Automatyka 12 2016

TEMAT WYDANIA Technika napędowa CENA 10,00 ZŁ (W TYM 8 % VAT)

ROZMOWA 18

TECHNIKA 22

SPRZĘT I APARATURA 46

Zbigniew Błażejewski, Jean Mueller Polska

Ewolucja w technice napędowej

Synchroniczny czy asynchroniczny – jak dobrać silnik?

AUTOMATYKA ISSN 2392-1056

INDEKS 403024

AUTOMATYKAONLINE.PL

12/2016

Miej swój udział w tworzeniu świata Internetu Rzeczy Stoimy u progu ogromnych zmian w technologii łączności. Powstaje świat połączonych ze sobą urządzeń, w którym ludzie kontaktują się bezprzewodowo z maszynami. W ciągu kolejnych pięciu lat będziemy korzystać z dziesiątków miliardów połączonych siecią urządzeń. To odpowiedni moment, aby stać się częścią tych zmian.

Jaki będzie Twój wkład w nowy świat Internetu Rzeczy?

Dowiedz się więcej:

Wyszukaj „IoT” na pl.rs-online.com

6LoWPAN

Bluetooth

Wi-Fi

SIGFOX

Thread

3G/4G LoRaWAN

Projekty IoT

SPIS TREŚCI REDAKTOR NACZELNY Jan Jabłkowski

Z BRANŻY

6

Z-CA REDAKTORA NACZELNEGO Małgorzata Kaliczyńska tel. (+48) 22 874 01 46 e-mail: mkaliczynska@piap.pl

PRODUKTY

12

REDAKCJA MERYTORYCZNA Małgorzata Kaliczyńska REDAKCJA TEMATYCZNA Sylwia Batorska tel. (+48) 22 874 00 60 e-mail: sbatorska@piap.pl WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA Andrzej Barciński, Marcin Bieńkowski, Jolanta Górska-Szkaradek, Agnieszka Staniszewska, Marcin Zawisza, Damian Żabicki SEKRETARZ REDAKCJI Urszula Chojnacka tel. (+48) 22 874 01 85 e-mail: uchojnacka@piap.pl REKLAMA Jolanta Górska-Szkaradek tel. (+48) 22 874 01 91 e-mail: jgorska@piap.pl

ROZMOWA Optymalizacja strategii buduje konkurencyjność firmy

18

TECHNIKA 22 30 32

Ewolucja w technice napędowej ACOPOS P3 – serwonapęd z wieloma zaletami U progu Przemysłu 4.0 Nowe produkty NORD

Jeden serwowzmacniacz – wiele sieci i wiele funkcji Technika napędowa – scentralizowana czy zdecentralizowana?

34 36 38

To nie sztuczka – to inżynieria Wysokowydajne systemy napędowe firmy Faulhaber

Układy napędowe w obliczu wyzwań

Paulina Siódmak tel. (+48) 22 874 02 02 e-mail: psiodmak@piap.pl

Elastyczne i modułowe napędy drylin ZLW firmy igus

PRENUMERATA I KOLPORTAŻ Elżbieta Walczak tel. (+48) 22 874 03 51 e-mail: ewalczak@piap.pl

Układ napędowy z SINAMICS V90

Optymalne rozwiązanie

40 41 42

SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA Ewa Markowska KOREKTA Urszula Chojnacka, Ewa Markowska, Elżbieta Walczak DRUK Zakłady Graficzne „Taurus” Roszkowscy Sp. z o.o.

Nakład: 4000 egzemplarzy REDAKCJA Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. (+48) 22 874 00 66, fax (+48) 22 874 02 20 e-mail: automatyka@piap.pl www.AutomatykaOnline.pl WYDAWCA Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Szczegółowe warunki prenumeraty wraz z cennikiem dostępne są na stronie automatykaonline.pl/prenumerata.

4

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i modyfikacji nadesłanych materiałów oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i materiałów promocyjnych.

18

OPTYMALIZACJA STRATEGII BUDUJE KONKURENCYJNOŚĆ FIRMY O tym, jak skutecznie tworzyć przewagę konkurencyjną w dobie rosnącej presji cenowej i o wadze umiejętności dostosowywania się do nowych trendów oraz uwarunkowań rynkowych rozmawiamy ze Zbigniewem Błażejewskim, prezesem Jean Mueller Polska.

AUTOMATYKA

SPIS TREŚCI

22

WYDARZENIA Automatyka w utrzymaniu ruchu

EWOLUCJA W TECHNICE NAPĘDOWEJ

70

Konferencja GT Automation

Nowa generacja rozwiązań

72

NIDAYS 2016

20 lat w Polsce, 85 lat na świecie

Konsekwencją ewolucji dokonującej się w technice napędowej jest powstawanie kolejnych serii urządzeń z nowymi funkcjonalnościami, ulepszonymi parametrami i większą odpornością na czynniki zewnętrzne. Naturalnym staje się fakt, że wraz z ewolucją przemysłu, objawiającą się wzrostem stopnia jego automatyzacji, konieczne staje się modyfikowanie i unowocześnianie urządzeń napędowych.

74

Jubileusz SEW-Eurodrive

Nowoczesna produkcja – szanse i wyzwania Toruń wspiera przedsiębiorczość

76 80

Forum Ekspansji MSP

Blue e+ z nagrodami

82

BIBLIOTEKA

83

WSPÓŁPRACA

84

LUDZIE PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY Synchroniczny czy asynchroniczny

Piotr Górniak, dyrektor zarządzający Rittal

86

46

Jak dobrać silnik?

PRAWO I NORMY Zarządzanie własnością intelektualną

54

Umowy licencyjne

RYNEK Kompleksowe rozwiązania CPP Prema Kielce dla przemysłu

56

Profesjonalna kontrola jakości wyrobów

58

Usługi skanowania 3D w PIAP

Nowy standard mechatroniki

61

Moduł liniowy ELP firmy SCHUNK

Cyfrowy łańcuch wartości

65

Rittal na SPS IPC Drives

Flickering a technologia LED Zasilacz współpracujący z technologią slow motion 12/2016

68

46

SYNCHRONICZNY CZY ASYNCHRONICZNY Jak dobrać silnik?

Według firmy analitycznej Market and Market światowy rynek silników elektrycznych w 2016 r. jest wart około 93 mld dolarów. Obecnie dominuje sprzedaż silników o mocy poniżej 1 kV. Są one wykorzystywane zarówno w gotowych wyrobach przeznaczonych na rynek konsumencki, jak i w przemyśle. Na świecie w 2014 r. sprzedano ponad 50 mln tego rodzaju silników.

Wielkość polskiego rynku napędów szacowana jest obecnie na około 900 mln złotych.

Z BRANĹťY

KALENDARIUM

2/2017 28.02–2.03 Sosnowiec

Targi Technologii Cięcia ExpoCUTTING www.exposilesia.pl

28.02–2.03 Sosnowiec

Targi Technologii Przemysłowych INDUSTRYmeeting www.exposilesia.pl

3/2017 1–2.03 Kielce

Międzynarodowe Targi Energetyki i Elektrotechniki ENEX i Targi Odnawialnych Śródeł Energii ENEX Nowa Energia www.targikielce.pl

7–9.03 Nadarzyn

Targi Techniki Pakowania i Opakowań WARSAW PACK 2017

POLSCY MENEDŝEROWIE MÓWIĄ „TAK�

INNOWACJOM Wyniki najnowszego Barometru Innowacji GE pokazują, şe polscy menedşerowie są pozytywnie nastawieni do innowacji. 92% ankietowanych uwaşa, şe w ciągu najblişszych 10 lat zaawansowane metody produkcji radykalnie przekształcą sektor przemysłowy. Z danych zebranych podczas piątej edycji badania wynika, şe dostrzegają oni strategiczne znaczenie przetwarzania duşej ilości danych.

68% przyznało, şe ich firmy zwiększyły zdolność do analizowania duşych i złoşonych danych w celu poprawy procesu decyzyjnego i pomyślnego wdraşania innowacji. Co więcej, 82% z nich dostrzega korzyści finansowe ze wspólnych działań innowacyjnych.

Według wskazań Barometru Innowacji GE siłą napędową innowacji w Polsce jest sektor prywatny, zwłasz-

14–17.03 Warszawa

Międzynarodowe Targi Automatyki i Pomiarów AUTOMATICON www.automaticon.pl

22–24.03 Warszawa

www.elektroinstalacje.pl

28–30.03 Kielce

Targi Pneumatyki, Hydrauliki, Napędów i Sterowań PNEUMATICON www.targikielce.pl

29–31.03 Warszawa

Międzynarodowe Targi Analityki i Technik Pomiarowych EUROLAB www.targieurolab.pl

6

TECHNOLOGIA ADVANCION DOSTĘPNA W REGIONIE EMEA

www.warsawpack.pl

Międzynarodowe Targi Sprzętu Elektrycznego i Systemów Zabezpieczeń ELEKTROTECHNIKA

cza inwestujące w Polsce firmy międzynarodowe (25%), a następnie małe i średnie przedsiębiorstwa zatrudniające 10–250 pracowników (22%) oraz start-upy i indywidualni przedsiębiorcy (20%). Jednak zdaniem większości badanych istniejące przepisy uniemoşliwiają zarówno wprowadzanie w şycie, jak i tworzenie bardziej radykalnych i przełomowych innowacji.

Firma Eaton udostępniła na terenie Europy, Bliskiego Wschodu i Afryki akumulatorową platformę magazynowania energii Advancion firmy AES. Platforma ta jest podstawą zintegrowanych systemów magazynowania energii. Zapewnia stabilność sieci elektroenergetycznej i umoşliwia zarządzanie infrastrukturą wykorzystywaną do zaspokojenia szczytowego zapotrzebowania na energię. Gotowe do uşytku systemy magazynowania energii Advancion zostaną dostarczone przedsiębiorstwom z branşy energetycznej, wielkim zakładom przemysłowym

i handlowym, niezaleşnym producentom i operatorom sieci przesyłowych (na początek w Europie Środkowo-Wschodniej, krajach skandynawskich, Wielkiej Brytanii i niektórych krajach Afryki, w tym RPA i Maroku).

System Advancion 4, najnowszy projekt przedstawiony przez koncern AES Energy Storage w listopadzie 2015 r., charakteryzuje kompaktowa konstrukcja i opatentowany, rozproszony system sterowania. Technologia łączy w sobie oprogramowanie najnowszej generacji oraz sprzęt i architekturę składającą się z zestawu baterii litowo-jonowych, które w ramach standardowej konfiguracji moşna dostosować do zapotrzebowania: od mniej niş 100 kW do ponad 1000 MW i od 15 minut do ponad czterech godzin pracy, bez konieczności wprowadzania zmian konstrukcyjnych.

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

ROCKWELL AUTOMATION ROZSZERZA WSPĂ“Ĺ PRACĘ Z RS

NOWA ODSĹ ONA STRONY INTERNETOWEJ ASTOR

Firma RS Components zawarła z Rockwell Automation nową umowę dotyczącą dystrybucji – obecnie jej zasięgiem są objęte wszystkie kraje Unii Europejskiej.

Dzięki szerokiej palecie produktów marek Allen Bradley i Allen Bradley Guardmaster Rockwell Automation zajmuje czołową pozycję wśród producentów w branşy automatyki, układów sterowania i bezpieczeństwa maszyn. Na portfolio firmy składa się około 1300 produktów, które obecnie są dostępne w ofercie RS Components. – Rozszerzenie porozumienia z RS Components jest idealną okazją do zdobycia nowych klientów na terenie Europy.

Firma ma niezrównany dostęp do klientów przemysłowych, którym zapewnia najlepszą na rynku obsługę i wsparcie.

Dzięki temu jest w idealnej pozycji, aby pomóc nam rozwinąć skrzydła w regionie i uzupełnić naszą strategię dostępu do rynku w krajach EMEA – podkreśla Dominic Molloy, Market Access Director EMEA w firmie Rockwell Automation.

Witryna internetowa firmy ASTOR www.astor.com.pl zyskała nowy wygląd.

Zmiana wynika z przystosowania strony do nowych potrzeb odbiorców i czytelników z branşy automatyki przemysłowej, przede wszystkim osób poszukujących informacji z zakresu automatyki i robotyki przemysłowej, systemów IT dla produkcji, biznesu i wiedzy technologicznej oraz edukacji. Nowy serwis www to wsparcie techniczne on-line 24/7, wymierne oszczędności dla zalogowanych klientów w sklepie internetowym oraz dostęp do historii współpracy na indywidualnym koncie uşytkownika. Koncepcja, struktura i ergonomia nowej strony ASTOR zostały zaprojektowane na podstawie badań i analiz potrzeb uşytkowników, we współpracy z zaprzyjaźnionymi firmami integratorskimi i partnerskimi. Dodatkowo kaşdy klient, który załoşy konto w nowym serwisie internetowym ASTOR otrzyma dostęp do lepszych warunków handlowych oraz plików wsparcia technicznego niedostępnych bez zalogowania.

R E K L A M A

Z BRANĹťY

CYFROWA TRANSFORMACJA: TME OTWIERA SIĘ NA AFRYKĘ WSPĂ“Ĺ PRACA ABB I MICROSOFT I BLISKI WSCHĂ“D ABB i Microsoft Corp. ogĹ‚osiĹ‚y utworzenie strategicznego partnerstwa, ktĂłrego celem jest pomaganie klientom przemysĹ‚owym w tworzeniu nowej wartoĹ›ci dziÄ™ki rozwiÄ…zaniom cyfrowym. Klienci bÄ™dÄ… mogli korzystać z chmury Microsoft Azure oraz specjalistycznej wiedzy i portfolio rozwiÄ…zaĹ„ przemysĹ‚owych ABB. – Współpraca przyniesie unikalne korzyĹ›ci naszym klientom w sektorach usĹ‚ug uĹźytecznoĹ›ci publicznej, transportu i infrastruktury dziÄ™ki wykorzystaniu poĹ‚Ä…czonych potencjaĹ‚Ăłw Microsoftu i ABB. W oparciu o naszÄ… zainstalowanÄ… bazÄ™ ponad 70 mln urzÄ…dzeĹ„ poĹ‚Ä…czonych z sieciÄ… i ponad 70 tys. cyfrowych systemĂłw sterowania podejmujemy kolejny krok, ktĂłrym jest budowa jednej z najwiÄ™kszych na Ĺ›wiecie platform w technologii chmury dla przemysĹ‚u – mĂłwi Ulrich Spiesshofer, prezes ABB. Obie firmy stawiajÄ… na wzmocnienie cyfrowej transformacji m.in. w dziedzinie robotyki i pojazdĂłw elektrycznych. Zintegrowana platforma ABB w technologii chmury bÄ™dzie kluczowym czynnikiem rozwoju nowej oferty okreĹ›lanej mianem ABB Ability.

Ekspansja firmy Transfer Mulitsort Elektronik wkracza na nowe rynki, dotąd omijane przez wielu europejskich dostawców. Obecnie ponad 800 wiodących producentów komponentów elektronicznych moşe dostarczać swój asortyment do Tanzanii, Bahrajnu i innych krajów Afryki oraz Bliskiego Wschodu. Z myślą o nich firma TME uruchomiła stronę www.tme24.com oraz nowy dział sprzedaşy, który zapewnia obsługę w języku angielskim, francuskim, arabskim i suahili. Klienci znajdą na tej platformie m.in. informacje o cenie i czasie dostawy do wybranego kraju, a od 2017 r. dostępny będzie równieş serwis zamówień on-line.

Uwzględnienie Afryki i Bliskiego Wschodu w polityce TME jest waşnym elementem realizacji misji firmy, którą jest dostarczanie komponentów do róşnych zakątków świata jak najszybciej i jak najtaniej. TME wspiera ponadto edukację w Afryce i na Bliskim Wschodzie, organizując warsztaty i dostarczając do placówek oświatowych komponenty elektroniczne i elektrotechniczne oraz elementy wyposaşenia warsztatowego i automatyki przemysłowej. Pytania i prośby dotyczące tej ostatniej działalności moşna przesyłać na adres: edu@tme24.com.

"

R E K L A M A

TARGI RENEXPO POLAND Z REKORDOWĄ LICZBĄ GOŚCI Szósta edycja Międzynarodowych Targów Energii Odnawialnej i Efektywności Energetycznej RENEXPO Poland, która odbyła się w dniach 19–21 października 2016 r. w Warszawie, stała pod znakiem rekordowej frekwencji i potwierdziła, şe tego typu wydarzenia są polskiej branşy OZE zdecydowanie potrzebne.– Bez przesady moşemy powiedzieć, şe targi RENEXPO Poland stały się jednym z najwaşniejszych wydarzeń dla branşy energii odnawialnej i efektywności energetycznej w Polsce. Z ekspozycją wystawców zapoznało się blisko 4170 zwiedzających, czyli o ponad 200 osób więcej w porównaniu do roku 2015 – mówi Małgorzata Bartkowski, Project Manager targów RENEXPO Poland. W tegorocznych targach wzięło udział 103 wystawców, w tym m.in. z Niemiec, Czech, Litwy, Austrii, Anglii, Ukrainy, Indonezji, Stanów Zjednoczonych i oczywiście z Polski. W trakcie imprezy ogłoszono wyniki piątej edycji konkursu o Puchar Renergy Award w dwóch kategoriach: „Innowacyjna technologia targów RENEXPO Poland� oraz „Wybitna osobowość branşy OZE�. W pierwszej kategorii zwycięşyły firmy CORAB i Daikin Airconditioning Poland, zaś za wybitną osobowość branşy OZE została uznana Sylwia Koch-Kopyszko z Unii Producentów i Pracodawców Przemysłu Biogazowego UPEBI.

!

8

AUTOMATYKA

BEZPIECZEĹƒSTWO W ĹšWIETLE PRZEPISĂ“W I PRAKTYK W Konferencji BezpieczeĹ„stwa Maszyn, UrzÄ…dzeĹ„ i Instalacji PrzemysĹ‚owych, ktĂłra odbyĹ‚a siÄ™ 17 i 18 listopada 2016 r. w Kielcach wzięło udziaĹ‚ ponad 100 osĂłb z blisko 70 firm, instytucji oraz szkół wyĹźszych.

Uczestnicy w ramach cztery sesji tematycznych wysłuchali 17 referatów. Jednym z nich był referat na temat nowych trendów w podłączeniu obwodu bezpieczeństwa maszyny z robotem przy kooperacji z człowiekiem wygłoszony przez Marcina Lisa z firmy KUKA, która – obok firm Automatech, Cert Partner, Elokon, Ex Solution, MDJ Electronic i Stoltronic – była partnerem wydarzenia organizowanego przez Klub Paragraf 34. Uczestnicy konferencji mogli wysłuchać takşe prelekcji innych praktyków rynku oraz przedstawicieli środowiska akademickiego. – Podczas konferencji zaprezentowano szereg tematów dotyczących bezpieczeństwa, zwracając szczególną uwagę na najbardziej aktualną problematykę – podkreśla Wiesław Monkiewicz z Klubu Paragraf 34.

Wśród nich była obowiązująca od kwietnia tego roku dyrektywa ATEX 2014/34/UE dotycząca urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do uşytku w atmosferze zagroşenia wybuchem. $ % &'&

Peter Huba objął stanowisko dyrektora operacyjnego w zakładzie elektroniki Lumel w Zielonej Górze. Będzie odpowiedzialny za intensyfikację działań związanych z wprowadzeniem światowych standardów produkcji i implementację nowoczesnych rozwiązań, takich jak VSM, Lean production, 5S, TPM, SAP w procesach operacyjnych, logistycznych i zaopatrzeniowych, a takşe w realizacji zamówień. Celem jest spełnienie załoşeń strategii globalnego wzrostu.

Peter Huba ukończył studia na Brandenburskim Uniwersytecie Technicznym (specjalność: Inşynieria Ekonomiczna) oraz na Uniwersytecie Technicznym w Trnawie (Zarządzanie Przedsiębiorstwami).

Przed objęciem stanowiska dyrektora operacyjnego w firmie Lumel Peter Huba pełnił róşne funkcje zarządcze, w tym: zastępcy dyrektora technicznego w LUG Light Factory, dyrektora wykonawczego w spółce Seco-Warwick i dyrektora generalnego w Gościcińskiej Fabryce Mebli Klose. #

12/2016

R E K L A M A

LUMEL MA NOWEGO DYREKTORA OPERACYJNEGO

Z BRANĹťY

ENERGETYCZNA JESIEĹƒ NA LUBELSZCZYĹšNIE

W połowie listopada Lublin, za sprawą targów Energetics, juş po raz dziewiąty stał się miejscem spotkań przedstawicieli sektora energetycznego. Dopełnieniem ekspozycji targowej były seminaria, konferencje i szkolenia dotyczące aktualnych i waşnych dla branşy tematów, m.in. prawnych aspektów wprowa-

WSPARCIE DLA INNOWACJI W opublikowanym przez Komisję Europejską rankingu European Innovation Scoreboard 2016 Polska znalazła się na 23. miejscu wśród 28 państw. Tym, którzy chcą się rozwijać Unia Europejska proponuje instrument finansowy InnovFin, ułatwiający dostęp do kredytów, leasingów i poşyczek. Preferencyjne produkty finansowe są dostępne za pośrednictwem Narodowych Pośredników Finansowych – instytucji z unijną akredytacją. – Przedsiębiorcy, zwłaszcza ci innowacyjni, są „oczkiem w głowie�

Unii Europejskiej. Firmy, które mają pomysły i chcą je realizować, mogą liczyć na szereg form wsparcia finansowego, co ma słuşyć zwiększaniu konkurencyjności gospodarki – podkreśla Monika Ostaszewska, menadşer produktów w Raiffeisen Leasing, naleşącym do grona instytucji udzielających tego typu wsparcia. !

- !

R E K L A M A

dzania towarów na rynek Polski i UE oraz dobrych praktyk dla budynkowych instalacji telekomunikacyjnych, a takşe instalacji światłowodowych, LAN i TV-sat. Jednocześnie odbywały się Targi Technologii Szerokopasmowych Infostrada, które są areną spotkań inwestorów, wykonawców i innych podmiotów zaangaşowanych w realizację projektów teleinformatycznych. W trakcie wydarzenia zaprezentowało się niemal 200 wystawców z Polski i zagranicy, w tym Hiszpanii, Niemiec, Ukrainy, Šotwy, Chin, Stanów Zjednoczonych. Oferta obejmowała m.in. aparaturę łączeniową, automatykę przemysłową, analizatory parametrów sieci, systemy rozdziału energii elektrycznej oraz systemy sterowania i nadzoru. W tym roku do targów dołączyły Wschodnie Dni Kooperacji, w ramach których spotkali się podwykonawcy, kooperanci i producenci reprezentujący przemysł metalowy. $ # (

PIERWSZA EDYCJA WARSAW INDUSTRY WEEK ZA NAMI

Międzynarodowe Centrum Targowo-Kongresowe – Ptak Warsaw Expo gościło od 7 do 9 listopada 2016 r. grono specjalistów i ekspertów z przemysłu. Okazją do spotkania była premierowa edycja Międzynarodowych Targów Przemysłowych Warsaw Industry Week, na których reprezentowane były wszystkie gałęzie przemysłowe: maszyny i narzędzia do obróbki metalu, drewna, przetwórstwa tworzyw sztucznych, automatyzacja i robotyzacja procesów przemysłowych oraz oprogramowanie, metrologia przemysłowa, cięcie i szlifowanie, badania i rozwój, BHP oraz wiele innych. Na 25 000 m2 powierzchni wystawienniczej zaprezentowało się 321 wystawców. Goście, których liczba sięgnęła 9300, mieli okazję zapoznać się m.in. z 50 nowościami targowymi i przyjrzeć się pracującym maszynom (w sumie 500 ton), a ponadto wziąć udział w 20 seminariach i prelekcjach. Wydarzeniu towarzyszyła konferencja „Horyzont 2020 szansą polskich innowacji w UE�, zaś z myślą o młodzieşy planującej swoją przyszłość w branşy przemysłowej, podczas trwania targów odbyły się pokazy robotyki amatorskiej Koła Naukowego Automatyków i Robotyków ROBO Politechniki Rzeszowskiej. ! ) * + ,

10

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

TRUMPF I SIEMENS UPOWSZECHNIAJÄ„ OBRĂ“BKĘ ADDYTYWNÄ„ Producent systemĂłw laserowych TRUMPF oraz specjalizujÄ…ca siÄ™ w technologiach przemysĹ‚owych firma Siemens nawiÄ…zaĹ‚y współpracÄ™, ktĂłrej celem jest upowszechnienie obrĂłbki addytywnej jako metody stosowanej w procesach produkcyjnych i zintegrowanie stosowanej w drukarkach TRUMPF technologii laserowej fuzji metalu (LMF) przeprowadzanej z wykorzystaniem odpowiedniego proszku z oprogramowaniem Siemens NX. Firmy zaoferujÄ… oprogramowanie umoĹźliwiajÄ…ce optymalizacjÄ™ i usprawnienie procesu obrĂłbki addytywnej komponentĂłw metalowych z wykorzystaniem drukarek firmy TRUMPF – od fazy projektowania aş po druk 3D. Nie bÄ™dzie juĹź potrzeby dokonywania konwersji danych, gdyĹź narzÄ™dzia stosowane w procesie projektowania,

symulacji, druku 3D oraz programowania obrabiarek cyfrowych wytwarzających elementy metalowe zostaną zintegrowane w ramach jednego systemu – zauwaşa Tony Hemmelgarn, prezes Siemens PLM Software (na zdjęciu). Jak podkreśla Peter Leibinger, dyrektor Pionu Technologii Laserowych/Elektronicznych firmy TRUMPF, to właśnie te czynniki zdecydują o tym, czy obróbka addytywna okaşe się realistyczną alternatywą w zastosowaniach przemysłowych. – Nasza współpraca pozwoli na osiągnięcie optymalnego poziomu interakcji pomiędzy maszyną i oprogramowaniem, tak by klienci mogli skoncentrować się na optymalizacji projektów komponentów produkowanych poprzez obróbkę addytywną – podkreśla Peter Leibinger. % '"!2

VIGO SYSTEM DYWERSYFIKUJE ZAMĂ“WIENIA

gazów – w III kwartale 2016 r. sprzedaş do spółek przemysłowych stanowiła juş ponad 55% przychodów VIGO System. – Na rynku europejskim zamierzamy coraz aktywniej pozyskiwać klientów bezpośrednio, wierzymy równieş, şe prowadzona we współpracy z partnerami lokalnymi ekspansja na bardzo perspektywiczne rynki Chin i Japonii juş wkrótce zacznie przynosić oczekiwane efekty – podsumowuje Adam Piotrowski, prezes VIGO System.

Wprawiamy w ruch.

" )"

./ + 0 + + 1 /

12/2016

PROWADNICE Z SZYNÄ„ PROFILOWÄ„

R E K L A M A

Producent zaawansowanych detektorów podczerwieni, firma VIGO System, osiągnęła w III kwartale 2016 r.

6,2 mln zł przychodów ze sprzedaşy, wypracowując 2,7 mln zł zysku netto.

Głównym odbiorcą półprzewodników z Oşarowa Mazowieckiego był przemysł, odpowiadający za ponad połowę sprzedaşy. Przychody za 9 miesięcy 2016 r. wyniosły 17,9 mln zł, wobec 21,1 mln zł w analogicznym okresie 2015 r., natomiast zysk netto zmniejszył się z 8,7 mln zł do 6,7 mln zł. O nişszych przychodach i zyskach przesądziły mniejsze zamówienia ze strony klientów z segmentu zbrojeniowego i branşy kolejowej. Spółka coraz skuteczniej kompensuje spadek, intensyfikując współpracę z gronem mniejszych klientów z sektora przemysłowego, w szczególności producentów analizatorów

www.hiwin.pl

11

PRODUKTY

MODLINK MSDD OD MURRELEKTRONIK Interfejsy panelu czołowego Modlink MSDD Murrelektronik umoşliwiają łatwy i bezpieczny dostęp do szafy sterowniczej bez konieczności otwierania jej drzwi. Róşnorodność dostępnych modeli gwarantuje elastyczność, a ogólnoświatowe certyfikaty pozwalają na szerokie zastosowanie.

Oprogramowanie sterowania często wymaga modyfikacji w trakcie pracy, dlatego musi być podłączane do laptopów lub urządzeń diagnostycznych. Często konieczne jest więc otwarcie drzwi szafy, co bywa czasochłonne i kosztowne.

Moşna tego uniknąć wykorzystując panele interfejsu czołowego Modlink MSDD – systemy modułowe składające się ze standardowych pojedynczych i podwójnych,

plastikowych lub metalowych ramek instalowanych bezpośrednio na szafie sterowniczej.

Moşna w nich umieścić ponad 170 róşnych, dostosowanych do międzynarodowych wymogów wkładek lub interfejsów danych (np.

SUB-D, RJ45 czy USB).

Ta róşnorodność pozwala na stworzenie ponad 100 000 kombinacji. W kaşdej pojedynczej ramce moşna umieścić przynajmniej jedno gniazdo zasilania, a jeśli konieczne jest zastosowanie róşnych gniazd i interfejsów – dostępne są ramki podwójne. Wysoki stopień ochrony IP65 gwarantuje moşliwość wykorzystania paneli Modlink MSDD równieş w trudnych warunkach. " ) )

MODULARNE UKŠADY CHŠODZĄCE DO ZESPOŠÓW TRAKCYJNYCH Firma Bosch Rexroth wprowadza na rynek rozwiązania, które znacznie przyspieszają projektowanie systemów chłodzenia w pojazdach szynowych. Modularne podejście do chłodzenia elektrycznych zespołów trakcyjnych pozwala na skrócenie czasu projektowania układu chłodzenia trakcji i obnişenie kosztów eksploatacji.

System taki składa się z chłodnicy przetwornicy trakcyjnej i obwodu transformatora. Zawiera on sprawdzone w praktyce elementy, standardowo stosowane w wielkoseryjnej produkcji maszyn jezdnych. Dzięki temu podejściu producenci mogą bezpiecznie włączać modularne zespoły chłodzenia do opracowywanych przez siebie systemów chłodzenia pojazdów.

Firma Bosch Rexroth jako partner przejmuje odpowiedzialność za konfigurację, symulację systemu oraz wstępny montaş modułów gotowych do produkcji. Modularna konstrukcja zmniejsza złoşoność oraz upraszcza serwisowanie i naprawy. Dotychczasowe doświadczenie wykazuje, şe dzięki rozwiązaniom firmy Bosch Rexroth producenci pojazdów szynowych mogą skrócić czas opracowywania systemu chłodzenia do trzech miesięcy.

Dostawa obejmuje specyfikację oraz implementację wszystkich interfejsów mechanicznych i elektrycznych do elektrycznego zespołu trakcyjnego.

3 4 , 4

ROZRUSZNIKI BEZPOŚREDNIE Z WYŠĄCZNIKIEM SILNIKOWYM W OBUDOWIE IZOLACYJNEJ Rozruszniki bezpośrednie M2 P009 11... mają obudowę z tworzywa sztucznego o stopniu ochrony IP65, w której zamontowano wyłącznik silnikowy serii SM1R... z wyzwalaczem zwarciowym i przeciąşeniowym, stycznik z funkcją rozruchu/zatrzymania silnika do zabezpieczenia zanikowego, dwa przyciski – start i stop, przycisk grzybkowy do awaryjnego zatrzymania oraz blokowane kłódką pokrętło do wyłącznika silnikowego, który słuşy równieş do izolacji obwodu silnika od sieci.

Rozruszniki moşna w szybki i prosty sposób zamontować w układzie, w szczególności

12

nadają się do sterowania silnikami w małych maszynach, które nie zostały wyposaşone w panel sterowniczy. W obudowie moşna umieścić dodatkowe akcesoria, takie jak przekaźniki czasowe, kontroli poziomu, czy przekaźniki nadzorcze.

Charakterystycznymi cechami rozruszników są: wejścia przewodów: dwa przetłoczenia PG13,5/M20 lub PG16/M25 w górnej i dolnej części obudowy oraz stopień ochrony IEC IP65, typ 4/4X według UL. Rozruszniki mogą pracować w temperaturze otoczenia od –25 do +60 °C. # 5

AUTOMATYKA

PRODUKTY

SYSTEM E-PROWADNIKA Z MODUŠEM ZIG-ZAG Dzięki składanej konstrukcji e-prowadnika, przystosowanej do układania w standardowym koszu zig-zag, igus oferuje rozwiązanie do zastosowań pionowych, które zajmuje niewiele miejsca i ma przystępną cenę.

Ze względu na modułową budowę e-prowadnik moşe być skonfigurowany jako zig-zag.

Umoşliwia to tworzenie dobrze przemyślanych systemów doprowadzania energii oraz przesyłania danych na potrzeby techniki teatralnej, oświetleniowej, magazynowej, a takşe hydraulicznych pomostów roboczych.

Gdy pomost znajduje się w dolnym połoşeniu, e-prowadnik jest ułoşony w koszu. Natomiast gdy pomost podnosi się, e-prowadnik rozkłada się i podąşa za ruchem – na wysokość do 30 m. Ocynkowany kosz moşna dyskretnie połączyć z elementami sceny lub przymocować do ruchomych

modułów oświetleniowych. Gdy sztankiet jest opuszczany, e-prowadnik rozkłada się odpowiednio do dołu.

Dostępne są moduły o szerokości prowadnika od 75 do 500 mm oraz długości pojemnika od 600 do 3000 mm, natomiast maksymalna wysokość kosza moşe wynosić 2000 mm. Dzięki temu, przy większości zastosowań nie trzeba juş sięgać po kosztowne rozwiązania indywidualne.

System jest przystosowany do pracy z duşym obciąşeniem. Do e-prowadnika jest przymocowany element montaşowy z podwójnym grzebieniem. Konfiguracja typu zig-zag moşe być stosowana z e-prowadnikami serii E2 i E4.

IGUS Sp. z o.o.

6 ./ ) + 7 7 % 8 9 : * / +

6 ;<: = 8% - , ;<: <7 <> +++6 $ 6

WEBOWE STEROWANIE SILNIKA Od listopada w sprzedaĹźy jest nowy system sterowania silnika igus dryve. UmoĹźliwia on kontrolÄ&#x2122; webowÄ&#x2026;, dziÄ&#x2122;ki czemu do prawidĹ&#x201A;owego dziaĹ&#x201A;ania nie jest potrzebne Ĺźadne specjalistyczne oprogramowanie lub aplikacja. Z funkcji systemu moĹźna korzystaÄ&#x2021; ze specjalnej strony internetowej uruchamianej na smartfonie, tablecie lub laptopie.

Prosty w obsĹ&#x201A;udze interfejs zapewnia peĹ&#x201A;nÄ&#x2026; kontrolÄ&#x2122; w kilka minut. igus dryve wspĂłĹ&#x201A;pracuje z róşnymi kontrolerami przemysĹ&#x201A;owymi takich firm jak Siemens czy Beckhoff. UmoĹźliwia kontrolÄ&#x2122; silnikĂłw DC, EC oraz krokowych. System igus dryve

umoĹźliwia teĹź monitorowanie procesĂłw na şywo i przeznaczonz jest do napÄ&#x2122;dĂłw liniowych drylin E. Dryve komunikuje siÄ&#x2122; z urzÄ&#x2026;dzeniami i maszynami za pomocÄ&#x2026; magistral CANopen, Ethernet oraz cyfrowych wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; i wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021;.

IGUS Sp. z o.o.

6 ./ ) + 7 7 % 8 9 : * / +

6 ;<: = 8% - , ;<: <7 <> +++6 $ 6

R E K L A M A

NASZEGO PROCESU

-HVWHÄ? SHZLHQ"

2Q\PCL TQDQV[ YURČ&#x2022;Â?RTCEWLȤEG

8QLYHUVDO 5RERWV

ZZZ XQLYHUVDO URERWV FRP SO

12/2016

13

PRODUKTY

BEZPIECZNE I SPRAWNE KONTROLE Nowy multimetr FLIR DM284 stanowi poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie 18-funkcyjnego przemysĹ&#x201A;owego multimetru cyfrowego z miernikiem rzeczywistej wartoĹ&#x203A;ci skutecznej oraz technologii pomiaru wspomaganego podczerwieniÄ&#x2026; (Infrared Guided Measurement â&#x20AC;&#x201C; IGM) firmy FLIR. DM284 to najnowszy produkt rodziny przyrzÄ&#x2026;dĂłw IGM, ktĂłra nie tylko usprawnia wyszukiwanie i rozwiÄ&#x2026;zywanie problemĂłw, ale teĹź zwiÄ&#x2122;ksza kompleksowoĹ&#x203A;Ä&#x2021; kontroli. IGM wyĹ&#x203A;wietla problem z instalacjÄ&#x2026; elektrycznÄ&#x2026; w szerszym otoczeniu, wyraĹşnie wizualizujÄ&#x2026;c róşnice temperatury. UmoĹźliwia to wbudowana mikrokamera termowizyjna FLIR Lepton o rozdzielczoĹ&#x203A;ci 160Ă&#x2014;120 pikseli.

IGM sĹ&#x201A;uĹźy do wstÄ&#x2122;pnej identyfikacji usterki, a inne zaawansowane moduĹ&#x201A;y funkcyjne miernika FLIR DM284, takie jak woltomierz, amperomierz itp. wykorzystuje siÄ&#x2122; do sprawdzenia i potwierdzenia diagnozy.

Wbudowane oĹ&#x203A;wietlenie i wskaĹşnik laserowy pomagajÄ&#x2026; podczas pracy w warunkach sĹ&#x201A;abego oĹ&#x203A;wietlenia i precyzyjnie

wskazujÄ&#x2026; lokalizacjÄ&#x2122; usterki na obrazie termowizyjnym.

DziÄ&#x2122;ki FLIR DM284 wykonywanie badaĹ&#x201E; i pomiarĂłw jest szybsze, Ĺ&#x201A;atwiejsze i bardziej efektywne. Multimetr FLIR DM284 ma stopieĹ&#x201E; ochrony IP54 i 10 lat gwarancji.

DM284 moĹźe byÄ&#x2021; zastosowany do terenowych prac elektronicznych, napraw sieci energetycznych, lekkich zastosowaĹ&#x201E; przemysĹ&#x201A;owych oraz serwisu systemĂłw ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji.

2#A

NOWE STEROWNIKI PROGRAMOWALNE Z SERII K2 KINCO W ofercie firmy WObit dostÄ&#x2122;pna jest nowa seria K2 sterownikĂłw PLC firmy Kinco. CharakteryzujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; one kompaktowÄ&#x2026; budowÄ&#x2026; oraz duĹźÄ&#x2026; funkcjonalnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;.

NowoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; w porĂłwnaniu do poprzednich serii sÄ&#x2026; punkty I/O, ktĂłre mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; dowolnie konfigurowane w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od potrzeb aplikacji. DziÄ&#x2122;ki temu nie ma potrzeby implementacji moduĹ&#x201A;Ăłw rozszerzeĹ&#x201E;.

WĹ&#x203A;rĂłd nowych sterownikĂłw warto zwrĂłciÄ&#x2021; szczegĂłlnÄ&#x2026; uwagÄ&#x2122; na model K205EA-18DT, wyposaĹźony w aş 8 konfigurowalnych punktĂłw I/O oraz trzy szybkie wejĹ&#x203A;cia o czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci 50 kHz. Sterowniki zasilane sÄ&#x2026; napiÄ&#x2122;ciem 24 V DC, a programator podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czony jest za pomocÄ&#x2026; zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza USB. Port ten moĹźna stosowaÄ&#x2021; rĂłwnieĹź do doprowadzenia zasilania.

NowÄ&#x2026; seriÄ&#x2122; sterownikĂłw K2 charakteryzuje siÄ&#x2122; bardzo dobry stosunek ceny do jakoĹ&#x203A;ci. * (

OPC UA TSN â&#x20AC;&#x201C; OTWARTY STANDARD DLA IIoT ABB, Bosch Rexroth, B&R, CISCO, General Electric, KUKA, NI, Parker Hannifin, Schneider Electric, SEW-Eurodrive oraz TTTech rozpoczÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;y otwartÄ&#x2026;, technicznÄ&#x2026; wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2122; jako Konsorcjum PrzemysĹ&#x201A;owego Internetu (IIC) oraz fundacja OPC. Wspomniana grupa przedsiÄ&#x2122;biorstw promuje wykorzystanie otwartych, zunifikowanych, opartych na standardach i wspĂłĹ&#x201A;dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;cych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; IIoT, w celu uzyskania deterministycznej komunikacji peer-to-peer w czasie rzeczywistym miÄ&#x2122;dzy przemysĹ&#x201A;owymi kontrolerami a chmurÄ&#x2026;. Takim standardem jest wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie OPC UA TSN, ktĂłry jest poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniem rozszerzonego OPC UA Pub/Sub oraz standardĂłw IEEE TSN Ethernet. Zapewnia on wszelkie otwarte, ustan-

14

daryzowane elementy niezbÄ&#x2122;dne do zunifikowania komunikacji w automatyce przemysĹ&#x201A;owej, a takĹźe umoĹźliwia zestawienie wszelkich technologii IT oraz operacyjnych.

Konsorcjum zamierza wprowadziÄ&#x2021; wsparcie dla OPC UA TSN w przyszĹ&#x201A;ych generacjach swoich produktĂłw â&#x20AC;&#x201C; pierwsze prototypy tych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; juĹź zostaĹ&#x201A;y zintegrowane na podĹ&#x201A;oĹźu testowym IIC. Celem organizacji jest upowszechnienie kompatybilnej komunikacji kontroler-kontroler miÄ&#x2122;dzy urzÄ&#x2026;dzeniami róşnych producentĂłw z wykorzystaniem standardowej infrastruktury IT. Do wspĂłĹ&#x201A;pracy zapraszane sÄ&#x2026; kolejne organizacje, ktĂłre dzielÄ&#x2026; zainteresowanie tym standardem.

5 ? @ + " 3

AUTOMATYKA

PRODUKTY

E-PROWADNIK DO ROBOTĂ&#x201C;W PRZEMYSĹ OWYCH Aby zmniejszyÄ&#x2021; nakĹ&#x201A;ad pracy i czasu wyposaĹźania robotĂłw, w firmie igus opracowano e-prowadnik triflex TRLF â&#x20AC;&#x17E;Lâ&#x20AC;? (lekki).

DziÄ&#x2122;ki otwartej konstrukcji poszczegĂłlnych ogniw zmniejszono iloĹ&#x203A;Ä&#x2021; materiaĹ&#x201A;u, jednoczeĹ&#x203A;nie zapewniajÄ&#x2026;c bezpieczne prowadzenie przewodĂłw i wÄ&#x2122;Ĺźy. â&#x20AC;&#x17E;Fâ&#x20AC;? oznacza otwieranie wciskowe (flip open) â&#x20AC;&#x201C; kaĹźde ogniowo jest wyposaĹźone w trzy uchylne poprzeczki. RozwiÄ&#x2026;zanie to umoĹźliwia Ĺ&#x201A;atwiejsze wypeĹ&#x201A;nianie prowadnika przewodami o duĹźych Ĺ&#x203A;rednicach lub wiÄ&#x2026;zkami wÄ&#x2122;Ĺźy. DziÄ&#x2122;ki nowej wielkoĹ&#x203A;ci TRLF.125 o Ĺ&#x203A;rednicy nominalnej 125 mm moĹźna Ĺ&#x201A;atwo i szybko wkĹ&#x201A;adaÄ&#x2021; grube i sztywne wÄ&#x2122;Ĺźe, lub teĹź duĹźÄ&#x2026; liczbÄ&#x2122; pojedynczych przewodĂłw.

Ze wzglÄ&#x2122;du na brak elementĂłw noĹ&#x203A;nych, takich jak stalowe linki lub sprÄ&#x2122;Ĺźyny, montaĹź i demontaĹź e-prowadnika triflex TRLF jest rĂłwnie Ĺ&#x201A;atwy, jak jego wypeĹ&#x201A;nianie. MoĹźna go w do-

wolnej chwili przedĹ&#x201A;uĹźyÄ&#x2021;. Jest wystarczajÄ&#x2026;co stabilny, aby prowadziÄ&#x2021; nim jednoczeĹ&#x203A;nie przewody do przesyĹ&#x201A;ania energii, danych oraz mediĂłw. Ze wzglÄ&#x2122;du na trzyczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciowy podziaĹ&#x201A; wewnÄ&#x2122;trzny oraz ograniczenie minimalnego promienia giÄ&#x2122;cia i moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; skrÄ&#x2122;cania o ok. ¹ 200°/mb. prowadnika, zapewnione jest bezpieczne prowadzenie przewodĂłw i wÄ&#x2122;Ĺźy, a takĹźe skuteczna ochrona przed ich skrÄ&#x2122;ceniem.

IGUS Sp. z o.o.

6 ./ ) + 7 7 % 8 9 : * / +

6 ;<: = 8% - , ;<: <7 <> +++6 $ 6

PROMOCJA NA SPRZÄ&#x2DC;T UNITRONICS Vision V700-T20BJ to wydajny sterownik PLC, zintegrowany z dotykowym i kolorowym panelem operatorskim o przekÄ&#x2026;tnej 7Ë? z dowolnym moduĹ&#x201A;em wejĹ&#x203A;Ä&#x2021;/ wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021; i Snapem gratis!

ModuĹ&#x201A; Snap V200-18-E3XB zawiera 18 DI, w tym 2 szybkie I/O enkoderowe, 4 AI/TC/Pt 100, 15 DO przekaĹşnikowych i 2 tranzystorowe, w tym dwa szybkie 4 AO. Jest dostÄ&#x2122;pny w 8 konfiguracjach, wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czajÄ&#x2026;c wejĹ&#x203A;cia temperaturowe i wagowe. Sterownik moĹźna rozbudowaÄ&#x2021; do 1000 I/O. Wbudowane sÄ&#x2026; porty: Ethernet, RS-232/RS-485, USB. MoĹźna doĹ&#x201A;oĹźyÄ&#x2021; dodatkowy port RS-232/RS-485 oraz CANbus. ObsĹ&#x201A;ugiwane sÄ&#x2026; protokoĹ&#x201A;y Modbus TCP/IP, Modbus RTU, CANbus, Profibus.

DoĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone jest darmowe oprogramowanie VisiLogic.

UrzÄ&#x2026;dzeniem moĹźna zdalnie sterowaÄ&#x2021; z poziomu strony internetowej lub aplikacji w telefonie. Dodatkowymi funkcjami sÄ&#x2026;:

obsĹ&#x201A;uga kart microSD, klonowanie PLC, kopia zapasowa, tabele danych, eksport/import danych do arkusza Excel. Atutami sÄ&#x2026;: biblioteka string, moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; bĹ&#x201A;yskawicznej zmiany jÄ&#x2122;zyka na panelu, zegar RTC, kontrola w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od czasu i daty. Parametry techniczne urzÄ&#x2026;dzenia to: zasilanie 12/24 V DC, IP66, 24 niezaleĹźne pÄ&#x2122;tle regulacji PID z automatycznym strojeniem. DiagnostykÄ&#x2122; zapewniajÄ&#x2026; dynamiczne wykresy i  wbudowane ekrany alarmowe. Czas skanowania 1 kB aplikacji wynosi 9 Οs. DostÄ&#x2122;p do zmiennych sterownika i parametrĂłw komunikacji odbywa siÄ&#x2122; z poziomu panelu HMI, bez potrzeby stosowania komputera.

Cena Vision V700-T20BJ wynosi teraz 2999 zĹ&#x201A;otych.

ELMARK AUTOMATYKA Sp. z o.o.

