"Automatyka" 7-8/2015

TEMAT WYDANIA Diagnozowanie i monitorowanie systemów technicznych CENA 10,00 ZŁ (W TYM 8 % VAT)

9 772392 10550 2

07

ROZMOWA 20

TECHNIKA 24

SPRZĘT I APARATURA 38

Robert Dudzik, RS Components

Termowizja skuteczną metodą kontroli obiektów przemysłowych

Tablety i smartfony do zadań specjalnych

AUTOMATYKA ISSN 2392-1056

INDEKS 403024

AUTOMATYKAONLINE.PL

7-8/2015

Nowa generacja przemienników PowerFlex Przemienniki PowerFlex 523 i PowerFlex 525 marki Allen-Bradley stanowią rodzinę rozwiązań napędowych zapewniających rozszerzony zestaw funkcji aplikacyjnych do sterowania silnikiem i elastyczność instalacyjną, dzięki czemu użytkownik zyskuje na jakości produktywności swojej aplikacji.

• Więcej opcji sterowania silnika w przemiennikach o mocy znamionowej do 22 kW/30 Hp zasilanych uniwersalnym napięciem 100 – 600 V • Konfiguracja prędkości przy użyciu grup parametrów aplikacyjnych • Zintegrowane porty komunikacji EtherNet/IP™, Modbus RTU™ oraz STO (dotyczy PowerFlex 525)

• Pełna kompatybilność z rodziną sterowników Logix Allen-Bradley • Przemienniki PowerFlex 525 chronią ludzi i zasoby dzięki wbudowanej opcji bezpiecznego wyłączenia momentu • Elastyczność instalacyjna umożliwia oszczędność miejsca w rozdzielnicy i pracę w wyższych temperaturach otoczenia

www.rockwellautomation.pl Copyright © 2014 Rockwell Automation, Inc. All Rights Reserved. PowerFlex® is a registered trademark of Rockwell Automation, Inc.

Meistermacher.

Made in Germany.

Gunter Weis, Mistrz w dziale komponentów chwytakowych

Jens Lehmann, legendarny bramkarz niemiecki, od 2012 r. ambasador marki rodzinnej firmy SCHUNK, reprezentuje precyzyjne chwytanie i bezpieczne trzymanie.

Mistrz Niemiec z Borussią Dortmund w 2002 r.

Mistrz Anglii z Arsenalem Londyn w 2004 r.

www.gb.schunk.com/mechatronik3

SCHUNK Alternatywa. Inteligencja. Elastyczność.

Mechatronika³ SCHUNK. Najszersza, zawierająca ponad 300 standardowych komponentów, paleta produktów z zakresu mechatroniki, zapewniająca szybką i efektywną mechatronizację procesów transportowych i montażowych. Dla większej wydajności Państwa zautomatyzowanych linii produkcyjnych.

180% lepszy stosunek masy do siły chwytania.

Elektryczny chwytak do małych komponentów EGP

Chwytak równoległy WSG. Bardzo szybka konfiguracja.

Chwytak równoległy o dużym skoku EGA. Możliwość zabudowy silnika elektrycznego.

Elektryczny moduł obrotowy ERS. Ekstremalnie kompaktowa budowa.

Wrzecionowy napęd liniowy ELS. Z zabudowanym stałym motorem.

© 2015 SCHUNK GmbH & Co. KG

Najmocniejszy elektroniczny chwytak do małych komponentów ze zintegrowaną elektroniką.

CENA 10,00

9 772 392

Zล (W TYM

8 % VAT)

TEMAT

WYDAN

ROZMOW A

105 50 2

03

Konrad Gro hs, FANUC Sp . z o.o.

IA Robo tyzac

28

ja proces

PRAWO

I NO

รณw techno

RMY 64 Odpowied zialnoล ฤ pracown za robota ika przemysล owego

logicznych

SPRZฤ T I APAR

AUTOM ATYKA ISSN 2392

-1056

INDEKS

403024

ATURA Roboty i manipula tory o kinematy ce rรณwno legล ej

68

AUTOMA TYKAON

LINE.PL

3/2015

Han ยฎ M

Plus

AUTOMATYCZNIE

NAJLEPSI Z E S K A N UJ KO D I C Z Y TA J M A G A Z Y N โ A U T O M AT Y K A โ W W E R S J I N A TA B L E T Y * W Y D AW C A

P R Z E M Y S ล O W Y I N S T Y T U T A U T O M AT Y K I I P O M I A R ร W P I A P, A L . J E R O Z O L I M S K I E 2 0 2 , 0 2 - 4 8 6 WA R S Z AWA *APLIKACJA MOBILNA DOSTฤ PNA NA PLATFORMY IOS ORAZ ANDROID

SPIS TREŚCI REDAKTOR NACZELNY Jan Jabłkowski

Z BRANŻY

6

REDAKTOR PROWADZĄCA Sylwia Batorska tel.: (+48) 22 874 00 60 e-mail: sbatorska@piap.pl

PRODUKTY

14

REDAKCJA MERYTORYCZNA Małgorzata Kaliczyńska

ROZMOWA

WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA Andrzej Barciński, Jolanta Górska-Szkaradek, Krzysztof Jaroszewski, Marcin Bieńkowski

Model działania dopasowujemy do potrzeb rynku

SEKRETARZ REDAKCJI Urszula Chojnacka tel.: (+48) 22 874 01 85 e-mail: uchojnacka@piap.pl

TECHNIKA

REKLAMA Jolanta Górska-Szkaradek tel.: (+48) 22 874 01 91 e-mail: jgorska@piap.pl Paulina Siódmak tel.: (+48) 22 874 02 02 e-mail: psiodmak@piap.pl PRENUMERATA I KOLPORTAŻ Elżbieta Walczak tel.: (+48) 22 874 03 51 e-mail: ewalczak@piap.pl

20

Rozmowa z Robertem Dudzikiem, dyrektorem regionalnym RS Components na Europę Wschodnią

Termowizja skuteczną metodą kontroli obiektów przemysłowych

24

Monitorowanie stanu maszyn kluczem do poprawy efektywności produkcji

36

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY Tablety i smartfony do zadań specjalnych

38

SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA Ewa Markowska, Studio EDIT KOREKTA Elżbieta Walczak, Ewa Markowska, Urszula Chojnacka DRUK Zakłady Graficzne „Taurus” Roszkowscy Sp. z o.o.

Nakład: 4 tys. egzemplarzy REDAKCJA Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel.: (+48) 22 874 00 66, fax: (+48) 22 874 02 02 e-mail: automatyka@piap.pl www.AutomatykaOnline.pl WYDAWCA Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa KIEROWNIK PROJEKTU WYDAWNICZEGO Seweryn Ścibior Szczegółowe warunki prenumeraty wraz z cennikiem dostępne są na stronie automatykaonline.pl/prenumerata.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i modyfikacji nadesłanych materiałów oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i materiałów promocyjnych.

4

24

TERMOWIZJA SKUTECZNĄ METODĄ KONTROLI OBIEKTÓW PRZEMYSŁOWYCH W dzisiejszych czasach trudno wyobrazić sobie funkcjonowanie służb utrzymania ruchu bez tak pomocnych narzędzi, jak kamery termowizyjne.

Pozwalają one nie tylko rejestrować obrazy termograficzne przydatne w kontroli procesu produkcyjnego, ale również szybko zlokalizować miejsce awarii, zanim jeszcze ona nastąpi.

AUTOMATYKA

SPIS TREŚCI Rextorm i nie tylko

50

Urządzenia mobilne Maritex

Mobilna obsługa instalacji z Saia PCD

52

Smartfon – narzędzie do zarządzania nie tylko biurem, ale i fabryką?

54

PRAWO I NORMY Licencja bezterminowa a termin jej wypowiedzenia Bezpieczeństwo funkcjonalne cz. I

58 60

Norma podstawowa i sektorowa do przemysłu procesowego

RYNEK PowerFlex 525 – nowa generacja kompaktowych przemienników Milowy krok w stronę IoT/Industry 4.0 z HMI/SCADA WebAccess RFID pod naciskiem

65 66 68

Bezpieczeństwo i niezawodność

Polska jakość na światowym poziomie EGP – najbardziej kompaktowy chwytak elektryczny Jak dobrać zasilacz do oprawy LED? DesignSpark Mechanical

70 72 74 78

Test Drive wersji 2.0

38

TABLETY I SMARTFONY DO ZADAŃ SPECJALNYCH Firmy budowlane i przedsiębiorstwa przemysłowe o rozproszonej strukturze lokalizacyjnej coraz częściej wdrażają u siebie nowoczesne rozwiązania mobilne. Mają one za zadanie nie tylko organizować procesy decyzyjne związane z zarządzaniem i sprzedażą, ale również wspomagać kontrolę produkcji, wspierać pracowników w wykonywaniu zadań w terenie oraz ułatwiać inżynierom skuteczną rejestrację danych i zarządzanie nimi.

Jubileusz Kublera Roboty w akcji

WYDARZENIA Energetyczne wyzwania dla automatyków

III Noc Robotów PIAP

86

RYTRO 2015

Wyprzedzać swoje czasy

88

Pół wieku instytutu PIAP

WOD-KAN 2015

90

XIII edycja zakończona sukcesem

Biznes & sztuka ITM 2015

7-8/2015

94 95

92

BIBLIOTEKA WSPÓŁPRACA

98 100

LUDZIE Daniel Wolski, Mitsubishi Electric Europe B.V.

102 5

Z BRANĹťY

PRZEMYSŠZAGROŝONY CYBERATAKAMI W ostatniej dekadzie nastąpił znaczący wzrost cyberataków na infrastrukturę o znaczeniu krytycznym. Wymierzone w przedsiębiorstwa przemysłowe mają zawsze charakter strategiczny – powodują zakłócenie funkcjonowania systemów w celu uzyskania korzyści finansowych, rynkowych (ataki na konkurencyjne firmy) albo czysto politycznych.

Według danych pochodzących z raportu „Cyberbezpieczeństwo środowisk sterowania i automatyki przemysłowej�, przygotowanego przez Frost&Sullivan we współpracy z firmą Schneider Electric, najbardziej zagroşonymi sektorami są: gospodarka wodna (41 proc. ataków), energetyka (16 proc.) oraz firmy wielosektorowe (25 proc.). W dalszej kolejności uplasowały się: sektor chemiczny, jądrowy oraz administracja publiczna.

COMAU NA NOCY ROBOTĂ“W

Podczas trzeciej edycji Nocy Robotów PIAP tłumy zwiedzających, często całe pokolenia rodzin, chętnie odwiedzały Park Robotów Przemysłowych, gdzie mogły podziwiać roboty Comau w niecodziennych zastosowaniach. Firma tradycyjnie zadbała o atrakcyjne przedstawienie robotów przemysłowych, które wystąpiły w scenach akcji z wykorzystaniem efektów specjalnych.

Zwiedzający mogli rywalizować z robotem Racer 1.4 w grze na refleks, próbując wyprzedzić maszynę w naciskaniu na przyciski rozlokowane na pulpicie. Chętni zmierzyli się w meczu koszykówki, równieş z robotem Racer 1.4 w roli koszykarza, którego rzuty do celu cechowała duşa precyzja.

Niewątpliwie jednym z cieszących się największym powodzeniem stanowisk było to, w którym „rycerz Jedi� (w tej roli robot Racer) symulował walkę mieczem świetlnym ze „smokiem� (czyli odpowiednio ucharakteryzowanym robotem NJ 165 3.0) zionącym ogniem, świecącym oczami i wypuszczającym kłęby dymu, czym budził podziw oraz dreszczyk emocji wśród zwiedzających.

Wszystkie przygotowane przez firmę Comau stanowiska skupiały uwagę zarówno dorosłych, jak i dzieci. Przy robotach Comau cały czas panował duşy tłok, a o ich atrakcyjności najlepiej świadczą okrzyki zachwytu, salwy śmiechu oraz protesty, a nawet płacze dzieci, których rodzice chcieli iść dalej.

Występy robotów włoskiego producenta w niecodziennych odsłonach dostarczyły mnóstwo dobrej zabawy zarówno mniejszym, jak i większym uczestnikom wydarzenia.

Dziś główna uwaga hakerów atakujących firmy przemysłowe skupia się na rozproszonych systemach sterowania (DCS), programowalnych sterownikach logicznych (PLC), systemach SCADA i panelach sterowniczych HMI. Cyberprzestępcy wykorzystują luki i słabości – od niezabezpieczonych kanałów zdalnego dostępu, przez niedoskonałe zapory firewall, po brak segmentacji sieci.

MoĹźliwe sÄ… rĂłwnieĹź ataki przeprowadzane od wewnÄ…trz przez niezadowolonych pracownikĂłw lub partnerĂłw biznesowych.

ZWYCIĘZCY CEE ME 2015 Uroczystość rozdania nagrĂłd w trzeciej edycji CEE Manufacturing Excellence Awards odbyĹ‚a siÄ™ 18 czerwca 2015 r. w warszawskim hotelu InterContinental. GĹ‚Ăłwnym zwyciÄ™zcÄ… zostaĹ‚ Volkswagen, ktĂłry otrzymaĹ‚ nagrody w kategoriach: Sustainability&Environment, Customer Relationship Management/ Customer Service/Customer Satisfaction, jak rĂłwnieĹź prestiĹźowÄ… nagrodÄ™ Overall Manufacturer.

Marek Foryński, dyrektor zarządzający Grupy BTS w Panattoni Europe otrzymał tytuł Professional of the Year, a firma BTS tytuł Developer of the Year. Zelmer, producent sprzętu AGD, otrzymał nagrody w kategorii Business and Science a Marcin Tomkiewicz otrzymał tytuł Plant Manager of the Year.

Firma Valeo, lider w zakresie energooszczędnej i ekologicznej technologii dla energetyki i automatyki, odebrała nagrodę w kategorii Quality Control.

W kategorii Special Economic Zone nagrodę otrzymała Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna, a BorgWarner został nagrodzony jako lider w dostarczaniu zaufanych, innowacyjnych produktów i rozwiązań dla branşy motoryzacyjnej. Nexteer Automotive Polska oraz Gonvarri Steel Polska równieş znalazły się wśród laureatów.

Aecom, wiodąca na świecie firma projektów technicznych, otrzymała nagrodę w kategorii Professional Service Provider.

Inni nagrodzeni dostawcy usług, to Cushman&Wakefield jako Corporate Real Estate Consultancy oraz SPIE Polska w kategorii Facility Maintenance/Property Management.

6

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

RENDER TECHNOLOGY ZWIĘKSZA WYDAJNOŚĆ DZIĘKI NAPĘDOM UNIDRIVE Firma Render Technology, producent specjalistycznych maszyn pakujÄ…cych, paletyzujÄ…cych i do transportu materiaĹ‚Ăłw dla branĹźy opakowaniowej, zmieniĹ‚a dostawcÄ™ napÄ™dĂłw i wprowadziĹ‚a rozwiÄ…zania Unidrive M firmy Emerson-Control Techniques.

Zanim zastosowano napędy Unidrive M, maszyny firmy Render Technology były w stanie wykonać 25–26 cykli na minutę. Zastosowanie napędów Unidrive M umoşliwiło zwiększenie tej liczby do 30, co znacznie poprawia wydajność.

Maszyny projektowane i produkowane przez Render Technology wyróşniają się niewielkim wpływem na środowisko

i niskim zuşyciem energii. Zaprojektowano je do pracy przy dwukrotnie obnişonym poborze energii – na poziomie 18– 20 kW. Dzięki temu firma Render Technology moşe instalować jedną maszynę zamiast dwóch, podwajając w ten sposób przepustowość.

Firma wybrała napędy o zmiennej prędkości Control Techniques Unidrive M701, Unidrive M700 i Unidrive M300, słuşące do sterowania ruchami osiowymi i przenośnika. Napędy są sterowane przez sieć Profibus DP przy uşyciu funkcji SI Profibus.

Napędy M701 są przeznaczone szczególnie do kontrolowania połoşenia osiowego, a napędy M700 do kontrolowania połoşenia i orientacji inteligentnego pasa. Ruch jest realizowany za pośrednictwem krzywki elektronicznej.

5000 MAKR PRODUKTĂ“W OMRONA JUĹť DOSTĘPNYCH W EPLAN Firma Omron rozszerzyĹ‚a współpracÄ™ z firmÄ… CAE – czoĹ‚owym dostawcÄ… narzÄ™dzia EPLAN. W efekcie 5 tys. makr produktĂłw marki Omron jest teraz dostÄ™pnych w internetowej bazie EPLAN. DziÄ™ki temu producenci paneli oraz inni uĹźytkownicy automatyki firmy Omron mogÄ… pobrać wszystkie istotne dane dotyczÄ…ce produktu.

Omron dostarcza obecnie makra do EPLAN, m.in. szaf sterujących podzespołami, np. sterownikami PLC, We/Wy, napędami, przekaźnikami, zasilaczami, regulatorami temperatury, przekaźnikami czasowymi, sterownikami i programami monitorującymi, jak równieş urządzenia do platformy automa-

tyzacji Sysmac. Kolejną korzyścią dla uşytkownika będą dane części, dotyczące urządzeń uruchamiających i czujników.

Uşytkownicy mogą równieş korzystać z rozszerzonych funkcji oferowanych przez makra, takich jak rysunki poszczególnych elementów, rozmiary, właściwości produktu, widoki 2D lub 3D, co umoşliwia wirtualne wpasowanie podzespołów w panel.

Dostępne są równieş symbole schematu obwodów, szablony do wiercenia i inne informacje produkcyjne, które mogą być kopiowane prosto do programu uşywanego do projektowania. !

NIEZAWODNE POĹ Ä„CZENIA DZIĘKI ROZWIÄ„ZANIOM BOSCH REXROTH Wysoki poziom jakoĹ›ci, efektywnoĹ›ci i bezpieczeĹ„stwa to warunki konieczne przy produkcji bardzo lekkich nadwozi samochodowych. W spawalni N60 w zakĹ‚adach Audi AG w Ingolstadt do tego celu wykorzystywane sÄ… kontrolery zgrzewania Rexroth PS6000, zapewniajÄ…ce wyĹźszÄ… niezawodność procesu zgrzewania, oraz system wkrÄ™tarkowy Rexroth Tightening System 350, ktĂłry zapewnia peĹ‚nÄ… automatyzacjÄ™ procesu montaĹźu.

Precyzja, czas, sprawność i niezawodność to najwaşniejsze czynniki, które umoşliwiają produkcję 850 nadwozi samochodowych dziennie. W zaleşności od modelu A3 zawiera około 4,5 tys. zgrzein punktowych, łączących blachy w róşny sposób. – Rexroth PS6000 to sprawdzony system zgrzewania średniej częstotliwości, wykorzystujący 510 kleszczy zgrzewających. System spełnia nasze wysokie standardy niezawodności i jakości zgrzewania, a przy tym pozwala na ograni-

8

czenie kosztów. Waşnymi funkcjami zapewnienia jakości, które oferuje system PS6000 są: adaptacyjny regulator napięcia i prądu zgrzewania oraz zintegrowany system monitorowania procesu – wyjaśnia Lorenz Mittel, odpowiedzialny za kwestie technologiczne w zakładzie produkcji nadwozi A3 w Ingolstadt. – Mogliśmy zmniejszyć liczbę cykli próbnych, potwierdzając zalety systemu w codziennej eksploatacji. Mamy system produkcyjny, który umoşliwił podniesienie jakości i obnişenie kosztów operacyjnych, a przy tym jest bardzo elastyczny, co jest niezbędne, gdy musimy w pewny sposób zgrzewać róşne rodzaje materiałów.

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

SPOTKANIE PRAKTYKÓW BACNET W WARSZAWIE Kilkadziesiąt osób wzięło udział w konferencji poświęconej protokołowi BACnet, zorganizowanej w ramach BACnet Global Roadshow 2015 w warszawskim centrum szkoleniowym Jupiter.

Podczas spotkania utworzono grupę BACnet Interest Group Poland (BIG-PL), do której przystąpiło 15 członków. Przedstawicielem grupy został Marcin Ploski, wiceprezes firmy Global Control 5. W imieniu BACnet Interest Group Europe (BIG-UE) obecny na spotkaniu w Warszawie członek Rady Doradczej tej organizacji, Frank Schubert, zaprosił polskiego przedstawiciela do udziału w spotkaniu BIG-UE w Berlinie.

Głównymi sponsorami wydarzenia były firmy Siemens, Danfoss, Honeywell i Delta Controls, a takşe Kieback&Peter, z których przykładowymi produktami i rozwiązaniami z dziedziny automatyki budynkowej moşna było zapoznać się podczas towarzyszącej konferencji miniwystawie. Magazyn „Automatyka� był patronem medialnym wydarzenia.

Spotkanie w Warszawie było czwartym przystankiem BACnet Global Roadshow 2015, odbywającym się z okazji 10-lecia obowiązywania normy EN ISO 16464-5 oraz 20-lecia standardu ANSI/ASHRAE 135.

"

Autodesk wprowadza od 1 lutego 2016 r. zmiany w sposobie licencjonowania indywidualnych produktów.

Rozwiązania będą dostępne wyłącznie w ramach modelu subskrypcyjnego. – Nowa oferta umoşliwia łatwiejsze zarządzanie budşetem poprzez elastyczny system opłat, a takşe obnişenie kosztów początkowych bez rezygnowania z korzyści, jakie daje Autodesk Subscription – mówi Graşyna Kołodziejek, Marketing Manager w firmie Autodesk.

Nowy model licencjonowania pozwoli m.in. na dostosowanie kosztów oprogramowania do faktycznych potrzeb, np. w ramach liczby aktualnie realizowanych projektów oraz na moşliwość zakupu w róşnych cyklach – miesięcznym, kwartalnym lub rocznym. Dodatkowo, w ramach Autodesk Subscription, klienci będą mieli takşe dostęp do najnowszych oraz poprzednich wersji oprogramowania, do bieşących aktualizacji i usprawnień, dodatkowych usług i aplikacji w chmurze, a takşe do rozbudowanej pomocy technicznej.

Klienci, którzy zakupią licencje wieczyste Autodesk do końca stycznia 2016 r. zachowają prawo do ich wykorzystania.

Bieşące aktualizacje licencji wieczystych dostępne będą wyłącznie w ramach Maintenance Subscription. "

7-8/2015

R E K L A M A

AUTODESK ZMIENIA MODEL LICENCJONOWANIA

9

Z BRANĹťY

SPOTKANIE KUKA Z INTEGRATORAMI

W dniach 18–19 czerwca 2015 r. odbyła się w Zawierciu konferencja, w której wzięli udział pracownicy firmy KUKA i firm partnerskich: Troax, SCHUNK, Copa-Data, ALNEA i Siemens.

Konferencja została podzielona na dwa bloki tematyczne: sprzedaşowy i techniczny. Dzięki temu kaşdy mógł znaleźć coś dla siebie. Prelekcje dotyczyły bezpieczeństwa rozwiązań produktów KUKA, nowości w ofercie firmy i zmian w technologii KUKA.

10

Podczas spotkania nowi integratorzy otrzymali certyfikaty dla Partnerów Systemowych KUKA. Wieczorem wspólnie bawiono się podczas pokazów iluzjonisty, zawodów strzeleckich (z pucharami KUKA Team) oraz ogniska z kiełbaskami i degustacji piwa pod kierunkiem profesjonalnego kipera. #$# %

INDUSTRY 4.0 A EKOSYSTEM PRZEMYSĹ OWY

PODRÓŝ W PRZYSZŠOŚĆ W AUDI PRODUCTION LAB

Z najnowszego raportu firmy Frost&Sullivan wynika, şe nowy ekosystem dostawców Internet of Industrial Things (IoIT) osiągnie do 2020 r. wartość 420 mld euro. Z badań wynika, şe dostawcy usług przemysłowych muszą nawiązywać partnerstwa z dostawcami rozwiązań w chmurze i analiz danych.

Jednocześnie do 2020 r. prawie 12 mld urządzeń będzie podłączonych za pomocą zaawansowanej technologii komunikacji M2M (ang. Machine to Machine).

Według nowych badań na temat rynku usług przemysłowych, przeprowadzonych przez Frost&Sullivan, nowa fala wpływów zakłóca dynamikę relacji biznesowych pomiędzy uşytkownikiem końcowym a dostawcą. Zmiana ta opiera się na paradygmatach nowych usług, które pozwalają uşytkownikom końcowym osiągnąć wysoki stopień optymalizacji kosztów i większą efektywność operacyjną. Przykładowo o relacjach między uşytkownikiem końcowym a dostawcą decyduje obecnie architektura usługowa, określona przez zaawansowane technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT).

Usługi oparte na zaawansowanych koncepcjach ICT odpowiadały w 2014 r. za ponad 75 proc. globalnego rynku usług przemysłowych.

Ze względu na pojawienie się technologii komunikacji M2M spodziewane są równieş powaşne zmiany strukturalne na poziomie produkcji.

Audi zdecydowało się na zaprojektowanie fabryki przyszłości w skali laboratoryjnej. Eksperci z firmy będą pracować nad nowymi sposobami wizualnej prezentacji czynności kontrolnych i montaşowych.

W Audi Production Lab planiści ds. produkcji, razem z zatrudnionymi w koncernie ekspertami róşnych branş, wymyślają innowacyjne, przyszłościowe technologie produkcji. Wielce obiecującym rozwiązaniem jest projektor wyświetlający dane na dłoni. W przyszłości taka technika mogłaby wesprzeć pracowników produkcji przy czynnościach kontrolnych i montaşowych.

Planiści ds. produkcji pracują w Audi Production Lab na czterech róşnych polach aktywności. Pierwsze dotyczy nowych sposobów zautomatyzowanej kontroli jakości, drugie – badania róşnych moşliwości, dzięki którym w przyszłości samochody będą łatwiejsze w montaşu, trzecie – postępowania z duşą ilością danych Big Data, zaś w przypadku czwartego, inşynierowie pracują nad interakcją człowieka i maszyny z uşyciem rzeczywistości rozszerzonej i rzeczywistości wirtualnej (ang. Augmented Reality – AR i Virtual Reality – VR). – Dla Audi szczególnie interesujące są trzy rodzaje sprzętu: tablety, okulary o rozszerzonej rzeczywistości i projektor do wyświetlania danych na dłoni. Wszystkie trzy mają potencjał do wspierania pracowników w ich pracy – mówi Jens Dehlke, planista ds. produkcji w Audi Production Lab.

& ' (

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

XXIII MSPO JUŝ WE WRZEŚNIU Międzynarodowy Salon Przemysłu Obronnego, który odbędzie się w dniach 1–4 września 2015 r. w ramach Targów Kielce to największa i najwaşniejsza impreza tego sektora w centralnej części Europy. Kieleckie targi obronne to wydarzenie o wyjątkowym znaczeniu dla firm polskiego sektora zbrojeniowego. Udział w nich biorą najwaşniejsi producenci i dystrybutorzy sprzętu z kraju i zagranicy. Od lat Targów Kielce nie omijają największe i najpopularniejsze na rynku zbrojeniowym firmy, jak: BAE Systems, Boeing, MBDA, Raytheon, Thales czy Saab. Tegoroczna wystawa po raz kolejny objęta jest Honorowym Patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z tradycją podczas tegorocznego MSPO prezentowany będzie sprzęt i wyposaşenie obejmujące wszystkie segmenty produkcji wojskowej. Na stoiskach będzie moşna zobaczyć zarówno sprzęt lotniczy, w tym m.in. śmigłowce i bezpilotowce, jak i sprzęt wojsk pancernych, zmechanizowa-

nych i inşynieryjnych, systemy artyleryjskie, rakietowe, przeciwlotnicze oraz najnowocześniejszy sprzęt rozpoznawczy i logistyczny. Targi będą równieş okazją do zapoznania się z najnowocześniejszymi środkami łączności, systemami IT czy sprzętem ratownictwa medycznego. MSPO 2015 towarzyszyć będzie Wystawa Narodowa przemysłu obronnego Norwegii. Polska jest dla Norwegii największym partnerem gospodarczym w Europie Środkowo-Wschodniej. Targi MSPO to – oprócz biznesowych rozmów i kontraktacji – takşe forum wymiany poglądów oraz czas wielu spotkań merytorycznych.

W czasie nadchodzącej wystawy zostaną wręczone m.in. nagrody Prezydenta RP oraz Defendery przyznawane najlepszym firmom i produktom prezentowanym na targach. MSPO to jedyna impreza tego sektora w Polsce. Co roku przyciąga do Kielc kilkanaście tysięcy gości, wśród których są głowy państw. + * #

R E K L A M A

NOWA OPCJA DATAFEED OPC SUITE Nowe narzędzie dataFEED Exporter, które jest obecnie częścią pakietu dataFEED OPC Suite (V 4.03) umoşliwia importowanie symboli z projektów TIA Portal Siemens (wersja 13 lub 13 SP1) do bezpośredniej konfiguracji OPC Namespace. Aplikacje OPC Client otrzymują informacje do adresowania symbolicznego od zintegrowanych z dataFEED OPC Suite narzędzi OPC lub OPC UA Server i wykorzystują nazwy symboliczne w celu uzyskania dostępu do elementów danych z poszczególnych bloków danych.

Takie podejście pozwala uniknąć czasochłonnej ręcznej konfiguracji elementów danych i pozwala osiągać uşytkownikom znaczące oszczędności czasu i kosztów.

Narzędzie dataFEED Exporter firmy Softing współpracuje zarówno z nowszymi typami sterowników firmy Siemens, takimi jak SIMATIC S7-1200 i 1500, jak równieş ze starszymi sterownikami typu SIMATIC S7-300 i 400. Pakiet dataFEED OPC Suite firmy Softing łączy funkcjonalność narzędzi OPC Server i OPC Middleware w jednym kompaktowym rozwiązaniu programowym. Wbudowane narzędzie OPC UA Server pozwala łatwo integrować starsze i nowsze sterowniki z rozwiązaniami Industry 4.0. ) *

7-8/2015

Nasze bezpieczniki, gniazda, podstawy bezpiecznikowe

bezpiecznie SIBA Polska Sp. z o.o.

05-092 Šomianki Dąbrowa Leśna, ul. Grzybowa 5G www.siba-bezpieczniki.pl

tel. 22 832 14 77 faks 22 833 91 18 tel. kom. 601 241 236 e-mail: siba@sibafuses.pl

BEZPIECZNIKI

11

Z BRANĹťY

LINIA PRODUKCYJNA ZGODNA Z KONCEPCJÄ„ PRZEMYSĹ U 4.0

Po zaprezentowanej na targach w Hanowerze 2014 wersji demonstracyjnej Smart Automation firma Bosch Rexroth uruchomiła pierwszą linię produkcyjną zgodną z koncepcją Przemysłu 4.0. Linia wykorzystuje system zdalnej identyfikacji radiowej.

Inteligentne tagi RFID rozpoznają wariant produktu i przekazują informację o potrzebnych materiałach i procesach.

Na kaşdej stacji roboczej tagi są odczytywane, a informacje dla pracownika wyświetlają się na ekranie. W ten sposób moşna skrócić cykl produkcji i zapewnić efektywne gospodarowanie zasobami.

Stworzony przez firmę Bosch Rexroth informacyjny system activeCockpit gromadzi, filtruje i wizualizuje na bieşąco dane z produkcji. Zarówno pracownicy, jak i osoby kierujące mają

do dyspozycji platformę komunikacyjną, która umoşliwia szybkie wdraşanie rozwiązań. Dzięki temu jest moşliwa redukcja przestojów spowodowanych awariami i wzrost wydajności pracy.

Stanowiska pracy dopasowują się do potrzeb uşytkowników. Zapewniają to etykiety Bluetooth zawierające profil uşytkownika (nosi je kaşdy pracownik), które muszą zostać odczytane przez stację montaşową. Moşna w ten sposób dostosować oświetlenie lub wysokość czcionki i język komunikatów wyświetlanych na monitorze. Nawet poziom informacji na ekranie automatycznie dopasowuje się do kwalifikacji danego uşytkownika.

ENERGETAB 2015

ABB W FABRYCE FORDA ABB otrzymała zamówienie o wartości 52 mln dolarów, którego realizacja zwiększy elastyczność i wydajność nowego zakładu produkcyjnego naleşącego do Changan Ford Automobile w Harbinie (Chiny). Roboty będą wykorzystywane przy produkcji nowego modelu Forda Focusa. ABB dostarczy roboty, w tym IRB 6700 i IRB 7600, do obsługi nowej, wysoce zautomatyzowanej linii spawania szkieletów nadwozi („Body in White�).

Zamówienie obejmuje system pozycjonowania nadwozi ABB GateFramer, który umoşliwia produkowanie nawet sześciu modeli pojazdów na tej samej linii. Przestawienie tak wyposaşonej linii na produkcję innego modelu trwa zaledwie 18 s.

Roboty ABB w nowej fabryce Changan Ford poprawiÄ… elastyczny system produkcji, umoĹźliwiajÄ…c producentowi szybkie reagowanie na zmieniajÄ…ce siÄ™ upodobania konsumentĂłw i popyt, przy jednoczesnym ograniczeniu kosztĂłw inwestycyjnych.

Przed nami kolejna, 28. edycja Międzynarodowych Energetycznych Targów Bielskich ENERGETAB, które odbędą się w dniach 15–17 września 2015 r. ENERGETAB to największe w Polsce targi nowoczesnych urządzeń, aparatury i technologii dla przemysłu energetycznego. To jedno z najwaşniejszych spotkań czołowych przedstawicieli sektora elektroenergetycznego.

W ubiegłorocznych targach ENERGETAB 2014 swoje produkty zaprezentowało 749 wystawców z 20 krajów Europy i Azji, a liczba zwiedzających znacznie przekroczyła 20 tys. Na tegorocznych targach organizatorzy spodziewają się podobnej liczby wystawców: juş teraz ich liczba oraz zamówiona powierzchnia ekspozycji stanowią 95 proc. ubiegłorocznych.

Teren targów obejmuje ponad 30 tys. m2 powierzchni ekspozycyjnej, zarówno w nowo wybudowanej, nowoczesnej hali wielofunkcyjnej, jak i w pawilonach namiotowych oraz na terenie otwartym, gdzie wystawcy mają moşliwość ekspozycji wielkogabarytowych i cięşkich eksponatów.

Ekspozycja targowa obejmuje następujące obszary tematyczne: przesył, dystrybucję oraz rozdział energii elektrycznej i cieplnej, wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej, elektrotechnikę i elektronikę przemysłową. Wstęp jest wolny.

Strategicznym partnerem targów ENERGETAB 2015 jest spółka Tauron Polska Energia. , - " .

12

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

SPOTKANIE BRANŝY BIOGAZU NA RENEXPO POLAND W celu pokazania potencjału, jaki tkwi w biogazowniach Unia Producentów i Pracodawców Przemysłu Biogazowego – UPEBI, przy współpracy z REECO Poland, organizuje IV Forum Biogazu w ramach V Międzynarodowych Targów Energii Odnawialnej i Efektywności Energetycznej RENEXPO Poland, które odbędą się w dniach 22–24 września 2015 r. w Warszawskim Centrum EXPO XXI. – Podczas forum będzie mowa o małych biogazowniach i dostępnych technologiach, o biogazowniach szytych na miarę własnych potrzeb i pobocznej działalności. Zostanie równieş przeprowadzony wykład dotyczący ultradźwiękowego wsparcia rozbicia biomasy – prawda czy mit o zwiększonej produktywności. Ponadto postaramy się udzielić odpowiedzi m.in. na takie pytania jak: Co z nowymi roślinami energetycznymi – czy zastąpią kukurydzę i zagoszczą na dobre w polskich biogazowniach? Biogazownia przemysłowa – czy w Polsce udaje się prowadzić biogazownie z sukcesem? Czy moşe być dochodowa? Tradycyjnie pod koniec forum będzie równieş czas na dyskusję – mówi Sylwia Koch-Kopyszko, prezes UPEBI. Wstęp na targi, jak i udział w Forum Biogazu, są bezpłatne dla zwiedzających, którzy dokonają uprzedniej rejestracji.

Więcej informacji na: www.renexpo-warsaw.com.

TARGI EMO MILANO 2015 ZAPRASZAJÄ„

! 1 2 3 1 + 1 4 3 /+ 4 5 & 4 " 6 3 1 4 ) / 4 " /! / 7 8! 9:;<

3

/ * 4 " -

2 , 1 = 3

1 * $ . >

Podczas targĂłw ITM w Poznaniu, 10 czerwca 2015 r., odbyĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; konferencja prasowa prezentujÄ&#x2026;ca Ĺ&#x161;wiatowe Targi Obrabiarek i ObrĂłbki MateriaĹ&#x201A;Ăłw EMO MILANO 2015. NajbliĹźsza edycja odbÄ&#x2122;dzie siÄ&#x2122; w Mediolanie (WĹ&#x201A;ochy) na terenie Fiera Milano, w dniach 5â&#x20AC;&#x201C;10 paĹşdziernika 2015.

Na ponad 345 tys. m2 powierzchni wystawienniczej zaprezentowane zostanÄ&#x2026; obrabiarki, roboty oraz urzÄ&#x2026;dzenia zwiÄ&#x2026;zane z automatyzacjÄ&#x2026; i rozwiÄ&#x2026;zaniami mechatronicznymi, ktĂłre reprezentowaÄ&#x2021; bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; branĹźÄ&#x2122; wartÄ&#x2026; 64 mld euro. W tym roku na targach zadebiutujÄ&#x2026; technologie przyrostowe w obrĂłbce metali.

JuĹź kilka miesiÄ&#x2122;cy przed otwarciem zarejestrowaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; ponad 1,4 tys. firm. NajwiÄ&#x2122;cej wystawcĂłw pochodzi z WĹ&#x201A;och, a ponadto z Niemiec, Tajwanu, Chin i Szwajcarii. Polskie firmy rĂłwnieĹź wykazujÄ&#x2026; zainteresowanie targami. Akces zgĹ&#x201A;osiĹ&#x201A;o juĹź dziewiÄ&#x2122;Ä&#x2021; firm w Polski, ale gospodarze liczÄ&#x2026;, Ĺźe liczba ta wzroĹ&#x203A;nie. Podczas konferencji goĹ&#x203A;cie z WĹ&#x201A;och powiedzieli wiele ciepĹ&#x201A;ych sĹ&#x201A;Ăłw na temat Polski i polskiego przemysĹ&#x201A;u maszynowego oraz chÄ&#x2122;ci wspĂłĹ&#x201A;pracy. WiÄ&#x2122;cej informacji o EMO MILANO 2015 na stronie: www.italtrade.com/Polska. $+!/ +0# -3 1 2 1 1 3

R E K L A M A

MULTIPROJEKT DLA SZKĂ&#x201C;Ĺ WspĂłĹ&#x201A;praca firmy Multiprojekt z ZespoĹ&#x201A;em SzkĂłĹ&#x201A; Mechanicznych Nr 1 w Krakowie zostaĹ&#x201A;a nagrodzona I miejscem w trzeciej edycji ogĂłlnopolskiego konkursu zatytuĹ&#x201A;owanego â&#x20AC;&#x17E;SzkoĹ&#x201A;a dla pracodawcĂłw â&#x20AC;&#x201C; pracodawcy dla szkoĹ&#x201A;yâ&#x20AC;? w branĹźy elektryczno-elektronicznej i teleinformatycznej w zawodzie technik mechatronik organizowanym we wspĂłĹ&#x201A;pracy z MEN. NagrodÄ&#x2122; bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;cÄ&#x2026; ukoronowaniem dĹ&#x201A;ugotrwaĹ&#x201A;ej owocnej wspĂłĹ&#x201A;pracy, obejmujÄ&#x2026;cej m.in. praktyki i szkolenia, odebrali: BoĹźena Mayer-Gawron, dyrektor ZSM Nr 1 oraz Krzysztof GoĹ&#x201A;Ä&#x2026;b, kierownik DziaĹ&#x201A;u Automatyki i NapÄ&#x2122;dĂłw w firmie Multiprojekt. / 2 "

7-8/2015

13

PRODUKTY

MODUĹ Y SMARTWIRE-DT IP67 EATON Eaton rozbudowaĹ&#x201A; system komunikacyjny SmartWire-DT o nowy moduĹ&#x201A; We/Wy IP67, ktĂłry umoĹźliwia bezpoĹ&#x203A;rednie Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czenie siÄ&#x2122; z czujnikami i siĹ&#x201A;ownikami. DziÄ&#x2122;ki takiemu rozwiÄ&#x2026;zaniu inĹźynierowie majÄ&#x2026; wiÄ&#x2122;cej opcji projektowych oraz lepsze moĹźliwoĹ&#x203A;ci diagnostyczne w architekturze systemu IP67.

DziÄ&#x2122;ki instalacji SmartWire-DT za pomocÄ&#x2026; kabla o dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ci 600 m moĹźna podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; bezpoĹ&#x203A;rednio do systemu sterowania aş 99 urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;. Nowy moduĹ&#x201A; pozwala na to, by urzÄ&#x2026;dzenia te zawieraĹ&#x201A;y czujniki z bogatego portfolio firmy Eaton, w ktĂłrym moĹźna znaleĹşÄ&#x2021; róşne produkty â&#x20AC;&#x201C; od mechanicznych Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznikĂłw bezpieczeĹ&#x201E;stwa do czujnikĂłw indukcyjnych, pojemnoĹ&#x203A;ciowych

i optoelektronicznych o wysokiej funkcjonalnoĹ&#x203A;ci.

ModuĹ&#x201A; We/Wy IP67 ma gniazdko M12, moĹźe wiÄ&#x2122;c byÄ&#x2021; uĹźywany do podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia do instalacji SmartWire-DT wszystkich standardowych czujnikĂłw i siĹ&#x201A;ownikĂłw za pomocÄ&#x2026; wtyczek M12. W przypadku czujnikĂłw z wĹ&#x201A;asnym systemem zasilania moĹźna skorzystaÄ&#x2021; z pomiaru zuĹźycia energii, aby upewniÄ&#x2021; siÄ&#x2122;, Ĺźe dany sensor podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czony jest poprawnie, a to z kolei uĹ&#x201A;atwia i przyspiesza testowanie instalacji. Status moduĹ&#x201A;u i jego komunikaty diagnostyczne moĹźna rĂłwnieĹź wyĹ&#x203A;wietliÄ&#x2021; z kaĹźdego punktu poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia w instalacji SmartWire-DT.

PRZEMIENNIK CZÄ&#x2DC;STOTLIWOĹ&#x161;CI W OFERCIE APS Firma Automatyka Pomiary Sterowanie wprowadza do obrotu nowy przemiennik czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci ACS580 firmy ABB. Produkt bÄ&#x2122;dzie dostÄ&#x2122;pny w sprzedaĹźy od sierpnia.

ACS 580 to nastÄ&#x2122;pca najbardziej uniwersalnej i najpopularniejszej serii przemiennikĂłw czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci firmy ABB â&#x20AC;&#x201C; ACS 550. Przemiennik przeznaczony jest do montaĹźu naĹ&#x203A;ciennego w obudowie o stopniu ochrony IP21 i IP55 w zakresie mocy od 0,75 kW do 250 kW. Menu ustawieĹ&#x201E; podstawowych w panelu sterowania, wraz z zaprogramowanÄ&#x2026; funkcjÄ&#x2026; asystentĂłw, znacznie przyspiesza i uĹ&#x201A;atwia uruchomienie napÄ&#x2122;du. Wszystkie istotne funkcjo-

nalnoĹ&#x203A;ci zostaĹ&#x201A;y wbudowane w standardzie, co eliminuje potrzebÄ&#x2122; zakupu dodatkowego osprzÄ&#x2122;tu i upraszcza dobĂłr urzÄ&#x2026;dzenia. Przemiennik czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci ACS 580 jest przystosowany do sterowania pompami, wentylatorami, przenoĹ&#x203A;nikami, mieszadĹ&#x201A;ami oraz wieloma innymi urzÄ&#x2026;dzeniami w aplikacjach zmienno- i staĹ&#x201A;omomentowych. Wbudowane w standardzie elementy, takie jak: filtr EMC, dĹ&#x201A;awik â&#x20AC;&#x17E;swinging chokeâ&#x20AC;? o zmiennej indukcyjnoĹ&#x203A;ci, interfejs magistrali komunikacyjnej Modbus RTU oraz funkcja bezpiecznego wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia momentu (STO), upraszczajÄ&#x2026; dobĂłr, montaĹź i obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; napÄ&#x2122;du.

PRZEMYSĹ OWE KONTROLERY MASZYN FIRMY OMRON NX7 i NJ1 to nowe sterowniki do maszyn firmy Omron. Nowe modele, bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;ce kolejnym rozszerzeniem linii kontrolerĂłw do automatyzacji maszyn oferowanych przez tego producenta, sÄ&#x2026; sercem platform automatyzacji Sysmac. Ich wprowadzenie pozwoli na automatyzacjÄ&#x2122; maszyn, poczÄ&#x2026;wszy od stosunkowo prostych, po najnowoczeĹ&#x203A;niejsze i najbardziej zaawansowane technologicznie.

Kontroler NX7 jest flagowym modelem, ktĂłry oferuje szybkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; bez kompromisĂłw â&#x20AC;&#x201C; dziÄ&#x2122;ki 4-rdzeniowemu mikroprocesorowi Intel Core i7 i bardzo pojemnej pamiÄ&#x2122;ci zapewnia najwiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; szybkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; procesowÄ&#x2026; w zasto-

14

sowaniach przemysĹ&#x201A;owych. MajÄ&#x2026;c na uwadze przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; zakĹ&#x201A;adĂłw produkcyjnych, coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej wykorzystujÄ&#x2026;cych technologiÄ&#x2122; IT, Omron proponuje zintegrowany kontroler oferujÄ&#x2026;cy uĹźytkownikom skalowalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wychodzÄ&#x2026;cÄ&#x2026; poza struktury dotychczasowych kontrolerĂłw i sterownikĂłw PLC. SkalowalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; tÄ&#x2122; uzupeĹ&#x201A;nia nowy NJ1 â&#x20AC;&#x201C; dziÄ&#x2122;ki temu jest moĹźliwe dopasowanie idei Sysmac do istniejÄ&#x2026;cych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; produkcyjnych.

NJ1 jest idealny do maszyn, ktĂłre nie wymagajÄ&#x2026; sterowania osiami lub maszyn z maĹ&#x201A;Ä&#x2026; liczbÄ&#x2026; osi i jest w peĹ&#x201A;ni kompatybilny z kontrolerami NJ3/NJ5. !

AUTOMATYKA

PRODUKTY

RST-10000 â&#x20AC;&#x201C; NAJMOCNIEJSZY ZASILACZ W OFERCIE MEAN WELL

ASTRAADA DRV-21 â&#x20AC;&#x201C; PRZEMIENNIKI CZÄ&#x2DC;STOTLIWOĹ&#x161;CI MAĹ EJ MOCY

W ofercie firmy Mean Well pojawiĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; nowa seria zasilaczy RST. ReprezentujÄ&#x2026; jÄ&#x2026; dwa modele zasilane trĂłjfazowo: RST-5000 i RST-10000 o mocy odpowiednio 5000 W i 10 000 W. DziÄ&#x2122;ki moĹźliwoĹ&#x203A;ci pracy rĂłwnolegĹ&#x201A;ej sumarycznÄ&#x2026; moc moĹźna zwiÄ&#x2122;kszyÄ&#x2021; aş do 20 000 W. Zasilacze RST sÄ&#x2026; przeznaczone do stosowania w telekomunikacji, automatyce, laserach tnÄ&#x2026;cych oraz wszÄ&#x2122;dzie tam, gdzie zapotrzebowanie na moc jest bardzo duĹźe.

WiÄ&#x2122;cej informacji moĹźna znaleĹşÄ&#x2021; na stronie internetowej: http://www.elmark.com.pl/pl/sklep/meanwell/seria-rst-5000-10000w.

Seria falownikĂłw Astraada DRV-21 o mocy 0,2â&#x20AC;&#x201C; 2,2 kW jest stosowana w mniejszych aplikacjach. Kompaktowa budowa, maĹ&#x201A;e gabaryty, wbudowany port komunikacyjny i odĹ&#x201A;Ä&#x2026;czany panel umoĹźliwiajÄ&#x2026; szybkÄ&#x2026; integracjÄ&#x2122; falownika w niezaleĹźny lub zintegrowany po protokole Modbus RTU ukĹ&#x201A;ad napÄ&#x2122;dowy.

WaĹźniejsze funkcje i elementy to: port RS-485 z komunikacjÄ&#x2026; Modbus RTU, wbudowany panel sterowania LED z potencjometrem, wejĹ&#x203A;cia analogowe i dyskretne, filtr EMC (opcjonalnie), wbudowany moduĹ&#x201A; hamujÄ&#x2026;cy, chĹ&#x201A;odzenie pasywne (dla mocy do 0,75 kW 1 Ă&#x2014; 230 V AC), definiowanie krzywej rozruchu silnika, regulator PID, klawisz QUICK/JOG z funkcjÄ&#x2026; definiowanÄ&#x2026; przez uĹźytkownika oraz moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zdeďŹ niowania ponad 10 zabezpieczeĹ&#x201E; dla falownika.

" "

+!

R E K L A M A

WiÄ&#x2122;cej informacji: tel. 22 403 84 66 lub 22 696 74 82

Autorski projekt i realizacja

www.movida.com.pl

STRATEGIA, ZARZÄ&#x201E;DZANIE, OPTYMALIZACJA PROCESĂ&#x201C;W, MINIMALIZACJA KOSZTĂ&#x201C;W, WYKORZYSTANIE ZASOBĂ&#x201C;W

Trzy wiodÄ&#x2026;ce obiekty referencyjne do poznania i zwiedzenia w trzy dni:

UWAGA: Liczba miejsc ograniczona!

13-14-15

optymalizacja kosztĂłw

! "

17 wrzeĹ&#x203A;nia 2015 r. # $ %& ' ' ( ( ( CD FRESH LOGISTICS W GRODZISKU MAZOWIECKIM

13

16 wrzeĹ&#x203A;nia 2015 r.

PARTNERZY FORUM:

) * ! + , , ,

PRUSZKĂ&#x201C;W

Ĺ&#x161;RODKOWOEUROPEJSKIE CENTRUM DYSTRYBUCYJNE W PRUSZKOWIE

15

./02 ! + 2 , 6,

GRODZISK MAZOWIECKI

PIEKOSZĂ&#x201C;W

15 wrzeĹ&#x203A;nia 2015 r.

Tour de Magasins to dogodne forum do dyskusji i wymiany doĹ&#x203A;wiadczeĹ&#x201E; miÄ&#x2122;dzy osobami odpowiedzialnymi za politykÄ&#x2122; logistycznÄ&#x2026; firm.

www.movida.com.pl

Utrzymania Ruchu

TOUR DE MAGASINS 15-16-17 WRZEĹ&#x161;NIA 2015 R.

Autorski projekt i realizacja

WiÄ&#x2122;cej informacji: tel. 22 403 84 66 lub 22 696 74 82

Ĺ&#x161;WIÄ&#x2DC;TOKRZYSKIE CENTRUM LOGISTYKI DYSTRYBUCJI (ALMA ALPINEX) W PIEKOSZOWIE

â&#x20AC;˘

FORUM MASTERCLASS 8 +

â&#x20AC;˘

STUDIA

â&#x20AC;˘

( 7

PRZYPADKĂ&#x201C;W

â&#x20AC;˘

+

WSPĂ&#x201C;LNA KOLACJA

+ 7 (

PRODUKTY

APLIKACJA DO KONTROLI ZUĹťYCIA ENERGII

MODUĹ ILX69 OD PROSOFT TECHNOLOGY

Aplikacja S-Monitoring firmy Saia Burgess Controls, przeznaczona do rejestracji i kontroli zuĹźycia energii elektrycznej, jest wbudowana w wybrane sterowniki i panele webowe Saia PCD. SÄ&#x2026; to sterowniki: E-Controller, PCD1.M2160 i PCD3.Power, a takĹźe panele webowe: E-Monitor i panele programowalne PCD7.D4xxxT5F. MoĹźliwoĹ&#x203A;ci komunikacyjne sterownikĂłw i paneli obsĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026;cych S-Monitoring pozwalajÄ&#x2026; na rejestrowanie danych z licznikĂłw energii z interfejsami M-Bus, Modbus i S-Bus, a takĹźe z wyjĹ&#x203A;ciami impulsowymi.

Aplikacja udostÄ&#x2122;pnia szereg funkcji do analizy danych, np. porĂłwnywanie odczytĂłw miÄ&#x2122;dzy róşnymi licznikami, w róşnych przedziaĹ&#x201A;ach czasowych. Dane dotyczÄ&#x2026;ce zuĹźycia i kosztĂłw prezentowane sÄ&#x2026; na czytelnych wykresach sĹ&#x201A;upkowych (moĹźna porĂłwnywaÄ&#x2021; zuĹźycie z poszczegĂłlnych licznikĂłw i cykli rozliczeniowych w zestawieniach dziennych, tygodniowych, miesiÄ&#x2122;cznych, rocznych). Funkcja grupowania licznikĂłw pozwala na wygodnÄ&#x2026; prezentacjÄ&#x2122; danych dotyczÄ&#x2026;cych np. danej instalacji, budynku lub innego obiektu.

ProSoft Technology wprowadza nowe moduĹ&#x201A;y Profibus DPV1 Master i Slave dla sterownikĂłw CompactLogix. ModuĹ&#x201A; Master moĹźe byÄ&#x2021; integrowany z RSLogix 5000 przy uĹźyciu prostej instrukcji, co skraca czas konfiguracji. Funkcja Autoscan moduĹ&#x201A;u Master pozwala skrĂłciÄ&#x2021; czas konfiguracji i rozruchu poprzez skanowanie sieci Profibus oraz przesyĹ&#x201A;anie adresĂłw urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; Slave i informacji konfiguracyjnych, bez koniecznoĹ&#x203A;ci ich rÄ&#x2122;cznego wprowadzania przez uĹźytkownika. ModuĹ&#x201A; Master pozwala rĂłwnieĹź oprogramowaniu do zarzÄ&#x2026;dzania zasobami zdalnie konfigurowaÄ&#x2021;, uruchamiaÄ&#x2021;, zarzÄ&#x2026;dzaÄ&#x2021; i diagnozowaÄ&#x2021; urzÄ&#x2026;dzenia fieldbus przez caĹ&#x201A;y cykl ich Ĺźycia.

Karta SD w module Master sĹ&#x201A;uĹźy do przechowywania plikĂłw konfiguracyjnych, ktĂłre mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; wykorzystane do reaktywacji systemu po wystÄ&#x2026;pieniu awarii.

%

) + *

ZENON ENERGY DATA MANAGEMENT WprowadzajÄ&#x2026;c na rynek zenon Energy Data Management System, firma Copa-Data zaoferowaĹ&#x201A;a pakiet nowych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; do zarzÄ&#x2026;dzania danymi energetycznymi, ktĂłry wspiera firmy we wdraĹźaniu systemĂłw kompleksowego zarzÄ&#x2026;dzania zasobami energetycznymi w produkcji.

Oprogramowanie moĹźe zostaÄ&#x2021; Ĺ&#x201A;atwo zintegrowane z juĹź istniejÄ&#x2026;cÄ&#x2026; infrastrukturÄ&#x2026;. UmoĹźliwia scentralizowane odczytanie, gromadzenie, a takĹźe przetwarzanie duĹźych iloĹ&#x203A;ci danych z róşnych ĹşrĂłdeĹ&#x201A;, a takĹźe scalenie aktualnych danych z tymi juĹź zgromadzonymi w poprzednim systemie z róşnorodnej infrastruktury lub z rozproszonych zakĹ&#x201A;adĂłw produkcyjnych.

Atrakcyjne graficznie raporty, np. trendy czasowe, skumulowane dane archiwalne, trend w odniesieniu do grupy urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;, dystrybucja kosztĂłw w funkcji czasu lub innych zmiennych dla grup wyposaĹźenia, analizy wskaĹşnikĂłw wydajnoĹ&#x203A;ci i wiele, wiele innych, dajÄ&#x2026; szczegĂłĹ&#x201A;owe i przejrzyste informacje dotyczÄ&#x2026;ce zuĹźycia i gospodarki zasobami energetycznymi. Ludzie na róşnych stanowiskach â&#x20AC;&#x201C; od zarzÄ&#x2026;du, przez kierownikĂłw dziaĹ&#x201A;Ăłw, po operatorĂłw maszyn oraz pracownikĂłw utrzymania ruchu â&#x20AC;&#x201C; majÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;p w dowolnym momencie do analiz wykonanych na danych zebranych w czasie rzeczywistym.

