی وشه‌ كردو ‌ه‬ ‫و هه‌وڵیان داو ‌ه سه‌رچاوه‌ی هه‌موو‬ ‫وشه‌یه‌ك بدۆزنه‌وه‌‪.‬‬ ‫تیۆری زانین الی ره‌واقییه‌كان له‌‬ ‫مادده‌وه‌ سه‌رهه‌ڵده‌دات‪ ،‬گیانی مرۆڤ‬ ‫ل ‌ه رێگه‌ی ئیدراكه‌و ‌ه گۆڕانی به‌سه‌ردا‬ ‫دێت‪ ،‬چه‌مكه‌كان ل ‌ه به‌رداشتی جیاواز‬ ‫په‌یدا ده‌ب��ن و عه‌قڵ وێناكانی خۆی‬ ‫ده‌گۆڕێت بۆ چه‌مك‪ .‬له‌م نێوه‌نده‌دا‬ ‫پێویست ‌ه ئه‌و چه‌مكانه‌ له‌گه‌ڵ لۆگۆس‬ ‫پێكبێنه‌وه‌‪ ،‬ته‌نها به‌م شێوه‌یه‌ تێگه‌یشنت‬ ‫رووده‌دات‪ ،‬زانین ئه‌و تیگه‌یشتنه‌یه‌‬ ‫كه‌ هیچ دڵه‌راوكێ و له‌رزه‌یه‌ك قبووڵ‬ ‫ناكات‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ل��ۆگ��ۆس خ��ۆی چییه‌؟ له‌‬ ‫وه‌اڵم��دا لۆگۆس ئه‌و عه‌قڵه‌ گشتییه‌یه‌‬ ‫كه‌ له‌ م��اده‌ی رووت��دا بوونی هه‌یه‌ و‬ ‫كار له‌سه‌ر گه‌شه‌كردنی ماده‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫هه‌ر بۆی ‌ه ئێم ‌ه تۆوی ئه‌و لۆگۆس ‌ه له‌‬ ‫هه‌موو بوونه‌وه‌رێكدا هه‌ستپێده‌كه‌ین‪.‬‬

‫لۆگۆس له‌گه‌ڵ م��ادده‌ تێكه‌ڵ ب��ووه‌ و‬ ‫لێی جیانابێته‌وه‌‪ ،‬به‌ وته‌یه‌كی دیكه‌‪،‬‬ ‫لۆگۆس شێوه‌ و رووخساری خۆی داوه‌‬ ‫به‌ م��ادده‌ و به‌م شێوه‌یه‌ بوونه‌وه‌ری‬ ‫دروستكردووه‌!‬ ‫توخمی یه‌كه‌مین بوونه‌وه‌ر ئاگره‌‪،‬‬ ‫له‌ ئاگر توخمه‌كانی دیكه‌ی وه‌ك هه‌وا و‬ ‫ئاو و خاك و جیهانی به‌رچاو په‌یدا ده‌بن‪.‬‬ ‫ئاگریش له‌به‌ر گه‌رمییه‌كه‌ی ده‌ڕواته‌ ناو‬ ‫هه‌موو شتێكه‌وه‌ و بۆخۆی هه‌ناسه‌ی‬ ‫ژیانه‌‪ .‬بۆیه‌ ته‌بیعه‌تی گیانی مرۆڤیش‬ ‫ته‌بیعه‌تێكی گه‌رمه‌ و هێزێكی وه‌هایه‌‬ ‫كه‌ هه‌موو هۆشمه‌ندێك ده‌جووڵێنێت‪.‬‬ ‫ره‌واقییه‌كان ده‌ڵێن «وه‌ك چۆن‬ ‫جیهان له‌ ئاگر دروستبووه‌‪ ،‬جارێكی‬ ‫تریش ده‌بێته‌وه‌ به‌ ئاگر‪ ،‬له‌ ئه‌نجامی‬ ‫ئ��ه‌م ئ��اگ��رك �ه‌وت��ن �ه‌وه‌ش جارێكی تر‬ ‫جیهانێكی ت��ازه‌ی بوون دێته‌وه‌ ئارا»‪.‬‬ ‫الهوتی ره‌واقی واته‌ جۆرێك له‌ خواناسی‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌مان بڕوایان وای�ه‌ كه‌ خودا‬ ‫هێزی سه‌ره‌كی داهێنان و ئه‌فراندنه‌ و‬

‫سه‌به‌بی یه‌كه‌می هه‌ر بوونێكه‌‪ ،‬خودا‬ ‫ئه‌و لۆگۆسه‌یه‌ كه‌ له‌خۆیدا هێز و‬ ‫تواناكانی ژیریی هه‌ر بوونه‌وه‌رێكی‬ ‫هه‌ڵگرتووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وان وه‌ك بڕوایان به‌ سه‌به‌بی‬ ‫بوون هه‌بوو‪ ،‬بڕواشیان به‌ ئامانج‬ ‫و مه‌به‌ست له‌ بوونیش هه‌بوو‪،‬‬ ‫ئامانجێك كه‌ پێشرت بۆ ئه‌م بوونه‌وه‌ره‌‬ ‫دی��اری��ك��راوه‌‪ .‬ب��ه‌اڵم ب �ه‌ نیسبه‌ت‬ ‫مرۆڤه‌وه‌ ئه‌و خاوه‌نی خواست و‬ ‫بڕیاره‌ و ل ‌ه رێگه‌ی خواست و بڕیاره‌وه‌‬ ‫ده‌توانێت رێب ‌هرایه‌تیی چاره‌نووس و‬ ‫قه‌ده‌ر بكات‪ .‬به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫م��رۆڤ خواست و ب��ڕی��اری نه‌بێ‪،‬‬ ‫قه‌ده‌ر وردی ده‌كات‪ .‬باشرتین رێگاش‬ ‫بۆ به‌خته‌وه‌ریی مرۆڤ ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ رسوشت هه‌ماهه‌نگ بێت‪.‬‬ ‫به‌گشتی له‌ ره‌واقیگه‌رییدا سێبه‌ری‬ ‫چه‌ند راستییه‌ك هه‌یه‌‪ ،‬له ‌هه‌مان‬ ‫كاتدا ره‌خنه‌ی زۆریشی ئاراسته‌كراوه‌‪،‬‬ ‫كه‌ دایده‌نێین بۆ ئه‌ڵقه‌ی داهاتوو‪.‬‬

‫ئه‌گه‌ره‌كانی پێكهێنانی كابینه‌ی نوێی حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫د‪ .‬ئاراس محه‌مه‌د ساڵح‬ ‫له‌پێش هه‌ڵبژاردنه‌كانی هه‌رێمی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬زۆر ئه‌گه‌ر و لێكدانه‌وه‌ی جیاواز‬ ‫ده‌كران بۆ دۆخی پاش هه‌ڵبژاردنه‌كانی ‪21‬‬ ‫ئه‌یلولی هه‌رێم‪ ،‬زۆرێك له‌و لێكدانه‌و ‌ه و‬ ‫بۆچوونان ‌ه ب ‌ه شێوازی گریامن ‌ه ده‌خرانه‌‬ ‫ڕوو‪ ،‬له‌به‌ر ئ��ه‌وه‌ی سه‌نگ و ژم��اره‌ی‬ ‫كورسیی الیه‌نه‌كان ن��ه‌د ‌هزان��را و وه‌ك‬ ‫پێشبینی قسه‌ی لێده‌كرا‪ ،‬به‌اڵم ل ‌ه ئێستادا‪،‬‬ ‫كوردگوته‌نی‪ :‬گوێز ب ‌ه ژمار ‌ه مایه‌ی دیاره‌‪.‬‬ ‫هه‌مووان ژمار ‌ه و قه‌باره‌ی خۆیان د ‌هزانن‪.‬‬ ‫ل��ه‌دوای ئه‌و ئه‌نجامانه‌ی هه‌ر الیه‌نێك‬ ‫به‌ده‌ستی هێناوه‌‪ ،‬هیچ لیستێك ب ‌ه ته‌نها‬ ‫نه‌یتوانیو ‌ه كورسیی پێویست بۆ پێكهێنانی‬ ‫حكومه‌ت مسۆگه‌ر بكات‪ ،‬ل ‌ه هه‌مان كاتدا‬ ‫به‌هۆی ئه‌و حاڵه‌ت ‌ه سیاسیی ‌ه نارسوشتییه‌ی‬ ‫دابه‌شبوونی كوردستان بۆ زۆنی زه‌رد و‬ ‫زۆنی نیلی ل ‌ه كاتی ئێستادا‪ ،‬زۆر زه‌حمه‌ته‌‬ ‫ب ‌ه بێ به‌شداریی هه‌ردوو زۆنی زه‌رد و نیلی‬ ‫بتوانرێت حكومه‌تی سه‌رتاسه‌ری و خاوه‌ن‬ ‫ده‌سه‌اڵتی گشتی ل ‌ه كوردستاندا به‌رق ‌هرار‬ ‫بێت و هه‌ژمون و كاریگه‌ریی به‌سه‌ر‬ ‫هه‌موو ناوچه‌كاندا هەبێت‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌و ‌ه دۆخی سیاسیی كوردستان‬ ‫ب��ێ��ت‪ ،‬ئ��ه‌ی ئ �ه‌گ �ه‌ره‌ك��ان��ی پێكهێنانی‬ ‫حكومه‌ت ب ‌ه كو ‌ێ ده‌گات؟ باشرتین ڕێگه‌‬ ‫بۆ حكومه‌تێكی كارا كام ‌ه بژاده‌ی گونجاوه‌؟‬ ‫لێره‌دا ه �ه‌وڵ ده‌ده‌ی��ن بۆ وه‌اڵم��ی ئه‌و‬ ‫پرسیار ‌ه چه‌ند ئه‌گه‌رێك رشۆڤ ‌ه بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ری یه‌كه‌م‪ :‬پێكهێنانی حكومه‌ت‬ ‫ل ‌ه الیه‌ن هه‌ردوو لیستی سه‌وز و زه‌رده‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م ئه‌گه‌ر له‌وانه‌ی ‌ه ئه‌گه‌رێكی له‌پێش‬ ‫بێت و ڕەنگ ‌ه ئه‌م ‌ه یه‌كه‌م خواستی پارتی‬ ‫بێت‪ ،‬وه‌ك به‌هێزترین لیستی ب �راوه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن‪ ،‬هه‌ردوو لیستی زه‌رد و سه‌وز‬ ‫پێكه‌و ‌ه ده‌توانن حكومه‌ت دروست بكه‌ن‬ ‫و كورسییه‌كانیان ل ‌ه ئاستی پێكهێنانی‬

‫حكومه‌تدان ب ‌ێ به‌شداریی لیسته‌كانی تر‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ‪ 11‬كورسیی كۆتای كه‌مینه‌كان‬ ‫ل ‌ه هه‌موو حاڵه‌تێكدا له‌گه‌ڵ لیستی‬ ‫حكومه‌تدان به‌پێی ئه‌زموونه‌كانی پێشوو‪.‬‬ ‫ئه‌م ئه‌گه‌ر ‌ه به‌پێی ئه‌وه‌ی هه‌ردوو لیست‬ ‫ئه‌زموونی پێشرتیان هه‌ی ‌ه و نزیكه‌ی بیست‬ ‫ساڵ زیاتر‌ه پێكه‌و ‌ه حكومه‌تیان ل ‌ه نێوان‬ ‫خۆیاندا دابه‌شكردووه‌‪ ،‬له‌كاتی ئێستایشدا‬ ‫ڕەنگه‌ نزیكرتین لیست بن ل ‌ه یه‌كرته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م ئه‌گه‌ر ‌ه بۆ پارتی خاڵی سه‌ركه‌وتن ‌ه و‬ ‫ده‌توانێت ب ‌ه خواستی خۆی مامه‌ڵ ‌ه بكات و‬ ‫پێگه‌ی خۆی زیاتر به‌هێز بكات‪ ،‬ب ‌ه تایبه‌ت‬ ‫ل ‌ه ناوچه‌ی زه‌رد و ل ‌ه ڕێگه‌ی یه‌كێتی‬ ‫هاوپه‌یامنیه‌و ‌ه هه‌وڵی هاتنه‌ناوه‌وه‌ی‬ ‫ناوچه‌ی سه‌وز بدات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م حاڵه‌ته‌‬ ‫بۆ یه‌كێتی ده‌بێت ‌ه گورزی كه‌مه‌رشكێن و‬ ‫ئه‌گه‌ری هه‌ڵوه‌رینی زیاتری لێ ده‌كرێت‬ ‫ل ‌ه چوار ساڵی داهاتوودا‪ ،‬چونك ‌ه یه‌كێتی‬ ‫ل ‌ه خولی پێشوودا ك ‌ه هاوتای پارتی بوو‬ ‫له‌ناو پ ‌هرله‌ماندا‪ ،‬نه‌یتوانی هاوسه‌نگیی‬ ‫هێز ڕابگرێت و پارتی خاوه‌نی حكومه‌ت‬ ‫و پ ‌هرله‌مان و س�ه‌رۆك��ی هه‌رێم بوو‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی وه‌ه��ا له‌سه‌ر ئه‌و دۆخه‌‬ ‫به‌رده‌وام گله‌یی و نیگ ‌هرانیی ئه‌ندامانی‬ ‫ئه‌و حیزب ‌ه ل ‌ه هه‌موو ئاسته‌كاندا بیسرتاوه‌‪،‬‬ ‫من��وون �ه‌ی ل� ‌ه دوای دوو س��اڵ زیاتری‬ ‫ڕازیبوونی سه‌رۆكی هه‌رێم ك ‌ه كۆرسه‌ت‬ ‫ره‌سوڵی كاندیدی یه‌كێتی بۆ جێگری‬ ‫دابرنێت‪ ،‬هه‌تا ئێستاشی له‌گه‌ڵدا بێت‬ ‫به‌پێی سه‌رچاو ‌ه ڕۆژنامه‌وانییه‌كان ئیمزای‬ ‫له‌سه‌ر بڕیاره‌ك ‌ه نه‌كردووه‌‪ ،‬ل ‌ه مامه‌ڵه‌كردن‬ ‫و هه‌واڵ و چاالكیی سه‌رۆكایه‌تیشدا هیچ‬ ‫كات ئاماژە ب ‌ه جێگری سه‌رۆك نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م ‌ه یه‌كێك ‌ه له‌و منوونانه‌ی مامه‌ڵه‌ی پارتی‬ ‫له‌گه‌ڵ هاوپه‌یامنه‌كه‌یدا‪ ،‬ك ‌ه هه‌موو كات‬ ‫ل ‌ه هه‌وڵی پ ‌هراوێزخستنیدا بووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر یه‌كێتی به‌و قه‌باره‌ی ئێستایه‌وه‌‬ ‫بچێت ‌ه حكومه‌تی پارتییه‌وه‌‪ ،‬بێگومان‬ ‫پارتی مامه‌ڵه‌ی لیستێكی هاوتای خۆی‬ ‫له‌گه‌ڵدا ناكات‪ ،‬له‌وانه‌ی ‌ه به ‌خواستی‬ ‫خۆی كابینه‌ی چه‌ند و ‌هزاره‌تێكی بدات ‌ێ و‬ ‫هه‌موو بڕیاره‌كانی الی خۆی ده‌مێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش یه‌كێتی ده‌خات ‌ه به‌رده‌م به‌رداشی‬ ‫ڕاگه‌یاندنی ئۆپۆزیسیۆن و سه‌ربه‌خۆ‪ ،‬ئیرت‬ ‫جگ ‌ه ل ‌ه نیگ ‌هرانیی ئه‌ندامانی خۆشی‪،‬‬ ‫هه‌موو ئه‌مان ‌ه زیاتر جه‌سته‌ی ئه‌و حیزبه‌‬

‫زۆر زه‌حمه‌ته‌ بێ به‌شداری هه‌ردوو‬ ‫زۆنی زه‌رد و نیلی بتوانرێت حكومه‌تی‬ ‫سه‌رتاسه‌ری له‌ كوردستاندا به‌رقه‌رار بێت‬