6 @ + / < 8=98 = * / + 9*

6 9 :9 >9: % - ) 9 :9 >9:< 9 + ) B )6 6 +++6 )6 6

CROMLAVIEW â&#x20AC;&#x201C; CZUJNIKI KOLORU DO KAĹťDEJ APLIKACJI Produkowane przez firmÄ&#x2122; Astech z Niemiec czujniki serii Cromlaview to idealne rozwiÄ&#x2026;zanie aplikacji, gdzie wymagane jest rozróşnienie koloru (segregacja, kontrola jakoĹ&#x203A;ci, kontrola obecnoĹ&#x203A;ci itd.). Czujniki te wyróşniajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; zaawansowanÄ&#x2026; funkcjonalnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; w identyfikacji barw (â&#x2C6;&#x2020;E < 1) â&#x20AC;&#x201C; pamiÄ&#x2122;tajÄ&#x2026; do 350 kolorĂłw, majÄ&#x2026; szybkie wyjĹ&#x203A;cia cyfrowe, róşne interfejsy komunikacyjne (RS-232, USB, Ethernet, Profibus, Profinet) oraz intuicyjny sposĂłb uczenia (za pomocÄ&#x2026; przyciskĂłw i funkcji teach-in lub dedykowanego programu na PC). Model CR200 ma dwa niezaleĹźne kanaĹ&#x201A;y pomiarowe, moĹźe identyfikowaÄ&#x2021; kolory jednoczeĹ&#x203A;nie dwĂłch produktĂłw lub porĂłwnywaÄ&#x2021; kolory z obu stron jednego pro-

12/2016

duktu (tryb pracy zaleĹźy od aplikacji i ustawia siÄ&#x2122; go z poziomu komputera). Na uwagÄ&#x2122; zasĹ&#x201A;uguje model CR500, ktĂłry jest dedykowany aplikacji, gdzie odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; miÄ&#x2122;dzy optykÄ&#x2026; czujnika a detalem nie jest staĹ&#x201A;a (np. badany obiekt faluje). Model ten ma opatentowanÄ&#x2026; funkcjÄ&#x2122; kompensacji dystansu â&#x20AC;&#x201C; Cromladist, ktĂłra pozwala na zapewnienie maksymalnej dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci pomiarĂłw obiektĂłw ruchomych.

AP AUTOMATYKA S.C. C => )6 % < 977: C

6 D ; < := 78 ;8 - , D ; < := 78 ;: 9 ( B

1) 6 +++6

1) 6

15

PRODUKTY

PRECYZYJNE CZUJNIKI LASEROWE IFM Precyzyjna detekcja poĹ&#x201A;oĹźenia w technice montaĹźu ma duĹźe znaczenie. Precyzyjne czujniki laserowe w obudowie M18 klasyfikowane sÄ&#x2026; w 1. klasie urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; laserowych.

DziÄ&#x2122;ki technologii laserowej nawet maĹ&#x201A;e obiekty, o Ĺ&#x203A;rednicy od 0,5 mm, mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; niezawodnie wykryte. Instalacja czujnika jest przyjazna dla uĹźytkownika: widzialna wiÄ&#x2026;zka Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;a laserowego i metoda teach pozwalajÄ&#x2026; na optymalne ustawienie czujnika w bardzo krĂłtkim cza-

sie. Stosowanie nowych czujnikĂłw laserowych typu OG, nie stanowi juĹź problemu, ich cena jest korzystna w stosunku do jakoĹ&#x203A;ci i precyzji.

Seria ta obejmuje czujniki w ukĹ&#x201A;adzie bramki, czujniki refleksyjne z filtrem polaryzacyjnym i czujniki dyfuzyjne z tĹ&#x201A;umieniem tĹ&#x201A;a dla wymagajÄ&#x2026;cych aplikacji w technice montaĹźu oraz systemach transportu bliskiego. Tryb ciemno wĹ&#x201A;Ä&#x2026;cz/jasno wĹ&#x201A;Ä&#x2026;cz moĹźe byÄ&#x2021; ustawiony za pomocÄ&#x2026; przyciskĂłw teach. Wszystkie czujniki majÄ&#x2026; wytrzymaĹ&#x201A;Ä&#x2026; obudowÄ&#x2122; ze stali kwasoodpornej.

Doskonale sprawdzajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; w technice montaĹźu i w systemach transportu bliskiego.

-

ZINTEGROWANE ROZWIÄ&#x201E;ZANIE DO ZARZÄ&#x201E;DZANIA ENERGIÄ&#x201E; Integracja rozwiÄ&#x2026;zania SmartStruxure Schneider Electric z inteligentnym kontrolerem pokojowym i systemem Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;ci smart VRF firmy Panasonic to nowy, innowacyjny sposĂłb caĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciowego zarzÄ&#x2026;dzania energiÄ&#x2026;.

Firmy opracowaĹ&#x201A;y wspĂłlnie nowy bezprzewodowy interfejs, umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy bezpoĹ&#x203A;redniÄ&#x2026; komunikacjÄ&#x2122; szeregowÄ&#x2026; miÄ&#x2122;dzy systemami zarzÄ&#x2026;dzania budynkiem i kontrolerami pokojowymi Schneider Electric oraz urzÄ&#x2026;dzeniami HVAC bazujÄ&#x2026;cymi na zmiennym przepĹ&#x201A;ywie czynnika chĹ&#x201A;odniczego (VRF) firmy Panasonic. WykorzystujÄ&#x2026; przy tym standardy Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;ci bezprzewodowej ZigBee. DziÄ&#x2122;ki integracji systemĂłw w dowolnym miejscu i czasie mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; monitorowane wszystkie gĹ&#x201A;Ăłwne systemy w obiekcie, takie jak urzÄ&#x2026;dzenia HVAC, oĹ&#x203A;wietlenie, systemy bezpieczeĹ&#x201E;stwa, zasilania i dystrybucji energii elektrycznej za poĹ&#x203A;rednictwem pojedynczego interfejsu. DostÄ&#x2122;p do informacji pomaga uzyskaÄ&#x2021;

R E K L A M A

wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; efektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci.

RozwiÄ&#x2026;zanie w peĹ&#x201A;ni wykorzystuje zalety innowacyjnej technologii plug-and-play, ktĂłra upraszcza konfiguracjÄ&#x2122; rozbudowanych systemĂłw VRF, ale moĹźe byÄ&#x2021; takĹźe instalowane jako element odrÄ&#x2122;bnego systemu. Cechy te uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026; proces instalacji, zmniejszajÄ&#x2026; koszty i oszczÄ&#x2122;dzajÄ&#x2026; czas integratorĂłw systemĂłw. System objÄ&#x2122;ty jest opiekÄ&#x2026; eksperckich zespoĹ&#x201A;Ăłw wsparcia technicznego firm Schneider Electric i Panasonic, ktĂłrych zadaniem jest zagwarantowanie utrzymania najwyĹźszej wydajnoĹ&#x203A;ci pracy systemĂłw.

4

PRODUKTY

ENKODERY Z INTERFEJSEM ETHERNET FIRMY POSITAL FRABA Najbardziej dynamicznie rozwijajÄ&#x2026;ca siÄ&#x2122; grupa enkoderĂłw absolutnych firmy Posital Fraba to enkodery z interfejsem Ethernet. Jest to zwiÄ&#x2026;zane z rosnÄ&#x2026;cÄ&#x2026; popularnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; Ethernetu przemysĹ&#x201A;owego.

Firma Posital Fraba oferuje enkodery absolutne z interfejsem EtherCAT, EtherNet/IP, Modbus TCP/IP, Powerlink oraz Profinet. Parametry enkoderĂłw wieloobrotowych: rozdzielczoĹ&#x203A;Ä&#x2021; do 16 bitĂłw, liczba obrotĂłw â&#x20AC;&#x201C; 14 bitĂłw (16 384 obroty). Stosowane sÄ&#x2026; róşne typy koĹ&#x201A;nierzy, waĹ&#x201A;kĂłw/otworĂłw, materiaĹ&#x201A;u, stopieĹ&#x201E; ochrony IP65 lub IP67. Warto zaznaczyÄ&#x2021;, Ĺźe konstruktorzy i integratorzy automatyki majÄ&#x2026; moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; doboru odpowiedniego rozwiÄ&#x2026;zania spoĹ&#x203A;rĂłd ponad 6000 dostÄ&#x2122;pnych standardowych modeli. Enkodery absolutne Posital Fraba produkowane

sÄ&#x2026; w dwĂłch technologiach: optycznej i magnetycznej.

Warto zaznaczyÄ&#x2021;, Ĺźe şaden enkoder wieloobrotowy Posital Fraba nie wymaga podtrzymywania bateryjnego. Jest to bardzo wygodne dla uĹźytkownikĂłw oraz serwisantĂłw maszyn, w ktĂłrych czujniki te sÄ&#x2026; stosowane. Enkodery oferowane przez firmÄ&#x2122; AP Automatyka produkowane sÄ&#x2026; w zakĹ&#x201A;adzie produkcyjnym w SĹ&#x201A;ubiach, co przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; na bardzo krĂłtkie terminy realizacji, na ogĂłĹ&#x201A; 5â&#x20AC;&#x201C;10 dni, a dla pilnych potrzeb 1â&#x20AC;&#x201C;3 dni robocze.

AP AUTOMATYKA S.C. C => )6 % < 977: C

6 < := 78 ;8% - , < := 78 ;: 9 ( B

1) 6 +++6

1) 6

PROGRAMOWALNE ENKODERY INKREMENTALNE Z MAGAZYNU RoĹ&#x203A;nie popularnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; programowalnych enkoderĂłw, zaletÄ&#x2026; ktĂłrych jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zmiany rozdzielczoĹ&#x203A;ci oraz standardu wyjĹ&#x203A;cia w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od potrzeb. To rozwiÄ&#x2026;zanie zwalnia uĹźytkownikĂłw z utrzymywania w magazynie wielu enkoderĂłw. Proponowane przez Posital Fraba enkodery inkrementalne z funkcjÄ&#x2026; programowania charakteryzujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; rozdzielczoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; w zakresie 1â&#x20AC;&#x201C;16 384 impulsĂłw przypadajÄ&#x2026;cych na obrĂłt, standardami wyjĹ&#x203A;cia Push-Pull (HTL) lub TTL (RS-422),

oraz zasilaniem w zakresie 4,75â&#x20AC;&#x201C;30 V DC. Parametryzacja enkoderĂłw odbywa siÄ&#x2122; za pomocÄ&#x2026; programatora Ubifast, do ktĂłrego podĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza siÄ&#x2122; enkoder na czas zmiany ustawieĹ&#x201E;, oraz dowolnego urzÄ&#x2026;dzenia z Wi-Fi i przeglÄ&#x2026;darkÄ&#x2026; internetowÄ&#x2026; (smartfon, tablet, komputer PC). Wybrane modele tych enkoderĂłw zostaĹ&#x201A;y objÄ&#x2122;te akcjÄ&#x2026; promocyjnÄ&#x2026; firmy AP Automatyka i dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; w konkurencyjnej cenie.

AP AUTOMATYKA S.C. C => )6 % < 977: C

6 < := 78 ;8% - , < := 78 ;: 9 ( B

1) 6 +++6

1) 6

MECHATRONICZNY MODUĹ LINIOWY ELB ELB to mechatroniczny moduĹ&#x201A; liniowy o krĂłtkim skoku (50 mm, 75 mm, 125 mm) zastosowany w szybkich i precyzyjnych operacjach (powtarzalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wynosi 0,01 mm) przemieszczania i kontrolowanego docisku elementĂłw w aplikacjach szybkiego montaĹźu w Ĺ&#x203A;rodowisku czystym. DziÄ&#x2122;ki zastosowaniu krzyĹźowych prowadnic rolkowych, moduĹ&#x201A; ELB ma niezwykle sztywnÄ&#x2026;, kompaktowÄ&#x2026; konstrukcjÄ&#x2122;. Zintegrowany w module silnik i ukĹ&#x201A;ad pomiarowy minimalizuje zakĹ&#x201A;Ăłcenia od konturĂłw i wymagane miejsce. DuĹźa dynamika i krĂłtkie czasy cykli (maksymalne przyspieszenie wynosi 100 m/s2, a maksymalna prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; â&#x20AC;&#x201C; 4 m/s) pozwalajÄ&#x2026; osiÄ&#x2026;gnÄ&#x2026;Ä&#x2021; duĹźÄ&#x2026; wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; procesu, a niemal caĹ&#x201A;kowity brak czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci eksploatacyjnych zapewnia dĹ&#x201A;ugÄ&#x2026; ĹźywotnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; moduĹ&#x201A;u. ModuĹ&#x201A; ELB ma znormalizowane otwory montaĹźowe umoĹźliwiajÄ&#x2026;ce liczne kombinacje z innymi komponentami systemu moduĹ&#x201A;owego.

ModuĹ&#x201A; ELB moĹźe byÄ&#x2021; opcjonalnie wyposaĹźony w pneumatycznie aktywowany hamulec bezpieczeĹ&#x201E;stwa, stosowany do utrzymania poĹ&#x201A;oĹźenia moduĹ&#x201A;u liniowego w przypadku zaniku zasilania.

SiĹ&#x201A;a maksymalna moduĹ&#x201A;u liniowego ELB wynosi 150 N, a minimalna 40 N. ModuĹ&#x201A; ELB moĹźe takĹźe zostaÄ&#x2021; wyposaĹźony w urzÄ&#x2026;dzenie do kompensacji obciÄ&#x2026;Ĺźenia, umieszczone rĂłwnolegle do silnika. SprÄ&#x2122;Ĺźyna magnetyczna kompensuje czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; siĹ&#x201A;y ciÄ&#x2122;ĹźkoĹ&#x203A;ci podczas pionowego ruchu napÄ&#x2122;du liniowego i zwiÄ&#x2122;ksza dynamikÄ&#x2122; procesu.

SCHUNK INTEC Sp. z o.o.

6 ! + ) 8 % 8=9=88 ! /

6 < = 88% - , < = = +++6 6 4 )6 ./ + 0 + + 1 /

12/2016

17

ROZMOWA

OPTYMALIZACJA

STRATEGII

BUDUJE KONKURENCYJNOĹ&#x161;Ä&#x2020; FIRMY

1 % 0 ) ) / + /1E / + $F ) ) 10 G + ( G 0 0 + 0 + / 0F H +1+ F +1 4 + / + ) + I 1 ) +1 4 / + 1 / J( $ + 3 K 0 + ) % / Jean Mueller Polska.

SpĂłĹ&#x201A;ka Jean Mueller Polska byĹ&#x201A;a pierwszym zagranicznym przedstawicielstwem niemieckiej firmy Jean MĂźller. Co zdecydowaĹ&#x201A;o o tym, Ĺźe przedsiÄ&#x2122;biorstwo przez ponad 100 lat dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;ce wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznie w obrÄ&#x2122;bie Niemiec postanowiĹ&#x201A;o rozwijaÄ&#x2021; dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; poza granicami kraju i rozpoczÄ&#x2026;Ä&#x2021; miÄ&#x2122;dzynarodowÄ&#x2026; ekspansjÄ&#x2122; wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie od Polski?

18

To doĹ&#x203A;Ä&#x2021; ciekawa historia. NiemieckÄ&#x2026; firmÄ&#x2122;, ktĂłra byĹ&#x201A;a pierwszym producentem wkĹ&#x201A;adek topikowych na tamtym rynku, zaĹ&#x201A;oĹźyĹ&#x201A; jeszcze w XIX w., w 1897 r. w miejscowoĹ&#x203A;ci Eltville nad Renem, Jean MĂźller. PracujÄ&#x2026;c przy oĹ&#x203A;wietleniu wieĹźy Eiffla w ParyĹźu, z okazji drugiej wystawy Ĺ&#x203A;wiatowej w 1895 r., wpadĹ&#x201A; na pomysĹ&#x201A; ulepszenia istniejÄ&#x2026;cych wĂłwczas bezpiecznikĂłw

elektrycznych i podjÄ&#x2122;cia ich produkcji.

Od tego wszystko siÄ&#x2122; zaczÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;o. W miarÄ&#x2122; rozwoju firma podejmowaĹ&#x201A;a dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w kolejnych sektorach i dziĹ&#x203A; zajmuje czoĹ&#x201A;owe miejsce wĹ&#x203A;rĂłd producentĂłw rozĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznikĂłw bezpiecznikowych, a w niektĂłrych grupach tych produktĂłw â&#x20AC;&#x201C; np. listwowych rozĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznikach bezpiecznikowych â&#x20AC;&#x201C; jest Ĺ&#x203A;wiatowym liderem. Mimo wysokich dziĹ&#x203A; AUTOMATYKA

ROZMOWA

2 6 '6 4 0 ) Q

1) R

kosztów wytwarzania w Niemczech produkcja wspomnianych wyrobów nadal odbywa się w ojczyźnie naszej firmy-matki, a to dzięki temu, że znaczna jej część jest w pełni zrobotyzowana.

Ciekawostką jest fakt, że roboty i linie produkcyjne, na których pracują zostały zaprojektowane przez pracowników firmy. Dzięki temu wiedzą o nich wszystko, są więc w stanie sami je naprawiać i modernizować.

Z uwagi na bardzo silną pozycję, jaką firma Jean Müller osiągnęła na rodzimym, bądź co bądź ogromnym rynku – wystarczy wspomnieć, że w przypadku niektórych produktów elektroenergetycznych może pochwalić się ponad 50% udziałem – przez długi czas nie wykazywała zainteresowania eksportem. Dopiero pod koniec lat 90., gdy prowadzenie firmy przejął Bernhard Müller, wnuk założyciela, rozpoczęła się ekspansja zagraniczna. To, że jej początek miał miejsce w Polsce w dużej mierze wynikało z tego, że jest to dość duży rynek, a w latach 90. jawił się dodatkowo jako rynek bardzo atrakcyjny. Nie od razu jednak zdecydowano o utworzeniu przedstawicielstwa – najpierw została podpisana umowa z firmą ENCO jako przedstawicielem na Polskę, a dopiero po kilku latach uznano, że wskazane jest stworzenie własnej spółki i w 2001 r. powstała firma Jean Mueller Polska.

Na podkreślenie zasługuje także fakt, że Jean Müller pozostaje firmą rodzinną. Dziś zatrudnia około 500 osób w Niemczech i nieco ponad 100 osób w przedstawicielstwach zagranicznych. Największa spółka zależna działa w Chinach, gdzie funkcjonuje przedstawicielstwo handlowe oraz spółka joint-venture, odpowiadająca za montaż produktów sprowadzonych z Niemiec i sprzedawanych w Chinach.

Kto jest głównym odbiorcą rozwiązań oferowanych przez Jean Mueller Polska?

Największą grupę klientów – około 80% – tworzą producenci rozdzielnic niskiego napięcia, złączy i szafek kablowo-rozdzielczych, rozbudowujemy więc portfolio o produkty, które mogą być przedmiotem ich zainteresowania.

12/2016

Mniej więcej 50% naszej sprzedaży za pośrednictwem tych producentów trafia do energetyki zawodowej, a druga połowa – do przemysłu, hoteli, szpitali, centrów handlowych, hal przemysłowych, biurowców itp.

Notujemy też coraz wyższą sprzedaż produktów, które można zaliczyć do komponentów automatyki i urządzeń pomiarowych. Mamy w ofercie

i są absolutnie unikatowe. Wystarczy wspomnieć, że francuski producent opracował ponad 100 ograniczników do zabezpieczania ulicznych latarni ledowskich, podczas gdy na tym rynku działa zaledwie kilka firm i każda z nich ma jedynie 1–2 typy takich urządzeń. My, dzięki współpracy z francuską firmą, mamy ich ponad 100. Mamy też prawdopodobnie najszerszą ofertę

PRZEPISEM NA SUKCES JEST UMIEJĘTNOŚĆ PERSPEKTYWICZNEGO PATRZENIA I DOSTOSOWYWANIA SIĘ DO ZMIENIAJĄCYCH SIĘ UWARUNKOWAŃ RYNKOWYCH. RYNEK BOWIEM DOŚĆ DYNAMICZNIE EWOLUUJE I NIERZADKO KONIECZNA JEST ZMIANA STRATEGII, ABY NADĄŻYĆ ZA AKTUALNYMI TRENDAMI. JESZCZE LEPIEJ, GDY UDA SIĘ JE WYPRZEDZIĆ. m.in. już kilkanaście tysięcy typów przekładników pięciu różnych dostawców, co pozwala nam dobrać produkt do potrzeb klienta. Z kolei w zakresie aparatury pomiarowej oferujemy produkty polskiej firmy Lumel. Istotną grupę w naszym portfolio stanowią też ograniczniki przepięć francuskiej firmy Citel – największego we Francji i trzeciego w Europie producenta ograniczników przepięć, który ma w ofercie ponad tysiąc ich typów.

Znaczną część naszej oferty stanowią naturalnie także wkładki topikowe – w tej kategorii mamy chyba najszerszy asortyment, m.in. największego producenta w Europie – firmy Mersen, a ponadto firmy ETI i innych. Niektóre grupy produktów w naszym portfolio są jeszcze stosunkowo „młode” – bezpieczniki pojawiły się w naszej ofercie 11 lat temu, natomiast produkty firmy Lumel i Citel, czyli ograniczniki przepięć – w 2013 r.

Portfolio rozbudowujemy w sposób bardzo przemyślany. Przykładowo firma Citel ma wiele ograniczników przepięć, które nie mają odpowiedników nie tylko w Europie, ale i na świecie

ograniczników przepięć tego producenta do zastosowań w rozwiązaniach fotowoltaicznych, o dużej rozpiętości cenowej – od produktów najbardziej zaawansowanych technicznie po wyroby z niskiej półki cenowej, dzięki czemu jesteśmy bardzo konkurencyjni.

Co jest dziś kluczowe w oczekiwaniach klientów, z którymi współpracujecie?

Duża część oferowanych przez nas produktów to wyroby zestandaryzowane i łatwo wymienialne, więc w tym przypadku klienta interesuje głównie cena i dostępność. Jednak wiele produktów wymaga z naszej strony zaangażowania i promocji technicznej. Odbywamy wiele rozmów z projektantami, którzy poszukują rozwiązania, a my podpowiadamy, jak należy to zrobić. Często są to jednak rozmowy już na poziomie wykonawczym, a więc klient przychodzi do nas z własną wizją i pyta o konkretne produkty. Za rzadko moim zdaniem odbiorcy wykorzystują możliwość zadania pytania i uzyskania porady jeszcze przed rozpoczęciem realizacji danej inwestycji, dzięki czemu dowie19

ROZMOWA dzieliby się, jak inaczej i optymalnie można rozwiązać dany problem.

Zasadą, której jednak trzymamy się zawsze, jest ta, by oferować produkty co najmniej dobre lub najlepsze w swojej klasie. Nie przyjmujemy do sprzedaży wyrobów, które mogłyby nam później sprawiać problemy i wiązałyby się z reklamacjami, ponieważ takie sytuacje negatywnie wpływają na wizerunek firmy, a zła opinia długo utrzymuje się na rynku.

Inną praktykowaną przez Jean Mueller Polska zasadą jest nieoferowanie gotowych rozwiązań, lecz produktów, które pomagają je tworzyć.

Skąd taka decyzja?

To prawda, przyjęliśmy politykę odmienną od stosowanej przez naszą firmę-matkę. Jean Müller w Niemczech produkuje przykładowo kilkadziesiąt tysięcy szafek kablowo-rozdzielczych i kilka tysięcy rozdzielnic niskiego napięcia rocznie, które sprzedaje jako gotowe rozwiązania zakładom energetycznym. My świadomie przyjęliśmy inną strategię – jesteśmy dostawcą dla producentów tego typu rozwiązań i dlatego sami ich raczej nie oferujemy, by nie być konkurencją dla naszych klientów.

Rynek, na którym działacie nie jest dziś jednak tak łatwy, jak jeszcze kilka lat temu. Czy odczuwacie presję cenową i jak sobie z nią radzicie?

Nie ma co się oszukiwać – wszyscy ją odczuwają. Dlatego mimo iż w pewnych grupach oferujemy produkty klasy światowej, nie możemy nie uwzględniać warunków, w jakich działamy.

W przeciwnym wypadku sprzedawalibyśmy zapewne 10–20% tego, co dziś sprzedajemy. Część odbiorców – często są to zakłady produkcyjne – może pozwolić sobie na kierowanie się przy zakupie kryterium jakości, a nie ceny.

Pozostaje jednak niemała część klientów, dla których koszt jest jednym z kluczowych czynników zakupowych i ich potrzeby również muszą być spełnione. Możemy zaspokajać oczekiwania jednych i drugich, a to dzięki temu, że udało nam się wynegocjować na tyle dobre ceny zakupu u dostawców, iż są one dziś często bardzo kon20

kurencyjne, a bywa, że nawet najniższe w Europie. W większości przypadków różnica między nami a tańszymi dostawcami oscyluje obecnie w granicach kilku procent.

Czy to jest właśnie recepta na sukces?

Nie, przepisem na sukces jest umiejętność perspektywicznego patrzenia i dostosowywania się do zmieniających się uwarunkowań rynkowych.

Rynek bowiem dość dynamicznie ewoluuje i nierzadko konieczna jest zmiana strategii, aby nadążyć za aktualnymi trendami. Jeszcze lepiej, gdy uda się je wyprzedzić. Wtedy jest szansa, że przez jakiś czas firma będzie czerpać korzyści z bycia pierwszym i z wyłączności z tym związanej, ale oczywiście trzeba mieć świadomość, iż prędzej czy później znajdą się naśladowcy. To teoria, za nią jednak musi

skupiamy się w tym segmencie tylko na indywidualnych wykonaniach, np. szafkach projektowanych z myślą o zastosowaniu w automatyce. Klient, który umieszcza w takiej szafce rozwiązania za kilkadziesiąt tysięcy złotych, chce mieć solidną szafkę z najwyższej półki, a cena gra drugorzędną rolę.

Mówiąc o zmianie strategii i umiejętności odpowiadania na trendy rynkowe, warto wspomnieć o Waszej stosunkowo nowej działalności, tj. oferowaniu zabezpieczeń przed przepięciami i zwarciami w instalacjach fotowoltaicznych.

To prawda. W ostatnich dwóch latach, właśnie dostosowując się do nowych wyzwań i kierunków na rynku, bardzo intensywnie rozwijaliśmy się jako dostawca rozwiązań dla fotowoltaiki.

Widzimy tu szerokie pole do działania.

Jest tu też wiele do zrobienia – moim

ZBIGNIEW BŁAŻEJEWSKI Ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji na Uniwersytecie Warszawskim (specjalizacja: międzynarodowe prawo handlowe), a także studia podyplomowe z zakresu zarządzania na Uniwersytecie Warszawskim oraz Akademię Inwestowania na SGH i Wyższą Szkołę Gospodarki Nieruchomościami. Zaraz po studiach rozpoczął pracę w Centrali Handlu Zagranicznego Metronex. Trzy lata później wyjechał na placówkę do Niemiec jako przedstawiciel centrali Metronex w Niemczech. Po powrocie przez ponad dwa lata kierował austriacką firmą MBI działającą w branży ubezpieczeń. W 1997 r. ponownie wyjechał do Niemiec, gdzie pracował dla firmy ABB, odpowiadając jako manager za współpracę z Europą Wschodnią. Od 2001 r. kieruje firmą Jean Mueller Polska. W wolnym czasie najchętniej podróżuje. Preferuje aktywny wypoczynek, przede wszystkim żeglarstwo, nurkowanie, chodzenie po górach.

iść praktyka. Tak właśnie było w naszym przypadku. Na początku działalności oferowaliśmy szafki poliestrowe, a ich sprzedaż stanowiła 50%. Dziś jest to zaledwie kilka procent, ponieważ jak wspomniałem wcześniej, nie chcemy być konkurencją dla naszych klientów, a ponadto w międzyczasie powstało w Polsce kilkanaście firm, które prowadzą tego typu działalność. Nie bylibyśmy więc już tak konkurencyjni, jak wcześniej i dlatego dziś

zdaniem obecnie co drugi projekt fotowoltaiczny jest niewłaściwie wykonany pod względem zabezpieczenia instalacji. Oczywiście w tej chwili, po wejściu w życie nowych przepisów, rozwój fotowoltaiki został zahamowany. Nie mam jednak wątpliwości, że ta dziedzina prędzej czy później znów nabierze rozpędu. Fotowoltaika ma przed sobą wielką przyszłość, jest w Polsce bardzo potrzebna i może być cennym źródłem uzupełniającym zapotrzebowanie AUTOMATYKA

ROZMOWA na energiÄ&#x2122;, a my mamy w tym zakresie wiele do zaoferowania klientom.

2 6 '6 4 0 ) Q

1) R

Na ile nowe przepisy utrudniĹ&#x201A;y PaĹ&#x201E;stwu dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;?

Notujemy sprzedaĹź rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; dla fotowoltaiki na podobnym poziomie, jak przed wejĹ&#x203A;ciem nowej ustawy. Nie ukrywam jednak, Ĺźe liczyliĹ&#x203A;my na kilkukrotny wzrost. Z racji wprowadzenia nowych regulacji on nie nastÄ&#x2026;piĹ&#x201A; i zapewne szybko nie nastÄ&#x2026;pi, o ile przepisy siÄ&#x2122; nie zmieniÄ&#x2026;. Obecna ustawa sprawia, Ĺźe opĹ&#x201A;aca siÄ&#x2122; jedynie produkowanie prÄ&#x2026;du na wĹ&#x201A;asne potrzeby, a sprzedaĹź do zakĹ&#x201A;adĂłw energetycznych jest kompletnie nierentowna. Nie jest to moim zdaniem przypadek, lecz ukĹ&#x201A;on w stronÄ&#x2122; zakĹ&#x201A;adĂłw energetycznych i decyzja polityczna, poniewaĹź te zakĹ&#x201A;ady w pewnym sensie ratujÄ&#x2026; gĂłrnictwo. Trzeba zdawaÄ&#x2021; sobie sprawÄ&#x2122;, Ĺźe strategia dotyczÄ&#x2026;ca energii odnawialnej w duĹźej mierze ma charakter polityczny i to na szczeblu Unii Europejskiej. Polski ten problem dotyczy o tyle, Ĺźe wisi nad nami widmo coraz wiÄ&#x2122;kszych problemĂłw z dostawami prÄ&#x2026;du w przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci, wynikajÄ&#x2026;ce z koniecznoĹ&#x203A;ci wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czania kolejnych elektrowni, a jest raczej pewne, Ĺźe nie uda siÄ&#x2122; do tego czasu wybudowaÄ&#x2021; nowych.

BolÄ&#x2026;czkÄ&#x2026; jest teĹź brak magazynowania energii oraz to, Ĺźe w wielu krajach energia jest taĹ&#x201E;sza niĹź w Polsce. W finalnym efekcie moĹźe to wpĹ&#x201A;ywaÄ&#x2021; negatywnie na caĹ&#x201A;Ä&#x2026; gospodarkÄ&#x2122; i sprawiaÄ&#x2021;, Ĺźe nasze polskie produkty bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; stosunkowo drogie w skali europejskiej czy Ĺ&#x203A;wiatowej, a tym samym niekonkurencyjne.

PomijajÄ&#x2026;c kwestie zwiÄ&#x2026;zane z fotowoltaikÄ&#x2026;, jak ocenia Pan obecne warunki funkcjonowania na polskim rynku dla takiej firmy, jak Wasza?

Jest lepiej czy gorzej niĹź kilka lat temu?

To, co obserwujemy w ostatnich miesiÄ&#x2026;cach to doĹ&#x203A;Ä&#x2021; gwaĹ&#x201A;towne zmniejszanie siÄ&#x2122; liczby inwestycji. Dotyczy to zarĂłwno energetyki zawodowej, jak i przemysĹ&#x201A;u. W tym roku po dziewiÄ&#x2122;ciu miesiÄ&#x2026;cach mieliĹ&#x203A;my sĹ&#x201A;abszy wynik niĹź w adekwatnym okresie ubiegĹ&#x201A;ego roku, chociaĹź nie moĹźemy narzekaÄ&#x2021;, poniewaĹź jest to drugi najlepszy wynik w historii firmy. Nie moĹźna wiÄ&#x2122;c 12/2016

mĂłwiÄ&#x2021; o zaĹ&#x201A;amaniu, ale faktem jest, Ĺźe sprzedajemy ponad 10% mniej niĹź w ubiegĹ&#x201A;ym roku. To niepokojÄ&#x2026;cy sygnaĹ&#x201A;, nie sÄ&#x2026; to jednak tylko nasze odczucia â&#x20AC;&#x201C; narzekajÄ&#x2026; na to wszyscy.

W mojej opinii naleĹźy niestety liczyÄ&#x2021; siÄ&#x2122; z tym, Ĺźe takie osĹ&#x201A;abienie utrzyma siÄ&#x2122; jeszcze przynajmniej przez rok.

RzÄ&#x2026;d zapowiada co prawda ofensywÄ&#x2122; w zakresie nowych przetargĂłw czy wydawania pieniÄ&#x2122;dzy unijnych, jednak branĹźa elektryczna wkracza do dziaĹ&#x201A;ania zwykle dopiero w koĹ&#x201E;cowym etapie inwestycji. To oznacza, Ĺźe zanim odczujemy poprawÄ&#x2122; minie pewnie pĂłĹ&#x201A;tora roku. Wtedy najwczeĹ&#x203A;niej spodziewamy siÄ&#x2122; wyraĹşnego wzrostu. Na szczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;cie mamy kilkanaĹ&#x203A;cie duĹźych grup produktowych, wiÄ&#x2122;c intensyfikujemy w tej chwili dziaĹ&#x201A;ania w tych obszarach, w ktĂłrych mamy wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; szansÄ&#x2122; wygenerowaÄ&#x2021; dobrÄ&#x2026; sprzedaĹź i szukamy nowych moĹźliwoĹ&#x203A;ci. OczywiĹ&#x203A;cie oznacza to jeszcze wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; presjÄ&#x2122; cenowÄ&#x2026;.

Jakie sÄ&#x2026;Â najbliĹźsze plany Jean Mueller Polska?

JesteĹ&#x203A;my w przededniu doĹ&#x203A;Ä&#x2021; istotnych zmian, wynikajÄ&#x2026;cych m.in. ze specyfiki oferowanych przez nas obecnie produktĂłw. Stosunkowo niewiele z nich nadaje siÄ&#x2122; bowiem do sprzedaĹźy hurtowej, poniewaĹź czÄ&#x2122;sto mĂłwimy o wartoĹ&#x203A;ciach od kilkudziesiÄ&#x2122;ciu do kilku tysiÄ&#x2122;cy amperĂłw na jedno urzÄ&#x2026;dzenie.

Hurtownie nie sÄ&#x2026; wiÄ&#x2122;c naszym podstawowym kanaĹ&#x201A;em dystrybucji, chociaĹź w nich takĹźe jesteĹ&#x203A;my obecni, mamy bowiem klientĂłw, ktĂłrzy preferujÄ&#x2026; ten sposĂłb zaopatrywania siÄ&#x2122;.

Planujemy nieco zmodyfikowaÄ&#x2021; model rozwoju sprzedaĹźy, w ktĂłrym pracujemy prawie od poczÄ&#x2026;tku istnienia, oparty przede wszystkim na dziaĹ&#x201A;aniu za poĹ&#x203A;rednictwem kilku przedstawicieli regionalnych oraz biura gĹ&#x201A;Ăłwnego. Zmieniona formuĹ&#x201A;a zapewni klientom wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; samodzielnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w zarzÄ&#x2026;dzaniu zakupami, zamawianiu produktĂłw, sprawdzaniu ich parametrĂłw itp. PrzyszĹ&#x201A;y rok bÄ&#x2122;dzie wiÄ&#x2122;c staĹ&#x201A; pod znakiem zmiany systemu informatycznego, jak rĂłwnieĹź strony internetowej. BiorÄ&#x2026;c pod uwagÄ&#x2122;, Ĺźe zarzÄ&#x2026;dzamy w aktywny sposĂłb â&#x20AC;&#x201C; m.in. pilnujemy cen sprzedaĹźy i zakupu oraz stanĂłw magazynowych â&#x20AC;&#x201C; kil-

kudziesiÄ&#x2122;cioma tysiÄ&#x2026;cami produktĂłw, zakres prac bÄ&#x2122;dzie szeroki.

JeĹ&#x203A;li chodzi o naszÄ&#x2026; dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, planujemy w najbliĹźszych latach rozwijaÄ&#x2021; swojÄ&#x2026; obecnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w nowych sektorach rynku. Jednym z nich jest zabezpieczanie latarni ulicznych ze źrĂłdĹ&#x201A;ami Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;a LED. Firma Jean Mueller Polska Ĺ&#x203A;wiÄ&#x2122;tuje w tym roku krysztaĹ&#x201A;owy jubileusz. Jak wypada podsumowanie i co uznaĹ&#x201A;by Pan za najwaĹźniejsze czynniki sukcesu?

Te 15 lat dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci mogÄ&#x2122; w skrĂłcie podsumowaÄ&#x2021; jako czas bardzo intensywnego rozwoju. Przez pierwsze piÄ&#x2122;Ä&#x2021; lat sprzedawaliĹ&#x203A;my wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznie produkty firmy Jean MĂźller. Później zostaliĹ&#x203A;my przedstawicielem francuskiej firmy Mersen, a potem zaczÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;y pojawiaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; w naszej ofercie wyroby kolejnych dostawcĂłw. W tej chwili 75% naszych obrotĂłw generujÄ&#x2026; produkty Jean MĂźller, w wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci produkowane w Niemczech, natomiast 25% â&#x20AC;&#x201C; innych firm.

RozwĂłj naszej firmy miaĹ&#x201A; i ma charakter procesu ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ego, trudno wiÄ&#x2122;c byĹ&#x201A;oby mi wskazaÄ&#x2021; kamienie milowe.

Na pewno jednak do najwaĹźniejszych czynnikĂłw odpowiadajÄ&#x2026;cych za to, Ĺźe dziĹ&#x203A; jesteĹ&#x203A;my w tym miejscu, w ktĂłrym jesteĹ&#x203A;my, odpowiada przemyĹ&#x203A;lane rozbudowywanie portfolio o produkty uznanych dostawcĂłw: Citel, Mersen, Lumel i ETI. Zawsze teĹź podkreĹ&#x203A;lam, Ĺźe jednym z kluczowych elementĂłw sukcesu firmy sÄ&#x2026; pracownicy. OczywiĹ&#x203A;cie mamy znakomite produkty, ale kaĹźdy wyrĂłb ma jakiĹ&#x203A; odpowiednik na rynku i bardzo czÄ&#x2122;sto klienci podejmujÄ&#x2026;c decyzjÄ&#x2122; o kupnie tego, a nie innego, kierujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; nie tylko czynnikami praktycznymi, jak cena czy jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, ale takĹźe tym, jaka jest opinia o firmie i jak wspĂłĹ&#x201A;pracuje im siÄ&#x2122; z jej przedstawicielami. Dlatego uwaĹźam, Ĺźe najistotniejszym elementem skĹ&#x201A;adowym sukcesu sÄ&#x2026; pracownicy.

JeĹ&#x203A;li sÄ&#x2026; zadowoleni z pracy â&#x20AC;&#x201C; dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026; z chÄ&#x2122;ciÄ&#x2026; i zaangaĹźowaniem, ktĂłre przekĹ&#x201A;adajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; dobre kontakty z odbiorcami i pozytywne postrzeganie firmy. / +

Urszula Chojnacka ' " S&

21

TECHNIKA

EWOLUCJA

W TECHNICE NAPÄ&#x2DC;DOWEJ & )+ 0G + 0 ) 0G 0 F + 4 F + 0 0 + + ) 0 1 4 /G / I / +1 - ) 0 H % / 1

+ F) /G H G /1 ) / + F / 6 @ 1 0 F - ) % K + / / + 0G / 1 % (0 + 0G G F +/

0 $

1/ 0 % ) / 0 F 1X) + + / H /G / I F +1 46 Agnieszka Staniszewska

22

PRZEMIENNIKI CZÄ&#x2DC;STOTLIWOĹ&#x161;CI Przemienniki czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci naleĹźÄ&#x2026; do najbardziej popularnych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; automatyki. W praktyce kaĹźda firma, ktĂłra specjalizuje siÄ&#x2122; w dziedzinie automatyki, posiada w swoim portfolio co najmniej jednÄ&#x2026; seriÄ&#x2122; tych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;.

Z czasem urzÄ&#x2026;dzenia sÄ&#x2026; udoskonalane i dostosowywane do potrzeb odbiorcĂłw. W odniesieniu do przemiennikĂłw czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci coraz bardziej powszechna staje siÄ&#x2122; koncepcja moduĹ&#x201A;owoĹ&#x203A;ci. Wersja podstawowa moĹźe byÄ&#x2021; wzbogacana o dodatkowe moduĹ&#x201A;y odpowiedzialne za konkretnÄ&#x2026; funkcjonalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, np. moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; komunikowania siÄ&#x2122; za pomocÄ&#x2026;

protokoĹ&#x201A;u innego niĹź wbudowany, zwiÄ&#x2122;kszenie liczby dostÄ&#x2122;pnych wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; i wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021; czy zapobieganie zakĹ&#x201A;Ăłceniom elektromagnetycznym. W trakcie wyboru odpowiedniego do danej aplikacji przemiennika czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci naleĹźy przede wszystkim zwracaÄ&#x2021; uwagÄ&#x2122; na poĹźÄ&#x2026;danÄ&#x2026; moc i prÄ&#x2026;d. Zazwyczaj dana seria produktĂłw ma szeroki zakres tych parametrĂłw i bez problemu moĹźna odnaleĹşÄ&#x2021; urzÄ&#x2026;dzenie, ktĂłre sprawdzi siÄ&#x2122; w danej aplikacji. Niezwykle waĹźna jest informacja na temat moĹźliwych metod sterowania.

Wybrane serie urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; umoĹźliwiajÄ&#x2026; sterowanie na kilka sposobĂłw.

NiesĹ&#x201A;abnÄ&#x2026;cÄ&#x2026; popularnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; cieszy siÄ&#x2122; sterowanie metodÄ&#x2026; skalarnÄ&#x2026;.

DuĹźo urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; przystosowanych jest do korzystania z koncepcji sterowania wektorowego. RosnÄ&#x2026;cÄ&#x2026;, ale wciÄ&#x2026;Ĺź niewielkÄ&#x2026; popularnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; cieszy siÄ&#x2122; bezpoĹ&#x203A;rednie sterowanie momentem.

Obecnie na rynku przemiennikĂłw czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci moĹźna zaobserwowaÄ&#x2021; zjawisko zwracania szczegĂłlnej uwagi na dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; odpowiednich protokoĹ&#x201A;Ăłw komunikacyjnych, np. protokĂłĹ&#x201A; Modbus wystÄ&#x2122;puje jako element standardowy w wielu urzÄ&#x2026;dzeniach.

Producenci wykazujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; duĹźÄ&#x2026; elastycznoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;, coraz wiÄ&#x2122;cej z nich jako dodatkowÄ&#x2026; opcjÄ&#x2122; oferuje karty rozszerzeĹ&#x201E;, dziÄ&#x2122;ki ktĂłrym moĹźna uzbroiÄ&#x2021; przemienniki w inne protokoĹ&#x201A;y.

W wielu przypadkach ogromnÄ&#x2026; rolÄ&#x2122; odgrywajÄ&#x2026; wymiary urzÄ&#x2026;dzenia oraz stopieĹ&#x201E; ochrony obudowy. NiektĂłrzy producenci, za odpowiedniÄ&#x2026; dopĹ&#x201A;atÄ&#x2026;, umoĹźliwiajÄ&#x2026; w przypadku koniecznoĹ&#x203A;ci zwiÄ&#x2122;kszenia zabezpieczenia urzÄ&#x2026;dzenia przed czynnikami zewnÄ&#x2122;trznymi, zakup produktu o wyĹźszym stopniu ochrony obudowy niĹź oferowany standardowo.

AUTOMATYKA

TECHNIKA

ŁAGODNY ROZRUCH Nieustającym uznaniem w świecie automatyki cieszą się układy łagodnego rozruchu, które czynią układy napędowe bardziej elastycznymi, wytrzymałymi i wydajniejszymi. Softstarty znajdują się w ofercie wielu firm z branży automatyki, ale nie są już tak powszechnie spotykane w ich portfoliach jak przemienniki częstotliwości.

Nie zmienia to faktu, że na rynku jest w czym wybierać i poszukiwanie odpowiedniego urządzenia wśród wielu serii softstartów nie jest takim łatwym zadaniem, na jakie z pozoru wygląda. Warto zastanowić się, które z cech czy parametrów softstartów są na tyle istotne, że powinny być kluczowymi kryteriami doboru odpowiedniego urządzenia dla danej aplikacji.

Oczywiście najistotniejszy jest prąd znamionowy silnika, sterowany za pomocą zdalnego softstartu. Na pewno warto również zwrócić uwagę na dwa szczególnie ważne parametry ściśle związane z procesem rozruchu silnika. Pierwszym z nich jest deklarowana przez producenta liczba możliwych rozruchów w danej jednostce czasu.

W dokumentacji technicznej jako bazową jednostkę czasu stosuje się najczęściej godzinę. Typowa deklarowana liczba rozruchów mieści się w zakresie od kliku do kilkunastu na godzinę. Drugim z parametrów są fizyczne możliwości rozruchu silnika. Podaje się je za pomocą szacunkowych wielokrotności prądu znamionowego i czasu w sekundach, który jest potrzebny na rozruch, przy założeniu pewnej wartości prądu rozruchowego. Oba parametry doskonale obrazują możliwości danego softstartu i skuteczność jego działania.

Fot. Parker, Danfoss

PRZETWORNIKI POŁOŻENIA Czyniąc rozważania na temat techniki napędowej, nie sposób pominąć przetworników położenia. To urządzenia, które stanowią podstawowy element składowy sprzężenia zwrotnego. Niezaprzeczalnie najpowszechniej stosowanymi obecnie przetwornikami położenia są enkodery. Na rynku można zaobserwować wzrost zainteresowa12/2016

nia przetwornikami absolutnymi, które w dobie postępu technologicznego są coraz częściej wybierane kosztem spadku popularności przetworników inkrementalnych. Wśród przetworników położenia można wyróżnić urządzenia magnetyczne i optyczne. Te pierwsze należy stosować w przypadku występowania wibracji lub niekorzystnych warunków zewnętrznych. Warto jednak pamiętać, że przetworniki magnetyczne są mniej dokładne, a ich koszt zakupu jest większy. Wybrani producenci umieszczają w swojej ofercie produkty w wykonaniu przeciwwybuchowym, zgodnym z dyrektywą unijną ATEX. W zdecydowanej większości zastosowań wystarczająca okazuje się rodzina przetworników optycznych. W przypadku wersji kątowych omawianych urządzeń istotnym parametrem charakteryzującym dany model jest jego rozdzielczość. Nie bez znaczenia pozostaje również częstotliwość impulsów. Ważną cechą danego przetwornika jest łatwość podłączenia do istniejącej sieci przemysłowej, a co się z tym wiąże – przetwornik musi mieć możliwość komunikacji za pomocą konkretnego, pożądanego interfejsu.

Warto zajrzeć do najnowszej oferty producentów przetworników położenia. Przykładowo w portfolio jednego z nich, firmy Kubler, można znaleźć mnóstwo nowości w tej kategorii produktów. Jako ciekawy i wyróżniający się na tle innych należy wymienić magnetyczny, wieloobrotowy enkoder absolutny M36R. Jego charakterystycznymi cechami są stosunkowo niewielki rozmiar i solidna konstrukcja. Sposób wykonania urządzenia zapewnia poziom ochrony IP66, IP67 lub IP69K. Wartym odnotowania jest fakt stosowania przez producenta bardzo solidnych łożysk, które znacząco wpływają na wzrost trwałości całego komponentu. Opcjonalnie można zaopatrzyć się w model enkodera wykonany ze stali nierdzewnej.