.-

16

AUTOMATYKA

PRODUKTY

PIERWSZY CERTYFIKOWANY BEZPIECZNY SYSTEM CHWYTAKOWY Uniwersalny serwoelektryczny chwytak EGN firmy SCHUNK jest produkowany w trzech typach: EGN 80, EGN 100 i EGN 160, charakteryzujÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; skokiem palca w zakresie 8â&#x20AC;&#x201C;16 mm oraz siĹ&#x201A;Ä&#x2026; zacisku 400â&#x20AC;&#x201C;1000 N, umoĹźliwiajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; transport detali o masie do 5,4 kg. Chwytak EGN jest sterowany kontrolerem ECM, pozwalajÄ&#x2026;cym na regulacjÄ&#x2122; szybkoĹ&#x203A;ci poruszania siÄ&#x2122; szczÄ&#x2122;k bazowych i siĹ&#x201A;y zacisku. Kontroler komunikuje siÄ&#x2122; z zewnÄ&#x2122;trznymi systemami za pomocÄ&#x2026; protokoĹ&#x201A;Ăłw Profibus (do 12 Mb/s) i CAN Bus (do 1 Mbit/s), RS-323 lub cyfrowo I/O. System chwytakowy EGN wyposaĹźono w wielozÄ&#x2122;bne prowadnice szczÄ&#x2122;k bazowych, ktĂłre zwiÄ&#x2122;kszajÄ&#x2026; precyzjÄ&#x2122; dziaĹ&#x201A;ania i przenoszone obciÄ&#x2026;Ĺźenia poprzez redukcjÄ&#x2122;

luzĂłw na szczÄ&#x2122;kach. Ten typ konstrukcji pozwala takĹźe na zwiÄ&#x2122;kszenie ĹźywotnoĹ&#x203A;ci chwytaka oraz zapobiega powstawaniu efektu â&#x20AC;&#x17E;szufladyâ&#x20AC;?, polegajÄ&#x2026;cego na spadku siĹ&#x201A;y trzymania i rozchylania siÄ&#x2122; szczÄ&#x2122;k w skrajnym rozsuniÄ&#x2122;tym poĹ&#x201A;oĹźeniu, w miarÄ&#x2122; zuĹźywania siÄ&#x2122; prowadnic bazowych.

Zgodnie z wymaganiami normy DIN EN ISO 13849, dotyczÄ&#x2026;cymi bezpiecznej wspĂłĹ&#x201A;pracy czĹ&#x201A;owieka z maszynÄ&#x2026;, chwytak moĹźe byÄ&#x2021; wyposaĹźony w moduĹ&#x201A; bezpieczeĹ&#x201E;stwa ECS, ktĂłry we wspĂłĹ&#x201A;pracy z kontrolerem ECN realizuje funkcje SLS, SOS i STO, odpowiadajÄ&#x2026;ce za bezpieczny moment wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czania, bezpieczne zatrzymanie oraz bezpieczne ograniczenie prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci.

Chwytak EGN jest dostÄ&#x2122;pny rĂłwnieĹź w wersji pyĹ&#x201A;oszczelnej.

?$8#

INNOWACYJNY MODUĹ DI/DO Z DATA LOGGEREM WISE-4050/LAN to pierwszy przedstawiciel nowej serii moduĹ&#x201A;Ăłw I/O firmy Advantech. Stworzono je z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o koncepcji IoT â&#x20AC;&#x201C; poza typowÄ&#x2026; funkcjonalnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; oferujÄ&#x2026; szereg dodatkowych funkcji, takich jak data logger, web serwer, konfigurowalne rejestry i wiele wiÄ&#x2122;cej.

ModuĹ&#x201A;y WISE sÄ&#x2026; kolejnym krokiem firmy Advantech w kierunku koncepcji Internet of Things â&#x20AC;&#x201C; majÄ&#x2026; funkcje niespotykane dotÄ&#x2026;d w tego rodzaju urzÄ&#x2026;dzeniach. CaĹ&#x201A;a obsĹ&#x201A;uga i konfiguracja moduĹ&#x201A;Ăłw dziÄ&#x2122;ki web serwerowi moĹźe byÄ&#x2021; realizowana przez przeglÄ&#x2026;darkÄ&#x2122; internetowÄ&#x2026; (np. przy pomocy urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; mobilnych).

Data logger pozwala na przechowywanie danych pomiarowych oraz pobranie ich przez uşytkownika.

RegulujÄ&#x2026;c czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zapisu danych (wielokrotnoĹ&#x203A;ci 0,1 s), przy pamiÄ&#x2122;ci do 45 tys. prĂłbek, moĹźna ustaliÄ&#x2021; okres, z ktĂłrego

dane bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; zapisane. ModuĹ&#x201A;y WISE wystÄ&#x2122;powaÄ&#x2021; bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; w dwĂłch rodzajach: do przewodowej sieci LAN oraz bezprzewodowej WLAN. Jak nazwa wskazuje, WISE-4050/LAN naleĹźy do tej pierwszej grupy.

KaĹźde z czterech wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; cyfrowych moduĹ&#x201A;u pozwala na pracÄ&#x2122; w trybie Dry lub Wet Contact, dziÄ&#x2122;ki czemu sprawdzany jest stan, zaleĹźnie od zwarcia z masÄ&#x2026; GND lub od przyĹ&#x201A;oĹźonego napiÄ&#x2122;cia. MoĹźna je rĂłwnieĹź zastosowaÄ&#x2021; jako 32-bitowe liczniki z maksymalnÄ&#x2026; czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; do 3 kHz (sÄ&#x2026; konfigurowalne niezaleĹźnie od siebie). Z kolei wyjĹ&#x203A;cia cyfrowe (typu otwarty kolektor), poza typowym sterowaniem, moĹźna zastosowaÄ&#x2021; jako ĹşrĂłdĹ&#x201A;o sygnaĹ&#x201A;u pulsujÄ&#x2026;cego (do 1 kHz). ModuĹ&#x201A; wyposaĹźono w port Ethernet 10/100Base-T do komunikacji po protokole Modbus TCP.

" "

CUBE20S â&#x20AC;&#x201C; WÄ&#x201E;SKIE, SZYBKIE I BEZPIECZNE Murrelektronik oferuje dla systemu Cube20S rozszerzajÄ&#x2026;ce moduĹ&#x201A;y Safety, za pomocÄ&#x2026; ktĂłrych moĹźna w sposĂłb niezawodny przekazywaÄ&#x2021; stany zwiÄ&#x2026;zane z bezpieczeĹ&#x201E;stwem.

ModuĹ&#x201A;y rozszerzajÄ&#x2026;ce upraszczajÄ&#x2026; instalacjÄ&#x2122; z uwzglÄ&#x2122;dnieniem kwestii bezpieczeĹ&#x201E;stwa â&#x20AC;&#x201C; sÄ&#x2026; realizowane za poĹ&#x203A;rednictwem istniejÄ&#x2026;cego systemu, bez potrzeby tworzenia dodatkowych funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa.

Cube20S jest kompaktowym i niezwykle elastycznym systemem do szaf sterujÄ&#x2026;cych.

Do moduĹ&#x201A;u bazowego podpinane sÄ&#x2026; moduĹ&#x201A;y cyfrowe i analogowe z dwoma, czterema lub oĹ&#x203A;mioma kanaĹ&#x201A;ami oraz róşnymi moduĹ&#x201A;ami funkcyjnymi, dokĹ&#x201A;adnie w takiej konfiguracji, jaka jest wymagana w danym zastosowaniu.

7-8/2015

W nowo opracowanych moduĹ&#x201A;ach Safety dane transmitowane sÄ&#x2026; za pomocÄ&#x2026; bezpiecznych protokoĹ&#x201A;Ăłw magistrali Profinet/ Profisafe oraz Profibus/Profisafe w sposĂłb umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy uzyskanie wysokich kategorii bezpieczeĹ&#x201E;stwa, aĹź do Performance Level e (PLe).

ModuĹ&#x201A; wyjĹ&#x203A;cia gwarantuje, Ĺźe w razie potrzeby moĹźna w bezpieczny sposĂłb wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; napiÄ&#x2122;cie na wyjĹ&#x203A;ciach i odĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; bezpiecznie dane podzespoĹ&#x201A;y maszyny.

ModuĹ&#x201A; wejĹ&#x203A;ciowy przesyĹ&#x201A;a w sposĂłb niezawodny do sterownika bezpieczeĹ&#x201E;stwa sygnaĹ&#x201A;y stanĂłw urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; technicznych bezpieczeĹ&#x201E;stwa, takich jak bariery Ĺ&#x203A;wietlne i kurtyny Ĺ&#x203A;wietlne, wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czniki pozycyjne lub przyciski E-STOP. / " "

17

PRODUKTY

TRANSMISJA DANYCH W WOLNYM PAĹ&#x161;MIE Radiomodemy PCD7.T4850-RF firmy Saia Burgess Controls umoĹźliwiajÄ&#x2026; bezprzewodowÄ&#x2026; transmisjÄ&#x2122; danych w wolnym paĹ&#x203A;mie 868 MHz. PozwalajÄ&#x2026; na komunikacjÄ&#x2122; z urzÄ&#x2026;dzeniami zdalnymi wyposaĹźonymi w dowolny protokĂłĹ&#x201A; oparty na standardzie RS-485, w ktĂłrym dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ramki nie przekracza 500 bajtĂłw. PCD7.T4850RF majÄ&#x2026; wbudowanÄ&#x2026; antenÄ&#x2122; wewnÄ&#x2122;trznÄ&#x2026;, ktĂłra umoĹźliwia transmisjÄ&#x2122; w nieuciÄ&#x2026;Ĺźliwym Ĺ&#x203A;rodowisku (do 2000 m).

Radiomodemy PCD7.T4850-RF sÄ&#x2026; bardzo proste w obsĹ&#x201A;udze, a ich konfiguracja ogranicza siÄ&#x2122; do ustawienia dwĂłch parametrĂłw: szybkoĹ&#x203A;ci transmisji radiowej (RF Baudrate) i numeru kanaĹ&#x201A;u radiowego (RF Channel). Parametry te sÄ&#x2026; modyfikowane za pomocÄ&#x2026; przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznikĂłw, ktĂłre znajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; na pĹ&#x201A;ycie czoĹ&#x201A;owej urzÄ&#x2026;dzenia. Radiomodemy PCD7.

T4850-RF pracujÄ&#x2026; w trybie anteny wewnÄ&#x2122;trznej (jest wbudowana), ale moĹźliwe jest rĂłwnieĹź uĹźycie anteny zewnÄ&#x2122;trznej, podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czanej do gniazda microUSB za pomocÄ&#x2026; doĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonej Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czĂłwki. Z antenÄ&#x2026; wewnÄ&#x2122;trznÄ&#x2026; moduĹ&#x201A; osiÄ&#x2026;ga zasiÄ&#x2122;g do 2000 m, z pomocÄ&#x2026; anteny zewnÄ&#x2122;trznej â&#x20AC;&#x201C; do 4000 m. Temperatura pracy moĹźe wynosiÄ&#x2021; od â&#x20AC;&#x201C;25 °C do +55 °C.

SMARTMOD I/O â&#x20AC;&#x201C; EKONOMICZNY MODUĹ ROZSZERZEĹ&#x192; NA SIEÄ&#x2020; MODBUS RTU W maĹ&#x201A;ych, prostych systemach automatyki, w ktĂłrych brakuje obsĹ&#x201A;ugiwanych sygnaĹ&#x201A;Ăłw obiektowych, moĹźna zastosowaÄ&#x2021; ekonomiczne rozwiÄ&#x2026;zania SmartMod I/O, pozwalajÄ&#x2026;ce na lokalnÄ&#x2026; rozbudowÄ&#x2122; dowolnego sterownika PLC o dodatkowe moduĹ&#x201A;y rozszerzeĹ&#x201E; na Modbus RTU. Uniwersalne i proste w konfiguracji urzÄ&#x2026;dzenia Ĺ&#x203A;wietnie sprawdzajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; tam, gdzie iloĹ&#x203A;Ä&#x2021; miejsca przeznaczonego na montaĹź jest niewielka, jednoczeĹ&#x203A;nie minimalizujÄ&#x2026;c koszty zakupu.

Podstawowe parametry moduĹ&#x201A;u HE359DIQ512 to: komunikacja przy pomocy optoizolowanego RS-485 w protokole Modbus RTU, cztery wejĹ&#x203A;cia dyskretne 12/24 V DC, logika ujemna, cztery wyjĹ&#x203A;cia dyskretne przekaĹşnikowe 2 A, minimalne obciÄ&#x2026;Ĺźenie na wyjĹ&#x203A;ciu 5 V DC, 10 mA, pobĂłr prÄ&#x2026;du 45 mA dla 24 V DC, izolacja 2000 V AC przez 60 s, wymiary 17,5 mm Ă&#x2014; 100 mm Ă&#x2014; 120 mm, napiÄ&#x2122;cie zasilania moduĹ&#x201A;u z przedziaĹ&#x201A;u 10â&#x20AC;&#x201C;30 V DC, temperatura pracy od â&#x20AC;&#x201C;10 °C do 60 °C. Cena urzÄ&#x2026;dzenia to 590 zĹ&#x201A; netto.

%

+!

SCANIFY â&#x20AC;&#x201C; SKANER RÄ&#x2DC;CZNY DO MODELOWANIA 3D RS Components rozszerzyĹ&#x201A; ofertÄ&#x2122; urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; do digitalizacji i druku 3D o rÄ&#x2122;czny skaner SCANIFY firmy Fuel3D. W SCANIFY zastosowano innowacyjne poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie stereoskopii i fotometrii, umoĹźliwiajÄ&#x2026;ce tworzenie dokĹ&#x201A;adnego modelu 3D o wysokiej rozdzielczoĹ&#x203A;ci w 8-bitowej palecie kolorĂłw RGB. Skaner SCANIFY, ze wzglÄ&#x2122;du na swojÄ&#x2026; atrakcyjnÄ&#x2026; cenÄ&#x2122;, wyznacza nowe kryteria przystÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;ci wĹ&#x203A;rĂłd wydajnych rÄ&#x2122;cznych skanerĂłw 3D, a do tego jest szybki, uniwersalny i Ĺ&#x201A;atwy w obsĹ&#x201A;udze. Wystarczy skierowaÄ&#x2021; wskaĹşnik celownika optycznego na obiekt stanowiÄ&#x2026;cy punkt odniesienia dla korekcji ruchu, a nastÄ&#x2122;pnie, po jednorazowym pomiarze (trwajÄ&#x2026;cym 0,1 s), skaner zarejestruje wszystkie obrazy wymagane do stworzenia modelu.

UrzÄ&#x2026;dzenie umoĹźliwia eksportowanie danych w róşnych formatach plikĂłw, w tym w formacie STL wykorzystywanym przez wiele drukarek 3D, co pozwala szybko i Ĺ&#x201A;atwo replikowaÄ&#x2021; skanowane obiekty.

Z kolei obsĹ&#x201A;uga formatĂłw OBJ i PLY umoĹźliwia bezpoĹ&#x203A;redni eks-

18

port danych do popularnych formatĂłw plikĂłw i tym samym do popularnych programĂłw przeznaczonych do projektowania i animacji, co otwiera nowe moĹźliwoĹ&#x203A;ci dla szerokiej grupy uĹźytkownikĂłw.

Produkt zdobyĹ&#x201A; nagrodÄ&#x2122; Innowacja CES 2015 w kategorii drukowania 3D i produkcji przemysĹ&#x201A;owej.

AUTOMATYKA

PRODUKTY

ELEKTRONICZNE PROGRAMOWALNE PRZETWORNIKI Z SYSTEMEM GRZEWCZYM DO PRACY W TEMPERATURZE DO â&#x20AC;&#x201C;50 °C Nowa seria mikroprocesorowych przetwornikĂłw firmy Schischek GmbH charakteryzuje siÄ&#x2122; solidnÄ&#x2026; przemysĹ&#x201A;owÄ&#x2026; konstrukcjÄ&#x2026; oraz obudowÄ&#x2026; wyposaĹźonÄ&#x2026; w wyĹ&#x203A;wietlacz LED, zapewniajÄ&#x2026;cy dobry i dokĹ&#x201A;adny odczyt. Nastawa parametrĂłw moĹźe byÄ&#x2021; Ĺ&#x201A;atwo dokonywana w menu za pomocÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;pnych klawiszy funkcyjnych. Wszystkie modele sÄ&#x2026; wyposaĹźone w funkcje diagnostyczne.

Mikroprocesorowe przetworniki firmy Schischek GmbH dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; w wersjach do pomiaru wilgotnoĹ&#x203A;ci (0â&#x20AC;&#x201C;100 % Rh), temperatury (od â&#x20AC;&#x201C;40 °C do +125 °C),

ciĹ&#x203A;nienia (Âą7500 Pa). W opcji jest wyjĹ&#x203A;cie analogowe 4â&#x20AC;&#x201C;20 mA albo 0â&#x20AC;&#x201C;10 V lub programowalne wyjĹ&#x203A;cie cyfrowe on/off. MajÄ&#x2026; stopieĹ&#x201E; ochrony IP66, zaĹ&#x203A; obudowy sÄ&#x2026; wykonane ze stali nierdzewnej lub z aluminium z powĹ&#x201A;okÄ&#x2026; kategorii korozyjnoĹ&#x203A;ci C5-M. MoĹźliwe instalacje: kanaĹ&#x201A;owa, naĹ&#x203A;cienna i z przewodem.

Opcjonalnie dostÄ&#x2122;pny jest teĹź przetwornik z systemem grzewczym ExPolar (do â&#x20AC;&#x201C;50 °C), a ponadto wersje przemysĹ&#x201A;owe i Ex â&#x20AC;&#x201C; do stref zagroĹźonych wybuchem.

" "

FLIR C2 â&#x20AC;&#x201C; KIESZONKOWA KAMERA TERMOWIZYJNA FLIR C2 to nowa, kieszonkowa, w peĹ&#x201A;ni radiometryczna kamera termowizyjna z obiektywem typu free focus oraz detektorem o rozdzielczoĹ&#x203A;ci 80 Ă&#x2014; 60 px. Zakres mierzonej temperatury wynosi od â&#x20AC;&#x201C;10 °C do +150 °C. FLIR C2, tak jak wyĹźsze modele kamer firmy FLIR Systems, ma funkcjÄ&#x2122; MSX. UmoĹźliwia ona naĹ&#x201A;oĹźenie na obraz termowizyjny poĹ&#x203A;wiaty obrazu z wbudowanej kamery cyfrowej. Poprawia to znacznie jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; obrazĂłw przedstawianych na 3â&#x20AC;? dotykowym ekranie, dostarcza duĹźo wiÄ&#x2122;cej szczegĂłĹ&#x201A;Ăłw i uĹ&#x201A;atwia diagnostykÄ&#x2122;.

CzuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; termiczna na poziomie 0,1 °C pozwala na wykrycie nawet niewielkich róşnic temperatury podczas prowadzenia diagnostyki budynkĂłw. Kamera ma funkcjÄ&#x2122; regulacji emisyjnoĹ&#x203A;ci, temperatury odbitej oraz wyboru jednej z czterech palet kolorĂłw. PamiÄ&#x2122;Ä&#x2021; wewnÄ&#x2122;trzna pozwala na zapamiÄ&#x2122;tanie okoĹ&#x201A;o 500 termogramĂłw w radiometrycznym formacie JPG. Dostarczane razem z kamerÄ&#x2026; oprogramowanie FLIR Tools umoĹźliwia analizÄ&#x2122; obrazĂłw, generowanie raportĂłw oraz przesyĹ&#x201A;anie sygnaĹ&#x201A;u wideo do PC. +/

7-8/2015

PRZEKSZTAĹ CENIE PRÄ&#x201E;DĂ&#x201C;W NAWET DO 4000 A NA SYGNAĹ ANALOGOWY PACT RCP to nowa wersja przetwornikĂłw prÄ&#x2026;dowych Rogowskiego firmy Phoenix Contact, umoĹźliwiajÄ&#x2026;ca przeksztaĹ&#x201A;cenie wysokich wartoĹ&#x203A;ci prÄ&#x2026;dĂłw na standardowe sygnaĹ&#x201A;y analogowe.

Jest to dwuczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciowy system pomiarowy skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;cy siÄ&#x2122; z porÄ&#x2122;cznej cewki Rogowskiego, ktĂłrÄ&#x2026; moĹźna z Ĺ&#x201A;atwoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; i bez potrzeby demontaĹźu innych elementĂłw zainstalowaÄ&#x2021; na szynach zbiorczych i przewodach okrÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ych. Jednym typem cewki moĹźna zmierzyÄ&#x2021; prÄ&#x2026;dy przemienne do 4000 A. Drugim elementem jest kondycjoner sygnaĹ&#x201A;u umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy dowolne skonfigurowanie zarĂłwno sygnaĹ&#x201A;u wejĹ&#x203A;ciowego, jak i wyjĹ&#x203A;ciowego, co pozwala na dostosowanie zakresu prÄ&#x2026;du pomiarowego i odtworzenie kaĹźdego sygnaĹ&#x201A;u wyjĹ&#x203A;ciowego z peĹ&#x201A;nÄ&#x2026; szerokoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;.

Zastosowanie techniki pomiarowej Rogowskiego pozwala uniknÄ&#x2026;Ä&#x2021; moĹźliwoĹ&#x203A;ci wystÄ&#x2026;pienia niebezpiecznych napiÄ&#x2122;Ä&#x2021;, ktĂłre mogÄ&#x2026; pojawiÄ&#x2021; siÄ&#x2122; w przypadku otwarcia obwodu wtĂłrnego przekĹ&#x201A;adnikĂłw prÄ&#x2026;dowych.

-3 1 2 1 1 3

19

ROZMOWA

MODEL DZIAŁANIA DOPASOWUJEMY DO POTRZEB RYNKU

!

1 @% 3

4 1 2 1 % @

" B " * " 3 % - 3 " 4 " *

= 6 C 3 1 $ 3

2 " > 20

AUTOMATYKA

ROZMOWA Na polskim rynku, podobnie jak na rynkach pozostaĹ&#x201A;ych krajĂłw Grupy Wyszehradzkiej, zadebiutowaliĹ&#x203A;cie późno â&#x20AC;&#x201C; w tym roku firma Ĺ&#x203A;wiÄ&#x2122;tuje czwartÄ&#x2026; rocznicÄ&#x2122; dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci w Europie Ĺ&#x161;rodkowo-Wschodniej. Co zadecydowaĹ&#x201A;o o wejĹ&#x203A;ciu na nasz rynek w tym, a nie innym momencie?

PrzesÄ&#x2026;dziĹ&#x201A; o tym fakt, Ĺźe RS Components ma do zaoferowania kompletny model biznesowy: nie tylko caĹ&#x201A;Ä&#x2026; gamÄ&#x2122; produktĂłw, ale takĹźe szeroki zakres atrakcyjnych usĹ&#x201A;ug dodatkowych. CzÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; tego modelu biznesowego oraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; tych usĹ&#x201A;ug pasuje tylko do dojrzaĹ&#x201A;ych rynkĂłw. Polska musiaĹ&#x201A;a wiÄ&#x2122;c niejako osiÄ&#x2026;gnÄ&#x2026;Ä&#x2021; pewien stopieĹ&#x201E; rozwoju, by funkcjonowanie tutaj byĹ&#x201A;o dla firmy opĹ&#x201A;acalne.

cze sztuki, bez koniecznoĹ&#x203A;ci skĹ&#x201A;adania wiÄ&#x2122;kszego zamĂłwienia.

Model dziaĹ&#x201A;ania, na ktĂłry postawiliĹ&#x203A;my, jest wysoce ceniony w branĹźach, z ktĂłrymi wspĂłĹ&#x201A;pracujemy. Dotyczy to zwĹ&#x201A;aszcza sĹ&#x201A;uĹźb utrzymania ruchu â&#x20AC;&#x201C; na przykĹ&#x201A;ad, jeĹ&#x203A;li ktoĹ&#x203A; jest bardzo przewidujÄ&#x2026;cy i trzyma na stanie jeden czy dwa dodatkowe silniki, wystarczy, Ĺźe dojdzie do awarii, ktĂłra spowoduje spalenie trzech i staje wtedy przed powaĹźnym problemem, poniewaĹź czasami koszt przestoju w produkcji jest wielokrotnie wyĹźszy niĹź naprawiany element. 24 godziny to w wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci przypadkĂłw czas naprawy uznawany za maksymalny dopuszczalny i wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie RS Components jest firmÄ&#x2026;, ktĂłra umoĹźliwia dotrzymanie tego warunku.

â&#x20AC;&#x201A;JESTEĹ&#x161;MY W STANIE W CIÄ&#x201E;GU DOBY WYSĹ AÄ&#x2020; DLA DANEGO PROTOTYPU KOMPLET POTRZEBNYCH ELEMENTĂ&#x201C;W, POCZÄ&#x201E;WSZY OD Ĺ&#x161;RUBKI, A SKOĹ&#x192;CZYWSZY NA TRANZYSTORZE.

& >

PrzykĹ&#x201A;adowo 20 lat temu kierowanie do dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;cych w branĹźy automatyki zakĹ&#x201A;adĂłw pracy informacji o moĹźliwoĹ&#x203A;ciach obniĹźenia kosztu wytworzenia danego produktu czy roboczogodziny nie miaĹ&#x201A;o wiÄ&#x2122;kszego sensu, podobnie jak uĹ&#x203A;wiadamianie, jakÄ&#x2026; efektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i inne korzyĹ&#x203A;ci przynosi zastÄ&#x2026;pienie w pewnych pracach czĹ&#x201A;owieka przez robota. Wtedy ten temat praktycznie nie istniaĹ&#x201A;. DziĹ&#x203A; dyskusja o tym, jak obniĹźyÄ&#x2021; koszty zakupu czy pracy jest zasadna, przy czym mam tu na myĹ&#x203A;li wprowadzenie takich rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; i usĹ&#x201A;ug, ktĂłre przekĹ&#x201A;adajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; na obniĹźenie kosztĂłw dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci caĹ&#x201A;ej firmy. PrzykĹ&#x201A;adem moĹźe byÄ&#x2021; oferowany przez nas 24-godzinny czas dostawy zdecydowanej wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci produktĂłw. Ten sposĂłb dziaĹ&#x201A;ania wyróşnia nas wĹ&#x203A;rĂłd innych dostawcĂłw.

Co ciekawe, niektĂłrzy z nich traktujÄ&#x2026; nas z tego wzglÄ&#x2122;du jak konkurentĂłw.

Zdarza siÄ&#x2122; bowiem, Ĺźe kupujÄ&#x2026; produkty od nas zamiast od swojej macierzystej firmy, poniewaĹź my jesteĹ&#x203A;my w stanie dostarczyÄ&#x2021; im je szybciej.

DodatkowÄ&#x2026; zaletÄ&#x2026; jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zaopatrzenia siÄ&#x2122; u nas nawet w pojedyn7-8/2015

Kto jeszcze korzysta z oferowanych przez Was moĹźliwoĹ&#x203A;ci?

Szybki i Ĺ&#x201A;atwy dostÄ&#x2122;p do produktĂłw bÄ&#x2026;dĹş komponentĂłw bardzo liczy siÄ&#x2122; nie tylko w sĹ&#x201A;uĹźbach utrzymania ruchu, ale takĹźe w branĹźy elektroniki, gdzie produkty zmieniajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; co pĂłĹ&#x201A; roku czy co rok, a kaĹźde kolejne urzÄ&#x2026;dzenie elektroniczne wymaga zbudowania prototypu. MoĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; sprawnego zaprojektowania i przetestowania takiego prototypu, produkcji w krĂłtkich seriach, bez dĹ&#x201A;ugich i zbÄ&#x2122;dnych negocjacji z dostawcami, jest bardzo istotna i cenna.

Nasza firma jest bardzo dobrym wyborem w przypadku wszelkich start-upĂłw, a takĹźe wiÄ&#x2122;kszych firm i koncernĂłw, projektujÄ&#x2026;cych nowe rozwiÄ&#x2026;zania i potrzebujÄ&#x2026;cych wprowadzania zmian w prototypie. JesteĹ&#x203A;my w stanie w ciÄ&#x2026;gu doby wysĹ&#x201A;aÄ&#x2021; dla danego prototypu komplet potrzebnych elementĂłw, poczÄ&#x2026;wszy od Ĺ&#x203A;rubki, a skoĹ&#x201E;czywszy na tranzystorze. DziÄ&#x2122;ki temu projektanci czy inĹźynierowie majÄ&#x2026; uĹ&#x201A;atwione zadanie i nie muszÄ&#x2026; zamawiaÄ&#x2021; poszczegĂłlnych komponentĂłw w róşnych miejscach, ani zastanawiaÄ&#x2021; siÄ&#x2122;, kiedy bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; mieli 21

ROZMOWA je skompletowane. Bardzo niewielu dostawcĂłw zapewnia dziĹ&#x203A; takie warunki dostawy. JesteĹ&#x203A;my â&#x20AC;&#x201C; zarĂłwno na Ĺ&#x203A;wiecie, jak i w Polsce â&#x20AC;&#x201C; jednÄ&#x2026; z wiodÄ&#x2026;cych firm w tzw. dystrybucji katalogowej w dziedzinie automatyki przemysĹ&#x201A;owej i elektroniki. To, co nas wyróşnia na tle innych dostawcĂłw to nie tylko wspomniana wczeĹ&#x203A;niej realizacja zamĂłwienia w ciÄ&#x2026;gu jednej doby, ale takĹźe bardzo szeroka gama produktĂłw â&#x20AC;&#x201C; ponad pĂłĹ&#x201A; miliona â&#x20AC;&#x201C; pochodzÄ&#x2026;cych od ponad 2500 dostawcĂłw.

Wiele z tych produktĂłw to wyroby znanych, topowych w przemyĹ&#x203A;le marek. Jednak pokaĹşne grono â&#x20AC;&#x201C; 40 000 â&#x20AC;&#x201C; tworzÄ&#x2026; produkty marki wĹ&#x201A;asnej.

WejĹ&#x203A;cie na rynek z markÄ&#x2026; wĹ&#x201A;asnÄ&#x2026; w Ĺ&#x203A;wiecie automatyki i elektroniki, gdzie brand i renoma za nim stojÄ&#x2026;ca czÄ&#x2122;sto sÄ&#x2026; zasadniczym czynnikiem zakupowym, to doĹ&#x203A;Ä&#x2021; ryzykowne posuniÄ&#x2122;cie. Na ile ta koncepcja siÄ&#x2122; sprawdziĹ&#x201A;a i co przekonuje odbiorcÄ&#x2122; do siÄ&#x2122;gniÄ&#x2122;cia po taki wariant?

To bardzo celne pytanie. SÄ&#x2026; dwa argumenty, ktĂłre trzeba wziÄ&#x2026;Ä&#x2021; pod uwagÄ&#x2122;, a dokĹ&#x201A;adniej â&#x20AC;&#x201C; dwie rosnÄ&#x2026;ce grupy odbiorcĂłw, ktĂłre wpĹ&#x201A;ynÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;y na to, Ĺźe postanowiliĹ&#x203A;my stworzyÄ&#x2021; brand RS Components. PierwszÄ&#x2026; stanowiÄ&#x2026; klienci poszukujÄ&#x2026;cy alternatywy dla produktĂłw dotychczas uĹźywanych â&#x20AC;&#x201C; szukajÄ&#x2026; nowych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; i chÄ&#x2122;tnie testujÄ&#x2026; nowe produkty. Druga rosnÄ&#x2026;ca grupa odbiorcĂłw to partnerzy handlowi, ktĂłrzy poszukujÄ&#x2026; taĹ&#x201E;szych opcji, to znaczy zamiennikĂłw dla produktĂłw markowych.

To zawaĹźyĹ&#x201A;o na tym, Ĺźe RS Components w tak szerokim zakresie stawia dzisiaj na rozwĂłj produktĂłw marki wĹ&#x201A;asnej, a czas pokazaĹ&#x201A;, Ĺźe byĹ&#x201A;o to sĹ&#x201A;uszne posuniÄ&#x2122;cie â&#x20AC;&#x201C; marka RS jest dziĹ&#x203A; najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej kupowanÄ&#x2026; spoĹ&#x203A;rĂłd marek, ktĂłre mamy w ofercie. Jest bowiem ekonomicznie Ĺ&#x201A;atwiej przyswajalna przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiej jakoĹ&#x203A;ci produktu.

PrzykĹ&#x201A;ad naszej firmy pokazuje, Ĺźe rĂłwnieĹź w branĹźy automatyki przemysĹ&#x201A;owej warto promowaÄ&#x2021; takie produkty i uĹ&#x203A;wiadamiaÄ&#x2021;, Ĺźe nie sÄ&#x2026; one gorsze od produktĂłw markowych. OczywiĹ&#x203A;cie istnieje rĂłwnieĹź grupa odbiorcĂłw, ktĂłrzy sÄ&#x2026; przywiÄ&#x2026;zani do okreĹ&#x203A;lonej, znanej marki i jej siÄ&#x2122; trzymajÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x201C; dla nich rĂłwnieĹź mamy atrakcyjnÄ&#x2026; ofertÄ&#x2122;.

22

ROBERT DUDZIK / @ 3 ;D. E1 3 4 ) 2C " 3 @ % @ 3 31 C3

3 3 "

" 3 1 2 " " > 6 " 3 @ " 1 @ 3 3 % 6 1 " 2 6 3

" " F 2 3 2

" % " G;HHIJ F 3 1 + * / 3 3 2 F 2 3 2 + * 3 3 * 1 " 2 G;HHKJ> /

"@ 1 " 3 " 3 F " L 3

/ " " 3 2 1 6 1 G;HHMJ> ? %% 1% 4 @ * 1 4 ) * B >

RS Components dziaĹ&#x201A;a na skalÄ&#x2122; globalnÄ&#x2026;. Z jakimi wyzwaniami, ktĂłrych nie ma w innych krajach, przyszĹ&#x201A;o firmie zmierzyÄ&#x2021; siÄ&#x2122; w Polsce?

MuszÄ&#x2122; przyznaÄ&#x2021;, Ĺźe pewne kwestie byĹ&#x201A;y dla nas zaskoczeniem. Po pierwsze Polska wyróşnia siÄ&#x2122; pod wzglÄ&#x2122;dem liczby maĹ&#x201A;ych i Ĺ&#x203A;rednich firm, a takĹźe pod wzglÄ&#x2122;dem niezaleĹźnoĹ&#x203A;ci polskich firm korporacyjnych od przedsiÄ&#x2122;biorstw miÄ&#x2122;dzynarodowych, ktĂłre za nimi stojÄ&#x2026;. Z operacyjnego punktu widzenia zaskoczeniem byĹ&#x201A; zaĹ&#x203A; dla nas fakt, jak chÄ&#x2122;tnie polscy klienci kontaktujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; z partnerami handlowymi â&#x20AC;&#x201C; telefonicznie lub osobiĹ&#x203A;cie.

OczywiĹ&#x203A;cie korzystajÄ&#x2026; teĹź z rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; e-commerce i innych nowoczesnych narzÄ&#x2122;dzi usprawniajÄ&#x2026;cych logistykÄ&#x2122;, ale jednoczeĹ&#x203A;nie widoczna jest wyraĹşna potrzeba kontaktu z czĹ&#x201A;owiekiem i zaĹ&#x201A;atwiania spraw w taki spersonalizowany sposĂłb. To odróşnia PolskÄ&#x2122; nie tylko od krajĂłw Europy Zachodniej, ale takĹźe od innych krajĂłw naszego regionu â&#x20AC;&#x201C; na przykĹ&#x201A;ad od SĹ&#x201A;owacji czy Czech, gdzie biznes prowadzi siÄ&#x2122; dziĹ&#x203A; de facto przez Internet. Te róşnice powodujÄ&#x2026;, Ĺźe nasz sposĂłb dziaĹ&#x201A;ania w Polsce róşni siÄ&#x2122; nieco od innych krajĂłw. Dotyczy to jednak tylko sposobu obsĹ&#x201A;ugi, natomiast jeĹ&#x203A;li chodzi o produkty, oferta jest globalna.

Jako ciekawostkÄ&#x2122; dodam jeszcze, Ĺźe wbrew doĹ&#x203A;Ä&#x2021; czÄ&#x2122;sto spotykanej opinii polscy odbiorcy wcale nie wyróşniajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; pod wzglÄ&#x2122;dem narzekania na poziom usĹ&#x201A;ug Ĺ&#x203A;wiadczonych przez dostawcÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x201C; dokonujemy pomiarĂłw wewnÄ&#x2122;trznych w zakresie usĹ&#x201A;ug Ĺ&#x203A;wiadczonych na rzecz klienta i naprawdÄ&#x2122; w innych krajach bywa z tym gorzej.

Jakie produkty generujÄ&#x2026; najwiÄ&#x2122;ksze obroty firmy na polskim rynku?

Szeroko rozumiana automatyka przemysĹ&#x201A;owa â&#x20AC;&#x201C; nie tylko sterowniki, ale wszystko, co wiÄ&#x2026;Ĺźe siÄ&#x2122; z utrzymaniem ruchu â&#x20AC;&#x201C; odpowiada za okoĹ&#x201A;o 60 procent naszej sprzedaĹźy. PozostaĹ&#x201A;Ä&#x2026; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; stanowi elektronika. Trzeba tu dodaÄ&#x2021;, Ĺźe nie mamy Ĺźadnych dodatkowych, zewnÄ&#x2122;trznych dystrybutorĂłw â&#x20AC;&#x201C; jesteĹ&#x203A;my jedynym dostawcÄ&#x2026; oferowanych przez RS Components produktĂłw.

OczywiĹ&#x203A;cie nie liczÄ&#x2122; dostawcĂłw nieautoryzowanych, ktĂłrzy sprzedajÄ&#x2026; nasze produkty. Rynek resellerĂłw jest dla nas jedynie o tyle atrakcyjny, o ile dostawca ma kontakt z klientem, do ktĂłrego my z jakiegoĹ&#x203A; powodu nie moĹźemy dotrzeÄ&#x2021;. Nie mamy jednak i nie planujemy budowania sieci dystrybucyjnej.

Skala dziaĹ&#x201A;ania firmy jest coraz szersza, ale nie zdecydowaliĹ&#x203A;cie siÄ&#x2122; na uruchomienie magazynu w Polsce. SkÄ&#x2026;d wiÄ&#x2122;c trafiajÄ&#x2026; na nasz rynek produkty RS? Obecnie mamy kilkanaĹ&#x203A;cie magazynĂłw na caĹ&#x201A;ym globie. W Polsce na razie nie powstaĹ&#x201A;, poniewaĹź na tÄ&#x2122; chwilÄ&#x2122; wystarcza nam duĹźy magazyn zlokalizowany w Niemczech, pod Frankfurtem.

80 procent towaru, ktĂłry oferujemy na polskim rynku, pochodzi wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie z tego magazynu. PozostaĹ&#x201A;e produkty pozyskujemy przede wszystkim z magazynĂłw w Wielkiej Brytanii oraz we Francji.

W tym roku firma RS Components po rocznej przerwie ponownie pojawiĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; na najwiÄ&#x2122;kszych w Polsce targach automatyki przemysĹ&#x201A;owej â&#x20AC;&#x201C; AUTOMATYKA

ROZMOWA

& >

Automaticon. Przedstawiciele Ĺ&#x203A;wiata automatyki róşnie podchodzÄ&#x2026; dziĹ&#x203A; do obecnoĹ&#x203A;ci na tego typu imprezach wystawienniczych â&#x20AC;&#x201C; jedni uwaĹźajÄ&#x2026; jÄ&#x2026; za koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, inni za jednÄ&#x2026; z opcji. Jakie jest PaĹ&#x201E;stwa podejĹ&#x203A;cie?

Targi ewoluujÄ&#x2026; i zmienia siÄ&#x2122; powĂłd, dla ktĂłrego firmy decydujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; na udziaĹ&#x201A; w nich. Ja postrzegam dziĹ&#x203A; udziaĹ&#x201A; w targach jako sposĂłb na utrzymanie dobrego poziomu Ĺ&#x203A;wiadomoĹ&#x203A;ci istnienia marki na rynku. Imprezy tego typu nie sÄ&#x2026; juĹź miejscem podpisywania wielkich kontraktĂłw i zawierania najwaĹźniejszych umĂłw â&#x20AC;&#x201C; na to jest czas później lub wczeĹ&#x203A;niej â&#x20AC;&#x201C; natomiast nierzadko to wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie na targach tworzÄ&#x2026; siÄ&#x2122; kontakty, ktĂłre nastÄ&#x2122;pnie owocujÄ&#x2026; kontraktami. TÄ&#x2122; okazjÄ&#x2122; wykorzystujemy.

W ubiegĹ&#x201A;ym roku pierwszy raz uczestniczyliĹ&#x203A;cie w krakowskich targach Utrzymania Ruchu, Planowania i Optymalizacji Produkcji Maintenance. Z czego wynikĹ&#x201A;a decyzja o zaistnieniu na tej imprezie branĹźowej dopiero w trzecim roku dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci?

UdziaĹ&#x201A; w targach Maintenance byĹ&#x201A; dla nas swego rodzaju eksperymentem. ZdaliĹ&#x203A;my sobie bowiem sprawÄ&#x2122;, Ĺźe marka RS kojarzona jest gĹ&#x201A;Ăłwnie z dostawÄ&#x2026; elektroniki, tymczasem â&#x20AC;&#x201C; tak jak wspomniaĹ&#x201A;em wczeĹ&#x203A;niej â&#x20AC;&#x201C; stanowi ona mniejszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w naszej sprzedaĹźy.

Reszta naleĹźy do automatyki i wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie utrzymania ruchu. UznaliĹ&#x203A;my wiÄ&#x2122;c, Ĺźe musimy intensywniej zaistnieÄ&#x2021; w ob-

szarze, w ktĂłrym Ĺ&#x203A;wiadomoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wartoĹ&#x203A;ci dodanej, jakÄ&#x2026; oferujemy, jest mniejsza.

Dla rynku elektroniki byĹ&#x201A;a ona juĹź czytelna, poniewaĹź nasza firma zaczynaĹ&#x201A;a od oferowania produktĂłw i rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; dla tego sektora, natomiast dla sĹ&#x201A;uĹźb utrzymania ruchu mniej, stÄ&#x2026;d pomysĹ&#x201A;, by uczestniczyÄ&#x2021; w targach Maintenance i pokazaÄ&#x2021;, Ĺźe mamy rĂłwnieĹź ciekawÄ&#x2026; ofertÄ&#x2122; dla branĹźy utrzymania ruchu.

RS Components oferuje nie tylko produkty â&#x20AC;&#x201C; udostÄ&#x2122;pniacie takĹźe bezpĹ&#x201A;atne narzÄ&#x2122;dzia uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026;ce i przyspieszajÄ&#x2026;ce projektowanie, jak oprogramowanie DesignSpark PCB, EBA czy CAD. SkÄ&#x2026;d taki pomysĹ&#x201A; i na ile sprawdziĹ&#x201A; siÄ&#x2122; na polskim rynku?

Przez lata dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci nauczyliĹ&#x203A;my siÄ&#x2122; wiele na temat dodatkowych potrzeb naszych klientĂłw. Ze wzglÄ&#x2122;du na to, Ĺźe niemaĹ&#x201A;Ä&#x2026; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; naszych odbiorcĂłw stanowiÄ&#x2026; elektronicy i projektanci, ktĂłrzy opracowujÄ&#x2026; nowe produkty, budujÄ&#x2026; prototypy bÄ&#x2026;dĹş otwierajÄ&#x2026; start-upy, zdecydowaliĹ&#x203A;my siÄ&#x2122; zaoferowaÄ&#x2021; im wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; dodanÄ&#x2026;, jakÄ&#x2026; jest udostÄ&#x2122;pniane nieodpĹ&#x201A;atnie oprogramowanie, sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026;ce miÄ&#x2122;dzy innymi do projektowania pĹ&#x201A;ytek PCB czy do projektowania elementĂłw mechanicznych za pomocÄ&#x2026; programu CAD. Dla duĹźej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci produktĂłw, ktĂłre umieszczone sÄ&#x2026; na naszej stronie internetowej, udostÄ&#x2122;pniane sÄ&#x2026; modele w wersji 3D w wielu róşnych standardach systemĂłw CAD. Pozwala to na przykĹ&#x201A;ad oce-

niÄ&#x2021;, jak te produkty ze sobÄ&#x2026; wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026; lub jak pasujÄ&#x2026; do zaplanowanej lokalizacji w obudowie lub na pĹ&#x201A;ytce, co bardzo uĹ&#x201A;atwia tworzenie i modyfikowanie prototypĂłw.

W Polsce notujemy wyjÄ&#x2026;tkowo duĹźe zainteresowanie tymi narzÄ&#x2122;dziami, znacznie wyĹźsze niĹź w innych krajach, zwĹ&#x201A;aszcza teraz â&#x20AC;&#x201C; w dobie rozwoju drukarek 3D. Czasem przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; to bezpoĹ&#x203A;rednio na rozwĂłj naszego biznesu i sprzedaĹź, poniewaĹź klienci, ktĂłrzy korzystajÄ&#x2026; z naszego bezpĹ&#x201A;atnego oprogramowania nierzadko potem do nas wracajÄ&#x2026;, kupujÄ&#x2026;c od nas produkty. Czasem nie ma bezpoĹ&#x203A;redniego przeĹ&#x201A;oĹźenia na nasze wyniki, poniewaĹź z udostÄ&#x2122;pnionego przez nas oprogramowania korzysta takĹźe duĹźa grupa studentĂłw, a nie klientĂłw, jednak to rĂłwnieĹź jest dla nas cenne â&#x20AC;&#x201C; traktujemy to jako swego rodzaju inwestycjÄ&#x2122; w przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021;. ByÄ&#x2021; moĹźe ci studenci bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; kiedyĹ&#x203A; dla nas pracowaÄ&#x2021;, kupowaÄ&#x2021; od nas produkty lub projektowaÄ&#x2021; modele na ich bazie.

Na naszÄ&#x2026; korzyĹ&#x203A;Ä&#x2021; dziaĹ&#x201A;a takĹźe fakt, Ĺźe niezaleĹźna strona internetowa DesignSpark stanowi forum wymiany opinii Ĺ&#x203A;rodowiska inĹźynierĂłw, ktĂłrzy dzielÄ&#x2026; siÄ&#x2122; w tym miejscu informacjami, rĂłwnieĹź na temat naszych produktĂłw.

DziÄ&#x2122;ki temu nasza firma ma szansÄ&#x2122; rosnÄ&#x2026;Ä&#x2021; szybciej niĹź konkurenci.

3 1

Urszula Chojnacka $+!/ +0# R E K L A M A

7-8/2015

23

TECHNIKA

TERMOWIZJA SKUTECZNÄ&#x201E; METODÄ&#x201E; KONTROLI OBIEKTĂ&#x201C;W PRZEMYSĹ OWYCH W dzisiejszych czasach trudno 1 % 3 O % ) " 2 1 @% 3

% 3

" 3= 3 4 2 " " 1 3 2 > 31

2C " 2 1 O % 3 * B 3 3 1 " " 2 * 4 1 @ 3 %" 3 " 3 1 O 2 1 4 3 2 3 3

C >

T

ermowizja, nazywana niekiedy termografiÄ&#x2026;, jest jednÄ&#x2026; z metod termicznej diagnostyki obiektĂłw.

Wykorzystywane jest tutaj zjawisko bezkontaktowej detekcji promieniowania elektromagnetycznego w paĹ&#x203A;mie Ĺ&#x203A;redniej podczerwieni, czyli dla dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ci fal od ok. 0,9 Οm do 14 Οm. DziÄ&#x2122;ki temu kamera termowizyjna moĹźe rejestrowaÄ&#x2021; promieniowanie cieplne o temperaturze z zakresu od okoĹ&#x201A;o â&#x20AC;&#x201C;50 °C do okoĹ&#x201A;o +2000 °C, ktĂłre jest emitowane przez ciaĹ&#x201A;a fizyczne. OczywiĹ&#x203A;cie, nie kaĹźda kamera moĹźe mierzyÄ&#x2021; temperaturÄ&#x2122; w tak szerokim przedziale. Zazwyczaj jest to zakres od â&#x20AC;&#x201C;20 °C do +250 °C. Rzadziej zdarzajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; modele pozwalajÄ&#x2026;ce na pomiary temperatury w przedziale od â&#x20AC;&#x201C;20 °C do +650 °C czy bardziej â&#x20AC;&#x17E;szerokopasmoweâ&#x20AC;? modele mierzÄ&#x2026;ce w zakresie od â&#x20AC;&#x201C;40/â&#x20AC;&#x201C;50 °C do +1600/1700 °C, a nawet dochodzÄ&#x2026;ce do gĂłrnej granicy +2000 °C. W pomiarach termowizyjnych istotne jest to, Ĺźe obserwowane obiekty nie muszÄ&#x2026; byÄ&#x2021; oĹ&#x203A;wietlane zewnÄ&#x2122;trznym ĹşrĂłdĹ&#x201A;em promieniowania podczerwonego.

TEMPERATUROWE ZDJÄ&#x2DC;CIE Kamera termowizyjna nie mierzy jednak pojedynczej, uĹ&#x203A;rednionej temperatury obiektu (patrz: ramka â&#x20AC;&#x17E;Pirometr a kamera termowizyjnaâ&#x20AC;?) â&#x20AC;&#x201C; w wyniku pomiaru uzyskiwany jest 24

rozkĹ&#x201A;ad temperatury na powierzchni mierzonego obiektu. Kamera cyfrowo rejestruje tak powstaĹ&#x201A;Ä&#x2026; â&#x20AC;&#x17E;mapÄ&#x2122; temperaturowÄ&#x2026;â&#x20AC;? obiektu, ktĂłra w odpowiedni sposĂłb na wyĹ&#x203A;wietlaczu urzÄ&#x2026;dzenia jest graficznie interpretowana. KaĹźdej temperaturze przypisywane sÄ&#x2026; inne barwy, dziÄ&#x2122;ki czemu na ekranie LCD kamery moĹźna zobaczyÄ&#x2021; termalny obraz obiektu, ktĂłry nazywany jest termogramem lub termografem.

MoĹźliwa jest teĹź â&#x20AC;&#x201C; w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od zaimplementowanego w kamerze oprogramowania â&#x20AC;&#x201C; analiza termogramĂłw bezpoĹ&#x203A;rednio na ekranie, polegajÄ&#x2026;ca np. na wykreĹ&#x203A;laniu izoterm, okreĹ&#x203A;laniu rozkĹ&#x201A;adu temperatury wzdĹ&#x201A;uĹź dowolnego profilu lub obiektu, tworzenie i wyĹ&#x203A;wietlanie histogramĂłw czy teĹź podawanie uĹ&#x203A;rednionej wartoĹ&#x203A;ci temperatury itp. Dodatkowo moĹźna dokonaÄ&#x2021; bardzo precyzyjnego pomiaru temperatury fotografowanych lub filmowanych przez kamerÄ&#x2122; termowizyjnÄ&#x2026; obiektĂłw.

NajwaĹźniejszÄ&#x2026; zaletÄ&#x2026; termografii jest brak inwazyjnoĹ&#x203A;ci. DziÄ&#x2122;ki temu moĹźliwe jest wykonywanie pomiarĂłw temperatury bez ingerencji w proces technologiczny czy pomiary temperatury w medycynie bez koniecznoĹ&#x203A;ci bezpoĹ&#x203A;redniej interakcji z pacjentem.

Co wiÄ&#x2122;cej, moĹźliwe jest teĹź prowadzenie pomiarĂłw temperatury w miejscach trudno dostÄ&#x2122;pnych, w ktĂłrych AUTOMATYKA

TECHNIKA wykorzystanie klasycznych, stykowych metod pomiaru temperatury byĹ&#x201A;oby bardzo trudne lub niemoĹźliwe.

Kamery termowizyjne bez problemu moĹźna zainstalowaÄ&#x2021; na dronach, co uĹ&#x201A;atwia szybkÄ&#x2026; temperaturowÄ&#x2026; inspekcjÄ&#x2122; kluczowych elementĂłw infrastruktury technologicznej â&#x20AC;&#x201C; np. trudno dostÄ&#x2122;pnych sieci energetycznych.

ZdjÄ&#x2122;cia termograficzne pozwalajÄ&#x2026; teĹź szybko zdiagnozowaÄ&#x2021;, czy elementy maszyny lub urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; energetycznych nagrzewajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; nierĂłwnomiernie lub znaleĹşÄ&#x2021; uszkodzonÄ&#x2026; izolacjÄ&#x2122; róşnego rodzaju piecĂłw czy ciepĹ&#x201A;owodĂłw. TermografiÄ&#x2122; stosuje siÄ&#x2122; w diagnostyce ukĹ&#x201A;adĂłw energetycznych i elektronicznych, w budownictwie, gĂłrnictwie, przemyĹ&#x203A;le samochodowym i lotniczym, automatyce, a takĹźe w szeroko rozumianym utrzymaniu ruchu. Termowizja wykorzystywana jest rĂłwnieĹź w wielu dziedzinach nauki i şycia codziennego.

Stosowana jest przez wojsko, policjÄ&#x2122;, straĹź leĹ&#x203A;nÄ&#x2026;, sĹ&#x201A;uĹźby ratownicze, a coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej rĂłwnieĹź w diagnostyce medycznej. Stosowana zapobiegawczo, umoĹźliwia unikniÄ&#x2122;cie nieprzewidzianych przestojĂłw produkcyjnych.

UTRZYMANIE RUCHU

& > & "

SĹ&#x201A;uĹźby utrzymania ruchu najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej wykorzystujÄ&#x2026; kamery termowizyjne w dwĂłch obszarach: w konserwacji i kontroli urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; mechanicznych oraz przy sprawdzaniu poprawnoĹ&#x203A;ci pracy elementĂłw elektrycznych.

WÂ przypadku urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; mechanicz-

TERMOWIZJA W ZASTOSOWANIACH PRZEMYSĹ OWYCH # 1 3 2 1 3 E 3 2 2C 3 3 1

> 8 2 3=E 2 2 = 2 P 3%

) 2 3 1 * 3 @% 3

4 P 1 3 1 % 3 3 L 1 3 3 1 E " 2 4 P " 3 2 3 * 3 L 3 C 3

1

2 " 3 4 P 3 2 1

2 3 C@ L 1 3C 3

3 4

3 4 3 3

C4 P 1

" 14 3 " 4 % 4 4 =@ " 3 * 14 P " 3 2 1 1 2C 3 * 3 1 2C = @ " 3

1 "4 P " 3

3 1 14 P " " 2 1 * 3 4

nych kamera termowizyjna pozwala bowiem bardzo szybko zdiagnozowaÄ&#x2021; stan techniczny obrabiarek oraz róşnego rodzaju maszyn i urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; znajdujÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; w halach produkcyjnych i na liniach technologicznych. Techniki termograficzne moĹźna wykorzystaÄ&#x2021; do kontroli stanu silnikĂłw elektrycznych, przekĹ&#x201A;adni, prowadnic i innych elementĂłw ruchomych maszyn.

Wszelkie urzÄ&#x2026;dzenia mechaniczne, silniki elektryczne czy przekĹ&#x201A;adnie

8 " " 1 3 2 2 % 3 % @ 3 % 3 O4 " 3 " Q " C 3 C@

7-8/2015

P " 3 2 1 B3 3 3 1 3 E 3 4 P % 3 " 1 2 " 1 " 2 4 > 1 1 1 1 4 P 1 " 1

3 * @ L 31 C3

3 3 4 > 3 " 1 1=* % 3% @4 P %

L 3 1 E 24 P " " 14

2 " 3 2 1 1 1 4 P " 3 2 3 " 14 P 1 2 1 3C 3 L 1 3 2 3

* E 4 P " 3 1 1 1 3 2C 3 1 3 2C 4 P 1 " 1

3 * 3 1 1 * 3 1 4 P " 1 3" " " 3 4 P

3 3 1

4 P "

2 3 >

podczas pracy zawsze wydzielajÄ&#x2026; pewnÄ&#x2026; iloĹ&#x203A;Ä&#x2021; ciepĹ&#x201A;a zwiÄ&#x2026;zanego z tarciem lub przepĹ&#x201A;ywem prÄ&#x2026;du elektrycznego.