‫ده‌هاڕن و زۆر له‌و ‌ه بچوكرتی ده‌كاته‌و ‌ه و‬ ‫پرزه‌ی لێ ده‌بڕێت و پارتی سه‌ركه‌وتنی تر‬ ‫به‌ده‌ست ده‌هێنێ‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ری دووه‌م‪ :‬حكومه‌تی پارتی و‬ ‫ورد ‌ه حیزبه‌كان‪ .‬ئه‌م ئه‌گه‌ر ‌ه هه‌رچه‌نده‌‬ ‫الوازه‌‪ ،‬به‌اڵم ل ‌ه هه‌ند ‌ێ حاڵه‌ته‌دا ئه‌گه‌ری‬ ‫په‌نا بۆ بردنی هه‌یه‪ .‬ئه‌و ورد ‌ه حیزبانه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ‪11‬ی كه‌مینه‌كان و پارتی‪ ،‬ده‌توانن‬ ‫حكومه‌ت دروس��ت بكه‌ن‪ ،‬ب �ه‌اڵم ئه‌مه‌‬ ‫الوازترین ئه‌گه‌ر و الوازترین حكومه‌ت‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ده‌سه‌اڵتی ل ‌ه سنوری دێگه‌ڵ ‌ه تێپه‌ڕ‬ ‫ناكات‪ ،‬زۆر زه‌حمه‌ت ‌ه پارتی ئه‌و بژارده‌یه‌‬ ‫هه‌ڵبژێرێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌گ���ه‌رى س��ێ��ی��ه‌م‪ :‬حكومه‌تی‬ ‫بنكه‌فراوان‪ ،‬ئه‌م ئه‌گه‌ر ‌ه به‌هێز ‌ه و پارتی‬ ‫ب ‌ه ڕاشكاوی داوای ده‌كات و براوه‌ی یه‌كه‌م‬ ‫له‌م ئه‌گه‌ره‌دا ته‌نها پارتی ده‌بێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫پارتی به‌هێزترین لیسته‌‪ ،‬له‌م حاڵه‌ته‌دا‬ ‫پارتی ده‌بێت ‌ه ده‌م�ڕاس��ت و ئه‌وانی تر‬ ‫كۆده‌كاته‌وه‌‪ .‬ده‌بێت هه‌موان سه‌یری‬ ‫ده‌می پارتی بكه‌ن‪ ،‬بزانن چۆن به‌شدارییان‬ ‫پێ ده‌كات ل ‌ه حكومه‌ته‌كه‌ی خۆیدا‪ .‬له‌م‬ ‫حاڵه‌ته‌دا حكومه‌تێكی له‌رزۆك دروست‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ن ‌ه كه‌س بۆی هه‌ی ‌ه ڕەخن ‌ه بگرێت‪،‬‬ ‫نه ‌زۆرین ‌ه ب ‌ه حكومه‌تی خۆیانی د ‌هزانن‪،‬‬ ‫پارتی سه‌رۆكی حكومه‌ت و و ‌هزاره‌ت��ه‌‬ ‫كاراكانی وه‌ك ن�ه‌وت‪ ،‬دارای��ی‪ ،‬ناوخۆ و‬ ‫چه‌ند و ‌هزاره‌ت��ێ��ك��ی تر بۆ خ��ۆی قۆرخ‬ ‫ده‌كات‪ ،‬و ‌هزاره‌تی پێشمه‌رگ ‌ه و په‌روه‌رده‌‬ ‫ده‌دات ب ‌ه یه‌كێتی‪ ،‬خوێندنی ب��ااڵ و‬ ‫گه‌شتوگوزار و شاره‌وانی ده‌دات ب ‌ه گۆڕان‪،‬‬ ‫و ‌هزاره‌ت��ی كاره‌با ده‌دات ب ‌ه یه‌كگرتوو‪،‬‬ ‫چونك ‌ه وه‌زیره‌كه‌ی (حسدك) یه‌كگرتووه‌‬ ‫و ب ‌ه قه‌رز ئه‌و پۆسته‌ی بۆ ئه‌و حیزبه‌‬ ‫وه‌رگ��رت��ووه‌‪ ،‬وه‌زیرێكی سه‌ركه‌وتووش‬ ‫ب��وو ‌ه به ب�� ‌هراورد ب ‌ه وه‌زیره‌كانی پێش‬ ‫خۆی‪ ،‬چه‌ند ڕاوێژكارێكی یه‌كگرتوویشی‬ ‫بۆ خ��ۆی دان���او ‌ه و ئ �ه‌و ستاف ‌ه ئاماده‌‬ ‫یه‌كگرتوو ‌ه باشرتین ڕێگای ‌ه بدرێت به‌‬ ‫یه‌كگرتوو له‌گه‌ڵ و ‌هزاره‌تێكی بێ و ‌هزاره‌ت‪،‬‬ ‫و ‌هزاره‌ت���ی ئه‌وقافیش بۆ كۆمه‌ڵ‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ئه‌گه‌ر ‌ه زۆر ل ‌ه سرتاتیژی پارتییه‌و ‌ه نزیكه‌‪،‬‬ ‫له‌م حاڵه‌ته‌دا سه‌رجه‌م به‌شداربووه‌كانی‬ ‫حكومه‌ت زیامنه‌ندن ده‌بن جگ ‌ه ل ‌ه پارتی‪،‬‬ ‫ب ‌ه تایبه‌تی بزووتنه‌وه‌ی گ��ۆڕان‪ ،‬ك ‌ه زۆر‬ ‫كاری له‌سه‌ر مه‌له‌فی نه‌وت و ناشه‌فافیی‬

‫بودج ‌ه كردوو ‌ه و له‌م حاڵه‌تدا هیچیانی‬ ‫بۆ ناكرێت‪ ،‬ناتوانێت ئه‌و دوو مه‌له‌ف ‌ه لە‬ ‫ده‌ستى پارتی ده‌ربكات‪ .‬ئه‌و مه‌ته‌ڵه‌ی كه‌‬ ‫زۆرترین قسه‌ی له‌سه‌ر كردووه‌‪ ،‬وه‌ك خۆی‬ ‫ب ‌ه داخراوی ده‌مێنێته‌وه‌‪ .‬له‌م كاته‌دا گۆڕان‬ ‫له‌به‌رده‌م ده‌نگد ‌هرانیدا تووشی سزای‬ ‫قورس ده‌بێت‪ ،‬دوای چوار ساڵی تر له‌سه‌ر‬ ‫سندوقه‌كانی ده‌نگدان تۆڵه‌ی كه‌مه‌رشكێنی‬ ‫لێده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ�ه‌گ�ه‌ری چ���واره‌م‪ :‬سێ الیه‌نه‌كه‌ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن و پارتی‪ .‬ئه‌م ئه‌گه‌ر ‌ه ده‌توانێت‬ ‫حاڵه‌تێكی هاوسه‌نگ دروست بكات‪ ،‬به‌و‬ ‫مه‌رجه‌ی هه‌رس ‌ێ الیه‌نی گۆڕان و یه‌كگرتوو‬ ‫و كۆمه‌ڵ ببن ‌ه یه‌ك فراكسیۆنی پ ‌هرله‌مانی‪،‬‬ ‫ئه‌و كات ‌ه كورسییه‌كانیان دوو كورسی له‌‬ ‫پارتی زیاتر ده‌بێت و وه‌ك دوو هێزی‬ ‫هاوسه‌نگ مامه‌ڵ ‌ه ده‌كه‌ن پارتی ناتوانێت‬ ‫وه‌ك هێزی ب��راو ‌ه و ب��ااڵده‌س��ت مامه‌ڵه‌‬ ‫بكات و خواسته‌كانی خۆی بسه‌پێنێت‪.‬‬ ‫ده‌بێت فراكسیۆنه‌كانی ئۆپۆزسیۆن پێداگری‬ ‫بكه‌ن و ه��ه‌ردوو پ ‌هرله‌مان و حكومه‌ت‬ ‫وه‌ك یه‌ك به‌ش بكه‌ن و هه‌ژموونی هیچ‬ ‫الیه‌نێك بااڵده‌ست نه‌بێت‪ .‬له‌م حاڵه‌ته‌دا‬ ‫ئه‌گه‌ر مه‌له‌فی نه‌وت و دارایی له‌ده‌ست‬ ‫پارتی ده‌ربهێنن‪ ،‬گه‌وره‌ترین سه‌ركه‌وتن بۆ‬ ‫كابینه‌ی داهاتوو ده‌سته‌به‌ر ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫مه‌ته‌ڵه‌ی بووەت ‌ه مۆته‌ك ‌ه بۆ هه‌موان ئاشكرا‬ ‫ده‌بێت‪ .‬له‌م حاڵه‌ته‌دا سه‌رۆكی پ ‌هرله‌مان یان‬ ‫حكومه‌ت ب ‌ه فیعلی ده‌چێت ‌ه ده‌ستی گۆڕان‪،‬‬ ‫ك ‌ه زۆر توند ‌ه ل ‌ه مامه‌ڵه‌كردندا و ل ‌ه هه‌ردوو‬ ‫حاڵه‌ته‌كه‌دا گۆڕانی گ �ه‌ور ‌ه ل ‌ه پرۆسه‌ی‬ ‫سیاسیی هه‌رێمدا ڕووده‌دات‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫سه‌رۆكی پ ‌هرله‌مان بدرێت ‌ه گۆڕان‪ ،‬هه‌موو‬ ‫بڕیار ‌ه چاره‌نووسسازه‌كان و ده‌ستوور‬ ‫و لێپرسینه‌و ‌ه ل ‌ه سه‌رۆكی حكومه‌ت و‬ ‫وه‌زیره‌كان زۆر توند و ب �ه‌رده‌وام ده‌بێت‪،‬‬ ‫ل�ه‌م حاڵه‌ته‌دا پارتی ناچار ده‌بێت زۆر‬ ‫شه‌فافان ‌ه مامه‌ڵ ‌ه بكات‪ ،‬وه‌زیره‌كان‪ ،‬تووشی‬ ‫لێچینه‌وه‌ی به‌رده‌وام ده‌بن‪ ،‬ئه‌گه‌ر سه‌رۆكی‬ ‫حكومه‌تیش بدرێت ‌ه گ��ۆڕان‪ ،‬زیاتر ڕێگه‌‬ ‫خۆش ده‌كات بۆ به‌كرده‌وه‌كردنی پرۆژەكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬ڕەنگ ‌ه پرۆسه‌ك ‌ه زۆر سه‌ركه‌وتوو‬ ‫بێت و گۆڕانی گه‌ور ‌ه ل ‌ه ڕەوشی سیاسی و‬ ‫كارگێڕیی هه‌رێمدا ڕووبدات‪ .‬ب ‌ه بۆچوونی‬ ‫ئێم ‌ه ئه‌م ‌ه باشرتین بژارد ‌ه و سه‌ركووترین‬ ‫كابینه‌ی نوێی حكومه‌ت ده‌بێت‪.‬‬

‫‪12‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)56‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/10/22‬ساڵی دووەم‬

‫‪birura_bayan@yahoo.com‬‬

‫تا كه‌ی ئاشی نه‌زان خوا بیگێڕێت؟‬ ‫ده‌ردی‬ ‫عه‌لمانییه‌كان‬ ‫كه‌وتووه‌ت ‌ه نێو‬ ‫ئیسالمیەکانیش‬ ‫باس له‌و ‌ه ناكه‌ین ك ‌ه سه‌ركرده‌ی‬ ‫ئیسالمییه‌كانیش ڕوویان ل ‌ه خۆشگوز ‌هرانی‬ ‫كردووه‌‪ ،‬به‌ڵكو باس له‌و ‌ه ده‌كه‌ین كه‌‬ ‫ئیسالمییه‌كانیش تووشی ده‌ردی عه‌ملانیی‬ ‫كورد بوون‪ ،‬ك ‌ه حیزب ب ‌ه ئامانج د ‌هزانن‪،‬‬ ‫نه‌ك ئامراز‪ ،‬ئه‌وه‌ش سه‌رده‌كێشی بۆ‬ ‫نه‌گۆڕین و مانه‌وه‌ی فۆرم و دیزاین‬ ‫و پۆست وه‌ك خۆی‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫پێویستیش بێت بۆ گۆڕین‪ .‬ده‌ردی‬ ‫ڕەخن ‌ه قبووڵنه‌كردن و خۆ ب ‌ه سه‌ركه‌وتوو‬ ‫زانین و سه‌رجه‌م ده‌رد ‌ه نێرجسییه‌كان‬ ‫ب ‌ه خێرایی ته‌نییه‌وه‪ .‬پێش ئه‌و شكسته‌‬ ‫چه‌ندین عاقڵمه‌ندی خۆیان و ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫خۆیان‪ ،‬پیشبینیی ئه‌و شكستانه‌یان‬ ‫كرد‪ ،‬كه‌چی وه‌ك عه‌ملانییه‌كان چه‌ند‬ ‫نووسه‌ر و سه‌ركرده‌یه‌ك ده‌ستیان كرد به‌‬ ‫ره‌تدانه‌و ‌ه و تۆمه‌تبه‌خشینه‌و ‌ه و ناو و‬ ‫ناتۆر ‌ه دۆزینه‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و ‌ه دووبار ‌ه نه‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ناچار په‌نا ده‌به‌ین ‌ه به‌ر كه‌سێكی‬ ‫زانای پڕ ئه‌زمونی وه‌ك د‪ .‬موحسین‬ ‫عه‌بدولحه‌مید‪ ،‬ئه‌مینداری پێشووی‬ ‫حیزبی ئیسالمیی عێراق‪ ،‬ك ‌ه ڕۆژی‬ ‫پێش جه‌ژن ل ‌ه هوتێل سیڤه‌ری هه‌ولێر‬ ‫سیمینارێكی بۆ ڕێكخرا‪ ،‬مامۆستایانی‬ ‫ئاینی و سه‌ركرده‌ی هه‌رسێ حیزبی‬ ‫ئیسالمیی كوردستان ئاماده‌بوون‪ ،‬سێ‬ ‫خاڵی گرنگی وروژاند‪:‬‬ ‫‪ -1‬وتی دڵم به‌و ئیسالمییه‌‬ ‫كوردان ‌ه ده‌سوتێ ك ‌ه به‌عه‌قڵی عه‌ره‌بی‬ ‫بیرده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك ئاشكراش ‌ه ئه‌و ده‌رده‌‬ ‫زۆر باڵو ‌ه و ته‌نانه‌ت هه‌ندێكیان ڕێك‬ ‫ڕست ‌ه عه‌ره‌بییه‌كان ده‌ڵێنه‌وه‌‪ ،‬هه‌ندێكیان‬ ‫كتێبی فكریی كوردی ئیسالمی و‬ ‫نائیسالمی هه‌ر ناخوێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ -2‬وتی مه‌زهه‌به‌كانی فیقهی كۆنن‬ ‫و په‌یوه‌ندییان ب ‌ه واقعی ئێستاوە نییه‌‪،‬‬ ‫وتی توێژەرێك ‪ 40‬به‌رگی كتێبی ئیامم‬ ‫ئالوسی كردووه‌ت ‌ه دوو به‌رگ‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی باقییه‌كه‌ی تر بۆ ئه‌و سه‌رده‌مه‌‬ ‫ناشێت‪.‬‬ ‫‪ -3‬وتی حزبی ئیسالمی به‌و شێوازه‌‬ ‫كاره‌ی ئێستایان‪ ،‬به‌و ناو و پڕۆژەیه‌‬ ‫و شار ‌هزا نه‌بوون ل ‌ه زانستی سیاسی‪،‬‬ ‫ب ‌ه ‪ 130‬ساڵی تر ناگه‌ن ‌ه ئامانج‪ .‬وتی‬ ‫من پیشرت وتبووم ب ‌ه ‪ 90‬ساڵ ناگه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێستا ده‌ڵێم ب ‌ه ‪ 130‬ساڵ‪ .‬یه‌كێ‬ ‫ل ‌ه سه‌ركرد ‌ه ئیسالمییه‌كان پرسیاری‬ ‫لێكرد‪ ،‬پێیوت ئاخۆ ئه‌و ‌ه بێئومێدكردمنان‬ ‫نییه‌؟ ل ‌ه وه‌اڵمدا وتی‪ :‬نه‌خێر ئه‌وه‌‬ ‫ڕاستییه‌‪ .‬وتی‪ :‬ب ‌ه جۆرێ تر ئیش بكه‌ن‪،‬‬ ‫زوو ده‌گه‌ن ‌ه ئامانج‪ ،‬ناوی ئیسالمی و‬ ‫دروشمی (ئیسالم چاره‌سه‌ر ‌ه و ‪ ) ..‬له‌‬ ‫خۆ دوورخه‌نه‌وه‌‪ .‬وتی جه‌ماعه‌تێك‬ ‫دروست بكه‌ن ناو و خیتابی ئیسالمی‬ ‫نه‌بێ‪ ،‬به‌ڵكو ل ‌ه كرداردا ئیسالمی بێت‪ ،‬بێ‬ ‫ئه‌وه‌ی ناویشی بهێنن و زاده‌ی ئیش و‬ ‫ژانی نیشتامن و میلله‌تی خۆت بێ‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ئه‌زمونی ئه‌ردۆگان‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی ئێستا ده‌بیرنێ‪ ،‬ته‌قه‌الی‬ ‫سه‌ركردایه‌تیی ئیسالمی تێپ ‌هڕاندنی‬ ‫ئه‌و قۆناغه‌ی ‌ه و خۆی بۆ شكستێكی‬ ‫تر ئاماد ‌ه ده‌كات‪ .‬ل ‌ه هه‌وڵی ئه‌وه‌دان‬ ‫شكسته‌كان ب ‌ه چه‌ند مه‌ترێك ل ‌ه خۆیان‬ ‫دوور بخه‌نه‌و ‌ه و ناوی چاكسازیی لێبنێن‪.‬‬ ‫هه‌ندێكیش ئاگای ل ‌ه شكست نییه‌‪ ،‬ئاگای‬ ‫ل ‌ه ئێش و ژانی الیه‌نگرانی نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫نه‌خشه‌ڕێگه‌ی‪ ،‬بوون ب ‌ه وه‌زیر و هاتوچۆ‬