Kolejnym producentem, który może pochwalić się bogatą ofertą enkoderów jest Baumer. Ciekawie prezentuje się nowy produkt tej firmy – enkoder absolutny EAL580. Szczególną uwagę podczas pracy nad tym urządzeniem producent poświęcił miniaturyzacji oraz komunikacji. Wyróżnikiem omawianego enkodera jest jego kompaktowa budowa, czego dowodem jest niezwykle mała głębokość modułu. Ponadto EAL580 umożliwia korzystanie z interfejsu Profinet i jest pionierem na rynku enkoderów w zakresie obsługiwania standardu komunikacyjnego OPC UA. 23

TECHNIKA PRODUCENT

ABB

CONTROL TECHNIQUES

seria

ACS880

Unidrive M700

0,37â&#x20AC;&#x201C;45 3â&#x20AC;&#x201C;94 3 â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;&#x201C; +

moc [kW] prÄ&#x2026;d [A] liczba faz na zasilaniu skalarna wektorowa metoda sterowania bezczujnikowa wektorowa bezpoĹ&#x203A;rednia momentem

DANFOSS VLT AutomationDrive FC302 0,37â&#x20AC;&#x201C;1400 1â&#x20AC;&#x201C;1500 3 + + + +

DANFOSS VACON NXP/NXC

wbudowany regulator PID

brak danych

0,37â&#x20AC;&#x201C;200 2,5â&#x20AC;&#x201C;360 3 + + + â&#x20AC;&#x201C; 3 (opcja) 2 (opcja) 3 (opcja) 3 (opcja) +

wbudowany filtr przeciwzakĹ&#x201A;Ăłceniowy

â&#x20AC;&#x201C;

+

+

+

obudowa

IP21, IP55 (opcja)

IP20

IP20/IP55/IP66

IP21/IP54

opcja opcja opcja opcja opcja opcja opcja standard

opcja standard opcja opcja â&#x20AC;&#x201C; opcja â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;&#x201C;

opcja opcja opcja opcja opcja opcja opcja standard

opcja opcja opcja opcja opcja opcja opcja standard

cyfrowych

1â&#x20AC;&#x201C;3

analogowych

2

cyfrowych

0â&#x20AC;&#x201C;2

analogowych

2

liczba wejĹ&#x203A;Ä&#x2021;

liczba wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021;

protokoĹ&#x201A;y

EtherCAT Ethernet DeviceNet CanOpen Powerlink Profibus Profinet Modbus

1,1â&#x20AC;&#x201C;5000 1â&#x20AC;&#x201C;2250 3 + + + +

7

6

2

2

2

1

2

1

+

+

Tab. 1. ! / $ G +1( 1 4 / ) + /F

+ H

UKĹ AD KOMPLETNY â&#x20AC;&#x201C; SERWOMECHANIZM Przetwornik poĹ&#x201A;oĹźenia to jeden z elementĂłw ukĹ&#x201A;adu napÄ&#x2122;dowego dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;cego w zamkniÄ&#x2122;tej pÄ&#x2122;tli sprzÄ&#x2122;Ĺźenia zwrotnego â&#x20AC;&#x201C; serwomechanizmu.

W skĹ&#x201A;ad serwomechanizmu wchodzÄ&#x2026; rĂłwnieĹź silnik i urzÄ&#x2026;-

24

dzenie sterujÄ&#x2026;ce jego pracÄ&#x2026;. Podczas doboru odpowiedniego serwomechanizmu dla konkretnej aplikacji naleĹźy mieÄ&#x2021; na uwadze bardzo duĹźo elementĂłw.

OprĂłcz podstawowych cech, takich jak moc silnika napiÄ&#x2122;cie zasilania czy przeciÄ&#x2026;ĹźalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, naleĹźy zwrĂłciÄ&#x2021; uwagÄ&#x2122; na dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; przetwornika poĹ&#x201A;oĹźenia i dostÄ&#x2122;pne tryby sterowania â&#x20AC;&#x201C; pozycyjny, prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ciowy, mo-

mentowy. Nie bez znaczenia pozostaje wsparcie, ktĂłrego udziela producent w postaci doradztwa technicznego, sprawnej obsĹ&#x201A;ugi serwisowej czy teĹź czytelnej dokumentacji i intuicyjnego oprogramowania, dziÄ&#x2122;ki ktĂłremu moĹźna bez wiÄ&#x2122;kszych problemĂłw skonfigurowaÄ&#x2021; dany serwomechanizm.

Podczas doboru serwomechanizmu warto zwrĂłciÄ&#x2021; uwagÄ&#x2122; na elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; danego zestawu, ktĂłrej wyznacznikiem moĹźe byÄ&#x2021; np. moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia innego silnika niĹź ten proponowany w komplecie. InnÄ&#x2026; waĹźnÄ&#x2026; cechÄ&#x2026; jest moduĹ&#x201A;owoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, warto aby dany serwomechanizm mĂłgĹ&#x201A; w przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci byÄ&#x2021; rozbudowany o  nowe moĹźliwoĹ&#x203A;ci.

Istotny moĹźe rĂłwnieĹź okazaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; rodzaj komunikacji z urzÄ&#x2026;dzeniami czy obsĹ&#x201A;uga konkretnych interfejsĂłw przemysĹ&#x201A;owych. DziÄ&#x2122;ki uwzglÄ&#x2122;dnianiu tego czynnika podczas doboru serwomechanizmĂłw, Ĺ&#x201A;atwiej jest zbudowaÄ&#x2021; spĂłjnÄ&#x2026;, przejrzystÄ&#x2026; oraz Ĺ&#x201A;atwÄ&#x2026; w konserwacji, eksploatacji, diagnostyce i ewentualnej rozbudowie sieÄ&#x2021; urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych ze sobÄ&#x2026;.

AUTOMATYKA

TECHNIKA EURA

INVERTEK

LENZE

LG

SIEMENS

SCHNEIDER ELECTRIC

E800

Optidrive E3

9400 HighLine

IS7

V20

ATV320

0,25–90 1,5–730 1 / 3 + – – – 5 / 8 (>30 kW)

0,37–22 2,3–46 1 / 3 – + + –

0,37–370 1,5–460 3 + + + –

0,75–160 2,5–325 3 + + + –

0,12–15 1,7–46 1 / 3 + – – –

0,18–15 2,8 – 47,3 1 / 3 + – + –

2–4

8

8

4

6

2

0–2

2

2

2

3

1–2

4

2

2

1

0–1

2

2

1

1

+ (PI)

+

+

brak danych

+

–

–

+

IP20

IP20, IP66 (opcja)

IP20

IP20

IP20

– – – – – – – standard

– – opcja standard – opcja – standard

opcja opcja opcja standard opcja opcja opcja opcja

+ + (do 22 kW) IP21/IP20, IP54 (opcja) – opcja opcja opcja – opcja – standard

– – – – – – – standard

opcja opcja opcja standard opcja opcja opcja standard

1 / 2 (>30 kW) 1 / 2 (>30 kW) + + (opcja)

Fot. Danfoss, Yaskawa

NAPĘDY WIELOOSIOWE Wraz z rozwojem przemysłu rosną wymagania związane z funkcjonalnością projektowanych urządzeń. W przypadku, gdy dane urządzenie ma dużo osi ruchu – kilka lub kilkanaście, którymi należy sterować niezależnie, pojawia się problem związany z odpowiednią synchronizacją, konfigurowaniem poszczególnych podsystemów napędowych oraz planowaniem trajektorii ruchu każdej z osi. Z pomocą przychodzą producenci napędów wieloosiowych, które znacząco ułatwiają projektowanie całego systemu napędowego urządzenia.

Oprócz redukcji problemów związanych z synchronizacją, zaletami korzystania z napędów wieloosiowych jest zmniejszenie kosztów wytworzenia złożonego systemu napędowego. Jest to możliwe dzięki istotnej redukcji przewodów i zlikwidowaniu problemów natury programistycznej podczas konfigurowania całości systemu. Wiąże się to również z możliwością oszczędności przestrzeni. Ponadto 12/2016

bloki mocy poszczególnych napędów mogą być połączone, co znacząco poprawia efektywność zarządzania energią.

Jedną z firm oferujących napędy wieloosiowe jest Parker. W jej portfolio znajdują się napędy z serii PSD dwu- i trzyosiowe, z którymi można komunikować się przez Ethernet. Oprócz zintegrowanych funkcji bezpieczeństwa Parker oferuje po cztery wejścia i dwa wyjścia cyfrowe dla każdej z osi.

Sprzężenie enkoderowe między napędem a silnikiem jest zintegrowane z kablem zasilającym silnik. Są to jedne z najmniejszych urządzeń tego typu dostępnych na rynku.

Innym przykładem produktów z omawianej kategorii jest seria trzyosiowych serwonapędów z funkcjami sterownika ruchu ASDA-M firmy Delta Electronics. Standardowym wyposażeniem tych urządzeń jest protokół Modbus. Ciekawostką jest, że wybrane modele obsługiwane są przez DMCNET, czyli szybką sieć opracowaną przez Delta Electronics. Interesującym zastosowaniem tych napędów mogą być układy bramowe, dzięki ASDA-M znika problem z niepożądanymi w takich konstrukcjach opóźnieniami.

25

TECHNIKA

PRODUCENT

DELTA

BECKHOFF

MITSUBISHI ELECTRIC

seria

ASDA-A2

AX8000

MR-J4

1 0,2â&#x20AC;&#x201C;15 + + + + + +

do 6 0,35 â&#x20AC;&#x201C; 22 + + + + + +

do 3 0,1â&#x20AC;&#x201C;22 + + + + + â&#x20AC;&#x201D;

liczba kontrolowanych osi moc znamionowa [kW] pozycyjne sterowanie prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ciowe momentowe 1Ă&#x2014;230 V napiÄ&#x2122;cie zasilania 3Ă&#x2014;230 V 3Ă&#x2014;400 V komunikacja EtherCAT rozdzielczoĹ&#x203A;Ä&#x2021; enkodera [bitĂłw/obrĂłt] oprogramowanie narzÄ&#x2122;dziowe

CanOpen

Profinet EtherCAT

EtherCAT 20 ASDA-Soft

EtherCAT do 30 (konfigurowalna) TwinCAT

22 MR-Configurator

Tab. 2. ! / $ G +1( 1 4 + 4 / +

WYRĂ&#x201C;ĹťNIK JAKO KLUCZ DO SUKCESU

KONCEPCJA DECENTRALIZACJI Podczas projektowania systemĂłw napÄ&#x2122;dowych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; i linii produkcyjnych moĹźna wybraÄ&#x2021; jednÄ&#x2026; z dwĂłch koncepcji ich budowy â&#x20AC;&#x201C; scentralizowanÄ&#x2026; oraz zdecentralizowanÄ&#x2026;. Scentralizowana budowa systemu charakteryzuje siÄ&#x2122; umieszczaniem urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; sterujÄ&#x2026;cych, takich jak przemienniki czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci w jednej lokalizacji, zdecentralizowana â&#x20AC;&#x201C; rozmieszczaniem ich bezpoĹ&#x203A;rednio w sÄ&#x2026;siedztwie silnikĂłw elektrycznych. Dekoncentracja niesie ze sobÄ&#x2026; szereg oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci zarĂłwno na etapie projektowania i budowy, jak i podczas eksploatowania urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;. KorzystajÄ&#x2026;c z koncepcji zdecentralizowanej budowy ukĹ&#x201A;adĂłw napÄ&#x2122;dowych, moĹźna oszczÄ&#x2122;dziÄ&#x2021; czas i Ĺ&#x203A;rodki juĹź na etapie projektowania.

Jest to moĹźliwe dziÄ&#x2122;ki zdecydowanie prostszej budowie oraz wiÄ&#x2122;kszej przejrzystoĹ&#x203A;ci. Ĺ&#x161;rodki przeznaczone na powstanie ukĹ&#x201A;adu malejÄ&#x2026; dziÄ&#x2122;ki braku koniecznoĹ&#x203A;ci stosowania duĹźych szaf sterowniczych, znacznemu skrĂłceniu przewodĂłw, a co za tym idzie braku potrzeby uĹźywania filtrĂłw i dĹ&#x201A;awikĂłw redukujÄ&#x2026;cych zakĹ&#x201A;Ăłcenia. Ponadto Ĺ&#x201A;atwiej zlokalizowaÄ&#x2021; jest ewentualnÄ&#x2026; przyczynÄ&#x2122; usterki, a sam ukĹ&#x201A;ad jest kompaktowy i mniej skomplikowany. Warto rĂłwnieĹź zwrĂłciÄ&#x2021; uwagÄ&#x2122;, Ĺźe decentralizacja umoĹźliwia budowanie maszyn opartych na idei moduĹ&#x201A;owoĹ&#x203A;ci.

26

W dobie bogatej oferty produktowej z dziedziny napÄ&#x2122;dĂłw koniecznym staje siÄ&#x2122; wyróşnianie na tle konkurencji czymĹ&#x203A; szczegĂłlnym, co jest w stanie skĹ&#x201A;oniÄ&#x2021; odbiorcÄ&#x2122; do zastosowania urzÄ&#x2026;dzenia konkretnego producenta w przypadku, gdy interesujÄ&#x2026;ce go parametry speĹ&#x201A;nia jednoczeĹ&#x203A;nie kilka produktĂłw. MoĹźe to byÄ&#x2021; np. Ĺ&#x201A;atwy dostÄ&#x2122;p do dokumentacji, fachowe doradztwo techniczne czy sposĂłb funkcjonowania serwisu.

Innym czynnikiem, ktĂłry moĹźe wpĹ&#x201A;ynÄ&#x2026;Ä&#x2021; na ostateczny wybĂłr sÄ&#x2026; ce-

TYP

UKĹ AD NAPÄ&#x2DC;DOWY

NAPÄ&#x2DC;D

producent

EURA

Bosch Rexroth

nazwa

EURA EVPM -EM30

IndraDrive Mi

opis

silnik PMSM z przemiennikiem EM30

â&#x20AC;&#x201D;

cechy

sterowanie wektorowe, wbudowany filtr EMC, moduĹ&#x201A; hamujÄ&#x2026;cy, szybkie wejĹ&#x203A;cie i wyjĹ&#x203A;cie licznikowe, mieszane zadawanie prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci poprzez wejĹ&#x203A;cie analogowe i cyfrowe

zasilacz ze zwrotem energii do sieci, serwosilniki synchroniczne z sterownikiem, wysoki wspĂłĹ&#x201A;czynnik przeciÄ&#x2026;ĹźalnoĹ&#x203A;ci, liczne funkcje bezpieczeĹ&#x201E;stwa

obudowa

stopieĹ&#x201E; ochrony IP66, odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na wibracje siÄ&#x2122;gajÄ&#x2026;ce 4g

stopieĹ&#x201E; ochrony IP65

sposĂłb montaĹźu

przemiennik bezpoĹ&#x203A;rednio na silniku lub na obudowie maszyny

sterownik nadbudowany na silnik

Tab. 3. ! / $ G +1( 1 4 /G / I /1 + 1 4 / + ) 4 / / + 1 4

AUTOMATYKA

TECHNIKA

OMRON

YASKAWA

Accurax-G5

Sigma-7

1 0,1â&#x20AC;&#x201C;15 + + + + â&#x20AC;&#x201D; +

do 2 0,05â&#x20AC;&#x201C;15 + + + + + +

Mechatrolink

Mechatrolink

EtherCAT

EtherCAT

20 CX-Drive

24 SPEED7 â&#x20AC;&#x201C; Studio

ASTOR

PANASONIC

Astraada SRV-63 1 0,2â&#x20AC;&#x201C;5,5 + + + + â&#x20AC;&#x201D; + Modbus Profibus CanOpen EtherCAT 17 Proficy Machine Edition

MINAS A6 1 0,05â&#x20AC;&#x201C;22 + zaleĹźnie od wersji zaleĹźnie od wersji + + â&#x20AC;&#x201D;

Modbus

23 PANATERM

PRODUCENT

ABB

CONTROL TECHNIQUES

EURA

EATON ELECTRIC

DANFOSS

seria

PSTX

Digistart IS

HFR-1000

DS7

VLT Softstart MCD500

napiÄ&#x2122;cie robocze [V]

208â&#x20AC;&#x201C;690

200â&#x20AC;&#x201C;690

400

230â&#x20AC;&#x201C;480

200â&#x20AC;&#x201C;690

prÄ&#x2026;d znamionowy silnika IÂ [A] moĹźliwoĹ&#x203A;ci rozruchu

30â&#x20AC;&#x201C;640

23â&#x20AC;&#x201C;1600

30â&#x20AC;&#x201C;630

4â&#x20AC;&#x201C;200

21â&#x20AC;&#x201C;1600

czas [s]

10

10â&#x20AC;&#x201C;40

10â&#x20AC;&#x201C;40

5

0â&#x20AC;&#x201C;360

dla

4Ă&#x2014;I

3Ă&#x2014;I

3Ă&#x2014;I

3Ă&#x2014;I

4Ă&#x2014;I

10

5â&#x20AC;&#x201C;11

10

10

6â&#x20AC;&#x201C;10

liczba rozruchĂłw [1/h] Tab. 4. ! / $ G +1( 1 4 -

+

chy szczegĂłlne, wymagane do danej aplikacji. SpeĹ&#x201A;nienie konkretnego wymogu jest niezbÄ&#x2122;dne, aby wziÄ&#x2026;Ä&#x2021; pod uwagÄ&#x2122; dane urzÄ&#x2026;dzenie podczas wyboru najlepszego rozwiÄ&#x2026;zania. Jednym z takich czynnikĂłw jest zgodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;

Fot. ABB

PRZEMIENNIK CZÄ&#x2DC;STOTLIWOĹ&#x161;CI

z ATEX, czyli dyrektywÄ&#x2026; unijnÄ&#x2026;, ktĂłra definiuje wymagania dla urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; przeznaczonych do pracy w strefach zagroĹźonych wybuchem. ZagroĹźenie eksplozjÄ&#x2026; gazĂłw lub oparĂłw istnieje w szczegĂłlnoĹ&#x203A;ci w branĹźy chemicznej.

PRZEMIENNIK CZÄ&#x2DC;STOTLIWOĹ&#x161;CI

Coraz wiÄ&#x2122;cej producentĂłw projektuje urzÄ&#x2026;dzenia tak, aby speĹ&#x201A;niaĹ&#x201A;y te wymagania lub oferuje takie wykonania opcjonalnie.

Kolejnym impulsem do wyboru konkretnego urzÄ&#x2026;dzenia moĹźe staÄ&#x2021;

UKĹ AD NAPÄ&#x2DC;DOWY / PRZEMIENNIK CZÄ&#x2DC;STOTLIWOĹ&#x161;CI

PRZEMIENNIK CZÄ&#x2DC;STOTLIWOĹ&#x161;CI

Lenze

NORD

Danfoss

Danfoss

Inverter Drives 8400

SKÂ 205E

VLT Drive Motor FCM106/FCP106

VACON 20X/100X

â&#x20AC;&#x201D;

â&#x20AC;&#x201D;

silnik z przemiennikiem lub przemiennik do nadbudowy

â&#x20AC;&#x201D;

sterowanie wektorowe, wbudowany filtr EMC, klasa efektywnoĹ&#x203A;ci IE04, sterowanie wektorowe, wbudowany moduĹ&#x201A; hamujÄ&#x2026;cy, moduĹ&#x201A; pamiÄ&#x2122;ci filtr EMC, moduĹ&#x201A; hamujÄ&#x2026;cy, programu, wszechstronnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wszechstronnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; sterowania sterowania magistralami i sygnaĹ&#x201A;ami magistralami i sygnaĹ&#x201A;ami binarnymi, binarnymi, wbudowany sterownik funkcje bezpieczeĹ&#x201E;stwa, wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznik logiczny, dedykowane sterowanie serwisowy, panel tekstowy z funkcjÄ&#x2026; wentylatorami i pompami, funkcje kopiowania programu bezpieczeĹ&#x201E;stwa

duĹźy wyĹ&#x203A;wietlacz do diagnostyki, funkcja oszczÄ&#x2122;dzania energii, liczne interfejsy komunikacyjne

bezczujnikowe sterowanie wektorowe, 2Â zestawy parametrĂłw przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;czane online, interfejs diagnostyczny RS-232, RS-485, funkcja potencjometru elektronicznego

stopieĹ&#x201E; ochrony do IP66

stopieĹ&#x201E; ochrony IP55, opcjonalnie IP66

stopieĹ&#x201E; ochrony IP55/IP66

stopieĹ&#x201E; ochrony IP66

bezpoĹ&#x203A;rednio na silniku lub na Ĺ&#x203A;cianie

bezpoĹ&#x203A;rednio na silniku

przemiennik bezpoĹ&#x203A;rednio na silniku lub na obudowie maszyny

bezpoĹ&#x203A;rednio na silniku lub na obudowie maszyny

12/2016

27

TECHNIKA

JAK WAŻNA JEST STRATEGIA REGULACJI NAPĘDU? TADEUSZ MINKSZTYM, KIEROWNIK WSPARCIA SPRZEDAŻY I SERWISU W DANFOSS DRIVES Wielokrotnie zdarza się, że środki podjęte w zakresie poprawy efektywności pracy napędu nie przynoszą pozytywnych efektów a nawet powodują negatywne skutki, w tym zakłócenia działania urządzeń. Przyczyn może być wiele. Należą do nich – niepełna lub błędna analiza planowanej instalacji oraz zbyt mała staranność doboru komponentów, takich jak silniki i przetwornice częstotliwości. Różnorodność urządzeń z bardzo rozbudowaną funkcjonalnością i coraz bardziej skomplikowane procesy w wielu instalacjach utrudniają wybór optymalnych podzespołów. Jeśli w układzie napędowym wykorzystywana jest przetwornica częstotliwości, to efektywność energetyczna rozwiązania zależy od zastosowanej strategii regulacji. Im lepsza strategia regulacji w algorytmie sterowania silnikiem, tym dokładniejsza kontrola obciążenia i większe oszczędności. Przykładowo – regulacja skalarna (krzywa charakterystyki U/f) przy obciążeniu częściowym prowadzi do znacznie słabszych wyni-

się możliwość odzyskiwania energii, co w dobie zwracania szczególnej uwagi na kwestie związane ze środowiskiem może stać się istotnym kryterium wyboru danego produktu. Nie bez znaczenia może okazać się również perspektywa osiągnięcia zysku finansowego. We wszystkich aplikacjach, w których występuje gwałtowne hamowanie,

ków, niż sterowanie wektorowe. Dzieje się tak, ponieważ proste regulacje U/f często nie uwzględniają aktualnego obciążenia, z powodu braku precyzyjnego pomiaru prądu obciążenia. Inaczej pracują zaawansowane, dedykowane systemy regulacji, które jednak podnoszą cenę urządzenia. Z drugiej strony zaawansowane układy mierzą aktualny prąd silnika i pozwalają na ocenę obciążenia, na które reagują, co przekłada się na większą efektywność energetyczną napędów. Potwierdza to regułę, że tanie przetwornice niekoniecznie są lepszym wyborem. Wiele zależy od profilu obciążenia instalacji – im krócej silnik pracuje pod maksymalnym obciążeniem ze znamionowymi obrotami, tym mniej opłacalne są tanie procesy regulujące. Przetwornice częstotliwości VLT i VACON oferowane przez Danfoss to gwarancja prawidłowego doboru komponentów napędu elektrycznego i redukcja kosztów eksploatacji.

a więc redukcji ulega energia kinetyczna, opłacalnym może być przekazywanie naddatku energii do sieci.

KORZYSTAJĄC Z KONCEPCJI ZDECENTRALIZOWANEJ BUDOWY UKŁADÓW NAPĘDOWYCH, MOŻNA OSZCZĘDZIĆ CZAS I ŚRODKI JUŻ NA ETAPIE PROJEKTOWANIA. Ma to również tę zaletę, że redukcji ulega problem grzania się urządzeń w wyniku gwałtownej zmiany energii kinetycznej w energię cieplną. Przykładowymi urządzeniami, które mogą oddawać energię do sieci są przekształtniki częstotliwości: Sinamics G120 z modułem PM250 firmy Siemens, AC890SD z modułem 4 Quadrant firmy Parker oraz FR-A741 firmy Mitsubishi.

W trakcie doboru elementów odpowiednich do projektowanego systemu napędowego, istotnym jest zwrócenie uwagi na konieczność chłodzenia poszczególnych urządzeń. Ciepło generowane podczas pracy musi być skutecznie odprowadzane. Ciekawym

28

rozwiązaniem może pochwalić się producent przetwornic częstotliwości VLT AutomationDrive – firma Danfoss.

Powietrze chłodzące te urządzenia jest całkowicie odizolowane od wewnętrznej elektroniki, dzięki czemu jest ona skutecznie chroniona przed wszelkiego typu zanieczyszczeniami, co zwiększa jej żywotność. Skuteczne odprowadzanie ciepła bezpośrednio na zewnątrz umożliwia ponadto ograniczenie rozmiarów systemu chłodzenia w panelu lub rozdzielni. Przekłada się to również na redukcję zużycia energii związanej z chłodzeniem.

Podczas wyboru konkretnych produktów potencjalny klient coraz częściej zwraca uwagę na zintegrowane funkcje bezpieczeństwa, których obecność znacząco wzmacnia poczucie komfortu użytkownika i ułatwia projektowanie układów automatyki.

Należą do nich między innymi nastęAUTOMATYKA

Fot. Danfoss

TECHNIKA pujące funkcje: bezpieczne wyłączanie momentu (STO), bezpieczny stop (SS1, SS2), bezpieczne zatrzymanie pracy (SOS), bezpieczne ograniczenie prędkości (SLS) czy bezpieczne wysterowanie hamulców (SBC). Najpopularniejsza jest pierwsza z funkcji, która coraz częściej występuje jako zintegrowana w urządzeniach automatyki.

Podobnie rzecz ma się ze zintegrowaną diagnostyką, która wpływa na uproszczenie schematu działań w razie nieprawidłowej pracy urządzeń lub w przypadku prowadzenia obserwacji zachowania układów. Najczęściej do prawidłowej diagnostyki należy użyć dedykowanego oprogramowania.

Podczas doboru odpowiedniego dla danego zastosowania urządzenia należy szukać informacji w jego dokumentacji technicznej. Jest to niezwykle istotna wskazówka, ponieważ często okazuje się, że dane zawarte w broszurach reklamowych dotyczą wybranych

modeli z danej serii lub są funkcjonalnościami opcjonalnymi.

PODSUMOWANIE Z analizy krótkiego przeglądu wyników ewolucji zachodzącej w technice napędowej można wnioskować, że nieunikniony wydaje się być dalszy rozwój w tej dziedzinie.

Pewnym jest fakt, że każdy kolejny rok będzie skutkował opracowywaniem nowych serii urządzeń napędowych, a symbioza pomiędzy przemysłem i automatyką nadal będzie się rozwijać. Stąd konieczny jest dalszy rozwój działów badawczych, zlokalizowanych u producentów działających w branży automatyki.

Agnieszka Staniszewska PIAP-OBRUSN

R E K L A M A

igus dry-tech = bezsmarowne i łatwe w użyciu łożyska. ®

®

System obniżający koszty = drylin W ®

Bezsmarowny, niskokosztowy, modułowy ... liniowy zawrót głowy drylin W: łożyska liniowe dla cichego i łatwego ruchu a przy tym niewrażliwe na brud, pył i wodę. Konfigurowane i instalowane szybko i łatwo. Od pojedyńczych łożysk, po 3-osiowe układy napędowe.

Ekonomiczne, dostępne już od 24 godzin. ®

Zamów darmowe pudełko z próbkami już dzisiaj!

www.systemyliniowe.pl

®

plastics for longer life

Zamów bezpłatne próbki: igus12/2016 Sp. z o. o. info@igus.pl Tel. 22 863 57 70 ®

29

TECHNIKA

ACOPOS P3 – SERWONAPĘD Z WIELOMA ZALETAMI * F) / +1 0 HE F HE ) + $ + / ) + + / H /1 1 +6 *1/+ 0 ) / HE G / 1 4 +1 $ I / 0 / G ) 0G / ) / ( +1 ) K 0 /1 16 @ + $ 0 + F + 3c + /

1 KG 6

Z

warta konstrukcja, wysoka wydajność i funkcje bezpieczeństwa – tak w skrócie można podsumować kluczowe zalety nowego trzyosiowego serwonapędu ACOPOS P3 firmy B&R Automatyka Przemysłowa.

Jednak ich lista jest znacznie dłuższa.

Nowy trzyosiowy serwonapęd łączy w sobie małe gabaryty wraz z obsługą funkcji bezpieczeństwa.

DYNAMIKA W PARZE Z PRECYZJĄ ACOPOS P3 gwarantuje niezrównane i niespotykane do tej pory precyzję i dynamikę pracy z czasem próbkowania sygnału na poziomie 50 µs w całej kaskadzie regulatorów.

Serwonapęd oferowany jest w wersji jedno-, dwu- i trzyosiowej, o mocy

30

P R O M O C J A

w zakresie 0,6–24 kW. Obudowa nowego trzyosiowego napędu jest równie niewielka, jak w przypadku tradycyjnego napędu jednoosiowego, dzięki czemu miejsce potrzebne w szafach sterowniczych zostało zredukowane o 69%.

KRÓTKI CYKL STEROWANIA Krótki, bo wynoszący 50 µs cykl sterowania prądowego prędkością i położeniem umożliwia sterowanie napędami za pomocą ACOPOS P3. Procesy technologiczne odznaczające się znaczną dynamiką i dokładnością – np. w poligrafii lub przemyśle opakowaniowym – wymagają bezwzględnie precyzyjnego sterowania ruchami z dużą prędkością. ACOPOS P3, który nie tylko AUTOMATYKA

TECHNIKA cechuje siÄ&#x2122; krĂłtkim czasem cyklu, ale teĹź przepustowoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; i precyzjÄ&#x2026; dziaĹ&#x201A;ania sieci Powerlink Ethernet czasu rzeczywistego, speĹ&#x201A;nia te wymagania.

â&#x20AC;&#x17E;MUST HAVEâ&#x20AC;?, CZYLI FUNKCJE BEZPIECZEĹ&#x192;STWA Dyrektywy unijne dotyczÄ&#x2026;ce maszyn oraz podobne przepisy prawa w innych czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciach Ĺ&#x203A;wiata sprawiajÄ&#x2026;, Ĺźe coraz wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; wagÄ&#x2122; przywiÄ&#x2026;zuje siÄ&#x2122; do funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa komponentĂłw automatyki przemysĹ&#x201A;owej. ACOPOS P3 uwzglÄ&#x2122;dnia wiele funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa, ktĂłre odpowiadajÄ&#x2026; kryteriom kategorii 4 SIL 3/PL e. Nowa funkcja o nazwie SLT (Safety Limited Torque â&#x20AC;&#x201C; kontrola wartoĹ&#x203A;ci granicznego momentu obrotowego) umoĹźliwia sprawdzenie, czy podczas ruchu nie dochodzi do przekroczenia dopuszczalnego maksymalnego momentu obrotowego. Zintegrowane funkcje bezpieczeĹ&#x201E;stwa to: STO, SS1, SS2, SLS, SMS, SBC, SDI, SLI, SLP, SMP, SLA, RSP, SBT i SLT.

MoĹźesz wiÄ&#x2122;cej.

ACOPOS P3.

www.br-automation.com/ACOPOSP3

BEZ STRAT ENERGIIâ&#x20AC;Ś ACOPOS P3, poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czony z napÄ&#x2122;dem ACOPOSmulti, umoĹźliwia temu drugiemu regenerowanie mocy. Energia hamowania ACOPOS P3 nie zmienia siÄ&#x2122; bowiem na rezystorach hamowania w ciepĹ&#x201A;o, lecz zostaje dostarczona do ACOPOSmulti za pomocÄ&#x2026; magistrali prÄ&#x2026;du staĹ&#x201A;ego, ktĂłra moĹźe przekazaÄ&#x2021; energiÄ&#x2122; z powrotem do sieci.

â&#x20AC;Ś I BEZ OGRANICZEĹ&#x192; MIEJSCA INSTALACJI SerwonapÄ&#x2122;d ACOPOS P3 charakteryzuje siÄ&#x2122; wyjÄ&#x2026;tkowÄ&#x2026; uniwersalnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;: moĹźe pracowaÄ&#x2021; w dowolnym miejscu na Ĺ&#x203A;wiecie, poniewaĹź odpowiada najbardziej powszechnym ukĹ&#x201A;adom zasilania sieciowego: TN, TT, IT oraz TN-S. W niektĂłrych przypadkach, aby instalacja byĹ&#x201A;a zgodna z lokalnymi przepisami, wymagane jest jedynie jej uzupeĹ&#x201A;nienie o dodatkowy filtr liniowy.

SerwonapÄ&#x2122;d ACOPOS P3 speĹ&#x201A;nia takĹźe wymogi odnoĹ&#x203A;nie produkcji maszyn i systemĂłw, okreĹ&#x203A;lone w wymaganiach normy EN 55011 CISPR 11 i EN 61800-3 (Ĺ&#x203A;rodowisko pierwsze, kategoria C2).

2 6 3c

1) ! / 1 +

PodsumowujÄ&#x2026;c kluczowe atuty serwonapÄ&#x2122;du ACOPOS P3, naleĹźy wymieniÄ&#x2021;: â&#x20AC;˘ wymiary zmniejszone o 69%, â&#x20AC;˘ czas prĂłbkowania 50 Οs, â&#x20AC;˘ czujniki wirtualne, â&#x20AC;˘ moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; eksploatacji w kaĹźdym kraju.

6 / /1I ) :: <89 > ! / I

6 <7 ; <8 =88 9 -X 6 B( 9

6

12/2016

R E K L A M A

NAJWAĹťNIEJSZE CECHY

WiÄ&#x2122;ksza szybkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; WiÄ&#x2122;ksza inteligencja 3-osiowy serwonapÄ&#x2122;d z czasem prĂłbkowania 50 Îźs

BezpieczeĹ&#x201E;stwo napÄ&#x2122;du (Safe Motion) do SIL3/PLe/Cat.4

WiÄ&#x2122;ksza precyzja

WiÄ&#x2122;cej mocy

Wirtualne czujniki dla wiÄ&#x2122;kszej precyzji sterowania

NajwiÄ&#x2122;kszy stosunek mocy do gabarytĂłw w swojej klasie

31

TECHNIKA

U PROGU PRZEMYSĹ U 4.0 NOWE PRODUKTY NORD ! / 1 68% A

/ /1% /+ + 0 / 1 + d 4 % ) / 4 0 + F + 877 6 / /FH 0 K 1 / E + H + ) / 1 +1

1 ) 6 J /1 ) + F 1 /1 g

H

istorycznie najĹ&#x201A;atwiej wskazaÄ&#x2021; czas pierwszej rewolucji przemysĹ&#x201A;owej, czyli okres, gdy praca czĹ&#x201A;owieka zaczÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;a byÄ&#x2021; wspomagana energiÄ&#x2026; wody i pary. ByĹ&#x201A; to pierwszy w historii skok cywilizacyjny ludzkoĹ&#x203A;ci w zakresie zdolnoĹ&#x203A;ci do wytwarzania dĂłbr. WkrĂłtce po tym nastaĹ&#x201A;a era elektrycznoĹ&#x203A;ci, ktĂłra jaszcze bardziej wpĹ&#x201A;ynÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;a na wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; produkcji, ale i przyczyniĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; do wzrostu komfortu Ĺźycia i daĹ&#x201A;a podstawÄ&#x2122; rozwoju telekomunikacji. Czas nastania trzeciej rewolucji przemysĹ&#x201A;owej nie jest juĹź tak wyrazisty.

Pewne jest natomiast, Ĺźe trudno wyobraziÄ&#x2021; sobie, na jakim etapie rozwoju byĹ&#x201A;aby dziĹ&#x203A; ludzkoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, gdyby nie rozwĂłj techniki cyfrowej i elektronicznych metod obliczeniowych.

W ERZE CYFRYZACJI Od wielu lat technika cyfrowa jest silnie zwiÄ&#x2026;zana z kaĹźdÄ&#x2026; dziedzinÄ&#x2026; Ĺźycia czĹ&#x201A;owieka, nie tylko z przemysĹ&#x201A;em.

Gdzie leĹźy wiÄ&#x2122;c granica miÄ&#x2122;dzy trzeciÄ&#x2026; i czwartÄ&#x2026; rewolucjÄ&#x2026; przemysĹ&#x201A;owÄ&#x2026;?

WÂ typowym sterowaniu cyfrowym, charakterystycznym dla trzeciej rewolucji przemysĹ&#x201A;owej, cyfrowe przetwarzanie

! /1) + ) 0 / )

32

sygnaĹ&#x201A;Ăłw przyczyniĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; do uproszczenia procesĂłw Ĺ&#x203A;ciĹ&#x203A;le zwiÄ&#x2026;zanych z produkcjÄ&#x2026;. Z czasem jednak zaczÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;y pojawiaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; potrzeby zwiÄ&#x2026;zane z planowaniem produkcji, obiegiem dokumentĂłw, planowaniem zasobĂłw, bezpieczeĹ&#x201E;stwem procesĂłw produkcyjnych i caĹ&#x201A;ym szeregiem czynnikĂłw wpĹ&#x201A;ywajÄ&#x2026;cych na produktywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;.

WspĂłlnym mianownikiem tych dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E; jest szeroko rozumiana wymiana informacji. Z szeĹ&#x203A;ciu aspektĂłw charakterystycznych dla czwartej rewolucji przemysĹ&#x201A;owej najistotniejsze wydajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; trzy: komunikacja, przepĹ&#x201A;yw danych w czasie rzeczywistym i efektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wprowadzania zmian w procesie produkcyjnym. Z punktu widzenia techniki napÄ&#x2122;dowej od kilku lat obserwuje siÄ&#x2122; doĹ&#x203A;Ä&#x2021; powszechny trend zwiÄ&#x2026;zany z decentralizacjÄ&#x2026; systemu. Zamiast tworzyÄ&#x2021; centralne szafy elektryczne z elementami sterujÄ&#x2026;cymi napÄ&#x2122;dami, elementy te integruje siÄ&#x2122; z silnikami i rozprasza na obiekcie. PrzekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; to na bezsprzeczne zalety: oszczÄ&#x2122;dza czas, upraszcza budowÄ&#x2122; systemu, poprawia zgodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; elektromagnetycznÄ&#x2026;, a przede wszystkim ogranicza koszty.

/ 0 ( ) 1 + + 0% 6 1 / 1

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

TECHNIKA Firma NORD jest postrzegana jako jedna z dwĂłch wiodÄ&#x2026;cych w zakresie wdroĹźenia zdecentralizowanej techniki napÄ&#x2122;dowej.

2 6 @ @ F 1

BEZPIECZEĹ&#x192;STWO I EFEKTYWNOĹ&#x161;Ä&#x2020; Podobne trendy zaczyna obserwowaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; w dziedzinie sterowania i przetwarzania sygnaĹ&#x201A;Ăłw. Do niedawna centralny sterownik zbieraĹ&#x201A; i przetwarzaĹ&#x201A; sygnaĹ&#x201A;y z czujnikĂłw z caĹ&#x201A;ego obszaru sterowania. Później zaczÄ&#x2122;to przenosiÄ&#x2021; sygnaĹ&#x201A;y sieciowo, wykorzystujÄ&#x2026;c funkcjonalnoĹ&#x203A;ci rozproszonych, sterowanych sieciowo napÄ&#x2122;dĂłw. Obecnie dÄ&#x2026;Ĺźy siÄ&#x2122; do tego, aby czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; sygnaĹ&#x201A;Ăłw przetwarzaÄ&#x2021; lokalnie, wykorzystujÄ&#x2026;c rozproszonÄ&#x2026; moc obliczeniowÄ&#x2026; zintegrowanÄ&#x2026; w napÄ&#x2122;dach. W tym przypadku firma NORD ponownie wkracza do gry, oferujÄ&#x2026;c w zmodernizowanych falownikach serii SK 500E, SK180E oraz SK 200E funkcjonalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; PLC. UmoĹźliwia to lokalne przetwarzanie sygnaĹ&#x201A;Ăłw cyfrowych i ich wymianÄ&#x2122; z central-

nym komputerem lub sÄ&#x2026;siadujÄ&#x2026;cymi napÄ&#x2122;dami, a ponadto przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; na podniesienie niezawodnoĹ&#x203A;ci systemu â&#x20AC;&#x201C; w razie przerw w komunikacji z komputerem gĹ&#x201A;Ăłwnym lub awarii centralnego komputera systemu napÄ&#x2122;dy lokalne mogÄ&#x2026; kontynuowaÄ&#x2021; proces technologiczny. Tym samym firma NORD wpisuje siÄ&#x2122; w zaĹ&#x201A;oĹźenia koncepcji PrzemysĹ&#x201A;u 4.0, gdzie szczegĂłlny nacisk kĹ&#x201A;adzie siÄ&#x2122; na bezpieczeĹ&#x201E;stwo i redundantnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; systemu, a zwĹ&#x201A;aszcza na efektywne wykorzystanie zasobĂłw.

UPROSZCZENIA NA MIARÄ&#x2DC; XXI WIEKU Nowe produkty NORD umoĹźliwiajÄ&#x2026; ponadto budowÄ&#x2122; uproszczonych samodzielnych maszyn. WokĂłĹ&#x201A; nas istnieje szereg zĹ&#x201A;oĹźonych maszyn dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;cych autonomicznie â&#x20AC;&#x201C; od sprzÄ&#x2122;tu AGD, jak zmywarki i pralki, po przemysĹ&#x201A;owe mieszalniki. CzÄ&#x2122;sto urzÄ&#x2026;dzenia te majÄ&#x2026; szereg funkcji programowalnych, ktĂłre realizuje odrÄ&#x2122;bny sterownik. Tymczasem nic nie stoi na przeszkodzie, by do tego

celu wykorzystaÄ&#x2021; istniejÄ&#x2026;cy w maszynie falownik, co wpĹ&#x201A;ywa na uproszczenie budowy maszyny i obniĹźa koszt jej produkcji. Dodatkowo panel operatorski falownika moĹźe realizowaÄ&#x2021; dowolnie ksztaĹ&#x201A;towanÄ&#x2026; funkcjÄ&#x2122; interfejsu uĹźytkownika (HMI). Program jest przechowywany w falowniku w skompilowanej formie, bez moĹźliwoĹ&#x203A;ci jego skopiowania. DziÄ&#x2122;ki temu producent maszyny moĹźe doĹ&#x203A;Ä&#x2021; skutecznie zabezpieczyÄ&#x2021; go przed niepowoĹ&#x201A;anym dostÄ&#x2122;pem i kopiowaniem myĹ&#x203A;li technicznej. WiÄ&#x2122;cej szczegĂłĹ&#x201A;Ăłw moĹźna znaleĹşÄ&#x2021; na stronie internetowej www.nord.com lub u pracownikĂłw firmy.

!

6 & ) + ) =;% : 98 8 * /)

6 7 ;; >> 88% - , 7 ;; >> 77 9 ( B 6 +++6 6 R E K L A M A

12/2016

33

TECHNIKA

JEDEN

SERWOWZMACZNIACZ â&#x20AC;&#x201C; WIELE SIECI I WIELE FUNKCJI Firma Mitsubishi Electric wpro+ / +1 + +/ / " 9x 9 "% ) 1 K G /1E / )

- 0 1( ) + 1 / / y" A @ + ) %

- 1 + $ 92B 1 6 * ( " ( 4

/ + /1 K + +1) /1 + 0 4 $ + + / + F / 1 4 1 4 + / G / 0 0 / 4 $ +1 6 ./ F) /+ G/ /G / I $G / E ) /1H / 4 /G 0 / x ) ) + 0 4 $ +1 ) 0 16 *1 $ G ) 1( HE $+ 0 )

- 0 y" 6 34

S

eria serwowzmacniaczy MR-J4 firmy Mitsubishi Electric MELSERVO wraz z kompatybilnymi moduĹ&#x201A;ami pozycjonujÄ&#x2026;cymi oraz zaawansowanymi kontrolerami motion, umoĹźliwia zwiÄ&#x2122;kszenie bezpieczeĹ&#x201E;stwa produkcji i poprawÄ&#x2122; wydajnoĹ&#x203A;ci maszyn i urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;. DziÄ&#x2122;ki duĹźej wydajnoĹ&#x203A;ci i rozbudowanej funkcjonalnoĹ&#x203A;ci oraz prostej obsĹ&#x201A;udze i uruchamianiu, serwowzmacniacze MR-J4 zyskujÄ&#x2026; przewagÄ&#x2122; we wszystkich obszarach zastosowaĹ&#x201E;.

SzczegĂłlne zainteresowanie nimi deklarujÄ&#x2026; producenci maszyn pakujÄ&#x2026;cych, manipulatorĂłw oraz systemĂłw transportu i przeĹ&#x201A;adunku.

ZAAWANSOWANE FUNKCJE Z uwagi na dostarczane przez klientĂłw specyfikacje producenci urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; czÄ&#x2122;sto sÄ&#x2026; skazani na stosowaP R O M O C J A

nie komponentĂłw okreĹ&#x203A;lonych firm.

Jednak uĹźywajÄ&#x2026;c serwowzmacniacza w technologii MR-J4 â&#x20AC;&#x201C; nawet jeĹ&#x203A;li sÄ&#x2026; zmuszeni do korzystania z okreĹ&#x203A;lonego systemu sterowania â&#x20AC;&#x201C; mogÄ&#x2026; uĹźyÄ&#x2021; technologii serwo Mitsubishi Electric, ktĂłra gwarantuje znaczÄ&#x2026;ce korzyĹ&#x203A;ci, przede wszystkim oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; przestrzeni i elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; projektowania. Serwowzmacniacze serii MR-J4 majÄ&#x2026; rĂłwnieĹź specjalne funkcje, takie jak tĹ&#x201A;umienie wibracji (pierwszy i drugi poziom) czy funkcja strojenia One-Touch. DziÄ&#x2122;ki funkcjom Advanced One-Touch Auto-Tuning (automatyczne strojenie) oraz Advanced Vibration Suppression (zaawansowana kontrola tĹ&#x201A;umienia drgaĹ&#x201E;) strojenie systemu przebiega niezwykle szybko. Funkcje te sÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;pne zarĂłwno podczas uruchamiania systemu, jak i eksploatacji, co umoĹźliwia skrĂłcenie czasu rozruchu i parametryzacji.

AUTOMATYKA

2 6 " ( 4

TECHNIKA

â&#x20AC;&#x201C; Technologia serwo naleĹźy do podstawowego zakresu naszej dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci. Gdyby porĂłwnaÄ&#x2021; produkty serwo firmy Mitsubishi Electric z wyrobami tego samego typu wytwarzanymi przez europejskich producentĂłw pod kÄ&#x2026;tem np. rozmiaru i mocy, okazaĹ&#x201A;oby siÄ&#x2122;, Ĺźe nasze komponenty majÄ&#x2026; gÄ&#x2122;stoĹ&#x203A;Ä&#x2021; mocy wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; o ponad 30â&#x20AC;&#x201C;40%.

Oznacza to, Ĺźe produkty Mitsubishi Electric oferujÄ&#x2026;c tÄ&#x2122; samÄ&#x2026; lub nawet wyĹźszÄ&#x2026; wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; sÄ&#x2026; o poĹ&#x201A;owÄ&#x2122; mniejsze od wyrobĂłw innych producentĂłw.

Producenci urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; z pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; doceniÄ&#x2026; wynikajÄ&#x2026;ce z tego korzyĹ&#x203A;ci.

Firma HMS okazaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; znaczÄ&#x2026;cym partnerem do wspĂłĹ&#x201A;pracy w zakresie opracowywania serwowzmacniaczy MR-J4-TM, a takĹźe wdraĹźania technologii sieciowych â&#x20AC;&#x201C; wyjaĹ&#x203A;nia Oliver Giertz, Product Manager Servo/Motion/Robot w Mitsubishi Electric Europe.