CiepĹ&#x201A;o wydzielane podczas normalnej pracy powinno byÄ&#x2021; oczywiĹ&#x203A;cie zawsze uwzglÄ&#x2122;dnione w zaĹ&#x201A;oĹźeniach konstrukcyjnych, jednak jeĹźeli urzÄ&#x2026;dzenie lub jego podzespĂłĹ&#x201A; pracujÄ&#x2026; nieprawidĹ&#x201A;owo, wĂłwczas z maszyny, przekĹ&#x201A;adni czy obrabiarki wydziela siÄ&#x2122; znacznie wiÄ&#x2122;ksza iloĹ&#x203A;Ä&#x2021; ciepĹ&#x201A;a. Sytuacja ta moĹźe byÄ&#x2021; zwiÄ&#x2026;zana z zacieraniem

#

"

25

TECHNIKA

SONDA

JAK ZMIENIAJÄ&#x201E; SIÄ&#x2DC; OCZEKIWANIA UĹťYTKOWNIKĂ&#x201C;W PRZEMYSĹ OWEGO SPRZÄ&#x2DC;TU DIAGNOSTYCZNEGO, W TYM KAMER TERMOWIZYJNYCH? / 3= L 1 3 " 3 O F 3 " 1

C "

3= 3

C => ! 3 1 E @ 2=> 6 3 @ 3 1 * " > 3 3 * 3 31 C3

4 " ) 2C 3 * 3 3 O G J4

* G/ 5.I4 ?>9MIJ 3 1 3 @ 1 G5 . . /4 5 * .R J 31

2C 1 C 3 O 3C 3 @ * 1 " 3 1 1 G7 %R 14 * 4 / 7 % >J> -3 =" 31 C3

2 = 1 4 3 4 1 = 1 @ L 3 > 2 2 2 -

siÄ&#x2122; lub blokowaniem elementĂłw ruchomych, ich zuĹźyciem, niewĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwym smarowaniem bÄ&#x2026;dĹş uszkodzeniem systemu chĹ&#x201A;odzÄ&#x2026;cego. Za zwiÄ&#x2122;kszone wydzielanie ciepĹ&#x201A;a odpowiadaÄ&#x2021; teĹź mogÄ&#x2026; przeciÄ&#x2026;Ĺźone obwody elektryczne maszyn, urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; lub linii technologicznej.

3 % 3 1 ) 1 3 2 1 )

S 5 31

1 % C 1 =

% 3 2 3 * * 1

> S @

* @ 1 EO " B* 1

" 3C 3 3 3 1 C 3 * C "= 1C T % ) " " 1 G J

% 3 * 4 2 "

4

3 @ 1 3 " @ " 1 " 1 " 1 3 2 >

" > 3 @ " * 4 3 1 1 ?

1 1 " 1 "

awarii, poniewaĹź przegrzane Ĺ&#x201A;oĹźysko jest bardzo dobrze widoczne na rejestrowanym termogramie. Na ekranie kamery termowizyjnej zobaczymy wĂłwczas uszkodzone Ĺ&#x201A;oĹźysko w postaci mocno czerwonego lub biaĹ&#x201A;ego punktowego obszaru. Co wiÄ&#x2122;cej, w ten sposĂłb moĹźna zdiagnozowaÄ&#x2021; nie tylko

â&#x20AC;&#x201A;NOWOCZESNE KAMERY TERMOWIZYJNE SÄ&#x201E; OBECNIE PROJEKTOWANE Z MYĹ&#x161;LÄ&#x201E; O KONKRETNYCH ZASTOSOWANIACH. W przypadku przegrzewania siÄ&#x2122; silnikĂłw i przekĹ&#x201A;adni najczÄ&#x2122;stszÄ&#x2026; przyczynÄ&#x2026; kĹ&#x201A;opotĂłw sÄ&#x2026; problemy z Ĺ&#x201A;oĹźyskami.

Pomiar termowizyjny od razu pozwala jednoznacznie wskazaÄ&#x2021; przyczynÄ&#x2122;

3 * 3 % 3 3 " 1

2 " 3 2

26

uszkodzenie Ĺ&#x201A;oĹźyska, ale rĂłwnieĹź jego nierĂłwnomierne obciÄ&#x2026;Ĺźenie. Na termogramie uwidoczni siÄ&#x2122; ono w ten sposĂłb, Ĺźe jeden z fragmentĂłw obudowy Ĺ&#x201A;oĹźyska bÄ&#x2122;dzie znacznie bardziej

gorÄ&#x2026;cy, a co za tym idzie, odwzorowany jaĹ&#x203A;niejszym kolorem.

Dla Ĺ&#x201A;oĹźysk Ĺ&#x203A;lizgowych, w ktĂłrych panewka pracuje poprawnie oraz zapewnione jest odpowiednie smarowanie i nie przekroczono nominalnego obciÄ&#x2026;Ĺźenia, na termogramie obserwowaÄ&#x2021; bÄ&#x2122;dziemy rĂłwnomierny rozkĹ&#x201A;ad temperatury. CiepĹ&#x201A;o wytwarzane podczas ruchu obrotowego bÄ&#x2122;dzie rĂłwnomiernie odbierane przez korpus maszyny.

JeĹźeli Ĺ&#x201A;oĹźysko Ĺ&#x203A;lizgowe jest w ktĂłrymĹ&#x203A; miejscu cieplejsze, wĂłwczas moĹźna siÄ&#x2122; spodziewaÄ&#x2021;, Ĺźe w tym miejscu wystÄ&#x2122;puje wiÄ&#x2122;ksze tarcie. Istnieje wiÄ&#x2122;c ryzyko zatarcia siÄ&#x2122; panewki. DziÄ&#x2122;ki technologii termowizyjnej moĹźna rĂłwnieĹź stosunkowo Ĺ&#x201A;atwo wykryÄ&#x2021; niedroĹźne kanaĹ&#x201A;y smarownicze czy przekroczone obciÄ&#x2026;Ĺźenia oraz zuĹźycie panewki

3 C@ " " 3

AUTOMATYKA

TECHNIKA w Ĺ&#x201A;oĹźysku Ĺ&#x203A;lizgowym. Zaobserwowanie podwyĹźszonej temperatury na termogramie powinno skutkowaÄ&#x2021; przeglÄ&#x2026;dem zespoĹ&#x201A;Ăłw smarowniczych i pomiarem luzĂłw w ukĹ&#x201A;adzie napÄ&#x2122;dowym.

& > &7

WSPĂ&#x201C;Ĺ OSIOWOĹ&#x161;Ä&#x2020; WAĹ Ă&#x201C;W Kolejnym typem usterki, ktĂłrÄ&#x2026; moĹźna bardzo Ĺ&#x201A;atwo wykryÄ&#x2021; za pomocÄ&#x2026; termowizji, jest niewspĂłĹ&#x201A;osiowoĹ&#x203A;Ä&#x2021; waĹ&#x201A;Ăłw. W tym przypadku elementy przekĹ&#x201A;adni, ktĂłre przenoszÄ&#x2026; moment obrotowy, a wiÄ&#x2122;c koĹ&#x201A;a zÄ&#x2122;bate lub pasy, nagrzewajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; znacznie bardziej niĹź reszta podzespoĹ&#x201A;Ăłw. Na rejestrowanym obrazie termowizyjnym uwidoczni siÄ&#x2122; to w postaci nagrzanych brzegĂłw wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych ze sobÄ&#x2026; kĂłĹ&#x201A; zÄ&#x2122;batych bÄ&#x2026;dĹş nagrzanej linii styku koĹ&#x201A;a pasowego z pasem.

Czasami w niewspĂłĹ&#x201A;osiowej przekĹ&#x201A;adni pasowej nagrzany bÄ&#x2122;dzie jedynie sam pas. Jego nagrzewanie Ĺ&#x203A;wiadczy zazwyczaj o zeĹ&#x203A;lizgiwaniu

OPROGRAMOWANIE & " 2 EO " 1 3 2 1 @ 2 3 3 @ C 3 * * 1

> + 1 E 3 =" @ * 1 O

3 3 1 3 1> " 2 C 3 " 31

2C 3 * 1 O

1

1 3 % @ " 1 " 4 " 1 2C 3 " 3

" " 2 " > C ) " 2C * 1

2 @ 1 EO 1 3

3

1 3* 3 > 3

2 1 3 3 1 3C 3 * % " 4

3 3 2 @ 1 EO

siÄ&#x2122; z koĹ&#x201A;a pasowego. W przekĹ&#x201A;adniach Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cuchowych o nieprawidĹ&#x201A;owoĹ&#x203A;ci ich pracy Ĺ&#x203A;wiadczÄ&#x2026; przede wszystkim nagrzane koĹ&#x201E;ce zÄ&#x2122;bĂłw koĹ&#x201A;a Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cuchowego oraz sworznie Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cucha.

WÂ trakcie pracy przekĹ&#x201A;adni mogÄ&#x2026; teĹź przegrzewaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; inne elementy ukĹ&#x201A;a-

3 1 3 1 C

1

3

1

3

L 3 % * 1 3 3 " * 2C > 6 3 " 1 2C 3 5 4 31

2C @

* * 1 " 1 >

2 2 @ 2 2

% 3 3 1 " 3 ) 1 * 3 > ! * 1 " 1 3 2 31

3

3 1

3 * 1> ! @ % O > ) 1

3 " 3 * 1 24 3 1 * E % 3" 3 3 2 % 1 1

% 3 >

du przeniesienia napÄ&#x2122;du. Takie usterki rĂłwnieĹź bardzo dobrze widaÄ&#x2021; na termogramach. NajczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej zbyt gorÄ&#x2026;ce bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; takie elementy jak: tuleje, sprzÄ&#x2122;gĹ&#x201A;a lub przeguby.

Termowizja posĹ&#x201A;uĹźyÄ&#x2021; moĹźe rĂłwnieĹź do kontroli stanĂłw zazÄ&#x2122;bienia zÄ&#x2122;bĂłw R E K L A M A

7-8/2015

27

TECHNIKA

SONDA $@ " 1 3 " 2C 3= 3 1 =" 3 2 " E F 1 3 " " 1 3 2 F 3 3 3 E > @C

2 @ 1 EO 2 2 % 3 1 2 3 % * 1 3 4 3 1 3

3 @ 1 EO 3 * 1

3= 1 * 3 > # 3 2 " " 2

3= 3 " 1 ) 3 3

3 1 1

1 " 1 1 3

1 3 %

L> ! 3 " 1

@ " 1 " 1 3C = 1 @

" 2 2 3= 4 " 3 "

= @ 1 E % 1

1 3 4 2 EO 3 13* = 3 1 =" 3 2 " " -

w przekĹ&#x201A;adniach otwartych. Na termogramie zÄ&#x2122;bĂłw zÄ&#x2122;bnika oraz wieĹ&#x201E;ca zÄ&#x2122;batego napÄ&#x2122;du widoczne bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; miejsca, w ktĂłrych wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026; podwyĹźszone naciski lub zwiÄ&#x2122;kszone poĹ&#x203A;lizgi. DziÄ&#x2122;ki temu zapobiec moĹźna sytuacji przyspieszonego zuĹźycia zÄ&#x2122;bĂłw, wynikajÄ&#x2026;cego z wystÄ&#x2122;powania nadmiernych naprÄ&#x2122;ĹźeĹ&#x201E; kontaktowych. â&#x20AC;&#x17E;WychwyciÄ&#x2021;â&#x20AC;? moĹźna rĂłwnieĹź miejsca nadmiernego Ĺ&#x203A;cierania siÄ&#x2122; powierzchni elementĂłw, ktĂłre ze sobÄ&#x2026; wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;.

WÂ przypadku silnikĂłw elektrycznych, oprĂłcz moĹźliwoĹ&#x203A;ci wykrywania uszkodzeĹ&#x201E; Ĺ&#x201A;oĹźysk mogÄ&#x2026;cych skutkowaÄ&#x2021; zablokowaniem siÄ&#x2122; waĹ&#x201A;u, kamery termowizyjne pozwalajÄ&#x2026; rĂłwnieĹź od-

szukaÄ&#x2021; miejsca, w ktĂłrych nastÄ&#x2026;piĹ&#x201A;o przebicie izolacji wirnika i stojana, a takĹźe przerwanie poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeĹ&#x201E; elektrycznych. W tej ostatniej sytuacji na termogramie zaobserwujemy miejsca o niĹźszej niĹź wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwa temperaturze. ChĹ&#x201A;odniejsze i cieplejsze obszary obudowy pozwalajÄ&#x2026; z kolei wykryÄ&#x2021; problemy z odprowadzaniem ciepĹ&#x201A;a z obudowy silnika.

PodobnÄ&#x2026; analizÄ&#x2122; moĹźna przeprowadziÄ&#x2021; rĂłwnieĹź dla urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; hydraulicznych i pneumatycznych. WyĹźsza temperatura elementĂłw wskazuje m.in. na moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; â&#x20AC;&#x17E;zacieraniaâ&#x20AC;? siÄ&#x2122; elementĂłw ruchomych, np. siĹ&#x201A;ownikĂłw. Z kolei nierĂłwnomierny rozkĹ&#x201A;ad

3 " " 1 1 3 2C = * 3 C

28

2 " = " 1 3

" 3 1 * " > 8

3 3 * 1 31 L 2C 3 3= * 3 F 1 3 3 = 2C 1 B 1 1 " 2 3 2C = " * 3

C@ 2C 3

4 % 3C> #1 C 2 " = EO 2 1 3 24 31 = 24

1 = * 2 " @ B 3 2 2C = * "C>

$ * @ " $8 !8

temperatury Ĺ&#x203A;wiadczyÄ&#x2021; moĹźe o problemach z odprowadzaniem ciepĹ&#x201A;a.

W instalacjach pneumatycznych i hydraulicznych wyraĹşnie chĹ&#x201A;odniejsze miejsca mogÄ&#x2026; Ĺ&#x203A;wiadczyÄ&#x2021; o nieszczelnoĹ&#x203A;ci instalacji i wydostawaniu siÄ&#x2122; z niej medium roboczego. DziÄ&#x2122;ki termowizji szybko moĹźna teĹź znaleĹşÄ&#x2021; miejsca, w ktĂłrych urzÄ&#x2026;dzenia hydrauliczne i pneumatyczne sÄ&#x2026; przeciÄ&#x2026;Ĺźone.

URZÄ&#x201E;DZENIA ELEKTRYCZNE Kolejnym obszarem, w ktĂłrym sĹ&#x201A;uĹźby utrzymania ruchu bardzo chÄ&#x2122;tnie posĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; termowizjÄ&#x2026;, jest sprawdzanie poprawnoĹ&#x203A;ci pracy elementĂłw elektrycznych i elektronicznych, w tym systemĂłw automatyki przemysĹ&#x201A;owej.

DziÄ&#x2122;ki termogramom moĹźna bardzo Ĺ&#x201A;atwo wykryÄ&#x2021; nieprawidĹ&#x201A;owe dziaĹ&#x201A;anie transformatorĂłw. W trakcie prawidĹ&#x201A;owej pracy transformator zawsze nagrzewa siÄ&#x2122; do okreĹ&#x203A;lonej w dokumentacji technicznej temperatury. JeĹźeli zobaczymy na ekranie kamery termowizyjnej zbyt zimne elementy, np. rury w transformatorach olejowych, wĂłwczas wiadomo, Ĺźe transformator nie dziaĹ&#x201A;a prawidĹ&#x201A;owo. Z drugiej strony zaciski doprowadzajÄ&#x2026;ce prÄ&#x2026;d czy zaciski izolatorĂłw przepustowych zawsze powinny byÄ&#x2021; chĹ&#x201A;odne. JeĹźeli temperatura tych elementĂłw nie jest zbliĹźona do temperatury obudowy urzÄ&#x2026;dzenia, wĂłwczas oznacza to, Ĺźe pracujÄ&#x2026; one nieprawidĹ&#x201A;owo. MoĹźe byÄ&#x2021; to spowodowane wystÄ&#x2122;powaniem wyĹ&#x201A;adowaĹ&#x201E; niezupeĹ&#x201A;nych lub mikroiskrzenia.

AUTOMATYKA

TECHNIKA

& > &7 4 ))+

+ * % 3 2C 3 3 * 3 C 3 3 1 1 " 3

NajczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej przyczynÄ&#x2026; pojawienia siÄ&#x2122; nieprawidĹ&#x201A;owych rozkĹ&#x201A;adĂłw temperatury w instalacjach elektrycznych jest okablowanie. Przewody mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; niedokĹ&#x201A;adnie zamocowane, obluzowaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; w trakcie eksploatacji urzÄ&#x2026;dzenia lub sÄ&#x2026; nadmiernie napiÄ&#x2122;te. Ĺ atwo teĹź â&#x20AC;&#x17E;wychwyciÄ&#x2021;â&#x20AC;? przerwane kable lub przewody ze skorodowanymi zĹ&#x201A;Ä&#x2026;czami. Przerwanie obwodu uwidoczni siÄ&#x2122; niĹźszÄ&#x2026; temperaturÄ&#x2026;. Podobnie zachowajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; niedokĹ&#x201A;adnie zamocowanie czy obluzowane na zaciskach kable. JeĹźeli natomiast na zaciskach wystÄ&#x2026;piĹ&#x201A;o mikroiskrzenie (np. na źle zamocowanym przewodzie), bÄ&#x2122;dzie to bardzo dobrze widoczne na termogramie w postaci miejsc o podwyĹźszonej temperaturze. Na obrazie termowizyjnym instalacji elektrycznej moĹźna teĹź zlokalizowaÄ&#x2021; bezpieczniki bliskie przepalenia (sÄ&#x2026; cieplejsze) lub juĹź przepalone (majÄ&#x2026; znacznie niĹźszÄ&#x2026; temperaturÄ&#x2122;).

Trzeba jednak pamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021;, Ĺźe takie awarie elektryczne jak przeciÄ&#x2026;Ĺźenie, niezrĂłwnowaĹźenie faz, nieprawidĹ&#x201A;owa biegunowoĹ&#x203A;Ä&#x2021; bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; na zdjÄ&#x2122;ciu termowizyjnym wyglÄ&#x2026;daĹ&#x201A;y bardzo podobnie.

WĂłwczas do ich poprawnego zdiagnozowania niezbÄ&#x2122;dne jest przeprowadzenie dodatkowych pomiarĂłw elektrycznych, ktĂłre umoĹźliwiÄ&#x2026; znalezienie przyczyny zarejestrowania nieprawidĹ&#x201A;owego termogramu. Sama kamera 7-8/2015

" 3 " = 3 C " C 1 3 2 C

PRAWIDĹ OWA OCENA TERMOGRAMĂ&#x201C;W

3 * 1 2 3

4 2 " 2 E1 3 3 " 1 3 2 *C O 3 * % = 1 @ 1 2C 1 1C * 3= 3 4 3C 3 L % * 3 > 3 1 3 "

@ = O4 @ % @ 1 % 1 " 1 3 " 1 1 E 1 3

3 3C 3 L4 3C 3 O % C@ 3 2 2 1 M: > 6 " 2

% C@ @ % O 2 3 F > 1 3 " 1 1 E 3 " 3 3 * 3 1

= 1 " @ " E 3* 1 F 2 " @ % O @ 3 @ I: > 1 * % C@

2 3 > 8 @ @ = O4 @ %

1 @ @ 1 O 2 1

3 1 * 3C * 3 3 1 = 3 Q > 8 2 3= 3 % = 2

termowizyjna wskaĹźe jednak sĹ&#x201A;uĹźbom utrzymania ruchu miejsce, w ktĂłrym wystÄ&#x2026;piĹ&#x201A;y nieprawidĹ&#x201A;owoĹ&#x203A;ci.

WYSOKOTEMPERATUROWE Ĺ&#x161;RODOWISKO PRACY SĹ&#x201A;uĹźby utrzymania ruchu czÄ&#x2122;sto odpowiedzialne sÄ&#x2026; rĂłwnieĹź za stan tech-

3C 3 1 C 3 1 2C % " * C

2 %

* 3 3

3 3 % % "> = *C 1 @ 2 1 O = 3 3 * " 1 1 3 > 6 " 3 ) " 4 @ 1 3 3 % 2

1 3 1 3 3 1 = 3 Q @ 3 O % 1 " " " > 6 3 " 1 1 3 2 1 3 3 1 C 34

3 1 " *C 1 1 O 1 @ 1 " ) 3 4 31 3 3 1 > S * *C EO 3 3 3 O 3" 3 3C 3 4 3 ) 3 1 2C 1 3 2 > 3 " 4 " @ 13 CO 1 *= 2 3 F 3 C

= %= C

1 1 3

L 4 C 3 2 2C = 1 >

niczny instalacji cieplnych i róşnego rodzaju zbiornikĂłw. Tutaj rĂłwnieĹź doskonale sprawdza siÄ&#x2122; termowizja.

Technika ta doskonale nadaje siÄ&#x2122; do przeprowadzenia bezpiecznej kontroli kotĹ&#x201A;Ăłw grzewczych i piecĂłw uĹźywanych w hutnictwie, odlewnictwie czy hartowaniu metali. DziÄ&#x2122;ki termowizji moĹźna bowiem sprawdziÄ&#x2021; stan 29

TECHNIKA

SONDA ! 3 " 1

@ " 1 " 1 3= * B 3 * C 3 @ 1 3= 3 " 2

3 3 1 2 @

2 " 1

1 % B" 2 2C 1 2 "

* 1

* B 3 * > / 1

2 > 1 @ " 1 ) " 2 4 2 " 3 3 3 EO4 3= 1 EO "1 3 2 4

4 3

%

4 3% 1 % " 14 3 @ 1 1 3

" 1 4 3= 1 2 2 4 2 " > / U B &7 > 8 1 1 3 " 1 L 1 C@ = 3 1 2C

" " 3 1 1 "

3 E 4 31 1 1 3 O 1 @ = * B 1 % 1 24 2C 2 " 1 " E 1 E 1 E 2 1 3 3 "

> , 3

1 1

3 " 1 C@ = 3= 1 "

4 @ 3 3 " 1 @ " 1 " 1 2 @ 1 3 " " %

3 3 2 * 2 1 3 3 1 1 2 "

3C 3 L % @ 1 > ! 3 1 E % 3 " 1 L 2 1 4 2 " 1 1 O 3 %

3 2 4 "

1 3 O 3 1 3 1 " 1 4 2 " 3= 4 > % " 1 1 1 1

4

techniczny urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;, ktĂłre w normalnych warunkach pracujÄ&#x2026; w wysokiej temperaturze.

KontrolÄ&#x2122; stanu technicznego urzÄ&#x2026;dzenia, a nawet parametrĂłw technologicznych znajdujÄ&#x2026;cego siÄ&#x2122; w piecu wsadu, moĹźna przeprowadziÄ&#x2021; za poĹ&#x203A;rednictwem specjalnych okienek

inspekcyjnych wykonanych w obudowie pieca. SzczegĂłlnÄ&#x2026; uwagÄ&#x2122; zwraca siÄ&#x2122; na diagnozowanie niewĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwej pracy wymiennikĂłw ciepĹ&#x201A;a w piecach oraz na monitorowanie temperatury zewnÄ&#x2122;trznych powierzchni kadzi odlewniczych, w ktĂłrych transportowana jest roztopiona stal. W rejestrowanych

3 " " 1 1 3 2C = * 3 C

30

) " 3 * > 8 @ O

3 2=4 @ 2C % 3 3 1

2 * 2 " * B 3 . 3 1 " 3 ) 2 " 3 "

3 " 1 L @ " 1 " 1 ) 1 " " 1 4 3 3 3 = B" 2 31 2 31 C3 L % 1 4 " 3 1 E C 1 C = 1 * * B 3 > 6 3 " * " * B 3 2 1 3 2 1 % . 1 C@ @ 1 31 2 " 3 3 1 3

3 * 1 3

3 1 " 1

* 3 4 3 2 3 13* = 3= * 1 1 " 1 3 1 3

1 "

2

* 3 1 % " 1 1> ,

31 " 1 * 2C % T % 1

1

* 14 13* = 2C 1 E 1 E %

* % " % 3 1 * * B 3 * >

)> 31> %> @> " V C "

przez kamery termowizyjne termogramach zwraca siÄ&#x2122; uwagÄ&#x2122; na istnienie gorÄ&#x2026;cych punktĂłw, Ĺ&#x203A;wiadczÄ&#x2026;cych o uszkodzeniach wewnÄ&#x2122;trznej ogniotrwaĹ&#x201A;ej powĹ&#x201A;oki kadzi lub nadmiernym zuĹźyciu obudowy.

Warto zwrĂłciÄ&#x2021; uwagÄ&#x2122; na fakt, Ĺźe w tak ekstremalnie gorÄ&#x2026;cym Ĺ&#x203A;rodowisku istnieje wiele czynnikĂłw wpĹ&#x201A;ywajÄ&#x2026;cych na moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dnej interpretacji termogramu. Chodzi tu przede wszystkim o zakĹ&#x201A;Ăłcenia rejestrowanego obrazu, ktĂłre powodujÄ&#x2026; spaliny, pĹ&#x201A;omienie, ĹźuĹźel i popiĂłĹ&#x201A;.

Z tego wzglÄ&#x2122;du do pomiarĂłw w gorÄ&#x2026;cym Ĺ&#x203A;rodowisku pracy stosuje siÄ&#x2122; kamery majÄ&#x2026;ce moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; filtrowania okreĹ&#x203A;lonych dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ci fal, dziÄ&#x2122;ki czemu â&#x20AC;&#x17E;odcina siÄ&#x2122;â&#x20AC;? niepoĹźÄ&#x2026;dane oddziaĹ&#x201A;ywanie na rejestrowany obraz warunkĂłw otoczenia.

Jednak zastosowanie technik termowizji w hutnictwie i odlewnictwie jest znacznie szersze. Przede wszystkim, ze wzglÄ&#x2122;du na wysokÄ&#x2026; temperaturÄ&#x2122;, kontrola maszyn i parametrĂłw produkcji jest utrudniona. Kamery termowizyjne sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026; tutaj do wykrywania przegrzanych miejsc i duĹźych graAUTOMATYKA

& > &7 4 + 4 & "

TECHNIKA dientĂłw temperatury, a ponadto kontrolujÄ&#x2026; stopieĹ&#x201E; zuĹźycia ogniotrwaĹ&#x201A;ych okĹ&#x201A;adzin urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; i maszyn, szczelnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wlewnic czy stan przewodĂłw doprowadzajÄ&#x2026;cych i odprowadzajÄ&#x2026;cych gazy.

Pomiary termowizyjne wykorzystuje siÄ&#x2122; rĂłwnieĹź do kontroli chĹ&#x201A;odzenia.

Przy obrĂłbce gorÄ&#x2026;cej stali wykorzystuje siÄ&#x2122; m.in. piĹ&#x201A;y i obcinarki uĹźywane do skracania stalowych prÄ&#x2122;tĂłw i blach.

MuszÄ&#x2026; byÄ&#x2021; one odpowiednio chĹ&#x201A;odzone, aby nie zuĹźywaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; i nie tÄ&#x2122;piĹ&#x201A;y zbyt szybko. Przy ustalaniu temperatury pracy tych ostrzy wykorzystuje siÄ&#x2122; kamery termowizyjne. Na podstawie termogramĂłw moĹźna efektywnie sterowaÄ&#x2021; systemem chĹ&#x201A;odzÄ&#x2026;cym ostrza.

Pod wpĹ&#x201A;ywem wysokiej temperatury szybko zuĹźywajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; teĹź rolki wykorzystywane do toczenia stalowych prÄ&#x2122;tĂłw i blach. Ich stan techniczny ocenia siÄ&#x2122; rĂłwnieĹź na podstawie pomiarĂłw termowizyjnych.

Termowizja odgrywa teĹź istotnÄ&#x2026; rolÄ&#x2122; w diagnostyce w przemyĹ&#x203A;le chemicznym. Nie chodzi tylko o ocenÄ&#x2122; stanu izolacji termicznej kolumn rektyfikacyjnych czy reaktorĂłw, ale rĂłwnieĹź o kontrolÄ&#x2122; urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; pomocniczych, takich jak sprÄ&#x2122;Ĺźarki, rurociÄ&#x2026;gi, zbiorniki czy chĹ&#x201A;odnice. TermowizjÄ&#x2122; wykorzystuje siÄ&#x2122; teĹź do monitorowania poziomu napeĹ&#x201A;nienia zbiornikĂłw.

W systemach produkcji ciepĹ&#x201A;a termowizja jest rĂłwnieĹź niezbÄ&#x2122;dnym narzÄ&#x2122;dziem wykorzystywanym przez pracujÄ&#x2026;ce tam sĹ&#x201A;uĹźby utrzymania ruchu. Przydaje siÄ&#x2122; ona do sprawdzania kotĹ&#x201A;Ăłw grzewczych i instalacji przesyĹ&#x201A;u pary wodnej. W ten sposĂłb moĹźna rĂłwnieĹź stwierdziÄ&#x2021;, czy osady nie zaburzyĹ&#x201A;y swobodnego przepĹ&#x201A;ywu czynnika grzewczego, co w efekcie obniĹźyĹ&#x201A;oby wspĂłĹ&#x201A;czynnik przenikania ciepĹ&#x201A;a w wymienniku. KamerÄ&#x2122; termowizyjnÄ&#x2026; moĹźna teĹź wykorzystaÄ&#x2021; do okreĹ&#x203A;lenia rozkĹ&#x201A;adu temperatury obudowy skrzyni paleniskowej czy wykrycia pÄ&#x2122;kniÄ&#x2122;Ä&#x2021; ogniotrwaĹ&#x201A;ej osĹ&#x201A;ony paleniska.

Termowizja ma ponadto zastosowanie w kontroli oddzielaczy skroplin, ktĂłre otwierajÄ&#x2026; siÄ&#x2122;, odprowadzajÄ&#x2026;c nagromadzone skropliny, po czym zamykajÄ&#x2026;, pozwalajÄ&#x2026;c na swobodny przepĹ&#x201A;yw pary. Usterki oddzielaczy skroplin powodujÄ&#x2026; powstawanie duĹźych strat 7-8/2015

$ 3" 3

2 " * 3

3 * 3 1 2C =

2 " 3 2

BEZPIECZEĹ&#x192;STWO POMIARĂ&#x201C;W

1 3 2 C

% 3 " 1 *C % O 1 " 1 3 1 2 * E 3 * % " 4 2 " 3

1 3

" @ % O

@ 3 " 3 * @ 2C 2 * % 3 3 L 1 > 8 @

= O 3 1 3 " 3 1 3 1 1 2

= 4 1 * 2C X "1 % " Y4 % "

1 % 3 3 % 3 3 % " > ! @ EO @ 3 1 O 1 @ 3

1 1 3 % " 3 %" 1 2C 1 % 3 1> 8 % 3 3 C @ 3C 3 L " 3 4 2 % 1

@ 1 EO 1 C 3 * @

31 C3 * 3 2 1 = " " 3 * > % " O 1 3C 3 L " 3 4 3= 3 % 1 3 O % 1= 3C 3 % 31 3 ) 3 3 3 2> 8 " " 3

1 " 2

@ C 3 " 3 " " 2C 1 1 1 1 4 3 1 > 3= 4 % 3 3 1 O 3 * @ % 1 3C

4 2 = 2

" " " 2 > 8 2 3=E 2 2 " % " 2C 1 3C 1 O 1 3 * @ E " % 3 E 2>

31

TECHNIKA ciepĹ&#x201A;a w instalacji parowej, stÄ&#x2026;d istotne jest szybkie wykrycie takiej awarii.

UTRZYMANIE PRODUKCJI Warto zwrĂłciÄ&#x2021; uwagÄ&#x2122; na zastosowanie kamer termowizyjnych w analizie produkcji. Technologia ta czÄ&#x2122;sto sĹ&#x201A;uĹźy do kontroli temperatury skĹ&#x201A;adnikĂłw stosowanych w procesie produkcyjnym. MoĹźna tutaj wymieniÄ&#x2021; kontrolÄ&#x2122; wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwego przebiegu procesĂłw termicznych istotnych z punktu widzenia produkcji papieru, szkĹ&#x201A;a czy ĹźywnoĹ&#x203A;ci.

TermowizjÄ&#x2122; wykorzystuje siÄ&#x2122; w tym

przypadku do kontroli poprawnej pracy zaworĂłw sterujÄ&#x2026;cych, odpowiedzialnych za dozowanie pĹ&#x201A;ynĂłw i materiaĹ&#x201A;Ăłw sypkich wykorzystywanych w procesie wytwarzania. KluczowÄ&#x2026; rolÄ&#x2122; odgrywa niedopuszczenie do powstania wyciekĂłw i niedokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci w porcjowaniu poszczegĂłlnych skĹ&#x201A;adnikĂłw.

Termowizja jest teĹź stosowana przez sĹ&#x201A;uĹźby utrzymania ruchu do kontroli pracy pomp, wentylatorĂłw i sprÄ&#x2122;Ĺźarek, ktĂłre muszÄ&#x2026; pracowaÄ&#x2021; w trybie 24/7, aby zachowana zostaĹ&#x201A;a ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021;

S % 3

* 1 " 3 2 2 3 3 3" 3 1 % 3 2 2C * = @ % " @ "

32

3 * 3 1 2C = @ "

,% = 1 3 "

1 2

" = 3 "

1 2

" 3 3 * 3 1 2C = 1 * C

1 E1 1 3 @ =

1 * 3C 3

i bezpieczeĹ&#x201E;stwo procesĂłw technologicznych. Ponadto termografia jest istotnym elementem produkcji wyrobĂłw szklanych â&#x20AC;&#x201C; kontrola urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; wykorzystywanych podczas produkcji pozwala uzyskaÄ&#x2021; zaĹ&#x201A;oĹźone parametry technologiczne otrzymywanego szkĹ&#x201A;a.

KAMERY TERMOWIZYJNE DOSTÄ&#x2DC;PNE NA RYNKU Ĺ&#x161;wiatowy rynek kamer termowizyjnych jest zdominowany przez kilku duĹźych producentĂłw, takich jak FLIR Systems, Fluke czy Testo. OczywiĹ&#x203A;cie dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; teĹź urzÄ&#x2026;dzenia mniejszych firm, a takĹźe znacznie taĹ&#x201E;sze wyroby chiĹ&#x201E;skich producentĂłw. W Polsce oprĂłcz trzech wspomnianych marek sporym uznaniem cieszÄ&#x2026; siÄ&#x2122; kamery rodzimej produkcji â&#x20AC;&#x201C; firm Vigo System i Sonel.

NajwiÄ&#x2122;kszym producentem kamer termowizyjnych na Ĺ&#x203A;wiecie jest amerykaĹ&#x201E;ska firma FLIR Systems.

Co ciekawe, nazwa tej powstaĹ&#x201A;ej w 1978 r. firmy wywodzi siÄ&#x2122; od sĹ&#x201A;Ăłw Forward Looking InfraRed (FLIR), okreĹ&#x203A;lajÄ&#x2026;cych kamery termowizyjne stosowane w wojskowym i cywilnym lotnictwie. Do dziĹ&#x203A; firma produkuje róşnego rodzaju cywilny i wojskowy sprzÄ&#x2122;t termowizyjny, w tym noktowizory i pracujÄ&#x2026;ce w podczerwieni systemy telewizji przemysĹ&#x201A;owej. Kamery firmy FLIR Systems podzielono na cztery serie: Ex, Exx, T4xx oraz T6xx, ktĂłre charakteryzujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; odpowiednio coraz wyĹźszymi parametrami technicznymi, funkcjonalnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; i cenÄ&#x2026;.

Seria Ex to proste kamery termowizyjne ze stosunkowo niewielkimi czujnikami IR, pozwalajÄ&#x2026;ce mierzyÄ&#x2021; temperaturÄ&#x2122; jednoczeĹ&#x203A;nie w wielu punktach â&#x20AC;&#x201C; od 4800 do 76 800 (w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od modelu), zaĹ&#x203A; najbardziej zaawansowane modele z serii T6xx, wyposaĹźone w sensor o rozdzielczoĹ&#x203A;ci 640 Ă&#x2014; 480 px (307 200 punktĂłw pomiaru temperatury), pozwalajÄ&#x2026; mierzyÄ&#x2021; temperaturÄ&#x2122; z czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; <20 mK w zakresie od â&#x20AC;&#x201C;40 °C do +2000 °C. Do najwiÄ&#x2122;kszych producentĂłw kamer termowizyjnych na Ĺ&#x203A;wiecie zalicza siÄ&#x2122; rĂłwnieĹź firma Fluke.

Ta dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;ca od 1948 r. amerykaĹ&#x201E;ska korporacja specjalizuje siÄ&#x2122; w wytwarzaniu róşnego rodzaju przyrzÄ&#x2026;dĂłw AUTOMATYKA

& > R

4 / (

TECHNIKA pomiarowych dla przemysĹ&#x201A;u. DostÄ&#x2122;pne w ofercie kamery termowizyjne podzielono na trzy grupy â&#x20AC;&#x201C; Performance, Professional i Expert. W ten sposĂłb znacznie Ĺ&#x201A;atwiej dobraÄ&#x2021; kamerÄ&#x2122; do potrzeb przy uwzglÄ&#x2122;dnieniu wspĂłĹ&#x201A;czynnika jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021;/funkcjonalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w stosunku do ceny. CiekawostkÄ&#x2026; dotyczÄ&#x2026;ca kamer Fluke jest technologia Fluke Connect, pozwalajÄ&#x2026;ca na bezprzewodowÄ&#x2026; komunikacjÄ&#x2122; ze smartfonami i tabletami pracujÄ&#x2026;cymi pod kontrolÄ&#x2026; systemĂłw iOS i Android. DziÄ&#x2122;ki temu uĹźytkownicy mogÄ&#x2026; analizowaÄ&#x2021; otrzymane wyniki na urzÄ&#x2026;dzeniu mobilnym, konsultowaÄ&#x2021; je z innymi czĹ&#x201A;onkami zespoĹ&#x201A;u czy klientem oraz tworzyÄ&#x2021; i przesyĹ&#x201A;aÄ&#x2021; raporty bezpoĹ&#x203A;rednio z miejsca prowadzenia pomiarĂłw. PojemnoĹ&#x203A;ciowe ekrany dotykowe uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026; natomiast bezpoĹ&#x203A;redniÄ&#x2026; obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; samych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;. CechÄ&#x2026; charakterystycznÄ&#x2026; modeli z serii Professional i Expert jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pomiarĂłw wysokiej temperatury, dochodzÄ&#x2026;cej do +1200 °C.Â

Z kolei Testo to niemiecki producent róşnorodnych przyrzÄ&#x2026;dĂłw kontrolno-pomiarowych. W jego ofercie znajdziemy kamery o wysokiej czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci termicznej. PrzykĹ&#x201A;adem takiej uniwersalnej kamery o czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci termicznej <50 mK jest model Testo 875-2i. Pozwala on m.in. na Ĺ&#x201A;atwe przeprowadzenie kompleksowych pomiarĂłw

zaliczana jest do Ĺ&#x203A;wiatowej czoĹ&#x201A;Ăłwki producentĂłw niechĹ&#x201A;odzonych, fotonowych detektorĂłw podczerwieni.

Technologia ich produkcji zostaĹ&#x201A;a opracowana w latach 80. w Wojskowej Akademii Technicznej. Na tej bazie powstajÄ&#x2026; obecnie detektory wykorzystywane w urzÄ&#x2026;dzeniach firmy Vigo System. O klasie i jakoĹ&#x203A;ci produkowa-

â&#x20AC;&#x201A;OPROGRAMOWANIE KAMER TERMOWIZYJNYCH POZWALA NA ZAUTOMATYZOWANIE PROCESU ANALIZ TERMOGRAMĂ&#x201C;W. termowizyjnych podzespoĹ&#x201A;Ăłw mechanicznych i elektrycznych. Standardowo kamera pozwala na pomiar temperatury od â&#x20AC;&#x201C;30 °C do +350 °C, jednak moĹźliwe jest opcjonalne rozszerzenie jej zakresu pomiarowego do +550°C. MajÄ&#x2026;ca swojÄ&#x2026; siedzibÄ&#x2122; w OĹźarowie Mazowieckim firma Vigo System

nego w OĹźarowie sprzÄ&#x2122;tu Ĺ&#x203A;wiadczy fakt, Ĺźe opracowane i wyprodukowane przez Vigo System detektory podczerwieni pracujÄ&#x2026; obecnie na pokĹ&#x201A;adzie Ĺ&#x201A;azika Curiosity, w ramach misji Mars Science Laboratory. Firma ma teĹź status oficjalnego dostawcy podzespoĹ&#x201A;Ăłw dla NASA. R E K L A M A

TECHNIKA

$ 3" 3 3 C 3 "

2 * 3 2

obrazĂłw rzeczywistego i termicznego, pozwala na szybkie zlokalizowanie miejsca usterki. Druga z kamer, KT-384, to kamera termowizyjna o rzeczywistej rozdzielczoĹ&#x203A;ci termicznej 384 Ă&#x2014; 288 px, ktĂłra pozwala na jednoczesny pomiar temperatury w 110 592 punktach. Jest prosta i intuicyjna w obsĹ&#x201A;udze. MoĹźe byÄ&#x2021; wyposaĹźona w jeden z czterech obiektywĂłw â&#x20AC;&#x201C; szerokokÄ&#x2026;tny, standardowy, operacyjny lub teleobiektyw. Badania zwiÄ&#x2026;zane z rozwojem produktĂłw Sonel prowadzone sÄ&#x2026; we wrocĹ&#x201A;awskim biurze konstrukcyjnym tej firmy.

PIROMETR A KAMERA TERMOWIZYJNA 3 3C 1 @C % 3 " 1 *

*

> ,

2 * 3

*

3 1

* 1 * 3 3 %

% " > " 2 = " 1 1

%

% 3 2 1 3 >

1 @ 4 13 1 2

E 1 * 3"

4

" 2 " 3 "

1 3 2 > 3 3 * C 3 % "

@ 1 " O 3 *

14 2

" 3 F 3 % 1 3 O4 * 3

" O 1 4 % CO ) 2 > #

1 3 2 31

1 " 3 * 1 3 2 " E = 3 " 3 1 1 "

1 3 * % 3 3 * C 3 % 3

F 3 1

" "

3 4 3 1

2 1 1 3 2> Z 1 @

QO " % * 2C 13* = 1 " E

3 1 3 > 2 3 E 2 3% 1C 1 EO 3 3 C 2 * " >

PODSUMOWANIE Nowoczesne kamery termowizyjne sÄ&#x2026; obecnie projektowane z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o konkretnych zastosowaniach. Kamery do diagnostyki maszyn róşniÄ&#x2026; siÄ&#x2122; pod wzglÄ&#x2122;dem dostÄ&#x2122;pnych funkcjonalnoĹ&#x203A;ci w sterujÄ&#x2026;cym ich pracÄ&#x2026; oprogramowaniu np. od oprogramowania kamer przeznaczonych do pomiarĂłw izolacji cieplnej budynkĂłw. WiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; dostÄ&#x2122;pnych na rynku kamer ma wytrzymaĹ&#x201A;e obudowy, dziÄ&#x2122;ki czemu moĹźna je wykorzystywaÄ&#x2021; do pracy nawet w najtrudniejszych warunkach.

Standardem sÄ&#x2026; juĹź obecnie takie funkcje jak moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; dodawania komentarzy gĹ&#x201A;osowych i danych geolokalizacyjnych z systemu GPS czy teĹź stosowania powiÄ&#x2122;kszenia elektronicznego obrazu.

Kamery wyposaĹźane sÄ&#x2026; we wskaĹşniki laserowe pozwalajÄ&#x2026;ce precyzyjnie wycelowaÄ&#x2021; w mierzony obiekt, a takĹźe w wyjĹ&#x203A;cia wideo, uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026;ce obserwacjÄ&#x2122; termogramĂłw na duĹźym ekranie. Kamery termowizyjne majÄ&#x2026; teĹź coraz wyĹźszÄ&#x2026; czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; (rejestrujÄ&#x2026; róşnice termiczne wynoszÄ&#x2026;ce poniĹźej 100 mK, a nawet 50 mK) i rozdzielczoĹ&#x203A;Ä&#x2021; rejestrowanego obrazu. Dotykowe ekrany z czytelnym i intuicyjnym interfejsem zwiÄ&#x2122;kszajÄ&#x2026; wygodÄ&#x2122; obsĹ&#x201A;ugi. NowoczesnÄ&#x2026; kamerÄ&#x2026; termowizyjnÄ&#x2026; moĹźna sterowaÄ&#x2021; przy uĹźyciu tylko jednej rÄ&#x2122;ki.

$+!/ +0#

34

AUTOMATYKA

& > &7

W seryjnej ofercie Vigo System znaleĹşÄ&#x2021; moĹźna kamery z serii VIGOcam oraz moduĹ&#x201A;y termowizyjne IRMOD. W zastosowaniach zwiÄ&#x2026;zanych z utrzymaniem ruchu sprawdzÄ&#x2026; siÄ&#x2122; modele VIGOcam v5 i VIGOcam v60. Pierwszy z nich to wielofunkcyjna kamera termowizyjna wyposaĹźona w jeden z trzech obiektywĂłw: standardowy â&#x20AC;&#x201C; 15° Ă&#x2014; 11°, szerokokÄ&#x2026;tny â&#x20AC;&#x201C; 31° Ă&#x2014; 23° lub teleobiektyw â&#x20AC;&#x201C; 9° Ă&#x2014; 7°. Obraz termiczny nagrywany jest z rozdzielczoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; 384 Ă&#x2014; 288 px. PracÄ&#x2122; uĹ&#x201A;atwia wskaĹşnik laserowy oraz wbudowana kamera wideo (1600 Ă&#x2014; 1200 px) wraz z mikrofonem i gĹ&#x201A;oĹ&#x203A;nikiem. Z kolei kamera VIGOcam v60 zostaĹ&#x201A;a wyposaĹźona w detektor IR o rozdzielczoĹ&#x203A;ci 640 Ă&#x2014; 480 px.

RĂłwnieĹź w jej przypadku moĹźna wykorzystaÄ&#x2021; trzy róşne obiektywy: standardowy â&#x20AC;&#x201C; 26° Ă&#x2014; 19°, szerokokÄ&#x2026;tny â&#x20AC;&#x201C; 51° Ă&#x2014; 38° oraz teleobiektyw â&#x20AC;&#x201C; 15° Ă&#x2014; 11°.

W ofercie firmy Sonel, polskiego producenta aparatury pomiarowej z siedzibÄ&#x2026; w Ĺ&#x161;widnicy, znajdziemy Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznie 12 modeli kamer termowizyjnych.

Ciekawymi urzÄ&#x2026;dzeniami z punktu widzenia sĹ&#x201A;uĹźb utrzymania ruchu sÄ&#x2026; dwie nowe kamery: KT-640 oraz KT-384. Pierwsza z nich to w peĹ&#x201A;ni radiometryczna (rejestrujÄ&#x2026;ca temperaturÄ&#x2122; kaĹźdego punktu obrazu) kamera pracujÄ&#x2026;ca w rozdzielczoĹ&#x203A;ci 640 Ă&#x2014; 480 px.

Pozwala ona na rĂłwnieĹź na rejestracjÄ&#x2122; rzeczywistego obrazu o rozdzielczoĹ&#x203A;ci 5 Mpx. Technologia Infra Fusion, polegajÄ&#x2026;ca na podglÄ&#x2026;dzie poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonych

Î największe targi

górnicze w Europie Î 30 000 m2 Î ponad 400 wystawców z 20 krajów Î 30 000 zwiedzających z całego świata Î nowoczesne tereny wystawiennicze POLSKA TECHNIKA GÓRNICZA S.A. al. Korfantego 35 40-005 Katowice

tel.: 32 353 70 23 e-mail: info@ptg.info.pl www.ptg.info.pl

TECHNIKA

MONITOROWANIE STANU MASZYN KLUCZEM DO POPRAWY EFEKTYWNOĹ&#x161;CI PRODUKCJI 6 1 3 3 E ) " 1 EO 3

1 *

) % " " 3 1 * 2 2 C 3 2 2 3 "1 " @ *

> 3 % 2

3 2 1 1 " 1 O 1 2C =4 % 3 2 3% 3 1 3 3 C % 3 * 3 3 "

= 3 ">

K

aĹźda awaria maszyny wiÄ&#x2026;Ĺźe siÄ&#x2122; nieodĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznie ze stratami finansowymi. Najgorsza sytuacja to taka, w ktĂłrej zespĂłĹ&#x201A; utrzymania ruchu nie jest w stanie szybko zlokalizowaÄ&#x2021; awarii. Wtedy stan bezczynnoĹ&#x203A;ci maszyny przedĹ&#x201A;uĹźa siÄ&#x2122;, a straty finansowe rosnÄ&#x2026;. IstniejÄ&#x2026; jednak sposoby, by przyspieszyÄ&#x2021; proces naprawy, a nawet wyeliminowaÄ&#x2021; ewentualnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; jej powstania. Wystarczy wyposaĹźyÄ&#x2021; maszynÄ&#x2122; w odpowiednie czujniki i system akwizycji danych. Wtedy na bieĹźÄ&#x2026;co moĹźna monitorowaÄ&#x2021; jej stan i przewidywaÄ&#x2021; ewentualne awarie, a gdy juĹź wystÄ&#x2026;piÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x201C; Ĺ&#x201A;atwiej bÄ&#x2122;dzie zlokalizowaÄ&#x2021; ich ĹşrĂłdĹ&#x201A;o.

PRZYCZYNY POWSTAWANIA AWARII WspĂłĹ&#x201A;czesne urzÄ&#x2026;dzenia pracujÄ&#x2026;ce na produkcji charakteryzujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; czÄ&#x2122;sto bardzo zĹ&#x201A;oĹźonÄ&#x2026; architekturÄ&#x2026;. MnogoĹ&#x203A;Ä&#x2021; tworzÄ&#x2026;cych je elementĂłw powoduje, Ĺźe ryzyko powstania jakiegoĹ&#x203A; defektu jest bardzo wysokie. Podczas eksploatacji maszyny ulegajÄ&#x2026; one 36

stopniowemu zuĹźyciu, ze wzglÄ&#x2122;du na szereg czynnikĂłw Ĺ&#x203A;rodowiskowych oddziaĹ&#x201A;ujÄ&#x2026;cych na jej elementy. W efekcie prowadzi to do nieuchronnej awarii, co jest rĂłwnoznaczne z przestojem i wspomnianymi wczeĹ&#x203A;niej stratami finansowymi dla producenta. Istnieje wiele czynnikĂłw Ĺ&#x203A;rodowiskowych wpĹ&#x201A;ywajÄ&#x2026;cych negatywnie na stan elementĂłw skĹ&#x201A;adowych maszyn. PoniĹźej opisano najwaĹźniejsze z nich.

WIBRACJE Ĺťadna maszyna nie jest idealna. W wyniku przenoszenia siĹ&#x201A; pomiÄ&#x2122;dzy jej elementami czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; dostarczonej do niej energii zamieniana jest na szkodliwe drgania. Wibracje te, przenoszÄ&#x2026;c siÄ&#x2122;, powodujÄ&#x2026; stopniowÄ&#x2026; degradacjÄ&#x2122; jej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci skĹ&#x201A;adowych. Gdy maszyna jest dobrze zaprojektowana, poziom wibracji jest niski. Jednak w trakcie P R O M O C J A

eksploatacji jej elementy ulegajÄ&#x2026; zuĹźyciu i deformacji. PowstajÄ&#x2026; wĂłwczas róşnego rodzaju defekty, takie jak luzy, mikropÄ&#x2122;kniÄ&#x2122;cia, niewspĂłĹ&#x201A;osiowoĹ&#x203A;Ä&#x2021; waĹ&#x201A;Ăłw, a takĹźe niewywaĹźenie elementĂłw wirujÄ&#x2026;cych. Dochodzi wtedy do zmian wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci dynamicznych maszyny. Wszystkie te czynniki powodujÄ&#x2026;, Ĺźe w pewnym momencie dochodzi do uszkodzenia ktĂłregoĹ&#x203A; z elementĂłw, a co za tym idzie â&#x20AC;&#x201C; awarii caĹ&#x201A;ego urzÄ&#x2026;dzenia.

TEMPERATURA Gdy maszyna pracuje, temperatura poszczegĂłlnych jej elementĂłw wzrasta.

JeĹ&#x203A;li wszystko dziaĹ&#x201A;a poprawnie, stabilizuje siÄ&#x2122; ona na pewnym poziomie, ktĂłry okreĹ&#x203A;liĹ&#x201A; projektant. Poziom ten nazywany jest stanem cieplnie ustalonym. W tym stanie róşnica temperatury pomiÄ&#x2122;dzy poszczegĂłlnymi czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciami AUTOMATYKA

TECHNIKA maszyny a otoczeniem jest na takim poziomie, w ktĂłrym caĹ&#x201A;e ciepĹ&#x201A;o jest przez to otoczenie caĹ&#x201A;kowicie odbierane. ĹšrĂłdeĹ&#x201A; ciepĹ&#x201A;a moĹźe byÄ&#x2021; wiele, np. w przypadku czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci ruchomych moĹźe to byÄ&#x2021; tarcie kinetyczne. JeĹ&#x203A;li chodzi o silniki elektryczne i transformatory, trzeba braÄ&#x2021; pod uwagÄ&#x2122; rĂłwnieĹź straty wynikajÄ&#x2026;ce z przepĹ&#x201A;ywu prÄ&#x2026;du przez uzwojenia oraz straty wiroprÄ&#x2026;dowe w rdzeniu. Temperatura ma bardzo negatywny wpĹ&#x201A;yw na izolacjÄ&#x2122; uzwojeĹ&#x201E; silnika â&#x20AC;&#x201C; jej trwaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; spada wraz ze wzrostem temperatury. Przegrzanie moĹźe prowadziÄ&#x2021; do uszkodzenia izolacji, a co za tym idzie zwarcia i nieodwracalnego uszkodzenia. W maszynach produkcyjnych znajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; rĂłwnieĹź mniej lub bardziej skomplikowane ukĹ&#x201A;ady elektroniczne, sterujÄ&#x2026;ce wszystkimi procesami. Wzrost temperatury ponad dopuszczalne normy jest dla elementĂłw pĂłĹ&#x201A;przewodnikowych katastrofalny w skutkach, gdyĹź skraca ich ĹźywotnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, a nawet moĹźe powodowaÄ&#x2021; ich uszkodzenie. Usterki elementĂłw elektronicznych sÄ&#x2026; trudne

do wykrycia, a ich szybka naprawa, ze wzglÄ&#x2122;du na stopieĹ&#x201E; skomplikowania, czÄ&#x2122;sto jest niemoĹźliwa. Gdy weĹşmie siÄ&#x2122; pod uwagÄ&#x2122; stopieĹ&#x201E; zĹ&#x201A;oĹźonoĹ&#x203A;ci wspĂłĹ&#x201A;czesnych maszyn, wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; temperatury poszczegĂłlnych ich elementĂłw moĹźe mieÄ&#x2021; ogromny wpĹ&#x201A;yw na awaryjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, czas zlokalizowania usterki i szybkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; jej likwidacji.

WILGOTNOĹ&#x161;Ä&#x2020; I ZAPYLENIE Powszechnie wiadomo, Ĺźe obecnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wilgoci, w tym zbyt wysoka wilgotnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; powietrza w otoczeniu maszyny, negatywnie wpĹ&#x201A;ywajÄ&#x2026; na jej poszczegĂłlne czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci. Zawilgocenie powoduje korozjÄ&#x2122; odsĹ&#x201A;oniÄ&#x2122;tych stalowych elementĂłw maszyny i powstawanie osadĂłw na stykach aparatury Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czeniowej, np. stycznikĂłw. DuĹźa wilgotnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu z zapyleniem mogÄ&#x2026; powodowaÄ&#x2021; powstawanie duĹźej iloĹ&#x203A;ci osadĂłw i zabrudzeĹ&#x201E;. Gdy takie powstanÄ&#x2026; na elementach odprowadzajÄ&#x2026;cych ciepĹ&#x201A;o (radiatory, wentylatory), zmniejsza siÄ&#x2122; efektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; odprowadzania ciepĹ&#x201A;a, co moĹźe prowadziÄ&#x2021; do przegrzewania siÄ&#x2122; i uszkodzeĹ&#x201E;.

