niet als bijlage worden opgenomen, maar die wel betekenis hebben voor de reikwijdte of uitleg van de verplichtingen van partijen. Denk bijvoorbeeld aan de offerte-aanvraag, de offerte, het bestek, de opdrachtbevestiging, of (bij software) het technisch of funtioneel ontwerp, alsmede aan verwijzingen naar algemene voorwaarden. Het opstellen van die hiërarchie steekt nauw en kan niet altijd eventuele interpretatieproblemen oplossen. Volsta daarom nooit met een hiërarchie-bepaling, maar bekijk steeds kritisch alle van toepassing verklaarde stukken om te beoordelen of terminologische (of anderszins) aanpassing nodig is. Algemene en taalkundige kwesties Het is (zeer) aan te raden om de juiste (wettelijke) terminologie te hanteren wanneer bepaalde rechtsgevolgen nadrukkelijk gewenst zijn. Dat is in paragraaf 2.3 aan de hand van diverse voorbeelden uit de doeken gedaan. Het is echter belangrijk om te benadrukken dat dit geen pleidooi is voor zoveel mogelijk juridisch jargon in overeenkomsten. Leesbare contracten Integendeel, het is van belang om contracten zo leesbaar mogelijk te maken, ook voor juridische leken. Het wil nog wel eens voorkomen dat partijen de overeenkomst zorgvuldig in een la stoppen om er vooral nooit meer naar te kijken, omdat het naar hun idee een volstrekt ontoegankelijk document is geworden. Dat dit het risico van uiteengroeien van contract en feiten vergroot, moge duidelijk zijn. Een leesbaar contract is verder vooral cruciaal indien in de overeenkomst wordt voorzien in bindend advies of arbitrage die (deels) moet worden uitgevoerd door niet-juristen. Contracten maken is spelen met taal. Er zijn dan ook aanzienlijk meer taalkundige kwesties waarop gewezen zou kunnen worden. Een paar wil ik hieronder kort aan de orde stellen. De eerste betreft het gebruik van bepaalde woorden waarvan de betekenis aan het verschuiven lijkt te zijn. Het gevaar van termen die in betekenis verschuiven Waarschijnlijk voor een deel beïnvloed door Anglo-Amerikaanse contracten, lijkt er een tendens te bestaan om menigmaal de woorden "niettegenstaande" en "onverminderd" te gebruiken. Dat is niet zonder gevaar. Wat betekent voor uw gevoel bijvoorbeeld: Niettegenstaande het gestelde in artikel 1, geldt het hieronder bepaalde in dit artikel 2.? Gaat 2 boven 1 of andersom? Of wordt juist bedoeld duidelijk te maken dat zij vreedzaam naast elkaar bestaan? Volgens de Van Dale is het eerste juist (artikel 2 gaat boven artikel 1). Niettegenstaande in de betekenis van "in weerwil van", of "ondanks". Dat is ook consistent met het Amerikaanse/Engelse equivalent "notwithstanding", dat dus exact het tegenovergestelde betekent van "without prejudice to", ofwel: "onverminderd".
102