INNOWACYJNOĹ&#x161;Ä&#x2020; I OSZCZÄ&#x2DC;DNOĹ&#x161;Ä&#x2020; CZASU Obecnie serwowzmacniacze serii MR-J4-TM sÄ&#x2026; wyposaĹźone w karty interfejsu EtherCAT, Profinet IO i EtherNet/IP. W przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci pojawiÄ&#x2026; siÄ&#x2122; kolejne opcje. Technologia ta umoĹźliwia szybkie i Ĺ&#x201A;atwe dostosowanie urzÄ&#x2026;dzenia do róşnych systemĂłw Ethernet, a co za tym idzie â&#x20AC;&#x201C; wykorzystanie w róşnych systemach sterowania i technologiach sieciowych.

Seria serwowzmacniaczy MR-J4 zostaĹ&#x201A;a opracowana w celu zaspokojenia potrzeb automatyki jutra.

W zwiÄ&#x2026;zku z tym firma Mitsubishi Electric wyposaĹźyĹ&#x201A;a wzmacniacze w liczne, innowacyjne oraz proste w uĹźyciu funkcje, aby zminimalizowaÄ&#x2021; pracochĹ&#x201A;onnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i czas potrzebny na dopasowanie systemĂłw mechanicznych i elektronicznych.

MITSUBISHI ELECTRIC EUROPE B.V. / + !

6 & ) + ) =8% : 98;: 3

6 7 : <= 88% - , 7 : <= 87

R E K L A M A

12/2016

35

TECHNIKA

TECHNIKA NAPÄ&#x2DC;DOWA

â&#x20AC;&#x201C; SCENTRALIZOWANA CZY ZDECENTRALIZOWANA? Centralizacja i decentralizacja F + ( / 0G / $ % )

F ) 1 / 1

( + /1 + 4 % + / / $ H + 4 F + 06 x

K ( + ) )H 0G $ % (1E K + $ / /1$ F $ % / + / 0 $ /+ G/ $ 6 Mariusz Snowacki

W

 wielu branşach dochodzi do zderzenia dwóch przeciwstawnych tendencji.

Z jednej strony chodzi o zachowanie sterowania centralnego, gdyĹź zapewnia ono unifikacjÄ&#x2122; rozwiÄ&#x2026;zania technicznego, a tym samym wyrĂłwnuje róşnice w zaleĹźnych od siebie procesach technologicznych. Z drugiej strony panuje przekonanie, Ĺźe poĹźÄ&#x2026;dane byĹ&#x201A;oby stopniowe powiÄ&#x2122;kszanie zakresu decentralizacji napÄ&#x2122;dĂłw ze wzglÄ&#x2122;du na niĹźsze koszty.

W scentralizowanej technice napÄ&#x2122;dowej przemienniki czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci sÄ&#x2026; instalowane w szafach sterowniczych oddalonych od silnikĂłw elektrycznych. Takie rozwiÄ&#x2026;zanie wymusza zaprojektowanie i budowÄ&#x2122; peĹ&#x201A;nej infrastruktury technicznej skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;cej siÄ&#x2122; z wielu elementĂłw, takich jak: â&#x20AC;˘ szafy sterownicze dobrane nie tylko pod wzglÄ&#x2122;dem gabarytĂłw zastosowanych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;, lecz takĹźe strat ciepĹ&#x201A;a (gĹ&#x201A;Ăłwnie strat ciepĹ&#x201A;a przemiennikĂłw czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci, ktĂłre

muszÄ&#x2026; zostaÄ&#x2021; prawidĹ&#x201A;owo odprowadzone z szafy sterowniczej), â&#x20AC;˘ ekranowane okablowanie zasilajÄ&#x2026;ce, prowadzone miÄ&#x2122;dzy przemiennikiem czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci a silnikiem elektrycznym, ktĂłre wraz ze wzrostem odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci miÄ&#x2122;dzy centralnÄ&#x2026; szafÄ&#x2026; sterowniczÄ&#x2026; a silnikiem wymusza stosowanie dodatkowych elementĂłw redukujÄ&#x2026;cych zakĹ&#x201A;Ăłcenia (dĹ&#x201A;awiki silnikowe), â&#x20AC;˘ filtry przeciwzakĹ&#x201A;Ăłceniowe i dĹ&#x201A;awiki redukujÄ&#x2026;ce zakĹ&#x201A;Ăłcenia generowane przez przemienniki czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci, ktĂłre mogÄ&#x2026; negatywnie wpĹ&#x201A;ywaÄ&#x2021; na pracÄ&#x2122; pozostaĹ&#x201A;ych elementĂłw automatyki zainstalowanych w szafie sterujÄ&#x2026;cej, â&#x20AC;˘ inne elementy wymagane przez aplikacjÄ&#x2122;.

Scentralizowana technika napÄ&#x2122;dowa jest obecnie szeroko stosowana w przemyĹ&#x203A;le. Jednak biorÄ&#x2026;c pod uwagÄ&#x2122; czasochĹ&#x201A;onnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wykonania projektu, wysoki koszt budowy peĹ&#x201A;nej infrastruktury oraz późniejsze koszty eksploata-

NAPÄ&#x2DC;D SCENTRALIZOWANY

KOSZT*

NAPÄ&#x2DC;D ZDECENTRALIZOWANY

KOSZT*

Przemiennik czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci (falownik)

E-2000-0150T3

965 euro

EM-30-0150T3

1154 euro

Szafa sterownicza + wyposaĹźenie**

SAREL 600 Ă&#x2014; 600

675 euro

brak

0

PrzewĂłd silnikowy ekranowany (miÄ&#x2122;dzy falownikiem a silnikiem)

80 mb. Ă&#x2014; 6 euro

480 euro

1 mb. Ă&#x2014; 6 euro

6Â euro

PrzewĂłd komunikacyjny

2 mb. Ă&#x2014; 2,50Â euro

5Â euro

80 mb. Ă&#x2014; 2,50 euro

200 euro

DĹ&#x201A;awik silnikowy

ED3S-0,60/28

100 euro

brak

0

Filtr przeciwzakĹ&#x201A;Ăłceniowy

EMC-C3

wbudowany w falownik

EMC-C3

wbudowany w falownik

NAZWA URZÄ&#x201E;DZENIA

GrzaĹ&#x201A;ka + termostat

brak

0

HFG-0150T3

19Â euro

MONTAĹť URZÄ&#x201E;DZENIA IÂ PARAMETRYZACJA

3 h Ă&#x2014; 30 euro

90Â euro

1 h Ă&#x2014; 30 euro

30Â euro

PODSUMOWANIE

koszt 1

2315 euro

koszt 2

1409 euro

K + ) / 4 0 F / + $ / / + $ Q~) / 1 + $ ) / 7 + / H 87< 6 ~~ / - + / + / / +1 K +1 $ 1 - + ) /$ / . /

1 + / + / 1 + 0G 1 4 0 K / - 4 + + ) + R

36

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

TECHNIKA

/ + 4 ) F +

2 6 y2 A 5

cji, alternatywÄ&#x2026; dla tego rozwiÄ&#x2026;zania staje siÄ&#x2122; zdecentralizowana technika napÄ&#x2122;dowa.

W zdecentralizowanym ukĹ&#x201A;adzie napÄ&#x2122;dowym przemienniki czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci instalowane sÄ&#x2026; jak najbliĹźej silnika elektrycznego albo bezpoĹ&#x203A;rednio na nim (EURA EM-30) lub na obudowie maszyny (EURA EP-66), bez koniecznoĹ&#x203A;ci instalacji tych przemiennikĂłw w osobnych pomieszczeniach (sterowniach) lub szafach sterowniczych.

W zdecentralizowanej technice napÄ&#x2122;dowej optymalizacjÄ&#x2122; kosztĂłw uzyskuje siÄ&#x2122; w dwĂłch etapach. Pierwszy z nich to projektowanie i budowa ukĹ&#x201A;adu.

Na tym etapie optymalizujemy koszty produkcji maszyny, ograniczajÄ&#x2026;c dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;Ä&#x2021; przewodĂłw Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czÄ&#x2026;cych dwa podstawowe elementy ukĹ&#x201A;adu napÄ&#x2122;dowego: silnik i przemiennik czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci. Trzeba pamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021;, Ĺźe koszty okablowania rosnÄ&#x2026; wraz z dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; i przekrojem przewodĂłw, a przy znacznych odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciach â&#x20AC;&#x201C; takĹźe wraz z koniecznoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; zastosowania dodatkowych elementĂłw redukujÄ&#x2026;cych zakĹ&#x201A;Ăłcenia (jak filtry i dĹ&#x201A;awiki).

MontujÄ&#x2026;c przemiennik czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci bezpoĹ&#x203A;rednio na silniku lub obudowie maszyny, niwelujemy dodatkowo koszty zwiÄ&#x2026;zane z zakupem szafy sterowniczej. Drugi etap to uĹźytkowanie maszyny. Prosta instalacja przekĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;ca siÄ&#x2122; na niĹźszy koszt identyfikacji problemĂłw z ukĹ&#x201A;adem napÄ&#x2122;dowym, szybka diagnostyka napÄ&#x2122;du oraz kompaktowa budo-

! / ) /F

+ H "9:8 / + 1 ( / H ) 1 + 0 + + 0

12/2016

J / + 4 ) F +

wa â&#x20AC;&#x201C; to elementy wpĹ&#x201A;ywajÄ&#x2026;ce na niĹźszy koszt eksploatacji.

Dla zobrazowania róşnicy w kosztach instalacji napÄ&#x2122;du scentralizowanego i zdecentralizowanego posĹ&#x201A;uĹźmy siÄ&#x2122; przykĹ&#x201A;adem instalacji wentylatora promieniowego stosowanego do transportu pneumatycznego trocin i wiĂłrĂłw drzewnych. Inwestor wymagaĹ&#x201A;, aby wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; transportu byĹ&#x201A;a automatycznie regulowana w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od potrzeb procesu technologicznego. Dobrany zostaĹ&#x201A; agregat wentylatora promieniowego wyposaĹźony w silnik asynchroniczny o mocy znamionowej 15 kW. Na potrzeby tej aplikacji przygotowano kalkulacjÄ&#x2122; kosztĂłw zastosowania napÄ&#x2122;du scentralizowanego, gdzie peĹ&#x201A;na automatyka oraz przemiennik czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci miaĹ&#x201A;y zostaÄ&#x2021; zainstalowane w sterowni oddalonej od wentylatora o 75 m. Jednak inĹźynierowie z firmy HF Inverter przygotowali alternatywne rozwiÄ&#x2026;zanie â&#x20AC;&#x201C; zaproponowali napÄ&#x2122;d zdecentralizowany i przemiennik czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci EM-30 zainstalowany bezpoĹ&#x203A;rednio na silniku

agregatu wentylatora promieniowego.

NaleĹźy zaznaczyÄ&#x2021;, iş agregat ten bÄ&#x2122;dzie usytuowany na zewnÄ&#x2026;trz hali produkcyjnej i pomimo zastosowania ochrony biernej (instalacja pod zadaszeniem) moĹźe byÄ&#x2021; naraĹźony na zmienne warunki atmosferyczne (opady, róşnice temperatury).

Róşnica w kosztach instalacji napÄ&#x2122;du scentralizowanego i zdecentralizowanego zostaĹ&#x201A;a przedstawiona w tabeli â&#x20AC;&#x201C; wynosi ona 906 euro na korzyĹ&#x203A;Ä&#x2021; tego ostatniego rozwiÄ&#x2026;zania. Inwestor zdecydowaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; na zastosowanie napÄ&#x2122;du zdecentralizowanego, pomimo iş byĹ&#x201A;a to pierwsza taka instalacja w jego zakĹ&#x201A;adzie. Koncepcja zdecentralizowanego ukĹ&#x201A;adu napÄ&#x2122;dowego jest rozwiÄ&#x2026;zaniem bardziej elastycznym i przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; zarĂłwno na niĹźszy koszt wyprodukowania maszyny, jak i jej eksploatacji.

PodejmujÄ&#x2026;c decyzjÄ&#x2122; o kolejnej inwestycji, warto juĹź na etapie planowania przeprowadziÄ&#x2021; wstÄ&#x2122;pnÄ&#x2026; kalkulacjÄ&#x2122; wyboru pomiÄ&#x2122;dzy scentralizowanÄ&#x2026; i zdecentralizowanÄ&#x2026; technikÄ&#x2026; napÄ&#x2122;dowÄ&#x2026;, i juĹź na tym etapie inĹźynierowie oraz doradcy techniczno-handlowi firmy HF Inverter Polska sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026; pomocÄ&#x2026;.

Mariusz Snowacki

HF INVERTER POLSKA s.c.

6 "6 ) + ) 09 787

; 9788 I

6 =< <=: >> 7<% =< < : : 7< - , =< < : : 7 9 ( B4X 5 6 +++64X 5 6

37

TECHNIKA

TO NIE SZTUCZKA

â&#x20AC;&#x201C; TO INĹťYNIERIA WYSOKOWYDAJNE SYSTEMY NAPÄ&#x2DC;DOWE FIRMY FAULHABER Niewielkie systemy sterowania ruchem firmy Faulhaber / /G + ( +10G ) +

$ G +1 ) +1 0 G

4 $ F F +G6 * 0 / / G / ( /szczotkowe serwomotory DC / + 1 4 ) / 1 ) + 6

irma Faulhaber, dziÄ&#x2122;ki nowym systemom sterowania ruchem generacji V3.0, moĹźe zaoferowaÄ&#x2021; bardzo dynamiczne ukĹ&#x201A;ady napÄ&#x2122;dowe dla zĹ&#x201A;oĹźonych zadaĹ&#x201E; zwiÄ&#x2026;zanych z rozmieszczaniem, a tym samym zapewniÄ&#x2021; klientowi bardzo duĹźe korzyĹ&#x203A;ci w poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu z maksymalnÄ&#x2026; elastycznoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;.

INTELIGENTNE I SKONFIGUROWANE Serwomotory ze zintegrowanym sterownikiem ruchu sÄ&#x2026; juĹź wstÄ&#x2122;pnie skonfigurowane, co sprawia, Ĺźe moĹźna je stosowaÄ&#x2021; bezpoĹ&#x203A;rednio w Ĺ&#x203A;rodowisku automatycznym. UrzÄ&#x2026;dzenia sÄ&#x2026; poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone okrÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ymi zĹ&#x201A;Ä&#x2026;czami M12, zgodnie ze standardami przyjÄ&#x2122;tymi w bran-

38

P R O M O C J A

Ĺźy. Ich solidna konstrukcja ma stopieĹ&#x201E; ochrony IP54, dziÄ&#x2122;ki czemu zaspokaja nawet najbardziej rygorystyczne wymagania. Co wiÄ&#x2122;cej, inteligentny ukĹ&#x201A;ad moduĹ&#x201A;owy umoĹźliwia zintegrowanie silnikĂłw róşnego typu, co przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; na doskonaĹ&#x201A;e skalowanie zakresu mocy systemĂłw sterowania ruchem firmy Faulhaber, aĹź do szczytowego momentu obrotowego wynoszÄ&#x2026;cego 190 mNm przy dziaĹ&#x201A;aniu S2.

ELASTYCZNA KOMUNIKACJA I PROSTA OBSĹ UGA SerwonapÄ&#x2122;d z kontrolowanym poĹ&#x201A;oĹźeniem umoĹźliwia takĹźe kontrolowanie prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci lub natÄ&#x2122;Ĺźenia prÄ&#x2026;du.

WartoĹ&#x203A;ci rzeczywiste prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci i poĹ&#x201A;oAUTOMATYKA

TECHNIKA

Ĺźenia sÄ&#x2026; ustalane przez zintegrowane enkodery. WyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czniki kraĹ&#x201E;cowe i referencyjne moĹźna podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czaÄ&#x2021; bezpoĹ&#x203A;rednio, a ponadto moĹźliwe jest wstÄ&#x2122;pne skonfigurowanie nastaw sterowania za pomocÄ&#x2026; interfejsu komunikacyjnego, wejĹ&#x203A;cia analogowego lub wejĹ&#x203A;cia PWM, lub wewnÄ&#x2122;trznych aplikacji dostÄ&#x2122;pnych z róşnymi interfejsami. Jako interfejsy komunikacyjne obsĹ&#x201A;ugiwane sÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x201C; w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od urzÄ&#x2026;dzenia â&#x20AC;&#x201C; magistrale standardowe RS-232 lub CANopen.

Jednym z dostÄ&#x2122;pnych interfejsĂłw jest teĹź EtherCAT, ktĂłry umoĹźliwia wygodne, synchroniczne sterowanie wieloma osiami w zwykĹ&#x201A;ych cyklicznych trybach CSP, CSV oraz CST, np. wraz z PLC wyĹźszego rzÄ&#x2122;du.

Rozbudowane funkcje dodatkowe i funkcje wyĹ&#x203A;wietlania upraszczajÄ&#x2026; obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; i monitorowanie systemu we wszystkich aplikacjach. Rozruch, dziÄ&#x2122;ki oprogramowaniu Motion Manager 6.0 z adapterem do programowania, nastÄ&#x2122;puje szybko i jest Ĺ&#x201A;atwy.

2 6 2 4 (

SKROJONE NA MIARÄ&#x2DC; NiezaleĹźnie od tego, czy mamy do czynienia z automatykÄ&#x2026; laboratoryjnÄ&#x2026;, przemysĹ&#x201A;owÄ&#x2026; technologiÄ&#x2026; automatycznÄ&#x2026;, robotykÄ&#x2026; czy przemysĹ&#x201A;em lotniczym bÄ&#x2026;dĹş kosmicznym, nowe systemy sterowania ruchem mogÄ&#x2026; stanowiÄ&#x2021; optymalne rozwiÄ&#x2026;zanie dla okreĹ&#x203A;lonych wymagaĹ&#x201E;.

Gwarantuje to oferta firmy Faulhaber â&#x20AC;&#x201C; urzÄ&#x2026;dzenia generacji V3.0.

FAULHABER POLSKA Sp. z o.o.

6 ) % <8d 8 ! / I

6 <7 ; =:% - , <7 ; = 9 - B- 4 ( 6 DR. FRITZ FAULHABER GmbH & Co. KG . Â : = 7787 4Â&#x201A; 4% 1

6 D > 8:7 <:;% + +6 7 ; - , D > 8:7 <:;% + +6 ::: 9 ) 6 ( B- 4 ( 6 +++6- 4 ( 6

R E K L A M A

TECHNIKA

UKĹ ADY NAPÄ&#x2DC;DOWE W OBLICZU WYZWAĹ&#x192; G / / +1 0 H ) + F +1 4 + / 0 + /1 " F /1 + 0 $ 0 $ 1 / 0 QA R6 * 0( K /1 4 = 4 / + 0 + 0 / / ( + $ F /

1 F + / 1 +1 4% / + + $ F K /+ F) /1E + HE ) 1 / G 1 ) ) H % + ) ) / G

6

W

raporcie World Energy Outlook 2016 (WEO-2016) MiÄ&#x2122;dzynarodowa Agencja Energetyczna wziÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;a pod lupÄ&#x2122; Ĺ&#x203A;rodki niezbÄ&#x2122;dne do osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;cia celĂłw okreĹ&#x203A;lonych podczas COP21 â&#x20AC;&#x201C; konferencji klimatycznej ONZ w ParyĹźu â&#x20AC;&#x201C; w zakresie ograniczenia globalnego ocieplenia o 2 °C. WĹ&#x203A;rĂłd kluczowych elementĂłw, ktĂłre majÄ&#x2026; na to wpĹ&#x201A;yw, obok rozwoju odnawialnych ĹşrĂłdeĹ&#x201A; energii, efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej i efektywnoĹ&#x203A;ci w obszarach gospodarki wodnej, wymieniane sÄ&#x2026; takĹźe stosowane ukĹ&#x201A;ady napÄ&#x2122;dowe.

NAPÄ&#x2DC;DZANIE EFEKTYWNOĹ&#x161;CI W raporcie podkreĹ&#x203A;lono potrzebÄ&#x2122; udoskonalenia systemĂłw ukĹ&#x201A;adĂłw napÄ&#x2122;dowych, ktĂłre zuĹźywajÄ&#x2026; ponad poĹ&#x201A;owÄ&#x2122; wytwarzanej energii elektrycznej na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie, w kierunku rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; bardziej energooszczÄ&#x2122;dnych.

DziÄ&#x2122;ki temu moĹźliwe byĹ&#x201A;oby znaczne zmniejszenie zaleĹźnoĹ&#x203A;ci wielu gaĹ&#x201A;Ä&#x2122;zi przemysĹ&#x201A;u od dostaw energii. MiaĹ&#x201A;oby to rĂłwnieĹź pozytywny wpĹ&#x201A;yw na gospodarkÄ&#x2122; i klimat.

40

Globalnie, do 2040 r., spodziewane jest podwojenie caĹ&#x201A;kowitego zapotrzebowania na energiÄ&#x2122; ze strony napÄ&#x2122;dĂłw przemysĹ&#x201A;owych, z czego okoĹ&#x201A;o poĹ&#x201A;owa tego wzrostu pochodziÄ&#x2021; bÄ&#x2122;dzie z Chin i Indii. InstalujÄ&#x2026;c napÄ&#x2122;dy o regulowanej prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci moĹźna zwiÄ&#x2122;kszyÄ&#x2021; sprawnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; elektrycznÄ&#x2026; systemu o 15â&#x20AC;&#x201C;35% w stosunku do tradycyjnego ukĹ&#x201A;adu z silnikiem pracujÄ&#x2026;cym ze staĹ&#x201A;ymi obrotami. Ĺ&#x161;redni okres zwrotu z inwestycji nie przekracza zwykle 3â&#x20AC;&#x201C;4Â lat, co sprawia, Ĺźe sÄ&#x2026; one bardzo opĹ&#x201A;acalne. Elektryczne ukĹ&#x201A;ady napÄ&#x2122;dowe mogÄ&#x2026; Ĺ&#x203A;rednio zuĹźywaÄ&#x2021; do 40 proc. mniej energii, jednak aby byĹ&#x201A;o to moĹźliwe, konieczne jest zastosowanie kompleksowych dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E;, w tym wprowadzenia bardziej surowych zasad w zakresie obligatoryjnego stosowania regulowanych ukĹ&#x201A;adĂłw napÄ&#x2122;dowych o wysokiej sprawnoĹ&#x203A;ci i innych Ĺ&#x203A;rodkĂłw zwiÄ&#x2122;kszajÄ&#x2026;cych efektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; caĹ&#x201A;ego systemu. WĹ&#x203A;rĂłd napÄ&#x2122;dĂłw, ktĂłrych stosowanie przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; na wymierne oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci, sÄ&#x2026; urzÄ&#x2026;dzenia marek VLT i VACON Danfoss Drives â&#x20AC;&#x201C; producenta przetwornic czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci wykorzystywanych do sterowania prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; silnikĂłw elektrycznych. RozwiÄ&#x2026;zania te umoĹźliwiajÄ&#x2026; zaoszczÄ&#x2122;dzenie w aplikacjach takiej iloĹ&#x203A;ci energii, jakÄ&#x2026; w tym samym czasie wyprodukuje jedna elektrownia atomowa.

WYMIERNE KORZYĹ&#x161;CI Za co najmniej dwie trzecie emisji gazĂłw cieplarnianych na Ĺ&#x203A;wiecie odpowiada sektor energetyczny. Wzrost emisji CO2 zwiÄ&#x2026;zany z energetykÄ&#x2026; zostaĹ&#x201A; caĹ&#x201A;kowicie zatrzymany w 2015 r., co wynikaĹ&#x201A;o przede wszystkim ze zmniejszenia energochĹ&#x201A;onnoĹ&#x203A;ci gospodarki Ĺ&#x203A;wiatowej o 1,8%, a takĹźe coraz powszechniejszego stosowania czystszych ĹşrĂłdeĹ&#x201A; energii, gĹ&#x201A;Ăłwnie odnawialnych. Przewidywany 30% wzrost Ĺ&#x203A;wiatowego zapotrzebowania na energiÄ&#x2122; do 2040 r. oznacza wiÄ&#x2122;ksze zuĹźycie wszelkich nowoczesnych paliw, co pociÄ&#x2026;ga za sobÄ&#x2026; koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zainwestowania 23 bln dolarĂłw w poprawÄ&#x2122; efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej.

Raport IEA wskazuje, Ĺźe obecnie ponad poĹ&#x201A;owa energii elektrycznej zuĹźywanej na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie jest pochĹ&#x201A;aniana przez systemy elektryczne ukĹ&#x201A;adĂłw napÄ&#x2122;dowych we wszystkich sektorach, a 30% (6000 TWh) globalnego zuĹźycia energii elektrycznej generujÄ&#x2026; systemy przemysĹ&#x201A;owe z napÄ&#x2122;dami elektrycznymi.

40% energii elektrycznej jest zuĹźywane przy wydobyciu wody, 25% â&#x20AC;&#x201C; w procesach utylizacji Ĺ&#x203A;ciekĂłw, a 20% â&#x20AC;&#x201C; w dystrybucji wody. Nowoczesna inĹźynieria i dostÄ&#x2122;pne technologie mogÄ&#x2026; pomĂłc sprostaÄ&#x2021; zwiÄ&#x2026;zanym z tym wyzwaniom.

Urszula Chojnacka AUTOMATYKA Q + + . - ! R

AUTOMATYKA

TECHNIKA

ELASTYCZNE I MODUĹ OWE

NAPÄ&#x2DC;DY DRYLIN ZLW FIRMY IGUS @ +1% +1 / + F + 1 J#* X 1 $ % 0 / 0G 0 F + + /1+ 4 / / 1 4 + 4 % / + ) ) + F) /G + ( F 0 ) + d / K + / ( / + E / K 1 4 +% K 1 4 / ) H 4 / + 4 /1 % $ + +( + F 16 ' K + 0 ) + +1 ) +1 0 1 4 F + +1 4

) 10 0 6

G

otowe do zamontowania, bezsmarowe i bezobsĹ&#x201A;ugowe prowadnice liniowe sÄ&#x2026; coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej stosowane podczas budowy maszyn i w zakĹ&#x201A;adach przemysĹ&#x201A;owych.

W takich miejscach trudno jednak o gotowe rozwiÄ&#x2026;zania, dokĹ&#x201A;adnie speĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;ce wymagania konstrukcyjne uĹźytkownika. ChcÄ&#x2026;c uĹ&#x201A;atwiÄ&#x2021; konstruktorom kompletowanie produktĂłw, firma igus opracowaĹ&#x201A;a moduĹ&#x201A;owy zestaw napÄ&#x2122;dĂłw liniowych ZLW, ktĂłry umoĹźliwia klientom budowanie indywidualnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;.

2 6 . - % $ (y

PROSTA KONFIGURACJA I DĹ UGA ĹťYWOTNOĹ&#x161;Ä&#x2020; ModuĹ&#x201A;owy system napÄ&#x2122;dĂłw ZLW pozwala na proste i szybkie konfigurowanie odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci miÄ&#x2122;dzy szynami oraz parametrĂłw napÄ&#x2122;du liniowego.

Ze wzglÄ&#x2122;du na pĹ&#x201A;askÄ&#x2026; konstrukcjÄ&#x2122;, stoliki liniowe z paskiem zÄ&#x2122;batym mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; stosowane w ograniczonej przestrzeni. Ponadto uĹźytkownicy mogÄ&#x2026; zamawiaÄ&#x2021; wsporniki waĹ&#x201A;kĂłw, szyny 12/2016

@ + % + ) + J#* K + 0G ( KG 1 4 +1 + / + + ) + + ) % /1 + /) +

oraz wĂłzki z aluminium lub ze stali nierdzewnej. Te ostatnie mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; szczegĂłlnie przydatne w aplikacjach dla branĹźy spoĹźywczej, w ktĂłrych wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; komponentĂłw powinna byÄ&#x2021; wykonana ze stali nierdzewnej, w tym przypadku trudno o moduĹ&#x201A;owe rozwiÄ&#x2026;zania dostÄ&#x2122;pne â&#x20AC;&#x17E;z pĂłĹ&#x201A;kiâ&#x20AC;?.

NapÄ&#x2122;d w wersji nierdzewnej jest wyposaĹźony we wkĹ&#x201A;adki Ĺ&#x203A;lizgowe z materiaĹ&#x201A;u iglidur E7 w celu zapewnienia maksymalnej ĹźywotnoĹ&#x203A;ci. Prowadnice liniowe mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; dostarczane z silnikiem igus lub zestawem do podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia silnika klienta, z waĹ&#x201A;kami peĹ&#x201A;nymi lub drÄ&#x2026;Ĺźonymi, gwarantujÄ&#x2026;c moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; konfiguracji wyjĹ&#x203A;cia pod podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie silnika z prawej lub lewej strony bloku koĹ&#x201E;cowego.

DO DUĹťYCH OBCIÄ&#x201E;ĹťEĹ&#x192; I DYNAMICZNYCH APLIKACJI NapÄ&#x2122;d ZLW-20 umoĹźliwia przesuwanie na odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; do 3000 mm masy do 75 kg. Co wiÄ&#x2122;cej, szeroki pas napÄ&#x2122;dowy pozwala na uzyskanie duĹźych prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci P R O M O C J A

przesuwu â&#x20AC;&#x201C; nawet ponad 5 m/s, zaleĹźnie od obciÄ&#x2026;Ĺźenia. NapiÄ&#x2122;cie paska zÄ&#x2122;batego z poliuretanu ze stalowym zbrojeniem moĹźna regulowaÄ&#x2021; centralnie na wĂłzku.

MoĹźliwe jest rĂłwnieĹź zastosowanie tych napÄ&#x2122;dĂłw w aplikacjach pod wodÄ&#x2026; za pomocÄ&#x2026; specjalnych paskĂłw zÄ&#x2122;batych. Ĺ oĹźyska kulkowe w blokach umoĹźliwiajÄ&#x2026; efektywniejsze prowadzenie paska oraz zapewniajÄ&#x2026; wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; sprawnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;.

Cicha praca oraz duĹźa ĹźywotnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; (nawet przy pracy ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ej) sprawiajÄ&#x2026;, Ĺźe zakres zastosowaĹ&#x201E; gotowych do zamontowania rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; jest szeroki i obejmuje m.in. przenoĹ&#x203A;niki w przemyĹ&#x203A;le spoĹźywczym lub laboratoriach. Co wiÄ&#x2122;cej, otwarta konstrukcja stolikĂłw liniowych sprawia, Ĺźe sÄ&#x2026; one Ĺ&#x201A;atwe do czyszczenia oraz odporne na zanieczyszczenia.

IGUS Sp. z o.o.

6 ./ ) + 7 7 % 8 9 : * / +

6 ;<: = 8% - , ;<: <7 <> 9 - B $ 6 +++6 $ 6

41

TECHNIKA

OPTYMALNE ROZWIÄ&#x201E;ZANIE

UKĹ AD NAPÄ&#x2DC;DOWY SINAMICS V90 2 / / /1 + 0G - F +1% 1 + ( / 1 F +16 1 ) F / / ) /

) + A@ "A Â&#x2026;>8 ) + A" A 972#<% ) / + /G / 1 / + 1 ) F +1% / 0G 1 - ) 0F /1 0 + % $ 0 F ) H / ( + $ 6

42

P

odstawowy system serwo wystÄ&#x2122;puje w dwĂłch wariantach: trĂłjfazowym 400 V z silnikami synchronicznymi serwo SIMOTICS S-1FL6 o wysokim momencie bezwĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci (High Inertia/HI) oraz jednofazowym 230 V z silnikami o niskim momencie bezwĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci (Low Inertia/LI). Silniki sÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;pne w siedmiu wielkoĹ&#x203A;ciach mechanicznych, a zakres mocy wynosi 0,05â&#x20AC;&#x201C;7 kW (0,16â&#x20AC;&#x201C;33,4 Nm). DuĹźy wybĂłr komponentĂłw umoĹźliwia optymalne dopasowanie ukĹ&#x201A;adu napÄ&#x2122;dowego do potrzeb aplikacji, w szczegĂłlnoĹ&#x203A;ci tych wymagajÄ&#x2026;cych duĹźej dynamiki i precyzji pozycjonowania lub dokĹ&#x201A;adnej regulacji prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci i momentu obrotowego.

P R O M O C J A

DUĹťA DYNAMIKA I PĹ YNNA PRACA Moment bezwĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci silnika SIMOTICS S-1FL6 Low Inertia (LI) jest 6â&#x20AC;&#x201C;14-krotnie niĹźszy niĹź w przypadku silnikĂłw o podobnej mocy znamionowej w wersji High Inertia. Oznacza to o wiele lepsze wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci dynamiczne (skrĂłcenie czasu przyspieszania i hamowania), a tym samym obniĹźenie czasĂłw cykli maszyny, w ktĂłrej sÄ&#x2026; zainstalowane. Silniki te sÄ&#x2026; bardzo kompaktowe (najmniejszy ma zaledwie 86 mm dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ci), dziÄ&#x2122;ki czemu idealnie sprawdzajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; w niewielkich maszynach. Silniki o niskim momencie bezwĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci sÄ&#x2026; przeznaczone do aplikacji typu montaĹź powierzchAUTOMATYKA

TECHNIKA niowy PCB, plotery, maszyny drukarskie, maszyny pakujące oraz niewielkie przenośniki. Z kolei silniki o wysokim momencie bezwładności SIMOTICS S-1FL6 High Inertia (HI) są przeznaczone do aplikacji, w których wymagany jest wysoki moment obrotowy na wale – nawet do 33,4 Nm. Charakteryzują się niskimi tętnieniami prędkości obrotowej oraz dużą dokładnością momentu.

SIMOTICS S-1FL6 HI mogą być stosowane w aplikacjach typu nawijaki, maszyny formowania metalu, drukarki sitodrukowe, nawijaki/odwijaki i systemy wysokiego składowania.

PROSTE URUCHOMIENIE I INTEGRACJA

2 6

Podstawowe aplikacje wymagające napędów serwo mogą być szybko i bardzo łatwo implementowane. Ekspresowe uruchomienie napędu jest możliwe dzięki prostemu w obsłudze, bezpłatnemu programowi narzędziowemu SINAMICS V-Assistant (dostępny na stronie www.siemens.com/sinamics-v-assistant). Po zainstalowaniu programu na komputerze intuicyjne maski graficzne szybko przeprowadzą użytkownika przez proces uruchomienia. V-Assistant umożliwia swobodny dostęp do poszczególnych parametrów, sprawdzenie statusów napędu oraz rejestrację zmiennych w formie przebiegów czasowych (w celach diagnostycznych). Komputer jest łączony z napędem za pomocą standardowego przewodu ze złączem miniUSB. Alternatywnie napęd V90 może być bezpośrednio i niezależnie parametryzowany oraz uruchamiany z panelu obsługi Basic Operator Panel/BOP, zabudowanego bezpośrednio w urządzeniu.

SINAMICS V90 jest zintegrowany w środowisku TIA Portal V14.

12/2016

SIMATIC PLC

SIMATIC Panel PROFINET

PC

SINAMICS V90

! /1) +1 4 )

+ /1 1

SIMOTICS S-1FL6

Pomimo bardzo kompaktowych wymiarów, w obudowie V90 wygospodarowano miejsce na gniazdo kart pamięci SD, co sprawia, że kopiowanie i przenoszenie parametrów między urządzeniami staje się bardzo łatwe.

Zastosowanie kart pamięci upraszcza proces tworzenia kopii zapasowych lub uruchamiania wielu identycznych maszyn przy seryjnej produkcji.

Napęd SINAMICS V90 idealnie nadaje się do pracy z podstawowym sterownikiem S7-1200, klasycznym SIMATIC S7-1500 oraz nowym sterownikiem technologicznym SIMATIC S7-1500 T-CPU. Kontrola napędu serwo z pozycji sterownika SIMATIC jest intuicyjna, a konfiguracja poszczególnych osi napędowych odbywa się za pomocą obiektów technologicznych (Technology Object – TO). Podczas programowania wykorzystywane są gotowe bloki funkcyjne dostępne w bibliotece PLCopen, co znacznie upraszcza proces uruchomienia aplikacji.

System kablowy Motion-Connect MC300 zawiera konfekcjonowane przewody zasilające, enkoderowe oraz opcjonalny przewód do sterowania hamulcem. Takie rozwiązanie zapewnia dużą swobodę łączenia silnika z przekształtnikiem. Obrotowe złącza umożliwiają precyzyjne dopasowanie przewodów do konkretnej maszyny lub linii produkcyjnej. Przewody enkodera oraz hamulca wyposażone są w szybkozłącza, które znacznie przyspieszają montaż.

OPTYMALNA WYDAJNOŚĆ SERWO SINAMICS V90 jest wyposażony w funkcję autotuning działającą w czasie rzeczywistym, którą można wykorzystać podczas dostrajania parametrów regulatora w procesie uruchomienia, ale również w trakcie normalnej pracy, gdy parametry obciążenia ulegną zmianie.

Alternatywnie dostrajanie parametrów regulatora SINAMICS V90 jest możliwe za pomocą funkcji zwanej „autotuning jednym przyciskiem”. Optymalizacja parametrów zamkniętej pętli regulacji jest aktywowana przez zdefiniowany wcześniej w napędzie sygnał. Po aktywacji funkcji napęd automatycznie analizuje, w jaki sposób zachowuje się napędzana maszyna i na tej podstawie dobiera odpowiednie współczynniki zamkniętej pętli regulacji. Funkcja ta ułatwia optymalizację układu regulacji zgodnie z potrzebami konkretnej maszyny.

Silniki SIMOTICS S-1FL6 mogą być wyposażone w 13-bitowe inkrementalne układy pomiarowe lub absolutne 43

TECHNIKA 20-bitowe enkodery (20 bitĂłw na obrĂłt i 12 bitĂłw na zliczanie obrotĂłw), dziÄ&#x2122;ki czemu dopasowanie do aplikacji optymalnego ukĹ&#x201A;adu pomiarowego nie stanowi problemu.

EKONOMICZNE ROZWIÄ&#x201E;ZANIE

3 / 1 $ /F / +1 A@ "A Â&#x2026;9

wania dodatkowych elementĂłw i tym samym obniĹźa koszty. W aplikacjach, ktĂłre wymagajÄ&#x2026; rozpraszania duĹźej iloĹ&#x203A;ci energii, moĹźliwe jest podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie do napÄ&#x2122;du dodatkowego zewnÄ&#x2122;trznego rezystora.

BEZPIECZEĹ&#x192;STWO BEZ DODATKOWYCH KOSZTĂ&#x201C;W Wszystkie silniki SIMOTICS S-1FL6 majÄ&#x2026; stopieĹ&#x201E; ochrony IP65, dziÄ&#x2122;ki czemu z powodzeniem mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; stosowane w trudnych warunkach Ĺ&#x203A;rodowiskowych. Wysoki stopieĹ&#x201E; ochrony dotyczy rĂłwnieĹź zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cz kablowych oraz trzpienia waĹ&#x201A;u z dodatkowym uszczelniaczem.

Funkcja bezpieczeĹ&#x201E;stwa Safe Torque Off (STO) jest zintegrowana w napÄ&#x2122;dzie. STO kontroluje, czy na wale silnika nie jest wytwarzany moment obrotowy. Funkcja nie wymaga dodatkowych zewnÄ&#x2122;trznych komponentĂłw â&#x20AC;&#x201C; gwarantuje tym samym, Ĺźe napÄ&#x2122;d bÄ&#x2122;dzie w sposĂłb bezpieczny wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czony szybciej niĹź przy zastosowaniu

tradycyjnych wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznikĂłw elektromechanicznych. Funkcja bezpieczeĹ&#x201E;stwa jest zgodna z Safety Integrity Level 2 (SIL 2), zgodnie z wymaganiami normy IEC 61508.

NIEZAWODNY, WYDAJNY I PROSTY W OBSĹ UDZE DziÄ&#x2122;ki nowej gamie napÄ&#x2122;dĂłw firma Siemens znaczÄ&#x2026;co rozszerzyĹ&#x201A;a zakres aplikacji, ktĂłrych wymagania moĹźna speĹ&#x201A;niÄ&#x2021;, stosujÄ&#x2026;c rodzinÄ&#x2122; urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; SINAMICS. Nowy system napÄ&#x2122;dowy SINAMICS V90 tworzy idealny duet ze sterownikami S7-1200, S7-1500, S7-1500 T-CPU, co sprawia, Ĺźe producenci maszyn mogÄ&#x2026; szybko i wygodnie wdraĹźaÄ&#x2021; aplikacje serwo, optymalizujÄ&#x2026;c jednoczeĹ&#x203A;nie koszty.

SIEMENS Sp. z o.o.

6 C / 77% 8:9; 7 * / +

6 ; 8 ; 88 - , ; 8 >7 +++6 6 1

2 6

Standardowo SINAMICS V90 jest wyposaşony w szereg trybów sterowania.

OprĂłcz pozycjonowania z wykorzystaniem sterownika i trybĂłw regulacji prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci lub momentu obrotowego dostÄ&#x2122;pna jest takĹźe funkcja wewnÄ&#x2122;trznego pozycjonowania (EPOS). UmoĹźliwia ona zdefiniowanie bezpoĹ&#x203A;rednio w napÄ&#x2122;dzie tabeli przejazdĂłw, zawierajÄ&#x2026;cej informacje o pozycji wraz z wymaganymi prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ciami i przyspieszeniami. Procedura bazowania osi napÄ&#x2122;dowej jest rĂłwnieĹź zdefiniowana wewnÄ&#x2122;trznie, po wyborze trybu EPOS. W trybie wewnÄ&#x2122;trznego pozycjonowania napÄ&#x2122;d niezaleĹźnie przeprowadza wymagane obliczenia, dziÄ&#x2122;ki czemu nadrzÄ&#x2122;dny sterownik nie musi byÄ&#x2021; dodatkowo obciÄ&#x2026;Ĺźany procesem regulacji pozycji. Wyzwalanie konkretnej pozycji z tabeli przejazdĂłw jest moĹźliwe przy wykorzystaniu wejĹ&#x203A;cia cyfrowego, interfejsu Modbus RTU/USS lub Profinet. Wymienione funkcje znaczÄ&#x2026;co ograniczajÄ&#x2026; koszty caĹ&#x201A;ego systemu oraz czyniÄ&#x2026; konfiguracjÄ&#x2122; bardziej elastycznÄ&#x2026;. OprĂłcz typowego sterowania w zamkniÄ&#x2122;tej pÄ&#x2122;tli napÄ&#x2122;d umoĹźliwia szybkie przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;czanie miÄ&#x2122;dzy poszczegĂłlnymi trybami regulacji pozycji, prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci lub momentu. Ta funkcjonalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; czÄ&#x2122;sto jest wykorzystywana w maszynach pakujÄ&#x2026;cych i nie wymaga dodatkowych kosztĂłw. Praca cykliczna z wieloma sekwencjami start-stop jest typowa dla aplikacji wykorzystujÄ&#x2026;cych napÄ&#x2122;dy serwo. CzÄ&#x2122;ste hamowanie wiÄ&#x2026;Ĺźe siÄ&#x2122; z koniecznoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; zamiany energii kinetycznej na ciepĹ&#x201A;o emitowane przez rezystory hamowania. SINAMICS V90 ma zintegrowany rezystor hamowania, co eliminuje koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; stoso-

44

AUTOMATYKA

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

SYNCHRONICZNY CZY ASYNCHRONICZNY JAK DOBRAÄ&#x2020; SILNIK? * $ - 1 1 / 0 " ) " ) H+ +1 1 ) ) + ) 1 / 1 4 + 87< 6 0 + ) >: +6 ( 0 / K ) + 1 K 0 7 )Â&#x2026;6 G +1) /1 1+ / + + $ +1 4 +1 ( 4 / / / 1 4 1 ) ) ) % 0 ) + / 1H 6 @ H+ + 87 6 / =8 $ / 0 ) +6 * ) HE ) $ 1 ) F + / + 0 ( ) >88 / 1 46

"#$ #%' #

K

onstrukcja silnika elektrycznego liczy sobie juĹź ponad 170 lat, jednak najwiÄ&#x2122;kszy ich rozwĂłj zaobserwowaÄ&#x2021; moĹźna w ostatnich kilkunastu latach. Pojawienie siÄ&#x2122; elektronicznych systemĂłw sterowania, pozwalajÄ&#x2026;cych regulowaÄ&#x2021; prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i moment obrotowy, a wiÄ&#x2122;c róşnego rodzaju przemiennikĂłw czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci oraz ukĹ&#x201A;adĂłw Ĺ&#x201A;agodnego rozruchu (tzw. softstartĂłw) zrewolucjonizowaĹ&#x201A;o rynek zastosowaĹ&#x201E; tego rodzaju elektrycznych napÄ&#x2122;dĂłw. Obecnie silniki elektryczne stosowane sÄ&#x2026; juĹź nie tylko do napÄ&#x2122;du róşnego rodzaju maszyn, ale rĂłwnieĹź w zaawansowanych systemach automatyki. Silnik wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cy z przemiennikiem czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci, czy serwonapÄ&#x2122;dy wykorzystujÄ&#x2026;ce silniki elektryczne sÄ&#x2026; stosowane w przenoĹ&#x203A;nikach, systemach pozycjonowania, a takĹźe w aplikacjach, w tym w aplikacjach wieloosiowych, ktĂłre wymagajÄ&#x2026; precyzyjnych, szybkich i zsynchronizowanych ruchĂłw.

TECHNIKA NAPÄ&#x2DC;DOWA W AUTOMATYCE Technika napÄ&#x2122;dowa stosowana w szeroko rozumianych systemach automatyki obejmuje doĹ&#x203A;Ä&#x2021; duĹźÄ&#x2026; grupÄ&#x2122; urzÄ&#x2026;46

dzeĹ&#x201E;. ZnajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; tu nie tylko silniki prÄ&#x2026;du staĹ&#x201A;ego, synchroniczne silniki prÄ&#x2026;du przemiennego, asynchroniczne silniki indukcyjne, przemienniki czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci, ale rĂłwnieĹź serwonapÄ&#x2122;dy, motoreduktory i inne elementy mechaniczne pozwalajÄ&#x2026;ce regulowaÄ&#x2021; prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i moment obrotowy silnika, a takĹźe wspomniane softstarty.

W automatyce najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej stosowane sÄ&#x2026; silniki i napÄ&#x2122;dy niskiego napiÄ&#x2122;cia o mocach od pojedynczych kilowatĂłw do co najwyĹźej kilkudziesiÄ&#x2122;ciu, rzadziej kilkuset. Coraz wiÄ&#x2122;kszym zainteresowaniem na Ĺ&#x203A;wiecie cieszÄ&#x2026; siÄ&#x2122; silniki z systemami odzysku energii. ZwiÄ&#x2026;zane jest to nie tylko z potrzebÄ&#x2026; stosowania urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; o wysokiej sprawnoĹ&#x203A;ci, ale teĹź z zaostrzajÄ&#x2026;cymi siÄ&#x2122; w wielu krajach przepisami dotyczÄ&#x2026;cymi zuĹźycia i zagospodarowania energii elektrycznej.

Oferowane przez polskich dostawcĂłw niewielkiejsilniki prÄ&#x2026;du zmiennego, to zarĂłwno silniki synchroniczne, jak i asynchroniczne. Znacznie mniejszÄ&#x2026; popularnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; wĹ&#x203A;rĂłd polskich klientĂłw cieszÄ&#x2026; siÄ&#x2122; silniki komutatorowe i uniwersalne, ktĂłre mogÄ&#x2026; pracowaÄ&#x2021; przy zasilaniu zarĂłwno prÄ&#x2026;dem staĹ&#x201A;ym, jak i zmiennym. Jak wspomniano, najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej sprzedawane sÄ&#x2026; silniki AUTOMATYKA

2 6 3 " % ) ) 1 / 6 56

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY o mocach od 1 W do 5 kW, a takĹźe urzÄ&#x2026;dzenia o mocy od 5 W do 10 kW. Warto zauwaĹźyÄ&#x2021;, Ĺźe w Polsce najwiÄ&#x2122;kszym zainteresowaniem cieszÄ&#x2026; siÄ&#x2122; obecnie silniki asynchroniczne, ktĂłre bez problemu moĹźna stosowaÄ&#x2021; we wszelkiego rodzaju ukĹ&#x201A;adach napÄ&#x2122;dowych, w ktĂłrych nie wymaga siÄ&#x2122; precyzyjnego sterowania silnikiem.