ZAPOBIEGANIE AWARIOM

& > +/

CzÄ&#x2122;sto zdarza siÄ&#x2122;, Ĺźe pomimo regularnych przeglÄ&#x2026;dĂłw technicznych i serwisowania maszyny dochodzi do niespodziewanych awarii i wstrzymania produkcji.

Pierwszym etapem naprawy jest odnalezienie przyczyny usterki i nierzadko ten etap prac zajmuje ekipom utrzymania ruchu najwiÄ&#x2122;cej czasu. DziÄ&#x2122;ki wykorzystaniu wszelkiego rodzaju czujnikĂłw i urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; akwizycji danych moĹźliwe jest ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;e monitorowanie stanu maszyn. Analiza danych 7-8/2015

pozwala przewidzieÄ&#x2021; uszkodzenie urzÄ&#x2026;dzenia, a w przypadku wystÄ&#x2026;pienia awarii Ĺ&#x201A;atwo zlokalizowaÄ&#x2021; jej ĹşrĂłdĹ&#x201A;o.

Wszystko to przyspiesza proces przywracania maszyny do stanu normalnej pracy i zmniejsza koszty strat.

JAKIE URZÄ&#x201E;DZENIA DO MONITOROWANIA Na rynku istnieje wiele gotowych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026;cych do monitorowania i diagnostyki maszyn. RozwiÄ&#x2026;zania te sÄ&#x2026; bardzo nowoczesne i skuteczne, lecz zarazem drogie. CzÄ&#x2122;sto w zupeĹ&#x201A;noĹ&#x203A;ci wystarczy prosty system, w ktĂłrego skĹ&#x201A;ad mogÄ&#x2026; wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; elementy takie jak czujnik wilgotnoĹ&#x203A;ci, czujnik temperatury, czujnik poĹ&#x201A;oĹźenia lub wibracji, przekaĹşnik programowalny oraz prosty panel HMI. Firma TME wprowadziĹ&#x201A;a do oferty najnowsze przekaĹşniki programowalne firmy Siemens. Jest to seria LOGO!8, charakteryzujÄ&#x2026;ca siÄ&#x2122; bardzo dobrymi parametrami i przystÄ&#x2122;pnÄ&#x2026; cenÄ&#x2026;. W ofercie dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; rĂłwnieĹź Ĺ&#x203A;wietnej jakoĹ&#x203A;ci czujniki renomowanej firmy Honeywell, ktĂłre z pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; sprawdzÄ&#x2026; siÄ&#x2122; nawet w najbardziej wymagajÄ&#x2026;cych aplikacjach.

@ " 3 @

TRANSFER MULTISORT ELEKTRONIK Sp. z o.o. > I9 MI< << << 111> >

37

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

TABLETY I SMARTFONY DO ZADAŃ SPECJALNYCH

38

AUTOMATYKA

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

& % 1 3 =% 1 3 1 3 szonej strukturze lokalizacyjnej

3 3=E 2 1 @ 2C % 1 3 31 C3

% > / 2C 3 3

" * 3 1 O 3 2 31 C3 3 3 3C 3 3 @C4 1 @ 1 * O " = " 2 4 1 O 1 " 1 1 1 " 1 3

L 1 3 1 O @ " 3 C 2 2=

3 3C 3 >

D

o sprostania tego typu terenowo-przemysĹ&#x201A;owym zadaniom niezbÄ&#x2122;dny jest odpowiedni sprzÄ&#x2122;t, ktĂłry bÄ&#x2122;dzie odporny na surowe warunki otoczenia mogÄ&#x2026;ce wystÄ&#x2026;piÄ&#x2021; w halach przemysĹ&#x201A;owych czy w otwartym terenie. Taka klasa sprzÄ&#x2122;tu mobilnego, nazywana w jÄ&#x2122;zyku angielskim rugged, pojawiĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; pod koniec lat 90. XX w. Jak moĹźna siÄ&#x2122; domyĹ&#x203A;liÄ&#x2021;, poczÄ&#x2026;tkowo obejmowaĹ&#x201A;a wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznie notebooki. Jednym z pierwszych laptopĂłw typu rugged na rynku byĹ&#x201A; Panasonic Toughbook CF-25, ktĂłry zadebiutowaĹ&#x201A; w 1996 r., a wiÄ&#x2122;c blisko 20 lat temu.

Bardzo szybko producenci z segmentu ICT (Information and Communications Technology) rozpoczÄ&#x2122;li prace nad telefonami speĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;cymi podobne zaĹ&#x201A;oĹźenia zwiÄ&#x2026;zane z wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; i wodoodpornoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;, jak notebooki typu rugged. JednÄ&#x2026; z najwaĹźniejszych firm, ktĂłra przyczyniĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; do powstania obecnego rynku odpornych na warunki zewnÄ&#x2122;trzne telefonĂłw, smartfonĂłw i tabletĂłw jest powstaĹ&#x201A;a w 1999 r. firma Sonim Technologies.

Fot. CAT

WYKORZYSTANIE URZÄ&#x201E;DZEĹ&#x192; MOBILNYCH Obecnie profesjonalny sprzÄ&#x2122;t mobilny, wykorzystywany przez takie sektory przemysĹ&#x201A;u, jak produkcja, budownictwo, transport i logistyka oraz energetyka, dzieli siÄ&#x2122; na dwie grupy.

7-8/2015

PierwszÄ&#x2026; jest sprzÄ&#x2122;t stosowany w terenie, umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy transmisjÄ&#x2122; danych i Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; z Internetem z wykorzystaniem infrastruktury sieci komĂłrkowych. DrugÄ&#x2026; grupÄ&#x2026; sÄ&#x2026; zaĹ&#x203A; urzÄ&#x2026;dzenia funkcjonujÄ&#x2026;ce na bazie lokalnej infrastruktury bezprzewodowej, a wiÄ&#x2122;c modele korzystajÄ&#x2026;ce m.in. z sieci Wi-Fi dostÄ&#x2122;pnej w magazynach, halach fabrycznych czy skĹ&#x201A;adowiskach. Oba typy urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; muszÄ&#x2026; charakteryzowaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; wystarczajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; odpornoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;, zwiÄ&#x2026;zanÄ&#x2026; z trudami ich eksploatacji, a wiÄ&#x2122;c wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; na uszkodzenia mechaniczne, wibracje, szczelnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; i dziaĹ&#x201A;aniem w szerokim zakresie temperatury.

ZwykĹ&#x201A;y tablet czy smartfon doskonale nadajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; do mobilnej pracy poza biurem, np. na lotnisku, w kawiarni, pociÄ&#x2026;gu, samochodzie, podczas spaceru czy w domu. SÄ&#x2026; to warunki niewiele róşniÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; od tych panujÄ&#x2026;cych w biurze. Jednak korzystanie ze smartfona podczas ulewnego deszczu, w miejscu silnie zapylonym czy tuĹź obok pieca hutniczego niesie ogromne ryzyko uszkodzenia sprzÄ&#x2122;tu. Co wiÄ&#x2122;cej, jego odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; jest teĹź istotna ze wzglÄ&#x2122;du na fakt, Ĺźe pracujÄ&#x2026;cy w hali produkcyjnej personel techniczny czy inĹźynierowie obsĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026;cy urzÄ&#x2026;dzenia w terenie nie majÄ&#x2026; moĹźliwoĹ&#x203A;ci zadbaÄ&#x2021; w wystarczajÄ&#x2026;cym stopniu o powierzony im sprzÄ&#x2122;t, co wynika ze specyfiki wykonywanych przez nich zadaĹ&#x201E;.

OprĂłcz niekorzystnych czynnikĂłw Ĺ&#x203A;rodowiskowych, takich jak wysoka i niska temperatura, nasĹ&#x201A;onecznienie, zapylenie czy wilgotnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, w Ĺ&#x203A;rodowisku przemysĹ&#x201A;owym czÄ&#x2122;sto zdarzajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; upadki sprzÄ&#x2122;tu na ziemiÄ&#x2122;, do wody, a nawet â&#x20AC;&#x17E;rozjechanieâ&#x20AC;? smartfona przez maszyny budowlane, wĂłzek widĹ&#x201A;owy czy samochĂłd. W przypadku sĹ&#x201A;uĹźb utrzymania ruchu, ekip monterĂłw-elektrykĂłw bÄ&#x2026;dĹş energetykĂłw dochodzi dodatkowo koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zabezpieczenia sprzÄ&#x2122;tu przed niekorzystnym oddziaĹ&#x201A;ywaniem pĂłl elektrostatycznych i elektromagnetycznych w szerokim zakresie czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci.

Mobilny sprzÄ&#x2122;t musi byÄ&#x2021; teĹź zabezpieczony przed utratÄ&#x2026; danych sczytanych z linii produkcyjnej. Dodatkowo powinien mieÄ&#x2021; moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ich zabezpieczenia (np. szyfrowania, wyczysz-

czenia zawartoĹ&#x203A;ci pamiÄ&#x2122;ci itp.) w razie kradzieĹźy sprzÄ&#x2122;tu lub jego zagubienia.

Dotyczy to szczegĂłlnie poufnych, firmowych danych, ktĂłre nie powinny dostaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; w niepowoĹ&#x201A;ane rÄ&#x2122;ce. Niebezpieczna moĹźe byÄ&#x2021; rĂłwnieĹź utrata przechowywanych w urzÄ&#x2026;dzeniu mobilnym haseĹ&#x201A;, kluczy czy specjalistycznego oprogramowania wykorzystywanego do sterowania procesem produkcji.

SMARTFON W PRACY INĹťYNIERA I TECHNIKA SprzÄ&#x2122;t mobilny, taki jak tablety i smartfony, w zastosowaniach przemysĹ&#x201A;owych najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej wykorzystywany jest przez pracownikĂłw utrzymania ruchu, technologĂłw sterujÄ&#x2026;cych produkcjÄ&#x2026; oraz w logistyce. W wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci przypadkĂłw urzÄ&#x2026;dzenia mobilne sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026; przede wszystkim jako mobilne narzÄ&#x2122;dzia uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026;ce zbieranie danych (tzw. kolektory danych). Zebrane lub wprowadzone dane sÄ&#x2026; za ich poĹ&#x203A;rednictwem transmitowane wprost do systemu komputerowego firmy.

Tablet lub smartfon pozwala rĂłwnieĹź uzyskaÄ&#x2021; szybki dostÄ&#x2122;p do aktualnych informacji o produkcji (np. w postaci czytelnych, graficznych wykresĂłw) z systemu MES (Manufacturing Execution System) lub dziaĹ&#x201A;aniu konkretnej maszyny czy gniazda produkcyjnego. W przypadku gospodarki magazynowej moĹźliwe jest pobieranie, przesyĹ&#x201A;anie i wizualizowanie informacji o bieĹźÄ&#x2026;cym przepĹ&#x201A;ywie towarĂłw.

Na podstawie tych danych znacznie Ĺ&#x201A;atwiej jest pracownikom na bieĹźÄ&#x2026;co, bezpoĹ&#x203A;rednio w hali produkcyjnej, optymalizowaÄ&#x2021; realizowane dziaĹ&#x201A;ania produkcyjne.

MoĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pracy urzÄ&#x2026;dzenia w kaĹźdych warunkach, jak i bieĹźÄ&#x2026;cego wprowadzania danych bezpoĹ&#x203A;rednio do systemu komputerowego sprawiajÄ&#x2026;, Ĺźe uĹźytkownik systemu nie traci czasu na wielokrotne wykonywanie tych samych czynnoĹ&#x203A;ci. Zapisanych na linii produkcyjnej danych nie trzeba ponownie przegrywaÄ&#x2021; w biurze do systemu komputerowego. PrzekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; to nie tylko na zwiÄ&#x2122;kszenie wydajnoĹ&#x203A;ci pracy, ale rĂłwnieĹź na szybkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; przepĹ&#x201A;ywu informacji w firmie. Wszystkie dane mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; sczytywane w sposĂłb 39

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY automatyczny (np. dziÄ&#x2122;ki transmisji radiowej RFID, Wi-Fi, transmisji przewodowej za poĹ&#x203A;rednictwem zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza USB czy kodom kreskowym i QR kodom) lub w razie potrzeby wpisywane rÄ&#x2122;cznie. Smartfony i tablety umoĹźliwiajÄ&#x2026; teĹź wykonanie na miejscu dokumentacji fotograficznej i zrobienie notatek ze zdarzenia â&#x20AC;&#x201C; np. przyczyny przestoju linii technologicznej.

Jak widaÄ&#x2021;, urzÄ&#x2026;dzenia mobilne uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026; proces integracji w jeden spĂłjny system informatyczny wszystkich urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; pracujÄ&#x2026;cych w hali fabrycznej lub na linii produkcyjnej â&#x20AC;&#x201C; przetwarzane mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; zarĂłwno dane pochodzÄ&#x2026;ce wprost z systemĂłw automatyki przemysĹ&#x201A;owej, systemĂłw sterowania wyposaĹźeniem hali (klimatyzacja, system ppoĹź.), jak i informacje dostarczane przez maszyny produkcyjne. DziÄ&#x2122;ki temu uĹźytkownik moĹźe korzystaÄ&#x2021; w czasie rzeczywistym z zaawansowanych funkcji, ktĂłre do niedawna dostÄ&#x2122;pne byĹ&#x201A;y tylko z poziomu rozbudowanych systemĂłw SCADA (Supervisory Control And Data Acquisition). Innymi sĹ&#x201A;owy tablet czy smartfon pozwala nie tylko na proste kolekcjonowanie danych i zbieranie informacji o zdarzeniach, ale rĂłwnieĹź na monitoring w czasie rzeczywistym kluczowych parametrĂłw produkcji. MoĹźe sĹ&#x201A;uĹźyÄ&#x2021; teĹź do wyĹ&#x203A;wietlania alarmĂłw i powiadomieĹ&#x201E;, kontroli i przeglÄ&#x2026;du procesĂłw technologicznych (w tym danych historycznych), wyĹ&#x203A;wietlania dokumentacji technicznej i technologicznej, weryfikacji receptur, ustawiania zabezpieczeĹ&#x201E;, a nawet oglÄ&#x2026;dania on-line obrazĂłw z kamer przemysĹ&#x201A;owych i sterowania nimi.

Coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej urzÄ&#x2026;dzenia mobilne, zwĹ&#x201A;aszcza tablety, wykorzystywane sÄ&#x2026;Â jako przenoĹ&#x203A;ne panele operatorskie HMI, umoĹźliwiajÄ&#x2026;ce sterowanie ma-

szynami, obrabiarkami CNC czy liniami produkcyjnymi. PrzykĹ&#x201A;adem moĹźe byÄ&#x2021; bazujÄ&#x2026;cy na 10,1â&#x20AC;&#x2122;â&#x20AC;&#x2122; tablecie z Androidem dedykowany system SmartCONTROL. Dostarczany jest on wraz z przecinarkami plazmowymi firmy STIGAL, zastosowano tu jednak rozwiÄ&#x2026;zanie polegajÄ&#x2026;ce na staĹ&#x201A;ym przypisaniu danego tabletu, nazywanego przez producenta pilotem, do konkretnej, pojedynczej maszyny. DziÄ&#x2122;ki tabletowi operator moĹźe sterowaÄ&#x2021; maszynÄ&#x2026; CNC z dowolnego miejsca z odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci do 30 m, tak jakby znajdowaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; na stanowisku operatorskim. Istnieje moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zdalnego wprowadzenia dowolnych ustawieĹ&#x201E; maszyny, korekcji Ĺ&#x203A;cieĹźki ciÄ&#x2122;cia, podnoszenia lub opuszczania osĹ&#x201A;ony palnika plazmowego oraz kompleksowego sterowania urzÄ&#x2026;dzeniem.

Tablety i smartfony pracujÄ&#x2026;ce jako urzÄ&#x2026;dzenia HMI moĹźna teĹź bez problemu wykorzystaÄ&#x2021; do wizualizacji i sterowania pracÄ&#x2026; caĹ&#x201A;ych obiektĂłw, linii lub urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; produkcyjnych.

DziÄ&#x2122;ki swojej funkcjonalnoĹ&#x203A;ci tablety i smartfony mogÄ&#x2026; rĂłwnieĹź stanowiÄ&#x2021; intuicyjny interfejs pomiÄ&#x2122;dzy operatorem a maszynÄ&#x2026;, ktĂłry wspieraÄ&#x2021; bÄ&#x2122;dzie uĹźytkownika w obsĹ&#x201A;udze i instalacji urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;, a pracownikom utrzymania ruchu pomoĹźe w realizacji zadaĹ&#x201E; serwisowych. Na tablecie moĹźe byÄ&#x2021; wyĹ&#x203A;wietlana nie tylko dokumentacja serwisowa, ale moĹźliwa jest rĂłwnieĹź â&#x20AC;&#x201C; dziÄ&#x2122;ki technologii rozszerzonej rzeczywistoĹ&#x203A;ci â&#x20AC;&#x201C; bezpoĹ&#x203A;rednia wizualna pomoc w pracach remontowo-konserwatorskich (patrz: ramka â&#x20AC;&#x17E;RzeczywistoĹ&#x203A;Ä&#x2021; rozszerzonaâ&#x20AC;?).

UrzÄ&#x2026;dzenia mobilne pozwalajÄ&#x2026; takĹźe uwolniÄ&#x2021; w trakcie pracy rÄ&#x2122;ce operatora. Wszystkie niezbÄ&#x2122;dne informacje wyĹ&#x203A;wietlane sÄ&#x2026; na specjalnym ekranie umieszczonym na wysokoĹ&#x203A;ci

, 3 3 3 * 1 "

40

wzroku, a sterowanie moĹźe odbywaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; za pomocÄ&#x2026; gĹ&#x201A;osu (patrz: ramka â&#x20AC;&#x17E;Motorola HC1â&#x20AC;?).

KLASYFIKACJA URZÄ&#x201E;DZEĹ&#x192; UrzÄ&#x2026;dzenia przeznaczone do pracy w trudnych warunkach dzieli siÄ&#x2122; na trzy grupy: business rugged, semi rugged, fully rugged.

KaĹźda z tych kategorii cechuje siÄ&#x2122; innÄ&#x2026; odpornoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; na niekorzystne warunki zewnÄ&#x2122;trzne. SprzÄ&#x2122;t, ktĂłry jest najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej spotykany na rynku i reklamowany jako odporny na warunki zewnÄ&#x2122;trzne (np. Sony Xperia Z3), to sprzÄ&#x2122;t o tylko nieco wiÄ&#x2122;kszej wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci niĹź zwykĹ&#x201A;e urzÄ&#x2026;dzenia.

NaleĹźy on do pierwszej wymienionej kategorii â&#x20AC;&#x201C; business rugged.

W smartfonach i tabletach zaliczanych do kategorii business rugged stosuje siÄ&#x2122; specjalnÄ&#x2026; ochronÄ&#x2122; komponentĂłw, ktĂłre najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej mogÄ&#x2026; ulec uszkodzeniu. Przede wszystkim zabezpiecza siÄ&#x2122; wyĹ&#x203A;wietlacz i â&#x20AC;&#x201C; jeĹ&#x203A;li urzÄ&#x2026;dzenie jest w niÄ&#x2026; wyposaĹźone â&#x20AC;&#x201C; klawiaturÄ&#x2122;. Stosuje siÄ&#x2122; teĹź odpornÄ&#x2026; na upadki i uderzenia metalowÄ&#x2026; (zwykle jest to aluminium) lub wykonanÄ&#x2026; z wĹ&#x201A;Ăłkien wÄ&#x2122;glowych obudowÄ&#x2122; ze specjalnym karbowaniem rozpraszajÄ&#x2026;cym naprÄ&#x2122;Ĺźenia powstajÄ&#x2026;ce podczas upadku. DziÄ&#x2122;ki temu taki smartfon lub tablet powinien przetrwaÄ&#x2021; podczas pracy upadek z wysokoĹ&#x203A;ci okoĹ&#x201A;o 70â&#x20AC;&#x201C;80 cm.

SprzÄ&#x2122;t typu business rugged odporny jest teĹź na przypadkowe rozlanie pĹ&#x201A;ynu, pracÄ&#x2122; podczas niewielkiego deszczu, a ponadto coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej, tak jak wspomniany Sony Xperia Z3, moĹźe byÄ&#x2021; zanurzony w wodzie do 30 minut na gĹ&#x201A;Ä&#x2122;bokoĹ&#x203A;Ä&#x2021; do 1,5 m â&#x20AC;&#x201C; pod warunkiem wczeĹ&#x203A;niejszego zabezpieczenia firmowymi zaĹ&#x203A;lepkami wszystkich gniazd, portu microUSB, microSIM oraz kart pamiÄ&#x2122;ci. Z reguĹ&#x201A;y jednak sprzÄ&#x2122;t tego typu jest odporny na wylanie peĹ&#x201A;nej, 200-ml, szklanki wody bezpoĹ&#x203A;rednio na ekran.

UrzÄ&#x2026;dzenia mobilne zaliczane do kategorii semi rugged to sprzÄ&#x2122;t najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej spotykany w zastosowaniach przemysĹ&#x201A;owych. Obudowa zawsze wzmacniana jest odpornymi na uszkodzenia elementami ze stopĂłw AUTOMATYKA

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

KOD IK Energia uderzenia (J)

IK00

IK01

IK02

IK03

IK04

IK05

IK06

IK07

IK08

IK09

IK10

â&#x20AC;&#x201C;

0,14

0,2

0,35

0,5

0,7

1

2

5

10

20

! # 1 C3 3 3 # 3

C 1 E C * 3

magnezu. Powierzchnia obudowy jest odporna na zarysowania i pÄ&#x2122;kniÄ&#x2122;cia. Elementy wewnÄ&#x2026;trz tabletu i smartfona chronione sÄ&#x2026; dodatkowo polimerowÄ&#x2026; piankÄ&#x2026; absorbujÄ&#x2026;cÄ&#x2026; uderzenia. UrzÄ&#x2026;dzenia te bez problemu wytrzymujÄ&#x2026; upadek z wysokoĹ&#x203A;ci 110â&#x20AC;&#x201C;150 cm.

Co waĹźne, wszystkie gniazda i interfejsy chronione sÄ&#x2026; szczelnymi zaĹ&#x203A;lepkami wykonanymi z nieĹ&#x201A;amliwego i odpornego na uderzenia tworzywa sztucznego. Tablety i smartfony semi rugged sÄ&#x2026; teĹź dobrze uszczelnione. Nie sÄ&#x2026; dla nich groĹşne zalanie, deszcz i pyĹ&#x201A;, choÄ&#x2021; jeĹ&#x203A;li chodzi o ten ostatni czynnik, urzÄ&#x2026;dzenia te nie pozwalajÄ&#x2026; na ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;Ä&#x2026; pracÄ&#x2122; w Ĺ&#x203A;rodowisku silnie zapylonym. Trzeba teĹź podkreĹ&#x203A;liÄ&#x2021;, Ĺźe sprzÄ&#x2122;t zaliczany do kategorii semi rugged nie jest rĂłwnieĹź konstruowany z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o pracy w wysokiej temperaturze czy dĹ&#x201A;uĹźszej pracy na mrozie.

SprzÄ&#x2122;t typu fully rugged jest z kolei najbardziej â&#x20AC;&#x17E;polowymâ&#x20AC;? sprzÄ&#x2122;tem produkowanym seryjnie. Przeznaczony jest on do pracy w terenie i w ekstremalnych warunkach Ĺ&#x203A;rodowiskowych. NajczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej tablety i smartfony tego typu wykorzystuje wojsko, sĹ&#x201A;uĹźby celne, sĹ&#x201A;uĹźby ochrony pogranicza, sĹ&#x201A;uĹźby leĹ&#x203A;ne, straĹź poĹźarna oraz ekipy energetyczne pracujÄ&#x2026;ce w trudnych warunkach terenowych. Stosowany jest rĂłwnieĹź przez pracownikĂłw na budowach, w zakĹ&#x201A;adach kruszyw, cementowniach oraz w innych zakĹ&#x201A;adach przemysĹ&#x201A;owych zajmujÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; róşnego rodzaju ciÄ&#x2122;ĹźkÄ&#x2026; produkcjÄ&#x2026;, w tym obrĂłbkÄ&#x2026; termicznÄ&#x2026; stali, hutnictwem itp.

Niemal w kaĹźdym modelu smartfona czy tabletu zaliczanego do kategorii fully rugged obudowa wykonana jest ze stopu magnezowego. CzÄ&#x2122;sto jest ona dodatkowo pokrywana powĹ&#x201A;okÄ&#x2026; ochronnÄ&#x2026;, a naroĹźniki zabezpieczone sÄ&#x2026; specjalnymi gumowymi lub â&#x20AC;&#x201C; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej â&#x20AC;&#x201C; kompozytowymi nakĹ&#x201A;adkami. Wszystkie najwaĹźniejsze elementy wewnÄ&#x2026;trz sÄ&#x2026; zabezpieczone polimerowÄ&#x2026; piankÄ&#x2026; absorbujÄ&#x2026;cÄ&#x2026; uderzenia. PĹ&#x201A;yta gĹ&#x201A;Ăłwna z podzespoĹ&#x201A;ami elektronicznymi urzÄ&#x2026;dzenia wykonana jest ze specjalnego, wielowarstwowego laminatu odpornego na naprÄ&#x2122;Ĺźenia. Laminat ten czÄ&#x2122;sto wzmacniany jest dodatkowo wĹ&#x201A;Ăłknami z metalu lub specjalnego tworzywa sztucznego. Upuszczenie sprzÄ&#x2122;tu nawet z wysokoĹ&#x203A;ci 180â&#x20AC;&#x201C;210 cm nie powinno byÄ&#x2021; dla niego groĹşne. OdpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na uderzenia i upadki powinna byÄ&#x2021; tutaj zgodna z wymaganiami amerykaĹ&#x201E;skiej normy wojskowej MIL-STD 810G. Wspomniana wczeĹ&#x203A;niej specjalna powĹ&#x201A;oka ochronna dokĹ&#x201A;adnie zabezpiecza sprzÄ&#x2122;t przed wodÄ&#x2026; i pyĹ&#x201A;em. Odpowiednio zabezpieczone sÄ&#x2026; teĹź wszystkie gniazda i zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza, ktĂłre wykonane sÄ&#x2026; w przemysĹ&#x201A;owych lub militarnych standardach bryzgoszczelnych i pyĹ&#x201A;oszczelnych. StosujÄ&#x2026;c w podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czanych do urzÄ&#x2026;dzenia przewodach specjalne, odporne na pyĹ&#x201A; i wodÄ&#x2122; wtyczki, moĹźna bez obawy korzystaÄ&#x2021; wraz z tabletem czy smartfonem z zewnÄ&#x2122;trznych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; (np. z pamiÄ&#x2122;ci USB) w nawet najtrudniejszych warunkach Ĺ&#x203A;rodowiskowych â&#x20AC;&#x201C; muszÄ&#x2026; byÄ&#x2021; jedynie speĹ&#x201A;nione wymogi przemysĹ&#x201A;owych norm 7-8/2015

SKĹ ADOWE KODU IP

OCHRONA PRZED WNIKANIEM CIAĹ OBCYCH

OCHRONA PRZED WNIKANIEM WODY

0

brak ochrony

brak ochrony

o Ĺ&#x203A;rednicy >50 mmÂ

kapiÄ&#x2026;cej

o Ĺ&#x203A;rednicy >12,5 mm

kapiÄ&#x2026;cej (przy wychyleniu 15°)

o Ĺ&#x203A;rednicy >2,5 mmÂ

natryskiwanej

o Ĺ&#x203A;rednicy >1 mmÂ

rozbryzgiwanej

pyĹ&#x201A;u

lanej strugÄ&#x2026;

pyĹ&#x201A;oszczelne

lanej silnÄ&#x2026; strugÄ&#x2026;

1

2

3

4

5

6

7

nie dotyczy przy zanurzeniu krĂłtkotrwaĹ&#x201A;ym

8

nie dotyczy przy zanurzeniu ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ym

9

nie dotyczy lanej strugÄ&#x2026; pod ciĹ&#x203A;nieniem 100 bar

! " 3 %

1 " 1 " E 3 3 " G

1 3 > J

41

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

MOTOROLA HC1 3 " 3 1 * " % * 4 % * 1 * % 3 @ C"4 2 3 "

* 1= " / ? ;> 6 3C 3 3 mentowano funkcje rozpoznawania 1 1 " 1

1 * 1 4

2 @ 1 EO niowej transmisji wideo rejestrowanego 3 3 1% 1 C " = % 3 > ? ; @ % O @ 1 1 3 2 2C 1 " " 3 2 > $ 3C 3 " 1 3 E C 1 " 3

ochrony otworĂłw wlotowych, dotyczÄ&#x2026;ce odpornoĹ&#x203A;ci na wodÄ&#x2122; i pyĹ&#x201A;. Mobilne urzÄ&#x2026;dzenia fully rugged przystosowano do pracy w skrajnej temperaturze: od â&#x20AC;&#x201C;20 °C do +60 °C.Â

NORMY DOTYCZÄ&#x201E;CE ODPORNOĹ&#x161;CI SPRZÄ&#x2DC;TU PodziaĹ&#x201A; sprzÄ&#x2122;tu na kategorie business rugged, semi rugged oraz fully rugged jest raczej podziaĹ&#x201A;em rynkowo-marketingowym, niemniej firmy sprzedajÄ&#x2026;ce tego typu sprzÄ&#x2122;t uĹźywajÄ&#x2026; go w swoich katalogach i w sklepach internetowych.

Taki podziaĹ&#x201A; uĹ&#x201A;atwia bowiem szybkie znalezienie interesujÄ&#x2026;cego klientĂłw sprzÄ&#x2122;tu. Z technicznego punktu widzenia znacznie bardzie jistotne sÄ&#x2026; wymagania norm wodo- i pyĹ&#x201A;oszczelnoĹ&#x203A;ci speĹ&#x201A;niane przez dane urzÄ&#x2026;dzenie.

Wszystkie te wymagania w znacznym stopniu wywodzÄ&#x2026; siÄ&#x2122; z opracowanych w latach 60. i rozszerzonych na przeĹ&#x201A;omie lat 80. i 90. XX w. amerykaĹ&#x201E;skich norm wojskowych.

AmerykaĹ&#x201E;skie normy wojskowe z grupy MIL-STD (Defense Standard) ustanawiajÄ&#x2026; jednolite wymagania techniczne i inĹźynieryjne dla procedur, metod badawczych i procesĂłw dotyczÄ&#x2026;cych testowania i odpornoĹ&#x203A;ci sprzÄ&#x2122;tu. Z punktu widzenia sprzÄ&#x2122;tu elektronicznego istotna jest norma MIL-STD-810G. Zawiera ona Ĺ&#x203A;rodowiskowe procedury testowania urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;, w podwyĹźszonej i niskiej temperaturze, wilgotnoĹ&#x203A;ci, zanurzenia, oddziaĹ&#x201A;ywania deszczu, piasku i kurzu, niskiego i wysokiego ciĹ&#x203A;nienia, wibracji, odpornoĹ&#x203A;ci na uderzenia, upadki itp. OdpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na poszczegĂłlne oddziaĹ&#x201A;ywania Ĺ&#x203A;rodowiskowe okreĹ&#x203A;lajÄ&#x2026; 42

* 1 3= 3 4 * 3 3 % 2 = " " 1

* B 3 % " 4 " 3 3

4 % % * 3C 3 % * 1 * 3 C C" 2 1 * % 1 = 3 @ 1 > + " 31 C3 3 4 2 " 3 1 1 3 " / ? ;4 31

1 "

1 % C =4 1 * 2C C = G > " 2 1 1 2J 3 2 1 % 1>

metody badaĹ&#x201E; oznaczone numerami od 500.5 do 528.

Dla sprzÄ&#x2122;tu elektronicznego okreĹ&#x203A;la siÄ&#x2122; najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021;: â&#x20AC;˘ MIL-STD-810G Metoda 501.5 â&#x20AC;&#x201C; testy na odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na wysokÄ&#x2026; temperaturÄ&#x2122; otoczenia, â&#x20AC;˘ MIL-STD-810G Metoda 502.5 â&#x20AC;&#x201C; testy na odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na niskÄ&#x2026; temperaturÄ&#x2122; otoczenia, â&#x20AC;˘ MIL-STD-810G Metoda 503.5 â&#x20AC;&#x201C; testy na odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na zmiany temperatury otoczenia, â&#x20AC;˘ MIL-STD-810G Metoda 506.5â&#x20AC;&#x201C; testy na odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na opady deszczu i dziaĹ&#x201A;ania wiatru z deszczem, â&#x20AC;˘ MIL-STD-810G Metoda 507.5 â&#x20AC;&#x201C; testy na odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w Ĺ&#x203A;rodowisku o duĹźej wilgotnoĹ&#x203A;ci, â&#x20AC;˘ MIL-STD-810G Metoda 510.5 â&#x20AC;&#x201C; testy na odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na kurz i pyĹ&#x201A;, â&#x20AC;˘ MIL-STD-810G Metoda 512.5 â&#x20AC;&#x201C; testy na odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na zanurzenie w wodzie, â&#x20AC;˘ MIL-STD-810G Metoda 514.6 â&#x20AC;&#x201C; testy na odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na wibracje, â&#x20AC;˘ MIL-STD-810G Metoda 516.6 â&#x20AC;&#x201C; testy na odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na swobodne upadki (wstrzÄ&#x2026;sy), przy czym standardowe badanie wymaga 26 upadkĂłw z wysokoĹ&#x203A;ci 1,2 m (4 stĂłp).

JeĹźeli zachodzi taka potrzeba, dodatkowo certyfikowana jest kompatybilnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; elektromagnetyczna sprzÄ&#x2122;tu zgodnie z normami MIL-STD-461F. Testy majÄ&#x2026; na celu zapewnienie zgodnoĹ&#x203A;ci, ktĂłre dotyczÄ&#x2026; wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci takich jak: â&#x20AC;˘ emisja zakĹ&#x201A;ĂłceĹ&#x201E;, â&#x20AC;˘ podatnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na zakĹ&#x201A;Ăłcenia, â&#x20AC;˘ emisja promieniowania, â&#x20AC;˘ odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na promieniowanie.

KOD IP â&#x20AC;&#x201C; NORMA PN-EN 60529:2003 Podobnie jak w przypadku urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; automatyki przemysĹ&#x201A;owej, urzÄ&#x2026;dzenia mobilne oznaczane sÄ&#x2026; rĂłwnieĹź kodem IP, ktĂłry okreĹ&#x203A;la w jakim stopniu jest ono odporne na dziaĹ&#x201A;anie wody i zapylenie. Kod IP (ang. International Protection Rating) zgodnie z normÄ&#x2026; PN-EN 60529:2003 okreĹ&#x203A;la stopieĹ&#x201E; ochrony urzÄ&#x2026;dzenia, jaki zapewnia zastosowana dla niego obudowa. Oznaczenie to skĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; z liter IP oraz dwĂłch charakterystycznych cyfr i dwĂłch opcjonalnych liter â&#x20AC;&#x201C; np. IP66.

Pierwsza cyfra (od 0 do 6) oznacza stopieĹ&#x201E; ochrony przed dostÄ&#x2122;pem ludzi do niebezpiecznych czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci umieszczonych wewnÄ&#x2026;trz i jednoczeĹ&#x203A;nie ochronÄ&#x2122; przed wnikaniem do Ĺ&#x203A;rodka obcych ciaĹ&#x201A; staĹ&#x201A;ych (pyĹ&#x201A;u, kurzu). Druga cyfra (0-8, niekiedy spotyka siÄ&#x2122; teĹź nieujÄ&#x2122;tÄ&#x2026; w normie cyfrÄ&#x2122; 9) opisuje stopieĹ&#x201E; ochrony przed skutkami wnikania wody. Litera dodatkowa (nieobowiÄ&#x2026;zkowa) opisuje ochronÄ&#x2122; ludzi przed dostÄ&#x2122;pem do niebezpiecznych czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci i jest stosowana wĂłwczas, gdy jest wyĹźsza, niĹź wynika to z oznaczenia urzÄ&#x2026;dzenia pierwszÄ&#x2026; cyfrÄ&#x2026;. Druga litera uzupeĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;ca stosowana jest w wyjÄ&#x2026;tkowych przypadkach, kiedy trzeba okreĹ&#x203A;liÄ&#x2021; dodatkowe warunki lub przeprowadziÄ&#x2021; dodatkowe badania skutkĂłw efektu wnikania wody â&#x20AC;&#x201C; np. litera H oznacza urzÄ&#x2026;dzenie wysokiego napiÄ&#x2122;cia, a M okreĹ&#x203A;la szkodliwy efekt wnikania wody w sytuacji, gdy ruchome czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci urzÄ&#x2026;dzenia znajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; w ruchu.

JeĹźeli nie wymaga siÄ&#x2122; okreĹ&#x203A;lania cyfry charakterystycznej, powinna byÄ&#x2021; AUTOMATYKA

Fot. Motorola

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY ona zastÄ&#x2026;piona literÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x17E;Xâ&#x20AC;?, albo â&#x20AC;&#x17E;XXâ&#x20AC;?, jeĹźeli obie cyfry nie sÄ&#x2026;Â wymagane â&#x20AC;&#x201C; np.

IPX6. W tym przypadku urzÄ&#x2026;dzenie nie ma okreĹ&#x203A;lonego stopnia ochrony przed wnikaniem ciaĹ&#x201A; obcych.

Bardzo rzadko moĹźna siÄ&#x2122; teĹź spotkaÄ&#x2021; z sytuacjÄ&#x2026;, gdzie w oznaczeniu IP pojawi siÄ&#x2122; w nawiasie trzecia cyfra (od 0 do 10) â&#x20AC;&#x201C; np. IP66(9). OkreĹ&#x203A;la ona stopieĹ&#x201E; ochrony przed uderzeniami. StopieĹ&#x201E; ochrony obudowy przed uderzeniami, udarami mechanicznymi formalnie okreĹ&#x203A;lany jest przez wymagania normy PN-EN 50120:2002 i jest oddzielnie oznaczany symbolem IK z cyframi od 00 do 10. Im wyĹźszy stopieĹ&#x201E; IK, tym obudowa urzÄ&#x2026;dzenia moĹźe wytrzymaÄ&#x2021; uderzenie o wyĹźszej energii (patrz: tabela 1).

Niekiedy zachodzi potrzeba, aby urzÄ&#x2026;dzenia mobilne, takie jak tablet czy smartfon, speĹ&#x201A;niaĹ&#x201A;y wymagania dla produktĂłw przeznaczonych do stosowania w strefach zagroĹźonych wybuchem. WĂłwczas takie urzÄ&#x2026;dzenie musi mieÄ&#x2021; certyfikat ATEX (franc. Atmosphères Explosibles). WiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; mobilnych, ktĂłre majÄ&#x2026; certyfikat ATEX, jest przeznaczonych do pracy w 1 i 2 strefie zagroĹźenia wybuchem.

PrzykĹ&#x201A;adem dostÄ&#x2122;pnych na rynku smartfonĂłw przeznaczonych do pracy w strefach zagroĹźonych wybuchem sÄ&#x2026; m.in. BCOM EX-SM14 (strefa 1) czy t+t netcom tt8000 (strefa 2).

Sonim, Caterpillar oraz Panasonic z seriÄ&#x2026; tabletĂłw Toughpad.

NajnowoczeĹ&#x203A;niejszym smartfonem Sonim jest obecnie model XP7 Extreme. UrzÄ&#x2026;dzenie pracujÄ&#x2026;ce pod kontrolÄ&#x2026; systemu Android 4.4 wyróşnia siÄ&#x2122; obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2026; Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;ci 4G LTE. Bateria o pojemnoĹ&#x203A;ci 4800 mAh pozwala na 40 godzin rozmĂłw lub 41 dni dziaĹ&#x201A;ania w trybie czuwania.

SprzÄ&#x2122;t bazuje na czterordzeniowym procesorze Snapdragon 400 o taktowaniu do 1,2 GHz, ktĂłry wspĂłĹ&#x201A;pracuje z 1 GB pamiÄ&#x2122;ci RAM i 16 GB wbudowanej pamiÄ&#x2122;ci flash. Ekran modelu Sonim XP7 Extreme o przekÄ&#x2026;tnej 4â&#x20AC;&#x2122;â&#x20AC;&#x2122; (480 Ă&#x2014; 800 px) powleczono szkĹ&#x201A;em Corning Gorilla Glass 2. Specyfikacji dopeĹ&#x201A;nia Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; Wi-Fi, Bluetooth 4.0, GPS oraz gĹ&#x201A;Ăłwny aparat o rozdzielczoĹ&#x203A;ci 8 Mpx i przedni 1 Mpx. W smartfon wbudowano teĹź potÄ&#x2122;Ĺźny 19-mm gĹ&#x201A;oĹ&#x203A;nik o sile 103 dB. DziÄ&#x2122;ki temu bez problemu moĹźna siÄ&#x2122; porozumiewaÄ&#x2021; w gĹ&#x201A;oĹ&#x203A;nym przemysĹ&#x201A;owym otoczeniu. Telefon jest w stanie wytrzymaÄ&#x2021; upadek z wysokoĹ&#x203A;ci 2 m, zanurzenie w wodzie (takĹźe sĹ&#x201A;onej) na gĹ&#x201A;Ä&#x2122;bokoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 2 m, moĹźe pracowaÄ&#x2021; w wysokiej i niskiej temperaturze oraz jest odporny na kurz, piasek, bĹ&#x201A;oto, oleje i chemikalia.

CAT B15Q to z kolei smartfon znanej z produkcji maszyn budowlanych amerykaĹ&#x201E;skiej firmy Caterpillar. Telefon

URZÄ&#x201E;DZENIA DOSTÄ&#x2DC;PNE NA RYNKU

RZECZYWISTOĹ&#x161;Ä&#x2020; ROZSZERZONA

Polski rynek urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; klasy fully rugged i semi rugged nie jest rynkiem dojrzaĹ&#x201A;ym. Oznacza to m.in., Ĺźe nie znajdziemy na nim peĹ&#x201A;nej oferty produkowanego na Ĺ&#x203A;wiecie sprzÄ&#x2122;tu, niemniej wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; najwaĹźniejszych modeli tej klasy smartfonĂłw i tabletĂłw jest dostÄ&#x2122;pna w ofercie krajowych producentĂłw i dystrybutorĂłw. Niestety, naleĹźy teĹź liczyÄ&#x2021; siÄ&#x2122; z tym, Ĺźe poszczegĂłlne modele nie bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;pne â&#x20AC;&#x17E;od rÄ&#x2122;kiâ&#x20AC;?. Na szczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;cie pojawia siÄ&#x2122; coraz wiÄ&#x2122;cej (dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;cych przede wszystkim w Internecie) firm zajmujÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; sprzedaĹźÄ&#x2026; odpornego na uszkodzenia sprzÄ&#x2122;tu przeznaczonego do pracy w terenie i warunkach przemysĹ&#x201A;owych.

Do najwaĹźniejszych marek obecnych na polskim rynku naleĹźy zaliczyÄ&#x2021; 7-8/2015

zbudowano na bazie czterordzeniowego ukĹ&#x201A;adu MediaTek MT 6582 (1,3 GHz), 1 GB pamiÄ&#x2122;ci RAM i 4 GB pamiÄ&#x2122;ci flash.

Smartfon ma 4â&#x20AC;&#x2122;â&#x20AC;&#x2122; ekran o rozdzielczoĹ&#x203A;ci 480 Ă&#x2014; 800 px pokryty warstwÄ&#x2026; Corning Gorilla Glass 2. UrzÄ&#x2026;dzenie wyposaĹźono w aparat 5 Mpx z nagrywaniem wideo w 720p. Przednia kamera (0,3 Mpx) pracuje w rozdzielczoĹ&#x203A;ci VGA (640 Ă&#x2014; 480 px). KomunikacjÄ&#x2122; zapewniajÄ&#x2026; Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 3G z HSDPA, Bluetooth 4.0 i Wi-Fi. Ponadto w telefon wbudowano slot kart microSD, GPS, dwa mikrofony (system redukcji szumĂłw) oraz akumulator o pojemnoĹ&#x203A;ci 2000 mAh, ktĂłry ma zapewniÄ&#x2021; do 16 godzin rozmĂłw i 21 dni pracy w stanie czuwania. Wykonana w CAT B15Q z anodowanego aluminium z gumowanymi wykoĹ&#x201E;czeniami obudowa ma stopieĹ&#x201E; ochrony IP67 oraz jest zgodna z MIL-SPEC 810G. Telefon cechuje odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na kurz i wodÄ&#x2122; (do gĹ&#x201A;Ä&#x2122;bokoĹ&#x203A;ci 1 m przez 30 minut) oraz upadki na beton z wysokoĹ&#x203A;ci okoĹ&#x201A;o 1,8 m. Smartfon moĹźe pracowaÄ&#x2021; w zakresie temperatury od â&#x20AC;&#x201C;25 °C do +55 °C, a ponadto jest odporny na wibracje.

Najbardziej znanymi â&#x20AC;&#x17E;pancernymiâ&#x20AC;? tabletami sÄ&#x2026; urzÄ&#x2026;dzenia Panasonic Toughpad. SpoĹ&#x203A;rĂłd tej serii urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; warto wspomnieÄ&#x2021; o trzech modelach: Panasonic Toughpad FZ-E1, Toughpad FZ-X1 oraz Toughpad FZ-A1. Pierwsze

3 3 1 EO 3 3 3 4 3 * 4 4 1 " C 3 = % 3 3 " 2 2C 2 3 3 1 1 " 3 1 * 1 " 1

* B 3 G > * B"C b-J> 6 3 1

3 1 3 3 1 EO 3 3 3 C 1 " 3 2 = 3 1 3 " 1

@ 1 1 1 > 2 * 2 B *> !% 3 @ 1 3 1 2C " 1 % 3 3 1 1 3 31

2C 1 1 1 O 1 3 O " " 1 C

2= " 3 C 14 "

C 1 3 3 3 1 2 1 3 3 " = % 3 1 E1 1 2 "

4 " 3C 3

" * > !% 3 3 3 1 E 3 3 3 2 @ % 3 % O @ % 3 2 1 3 3 % 3 ) > -3 =" 3

% @C 2C = 3 % ) 2 1 1 4 > 4 1 2 " % G" " " " J 3 1 O 1 " 1 " 3 C 3 O 3 1 1 " 3 3

" 3 1 2> 1 = 24 1 3 3 %

1 @ " O 1 @ % 4 " *

3 3 3C 3 > 6 3 " 3 % ) 2 4 1 3 3 3 1 C " " " " " 2C4 *C % O 1 E1

3 3 1 % 3 2 1 3 3 ) 4

" 1 1 * 31

2C 1 3 O = %= @ * 1 1 O E1 3 "> 3 % 1 @ 3 E 3 %" 3 B" 1 O G

= 3 OJ4 " 2C 3 2 2C = " " " 1 >

43

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY PRODUCENT

CATERPILLAR

CATERPILLAR

CILICO

DURROCOM

Model

CAT B15Q

CAT S50

Cilico CM380 RFID

Durrocom Conquest S

Cena

1Â 300 zĹ&#x201A;

1Â 700 zĹ&#x201A;

2Â 500 zĹ&#x201A;

2Â 500 zĹ&#x201A;

Typ sprzÄ&#x2122;tu

fully rugged

fully rugged

semi rugged

fully rugged

Procesor

MediaTek MT6582 Quad Core 1,3 GHz

Qualcomm MSM8926 Quad Core 1,2 GHz

Qualcomm MSM7227 ARM11 800 MHz

MediaTek MTK6589T Cortex A7 Quad Core 1,5 GHz

PamiÄ&#x2122;Ä&#x2021; RAM

1 GB

2 GB

512 MB

1 GB

PamiÄ&#x2122;Ä&#x2021; wbudowana

4 GB

4 GB

512 MB

16 GB

Czytnik pamiÄ&#x2122;ci

microSD 32 GB

microSD 64 GB

microSD 32 GB

microSD 32 GB

Ekran

4â&#x20AC;&#x2122;â&#x20AC;&#x2122;

4,7â&#x20AC;&#x2122;â&#x20AC;&#x2122;

3,8â&#x20AC;&#x2122;â&#x20AC;&#x2122;

4,3â&#x20AC;&#x2122;â&#x20AC;&#x2122;

RozdzielczoĹ&#x203A;Ä&#x2021;

480 Ă&#x2014; 800 px

720 Ă&#x2014; 1280 px

480 Ă&#x2014; 800 px

540 Ă&#x2014; 960 px

Kamera gĹ&#x201A;Ăłwna (tyĹ&#x201A;)

5 Mpx

8 Mpx

3 Mpx

13 Mpx

Kamera przĂłd

0,3 Mpx

0,3 Mpx

brak

2 Mpx

GPS

tak

tak

tak

tak

Wi-Fi

tak

tak

tak

tak

Bluetooth 4.0

tak

tak

tak (2.1)

tak

LTE

nie

tak

nie

nie

USB

mikroUSB 2.0

mikroUSB 2.0

microUSB 2.0

microUSB 2.0

Akumulator

2000 mAh

2630 mAh

1900 mAh

2000 mAh

Czas rozmĂłw/czuwania

16/530 h

16/792 h

12/72 h

5/150 h

Wymiary

70 mm Ă&#x2014; 125 mm Ă&#x2014; 15 mm 144 mm Ă&#x2014; 77 mm Ă&#x2014; 13 mm 152 mm Ă&#x2014; 68 mm Ă&#x2014; 27 mm 137 mm Ă&#x2014; 70 mm Ă&#x2014; 15 mm

Masa

170 g

185 g

150 g

170 g

System operacyjny

Android 4.4

Android 4.4

Android 2.2

Android 4.2

IP

IP67

IP67

IP65

IP68

MIL

MIL-STD-810G

MIL-STD-810G

brak

MIL-STD-810G

SzkĹ&#x201A;o ekranu

Gorilla Glass 2

Gorilla Glass 3

Gorilla Glass

Gorilla Glass 2

MateriaĹ&#x201A; obudowy

aluminium z gumowym wykoĹ&#x201E;czeniem

aluminium z gumowym wykoĹ&#x201E;czeniem

tworzywo sztuczne o podwyĹźszonej wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci

tworzywo sztuczne o podwyĹźszonej wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci z gumowymi elementami

WytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; na upadek z wysokoĹ&#x203A;ci

1,8 m

1,2 m

1,2 m

1,8 m

Zanurzenie

1 m przez 30 min

1 m przez 30 min

odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na zalanie strumieniem wody

1 m przez 60 min

Temperatura pracy

od â&#x20AC;&#x201C;20 °C do +55 °C

od â&#x20AC;&#x201C;25 °C do +55 °C

od â&#x20AC;&#x201C;10 °C do +60 °C

od â&#x20AC;&#x201C;20 °C do +60 °C

! $ 3 * C 1 %

) 1 " **

44

AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY KYOCERA

MANN

MYPHONE

SAMSUNG

SONIM

SONY

Kyocera Torque E6710

Rugged Phones A18 Plus

myPhone Hammer Iron

Samsung Galaxy Xcover 3

Sonim XP7

Sony Xperia Z3

1 400 zł

1 580 zł

400 zł

900 zł

2 000 zł

1 800 zł

fully rugged

fully rugged

semi rugged

semi rugged

fully rugged

business rugged

Qualcomm MSM8960 Snapdragon Dual Core 1,2 GHz

Qualcomm MSM8212 Quad Core 1,2 GHz

MediaTek MT6572 Dual Core 1,3 GHz

Marvell Armada PXA1908 Quad Core Cortex A-53 1,2 GHz

Qualcomm Snapdragon 400 MSM8926 Quad Core 1,2 GHz

Qualcomm Snapdragon 801 8974AC Quad Core 2,50 GHz

1 GB

512 MB

1 GB

1,5 GB

1 GB

3 GB

4 GB

4 GB

4 GB

8 GB

16 GB

16 lub 32 GB (w zależności od wersji)

microSD 32 GB

microSD 32 GB

microSD 32 GB

microSD 64 GB

brak

microSD 128 GB

4’’

4’’

3,5’’

4,5’’

4’’

5,2’’

480 × 800 px

480 × 800 px

320 × 480 px

480 × 800 px

480 × 800 px

1080 × 1920 px

5 Mpx

8 Mpx

2 Mpx

5 Mpx

8 Mpx

20,7 Mpx

1,3 Mpx

0,3 Mpx

0,3 Mpx

2 Mpx

1 Mpx

2,2 MPx

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak (2.1)

tak

tak

tak

tak

tak

nie

nie

tak

tak

tak

microUSB 2.0

microUSB 2.0

microUSB 2.0

microUSB 2.0

microUSB 2.0

microUSB 2.0

2500 mAh

2500 mAh

1800 mAh

2200 mAh

4800 mAh

3100 mAh

19/365 h

8/150 h

8/264 h

8/570 h

16/1000 h

16/890 h

128 mm × 68 mm × 13 mm

140 mm × 70 mm × 20 mm

122 mm × 66 mm × 17 mm

132 mm × 70 mm × 10 mm

137 mm × 72 mm × 21 mm

146 mm × 72 mm × 7,3 mm

169 g

260 g

243 g

154 g

290 g

152 g

Android 4.0

Android 4.0

Android 4.2

Android 5.0

Android 4.4

Android 5.0

IP67

IP68

IP67

IP67

IP69

IP68

MIL-STD-810G

MIL-STD-810G

brak

MIL-STD-810G

MIL-STD-810G

brak

Gorilla Glass 2

brak danych

tworzywo sztuczne o podwyższonej wytrzymałości z gumowymi elementami

tworzywo sztuczne z gumowym wykończeniem

1,2 m

2m

0,9 m

1,2 m

2m

brak

1 m przez 30 min

1 m przez 60 min

1 m przez 30 min

1 m przez 30 min

2 m przez 30 min

1 m przez 30 min

od –20 °C do +55 °C

od –20 °C do +70 °C

od –20 °C do +55 °C

od –20 °C do +55 °C

od –20 °C do +55 °C

od –10 °C do +45 °C

7-8/2015

szkło hartowane – Tempered Glass Screen brak danych Gorilla Glass 2 Dragontrail Protector tworzywo sztuczne tworzywo sztuczne stop magnezu z gumoo podwyższonej wytrzy- o podwyższonej wytrzywym, aluminium i tworzywo małości małości odpornym na chemika- sztuczne (elastyczne na z metalowymi i gumoz gumowymi elemen- lia wykończeniem (olej, rogach) wymi elementami tami rozpuszczalniki)

45

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

PRODUCENT

BEST SOURCE INTERNATIONAL LTD.