‫گرفتێكی س�ه‌ره‌ك��ی و جه‌وهه‌ری‬ ‫ك�� ‌ه ب������ه‌رده‌وام ب���ووه‌ت���ه‌ ئاسته‌نگ‬ ‫ل �ه‌ب �ه‌رده‌م گه‌شه‌كردن و فراوانبوونی‬ ‫پێگه‌ی جه‌ماوه‌ریی ڕەوتی ئیسالمی له‌‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬نه‌بوونی تیۆرێكی سیاسی و‬ ‫دیدێكی ڕوون و دووربین بووه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫هه‌ر له‌ سه‌ره‌تای جموجوڵی سیاسییانه‌ی‬ ‫ئیسالمییه‌كانه‌و ‌ه ئاماده‌یی هه‌بووه‌‪ ،‬به‌‬ ‫هه‌ردوو به‌ره‌ی ئیخوانی و جیهادییه‌وه‌ و‬ ‫هه‌میشه‌ له‌ تێڕوانینێكی جوزئیی واقیعه‌وه‌‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وتیان ك���ردووه‌‪ ،‬وابه‌سته‌ی‬ ‫هه‌ندێك چه‌مكی گشتی و خ��وازراوو‬ ‫ب��وون كه‌ وایانكردووه‌ دوای ڕووداو و‬ ‫پێشهاته‌كان بكه‌ون به‌بێ‌ خۆئاماده‌كردنی‬ ‫پێشوه‌خت‪.‬‬ ‫دی��اره‌ تیۆری سیاسی به‌شێكه‌ له‌‬ ‫فیكری سیاسیی هه‌ر گ��رووپ و حیزب‬ ‫و ده‌وڵه‌تێك‪ ،‬ك ‌ه له ‌پاڵ بیروبۆچوون و‬ ‫به‌هاكاندا هه‌ڵسوكه‌وتی سیاسی ئاڕاسته‌‬ ‫ده‌كات‪ .‬ده‌توانین بڵێین تیۆر ڕێكخه‌ری‬ ‫په‌یوه‌ندیی نێوان فیكر و هه‌ڵسوكه‌وته‌‪،‬‬ ‫كه‌ واده‌ك��ات تێڕوانینی دروست گه‌اڵڵه‌‬ ‫بكرێت بۆ هه‌ر ڕووداو و پێشهاتێك و‬ ‫پێشوه‌خت خوێندنه‌وه‌ی بۆ بكرێت‪،‬‬

‫كۆبوونه‌وه‌یه‌كی هه‌ڕەمه‌كییه‌ له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای هه‌ستی دینی؟ یان درێژكراوه‌ی‬ ‫ڕایه‌ڵێكی جیهانییه‌ كه‌ كار بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی‬ ‫خیالفه‌ت له‌ جیهانی ئیسالمیدا ده‌كات؟‬ ‫ه �ه‌روه‌ه��ا ل���ه‌ڕووی گوتاریشه‌وه‌‬ ‫به‌رده‌وام جه‌خت له‌سه‌ر كۆمه‌ڵێك چه‌مك‬ ‫و وات��ای میسالی كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬شه‌رمن و‬ ‫بێوه‌اڵم بوو ‌ه ب ‌هرامبه‌ر زۆر پرسی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫و ناوچه‌یی و دژایه‌تییه‌كی نازانستی و‬ ‫بێبنه‌مای بۆ هه‌ندێكی تریان ده‌ربڕیوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش له‌ ئه‌نجامی نه‌بوونی شووناسێكی‬ ‫دیاریكراوه‌وه‌ بووه‪ .‬جارێك ئه‌م حیزبانه‌‬ ‫خۆیان وا منایشكردووه‌ كه‌ به‌رپرسن له‌‬ ‫ئایین و ئه‌خالقی خه‌ڵكی و گێڕانه‌وه‌ی‬ ‫تێگه‌یشتنی دروس��ت بۆ چه‌مكه‌كانی‬ ‫عه‌قیده‌ و ئیامن و مامه‌ڵه‌ی ڕۆژان �ه‌ی‬ ‫خه‌ڵك‪ ،‬هه‌ندێكجاریش وه‌كو به‌رگریكار له‌‬ ‫مافه‌ نه‌ته‌وه‌یی و نیشتامنییه‌كانی خه‌ڵك‬ ‫ده‌ركه‌وتوون‪ ،‬به‌اڵم به‌ دیدێكی میسالیانه‌‬ ‫له‌ ته‌رحكردنی چه‌مكی ئومه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌زۆر‬ ‫كاتیشدا هه‌ستاون به‌ په‌خشكردنه‌وه‌ی‬ ‫گوتارێكی تووند و تۆمه‌تباركردنی كۆمه‌ڵگا‬ ‫به‌الدان و دووركه‌وتنه‌وه‌ له‌ دین‪.‬‬ ‫ل �ه‌ڕووی سرتاتیژی كاركردنیشه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ردێكی گه‌وره‌یان هه‌ڵگرتووه‌ كه‌ هه‌رگیز‬ ‫(له‌م س�ه‌رده‌م�ه‌دا) ئه‌گه‌ری هاویشتنی‬

‫نه‌بووه‌‪ ،‬ئه‌ویش بریتیبوو ‌ه له‌ كاركردن بۆ‬ ‫گێڕانه‌وه‌ی خیالفه‌ت بۆ هه‌موو ئومه‌تی‬ ‫ئیسالمی و هه‌وڵدان بۆ په‌روه‌رده‌كردنی‬ ‫تاك بە تاكی كۆمه‌ڵگا له‌سه‌ر مه‌فهوم و‬ ‫تێگه‌یشتنی خۆیان‪ ،‬هاوكات ڕوانیین بۆ‬ ‫مه‌سه‌له‌ی حوكمداری و به‌ده‌ستهێنانی‬ ‫ده‌س��ه‌اڵت به‌ تێگه‌یشتنێكی شمولی و‬ ‫دیدێكی موسته‌حیل الی به‌ره‌ی ئیخوان و‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی به‌ هێز و كوده‌تا الی به‌ره‌ی‬ ‫جیهادی‪.‬‬ ‫بۆیه‌ هه‌میشه‌ ڕەوت���ی ئیسالمی‬ ‫له‌م ته‌نگژەی بێبه‌رنامه‌یی و ناڕۆشنیی‬ ‫دی��دی سیاسییه‌وه‌ هه‌نگاوی عه‌مه‌لیی‬ ‫زۆری ن���اوه‌‪ ،‬ی��ان باشرت بڵێم‪ ،‬واقیع‬ ‫به‌سه‌ریدا سه‌پاندووه‌‪ ،‬كه‌ هه‌رگیز له‌‬ ‫بیری سه‌ركرده‌كانیدا نه‌بووه‌‪ ،‬به‌اڵم دواتر‬ ‫كه‌ تێیكه‌وتوون هه‌وڵی تیۆریزه‌كردنیان‬ ‫داوه‌‪ ،‬یان بێوه‌اڵم بوون‪ ،‬یاخود تووشی‬ ‫دژیه‌كی له‌ هه‌ڵوێستدا بوون‪ .‬یه‌كگرتن و‬ ‫دابه‌شبوونی باڵه‌ جیاجیاكان و حیزبه‌كان‪،‬‬ ‫چوونه‌ ناو حكومه‌ت و به‌شداریی له‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن‪ ،‬یان نه‌كردن‪ ،‬نزیككه‌وتنه‌وه‌‬ ‫و دوورك �ه‌وت��ن �ه‌وه‌ له‌ هێزه‌كانی تری‬ ‫كوردستان و عێراق و په‌یوه‌ندییان له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌وڵه‌تانی ئیقلیمی و جیهانی‪ ،‬زۆر بابه‌تی‬ ‫تر‪ ،‬منوونه‌ی ئه‌و هه‌ڵوێستانه‌ن ك ‌ه له‌سه‌ر‬

‫كه‌ ئاوی سازگار و نیعمه‌تی نه‌بڕاوه‌ی‬ ‫لێیه‌»‪ .‬پاشان ك ‌ه چووه‌ ناو ئۆتۆمبێل ‌ه‬ ‫بۆمبڕێژكراوه‌كه‌وه‪ ‌،‬وتی «پێغه‌مبه‌ری‬ ‫خوا فه‌رموویه‌تی باشرتین شه‌هیدی‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌ ئه‌سپه‌كه‌شت له‌و جیهاده‌دا‬ ‫له‌گه‌ڵ خۆتدا تیابچێت‪ ،‬ئێوه‌ش هه‌ی‬ ‫ئ �ه‌وان �ه‌ی ئ �ه‌م ئۆتۆمبێله‌تان بۆ من‬ ‫بۆمبڕێژ ك���ردووه‌‪ ،‬خه‌متان نه‌بێت‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی ئه‌و پاداشته‌ی من له‌ خوا‬ ‫وه‌ری��ده‌گ��رم‪ ،‬به‌ر ئێوه‌ش ده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫ب �ه‌ ب��ێ ئ���ه‌وه‌ی ل �ه‌ پ��اداش��ت��ی منیش‬ ‫كه‌مببێته‌وه‌»‪ .‬پاشان به‌ڕێك ‌هو‌ت‪ .‬دوای‬ ‫كه‌مێك هاوڕێكانی له‌ دووره‌وه‌ و به‌ده‌م‬ ‫وتنی «الل ‌ه اك�بر»ە‌وه‌ وێنه‌ی دووكه‌ڵی‬ ‫ته‌قینه‌وه‌ی ئۆتۆمبیله‌كه‌یان پیشاندا و‬ ‫له‌سه‌ر شاشه‌كه‌ نووسیبوویان «كردارێكی‬ ‫خ��ۆك��وژی��ی ب��ه‌ ڕەت��ل��ێ��ك��ی س��ه‌رب��ازه‌‬ ‫سه‌فه‌وییه‌كاندا (كه‌ لێره‌دا مه‌به‌ستیان‬ ‫له‌ سه‌ربازه‌كانی حكومه‌تی عێراقه‌)»‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ چیرۆكی یه‌كێك له‌و ڤیدیۆیانه‌یه‌‬ ‫ك ‌ه ‌هی كه‌سێكی «ئیستیشهادی» ‌ەو‌ له‌‬ ‫یوتیوب باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪ .‬پرسیاره‌كه‌ لێره‌دا‬ ‫ئه‌وه‌یه‪ ‌:‬ئایا ئه‌م تێگه‌یشتن ‌ه بۆ ده‌قه‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان‪ ،‬تا چ ئاستێك ڕەنگدانه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و په‌یامه‌یه‌ كه‌ پێغه‌مب ‌هران به‌ گشتی‬ ‫هێناویانه‌‌؟ ئایا ‌هه‌ر ده‌قه‌ ئاینییه‌كان‌‬ ‫نین‌ كه‌ ئه‌م جۆره‌ له‌ توندوتیژی به‌رهه‌م‬ ‫ده‌هێنن كه‌ خوێنی هاوواڵتییه‌كی خۆی‬ ‫ته‌نها له‌به‌ر جیاوازیی مه‌زهه‌ب به‌‬ ‫حه‌اڵل بزانێت؟ ئایا ئه‌وه‌ی به‌رپرسه‌ له‌م‬ ‫ته‌رزه‌ بیركردنه‌وه‌ خودی ده‌قه‌كانن‪ ،‬یان‬ ‫به‌رهه‌مهێنه‌ری ده‌قه‌كانن؟‬ ‫ب��ه‌ تێگه‌یشتنی م��ن ئ���ه‌وه‌ی‬ ‫ك �ه‌ جێگه‌ی ئیشكاله‌‪ ،‬ئ��ه‌وه‌ی�� ‌ه كه‌‬ ‫سه‌رچاوه‌كانی فیكری ئیسالمی زۆرن‪،‬‬

‫قورئان‪ ،‬سوننه‌ت‪ ،‬ئیجامع‪ ،‬بۆچوونی‬ ‫‌‌‬ ‫قوتابخانه‬ ‫سه‌حابه‌ ‪ ...‬ت��اد‪ .‬مامه‌ڵه‌ی‬ ‫فیكرییه‌كانی ئیسالمیش له‌گه‌ڵ ئه‌م‬ ‫سه‌رچاوانه‌دا زۆر له‌ یه‌كدی جیاوازن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی ئ�ه‌م��ڕۆ تێزی بیركردنه‌وه‌ و‬ ‫ڕشته‌ی زاڵه‌‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ ك ‌ه ب��اوه‌ڕەی وایه‌‬ ‫تاك ‌ه تاكه‌ی ئایه‌ت و حه‌دیسه‌كان به‌‬ ‫هێنانه‌ده‌ره‌وه‌شیان له‌ سیاق ده‌بنه‌‬ ‫سه‌رچاوه‌ی هه‌موو جوڵه‌كانی ژیانیان‬ ‫و پێشیانوایه‌ كه‌ ئایین ده‌بێت ل ‌ه ورد‬ ‫و درشتی ژیانیاندا ڕێنوماییان بكات‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت ل ‌ه هه‌ستان و خه‌وتنیشدا‪.‬‬ ‫گرفتی ئه‌م ته‌رز ‌ه باوه‌ی فیكری ئیسالمی‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ده‌قه‌كان به‌ بێ لێكدانه‌وه‌ی‬ ‫مه‌به‌ست «مقاصد»ی بوونیان جێبه‌جێ‬ ‫ده‌كات‪ ،‬واته‌ به‌ الیه‌وه‌ گرنگ نیی ‌ه كه‌‬ ‫ئه‌سڵه‌ن فاڵن ‌ه ده‌ق بۆ بوونی هه‌یه‌ و چ‬ ‫مه‌به‌ستێكی له‌ پشته‌وه‌یه‌‪ ،‬به‌ڵكو گرنگ‬ ‫ته‌نها جێبه‌جێكردنێتی‪.‬‬ ‫ل ‌ه به‌رامبه‌ر ئه‌مه‌شدا ته‌رزێكی‬ ‫كه‌مرت باو هه‌یه‌‪ ،‬به‌ تایبه‌ت له‌ نێوان‬ ‫زانایانی (اص��ول) و له‌ نێوان گه‌نجه‌‬ ‫ئیسالمییه‌ ڕۆشنبیره‌كاندا‪ ،‬كه‌ پێیانوایه‌‬ ‫كۆی ئایینی ئیسالم بۆ پێكانی چه‌ند‬ ‫مه‌به‌ستێك (مقاصد) هاتووه‌‪ ،‬له‌وانه‌‬ ‫بره‌ودان به‌ ئازادی و كه‌رامه‌تی مرۆڤ‪.‬‬ ‫ده‌بێت ك��ۆی ده‌ق��ه‌ ئاینییه‌كان له‌م‬ ‫سیاقه‌دا رشۆڤه‌ بكه‌ین‪ ،‬ئه‌گه‌ر بێت و‬ ‫ل ‌ه ده‌ره‌وه‌ی ئه‌م‌ مه‌به‌ستانه‌ی ئایین‬ ‫بۆ بونیادنانیان هاتووه‌ و مه‌به‌ستی‬ ‫سه‌ره‌كییه‌تی بكرێنه‌ بزوێنه‌ری ژیان‪،‬‬ ‫مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ بكرێت‪ ،‬ئه‌وا به‌شێكی‬ ‫ئه‌و ده‌قانه‌ به‌رهه‌مهێنه‌ری توندوتیژی‬ ‫ده‌ب��ن و هه‌موو یه‌كێك له‌ ده‌قه‌كان‬ ‫به‌ جیا بۆخۆیان ده‌بنه‌ مه‌به‌ستێكی‬