W przypadku serwonapÄ&#x2122;dĂłw, polscy uĹźytkownicy zwracajÄ&#x2026; uwagÄ&#x2122; na dynamikÄ&#x2122; napÄ&#x2122;du i dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; realizacji ruchu. Istotne sÄ&#x2026; teĹź takie parametry, jak sprawnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; silnika, ktĂłra znaczÄ&#x2026;co wpĹ&#x201A;ywa na caĹ&#x201A;kowity koszt TCO (Total Cost of Ownership) utrzymania systemu automatyki w danym przedsiÄ&#x2122;biorstwie.

WspĂłĹ&#x201A;czesne silniki elektryczne charakteryzujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; prostÄ&#x2026; konfiguracjÄ&#x2026; i Ĺ&#x201A;atwÄ&#x2026; obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2026;. Konstruktorzy kĹ&#x201A;adÄ&#x2026; nacisk na zwiÄ&#x2122;kszenie ich sprawnoĹ&#x203A;ci oraz poprawÄ&#x2122; parametrĂłw pracy, a takĹźe na ich automatycznÄ&#x2026; adaptacjÄ&#x2122; do zmiennych warunkĂłw obciÄ&#x2026;ĹźalnoĹ&#x203A;ci. Coraz bardziej istotna jest rĂłwnieĹź proekologiczna budowa silnika i niewielkie zuĹźycie energii. Silniki elektryczne systematycznie ulegajÄ&#x2026; teĹź miniaturyzacji. Niestety, w Ĺ&#x203A;lad za zmniejszeniem siÄ&#x2122; gabarytĂłw silnikĂłw, nie idzie spadek mocy, ale zwiÄ&#x2122;kszanie ich obciÄ&#x2026;ĹźalnoĹ&#x203A;ci. BiorÄ&#x2026;c pod uwagÄ&#x2122; sterowanie, zauwaĹźalny jest trend do digitalizacji silnikĂłw elektrycznych. Coraz szersza jest bowiem paleta dostÄ&#x2122;pnych protokoĹ&#x201A;Ăłw i technologii komunikacji, ktĂłre bazujÄ&#x2026; przede wszystkim na przemysĹ&#x201A;owym Ethernecie. Nowoczesne silniki majÄ&#x2026; teĹź zintegrowane funkcje bezpieczeĹ&#x201E;stwa.

Polski rynek najpopularniejszych w zastosowaniach przemysĹ&#x201A;owych silnikĂłw prÄ&#x2026;du przemiennego maĹ&#x201A;ej mocy, w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od szacunkĂłw, wart jest od 250 do 350 mln zĹ&#x201A;otych.

WyróşniÄ&#x2021; tu moĹźna dwĂłch liderĂłw â&#x20AC;&#x201C; firmÄ&#x2122; Siemens oraz GrupÄ&#x2122; Cantoni skupiajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; m.in. takich producentĂłw silnikĂłw, jak Besel, Celma Intukta czy Emit. Spore udziaĹ&#x201A;y na tym rynku majÄ&#x2026; teĹź tacy dostawcy silnikĂłw, jak Tamel, Lenze, ABB, SEW-Eurodrive czy NORD. SpoĹ&#x203A;rĂłd firm oferujÄ&#x2026;cych silniki w Polsce warto teĹź wymieniÄ&#x2021; Mitsubishi Electric, Panasonic czy B&R. â&#x20AC;&#x201C; Silniki asynchroniczne wykorzystywane sÄ&#x2026; do napÄ&#x2122;dzania elementĂłw 12/2016

wykonawczych, niemniej majÄ&#x2026; one swoje specyficzne obszary zastosowaĹ&#x201E;. Silniki asynchroniczne wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026; w aplikacjach o mniejszym zaangaĹźowaniu technologicznym, ale wszÄ&#x2122;dzie tam gdzie moment bezwĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci napÄ&#x2122;du ma znaczenie. Takimi aplikacjami sÄ&#x2026; przenoĹ&#x203A;niki pĹ&#x201A;askie rolkowe lub narzutowe, pompy, wentylatory, windy. â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Konrad Florczyk, inĹźynier aplikacyjny SEW-EURODRIVE Polska. â&#x20AC;&#x201C; Silniki synchroniczne serwo to przede wszystkim sprinterzy do zadaĹ&#x201E; specjalnych. Niski moment bezwĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci to wysoka dynamika plus sprawne i efektywne sterowanie â&#x20AC;&#x201C; te parametry pozwalajÄ&#x2026; silnikom stosowaÄ&#x2021; synchroniczne, jako manipulatory lub koĹ&#x201E;cowe efektory maszyn, najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej wieloosiowych â&#x20AC;&#x201C; zauwaĹźa Konrad Florczyk.

SILNIKI SYNCHRONICZNE Do podstawowych zadaĹ&#x201E; silnika elektrycznego naleĹźy przetwarzanie energii elektrycznej na mechanicznÄ&#x2026;. Podob-

/ ( $ +1 + ) ) 1 4 / $ ( $ 4 0 + 1 4

.+ ( $ +1 + ) 1 1 / 1 ) 1 4 / $ ( $ 4 0 1 4

nie jak w wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci maszyn elektrycznych, w silniku moĹźliwy jest teĹź proces odwrotny (tzw. zasada odwracalnoĹ&#x203A;ci pracy), czyli zamiana energii mechanicznej na elektrycznÄ&#x2026;. WĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ta rzadko jednak jest wykorzystywana w praktyce przemysĹ&#x201A;owej.

WspĂłĹ&#x201A;czeĹ&#x203A;nie produkowane silniki elektryczne podzieliÄ&#x2021; moĹźna na wiele sposobĂłw. Najprostszy jest podziaĹ&#x201A; ze wzglÄ&#x2122;du na rodzaj energii zasilajÄ&#x2026;cej, czyli na silniki zasilane prÄ&#x2026;dem staĹ&#x201A;ym i zmiennym. Inny podziaĹ&#x201A; dotyczy liczby faz zasilajÄ&#x2026;cych â&#x20AC;&#x201C; od jednej do trzech.

Jednak, z punku widzenia systemĂłw napÄ&#x2122;dowych najistotniejszy jest podziaĹ&#x201A; silnikĂłw ze wzglÄ&#x2122;du na ich konstrukcjÄ&#x2122; oraz zasadÄ&#x2122; dziaĹ&#x201A;ania. W przypadku maszyn prÄ&#x2026;du przemiennego wyróşnia siÄ&#x2122; trzy podstawowe grupy silnikĂłw: maszyny synchroniczne, maszyny indukcyjne (asynchroniczne) i maszyny komutatorowe prÄ&#x2026;du przemiennego. Najliczniej reprezentowanÄ&#x2026; w systemach automatyki przemysĹ&#x201A;owej grupÄ&#x2026; silnikĂłw sÄ&#x2026; synchroniczne i asynchroniczne silniki zasilane prÄ&#x2026;dem przemiennym. Silniki elektryczne synchroniczne róşniÄ&#x2026; siÄ&#x2122; od silnikĂłw indukcyjnych budowÄ&#x2026; wirnika, ktĂłry jest dodatkowo wyposaĹźony w elektromagnesy lub magnesy staĹ&#x201A;e.

Silnik synchroniczny to maszyna elektryczna zasilana prÄ&#x2026;dem przemiennym, w ktĂłrej wirnik w stanie ustalonym obraca siÄ&#x2122; z takÄ&#x2026; samÄ&#x2026; prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; kÄ&#x2026;towÄ&#x2026; z jakÄ&#x2026; wiruje wprawiajÄ&#x2026;ce go w ruch pole magnetyczne. Co waĹźne, prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; silnika synchronicznego jest zawsze staĹ&#x201A;a i nie zaleĹźy od obciÄ&#x2026;Ĺźenia oraz od napiÄ&#x2122;cia zasilajÄ&#x2026;cego. Silniki synchroniczne wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026; w dwĂłch odmianach, z tzw. biegunami utajonymi lub z biegunami jawnymi. RozwiÄ&#x2026;zania te, oprĂłcz róşnic konstrukcyjnych dotyczÄ&#x2026;cych gĹ&#x201A;Ăłwnie budowy wirnika, róşniÄ&#x2026; siÄ&#x2122; charakterystykÄ&#x2026; ruchowÄ&#x2026;, o czym za chwilÄ&#x2122;.

W wypadku silnika synchronicznego z wirnikiem z biegunami jawnymi, bieguny te sÄ&#x2026; wyraĹşnie wyodrÄ&#x2122;bnione konstrukcyjnie. KaĹźdy z biegunĂłw znajdujÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; na obwodzie wirnika ma teĹź swoje wĹ&#x201A;asne uzwojenie, ktĂłre zostaĹ&#x201A;o nawiniÄ&#x2122;te na wyodrÄ&#x2122;bniony rdzeĹ&#x201E; tegoĹź bieguna. NadajÄ&#x2026; odpowiedni ksztaĹ&#x201A;t powierzchni zewnÄ&#x2122;trznej 47

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY PRODUCENT/DYSTRYBUTOR

BESEL

BESEL

BESEL

Model

SEH 56

Rodzaj silnika

asynchroniczny 1-fazowy

Moc znamionowa [kW] NapiÄ&#x2122;cie znamionowe [V] PrÄ&#x2026;d znamionowy [A] WspĂłĹ&#x201A;czynnik mocy SprawnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; [%] PrÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; obrotowa [obr./min] UkĹ&#x201A;ad poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeĹ&#x201E; Typ zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza Konstrukcja chĹ&#x201A;odzenia

0,09â&#x20AC;&#x201C;0,18* 230 1,0â&#x20AC;&#x201C;1,2* 0,79â&#x20AC;&#x201C;0,80 51â&#x20AC;&#x201C;60* do 2860* skrzynka zaciskowa naturalne

SH 63 asynchroniczny 3-fazowy, wersje od 2- do 6-biegunowych 0,75â&#x20AC;&#x201C;0,37* 230/400 0,35â&#x20AC;&#x201C;1,75* 0,50â&#x20AC;&#x201C;0,80 30â&#x20AC;&#x201C;75* do 2820* trĂłjkÄ&#x2026;t/gwiazda skrzynka zaciskowa naturalne

EX SH 71 asynchroniczny 3-fazowy, wersje od 2- do 8-biegunowych, ATEX 0,25â&#x20AC;&#x201C;0,55* 230/400 0,85â&#x20AC;&#x201C;1,5* 0,65â&#x20AC;&#x201C;0,83 64â&#x20AC;&#x201C;72* do 2800* trĂłjkÄ&#x2026;t/gwiazda skrzynka zaciskowa naturalne

Uwagi/Inne

brak danych

brak danych

brak danych

Masa [kg]

do 3,4* silnik ogĂłlnego przeznaczenia, praca ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;a S1

do 5* silnik ogĂłlnego przeznaczenia, praca ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;a S2

do 6* silnik do pracy w strefie zagroĹźonej wybuchem, praca ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;a S1

PRODUCENT/DYSTRYBUTOR

LENZE

LENZE

SEW-EURODRIVE

Model

MCS

IE3 m550

DRN90S4

Rodzaj silnika

synchroniczny

synchroniczny, 3-fazowy

asynchroniczny

Moc znamionowa [kW] NapiÄ&#x2122;cie znamionowe [V] PrÄ&#x2026;d znamionowy [A] WspĂłĹ&#x201A;czynnik mocy SprawnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; [%] PrÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; obrotowa [obr./min]

0,25â&#x20AC;&#x201C;15,8* 230 /400 5,4â&#x20AC;&#x201C;120* 65â&#x20AC;&#x201C;94* do 6000*

0,75â&#x20AC;&#x201C;45* 400 1,6â&#x20AC;&#x201C;150* 0,75â&#x20AC;&#x201C;0,86 81,3â&#x20AC;&#x201C;92,9* do 2592*

1,1 230/400 4,45/2,55Â 0,73 84,5 1455

UkĹ&#x201A;ad poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeĹ&#x201E;

brak danych

brak danych

trĂłjkÄ&#x2026;t/gwiazda

brak danych

skrzynka zaciskowa chĹ&#x201A;odzenie wĹ&#x201A;asne lub wymuszone

Zastosowanie

Typ zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza Konstrukcja chĹ&#x201A;odzenia

naturalne lub wymuszone

brak danych

Uwagi/Inne

brak danych

brak danych

Masa [kg]

do 40*

brak danych

Zastosowanie

brak danych

brak danych

moment 7,2 Nm, wspĂłĹ&#x201A;czynnik Ma/Mn 2,7, wspĂłĹ&#x201A;czynnik Ia/In 6,9 20

~ + / K H !

1 4 / +1( 1 4% /1) +1 4 / / ) 1 / 1 4 ) + 1 4 / 1 4 1 4 / 1 4 F 1 4 1 ) )

48

AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY BOSCH REXROTH

BOSCH REXROTH

CELMA INDUKTA

IndraDyn S

IndraDyn A

synchroniczny

asynchroniczny

0,05–95,0* 110/500* brak danych brak danych brak danych do 9000*

2,2–120* 400 – 500 brak danych brak danych brak danych do 11 000*

naturalne, wymuszone powietrzne lub wodne dostępne wykonania ATEX, hybrydowe (IndraDrive Mi) z elektroniką sterującą zabudowaną na silniku, hybrydowe elektrohydrauliczne (Sytronix) brak danych obrabiarki, maszyny pakujące i drukujące, manipulatory, i inne

wymuszone powietrzne lub wodne

SG 80 asynchroniczny, klatkowy 3-fazowy, wersje 2- i 4-biegunowe 0,55–1,10* 400 1,5–2,6* 0,76–0,80 74,4–78* 1500/3000* trójkąt/gwiazda płytka 6. zaciskowa naturalne

dostępne wykonania ATEX, hybrydowe elektrohydrauliczne (Sytronix) brak danych obrabiarki, maszyny drukujące i inne

brak danych do 12* silniki klatkowe jednobiegowe ogólnego stosowania, praca ciągła S1

SEW-EURODRIVE

SEW-EURODRIVE

TAMEL

TAMEL

CMP71M

DRE90MJ4 asynchroniczny z magnesami trwałymi LSPM Line start perment magnet 2,2 230/400 7,3/4,2 0,87 brak danych 1500 brak poślizgu

3Sg

EX d/de

asynchroniczny 3-fazowy, wersje od 2- do 6-biegunowych

asynchroniczny 3-fazowy, wersje od 2- do 8-biegunowych, ATEX

0,75–22* 230/400 1,32–41* 0,69–0,91 77,4–91,6* do 2950*

0,37–200* 400 1,9–340* 0,53–0,91 54–96,4* do 2980*

trójkąt/gwiazda

trójkąt/gwiazda

synchroniczny 2,58 400 7,5 1 100 3000 pre połączony silnik bez możliwości zmiany sposobu połączenia skrzynka zaciskowa lub szybkozłącza chłodzenie konwekcyjne jako standard lub chłodzenie wymuszone powietrzem lub cieczą Mo – 9,4 Nm, Mn – 8,2 Nm, Mpeak – 30,8 Nm, Imax – 39 A brak danych

12/2016

trójkąt/gwiazda skrzynka zaciskowa chłodzenie własne lub wymuszone moment – 14 Nm, Ia/In – 5, Ma/Mn – 2,5 18

żeliwna skrzynka zaciskowa wymuszone powietrzne

całkowicie zamknięty, chłodzony wentylatorem

brak danych

brak danych

do 130* brak danych trójfazowe silniki indukcyjne silniki przeciwwybuchowe ogólnego przeznaczenia sprawności trójfazowe indukcyjne dla przemysłu IE2 w obudowie aluminiowej górniczego

49

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY (nazywanej nabiegunnikiem) każdego z biegunów, można uzyskać odpowiedni rozkład indukcji na obwodzie wirnika, dzięki czemu silnik może nie tylko zostać wprawiony w ruch, ale również równomiernie po rozruchu się obracać.

Nieco inaczej wygląda wirnik silnika synchronicznego z utajonymi biegunami. Wirnik ma tutaj kształt cylindryczny (bez konstrukcyjnie wyodrębnionych biegunów), w którym to cylindrze w wyfrezowanych rowkach umieszcza się uzwojenie i zabezpiecza przed wypadnięciem za pomocą specjalnych klinów lub klejów. Uzwojenie zajmuje jedynie część wirnika – łącznie około 2/3 obwodu.

Silniki synchroniczne z wirnikami z biegunami jawnymi, ze względu na ograniczoną wytrzymałość mechaniczną związaną z powstawaniem sporych sił odśrodkowych na poszczególnych biegunach, są stosowane w napędach, w których nie występują duże prędkości obrotowe. Z kolei silniki z biegunami utajonymi mogą być wykorzystywane w zastosowaniach wymagających właśnie bardzo dużych prędkości obrotowych. Co ciekawe, taką konstrukcją mechaniczną charakteryzują się też generatory stosowane w elektroenergetyce. Silniki z biegunami utajonymi są niestety nieco droższe od modeli z wirnikami jawnymi, a to ze względu na ilość i jakość użytych materiałów. Dlatego większość dostępnych na rynku silników synchronicznych to modele właśnie z biegunami jawnymi.

WZBUDZENIE WIRNIKA Zastosowanie uzwojenia na wirniku, którego zadaniem jest wygenerowanie stałego pola magnetycznego umożliwiającego wprowadzenie wirnika w ruch obrotowy, wymaga doprowadzenia do wirnika prądu stałego nazywanego prądem wzbudzenia.

W stojanie umieszone jest natomiast uzwojenie prądu przemiennego. Odpowiada ono za wytworzenie wirującego pola magnetycznego, „ciągnącego” wirnik w ustalonym kierunku.

Oczywiście wirnik powinien być tak skonstruowany, aby wytworzona liczba biegunów magnetycznych była taka sama, jak liczba biegunów magnetycznych wytworzonych w stojanie.

Prąd wzbudzenia pobierany jest z obcego źródła – najczęściej ze specjalnego obwodu, który zasilany jest albo bezpośrednio z prostownika albo z prądnicy prądu stałego nazywanej wzbudnicą, która może być np.

umieszczona na wspólnym wale z wirnikiem silnika. Moc potrzebna do wzbudzenia silnika synchronicznego na ogół nie przekracza 1% mocy znamionowej silnika.

W małych silnikach synchronicznych często spotkać można konstrukcję, w której uzwojenie wzbudzające umieszczone jest w stojanie – dla tego dodatkowego obwodu wzbudzającego staje się więc magneśnicą, a wirnik twornikiem.

W wielu nowych silnikach synchronicznych, aby uprościć ich konstrukcję, zamiast uzwojenia, które wymaga doprowadzenia prądu stałego montuje się na wirniku magnesy trwałe, nazywane też stałymi – najczęściej są to magnesy neodymowe. Magnesy te montowane (klejone) są na powierzchni wirnika. Dzięki takiej konstrukcji uzyskuje się stosunkowo dużą wartość momentu obrotowego, przy relatywnie małej wartości momentu bezwładności samego wirnika. Silniki tego typu nazywane są silnikami PMSM (Permanent Magnet Synchronous Motor), czyli silnikami synchronicznymi o magnesach trwałych.

Inną odmianą silników synchronicznych są silniki reluktancyjne. Silniki te budowane są jako silniki jawnobiegunowe, ale podobnie jak w silnikach PMSM, ich wirniki nie mają również uzwojeń wzbudzających. Do poruszenia wirnika wykorzystywany jest występujący w nich moment reluktancyjny, który pojawia się mimo braku wzbudzenia. Powstaje on na skutek działa-

ROMUALD LIS TECHNICAL PRODUCT SUPPORT, FACTORY AUTOMATION DCPL/SPC DCPL/SPC W BOSCH REXROTH Rynek komponentów i rozwiązań automatyzacji fabryk, którego częścią są serwonapędy firmy Bosch Rexroth rozwija się w Polsce bardzo dynamicznie. Na tle słabej koniunktury światowej potencjał rynku w Polsce rośnie i to znacząco. Standardem stała się obecnie nowa jakość pod hasłem Przemysł 4.0. Klienci zaakceptowali rozwiązania zaproponowane przez firmę Bosch Rexroth dla tej rewolucyjnej zmiany oblicza przemysłu – to obecnie jeden z bardzo istotnych czynników decyzji na „tak” dla serwonapędów Rexroth w Polsce. Przykładowe dwie tendencje, które są ważne także dla firmy Bosch Rexroth w Polsce to hybrydowe układy

50

napędowe oraz integracja ze światem IT. Bosch Rexroth oferuje w pierwszym przypadku hydrauliczno-elektryczne układy napędowe Sytronix, elektromechaniczne osie EMC/EMC-HD i niewymagające szaf sterowniczych serwonapędy IndraDrive Mi, a w drugim przypadku – Open Core Engineering. W zakresie serwosilników odnotowujemy także stały jakkolwiek nie tak rewolucyjny postęp.

Przykładowo będziemy wkrótce oferować nową generację silników IndraDyn S serii MS2N, które mogą pracować w zakresie osłabionego pola co znacząco zwiększa dostępny zakres momentu/ prędkości.

AUTOMATYKA

www.schmersal.pl nia pola magnetycznego na magnetycznie niesymetryczny wirnik, ktĂłry wykonany jest z materiaĹ&#x201A;u ferromagnetycznego. Wirnik poddany dziaĹ&#x201A;aniu momentu reluktancyjnego â&#x20AC;&#x17E;prĂłbuje znaleĹşÄ&#x2021;â&#x20AC;? takie poĹ&#x201A;oĹźenie wzglÄ&#x2122;dem stojana, w ktĂłrym reluktancja jest najmniejsza.

W praktyce przemysĹ&#x201A;owej, czÄ&#x2122;sto moĹźna jeszcze spotkaÄ&#x2021; tzw. silniki histerezowe, w ktĂłrych wykorzystuje siÄ&#x2122; zjawisko histerezy magnetycznej. Wirniki w tych silnikach wykonane sÄ&#x2026; w caĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci z materiaĹ&#x201A;u o szerokiej pÄ&#x2122;tli histerezy. Moment obrotowy w takim silniku zaleĹźy wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznie od objÄ&#x2122;toĹ&#x203A;ci wirnika i jednostkowych strat histerezy. Silniki histerezowe charakteryzujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; takimi zaletami, jak: cicha praca, duĹźy moment rozruchowy przy niewielkim prÄ&#x2026;dzie rozruchowym oraz pĹ&#x201A;ynne wchodzenie w synchronizm. Silniki te sÄ&#x2026; jednak coraz rzadziej spotykane ze wzglÄ&#x2122;du na maĹ&#x201A;Ä&#x2026; sprawnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;.

Wszystkim Klientom, Partnerom oraz Sympatykom naszej Firmy

Narodzenia

PodstawowÄ&#x2026; wadÄ&#x2026; silnikĂłw synchronicznych jest brak momentu rozruchowego. Wynika to z faktu, Ĺźe przyĹ&#x201A;oĹźone do stojana zmienne napiÄ&#x2122;cie wytwarza wirujÄ&#x2026;ce pole magnetyczne, ktĂłre generuje przemienny moment obrotowy.

Jego dziaĹ&#x201A;anie objawia siÄ&#x2122; tym, Ĺźe wirnik raz â&#x20AC;&#x17E;pociÄ&#x2026;ganyâ&#x20AC;? jest w jednÄ&#x2026;, raz w drugÄ&#x2026; stronÄ&#x2122;. Ze wzglÄ&#x2122;du na duĹźÄ&#x2026; czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zmian tego momentu, wirnik nie moĹźe ruszyÄ&#x2021; z miejsca, a Ĺ&#x203A;rednia wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; momentu obrotowego jest rĂłwna zero.

Istnieje kilka sposobów radzenia sobie z tym problemem.

OczywiĹ&#x203A;cie najprostszym sposobem byĹ&#x201A;oby skorzystanie z dodatkowego silnika rozruchowego, ale w warunkach przemysĹ&#x201A;owych rozwiÄ&#x2026;zanie takie nie ma sensu. W praktyce do uruchomienia silnika synchronicznego korzysta siÄ&#x2122; z rozwiÄ&#x2026;zania stosowanego w silnikach asynchronicznych.

W nabiegunnikach wirnika umieszcza siÄ&#x2122; dodatkowÄ&#x2026; klatkÄ&#x2122; rozruchowÄ&#x2026; utworzonÄ&#x2026; z miedzianych prÄ&#x2122;tĂłw, podobnÄ&#x2026; do klatki stosowanej w wirnikach klatkowych silnikĂłw asynchronicznych. Silnik synchroniczny startuje jak silnik asynchroniczny, a po osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;ciu prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci zbliĹźonej do prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci synchronicznej wĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza siÄ&#x2122; zasilanie obwodu wzbudzenia prÄ&#x2026;dem staĹ&#x201A;ym. DziÄ&#x2122;ki temu wirnik synchronizuje siÄ&#x2122; z wirujÄ&#x2026;cym polem magnetycznym (wchodzi w synchronizm) i dalej porusza siÄ&#x2122; juĹź z prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; synchronicznÄ&#x2026;.

DrugÄ&#x2026;, najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej stosowanÄ&#x2026; w systemach automatyki, metodÄ&#x2026; rozruchu silnika synchronicznego jest rozruch czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ciowy. Stosuje siÄ&#x2122; tu przemienniki czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci (falowniki), ktĂłre umoĹźliwiajÄ&#x2026; systematyczne zwiÄ&#x2122;kszanie czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci napiÄ&#x2122;cia zasilania w uzwojeniach stojana.

DziÄ&#x2122;ki temu moĹźliwe jest stopniowe, systematyczne rozpÄ&#x2122;dzenie wirnika. Co wiÄ&#x2122;cej, w wypadku silnikĂłw PMSM z magnesami trwaĹ&#x201A;ymi, jest to obecnie jedyne, sprawdzajÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; w praktyce przemysĹ&#x201A;owej rozwiÄ&#x2026;zanie.

Innym, nieco starszym sposobem rozruchu czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ciowego jest zastosowanie prÄ&#x2026;dnic synchronicznych, ktĂłre zasilajÄ&#x2026; uzwojenie twornika uruchamianego silnika.

PrÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; obrotowa, a co za tym czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; prÄ&#x2026;dnicy, zwiÄ&#x2122;kszana jest pĹ&#x201A;ynnie od zera do prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci synchronicznej, co pozwala uruchomiÄ&#x2021; silnik podobnie jak w przypadku stosowania falownika.

12/2016

WyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznik bezpieczeĹ&#x201E;stwa AZ 16 Milion zastosowaĹ&#x201E; na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie Bezpieczne przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;czanie i monitorowanie Â&#x201E; WyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czniki do kontroli otwarcia osĹ&#x201A;on Â&#x201E; UrzÄ&#x2026;dzenia sterownicze z funkcjÄ&#x2026; bezpieczeĹ&#x201E;stwa Â&#x201E; Naciskowe urzÄ&#x2026;dzenia bezpieczeĹ&#x201E;stwa Â&#x201E; Optoelektroniczne urzÄ&#x2026;dzenia bezpieczeĹ&#x201E;stwa ModuĹ&#x201A;y i sterowniki programowalne Â&#x201E; ModuĹ&#x201A;y przekaĹşnikowe bezpieczeĹ&#x201E;stwa Â&#x201E; Sterowniki programowalne bezpieczeĹ&#x201E;stwa Â&#x201E; PrzemysĹ&#x201A;owe sieci bezpieczeĹ&#x201E;stwa Automatyka przemysĹ&#x201A;owa Â&#x201E; Pozycjonowanie Â&#x201E; OsprzÄ&#x2122;t tablicowy

R E K L A M A

2 6 ((

ROZRUCH SILNIKA SYNCHRONICZNEGO

51

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY SILNIKI ASYNCHRONICZNE Indukcyjne silniki asynchroniczne są najczęściej stosowanym rodzajem silników elektrycznych w przemyśle i automatyce. Szacuje się, że w Polsce ponad połowa mocy wytwarzanej w elektrowniach zużywana jest przez silniki indukcyjne, popularnie nazywane silnikami asynchronicznymi. Do ich zalet należą przede wszystkim prosta budowa, łatwa obsługa oraz niewysoka cena zakupu i utrzymania. Silniki indukcyjne mają dobre parametry ruchowe, a ich charakterystyki można kształtować przez zmianę zasilania oraz impedancji uzwojeń maszyny, co realizowane jest przez przyłączanie odpowiednich, zewnętrznych elementów impedancyjnych. Elektroniczne, półprzewodnikowe systemy sterowania pozwalają na łagodny rozruch i hamowanie silników indukcyjnych. Łatwo też regulować moc i prędkość obrotową takiego typu silnika. Niestety, silniki asynchroniczne mają też wady. Największą z nich jest potrzeba dostarczenia mocy biernej indukcyjnej, co wpływa na zwiększenie strat mocy w energetycznych liniach przesyłowych oraz zauważalne spadki napięcia widoczne zwłaszcza podczas rozruchu.

Silniki asynchroniczne, ze wglądu na sposób zasilania podzielić można na jedno-, dwu- i trójfazowe, przy czym najpopularniejsze w przemyśle są te ostatnie. W mniejszych silnikach stosuje się zasilanie dwu- lub jednofazowe. Drugim istotnym podziałem jest podział ze względu na sposób wykonania uzwojenia wirnika. Silni-

ki te dzieli się wówczas na klatkowe i pierścieniowe. Można tutaj jeszcze wyróżnić silniki indukcyjne, wirujące i liniowe.

BUDOWA Silniki asynchroniczne są zbudowane w prosty sposób. Na wewnętrznej stronie rdzenia stojana i na zewnętrznej stronie rdzenia wirnika znajdują się żłobki (mogą mieć różne kształty), w których umieszcza się uzwojenia wykonane z izolowanego miedzianego drutu nawojowego. Dodatkowo uzwojenia muszą być odizolowane od rdzenia izolacją żłobkową. Pomiędzy dwoma sąsiednimi żłobkami znaj-

przekroju, tak aby taki metalowy pręt całkowicie wypełniał żłobek. Wystające poza rdzeń części prętów z obu stron łączy się pierścieniami zwierającymi. W ten sposób powstaje klatka, a silnik taki nazywa się klatkowym.

W praktyce przemysłowej klatka jest najczęściej jednolitą odlewaną konstrukcją wykonaną z aluminium, rzadziej (ze względu na trudności technologiczne) z miedzi. Klatkę należy traktować jako uzwojenie wielofazowe o liczbie faz równej liczbie prętów.

W przypadku uzwojenia wirnika z drutu nawojowego istnieje możliwość dołączenia do wirnika dodat-

SZACUJE SIĘ, ŻE W POLSCE PONAD POŁOWA MOCY WYTWARZANEJ W ELEKTROWNIACH ZUŻYWANA JEST PRZEZ SILNIKI INDUKCYJNE, POPULARNIE NAZYWANE SILNIKAMI ASYNCHRONICZNYMI. duje się zawsze część rdzenia nazywana zębem. Rdzeń stojana, wykonany zazwyczaj z pakietu cienkich, izolowanych między sobą blach ferromagnetycznych, podzielony jest na odizolowane od siebie sekcje tworzące uzwojenia fazowe stojana. Uzwojenia te odpowiadają za wyindukowanie wirującego pola magnetycznego.

W przypadku silników asynchronicznych uzwojenia wirnika wykonuje się, podobnie jak w stojanie, z drutu nawojowego lub z nieizolowanych prętów miedzianych, aluminiowych, mosiężnych lub brązowych o dużym

kowych elementów zwiększających rezystancję każdej fazy. Realizuje się to przez specjalne, znajdujące się na wale pierścienie ślizgowe, do których podłącza się uzwojenie wirnika. Silnik taki nazywany jest silnikiem pierścieniowym. Pierścień ślizgowy połączony jest z obwodem zewnętrznym za pomocą szczotek, które na nim spoczywają. Liczba pierścieni zależy od liczby faz przyłączanego obwodu. Najczęściej spotyka się konstrukcje z trzema lub dwoma pierścieniami. Silniki klatkowe są tańsze od pierścieniowych, jednak te ostatnie

KONRAD FLORCZYK INŻYNIER APLIKACYJNY SEW-EURODRIVE POLSKA Nie ulega wątpliwości, że jednym z podstawowych kryteriów wyboru silnika jest jego cena. Na drugim miejscu klienci zwracają uwagę na niezawodność, a na trzecim są dopiero parametry techniczne. Większość sprzedawanych napędów to obecnie napędy asynchroniczne klatkowe zwarte z grupy 0,37 kW a 7,5 kW, następnie mocy do 22 kW. Większe jednostki napędowe są jednostkami zazwyczaj wykorzystywanymi podczas realizacji całościowych projektów, przez co są rzadziej zamawiane.

52

Silniki serwosynchroniczne są oferowane w gamie do 100 Nm i podlegają specyficznym wymogom aplikacji, niemniej współpracują zazwyczaj z przekładniami – tutaj aż 70% to przekładnie stożkowe SEW-Eurodrive, w tym najnowsza seria 9. Mniej więcej 15% to przekładnie planetarne a 10% przekładnie płaskie.

Ponieważ napęd to również część mechaniczna, klienci często oprócz o moc pytają o takie szczegóły, jak wielkość flansz, wymiary tulei itp.

AUTOMATYKA

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY pozwalajÄ&#x2026; w szerszym zakresie (rĂłwnieĹź do wirnika) podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czaÄ&#x2021; do systemu urzÄ&#x2026;dzenia rozruchowe i regulacyjne.

2 6 4

ASYNCHRONIZM Jak wskazuje sama nazwa, podczas normalnej pracy, prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; silnika asynchronicznego jest niĹźsza od prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci wirowania pola magnetycznego. Dlatego charakterystycznym dla tej grupy maszyn elektrycznych parametrem jest tzw. poĹ&#x203A;lizg (oznaczany najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej symbolem s). Parametr ten okreĹ&#x203A;la stosunek prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci wirowania pola magnetycznego wzglÄ&#x2122;dem wirnika do prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci synchronicznej. W wypadku, gdy wirnik silnika jest nieruchomy, wĂłwczas wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; poĹ&#x203A;lizgu wynosi 1. JeĹ&#x203A;li wirnik wiruje z prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; synchronicznÄ&#x2026; wĂłwczas poĹ&#x203A;lizg przyjmuje wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 0. Oznacza to, Ĺźe im mniejsza jest wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; poĹ&#x203A;lizgu, tym wiÄ&#x2122;ksza jest prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wirowania wirnika.

JeĹ&#x203A;li prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wirowania wirnika jest wiÄ&#x2122;ksza od zera i mniejsza od prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci synchronicznej, co odpowiada wartoĹ&#x203A;ci poĹ&#x203A;lizgu zawierajÄ&#x2026;cej siÄ&#x2122; w zakresie od 0 do 1, wĂłwczas maszyna indukcyjna pracuje jako silnik. PrÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; maszyny indukcyjnej moĹźe byÄ&#x2021; rĂłwnieĹź wiÄ&#x2122;ksza od prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci synchronicznej. Sytuacja taka moĹźe mieÄ&#x2021; miejsce gdy silnik asynchroniczny jest podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czany np. do turbiny parowej. WĂłwczas maszyna indukcyjna pracuje jako prÄ&#x2026;dnica, a wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; poĹ&#x203A;lizgu jest mniejsza od zera. MoĹźliwa jest teĹź praca silnika asynchronicznego w charakterze hamulca (tzw. praca hamulcowa).

Z sytuacjÄ&#x2026; takÄ&#x2026; mamy do czynienia, gdy prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wirowania wirnika jest ujemna, czyli silnik przeciwdziaĹ&#x201A;a zewnÄ&#x2122;trznemu momentowi obrotowemu. W takim przypadku maszyna indukcyjna odgrywa rolÄ&#x2122; hamulca elektrycznego, a odebrana praca mechaniczna, Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznie z mocÄ&#x2026; elektrycznÄ&#x2026; dostarczanÄ&#x2026; z sieci, zamieniana jest w caĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci na ciepĹ&#x201A;o.

Warto tu zwrĂłciÄ&#x2021; uwagÄ&#x2122; na fakt, Ĺźe sprawnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; silnikĂłw indukcyjnych jest bardzo wysoka. W przypadku sil12/2016

nikĂłw szybkoobrotowych duĹźej mocy dochodzi do 98%. Silniki Ĺ&#x203A;redniej mocy majÄ&#x2026; wspĂłĹ&#x201A;czynnik sprawnoĹ&#x203A;ci na poziomie 0,92, a sprawnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; dla urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; mniejszej mocy wynosi okoĹ&#x201A;o 79%.

ROZRUCH I STEROWANIE NajwaĹźniejszymi parametrami charakteryzujÄ&#x2026;cymi rozruch silnika asynchronicznego sÄ&#x2026; prÄ&#x2026;d, czas trwania oraz moment poczÄ&#x2026;tkowy. Rozruch silnika asynchronicznego jest moĹźliwy gdy moment obrotowy wytwarzany przez silnik jest wiÄ&#x2122;kszy od momentu obciÄ&#x2026;Ĺźenia. Warto zauwaĹźyÄ&#x2021;, Ĺźe prÄ&#x2026;d rozruchu moĹźe byÄ&#x2021; kilkukrotnie wyĹźszy od prÄ&#x2026;du znamionowego. Istnieje wiÄ&#x2122;c niebezpieczeĹ&#x201E;stwo cieplnego uszkodzenia silnika, a nawet wystÄ&#x2026;pienia poĹźaru, jeĹ&#x203A;li czas rozruchu bÄ&#x2122;dzie wystarczajÄ&#x2026;co dĹ&#x201A;ugi, aby przegrzaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; uzwojenia.

O czasie trwania rozruchu decyduje moment dynamiczny, ktĂłry okreĹ&#x203A;la róşnicÄ&#x2122; pomiÄ&#x2122;dzy momentem obrotowym wytwarzanym w silniku a momentem obciÄ&#x2026;Ĺźenia. Innymi sĹ&#x201A;owy, im moment dynamiczny jest wiÄ&#x2122;kszy, tym czas trwania rozruchu silnika asynchronicznego krĂłtszy. WĂłwczas silnik szybciej osiÄ&#x2026;ga stan rĂłwnowagi.

W systemach automatyki i w praktyce przemysĹ&#x201A;owej bezpoĹ&#x203A;redni rozruch silnikĂłw asynchronicznych â&#x20AC;&#x201C; rozruch za pomocÄ&#x2026; napiÄ&#x2122;cia znamionowego bezpoĹ&#x203A;rednio przyĹ&#x201A;oĹźonego z sieci â&#x20AC;&#x201C; stosuje siÄ&#x2122; wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznie w przypadku silnikĂłw maĹ&#x201A;ej mocy. W przypadku silnikĂłw o wiÄ&#x2122;kszych mocach stosuje siÄ&#x2122; dodatkowe sposoby poprawy wa-

runkĂłw rozruchu. MajÄ&#x2026; one na celu zmniejszenie prÄ&#x2026;du rozruchowego oraz zwiÄ&#x2122;kszenie momentu rozruchowego.

NajczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej stosowanymi metodami rozruchu sÄ&#x2026;: rozruch przez zmianÄ&#x2122; napiÄ&#x2122;cia zasilania stojana, przez wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie dodatkowej rezystancji w obwĂłd stojana lub wirnika oraz przez zmianÄ&#x2122; czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci napiÄ&#x2122;cia zasilajÄ&#x2026;cego.

W pierwszym wypadku zmiana napiÄ&#x2122;cia realizowana jest za pomocÄ&#x2026; przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznika gwiazda-trĂłjkÄ&#x2026;t, przy wykorzystaniu transformatora bÄ&#x2026;dĹş elektronicznego ukĹ&#x201A;adu sterujÄ&#x2026;cego.

PrzeĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie gwiazda-trĂłjkÄ&#x2026;t stosowane jest do rozruchĂłw lekkich, wĂłwczas gdy silnik obciÄ&#x2026;Ĺźony jest niewielkim momentem hamujÄ&#x2026;cym. Przy poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu w gwiazdÄ&#x2122;, zarĂłwno prÄ&#x2026;d, jak i moment rozruchowy sÄ&#x2026; trzykrotnie mniejsze w stosunku do tych samych parametrĂłw rozruchu przy poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu w trĂłjkÄ&#x2026;t. Rozruch przez wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie dodatkowej rezystancji w obwĂłd stojana stosowany jest sporadycznie, ze wzglÄ&#x2122;du na fakt, Ĺźe oprĂłcz ograniczenia prÄ&#x2026;du rozruchowego zmniejsza siÄ&#x2122; teĹź moment rozruchowy. Obecnie w systemach automatyki do rozruchu i sterowania silnikami asynchronicznymi stosowane sÄ&#x2026; sterowniki elektroniczne lub cyfrowe, jak coraz popularniejsze urzÄ&#x2026;dzenia typu softstart.

OprĂłcz sposobĂłw rozruchu w wypadku silnikĂłw asynchronicznych istotne sÄ&#x2026; teĹź metody sterowania ich prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; obrotowÄ&#x2026;. PrÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; reguluje siÄ&#x2122; przez zmianÄ&#x2122; czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci napiÄ&#x2122;cia zasilajÄ&#x2026;cego, liczby par biegunĂłw magnetycznych, wytworzonych w wirniku oraz zmianÄ&#x2122; poĹ&#x203A;lizgu.

W systemach automatyki najbardziej popularnÄ&#x2026; metodÄ&#x2026; regulacji prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci obrotowej asynchronicznych silnikĂłw indukcyjnych jest metoda czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ciowa. WspĂłĹ&#x201A;czesne falowniki, przy zachowaniu swoich niewielkich wymiarĂłw sÄ&#x2026; mogÄ&#x2026; bez problemu regulowaÄ&#x2021; prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; obrotowÄ&#x2026; silnikĂłw o mocy rzÄ&#x2122;du megawatĂłw. ( #$) "#$ #%' # ' " S&

53

PRAWO I NORMY

OLIWIA CZARNOCKA rzecznik patentowy POLSERVICE, Kancelaria RzecznikĂłw Patentowych

ZARZÄ&#x201E;DZANIE WĹ ASNOĹ&#x161;CIÄ&#x201E; INTELEKTUALNÄ&#x201E;

UMOWY LICENCYJNE W Polsce ramy prawne doty /G / F 1 4 $ / 1 ) H 0G 6 6 ' + ! + + H / 1 + 0% & ) 1+ 1 ' + /+ / / + 0 ) ) 0 6 @ + + H ) 0% / ) 1 4 ) /1 K + / ) /1H ( / +1 4% / G 0 6 * / K H + I% 0 ) 0G% / G F ) ) $ % ) /1K + % + % $ / +1 G / %

)K ( 0 6

54

Z

arzÄ&#x2026;dzanie prawami wĹ&#x201A;asnoĹ&#x203A;ci intelektualnej jest naturalnym elementem zarzÄ&#x2026;dzania firmÄ&#x2026;, poniewaĹź stanowiÄ&#x2026; one czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; jej zasobĂłw biznesowych i prawnych. Do praw wĹ&#x201A;asnoĹ&#x203A;ci intelektualnej w szerokim rozumieniu zalicza siÄ&#x2122; prawa autorskie i prawa do nich pokrewne, prawa wĹ&#x201A;asnoĹ&#x203A;ci przemysĹ&#x201A;owej (patenty na wynalazki, prawa ochronne na wzory uĹźytkowe i znaki towarowe, prawa z rejestracji wzorĂłw przemysĹ&#x201A;owych, topografii ukĹ&#x201A;adĂłw scalonych i oznaczeĹ&#x201E; geograficznych), prawa do baz danych oraz know-how.

POZIOMY ZARZÄ&#x201E;DZANIA W literaturze opisywane jest podejĹ&#x203A;cie identyfikujÄ&#x2026;ce kilka poziomĂłw zaawansowania zarzÄ&#x2026;dzania wĹ&#x201A;asnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; intelektualnÄ&#x2026; w przedsiÄ&#x2122;biorstwach.

Pierwszy z poziomĂłw to obrona, gdzie dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zwiÄ&#x2026;zana z zarzÄ&#x2026;dzaniem koncentruje siÄ&#x2122; na obronie wĹ&#x201A;asnych zasobĂłw IP i pozyskaniu nowych zasobĂłw wĹ&#x201A;asnoĹ&#x203A;ci intelektualnej.

Na drugim poziomie przedsiÄ&#x2122;biorstwo

zaczyna skupiaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; na optymalizacji kosztĂłw zwiÄ&#x2026;zanych z wytworzeniem i utrzymaniem zasobĂłw, natomiast na trzecim rozwaĹźa siÄ&#x2122; moĹźliwoĹ&#x203A;ci pĹ&#x201A;atnego udostÄ&#x2122;pniania wĹ&#x201A;asnych zasobĂłw jako ĹşrĂłdĹ&#x201A;a pozyskania kapitaĹ&#x201A;u dla firmy. Na kolejnym poziomie wĹ&#x201A;asnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; intelektualna przenika coraz wiÄ&#x2122;cej obszarĂłw dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci firmy, zaĹ&#x203A; na ostatnim â&#x20AC;&#x201C; osoby zarzÄ&#x2026;dzajÄ&#x2026;ce wykazujÄ&#x2026; pewne wizjonerstwo i chÄ&#x2122;Ä&#x2021; budowania dĹ&#x201A;ugofalowej strategii firmy ze Ĺ&#x203A;wiadomÄ&#x2026; akceptacjÄ&#x2026; ryzyka, jakie niesie ze sobÄ&#x2026; zaangaĹźowanie w ryzykowne przedsiÄ&#x2122;wziÄ&#x2122;cia. To, na ktĂłrym poziomie znajduje siÄ&#x2122; przedsiÄ&#x2122;biorstwo zaleĹźy od wielu czynnikĂłw, takich jak np. wielkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; przedsiÄ&#x2122;biorstwa czy jego kondycja.

WSPĂ&#x201C;Ĺ PRACA POD KONTROLÄ&#x201E; Dzielenie siÄ&#x2122; z innymi podmiotami wiedzÄ&#x2026; i wynikami badaĹ&#x201E; leĹźy u źrĂłdĹ&#x201A;a stylu zarzÄ&#x2026;dzania okreĹ&#x203A;lanego jako Open Innovation, w ktĂłrym nie chodzi o swobodny i niekontrolowany przeAUTOMATYKA

PRAWO I NORMY pływ rozwiązań między podmiotami, ale o zrozumienie, że przy obecnym poziomie przepływu informacji i pracowników można czerpać korzyści biznesowe również ze współpracy z innymi podmiotami i dzieleniem się naszymi pomysłami, oczywiście w kontrolowany i bezpieczny sposób.

Pozyskiwanie kapitału z własnych praw może polegać na sprzedaży lub licencjonowaniu ich, wykorzystaniu ich do wspólnego przedsięwzięcia z innym podmiotem (np. konsorcjum), wykorzystaniu ich do pozyskania innych praw (tzw. licencja krzyżowa), zastosowaniu ich do zwiększenia cen produktów lub usług, a także do utworzenia nowego podmiotu w oparciu o prawa majątkowe.

Z OGRANICZENIAMI LUB BEZ Umowy licencyjne na prawa własności przemysłowej wymagają zachowania formy pisemnej. W umowie takiej można określić ograniczone korzystanie np. z patentu (tzw. licencja ograniczona). Warianty ograniczeń zakresu korzystania z wynalazku przez licencjobiorcę są różne. Do typowych należą ograniczenia czasowe, terytorialne lub dotyczące sposobu korzystania z wynalazku, przy czym wspomniane rodzaje ograniczeń mogą się przenikać. Jeżeli w umowie licencyjnej nie ograniczono zakresu korzystania z wynalazku, licencjobiorca ma prawo korzystania z niego w takim samym zakresie jak licencjodawca (tzw. licencja pełna).