GETAC TECHNOLOGY

PANASONIC

Model

MobiPad RT-M76

Getac T800

Panasonic Toughpad FZ-E1

Cena

2Â 430 zĹ&#x201A;

5Â 800 zĹ&#x201A;

6Â 200 zĹ&#x201A;

Typ sprzÄ&#x2122;tu

fully rugged

fully rugged

fully rugged

Procesor

MediaTek MT8317T Dual Core 1,2 GHz

Intel Pentium Processor N3530 2,16 GHz Quad Core

Qualcomm Snapdragon 800 MSM8974AB Quad Core 2,3 GHz

PamiÄ&#x2122;Ä&#x2021; RAM

1 GB

4 GB

2 GB

PamiÄ&#x2122;Ä&#x2021; wbudowana

8 GB

SSD 64 / 128 GB (w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od wersji)

32 GB

Czytnik pamiÄ&#x2122;ci

microSD

microSD

microSD

RFID

tak

tak

nie

Ekran

7â&#x20AC;&#x2122;â&#x20AC;&#x2122;

8,1 cala

5â&#x20AC;&#x2122;â&#x20AC;&#x2122;

RozdzielczoĹ&#x203A;Ä&#x2021;

1024 Ă&#x2014; 600 px

1280 Ă&#x2014; 800 px

1280 Ă&#x2014; 720 px

Kamera gĹ&#x201A;Ăłwna (tyĹ&#x201A;)

5 Mpx

5 Mpx

8 Mpx

Kamera przĂłd

2 Mpx

5 Mpx

1,3 Mpx

GPS

tak

opcja

tak

Wi-Fi

tak

tak

tak

Bluetooth 4.0

tak

tak

tak

GSM/LTE

tak/nie

opcja/opcja

tak/tak

USB

microUSB 2.0

microUSB 3.0

microUSB 2.0

Akumulator

9600 mAh

4200 mAh

6200 mAh

Czas pracy

13 h

8h

14 h

Wymiary

200 mm Ă&#x2014; 135 mm Ă&#x2014; 10 mm

277 Ă&#x2014; 151 Ă&#x2014; 24 mm

165 mm Ă&#x2014; 86 mm Ă&#x2014; 30 mm

Masa

680 g

880 g

426 g

System operacyjny

Android 4.1

Windows 8.1

Windows 8.1

IP

IP65

IP65

IP68

MIL

brak

MIL-STD-810G

MIL-STD-810G

SzkĹ&#x201A;o ekranu

szkĹ&#x201A;o hartowane

Corning Gorilla Glass

Corning Gorilla Glass 3

MateriaĹ&#x201A; obudowy

tworzywo sztuczne o podwyĹźszonej wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci z gumowymi i metalowymi elementami

tworzywo sztuczne o podwyĹźszonej wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci

stop aluminiowo-magnezowy z gumowymi elementami i elastomerowym wzmocnieniem naroĹźnikĂłw

WytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; na upadek z wysokoĹ&#x203A;ci

1,2 m

1,8 m

3m

Zanurzenie

odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na zalanie strumieniem wody

odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na zalanie strumieniem wody

1,5 m przez 30 min

Temperatura pracy

od â&#x20AC;&#x201C;20 °C do +65 °C

od â&#x20AC;&#x201C;21 °C do +50 °C

od â&#x20AC;&#x201C;20 °C do +60 °C

! % 3 * C 1 %

% 1 " **

46

AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

PANASONIC

PANASONIC

SHANDONG SENTER ELECTRONIC

Panasonic Toughpad FZ-X1

Panasonic Toughpad FZ-A1

Senter ST907

5 800 zł

5 600 zł

2 930 zł

fully rugged

semi rugged

fully rugged

Qualcomm Snapdragon 600 APQ8064T Quad Core 1,7 GHz

Marvell PXA2128 Dual Core 1,2 GHz

Qualcomm Snapdragon Cortex-A5 MSM8225Q Quad Core 1,2GHz

2 GB

1 GB

1 GB

32 GB

16 GB

8 GB

microSD

microSD

microSD

nie

nie

tak

5’’

10,1’’

7’’

1280 × 720 px

1024 × 768 px

1280 × 800 px

8 Mpx

5 Mpx

8 Mpx

1,3 Mpx

2 Mpx

2 Mpx

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak

tak (2.1)

tak (2.1)

tak/tak

tak/opcja

tak/nie

microUSB 2.0

microUSB 2.0

microUSB 2.0

6200 mAh

4590 mAh

7000 mAh

14 h

10 h

7h

165 mm × 86 mm × 30 mm

266 mm × 213 mm × 18 mm

160 mm × 190 mm × 20 mm

426 g

952 g

750 g

Android 4.2

Android 4.0

Android 4.1

IP68

IP65

IP67

MIL-STD-810G

MIL-STD-810G

brak

Corning Gorilla Glass 3

Corning Gorilla Glass 2

Corning Gorilla Glass

stop aluminiowo-magnezowy magnezowa z elementami z gumowymi elementami i elaz ABS i elastomerowym wzmocstomerowym wzmocnieniem nieniem narożników narożników

tworzywo sztuczne o podwyższonej wytrzymałości z gumowymi elementami

3m

1,2 m

1,2 m

1,5 m przez 30 minut

odporność na zalanie strumieniem wody

1 m przez 30 min

od –20 °C do +60 °C

od –10 °C do +50 °C

od –20 °C do +50 °C

7-8/2015

dwa modele to urządzenia fully rugged. Jak deklaruje producent, są w stanie wytrzymać upadek z wysokości do 3 m na betonową powierzchnię, pełne zanurzenie w wodzie na głębokość 1,5 m przez maksymalnie 30 minut, a także mogą pracować w temperaturze od –20 °C do +60 °C. Oba urządzenia spełniają wymagania MIL-STD-810G oraz mają stopień ochrony IP68. Co ciekawe, obsługa urządzeń możliwa jest nawet w grubych rękawiczkach roboczych, a wbudowany czujnik deszczu wyłącza dziewięć spośród dziesięciu punktów dotyku, tak aby deszcz czy ulewa nie uruchamiały samoistnie niepożądanych funkcji w aplikacjach. Aby zapewnić jak najlepszą jakość rozmów w terenie, gdzie jest duży hałas, np. na budowie, w urządzenia wbudowano po dwa głośniki 100 dB oraz po trzy mikrofony z inteligentną redukcją szumów.

Oba modele mają 2 GB pamięci operacyjnej RAM, 32 GB pamięci flash, kartę Wi-Fi, Bluetooth 4.0, NFC, odbiornik GPS, 8 Mpx aparat główny z diodą doświetlającą LED, przedni aparat z matrycą 1,3 Mpx, zintegrowany czytnik kodów kreskowych 1D/2D , modem 3G/4G LTE oraz czytnik kart SDXC. 14 godzin ciągłej pracy gwarantuje zaś akumulator o pojemności 6200 mAh. Podstawowa różnica między modelami to procesor i system operacyjny. Panasonic Toughpad FZE1 pracuje pod kontrolą Windows Embedded 8.1 Handheld i jest napędzany przez czterordzeniowy procesor Qualcomm Snapdragon 800 o częstotliwości taktowania 2,3 GHz, zaś Touchpad FZ-X1 pracuje pod kontrolą systemu Google Android 4.2 i jest napędzany czterordzeniowym procesorem Snapdragon 600 o taktowaniu 1,7 GHz. Ostatni ze wspomnianych wcześniej tabletów – Toughpad FZ-A1 – to urządzenie klasy semi rugged, które doskonale nadaje się do zastosowań w halach fabrycznych. Urządzenie ma stopień ochrony IP65 i jest odporne na upadek z wysokości 1,2 m. Zastosowano w nim kryptograficzny układ zgodny ze standardem FIPS 140-2 (Federal Information Processing Standard Publication 140-2), pozwalającym uzyskać akredytację do przetwarza47

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY nia informacji niejawnych. Szyfrowanie może obejmować zarówno dane zawarte w pamięci tabletu, jak i karty pamięci SD oraz pamięć USB (złącze mikroUSB).

Urządzenie pracuje pod kontrolą systemu Android 4.2. Wyposażono je w dwurdzeniowy procesor Marvell taktowany zegarem 1,2 GHz. Całości dopełnia 10,1’’ ekran, 1 GB pamięci RAM i 16 GB pamięci flash, moduł GPS, Wi-Fi, Bluetooth modem 4G LTE, 5-Mpx kamera główna i 2-Mpx kamera przednia oraz akumulator 4770 mAh pozwalający pracować na tablecie przez 10 godzin.

SZEROKI WYBÓR Na przedstawionych do tej pory najważniejszych przykładach urządzeń typu rugged wybór się nie kończy.

Bardzo popularnym „pancernym” sprzętem jest m.in. smartfon Mann

ekran ma rozdzielczość 1280 × 720 px, a telefon ma stopień ochrony IP6X. Durrocom Conquest to smartfon mający stopień ochrony IP68. Ciekawostką jest możliwość normalnej, nieprzerwanej pracy z telefonem zanurzonym na głębokości do 1 m (oczywiście oprócz prowadzenia rozmów).

Wszystkie wewnętrzne podzespoły smartfona zamontowano na silikonowych podkładkach, dzięki czemu telefon bardzo dobrze znosi wibracje np. powstające w halach przemysłowych w wyniku pracy maszyn. Nietypową konstrukcją wyróżnia się również smartfon Cilico CM380. Urządzenie to wyposażono nie tylko w ekran dotykowy, ale również w dwa rzędy klawiszy numerycznych oraz klawisze zatwierdzenia i odrzucenia połączenia. Dzięki temu znacznie łatwiej operować telefonem, mając np. nałożone robocze rękawice.

URZĄDZENIA MOBILNE ZALICZANE DO KATEGORII SEMI RUGGED TO SPRZĘT NAJCZĘŚCIEJ SPOTYKANY W ZASTOSOWANIACH PRZEMYSŁOWYCH. A18 Plus, który sprzedawany jest również w Polsce pod marką Rugged Phones A18 Plus. Kolejnym popularnym modelem jest m.in. myPhone Hammer Iron. Telefon ten charakteryzuje się niewielkim 3,5’’ wyświetlaczem oraz dwurdzeniowym procesorem Cortex-A7 1,3 GHz, a także jednoczesną obsługą dwóch kart SIM. Dzięki niezbyt wyśrubowanym parametrom technicznym urządzenie kosztuje zaledwie 399 zł.

Ciekawą konstrukcją może pochwalić się Kyocera Torque. Urządzenie wyróżnia się oryginalnym systemem nagłośnienia (Smart Sonic Receiver) wykorzystującym wibracje, które przenoszone są przez tkankę uszną bezpośrednio do bębenków.

Dzięki temu możliwa jest rozmowa nawet w warunkach bardzo dużego hałasu. Serce urządzenia stanowi czterordzeniowy procesor Snapdragon o taktowaniu 1,4 GHz, wspierany przez 2 GB pamięci operacyjnej. 4,5’’ 48

Jeśli chodzi o tablety, warto też zwrócić uwagę na model MobiPad RT-M76 z modułem RFID 13,56 MHz – pozwala on bez problemu odczytywać tagi radiowe, którymi znaczone mogą być towary w magazynach czy części przeznaczone do produkcji. Tablet MobiPad M76 ma stopień ochrony IP65, wyposażony jest w 7’’ ekran 1024 × 600 px pokryty szkłem hartowanym oraz czterordzeniowy procesor Qualcomm Snapdragon Cortex A-5 1,2 GHz. Podobnymi parametrami charakteryzuje się tablet Senter ST907. Również on korzysta z procesora Qualcomm Snapdragon Cortex-A5 Quad Core 1,2 GHz. W urządzeniu zastosowano 7’’ ekran o nieco większej rozdzielczości, 1280 × 800 px, oraz obudowę o stopniu ochrony IP67. Duża, litowa bateria o pojemności 7000 mAh pozwala na siedem godzin pracy oraz działanie przez 700 godzin w trybie czuwania.

Z kolei przykładem tabletu wykorzystującego system Windows 8 jest

dostępny m.in. w internetowym sklepie Elmark Automatyka model Getac T800. Urządzenie to charakteryzuje się 8,1’’ ekranem HD (1366 × 768 px), odpornością na wstrząsy, wibracje oraz upadek z wysokości 1,8 m. Obudowa ma stopień ochrony IP65. W urządzeniu znajdziemy procesor Intel Pentium N3530 2,16 GHz, 4 GB pamięci RAM, elektroniczny dysk SSD o pojemności 64 GB lub 128 GB oraz – opcjonalnie – moduł GPS, telefonii 3G, RFID i czytnik kart flash.

BEZPIECZEŃSTWO DANYCH I OPROGRAMOWANIE Stosowanie urządzeń mobilnych, takich jak tablety czy smartfony, w warunkach przemysłowych – np. jako paneli operatorskich – niesie ze sobą zagrożenia związane z przedostaniem się złośliwego malware’u lub możliwością złośliwych działań, które mogą doprowadzić do sparaliżowania systemu sterowania zakładem przemysłowym. Mobilność smartfonów i tabletów niesie też ze sobą groźbę utraty wrażliwych danych w związku z możliwością zgubienia lub kradzieży urządzenia. Aby zabezpieczyć się przed powyższymi konsekwencjami, należy ograniczyć osobom niepowołanym dostęp do zasobów zakładu.

Na urządzeniu przenośnym nie powinny być przechowywane nieszyfrowane dane, a najlepiej sprowadzić funkcję tabletu lub smartfona do tzw. cienkiego klienta, czyli jedynie końcówki korzystającej z firmowych danych, przechowywanych na serwerze lub w chmurze. Do zaszyfrowania danych można posłużyć się np. takimi aplikacjami, jak np. CyberSafe Szyfrowanie.

Aplikacja ta tworzy bezpieczne kontenery z danymi, do których można dostać się jedynie po podaniu prawidłowego hasła. Podstawą jest jednak zabezpieczenie telefonu lub tabletu kodem PIN. Warto dodać, że w wersji Androida 4.0 wprowadzono również mechanizm rozpoznawania twarzy, który odblokowuje smartfon tylko po wykryciu prawowitego właściciela.

Bardzo istotnym elementem bezpieczeństwa, podobnie jak w przypadku komputerów stacjonarnych, AUTOMATYKA

& >

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY w smartfonach i tabletach jest instalacja aplikacji z pewnych ĹşrĂłdeĹ&#x201A;. Aplikacje przemysĹ&#x201A;owe na tablety i smartfony, ktĂłre moĹźna pobraÄ&#x2021; z Internetu, sÄ&#x2026; najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej przygotowywane przez firmy z branĹźy automatyki, producentĂłw systemĂłw CAD/CAM, systemĂłw PLM lub oprogramowania SCADA â&#x20AC;&#x201C; takich aplikacji (a takĹźe informacji o nich) naleĹźy szukaÄ&#x2021; na stronach ich producentĂłw.

Pojawia siÄ&#x2122; teĹź coraz wiÄ&#x2122;cej oprogramowania niezaleĹźnych firm specjalizujÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; w przygotowywaniu aplikacji dla urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; mobilnych, ale niezwiÄ&#x2026;zanych stricte z przemysĹ&#x201A;em lub urzÄ&#x2026;dzeniami automatyki (np.

TeslaSCADA, ScadaTouch, Process Engineering Tools, Engineering Handbook itp.). Przewiduje siÄ&#x2122; jednak, Ĺźe ze wzglÄ&#x2122;dĂłw bezpieczeĹ&#x201E;stwa z czasem pierwsza grupa oprogramowania, przygotowywana przez najwiÄ&#x2122;kszych producentĂłw systemĂłw przemysĹ&#x201A;owych, zdominuje rynek oprogramowania przemysĹ&#x201A;owego na urzÄ&#x2026;dzenia mobilne.

KorzystajÄ&#x2026;c z mobilnych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; na terenie firmy, najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej z systemami sterowania i automatyki komunikujemy siÄ&#x2122; za poĹ&#x203A;rednictwem sieci Wi-Fi. TakÄ&#x2026; sieÄ&#x2021; naleĹźy zabezpieczyÄ&#x2021; przed niepowoĹ&#x201A;anym dostÄ&#x2122;pem i wprowadziÄ&#x2021; szyfrowanie danych zgodnych z AES (protokĂłĹ&#x201A; WPA2). Zabezpieczenie takiej sieci w niczym nie róşni siÄ&#x2122; od metod zabezpieczenia firmowej sieci Wi-Fi, naleĹźy jednak pamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021;, aby wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; te zabezpieczenia rĂłwnieĹź w urzÄ&#x2026;dzeniach pracujÄ&#x2026;cych w halach fabrycznych.

Trzeba zaznaczyÄ&#x2021;, Ĺźe protokoĹ&#x201A;y sterowania PLC oraz inne wykorzystywane w przemyĹ&#x203A;le protokoĹ&#x201A;y nie wymagajÄ&#x2026; uwierzytelniania. Ich bezpoĹ&#x203A;rednie wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie do sieci Wi-Fi nie jest zatem zalecane i naleĹźy w tym przypadku stosowaÄ&#x2021; wÄ&#x2122;zĹ&#x201A;y poĹ&#x203A;rednie pomiÄ&#x2122;dzy urzÄ&#x2026;dzeniami mobilnymi korzystajÄ&#x2026;cymi z sieci Wi-Fi a wszystkimi urzÄ&#x2026;dzeniami sterujÄ&#x2026;cymi, w tym urzÄ&#x2026;dzeniami PLC. Te ostatnie powinny byÄ&#x2021; zawsze podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone do tradycyjnej sieci przewodowej. Warto teĹź pamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021;, Ĺźe najsĹ&#x201A;abszym ogniwem w ochronie danych jest czĹ&#x201A;owiek, dlatego naleĹźy odpowiednio przeszkoliÄ&#x2021; w tym wzglÄ&#x2122;dzie wszystkich pracownikĂłw, ktĂłrzy 7-8/2015

zostanÄ&#x2026; wyposaĹźeni w mobilne urzÄ&#x2026;dzenia wykorzystywane na terenie fabryki.

DANE RYNKOWE Z raportu opublikowanego przez firmÄ&#x2122; VDC Research wynika, Ĺźe po obserwowanym na poczÄ&#x2026;tku ubiegĹ&#x201A;ego roku spadku, pod koniec roku sprzedaĹź wszystkich mobilnych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; naleĹźÄ&#x2026;cych do kategorii rugged wzrosĹ&#x201A;a o 4 proc. (rok do roku). W ostatnim kwartale 2014 r. wzrost ten wynosiĹ&#x201A; nawet 8,9 proc. W najwiÄ&#x2122;kszym stopniu generuje go rynek amerykaĹ&#x201E;ski.

W Azji i w Europie sprzedaĹź ustabilizowaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; na poziomie z lat 2012â&#x20AC;&#x201C;2013.

W 2014 r. dostarczono Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznie na Ĺ&#x203A;wiecie okoĹ&#x201A;o 1,5 mln odpornych na warunki zewnÄ&#x2122;trzne smartfonĂłw i 500 tys. tabletĂłw.

NajwiÄ&#x2122;kszym zainteresowaniem na Ĺ&#x203A;wiecie cieszyĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; urzÄ&#x2026;dzenia full ruged przeznaczone do pracy w otwartym terenie, w tym przede wszystkim dla budownictwa â&#x20AC;&#x201C; ich sprzedaĹź w 2014 r. wzrosĹ&#x201A;a o 9,8 proc. WyjÄ&#x2026;tkowo mocno â&#x20AC;&#x17E;urĂłsĹ&#x201A;â&#x20AC;? rynek tabletĂłw fully rugged, przede wszystkim dlatego, Ĺźe zastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026; one poprzednio uĹźywane â&#x20AC;&#x17E;pancerneâ&#x20AC;? notebooki, jako urzÄ&#x2026;dzenia znacznie bardziej funkcjonalne w warunkach terenowych. W 2014 r. Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznie na Ĺ&#x203A;wiecie sprzedano o 17,5 proc. wiÄ&#x2122;cej tego typu urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;. Pozytywne

tendencje powinny byÄ&#x2021; teĹź widoczne w bieĹźÄ&#x2026;cym roku. NaleĹźy teĹź dodaÄ&#x2021;, Ĺźe praktycznie wszystkie â&#x20AC;&#x17E;pancerneâ&#x20AC;? smartfony korzystajÄ&#x2026; z systemu Android z powodu braku alternatywnego systemu operacyjnego, moĹźliwego do wdroĹźenia w tego typu urzÄ&#x2026;dzeniach â&#x20AC;&#x201C; byÄ&#x2021; moĹźe sytuacja ta zmieni siÄ&#x2122; w momencie premiery systemu Windows 10. W przypadku tabletĂłw prym wiedzie Android, ale na rynku sÄ&#x2026; rĂłwnieĹź dostÄ&#x2122;pne urzÄ&#x2026;dzenia korzystajÄ&#x2026;ce z systemu Windows 8.1. Jak widaÄ&#x2021;, wybĂłr dostÄ&#x2122;pnego na rynku sprzÄ&#x2122;tu jest bardzo szeroki i bÄ&#x2122;dzie siÄ&#x2122; zwiÄ&#x2122;kszaĹ&#x201A;, o czym Ĺ&#x203A;wiadczÄ&#x2026; pozytywne tendencje rynkowe.

DziÄ&#x2122;ki tabletom i smartfonom przystosowanym do pracy w warunkach przemysĹ&#x201A;owych i terenowych moĹźna znacznie usprawniÄ&#x2021; przetwarzanie i zbieranie danych w firmie. O tym, w jaki typ sprzÄ&#x2122;tu najlepiej siÄ&#x2122; zaopatrzyÄ&#x2021;, powinny zadecydowaÄ&#x2021; uĹźywane w firmie systemy informatyczne oraz warunki panujÄ&#x2026;ce w hali produkcyjnej.

W wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci przypadkĂłw w zupeĹ&#x201A;noĹ&#x203A;ci wystarczy trochÄ&#x2122; taĹ&#x201E;szy sprzÄ&#x2122;t semi rugged, ze stopniem ochrony IP65â&#x20AC;&#x201C;IP67. Niestety, zwiÄ&#x2122;kszenie wymagaĹ&#x201E; dotyczÄ&#x2026;cych odpornoĹ&#x203A;ci sprzÄ&#x2122;tu znacznie podnosi cenÄ&#x2122; zakupu.

$+!/ +0#

49

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

REXTORM I NIE TYLKO

URZÄ&#x201E;DZENIA MOBILNE MARITEX Przygotowanie do pracy w ekstremalnej temperaturze, odpor EO 3 3 3

3 % 3 EO 1 E1 3

% 3 1C 3%= chy tabletu, ktĂłry musi praco1 O 1 " @ 2 3 " > + " 1 *

2C % "

) ** B **!84 "

1 ) / > Jacek Kondratowicz

S

zeroka oferta firmy Maritex w dziedzinie rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; z zakresu automatyki przemysĹ&#x201A;owej obejmuje m.in. komputery przemysĹ&#x201A;owe (jednopĹ&#x201A;ytowe, wbudowane, panelowe, do szaf RACK), przemysĹ&#x201A;owe wyĹ&#x203A;wietlacze, monitory i panele dotykowe, osprzÄ&#x2122;t do komunikacji przemysĹ&#x201A;owej, zasilacze, czujniki, przemysĹ&#x201A;owe dyski Flash i pamiÄ&#x2122;ci DRAM, klawiatury przemysĹ&#x201A;owe oraz inne akcesoria. Ze wzglÄ&#x2122;du na ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;y rozwĂłj i doskonalenie oferty w celu sprostania aktualnym wymaganiom rynku i moĹźliwoĹ&#x203A;ci oferowania najnowszych technologii i rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;, w ofercie firmy Maritex znalazĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; rĂłwnieĹź przemysĹ&#x201A;owe urzÄ&#x2026;dzenia mobilne w postaci

50

laptopĂłw i tabletĂłw przystosowanych do pracy w przemyĹ&#x203A;le. Panasonic, Durabook, VIA i RuggON to gĹ&#x201A;Ăłwne marki, ktĂłre moĹźna znaleĹşÄ&#x2021; w portfolio firmy.

Bardzo szeroka gama produktĂłw o róşnych parametrach i cenach, moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ich elastycznej konfiguracji oraz dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wielu akcesoriĂłw sprawiajÄ&#x2026;, Ĺźe nie istnieje aplikacja, ktĂłrej wymagania nie zostaĹ&#x201A;yby speĹ&#x201A;nione.

TABLETY REXTORM â&#x20AC;&#x201C; POTWIERDZONA ODPORNOĹ&#x161;Ä&#x2020; W lutym bieĹźÄ&#x2026;cego roku Maritex zaprezentowaĹ&#x201A; najnowszÄ&#x2026; seriÄ&#x2122; przemysĹ&#x201A;owych tabletĂłw klasy fully rugged â&#x20AC;&#x201C; Rextorm producenta RuggON. UrzÄ&#x2026;dzenia te charakteryzujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; przede wszystkim 10â&#x20AC;&#x2122;â&#x20AC;&#x2122; ultrajasnym wyĹ&#x203A;wietlaczem, dotykowym ekranem pojemnoĹ&#x203A;ciowym umoĹźliwiajÄ&#x2026;cym pracÄ&#x2122; w rÄ&#x2122;kawiczkach, obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2026; niezbÄ&#x2122;dnych standardĂłw Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;ci bezprzewodowej i przewodowej, pojemnymi bateriami z funkcjÄ&#x2026; Hot Swap i peĹ&#x201A;nÄ&#x2026; odpornoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; na ekstremalne warunki, w jakich przyjdzie im pracowaÄ&#x2021;. Bez wÄ&#x2026;tpienia waĹźnÄ&#x2026; cechÄ&#x2026; dla tego typu urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; jest odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na wibracje i upadki z wysokoĹ&#x203A;ci nawet 150 cm. Obudowa tabletĂłw Rextorm ma stopieĹ&#x201E; ochrony IP65, co oznacza, Ĺźe jest caĹ&#x201A;kowicie pyĹ&#x201A;oszczelna i odporna na zalanie strugÄ&#x2026; P R O M O C J A

wody z dowolnego kierunku. UrzÄ&#x2026;dzenia mogÄ&#x2026; takĹźe pracowaÄ&#x2021; w temperaturze od â&#x20AC;&#x201C;20 °C do +50/60 °C, w ktĂłrej klasyczny, niewzmocniony tablet szybko ulegnie uszkodzeniu. Wszystkie powyĹźsze parametry sÄ&#x2026; potwierdzone testami zgodnymi z wymaganiami normy MIL-STD-810G.

INTELIGENTNY EKRAN NaleĹźy pamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021;, Ĺźe oprĂłcz odpornoĹ&#x203A;ci na temperaturÄ&#x2122;, deszcz czy zapylenie, krytycznÄ&#x2026; cechÄ&#x2026; tabletu, podczas pracy na zewnÄ&#x2026;trz pomieszczeĹ&#x201E;, jest czytelnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wyĹ&#x203A;wietlacza w peĹ&#x201A;nym nasĹ&#x201A;onecznieniu. Seria Rextorm to pierwsze na rynku w peĹ&#x201A;ni wzmocnione tablety

AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY z ekranem w technologii Sunlight Readable z jasnością 1000 nitów.

Dotykowy ekran LCD o wysokiej rozdzielczości WUXGA (1920 × 1200) jest połączony bezpośrednio z zewnętrzną powłoką Gorilla Glass, co eliminuje szczeliny powietrzne i refleksy, poprawiając widoczność przy ostrym świetle.

Technologia wykorzystana w tabletach Rextorm pozwala na ignorowanie przypadkowych dotknięć dłonią, czy zakłóceń od kropel wody, co zapewnia poprawne wprowadzanie danych i bezproblemową obsługę urządzenia w każdych warunkach. Pojemnościowy ekran dotykowy wykrywa dotyk dłoni w rękawiczkach, pozwalając użytkownikowi na pracę bez ich ściągania. Dla bardziej precyzyjnego operowania dostępny jest aktywny rysik, a także opcjonalny digitizer. Odpowiednia konstrukcja i wykorzystanie technologii Hot Swap pozwalają na bezproblemową wymianę baterii bez przerywania pracy tabletu. Do długiego użytkowania w terenie dostępna jest bateria o zwiększonej pojemności zapewniająca do 12 godzin pracy dla tabletów z systemem Windows i nawet do 22 godzin pracy dla tabletu z systemem Android. Czas ten można jeszcze bardziej wydłużyć, używając trybu ECO.

& > / ?

FUNKCJONALNA KOMUNIKACJA Z uwagi na to, że tablet jest urządzeniem mobilnym, z pewnością powinien obsługiwać wszystkie najnowsze standardy komunikacji bezprzewodowej. W przypadku tabletów RuggON Rextorm do dyspozycji użytkownika jest Wi-Fi 802.11a/b/g/n/ac, Bluetooth 4.0 oraz opcjonalnie łączność 3.5G lub 4G LTE – niezbędna, gdy potrzebne jest szybkie i stabilne połączenie z Internetem poza zasięgiem sieci Wi-Fi. Urządzenia standardowo wyposażone są również w moduł GNSS (GPS/GLONASS/ Beidou), dzięki czemu pracownicy mobilni mogą cieszyć się precyzyjnym pozycjonowaniem. Wymiana danych z urządzeniami na hali produkcyjnej może odbywać się z wykorzystaniem popularnych standardów stosowanych w przemyśle. Standardowe porty I/O obejmują USB 3.0 i 2.0, RS-232, RJ45 7-8/2015

małym tabletem na rynku, który może mieć zainstalowany zarówno system Windows, jak i Android.

PA-501 jest tabletem z systemem Android 4.2, który ma wszystkie cechy serii Rextorm. Wyposażony został w procesor TI Dual Core Cortex A9 OMAP4470. Powiększona bateria zapewnia 22-godzinny czas pracy bez zewnętrznego zasilania.

DODATKOWE WYPOSAŻENIE oraz microHDMI i Audio In-Out. Tablety wyposażone są także w sloty na kartę microSIM oraz microSD. Opcjonalnie funkcjonalność każdego z urządzeń można rozszerzyć o obsługę standardu NFC, czytnik SmartCard, czytnik kart magnetycznych oraz czytnik kodów kreskowych 2D.

DOBRE OSIĄGI I CZAS PRACY Seria tabletów Rextorm obejmuje trzy modele z systemami operacyjnymi Windows, jak i Android. PX-501 to urządzenie o najlepszej wydajności do najbardziej wymagających aplikacji. W tablecie wykorzystano procesor czwartej generacji Intel Core i5-4300U. Dostępne są dyski SSD o pojemnościach 120 GB i 240 GB, 4 GB lub 8 GB pamięci RAM DDR3 oraz Windows 7/8 w wersjach Professional lub Embedded. PM-521 to idealny kompromis pomiędzy wydajnością a czasem pracy. Z dwurdzeniowym procesorem Intel Atom E3827 PM-521 oferuje zrównoważone osiągi i konkurencyjną cenę. Tablet wyposażony jest w dysk 120 GB SSD i 4 GB pamięci RAM DDR3. Urządzenie jest jedynym wytrzy-

Producent przewidział szeroką gamę dodatkowych akcesoriów. Dostępne są ładowarki baterii, zasilacze samochodowe, uchwyty, rączki, torby oraz stacje dokujące – nabiurkowa oraz do pojazdu ze standardem VESA, dzięki której jedną z bardziej popularnych aplikacji jest montaż tabletu w wózku widłowym.

Wraz z wbudowanym czytnikiem kodów kreskowych jest to idealne rozwiązanie do obsługi systemu magazynowego.

Wszystkie tablety i notebooki przemysłowe, dostępne w ofercie firmy Maritex, przedstawione są na stronie internetowej www.maritex.com.pl.

Doświadczeni pracownicy firmy doradzą, które rozwiązanie jest najbardziej optymalne dla danej aplikacji. Zapytania można kierować telefonicznie lub drogą elektroniczną.

Jacek Kondratowicz

MARITEX PHP Sp. z o.o. sp.k. tel. 58 622 89 00 . ** > > 111> > >

51

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

MOBILNA OBSĹ UGA INSTALACJI Z SAIA PCD $ 3C 3 % = 1

3= 3 1 3 3 2 1

4 3 1 1 E1

" % " 1 24 2 " 3 1 2>

*

2 @ 1 " 2 1 " 3 1% 1

1 % 1 3 * 1

. >

D

o obsĹ&#x201A;ugi sterownikĂłw tego szwajcarskiego producenta urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; do automatyki nie jest wymagana Ĺźadna dodatkowa aplikacja, a zdalny dostÄ&#x2122;p odbywa siÄ&#x2122; za pomocÄ&#x2026; standardowej przeglÄ&#x2026;darki internetowej. DziÄ&#x2122;ki temu moĹźna posĹ&#x201A;uĹźyÄ&#x2021; siÄ&#x2122; dowolnÄ&#x2026; platformÄ&#x2026; sprzÄ&#x2122;towÄ&#x2026;.

OprĂłcz wyposaĹźenia urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; w serwery webowe Saia Burgess Controls udostÄ&#x2122;pnia aplikacje mobilne, pozwalajÄ&#x2026;ce na komunikacjÄ&#x2122; ze wszystkimi sterownikami PCD i panelami webowymi producenta, z wykorzystaniem tabletĂłw i smartfonĂłw z systemami Android i iOS. Aplikacja Saia Microbrowser zapewnia bezpoĹ&#x203A;redni dostÄ&#x2122;p do zasobĂłw i danych zgromadzonych w sterownikach, poprzez sieÄ&#x2021; LAN lub z wykorzystaniem transmisji GPRS. Aplikacja dostÄ&#x2122;pna jest on-line w sklepach Google Play i Apple Store w wersjach â&#x20AC;&#x17E;liteâ&#x20AC;? (przeznaczonej do uĹźytku domowego i biurowego) oraz â&#x20AC;&#x17E;fullâ&#x20AC;?.

Wykorzystanie aplikacji mobilnej Saia

52

Microbrowser umoĹźliwia zdalne sterowanie i wizualizacjÄ&#x2122; pracy gotowych do uĹźytku systemĂłw do zarzÄ&#x2026;dzania zuĹźyciem energii oraz sterowania wÄ&#x2122;zĹ&#x201A;em cieplnym.

MOBILNA KONTROLA ZUĹťYCIA ENERGII S-Monitoring to nazwa opartej na stronach www, dostÄ&#x2122;pnej bezpĹ&#x201A;atnie aplikacji wizualizacyjno-sterujÄ&#x2026;cej, ktĂłra jest zaimplementowana w wybranych panelach operatorskich i sterownikĂłw PLC serii Saia PCD. S-Monitoring sĹ&#x201A;uĹźy do rejestracji i kontroli zuĹźycia energii elektrycznej i innych mediĂłw, prezentacji w róşnych ujÄ&#x2122;ciach oraz udostÄ&#x2122;pniania danych pomiarowych lokalnie i zdalnie. Zdalny dostÄ&#x2122;p do funkcji S-Monitoringu jest moĹźliwy z kaĹźdego komputera z dostÄ&#x2122;pem do sieci za pomocÄ&#x2026; przeglÄ&#x2026;darki www, a takĹźe â&#x20AC;&#x201C; dziÄ&#x2122;ki aplikacji Saia Microbrowser â&#x20AC;&#x201C; z urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; mobilnych z systemem Android i iOS. Rozbudowane moĹźliwoĹ&#x203A;ci komunikacyjne sterownikĂłw i paneli obsĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026;cych system S-Monitoring pozwalajÄ&#x2026; na rejestrowanie danych z licznikĂłw energii z interfejsami M-Bus, Modbus i S-Bus, a takĹźe z wyjĹ&#x203A;ciami impulsowymi. Aplikacja S-Monitoring udostÄ&#x2122;pnia wiele funkcji do szybkiej analizy danych odczytywanych z licznikĂłw, np. porĂłwnywanie odczytĂłw miÄ&#x2122;dzy róşnymi licznikami i w róşnych przedziaĹ&#x201A;ach czasowych. Dane dotyczÄ&#x2026;ce zuĹźycia i kosztĂłw sÄ&#x2026; prezentowane P R O M O C J A

na czytelnych wykresach sĹ&#x201A;upkowych.

Istnieje takĹźe funkcja grupowania licznikĂłw, ktĂłra pozwala na wygodnÄ&#x2026; prezentacjÄ&#x2122; danych, dotyczÄ&#x2026;cych np. danej instalacji, budynku i obiektu.

S-Monitoring rejestruje w pamiÄ&#x2122;ci sterownika lub panelu dane z licznikĂłw w postaci plikĂłw CSV, dziÄ&#x2122;ki czemu mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; one pobrane na dysk twardy komputera i poddane zaawansowanej analizie np. w arkuszu kalkulacyjnym.

Za pomocÄ&#x2026; darmowego programu S-Energy Report, na podstawie danych ze sterownika, moĹźna automatycznie generowaÄ&#x2021; raporty.

DostÄ&#x2122;p do aplikacji wizualizacyjnej systemu jest kontrolowany. S-Monitoring ma zdefiniowane dwa poziomy uĹźytkownikĂłw (o prawach administratora i goĹ&#x203A;cia), dziÄ&#x2122;ki czemu istnieje moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; limitowania praw dostÄ&#x2122;pu do niektĂłrych danych aplikacji osobom niepowoĹ&#x201A;anym.

Aplikacja udostÄ&#x2122;pnia takĹźe funkcje automatycznego wysyĹ&#x201A;ania SMS-Ăłw lub e-maili z raportami do zdefiniowanej grupy odbiorcĂłw.

STEROWNIK WÄ&#x2DC;ZĹ A CIEPLNEGO Sterownik WÄ&#x2122;zĹ&#x201A;a Cieplnego SWC to swobodnie programowalny sterownik przemysĹ&#x201A;owy, ktĂłry realizuje wszystkie funkcje konieczne do obsĹ&#x201A;ugi wÄ&#x2122;zĹ&#x201A;Ăłw cieplnych. DziÄ&#x2122;ki wbudowanej aplikacji sterujÄ&#x2026;cej SWC jest gotowy do uĹźytku bez potrzeby programowania i korzystania z narzÄ&#x2122;dzi AUTOMATYKA

& > %

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY inĹźynierskich. AplikacjÄ&#x2122; SWC moĹźna modyfikowaÄ&#x2021; i rozbudowywaÄ&#x2021;, dostosowujÄ&#x2026;c do indywidualnych potrzeb za pomocÄ&#x2026; pakietu narzÄ&#x2122;dziowego PG5 Controls Suite. Aplikacja moĹźe byÄ&#x2021; konfigurowana lokalnie (z komputera poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonego przez USB) lub zdalnie przez port Ethernet bÄ&#x2026;dĹş sieÄ&#x2021; GSM (z uĹźyciem tabletu, smartfona czy laptopa). Zdalne uaktualnianie programu i zdalny serwis sterownika ograniczajÄ&#x2026; koszty, eliminujÄ&#x2026;c koniecznoĹ&#x203A;ci wyjazdĂłw serwisowych.

MoĹźliwoĹ&#x203A;ci SWC znacznie przewyĹźszajÄ&#x2026; funkcjonalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; regulatorĂłw wÄ&#x2122;zĹ&#x201A;Ăłw cieplnych, umoĹźliwiajÄ&#x2026;c m.in.: â&#x20AC;˘ uruchomienie, konfiguracjÄ&#x2122;, wizualizacjÄ&#x2122; pracy, sterowanie, monitoring i serwis instalacji za pomocÄ&#x2026; aplikacji webowej, â&#x20AC;˘ rejestrowanie danych lokalnie i w chmurze (do bazy danych, na serwerach), â&#x20AC;˘ sterowanie, wizualizacjÄ&#x2122; i diagnostykÄ&#x2122; instalacji z uĹźyciem aplikacji webowej,

- = " 2 ./ * 2 @ 1 3 " 1 3 = 4

"@ 3 % 1 ) 1

â&#x20AC;˘ zdalny dostÄ&#x2122;p i dokonywanie zmian w programie sterujÄ&#x2026;cym w dowolnym czasie i z dowolnego miejsca.

SWC pozwala w prosty sposĂłb regulowaÄ&#x2021; pracÄ&#x2122; wÄ&#x2122;zĹ&#x201A;a, a jego zastosowanie pomaga w obniĹźeniu kosztĂłw eksploatacji wÄ&#x2122;zĹ&#x201A;Ăłw i optymalizacji zuĹźycia energii cieplnej.

SABUR Sp. z o.o. > 1 " b:b :9FDK< 6 3 1

> 99 <IH Ib <b ) 99 <IH Ib <: .

% Â % > > 111> % > > R E K L A M A

Maintenance VI 7DUJL 8WU]\PDQLD 5XFKX 3ODQRZDQLD L 2SW\PDOL]DFML 3URGXNFML

SDÄ&#x203A;G]LHUQLND 15 .UDNĂśZ www.mtc.krakow.pl

.RQVHUZDFMD PDV]\Q L XU]Ă&#x2C6;G]HĂą $XWRPDW\ND URERW\ND GLDJQRVW\ND 0HFKDQLND L QDU]Ă&#x161;G]LD 3QHXPDW\ND L K\GUDXOLND ,QIUDVWUXNWXUD HQHUJHW\F]QD /RJLVW\ND SURGXNFML .RQWUROD MDNRÄ&#x201A;FL L PRQLWRURZDQLH %+3 L RFKURQD SU]HFLZSRÄ?DURZD 6HUZLVRZDQLH LQIUDVWUXNWXU\ RNRĂŻRSURGXNF\MQHM 2XWVRXUFLQJ 8WU]\PDQLD 5XFKX

-HG\QH WDNLH WDUJL Z 3ROVFH

Miejsce targĂłw: 0LĂ&#x161;G]\QDURGRZH &HQWUXP 7DUJRZR .RQJUHVRZH (;32 .UDNĂśZ ZZZ H[SR NUDNRZ SO Organizator: 7DUJL Z .UDNRZLH 6S ] R R XO *DOLF\MVND .UDNĂśZ WHO WHO NRP PLHUQLNLHZLF]#WDUJL NUDNRZ SO ZZZ WDUJL NUDNRZ SO

7-8/2015

53

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

SMARTFON

â&#x20AC;&#x201C; NARZÄ&#x2DC;DZIE DO ZARZÄ&#x201E;DZANIA

NIE TYLKO BIUREM, ALE I FABRYKÄ&#x201E;?

Technologie mobilne coraz E 2 1" 3 2C 3 1 2 3 3 " 1 " 2 4 2 " @ ) % "> 31 C3

1

1 3 E 2 * 1 3 3 B * 1 4 1

3 % 3 31

2C > > 3 " = ) 2

" 2 3 1 * 2 1 3 3 3 %"C " 2= 1 3 1 > Wojciech Trojniar Arkadiusz Rodak

54

O

dpowiednio skonfigurowany system mobilnego zarzÄ&#x2026;dzania moĹźe umoĹźliwiÄ&#x2021; przeprowadzanie waĹźnych zmian na linii produkcyjnej zdalnie, za poĹ&#x203A;rednictwem smartfona, tabletu, a nawet telewizora, niezaleĹźnie od lokalizacji osoby wprowadzajÄ&#x2026;cej zmianÄ&#x2122;. W praktyce oznacza to, Ĺźe za pomocÄ&#x2026; m.in. telefonu komĂłrkowego moĹźna nie tylko Ĺ&#x203A;ledziÄ&#x2021; sĹ&#x201A;upki i wykresy obrazujÄ&#x2026;ce to, jak w danym momencie funkcjonuje przedsiÄ&#x2122;biorstwo, ale takĹźe korzystaÄ&#x2021; z szeregu ustawieĹ&#x201E; pozwalajÄ&#x2026;cych na generowanie raportĂłw, zmianÄ&#x2122; parametrĂłw urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; i z zaawansowanych funkcji zwiÄ&#x2026;zanych z caĹ&#x201A;ym procesem produkcyjnym, znajdujÄ&#x2026;c siÄ&#x2122; w dowolnym miejscu na Ziemi.

P R O M O C J A

CO MOGÄ&#x201E; NAM DAÄ&#x2020; NOWOCZESNE TECHNOLOGIE? RozwĂłj technologii mobilnych w ostatnich latach znacznie zwiÄ&#x2122;kszyĹ&#x201A; nie tylko moĹźliwoĹ&#x203A;ci komunikacyjne miÄ&#x2122;dzy ludĹşmi, ale takĹźe na linii czĹ&#x201A;owiekâ&#x20AC;&#x201C;maszyna. Z raportu GUS â&#x20AC;&#x17E;SpoĹ&#x201A;eczeĹ&#x201E;stwo informacyjne w Polsce w 2014 r.â&#x20AC;? wynika, Ĺźe dostÄ&#x2122;p do Internetu ma juĹź 74 proc. gospodarstw domowych i aş 93 proc. przedsiÄ&#x2122;biorstw. Te ostatnie najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej korzystajÄ&#x2026; z Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czy szerokopasmowych (90 proc.). UĹźywanie mobilnych Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czy szerokopasmowych deklaruje juĹź 61 proc. przedsiÄ&#x2122;biorstw.

Zapytane o wykorzystanie Internetu w codziennej praktyce biznesowej polskie firmy najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej wskazujÄ&#x2026; AUTOMATYKA

& > +!

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY na możliwości firmowej strony www, takie jak prezentacja wyrobów i usług, zapewnienie ochrony danych osobowych lub homologacja bezpieczeństwa oraz umożliwienie użytkownikom zamawiania produktów według własnej specyfikacji. Zarówno małe, jak i duże polskie firmy wykorzystują również Internet do prowadzenia e-handlu oraz korzystania z e-administracji, a także coraz powszechniej sięgają w celach biznesowych po media społecznościowe. Przykłady zagranicznych przedsiębiorstw pokazują jednak, że z Internetu i technologii mobilnych – można „wycisnąć” znacznie więcej. Jak wynika z międzynarodowego badania Symantec 2013 State of Mobility Survey, wdrażanie technologii mobilnych uważa za istotne aż 84 proc. innowacyjnych firm, a ich główną motywację w tej kwestii stanowią czynniki biznesowe. Firmy na całym świecie, niezależnie od ich wielkości, coraz częściej wykazują m.in. zainteresowanie tym, jak rozwiązania mobilne mogą zostać wykorzystane w produkcji.

Na polskim rynku liczba zainteresowanych takimi aspektami jest jeszcze umiarkowana, ale coraz więcej użytkowników zdaje sobie sprawę z tego, że wykorzystanie urządzeń mobilnych może przekładać się na konkretne zyski ekonomiczne, użytkowe lub związane z bezpieczeństwem. W 2014 r. wzrost zapotrzebowania na aplikacje mobilne widoczny był wśród polskich przedsiębiorstw przemysłowych m.in. z branży spożywczej, motoryzacyjnej czy energetycznej. Poprzeczka technologiczna w tym przypadku nie jest ustawiona szczególnie wysoko. Niemal każde urządzenie z dostępem do Internetu może stać się ważnym elementem procesu produkcji. Dostęp do aplikacji jest realizowany bezpośrednio z przeglądarki internetowej, a to oznacza, że nie ma potrzeby instalowania dodatkowego oprogramowania na urządzeniu mobilnym. Wymagania techniczne nie są specjalnie skomplikowane, np. w przypadku popularnego oprogramowania Wonderware InTouch Access Anywhere zarządzanie produkcją jest możliwe z poziomu dowolnego sprzętu, wyposażonego w przeglądarkę internetową obsługującą HTML5.

7-8/2015

MOBILNE BIURO

FABRYKA W KOMÓRCE

W firmach usługowych i handlowych oraz w biurach firm produkcyjnych rozwiązania mobilne stosowane są już od dawna. Małe i większe przedsiębiorstwa mogą wybierać spomiędzy szerokiego wachlarza gotowych aplikacji, a także skorzystać z usług firm, przygotowujących dedykowane rozwiązania. Te najpopularniejsze służą przede wszystkim do: • usprawnienia pracy biurowej – m. in. poprzez umożliwienie dostępu do kluczowych dla firmy dokumentów oraz ich edycji z wykorzystaniem urządzeń mobilnych, a także zdalnego dostępu do firmowych baz wiedzy, kalendarzy spotkań itp., • skrócenia czasu obiegu dokumentów – to przede wszystkim aplikacje pozwalające pracownikom, za pomocą tabletów i telefonów,

W przypadku zakładów przemysłowych rozwiązania oparte na technologiach mobilnych umożliwiają przede wszystkim nadzór i kontrolę systemów produkcyjnych, nawet podczas przebywania poza firmą. Do głównych korzyści, jakie przynosi wdrożenie takich systemów, można zaliczyć przyspieszenie i ułatwienie dostępu do informacji.

Dostęp do danych produkcyjnych staje się możliwy z dowolnego miejsca, o dowolnej porze i z dowolnego urządzenia. Osoba odpowiedzialna za przebieg produkcji nie musi nawet znajdować się w fabryce, żeby wiedzieć, jak toczy się proces i jak wyglądają w czasie rzeczywistym jego najważniejsze parametry. Jednocześnie może nadal podejmować decyzje w oparciu o wgląd w aktualną sytuację. Rozwiązania mobilne gwarantują również większą

ROZWIĄZANIA OPARTE NA TECHNOLOGIACH MOBILNYCH UMOŻLIWIAJĄ PRZEDE WSZYSTKIM NADZÓR I KONTROLĘ SYSTEMÓW PRODUKCYJNYCH, NAWET PODCZAS PRZEBYWANIA POZA FIRMĄ. na dopełnianie formalności służbowych, takich jak np. wypełnianie wniosków urlopowych czy rezerwacja sal konferencyjnych lub innych zasobów firmowych, • usprawnienia komunikacji z klientem – dostęp do większości danych związanych z relacjami z klientami, m.in. do pełnej bazy kontrahentów, wszystkich notatek zapisanych w systemie, projektów sprzedażowych, zadań do wykonania czy bazy wiedzy przedsiębiorstwa, • usprawnienia procesów dostawy towarów – to narzędzia pozwalające na szybką reakcję w przypadku zmieniającej się rzeczywistości, np. w momencie, gdy klient zgłasza, że towar nie dotarł na czas lub dostawa okazała się niekompletna; dzięki urządzeniom mobilnym można skorygować te kwestie bardzo szybko, bez konieczności zasiadania przed firmowym, stacjonarnym komputerem.

elastyczność operatorów dzięki „odwiązaniu” ich od maszyny. Podstawowym narzędziem operatora przestaje być panel umieszczony na maszynie produkcyjnej. Może on więc swobodnie się przemieszczać, cały czas obserwując funkcjonowanie sprzętu za pomocą smartfona lub tabletu.

Aplikacje mobilne przyczyniają się też do wzrostu świadomości dotyczącej funkcjonowania przedsiębiorstwa wśród jego pracowników. Raporty dotyczące produkcji mogą być np. prezentowane na urządzeniach oddalonych od hali produkcyjnej, takich jak ekrany na stołówkach, a w przypadku problemu można szybko i sprawnie zwiększyć liczbę osób zaangażowanych w jego rozwiązanie. Dają także możliwość szybszej reakcji na sytuacje awaryjne. Ewentualne przestoje w produkcji, wynikające np. z awarii jakiegoś urządzenia, są widoczne natychmiastowo, a nie np. po pobraniu raportu dziennej produkcji. W związku 55

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

z tym moĹźna szybciej podjÄ&#x2026;Ä&#x2021; dziaĹ&#x201A;ania, ktĂłre zminimalizujÄ&#x2026; straty, dokonaÄ&#x2021; niezbÄ&#x2122;dnych napraw lub przesuniÄ&#x2122;Ä&#x2021; na linii produkcyjnej.

PrzykĹ&#x201A;adem takiej aplikacji jest Wonderware SmartGlance przeznaczony do zdalnego przeglÄ&#x2026;dania raportĂłw z takich ĹşrĂłdeĹ&#x201A;, jak Wonderware Historian, Wonderware MES, bazy SQL, oprogramowanie wspierajÄ&#x2026;ce protokĂłĹ&#x201A; OPC HDA czy arkusze Microsoft Excel.

Oprogramowanie umoĹźliwia dostÄ&#x2122;p do korporacyjnych oraz produkcyjnych systemĂłw baz danych. DziÄ&#x2122;ki oprogramowaniu Wonderware w zasadzie kaĹźde ĹşrĂłdĹ&#x201A;o informacji elektronicznych moĹźe zostaÄ&#x2021; udostÄ&#x2122;pnione do wglÄ&#x2026;du za poĹ&#x203A;rednictwem urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; mobilnych.

Automatycznie aktualizowane raporty wyĹ&#x203A;wietlane sÄ&#x2026; w graficznie zoptymalizowanym Ĺ&#x203A;rodowisku, przystosowanym do szybkiego i Ĺ&#x201A;atwego przeglÄ&#x2026;dania informacji, za pomocÄ&#x2026; tabelarycznych zestawieĹ&#x201E;. Po zaznaczeniu wybranego parametru na ekranie telefonu moĹźliwe jest Ĺ&#x203A;ledzenie przebiegu zmian wartoĹ&#x203A;ci w postaci trendĂłw. Parametry moĹźna ze sobÄ&#x2026; porĂłwnaÄ&#x2021;, nakĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;c dwa wykresy na jeden ukĹ&#x201A;ad wspĂłĹ&#x201A;rzÄ&#x2122;dnych i wyĹ&#x203A;wietlajÄ&#x2026;c je w postaci krzywej liniowej, wykresu sĹ&#x201A;upowego lub diagramu koĹ&#x201A;owego.

Zaimplementowane w aplikacji opcje pozwalajÄ&#x2026; uĹźytkownikom na wysyĹ&#x201A;anie do innej osoby caĹ&#x201A;ych raportĂłw lub ich fragmentĂłw w formie zrzutu ekranowego, za pomocÄ&#x2026; wiadomoĹ&#x203A;ci e-mail. FunkcjonalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; umoĹźliwia natychmiastowe podzielenie siÄ&#x2122; wnio56

skami z innymi osobami, np. kierownikiem dziaĹ&#x201A;u produkcji lub utrzymania ruchu, informujÄ&#x2026;c o aktualnej sytuacji w firmie.

Wonderware SmartGlance dostÄ&#x2122;pny jest w formie usĹ&#x201A;ugi lub na zasadach licencji wieczystej. RozwiÄ&#x2026;zanie oparte na formie abonamentowej znaczÄ&#x2026;co ogranicza koszty poczÄ&#x2026;tkowe inwestycji zwiÄ&#x2026;zane z zakupem i konfiguracjÄ&#x2026; infrastruktury, a takĹźe eliminuje niezbÄ&#x2122;dne wydatki na utrzymanie i aktualizacjÄ&#x2122; oprogramowania w przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci.

JAK WDROĹťYÄ&#x2020; TECHNOLOGIÄ&#x2DC; MOBILNÄ&#x201E; W PRZEDSIÄ&#x2DC;BIORSTWIE? Potrzeba rozszerzenia funkcjonalnoĹ&#x203A;ci o mobilnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, to przeĹ&#x201A;amanie istotnej bariery w uĹźytkowaniu przemysĹ&#x201A;owych systemĂłw udostÄ&#x2122;pniania informacji. W czasach smartfonĂłw, tabletĂłw i Ĺ&#x201A;atwoĹ&#x203A;ci komunikacji miÄ&#x2122;dzyludzkiej, bycie on-line staje siÄ&#x2122; oczywiste.

Przeniesienie takich praktyk na grunt zawodowy jest tym samym juĹź tylko wykorzystaniem umiejÄ&#x2122;tnoĹ&#x203A;ci sprawdzajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; przecieĹź doskonale w naszym Ĺźyciu codziennym. Polska branĹźa produkcyjna bywa jednak doĹ&#x203A;Ä&#x2021; konserwatywna. Jeszcze kilkanaĹ&#x203A;cie lat temu podawaĹ&#x201A;a w wÄ&#x2026;tpliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; nawet moĹźliwoĹ&#x203A;ci komputerowego sterowania sieciÄ&#x2026; przemysĹ&#x201A;owÄ&#x2026;. Dlatego wdraĹźajÄ&#x2026;c technologie mobilne, przedsiÄ&#x2122;biorstwa siÄ&#x2122;gajÄ&#x2026; w pierwszym rzÄ&#x2122;dzie po rozwiÄ&#x2026;zania hybrydowe. Takie systemy, Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czÄ&#x2026;ce ze sobÄ&#x2026; funkcjonalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; komputerĂłw stacjonarnych i urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;

Wojciech Trojniar 2

> * 1

3 1 *

Arkadiusz Rodak 2

> * 1

3 1 *

ASTOR Sp. z o. o. > L " 9H b;.;;9 # " 1 > ;9 I9K Mb :: ) ;9 I9K Mb :H .

1 2 > 2 Â > > 4

" 3> "Â > > 111> > >

AUTOMATYKA

& > +!

6 1 + 1

mobilnych, sprawdzajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; szczegĂłlnie przy nadzorze aplikacji, serwisu i analizy danych.

Jak podjÄ&#x2026;Ä&#x2021; wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwÄ&#x2026; decyzjÄ&#x2122;? WybierajÄ&#x2026;c konkretne rozwiÄ&#x2026;zania, warto braÄ&#x2021; pod uwagÄ&#x2122; te, ktĂłre gwarantujÄ&#x2026; moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; konfiguracji i dostosowania do indywidualnych potrzeb przedsiÄ&#x2122;biorstwa, a wiÄ&#x2122;c raczej aplikacje dedykowane niĹź sztywne, gotowe od poczÄ&#x2026;tku do koĹ&#x201E;ca systemy. WdroĹźenie dedykowanego systemu mobilnego zarzÄ&#x2026;dzania w firmie produkcyjnej wiÄ&#x2026;Ĺźe siÄ&#x2122; z wdroĹźeniem oprogramowania wizualizacyjnego, pozwalajÄ&#x2026;cego na monitorowanie wybranych procesĂłw. Kolejnym etapem jest wgranie odpowiedniej licencji pozwalajÄ&#x2026;cej na dostÄ&#x2122;p do wizualizacji z poziomu urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; mobilnych i konfiguracja serwera terminalowego. Po tych czynnoĹ&#x203A;ciach moĹźna juĹź, na wybranych urzÄ&#x2026;dzeniach, Ĺ&#x203A;ledziÄ&#x2021; za poĹ&#x203A;rednictwem przeglÄ&#x2026;darki informacje. SÄ&#x2026; one wyĹ&#x203A;wietlane w formie ekranĂłw wizualizacyjnych, wykresĂłw lub danych liczbowych.