‫سه‌ره‌كی‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌ی چۆن بزانین مه‌به‌سته‌كانی‬ ‫ئیسالم چین تاوه‌كو ده‌قه‌كانی تر به‌پێی‬ ‫ئه‌م مه‌به‌ستانه‌ بپێوین؟ له‌ڕاستیدا زانین‬ ‫و یه‌كالییكردنه‌وه‌ی ئه‌م مه‌به‌ستانه‌‬ ‫كارێكی نه‌كرده‌ نییه‌‪ ،‬به‌ تایبه‌ت بۆ‬ ‫توێژەرێكی لێبڕاو‪ .‬یه‌كه‌م پێداویستییه‌كی‬ ‫ئه‌م ك��اره‌ خۆدابڕینه‌ له‌ هه‌موو ئه‌و‬ ‫كاریگه‌ره‌ مێژووییانه‌ی‌ كه‌ بوونه‌ به‌شێك‬ ‫ل ‌ه ده‌قی دینی‪ ،‬واته‌ گه‌ڕانه‌وه‌یه‌ و بازدانه‌‬ ‫به‌سه‌ر مێژوودا و خوێندنه‌وه‌یه‌كی نوێی‬ ‫سه‌رچاوه‌ بنه‌ڕەتیه‌كه‌ی ئیسالمه‌ كه‌‬ ‫ئه‌ویش قورئانه‌‪ ،‬پاشانیش پێوانه‌كردنی‬ ‫هه‌موو سه‌رچاوه‌كانی تری ته‌رشیعه‌ به‌‬ ‫مه‌به‌سته‌ قورئانیه‌ بنه‌ڕەتییه‌كان‪.‬‬ ‫ئێستا من لێره‌دا به‌ منوونه‌یه‌ك‬ ‫مه‌به‌سته‌كه‌م ڕوون�ت�ر ده‌ك��ه‌م��ه‌وه‌‪،‬‬ ‫م��ن پێموایه‌ یه‌كێك ل �ه‌ مه‌به‌سته‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كانی هاتنی قورئان «ئازادی»ە‌‪،‬‬ ‫جا ئازادی بێت له‌ كۆیله‌یی‪ ،‬یان ئازادیی‬ ‫ڕاده‌رب��ڕی��ن‪ ،‬یان ئازادیی بیروباوه‌ڕ‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مه‌ چۆن ده‌بێته‌ مه‌به‌ستێكی‬ ‫سه‌ره‌كيی قورئان؟ له‌ قورئاندا له‌ چه‌ند‬ ‫شوێنێكدا باس له‌ ئازادكردنی كۆیله‌‬ ‫ك��راو ‌ه‪ ‌،‬به‌ ‌منوونه‌ كاتێك پیاوێك به‌‬ ‫خێزانه‌كه‌ی بڵێت تۆ وه‌ك دایكم وای‬ ‫(ظهار)‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌ له‌ناو عه‌ره‌بدا باوبووه‌‌‬ ‫و مه‌به‌ستیان ئه‌وه‌بووه‌ كه‌ ئیرت ناچنه‌‬ ‫الی هاوسه‌ره‌كانیان وه‌ك سزایه‌ك بۆیان‪،‬‬ ‫به‌اڵم قورئان دێت و ده‌ڵێت كه‌ هه‌ر‬ ‫كه‌سێك (ظهار)ی كرد وه‌ك ئه‌وه‌ی پێش‬ ‫مسوڵامن بوونی ده‌یكرد‪ ،‬ئه‌وا ده‌بێت‬ ‫به‌نده‌یه‌ك له‌ كۆیله‌یه‌تی ئازاد بكات‬ ‫پێش ئه‌وه‌ی بچێته‌وه‌ الی هاوسه‌ره‌كه‌ی‬ ‫( سوره‌ املجادلة‌ – ‪ ،)3‬هه‌ر كه‌سێكیش‬

‫سوێندێكی درۆی خ���وارد‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫یه‌كێك له‌ كه‌فاره‌ته‌كانی ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ك ‌ه ده‌بێت به‌نده‌یه‌ك له‌ كۆیالیه‌تی‬ ‫ئازاد بكات ( سورة‌ املائدة‌ – ‪،)89‬‬ ‫ه��ه‌ر مسوڵامنێكیش یه‌كێكی‬ ‫ت���ری ب��ه‌ ه �ه‌ڵ �ه‌ ك��وش��ت‪ ،‬ئ��ه‌وا‬ ‫به‌ده‌ر له‌وه‌ی ده‌بێت خوێنه‌كه‌ی‬ ‫ب��دات‪ ،‬ده‌بێت به‌نده‌یه‌كیش له‌‬ ‫كۆیله‌‌یه‌تی ئ��ازاد بكات (س��ورة‌‬ ‫النسا‌ء – ‪ .)92‬ئه‌م مه‌به‌سته‌ش له‌‬ ‫الی�ه‌ن مسوڵامن ‌ه یه‌كه‌مه‌كانه‌وه‌‬ ‫ك� ‌ه ته‌ماسی ڕاس��ت�ه‌وخ��ۆی��ان به‌‬ ‫پێغه‌مبه‌ر و هاتنی قورئانه‌وه‌‬ ‫ه �ه‌ب��ووه‌‪ ،‬زۆر ڕوون و ئاشكرا‬ ‫بووه‌‪ ،‬به‌ به‌ندایه‌تییه‌كی گه‌وره‌یان‬ ‫زانیوه‌ بۆ خوا‪ ،‬بۆیه‌ش چه‌ندین‬ ‫به‌نده‌یان ئازادكردووه‌‪ ‌،‬كه‌ پاشان‬ ‫هه‌ندێك ل�ه‌و به‌ندانه‌ بوونه‌ته‌‬ ‫نوخبه‌ی كۆمه‌ڵگای ئیسالمی‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫به‌ده‌ر له‌وه‌ی چه‌ندین ده‌قی تر‬ ‫هه‌ن كه‌ جه‌خت له‌سه‌ر ئازادیی‬ ‫بیروباوه‌ڕ و ڕاده‌ربڕین ده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫كۆی هه‌موو ئه‌مانه‌ پێامن ده‌ڵێن‬ ‫«ئازادی» مه‌به‌ستێكی قورئانییه‌ و‬ ‫ده‌بێت سه‌رتاپا و كۆی ده‌قه‌كانی‬ ‫تر به‌م ئاڕاسته‌یه‌دا به‌رین‪.‬‬ ‫به‌ بۆچوونی من‪ ،‬بۆ زاڵبوون‬ ‫به‌سه‌ر ئه‌م گرفته‌ گه‌ورانه‌ی كه‌ تێزی‬ ‫یه‌كه‌م دروستی كردووه‌‪ ،‬پێویسته‌ به‌‬ ‫هه‌موو الیه‌ك‪ ،‬هه‌ڵگری هه‌ر فیكر‬ ‫و بۆچوونێك بین‪ ،‬بره‌و ب ‌ه ته‌رزی‬ ‫دووه‌می بیركردنه‌وه‌ی ئیسالمییانه‌‬ ‫ب��ده‌ی��ن‪ ،‬چونك ‌ه له‌ كۆتاییدا بۆ‬ ‫هه‌موو الیه‌ك ئەمە باشرت ‌ه وه‌ك له‌‬ ‫زاڵبوونی ته‌رزی یه‌كه‌م‪.‬‬

‫ڕه‌وتی ئیسالمی له‌م ته‌نگژه‌ی‬ ‫بێبه‌رنامه‌یی و ناڕۆشنی دیدی سیاسییه‌و‌ه‬ ‫هه‌نگاوی عه‌مه‌لی زۆریناوه‌‬

‫چیرۆكی گه‌نجێك‪ ،‬پرسێك بۆ لێكۆڵینه‌وه‌ی زیاتر‬

‫جه‌الل حه‌سه‌ن‬ ‫دوای ئه‌وه‌ی هه‌ندێك ئایه‌ت‬ ‫و فه‌رمووده‌ی به‌كارهێنا كه‌ باسی‬ ‫جیهادیان ده‌كرد‪ ،‬لێكدانه‌وه‌ی بۆ‬ ‫كردن‪ ،‬پێیوابوو كه‌ خۆته‌قاندنه‌وه‌‬ ‫باشرتین ڕێگه‌یه‌ ب��ۆ تۆقاندنی‬ ‫دوژمنه‌ سه‌فه‌وییه‌كان‪ ،‬نزیكرتین‬ ‫ڕێگه‌شه‌ بۆ گه‌یشنت به‌ به‌هه‌شتی‬ ‫خوا‪ .‬دوای كه‌مێك و پێش ئه‌وه‌ی‬ ‫خ��ۆی و ئۆتۆمبێله‌كه‌ی ب��ه‌ره‌و‬ ‫خۆته‌قاندنه‌وه‌ بڕۆن‪ ،‬خۆی هه‌ڵدایه‌‬ ‫ناو ئه‌و ڕووب��اره‌ی ل ‌ه ته‌نیشتیه‌وه‌‬ ‫ب��وو‪ ،‬وتی «ئه‌مه‌ چیی ‌ه ئه‌م ئاوه‌‬ ‫لیخن و گه‌رمه‌‪ ،‬من دوای ته‌نها‬ ‫یه‌ك كاتژمێری تر ده‌گه‌مه‌ شوێنێك‬

‫««‬

‫مه‌سعود عه‌بدولخالق‬

‫د‪ .‬ئیسامعیل به‌رزنجی‬

‫ئ�ه‌گ�ه‌ره‌ك��ان��ی لێكبدرێته‌وه‌‪ ،‬ب��ۆ هه‌ر‬ ‫ئه‌گه‌رێكیش ڕێوشوێنی تایبه‌تی دابرنێت‬ ‫له‌ حاڵه‌تی ڕوودانیدا‪.‬‬ ‫ب��ه‌درێ��ژای��ی م��ێ��ژووی ڕاب��وون��ی‬ ‫ئیسالمی ل�ه‌ ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ئ��ه‌م دی��د و‬ ‫تێڕوانینه‌ نه‌بووه‌‪ ،‬به‌ڵكو درووستبوونی‬ ‫حیزبی ئیسالمی زیاتر كۆبوونه‌وه‌ بووه‌‬ ‫له‌سه‌ر هه‌ست و شعورێكی دینی‪ ،‬كه‌‬ ‫وه‌ك به‌شێك له‌ ئه‌نجامدانی ئه‌ركی‬ ‫ئایینی و زه‌رووره‌ت��ی واقیعی بووه‌‪ ،‬یان‬ ‫درێژكراوه‌ی ڕێكخستنێكی جیهانی بووه‌‪،‬‬ ‫كه‌ كه‌مرت تایبه‌مته‌ندیی ناوچه‌یی تێدا‬ ‫له‌به‌رچاو گیراوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش وایكردووه‌ به‌‬ ‫گۆڕانی واقیع و هاتنه‌ئارای كه‌شوهه‌وای‬ ‫ن��وێ‪ ‌،‬حیزبی ئیسالمی ب �ه‌دوای ده‌رچه‌‬ ‫و ڕێگای ت��ردا بگه‌ڕێت بۆ هه‌ڵكردن‬ ‫له‌گه‌ڵ بارودۆخه‌كه‌دا‪ ،‬به‌مه‌ش هه‌ندێك‬ ‫هه‌نگاوی كرداره‌كیی ن��اوه‌ كه‌ دوات��ر‬ ‫ك��ه‌وت��ووه‌ت��ه‌ ت�ه‌ف��س��ی��رك��ردن و پاساو‬ ‫هێنانه‌وه‌ ب��ۆی‪ ،‬له‌وانه‌یه‌ هه‌ندێكجار‬ ‫پێچه‌وانه‌ی ئاڕاسته‌ی پێشووی بووبێت‪،‬‬ ‫یان زۆرجار ئۆرگانه‌كانی به‌ سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫و هه‌ریه‌كه‌یان به‌ تێگه‌یشتنێك مامه‌ڵه‌یان‬ ‫كردبێت‪ ،‬وه‌ك ئ��ه‌وه‌ی شتێك نه‌بێت‬ ‫به‌یه‌كیانه‌وه‌ ببه‌ستێت و هه‌ره‌یه‌كه‌یان له‬ ‫‌ئاشێك باراشیان لێكردووه‌‪.‬‬ ‫غیابی ئه‌م تیۆره‌ سیاسییه‌ی كه‌ هێزی‬ ‫پێشكه‌وتنی ڕووداوه‌كان و خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫دروس��ت ده‌به‌خشێت‪ ،‬وای��ك��ردووه‌ كه‌‬ ‫(شووناس) و (گوتار) و (سرتاتیژ)ی حیزبه‌‬ ‫ئیسالمیه‌كان به‌ ناڕۆشنی و تێكه‌ڵ و‬ ‫پێكه‌ڵی مبێنێته‌وه‌‪ ،‬واته‌ پێناسی حیزب‬ ‫ته‌مومژاوی بووه‌‪ ،‬ن ‌هزانراوه‌ ئایا حیزبی‬ ‫سیاسییه‌؟ ڕێكخراوێكی خێرخوازییه‌؟‬

‫بنه‌مایه‌كی تیۆریی زانستی و بڕیاری‬ ‫پێشوه‌خت نه‌بوون‪.‬‬ ‫باشرتین هه‌ل كه‌ بۆ ڕەوتی ئیسالمی‬ ‫ڕەخسا‪ ،‬قۆناغی خه‌باتی ئۆپۆزسیۆنبوون‬ ‫بوو‪ ،‬كه‌ ئه‌ویش كرا ب ‌ه قوربانی ناڕۆشنیی‬ ‫گوتار و نه‌گرتنه‌به‌ری میكانیزمی گونجاو و‬ ‫هاوچه‌رخ بۆ مامه‌ڵ ‌ه له‌گه‌ڵ ڕووداوه‌كاندا‪.‬‬ ‫به‌شداریكردن له‌ خۆپیشاندانه‌كان و‬ ‫هه‌ڵبژاردنی به‌ره‌ی گه‌ل و به‌رگریی له‌‬ ‫مافی خه‌ڵك و ڕووداوه‌ك��ان��ی ناوچه‌كه‌‪،‬‬ ‫ده‌رفه‌تێكی باشیان بۆ ڕەوت��ی ئیسالمی‬ ‫ڕەخ��س��ان��د‪ ،‬ب���ه‌اڵم ن �ه‌ب��وون��ی پ�لان بۆ‬ ‫ته‌وزیفكردنی ئه‌م ب��اره‌‪ ،‬به‌كارهێنانی‬ ‫ل�ه‌ ب �ه‌رژەوه‌ن��دی��ی سیاسیی خ��ۆی��ان و‬ ‫هه‌نگاو هه‌ڵنه‌گرتنی مه‌نهه‌جی‪ ،‬ئه‌مه‌شی‬ ‫تاڕاده‌یه‌كی زۆر له‌باربرد‪.‬‬ ‫ئیرت كاتی ئ�ه‌وه‌ هاتوو ‌ه قه‌ناعه‌ت‬ ‫به‌وه‌ بهێنن كه‌ چیدی ناكر ‌ێ سیاسه‌ت به‌‬ ‫هه‌ندێك عه‌قڵی الواز و ته‌سك بكرێت‪،‬‬ ‫دوور له‌ تیۆریزه‌كردنی زانستییانه‌ و‬ ‫پشتگوێخستنی دنیایه‌ك ڕاوبۆچوون و‬ ‫به‌رهه‌می بیرمه‌ندان و وه‌النانی تێزه‌‬ ‫فیكری و زانستییه‌كانی بواری سیاسه‌ت‪.‬‬ ‫ده‌ب ‌ێ ئه‌و تێگه‌یشتنه‌ فه‌رامۆش بكرێت‬ ‫ك �ه‌ س�ه‌رك��ردای�ه‌ت��ی��ی سیاسیی ڕەوت��ی‬ ‫ئیسالمی پێیوایه‌ ده‌بێت سیاسه‌ت وه‌كو‬ ‫ئه‌وه‌ی ئه‌و تێیگه‌یشتووه‌ بكرێت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ده‌ب ‌ێ وه‌كو ئه‌وه‌ی كه‌ هه‌ی ‌ه موماره‌سه‌‬ ‫بكرێت‪.‬ئه‌گه‌ر ل ‌ه قۆناغه‌كانی ڕابردووشدا‬ ‫ئه‌م باره‌ مانه‌وه‌ی له‌ گۆڕەپانی سیاسیدا‬ ‫بۆ ده‌سته‌به‌ر كردبێت‪ ،‬ئه‌وا له‌مه‌ودوا‬ ‫ن�ه‌ك فراوانبوونی پێگه‌ی ج�ه‌م��اوه‌ری‪،‬‬ ‫به‌ڵكو مانه‌وه‌ی حیزبه‌ ئیسالمییه‌كان به‌و‬ ‫قه‌باره‌یه‪ ‌،‬ده‌كه‌وێته‌ مه‌ترسییه‌وه‌‪.‬‬