Licencja wygasa najpóźniej z chwilą wygaśnięcia patentu. Strony mogą przewidzieć dłuższy okres obowiązywania umowy w zakresie postanowień innych niż licencja, obejmujących w szczególności odpłatne świadczenia konieczne do korzystania z wynalazku, takie jak pomoc techniczna.

Jeżeli umowa licencyjna nie zastrzega wyłączności korzystania z wynalazku w określony sposób, udzielenie licencji jednej osobie nie wyklucza możliwości udzielenia licencji innym osobom, a także jednoczesnego korzystania z wynalazku przez uprawnionego z patentu (tzw. licencja niewyłączna).

12/2016

Możliwe jest również udzielanie dalszej licencji (tzw. sublicencja), ale tylko za zgodą uprawnionego z patentu. Udzielenie dalszej sublicencji jest natomiast niedozwolone.

WPIS DO REJESTRU PATENTOWEGO Licencja, na wniosek zainteresowanego, podlega wpisowi do rejestru patentowego. Uprawniony z wpisanej do rejestru licencji wyłącznej może na równi z uprawnionym z patentu dochodzić roszczeń z powodu naruszenia patentu, chyba że umowa licencyjna stanowi inaczej.

a stanowiącego tajemnicę przedsiębiorcy można stosować odpowiednio przepisy o umowie licencyjnej.

LICENCJA OTWARTA Uprawniony z patentu może złożyć w Urzędzie Patentowym oświadczenie o gotowości udzielenia licencji na korzystanie z jego wynalazku (tzw. licencja otwarta). Oświadczenie takie nie może zostać odwołane ani zmienione. Zachętą do składania oświadczeń o gotowości udzielenia licencji otwartej jest zmniejszenie o połowę opłat okresowych za ochronę wynalazku. Licencja otwarta może być wy-

JEŻELI W UMOWIE LICENCYJNEJ NIE OGRANICZONO ZAKRESU KORZYSTANIA Z WYNALAZKU, LICENCJOBIORCA MA PRAWO KORZYSTANIA Z WYNALAZKU W TAKIM SAMYM ZAKRESIE JAK LICENCJODAWCA (TZW. LICENCJA PEŁNA).

Jeżeli umowa licencyjna nie stanowi inaczej, licencjodawca jest obowiązany do przekazania licencjobiorcy wszystkich posiadanych przez niego w chwili zawarcia umowy licencyjnej informacji i doświadczeń technicznych potrzebnych do korzystania z wynalazku. Dotyczyć to może zarówno informacji jawnych, jak i tych poufnych, przy czym dostęp do informacji poufnych powinien być powiązany z odpowiednimi karami umownymi za ujawnienie tych informacji bez zgody uprawnionego z patentu.

W razie przejęcia prawa do patentu obciążonego licencją umowa licencyjna jest skuteczna wobec następcy prawnego. Może to mieć miejsce przy tzw. sukcesji uniwersalnej, a zatem przykładowo na skutek dziedziczenia, zbycia przedsiębiorstwa, jak również postępowania upadłościowego.

Do umowy o korzystanie z wynalazku zgłoszonego w Urzędzie Patentowym, na który nie udzielono jeszcze patentu, jak również do umowy o korzystanie z wynalazku niezgłoszonego,

korzystywana w sytuacji niepewności uprawnionego z patentu co do ekonomicznej wartości wynalazku, który jednocześnie nie chce rezygnować całkowicie z ochrony (po pewnym czasie od zaniechania wnoszenia opłat za ochronę nie ma możliwości przywrócenia patentu „do życia”).

W przypadku licencji otwartej opłata licencyjna nie może przekraczać 10% korzyści uzyskanych przez licencjobiorcę w każdym roku korzystania z wynalazku, po potrąceniu nakładów.

Możliwość płatnego udostępniania zasobów, a zatem udzielania licencji jest ważnym zagadnieniem. Umowa licencyjna jest tym bardziej złożona, im więcej obejmuje praw. Może więc zaistnieć sytuacja, w której jedna umowa będzie regulować korzystanie z technologii, na którą składa się np. kilka patentów, wzorów użytkowych, prawa autorskie, know-how oraz baza danych.

Oliwia Czarnocka 55

RYNEK

KOMPLEKSOWE ROZWIÄ&#x201E;ZANIA

CPP PREMA KIELCE DLA PRZEMYSĹ U Centrum Produkcyjne Pneuma 1) ! + ) X / 0+ F) /1 0 ) 10 1 / 4 / 1 + ( K1 1 ) ) 0 +1 6 x K 8

/ ) ) + /+ G/ / / / 1 1) 41 ) + 0% / + 1 ) ) 0 +1% 0 ) / $ / 16 . H+ / X 1 + 0 / / /G - G ) 10 G / ( $ 1 - +1) I 0 1 4% + 1 4 1+ 1 4 +1 $ I ) +6

D

obiegajÄ&#x2026;cy koĹ&#x201E;ca rok staĹ&#x201A; nie tylko pod znakiem obchodzonego jubileuszu, ale jednoczeĹ&#x203A;nie byĹ&#x201A; dla firmy CPP Prema SA rokiem wytÄ&#x2122;Ĺźonej pracy nad wprowadzeniem nowych produktĂłw i rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;. ZwieĹ&#x201E;czeniem tych wysiĹ&#x201A;kĂłw jest ZĹ&#x201A;oty Medal i I miejsce w konkursie na Produkt HaPeS 2016 podczas XI MiÄ&#x2122;dzynarodowych TargĂłw HaPeS 2016 w Katowicach. â&#x20AC;&#x201C; Przy tej okazji skĹ&#x201A;adamy podziÄ&#x2122;kowania wszystkim naszym klientom, partnerom i wspĂłĹ&#x201A;pracownikom, ktĂłrzy odwiedzili na-

Maksymalne ciĹ&#x203A;nienie pracy

10Â barĂłw

Zakres ciĹ&#x203A;nienia sterujÄ&#x2026;cego (wejĹ&#x203A;ciowego)

20â&#x20AC;&#x201C;100 kPa

Medium

sprÄ&#x2122;Ĺźone powietrze (filtrowane, smarowane lub niesmarowane)

MateriaĹ&#x201A;y konstrukcyjne

pokrywy, tĹ&#x201A;ok

stop aluminium, stal wÄ&#x2122;glowa, stal kwasoodporna

tĹ&#x201A;oczysko

stal wÄ&#x2122;glowa chromowana, stal kwasoodporna chromowana

tuleja

stop aluminium, stal wÄ&#x2122;glowa chromowana, stal wÄ&#x2122;glowa, stal kwasoodporna

uszczelnienia

NBR (temperatura pracy od â&#x20AC;&#x201C;20 °C do +80 °C), viton (temperatura pracy od â&#x20AC;&#x201C;20 °C do +180 °C)

Zakres Ĺ&#x203A;rednic

D80 do D125

Zakres skokĂłw standardowych

100â&#x20AC;&#x201C;350 mm*

sze stoisko. DziÄ&#x2122;kujemy za zaufanie jakim nas PaĹ&#x201E;stwo obdarzajÄ&#x2026;. To dla nas zaszczyt i najwiÄ&#x2122;ksze wyróşnienie â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Tomasz Czech, dyrektor handlowy CPP Prema SA. KapituĹ&#x201A;a konkursu nagrodziĹ&#x201A;a firmÄ&#x2122; za siĹ&#x201A;ownik z wbudowanym pozycjonerem.

SIĹ OWNIK Z POZYCJONEREM Nagrodzony produkt to nowoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w branĹźy â&#x20AC;&#x201C; CPP Prema SA oferuje takie rozwiÄ&#x2026;zanie jako jedyna firma w Europie. ZaletÄ&#x2026; tego ukĹ&#x201A;adu, w odróşnieniu

Pw

Pz

.

4 / + ) + / +( + 1 /1 0 ~ ) ) +1) 1+ G + / H 0 /1 4 ) 0 4 4 / 1 4

56

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

RYNEK

Ĺ&#x161;REDNICA SIĹ OWNIKA (W MM)

WYMIARY (W MM)

ø MM f 8

ZG

CE

VA

øB

TG

E

øRT 40 150

D80

40

150

140

50

50

72

95

M10

D100

40

155

162

60

60

89

113

M10

D125

50

160

162

60

60

110

140

M12

*1 1 + ) + / +( + 1 /1 0

Fot. CPP Prema

SZEROKIE ZASTOSOWANIE

od stosowanego przez konkurencjÄ&#x2122; pozycjonowania elektronicznego, jest sterowanie i pozycjonowanie siĹ&#x201A;ownika za pomocÄ&#x2026; ciĹ&#x203A;nienia pneumatycznego.

Wykonanie materiaĹ&#x201A;owe i kompaktowa zabudowa sprawiajÄ&#x2026;, Ĺźe siĹ&#x201A;ownik jest odporny na wibracje i uszkodzenia mechaniczne. DziÄ&#x2122;ki zastosowaniu nowoczesnych materiaĹ&#x201A;Ăłw umoĹźliwia pracÄ&#x2122; w trudnych warunkach, takich jak 12/2016

zapylenie, kwasowoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i inne czynniki, ktĂłre sprawiajÄ&#x2026;, Ĺźe Ĺ&#x203A;rodowisko pracy staje siÄ&#x2122; skrajnie niesprzyjajÄ&#x2026;ce. Zalicza siÄ&#x2122; do nich rĂłwnieĹź bardzo wysoka temperatura. SiĹ&#x201A;ownik gwarantuje ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;Ä&#x2026; pracÄ&#x2122; w temperaturze nawet do 200 °C. Do tej pory na rynku nie byĹ&#x201A;o takiego rozwiÄ&#x2026;zania, toteĹź Ĺ&#x203A;miaĹ&#x201A;o moĹźna mĂłwiÄ&#x2021; w tym przypadku o naprawdÄ&#x2122; innowacyjnym rozwiÄ&#x2026;zaniu.

SiĹ&#x201A;owniki z pozycjonerem mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; montowane m.in. przy klapach, zaworach (membranowych i przeponowych), jak rĂłwnieĹź piecach i bateriach koksowniczych.

Spektrum ich zastosowaĹ&#x201E; jest wiÄ&#x2122;c bardzo szerokie. Doskonale sprawdzÄ&#x2026; siÄ&#x2122; w róşnych zakĹ&#x201A;adach przemysĹ&#x201A;u energetycznego, takich jak elektrociepĹ&#x201A;ownie i elektrownie. ZdadzÄ&#x2026; egzamin rĂłwnieĹź w przemyĹ&#x203A;le gĂłrniczym, kopalnianym, hutniczym i chemicznym, gdzie warunki pracy sÄ&#x2026; wyjÄ&#x2026;tkowo trudne â&#x20AC;&#x201C; w kopalniach (wÄ&#x2122;giel kamienny, brunatny, surowce mineralne, piasek), cementowniach, hutach, rafineriach, zakĹ&#x201A;adach chemicznych i innych zakĹ&#x201A;adach wydobywczych lub przerĂłbczych, jak np. paszownie.

CPP PREMA SA 6 * ) + >8% =9787 &

6 7 :<7 >= % - , 7 :<7 >7 8; 9 B 6 +++6 6

57

RYNEK

PROFESJONALNA KONTROLA JAKOĹ&#x161;CI WYROBĂ&#x201C;W

USĹ UGI SKANOWANIA 3D W PIAP Proces pozyskiwania chmury punktĂłw geometrycznych w przestrzeni trĂłjwymiarowej (skanowane 3D) to w dzisiejszych czasach nic nadzwy / 0 $ 6 @ 1 ) F G / K ) 1 :.% ) 1 4 / /1 F 0 K 888 / 6 /1 ) + F X 1 / 0 0G F ) + :. / (G ) ) 0G% $ + / 0G $% /1 operacje na pozyskanej chmurze punktĂłw.

Maciej Cader

N

ie jest tajemnicÄ&#x2026; ani wielkim odkryciem, Ĺźe na rynku bezwzglÄ&#x2122;dny prym w dziedzinie skanowania 3D wiedzie niemiecka firma GOM, ktĂłrej produkty zakupiĹ&#x201A; PrzemysĹ&#x201A;owy Instytut Automatyki i PomiarĂłw PIAP, m.in. do prowadzenia profesjonalnej kontroli jakoĹ&#x203A;ci swoich wyrobĂłw. DuĹźe doĹ&#x203A;wiadczenie zespoĹ&#x201A;u PIAP pozwala takĹźe na oferowanie wysokiej jakoĹ&#x203A;ci usĹ&#x201A;ug komercyjnych dla innych podmiotĂłw gospodarczych.

ANALIZA ODCHYĹ EK GEOMETRYCZNYCH Laboratorium Szybkiego Prototypowania i ObliczeĹ&#x201E; Numerycznych PIAP realizuje usĹ&#x201A;ugi precyzyjnego skanowania 3D, czyli pozyskiwania geometrii 58

rzeczywistego obiektu, ktĂłra moĹźe byÄ&#x2021; wykorzystana do kontroli jakoĹ&#x203A;ci, jak rĂłwnieĹź do druku 3D lub obrĂłbki skrawaniem. JednÄ&#x2026; z usĹ&#x201A;ug realizowanych w laboratorium jest m.in. analiza odchyĹ&#x201A;ek geometrycznych. UpraszczajÄ&#x2026;c, analizÄ&#x2122; przeprowadza siÄ&#x2122; przez naĹ&#x201A;oĹźenie punktĂłw pomiarowych (chmury punktĂłw) zeskanowanego modelu na geometriÄ&#x2122; modelu w programie CAD. To tak, jakby za pomocÄ&#x2026; wspĂłĹ&#x201A;rzÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ciowej maszyny pomiarowej zrealizowaÄ&#x2021; pomiary w kilkudziesiÄ&#x2122;ciu milionach punktĂłw badanego modelu. W efekcie, po automatycznym oszacowaniu dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci samego procesu skanowania, operator moĹźe wygenerowaÄ&#x2021; wizualizacjÄ&#x2122; odchylenia geometrycznego w zadanej postaci, np. w postaci ogĂłlnej mapy odchyĹ&#x201A;ek (rys. 1) lub uzyskujÄ&#x2026;c odpowiedzi â&#x20AC;&#x17E;TAK/NIEâ&#x20AC;? na pytanie, w ktĂłrych miejscach geometria mieĹ&#x203A;ci siÄ&#x2122; w zadanym polu tolerancji, a w ktĂłrych nie.

Oprogramowaniu ma wbudowanych wiele opcji poĹ&#x203A;rednich, tj. uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026;cych wizualizacjÄ&#x2122; odchyĹ&#x201A;ek.

JednÄ&#x2026; z bardziej przydatnych jest wizualizacja odchylenia geometrycznego powierzchni zewnÄ&#x2122;trznych czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci we wskazanej pĹ&#x201A;aszczyĹşnie przekroju.

RĂłwnie przydatnÄ&#x2026; opcjÄ&#x2026; jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; dopasowania chmury punktĂłw do modelu CAD skanowanej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci, wzglÄ&#x2122;dem jej wybranego detalu geometrycznego â&#x20AC;&#x201C; np. wybranej pĹ&#x201A;aszczyzny, powierzchni, otworu itp. WĂłwczas odchyĹ&#x201A;ka dla detalu wynosi 0 jednostek, a pozostaĹ&#x201A;e odchyĹ&#x201A;ki sÄ&#x2026; odniesione do poĹ&#x201A;oĹźenia chmury punktĂłw dopasowanej do wspomnianego detalu czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci.

UĹ&#x161;REDNIANIE POMIARĂ&#x201C;W UĹ&#x203A;rednianie chmur punktĂłw moĹźe byÄ&#x2021; wykorzystywane w trzech odrÄ&#x2122;bnych zagadnieniach: uĹ&#x203A;rednianie wartoĹ&#x203A;ci z n pomiarĂłw, analizÄ&#x2122; trendu oraz analizÄ&#x2122; odksztaĹ&#x201A;ceĹ&#x201E; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci w stanach statycznych dla n prĂłb. DziÄ&#x2122;ki tej opcji moĹźliwe jest porĂłwnywanie n skanĂłw wykonanych na n obiektach geometrycznie podobnych. Jest to opcja, ktĂłra moĹźe byÄ&#x2021; wykorzystywana np. do badania jakoĹ&#x203A;ci wybranej losowo partii czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci z danej serii produkcyjnej. Zbuforowane skany nakĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; na siebie uĹźywajÄ&#x2026;c odpowiednich referencji geometrycznych. Po ich naĹ&#x201A;oĹźeniu oprogramowanie moĹźe wyznaczyÄ&#x2021; geometriÄ&#x2122; uĹ&#x203A;rednionÄ&#x2026; przez najlepsze dopasowanie chmur punktĂłw i automatycznie wykonaÄ&#x2021; analizÄ&#x2122; np. odchylenia standardowego. Ta opcja umoĹźliwia takĹźe badanie trendu. Po naĹ&#x201A;oĹźeniu na siebie n skanĂłw wybranej partii czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci, moĹźliwe jest zbadanie trendĂłw wymiarowych, np. wymiarĂłw wybranych detali geometrycznych badanej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci (waĹ&#x201A;kĂłw, otworĂłw, powierzchni itp.). Punkty krzywej (rys. 2) to kolejne wartoĹ&#x203A;ci zmierzonej Ĺ&#x203A;rednicy nominalnej otworu w 10 kolejnych skanach (stÄ&#x2026;d 10 punktĂłw). W tabeli na rys. 2 znajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122;: wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; nominalna (Nominal), wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; Ĺ&#x203A;rednia (Avg), odchyĹ&#x201A;kÄ&#x2122; (Sigma), wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; minimalna (Min) oraz maksymalna (Max). W prezentowanym przypadku wartoĹ&#x203A;ci te zostaĹ&#x201A;y okreĹ&#x203A;lone dla skanu (dla czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci) nr 8 z serii 10 zeskanowanych punktĂłw, co jest zobrazowane prostÄ&#x2026; pionowÄ&#x2026; przecinajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; punkt nr 8 na wykresie. Analiza AUTOMATYKA

RYNEK

Rys. 1. / 41 ) $ 1 / 1 4 X$ ) Q + 0R% 41 ) $ 1 / 1 4 / /1+ $ / ) + $ ( )

+/$ F . Q + 0R

trendu zmian Ĺ&#x203A;rednicy otworu, odbywa siÄ&#x2122; w odniesieniu do geometrii referencyjnej, ktĂłrÄ&#x2026; w prezentowanym przypadku jest geometria CAD badanego (zeskanowanego) modelu czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci.

OprĂłcz kontroli jakoĹ&#x203A;ci partii produkcyjnej tÄ&#x2026; metodÄ&#x2026; w laboratorium PIAP wykonywane sÄ&#x2026; precyzyjne pomiary odksztaĹ&#x201A;ceĹ&#x201E; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci maszyn w wyniku statycznego obciÄ&#x2026;Ĺźenia.

WykonujÄ&#x2026;c skan nieobciÄ&#x2026;Ĺźonej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci zbierane sÄ&#x2026; szczegĂłĹ&#x201A;owe informacje geometryczne o jej stanie â&#x20AC;&#x201C; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; referencyjna. NastÄ&#x2122;pnie tÄ&#x2122; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; poddaje siÄ&#x2122; obciÄ&#x2026;Ĺźeniom statycznym zgodnym z obciÄ&#x2026;Ĺźeniem wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;cym podczas jej pracy. W ostatnim kroku skany czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci nieobciÄ&#x2026;Ĺźonej (referencyjnej) oraz skany czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci obciÄ&#x2026;Ĺźonej (odksztaĹ&#x201A;conej) nakĹ&#x201A;adane sÄ&#x2026; na siebie. Róşnica geometryczna wskazuje synoptyki odksztaĹ&#x201A;ceĹ&#x201E; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci w wyniku poddania jej obciÄ&#x2026;Ĺźeniom. Badanie to umoĹźliwia analizÄ&#x2122; zuĹźycia (lub powypadkowÄ&#x2026;) czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci. DziÄ&#x2122;ki tej metodzie moĹźna badaÄ&#x2021; stopieĹ&#x201E; degradacji maszyny. Na rys. 3 pokazano wynik testu przeprowadzonego na modelu szczÄ&#x2122;ki chwytaka robota mobilnego.

Przeprowadzone ww. metodÄ&#x2026; badanie dostarczyĹ&#x201A;o szczegĂłĹ&#x201A;owych informacji o odksztaĹ&#x201A;ceniach czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci w wyniku dziaĹ&#x201A;ania siĹ&#x201A;y pochodzÄ&#x2026;cej od masy Ĺ&#x201A;adunku podnoszonego przez robota.

Rys. 2. / / H 1 + Q R + /FH

Fot. PIAP design

JAK TO DZIAĹ A? Skanery dostÄ&#x2122;pne w Instytucie PIAP sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026; do prowadzenia precyzyjnych pomiarĂłw bezdotykowych i niezaleĹźnych od wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci materiaĹ&#x201A;u, w stanie statycznym. Pomiar (skanowanie 12/2016

Rys. 3. 'H + HE $ F / /F) 4+1 ) ( % + 1+ ( GK

1 / $ % +

59

RYNEK â&#x20AC;˘ I obszar pomiarowy o wymiarach 320Ă&#x2014;240 mm. Dopuszczalna rozbieĹźnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wielkoĹ&#x203A;ci obszaru pomiarowego wynosi Âą5%, a min. dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 0,015 mm, â&#x20AC;˘ II obszar pomiarowy o wymiarach 700Ă&#x2014;530 mm. Dopuszczalna rozbieĹźnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wielkoĹ&#x203A;ci obszaru pomiarowego wynosi Âą5%, a min. dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 0,035 mm, â&#x20AC;˘ III obszar pomiarowy (dla skanera ATOS CORE) o wymiarach 80Ă&#x2014;60 mm. Dopuszczalna rozbieĹźnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wielkoĹ&#x203A;ci obszaru pomiarowego wynosi Âą5%, a min. dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 0,006 mm, â&#x20AC;˘ projektor pracuje w technologii LED, z zastosowaniem ĹşrĂłdĹ&#x201A;a Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;a o fali w zakresie od 450 do 500 nm.

PODSUMOWANIE

Rys. 4. 4

+ ) ) + /1 +1) /1 1

Q + A ) 0 1 + 0 / / " (yR

3D) geometrii odbywa siÄ&#x2122; na podstawie automatycznej analizy efektu znieksztaĹ&#x201A;cenia linii niebieskiego Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;a (Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;a strukturalnego) oĹ&#x203A;wietlajÄ&#x2026;cego powierzchniÄ&#x2122; skanowanego obiektu podczas procesu skanowania.

PrÄ&#x2026;Ĺźki Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;a niebieskiego o róşnych gruboĹ&#x203A;ciach sÄ&#x2026; generowane przez projektor zintegrowany w obudowie skanera.

Powierzchnie poszczegĂłlnych czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci sÄ&#x2026; naĹ&#x203A;wietlane Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;em o okreĹ&#x203A;lonych parametrach, a linie proste ulegajÄ&#x2026; znieksztaĹ&#x201A;ceniu w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od jej ugiÄ&#x2122;Ä&#x2021;. Obraz oĹ&#x203A;wietlonego przedmiotu odczytywany jest przez dwie kamery i przesyĹ&#x201A;any do jednostki monitorujÄ&#x2026;co-obliczeniowej. Uproszczony schemat stanowiska przedstawiono na rys. 4. Aby jednostka monitorujÄ&#x2026;co â&#x20AC;&#x201C; skanujÄ&#x2026;ca mogĹ&#x201A;a zĹ&#x201A;oĹźyÄ&#x2021; kilka obrazĂłw skanowanych, np. podczas skanowania czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci o znacznie wiÄ&#x2122;kszych wymiarach niĹź dostÄ&#x2122;pne przestrzenie pomiarowe, wymagane jest oklejenie skanowanego obiektu punktami referencyjnymi (markerami). SÄ&#x2026; one niezbÄ&#x2122;dne do Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czenia geometrii pozy60

skanej w kilku procesach skanowania lub do okreĹ&#x203A;lania odchyĹ&#x201A;ek geometrii skanowanej (obciÄ&#x2026;Ĺźonej zdeformowanej) wzglÄ&#x2122;dem geometrii wzorcowej (nieobciÄ&#x2026;Ĺźonej niezdeformowanej).

WielkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; punktĂłw pomiarowych zaleĹźy od wielkoĹ&#x203A;ci obszaru pomiarowego, ten z kolei zaleĹźy od zastosowanej optyki (obiektywĂłw kamer i projektora). Skanowane czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci znajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; w punkcie centralnym (rys. 4) obszaru pomiarowego.

Systemy ATOS dostÄ&#x2122;pne w PIAP charakteryzujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;cymi parametrami, majÄ&#x2026;cymi bezpoĹ&#x203A;redni wpĹ&#x201A;yw na proces skanowania: â&#x20AC;˘ stereoskopowy ukĹ&#x201A;ad kamer wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cy z projektorem, ktĂłre umoĹźliwiajÄ&#x2026; rejestracjÄ&#x2122; trzech widokĂłw skanowanego przedmiotu w ramach jednego pomiaru; rozdzielczoĹ&#x203A;Ä&#x2021; kaĹźdej z kamer wynosi 5 milionĂłw pikseli, â&#x20AC;˘ kÄ&#x2026;t triangulacyjny (kÄ&#x2026;t kamery) mieĹ&#x203A;ci siÄ&#x2122; w przedziale 25â&#x20AC;&#x201C;35°, â&#x20AC;˘ czas wykonania jednego pomiaru (naĹ&#x203A;wietlenia) nie przekracza 2 s (dla trzech widokĂłw z kamer),

Laboratorium Szybkiego Prototypowania i ObliczeĹ&#x201E; Numerycznych PrzemysĹ&#x201A;owego Instytutu Automatyki i PomiarĂłw PIAP realizuje badania naukowe przy wykorzystaniu najnowoczeĹ&#x203A;niejszej aparatury i systemĂłw numerycznych. DoĹ&#x203A;wiadczenia zdobyte w wyniku prowadzonych badaĹ&#x201E; przeĹ&#x201A;oĹźyĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; na ofertÄ&#x2122; komercyjnÄ&#x2026; w zakresie: â&#x20AC;˘ precyzyjnego skanowania 3D, w tym pozyskiwania i naprawy geometrii 3D czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci/obiektĂłw, â&#x20AC;˘ kontroli jakoĹ&#x203A;ci i analizy trendĂłw, â&#x20AC;˘ bezkontaktowego badania powypadkowego zdeformowanych czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci, â&#x20AC;˘ analiza stanĂłw statycznych, â&#x20AC;˘ druku 3D czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci maszyn z ultrawytrzymaĹ&#x201A;ych polimerĂłw realizowanego na podstawie geometrii pozyskanej bezpoĹ&#x203A;rednio (tj. z pominiÄ&#x2122;ciem inĹźynierii odwrotnej) z procesu skanowania 3D. Instytut PIAP zaprasza do wspĂłĹ&#x201A;pracy. ( #$) "#%- / (%

*

* * * + * * *, 6 x / ) 8 % 8 9 ;< * / + e-mail: design@piap.pl www.design.piap.pl

AUTOMATYKA

RYNEK

NOWY STANDARD

MECHATRONIKI

MODUĹ LINIOWY ELP FIRMY SCHUNK

Fot. SCHUNK

* + F) / H + / 1 4 - ( 1) + ) 0 4 /

1/ + 1 4 / + K 4 +16 " K + HE 1 / $ 1/10 $ / / / /1 1 ) / $ % 1 1 ) / / /( 0 /1 1 + / / 1 + 1+ ) / HE ) 10 $ 6 " +1 #! - 1 y'@& / / $ + G ) )G / F ( / H Â&#x2026; +1

4 $ / 1 4 / 1 4 + +1 46

Z

aledwie dwa kroki â&#x20AC;&#x201C; mechaniczna regulacja pozycji koĹ&#x201E;cowych za pomocÄ&#x2026; Ĺ&#x203A;ruby oraz ustawienie szybkoĹ&#x203A;ci za pomocÄ&#x2026; obrotowych przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznikĂłw â&#x20AC;&#x201C; wystarczÄ&#x2026;, by przygotowaÄ&#x2021; moduĹ&#x201A; ELP do pracy. ProstÄ&#x2026; obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; gwarantujÄ&#x2026;: automatyczna regulacja prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci obrotowej, brak koniecznoĹ&#x203A;ci regulacji amortyzatorĂłw (napÄ&#x2122;d automatycznie reguluje proces hamowania) oraz proste sterowanie za pomocÄ&#x2026; sygnaĹ&#x201A;Ăłw cyfrowych, co oznacza, Ĺźe nie jest do niego konieczna wiedza mechatroniczna.

NIEZAWODNOĹ&#x161;Ä&#x2020; W DZIAĹ ANIU ModuĹ&#x201A; ELP firmy SCHUNK jest praktycznie bezawaryjny, co zapewnia jego solidnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i dĹ&#x201A;ugÄ&#x2026; ĹźywotnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;. Te atuty wynikajÄ&#x2026; m.in. z faktu, Ĺźe w urzÄ&#x2026;dzeniu nie ma amortyzatorĂłw, ktĂłre mogĹ&#x201A;y-

by zostaÄ&#x2021; uszkodzone lub wymagaÄ&#x2021; wymiany. Co istotne, istnieje moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zaplanowania cykli konserwacji.

PROSTOTA I WYGODA ELP moĹźe byÄ&#x2021; sterowany zewnÄ&#x2122;trznie poprzez magistralÄ&#x2122; lub bezpoĹ&#x203A;rednio za pomocÄ&#x2026; sygnaĹ&#x201A;Ăłw cyfrowych, dziÄ&#x2122;ki czemu uruchomienie i integracja z istniejÄ&#x2026;cymi systemami sÄ&#x2026; Ĺ&#x201A;atwe i moĹźna je wykonaÄ&#x2021; w krĂłtkim czasie. Sterowanie i zasilanie sÄ&#x2026; zintegrowane bezpoĹ&#x203A;rednio w urzÄ&#x2026;dzeniu, co znacznie ogranicza potrzebnÄ&#x2026; przestrzeĹ&#x201E; w szafie sterowniczej.

JEDEN MODUĹ â&#x20AC;&#x201C; WIELE PLUSĂ&#x201C;W Lista zalet moduĹ&#x201A;u liniowego ELP jest jednak znacznie dĹ&#x201A;uĹźsza. OprĂłcz wczeĹ&#x203A;niej wymienionych, naleĹźÄ&#x2026; do nich takĹźe m.in. takie cechy, jak:

.

4 /

12/2016

P R O M O C J A

61

RYNEK $ 0 K ) I + $ d 4 / $ 0 / G H ( ( ) 0G 1 4

+ + 1

K + d ) + / $ + /

! + ) + d / + ) 1 G ) HE /1 0 +

@ F d +1 F ( / H

* 1) /1 G / +1 d + / G / /1() $ G / / 0 ) + /

) / 0 )

0G d 10

4 $ + / / $ + G ) )G

+ /

0 %5 60" $ 78 # %"0 - (5 09 : -;"0"< "% = >6 9 60" $%: 9 $6 )> ! /1) 1 ) 0 / +1) /1 + +1 4 #! X 1 y'@&

5# "- ?@ #

5# "- J@ #

*(%$60Q "- %5%9%$6=

" +1 #! X 1 y'@& + ) ( 0 / ) / 1 ( + 9 4+1 0G 1 1 / 1 4 ) 0 K

& 0 ) )c /( + / + 4 + +1 4 #! X 1 y'@& + ) ( 0 / ) 1 / 1 4+1 ) 1 4 + !

" +1 #! X 1 y'@& / 1 / $ / ) + / / $ 1 4 /FH + +

1 K + 0

Fot. SCHUNK

" ) / 1 /1 / +/$ F ( ) 1/ + 41 / 1 4

62

/1() $ 0 /1 0 ) I + 0 / G ) / + $

! $ 0 F ) H / G + 4 / G / ) + ( +1 4

AUTOMATYKA

RYNEK

" 1 $G (1E / (G G / + + ) ( 0 4 ( / ) / H + ) +1 4 +

â&#x20AC;˘ 10 niezaleĹźnych prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci, zapewniajÄ&#x2026;cych duĹźÄ&#x2026; elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; doboru czasĂłw cykli, â&#x20AC;˘ wysoka precyzja â&#x20AC;&#x201C; solidna prowadnica Ĺ&#x201A;oĹźyskowa pozwala na wiÄ&#x2122;ksze obciÄ&#x2026;Ĺźenia i gwarantuje wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; we wszystkich pozycjach montaĹźowych (dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; powtĂłrzeĹ&#x201E; wynosi Âą0,01 mm), â&#x20AC;˘ bezobsĹ&#x201A;ugowoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, zapewniajÄ&#x2026;ca krĂłtkie czasy przestoju maszyny i niskie koszty eksploatacji, â&#x20AC;˘ kompaktowa budowa â&#x20AC;&#x201C; mniej konturĂłw zakĹ&#x201A;ĂłcajÄ&#x2026;cych, napÄ&#x2122;d bezpoĹ&#x203A;redni 24 V oraz zintegrowane w module funkcje kontroli i uczenia siÄ&#x2122;, â&#x20AC;˘ standardowe otwory montaĹźowe dla licznych kombinacji z innymi komponentami systemu moduĹ&#x201A;owego.

Warto takĹźe dodaÄ&#x2021;, Ĺźe funkcja samouczenia wbudowana w module ELP kompensuje bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dne konfiguracje prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci, poniewaĹź maksymalna moĹźliwa prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; jest obliczana dla kaĹźdego obciÄ&#x2026;Ĺźenia w procesie uczenia. PeĹ&#x201A;en proces uczenia trwa od dwĂłch do piÄ&#x2122;ciu cykli, przy czym juĹź od pierwszego cyklu zapewniona jest wydajna praca.

/W * /

" ) 1 / + HE d / $ + 1 +1H+ / # . + ) / 0 /

6 ! + ) 8 % 8=9=88 ! /

6 < = 88% - , < = = 9 - B 6 4 )6 +++6 6 4 )6

Fot. SCHUNK

R E K L A M A

12/2016

63

RYNEK

CYFROWY Ĺ AĹ&#x192;CUCH WARTOĹ&#x161;CI

2 6

RITTAL NA SPS IPC DRIVES Odkrywanie szans i praktycz 1 4 ) /1H % /+ G/ 1 4 / 1- +1 I 4 + H % $ 1 (1 ) + % 0 ) ( 6 2

/ / + $ 4 ! A! . 5 / 1 $ % ) ) /1

1 + / 0 /G + / E% (1 + +1) /1 E / 1 +1 4 /+ G/ I K1 + / 1 4 $ + /F / +1 46 12/2016

U

wagÄ&#x2122; skupiono gĹ&#x201A;Ăłwnie na bezpoĹ&#x203A;rednim i dĹ&#x201A;ugoterminowym poszukiwaniu rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;, zgodnie z hasĹ&#x201A;em firmy: â&#x20AC;&#x17E;Nasze kompetencje. Twoje korzyĹ&#x203A;ciâ&#x20AC;?. Przebojem targĂłw byĹ&#x201A; ponadto wirtualny spacer 3D po nowym Centrum InnowacyjnoĹ&#x203A;ci Rittal, ktĂłry pozwalaĹ&#x201A; niejako na Ĺźywo uczestniczyÄ&#x2021; w budowie aparatury sterowniczej i rozdzielczej 4.0, a takĹźe liczne produkty, w tym rozwiÄ&#x2026;zania chĹ&#x201A;odzenia do systemu szaf sterowniczych oraz do zastosowaĹ&#x201E; IT w przeP R O M O C J A

myĹ&#x203A;le. Podobnie jak w przypadku konstruowania maszyn, wyzwania napotkane podczas budowy aparatury rozdzielczej i sterowniczej sÄ&#x2026; ogromne: konstruktorzy muszÄ&#x2026; zwiÄ&#x2122;kszaÄ&#x2021; wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, konsekwentnie opracowywaÄ&#x2021; innowacyjne rozwiÄ&#x2026;zania, a takĹźe produkowaÄ&#x2021; i dostarczaÄ&#x2021; wyroby pod presjÄ&#x2026; czasu oraz optymalizacji kosztĂłw. Coraz bardziej docenia siÄ&#x2122; wiÄ&#x2122;c szanse, jakie stwarza kompleksowa cyfryzacja procesĂłw w myĹ&#x203A;l idei PrzemysĹ&#x201A;u 4.0. Na targach automatyki SPS IPC Drives firma Rittal przedsta65

RYNEK wiła potencjalne korzyści, jakie przynoszą w tym zakresie rozwiązania jej oraz siostrzanej firmy Eplan.

Na wielkopowierzchniowej ścianie prezentacyjnej przedstawiono perspektywy, jakie otwiera cyfrowy łańcuch wartości w inżynierii.

Zobrazowana została synergia oprogramowania, danych i konfiguracji Rittal oraz Eplan, osiągnięta dzięki inteligentnym rozwiązaniom. Pokazano współdziałanie poszczególnych narzędzi i sposób zwiększania efektywności procesów inżynieryjnych.

Zakres rozwiązań jest bardzo szeroki: od oprogramowania narzędziowego, przez inżynierię i projektowanie Eplan Electric P8, Eplan Pro Panel, Thermal Design Integration (TDI), Rittal Power Engineering i Rittal Therm, a także portale z danymi CAD/CAE (Eplan Data Portal, Partcommunity), aż po narzędzia konfiguracyjne i diagnostyczne – jak nowy Rittal Configuration System i nowy program RiDiag – oraz różne cyfrowe narzędzia wyboru i sklep internetowy Rittal. Odwiedzający stoisko targowe mogli m.in. samodzielnie skonfigurować szafę sterowniczą lub w mgnieniu oka obliczyć on-line oszczędność energii, którą mogą uzyskać dzięki nowym klimatyzatorom Blue e+.

KONSTRUOWANIE SZAF STEROWNICZYCH 4.0 W 3D Kolejną atrakcją targów była wizualizacja VR nowego Centrum Innowacyjności Rittal, które zostało otwarte w sierpniu 2016 r. w Haiger w Hesji. Wyposażeni w okulary 3D zwiedzający mogli odbyć wirtualny spacer po hali o powierzchni 1200 m2 i spojrzeć z zupełnie innej perspektywy na łańcuchy tworzenia w budowie aparatury sterowniczej i rozdzielczej 4.0. Celem Centrum Innowacyjności Rittal jest opracowywanie wspólnie z klientami i partnerami nowych rozwiązań i stałe dostosowywanie produktów do wymagań rynku.

Niektóre z nowości Rittal Automation Systems, jak centrum obróbkowe do szaf sterowniczych Perforex BC, półautomaty do szybkiego konfekcjonowania kabli oraz narzędzia ręczne, można było wypróbować bezpośrednio na targach.

Ponadto zaprezentowano Eplan Smart Wiring – cyfrowe narzędzie do projektowania, ułatwiające okablowywanie płyt montażowych.

SKOKOWE ZWIĘKSZANIE WYDAJNOŚCI PRODUKCJI Targi SPS IPC Drives były również okazją do zaprezentowania licznych

atrakcji produktowych z zakresu mechaniki, klimatyzacji, zasilania i IT. Firma Rittal przedstawiła możliwości skokowego zwiększenia wydajności produkcji dzięki technologii systemowej, która ułatwia montaż szaf sterowniczych, a w rezultacie umożliwia uzyskanie oszczędności czasu i redukcji kosztów. Efektywne energetycznie i umożliwiające komunikację rozwiązania spełniają także wytyczne dotyczące niskiego zużycia energii oraz wymagania środowiska Przemysłu 4.0.

Do wspomnianych atrakcji należała opracowana specjalnie z myślą o całkowitym oświetleniu szafy sterowniczej lampa systemowa LED. Dzięki energooszczędnej i wysokowydajnej technologii LED do 1200 lumenów oraz możliwościom wygodnego podłączania i montażu na całym świecie firma Rittal wyznacza nowe standardy. Innowacyjne detale, jak soczewki Fresnela i uproszczona technika podłączeniowa, gwarantują optymalne oświetlenie w szafie i znacznie ułatwiają wykonanie zadań instalacyjnych.

Na targach po raz pierwszy została również przedstawiona lampa o wydajności świetlnej 600 lumenów do zastosowań w szafach sterowniczych

Nasze kompetencje Twoje korzysci.

ENCLOSURES

66

POWER DISTRIBUTION

CLIMATE CONTROL

AUTOMATYKA

2 6

RYNEK TS 8 oraz lampa o wydajnoĹ&#x203A;ci Ĺ&#x203A;wietlnej 400 lumenĂłw do obudĂłw sterowniczych Kompakt. NastÄ&#x2122;pnÄ&#x2026; prezentowanÄ&#x2026; przez Rittal atrakcjÄ&#x2026; byĹ&#x201A; prototyp zintegrowanego systemu chĹ&#x201A;odzenia. RozwiÄ&#x2026;zanie to Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czy w sobie zalety systemu szaf sterowniczych TS 8 i najnowszej technologii chĹ&#x201A;odniczej. Ponadto firma przedstawiĹ&#x201A;a nowÄ&#x2026; generacjÄ&#x2122; klimatyzatorĂłw Blue e+. W przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci urzÄ&#x2026;dzenia bÄ&#x2122;dzie moĹźna wyposaĹźyÄ&#x2021; w nowe interfejsy komunikacyjne, dziÄ&#x2122;ki czemu zostanÄ&#x2026; dostosowane do przyszĹ&#x201A;ych wymaĹ&#x201E; PrzemysĹ&#x201A;u 4.0. Otwiera to nowe moĹźliwoĹ&#x203A;ci redukowania kosztĂłw pracy, jak Asset Management, Condition Monitoring i Predictive Maintenance. Inna korzyĹ&#x203A;Ä&#x2021;, ktĂłrÄ&#x2026; moĹźna uzyskaÄ&#x2021; dziÄ&#x2122;ki tym urzÄ&#x2026;dzeniom, to nawet do 75% niĹźsze zuĹźycie energii w porĂłwnaniu ze zwykĹ&#x201A;ymi produktami.

Rittal poszerzyĹ&#x201A; ponadto swojÄ&#x2026; ofertÄ&#x2122; efektywnej klimatyzacji szaf sterowniczych o nowÄ&#x2026; generacjÄ&#x2122; wentylatorĂłw dachowych. Ta nowoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, poza wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; wydajnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; (do 1000 m3/h powietrza), wyróşnia siÄ&#x2122; takĹźe duĹźÄ&#x2026; elastycznoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;, prostym montaĹźem i stopniem ochrony IP55.

Co wiÄ&#x2122;cej, zastosowanie technologii EC umoĹźliwia efektywnÄ&#x2026; energetycz-

nie i wysokowydajnÄ&#x2026; klimatyzacjÄ&#x2122; szaf sterowniczych. OdwiedzajÄ&#x2026;cy mogli przetestowaÄ&#x2021; sposĂłb montaĹźu wentylatora dachowego na stoisku targowym Rittal.

waÄ&#x2021; zarĂłwno fizyczny, jak i widoczny od strony systemu przebieg scenariusza awaryjnego.

IT PRZYSTÄ&#x2DC;PNE JAK NIGDY DOTÄ&#x201E;D

W trakcie targĂłw SPS IPC Drives firma Eplan Software&Service, wspĂłlnie z siostrzanÄ&#x2026; firmÄ&#x2026; Cideon (w hali 6, stoisko 210) zaprezentowaĹ&#x201A;a innowacyjne rozwiÄ&#x2026;zania zwiÄ&#x2122;kszajÄ&#x2026;ce efektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w inĹźynierii. GĹ&#x201A;Ăłwnym tematem byĹ&#x201A; ponownie â&#x20AC;&#x17E;House of Mechatronicsâ&#x20AC;?, a jego elementem byĹ&#x201A;a prezentacja mechatronicznej platformy komunikacyjnej i informacyjnej Syngineer. Przedstawione zostaĹ&#x201A;y rĂłwnieĹź inne atrakcje technologiczne â&#x20AC;&#x201C; platforma Eplan 2.6, Eplan Smart Wiring do okablowywania szaf sterowniczych i Sneak Preview â&#x20AC;&#x201C; do projektowania ukĹ&#x201A;adĂłw automatyki.

Cyfryzacja procesĂłw produkcyjnych sprawia, Ĺźe generowana jest duĹźa iloĹ&#x203A;Ä&#x2021; bardzo wraĹźliwych danych. Ĺ&#x161;redniej wielkoĹ&#x203A;ci firmy, ktĂłre chcÄ&#x2026; zrealizowaÄ&#x2021; infrastrukturÄ&#x2122; IT tylko w trzech lub czterech szafach, takĹźe potrzebujÄ&#x2026; Ĺ&#x201A;atwego w instalowaniu i niedrogiego w eksploatacji, bezawaryjnego Ĺ&#x203A;rodowiska IT. Firma Rittal przedstawiĹ&#x201A;a na targach szybkie i proste w realizacji rozwiÄ&#x2026;zania IT do wszystkich obszarĂłw zastosowaĹ&#x201E; â&#x20AC;&#x201C; od szaf z dopasowanym chĹ&#x201A;odzeniem, przez sejfy, aĹź po caĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciowe rozwiÄ&#x2026;zanie kontenerowe dla centrĂłw danych.

WĹ&#x203A;rĂłd przedstawionych atrakcji produktowych IT byĹ&#x201A;y rĂłwnieĹź: szafa TSÂ IT, klimatyzatory IT oraz Micro Data Center. WÂ ramach prezentacji na Ĺźywo bezpiecznego dziaĹ&#x201A;ania systemu monitorujÄ&#x2026;cego IT, po naciĹ&#x203A;niÄ&#x2122;ciu przycisku nastÄ&#x2122;powaĹ&#x201A;a symulowana awaria obiegu chĹ&#x201A;odniczego. DziÄ&#x2122;ki temu odwiedzajÄ&#x2026;cy mogli obserwo-

SMART ENGINEERING W EPLAN

RITTAL Sp. z o.o.

6 & ) + ) + ; 02-255 Warszawa

6 :78 8< 88 +++6

6

R E K L A M A

System szaf TS 8 Genialnie proste, kompletnie symetryczne i opatentowane na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie â&#x20AC;&#x201C; to wpĹ&#x201A;ynÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;o na sukces rozwiÄ&#x2026;zania, ktĂłre sprawdziĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; do tej pory w ponad 10 milionach zastosowaĹ&#x201E; we wszystkich branĹźach.

Dowiedz siÄ&#x2122; wiÄ&#x2122;cej!

Konfigurator TS 8 dostÄ&#x2122;pny pod adresem: http://www.rittal.com/de_de/ts8/

L

IT INFRASTRUCTURE

12/2016

SOFTWARE & SERVICES

67

RYNEK

FLICKERING

A TECHNOLOGIA LED ZASILACZ WSPĂ&#x201C;Ĺ PRACUJÄ&#x201E;CY Z TECHNOLOGIÄ&#x201E; SLOW MOTION NiektĂłre programy telewizyjne, /+ / / +1 / + % G / H + + 0 ) H 2 y.% / /1

0G /+6 4 $ F +

% ) K + ) / + ) 0 ) + /1 4

+ + K1 /+ % + 4+1 / / $ +6 4 $ +1 $ + 0 0 ) H H+ % / 1 / d + K + $ / 6 * 1) /1( K / / $ 1

$ / $ 6

Robert Augustynowicz

W

dobie powszechnego dostÄ&#x2122;pu do Internetu i naziemnej telewizji cyfrowej uczestnictwo w wydarzeniach sportowych nie wiÄ&#x2026;Ĺźe siÄ&#x2122; z koniecznoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; przebywania na stadionie â&#x20AC;&#x201C; wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; relacji moĹźna obejrzeÄ&#x2021; w domowym zaciszu na ekranie telewizora, a co wiÄ&#x2122;cej â&#x20AC;&#x201C; w doskonaĹ&#x201A;ej jakoĹ&#x203A;ci, ktĂłrÄ&#x2026; gwarantujÄ&#x2026; nowoczesne technologie.