WdroĹźenie aplikacji mobilnych powinno iĹ&#x203A;Ä&#x2021; takĹźe w parze z przeformuĹ&#x201A;owaniem procedur bezpieczeĹ&#x201E;stwa w firmie. SiÄ&#x2122;gajÄ&#x2026;c po nowe technologie nie wolno zapominaÄ&#x2021;, Ĺźe niosÄ&#x2026; one ze sobÄ&#x2026; takĹźe nowe zagroĹźenia. PrzedsiÄ&#x2122;biorstwa muszÄ&#x2026; byÄ&#x2021; przygotowane na odpowiednie dziaĹ&#x201A;ania, m.in. w razie ewentualnego zgubienia czy kradzieĹźy urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; mobilnych. WaĹźne jest takĹźe odpowiednie zdefiniowanie krÄ&#x2122;gu osĂłb majÄ&#x2026;cych dostÄ&#x2122;p do kluczowych dla funkcjonowania firmy danych.

PRAWO I NORMY

LICENCJA BEZTERMINOWA A TERMIN JEJ WYPOWIEDZENIA W umowach licencji oprogra 1

% 3 3= 3 2 2C = 1 4 @ 2 3

2 % 3 1 > 2 " de facto 3 3 2 " 1 1 2 " " 1 Â&#x201A; Monika A. GĂłrska

58

Z

godnie z Prawem autorskim licencja uprawnia do korzystania z utworu na wymienionych w umowie polach eksploatacji, przy czym okreĹ&#x203A;lony jest zakres, miejsce i czas tego korzystania (art. 67 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, dalej jako â&#x20AC;&#x17E;Prawo autorskieâ&#x20AC;?). Licencja powinna zatem precyzowaÄ&#x2021; okres, na jaki zostaĹ&#x201A;o udzielone upowaĹźnienie do korzystania, tj. albo okreĹ&#x203A;laÄ&#x2021; w miesiÄ&#x2026;cach bÄ&#x2026;dĹş latach czas, przez jaki moĹźna korzystaÄ&#x2021; z oprogramowania, albo upowaĹźniaÄ&#x2021; do korzystania z niego przez czas nieoznaczony.

A jeĹźeli strony umowy w ogĂłle nie uregulujÄ&#x2026; kwestii czasu korzystania

z licencji? Prawo autorskie stanowi, Ĺźe umowa licencyjna upowaĹźnia wĂłwczas do korzystania z utworu w okresie piÄ&#x2122;ciu lat na terytorium, w ktĂłrym licencjobiorca ma swojÄ&#x2026; siedzibÄ&#x2122;, a po upĹ&#x201A;ywie tego terminu prawo uzyskane na podstawie umowy licencyjnej wygasa.

Z obowiÄ&#x2026;zujÄ&#x2026;cych przepisĂłw Prawa autorskiego wynika swoiste rozróşnienie na: â&#x20AC;˘ licencje na czas nieoznaczony â&#x20AC;&#x201C; licencjÄ&#x2122; udzielonÄ&#x2026; na czas nieoznaczony moĹźna wypowiedzieÄ&#x2021; z zachowaniem terminĂłw okreĹ&#x203A;lonych w umowie bÄ&#x2026;dĹş w ustawie, â&#x20AC;˘ licencje na czas oznaczony do piÄ&#x2122;ciu lat â&#x20AC;&#x201C; umowa na czas oznaczony wiÄ&#x2026;Ĺźe strony i przed upĹ&#x201A;ywem termiAUTOMATYKA

& > ">

PRAWO I NORMY

nu, co do zasady, strony nie mogÄ&#x2026; jej wypowiedzieÄ&#x2021;, â&#x20AC;˘ licencje na czas oznaczony powyĹźej piÄ&#x2122;ciu lat â&#x20AC;&#x201C; licencjÄ&#x2122; udzielonÄ&#x2026; na czas oznaczony dĹ&#x201A;uĹźszy niĹź piÄ&#x2122;Ä&#x2021; lat po upĹ&#x201A;ywie tego terminu uwaĹźa siÄ&#x2122; za udzielonÄ&#x2026; na czas nieoznaczony; doktryna i orzecznictwo wyjaĹ&#x203A;niajÄ&#x2026;, Ĺźe wolÄ&#x2026; ustawodawcy byĹ&#x201A;o wskazanie, iş po upĹ&#x201A;ywie piÄ&#x2122;ciu lat licencja wprawdzie nadal jest zawarta na czas oznaczony, ale moĹźe byÄ&#x2021; wypowiedziana z zachowaniem terminĂłw wypowiedzenia przewidzianych dla licencji udzielonych na czas nieoznaczony.

Uwaga praktyczna dla licencjobiorców: w wielu umowach licencji opro7-8/2015

gramowania jest mowa o udzieleniu licencji na czas nieoznaczony, bezterminowo lub wieczyĹ&#x203A;cie. Taka deklaracja ze strony licencjodawcy bez uregulowania terminĂłw wypowiedzenia stanowi tylko poĹ&#x201A;owicznÄ&#x2026; korzyĹ&#x203A;Ä&#x2021; dla licencjobiorcy. W praktyce, gdy strony zawierajÄ&#x2026; umowÄ&#x2122; licencji oprogramowania, ktĂłra jest okreĹ&#x203A;lona jako bezterminowa, wieczysta czy zawarta na czas nieoznaczony, ich zamiarem jest zagwarantowanie jej trwania i ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ego korzystania z oprogramowania.

Zamiar stron moĹźe jednak zostaÄ&#x2021; istotnie zmodyfikowany przez obowiÄ&#x2026;zujÄ&#x2026;ce prawo. JeĹźeli bowiem umowa licencji udzielonej na czas nieoznaczony nie okreĹ&#x203A;la terminu wypowiedzenia,

w sukurs przychodzi ustawodawca, przewidujÄ&#x2026;c w ustawie moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wypowiedzenia takiej umowy z zachowaniem ustawowego terminu wypowiedzenia na rok naprzĂłd, na koniec roku kalendarzowego (art. 68 ust. 1 Prawa autorskiego). Innymi sĹ&#x201A;owy licencjobiorca, ktĂłry nie ureguluje w umowie licencji na czas nieoznaczony terminu wypowiedzenia, powinien liczyÄ&#x2021; siÄ&#x2122; z ryzykiem jej wypowiedzenia przez licencjodawcÄ&#x2122; z zachowaniem ustawowego terminu, ktĂłry â&#x20AC;&#x201C; uwzglÄ&#x2122;dniajÄ&#x2026;c dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; licencjobiorcy â&#x20AC;&#x201C; moĹźe okazaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; stosunkowo krĂłtki.

Skutkiem wypowiedzenia moĹźe byÄ&#x2021; koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; odinstalowania, skasowania bÄ&#x2026;dĹş zniszczenia oprogramowania zainstalowanego na urzÄ&#x2026;dzeniach. JeĹźeli oprogramowanie jest stosowane do obsĹ&#x201A;ugi urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; np. produkcyjnych, wypowiedzenie licencji oprogramowania moĹźe mieÄ&#x2021; powaĹźne konsekwencje organizacyjne i finansowe.

Licencjobiorca powinien zatem zadbaÄ&#x2021; o okreĹ&#x203A;lenie terminu wypowiedzenia licencji na czas nieoznaczony, by zagwarantowaÄ&#x2021; sobie odpowiedni czas na ewentualne przestawienie urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; na inne oprogramowanie. ChoÄ&#x2021; w niektĂłrych przypadkach na zmianÄ&#x2122; oprogramowania wystarczy kilka tygodni czy miesiÄ&#x2122;cy, w skrajnych sytuacjach przestawienie np. wszystkich urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; produkcyjnych na inne oprogramowanie moĹźe wymagaÄ&#x2021; nawet kilku lat.

Pojawia siÄ&#x2122; zatem pytanie, jak dĹ&#x201A;ugi moĹźe byÄ&#x2021; dopuszczalny termin wypowiedzenia licencji. Nie ma niestety w tym zakresie jednolitych wskazĂłwek.

KaĹźdy przypadek powinien byÄ&#x2021; rozpatrywany indywidualnie. W niektĂłrych sytuacjach kilkuletni termin wypowiedzenia nie zostanie zakwestionowany, zaĹ&#x203A; w innych taki sam kilkuletni termin wypowiedzenia moĹźe byÄ&#x2021; potraktowany jako prĂłba obejĹ&#x203A;cia prawa.

Warto zatem pamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021;, by nie tylko wynegocjowaÄ&#x2021; licencjÄ&#x2122; na czas nieoznaczony, ale takĹźe zadbaÄ&#x2021; o wpisanie do umowy odpowiednich terminĂłw wypowiedzenia. dr Monika A. GĂłrska

1 1 " 1 E " 2 #

6 L " 6

59

PRAWO I NORMY

BEZPIECZEĹ&#x192;STWO FUNKCJONALNE CZ. I

NORMA PODSTAWOWA I SEKTOROWA DO PRZEMYSĹ U PROCESOWEGO 2= % 3 3 L 1 ) " 2 * 2 1 = 1

3 2 " M< 1 ;HK< > 1 / > 31 C3

3 3 %C 3 3 1

1 * L 3C * 1 * 3= 2 * * 1

1 * 1 3 1

% 3 3 L 1 3 3 % 3 3

% " 1> + " % 3 3 L 1 ) " 2 * C 3 1 31 C3

3 1 " " * 1 24 " 2 2 = 1 1 3 O 2 "

1 %

1 3 3 13* = 3% 1 "C * EO 14 " *C 3 2 1 O> Tadeusz Missala

60

T

echniki bezpieczeĹ&#x201E;stwa funkcjonalnego lub zbliĹźone sÄ&#x2026; stosowane m.in. w przemyĹ&#x203A;le procesowym, przemyĹ&#x203A;le budowy maszyn, w budowie urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; sterujÄ&#x2026;cych, energetyce jÄ&#x2026;drowej, kolejnictwie czy medycynie.

W niniejszym artykule skupiamy siÄ&#x2122; na normie podstawowej bezpieczeĹ&#x201E;stwa funkcjonalnego oraz normach sektorowych odnoszÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; do przemysĹ&#x201A;u procesowego.

PojÄ&#x2122;cie bezpieczeĹ&#x201E;stwa funkcjonalnego jest Ĺ&#x203A;ciĹ&#x203A;le powiÄ&#x2026;zane z procesem zmniejszania ryzyka z poziomu ryzyka procesu do poziomu ryzyka tolerowanego. Konieczne jest wiÄ&#x2122;c zacytowanie wybranych terminĂłw: â&#x20AC;˘ szkoda â&#x20AC;&#x201C; fizyczny uraz lub pogorszenie stanu zdrowia ludzi, tak bezpoĹ&#x203A;rednie, jak i poĹ&#x203A;rednie, wynikajÄ&#x2026;ce ze szkody w majÄ&#x2026;tku lub Ĺ&#x203A;rodowisku, â&#x20AC;˘ zagroĹźenie â&#x20AC;&#x201C; potencjalne ĹşrĂłdĹ&#x201A;o szkody, â&#x20AC;˘ sytuacja zagroĹźenia â&#x20AC;&#x201C; sytuacja, w ktĂłrej osoba jest naraĹźona na zagroĹźenie, â&#x20AC;˘ zdarzenie zagraĹźajÄ&#x2026;ce â&#x20AC;&#x201C; sytuacja zagroĹźenia, ktĂłrej wynikiem jest szkoda, â&#x20AC;˘ ryzyko â&#x20AC;&#x201C; kombinacja prawdopodobieĹ&#x201E;stwa wystÄ&#x2026;pienia szkody i ciÄ&#x2122;ĹźkoĹ&#x203A;ci tej szkody, â&#x20AC;˘ ryzyko tolerowane â&#x20AC;&#x201C; ryzyko, ktĂłre jest akceptowane w okreĹ&#x203A;lonym kontekĹ&#x203A;cie opartym na aktualnych wartoĹ&#x203A;ciach spoĹ&#x201A;ecznych, â&#x20AC;˘ ryzyko obiektu â&#x20AC;&#x201C; ryzyko pochodzÄ&#x2026;ce od obiektu sterowanego lub jego wspĂłĹ&#x201A;dziaĹ&#x201A;ania z ukĹ&#x201A;adem sterowania,

â&#x20AC;˘ bezpieczeĹ&#x201E;stwo funkcjonalne â&#x20AC;&#x201C; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; bezpieczeĹ&#x201E;stwa caĹ&#x201A;kowitego odnoszÄ&#x2026;ca siÄ&#x2122; do obiektu sterowanego i systemu sterowania obiektem, ktĂłra zaleĹźy od prawidĹ&#x201A;owego dziaĹ&#x201A;ania systemĂłw elektrycznych/ elektronicznych/programowalnych elektronicznych zwiÄ&#x2026;zanych z bezpieczeĹ&#x201E;stwem i zewnÄ&#x2122;trznych Ĺ&#x203A;rodkĂłw zmniejszania ryzyka, â&#x20AC;˘ nienaruszalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; bezpieczeĹ&#x201E;stwa â&#x20AC;&#x201C; prawdopodobieĹ&#x201E;stwo, Ĺźe system zwiÄ&#x2026;zany z bezpieczeĹ&#x201E;stwem wykona w sposĂłb zadowalajÄ&#x2026;cy wymagane funkcje bezpieczeĹ&#x201E;stwa we wszystkich okreĹ&#x203A;lonych warunkach i w okreĹ&#x203A;lonym przedziale czasu, â&#x20AC;˘ poziom nienaruszalnoĹ&#x203A;ci bezpieczeĹ&#x201E;stwa â&#x20AC;&#x201C; poziom dyskretny (jeden z czterech moĹźliwych) do wyszczegĂłlniania wymagaĹ&#x201E; nienaruszalnoĹ&#x203A;ci bezpieczeĹ&#x201E;stwa funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa, przy czym poziom nienaruszalnoĹ&#x203A;ci bezpieczeĹ&#x201E;stwa 4 jest poziomem najwyĹźszym, a poziom nienaruszalnoĹ&#x203A;ci bezpieczeĹ&#x201E;stwa 1 jest poziomem najniĹźszym.

Poziomy nienaruszalnoĹ&#x203A;ci bezpieczeĹ&#x201E;stwa sÄ&#x2026; zdefiniowane, w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od rodzaju pracy urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; zwiÄ&#x2026;zanych z bezpieczeĹ&#x201E;stwem, przez parametry zamieszczone w tabelach 2 i 3 normy IEC 61508-1. Przez â&#x20AC;&#x17E;caĹ&#x201A;kowiteâ&#x20AC;? naleĹźy rozumieÄ&#x2021; dotyczÄ&#x2026;ce caĹ&#x201A;ego systemu, tj. zintegrowanych sprzÄ&#x2122;tu i oprogramowania.

W zwiÄ&#x2026;zku z takim zakresem stosowania i specyfikÄ&#x2026; róşnych sektorĂłw gospodarki rozróşnia siÄ&#x2122;: normÄ&#x2122; podstawowÄ&#x2026;, normy sektorowe i normy grup wyrobĂłw.

AUTOMATYKA

PRAWO I NORMY NORMA PODSTAWOWA Norma podstawowa jest pakietem siedmiu norm, które są opisane poniżej.

PN-EN 61508-1:2010P, Bezpieczeństwo funkcjonalne elektrycznych/elektronicznych/programowalnych elektronicznych systemów związanych z bezpieczeństwem – Część 1: Wymagania ogólne.

Niniejsza część serii norm IEC 61508 zawiera ogólne wymagania z zakresu bezpieczeństwa funkcjonalnego. Inne części IEC serii 61508 koncentrują się na bardziej szczegółowych tematach: części 2 i 3 zawierają wymagania szczegółowe i dodatkowe dotyczące systemów E/E/PE związanych z bezpieczeństwem (w zakresie sprzętu i oprogramowania); część 4 podaje definicje i skrótowce stosowane w niniejszej normie; część 5 zawiera wytyczne, przez przedstawienie przykładowych metod, do stosowania części 1 w zakresie określania poziomów nienaruszalności bezpieczeństwa; część 6 zawiera wytyczne do stosowania części 2 i 3; część 7 obejmuje przegląd technik i sposobów. IEC 61508-1, IEC 61508-2, IEC 61508-3 i IEC 61508-4 są podstawowymi publikacjami bezpieczeństwa, a także są przeznaczone do stosowania jako normy samodzielne.

Norma PN-EN 61508-1 obejmuje następujące zagadnienia: • określa cykl życia bezpieczeństwa systemu i sformułowanie wymagań dotyczących każdej fazy tego cyklu, • udostępnia metodę opracowywania specyfikacji wymagań bezpieczeństwa koniecznych do osiągnięcia wymaganego bezpieczeństwa funkcjonalnego systemów E/E/PE związanych z bezpieczeństwem, • wprowadza podejście opierające się na analizie ryzyka do określania wymagań w zakresie nienaruszalności bezpieczeństwa, • wprowadza poziomy nienaruszalności bezpieczeństwa do wyszczególniania docelowych poziomów nienaruszalności bezpieczeństwa funkcji bezpieczeństwa, które mają być zaimplementowane przez systemy E/E/PE związane z bezpieczeństwem, • ustala docelowe miary liczbowe uszkodzeń pojedynczych funkcji bezpieczeństwa wykonywanych przez systemy E/E/PE związane z bezpieczeństwem, sprzężone z poziomami nienaruszalności bezpieczeństwa, • ustala dolną granicę docelowej miary uszkodzeń funkcji bezpieczeństwa wykonywanej przez pojedynczy system E/E/PE związany z bezpieczeństwem; w przypadku systemów E/E/PE związanych z bezpieczeństwem pracujących w: – rodzaju pracy na rzadkie przywołanie; dolna granica jest ustalona jako średnie prawdopodobieństwo uszkodzenia niebezpiecznego wykonania funkcji na przywołanie, wynoszące 10-5, – rodzaju pracy na częste przywołanie lub ciągłym; dolna granica została ustalona jako prawdopodobieństwo wystąpienia uszkodzenia niebezpiecznego wynoszące 10-9 [h-1], • ustala wymagania dotyczące unikania defektów systematycznych i ich kontroli, oparte na doświadczeniu i osądzie z doświadczenia praktycznego uzyskanego w przemyśle; mimo że prawdopodobieństwo wystąpienia uszkodzeń sys7-8/2015

tematycznych nie może na ogół być kwantyfikowane, norma dopuszcza żądanie, aby rozpatrywać osiągnięcie docelowej miary uszkodzeń skojarzonej z funkcją bezpieczeństwa, o ile będą spełnione wszystkie wymagania normy, • wprowadza zdolność systematyczną, która ma zastosowanie do elementu w odniesieniu do zapewnianego przezeń zaufania, że nienaruszalność bezpieczeństwa systematyczna spełnia wymagania wyszczególnionego poziomu nienaruszalności bezpieczeństwa, • wprowadza szeroki zakres zasad, technik i sposobów uzyskiwania bezpieczeństwa funkcjonalnego systemów E/E/ PE związanych z bezpieczeństwem, lecz nie wykorzystuje wyraźnie koncepcji bezpiecznego uszkodzenia; jednakże koncepcje „bezpiecznego uszkodzenia” i „bezpieczeństwa samego w sobie” mogą mieć zastosowanie i ich wprowadzenie jest akceptowalne, pod warunkiem że są spełnione wymagania odpowiednich rozdziałów normy.

Termin stabilności – 2014 r.

PN-EN 61508-2:2010E, Bezpieczeństwo funkcjonalne elektrycznych/elektronicznych/programowalnych elektronicznych systemów związanych z bezpieczeństwem – Część 2: Wymagania dotyczące elektrycznych/elektronicznych/programowalnych elektronicznych systemów związanych z bezpieczeństwem.

W tej normie, będącej częścią pakietu IEC 61508, wyszczególniono wymagania dotyczące czynności, które mają być R E K L A M A

61

PRAWO I NORMY wykonane podczas projektowania i wytwarzania systemu elektrycznego, elektronicznego lub programowalnego elektronicznego wiążącego się z bezpieczeństwem sprzętu i integracji systemu, jak też podano informacje konieczne do zainstalowania, przeprowadzenia odbioru komisyjnego i walidacji bezpieczeństwa systemu. W szczególności w normie omówiono zagadnienia: • projektowania i wytwarzania: syntezę elementów w celu osiągnięcia wymaganej zdolności systemowej, wynikające z architektury ograniczenia w realizacji nienaruszalności bezpieczeństwa sprzętu, wymagania dotyczące kwantyfikowania skutków przypadkowych uszkodzeń sprzętu, wymagania w zakresie uniknięcia defektów systematycznych, wymagania odnośnie kontrolowania defektów systematycznych, wymagania związane z zachowaniem się systemu w przypadku wykrycia defektu, wymagania dotyczące wdrożenia systemu E/E/PE, wymagania dotyczące elementów uznanych za sprawdzone w stosowaniu, wymagania uzupełniające dotyczące komunikacji, • integracji sprzętowej systemu, • procedury pracy i serwisu, walidacji bezpieczeństwa, modyfikacji, weryfikacji i oceny bezpieczeństwa funkcjonalnego.

Termin stabilności – 2014 r.

PN-EN 61508-3:2010E, Bezpieczeństwo funkcjonalne elektrycznych/ elektronicznych/programowalnych elektronicznych systemów związanych z bezpieczeństwem – Część 3: Wymagania dotyczące oprogramowania.

W tej normie, będącej kolejną częścią pakietu IEC 61508, przedstawiono zasady mające zastosowanie do dowolnego oprogramowania stanowiącego część systemu związanego z bezpieczeństwem lub stosowanego do opracowania systemu wiążącego się z bezpieczeństwem (oprogramowania wiążącego się z bezpieczeństwem).

W szczególności w normie omówiono następujące zagadnienia: • specyfikację wymagań bezpieczeństwa oprogramowania, 62

• plan walidacji aspektów programowych bezpieczeństwa systemu, • opracowanie i wytwarzanie oprogramowania: wymagania w zakresie projektu architektury oprogramowania, wymagania dotyczące narzędzi wspomagających, w tym języków programowania, wymagania szczegółowe dotyczące projektu i wytwarzania, wymagania odnośnie implementacji kodów, wymagania dotyczące testowania modułów oprogramowania i jego integracji, • wymagania dotyczące integracji elektroniki programowalnej – sprzętu i oprogramowania, • procedury pracy, modyfikacji, walidacji i oceny bezpieczeństwa funkcjonalnego oprogramowania.

Termin stabilności – 2014 r.

PN-EN 61508-4:2010E, Bezpieczeństwo funkcjonalne elektrycznych/ elektronicznych/programowalnych elektronicznych systemów związanych z bezpieczeństwem – Część 4: Definicje i skrótowce.

W tej normie, będącej kolejną częścią pakietu IEC 61508, przedstawiono definicje oraz wyjaśnienie terminów i skrótowców stosowanych w przypadku elektronicznych systemów związanych z bezpieczeństwem. Podano definicje 78 terminów: 11 dotyczących bezpieczeństwa, 7 dotyczących wyposażenia i urządzeń, 10 dotyczących aspektów ogólnych, 5 dotyczących aspektów związanych z bezpieczeństwem, 14 dotyczących funkcji bezpieczeństwa i nienaruszalności bezpieczeństwa, 12 dotyczących defektu, uszkodzenia i błędu, 4 dotyczące czynności wynikających z cyklu życia, 15 dotyczących potwierdzenia środków bezpieczeństwa. Zamieszczono wykaz terminów w języku polskim i angielskim.

Termin stabilności – 2014 r.

PN-EN 61508-5:2010E, Bezpieczeństwo funkcjonalne elektrycznych/ elektronicznych/programowalnych elektronicznych systemów związanych z bezpieczeństwem – Część 5: Przykłady metod określania poziomów nienaruszalności bezpieczeństwa.

W tej normie, będącej kolejną częścią pakietu IEC 61508, przedstawiono

ogólne informacje o ryzyku i relacji ryzyka do poziomu nienaruszalności bezpieczeństwa, m.in. pojęcie koniecznego zmniejszenia ryzyka ze względu na przepisy prawne i odczucia społeczne, pojęcia ryzyka indywidualnego i społecznego, rolę systemów E/E/ PE związanych z bezpieczeństwem w procesie zmniejszania ryzyka i osiągania wymaganego poziomu akceptowanego społecznie oraz pewną liczbę metod umożliwiających określenie potrzebnego poziomu nienaruszalności bezpieczeństwa systemów wiążących się z bezpieczeństwem, a mianowicie: • metodę ALARP (As Low As Reasonably Practical – tak niskie, jak rozsądnie osiągalne) i koncepcję ryzyka tolerowalnego, • metodę jakościową określenia wymaganego poziomu nienaruszalności bezpieczeństwa, • metodę grafu ryzyka, • półilościową metodę stosującą analizę warstw ochrony (LOPA), • metodę ilościową – macierz ostrości zdarzeń zagrażających.

Termin stabilności – 2014 r.

PN-EN 61508-6:2010E, Bezpieczeństwo funkcjonalne elektrycznych/ elektronicznych/programowalnych elektronicznych systemów związanych z bezpieczeństwem – Część 6: Wytyczne do stosowania IEC 61508-2 i IEC 61508-3.

W tej normie, będącej kolejną częścią pakietu IEC 61508, przedstawiono informacje i wytyczne na temat: • kroków funkcjonalnych przy stosowaniu IEC 61508-2 i IEC 61508-3 wraz ze schematami odpowiednich ścieżek postępowania, • przykładowych technik obliczania prawdopodobieństwa uszkodzenia sprzętu: przedstawiono zasady ogólne obliczenia prawdopodobieństwa wystąpienia uszkodzenia niebezpiecznego, metodę schematu blokowego niezawodności z założonym stałym strumieniem uszkodzeń, w ramach której zawarto bogaty materiał źródłowy umożliwiający przeprowadzenie obliczeń, metodę boolowską, metodę szeregów Markowa, metodę symulacji siecią Petriego i Monte Carlo, AUTOMATYKA

PRAWO I NORMY • przykładów obliczenia pokrycia diagnostycznego, • metodologii liczbowego wyznaczenia wpływu uszkodzeń wspólnej przyczyny, wiążących się ze sprzętem, na prawdopodobieństwo uszkodzenia, • przykładów zastosowania tablic nienaruszalności bezpieczeństwa oprogramowania zawartych w IEC 61508-3.

Termin stabilności – 2014 r.

PN-EN 61508-7:2010E, Bezpieczeństwo funkcjonalne elektrycznych/ elektronicznych/programowalnych elektronicznych systemów związanych z bezpieczeństwem – Część 7: Przegląd technik i miar.

W tej normie, będącej kolejną częścią pakietu IEC 61508, zawarto przegląd technik i miar bezpieczeństwa odnoszących się do IEC 61508-2 i IEC 61508-3.

Norma jest rozszerzoną bibliografią zagadnienia.

Termin stabilności – 2014 r.

W szczególności w niniejszej normie: • wyszczególniono wymagania dotyczące osiągnięcia bezpieczeństwa funkcjonalnego, • określono zakres zastosowania w przypadku, gdy wyposażenie spełniające wymagania IEC 61508 lub punktu 11.5, IEC 61511-1 jest integrowane w system całościowy, który ma być użyty do zastosowania w sektorze procesowym, • zdefiniowano relacje między IEC 61511 i IEC 61508, • omówiono zastosowanie się, gdy oprogramowanie aplikacyjne jest wytworzone, do systemu mającego programy o ograniczonej zmienności lub ustalone, lecz nie dotyczy wytwórców, projektantów, integratorów i użytkowników przyrządowych systemów bezpieczeństwa, wytwarzających oprogramowanie posadowio-

POJĘCIE BEZPIECZEŃSTWA FUNKCJONALNEGO JEST ŚCIŚLE POWIĄZANE Z PROCESEM ZMNIEJSZANIA RYZYKA Z POZIOMU RYZYKA PROCESU DO POZIOMU RYZYKA TOLEROWANEGO.

NORMA DO PRZEMYSŁU PROCESOWGO Ze względu na złożoność zagadnienia i różnorodność zastosowań zostały opracowane normy sektorowe, przybliżające wymagania normy ogólnej do wymagań i zwyczajów poszczególnych sektorów zastosowań przemysłowych. Norma sektorowa do przemysłu procesowego jest pakietem trzech norm opisanych poniżej.

PN-EN 61511-1:2007P, Bezpieczeństwo funkcjonalne – Przyrządowe systemy bezpieczeństwa do sektora przemysłu procesowego – Część 1: Schemat, definicje, wymagania dotyczące systemu, sprzętu i oprogramowania.

W niniejszej normie podano wymagania dotyczące specyfikacji, projektu, instalowania, pracy i obsługi przyrządowych systemów bezpieczeństwa, tak aby można było powierzyć im z zaufaniem wprowadzenie procesu w stan bezpieczny i/lub utrzymanie go w tym stanie. Niniejsza norma została opracowana jako implementacja IEC 61508 do sektora procesowego.

7-8/2015

cyjnego (model cyklu życia bezpieczeństwa oprogramowania), – informacji odnoszącej się do przeprowadzonej walidacji bezpieczeństwa oprogramowania, na użytek organizacji wykonującej integrację SIS, – przygotowania informacji i procedur dotyczących oprogramowania koniecznego dla użytkowników do pracy i obsługi SIS, – procedur i specyfikacji, które mają spełniać organizacje wykonujące modyfikacje oprogramowania bezpieczeństwa, • zdefiniowano wymagania dotyczące implementacji przyrządowych funkcji bezpieczeństwa jako części całościowego przedsięwzięcia do osiągnięcia bezpieczeństwa funkcjonalnego, • przyjęto jako podstawę cykl życia bezpieczeństwa i zdefiniowano

•

•

•

•

ne (oprogramowanie systemowe) bądź używających języków o pełnej zmienności (patrz IEC 61508-3), zwrócono uwagę, że w ramach sektora procesowego niektóre zastosowania (np. przybrzeżne) mogą mieć dodatkowe wymagania do spełnienia, przedstawiono w zarysie relacje między przyrządowymi funkcjami bezpieczeństwa i innymi funkcjami, wyszczególniono wymagania na architekturę systemu, konfigurację sprzętu, oprogramowanie aplikacyjne i integrację systemu, wyszczególniono wymagania na oprogramowanie aplikacyjne dla użytkowników i integratorów przyrządowych systemów bezpieczeństwa, w tym wymagania dotyczące następujących spraw: – faz cyklu życia bezpieczeństwa i czynności, jakie należy wykonać podczas projektowania i wytwarzania oprogramowania aplika-

wykaz czynności koniecznych do ustalenia wymagań bezpieczeństwa funkcjonalnego i wymagań nienaruszalności bezpieczeństwa dotyczących przyrządowego systemu bezpieczeństwa, • zamieszczono wymaganie, aby była wykonana ocena zagrożeń i ryzyka w celu zdefiniowania wymagań funkcjonalnych bezpieczeństwa i poziomów nienaruszalności bezpieczeństwa każdej przyrządowej funkcji bezpieczeństwa, • wyszczególniono techniki/sposoby wymagane do osiągnięcia wymaganego poziomu nienaruszalności bezpieczeństwa i podano schemat postępowania, • dostarczono schemat ustalenia poziomów nienaruszalności bezpieczeństwa, lecz nie wyszczególniono poziomów nienaruszalności bezpieczeństwa wymaganych w konkretnych zastosowaniach 63

PRAWO I NORMY (zaleca siÄ&#x2122;, aby byĹ&#x201A;o to ustalane na podstawie wiedzy o szczegĂłlnym zastosowaniu), â&#x20AC;˘ zamieszczono wymaganie, aby projekt przyrzÄ&#x2026;dowej funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa braĹ&#x201A; pod uwagÄ&#x2122; czynniki ludzkie.

Termin stabilnoĹ&#x203A;ci â&#x20AC;&#x201C; 2015 r.

PN-EN 61511-2:2008P, BezpieczeĹ&#x201E;stwo funkcjonalne â&#x20AC;&#x201C; PrzyrzÄ&#x2026;dowe systemy bezpieczeĹ&#x201E;stwa do sektora przemysĹ&#x201A;u procesowego â&#x20AC;&#x201C; CzÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; 2: Wytyczne do stosowania IEC 61511-1.

Zamieszczono wytyczne do sporzÄ&#x2026;dzania specyfikacji, projektowania, instalowania, pracy i obsĹ&#x201A;ugi PrzyrzÄ&#x2026;dowych Funkcji BezpieczeĹ&#x201E;stwa i zwiÄ&#x2026;zanego z nimi przyrzÄ&#x2026;dowego systemu bezpieczeĹ&#x201E;stwa, zdefiniowanych w PN-EN 61511-1. Wytyczne sÄ&#x2026; zredagowane jako wyjaĹ&#x203A;nienia do poszczegĂłlnych punktĂłw normy IEC 61511-1 i oznaczone tymi samymi numerami.

Termin stabilnoĹ&#x203A;ci â&#x20AC;&#x201C; 2015 r.

konieczne do zrealizowania przyrzÄ&#x2026;dowych funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa od czujnika(-Ăłw) do elementu(-Ăłw) koĹ&#x201E;cowego(-ych).

Norma zawiera dwa pojÄ&#x2122;cia podstawowe do jej stosowania: cykl Ĺźycia bezpieczeĹ&#x201E;stwa oraz poziomy nienaruszalnoĹ&#x203A;ci bezpieczeĹ&#x201E;stwa i dotyczy przyrzÄ&#x2026;dowych systemĂłw bezpieczeĹ&#x201E;stwa wykorzystujÄ&#x2026;cych technikÄ&#x2122; elektrycznÄ&#x2026; (E)/elektronicznÄ&#x2026; (E)/programowalnÄ&#x2026; elektronicznÄ&#x2026; (PE). JeĹ&#x203A;li sÄ&#x2026; uĹźyte inne techniki w jednostkach logicznych, to zaleca siÄ&#x2122; stosowanie podstawowych zasad niniejszej normy.

Niniejsza norma takĹźe dotyczy czujnikĂłw i elementĂłw koĹ&#x201E;cowych przyrzÄ&#x2026;dowych systemĂłw bezpieczeĹ&#x201E;stwa, bez wzglÄ&#x2122;du na zastosowane techniki. Jest szczegĂłlnÄ&#x2026; normÄ&#x2026; przemysĹ&#x201A;u procesowego w ramach schematu IEC 61508 i wytycza podejĹ&#x203A;cie do czynnoĹ&#x203A;ci cyklu Ĺźycia bezpieczeĹ&#x201E;stwa w celu uzyskania minimalnych standardĂłw tych czynnoĹ&#x203A;ci. To podejĹ&#x203A;cie zostaĹ&#x201A;o przyjÄ&#x2122;te przy

â&#x20AC;&#x201A;ZALECA SIÄ&#x2DC;, ABY KAĹťDA STRATEGIA BEZPIECZEĹ&#x192;STWA ROZPATRYWAĹ A SWĂ&#x201C;J INDYWIDUALNY PRZYRZÄ&#x201E;DOWY SYSTEM BEZPIECZEĹ&#x192;STWA W KONTEKĹ&#x161;CIE INNYCH SYSTEMĂ&#x201C;W ZABEZPIECZEĹ&#x192;.

PN-EN 61511-3:2009P, BezpieczeĹ&#x201E;stwo funkcjonalne â&#x20AC;&#x201C; PrzyrzÄ&#x2026;dowe systemy bezpieczeĹ&#x201E;stwa do sektora przemysĹ&#x201A;u procesowego â&#x20AC;&#x201C; CzÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; 3: Wytyczne do okreĹ&#x203A;lania poziomĂłw wymaganych nienaruszalnoĹ&#x203A;ci bezpieczeĹ&#x201E;stwa.

Norma dotyczy zastosowania przyrzÄ&#x2026;dowych systemĂłw bezpieczeĹ&#x201E;stwa w przemyĹ&#x203A;le procesowym. Zamieszczono wymaganie wykonania oceny zagroĹźeĹ&#x201E; i ryzyka procesu w celu umoĹźliwienia uzyskania specyfikacji na przyrzÄ&#x2026;dowe systemy bezpieczeĹ&#x201E;stwa. Inne systemy bezpieczeĹ&#x201E;stwa sÄ&#x2026; rozpatrywane tylko w takim zakresie, aby ich udziaĹ&#x201A; mĂłgĹ&#x201A; byÄ&#x2021; wziÄ&#x2122;ty pod uwagÄ&#x2122; przy rozpatrywaniu wymaganych wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci przyrzÄ&#x2026;dowego systemu bezpieczeĹ&#x201E;stwa. PrzyrzÄ&#x2026;dowy system bezpieczeĹ&#x201E;stwa zawiera wszystkie komponenty i podsystemy 64

zaĹ&#x201A;oĹźeniu, Ĺźe jest stosowana racjonalna i konsekwentna polityka techniczna.

W wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci sytuacji bezpieczeĹ&#x201E;stwo jest najlepiej osiÄ&#x2026;gane przez proces projektowania nieodĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznie nastawiony na bezpieczeĹ&#x201E;stwo. JeĹ&#x203A;li jest konieczne, moĹźe to byÄ&#x2021; poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone z systemem lub systemami zabezpieczajÄ&#x2026;cymi w celu osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;cia zidentyfikowanego ryzyka resztkowego. Systemy zabezpieczajÄ&#x2026;ce mogÄ&#x2026; wykorzystywaÄ&#x2021; róşne techniki (chemicznÄ&#x2026;, mechanicznÄ&#x2026;, hydraulicznÄ&#x2026;, elektrycznÄ&#x2026;, elektronicznÄ&#x2026;, elektronicznÄ&#x2026; programowalnÄ&#x2026;). Zaleca siÄ&#x2122;, aby kaĹźda strategia bezpieczeĹ&#x201E;stwa rozpatrywaĹ&#x201A;a swĂłj indywidualny przyrzÄ&#x2026;dowy system bezpieczeĹ&#x201E;stwa w kontekĹ&#x203A;cie innych systemĂłw zabezpieczeĹ&#x201E;. Aby uĹ&#x201A;atwiÄ&#x2021; takie podejĹ&#x203A;cie, w normie sformuĹ&#x201A;owano wymagania, aby: â&#x20AC;˘ zostaĹ&#x201A;a wykonana ocena zagroĹźeĹ&#x201E; i ryzyka w celu zidentyfikowania

caĹ&#x201A;kowitych wymagaĹ&#x201E; bezpieczeĹ&#x201E;stwa, â&#x20AC;˘ zostaĹ&#x201A;o wykonane przypisanie wymagaĹ&#x201E; bezpieczeĹ&#x201E;stwa do przyrzÄ&#x2026;dowego(-ych) systemu(-Ăłw) bezpieczeĹ&#x201E;stwa, â&#x20AC;˘ dziaĹ&#x201A;ano w ramach schematu, ktĂłry moĹźe byÄ&#x2021; stosowany do wszystkich metod przyrzÄ&#x2026;dowych uzyskiwania bezpieczeĹ&#x201E;stwa funkcjonalnego, â&#x20AC;˘ uszczegĂłĹ&#x201A;awiono zastosowanie okreĹ&#x203A;lonych czynnoĹ&#x203A;ci, np. zarzÄ&#x2026;dzanie bezpieczeĹ&#x201E;stwem, ktĂłre mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; zastosowane do wszystkich metod osiÄ&#x2026;gania bezpieczeĹ&#x201E;stwa funkcjonalnego.

W normie podano wytyczne do okreĹ&#x203A;lania wymaganego poziomu nienaruszalnoĹ&#x203A;ci bezpieczeĹ&#x201E;stwa SIL w ramach analizy zagroĹźeĹ&#x201E; i ryzyka.

Zamieszczono informacje ogĂłlne o metodach stosowanych w tym zakresie, jednak dostarczone informacje nie sÄ&#x2026; wystarczajÄ&#x2026;co szczegĂłĹ&#x201A;owe, aby wdroĹźyÄ&#x2021; jakiekolwiek z tych podejĹ&#x203A;Ä&#x2021;.

ZaĹ&#x201A;Ä&#x2026;czniki do niniejszej normy dotyczÄ&#x2026; nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;cych spraw: â&#x20AC;˘ koncepcji ryzyka tolerowanego i ALARP, â&#x20AC;˘ metody pĂłĹ&#x201A;iloĹ&#x203A;ciowej stosowanej do okreĹ&#x203A;lenia wymaganego SIL, â&#x20AC;˘ metody macierzy bezpieczeĹ&#x201E;stwa do okreĹ&#x203A;lenia wymaganego SIL, â&#x20AC;˘ metody stosujÄ&#x2026;cej podejĹ&#x203A;cie pĂłĹ&#x201A;jakoĹ&#x203A;ciowego grafu ryzyka do okreĹ&#x203A;lenia wymaganego SIL, â&#x20AC;˘ metody stosujÄ&#x2026;cej podejĹ&#x203A;cie jakoĹ&#x203A;ciowego grafu do okreĹ&#x203A;lenia wymaganego SIL, â&#x20AC;˘ metody stosujÄ&#x2026;cej podejĹ&#x203A;cie analizy warstwy zabezpieczenia (LOPA) do okreĹ&#x203A;lenia wymaganego SIL. Termin stabilnoĹ&#x203A;ci â&#x20AC;&#x201C; 2015 r.

NaleĹźy zaznaczyÄ&#x2021;, Ĺźe pakiet norm IEC 61511 jest juĹź znowelizowany i nowe wydanie oczekuje na edycjÄ&#x2122;.

WÂ kolejnym, wrzeĹ&#x203A;niowym numerze â&#x20AC;&#x17E;Automatykiâ&#x20AC;? przybliĹźymy PaĹ&#x201E;stwu temat norm sektorowych dla energetyki jÄ&#x2026;drowej, kolejnictwa oraz urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; medycznych.

&

3 1 "

1

AUTOMATYKA

RYNEK

Zero-Stacking

HIM

3 " *C % O montowane w poziomie *C 1 O w temperaturze nawet Â&#x2020;D: Â&#x2021;

) 2 ? / @ 1

= 1 2 3 1 2=3 " 1 3 2 1 @ 1 ) " 2= 3 1 2

"

Wbudowany port Ethernet Ten standardowy element 1 @ @ 1

% 3 % 1C * 2= 3 E 1 " 7 *

8 T

' ( )*

Safe Torque-Off

# B* 1

3 " 1 @ % O 1 " 1

3 % 2 3 @ " % $ 3 2 * * 1

Wbudowane zabezpieczenie 2

1 1 @

przemiennika PowerFlex 525

POWERFLEX 525 â&#x20AC;&#x201C; NOWA GENERACJA KOMPAKTOWYCH PRZEMIENNIKĂ&#x201C;W

& > "1

Uniwersalny i ekonomiczny przemiennik Allen-Bradley PowerFlex 525 stanowi po C 3 @ 2 z zakresu sterowania silnika, " " 2 4 * 3 3= E

1 ) " 2 3 % 3 3 L>

J

eszcze wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; wszechstronnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; przemiennika PowerFlex 525 zapewnia nowa formuĹ&#x201A;a. DziÄ&#x2122;ki moduĹ&#x201A;owej budowie jest wyposaĹźony w innowacyjny, demontowalny moduĹ&#x201A; sterowania, umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy jednoczesne instalowanie i konďŹ gurowanie, co pozwala zwiÄ&#x2122;kszyÄ&#x2021; produktywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;.

Charakterystyka przemiennikĂłw PowerFlex 525: â&#x20AC;˘ zakres mocy 0,4â&#x20AC;&#x201C;22Â kW/0,5â&#x20AC;&#x201C;30Â KM przy 380/480 V;Â uniwersalny zakres napiÄ&#x2122;cia: 100â&#x20AC;&#x201C;600 V, â&#x20AC;˘ moduĹ&#x201A;owa budowa,

â&#x20AC;˘ wbudowany port EtherNet/IP, umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy bezproblemowÄ&#x2026; integracjÄ&#x2122; ze Ĺ&#x203A;rodowiskiem Logix i sieciami EtherNet/IP, â&#x20AC;˘ opcjonalna karta z podwĂłjnym portem EtherNet/IP, dajÄ&#x2026;ca wiÄ&#x2122;ksze moĹźliwoĹ&#x203A;ci komunikacji, â&#x20AC;˘ standardowy interfejs USB, umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy Ĺ&#x201A;atwe programowanie przy uĹźyciu intuicyjnego oprogramowania, â&#x20AC;˘ dynamiczny moduĹ&#x201A; interfejsu HIM z monitorem LCD, umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy pracÄ&#x2122; w jednym z wielu dostÄ&#x2122;pnych jÄ&#x2122;zykĂłw.

ZarĂłwno instalacja, jak i konďŹ guracja przemiennika PowerFlex 525 jest szybka i Ĺ&#x201A;atwa dziÄ&#x2122;ki jego innowacyjnym wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ciom i opracowanym przez Rockwell Automation narzÄ&#x2122;dziom programowym. Przemiennik wyposaĹźony jest w opcjÄ&#x2122; bezpiecznego wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia momentu Safe Torque-Off.

ROCKWELL AUTOMATION Sp. z o.o. > 99 b9 M: D:: .

1 3 1 Â > "1 > 111> "1

>

/ 1 % 1 31 =" 3

" 1 EO

7-8/2015

P R O M O C J A

65

RYNEK

MILOWY KROK W STRONÄ&#x2DC; IOT/INDUSTRY 4.0

Z HMI/SCADA WEBACCESS W 100 proc. webowy, oparty na architekturze chmury, WebAccess urzeczywistnia " 2= ) + * 1 3 3C 3 3% 1

systemem sterowania. Jeszcze * * 3=

" % " 3 1

* 2= 3 / T 4 2 " 3

= 3 3 * @ " 1 " 1> Igor Wojtkiewicz

W

spĂłĹ&#x201A;czeĹ&#x203A;nie coraz wiÄ&#x2122;cej wdroĹźeĹ&#x201E; wymaga kompleksowej wymiany danych na wielu poziomach, chociaĹźby miÄ&#x2122;dzy urzÄ&#x2026;dzeniami lub poszczegĂłlnymi uĹźytkownikami (technologami, operatorami, dziaĹ&#x201A;em biznesowym).

DziÄ&#x2122;ki koncepcji chmury moĹźliwy jest dostÄ&#x2122;p dla kaĹźdego z nich. W peĹ&#x201A;ni webowy system HMI/SCADA firmy Advan-

66

tech, WebAccess, pozwala na dostÄ&#x2122;p do kaĹźdego z nich nawet z poziomu przeglÄ&#x2026;darki internetowej.

KaĹźdy uĹźytkownik ma oczywiĹ&#x203A;cie swĂłj poziom uprawnieĹ&#x201E; i przypisane panele, a wiÄ&#x2122;c ekran wyĹ&#x203A;wietlany u operatora bÄ&#x2122;dzie inny niĹź u technologa. W tak uzaleĹźnionej od sieci aplikacji konieczne jest zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeĹ&#x201E;stwa.

Ochrona przed nieuprawnionÄ&#x2026; ingerencjÄ&#x2026; z zewnÄ&#x2026;trz gwarantowana jest przez wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2122; Advantecha z ICSCERT (Industrial Control Systems Cyber Emergency Response Team) oraz ICSA (International Computer Systems Association). RĂłwnieĹź awarie sprzÄ&#x2122;towe nie sÄ&#x2026; straszne WebAccessowi â&#x20AC;&#x201C; moĹźliwe jest stworzenie w peĹ&#x201A;ni redundantnego ukĹ&#x201A;adu (z redundantnym serwerem, portami oraz urzÄ&#x2026;dzeniami).

Poza typowym systemem SCADA WebAccess ma wbudowany Dashboard oparty na HTML5, ktĂłry pozwala na analizÄ&#x2122; danych i uĹ&#x201A;atwia podejmowanie decyzji odnoĹ&#x203A;nie procesu np. przez kierownictwo. Tak jak wszystP R O M O C J A

kie funkcjonalnoĹ&#x203A;ci WebAccessa, jest on dostÄ&#x2122;pny nawet przez urzÄ&#x2026;dzenia mobilne. DziÄ&#x2122;ki wbudowanym widgetom (i moĹźliwoĹ&#x203A;ci tworzenia wĹ&#x201A;asnych) zaprojektowanie tej najbardziej zewnÄ&#x2122;trznej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci systemu jest wyjÄ&#x2026;tkowo proste. DziÄ&#x2122;ki Ĺ&#x201A;atwo konfigurowalnym harmonogramom moĹźna np. dostosowaÄ&#x2021; cykl produkcji do dni wolnych od pracy.

WiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; programĂłw typu SCADA innych producentĂłw wymaga dokupywania dodatkowych pakietĂłw licencyjnych w celu rozszerzenia funkcjonalnoĹ&#x203A;ci. Nie WebAccess. JuĹź w standardzie posiada np. ponad 200 driverĂłw komunikacyjnych, a wiÄ&#x2122;c bez problemu moĹźna poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; siÄ&#x2122; przykĹ&#x201A;adowo ze sterownikami Siemens, Beckhoff czy Allen Bradley (i wieloma innymi, nawet tymi niszowymi). AMS â&#x20AC;&#x201C; Alarm Management System â&#x20AC;&#x201C; pozwala na kompleksowe tworzenie i zarzÄ&#x2026;dzanie caĹ&#x201A;ymi grupami alarmĂłw oraz informowanie o takich stanach (na panelu operatorskim, za pomocÄ&#x2026; SMS-a lub e-maila).

Baza danych pracujÄ&#x2026;ca w czasie rzeAUTOMATYKA

Fot. Elmark Automatyka

RYNEK czywistym, poza typowymi zastosowaniami (archiwizacja, wyĹ&#x203A;wietlanie trendĂłw), umoĹźliwia rĂłwnieĹź tworzenie raportĂłw Excel (np. co godzinÄ&#x2122;/ dzieĹ&#x201E;/tydzieĹ&#x201E;) oraz wymianÄ&#x2122; z innymi systemami bazodanowymi (SQL, OPC, Oracle, MS Access, MySQL). DziÄ&#x2122;ki moĹźliwoĹ&#x203A;ci przesyĹ&#x201A;ania informacji do systemĂłw zarzÄ&#x2026;dzania MES/ERP, za pomocÄ&#x2026; np. OPC UA/DA lub BACnet, WebAccess moĹźe byÄ&#x2021; poĹ&#x203A;rednikiem miÄ&#x2122;dzy aplikacjami biznesowymi a typowymi protokoĹ&#x201A;ami przemysĹ&#x201A;owymi.

Dla integratorĂłw bardzo waĹźna jest Ĺ&#x201A;atwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; projektowania kolejnych paneli HMI â&#x20AC;&#x201C; WebAccess ma bardzo duĹźÄ&#x2026; bibliotekÄ&#x2122; gotowych widgetĂłw (kontrolki, wizualizacje trendĂłw, mapy, alarmy itd.) oraz moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; dodawania wĹ&#x201A;asnych. Co wiÄ&#x2122;cej, moĹźliwa jest rĂłwnieĹź integracja ze sprzÄ&#x2122;tem audioâ&#x20AC;&#x201C;wideo. Wtedy obraz z kamery moĹźe byÄ&#x2021; wyĹ&#x203A;wietlany bezpoĹ&#x203A;rednio na panelu operatorskim. Bardzo interesujÄ&#x2026;ce jest teĹź wspieranie Google Maps i lokalizacji GPS â&#x20AC;&#x201C; pozwala to np. na umieszczenie

w panelu mapy i Ĺ&#x203A;ledzenie na niej samochodu z nadajnikiem. ZaĹ&#x201A;Ä&#x2026;czanie skryptĂłw do paneli daje moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; stosowania zaawansowanych aplikacji lub nawet prostego sterowania. DziÄ&#x2122;ki grafice wektorowej w WebAccessie obraz jest wyĹ&#x203A;wietlany poprawnie niezaleĹźnie od wymiarĂłw ekranu. Wcale nie tak powszechna wĹ&#x203A;rĂłd oprogramowania SCADA jest teĹź obsĹ&#x201A;uga multitouch przez panele, oferowana oczywiĹ&#x203A;cie przez WebAccess.

Jak widaÄ&#x2021;, WebAccess stanowi nowÄ&#x2026; jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w systemach HMI/SCADA. Olbrzymia funkcjonalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; przy zaskakujÄ&#x2026;co umiarkowanej cenie oraz peĹ&#x201A;na skalowalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pozwalajÄ&#x2026; na szerokie stosowanie: od maĹ&#x201A;ych zakĹ&#x201A;adowych instalacji, aş do zarzÄ&#x2026;dzania zespoĹ&#x201A;ami fabryk. InspirujÄ&#x2026;ce mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; istniejÄ&#x2026;ce juĹź wdroĹźenia (ponad 20 000 na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie), zarĂłwno typowo przemysĹ&#x201A;owe, w petrochemii lub oczyszczalniach Ĺ&#x203A;ciekĂłw, jak i w automatyce budynkowej (BMS). PrzykĹ&#x201A;adowe aplikacje opisane sÄ&#x2026; na stronie producenta. WiÄ&#x2122;cej informacji moĹźna uzyskaÄ&#x2021; u polskiego dystrybutora, firmy Elmark Automatyka.

Igor Wojtkiewicz ELMARK AUTOMATYKA Sp. z o.o. > 8 1 3 DM4 :<.:D< 6 3 1 .6

> 99 DDb DH bD4 ) 99 DDb DH bM e-mail: elmark@elmark.com.pl www.elmark.com.pl

R E K L A M A

7-8/2015

67

RYNEK

RFID POD NACISKIEM BEZPIECZEĹ&#x192;STWO I NIEZAWODNOĹ&#x161;Ä&#x2020;

& - 31

2C * 2=

3 2 B" 2 " " 2 4 2 3 1 *=

3 > 5 1 3

1 & - C EO

1 " E 1 " 1 3 @ 1 EO * 3 1

1 " * 1 3

" >

68

W

ysoka temperatura otoczenia, do 140 °C, wilgotnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i ciĹ&#x203A;nienie wpĹ&#x201A;ywajÄ&#x2026; niekorzystnie na komponenty elektroniczne. Autoklawy to jedne z najbardziej wymagajÄ&#x2026;cych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; w branĹźy przemysĹ&#x201A;owej i spoĹźywczej: bardzo sprawnie gotujÄ&#x2026; ĹźywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; lub pasze, jednoczeĹ&#x203A;nie konserwujÄ&#x2026;c zapakowanÄ&#x2026; zawartoĹ&#x203A;Ä&#x2021;. Jedynie spĂłjny system Ĺ&#x203A;ledzenia, dostarczajÄ&#x2026;cy informacji o kaĹźdym etapie obrĂłbki, umoĹźliwia uĹźytkownikom peĹ&#x201A;nÄ&#x2026; jego integracjÄ&#x2122; w Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cuchu produkcyjnym.

Aby uzyskaÄ&#x2021; dokĹ&#x201A;adne informacje o lokalizacji kaĹźdego poĹ&#x203A;redniego czy finalnego produktu w kaĹźdym momencie â&#x20AC;&#x201C; co umoĹźliwia uruchomienie odpowiednich etapĂłw â&#x20AC;&#x201C; uĹźytkownicy P R O M O C J A

posĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; czasami konwencjonalnymi optycznymi metodami identyfikacji, takimi jak kody kreskowe czy kody Data Matrix. Oba systemy umoĹźliwiajÄ&#x2026; identyfikowanie partii miÄ&#x2122;dzy kolejnymi etapami przetwarzania i odpowiedniÄ&#x2026; ich obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2122;. Oba te systemy majÄ&#x2026; jednak takĹźe cechy ujemne.

Po pierwsze, wydrukowane etykiety umocowane na zewnÄ&#x2026;trz mogÄ&#x2026; utraciÄ&#x2021; wartoĹ&#x203A;ci uĹźytkowe pod wpĹ&#x201A;ywem oddziaĹ&#x201A;ywania wysokiej temperatury, wilgoci czy zabrudzeĹ&#x201E;. Po drugie, ani kody kreskowe, ani kody Data Matrix nie sÄ&#x2026; w stanie dostarczyÄ&#x2021; innych informacji poza informacjami o partii. Tym samym automatyczna identyfikacja i kontrola produkcji nie sÄ&#x2026; w peĹ&#x201A;ni zintegrowane.