‫قوتابخانه‬ ‫‌‌‬ ‫مامه‌ڵه‌ی‬ ‫فیكرییه‌كانی ئیسالمیش‬ ‫له‌گه‌ڵ سه‌رچاوه‌كانی‬ ‫فیكری ئیسالمیی زۆر‬ ‫ل ‌ه یه‌كدی جیاوازن‬

‫‪15‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ ،)56‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/10/22‬ساڵی دووەم‬

‫گفتوگۆ‬

‫ئارام قادر‪ ،‬پەرلەمانتارى کۆمەڵى ئیسالمی‬

‫گه‌ر ئیسالمییه‌كان ئۆپۆزسیۆن نه‌بوونایه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كورسییانه‌شیان نه‌ده‌هێنا‬ ‫به‌یان‪ :‬ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان چۆن ده‌بینی؟‬ ‫ئ��ارام ق��ادر‪ :‬ئ�ه‌و ده‌رئه‌نجامانه‌ی‬ ‫له‌ الیه‌ن كۆمسیۆنه‌وه‌ راگه‌یه‌ندراون‪،‬‬ ‫ده‌رئه‌نجامێكی واقیعی نین بۆ هه‌رێمی‬ ‫كوردستان له‌ رووی سیاسییه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌و هه‌ڵبژاردنه‌ ره‌نگدانه‌وه‌ی واقیعی‬ ‫حیزبه‌ سیاسییه‌كان نییه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌‬ ‫ه��ۆی ئ �ه‌و ساخته‌كارییه‌ی چه‌ندین‬ ‫ساڵه‌ له‌ هه‌رێمی كوردستان ده‌كرێت‬ ‫و تا ئێستاش به‌رده‌وامه‌‪ .‬كۆمسیۆنیش‬ ‫به‌رپرسیاری یه‌كه‌مه‌ له‌ هه‌موو ئه‌و‬ ‫ساخته‌كارییه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌پێی یاسا پێویسته‌‬ ‫كۆمسیۆن ه�ه‌م��وو رێگرییه‌ك بكات‬ ‫ل �ه‌وه‌ی ساخته‌كاری بكرێت‪ ،‬پێویسته‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنێكی پاكوبێگه‌رد ئه‌نجام بدرێت‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم له‌ چه‌ندین ده‌روازه‌وه‌ زۆر به‌‬ ‫ئاسانی ساخته‌كاری ده‌كرا‪ .‬ئه‌و كۆمسیۆنه‌‬ ‫نه‌یتوانی ئه‌و كه‌لێنانه‌ بگرێت كه‌ له‌‬ ‫رێنامییه‌كاندا هه‌بوون‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬هه‌رسێ الیه‌نی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ن��اڕەزای��ی خ��ۆی��ان ل �ه‌ ئه‌نجامه‌كانی‬ ‫هه‌ڵبژاردن ده‌ربڕی و سكااڵیان تۆماركرد‪،‬‬ ‫ب �ه‌ ب���ڕوای ت��ۆ س��ك��ااڵی الیه‌نه‌كانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن هیچ كاریگه‌ریی ده‌بێت‬ ‫له‌سه‌ر گۆڕینی ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردن؟‬ ‫ئارام قادر‪ :‬به‌ داخه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌موو جومگه‌كانی ژیان له‌ هه‌رێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ب�� ‌ه ح��ی��زب��ی ك����راون‪ ،‬له‌‬ ‫الی��ه‌ن ه���ه‌ردوو حیزبی ده‌س �ه‌اڵت �ه‌وه‌‬ ‫كۆنرتۆڵ كراون‌‪ ،‬له‌و ب��اوه‌ڕەدا نیم هیچ‬ ‫گۆڕانكارییه‌ك ئه‌نجام بدرێت‪ .‬كاتێك‬ ‫تانه‌دان یان سكااڵ ئه‌نجامی ده‌بێت كه‌‬ ‫دادگاگان و كۆمسیۆنی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫سه‌ربه‌خۆ بن‪ ،‬به‌اڵم به‌ هۆی كاریگه‌ریی‬ ‫حیزبی له‌سه‌ر هه‌موو جومگه‌كانی ژیان‪،‬‬ ‫پێشبینی ناكه‌م سكااڵكان گۆڕانكاریی‬ ‫ئه‌وتۆ له‌ ئه‌نجامه‌كاندا دروستبكه‌ن‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬سه‌باره‌ت به‌ ده‌نگی دوو‬ ‫پارته‌ ئیسالمییه‌كه‌‪ ،‬یه‌كگرتوو و كۆمه‌ڵ‪،‬‬ ‫بۆچوونی جیاواز هه‌یه‌‪ ،‬هه‌ندێك ژماره‌ی‬ ‫كورسی ده‌كه‌نه‌ پێوه‌ر و پێیانوایه‌ ئه‌وه‌‬ ‫سه‌ركه‌وتنه‌‪ ،‬هه‌ندێكی تر باس له‌ ژماره‌ی‬ ‫ده‌نگ ده‌ك�ه‌ن‪ ،‬پێتانوایه‌ ئیسالمییه‌كان‬ ‫شكستیان هێناوه؟ رای تۆ له‌و باره‌وه‌‬ ‫چییه‌؟‬ ‫ئ��ارام ق��ادر‪ :‬ئ�ه‌وه‌ی رای جیاوازیی‬ ‫هه‌یه‪ ‌،‬خوێندنه‌وه‌یه‌كی سه‌یره‌! چونكه‌‬ ‫(‪ )2005‬هه‌ردوو لیستی ئیسالمی (‪)15‬‬ ‫كورسییان هێنابوو‪ ،‬ئێستا (‪ )2013‬هه‌شت‬ ‫موالیدی ن��وێ به‌شداریی هه‌ڵبژاردن‬ ‫ده‌ك���ات‪ ،‬ئێستا ته‌نها دوو كورسییان‬ ‫زی��اد ك��ردووه‌‪ ،‬جێگه‌ی پرسیاره‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫كه‌سێك بڵێت ئێمه‌ زیادمانكردووه‌‪ ،‬یا‬ ‫سه‌ركه‌وتنامن به‌ده‌ستهێناوه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬كه‌واته‌ تۆ ه��اوڕای له‌گه‌ڵ‬ ‫ئ�ه‌وان�ه‌ی كه‌ پێیانوایه‌ ئه‌مه‌ شكستی‬ ‫ئیسالمییه‌كانه‌ نه‌ك سه‌ركه‌وتن؟‬ ‫ئ����ارام ق����ادر‪ :‬ب��ه‌ دڵ��ن��ی��ای��ی �ه‌وه‌‪،‬‬

‫له‌م گفتوگۆیه‌دا‪ ،‬ئارام قادر‪ ،‬ئه‌ندامی خولی سێیه‌می په‌رله‌مانی كوردستان له‌سه‌ر فراكسیۆنی كۆمه‌ڵی ئیسالمی‪ ،‬باس ل ‌ه‬ ‫ده‌ره‌نجامه‌كانی هه‌ڵبژاردن و پێگه‌ی حیزب ‌ه ئیسالمییه‌كان و ئۆپۆزسیۆن ده‌كات و پێیوای ‌ه ئیسالمییه‌كان له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا‬ ‫سه‌ركه‌وتو نه‌بوون و ده‌ڵێت «جێگه‌ی پرسیار ‌ه ئه‌گه‌ر كه‌سێك بڵێت ئێم ‌ه زیادمانكردووه‌‪ ،‬یا سه‌ركه‌وتنمان به‌ده‌ستهێناوه‌»‪.‬‬ ‫ئه‌و پێشیوایه‌ تێكڕای الیه‌نه‌كانی ئۆپۆزسیۆن ل ‌ه خولی سێیه‌می په‌رله‌مان كاریگه‌رییان زۆر نه‌بووه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر كاریگه‌رییان‬ ‫زۆر بوایه‌‪ ،‬ده‌بوو كورسییه‌كانیان زۆر زیادی بكردای ‌ه و حكومه‌تیان پێكبهێنایه‌‪ .‬ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ پێشیوای ‌ه رووداو ‌ه‬ ‫هه‌رێمییه‌كان‪ ،‬به‌ تایبه‌ت كوده‌تاكه‌ی میسر‪ ،‬كاریگه‌ریی نه‌رێنیی له‌سه‌ر كه‌مبوونه‌وه‌ی ده‌نگی ئیسالمییه‌كان هه‌بووه‌‪.‬‬ ‫گفتوگۆ‪ :‬بەیان‬

‫ئ��ی��س�لام��ی��ی �ه‌ك��ان پ��ێ��وی��س��ت��ی��ان ب ‌ه‬ ‫به‌خۆداچوونه‌وه‌ی جددی هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫كورسییه‌كانیان له‌گه‌ڵ (‪ )2005‬گۆڕانكاریی‬ ‫ئه‌وتۆی به‌خۆوه‌ نه‌بینیوه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬ئۆباڵی ئه‌م شكست ‌ه له‌ ئه‌ستۆی‬ ‫كێیه‌‪ ،‬سه‌ركرده‌ی پارت ‌ه ئیسالمییه‌كان‪ ،‬یان‬ ‫ئه‌ندام و كادیرانی ناوه‌ندی؟‬ ‫ئارام قادر‪ :‬ناكرێت بڵێین له‌ ئه‌ستۆی‬ ‫ئه‌ندامانه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا سه‌ركردایه‌تی و‬ ‫مه‌كته‌ب سیاسییه‌كان نه‌خشه‌داڕێژەر‌ن‪،‬‬ ‫دابه‌شكردنی دارای��ی و پاره‌ له‌ ده‌ست‬ ‫ئه‌وانه‌‪ ،‬پالن له‌ ده‌ست ئه‌وانه‌‪ ،‬رێنامیی‬ ‫ده‌رك���ردن له‌ ده‌س��ت ئ �ه‌وان �ه‌‪ ،‬هه‌موو‬ ‫ئیجرائاتێك له‌ ده‌ستی سه‌ركردایه‌تییدایه‌‪،‬‬ ‫به‌ دڵنیاییه‌وه‌ شكسته‌كه‌ش له‌ ئه‌ستۆی‬ ‫ئه‌واندایه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر ئه‌ندامانی تر به‌شداربن‬ ‫له‌ نه‌خشه‌دانان و به‌رنامه‌ڕێژیی كاری‬ ‫ح��ی��زب‪ ،‬ئ �ه‌وك��ات �ه‌ ئ���ه‌وان به‌شێك له‌‬ ‫به‌رپرسیاریه‌تییان ده‌كه‌وێته‌ ئه‌ستۆ‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ كاتێكدا هه‌موو بڕیاره‌كان له‌ ده‌ستی‬ ‫سه‌ركردایه‌تیدایه‌ و خۆی بڕیار ده‌دات‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ به‌رپرسیاریه‌تییه‌كه‌ش له‌ ئه‌ستۆی‬ ‫ئ �ه‌وان��دای �ه‌‪ ،‬خ��ۆ ئ�ه‌گ�ه‌ر ئه‌ندامانیش‬ ‫ك �ه‌م��ت �ه‌رخ �ه‌م ب��ووب��ن‪ ،‬ئ �ه‌وی��ش هه‌ر‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ ئه‌ستۆی سه‌ركردایه‌تی‪ ،‬بۆچی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی لێپێچینه‌وه‌ی نه‌كردووه‌؟‬ ‫به‌یان‪ :‬چ��وار ساڵی راب���ردوو‪ ،‬دوو‬ ‫پارته‌ ئیسالمییه‌كه‌ ئۆپۆزسیۆن بوون و‬

‫خاوەىن ئیمتیاز و سەرنووسەر‪:‬‬ ‫هاوژین عومەر کەریم‬ ‫‪hawzheenk@yahoo.com‬‬ ‫‪07701543488‬‬

‫داكۆكیكاری خواستی هاوواڵتیان بوون‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ هه‌ڵبژاردندا نه‌بوونه‌ هێزێكی‬ ‫كاریگه‌ر و كورسییه‌كانیان زۆر زیادی‬ ‫نه‌كرد‪ ،‬به‌ بڕوای تۆ هۆكاری ئه‌مه‌ بۆچی‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌؟‬ ‫ئ���ارام ق���ادر‪ :‬ئ �ه‌گ �ه‌ر دوو پارته‌‬ ‫ئیسالمییه‌كه‌ ئۆپۆزسیۆن نه‌بوونایه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كورسییانه‌شیان به‌ده‌ست نه‌ده‌هێنا كه‌‬ ‫ئێستا هه‌یانه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬الیه‌نی تریش وه‌كو ئه‌وان‬ ‫ئۆپۆزسیۆن ب��وو‪ ،‬بۆچی ئیسالمییه‌كان‬ ‫نه‌یانتوانی ئه‌وه‌ بكه‌نه‌ خاڵی به‌هێزی‬ ‫خۆیان؟‬ ‫ئارام قادر‪ :‬به‌دڵنیاییه‌وه‌ الیه‌نه‌كانی‬ ‫تری ئۆپۆزسیۆنیش كاریگه‌رییان زۆر‬ ‫نه‌بووه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر كاریگه‌رییان زۆر بوایه‌‪،‬‬

‫ده‌بوو كورسییه‌كانیان زۆر زیادی بكردایه‌‬ ‫و حكومه‌تیان پێكبهێنایه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌ی���ان‪ :‬ه����ه‌روه‌ك����و بینیامن‬ ‫بانگخوازه‌كان له‌ لیستی ئیسالمییه‌كان‬ ‫ده‌نگی زۆرتریان هێنا له‌ سیاسییه‌كان‪،‬‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی تۆ بۆ ئه‌مه‌ چییه‌؟‬ ‫ئارام قادر‪ :‬ئه‌مه‌ شتێكی رسوشتییه‌‬ ‫و چاوه‌ڕوانكراو ‌ه بۆ واقیعی كوردستان‪،‬‬ ‫بێگومان بانگخواز و زان��ای ئایینی و‬ ‫كه‌سایه‌تییه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان خاوه‌ن‬ ‫پێگه‌ و نفوزی تایبه‌تین له‌ناو كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫كورده‌واریدا‪ ،‬خه‌ڵكی متامنه‌ی به‌و جۆره‌‬ ‫كه‌سانه‌ هه‌یه‌ بۆ ئ�ه‌وه‌ی له‌ داهاتوودا‬ ‫رۆڵی خۆی ببینێ‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬پێتوانییه‌ ئه‌مه‌ كاریگه‌ریی‬ ‫سلبی ده‌ك��ات��ه‌ س��ه‌ر ئ���ه‌دای حیزبه‌‬

‫ئه‌گه‌ر الیه‌نه‌كانی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫كاریگه‌رییان زۆر بوایه‌‪ ،‬ده‌بوو‬ ‫كورسییه‌كانیان زۆر زیادی بكردایه‌‬ ‫‪------‬‬‫شكستی ئیسالمییه‌كان له‌ ئه‌ستۆی‬ ‫سه‌ركردایه‌تیاندایه‌‬

‫بەڕێوەبەرى کارگێڕى‪:‬‬ ‫جیهانگیر ئەحمەد‬ ‫‪bayanreklam@yahoo.com‬‬ ‫‪07702455504‬‬