SLOW MOTION A ZJAWISKO MIGOTANIA W zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od systemu nadawania, liczba klatek na sekundÄ&#x2122; (fps â&#x20AC;&#x201C; frames per second) podczas transmisji obrazu jest róşna i moĹźe wynosiÄ&#x2021; 24, 25, 30, 50 lub 60 fps. Aby uzyskaÄ&#x2021; dobre efekty technologii slow motion, naleĹźy znacznie zwiÄ&#x2122;kszyÄ&#x2021; liczbÄ&#x2122; klatek â&#x20AC;&#x201C; do 300 fps lub wiÄ&#x2122;cej. Przy tak szybkich zapisach duĹźe znaczenie odgrywa rĂłwnomiernoĹ&#x203A;Ä&#x2021; oĹ&#x203A;wietlenia w czasie â&#x20AC;&#x201C; kaĹźda kolejna klatka nie moĹźe znaczÄ&#x2026;co róşniÄ&#x2021; siÄ&#x2122; jasnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; od poprzedniej. W innym przypadku powstaje bardzo nieprzyjemny dla wzroku efekt migotania â&#x20AC;&#x201C; tzw. flickering.

Kluczem do zagwarantowania wysokiej jakoĹ&#x203A;ci obrazu w tej technologii jest zapewnienie staĹ&#x201A;ego strumienia Ĺ&#x203A;wietlnego.

W tradycyjnym systemie oĹ&#x203A;wietlenia na stadionie sportowym stosuje siÄ&#x2122; lampy metalohalogenkowe, ktĂłre sÄ&#x2026; doĹ&#x203A;Ä&#x2021; energochĹ&#x201A;onne. Bardzo dobrÄ&#x2026; alternatywÄ&#x2026; sÄ&#x2026; natomiast ĹşrĂłdĹ&#x201A;a Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;a bazujÄ&#x2026;ce na diodach LED â&#x20AC;&#x201C; poza oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; energii zapewniajÄ&#x2026; one dodatkowo opcjÄ&#x2122; Ĺ&#x203A;ciemniania i rĂłwnomierne rozproszenie

Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;a oraz charakteryzujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; dobrym wspĂłĹ&#x201A;czynnikiem oddawania barw (CRI > 80).

ZASILACZE MEAN WELL A TÄ&#x2DC;TNIENIA PRÄ&#x201E;DU Zgodnie z wymogami Europejskiej Unii ZwiÄ&#x2026;zkĂłw PiĹ&#x201A;karskich UEFA uĹ&#x203A;redniony wspĂłĹ&#x201A;czynnik migotania (dla technologii slow motion â&#x20AC;&#x201C; 300 fps) nie powinien przekraczaÄ&#x2021; 5% dla stadionĂłw klasy A (w tym rĂłwnieĹź Elite), 12% â&#x20AC;&#x201C; klasy B oraz 20% â&#x20AC;&#x201C; klasy C. WartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wspĂłĹ&#x201A;czynnika migotania zaleĹźy w duĹźej mierze od tÄ&#x2122;tnieĹ&#x201E; prÄ&#x2026;du zasilacza. OczywiĹ&#x203A;cie najkorzystniej byĹ&#x201A;oby, gdyby prÄ&#x2026;d wyjĹ&#x203A;ciowy miaĹ&#x201A; staĹ&#x201A;Ä&#x2026; wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, jak przedstawiono na wykresie, jednak w rzeczywistoĹ&#x203A;ci jest to prÄ&#x2026;d o ksztaĹ&#x201A;cie zbliĹźonym do sinusoidy, a wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; amplitudy zaleĹźy od sposobu wykonania zasilacza. WartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; tÄ&#x2122;tnieĹ&#x201E; prÄ&#x2026;du przedstawiono we wzorze na grafice, gdzie oznaczenia â&#x20AC;&#x17E;Imaxâ&#x20AC;? i â&#x20AC;&#x17E;Iminâ&#x20AC;? odpowiadajÄ&#x2026; odpowiednio maksymalnej oraz minimalnej wartoĹ&#x203A;ci prÄ&#x2026;du wyjĹ&#x203A;ciowego.

Innym sposobem zmniejszenia efektu migotania jest zastosowa-

F G / + /1 ) $ H+

68

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

RYNEK MODEL

HLG-320H-C700

HLG-320H-C1050

HLG-320H-C1400

HLG-320H-C1750

PrÄ&#x2026;d znamionowy

700 mA

1050 mA

1400 mA

1750 mA

Moc znamionowa

299,6 W

320,25 W

320,6 W

320,25 W

Zakres napiÄ&#x2122;Ä&#x2021; ze staĹ&#x201A;ym prÄ&#x2026;dem wyjĹ&#x203A;ciowym

214â&#x20AC;&#x201C;428 V

152â&#x20AC;&#x201C;305 V

114â&#x20AC;&#x201C;229 V

91â&#x20AC;&#x201C;183 V

NapiÄ&#x2122;cie wyjĹ&#x203A;ciowe bez obciÄ&#x2026;Ĺźenia

435 V

311 V

234 V

187 V

regulowany dla modeli w wersji â&#x20AC;&#x17E;Aâ&#x20AC;? (za pomocÄ&#x2026; wbudowanego potencjometru) Zakres regulacji prÄ&#x2026;du 350â&#x20AC;&#x201C;700 mA

525â&#x20AC;&#x201C;1050 mA

TÄ&#x2122;tnienia prÄ&#x2026;du

700â&#x20AC;&#x201C;1400 mA

875â&#x20AC;&#x201C;1750 mA

5% max

2 6 )

1)

F G / / y# 9: 8y9

nie zasilania wielofazowego. W tym przypadku uzyskujemy zmniejszony wspĂłĹ&#x201A;czynnik migotania, mimo Ĺźe nie sÄ&#x2026; zmniejszane tÄ&#x2122;tnienia prÄ&#x2026;du.

Parametr okreĹ&#x203A;lajÄ&#x2026;cy tÄ&#x2122;tnienia prÄ&#x2026;du wyjĹ&#x203A;ciowego (tabela, ostatni wiersz) dotyczy zasilaczy przeznaczonych do bezpoĹ&#x203A;redniego podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia z diodami LED, a wiÄ&#x2122;c serii staĹ&#x201A;oprÄ&#x2026;dowych. Za przykĹ&#x201A;ad mogÄ&#x2026; posĹ&#x201A;uĹźyÄ&#x2021; modele Mean Well HLG-320H-C, ktĂłrych dane przedstawiono w tabeli.

PODSUMOWANIE W celu uzyskania dobrych efektĂłw technologii slow motion niezbÄ&#x2122;dne jest zachowanie staĹ&#x201A;ego poziomu oĹ&#x203A;wietlenia. Zasilacz jest wĂłwczas jednym z kluczowych elementĂłw, od ktĂłrych zaleĹźy wspĂłĹ&#x201A;czynnik migotania, a tym samym efekty wizualne.

Zasilacze Mean Well speĹ&#x201A;niajÄ&#x2026; najbardziej rygorystyczne kryteria, dziÄ&#x2122;ki czemu mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; stosowane do oĹ&#x203A;wietlenia stadionĂłw w klasie Elite i A â&#x20AC;&#x201C; czyli wszÄ&#x2122;dzie tam, gdzie rozgrywane

sÄ&#x2026; finaĹ&#x201A;y ligi mistrzĂłw UEFA. W Polsce urzÄ&#x2026;dzenia moĹźna nabyÄ&#x2021; za poĹ&#x203A;rednictwem autoryzowanego dystrybutora marki Mean Well â&#x20AC;&#x201C; firmy Elmark Automatyka.

Robert Augustynowicz ELMARK AUTOMATYKA Sp. z o.o.

6 @ + / <% 8=98 = * / + 9*

6 : > : % - , : > :< 9 )B )6 6 +++6 )6 6

R E K L A M A

PrzemysĹ&#x201A;owy Instytut Automatyki i PomiarĂłw Al. Jerozolimskie 202 02-486 Warszawa Oferta PrzemysĹ&#x201A;owa tel. 22 874 01 94 fax 22 874 02 16 e-mail: marketing@piap.pl www.przemysl.piap.pl

PARTNER W ROBOTYZACJI

Centrum Szkoleniowe tel. 22 874 02 23 e-mail: cspiap@piap.pl

Zrobotyzowane stanowisko spawalnicze w spĂłĹ&#x201A;ce Metal Fach

Zrobotyzowany system do wizyjnej kontroli wykonania skrzyĹ&#x201E; biegĂłw w spĂłĹ&#x201A;ce Eaton Truck Components

Zrobotyzowany system do spawania robotem w Meden Inmed

Zrobotyzowany system paletyzacji butelek w spĂłĹ&#x201A;ce Bosman Browar

Zrobotyzowany system paletyzacji listew w spĂłĹ&#x201A;ce Intemo

Zrobotyzowany system spawania chĹ&#x201A;odnic w spĂłĹ&#x201A;ce Valeo Autosystemy

Zrobotyzowany system zaĹ&#x201A;adunku karuzeli mostkownicy w spĂłĹ&#x201A;ce Philips Lighting Poland

WYDARZENIA

AUTOMATYKA

W UTRZYMANIU RUCHU KONFERENCJA GT AUTOMATION Pierwsza edycja konferen 0 Â&#x2018;

1) + K( utrzymania ruchuâ&#x20AC;?, ktĂłra od(1 F 8 7 Â&#x201C; / ) 87< 6 + & 4% /$ / =8 / ) +6 ) / $ / + / / ) )G X F

(1 ) G ) /0G +1 1 + /1 + 0 + /1 4 + /+ G/ I / / )

1/ 0 ) 0 6 Katarzyna Jakubek

70

D

wudniowa konferencja pod patronatem merytorycznym Politechniki Ĺ&#x161;wiÄ&#x2122;tokrzyskiej byĹ&#x201A;a adresowana przede wszystkim do dyrektorĂłw i pracownikĂłw sĹ&#x201A;uĹźb utrzymania ruchu z róşnych branĹź przemysĹ&#x201A;u.

W pierwszym dniu spotkania przedstawiciele kadry naukowej kieleckiej uczelni zaprezentowali dwa referaty z zakresu robotyki przemysĹ&#x201A;owej.

Inauguracyjny referat, zatytuĹ&#x201A;owany â&#x20AC;&#x17E;Zastosowanie systemĂłw wizyjnych w robotyceâ&#x20AC;?, wygĹ&#x201A;osiĹ&#x201A; dr inĹź. JarosĹ&#x201A;aw Zwierzchowski, ktĂłry zainteresowaĹ&#x201A; uczestnikĂłw prowadzonymi na Politechnice Ĺ&#x161;wiÄ&#x2122;tokrzyskiej badaniami z zakresu algorytmĂłw wykorzystywanych do pomiarĂłw za pomocÄ&#x2026; systemĂłw wizyjnych. W czasie prezentacji przedstawiĹ&#x201A; na przykĹ&#x201A;adach wybranych aplikacji gĹ&#x201A;Ăłwne algorytmy wykrywania obiektĂłw przez systemy wizyjne, w tym Mean-Shift Based Tracking Method, Connencted Components Method, Edge Detector Method i Optical Flow Method. Przedstawiono rĂłwnieĹź zrobotyzowane stanowisko do przenoszenia elementĂłw kulistych z robotem IRB 1600 firmy KUKA. System wizyjny zamontowany na stano-

wisku umoşliwia wyszukanie obiektów na platformie i przeniesienie ich we wskazane miejsce.

Z kolei Krzysztof Borkowski przybliĹźyĹ&#x201A; zastosowania systemĂłw wizyjnych w przemyĹ&#x203A;le i przedstawiĹ&#x201A; przykĹ&#x201A;ad wykorzystania rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; tego typu opracowanych na Politechnice Ĺ&#x161;wiÄ&#x2122;tokrzyskiej. ByĹ&#x201A; nim Ĺ&#x201A;azik marsjaĹ&#x201E;ski Impuls, ktĂłry zajÄ&#x2026;Ĺ&#x201A; drugie miejsce w tegorocznej â&#x20AC;&#x201C; trzeciej â&#x20AC;&#x201C; edycji Europejskich ZawodĂłw RobotĂłw MarsjaĹ&#x201E;skich ERC. ZaĹ&#x201A;ogi musiaĹ&#x201A;y zaprojektowaÄ&#x2021; i zbudowaÄ&#x2021; Ĺ&#x201A;aziki, ktĂłre podczas zawodĂłw sprawdziĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; w dziaĹ&#x201A;aniach symulujÄ&#x2026;cych eksploracjÄ&#x2122; Marsa.

Tematem drugiej prezentacji naukowej, przedstawionej przez dr. inĹź. PawĹ&#x201A;a Ĺ askiego, byĹ&#x201A;y roboty i manipulatory rĂłwnolegĹ&#x201A;e. W swoim wystÄ&#x2026;pieniu prelegent skupiĹ&#x201A; siÄ&#x2122; na kompleksowym przedstawieniu rodzajĂłw robotĂłw rĂłwnolegĹ&#x201A;ych, historii ich powstania oraz najwaĹźniejszych obszarach zastosowaĹ&#x201E;, zarĂłwno w przemyĹ&#x203A;le, jak i w rozwiÄ&#x2026;zaniach typowo komercyjnych.

Roboty rĂłwnolegĹ&#x201A;e znajdujÄ&#x2026; zastosowanie w takich branĹźach jak przemysĹ&#x201A; lotniczy i motoryzacyjny, a takĹźe w medycynie. MogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; wykorzystywane zaAUTOMATYKA

WYDARZENIA rĂłwno jako np. pozycjonery anten satelitarnych, jak i w postaci symulatorĂłw (np. symulator lotu helikopterem). RozwiÄ&#x2026;zania te stosuje siÄ&#x2122; rĂłwnieĹź m.in we frezarkach, walcarkach, giÄ&#x2122;tarkach czy drukarkach 3D. W przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci rozwĂłj robotĂłw rĂłwnolegĹ&#x201A;ych bÄ&#x2122;dzie szedĹ&#x201A; w kierunku rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; hybrydowych.

PREZENTACJE PARTNERSKIE

PRAKTYCZNE ZAGADNIENIA W drugim dniu konferencji jej uczestnicy mogli wziÄ&#x2026;Ä&#x2021; udziaĹ&#x201A; w warsztatach

prowadzonych przez reprezentantĂłw firm partnerskich. Pierwszy z nich zrealizowaĹ&#x201A; BartĹ&#x201A;omiej Besz z firmy Turck, ktĂłry zaprezentowaĹ&#x201A; system RFID Argee sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026;cy do zarzÄ&#x2026;dzania majÄ&#x2026;tkiem produkcyjnym. W trakcie kolejnego warsztatu Ĺ ukasz Matuszewski z firmy Kubler przedstawiĹ&#x201A; uczestnikom praktyczne rozwiÄ&#x2026;zania z obszaru enkoderĂłw inkrementalnych oraz absolutnych SSI, jak rĂłwnieĹź nowe enkodery z protokoĹ&#x201A;em Profibus. ZajÄ&#x2122;cia z zakresu kontroli i bezpieczeĹ&#x201E;stwa prasy mechanicznej przy wykorzystaniu krzywki elektronicznej przeprowadziĹ&#x201A; Grzegorz Golan z firmy Pilz, zaĹ&#x203A; ostatni warsztat â&#x20AC;&#x201C; Piotr Simlat z firmy Pepperl+Fuchs, ktĂłry przedstawiĹ&#x201A; uczestnikom Ĺ&#x203A;rodowisko PACTware dla urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; IO-Link.

PODSUMOWANIE Kielecka konferencja byĹ&#x201A;a jednym z pierwszych wydarzeĹ&#x201E; o charakterze technicznym organizowanych w tym regionie kraju i spotkaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; z duĹźym zainteresowaniem. Liczne dyskusje miÄ&#x2122;dzy uczestnikami i partnerami dowiodĹ&#x201A;y, Ĺźe poruszana tematyka byĹ&#x201A;a bardzo ciekawa. Kolejna konferencja z tego cyklu odbÄ&#x2122;dzie siÄ&#x2122; w przyszĹ&#x201A;ym roku.

Organizator wydarzenia, firma GT Automation, od kilku lat dziaĹ&#x201A;a na rynku automatyki przemysĹ&#x201A;owej, gĹ&#x201A;Ăłwnie w wojewĂłdztwach Ĺ&#x203A;wiÄ&#x2122;tokrzyskim i podkarpackim. Kluczowymi obszarami dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E; firmy jest dystrybucja komponentĂłw automatyki i pneumatyki oraz ich serwis, jak rĂłwnieĹź integracja systemĂłw.

Katarzyna Jakubek ' " S&

2 6

Po wystÄ&#x2026;pieniach przedstawicieli Politechniki Ĺ&#x161;wiÄ&#x2122;tokrzyskiej przyszedĹ&#x201A; czas na prelekcje partnerĂłw. PierwszÄ&#x2026; prezentacjÄ&#x2122; poprowadziĹ&#x201A; Ĺ ukasz Matuszewski z firmy Kubler, ktĂłry przedstawiĹ&#x201A; najnowsze rozwiÄ&#x2026;zania firmy, m.in. seriÄ&#x2122; enkoderĂłw Sendix, gamÄ&#x2122; produktĂłw technologii liniowej Limes i seriÄ&#x2122; licznikĂłw Codix. WĹ&#x203A;rĂłd prezentowanych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; uwagÄ&#x2122; przykuĹ&#x201A;y enkodery z EtherNet/IP oraz nowe rozwiÄ&#x2026;zania do stref ATEX, liniaĹ&#x201A;y magnetyczne absolutne i moduĹ&#x201A;y bezpieczeĹ&#x201E;stwa do aplikacji z enkoderami.

NastÄ&#x2122;pna prezentacja naleĹźaĹ&#x201A;a do firmy TheusLED. JarosĹ&#x201A;aw Krawczyk przybliĹźyĹ&#x201A; uczestnikom profil spĂłĹ&#x201A;ki, ktĂłra jest polskim producentem systemĂłw oĹ&#x203A;wietlenia przemysĹ&#x201A;owego skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;cego siÄ&#x2122; z opraw LED i zaawansowanej automatyki. Mimo Ĺźe oprawy LED z peĹ&#x201A;nymi systemami mogÄ&#x2026; generowaÄ&#x2021; oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci energetyczne na poziomie powyĹźej 50%, efektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; energetyczna w halach i magazynach wysokiego skĹ&#x201A;adowania wciÄ&#x2026;Ĺź stanowi spore wyzwanie.

KolejnÄ&#x2026; prelekcjÄ&#x2122; wygĹ&#x201A;osiĹ&#x201A; Piotr Simlat z firmy Pepperl+Fuchs. PrzedstawiĹ&#x201A; on rozwiÄ&#x2026;zania z zakresu nowych czujnikĂłw indukcyjnych z me-

talowym czoĹ&#x201A;em, ktĂłre mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; stosowane w wysokiej temperaturze â&#x20AC;&#x201C; do +250 °C â&#x20AC;&#x201C; i sÄ&#x2026; odporne na warunki istniejÄ&#x2026;ce w polach spawalniczych. Przedstawiona zostaĹ&#x201A;a rĂłwnieĹź technologia WIS do bezprzewodowej wymiany informacji oraz nowa seria czujnikĂłw fotoelektrycznych R100, R101 i R103.

Artur GintyĹ&#x201A;Ĺ&#x201A;o z firmy Norres zaprezentowaĹ&#x201A; zastosowanie wÄ&#x2122;Ĺźy przemysĹ&#x201A;owych Norres w róşnych gaĹ&#x201A;Ä&#x2122;ziach przemysĹ&#x201A;u. Firma jest niemieckim producentem wÄ&#x2122;Ĺźy technicznych, systemĂłw wÄ&#x2122;Ĺźy oraz produktĂłw z tworzyw sztucznych i oferuje zarĂłwno rozwiÄ&#x2026;zania standardowe, jak i tworzone specjalnie na zamĂłwienie klienta.

WystÄ&#x2026;pienie przedstawiciela firmy Pilz Mariusza Cybuli przybliĹźyĹ&#x201A;o uczestnikom konferencji najwaĹźniejsze aspekty dotyczÄ&#x2026;ce bezpieczeĹ&#x201E;stwa maszyn. Poruszono kwestiÄ&#x2122; tworzenia nowych dyrektyw i odpowiedzialnoĹ&#x203A;ci za ich wdraĹźanie â&#x20AC;&#x201C; na producencie spoczywa odpowiedzialnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; za dostosowanie maszyn do wymagaĹ&#x201E; dyrektywy maszynowej, natomiast uĹźytkownik ma obowiÄ&#x2026;zek dostosowaÄ&#x2021; je do wymagaĹ&#x201E; dyrektywy narzÄ&#x2122;dziowej.

OstatniÄ&#x2026; prezentacjÄ&#x2122; w pierwszym dniu wygĹ&#x201A;osiĹ&#x201A; Piotr Glinka z firmy Turck, ktĂłry w zwiÄ&#x2026;zku z jubileuszem 15-lecia spĂłĹ&#x201A;ki w Polsce podsumowaĹ&#x201A; najwaĹźniejsze wydarzenia oraz najciekawsze projekty, jakie firma zrealizowaĹ&#x201A;a w ostatnich latach.

12/2016

71

WYDARZENIA

NOWA GENERACJA

ROZWIÄ&#x201E;ZAĹ&#x192; NIDAYS 2016 @A. 1 0 / G ) - 0G 4 / G H+ F G 1

0G 1 / ) 9 +1 6 * ) +1 / ( ) =88 K1 + / + ) + ) ) 4% / 0G 1 4 K / / 1 / 1 %

1/ 0 / / ) ) 0F% K ( 1)F /1 $ 1)F 1) F% (1 + E /1 / HE 1 + +1 4 / / + E 0 ) + / + K 6 Sylwia Batorska

W

 bieĹźÄ&#x2026;cym roku konferencja NIDays odbyĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; w dniu 11 paĹşdziernika w hotelu Marriott w Warszawie. Organizator, firma National Instruments jak zwykle zadbaĹ&#x201A;a o kompleksowÄ&#x2026; prezentacjÄ&#x2122; najnowszych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; i trendĂłw z dziedziny pomiarĂłw, automatyki oraz inteligentnych systemĂłw sterowania i akwizycji danych. W konferencji uczestniczyĹ&#x201A;o wielu przedstawicieli Ĺ&#x203A;rodowiska technicznego i naukowego â&#x20AC;&#x201C; w programie znalazĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; prezentacje wygĹ&#x201A;aszane przez specjalistĂłw z caĹ&#x201A;ego Ĺ&#x203A;wiata.

Podczas NIDays, w ramach kilku Ĺ&#x203A;cieĹźek tematycznych, eksperci reprezentujÄ&#x2026;cy róşne gaĹ&#x201A;Ä&#x2122;zie przemysĹ&#x201A;u oraz pracownicy akademiccy przedstawili swoje najciekawsze rozwiÄ&#x2026;zania opracowane za pomocÄ&#x2026; narzÄ&#x2122;dzi do graficznego projektowania systemĂłw.

Jednym z wielu punktĂłw programu tegorocznego wydarzenia byĹ&#x201A;y prezentacje na temat wspĂłĹ&#x201A;czesnych trendĂłw

! / 0 + + / 0G % 4 " 1 % 4 - - --% c " ) $ * +

72

w przemyĹ&#x203A;le. Mike Watts przedstawiciel National Instruments (NI) omĂłwiĹ&#x201A; zmiany, ktĂłre wpĹ&#x201A;ynÄ&#x2026; na przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; branĹźy zautomatyzowanych testĂłw. WyróşniĹ&#x201A; piÄ&#x2122;Ä&#x2021; technologii usprawniajÄ&#x2026;cych zautomatyzowane testy, do ktĂłrych naleĹźÄ&#x2026; znaczne udoskonalenia procesorĂłw, szybkich interfejsĂłw komunikacji, konwerterĂłw danych, ukĹ&#x201A;adĂłw FPGA oraz zarzÄ&#x2026;dzania analogowym Big Data.

Wprowadzanie tych usprawnieĹ&#x201E; skutkuje modyfikacjÄ&#x2026; zadaĹ&#x201E; stawianych inĹźynierom testowania. WykorzystujÄ&#x2026;c je w odpowiedni sposĂłb inĹźynierowie mogÄ&#x2026; obniĹźaÄ&#x2021; koszty i czas testĂłw aby wypracowaÄ&#x2021; przewagÄ&#x2122; swojej firmy nad konkurencjÄ&#x2026;.

W czasie konferencji, przedstawiciele NI po raz pierwszy zaprezentowali oprogramowanie systemĂłw kontrolno-pomiarowych nowej generacji. DuĹźym zainteresowaniem uczestnikĂłw konferencji cieszyĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; prezentacje wdroĹźeĹ&#x201E; â&#x20AC;&#x201C; m.in. testowanie komponentĂłw samochodowych, prototypowanie proto-

! / 0 + + / 0G % + / ) 0 + G 1 + / 1H + 4 $

AUTOMATYKA

WYDARZENIA

2 6 @ A

koĹ&#x201A;Ăłw komunikacji, pomiary parametrĂłw ukĹ&#x201A;adĂłw elektromechanicznych, sterowanie maszynami i wiele innych.

WĹ&#x203A;rĂłd najciekawszych produktĂłw i technologii omawianych w czasie konferencji byĹ&#x201A;y miÄ&#x2122;dzy innymi systemy deterministycznych sieci opartych na protokole Ethernet (Time-Sensitive Networking), oprogramowanie do predykcyjnego utrzymania ruchu obiektĂłw wirujÄ&#x2026;cych (NI InsightCM) czy wektorowy transceiver sygnaĹ&#x201A;Ăłw, charakteryzujÄ&#x2026;cy siÄ&#x2122; pasmem przenoszenia o szerokoĹ&#x203A;ci 1 GHz i programowalnym ukĹ&#x201A;adem FPGA, pozwalajÄ&#x2026;cym na bezpoĹ&#x203A;redniÄ&#x2026; implementacjÄ&#x2122; wĹ&#x201A;asnych algorytmĂłw DSP. W sekcji wystawienniczej, licznie odwiedzanej przez goĹ&#x203A;ci NIDays, zaprezentowane zostaĹ&#x201A;y konkretne rozwiÄ&#x2026;zania, m.in. monitorowanie stanu maszyn, testowanie systemĂłw transmisji bezprzewodowej czy projektowanie radarĂłw samochodowych.

JednÄ&#x2026; z ciekawostek byĹ&#x201A; Ĺ&#x201A;azik marsjaĹ&#x201E;ski Raptors â&#x20AC;&#x201C; zaprojektowany i zbudowany przez studencki multidyscyplinarny zespĂłĹ&#x201A; z Politechniki Ĺ Ăłdzkiej â&#x20AC;&#x201C; zdobywca piÄ&#x2026;tego miejsca na tegorocznych miÄ&#x2122;dzynarodowych zawodach University Rover Challenge w USA. W celu optymalizacji tworzenia aplikacji sterujÄ&#x2026;cej oraz zapewnienia intuicyjnego kierowania robotem projektanci poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyli LabVIEW z Robot Operating System (ROS).

Wzorem lat ubiegĹ&#x201A;ych konferencji towarzyszyĹ&#x201A;y warsztaty. WÂ tym roku poĹ&#x203A;wiÄ&#x2122;cone zostaĹ&#x201A;y czterem wÄ&#x2026;tkom

& / ) / + /1 / HE $ + # (Â&#x2026;A *

tematycznym: automatyzacji testĂłw ukĹ&#x201A;adĂłw elektronicznych, projektowaniu wbudowanego systemu kontrolno-pomiarowego, przetwarzaniu danych i bĹ&#x201A;yskawicznemu generowaniu raportĂłw oraz prototypowaniu transceivera OFDM na radiu definiowanym programowo.

Uczestnicy mieli okazjÄ&#x2122; do zapoznania siÄ&#x2122; z najnowszÄ&#x2026; wersjÄ&#x2026; oprogramowania LabVIEW, przetestowania nowych funkcjonalnoĹ&#x203A;ci, poznania nowych produktĂłw NI oraz poszerzenia posiadanej wiedzy technicznej poprzez bezpoĹ&#x203A;rednie zadawanie pytaĹ&#x201E; inĹźynierom firmy.

Tak jak w poprzednich latach programiĹ&#x203A;ci i inĹźynierowie mieli moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wysĹ&#x201A;uchania prezentacji przygotowujÄ&#x2026;-

/FHE +1 + / /1 F ( G G H G6 @ / 0F +( + 1 1 ) 9 +

12/2016

cej do egzaminu CLD (Certified LabVIEW Developer) i egzaminu CLAD (Certified LabVIEW Associate Developer).

Uzyskane certyfikaty potwierdzajÄ&#x2026; znajomoĹ&#x203A;Ä&#x2021; programowania w Ĺ&#x203A;rodowisku LabVIEW na róşnych poziomach zaawansowania. Prelegenci skupili siÄ&#x2122; na omĂłwieniu szczegĂłĹ&#x201A;Ăłw egzaminu â&#x20AC;&#x201C; poczynajÄ&#x2026;c od jego treĹ&#x203A;ci, przez sposĂłb oceny, a skoĹ&#x201E;czywszy na przydatnych wskazĂłwkach, ktĂłre mogÄ&#x2026; pomĂłc w osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;ciu pozytywnego rezultatu.

Po sesji uczestnicy otrzymali kupony pozwalajÄ&#x2026;ce na bezpĹ&#x201A;atne przystÄ&#x2026;pienie do egzaminu CLAD. Sylwia Batorska ' " S&

1

1 + ) + ) ) 10 1 4

73

WYDARZENIA

20 LAT W POLSCE 85 LAT NA Ĺ&#x161;WIECIE JUBILEUSZ SEW-EURODRIVE Firma SEW-Eurodrive od 85 lat H+ % + 4 )

)K + ! + % K ( / 4 0 / H+ 6 " + -

) + Q / ) % ) +% - + ) +% 4 ) 0R / $ /) +1 4 + +1 4% + 4 / 1 % $+ 0 0 0 /1 0F

4 ) F + 06

S

iĹ&#x201A;a SEW-Eurodrive tkwi w wartoĹ&#x203A;ciach â&#x20AC;&#x201C; Ĺ&#x203A;wiat siÄ&#x2122; zmienia, natomiast wartoĹ&#x203A;ci firmy sÄ&#x2026; zawsze aktualne: â&#x20AC;˘ indywidualne podejĹ&#x203A;cie do potrzeb, â&#x20AC;˘ bezkompromisowa jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, â&#x20AC;˘ perfekcyjny serwis, â&#x20AC;˘ Ĺ&#x203A;wiadomoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, Ĺźe klient nie potrzebuje produktĂłw, ale rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;.

Ostatnie 20 lat to czas peĹ&#x201A;en ciekawych projektĂłw. Z tego wzglÄ&#x2122;du firma z duĹźÄ&#x2026; satysfakcjÄ&#x2026; patrzy na swojÄ&#x2026; przeszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021;. Jednak z jeszcze wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; radoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; i pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; spoglÄ&#x2026;da w przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021;.

20 lat obecnoĹ&#x203A;ci na polskim rynku i realizacja wspĂłlnych projektĂłw z kontrahentami potwierdziĹ&#x201A;y, Ĺźe SEW-Eurodrive to wiarygodny dostawca rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; techniki napÄ&#x2122;dowej, ktĂłry wyznacza trendy i standardy.

WSPARCIE PRODUKCJI Zastosowanie innowacyjnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; SEW-Eurodrive wspiera procesy produkcyjne, ukierunkowane na bez-

/ * % / X 1 *9 5 ! ) Q/ + 0R ' % 1 ) / K1 ) $ $ 1 *9 5

74

pieczeĹ&#x201E;stwo, oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; energii, efektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, niezawodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i wyĹźsze zyski, a miÄ&#x2122;dzynarodowy charakter firmy zapewnia jednolite standardy jakoĹ&#x203A;ci oraz korzyĹ&#x203A;ci z globalnej wymiany doĹ&#x203A;wiadczeĹ&#x201E;. SpĂłĹ&#x201A;ka nieprzerwanie pracuje nad nowymi produktami. Oferuje m.in. nowÄ&#x2026; gamÄ&#x2122; dobrze znanych falownikĂłw Movidrive oraz sterownikĂłw Movi-PLC â&#x20AC;&#x201C; generacjÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x17E;Câ&#x20AC;?. Kolejnym krokiem w rozwoju automatyzacji napÄ&#x2122;dĂłw jest wprowadzenie autonomicznych wĂłzkĂłw jezdnych AGV do codziennej produkcji, napÄ&#x2122;dzanych w technologii superkondensatorĂłw. Zainteresowaniem klientĂłw cieszÄ&#x2026; siÄ&#x2122; takĹźe nowoczesne i kompaktowe przekĹ&#x201A;adnie przemysĹ&#x201A;owe. Tak wyglÄ&#x2026;da juĹź dzisiaj technologia przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci.

ObecnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na rynku i ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;y rozwĂłj firma zawdziÄ&#x2122;cza swoim partnerom biznesowym i to wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie im zadedykowano uroczystoĹ&#x203A;Ä&#x2021; jubileuszu 20-lecia SEW-Eurodrive Polska.

WSPĂ&#x201C;Ĺ PRACA NAGRODZONA Firma doceniĹ&#x201A;a wzajemnÄ&#x2026; wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2122;, przyznajÄ&#x2026;c swoim klientom nagrody w piÄ&#x2122;ciu kategoriach: â&#x20AC;˘ Niezawodne partnerstwo â&#x20AC;&#x201C; wyraz uznania i podziÄ&#x2122;kowanie za dĹ&#x201A;ugotrwaĹ&#x201A;Ä&#x2026; wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2122; i zaufanie do marki SEW, â&#x20AC;˘ Kreatorzy przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci â&#x20AC;&#x201C; nagroda za efektywne wdraĹźanie innowacyjnych i nowatorskich rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; SEW, â&#x20AC;˘ Kompleksowy odbiorca â&#x20AC;&#x201C; podziÄ&#x2122;kowanie za zaufanie marce SEW i korzystanie z szerokiej oferty jej produktĂłw i usĹ&#x201A;ug, â&#x20AC;˘ Giganci przemysĹ&#x201A;u â&#x20AC;&#x201C; nagroda za owocnÄ&#x2026; wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2122; przy rozwijaniu segmentu przekĹ&#x201A;adni przemysĹ&#x201A;owych, AUTOMATYKA

2 6 *9 5

WYDARZENIA â&#x20AC;˘ Mistrzowie wyzwaĹ&#x201E; â&#x20AC;&#x201C; podziÄ&#x2122;kowanie za stawianie przed firmÄ&#x2026; SEW-Eurodrive ambitnych wyzwaĹ&#x201E;, ktĂłrym wspĂłlnie udaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; sprostaÄ&#x2021;.

Specjalna dodatkowa nagroda zostaĹ&#x201A;a przyznana Politechnice Ĺ&#x161;lÄ&#x2026;skiej w Gliwicach (WydziaĹ&#x201A; Mechaniczny Technologiczny) w kategorii Symbioza nauki i techniki.

PrzypadajÄ&#x2026;ca aktualnie okrÄ&#x2026;gĹ&#x201A;a rocznica dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci SEW-Eurodrive w Polsce to okazja, aby podziÄ&#x2122;kowaÄ&#x2021; wszystkim partnerom biznesowym za dotychczasowÄ&#x2026; wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2122; oraz zaufanie, jakim obdarzyli firmÄ&#x2122;. Ich uznanie jest bezcenne i stanowi dla spĂłĹ&#x201A;ki nieustajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; mobilizacjÄ&#x2122; do realizacji jej misji zawodowej.

Firma bÄ&#x2122;dzie nadal rozwijaÄ&#x2021; i umacniaÄ&#x2021; swojÄ&#x2026; pozycjÄ&#x2122; jako dostawca pierwszego wyboru w zakresie innowacyjnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; napÄ&#x2122;dowych oraz wyznaczaÄ&#x2021; standardy techniki napÄ&#x2122;dowej.

SEW-Eurodrive bÄ&#x2122;dzie rĂłwnieĹź realizowaÄ&#x2021; z partnerami biznesowymi wspĂłlne projekty oraz cele oparte na takich wartoĹ&#x203A;ciach jak zaangaĹźowanie, szacunek,

+ @ + 0% 1 ) / K1 X 1 *9 5 ! ) Q/ + 0R / - x /1 Â&#x2013;+ / !

4 ) Â&#x2013; G ) 0

zaufanie, praca zespoĹ&#x201A;owa i profesjonalizm. Kolejne wspĂłlne lata bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; z pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; peĹ&#x201A;ne wyzwaĹ&#x201E; i bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; obfitowaĹ&#x201A;y w rozwiÄ&#x2026;zania gwarantujÄ&#x2026;ce pewnÄ&#x2026; pozycjÄ&#x2122; na rynku zmieniajÄ&#x2026;cej siÄ&#x2122; rzeczywistoĹ&#x203A;ci biznesowej.

SEW-EURODRIVE POLSKA Sp. z o.o.

6 4 / =% > 9=7; Â&#x2014; Â&#x201C;

6 >: 88 88 9 +B +9 5 6 +++6 +9 5 6

R E K L A M A

CENA 10,00

9 772392

ZĹ (W TYM

10550 2

8 % VAT)

TEMAT WYDA ROZMOWA 20

10

NIA ZarzÄ&#x2026;dz anie utrzyma

PaweĹ&#x201A; Naglik, Kubler Sp. z o.o.

TECHNIKA

niem ruchu

32

WybĂłr systemu SCADA â&#x20AC;&#x201C; czym siÄ&#x2122; kierowaÄ&#x2021;?

SPRZÄ&#x2DC;T

w produkc

ji

I APARA

TURA 44 Kluczowy element wspĂłĹ&#x201A;cze â&#x20AC;&#x201C; przeglÄ&#x2026;d przemiennikĂłw snych napÄ&#x2122;dĂłw czÄ&#x2122;stotliw oĹ&#x203A;ci

AUTOMA TYKA ISSN 2392-10

56

INDEKS 403024

AUTOMA TYKAON

LINE.PL

10/2015

=HVSRĂ&#x17D;\ S

U]\JRWRZDQLD

SRZLHWU]D VHU

LL 06

,QWHJUDFMD IXQNF ML L EH]SLHF]HĂ&#x2020;V WZR F]XMQLNL FLĂ?QLH ]DZRU\ EH]SL QLD SU]HSĂ&#x17D;\ZX L ]XĂ&#x2019;\FLD HF]HĂ&#x2020;VWZD ZJ ,6 SRZLHWU 2 3O F G]D H

< ... do 28

000 l/min

... >

2V]F]GQR�¸ NR

Dystrybutor

switchy HARTING

www.sterm

ag.pl

V]WĂ&#x2C6;Z ]DEXGRZ

\ L HQHUJLL RV]F]ÂťGQ RV]F]ÂťGQ RĂ?¸ NRV]WĂ&#x2C6;Z ]DN RĂ?¸ SU]HVWU]HQL ]XSX DEXGRZ\ ZZZ IHVWR SO

12/2016

75

WYDARZENIA

NOWOCZESNA PRODUKCJA â&#x20AC;&#x201C; SZANSE I WYZWANIA Kondycja i tempo rozwoju polskiej gospodarki w znacznej / / KG ) 0 / 1 + 0 0 0 ) ) 10 H 6 * 1 / ) / ) / F( 1

+ +1/+ I6 A 4

0F $ / /1% prelegenci i uczestnicy II edycji 2 @ + / 0 ! ) 0 % ktĂłra â&#x20AC;&#x201C; wraz z XXIV Konferen 0G $ 1 / G ! *

d (1 F > 78

87< 6 + + / + ) 4

3 6 1 % 0 ) + /1E + 10 G $ )F Â&#x203A;Â&#x203A;A +6 1 ) + / + / + /G % 0 ) ) 1 1 1 ) 6 *H / 1 4

+ + ( 1) /+ G/ / ! / 1 686 Sylwia Batorska, Urszula Chojnacka

P

odczas uroczystego otwarcia tegorocznej konferencji dr Leszek Juchniewicz, przewodniczÄ&#x2026;cy Rady Programowej EuroPOWER, podkreĹ&#x203A;laĹ&#x201A;, Ĺźe do skutecznego rozwiÄ&#x2026;zywania dylematĂłw gospodarczych, przed ktĂłrymi stoi nasz kraj, konieczna jest wizja rozwoju oraz sformuĹ&#x201A;owanie strategii i dalekosiÄ&#x2122;Ĺźnych celĂłw gospodarczych z poszanowaniem zasad gospodarki rynkowej i  stabilnoĹ&#x203A;ci priorytetĂłw. GoĹ&#x203A;Ä&#x2021;mi honorowymi wydarzenia byli Jadwiga Emilewicz, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju oraz Grzegorz Tobiszowski, sekretarz stanu w Ministerstwie Energii. Polityka energetyczna powinna wspieraÄ&#x2021; politykÄ&#x2122; rozwoju przemysĹ&#x201A;u â&#x20AC;&#x201C; to czÄ&#x2122;sto przywoĹ&#x201A;ywane stwierdzenie na tegorocznych konferencjach FNP i EuroPOWER. Do tego jednak konieczne sÄ&#x2026; innowacje, a co za tym idzie â&#x20AC;&#x201C; inwestycje, przede wszystkim w nowe moce wytwĂłrcze i przesyĹ&#x201A;owe, rozwiÄ&#x2026;zania typu smart grid itp. Takie dziaĹ&#x201A;ania sÄ&#x2026; tym waĹźniejsze, Ĺźe uwarunkowania, w ktĂłrych dziĹ&#x203A; dziaĹ&#x201A;a przemysĹ&#x201A; i przedsiÄ&#x2122;biorcy, zmieniajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; bardzo dynamicznie, a nowe trendy wymuszajÄ&#x2026;

.1 ) 0

) 0 + ! / 1 68 +/( / K zainteresowanie

76

zmianÄ&#x2122; funkcjonujÄ&#x2026;cych modeli biznesowych. Nowoczesna gospodarka nie byĹ&#x201A;aby jednak moĹźliwa bez spojrzenia perspektywicznego i na to kĹ&#x201A;adli nacisk wszyscy prelegenci bez wyjÄ&#x2026;tku. Bez wÄ&#x2026;tpienia wĹ&#x203A;rĂłd kluczowych obszarĂłw, na ktĂłre powinien byÄ&#x2021; poĹ&#x201A;oĹźony nacisk w kolejnych latach jest rozwijanie nowoczesnych technologii, w tym magazynĂłw energii i rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; z zakresu e-mobilnoĹ&#x203A;ci.

W ERZE PRZEMYSĹ U 4.0 Wielokrotnie podkreĹ&#x203A;lano na tegorocznym FNP, Ĺźe şyjemy w erze cyfryzacji i automatyzacji, a ich nieodzownym elementem sÄ&#x2026; dziaĹ&#x201A;ania spod znaku Industry 4.0. â&#x20AC;&#x201C; PrzemysĹ&#x201A; 4.0 rodzi siÄ&#x2122; w gĹ&#x201A;owie. Niekiedy spotykam siÄ&#x2122; z niezrozumieniem tematu przez klienta, ktĂłry przychodzi i prosi o produkt 4.0. Nie ma takich produktĂłw â&#x20AC;&#x201C; 4.0 to nowoczesne zarzÄ&#x2026;dzanie â&#x20AC;&#x201C; stwierdziĹ&#x201A; Thomas Ilkow, dyrektor generalny Bosch Rexroth.

SkÄ&#x2026;d w ogĂłle wziÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;a siÄ&#x2122; koncepcja PrzemysĹ&#x201A;u 4.0? W duĹźej mierze z nowych potrzeb klientĂłw oraz z koniecznoĹ&#x203A;ci dostosowania siÄ&#x2122; do zmieniajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122;

/ 0 J ) + ) % ' /G . / 4 / $ % 4 A ) +% 3 4 , 4% / y )% ! ) y 1) )%

AUTOMATYKA

WYDARZENIA

2 6 "" ! )

uwarunkowaĹ&#x201E; rynkowych i szybkiego reagowania na nie. â&#x20AC;&#x201C; Przedstawiciele przemysĹ&#x201A;u europejskiego zdali sobie sprawÄ&#x2122;, Ĺźe dotychczasowe metody produkcji nie sÄ&#x2026; w stanie sprostaÄ&#x2021; konkurencji azjatyckiej i musieli znaleĹşÄ&#x2021; rozwiÄ&#x2026;zanie tego problemu â&#x20AC;&#x201C; mĂłwiĹ&#x201A; Tomasz Haiduk, Digital Factory, Process Industries and Drives Director w Siemens Polska. Przedstawiciel firmy Siemiens dodaĹ&#x201A; teĹź, Ĺźe aby moĹźna byĹ&#x201A;o mĂłwiÄ&#x2021; o faktycznym dziaĹ&#x201A;aniu w sferze 4.0, konieczne sÄ&#x2026; zmiany w podejĹ&#x203A;ciu do tworzenia i produkowania. â&#x20AC;&#x201C; DziĹ&#x203A; czÄ&#x2122;sto poszczegĂłlne ich etapy sÄ&#x2026; od siebie niezaleĹźne â&#x20AC;&#x201C; najpierw mamy etap projektowania, potem fizyczny model, nastÄ&#x2122;pnie jego testy, potem dociera on do fabryki, a na koniec, gdy jest juĹź na rynku, niekiedy okazuje siÄ&#x2122;, Ĺźe nie speĹ&#x201A;nia oczekiwaĹ&#x201E; klientĂłw. IdeÄ&#x2026; PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 jest przeniesienie wszystkich tych prac do sfery cyfrowej, dziÄ&#x2122;ki temu jeszcze przed fizycznym wykonaniem produktu bÄ&#x2122;dzie wiadomo, czy sprosta on wymaganiom odbiorcĂłw. To wymaga drastycznej zmiany w myĹ&#x203A;leniu â&#x20AC;&#x201C; zaznaczyĹ&#x201A; Tomasz Haiduk. I nie tylko w myĹ&#x203A;leniu â&#x20AC;&#x201C; wĹ&#x203A;rĂłd najwiÄ&#x2122;kszych wyzwaĹ&#x201E; zwiÄ&#x2026;zanych z PrzemysĹ&#x201A;em 4.0 wymieniano m.in. zbyt maĹ&#x201A;e wykorzystywanie dostÄ&#x2122;pnych danych oraz rosnÄ&#x2026;cÄ&#x2026; liczbÄ&#x2122; zamĂłwieĹ&#x201E; rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; szytych na miarÄ&#x2122;. â&#x20AC;&#x201C; Produkcja niestandardowa, ktĂłra w naszym przypadku stanowiĹ&#x201A;a jeszcze jakiĹ&#x203A; czas temu 20%, dziĹ&#x203A; osiÄ&#x2026;ga poziom 50%. Tym waĹźniejsze jest wiÄ&#x2122;c przewidywanie, jak mogÄ&#x2026; zmieniaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; oczekiwania rynku â&#x20AC;&#x201C; podkreĹ&#x203A;liĹ&#x201A; Tomasz WypchĹ&#x201A;o, dyrektor operacyjny ds. produkcji w firmie Wielton. Kolejna problematyczna kwestia to nastawienie samych

przedsiÄ&#x2122;biorcĂłw. Jak podkreĹ&#x203A;liĹ&#x201A; Stefan Ĺťyczkowski, prezes zarzÄ&#x2026;du ASTOR, pod wzglÄ&#x2122;dem gotowoĹ&#x203A;ci polskich firm do wdroĹźenia rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; z zakresu PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 mamy w naszym kraju jeszcze wiele do zrobienia. â&#x20AC;&#x201C; To jednak oznacza, Ĺźe mamy perspektywÄ&#x2122; wzrostu â&#x20AC;&#x201C; dodaĹ&#x201A; prezes ASTOR. Wyzwaniem bez wÄ&#x2026;tpienia jest rĂłwnieĹź zapewnienie bezpieczeĹ&#x201E;stwa â&#x20AC;&#x201C; dziĹ&#x203A; moĹźna mĂłwiÄ&#x2021; o jego redefiniowaniu. â&#x20AC;&#x201C; Do tej pory w przemyĹ&#x203A;le koncentrowano siÄ&#x2122; na bezpieczeĹ&#x201E;stwie poszczegĂłlnych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;. Teraz, gdy te urzÄ&#x2026;dzenia komunikujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; miÄ&#x2122;dzy sobÄ&#x2026;, mamy do czynienia z zupeĹ&#x201A;nie nowym ryzykiem i moim zdaniem nie do koĹ&#x201E;ca jeszcze zdajemy sobie z tego sprawÄ&#x2122;. Ĺ&#x161;wiadomoĹ&#x203A;Ä&#x2021; bezpieczeĹ&#x201E;stwa spada, a chÄ&#x2122;Ä&#x2021; do ryzyka jest coraz wiÄ&#x2122;ksza. Tymczasem trzeba pamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021;, jak dramatyczne mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; konsekwencje, gdy w programie wystÄ&#x2026;pi bĹ&#x201A;Ä&#x2026;d albo gdy zostanÄ&#x2026; wprowadzone niewĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwe dane. Dlatego bardzo waĹźne sÄ&#x2026; edukacja oraz wdroĹźenie odpowiednich zasad i procedur â&#x20AC;&#x201C; oceniĹ&#x201A; Andrzej ZiĂłĹ&#x201A;kowski, prezes UrzÄ&#x2122;du Dozoru Technicznego.