AUTOMATYKA

TECHNIKA

& > + "

stosowania w miejscach podatnych To wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie w tym zakresie radiowy sysna spryskiwanie) oraz odpowiednie tem identyfikacji RFID zapewnia dorozwiÄ&#x2026;zania dla systemĂłw sieciowych datkowe korzyĹ&#x203A;ci. W przeciwieĹ&#x201E;stwie do wykorzystania w szafach sterowdo konwencjonalnych systemĂłw niczych (BL20) lub bezpoĹ&#x203A;rednio identyfikacja oparta na noĹ&#x203A;nikach dana obiekcie (BL67). W ten sposĂłb ten nych dostarcza o wiele wiÄ&#x2122;cej informawszechstronny system identyfikacji umoĹźliwia uĹźytkownikom z branĹźy cji o obrabianych produktach. NoĹ&#x203A;niki EEPFROM lub FRAM (tagi), z pamiÄ&#x2122;ciÄ&#x2026; spoĹźywczej i paszowej identyfikacjÄ&#x2122; produktĂłw poĹ&#x203A;rednich i koĹ&#x201E;cowych do kilku kB, mogÄ&#x2026; np. przechowywaÄ&#x2021; unikatowe ID poszczegĂłlnych obiekw dowolnym momencie â&#x20AC;&#x201C; bez wzglÄ&#x2122;du na warunki Ĺ&#x203A;rodowiskowe. tĂłw, informacje o ostatnich etapach przetwarzania lub 3" E " & - inne dane kontro- 3 3 3 1 " 2

KOMPLETNY 1 @ 3 lne. Te dane mogÄ&#x2026; PAKIET byÄ&#x2021; odczytywane E BL ident nie tylko usprawnia poszczeautomatycznie bez zwĹ&#x201A;oki gĂłlne etapy przeczasowej i â&#x20AC;&#x201C; w zatwarzania, ale takĹźe uĹ&#x201A;atwia leĹźnoĹ&#x203A;ci od rodzaju wprowadzanie spĂłjnych koncepcji uĹźywanej pamiÄ&#x2122;ci â&#x20AC;&#x201C; aş do 10 mld razy. monitorowania, zmniejszajÄ&#x2026;c czas Kolejna przewaga identyfikatorĂłw przestojĂłw i Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czne koszty. ZamocopracujÄ&#x2026;cych na czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci radiowane na zbiornikach lub wĂłzkach wej polega na tym, Ĺźe przekazywanie noĹ&#x203A;niki danych o stopniu ochrony informacji poprzez elektromagnetyczIP68 mogÄ&#x2026; pozostawaÄ&#x2021; z przedmione fale radiowe jest zazwyczaj mniej tami przez caĹ&#x201A;y proces produkcyjny. podatne na wpĹ&#x201A;ywy Ĺ&#x203A;rodowiskowe.

Stosowne dane mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; pobierane Podczas gdy na wydrukowane etykiei pozyskiwane automatycznie przed ty mogÄ&#x2026; mieÄ&#x2021; wpĹ&#x201A;yw trudne warunki i po kaĹźdym etapie przetwarzania panujÄ&#x2026;ce w autoklawach, specjalne oraz na koĹ&#x201E;cu Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cucha produkcyjtagi RFID i odporne, mobilne czytniki nego, wiÄ&#x2122;c uĹźytkownik ma dostÄ&#x2122;p do wszechstronnego protokoĹ&#x201A;u umoĹźliwiajÄ&#x2026; wykorzystanie identyfikaprzetwarzania, weryfikujÄ&#x2026;cego caĹ&#x201A;y cji radiowej nawet w takich wymagaproces produkcyjny. W ten sposĂłb jÄ&#x2026;cych warunkach. w peĹ&#x201A;ni zautomatyzowana transmiSYSTEM sja informacji miÄ&#x2122;dzy tagami, gĹ&#x201A;owicami zapisujÄ&#x2026;cymi/czytajÄ&#x2026;cymi oraz MONITOROWANIA systemami kontroli wyĹźszego rzÄ&#x2122;du Aby speĹ&#x201A;niÄ&#x2021; wymagania specjalnych norm zharmonizowanych z rozposprawia, Ĺźe caĹ&#x201A;y proces produkcyjny rzÄ&#x2026;dzeniem unijnym 178/2002 â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;&#x17E;zajest bezpieczny i niezawodny. pewniÄ&#x2021; moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; monitorowania UĹźywajÄ&#x2026;c BL ident, moĹźna w Ĺ&#x201A;aĹźywnoĹ&#x203A;ci, pasz, zwierzÄ&#x2026;t hodowlatwy sposĂłb aktualizowaÄ&#x2021; system nych oraz wszelkich substancji przesterowania dziÄ&#x2122;ki obsĹ&#x201A;udze wielu standardowych protokoĹ&#x201A;Ăłw siecioznaczonych do dodania do şywnoĹ&#x203A;ci lub pasz, bÄ&#x2026;dĹş ktĂłre moĹźna do nich wych â&#x20AC;&#x201C; od PROFIBUS DP, DeviceNet dodaÄ&#x2021; na wszystkich etapach propo Ethernet, a takĹźe róşnych rodzadukcji, przetwarzania i dystrybucjiâ&#x20AC;? jĂłw sygnaĹ&#x201A;Ăłw, takich jak cyfrowe syoraz: â&#x20AC;&#x17E;podmioty dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;ce na tym gnaĹ&#x201A;y I/O, RS-232/422/485 czy szybkie rynku winny zastosowaÄ&#x2021; odpowiedliczniki. nie systemy i proceduryâ&#x20AC;? â&#x20AC;&#x201C; firma Turck oferuje odpowiednie komponenty do swojego systemu RFID â&#x20AC;&#x201C; BL ident.

TURCK Sp. z o.o. > 6 1 " ;;<4 I<.KbM !

Poza noĹ&#x203A;nikami danych powleczo > DD IIb IK :: nych szkĹ&#x201A;em (TW-R4-22-B128), dosto) DD IIb IK :; sowanymi do temperatury otoczenia .

 "> do 140 °C, BL ident obejmuje odporne 111> "> gĹ&#x201A;owice czytajÄ&#x2026;co-zapisujÄ&#x2026;ce (do za7-8/2015

R E K L A M A

PRZEWAGA RFID

69

RYNEK

POLSKA JAKOĹ&#x161;Ä&#x2020; NA Ĺ&#x161;WIATOWYM POZIOMIE 2 3 " 4 @ X , 3 Y % 1 C3 2C 1 @ 3

" * 3 2 2> & 6. ( " 3

4 @ C B " 1

1 4 " 3 2C * = C* * "

1 1 % 3

3

E >

M

arka SEW gwarantuje Ĺ&#x203A;wiatowÄ&#x2026; jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; systemĂłw napÄ&#x2122;dowych zastosowanych w wielu gaĹ&#x201A;Ä&#x2122;ziach przemysĹ&#x201A;u. W firmie SEW-Eurodrive jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; to nie tylko doskonaĹ&#x201A;y produkt â&#x20AC;&#x201C; jej rozwiÄ&#x2026;zania i procesy oraz dodatkowe usĹ&#x201A;ugi, jak serwis i specjalistyczne szkolenia, dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026; jako caĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciowy system: oferta dostosowana do potrzeb klienta. WspĂłĹ&#x201A;praca z firmÄ&#x2026; SEW-Eurodrive zapewnia klientom kompleksowe rozwiÄ&#x2026;zanie na najwyĹźszym poziomie jakoĹ&#x203A;ciowym i jest gwarantem sukcesu.

DEFINICJA JAKOĹ&#x161;CI WEDĹ UG SEW-EURODRIVE Produkty SEW bazujÄ&#x2026; na niemieckiej technologii. JakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; dla SEW to przejĹ&#x203A;cie o krok dalej â&#x20AC;&#x201C; to tworzenie 70

i wdraĹźanie niestandardowych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; napÄ&#x2122;dowych, ktĂłre konfigurowane sÄ&#x2026; pod indywidualne aplikacje klientĂłw.

To wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie SEW-Eurodrive Polska daje przestrzeĹ&#x201E; do rozwoju oraz budowania zespoĹ&#x201A;Ăłw do tzw. zadaĹ&#x201E; specjalnych, ktĂłre odpowiedzialne sÄ&#x2026; za projekty u wiodÄ&#x2026;cych producentĂłw branĹźy automotive na WÄ&#x2122;grzech (Audi) oraz w Wielkiej Brytanii (Jaguar).

JakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; to takĹźe ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;a i nieprzerwana uwaga i wzajemna komunikacja na kaĹźdym szczeblu zarzÄ&#x2026;dzania oraz procesu dziaĹ&#x201A;ania â&#x20AC;&#x201C; to wypracowana dzieĹ&#x201E; po dniu Ĺ&#x203A;wiadomoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, Ĺźe jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; tworzy kaĹźdy pracownik.

Nagroda JakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; Roku w kategorii UsĹ&#x201A;uga jest wyróşnieniem dla pracownikĂłw firmy SEW-Eurodrive za konkretne dziaĹ&#x201A;ania na najwyĹźszym poziomie, ktĂłre dostosowane zostaĹ&#x201A;y do potrzeb klienta.

o nowe moĹźliwoĹ&#x203A;ci â&#x20AC;&#x201C; powstaĹ&#x201A; profesjonalny serwis wielkogabarytowych przekĹ&#x201A;adni przemysĹ&#x201A;owych.

Wielotygodniowa praca zespoĹ&#x201A;u projektowego zaowocowaĹ&#x201A;a przemyĹ&#x203A;lanÄ&#x2026; organizacjÄ&#x2026; i strukturÄ&#x2026; powierzchni magazynowej, montowni oraz zĹ&#x201A;oĹźonej infrastruktury serwisowej. Ĺ&#x161;cisĹ&#x201A;a wspĂłĹ&#x201A;praca zespoĹ&#x201A;u sterujÄ&#x2026;cego projektem wraz z zespoĹ&#x201A;em roboczym pozwoliĹ&#x201A;a na uzyskanie peĹ&#x201A;nej kontroli i koordynacji przepĹ&#x201A;ywu materiaĹ&#x201A;Ăłw oraz organizacji pracy.

Rok 2015 to czas na optymalizacjÄ&#x2122; i wdroĹźenie nowych procesĂłw. Teraz priorytetem jest wzajemna komunikacja, aby optymalnie usystematyzowaÄ&#x2021; i dopracowaÄ&#x2021; wprowadzone zmiany.

Podniesienie efektywnoĹ&#x203A;ci realizowane jest z zachowaniem najwyĹźszych standardĂłw i zasad bezpieczeĹ&#x201E;stwa BHP.

MYĹ&#x161;LENIE INNOWACYJNOĹ&#x161;CIÄ&#x201E;

SpoĹ&#x201A;eczna odpowiedzialnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; biznesu to dla firmy SEW-Eurodrive wyznacznik dojrzaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci biznesowej, dlatego tworzone sÄ&#x2026; obszary wspĂłĹ&#x201A;pracy pomiÄ&#x2122;dzy naukÄ&#x2026; i przemysĹ&#x201A;em.

SEW-Eurodrive wspiera techniczne uczelnie wyşsze w zakresie infrastruktury dydaktycznej oraz oferty szkolenio-

Rok 2014 byĹ&#x201A; czasem istotnych zmian i duĹźych inwestycji w firmie SEW-Eurodrive Polska. Rozbudowana zostaĹ&#x201A;a siedziba firmy oraz zakĹ&#x201A;ad montaĹźowy i serwisowy. Nowoczesna infrastruktura pozwoliĹ&#x201A;a na rozwiniÄ&#x2122;cie oferty P R O M O C J A

Ĺ Ä&#x201E;CZENIE NAUKI I PRZEMYSĹ U

AUTOMATYKA

& > 6. (

RYNEK wej dotyczÄ&#x2026;cej wspĂłĹ&#x201A;czesnej techniki napÄ&#x2122;dowej.

Jako lider w projektowaniu, produkcji i montaĹźu moduĹ&#x201A;owych systemĂłw napÄ&#x2122;dowych firma tworzy na uczelniach stanowiska dydaktyczne wyposaĹźone w urzÄ&#x2026;dzenia napÄ&#x2122;dowe SEW â&#x20AC;&#x201C; te same, ktĂłre wspĂłĹ&#x201A;czeĹ&#x203A;nie instalowane sÄ&#x2026; w nowoczesnych zakĹ&#x201A;adach produkcyjnych.

Celem jest, aby inĹźynier po zakoĹ&#x201E;czeniu studiĂłw byĹ&#x201A; praktykiem gotowym do realizacji wyznaczonych przez pracodawcÄ&#x2122; zadaĹ&#x201E;. Tylko poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie wiedzy pozyskanej na studiach z praktykÄ&#x2026; jest gwarantem sukcesu zawodowego. Z tego wzglÄ&#x2122;du w strategii rozwoju SEW-Eurodrive uwzglÄ&#x2122;dnione zostaĹ&#x201A;y inwestycje w zasoby ludzkie, ktĂłre w dĹ&#x201A;uĹźszym okresie cza-

su majÄ&#x2026; znaczÄ&#x2026;cy wpĹ&#x201A;yw na efektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; firmy i jej innowacyjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;.

TYTUĹ JAKOĹ&#x161;Ä&#x2020; ROKU PO RAZ DRUGI Jako lidera techniki napÄ&#x2122;dowej firmÄ&#x2122; SEW-Eurodrive cechuje dynamika i ruch. To do niej naleĹźy wyznaczanie kierunku zmian i poszukiwanie nowych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;.

To zarĂłwno przywilej, jak i obowiÄ&#x2026;zek, aby â&#x20AC;&#x17E;podnosiÄ&#x2021; poprzeczkÄ&#x2122;â&#x20AC;? w standardach dziaĹ&#x201A;ania.

Przyznanie nagrody JakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; Roku jest potwierdzeniem, Ĺźe SEW idzie w dobrym kierunku na drodze pod nazwÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x17E;JakoĹ&#x203A;Ä&#x2021;â&#x20AC;?. Tak teĹź firma chce byÄ&#x2021; postrzegana przez swoich kontrahentĂłw.

SEW-EURODRIVE Polska Sp. z o.o. > + 3 <4 H9.<;K Z Q > I9 9Hb :: :: 111> 1. ( > .

1Â 1. ( > R E K L A M A

RYNEK

EGP

â&#x20AC;&#x201C; NAJBARDZIEJ KOMPAKTOWY CHWYTAK ELEKTRYCZNY Mechatronika to dziedzina, 1 " 2 ?$8# 2 1 C 4

2C 3 "C * = " 1> Mechatroniczne systemy chwy 2C C " 3 3 " 2C 1 1 3 >

D

ziÄ&#x2122;ki poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu wieloletniego doĹ&#x203A;wiadczenia w pneumatyce z pionierskimi sukcesami w mechatronice firma SCHUNK oferuje skuteczne, wydajne i niezawodne rozwiÄ&#x2026;zania dla niemal kaĹź-

Alternatywa F 4 4 3 %" > / 3 *C % O 1 % 3 E 2 "

1

1 3 1 2C > Inteligencja â&#x20AC;&#x201C; Solidne i niezawodne " ?$8# 1 1 " 3 2C 2

" 4 " 2 " 3 EO ) " 1 EO> + ,/ F * 2

1 ?$8# 3 2C C " C>

dego zadania, a alternatywa, inteligencja i elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; tworzÄ&#x2026; unikalny, wysokiej jakoĹ&#x203A;ci system moduĹ&#x201A;owy.

KOMPATYBILNY I WYDAJNY Mechatroniczne systemy chwytajÄ&#x2026;ce sÄ&#x2026; kompatybilne z uĹźywanymi czujnikami i sterowane cyfrowo. Ĺ atwy w obsĹ&#x201A;udze, lekki i elastyczny, elektryczny chwytak do maĹ&#x201A;ych elementĂłw EGP, koncentruje siÄ&#x2122; na tym, co najwaĹźniejsze: wysoce kompaktowa wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; dla dynamiki procesĂłw, a w przenoszeniu delikatnych komponentĂłw â&#x20AC;&#x201C; regula-

Chwytak EGP-S w aplikacji 3 "'

72

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

RYNEK

EGP

EGP-SPEED

WielkoĹ&#x203A;Ä&#x2021;

25/40/50

25

Skok na palec

3/6/8Â mm

3Â mm

SiĹ&#x201A;a zacisku

38/140/215 N

7Â N

CiÄ&#x2122;Ĺźar przenoszonego przedmiotu

0,19/0,7/1,05Â kg

0,035 kg

Masa

0,11/0,32/0,51Â kg

0,10Â kg

Czas zamkniÄ&#x2122;cia

0,09/0,22/0,24Â s

0,03Â s

Tab. Podstawowe dane techniczne chwytakĂłw elektrycznych EGP i EGP-Speed

BUDOWA CHWYTAKA EGP

cja siĹ&#x201A;y zacisku. DziÄ&#x2122;ki Ĺ&#x201A;atwej kontroli chwytaka EGP przez wejĹ&#x203A;cia cyfrowe konwersja systemu z pneumatycznych na elektryczne moduĹ&#x201A;y chwytakowe odbywa siÄ&#x2122; bez utraty siĹ&#x201A;y zacisku.

STOSUNEK SKOKU DO CZASU ZAMKNIÄ&#x2DC;CIA Mechatroniczny chwytak do maĹ&#x201A;ych komponentĂłw EGP-S (wersja szybka) firmy SCHUNK jest najmniejszym chwytakiem elektrycznym ze zintegrowanÄ&#x2026; elektronikÄ&#x2026; na rynku, ma takĹźe najlepszy stosunek skoku do czasu zamkniÄ&#x2122;cia. Przy maksymalnym skoku 3 mm czas zamkniÄ&#x2122;cia palcĂłw to tylko 0,03 s, co daje optymalne warunki do minimalizacji czasu cyklu. MaĹ&#x201A;y, mocny chwytak, waĹźÄ&#x2026;cy zaledwie 100 g, z siĹ&#x201A;Ä&#x2026; zacisku 7 N, idealnie nadaje siÄ&#x2122; do szybkiego przenoszenia przedmiotĂłw o masie do 35 g. Bezszczotkowe, a wiÄ&#x2122;c nie zuĹźywajÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; i bezobsĹ&#x201A;ugowe serwonapÄ&#x2122;dy oraz potÄ&#x2122;Ĺźne prowadnice krzyĹźowe gwarantujÄ&#x2026; wysoki poziom wydajnoĹ&#x203A;ci i czyniÄ&#x2026; chwytak EGP-S ekspertem dla wymagaĹ&#x201E; aplikacji pick&place. W celu zwiÄ&#x2122;kszenia dynamiki i efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej obudowa chwytaka zbudowana jest z wysokiej jakoĹ&#x203A;ci aluminium. Dodatkowo z jego konstrukcji wyeliminowano wszelkie zbÄ&#x2122;dne materiaĹ&#x201A;y, a elektronika zostaĹ&#x201A;a wbudowana wewnÄ&#x2026;trz, aby zaoszczÄ&#x2122;dziÄ&#x2021; miejsce. Chwytak EGP-S ma stopieĹ&#x201E; ochrony IP30 i doskonale wpasowuje siÄ&#x2122; w program automatyki moduĹ&#x201A;owej firmy SCHUNK.

& > ?$8#

PODSUMOWANIE ZALET EGP-S Chwytak do maĹ&#x201A;ych komponentĂłw EGP-S jest najmniejszym chwytakiem elektrycznym ze zintegrowanÄ&#x2026; elektronikÄ&#x2026; na rynku. Przy maksymalnym 7-8/2015

3 3=" % 3 1

mechanizm 3 "

prowadnice " 3 @ 1

elektroniczna jednostka kontrolna

=

skoku 3 mm czas zamkniÄ&#x2122;cia palcĂłw wynosi jedynie 0,03 s. Masa â&#x20AC;&#x201C; zaledwie 100 g â&#x20AC;&#x201C; i siĹ&#x201A;a zacisku 7 N sprawiajÄ&#x2026;, Ĺźe chwytak idealnie nadaje siÄ&#x2122; do szybkiego przenoszenia przedmiotĂłw o masie do 35 g.

SCHUNK INTEC Sp. z o.o. > 1 " I: :<.<:: 3 > 99 D9M 9< ::4 ) 99 D9M 9< 9< . ) Â > "> 111> > ">

73

RYNEK

JAK DOBRAÄ&#x2020; ZASILACZ DO OPRAWY LED? Umieszczenie oznaczenia CE na oprawach LED wymaga

" " 1 * L E % 3 3 L 1 4 " % E " * 3 2 G / J4 ?

3 " 2 " > " 1 3C 1 3 " " 2 " 2C 3 " 1

4

1 1 EO = " 1 1 2 9::HT;9<T6 1 "

2 3* E > 0 1 2 ,

0 0

Z

asilacz jest bardzo istotnym elementem kaĹźdej oprawy LED, poniewaĹź determinuje gĹ&#x201A;Ăłwne wymagania odnoĹ&#x203A;nie wspomnianych wyĹźej norm i dyrektyw. Dlatego dobĂłr zasilaczy LED ma tak ogromny wpĹ&#x201A;yw na ogĂłlnÄ&#x2026; wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; oprawy, a takĹźe na pozytywny wynik procesu certyfikacji. Producent opraw odpowiedzialny jest za wybĂłr wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwego zasilacza, ktĂłry powinien mieÄ&#x2021; odpowiednie raporty i certyfikaty.

Rysunek 1 przedstawia elementy skĹ&#x201A;adowe oznaczenia CE dla zasilacza LED lub osprzÄ&#x2122;tu sterujÄ&#x2026;cego. Normy dotyczÄ&#x2026;ce bezpieczeĹ&#x201E;stwa â&#x20AC;&#x201C; EMC i RoHS â&#x20AC;&#x201C; byĹ&#x201A;y szeroko omawiane w poprzednich latach, natomiast dopiero od niedawna dla produktĂłw wprowadzanych na rynek wymĂłg odnoĹ&#x203A;nie ekoprojektu jest obowiÄ&#x2026;zkowy, niezaleĹźnie od miejsca ich zainstalowania.

WÂ niniejszym artykule zostaĹ&#x201A;y przedstawione niezbÄ&#x2122;dne czynniki, ktĂłre

sÄ&#x2026; kluczem do zdobycia oznaczenia CE dla opraw produkowanych na rynek europejski z wykorzystaniem zasilaczy LED lub osprzÄ&#x2122;tu sterujÄ&#x2026;cego.

DYREKTYWA NISKONAPIÄ&#x2DC;CIOWA (LVD) JAKO WYMAGANIA BEZPIECZEĹ&#x192;STWA Obecna dyrektywa LVD bazuje na dyrektywie 2006/95/EC i bÄ&#x2122;dzie zastÄ&#x2026;piona przez dyrektywÄ&#x2122; 2014/35/ EU od 20 czerwca 2016 r. Nowa dyrektywa ma jednoznacznie okreĹ&#x203A;liÄ&#x2021; funkcjÄ&#x2122; i odpowiedzialnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; kaĹźdej ze stron, ktĂłra wprowadza urzÄ&#x2026;dzenia elektryczne na rynek.

Zasilacz wykorzystywany w oprawie LED powinien speĹ&#x201A;niaÄ&#x2021; wymagania normy PN-EN 61347-1 jako normy dotyczÄ&#x2026;cej wymagaĹ&#x201E; ogĂłlnych i bezpieczeĹ&#x201E;stwa urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; do lamp oraz wymagania normy PN-EN 61347-2-13,

Rys. 1. 6 *

3

3 7 - 3C 3 L 2C

74

P R O M O C J A

AUTOMATYKA

RYNEK

Zaburzenia elektromagnetyczne (EMI)

PodatnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; elektromagnrtyczna (EMS)

KOMPATYBILNOĹ&#x161;Ä&#x2020; ELEKTROMAGNETYCZNA (EMC) Norma Zakres PN-EN 55015 przewodzenie/emisja promieniowania PN-EN 61000-3-2 harmoniczne prÄ&#x2026;du PN-EN 61000-3-3 napiÄ&#x2122;cie migotania PN-EN 61547 PN-EN 61000-4-2 odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na wyĹ&#x201A;adowania elektrostatyczne PN-EN 61000-4-3 podatnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na pole radiowe PN-EN 61000-4-4 odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na elektryczne stany przejĹ&#x203A;ciowe PN-EN 61000-4-5 odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na udary PN-EN 61000-4-6 odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na zaburzenia przewodzone PN-EN 61000-4-8 odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na pole magnetyczne PN-EN 61000-4-11 odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na zaniki napiÄ&#x2122;cia

! # 6 " 3 3 3 1 1 " 1 /

3= E1 1 *

podajÄ&#x2026;cej wymagania bezpieczeĹ&#x201E;stwo dla urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; sterujÄ&#x2026;cych.

Obecna norma PN-EN 613471:2010+A1:2011 bÄ&#x2122;dzie obowiÄ&#x2026;zywaÄ&#x2021; do 1 stycznia 2016 r. Później zastÄ&#x2026;pi jÄ&#x2026; norma PN-EN 61347-1:2010+A1: 2011+A2: 2013, ktĂłra bÄ&#x2122;dzie obowiÄ&#x2026;zywaÄ&#x2021; dla wszystkich istniejÄ&#x2026;cych i nowych produktĂłw. Norma PN-EN 61347-2-13:2008 dotyczÄ&#x2026;ca urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; sterujÄ&#x2026;cych do moduĹ&#x201A;Ăłw LED zostaĹ&#x201A;a 2 kwietnia 2015 r. zastÄ&#x2026;piona przez Polski Komitet Normalizacyjny normÄ&#x2026; PN-EN 61347-2-13:2015-04 (Komisja Europejska dopuszcza stosowanie normy EN 61347-2-13:2006 do 8 paĹşdziernika 2017 r., przy czym zaleca siÄ&#x2122;, aby urzÄ&#x2026;dzenia zasilajÄ&#x2026;ce do moduĹ&#x201A;Ăłw LED speĹ&#x201A;niaĹ&#x201A;y wymagania jak najnowszych norm).

WYMAGANIA ODNOĹ&#x161;NIE KOMPATYBILNOĹ&#x161;CI ELEKTROMAGNETYCZNEJ (EMC) Obecna dyrektywa EMC 2004/108/EC bÄ&#x2122;dzie zastÄ&#x2026;piona 20 kwietnia 2016 r. przez 2014/30/EU. Nowa dyrektywa jednoznacznie okreĹ&#x203A;la funkcjÄ&#x2122; i odpowiedzialnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; kaĹźdej ze stron, ktĂłra wprowadza urzÄ&#x2026;dzenie elektryczne na rynek.

Zasilacze LED, jako objÄ&#x2122;te dyrektywÄ&#x2026; EMC 2004/108/EC, muszÄ&#x2026; speĹ&#x201A;niaÄ&#x2021; wymagania norm dla osprzÄ&#x2122;tu oĹ&#x203A;wietleniowego przedstawione w tabeli 1. Wymagania norm dotyczÄ&#x2026;cych kompatybilnoĹ&#x203A;ci elektromagnetycznej oraz zakĹ&#x201A;ĂłceĹ&#x201E; mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; róşne dla urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; dla gospodarstw domowych i dla przemysĹ&#x201A;u, dlatego naleĹźy zadbaÄ&#x2021; o to, aby wybraÄ&#x2021; urzÄ&#x2026;dzenie speĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;ce wymagania normy odpowiedniej do danej lampy LED. 7-8/2015

Najistotniejszymi normami dla zasilaczy LED sÄ&#x2026; PN-EN 55015 dotyczÄ&#x2026;ca zaburzeĹ&#x201E; elektromagnetycznych (EMI) oraz PN-EN 61000-3-2 dotyczÄ&#x2026;ca harmonicznych prÄ&#x2026;du. JeĹ&#x203A;li oba te standardy sÄ&#x2026; speĹ&#x201A;nione, nastÄ&#x2122;pnym korkiem jest sprawdzenie czy zasilacz LED speĹ&#x201A;nia wymagania norm PN-EN 61000-3-3 dotyczÄ&#x2026;cej napiÄ&#x2122;cia migotania oraz PN-EN 61547 dotyczÄ&#x2026;cej kompatybilnoĹ&#x203A;ci elektromagnetycznej, ktĂłra obejmuje inne elementy badaĹ&#x201E;.

POZIOMY HARMONICZNYCH PRÄ&#x201E;DU W normie PN-EN 61000-3-2 podane sÄ&#x2026; dopuszczalne poziomy harmonicznych prÄ&#x2026;du dla urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; z prÄ&#x2026;dem wejĹ&#x203A;ciowym do 16 A na fazÄ&#x2122;. Dla zasilaczy LED, ktĂłrych moc wynosi poniĹźej 25 W, nie ma ograniczeĹ&#x201E; odnoĹ&#x203A;nie harmonicznych. Natomiast dla zasilaczy LED o skutecznej mocy wejĹ&#x203A;ciowej powyĹźej 25 W obowiÄ&#x2026;zujÄ&#x2026; limity przedstawione w tabeli 2.Â

ZaleĹźnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pomiÄ&#x2122;dzy wspĂłĹ&#x201A;czynnikiem harmonicznych prÄ&#x2026;du i mocÄ&#x2026; jest przedstawiona w rĂłwnaniu poniĹźej. ChociaĹź harmoniczne prÄ&#x2026;du dla zasilaczy LED o mocy poniĹźej 25 W nie sÄ&#x2026; ograniczone w normie PN-EN 610003-2, zostaĹ&#x201A;y uregulowane w dyrektywie ekoprojektu za pomocÄ&#x2026; wspĂłĹ&#x201A;czynnika mocy.

WspĂłĹ&#x201A;czynnik mocy = 2

THDi =

1 2

1 + THDi 2

I22 + I32 + I42 + ...

I1

gdzie THDi to caĹ&#x201A;kowite znieksztaĹ&#x201A;cenia harmonicznych, I1 prÄ&#x2026;d podstawowy, I2 druga harmoniczna prÄ&#x2026;du itd.

EKOPROJEKT â&#x20AC;&#x201C; WYMAGANIA Wymogi ekoprojektu 2009/125/EC dla lamp kierunkowych, lamp emitujÄ&#x2026;cych Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;o z diod oraz zwiÄ&#x2026;zanych z nimi urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; powinny byÄ&#x2021; speĹ&#x201A;niane

PRODUKTY SPEĹ NIAJÄ&#x201E;CE PRZEDSTAWIONE WYMAGANIA ,

3 8 &.H:G-J 6/.H: B / 6 1 1 1 3

" C 3 " 1 1 3 E E1 1 > 6

3 " 1 L " 1 E 2 3 2 1 1 3 ) 8 & 6/ I: 6 M: 6> % 2 " 1 H: 64 3C 3

C 3* 3 1 *

E " 2 " 1 E1 1 > 6 3 " 1 @ 2 :4H4 3 3 Â&#x2019;<:: 4 % G1 % 3 % C@ J @ 2 :4< 6> !% 1 MD 31

1 1 1 * 3 E 1 " 1 1 C 3 3 1 C 3 % " 1> 8 1 2E = C = 3 3 " ;9F<I R - G IK R -

6/J4 * 3

3

2C = E1 7 - @ " 1 * 3 " 2 * > / 6/ 2C 1 2E * 6/4 3 =" 3 @ 1 2C E

E 7 - 3 Q E1

7 - 3 1% 1 3 * 3 2C C > 3 1 2 =4 @ 1 8 & 6/ %= C 2% 3 2 3 1 3 3C 3

" 3

3 7 ->

75

RYNEK 5 6 5 6

5!6

Rys. 2. G J F 1 C 3 " 3 3

3 7 - O 1 * L4 G%J F 1 C 3 " 3 3

3 7 - O 1 *

4 G J F 3 2 " % C 3 1

O 1 * L

KOLEJNOĹ&#x161;Ä&#x2020; HARMONICZNEJ N

MAKSYMALNE DOPUSZCZALNE HARMONICZNE PRÄ&#x201E;DU WYRAĹťONE JAKO PROCENT PRÄ&#x201E;DU WEJĹ&#x161;CIOWEGO PRZY CZÄ&#x2DC;STOTLIWOĹ&#x161;CI PODSTAWOWEJ %

2

2

3

30 â&#x2C6;&#x2122; Ν *

5

10

7

7

9

5

! " !* 3

3 C 3

3 7 - Â&#x201C;9< 6 G " 3 harmoniczne); * Îť 2 1 3 " %1

DATA

POBĂ&#x201C;R MOCY W STANIE JAĹ OWYM â&#x20AC;&#x201C; WYMAGANIA Moc wyjĹ&#x203A;ciowa PÂ â&#x2030;¤ 250 W

Moc wyjĹ&#x203A;ciowa PÂ > 250 W

Od wrzeĹ&#x203A;nia 2014 r.Â

<1Â W

0,5Â WÂ Ă&#x2014; P/250

Od wrzeĹ&#x203A;nia 2016 r.

<0,5Â W

0,5Â WÂ Ă&#x2014; P/250

! $ / 1 2 1 F 1 *

" 2 "

SKUTECZNA MOC WEJĹ&#x161;CIOWA P

WYMAGANIA WSPĂ&#x201C;Ĺ CZYNNIKA MOCY

PÂ â&#x2030;¤ 2Â W

brak wymagaĹ&#x201E;

2Â WÂ < PÂ â&#x2030;¤ 5Â W

>0,4

5Â WÂ < PÂ â&#x2030;¤ 25Â W

>0,5

PÂ > 25Â W

>0,9

! % 6 3 " F 1 *

" 2 "

W PIERWSZEJ W DRUGIEJ W TRZECIEJ KOLEJNOĹ&#x161;CI KOLEJNOKOLEJNOPOWINNA Ĺ&#x161;CI POWIN- Ĺ&#x161;CI POWINMIEÄ&#x2020; NA MIEÄ&#x2020; NA MIEÄ&#x2020;

DYREKTYWA

NORMY ZHARMONIZOWANE/ WYMAGANIA

LVD (2006/95/EC)

PN-ENÂ 61347-1 PN-ENÂ 61347-2-13

x

PN-ENÂ 55015 Przewodzenie/emisja promieniowania

x

PN-ENÂ 61000-3-2 Harmoniczne prÄ&#x2026;du

x

EMC (2004/108/EC)

Ekoprojekt (2009/125/EC) RoHS (2011/65/EU)

PN-ENÂ 61000-3-3 NapiÄ&#x2122;cie migotania

x

PN-ENÂ 61547

x

CZAS ROZRUCHU Dla kierunkowych i bezkierunkowych lamp LED wymaga siÄ&#x2122;, aby czas rozruchu byĹ&#x201A; mniejszy niĹź 0,5 s. Zgodnie z tymi wymaganiami Ĺ&#x203A;redni czas rozruchu dla lampy w badanej partii nie moĹźe byÄ&#x2021; dĹ&#x201A;uĹźszy niĹź wymagany czas rozruchu zwiÄ&#x2122;kszony o 10 proc. i şadna lampa w partii prĂłbnej nie moĹźe mieÄ&#x2021; czasu rozruchu dwa razy dĹ&#x201A;uĹźszego niĹź wymagany.

POBĂ&#x201C;R MOCY W STANIE JAĹ OWYM PobĂłr mocy w stanie bez obciÄ&#x2026;Ĺźenia oznacza najniĹźszy Ĺ&#x203A;redni pobĂłr mocy zasilacza LED podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonego do sieci, podczas gdy podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czona do niego lampa nie emituje Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;a. Wymagania odnoĹ&#x203A;nie tego parametru przedstawiono w tabeli 3. Wymagania dotyczÄ&#x2026;ce poboru mocy w stanie bez obciÄ&#x2026;Ĺźenia dotyczÄ&#x2026; rĂłwnieĹź urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; sterujÄ&#x2026;cych np. Ĺ&#x203A;ciemnianiem. Jednak w przypadku, gdy urzÄ&#x2026;dzenie sterujÄ&#x2026;ce ma dodatkowÄ&#x2026; funkcjÄ&#x2122;, takÄ&#x2026; jak czujniki lub poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie sieciowe, ich pobĂłr mocy w stanie jaĹ&#x201A;owym nie powinien byÄ&#x2021; zawarty w powyĹźszych wymaganiach. ZaleĹźnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; tÄ&#x2122; przedstawionÄ&#x2026; na rysunku 2.

NaleĹźy jednak pamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021;, Ĺźe dyrektywa ekoprojekt 2009/125/EC okreĹ&#x203A;la wymagania dotyczÄ&#x2026;ce poboru mocy bez obciÄ&#x2026;Ĺźenia, ktĂłre dotyczÄ&#x2026; tylko aplikacji, w ktĂłrych przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznik do wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czania obciÄ&#x2026;Ĺźenia lampy halogenowej jest w obwodzie wyjĹ&#x203A;ciowym ukĹ&#x201A;adu sterujÄ&#x2026;cego.

Czas rozruchu

x

PobĂłr mocy bez obciÄ&#x2026;Ĺźenia

WSPĂ&#x201C;Ĺ CZYNNIK MOCY

x

WspĂłĹ&#x201A;czynnik mocy

x

Wymagania dotyczÄ&#x2026;ce wspĂłĹ&#x201A;czynnika mocy dla kierunkowych i niekierunkowych lamp LED ze zintegrowanym urzÄ&#x2026;dzeniem sterujÄ&#x2026;cym przedstawiono w tabeli 4. ChociaĹź norma EMC PN-EN 610003-2 dotyczÄ&#x2026;ca harmonicznych prÄ&#x2026;-

RoHS ENEC(PN-ENÂ 62384)

x x

! 7

31

2C O4 3 3

3 7 - % 3C 3 2C

1 *

3 " 1

7 - % 1

76

od grudnia 2012 r. Nie dotyczÄ&#x2026; one tylko konkretnych produktĂłw, takich jak lampy LED z moduĹ&#x201A;ami LED, ale rĂłwnieĹź zwiÄ&#x2026;zanych z nimi urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; pomiÄ&#x2122;dzy sieciÄ&#x2026; a lampÄ&#x2026;, jak osprzÄ&#x2122;t sterujÄ&#x2026;cy, np. zasilacz LED. Istotne parametry tego typu urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; to m.in. czas rozruchu, pobĂłr mocy w stanie bez obciÄ&#x2026;Ĺźenia oraz wspĂłĹ&#x201A;czynnik mocy.

AUTOMATYKA

RYNEK

DYREKTYWA LVD (2006/95/EC) EMC (2004/108/EC)

Ekoprojekt (2009/125/EC)

NORMY ZHARMONIZOWANE/ WYMAGANIA

TESTOWANY ZASILACZ LED PRZYPADEK 1

PRZYPADEK 2

PRZYPADEK 3

ENÂ 60950

tak

tak

wspĂłĹ&#x201A;czynnik mocy

ENÂ 55022 nie tak tak <0,5Â s wĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznik przed zasilaczem nie

tak nie tak tak <0,5Â sek. wĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznik przed zasilaczem nie

tak tak tak tak <0,5 s <0,5 W wĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznik moĹźe byÄ&#x2021; instalowany przed i za zasilaczem tak

RoHS

tak

tak

tak

PN-ENÂ 61347-1 PN-ENÂ 61347-2-13 PN-ENÂ 55015 ENÂ 61000-3-2Â harmoniczne prÄ&#x2026;du PN-ENÂ 61000-3-3 PN-ENÂ 61547 Czas rozruchu pobĂłr mocy bez obciÄ&#x2026;Ĺźenia

RoHS (2011/65/EU)

! 8 3 @ 3 " 1 1 3

3 7 -

du nie okreĹ&#x203A;la wymagaĹ&#x201E; dla zasilaczy LED o mocy poniĹźej 25 W, to okreĹ&#x203A;la je dyrektywa ekoprojektu.

norm i dyrektyw, ktĂłre muszÄ&#x2026; byÄ&#x2021; speĹ&#x201A;nione dla oznakowania CE, zgodnego z aktualnymi standardami.

WYMANIA ROHS

0 1 2 ,

Dyrektywa 2011/65/EU obowiÄ&#x2026;zuje od 2 stycznia 2013 r. i ogranicza stosowanie substancji niebezpiecznych w urzÄ&#x2026;dzeniach elektrycznych i elektronicznych, dlatego zasilacze LED muszÄ&#x2026; speĹ&#x201A;niaÄ&#x2021; jej wymagania.

@ " 1 B " "

0 0 @ " 1 B / 6

ELMARK AUTOMATYKA

ANALIZA PRZYPADKĂ&#x201C;W W artykule przedstawiono najbardziej istotne normy i dyrektywy, ktĂłrych wymagania powinny byÄ&#x2021; speĹ&#x201A;nione, aby uzyskaÄ&#x2021; CE. UĹźytkownik lub producent oprawy, w celu doboru zasilacza LED zgodnego z aktualnymi standardami, moĹźe posĹ&#x201A;uĹźyÄ&#x2021; siÄ&#x2122; tabelÄ&#x2026; 5. Przypadek 1. Zasilacz LED jest zgodny wymaganiami podanych w tabeli norm. KorzystajÄ&#x2026;c z kolumny â&#x20AC;&#x17E;W pierwszej kolejnoĹ&#x203A;ci powinna mieÄ&#x2021;â&#x20AC;? w tabeli 5, moĹźna stwierdziÄ&#x2021;, Ĺźe nie jest to odpowiednie urzÄ&#x2026;dzanie, poniewaĹź nie speĹ&#x201A;nia wymagaĹ&#x201E; norm zharmonizowanych dyrektywy niskonapiÄ&#x2122;ciowej (LDV) i norm dotyczÄ&#x2026;cych poziomĂłw harmonicznych prÄ&#x2026;du.

Przypadek 2. Zasilacz LED jest wykonany zgodnie z wymaganiami norm PN-EN 61347 i PN-EN 55015 dla oĹ&#x203A;wietlenia LED i wydaje siÄ&#x2122;, Ĺźe speĹ&#x201A;nia wymagania. Niestety, to rĂłwnieĹź nie jest odpowiednie urzÄ&#x2026;dzenie, poniewaĹź nie speĹ&#x201A;nia wymagaĹ&#x201E; odnoĹ&#x203A;nie harmonicznych prÄ&#x2026;du wedĹ&#x201A;ug PN-EN 61000-3-2 oraz wspĂłĹ&#x201A;czynnika mocy, zgodnych z dyrektywÄ&#x2026; ekoprojektu.

Przypadek 3. Zasilacz LED nie tylko speĹ&#x201A;nia wymagania norm PN-EN 61347 oraz PN-EN 55015, ale rĂłwnieĹź wymagania odnoĹ&#x203A;nie harmonicznych prÄ&#x2026;du i poboru mocy bez obciÄ&#x2026;Ĺźenia (ktĂłry wynosi poniĹźej 0,5 W przy wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czniku zamontowanym za zasilaczem). Zgodnie z tabelÄ&#x2026; 5 ten zasilacz speĹ&#x201A;nia rĂłwnieĹź wszystkie wymagania, ktĂłre powinny byÄ&#x2021; sprawdzone w drugiej kolejnoĹ&#x203A;ci. Tak wiÄ&#x2122;c jest to idealne urzÄ&#x2026;dzenie do zastosowania w oprawie lub lampie LED, dopuszczone do stosowania na terenie Unii Europejskiej.

> 8 1 3 DM4 :<.:D< 6 3 1 .6

> 99 DDb DH bD4 ) 99 DDb DH bM .

"Â "> > 111> "> > R E K L A M A

PODSUMOWANIE Parametry techniczne zasilacza LED lub urzÄ&#x2026;dzenia sterujÄ&#x2026;cego odgrywajÄ&#x2026; istotnÄ&#x2026; rolÄ&#x2122; w uzyskaniu przez oprawÄ&#x2122; LED oznakowania CE. UĹźytkownik lub producent oprawy w celu doboru zasilacza LED powinien wziÄ&#x2026;Ä&#x2021; pod uwagÄ&#x2122; wymagania 7-8/2015

77

RYNEK

DESIGNSPARK MECHANICAL TEST DRIVE WERSJI 2.0 DesignSpark Mechanical jest bez

!

E1 3 "

" ! C C = !

Maciej Cader Bartosz Blicharz

78

P

odobnie jak w pierwszej wersji programu DSM, proces instalacji przebiega bez Ĺźadnych komplikacji. W celu pobrania instalatora naleĹźy wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; na stronÄ&#x2122; http://designspark.com, na ktĂłrej po lewej stronie w menu znajduje siÄ&#x2122; zakĹ&#x201A;adka FREE 3D SOFTWARE, nastÄ&#x2122;pnie DesignSpark Mechanical Home i wybraÄ&#x2021; â&#x20AC;&#x17E;Download for â&#x20AC;Śâ&#x20AC;?. Podobnie jak poprzednio, program dostÄ&#x2122;pny jest w wersji 32- i 64-bitowej.

Proces instalacji trwa znacznie krĂłcej, niĹź w przypadku bardziej rozbudowanych profesjonalnych programĂłw do tworzenia modeli 3D â&#x20AC;&#x201C; kilka minut.

Sam program zajmuje 0,85 GB miejsca na dysku. Dla porównania, program Autodesk Inventor 2014 Professio-

nal potrzebuje do procesu instalacji 4,6 GB wolnej przestrzeni. Obrazuje to jak bardzo uproszczony, w stosunku do komercyjnych programów, jest DSM 2.0.

Po zainstalowaniu programu wymagana jest jego rejestracja. Druga wersja programu, podobnie jak pierwsza, ma bezpĹ&#x201A;atnÄ&#x2026; licencjÄ&#x2122; dla zastosowaĹ&#x201E; wĹ&#x201A;asnych, jak i komercyjnych.

INTERFEJS UĹťYTKOWNIKA Pierwszy kontakt z interfejsem jest bardzo pozytywny â&#x20AC;&#x201C; odcienie przyjemnego szarego koloru nie sÄ&#x2026; mÄ&#x2122;czÄ&#x2026;ce dla oczu, a odcienie zieleni, czerwieni i innych kolorĂłw aktywnych funkcji sÄ&#x2026; bardzo dobrze dobrane.

AUTOMATYKA

RYNEK Przyjemna dla oka jest również siatka szkicownika imitująca kartkę z zeszytu w kratkę. Jej rozstaw jest stały i wynosi 1 mm. Ponadto każda z osi głównych jest oznaczona innym kolorem (oś X – czerwonym, oś Y – zielonym, oś Z – niebieskim), co ułatwia orientację części w przestrzeni.

Ułożenie przycisków jest również intuicyjne i analogiczne do stosowanego w programach komercyjnych – takich jak Autodesk Inventor 2014 Professional czy Solid Works 8.1 – jednak liczba funkcji jest tutaj ograniczona.

W programie, podobnie jak w pierwszej wersji, użytkownik ma do dyspozycji cztery zakładki: • Plik, • Projektowanie, • Wyświetlanie, • Pomoc/Zasoby.

PLIK

Na szczególną uwagę zasługują funkcje Zapisz oraz Zapisz jako. W rozwinięciu pierwszej z nich znajdują się opcje Zapisz (zapisuje aktywny projekt), Zapisz wszystko (zapisuje wszystkie otwarte i modyfikowane projekty) oraz Wymuś zapisanie wszystkich (wymusza zapisanie wszystkich aktywnych projektów). Zapisz jako ma dwa rozwinięcia: Zapisz jako (umożliwia użytkownikowi nadanie dowolnej nowej nazwy projektowi) oraz Zapisz jako nową wersję (automatycznie dodaje kolejny numer zapisywanemu projektowi, np. projekt, projekt_1, projekt_2 itd.). Ostatnia z wymienionych funkcji jest niezastąpiona podczas długich prac nad 7-8/2015

R E K L A M A

Po wejściu w zakładkę Plik użytkownik uzyskuje dostęp do następujących elementów: • Nowy – utworzenie nowego projektu, • Otwórz – otworzenie istniejącego projektu, • Zapisz – zapisanie bieżącego projektu lub wszystkich naraz, • Zapisz jako – zapisanie projektu pod inną nazwą lub jako kolejnego pliku projektu, • Współdziel – wysłanie pliku projektu jako załącznika programu Outlook lub zarchiwizowanie projektu, • Drukuj – drukowanie bieżącego widoku programu, • Zamknij.

79

RYNEK projektem, gdzie zapisywanie kolejnych wersji jest bardzo istotne. Takie rozwiązanie nie tylko usprawnia pracę poprzez proste przyciśnięcie przycisku, ale również nie odciąga uwagi projektanta od wytwarzanego modelu.

PROJEKTOWANIE W zakładce Projektowanie zebrano wszystkie funkcje, które służą do tworzenia geometrycznych modeli przestrzennych. W porównaniu z wersją 1.0 programu podstawowe funkcje nie uległy zmianie, natomiast dodano kilka interesujących funkcji, których opis zawarto w dalszej części artykułu.

obracanie modelu, Pan służy do przesuwania bryły w oknie roboczym, natomiast Powiększanie powoduje zbliżanie i oddalanie projektowanej części.

Ta ostatnia funkcja została podzielona na: Przybliżenie zakres (objęcie całego widoku bieżącego projektu), Przybliż w ramce (umożliwia zaznaczenie fragmentu do powiększenia) oraz Przybliż i Oddal, które umożliwiają płynne powiększanie i zmniejszanie widoku.

Dostęp do trzech ostatnich funkcji jest uproszczony – Obrót wykonuje się poprzez przyciśnięcie środkowego przycisku myszy, Pan przez przyciśnięcie kombinacji Shift + środkowy klawisz

– łuk ze środka i dwóch punktów – splajn – punkt konstrukcyjny – szkic krzywej na powierzchni – zaokrąglanie krawędzi – odsuwanie linii – rzutowanie geometrii na płaszczyznę szkicu – tworzenie krawędzi z prostych – odetnij – podziel.

Kolejna zakładka to Tryb, w którym znajdują się: – szkic 2D

Po lewej stronie znajduje się Schowek, zawierający funkcje Wklej, Wytnij, Kopiuj i Malarz stylów, który kopiuje barwę z jednego obiektu do drugiego.

W programie działają podstawowe skróty klawiszowe, takie jak Ctrl+Z (Cofnij), Ctrl+X (Wytnij), Ctrl+S (Zapisz) itd.

Rozwiązany został problem przestających działać skrótów klawiszowych – w wersji 1.0 dochodziło do tego zawsze po około godzinie użytkowania.

Następnym zbiorem funkcji jest Zorientuj, który odpowiada za ustawienie widoku projektowanego modelu. Zawiera funkcje Główny (widok), Widok planu, Wybór widoku z kamery (spośród ustawionych domyślnie), Widok skoku, Obrót, Pan i Powiększanie.

Funkcja Główny umożliwia ustawienie dowolnego widoku głównego i szybkie przejście do niego z innego ułożenia kamery. Jest bardzo przydatna przy dużych projektach złożeniowych.

Widok ten może być w dowolnym momencie zmieniony na inny. Następna funkcja, Widok planu, ustawia kamerę pionowo nad zaznaczoną płaszczyzną. Wybór widoku umożliwia szybki dostęp do widoków aksonometrycznych, z góry, z dołu, z boków, głównego itd. Funkcja Obrót umożliwia wirtualne 80

myszy, natomiast Powiększanie poprzez kombinację Ctrl + środkowy klawisz myszy.

Po prawej stronie Zorientuj znajduje się Szkic, zawierający elementy niezbędne do utworzenia płaskiej geometrii, z której powstanie bryła. Występują tutaj następujące funkcje: – linia – linia styczna do dwóch okręgów – linia konstrukcyjna – prostokąt z dwóch punktów – prostokąt z trzech punktów – elipsa z trzech punktów – okrąg z punktu środkowego i promienia – okrąg z trzech punktów – wielobok foremny – łuk styczny do linii – łuk z trzech punktów

– przekrój – tryb 3D. Za Trybem znajduje się menu Edytuj. Są w nim funkcje: • Zaznacz – wybór elementu lub obszaru, • Ciągnij – tworzenie bryły 3D poprzez wyciąganie zamkniętego profilu 2D, • Przenieś – przesuwanie geometrii, • Wypełnianie – scalanie wielu krawędzi.

Przybornik Połącz służy do tworzenia wiązań między bryłami i operacjami na nich: • Połącz – tworzy wiązania między bryłami, • Podziel bryłę – dzieli bryłę na osobne elementy względem płaszczyzny, • Podziel powierzchnię – dzieli powierzchnię względem utworzonego kształtu, • Rzutuj – rzutowanie kształtu na powierzchnię szkicu.

Następnym zbiorem funkcji jest Wstaw, który umożliwia dodanie: • Płaszczyzny – wstawia płaszczyznę konstrukcyjną, AUTOMATYKA

RYNEK • Osi – wstawia oś konstrukcyjną, • Układu współrzędnych – wstawia pomocniczy układ współrzędnych, • Bryły cylindrycznej – tworzy walec poprzez wskazanie środka powierzchni cylindrycznej, promienia, a następnie wysokości wyciągnięcia, • Kuli – tworzy kulę przez wskazanie punktu środkowego i promienia, • Powłoki – tworzy skorupę modelu, a ponadto pozwala na: • Import modelu z pliku – umożliwia wczytanie wcześniej utworzonego modelu, • Import modelu płytki PCB – umożliwia import modelu 3D płytki, zaprojektowanego w programie DesignSpark PCB, • Pobranie modeli 3D z bazy modelowej – dostępna jest internetowa biblioteka modeli, które można importować do projektu.

Następną zakładką jest Wyjście, w którym dostępna jest funkcja Opcje eksportu. Umożliwia ona skorzystanie z usługi QuickParts 3D (wytworzenia modeli w technologii przyrostowej 3D), 3D PDF (utworzenia PDF-a 3D zawierającego model), Drukowanie 3D (eksport pliku do formatu stl – podstawowego formatu obsługiwanego przez drukarki 3D) oraz 2D AutoCAD (eksport do pliku DXF obsługiwanego przez program AutoCAD).

Zakładka Zbadaj zawiera funkcje: Mierzenie (pokazuje odległości między bryłami i kąty między ich powierzchniami; wymiar może być kopiowany do schowka), Wymiar (wyświetla odległość między punktami) i Zestawienie materiałów (tworzy tabelę z informacją o elementach w aktywnym projekcie).

WYŚWIETLANIE Zakładka Wyświetlanie zawiera (tak jak zakładka Projektowanie) zbiór Schowek i Zorientuj z tymi samymi funkcjami, a ponadto Styl, Okno, Siatka i Wyświetlanie. W przyborniku Styl użytkownik może wybrać kolor bryły, szerokości linii, sposób prezentacji bryły (perspektywiczny, bez perspektywy, krawędziowy itp.) oraz szczegóły, które mają być widoczne. Okno umożliwia otworzenie nowego okna projektowego, podziału przestrzeni na wiele 7-8/2015

oddzielnych okien oraz przełączania między nimi. Przybornik siatka definiuje widoki związane z płaszczyzną szkicownika, natomiast Wyświetlanie definiuje jakie obiekty, niebędące geometrią, mają być wyświetlane (np. środek obrotu, układ współrzędnych itp.).

PROJEKTOWANIE BRYŁY

POMOC/ZASOBY

parametrów, takich jak przyciąganie punktów do siatki, rodzaj zadawania wymiarów itp.

W zakładce dostępne są różne rodzaje pomocy skierowanej do użytkownika w celu rozwiązywania problemów.

Autorzy oprogramowania DSM 2.0 zadbali o szeroki wachlarz samouczków – od klasycznych pomocy tekstowych, przez fora dyskusyjne, moduł wysyłania wiadomości e-mail, samouczki wideo, kończąc na przykładowych, złożonych projektach. Innymi słowy, położyli duży nacisk na to, aby każdy początkujący użytkownik był w stanie nauczyć się obsługi oferowanego przez nich oprogramowania. Wszystko jest schludnie umieszczone w zakładkach Nauka, Interakcja, Przykładowe projekty i Informacje. Liczba i przystępność pomocy dołączonych do oprogramowania jest naprawdę imponująca.

NAWIGACJA Tak jak zostało wcześniej wspomniane, do nawigacji można wykorzystać funkcje z zakładki Zorientuj, skróty klawiszowe i mysz lub kostkę z zaznaczonymi kierunkami głównymi. Zaletą korzystania z ostatniego rozwiązania jest możliwość szybkiego ustawienia widoku prostopadłego do wybranej płaszczyzny. Brakuje natomiast możliwości ustawienia widoku ISO, poprzez kliknięcie na jeden z narożników kostki, co jest powszechnie stosowane w komercyjnych programach. Oczywiście można korzystać z funkcji dostępnej w zakładce Zorientuj, ale jest to uniedogodnieniem podczas pracy.