‫بەڕێوەبەرى هونەرى‪:‬‬ ‫ڕەوشت محەمەد‬ ‫‪rawshtmail@yahoo.com‬‬ ‫‪07501112083‬‬

‫ئیسالمییه‌كان‪ ،‬چونكه‌ په‌رله‌مان هێنده‌ی‬ ‫شوێنی سیاسییه‌كانه‌ شوێنی بانگخوازه‌كان‬ ‫نییه‌؟‬ ‫ئ����ارام ق����ادر‪ :‬ب��ه‌ دڵ��ن��ی��ای��ی �ه‌وه‌‬ ‫ئێمه‌ ماومانه‌ بگه‌ینه‌ ئ �ه‌و ئاسته‌ی‬ ‫تایبه‌مته‌ندییه‌كان جیابكه‌ینه‌وه‌‪ .‬تا ئێستا‬ ‫چوار خولی هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مان به‌ڕێوه‌‬ ‫چوون‌‪ ،‬په‌رله‌مان كارا نه‌بووه‌ و رۆڵی خۆی‬ ‫به‌ ته‌واوی نه‌بینیوه‌‪ ،‬تا ئێستاش خه‌ڵكی‬ ‫به‌ ته‌واوی ئاشنا نین‌ به‌ رۆڵ و ئه‌رك و‬ ‫كاری په‌رله‌مان‪ ،‬نازانن چ جۆره‌ كه‌سێك‬ ‫بۆ په‌رله‌مان گونجاوه‌‪ ،‬بۆی ‌ه بۆ ئه‌م قۆناغه‌‬ ‫ئه‌وه‌ به‌ دیارده‌یه‌كی رسوشتی ده‌زانم‪.‬‬ ‫مه‌سه‌له‌ی كاندیدكردنی زانایان‬ ‫په‌یوه‌ست نییه‌ به‌ حیزبه‌ ئیسالمییه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو عه‌ملانییه‌كانیش چه‌ندین زانایان‬ ‫كاندیدكردووه‌ تا ببێت ‌ه هۆكارێك بۆ‬ ‫كۆكردنه‌وه‌ی ده‌نگ‪.‬‬ ‫ب�ه‌ی��ان‪ :‬ده‌وت��رێ��ت ش��ێ��وازی كاری‬ ‫ئیسالمییه‌كان ته‌قلیدیی ‌ه و پێویستی به‌‬ ‫گۆڕانكارییه‌‪ ،‬ده‌بێت ئیسالمییه‌كان چ‬ ‫گۆڕانكارییه‌ك بكه‌ن له‌ شێوازی كاریاندا؟‬ ‫ئارام قادر‪ :‬پرسیارێكی جددی هه‌یه‌‬ ‫ده‌بێت له‌ ئیسالمییه‌كان بكرێت‪ :‬ئایا‬ ‫ئیسالمییه‌كان‪ ،‬له‌ هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ده‌یانه‌وێت بگه‌نه‌ ده‌سه‌اڵت و حوكمڕانی‬ ‫بكه‌ن؟ ئه‌گه‌ر مبانه‌وێت حوكمڕانی له‌‬ ‫كوردستان بكه‌ین‪ ،‬پێویسته‌ گوتاری الیه‌نه‌‬

‫ئەنداماىن بۆرد‪:‬‬ ‫سەاڵح ساالر‬ ‫ئیدریس سیوەیىل‬ ‫محەمەد جەمال‬

‫ئیسالمییه‌كان گۆڕانكاریی تێدا بكرێت‪،‬‬ ‫ده‌بێت گوتاریان بۆ هه‌موو شه‌قام بێت‪،‬‬ ‫گوتارێك نه‌بێت په‌یوه‌ست بێت به‌‬ ‫نوخبه‌یه‌كه‌وه‌‪ ،‬گوتارێك نه‌بێت ته‌نها بۆ‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ی به‌ دیدگایه‌كی ئیسالمی‬ ‫بیرده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو گوتارێك بێت هه‌موو‬ ‫شه‌قام بگرێته‌وه‌‪ .‬ب ‌ه جۆرێك مامه‌ڵه‌‬ ‫بكه‌ن كه‌ خۆیان به‌ خاوه‌نی هه‌موو‬ ‫چین و توێژەكان و هه‌موو كێشه‌كانی‬ ‫میلله‌ت بزانن‪ ،‬ئه‌مه‌ به‌شێوه‌یه‌ك بێت كه‌‬ ‫خه‌ڵك بزانێت چاره‌سه‌ری كێشه‌كانی له‌و‬ ‫حیزبه‌دا ده‌بینێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌یان‪ :‬هه‌ندێك نووسه‌ری ئیسالمی‬ ‫جیاكردنه‌وه‌ی بانگه‌واز و سیاسه‌ت به‌‬ ‫یه‌كێك له‌ رێگه‌چاره‌كان داده‌ن��ێ��ن‪ ،‬تۆ‬ ‫هاوڕای له‌گه‌ڵیان؟‬ ‫ئ���ارام ق���ادر‪ :‬نه‌خێر‪ ،‬م��ن له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌دا نیم‪ ،‬به‌ڵكو پێویسته‌ تایبه‌مته‌ندی‬ ‫جیابكرێته‌وه‌‪ .‬ئیسالم به‌رفراوانه‌ و جێگای‬ ‫هه‌موو دیدگاكانی تێدا ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫پێویست ناكات جیاكاری بكه‌ین‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ده‌بێت ه �ه‌وڵ بده‌ین تایبه‌مته‌ندی و‬ ‫پسپۆڕیی جیابكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬به‌و مانایه‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵێك له‌ناو ئیسالمییه‌كان گرنگی به‌‬ ‫زانسته‌ ئیسالمییه‌كان بده‌ن و پسپۆڕیی‬ ‫تێدا بهێنن‪ ،‬كۆمه‌ڵێكی تر له‌ ب��واری‬ ‫ئابووریی ئیسالمی‪ ،‬هه‌ندێكی تر له‌ بواری‬ ‫سیاسه‌تی ئیسالمی‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌سه‌ر بنه‌مای‬ ‫جیاكردنه‌وه‌ی تایبه‌مته‌ندی و پسپۆڕی‪،‬‬ ‫نه‌ك له‌سه‌ر بنه‌مای ئه‌وه‌ی هه‌ركه‌سه‌ و‬ ‫كار بۆ خۆی بكات و هیچ هه‌ماهه‌نگییه‌ك‬ ‫له‌ نێوانیاندا نه‌بێت‪.‬‬ ‫ده‌بێت ل ‌ه ئێستادا ئیسالمییه‌كان‬ ‫گوتاری سیاسییان رێكبخه‌نه‌وه‌‪ ،‬گوتارێك‬ ‫بێت كه‌ بزوێنه‌ری شه‌قام بێت‪ ،‬چاره‌سه‌ری‬ ‫كێشه‌ی تێكڕای چین و توێژەكانی پێ‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ب �ه‌ی��ان‪ :‬هه‌ست ب �ه‌ جموجوڵێك‬ ‫ده‌كرێت له‌الیه‌ن كۆمه‌ڵ و یه‌كگرتووەوە‬ ‫بۆ به‌خۆداچوونه‌وه‌‪ ،‬چه‌ند به‌و هه‌واڵنه‌‬ ‫گه‌شبینی؟‬ ‫ئ��ارام ق��ادر‪ :‬به‌م تێڕوانینه‌ی ئێستا‬ ‫ك ‌ه به‌خۆداچوونه‌و ‌ه ته‌نها بریتی بێت له‌‬ ‫دروستكردنی لیژنه‌‪ ،‬ئه‌نجامێكی ئه‌وتۆی‬ ‫نابێت‪ .‬هه‌ر پارتێكی سیاسی كاروباری‬ ‫بووه‌ پێكهێنانی لیژنه‌ی و لیژنه‌كاری‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫جۆرێكه‌ له‌ تێپه‌ڕاندنی كات و قۆستنه‌وه‌ی‬ ‫كێشه‌كان نه‌ك چاره‌سه‌ری كێشه‌كان‪.‬‬ ‫ب���ه‌ی���ان‪ :‬ه �ه‌ن��دێ��ك س���ه‌رك���رده‌ی‬ ‫ئیسالمی باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ رووداوه‌‬ ‫ه�ه‌رێ��م��ی��ی�ه‌ك��ان‪ ،‬ب �ه‌ ت��ای��ب�ه‌ت میرس‪،‬‬ ‫كاریگه‌ریی هه‌بوو له‌سه‌ر كه‌مبوونه‌وه‌ی‬ ‫ده‌نگی ئیسالمییه‌كان؟‬ ‫ئارام قادر‪ :‬به‌ دڵنیاییه‌وه‌ كاریگه‌ریی‬ ‫راسته‌وخۆی هه‌بوو‪ .‬له‌كاتێكدا به‌هاری‬ ‫ع �ه‌ره‌ب��ی ده‌ستیپێكرد‪ ،‬خۆپیشاندان‬ ‫ل ‌ه هه‌رێمی كوردستان ده‌ستیپێكرد‪.‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ كوردستان راسته‌وخۆ له‌ژێر‬ ‫كاریگه‌ریی رووداوه‌ هه‌رێمییه‌كاندایه‌‪.‬‬

‫ناونیشاىن بەیان لە ئینتەرنێت‪:‬‬ ‫‪www.bayanpress.net‬‬ ‫‪E.mail: bayanpress@yahoo.com‬‬ ‫‪www.facebook.com/bayanpres‬‬

‫رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامىن ‪ -‬شەقامى ئیرباهیم پاشا ‪ -‬تەالرى بنار نهۆمى پێنجەم ‪ -‬شوقەى ژمارە ‪ .3‬تەلەفۆن‪07480605181 :‬‬

‫بایی (‪ )750‬دینارە‬

‫‪14‬‬ ‫ژماره‌ (‪ ،)56‬سێشه‌ممه‌ ‪ ،2013/10/22‬ساڵی دووەم‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬

‫نرخاندنێك بۆ كتێبی خه‌زانی به‌هار‬ ‫تۆفیق كه‌ریم‬ ‫له‌ گه‌رمه‌ی هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستاندا بووین‪ ،‬كتێبی‬ ‫(خه‌زانی به‌هار)م به‌ دیاری پێگه‌یشت‪.‬‬ ‫تامه‌زرۆییم بۆ ئه‌و جۆره‌ نووسینانه‌‬ ‫و نزیكیی ن��اوه‌رۆك��ی كتێبه‌كه‌ له‌‬ ‫قۆناغێكی ژیانی من و هاوڕێكامنه‌وه‌‪،‬‬ ‫هانیاندام هه‌ر ئه‌و رۆژە تا به‌یانییه‌كه‌ی‬ ‫كتێبه‌ ‪ 126‬الپه‌ڕەییه‌كه‌ بخوێنمه‌وه‌ و‬ ‫ئه‌م سه‌رنجه‌شی له‌سه‌ر یاداشت بكه‌م‪:‬‬ ‫پوخته‌ی نووسینه‌كه‌‪ ،‬گێڕانه‌وه‌ی‬ ‫یاده‌وه‌ریی نزیكه‌ی دوو مانگی نووسه‌ره‌‬ ‫س��ه‌ب��اره‌ت ب �ه‌ سارووخبارانكردنی‬ ‫ب��اره‌گ��اك��ان��ی ك��ۆم�ه‌ڵ��ی ئیسالمی و‬

‫گواستنه‌وه‌یان بۆ ده‌ڤه‌ری پشده‌ر‪ ،‬كه‌‬ ‫خۆی شایه‌تحاڵی رووداوه‌كان بوو‪.‬‬ ‫پێشه‌كی ده‌بێت ده‌ستخۆشی له‌‬ ‫كاك س�ه‌الح س��االری نووسه‌ر بكرێت‬ ‫كه‌ له‌و رۆمه‌ڵغه‌زادا په‌رژاویه‌تییه‌ سه‌ر‬ ‫تۆماركردنی یاده‌وه‌رییه‌كانی خۆی‬ ‫له‌سه‌ر قۆناغێكی هه‌ستیار و پڕ له‌‬ ‫رووداو له‌ مێژووی كۆمه‌ڵی ئیسالمیدا‪.‬‬ ‫راسته‌ نووسه‌ر ته‌نها یاده‌وه‌ریی‬ ‫خ���ۆی ت���ۆم���ارك���ردووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئ �ه‌و‬ ‫یاده‌وه‌رییانه‌ پڕن له‌ زانیاری و رووداوی‬ ‫سه‌رنجڕاكێش و چیرۆكی نه‌گێڕدراوه‌‪،‬‬ ‫كه‌ بۆ نووسینه‌وه‌ی مێژووی كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمی جێگه‌ی بایه‌خ و پێویسنت‪.‬‬ ‫خۆزگه‌ قه‌ڵه‌مبه‌ده‌سته‌كانی تریش‬ ‫كه‌ شایه‌تحاڵبوون‪ ،‬هیمه‌تیان ده‌كرد و‬ ‫هه‌مان رێچكه‌ی كاك سه‌اڵح یان ده‌گرته‌‬ ‫به‌ر و یاده‌وه‌ریی ئه‌و رۆژە سه‌ختانه‌یان‬ ‫تۆمار ده‌كرد‪ ،‬تا به‌ هه‌موانه‌وه‌ وێنه‌یه‌كی‬ ‫ته‌واوی ئه‌و رۆژانه‌یان وه‌ك خۆی نیشان‬ ‫ده‌دا‪.‬‬ ‫زمانی نووسینه‌كه‌ی كاك سه‌اڵح‬ ‫دووب���اره‌ جێگه‌ی ده‌ستخۆشییه‌‪ ،‬كه‌‬

‫زمانێكی پ��اراو و بێ گرێ‌ و گۆڵه‌ و‬ ‫خوێنه‌ر كه‌مه‌ندكێشی خۆی ده‌كات‬ ‫و وا ده‌زانێت رۆمانێكه‌‪ ،‬ئه‌میش به‌‬ ‫تامه‌زرۆو ‌ه له‌گه‌ڵ رووداوه‌كانیدا تێكه‌ڵ‬ ‫ده‌بێت و ده‌یه‌وێت بیگه‌یه‌نێته‌ مه‌نزڵ‪.‬‬ ‫خۆزگه‌م ده‌خواست تا كۆتایی كتێبه‌كه‌‬ ‫به‌ هه‌مان نه‌فه‌س دابڕێژرایه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫قووڵی و ورده‌ زانیاری و زمانپاراوییه‌ی‬ ‫س �ه‌ره‌ت��ا‪ ،‬ورده‌ ورده‌ له‌ الپه‌ڕەكانی‬ ‫دواییدا كاڵبووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ه �ه‌ر بۆ منوونه‌ ده‌یتوانی ئه‌و‬ ‫زان��ی��اری��ی��ان �ه‌ی ل �ه‌ س��ه‌ر مه‌كته‌بی‬ ‫ع �ه‌س��ك �ه‌ری و ه��ێ��زه‌ك��ان��ی كۆمه‌ڵ‬ ‫نووسیبوونی‪ ،‬له‌سه‌ر جوگرافیای هه‌ڵشۆ‬ ‫و دارشامنه‌ و ناحیه‌ی هێرۆی نووسیبا‪.‬‬ ‫شێوه‌ی گێڕانه‌وه‌كه‌شی له‌ سه‌ره‌تاوه‌‬ ‫زۆر چێژبه‌خشرته‌ ت��ا داڕش��ت��ن�ه‌وه‌ی‬ ‫كۆتایی‪ .‬هه‌روه‌ها نووسه‌ر هه‌ندێك‬ ‫ورده‌ زانیاری له‌سه‌ر كه‌سانێك وتووه‌‪،‬‬ ‫یان رووداوێكی بچووكی گێڕاوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫زۆر چاكی كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌ بۆچوونی‬ ‫من پێویستی نه‌ده‌كرد كه‌ هه‌ندێكیان‬ ‫دووباره‌بكاته‌وه‌‪.‬‬