W Ĺ&#x161;WIECIE INNOWACJI I PATENTĂ&#x201C;W Na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie nieodĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznym towarzyszem innowacji w przemyĹ&#x203A;le sÄ&#x2026; patenty. Na tym polu Polska ma zarĂłwno powody do zadowolenia, jak i obszary, ktĂłre pozostawiajÄ&#x2026; wiele do şyczenia. Z danych UrzÄ&#x2122;du Patentowego RP wynika, Ĺźe nasz kraj caĹ&#x201A;kiem dobrze prezentuje siÄ&#x2122; na mapie Ĺ&#x203A;wiata pod wzglÄ&#x2122;dem liczby zgĹ&#x201A;oszeĹ&#x201E; patentowych â&#x20AC;&#x201C; 15. miejsce oraz udzielonych patentĂłw â&#x20AC;&#x201C; 17. miejsce na 200 krajĂłw

/ +1 + ) 4 d !

) + ) % $ ! ) % !

J )% "" ! ) . / ! + ) % " - + !

12/2016

Ĺ&#x203A;wiata. Jednak gdy wziÄ&#x2026;Ä&#x2021; pod uwagÄ&#x2122; przeĹ&#x201A;oĹźenie tych liczb na populacjÄ&#x2122;, nasza sytuacja przedstawia siÄ&#x2122; znacznie gorzej. â&#x20AC;&#x201C; Negatywnym zjawiskiem jest to, Ĺźe Polacy, pracujÄ&#x2026;c przy wielu projektach miÄ&#x2122;dzynarodowych, przekazujÄ&#x2026; swoje prawa wĹ&#x201A;asnoĹ&#x203A;ci tym, ktĂłrzy je finansujÄ&#x2026;. Bywa wiÄ&#x2122;c, Ĺźe kupujemy polskie wynalazki od obcych podmiotĂłw â&#x20AC;&#x201C; zauwaĹźyĹ&#x201A;a Alicja Adamczak, prezes UrzÄ&#x2122;du Patentowego RP.

INTELIGENTNE FABRYKI â&#x20AC;&#x201C; AUTOMATYZACJA, ROBOTYZACJA I INFORMATYZACJA Idea tworzenia inteligentnych fabryk nie opiera siÄ&#x2122; tylko na sposobach wytwarzania, liniach produkcyjnych, robotach, czy drukarkach 3D. Krzysztof Fiegler, czĹ&#x201A;onek zarzÄ&#x2026;du IPOsystem, przekonywaĹ&#x201A;, Ĺźe Inteligentne Fabryki pracujÄ&#x2026; juĹź w Polsce, a ich bazÄ&#x2026; jest inteligentny system do samodzielnego zarzÄ&#x2026;dzania produkcjÄ&#x2026;, optymalizujÄ&#x2026;cy pracÄ&#x2122;, zwiÄ&#x2122;kszajÄ&#x2026;cy wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pracownika, a tym samym zakĹ&#x201A;adu.

Prezentacja byĹ&#x201A;a wstÄ&#x2122;pem do panelu dyskusyjnego na temat szans i wyzwaĹ&#x201E; stojÄ&#x2026;cych przed polskimi przedsiÄ&#x2122;biorcami, ktĂłrzy bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; realizowali wdroĹźenia w zakresie automatyzacji i robotyzacji linii produkcyjnych oraz bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; rozwijali systemy optymalizujÄ&#x2026;ce i zarzÄ&#x2026;dzajÄ&#x2026;ce produkcjÄ&#x2026; przemysĹ&#x201A;owÄ&#x2026;.

MichaĹ&#x201A; Kaczurba, dyrektor ds. rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; dla sektora przemysĹ&#x201A;owego w Microsoft Polska wskazaĹ&#x201A; na pilnÄ&#x2026; potrzebÄ&#x2122; informatyzacji przedsiÄ&#x2122;biorstw. Transformacja cyfrowa, ktĂłrÄ&#x2026; obecnie przechodzÄ&#x2026; firmy to strategicz-

/ 0 ! + ) % ) / + "

+ $ / $ / ( / + ) % ) / + "

+ $

77

WYDARZENIA

78

x + $ + /% ) /

+ "

+ /+ 0

/ $ / ( / + ) % ) /

+ "

+ $

/ 0 J ) + ) % / ' /F . / 4 / $

Â&#x2014; ) / * 0 / )% ) 1 )

6 ) 0 / 1 +1 4 + ! / 1 +1 Instytucie Automatyki i PomiarĂłw PIAP

ny trend w obszarze produkcji przemysĹ&#x201A;owej. Fabryki wyposaĹźone w systemy SCADA gromadzÄ&#x2026; ogromne iloĹ&#x203A;ci danych, ale nie czerpiÄ&#x2026; nowej wiedzy, co wynika z braku efektywnej analizy tych danych. W jaki sposĂłb zmieniÄ&#x2021; w ramach cyfrowej transformacji takÄ&#x2026; fabrykÄ&#x2122; w fabrykÄ&#x2122; 4.0? Zdaniem MichaĹ&#x201A;a Kaczurby naleĹźaĹ&#x201A;oby tego dokonaÄ&#x2021; z zastosowaniem narzÄ&#x2122;dzi wzbogacajÄ&#x2026;cych Ĺ&#x203A;rodowisko uĹźytkownikĂłw.

ZaliczajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; do nich analiza maszynowa, Internet Rzeczy oraz rozszerzona rzeczywistoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, przy czym ta ostatnia jest szczegĂłlnie przydatna do celĂłw szkoleniowych oraz dla sĹ&#x201A;uĹźb utrzymania ruchu. W centrum wdraĹźanych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; powinien znajdowaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; konsument i jego potrzeby. Nowocze-

sne systemy komunikacji pozwalajÄ&#x2026; na Ĺ&#x203A;ledzenie cyklu Ĺźycia produktu od jego projektowania i wytwarzania po utylizacjÄ&#x2122;. DziÄ&#x2122;ki temu moĹźliwa jest bieĹźÄ&#x2026;ca analiza potrzeb klienta, a takĹźe przewidywanie i zarzÄ&#x2026;dzanie usĹ&#x201A;ugami serwisowymi dla danego urzÄ&#x2026;dzenia.

Grzegorz Skowronek, dyrektor IPOsystem przyznaĹ&#x201A;, Ĺźe nazwa Konsument 4.0 juĹź funkcjonuje i oznacza klienta, ktĂłry wymaga okreĹ&#x203A;lonych produktĂłw indywidualnie skonstruowanych do jego potrzeb. Jako przykĹ&#x201A;ad podjÄ&#x2122;cia prĂłby realizacji produkcji na indywidualne zamĂłwienie konsumenta Krzysztof Fiegler podaĹ&#x201A; projekt fabryki produkujÄ&#x2026;cej meble, w ktĂłrym uczestniczy firma IPOsystem. GĹ&#x201A;ĂłwnÄ&#x2026; ideÄ&#x2026; tego projektu jest tworzenie za-

mĂłwieĹ&#x201E; przez klientĂłw, ktĂłrzy za pomocÄ&#x2026; specjalnego konfiguratora bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; projektowaÄ&#x2021; swoje meble w internecie. GĹ&#x201A;Ăłwnymi zaĹ&#x201A;oĹźeniami projektu sÄ&#x2026; szybki termin realizacji (48 godzin od momentu zĹ&#x201A;oĹźenia zamĂłwienia) oraz niska cena wyrobu. Taka fabryka ma powstaÄ&#x2021; w ciÄ&#x2026;gu dwĂłch lat.

WedĹ&#x201A;ug Stefana Ĺťyczkowskiego jesteĹ&#x203A;my na dobrej drodze do realizacji koncepcji PrzemysĹ&#x201A;u 4.0, choÄ&#x2021; mamy jeszcze duĹźy dystans do pokonania w stosunku do krajĂłw Europy Zachodniej. PrzypominaĹ&#x201A;, Ĺźe koncepcja PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 pochodzi z rynku niemieckiego, ktĂłry jest rynkiem dojrzaĹ&#x201A;ym. Firmy niemieckie majÄ&#x2026; wieloletnie doĹ&#x203A;wiadczenie, wĹ&#x201A;asne know-how i znaczny kapitaĹ&#x201A;. Dla porĂłwnania polskie firmy nie majÄ&#x2026; wiÄ&#x2122;cej niĹź 20, maksymalnie 30 lat.

Tomasz Haiduk zwrĂłciĹ&#x201A; uwagÄ&#x2122; na bariery finansowe, technologiczne i mentalne oraz zwiÄ&#x2026;zane z wyksztaĹ&#x201A;ceniem kadr. â&#x20AC;&#x201C; JednÄ&#x2026; z wiÄ&#x2122;kszych barier jest obecnie sprawa samej infrastruktury. IstniejÄ&#x2026;ca automatyka z obwodem zamkniÄ&#x2122;tym uniemoĹźliwia pozyskiwanie danych. SzansÄ&#x2026; dla polskich przedsiÄ&#x2122;biorstw jest monitoring procesĂłw, umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy pozyskanie informacji, ktĂłre mogÄ&#x2026; posĹ&#x201A;uĹźyÄ&#x2021; do ulepszenia systemĂłw â&#x20AC;&#x201C; powiedziaĹ&#x201A; przedstawiciel firmy Siemens.

Panel dotyczÄ&#x2026;cy inteligentnych fabryk zakoĹ&#x201E;czyĹ&#x201A;a prezentacja na temat robotyzacji w Polsce na tle sytuacji w krajowym przemyĹ&#x203A;le, ktĂłrÄ&#x2026; przedstawiĹ&#x201A; Ĺ ukasz Wojtczak, kierownik dziaĹ&#x201A;u sprzedaĹźy i marketingu, peĹ&#x201A;nomocnik dyrektora ds. aplikacji przemysĹ&#x201A;owych w PrzemysĹ&#x201A;owym Instytucie Automatyki i PomiarĂłw PIAP. WskazaĹ&#x201A; on na waĹźnÄ&#x2026; role robotyzacji i cobotyzacji w rozwoju krajowej produkcji.

W krajowym przemyĹ&#x203A;le w 2015 r. zostaĹ&#x201A;o zainstalowanych 1800 nowych robotĂłw. WskaĹşnik gÄ&#x2122;stoĹ&#x203A;ci robotyzacji (czyli liczba robotĂłw przypadajÄ&#x2026;cych na 10 tys. osĂłb pracujÄ&#x2026;cych w przemyĹ&#x203A;le) wynosi 28 dla Polski i jest jednym z najniĹźszych w Europie. Dla porĂłwnania w Niemczech jest on ponad dziesiÄ&#x2122;ciokrotnie wyĹźszy.

Z obserwacji Ĺ ukasza Wojtczaka wynika, Ĺźe polskie firmy wykazujÄ&#x2026; gotowoĹ&#x203A;Ä&#x2021; do robotyzacji procesĂłw. SzczeAUTOMATYKA

WYDARZENIA gĂłlnie duĹźy potencjaĹ&#x201A; tkwi w sektorze MSP, do ktĂłrego naleĹźy 99% podmiotĂłw gospodarczych, generujÄ&#x2026;cych Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznie okoĹ&#x201A;o 50% PKB. Do Instytutu PIAP, jako uznanego integratora robotĂłw przemysĹ&#x201A;owych i wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych, wpĹ&#x201A;ywa duĹźo zapytaĹ&#x201E; dotyczÄ&#x2026;cych wdroĹźeĹ&#x201E; stanowisk zrobotyzowanych.

Bariery nie leĹźÄ&#x2026; w strefie mentalnej lecz w moĹźliwoĹ&#x203A;ciach technicznych i finansowych firm. CzÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciowym rozwiÄ&#x2026;zaniem bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;cym odpowiedziÄ&#x2026; na potrzeby adaptacyjnej produkcji jest cobotyzacja, czyli wspĂłĹ&#x201A;praca czĹ&#x201A;owieka ramiÄ&#x2122; w ramiÄ&#x2122; z robotem.

PrezentacjÄ&#x2122; wprowadzajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; do kolejnego panelu poĹ&#x203A;wiÄ&#x2122;conego Internetowi Rzeczy w produkcji przemysĹ&#x201A;owej wygĹ&#x201A;osiĹ&#x201A; MichaĹ&#x201A; Kaczurba. ZaprezentowaĹ&#x201A; on ideÄ&#x2122; utworzenia Microsoft IoT Insider Lab, czyli laboratoriĂłw, w ktĂłrych wspĂłlnie z klientami przeprowadza siÄ&#x2122; projekty polegajÄ&#x2026;ce na prototypowaniu urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;, wdraĹźaniu ich do produkcji maĹ&#x201A;oseryjnej i opracowywaniu kompletnej aplikacji.

PrzykĹ&#x201A;adem powstaĹ&#x201A;ego w ten sposĂłb produktu jest robot wÄ&#x2026;Ĺź, ktĂłry monitoruje wnÄ&#x2122;trza rurociÄ&#x2026;gĂłw rafineryjnych i gazowych.

W kolejnej dyskusji prelegenci podjÄ&#x2122;li prĂłbÄ&#x2122; usystematyzowania znaczenia pojÄ&#x2122;cia Internet Rzeczy w kontekĹ&#x203A;cie produkcji przemysĹ&#x201A;owej. PrzemysĹ&#x201A;aw Szuder, czĹ&#x201A;onek zarzÄ&#x2026;du Microsoft w Polsce stwierdziĹ&#x201A;, Ĺźe IoT jest pomostem, ktĂłry Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czy Ĺ&#x203A;wiat fizyczny ze Ĺ&#x203A;wiatem wirtualnym. Przekazywanie danych do systemu informatycznego w czasie rzeczywistym, poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone z zastosowaniem modeli analitycznych i predykcyjnych pozwala jeszcze lepiej podejmowaÄ&#x2021; róşnego rodzaju decyzje. Firma Bosch opracowaĹ&#x201A;a koncept ekosystemu, ktĂłry ma byÄ&#x2021; otwarty na wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2122; z innymi ekosystemami na Ĺ&#x203A;wiecie. System ma za zadanie sĹ&#x201A;uĹźyÄ&#x2021; innowacyjnoĹ&#x203A;ci, pomagaÄ&#x2021; biznesowi z róşnych sektorĂłw, definiowaÄ&#x2021; modele biznesowe.

Dyrektor Departamentu Innowacji i Rozwoju UrzÄ&#x2122;du Dozoru Technicznego, Janusz SamuĹ&#x201A;a podkreĹ&#x203A;liĹ&#x201A;, Ĺźe Internet Rzeczy moĹźna wykorzystaÄ&#x2021; do kontroli i do poprawy bezpieczeĹ&#x201E;stwa procesĂłw produkcyjnych na drodze zdalnej kontroli stanu urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; w czasie rzeczywistym. Monitoring on-line jest rozwiÄ&#x2026;zaniem juĹź stosowanym przez UDT we wspĂłĹ&#x201A;pracy z firmami. UmoĹźliwia on natychmiastowÄ&#x2026; reakcjÄ&#x2122; w razie wystÄ&#x2026;pienia problemu. MoĹźna zmieniÄ&#x2021; sposĂłb eksploatacji lub sposĂłb sterowania maszynÄ&#x2026;, a tym samym wydĹ&#x201A;uĹźyÄ&#x2021; okresy przeglÄ&#x2026;dĂłw i obniĹźyÄ&#x2021; koszty uĹźytkowania.

Prawdziwa wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; Internetu Rzeczy pĹ&#x201A;ynie z wykorzystania modeli predykcyjnych do lepszego zarzÄ&#x2026;dzania produkcjÄ&#x2026;. Rola chmury obliczeniowej w symulacji, modelowaniu, monitorowaniu i predykcji w czasie rzeczywistym jest szczegĂłlnie istotna dla osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;cia efektĂłw ekonomicznych. Inspiracji do tworzenia nowych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; IoT naleĹźy szukaÄ&#x2021; w przemyĹ&#x203A;le high-tech, w centrach badawczych. CzÄ&#x2122;sto wynikajÄ&#x2026; one z inicjatyw pracowniczych.

Sylwia Batorska, Urszula Chojnacka ' " S&

12/2016

R E K L A M A

2 6 "" ! )

INTERNET RZECZY W PRODUKCJI PRZEMYSĹ OWEJ

79

WYDARZENIA

TORUĹ&#x192; WSPIERA PRZEDSIÄ&#x2DC;BIORCZOĹ&#x161;Ä&#x2020; FORUM EKSPANSJI MSP W ostatnich dniach listopada I $ H /

+ ) " !% 0 + / K 1 4 $ F/ / 1 ) + +% ) /1 ) F + 4 2 ) 0 " 1 4 Â&#x2013; 4 ! / F( +6 x / 0 /1 4

! ) % + ) 1 / / HE 1) F / Â&#x201C; 0 / H G% ) / ) G%

F 1 ) 0

+ / 1 4 K + H /+ 0 1 4 H 4 X 6

: 6 5#" 0'

80

W

 2009 r. Komisja Europejska zainicjowaĹ&#x201A;a Europejski TydzieĹ&#x201E; MaĹ&#x201A;ych i Ĺ&#x161;rednich PrzedsiÄ&#x2122;biorstw (MSP), ktĂłrego celem jest propagowanie przedsiÄ&#x2122;biorczoĹ&#x203A;ci oraz wiedzy na temat pomocy dla przedsiÄ&#x2122;biorstw, szczegĂłlnie w czasach kryzysu. W tych dniach w 37 krajach czĹ&#x201A;onkowskich odbywa siÄ&#x2122; ponad 1000 imprez. Podczas Tygodnia MSP przedsiÄ&#x2122;biorcy mogÄ&#x2026; dowiedzieÄ&#x2021; siÄ&#x2122;, jakiego rodzaju informacje, usĹ&#x201A;ugi doradztwa, wsparcie oraz nowe rozwiÄ&#x2026;zania sÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;pne na poziomie europejskim, krajowym, regionalnym oraz lokalnym, a celem jest uĹ&#x201A;atwienie im rozwijania dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci. Jednym ze sposobĂłw na wyjĹ&#x203A;cie z kryzysu gospodarczego jest bowiem kreatywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; firm z sektora MSP, ich elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i zdolnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; opracowywania nowych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; â&#x20AC;&#x201C; to one wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie sÄ&#x2026; prawdziwymi motorami wzrostu i źrĂłdĹ&#x201A;em nowych miejsc pracy. Takie podejĹ&#x203A;cie jest zgodne z propagowanÄ&#x2026; w UE zasadÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x17E;Najpierw myĹ&#x203A;l na maĹ&#x201A;Ä&#x2026; skalÄ&#x2122;â&#x20AC;?.

NOWE TRENDY I NOWE WYZWANIA W dniach 29â&#x20AC;&#x201C;30 listopada 2016 r. po raz Ăłsmy Ĺ&#x203A;wiÄ&#x2122;to sektora MSP zawitaĹ&#x201A;o do Torunia â&#x20AC;&#x201C; w ramach obchodĂłw Europejskiego Tygodnia MaĹ&#x201A;ych i Ĺ&#x161;rednich PrzedsiÄ&#x2122;biorstw w ToruĹ&#x201E;skim Parku Technologicznym. Patronat honorowy nad wydarzeniem objÄ&#x2122;li: Minister Rozwoju, MarszaĹ&#x201A;ek WojewĂłdztwa Kujawsko-Pomorskiego, Prezydent Miasta Bydgoszczy, Prezydent Miasta Torunia, Prezes Polskiej Agencji Rozwoju PrzedsiÄ&#x2122;biorczoĹ&#x203A;ci oraz Dyrektor Narodowego Centrum BadaĹ&#x201E; i Rozwoju.

Program Forum Ekspansji MSP byĹ&#x201A; bardzo urozmaicony. Podczas 18 warsztatĂłw i prelekcji biznesowych wystÄ&#x2026;piĹ&#x201A;o ponad 40 ekspertĂłw i specjalistĂłw, ktĂłrzy podzielili siÄ&#x2122; wiedzÄ&#x2026; z ponad 400 uczestnikami. Forum zostaĹ&#x201A;o podzielone na trzy Ĺ&#x203A;cieĹźki tematyczne: â&#x20AC;˘ Inteligentna firma â&#x20AC;&#x201C; odpowiedĹş na wyzwania rewolucji rynkowych (inteligentne specjalizacje, Internet Rzeczy, Big Data), ktĂłre zmuszajÄ&#x2026; przedsiÄ&#x2122;biorcĂłw do stosowania nowoczesnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; w dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci tradycyjnych MSP; â&#x20AC;˘ Strefa start-up â&#x20AC;&#x201C; skierowana do start-upĂłw sektora nowych technologii i IT, ktĂłrzy myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; strategicznie o rozwoju i ekspansji swojego podmiotu.

JednÄ&#x2026; z gĹ&#x201A;Ăłwnych idei tej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci forum byĹ&#x201A;a tzw. trakcja, czyli zwrĂłcenie uwagi wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;cicieli i zarzÄ&#x2026;dzajÄ&#x2026;cych firmami na umiejÄ&#x2122;tne monitorowanie tempa i skali wzrostu â&#x20AC;&#x201C; wybĂłr wiarygodnych wskaĹşnikĂłw do kontrolowania zainteresowania produktami i usĹ&#x201A;ugami potencjalnych klientĂłw i uĹźytkownikĂłw; â&#x20AC;˘ Nowe rynki â&#x20AC;&#x201C; przygotowana z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o oczekiwaniach przedsiÄ&#x2122;biorcĂłw zainteresowanych wejĹ&#x203A;ciem na rynki AUTOMATYKA

WYDARZENIA

2 6 I ) $ 0 /+ 0 $ $

zagraniczne, zarĂłwno sÄ&#x2026;siednie, jak i dalekie, z duĹźym potencjaĹ&#x201A;em do absorpcji produktĂłw i usĹ&#x201A;ug, do czego potrzebna jest wiedza i kompetencje.

Forum towarzyszyĹ&#x201A;y liczne wydarzenia dodatkowe. Jednym z nich byĹ&#x201A;y spotkania b2b â&#x20AC;&#x201C; bilateralne rozmowy z uczestnikami: przedsiÄ&#x2122;biorstwami, naukowcami czy specjalistami reprezentujÄ&#x2026;cymi róşne sektory gospodarki.

DziÄ&#x2122;ki specjalnej platformie uczestnicy mogli przygotowaÄ&#x2021; i zarejestrowaÄ&#x2021; swĂłj profil, a nastÄ&#x2122;pnie znaleĹşÄ&#x2021; odpowiedniego partnera do rozmĂłw. Zorganizowano rĂłwnieĹź warsztat kreatywny dla kujawsko-pomorskich przedsiÄ&#x2122;biorstw pod hasĹ&#x201A;em â&#x20AC;&#x17E;Jak skutecznie wspieraÄ&#x2021; eksport?â&#x20AC;?. Celem byĹ&#x201A;o przeanalizowanie dostÄ&#x2122;pnych form oraz skutecznoĹ&#x203A;ci wsparcia internacjonalizacji firm w regionie, a takĹźe wypracowanie pomysĹ&#x201A;Ăłw i propozycji dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E; w tym zakresie.

Kulminacyjnym punktem forum byĹ&#x201A;a uroczysta gala w Sali MieszczaĹ&#x201E;skiej Ratusza Staromiejskiego w Toruniu. Elementem gali byĹ&#x201A; panel biznesowy dla przedsiÄ&#x2122;biorcĂłw, zatytuĹ&#x201A;owany â&#x20AC;&#x17E;Czwarta rewolucja przemysĹ&#x201A;owa: wyzwania i moĹźliwoĹ&#x203A;ciâ&#x20AC;?, w ktĂłrym udziaĹ&#x201A; wziÄ&#x2122;li ekonomiĹ&#x203A;ci oraz przedstawiciele biznesu i nauki: dr MaĹ&#x201A;gorzata Starczewska-Krzysztoszek â&#x20AC;&#x201C; gĹ&#x201A;Ăłwna ekonomistka Konfederacji Lewiatan, dr inĹź. MaĹ&#x201A;gorzata KaliczyĹ&#x201E;ska z PrzemysĹ&#x201A;owego Instytutu Automatyki i PomiarĂłw PIAP, Maciej Bitner â&#x20AC;&#x201C; gĹ&#x201A;Ăłwny ekonomista Warszawskiego Instytutu StudiĂłw Ekonomicznych i MichaĹ&#x201A; Turczyk â&#x20AC;&#x201C; dyrektor w zespole R&D and Government Incentives Deloitte.

LIDERZY INNOWACJI I EKSPORTU Jak co roku doceniono przedsiÄ&#x2122;biorstwa przodujÄ&#x2026;ce we wdraĹźaniu oryginalnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;. Liderami Innowacji Pomorza i Kujaw 2016 zostaĹ&#x201A;y firmy Klimat Solec, Sybilla Technologies, ABM Space oraz ZakĹ&#x201A;ad Metod Komputerowych WydziaĹ&#x201A;u InĹźynierii Mechanicznej Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy. TytuĹ&#x201A;em Lidera Eksportu Pomorza i Kujaw 2016 nagrodzono bydgoskÄ&#x2026; firmÄ&#x2122; Planika. Do pozostaĹ&#x201A;ych przedsiÄ&#x2122;biorstw biorÄ&#x2026;cych udziaĹ&#x201A; w plebiscycie trafiĹ&#x201A;y wyróşnienia.

Nagrody zostaĹ&#x201A;y wrÄ&#x2122;czone podczas gali wieĹ&#x201E;czÄ&#x2026;cej Forum Ekspansji MaĹ&#x201A;ych i Ĺ&#x161;rednich PrzedsiÄ&#x2122;biorstw. â&#x20AC;&#x201C; Jest to sektor, dla ktĂłrego wspomniana czwarta rewolucja przemysĹ&#x201A;owa oznacza wyjÄ&#x2026;tkowÄ&#x2026; szansÄ&#x2122; rozwojowÄ&#x2026;. W Toruniu

to zjawisko obserwujemy i wzmacniamy od wielu lat, bo zaleĹźy nam na szybkim i sprawnym wdraĹźaniu oraz rozwijaniu nowoczesnych technologii. Tego typu projekty rozwijane sÄ&#x2026; w naszym mieĹ&#x203A;cie choÄ&#x2021;by w inkubatorach przedsiÄ&#x2122;biorczoĹ&#x203A;ci, takich jak Exea Smart Space.

Miasto zaĹ&#x203A; wspiera inicjatywy promujÄ&#x2026;ce tak nowoczesne rozwiÄ&#x2026;zania, organizujÄ&#x2026;c nie tak dawne Forum Miasto Plus na Jordankach czy targi Drone Tech w Arenie ToruĹ&#x201E;. Na Forum Ekspansji takĹźe patrzymy jak na szansÄ&#x2122; nawiÄ&#x2026;zania niezbÄ&#x2122;dnych kontaktĂłw i poznania know-how, umoĹźliwiajÄ&#x2026;cego wyjĹ&#x203A;cie toruĹ&#x201E;skich i regionalnych przedsiÄ&#x2122;biorcĂłw na rynki zagraniczne â&#x20AC;&#x201C; powiedziaĹ&#x201A; podczas gali MichaĹ&#x201A; Zaleski, prezydent Torunia.

NagrodÄ&#x2026; specjalnÄ&#x2026; Prezydenta Miasta Torunia zostaĹ&#x201A;a uhonorowana firma Copernicus Computing za globalny system transferu duĹźych plikĂłw (GSTDP). Firma w ostatnich latach uruchomiĹ&#x201A;a rĂłwnieĹź hybrydowy superkomputer Kopernik, a obecnie przygotowuje siÄ&#x2122; do realizacji projektu uruchomienia kolejnego superkomputera Lem, ktĂłry ma szansÄ&#x2122; byÄ&#x2021; najszybszym polskim superkomputerem â&#x20AC;&#x201C; o okoĹ&#x201A;o 15% szybszym od Prometeusza i osiemnastokrotnie szybszym od Kopernika â&#x20AC;&#x201C; i znaleĹşÄ&#x2021; siÄ&#x2122; w pierwszej setce superkomputerĂłw na Ĺ&#x203A;wiecie.

Lem bÄ&#x2122;dzie wykorzystywany nie tylko do renderingu grafiki 3D, ale rĂłwnieĹź do badaĹ&#x201E; nad nowymi lekami. ( #$) : 6 5#" 0' ' " S&

12/2016

81

TECHNIKA WYDARZENIA

BLUE E+ Z NAGRODAMI Generacja klimatyzatorĂłw 3 D X 1

/ (1 + F /1 + $ 16 ! + /G / 4 0 /1/ + / $ 0 + ) $ - $ !

- 4 S d 1

/ / 0 1 $ A 1 + 87< + # 1 % / H $G d 1

4 + 0 / 0 + H $ 4 * - 4 $1c + ' 4 + y 6 + / F /1 + +1 K $ ) 6

E

fektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; energetyczna i ograniczenie emisji CO2 Ĺ&#x203A;rednio o 75%, a takĹźe moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; stosowania na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie â&#x20AC;&#x201C; te argumenty przekonaĹ&#x201A;y brytyjskie jury RAC Cooling Industry Awards 2016, ktĂłre wyróşniĹ&#x201A;o Blue e+ tytuĹ&#x201A;em Refrigeration Product of the Year (produkt roku w dziedzinie chĹ&#x201A;odnictwa). Jury skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; z dziennikarzy wydawnictw fachowych, naukowcĂłw i doradcĂłw firm w uzasadnieniu okreĹ&#x203A;liĹ&#x201A;o zwyciÄ&#x2122;stwo klimatyzatorĂłw Rittal Blue e+ jako â&#x20AC;&#x17E;zdecydowaneâ&#x20AC;? podkreĹ&#x203A;lajÄ&#x2026;c, Ĺźe firma wytyczyĹ&#x201A;a w tej wyspecjalizowanej dziedzinie kierunki dla wiÄ&#x2122;kszej ochrony klimatu w przemyĹ&#x203A;le.

Tylko w Europie przemysĹ&#x201A; uĹźywa okoĹ&#x201A;o

82

2 mln klimatyzatorĂłw. Ich potencjalna wymiana to ogromne oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci energii i mniejsza emisja CO2. Z kolei na targach World of Technology&Science w Holandii klimatyzatory zdobyĹ&#x201A;y nagrodÄ&#x2122; TechAward dla najlepszej nowoĹ&#x203A;ci, do ktĂłrej nominowaĹ&#x201A;o je niezaleĹźne, piÄ&#x2122;cioosobowe jury. Dodatkowo odwiedzajÄ&#x2026;cy targi uznali Blue e+ za zwyciÄ&#x2122;zcÄ&#x2122; w kategorii World of Automation/World of Motion&Drive. â&#x20AC;&#x201C; Bardzo cieszymy siÄ&#x2122; z tych wyróşnieĹ&#x201E;. WskazujÄ&#x2026; one, Ĺźe Blue e+ jest dla naszych klientĂłw produktem innowacyjnym i wspiera ochronÄ&#x2122; klimatu â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi dr Thomas Steffen, kierownik ds. badaĹ&#x201E; i rozwoju w Rittal. Na uroczystej gali w Londynie tzw. chĹ&#x201A;odniczego Oscara odebrali Steffen Wagner, szef dziaĹ&#x201A;u zarzÄ&#x2026;dzania produktami klimatyzacji oraz JĂśrg Knetsch, szef projektu w zakresie badaĹ&#x201E; i rozwoju w firmie Rittal. â&#x20AC;&#x201C; Ta nagroda pokazuje, Ĺźe nasze klimatyzatory sÄ&#x2026; atrakcyjne takĹźe w skali miÄ&#x2122;dzynarodowej â&#x20AC;&#x201C; podkreĹ&#x203A;la Steffen Wagner.

Klimatyzatory Blue e+ zostaĹ&#x201A;y po raz pierwszy zaprezentowane na targach w Hanowerze w 2015 r. Testy u znanych producentĂłw samochodĂłw dowiodĹ&#x201A;y, Ĺźe ich zastosowanie zmniejszyĹ&#x201A;o zuĹźycie energii i emisjÄ&#x2122; CO2 Ĺ&#x203A;rednio o 75%.

Tajemnica sukcesu tkwi w technologii hybrydowej â&#x20AC;&#x201C; poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu klasycznego klimatyzatora sprÄ&#x2122;Ĺźarkowego i ciepĹ&#x201A;owodu. SprÄ&#x2122;Ĺźarka jest stosowana, gdy chĹ&#x201A;odzenie pasywne staje siÄ&#x2122; niewystarczajÄ&#x2026;ce. DziÄ&#x2122;ki opatentowanej obsĹ&#x201A;uP R O M O C J A

dze róşnych napiÄ&#x2122;Ä&#x2021; mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; stosowane we wszystkich popularnych sieciach.

Standardowe interfejsy komunikacji umoĹźliwiajÄ&#x2026; integracjÄ&#x2122; z elementami struktury PrzemysĹ&#x201A;u 4.0.

Nagrody RAC Cooling Industry Awards w 2016 r. zostaĹ&#x201A;y rozdane przez RAC Magazine â&#x20AC;&#x201C; Refrigeration and Air Conditioning Magazine â&#x20AC;&#x201C; juĹź po raz 12. jury wybraĹ&#x201A;o najlepsze produkty i innowacje roku w dziedzinie chĹ&#x201A;odnictwa oraz klimatyzacji w róşnych kategoriach. Poza firmÄ&#x2026; Rittal na podium znalazĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; takĹźe Samsung, Toshiba, Honeywell i Mitsubishi.

Holenderskie targi WoTS sÄ&#x2026; organizowane przez Federatie van Technologiebranches (FHI), liczÄ&#x2026;cÄ&#x2026; ponad 800 firm czĹ&#x201A;onkowskich oraz Federatie Aandrijven en Automatiseren (FEDA) â&#x20AC;&#x201C; ponad 160Â czĹ&#x201A;onkĂłw. Co roku goszczÄ&#x2026; okoĹ&#x201A;o 25 tys. odwiedzajÄ&#x2026;cych, gĹ&#x201A;Ăłwnie fachowcĂłw z branĹź automatyki przemysĹ&#x201A;owej i elektroniki przemysĹ&#x201A;owej, techniki napÄ&#x2122;dowej oraz laboratoryjnej.

W ubiegĹ&#x201A;ym roku klimatyzatory Blue e+ zostaĹ&#x201A;y wyróşnione przez ekspertĂłw z czasopisma â&#x20AC;&#x17E;Produktionâ&#x20AC;? i firmy doradczej Staufen AG nagrodÄ&#x2026; innowacyjnoĹ&#x203A;ci w przemyĹ&#x203A;le niemieckim jako najlepszy produkt roku 2015.

RITTAL Sp. z o.o.

6 & ) + ) + ;% 8 9 == * / +

6 :78 8< 88 +++6

6

AUTOMATYKA

BIBLIOTEKA PRZYRZÄ&#x201E;DY I INSTALACJE FOTOWOLTAICZNE

"#%- #q#' #f 6 0$ $ -(% Wydawnictwo Naukowe PWN 0( $# ^ J_?`f q-v6 78^ J|{ 6 $f ^ 9#v

W ksiÄ&#x2026;Ĺźce zaprezentowano najnowszÄ&#x2026; wiedzÄ&#x2122; dotyczÄ&#x2026;cÄ&#x2026; zasad budowy i dziaĹ&#x201A;ania ogniw sĹ&#x201A;onecznych róşnych typĂłw oraz zasad projektowania i konstrukcji instalacji fotowoltaicznych. Autorzy omĂłwili podstawy wiedzy teoretycznej oraz wyniki praktycznych doĹ&#x203A;wiadczeĹ&#x201E; zwiÄ&#x2026;zanych z konstrukcjÄ&#x2026; przyrzÄ&#x2026;dĂłw pĂłĹ&#x201A;przewodnikowych, w tym fotowoltaicznych. W sposĂłb przejrzysty pokazali, jak wykorzystaÄ&#x2021; narzÄ&#x2122;dzia CAD podczas projektowania instalacji PV oraz jak, na przykĹ&#x201A;adzie praktycznych Ä&#x2021;wiczeĹ&#x201E;, wymiarowaÄ&#x2021; instalacje sĹ&#x201A;oneczne. UwzglÄ&#x2122;dnili wpĹ&#x201A;yw oĹ&#x203A;wietlenia i temperatury na parametry i prace ogniw oraz sposĂłb konfiguracji ogniw i moduĹ&#x201A;Ăłw fotowoltaicznych. KaĹźdy z szeĹ&#x203A;ciu rozdziaĹ&#x201A;Ăłw jest uzupeĹ&#x201A;niony obszernym przeglÄ&#x2026;dem literatury. CaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; zamyka indeks haseĹ&#x201A; i terminĂłw.

WYBRANE METODY BADANIA MATERIAĹ Ă&#x201C;W BADANIE METALI I STOPĂ&#x201C;W # 6 >q#' # Wydawnictwo Naukowe PWN 0( $# ^ J_?`f q-v6 78^ |?} 6 $f ^ 9#v

KsiÄ&#x2026;Ĺźka stanowi kompendium wiedzy dotyczÄ&#x2026;cej nowoczesnych sposobĂłw badania materiaĹ&#x201A;Ăłw â&#x20AC;&#x201C; metali i stopĂłw, czyli podstawowych materiaĹ&#x201A;Ăłw uĹźywanych przy tworzeniu zĹ&#x201A;oĹźonych konstrukcji. Zawiera opisy róşnych metod przygotowania prĂłbek do badaĹ&#x201E;, metod wykonywania badaĹ&#x201E; oraz metod oceny wynikĂłw tych badaĹ&#x201E;. Do najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej stosowanych naleĹźÄ&#x2026; badania twardoĹ&#x203A;ci metali metodami statycznymi, dynamicznymi i magnetycznymi, prĂłby technologiczne metali m.in. dla blach, drutĂłw i rur, metalograficzne metody badania metali i stopĂłw oraz badania korozyjne i nieniszczÄ&#x2026;ce. KaĹźdy z rozdziaĹ&#x201A;Ăłw koĹ&#x201E;czy spis obowiÄ&#x2026;zujÄ&#x2026;cych norm. KsiÄ&#x2026;ĹźkÄ&#x2122; uzupeĹ&#x201A;nia szczegĂłĹ&#x201A;owy skorowidz.

TytuĹ&#x201A; ten polecamy pracownikom dziaĹ&#x201A;Ăłw kontroli jakoĹ&#x203A;ci oraz studentom mechaniki, materiaĹ&#x201A;oznawstwa i inĹźynierii produkcji.

TECHNOLOGIE OCHRONY Ĺ&#x161;RODOWISKA W PRZEMYĹ&#x161;LE I ENERGETYCE Witold M. Lewandowski, Robert Aranowski Wydawnictwo Naukowe PWN 0( $# ^ J_?`f q-v6 78^ x{| 6 $0f ^ 9#v

2 6

W ksiÄ&#x2026;Ĺźce zaprezentowano metody oczyszczania powietrza, wody i gleby, skaĹźonych podczas produkcji energii w zakĹ&#x201A;adach energetycznych i przemysĹ&#x201A;owych oraz gospodarstwach domowych. Przedstawiono technologie ochrony Ĺ&#x203A;rodowiska w ujÄ&#x2122;ciu chemicznym, fizycznym i mechanicznym. Poruszane zagadnienia techniczne i technologiczne sÄ&#x2026; faktycznie zwiÄ&#x2026;zane z ochronÄ&#x2026; atmosfery, hydrosfery i litosfery Ziemi. KaĹźde z omawianych zagadnieĹ&#x201E; poprzedza wstÄ&#x2122;p, nawiÄ&#x2026;zujÄ&#x2026;cy do podstaw teoretycznych. W dalszej kolejnoĹ&#x203A;ci sÄ&#x2026; przedstawione metody jego realizacji z podaniem aparatĂłw i urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; oraz parametrĂłw technologicznych. Na zakoĹ&#x201E;czenie przedstawiono charakterystykÄ&#x2122; Ĺ&#x203A;rodowiskowÄ&#x2026; i ekonomicznÄ&#x2026; stosowanych proekologicznych technologii. CaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; jest poparta licznymi przykĹ&#x201A;adami.

+ d K6 " $ / & /1I ) 12/2016

83

WSPÓŁPRACA

AP AUTOMATYKA S.C. TEL. 67 357 10 80, WWW.APAUTOMATYKA.PL .............................................................................................. 15, 17

AUTOMATYKA-POMIARY-STEROWANIE SA TEL. 85 748 34 00, 85 748 34 03, WWW.APS.PL .................................................................................................. 16

AUTOMATYKAONLINE TEL. 504 126 618, WWW.AUTOMATYKAONLINE.PL .................................................................................. 64, 75

AXON MEDIA GROUP TEL. 533 344 700, WWW.AXONMEDIA.PL ................................................................................................................ 79

BECKHOFF AUTOMATION SP. Z O.O. TEL. 22 750 47 00, WWW.BECKHOFF.PL ......................................................................................................... II OKŁ.

B&R AUTOMATYKA PRZEMYSŁOWA SP. Z O.O. TEL. 61 846 05 00, WWW.BR-AUTOMATION.COM ................................................................................... 30–31

CENTRUM PRODUKCYJNE PNEUMATYKI PREMA SA TEL. 41 36195 24, WWW.PREMA.PL ................................................................................................................. 7, 56–57

PPUH ELDAR TEL. 77 442 04 04, WWW.ELDAR.BIZ ............................................................................................................................ 10

ELMARK AUTOMATYKA SP. Z O.O. TEL. 22 541 84 65, WWW.ELMARK.COM.PL ...................................................................................... 8, 15, 68–69

ELTRON TEL. 71 343 97 55, WWW.ELTRON.PL ............................................................................................................................. 9

FAULHABER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 61 278 72 53, WWW.FAULHABER.COM .................................................................................................. 38–39

HF INVERTER POLSKA S.C. TEL. 56 653 99 16, WWW.HFINVERTER.PL ........................................................................................................36–37

HIWIN GMBH TEL. +49 781 93278-0, +48 22 544 07 05 .................................................................................................................. 11

IGUS SP. Z O.O. TEL. 22 863 57 70, WWW.IGUS.PL ........................................................................................................... 13, 15, 29, 41

84

AUTOMATYKA

WSPÓŁPRACA

MITSUBISHI ELECTRIC EUROPE B.V. HTTPS://PL3A.MITSUBISHIELECTRIC.COM .................................................................................................. 34–35

MVM SP. Z O.O. TEL. 22 87 40 230 .....................................................................................................................................................................39

NORD NAPĘDY SP. Z O.O. TEL. 12 288 99 00, WWW.NORD.COM .............................................................................................................. 32–33

PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP TEL. 22 874 00 00, WWW.PIAP.PL .......................................................................................................................... 39, 69

PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP, PIAP DESIGN TEL. 22 874 01 94, WWW.DESIGN.PIAP.PL ........................................................................................................ III OKŁ.

RITTAL SP. Z O.O. TEL. 22 310 06 12, WWW.RITTAL.PL ............................................................................................................. 65–67, 82

RS COMPONENTS TEL. 22 223 11 11, PL.RS-ONLINE.COM ........................................................................................................................... 3

SCHMERSAL-POLSKA SP. J. E. NOWICKA, M. NOWICKI TEL. 22 816 85 78, WWW.SCHMERSAL.PL ................................................................................................................ 51

SCHUNK INTEC SP. Z O.O. TEL. 22 726 25 00, WWW.SCHUNK.COM .................................................................................. I OKŁ., 17, 61–63

SEW-EURODRIVE POLSKA SP. Z O.O. TEL. 42 676 53 00, WWW.SEW-EURODRIVE.PL .........................................................................74–75, IV OKŁ.

SIEMENS SP. Z O.O. TEL. 22 870 90 00, WWW.SIEMENS.PL .......................................................................................................42–44, 45

UNIVERSAL ROBOTS A/S TEL. +45 89 93 89 89, WWW.UNIVERSAL-ROBOTS.COM/PL ..................................................................... 13

12/2016

85

LUDZIE

STANOWISKO: 1 ) / /G / 0G 1 FIRMA: Rittal Sp. z o.o.

J

est absolwentem Wydziału Elektroniki Politechniki Wrocławskiej specjalność automatyka. Ukończył również studia podyplomowe Zarządzania Finansami na Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, MBA na Uniwersytecie Warszawskim oraz studia z zakresu Strategii Przedsiębiorstw w Harvard Business School w Stanach Zjednoczonych. Od czasów studiów hobbystycznie doskonali swoją wiedzę z zakresu programowania w językach Phyton, C++, C#, Java, w tym na kursach MIT w Stanach Zjednoczonych.

Po studiach rozpoczął pracę we wrocławskiej firmie Technimex, zajmującej się integracją systemów komputerowych, od 1995 r. pracował

86

na stanowisku prezesa zarządu w tej firmie. W latach 1997–2002 pracował jako dyrektor zarządzający w firmie Weidmüller.

Od 2002 roku jest dyrektorem zarządzającym w spółce Rittal, która zajmuje wiodącą pozycję na rynku m.in. obudów i szaf sterowniczych w Polsce.

Jako dyrektor zainicjował i wdrożył liczne projekty dotyczące m.in. innowacyjnych metod zarządzania, które przyczyniły się do osiągnięcia bardzo dobrej kondycji przedsiębiorstwa.

Od chwili objęcia stanowiska dyrektora zarządzającego zbudował i skutecznie utrwalił świadomość oraz rozpoznawalność marki Rittal na polskim rynku.

Dzięki wdrażanym przez niego metodom, firma odnotowuje ciągły wzrost

sprzedaży, jest wzorem i modelem dla innych spółek Rittal na świecie, co potwierdzają bieżące wyniki oraz wskaźniki, według których oceniane są poszczególne spółki w grupie Rittal w corocznym wewnętrznym rankingu koncernu.

Za priorytety w działalności biznesowej uważa dostarczanie klientom rozwiązań przekraczających ich oczekiwania i otwierających nowe perspektywy, budowanie przewagi konkurencyjnej poprzez jakość oraz dbanie o stały rozwój wiedzy i umiejętności zespołu.

W kręgu jego zainteresowań znajdują się metody motywacji pracowników w sektorze przemysłowym oraz modele biznesowe i ich użyteczność dla szkoleń.

AUTOMATYKA

Fot. Rittal

PIOTR GÓRNIAK