‫كاتێكیش كه‌ نووسه‌ر هه‌ندێك‬ ‫قه‌ناعه‌تی خۆی تێكه‌ڵ به‌ رووداوه‌كان‬ ‫ده‌ك����ات‪ ،‬ره‌ن��گ �ه‌ ب��ۆچ��وون��ی تریش‬ ‫ه�ه‌ڵ��ب��گ��رێ��ت‪ ،‬ن���ووس���ه‌ر ت�ه‌ن��ه��ا ل ‌ه‬ ‫گۆشه‌نیگای خۆیەوە لێی روانیوون‪،‬‬ ‫بۆ منوونه‌ كه‌ باسی بۆچوونی خۆی و‬ ‫كاك كامه‌ران ده‌كات كه‌ داوایانكردوو ‌ه‬ ‫باره‌گاكان له‌ هه‌ورامانه‌وه‌ بگوازرێنه‌و ‌ه‬ ‫بۆ سلێامنی‪ ،‬ده‌شڵێت ئه‌مه‌ش راست‬ ‫ده‌رچ���وو‪ .‬ن��ووس�ه‌ر ده‌ب��وو زانیاریى‬ ‫هەبوایە ئه‌و بڕیاره‌ به‌شێكی كه‌می‬ ‫به‌ده‌ستی سه‌ركردایه‌تی كۆمه‌ڵ بووه‪،‬‬ ‫به‌شه‌ زۆره‌كه‌ی به‌ده‌ستی یه‌كێتی بوو‪،‬‬ ‫كه‌ نه‌ك به‌ سلێامنی‪ ،‬كۆمه‌ڵ داوای‬ ‫پشده‌ریشی ك��رد‪ ،‬یه‌كێتی ره‌زامه‌ند‬ ‫ن��ه‌ب��وو‪ .‬ل �ه‌ كۆتاییدا ده‌ستخۆشی‬ ‫له‌ ن��ووس�ه‌ری به‌ڕێز ده‌ك��ه‌م‪ ،‬دڵنیام‬ ‫نووسینه‌كه‌ی خزمه‌تێكی گه‌وره‌ی ‌ه‬ ‫ب��ۆ ن��ووس��ی��ن �ه‌وه‌ی م��ێ��ژووی ك��اری‬ ‫ئیسالمی‪ .‬ئه‌و چه‌ند سه‌رنجه‌شم هه‌ر‬ ‫بۆ سوودلێوه‌رگرتن نووسی‪ ،‬ئه‌گه‌رنا‬ ‫كاره‌كه‌ی ده‌نرخێنم و به‌ به‌رهه‌مێكی‬ ‫به‌پێزی ده‌زانم‪.‬‬

‫ئیسالمییه‌كان‪ ،‬تا كه‌ی چاوه‌ڕوانی؟‬ ‫مه‌هدی عه‌بدوڵاڵ‬ ‫هه‌ڵسوڕاوانی بزاڤی ئیسالمی ل ‌ه‬ ‫كوردستان‪ ،‬زیاد له‌ سێ‌ ده‌یه‌یه‌ ده‌ستیان‬ ‫كردووه‌ به‌ كار و چاالكیی سیاسیی ئیسالمی‪،‬‬ ‫په‌روه‌رده‌ و بانگخوازی‪ ،‬ئیرشادی كۆمه‌ڵگه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ند به‌ چه‌ند قۆناغی جۆربه‌جۆریش‬ ‫درێژەیان به‌ كاری خۆیانداوه‌‪ ،‬جارێك به‌‬ ‫توندی دابه‌زینه‌ سه‌ر ئاینداریی كۆمه‌ڵگای‬ ‫كوردی و دوایی به‌ره‌به‌ره‌ كه‌وتنه‌ سه‌ر شێوه‌‬ ‫و خیتابێك تا ئه‌ندازه‌یه‌كی باش گونجاو‪،‬‬ ‫ده‌كرێ‌ بڵێین له‌ ئێستادا سوودگه‌لێكیان‬ ‫له‌وباره‌وه‌ به‌ خه‌ڵك گه‌یاندووه‪ .‬قۆناغی‬ ‫سه‌ختی سیاسیی هه‌رێمیشیان بڕی به‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك ئازار و ده‌ره‌ت��ان‪ .‬له‌ ئێستاشدا‬ ‫به‌ ته‌مه‌نێكی كامڵ له‌ قۆناغی زێڕینی‬

‫دیموكراسییه‌تدا زینده‌گی سیاسیی خۆیان‬ ‫به‌ڕێده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫قسه‌ لێره‌دا ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬دوای چواره‌مین‬ ‫خولی هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مان و چه‌ند‬ ‫هه‌ڵبژاردنێكی دیكه‌‪ ،‬ده‌پرسین‪ :‬بۆچی‬ ‫بزاڤی ئیسالمی له‌ ئاستی چاوه‌ڕوانی و‬ ‫هه‌موو ئه‌و گۆرانكاری و ئه‌و ته‌مه‌نه‌ی‬ ‫خۆیدا نییه‌ كه‌ قوربانی و م��ان��دوو و‬ ‫شه‌كه‌تیی زۆریان بردووه‪.‬‬ ‫جاران پاساویان به‌ نه‌بوونی ئازادیی‬ ‫سیاسی و بێئیمكانیه‌ىت ده‌هێنایه‌وه‌‪ .‬خۆ‬ ‫ئ�ه‌وه‌ چ��وار ساڵه‌ كوردستان و ناوچه‌كه‌‬ ‫ل �ه‌ گ��ۆڕان��ك��اری��ی گ����ه‌وره‌دا هه‌نگاوی‬ ‫گرتووه‌ و جیهانی ئیسالمی پێی ناوه‌ته‌‬ ‫قۆناغی ئازادی‪ ،‬دیموكراسیه‌ت‪ ،‬كراوه‌یی‪،‬‬ ‫پێشكه‌وتنی ته‌كنه‌لۆجیا‪ ،‬هۆشیاریی‬

‫هاوواڵتی و كۆمه‌ڵگه‌‪.‬‬ ‫ئێوه‌ش له‌ هه‌رێم به‌ ئازادییه‌كی‬ ‫ب��ه‌رف��راوان‪ :‬ك��ار و چاالكیی سیاسی و‬ ‫په‌روه‌رده‌ و ڕاگه‌یاندنتان په‌یڕەوكرد‪ ،‬بوونه‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆنێكی چاالك‪ ،‬خاوه‌نی ده‌زگایه‌كی‬ ‫ڕاگه‌یاندنی جیهانین‪ ،‬له‌ كه‌ناڵی ئاسامنی و‬ ‫سایت و رۆژنامه‌ و رادیۆ‪ ،‬خاوه‌نی چه‌ندین‬ ‫سه‌نته‌ر و ده‌زگای خێرخوازی و ‪ ..‬هتد‪.‬‬ ‫حیزبه‌ سیكۆالره‌كان زۆریان پوكانه‌وه‌‬ ‫و جێگه‌ ب��ۆ ئ��ێ��وه‌ چ��ۆڵ��ك �را‪ .‬ده‌بینین‬ ‫گه‌وره‌ترین حیزبی ده‌س �ه‌اڵت��دار هاته‌‬ ‫دواوه‪ .‬له‌ جیهانی ئیسالمیش زۆرێ��ك له‌‬ ‫حیزبه‌ سیكۆالره‌كان پووكانه‌وه‌ و مه‌رگ‬ ‫یه‌خه‌ی گرتن‪ ،‬له‌ به‌رامبه‌ردا ئیسالمییه‌كان‬ ‫گه‌شه‌یانكرد و گه‌یشتنه‌ ده‌س���ه‌اڵت و‬ ‫ده‌وڵه‌تداری‪.‬‬

‫وه‌لێ له‌ كوردستان بۆچی نه‌گه‌یشتن ‌ه‬ ‫ئامانج و س�ه‌رك�ه‌وت��ن؟ بۆچی هه‌موو‬ ‫ئه‌و هه‌ل و گۆڕانكارییه‌ گه‌ورانه‌ سودی‬ ‫پێ‌ نه‌گایاندن؟ دكتۆر ه��ادی عەلی‪ ،‬له‌‬ ‫توێژینه‌وه‌یه‌كی له‌سه‌ر ره‌وتی ئیسالمی و‬ ‫شۆڕشی گه‌النی ناوچه‌كه‌‪ ،‬به ‌ناوی (ڕەوتی‬ ‫ئیسالمی و پرسی چاكسازی له‌ سایه‌ی‬ ‫شۆڕشه‌كانی گه‌النی ناوچه‌كه‌) له‌مه‌ڕ‬ ‫بزاڤی ئیسالمی له‌ كوردستان و عێراق و‬ ‫ناوچه‌كه‌ دوواوه‌‪ ،‬ده‌كرێ‌ به‌هره‌ و كه‌ڵكی‬ ‫زۆری لێوه‌ربگیرێت‪ ،‬هه‌تا ئه‌گه‌ر بكرێته‌‬ ‫بابه‌تێكی سرتاتیجی بۆ به‌خۆداچوونه‌وه‌‬ ‫و گه‌شه‌كردنی بزاڤی ئیسالمی و بنب به‌‬ ‫هێزێكی سه‌ره‌كی و توانای چاكسازی‬ ‫و گۆرانكاری گ �ه‌وره‌ بخولقێنن‪ .‬به‌پێی‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌كه‌‪ :‬هه‌ر بزاڤ و ڕێكخراوێكی‬

‫سیاسی و كۆمه‌اڵیه‌تی سوڕی ژیانی ب ‌ه‬ ‫یه‌كێك له‌م دوو ئاراسته‌یه‌ ته‌واو ده‌كات‪،‬‬ ‫یان درێژە پێ‌ ده‌دات‪،‬‬ ‫ئاراسته‌ی یه‌كه‌م به‌و شێوه‌یه‌ ده‌بێت‪:‬‬ ‫قۆناغی سه‌رهه‌ڵدان و گه‌شه‌كردن له‌ رووی‬ ‫فكری و ڕێكخراوه‌ییه‌وه‌‪ ،‬قۆناغی گه‌نجیه‌تی‬ ‫و هه‌بوونی ئامانجی ڕۆشن و ئاماده‌یی‬ ‫ت��ه‌واو بۆ خه‌بات و به‌خشین‪ ،‬قۆناغی‬ ‫سه‌ركه‌وتن و گه‌یشنت به‌ ئامانجه‌كان‪ ،‬پاشان‬ ‫خۆنوێكردنه‌وه‌ و به‌رده‌وامبوون به‌ گیان و‬ ‫حه‌ماسه‌تێكی كاریگه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاراسته‌ی دووه‌م به‌و شێوه‌یه‌ ده‌بێت‪:‬‬ ‫قۆناغی سه‌رهه‌ڵدان و گه‌شه‌كردن‪ ،‬قۆناغی‬ ‫الوێتی و درێژبوونه‌وه‌ی زیاد له‌ پێویست‪،‬‬ ‫به‌ هۆی نه‌گه‌یشنت به‌ ئامانج‪ ،‬یان به‌هۆی‬ ‫ناڕۆشنبوونی ئامانجه‌كانی‪ ،‬یان نه‌بوونی‬

‫ئاماده‌یی پێویست بۆ خه‌بات و به‌خشین‬ ‫و ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌‪ ،‬سه‌ره‌نجام قۆناغی‬ ‫پیربوون و ناتوانایی بۆ خۆنوێكردنه‌وه‌ و‬ ‫په‌راوێز بوون و جێگا چۆڵكردن بۆ الیه‌ن‬ ‫و هێزی تر‪.‬‬ ‫بۆیه‌ پێی وایه‌ ترسناكرتین كۆسپ كه‌‬ ‫دێته‌ ڕێگای هه‌ر بزاڤ و ڕەوتێكی سیاسی و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ كه‌ دوای تێپه‌ڕبوونی‬ ‫سااڵن و كاتێكی دوورودرێژ‪ ،‬نه‌توانێت بگاته‌‬ ‫سه‌ركه‌وتن و به‌ده‌ستهێنانی ئامانجه‌كانی‪.‬‬ ‫ل��ه‌ب��ه‌رئ��ه‌وه‌ ئ��ه‌گ��ه‌ر ئیسالمییه‌كان‬ ‫به‌خۆداچوونه‌وه‌یه‌كی جددی نه‌كه‌ن له‌‬ ‫ڕووی فكری و خیتابی سیاسی و هه‌تا‬ ‫ئاینیش‪ ،‬ڕەنگه‌ داهاتوویه‌كی مه‌ترسیداریان‬ ‫هه‌بێت‪ .‬پێشه‌وه‌چوون به‌خۆیانه‌وه‌ نابینن‪،‬‬ ‫یان به‌الی كه‌مەوە هه‌روا ده‌مێننه‌وه‌‪.‬‬

‫تاكگه‌رایی كوردی‬

‫بێستون ئه‌بوبه‌كر‬ ‫زاراوه‌ی تاكگه‌رایی (تێرمینی)‪ ،‬ل ‌ه‬ ‫رووی زانستی زمانه‌وانییه‌وه‌‪ ،‬بۆ ئه‌و‬ ‫كه‌سه‌ به‌كاردێت کە ده‌توانێت كولتوور و‬ ‫زمان و به‌های ره‌وشتی ره‌سه‌نی خودی‬ ‫خۆی پپارێزت و به‌رگریی لێ بكات‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫هاتوو له‌ نێو كۆمه‌ڵگای تردا ژیا‪ ،‬واته‌‬ ‫له‌نێو هیچ كولتوور و زمانێك و به‌های‬ ‫ره‌وشتیی كه‌سایه‌تییه‌كی تردا به ‌ته‌واوی‬ ‫نه‌توێته‌وه‌‪ ،‬به‌های خۆی بپارێزت و له‌گه‌ڵ‬ ‫بارودۆخی ژیاندا خۆیی بگونجێت‪.‬‬ ‫ته‌ماشای مێژوو ده‌كه‌ین‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫ل �ه‌ س���ه‌رچ���اوه‌ی م��ێ��ژووی ك���ورد كه‌‬ ‫به‌ده‌ستی كورد نوورساوه‌‪( ،‬شه‌رەفنامه‌)‬

‫ی شه‌رفخانی به‌دلیسییه‌‪ .‬ئه‌م كتێب ‌ه‬ ‫دوو به‌رگه‌‪ ،‬به‌ زمانی فارسی نوورساوه‌‪.‬‬ ‫به‌رگی یه‌كه‌می ب��اس له‌ ره‌چه‌ڵه‌كی‬ ‫بنه‌ماڵه‌ و میرنشینه‌ كورده‌كان ده‌كات‪،‬‬ ‫ره‌چه‌ڵه‌كیان ده‌باته‌ سه‌ر كه‌سایه‌تییه‌‬ ‫نارساوه‌كانی عه‌ره‌ب و فارس‪ ،‬كاتێك باس‬ ‫له‌ ڕەچه‌ڵه‌كی به‌دلیسییه‌كان ده‌كات‪،‬‬ ‫ده‌یباته‌وه‌ سه‌ر (ته‌هامسی كوڕی یه‌زید‬ ‫گه‌ردی) كه‌ بیسته‌م پاشای فارسه‌‪.‬‬ ‫دوای ئه‌م نووسینه‌‪ ،‬نووسینی تر‬ ‫ن��وورساوه‌‪ ،‬هه‌مان هێڵی له‌ نووسیندا‬ ‫ت��ۆخ��ك��ردوه‌ت�ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ كتێبی (ع��ادات‬ ‫و روس��ون��ام��ه‌)ى م��ه‌ال م�ه‌ح��م��وودی‬ ‫بایه‌زیدییه‌‪ ،‬له‌م كتێبه‌دا بانگه‌وازێك‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ ره‌چه‌ڵه‌كی كورد ده‌دات‬ ‫و ده‌ڵێت «با ئاشكرا بێ الی هه‌موان‪،‬‬ ‫قوتابیان و شاره‌زایان‪ ،‬كه‌ ئه‌م میلله‌تی‬ ‫ك���ورده‌ ل�ه‌ ك��ۆن��دا ل�ه‌ ت��ی��ره‌ی عه‌ره‌بی‬ ‫به‌ده‌وییه‌ (ده‌شته‌كی)یه‌وه‌ هاتوون»‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ ناوی كوردستان بۆ نیشتامنی‬ ‫كورد‪ ،‬ده‌ڵێت «هه‌تا ناوی كوردستانیش‬ ‫ن �ه‌ب��ووه‌»‪ .‬به‌ ڕای ئ��ه‌م‪ ،‬ئ �ه‌و خاكه‌ی‬ ‫پێیده‌وترێت كوردستان‪ ،‬له‌ پێشرتدا‬ ‫جێگایه‌كی چۆڵ بووه‌ له‌ نێوان ئێران و‬ ‫خۆراساندا‪ .‬كاتێك باسی ره‌چه‌ڵه‌كی كورد‬

‫ده‌ك��ات‪ .‬به‌شێوه‌یه‌كی گشتی له‌ سێ‌‬ ‫خاڵدا رای خۆی ده‌رده‌بڕێت‪:‬‬ ‫‪ -1‬ك��ورده‌ك��ان ده‌ب��ات�ه‌وه‌ سه‌ر‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌ له‌ ماره‌كه‌ی زوحاك‬ ‫ڕزگ��اری��ان ب���ووه‌‪ ،‬وات��ه‌ ره‌چه‌ڵه‌كێكی‬ ‫ئه‌فسانه‌یی‪.‬‬ ‫‪ -2‬ك��ورده‌ك��ان ده‌ب��ات�ه‌وه‌ سه‌ر‬ ‫كابرایه‌كی تووكنی بیچم ده‌رپه‌ڕیوی‬ ‫ترسێنه‌ر‪ ،‬كه‌ وه‌ك نوێنه‌ر چووه‌ته‌ الی‬ ‫په‌یامبه‌ری ئیسالم‪.‬‬ ‫‪ -3‬ئه‌و رایه‌ به‌الی مه‌ال مه‌حموودی‬ ‫بایه‌زیده‌وه‌ له‌ راستییه‌وه‌ نزیكه‌ كه‌‬ ‫كورده‌كان ده‌باته‌وه‌ سه‌ر یافسی كوڕی‬ ‫نوح‪ ،‬وه‌ك ره‌چه‌ڵه‌كێكی نائاسایی ناوی‬ ‫ده‌بات‪.‬‬ ‫له‌ كتێبه‌ عه‌ره‌بییه‌كاندا‪ ،‬كورد‬ ‫ره‌چه‌ڵه‌كی ناپه‌سه‌ند و الی توركه‌كان به‬

‫‌كوردی شاخاوی‪ ،‬الی سورییه‌كان كورد‬ ‫به‌ بیانی نارساوه‌‪ ،‬که‌ ته‌ماشای ناسنامه‌ی‬ ‫كوردی توركیا ده‌كه‌ی‪ ،‬سیامی كوردبوونی‬ ‫پێوه‌ دیار نییه‌ و ‪ ...‬تاد‪.‬‬ ‫ك��ورد له‌ م��ێ��ژوودا‪ ،‬زۆرب��ه‌ی كات‬ ‫چه‌وسێرناوه‌ته‌وه‌‪ ،‬تاكگه‌رایی خۆی له‌ نێو‬ ‫ده‌وڵداریدا په‌یڕەوكردووه‌‪ ،‬هه‌موو كات‪،‬‬ ‫له‌ژێر كاریگه‌ریی ده‌سه‌اڵتی داگیركه‌ردا‬ ‫بووه‌‪ .‬تاكی كوردیش به‌رهه‌می زانست‬ ‫و بیركردنه‌وه‌ی وه‌ك واڵتانی دراوسێ‬ ‫نه‌بووه‌‪ ،‬چونكه‌ خ��اوه‌ن كیانی تایبه‌ت‬ ‫به ‌خۆی نه‌بووه‪ .‬وه‌ك فارس و تورك و‬ ‫عه‌ره‌ب‪ .‬له‌م وتاره‌دا‪ ،‬به‌دوای وه‌اڵمی یه‌ك‬ ‫پرسیاردا ده‌گه‌ڕێین‪ ،‬ئایا كوردی هه‌ر چوار‬ ‫پارچه‌ وه‌ك یه‌كن له‌ تاكگه‌رایدا‪ ،‬یان وه‌ك‬ ‫زۆرجار ده‌ڵێن كوردی باشووری كوردستان‬ ‫له‌ هه‌موو پارچه‌كان زیره‌كرته‌‪ ،‬هه‌رێمی‬

‫به‌پێی به‌رژه‌وه‌ندی زلهێزه‌كان یاری ب ‌ه‬ ‫كه‌سایه‌تی و تاكگه‌رای كوردی كراوه‌‬

‫تایبه‌ت به‌ خۆی هه‌یه‌؟ به‌اڵم بۆ؟‬ ‫وه‌ك ده‌یبنین‪ ،‬واڵتی ئێران‪ ،‬خاوه‌ن‬ ‫ئیمپراتۆر بووه‌‪ ،‬واڵتی توركیا‪ ،‬به‌ هه‌مان‬ ‫شێوه‌‪ ،‬واڵتی سوریا (شامی پێشوو) له‌‬ ‫ساڵی چله‌كانی كۆچیدا‪ ،‬واڵتی ئیسالمی‬ ‫له‌ خ�ه‌الف�ه‌ت�ه‌وه‌ گ��ۆڕی بۆ پاشایه‌تی‪.‬‬ ‫كوردانی ئه‌و واڵتانه‌‪ ،‬له‌ نێو كولتوورێكی‬ ‫به‌هێزدا ژیاون‪ ،‬كاریگه‌ری ته‌واویی ئه‌و‬ ‫كولتوورەیان به‌سه‌ره‌وه‌ بووه‌‪ ،‬نه‌یانتوانیوه‌‬ ‫جه‌نگی رووب���ه‌ڕووی له‌گه‌ڵدا بكه‌ن‪،‬‬ ‫چونكه‌ خاوه‌ن هێز و پێگه‌ی به‌هێزن له‌‬ ‫نێو جیهاندا‪ ،‬ئاسان ناتوانرێت ملمالنێیان‬ ‫بكرێت‪ .‬ب �ه‌اڵم واڵت��ی عێراق‪ ،‬زۆرب �ه‌ی‬ ‫كات له‌نێو هه‌ردوو ده‌وڵه‌تی سه‌فه‌وی‬ ‫عوسامنیدا‪ ،‬یاری به‌ شوێنه‌كانی كراوه‌‪،‬‬ ‫شوێنی پێكدادانی ه���ه‌ردووال ب��ووه‌‪،‬‬ ‫كورده‌كانی ئه‌م ناوچه‌یه‌ش هه‌ر جارێك‬ ‫به‌الیه‌كدا‪ ،‬به‌پێی به‌رژەوه‌ندیی هه‌ردوو‬ ‫ده‌وڵه‌ت‪ ،‬یاری به‌ كه‌سایه‌تی و تاكگه‌رایی‬ ‫كورد كراوه‌‪.‬‬ ‫وه‌ك ده‌بینین‪ ،‬ك��وردی الی خۆمان‬ ‫به‌هێزتره‌‪ ،‬چونكه‌ كولتووری عێراق‪،‬‬ ‫كولتوورێكی تێكه‌ڵه‌ له‌ كولتووری عه‌ره‌بی‬ ‫و فارس‪ ،‬ئه‌مه‌ش وای كردووه‌‪ ،‬كولتووری‬ ‫كوردی و تاكی كوردی الی خۆمان زیاتر‬

‫بتوانێت ده‌ربكه‌وێت‪ ،‬زووتر كه‌سایه‌تیی‬ ‫تێدا دروست بێت‪ ،‬تاڕاده‌یه‌كی باش ئازادیی‬ ‫هه‌بێت‪ .‬خاوه‌ن تاكگه‌رایی خۆیه‌تی‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هیشتا كاتی ده‌وێت تا زیاتر به‌هێز بێت‪،‬‬ ‫ره‌هه‌ندی كولتووری ناوچه‌ی عێراقی وای‬ ‫كردووه‌‪ ،‬كوردی باشوور‪ ،‬ده‌روازه‌ی زووتر‬ ‫و ئاسانرت بۆ كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬جێده‌ستی دیارتره‪.‬‬ ‫له‌ ك��وردی پارچه‌كانی ترى كوردستان‪،‬‬ ‫چونكه‌ ده‌سه‌اڵت و كولتووری وه‌ك ئێران‪،‬‬ ‫سوریا و توركیا به‌هێز نییه‌‪ ،‬به‌ منوونه‌یه‌كی‬ ‫ساده‌ش ئه‌و راستییه‌ ده‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬كوردی‬ ‫ئه‌و سێ پارچه‌ی كوردستان‪ ،‬زمانی فارسی‬ ‫و توركی و عه‌ره‌بی ده‌زان��ن‪ ،‬به‌ تایبه‌ت‬ ‫خوێنده‌واره‌كانیان‪ ،‬ب�ه‌اڵم له‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردستان مه‌رج نییه‌ هه‌موو عه‌ره‌بی‬ ‫بزانێت‪ ،‬به‌اڵم له‌ نێو چینی منااڵنی شاردا‬ ‫زمانی ئینگلیزی په‌ره‌ی باشی پێ دراوه‌‪،‬‬ ‫زیاتر به‌ر شه‌پۆلی گۆڕانی كولتووری‬ ‫ئه‌ورپی كه‌وتوین‪ ،‬له‌ رووی زمانه‌وه‌‬ ‫كاریگه‌ریی عه‌ره‌بی زۆرت��ره‌ له‌سه‌رمان‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌ڵسوكه‌وتی ئه‌ورپی له‌نێو چینی‬ ‫نه‌وه‌ی نوێ‌ دیارتره‌‪ .‬له‌ هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ده‌توانرێت به‌رنامه‌ی به‌پێز دابڕێژرێت بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی تاكگه‌رایی و بڕوابه‌خۆبوونی تاكی‬ ‫كوردی سه‌رله‌نوێ په‌روه‌رده‌ بكرێت‪.‬‬

‫‪www.bayanpress.net‬‬ ‫‪www.facebook.com/bayanpres‬‬ ‫‪www.twitter/bayan2press‬‬

‫‪political general Newspaper‬‬

‫‪Tuesday, No.56‬‬ ‫‪Second Year, Oct 22, 2013‬‬

‫هاوژین عومه‌ر‬

‫ئیسالمییه‌کان پێویستیان ب ‌ه گرووپی فشاره‌‬ ‫ئێستا و زیاتر ل ‌ه هه‌رکاتێکی دی‪ ،‬الیه‌ن ‌ه ئیسالمییه‌کانی کوردستان‪ ،‬ب ‌ه تایبه‌تیش‬ ‫کۆمه‌ڵ و یه‌کگرتووی ئیسالمی‪ ،‬ب ‌ه هۆی ئه‌و پاشه‌کشه‌یه‌ی ل ‌ه هه‌ڵبژاردنی پ ‌هرله‌مانی‬ ‫کوردستان تۆماریان کرد‪ ،‬شانبەشانی کۆمه‌ڵێک حاڵه‌تی هاوشێو ‌ه ل ‌ه ڕابردوودا‪ ،‬پێویستیان‬ ‫ب ‌ه به‌خۆداچوونه‌وه‌ و چاکسازی و دەستکاریکردنی بەشێک لە جومگە و تێڕوانین و‬ ‫ده‌موچاوه‌کانیان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫الیه‌ن ‌ه ئیسالمییەکانی کوردستان‌‪ ،‬سااڵنێک ‌ه کۆمه‌ڵێک که‌موکووڕیی به‌رچاو ل ‌ه فیکر و‬ ‫موماره‌س ‌ه و په‌یکه‌ری حیزبی و کاری دامه‌زراوه‌ییاندا ده‌بیرنێن‪ ،‬هاوکات زۆربه‌ی جاره‌کانیش‬ ‫ب ‌ه کۆمه‌ڵێک دروشم و گوتار و میکانیزمی کالسیکی و نه‌گونجاوه‌و ‌ه به‌ره‌وڕووی پێشهات و‬ ‫ڕووداوه‌کان بوونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ند ‌ه ئێستا له‌سه‌ر هه‌موو ئاسته‌کان و لە الی زۆرینه‌ی کارەکتەر و که‌سایه‌تییه‌کانی‬ ‫نێو ئه‌م دوو الیه‌نه‪ ،‬ئه‌و ‌ه سه‌ملاو ‌ه ک ‌ه ئێستا کاتی به‌خۆداچوونه‌و ‌ه و گۆڕانکارییکردنه‌‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌م قه‌ناعه‌ت و بڕوابوون ‌‌ه زه‌مانه‌تی به‌رد ‌هوامی و کارله‌سه‌رکردنی نییه‌‪ .‬ئەم بڕوابوون ‌ه هێنده‌ی‬ ‫ل ‌ه کاردانه‌وه‌یه‌کی کاتیی دوای هه‌ڵبژاردن ‌ه پ ‌هرله‌مانییه‌ک ‌ه ده‌چێت‪ ،‬هێند ‌ه لەوەناچێت ل ‌ه بڕوا‬ ‫و قه‌ناعه‌تێکی ت ‌هواو ب ‌ه گۆڕانکاری و چاکسازییه‌و ‌ه سه‌رچاوه‌ی نه‌گرتبێت‌‪ .‬به‌وهۆیه‌شه‌وه‌‬ ‫هه‌موو ئه‌و میکانیزمانه‌ی له‌م ماوه‌یه‌دا بۆ به‌خۆداچوونه‌و ‌ه ل ‌ه الیه‌ن ئه‌و دوو الیه‌نه‌وه‌‬ ‫گیراونەتە بەر‪ ،‬یان ده‌گیرێن ‌ه به‌ر‪ ،‬زابوونی به‌رد ‌هوامییان وه‌ک پێویست نییه‌‪ ،‬دوور نییە بە‬ ‫تێپەڕبوونی کات و ڕووبەڕووبوونەوەی پێشهاتی نوێ‪ ،‬ئەم جۆرە قەناعەته‌ش کۆتایی پێبێت‪.‬‬ ‫هه‌ربۆی ‌ه ئێستا نێوخۆی الیه‌ن ‌ه ئیسالمییه‌کان‪ ،‬پێویستی ب ‌ه گرووپی فشار هه‌یه‌‪ .‬گرووپی فشار‬ ‫ل ‌ه دژی هیچ که‌س و ده‌زگایه‌ک نا‪ ،‬به‌ڵکو وەکو هۆکارێک بۆ زامنکردنی به‌رد ‌هوامیی پرۆسه‌ی‬ ‫نوێبوونه‌وه‌و به‌خۆداچوونه‌وه‌ و دروستکردنی الیەنگرییەکی بەکۆمەڵ لە دژی ئەو تێڕوانین‬ ‫و ئاڕاستانەی دەبنە مایەی پاشەکشەی ئەم حیزبانە لە کۆمەڵگەی کوردیدا‪.‬‬ ‫ب ‌ه داخ��ه‌وه‌‪ ،‬به‌هۆی ترس ل ‌ه باڵباڵێن و زیندوو‌کردنه‌وه‌ی که‌لتووری قێزه‌ونی‬ ‫فره‌ئاڕاسته‌یی ل ‌ه نێو الیه‌ن ‌ه ئیسالمییه‌کاندا‪ ،‬هه‌موو هه‌وڵه‌كان بۆ دروستکردنی گرووپی‬ ‫فشار‪ ,‬یان هێنانه‌كایه‌ی نه‌خشه‌ڕێگای چاكسازی ب ‌ه مه‌به‌ستی کاراکردنی پرۆسه‌ی‬ ‫گۆڕانکاری‪ ،‬له‌سه‌ر ده‌ستی كه‌سانێكی شار ‌هزا و دڵسۆزی ئه‌و الیه‌نه‌ئیسالمییانه‌‪ ،‬سااڵنێكه‌‬ ‫کۆتاییان پێهاتووه‌‪ .‬له‌كاتێكدا ئه‌م گرووپانه‪ ،‬ئه‌گه‌ر چی زۆربه‌شیان كاتی ده‌بن‪ ،‬به‌اڵم‌ده‌توانن‬ ‫جێگه‌ی دامه‌زراوه‌و ناوه‌نده‌كانی لێكۆڵینه‌وه‌ی سیاسی و فیكری و ئابووری و‪ ..‬هتد‪ ،‬بۆ ئه‌م‬ ‫پارتان ‌ه بگرنه‌وه‌‪ ،‬به ‌پێشكه‌شكردنی پاكێج و نه‌خشه‌ڕێگای په‌ڕینه‌و ‌ه بۆ واقیعێكی باشرت و‬ ‫سه‌قامگیرتر‪ ،‬خزمه‌تێكی زیاتر به‌ئاینده‌ی ئه‌و پارتانه‌ و پڕۆژەی ئیسالمییش بكه‌ن‪.‬‬ ‫خستنه‌ڕوو و پێشكه‌شكردنی وه‌ها پێشنیازێك‪ ،‬پێویستیی زیاتری به ‌ڕاگۆڕینه‌وه‬ ‫‌و هه‌روه‌ها دڵنیایی الیه‌ن و كه‌سایه‌تییه ‌به‌رپرسه‌كان هه‌یه‌‪ ،‬هه‌روه‌ك پێویستیشه ‌كه ‌له‌‬ ‫سۆنگه‌ی دڵسۆزییه‌كی زۆر بۆ كاری ئیسالمی و پرۆژەی ئیسالمییه‌وه‌بێت‪ .‬هه‌ر ئه‌مانه‌ش‬ ‫پاڵنه‌ری پشت ئه‌م نووسین ‌ه بوون‪ .‬به‌و هیوایه‌ی هه‌م گرووپی فشار ببینین و هه‌میش‬ ‫ئاینده‌یه‌كی باشرتی ئیسالمییه‌كان‪.‬‬

‫تێگەیشتنى دەسەاڵتى کوردیی له حکومەتى بنکەفراوان‬

‫وەرگیراوە بە دەستکارییەوە‬