Projekt rozpoczyna się od wyboru Plik – Nowy – Projekt. Program automatycznie przenosi użytkownika do szkicownika. Z lewej strony znajduje się okno, w którym użytkownik ma możliwość modyfikacji podstawowych

Bazując na doświadczeniach z poprzedniego testu, pierwszym etapem jest stworzenie prostokąta na płaszczyźnie podstawy:

Szkic tworzy się bardzo przyjemnie – punkty automatycznie przyciągane są do kratek, natomiast przy konieczności postawienia punktu między kratkami wystarczy przytrzymać klawisz Shift. Tu uwidacznia się pierwsza specyficzna cecha programu: definicja wymiaru odbywa się podczas 81

RYNEK tworzenia bryły lub podczas przeciągania boku. W tym celu należy zaznaczyć bok i trzymając przyciśnięty lewy klawisz myszy wpisać na klawiaturze wymiar. Jest to charakterystyczne dla tego programu i początkowo uciążliwe rozwiązanie, do którego jednak można się przyzwyczaić. Drugim bardzo istotnym brakiem – tak jak w wersji DSM 1.0 – jest brak wiązań, takich jak prostopadłość, równoległość, równość, wspólny punkt itp. Są to ogromne braki, które niestety będą bardzo uciążliwe podczas tworzenia zarówno złożonych, jak i prostych projektów inżynierskich. W zasadzie nie ma możliwości szybkiej edycji bryły. Intuicyjna zmiana wyciągnięcia w dowolnym kierunku – poprzez wybór ściany i jej przeciągnięcie – jest dobrym rozwiązaniem dla tworzenia projektu wizualnego, ale nie inżynierskiego, w którym każdy wymiar jest ważny.

Mówiąc o funkcji wymiar, należy wspomnieć o innej wadzie, która nie została poprawiona – zmianie wartości liczbowej wymiaru. Każdy komercyjny program pozwala na jego edycję poprzez dwukrotne kliknięcie myszą na linię wymiarową i wpisanie nowej wartości. Zmienia się wtedy liczbowa i rzeczywista wartość wymiaru. W DSM 2.0 taka akcja nie tylko nie wpływa na zmianę geometrii, ale pozwala na wpisanie dowolnej innej wartości, co może wprowadzić w błąd każdego użytkownika – zarówno początkującego, jak i pracującego z tego typu programami od lat. Brakuje również możliwości zablokowania długości narysowanego odcinka i zabezpieczenia w ten sposób przed przypadkową zmianą jego wymiaru.

Utworzenie bryły z prostego szkicu odbywa się przez funkcję Ciągnij, zaznaczenie profilu i przeciąganie go kursorem.

82

Środek geometryczny okręgu na szkicu pokrył się ze środkiem prostokąta. Utworzenie okręgu odsuniętego od środka geometrycznego o 2,5 mm w lewą stronę i 3,5 mm w górę wymaga narysowania dwóch linii o podanych długościach, aby uzyskać punkt, w którym będzie narysowany okrąg.

Podczas przesuwania (trzymamy wciśnięty klawisz myszy) istnieje możliwość podania wartości wysokości wyciągnięcia. Zaletą takiego rozwiązania jest intuicyjny wybór jego kierunku, ale wpisywanie wymiaru przed puszczeniem klawisza myszy wymaga przyzwyczajenia do tej funkcji. Minusem jest nadal brak możliwości edycji wyciągnięcia – przykładowo edycja grubości wyciągnięcia z 10 mm do 7 mm wymaga wyciągnięcia ścianki w głąb bryły na 3 mm. W przypadku zaawansowanych inżynierskich programów wystarczy wybrać edycję wyciągnięcia i wprowadzić nową wartość – nie wymaga to pamiętania każdego wymiaru lub każdorazowego sprawdzania jego wartości przed modyfikacją. Rozwiązanie w DMS 2.0, podobnie jak w wersji 1.0, jest idealne do przygotowania brył poglądowych, których dokładne wymiary nie mają dużego znaczenia. Tworzenie aplikacji inżynierskich będzie wymagało znacznie więcej cierpliwości.

Tworzenie następnego szkicu jest intuicyjne – w zakładce Tryb wybieramy opcję Tryb szkicu i wskazujemy powierzchnię, na której chcemy go utworzyć. Dodatkowym atutem tego rozwiązania jest możliwość wskazania innej płaszczyzny i dynamiczne przechodzenie między kolejnymi szkicami.

Jest to bardzo wygodne rozwiązanie w stosunku do zaawansowanych programów.

Na ściance narysowano okrąg o średnicy 8 mm.

Wyciąganie okręgu odbywa się przez funkcję Ciągnij. Wyciąganie od powierzchni pokazuje dwa wymiary – o ile zwiększa się wartość względem poprzedniej oraz wartość całkowitą wyciągnięcia.

Jest to bardzo dobre rozwiązanie, które bardzo ułatwia pracę. Istnieje możliwość edycji przyrostu wartości wymiaru lub przejścia za pomocą przycisku Tab do edycji całkowitego wymiaru wyciągnięcia. W stosunku do wersji 1.0 jest to ogromne udogodnienie. Minusem jest jednak to, że funkcja ta działa tylko przy pierwszej edycji wyciągnięcia. Po wykonaniu dowolnej innej operacji dodatkowy wymiar przestaje być dostępny.

Pod funkcją Ciągnij zostały ukryte inne modyfikatory kształtu, takie jak wyciąganie proste, wyciąganie przez obrót wokół osi, obrót o zadany kąt, przeciąganie po profilu, skalowanie całej geometrii i tworzenie wyciągnięcia do wysokości innej płaszczyzny. Jest to rówAUTOMATYKA

RYNEK nież pozytywna zmiana w stosunku do testowanej wcześniej wersji.

Podobnie jak w pierwszej wersji programu, tak i w drugiej podczas tworzenia szkicu automatycznie tworzony jest przekrój bryły. Zdecydowanie należy to do zalet programu.

Jasnozielony kolor wskazuje obszar przekroju bryły, natomiast ciemnozielony to obszar dna otworu, na którym tworzony jest szkic. Minusem jest brak możliwości wyciągnięcia szkicu, który jest ukryty wewnątrz bryły. Uniemożliwia to np. stworzenie sieci wewnętrznych kanalików.

Poprawiona została funkcja programu, która pozwala użytkownikowi decydować, czy wyciągnięcie ma tworzyć nową bryłę, czy wycięcie w już istniejącej – w wersji 1.0 istniała możliwość wyboru, ale program w pewnych przypadkach automatycznie zmieniał to ustawienie. Na szczęście w wersji 2.0 zostało to poprawione.

Wszystkie narzędzia w szkicowniku, takie jak rysowanie linii, okręgów, wieloboków, ale i odcinanie oraz dociąganie odcinków do punktu przecięcia działa bardzo dobrze. Problemem pozostaje, tak samo jak w wersji 1.0, tworzenie zaokrąglonych narożników.

Zmiana wartości średnicy spowoduje zmniejszenie promienia łuku i utratę jego styczności ze wskazanymi krawędziami.

7-8/2015

Dodatkowy brak możliwości tworzenia wiązania stycznego w zasadzie eliminuje użycie tego narzędzia. Zaokrąglanie oraz fazowanie narożników ukryte jest w funkcji Ciągnij. W lewym dolnym rogu pojawia się okno Opcje – Ciągnij.

ców i kul. Utworzenie walca opiera się na wskazaniu punktu środka pierwszej podstawy kołowej, następnie środka drugiej podstawy, a na końcu średnicy tworzonego walca. Utworzenie kuli ogranicza się do wskazania punktu, w którym będzie środek kuli oraz jej promienia.

Następnie należy zaznaczyć dwa boki, między którymi krawędź ma zostać zaokrąglona i – przeciągając żółtą strzałkę – należy podać wartość zaokrąglenia. Ponadto dostępna jest funkcja zaokrąglenia złożonego o zmiennym promieniu zaokrąglenia. Działa ona zaskakująco intuicyjnie. Promienie zmieniane są poprzez przeciąganie strzałek lub podawanie wymiaru w trakcie przeciągania.

Bardzo dużym plusem tego rozwiązania jest możliwość bieżącego podglądu wprowadzanych zmian. Świetnie sprawdza się również działanie funkcji Powłoka (w programach komercyjnych znana jako Skorupa).

Podobnie jak w innych programach, należy wskazać powierzchnię, która ma zostać usunięta i podać grubość ścianki. Działa to bardzo prosto i intuicyjnie.

Podobnie jak w pierwszej części oprogramowania, tak samo w drugiej bardzo uproszczone jest tworzenie wal-

Powstałe w ten sposób bryły mogą być tworzone jako nowe kształty geometryczne lub jako narzędzie do tworzenia wycięć w istniejących elementach.

Dużym plusem jest rozbudowana baza elementów w postaci modeli 3D dostępna przez Internet. Z Biblioteki Online można pobierać gotowe pliki i wykorzystywać je we własnych projektach. Jest to ciekawa alterna83

RYNEK tywa dla Content Center dostÄ&#x2122;pnego w Inventorze.

TwĂłrcy programu przygotowali ciekawostkÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x201C; importowanie modeli 3D pĹ&#x201A;ytek elektronicznych. W tym celu firma RS Components stworzyĹ&#x201A;a program DesignSpark PCB â&#x20AC;&#x201C; bezpĹ&#x201A;atny program do tworzenia obwodĂłw elektronicznych i schematĂłw pĹ&#x201A;ytek. Interfejs programu przypomina komercyjny program Eagle, lecz ma dodatkowÄ&#x2026; wizualizacjÄ&#x2122; geometrii 3D utworzonej pĹ&#x201A;ytki. Model moĹźe zostaÄ&#x2021; zaimportowany do programu DSM 2.0 i na jego podstawie moĹźe zostaÄ&#x2021; utworzona obudowa elektroniki dedykowana dla danego ukĹ&#x201A;adu. To bardzo dobry pomysĹ&#x201A;.

MoĹźliwoĹ&#x203A;ci eksportu plikĂłw do innych formatĂłw sÄ&#x2026; identyczne, jak w poprzedniej wersji:

ZALETY P % EO4 P 3 2 3 3 ) 2 4 P 3 2 3" 1 "4 P @ 1 EO 3 1

" 2 2 1 2 2 " % 3 " 3 E = 3 2 3

2 * 31 4 P ) " 2 1 " * 1 * 4

1 = * B" 2 4 P 3 3 " 2 4 P @ 1 EO 1

3 * " 3 1

2 " 4 P 2 1 C* B ) " 2C C* 24 P

3 1 3 3 " 2 3" 4 P % 3 * 1 1 %

4 P @ 1 EO 1

@ " " 2 * 4 P " 1 " 1 *

3= 1 >

WADY Od razu rzuca siÄ&#x2122; jednak w oczy brak moĹźliwoĹ&#x203A;ci eksportu pliku do formatu STEP, IGES oraz Parasolid. Oznacza to, Ĺźe nie bÄ&#x2122;dzie moĹźliwy prosty eksport plikĂłw do innego oprogramowania 3D. Program umoĹźliwia natomiast eksport pliku do formatu STL, ktĂłry jest powszechnie stosowany w drukarkach 3D.

PODSUMOWANIE W programie DSM 2.0 wyeliminowano wiele niedociÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;Ä&#x2021;, ktĂłre utrudniaĹ&#x201A;y pracÄ&#x2122; w poprzedniej wersji oprogramowania. Interfejs uĹźytkownika nie zmieniĹ&#x201A; siÄ&#x2122; pod wzglÄ&#x2122;dem kolorystycznym, natomiast znacznie rozbudowana zostaĹ&#x201A;a zakĹ&#x201A;adka z tutorialami i pomocÄ&#x2026;. Liczba dostÄ&#x2122;pnych funkcji szkicownika i obsĹ&#x201A;ugi modelu 3D zwiÄ&#x2122;kszyĹ&#x201A;a siÄ&#x2122;. Minusem jest natomiast fakt, Ĺźe czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; z nich znajduje siÄ&#x2122; w poziomym pasku na gĂłrnej belce programu, czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; â&#x20AC;&#x201C; w lewym gĂłrnym rogu okna aktywnego projektu, a jeszcze inna czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; â&#x20AC;&#x201C; w lewej dolnej stronie okna programu. PoczÄ&#x2026;tkowo wprowadza to dezorientacjÄ&#x2122; i koniecz84

P % " @ 1 E 1 3

" " 1 3 @ E = 3 % " 4 P % " @ 1 E 3 %" 2 2 1 14 P 3=EO ) " 2 2 3 3

1 ) " 2 4 ) 2 3 2 2 = 1

3 1 1 2 G > ) " 2 " 1 1 2 " 3 " C* ) 3 1

" C ) " 2C C* 2J4 P @ 1 EO

1 1 1 3 2 1 E 3% 1 2 % 3 3

2 * 3 3 1 2 1 E 4 P " 3 EO . 4 2 E = O = % 3 1 b->

noĹ&#x203A;Ä&#x2021; szukania funkcji, a po pewnym czasie frustracjÄ&#x2122;, jednak moĹźna siÄ&#x2122; do tego przyzwyczaiÄ&#x2021;. UwaĹźamy, Ĺźe powinno to zostaÄ&#x2021; ujednolicone albo znacznie lepiej oznaczone. Ponadto programiĹ&#x203A;ci nie dodali moĹźliwoĹ&#x203A;ci tworzenia wiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; (prostopadĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021;, rĂłwnolegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021;,

punkt wspĂłlny, stycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; itp.). KolejnÄ&#x2026; powaĹźnÄ&#x2026; wadÄ&#x2026; jest brak pĹ&#x201A;ynnej moĹźliwoĹ&#x203A;ci edycji dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ci odcinka poprzez funkcjÄ&#x2122; wymiaru, co jest moĹźliwe w komercyjnych programach. Element, ktĂłry rĂłwnieĹź powinien znaleĹşÄ&#x2021; siÄ&#x2122; w takim oprogramowaniu, to drzewo operacji â&#x20AC;&#x201C; w programie DSM 2.0 znajduje siÄ&#x2122; jedynie drzewo bryĹ&#x201A; geometrycznych. Brak tego elementu uniemoĹźliwia szybkie edytowanie projektu. Na wielkie uznanie zasĹ&#x201A;uguje z pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; importowania modeli 3D obwodĂłw elektronicznych wytworzonych w programie DesignSpark PCB â&#x20AC;&#x201C; jest to funkcja unikatowa i znaczÄ&#x2026;co przyspieszajÄ&#x2026;ca pracÄ&#x2122;. KolejnÄ&#x2026; mocnÄ&#x2026; stronÄ&#x2026; programu sÄ&#x2026; jego znacznie niĹźsze wymagania sprzÄ&#x2122;towe w porĂłwnaniu z profesjonalnymi odpowiednikami.

Praca przebiega pĹ&#x201A;ynnie, bez Ĺźadnych zaciÄ&#x2122;Ä&#x2021;, a definiowanie funkcji jest bardzo uproszczone i przystÄ&#x2122;pne dla poczÄ&#x2026;tkujÄ&#x2026;cego uĹźytkownika. Niestety, trzeba poĹ&#x203A;wiÄ&#x2122;ciÄ&#x2021; dĹ&#x201A;uĹźszÄ&#x2026; chwilÄ&#x2122; czasu na ich odnalezienie.

NaleĹźy jednak pamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021;, Ĺźe jest to bezpĹ&#x201A;atne oprogramowanie do zastosowania rĂłwnieĹź w celach komercyjnych. TwĂłrcy poĹ&#x201A;oĹźyli bardzo duĹźy nacisk na rozwĂłj innowacyjnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;, jak chociaĹźby moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; importu modeli pĹ&#x201A;ytek PCB stworzonych w osobnym programie. Powoli zaczyna klarowaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; kompletny pakiet oprogramowania Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czÄ&#x2026;cy moduĹ&#x201A; tworzenia obwodĂłw elektronicznych i modeli bryĹ&#x201A;owych, co w rezultacie â&#x20AC;&#x201C; moĹźe w niedalekiej przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci â&#x20AC;&#x201C; zaowocuje peĹ&#x201A;nowartoĹ&#x203A;ciowym pakietem do tworzenia modeli skomplikowanych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; elektronicznych. Na chwilÄ&#x2122; obecnÄ&#x2026; oprogramowanie bÄ&#x2122;dzie pomocne gĹ&#x201A;Ăłwnie uĹźytkownikom zaczynajÄ&#x2026;cym przygodÄ&#x2122; z modelowaniem 3D i przedsiÄ&#x2122;biorstwom, ktĂłrych nie staÄ&#x2021; na wydanie kilkunastu tysiÄ&#x2122;cy zĹ&#x201A;otych na profesjonalne oprogramowanie. Dodanie funkcji, o ktĂłrych braku wspomniano we wczeĹ&#x203A;niejszej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci artykuĹ&#x201A;u, z pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; uczyniĹ&#x201A;oby z oprogramowania alternatywÄ&#x2122; dla jego profesjonalnych kolegĂłw.

Maciej Cader, Bartosz Blicharz 3 1 "

1

AUTOMATYKA

WYDARZENIA

ENERGETYCZNE WYZWANIA DLA AUTOMATYKĂ&#x201C;W

RYTRO 2015 S @ 3 ;H> 3 1 3 4 % 2 " 1 4 1 " 1 .%

1.

3 3 " 3 32 .

# ) 2=

" 1> + * 3 1 .

3 % 1 3 1 X .

1 3 Y4 3 1

X!, 4 ) " 1 EO * 3

E .

1 " F 1 31

. " 1Y> Jolanta GĂłrska-Szkaradek

86

D

la wielu przedstawicieli branşy automatyki maj jest synonimem corocznego spotkania w Rytrze.

OdbywajÄ&#x2026;ca siÄ&#x2122; w dniach 19â&#x20AC;&#x201C;20 maja 2015 r. Konferencja AutomatykĂłw zgromadziĹ&#x201A;a okoĹ&#x201A;o 250 osĂłb. Patronat merytoryczny nad tym wydarzeniem objÄ&#x2026;Ĺ&#x201A; prof. dr hab. inĹź. Ryszard Tadeusiewicz z krakowskiej Akademii GĂłrniczo-Hutniczej, ktĂłremu przypadĹ&#x201A;a teĹź rola otwarcia czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci naukowej konferencji.

Prof. Tadeusiewicz wygĹ&#x201A;osiĹ&#x201A; referat pt. â&#x20AC;&#x17E;Co siÄ&#x2122; kryje pod hasĹ&#x201A;em ÂŤsmart cityÂť i jakie konsekwencje bÄ&#x2122;dzie miaĹ&#x201A;o wdraĹźanie tej ideiâ&#x20AC;?. Prelegent m.in. wysunÄ&#x2026;Ĺ&#x201A; tezÄ&#x2122;, Ĺźe waĹźnym skĹ&#x201A;adnikiem w â&#x20AC;&#x17E;smart cityâ&#x20AC;? jest ochrona Ĺ&#x203A;rodowiska, a dotyczy to wszystkich elementĂłw miasta â&#x20AC;&#x201C; przemysĹ&#x201A;u, transportu i budynkĂłw mieszkalnych.

Prof. dr hab. inĹź. Leszek Trybus z Politechniki Rzeszowskiej przedstawiĹ&#x201A; symulator, ktĂłry jest niezbÄ&#x2122;dnym narzÄ&#x2122;dziem do wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwego nauczania sterowania blokiem energetycznym.

Przedstawiony symulator zostaĹ&#x201A; opracowany w Ĺ&#x203A;rodowisku CPDev â&#x20AC;&#x201C; Modbus TCP â&#x20AC;&#x201C; InTouch i jest softwareâ&#x20AC;&#x2122;owym odpowiednikiem sprzÄ&#x2122;towego symulatora umoĹźliwiajÄ&#x2026;cego pracÄ&#x2122; w czasie rzeczywistym. Studenci mogÄ&#x2026; go zainstalowaÄ&#x2021; na swych komputerach i sami

efektywnie nauczÄ&#x2026; siÄ&#x2122; sterowania blokiem energetycznym.

Z kolei prof. dr hab. inĹź. Jan Maciej KoĹ&#x203A;cielny z Politechniki Warszawskiej wygĹ&#x201A;osiĹ&#x201A; referat pt. â&#x20AC;&#x17E;Inteligentny system zapobiegania awariom IAPSâ&#x20AC;?, w ktĂłrym omĂłwiĹ&#x201A; stosowane w systemach automatyki systemy bezpieczeĹ&#x201E;stwa, systemy alarmowe, zaawansowane systemy diagnostyczne, ukĹ&#x201A;ady regulacji tolerujÄ&#x2026;ce uszkodzenia, symulatory procesĂłw do szkolenia operatorĂłw oraz systemy informatyczne wspierajÄ&#x2026;ce bezpieczeĹ&#x201E;stwo. â&#x20AC;&#x17E;Metody badaĹ&#x201E; wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci magnetycznych materiaĹ&#x201A;Ăłw nowej generacjiâ&#x20AC;? to tytuĹ&#x201A; wystÄ&#x2026;pienia prof. dr. hab. inĹź. Tadeusza Skubisa z Politechniki Ĺ&#x161;lÄ&#x2026;skiej.

PostÄ&#x2122;p technologiczny w wytwarzaniu materiaĹ&#x201A;Ăłw magnetycznych spowodowaĹ&#x201A; rĂłwnieĹź rozwĂłj obwodĂłw magnetycznych, maszyn elektrycznych oraz czujnikĂłw magnetycznych. Im lepsze sÄ&#x2026; wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci magnetyczne materiaĹ&#x201A;u, z ktĂłrego wykonano obwĂłd magnetyczny, tym mniejsze sÄ&#x2026; wymiary i wyĹźsza sprawnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; maszyny. Z tym z kolei wiÄ&#x2026;Ĺźe siÄ&#x2122; oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; materiaĹ&#x201A;Ăłw oraz energii elektrycznej. Cechy obwodu magnetycznego wpĹ&#x201A;ywajÄ&#x2026; rĂłwnieĹź na niezawodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pracy maszyny, dlatego stale dÄ&#x2026;Ĺźy siÄ&#x2122; do doskonalenia materiaĹ&#x201A;Ăłw magnetycznych, przez zastosowanie AUTOMATYKA

& > S> 5 " . 3"

" G " J4 " . /

WYDARZENIA specjalnych metod obrĂłbki lub poszukiwanie nowych materiaĹ&#x201A;Ăłw. Profesor Skubis omĂłwiĹ&#x201A; w trakcie prelekcji metody badaĹ&#x201E; materiaĹ&#x201A;Ăłw magnetycznych.

NastÄ&#x2122;pnie profesor Ireneusz SoliĹ&#x201E;ski z krakowskiej AGH zaprezentowaĹ&#x201A; temat â&#x20AC;&#x17E;Laboratorium Wiatrowo-SĹ&#x201A;oneczne na Wydziale GĂłrnictwa i GeoinĹźynierii Akademii GĂłrniczo-Hutniczej w Krakowieâ&#x20AC;?. Laboratorium powstaĹ&#x201A;o w ramach projektu finansowanego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2007â&#x20AC;&#x201C;2013, prowadzonego przez Narodowe Centrum BadaĹ&#x201E; i Rozwoju. â&#x20AC;&#x17E;Nowe trendy w fotowoltaice â&#x20AC;&#x201C; fakty i mityâ&#x20AC;? to tytuĹ&#x201A; referatu profesora Tomasza StapiĹ&#x201E;skiego z AGH, w ktĂłrym omĂłwiĹ&#x201A; znaczenie OZE, okreĹ&#x203A;liĹ&#x201A; potencjaĹ&#x201A; fotowoltaiczny w Europie oraz przedstawiĹ&#x201A; gĹ&#x201A;Ăłwne rodzaje ogniw sĹ&#x201A;onecznych i technologii materiaĹ&#x201A;owych, ze szczegĂłlnym uwzglÄ&#x2122;dnieniem technologii cienkowarstwowych. Z kolei dr inĹź. Janusz Trenta, takĹźe z AGH, wygĹ&#x201A;osiĹ&#x201A; referat pt. â&#x20AC;&#x17E;Automatyka w systemach fotowoltaicznychâ&#x20AC;?. OmĂłwiĹ&#x201A; system sterowania fotoogniwami w ukĹ&#x201A;adzie otwartym i zamkniÄ&#x2122;tym oraz system sterowania ukĹ&#x201A;adu hybrydowego, ktĂłry Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czy zalety ukĹ&#x201A;adĂłw zamkniÄ&#x2122;tego i otwartego przy jednoczesnej eliminacji ich wad oraz umoĹźliwia zabezpieczenie siÄ&#x2122; przed bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dnymi odczytami z czujnika oĹ&#x203A;wietlenia. PrzedstawiĹ&#x201A; rĂłwnieĹź domowy

7-8/2015

system fotowoltaiczny wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cy z sieciÄ&#x2026;, wyposaĹźony w magazyn energii i inteligentne ukĹ&#x201A;ady sterujÄ&#x2026;ce.

Temat prezentacji dr. inĹź. Szczepana Moskwy z AGH brzmiaĹ&#x201A;: â&#x20AC;&#x17E;Elektroenergetyka typu SMART â&#x20AC;&#x201C; ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; zasilania i efektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; energetycznaâ&#x20AC;?. Autor omĂłwiĹ&#x201A; rolÄ&#x2122; energetyki rozproszonej w relacji do systemu elektroenergetycznego i do tradycyjnych sektorĂłw paliwowo-energetycznych. ZaprezentowaĹ&#x201A; tradycyjnÄ&#x2026; sieÄ&#x2021; elektroenergetycznÄ&#x2026; oraz nowoczesne sieci typu SMART. Kolejny przedstawiciel AGH, dr inĹź. Andrzej Izworski, zaprezentowaĹ&#x201A; rolÄ&#x2122; WydziaĹ&#x201A;u Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i InĹźynierii Biomedycznej w ksztaĹ&#x201A;ceniu automatykĂłw.

CzÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; naukowÄ&#x2026; konferencji zakoĹ&#x201E;czyĹ&#x201A; mgr inĹź. JĂłzef KaĹ&#x201A;a z zarzÄ&#x2026;du WojewĂłdzkiego Funduszu Ochrony Ĺ&#x161;rodowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie, ktĂłry omĂłwiĹ&#x201A; dofinansowanie zadaĹ&#x201E; zwiÄ&#x2026;zanych z efektywnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; energetycznÄ&#x2026; ze Ĺ&#x203A;rodkĂłw WojewĂłdzkiego Funduszu Ochrony Ĺ&#x161;rodowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie w 2015 r.

Druga czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; konferencji przeznaczona byĹ&#x201A;a dla jej organizatorĂłw, czyli firm WIKA Polska, Turck, Technokabel, Skamer-ACM, Pepperl Fuchs, Limatherm Sensor, Jumo, Hit â&#x20AC;&#x201C; Kody Kreskowe, Emerson Process Management, Eaton Electric, Danfoss i ABB. Przedstawiciele poszczegĂłlnych firm omawiali nowo-

Ĺ&#x203A;ci produktowe, ciekawe aplikacje oraz waĹźne wydarzenia firmowe.

W prezentacjach firmowych nawiÄ&#x2026;zywano do poprawy efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej w przemyĹ&#x203A;le, odnawialnych ĹşrĂłdeĹ&#x201A; energii i ochrony Ĺ&#x203A;rodowiska. Pierwszy dzieĹ&#x201E; konferencji zakoĹ&#x201E;czyĹ&#x201A; bankiet, podczas ktĂłrego moĹźna byĹ&#x201A;o kontynuowaÄ&#x2021; dyskusje lub po prostu zrelaksowaÄ&#x2021; siÄ&#x2122;, oglÄ&#x2026;dajÄ&#x2026;c wystÄ&#x2122;p kabaretu w skĹ&#x201A;adzie: Zenon Laskowik, Jacek Fedorowicz, Adrianna BiedrzyĹ&#x201E;ska i Grzegorz Tomczak. DoskonaĹ&#x201A;ym uzupeĹ&#x201A;nieniem wieczornego spotkania byĹ&#x201A; wystÄ&#x2122;p Anny Wyszkoni z zespoĹ&#x201A;em, ktĂłra Ĺ&#x203A;piewaĹ&#x201A;a piosenki z albumu â&#x20AC;&#x17E;Ĺťycie jest w porzÄ&#x2026;dkuâ&#x20AC;? oraz â&#x20AC;&#x17E;Pan i Paniâ&#x20AC;?.

Drugiego dnia, w gĹ&#x201A;Ăłwnej sali konferencyjnej, uczestnicy konferencji mogli rozmawiaÄ&#x2021; z organizatorami przy ich stoiskach, obejrzeÄ&#x2021; wybrane produkty i otrzymaÄ&#x2021; materiaĹ&#x201A;y promocyjne.

JednoczeĹ&#x203A;nie w dwĂłch salach konferencyjnych odbywaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; prezentacje firmowe organizatorĂłw, ktĂłre zakoĹ&#x201E;czone zostaĹ&#x201A;y blokiem dyskusyjnym â&#x20AC;&#x17E;OZE, efektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; energetyczna i ochrona Ĺ&#x203A;rodowiska â&#x20AC;&#x201C; wyzwania dla automatykĂłwâ&#x20AC;?.

GĹ&#x201A;Ăłwny organizator konferencji, firma Skamer-ACM, juĹź dzisiaj zaprasza do udziaĹ&#x201A;u w przyszĹ&#x201A;orocznym wydarzeniu.

Jolanta GĂłrska-Szkaradek $+!/ +0#

87

WYDARZENIA

WYPRZEDZAÄ&#x2020; SWOJE CZASY PĂ&#x201C;Ĺ WIEKU INSTYTUTU PIAP 3 1 " 1 % 3 1 2 " C* 2 % 3 <:.

3

E > $ 3 EO4

" 2 % % 3 1 1 3 L 1 1 4

1 3 1 % 1 4

= " 32C 1

" L 3 * " 3 1

1 32 ) " 2 1

1 3C

> Jacek Frontczak

88

P

IAP to jeden z niewielu instytutĂłw zaĹ&#x201A;oĹźonych w latach 60., ktĂłry przetrwaĹ&#x201A; zawirowania polityczne i dziÄ&#x2122;ki umiejÄ&#x2122;tnoĹ&#x203A;ci dostosowania siÄ&#x2122; do wymagaĹ&#x201E; ewoluujÄ&#x2026;cej branĹźy automatyki i robotyki oraz wspĂłĹ&#x201A;pracy z przemysĹ&#x201A;em i wĹ&#x201A;asnej wizji rozwoju, wynikajÄ&#x2026;cej z obserwacji trendĂłw rynkowych, trwa i skutecznie funkcjonuje w dzisiejszych czasach.

Instytut zostaĹ&#x201A; powoĹ&#x201A;any do şycia UchwaĹ&#x201A;Ä&#x2026; Rady MinistrĂłw z 15 marca 1965 r. RozporzÄ&#x2026;dzenie wykonawcze Ministra PrzemysĹ&#x201A;u CiÄ&#x2122;Ĺźkiego datowane jest na 25 maja, a pierwsi pracownicy zostali zatrudnieni 1 lipca 1965 r.

Ze wzglÄ&#x2122;du na powyĹźsze daty obchody jubileuszowe zostaĹ&#x201A;y zaplanowane na koniec maja. GĹ&#x201A;Ăłwna uroczystoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;ca siÄ&#x2122; z akademii rocznicowej

i sesji poĹ&#x203A;wiÄ&#x2122;conej pamiÄ&#x2122;ci zasĹ&#x201A;uĹźonego dla PIAP konstruktora i automatyka, profesora Tadeusza SoĹ&#x201A;tyka, miaĹ&#x201A;a miejsce 29 maja.

W trakcie sesji upamiÄ&#x2122;tniajÄ&#x2026;cej nastÄ&#x2026;piĹ&#x201A;o oficjalnie nadanie imienia profesora najwiÄ&#x2122;kszej sali w centrum konferencyjnym PIAP. TablicÄ&#x2122; z notkÄ&#x2026; biograficznÄ&#x2026; odsĹ&#x201A;onili synowie oraz wnuk profesora, a dyrektor PIAP dr inĹź.

Jan JabĹ&#x201A;kowski odsĹ&#x201A;oniĹ&#x201A; tablicÄ&#x2122; pamiÄ&#x2026;tkowÄ&#x2026; przy stojÄ&#x2026;cym przed wejĹ&#x203A;ciem do PIAP robocie RP 120, skonstruowanym pod koniec lat 80. przez zespĂłĹ&#x201A; pod kierunkiem profesora SoĹ&#x201A;tyka.

NastÄ&#x2122;pnie odbyĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; gĹ&#x201A;Ăłwna akademia rocznicowa. Uczestniczyli w niej przedstawiciele wĹ&#x201A;adz paĹ&#x201E;stwowych i lokalnych, goĹ&#x203A;cie z wielu instytutĂłw, przedstawiciele róşnych instytucji i orAUTOMATYKA

WYDARZENIA towarzyszyĹ&#x201A;y. NastÄ&#x2122;pnie wystÄ&#x2026;piĹ&#x201A; dyrektor PIAP Jan JabĹ&#x201A;kowski, ktĂłry przedstawiĹ&#x201A; elementy toĹźsamoĹ&#x203A;ci instytutu na przestrzeni 50 lat jego istnienia, z podziaĹ&#x201A;em na dwa okresy po 25 lat â&#x20AC;&#x201C; przed i po transformacji gospodarczej. Ostatni referat to wystÄ&#x2026;pienie mĹ&#x201A;odego pokolenia pracownikĂłw. Z zapaĹ&#x201A;em charakterystycznym dla mĹ&#x201A;odych osĂłb mĂłwili, co podoba im siÄ&#x2122; w PIAP i dlaczego uwaĹźajÄ&#x2026;, Ĺźe jest to dla nich dobre miejsce.

Chwalili moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; rozwoju oraz zaufanie, jakim kierownictwo obdarza mĹ&#x201A;odych pracownikĂłw. WaĹźnym punktem akademii byĹ&#x201A;o wrÄ&#x2122;czenie odznaczeĹ&#x201E;.

Instytut zostaĹ&#x201A; odznaczony Medalem Pro Masovia, nadanym przez MarszaĹ&#x201A;ka WojewĂłdztwa Mazowieckiego. Poza tym szereg odznaczeĹ&#x201E; przyznano pracownikom PIAP. WĹ&#x203A;rĂłd nich znalazĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; 10 Medali za DĹ&#x201A;ugoletniÄ&#x2026; SĹ&#x201A;uĹźbÄ&#x2122; (ZĹ&#x201A;ote, Srebrne i BrÄ&#x2026;zowe), nadanych przez Prezydenta Rzeczypospolitej oraz 15 Medali za ZasĹ&#x201A;ugi dla ObronnoĹ&#x203A;ci Kraju (ZĹ&#x201A;ote, Srebrne i BrÄ&#x2026;zowe), nadanych przez Ministra Obrony Narodowej. Ponadto zostaĹ&#x201A;y wrÄ&#x2122;czone trzy Odznaki Honorowe za ZasĹ&#x201A;ugi dla Rozwoju Gospodarki Rzeczypospolitej, przyznane przez Ministra Gospodarki â&#x20AC;&#x201C; otrzymali je: PIAP, Jan JabĹ&#x201A;kowski i Tadeusz Missala.

MarszaĹ&#x201A;ek WojewĂłdztwa Mazowieckiego przyznaĹ&#x201A; z kolei cztery Dyplomy Uznania.

Po zakoĹ&#x201E;czeniu czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci oficjalnej wszyscy uczestnicy zostali zaproszeni na poczÄ&#x2122;stunek, a zainteresowane osoby miaĹ&#x201A;y moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zwiedzenia wybranych laboratoriĂłw.

Drugi dzieĹ&#x201E; obchodĂłw, 30 maja 2015 r., upĹ&#x201A;ynÄ&#x2026;Ĺ&#x201A; w atmosferze towarzyskich spotkaĹ&#x201E; i zabawy podczas zorganizowanego dla wszystkich â&#x20AC;&#x201C; zarĂłwno emerytowanych, jak i obecnych â&#x20AC;&#x201C; pracownikĂłw PIAP i ich rodzin Pikniku 50-lecia. Organizatorzy przewidzieli róşne atrakcje dla osĂłb w kaĹźdym wieku. Piknik uĹ&#x203A;wietniĹ&#x201A;y wystÄ&#x2122;py kabaretu â&#x20AC;&#x17E;U Bacyâ&#x20AC;? z JeleĹ&#x203A;ni. OdbyĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; rĂłwnieĹź wystÄ&#x2122;py utalentowanych pracownikĂłw PIAP oraz przedstawienie przygotowane przez dzieci z instytutowego przedszkola Mali Wynalazcy. W ramach piknikowego menu moĹźna byĹ&#x201A;o skosztowaÄ&#x2021; róşnych potraw.

TrwaĹ&#x201A;y Ĺ&#x203A;lad rocznicy 50-lecia pozostaĹ&#x201A; w trzech publikacjach wydanych z tej okazji: â&#x20AC;&#x17E;50 postaci PIAPâ&#x20AC;?, â&#x20AC;&#x17E;50 dokonaĹ&#x201E; PIAPâ&#x20AC;? oraz â&#x20AC;&#x17E;PamiÄ&#x2122;ci profesora SoĹ&#x201A;tykaâ&#x20AC;?.

Jacek Frontczak 3 = " 3 1 *

" 1

& > #> 7 G J4 "

ganizacji oraz pracownicy PIAP. Po przywitaniu goĹ&#x203A;ci odczytano listy gratulacyjne od Prezydenta RP BronisĹ&#x201A;awa Komorowskiego oraz od wicepremiera i Ministra Gospodarki Janusza PiechociĹ&#x201E;skiego. W kolejnych wystÄ&#x2026;pieniach przedstawiciele poszczegĂłlnych instytucji wyraĹźali uznanie dla osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;Ä&#x2021; PIAP oraz odczytywali przyniesione listy gratulacyjne. WĹ&#x203A;rĂłd nich byĹ&#x201A;o wiele z instytutĂłw badawczych polskich i zagranicznych, agencji i instytucji centralnych, takich jak m.in. Narodowe Centrum BadaĹ&#x201E; i Rozwoju, Biuro BezpieczeĹ&#x201E;stwa Narodowego czy Polska Agencja Rozwoju PrzedsiÄ&#x2122;biorczoĹ&#x203A;ci, ale rĂłwnieĹź od Komendanta GĹ&#x201A;Ăłwnego StraĹźy Granicznej i Szefa Sztabu Generalnego, z wielu wyĹźszych uczelni, w tym Politechniki Warszawskiej i Wojskowej Akademii Technicznej, z Rady GĹ&#x201A;Ăłwnej InstytutĂłw Badawczych oraz od przedsiÄ&#x2122;biorstw aktywnie wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych z PIAP. W kolejnej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci akademii zostaĹ&#x201A;y wygĹ&#x201A;oszone trzy referaty. Pierwszym z nich byĹ&#x201A; referat seniora instytutu, prof. Tadeusza Missali, ktĂłry w lekkim, humorystycznym nastroju opowiadaĹ&#x201A; o poczÄ&#x2026;tkach swojej pracy w PIAP i szeregu zbiegĂłw okolicznoĹ&#x203A;ci, ktĂłre temu

7-8/2015

89

WYDARZENIA

WOD-KAN 2015 â&#x20AC;&#x201C; XIII EDYCJA ZAKOĹ&#x192;CZONA SUKCESEM W dniach 26â&#x20AC;&#x201C;28 maja 2015 r. % = U 2 / = 3 1 + * 1 / 3 $ 3C 3 L 6 C* 1 #

3 2 6!-.# 8 9:;<> 3 3 3 * 3 3 * E

21 @ 2 3 3 1 % @ 1 ."

3 2 2> Katarzyna Jakubek

90

T

argi WOD-KAN to najwiÄ&#x2122;ksza w Polsce impreza targowa dla branĹźy wodno-kanalizacyjnej. W tym roku, z uwagi na trwajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; budowÄ&#x2122; profesjonalnych hal wystawienniczo-targowych w MyĹ&#x203A;lÄ&#x2122;cinku, targi wyjÄ&#x2026;tkowo odbywaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; w Hali Sportowo-Widowiskowej â&#x20AC;&#x17E;Ĺ uczniczkaâ&#x20AC;? i na terenach z niÄ&#x2026; sÄ&#x2026;siadujÄ&#x2026;cych.

W tegorocznej imprezie targowej wziÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;o udziaĹ&#x201A; prawie 400 wystawcĂłw z Polski i z zagranicy oraz okoĹ&#x201A;o 10 tys. goĹ&#x203A;ci.

WĹ&#x203A;rĂłd firm znaczÄ&#x2026;cÄ&#x2026; pozycjÄ&#x2122; zajmowaĹ&#x201A;y te oferujÄ&#x2026;ce komponenty automatyki, poniewaĹź branĹźa wodno-kanalizacyjna jest jednym z najwiÄ&#x2122;kszych ich odbiorcĂłw w ostatnich latach. DostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; Ĺ&#x203A;rodkĂłw europejskich i wiÄ&#x2122;ksza Ĺ&#x203A;wiadomoĹ&#x203A;Ä&#x2021; odbiorcĂłw w zakresie oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci mediĂłw oraz koĹ&#x201E;czÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; w tym roku ramy czasowe dla Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/ WE (RDW), dotyczÄ&#x2026;ce koniecznoĹ&#x203A;ci osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;cia dobrego stanu wĂłd, wymuszajÄ&#x2026; na firmach z branĹźy poszukiwanie rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; majÄ&#x2026;cych na celu optymalizacjÄ&#x2122; kosztĂłw oraz integracjÄ&#x2122; systemĂłw.

Najnowsze rozwiÄ&#x2026;zania z zakresu pomiarĂłw, sterowania i monitoringu,

skierowane do branşy wodno-kanalizacyjnej, zaprezentowali przedstawiciele branşy automatyki, w tym m.in. ABB, AEA Technique, Amtek, Apar, Apator Powgaz, Aplikom, Aplisens, Astat, Atlas Corpo, AxFlow, Bibus Menos, BMsonic, CES, Endress+Hauser, Enko-Pomiar, igus, Impol-1, Introl, Jumo, Merazet, Mitsubishi Electric, Phoenix Contact, Poltraf czy Siemens.

Ekspozycje wystawcĂłw rozmieszczone zostaĹ&#x201A;y w czterech halach targowych oraz na terenach towarzyszÄ&#x2026;cych. Przez trzy dni, od wczesnych godzin porannych, targi cieszyĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; duĹźym zainteresowaniem odwiedzajÄ&#x2026;cych, a na stoiskach sĹ&#x201A;ychaÄ&#x2021; byĹ&#x201A;o gorÄ&#x2026;ce dyskusje.

Oferta wystawcĂłw targĂłw WOD-KAN byĹ&#x201A;a bardzo szeroka, poczynajÄ&#x2026;c od maszyn budowlanych, poprzez pompy, systemy oczyszczania Ĺ&#x203A;ciekĂłw i automatykÄ&#x2122; przemysĹ&#x201A;owÄ&#x2026;, a koĹ&#x201E;czÄ&#x2026;c na studzienkach kanalizacyjnych.

W tym roku szeroko promowane byĹ&#x201A;y rozwiÄ&#x2026;zania zwiÄ&#x2026;zane z pomiarami poziomu czy przepĹ&#x201A;ywu, a takĹźe nowoczesne pompy i urzÄ&#x2026;dzenia wizyjne. Warto byĹ&#x201A;o zwrĂłciÄ&#x2021; uwagÄ&#x2122; rĂłwnieĹź na róşnorodne systemy zdalnego sterowania urzÄ&#x2026;dzeniami, w tym m.in. wodomierzami.

AUTOMATYKA

WYDARZENIA acja w kraju i Europie”, dotyczącą projektu mającego na celu ochronę wody przeznaczonej do spożycia. W jego skład wchodzą nie tylko zagadnienia związane z bezpieczeństwem zdrowotnym wody kranowej, ale także kontroli ujęć, wód powierzchniowych, jakości dystrybucji, uzdatniania i wielu innych czynników.

Podczas trwania targów uczestnicy mogli wziąć udział w darmowych specjalistycznych konsultacjach ekonomiczno-prawnych. Specjaliści IGWP odpowiadali na pytania związane z problemami przedsiębiorstw wodno-kanalizacyjnych przy ustalaniu cen i stawek opłat za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków, analizą ekonomiczną, benchmarking oraz przejęcie własności urządzeń.

Jak co roku w czasie trwania targów przeprowadzone zostały dwa konkursy: na najciekawszą ekspozycję oraz – najważniejszy – o statuetkę Grand Prix Targów WOD-KAN. Nagroda Grand Prix przyznawana jest firmom za najbardziej nowatorskie i interesujące rozwiązanie techniczne. Do tegorocznego konkursu swoje produkty

zgłosiło 26 wystawców. Na podstawie przesłanej dokumentacji, jury konkursu nominowało do nagrody Grand Prix 10 produktów, z których wyłonionych zostało trzech zwycięzców: • Seen Technologie – instalacja termicznej mineralizacji osadów ściekowych SGF 1000, • KartGIS – KartMobile – mobilny system GIS, • Hydro-Vacuum – pompa zatapialna typu FZ do tłoczenia ścieków zawierających elementy ścierne i mineralne.

Za najciekawsze ekspozycje targowe komisja uznała stoiska firm Hawle, Wavin i Saint Gobain PAM. Targi WOD-KAN to jedna z najstarszych i najważniejszych imprez targowych branży wodno-kanalizacyjnej.

Od kilku lat widoczny jest wyraźny rozwój targów, a także istotne działania organizatorów oraz władz miasta na rzecz promowania wydarzenia w Polsce. Kolejna edycja WOD-KAN odbędzie się pod koniec maja 2016 r., już w nowych halach targowych.

Katarzyna Jakubek

" ! >

& > #> S " % " G " ! > J

Dużą atrakcję dla przybyłych na targi przygotowała polsko-angielska firma Floatinghouses.eu – goście mieli możliwość zwiedzenia prototypowego domu na wodzie. Futurystyczny dom został przycumowany na rzece Brdzie obok terenów targowych. Dom o nazwie Floodule ma 80 m2 powierzchni.

Do wnętrza wchodzi się przez pływający trap. Wewnątrz zastosowano ogrzewanie podłogowe zasilane powietrzną pompą ciepła, a ścieki odprowadzane są do oczyszczalni biologicznej wbudowanej w pływaku.

Prąd doprowadzony jest z przystani, zaś wodę doprowadza specjalnie podgrzewany wąż, który chroni ją przed zamarzaniem.

W czasie targów WOD-KAN organizowanych jest szereg konferencji przygotowanych zarówno przez organizatorów, jak i wystawców. Konferencje mają na celu poruszenie najważniejszych problemów oraz wskazanie nadchodzących trendów dla branży wodociągowo-kanalizacyjnej. W tym roku Izba Gospodarcza „Wodociągi Polskie” przygotowała debatę pod hasłem „Plany bezpieczeństwa wody – sytu-

7-8/2015

91

WYDARZENIA

BIZNES & SZTUKA ITM 2015

21 tys. m², blisko 1000 wystawców z 27 krajów, 16 955 31 3 2C 4 " 3 1 4 1 2 31

2C 3 3 1

3 =% 14 " ) 2 4 1 " " 3 3 2C 1 E 1C 2= 1 * 1 3 E F " 1 " @ 1 O * 3 * +/ 1 3 >

92

B

ranĹźa metalowa jest jednym z najbardziej dynamicznie rozwijajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; sektorĂłw polskiej gospodarki. JednoczeĹ&#x203A;nie jest ona podatna na liczne zagroĹźenia, takie jak rozdrobnienie rynku (udziaĹ&#x201A; maĹ&#x201A;ych i Ĺ&#x203A;rednich firm jest bardzo duĹźy), nadwyĹźki mocy produkcyjnych, siÄ&#x2122;gajÄ&#x2026;ce nawet 30â&#x20AC;&#x201C;40 proc. oraz uzaleĹźnienie od innych gaĹ&#x201A;Ä&#x2122;zi przemysĹ&#x201A;u, takich jak budownictwo, kolejnictwo, odlewnictwo czy motoryzacja. Pomimo tych niebezpieczeĹ&#x201E;stw, a w wielu przypadkach dziÄ&#x2122;ki umiejÄ&#x2122;tnemu przekuwaniu ich w szanse, ekspansja branĹźy metalowej (a takĹźe zwiÄ&#x2026;zanej z niÄ&#x2026; branĹźy maszynowej) nie ustaje. Wykorzystanie po-

tencjaĹ&#x201A;u tkwiÄ&#x2026;cego w eksporcie, rozwĂłj branĹź pokrewnych, ktĂłrych dostawcami sÄ&#x2026; sektory metalowy i maszynowy oraz wzrost zapotrzebowania na stal â&#x20AC;&#x201C; to wszystko wpĹ&#x201A;ywa na rozkwit tych gaĹ&#x201A;Ä&#x2122;zi przemysĹ&#x201A;u. â&#x20AC;&#x201C; Targi poznaĹ&#x201E;skie sÄ&#x2026; imprezÄ&#x2026; nieporĂłwnywalnÄ&#x2026; z şadnÄ&#x2026; z imprez targowych w Polsce â&#x20AC;&#x201C; mĂłwiĹ&#x201A; podczas targĂłw dr Tadeusz Szczepanik, dyrektor OddziaĹ&#x201A;u Yamazaki Mazak Central Europe. â&#x20AC;&#x201C; Uczestniczymy w tych targach co roku i co roku przekonujemy siÄ&#x2122; o tym, Ĺźe obecnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; tutaj jest po prostu czymĹ&#x203A; niezbÄ&#x2122;dnym. Tutaj co roku spotykamy siÄ&#x2122; z duĹźÄ&#x2026; liczbÄ&#x2026; klientĂłw, co roku teĹź poznajemy nowych klien-

AUTOMATYKA

WYDARZENIA

niewykorzystywanych nadwyĹźek mocy produkcyjnych.

Do Poznania przyjechali liderzy branĹźy, nawet ci, ktĂłrzy nie wystawiajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; na şadnych innych targach w Polsce, jak chociaĹźby firma Seco Warwick. ITM Polska 2015 zapamiÄ&#x2122;tamy jako przestrzeĹ&#x201E; stoisk zajmujÄ&#x2026;cych nawet pĂłĹ&#x201A; tysiÄ&#x2026;ca metrĂłw, prestiĹź najnowoczeĹ&#x203A;niejszych technologii, ktĂłre w Poznaniu miaĹ&#x201A;y swoje premiery, rozmach ekspozycji i klasÄ&#x2122; rozmĂłw biznesowych: dziewiÄ&#x2122;Ä&#x2021; pawilonĂłw wypeĹ&#x201A;nionych technikÄ&#x2026; przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci i tysiÄ&#x2026;ce przedstawicieli firm, z ktĂłrych wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; stanowiĹ&#x201A;a kadra zarzÄ&#x2026;dzajÄ&#x2026;ca oraz osoby odpowiedzialne za decyzje zakupowe. To wszystko tworzyĹ&#x201A;o optymalny klimat dla ksztaĹ&#x201A;towania polskiego rynku â&#x20AC;&#x201C; rynku stawiajÄ&#x2026;cego na rozwĂłj i technologie przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci, na sukces w skali Ĺ&#x203A;wiatowej. â&#x20AC;&#x201C; Na pewno sÄ&#x2026; to jedne z najwiÄ&#x2122;kszych targĂłw, jeĹ&#x203A;li nie najwiÄ&#x2122;ksze, w dziedzinie automatyzacji i maszyn,

producentĂłw maszyn â&#x20AC;&#x201C; mĂłwiĹ&#x201A; podczas targĂłw Janusz JakieĹ&#x201A;a z firmy KUKA Roboter. â&#x20AC;&#x201C; Z pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; jest to dobra forma kontaktĂłw z klientem. MoĹźemy spotkaÄ&#x2021; tutaj klientĂłw, z ktĂłrymi na co dzieĹ&#x201E; nie mamy tak bliskiego kontaktu. Od kilku lat jesteĹ&#x203A;my tutaj obecni. MyĹ&#x203A;lÄ&#x2122;, Ĺźe kolejne lata rĂłwnieĹź bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; z naszym udziaĹ&#x201A;em. Kondycja w branĹźy, moim zdaniem, jest bardzo dobra. Ĺ&#x161;wiadczy o tym zarĂłwno duĹźa liczba odwiedzajÄ&#x2026;cych i duĹźa liczba zapytaĹ&#x201E; ofertowych bezpoĹ&#x203A;rednio powiÄ&#x2026;zanych z targami, jak rĂłwnieĹź generalnie wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;ca od poczÄ&#x2026;tku roku i w poprzednich latach w naszej firmie.

ZakoĹ&#x201E;czona wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie edycja ITM Polska pokazaĹ&#x201A;a, Ĺźe nie tylko technologie mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; sztukÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x201C; sztukÄ&#x2026; moĹźe byÄ&#x2021; takĹźe biznes. Na pewno jest niÄ&#x2026; biznes, z ktĂłrym mieliĹ&#x203A;my do czynienia w Poznaniu. Kolejna edycja odbÄ&#x2122;dzie siÄ&#x2122; w dniach 7â&#x20AC;&#x201C;10 czerwca 2016 r. / > > /+ > 3 > >

Fot. J. GĂłrska-Szkaradek (Automatyka)

tĂłw, ktĂłrzy pojawiajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x201C; jak to siÄ&#x2122; mĂłwi â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;&#x17E;jak diabeĹ&#x201A; z pudeĹ&#x201A;kaâ&#x20AC;?. Firmy, o ktĂłrych nieraz nigdy wczeĹ&#x203A;niej nie sĹ&#x201A;yszeliĹ&#x203A;my, okazujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; bardzo cennymi, wartoĹ&#x203A;ciowymi partnerami.

Na pewno bÄ&#x2122;dziemy i za rok, i za dwa lata i w kolejnych latach.

Targi ITM Polska po raz kolejny okazaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; doskonaĹ&#x201A;Ä&#x2026; platformÄ&#x2026; budowania rynkowej przewagi oraz pozycjonowania siÄ&#x2122; po stronie firm, ktĂłre mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; spokojne o swojÄ&#x2026; przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021;. DziÄ&#x2122;ki stworzeniu pĹ&#x201A;aszczyzny umoĹźliwiajÄ&#x2026;cej przenikanie siÄ&#x2122; wszystkich branĹź zwiÄ&#x2026;zanych z obrĂłbkÄ&#x2026; metali i produkcjÄ&#x2026; maszyn, wydarzenie pozwoliĹ&#x201A;o na ocenÄ&#x2122; nastrojĂłw w branĹźy i przewidywanie trendĂłw, ktĂłre bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; dominowaĹ&#x201A;y w najbliĹźszych miesiÄ&#x2026;cach bÄ&#x2026;dĹş latach. Jego miÄ&#x2122;dzynarodowa skala umoĹźliwiĹ&#x201A;a teĹź nawiÄ&#x2026;zanie i zacieĹ&#x203A;nienie kontaktĂłw z potencjalnymi partnerami z zagranicy, zaĹ&#x203A; dziÄ&#x2122;ki spotkaniom kooperacyjnym â&#x20AC;&#x201C; Subcontracting ITM Meetings â&#x20AC;&#x201C; znalezienie odbiorcĂłw dla

7-8/2015

93

WYDARZENIA

$ 3 2 % 3 1 * "

B # % 3

1 3 2 1

- " 3 3C 3 2C # % > 3 > >

1 8 * " %

C " 1

JUBILEUSZ KUBLERA , " 32 ;: 3

E " " )

# % > 3 > > 3 * 3 1

;; 3 1 9:;< > 1

1 3 2 1 3

" ) 2= 1C "

3 3 1 % 1 1 2C B >

Z

 okazji jubileuszu do Czerniejewa przyjechali przedstawiciele firmy Fritz KĂźbler GmbH: Lothar KĂźbler â&#x20AC;&#x201C; dyrektor zarzÄ&#x2026;dzajÄ&#x2026;cy, Andrea Montanaro â&#x20AC;&#x201C; dyrektor sprzedaĹźy w regionie PoĹ&#x201A;udniowej i Wschodniej Europy, Bliskiego Wschodu i Afryki oraz Pierre Brucker â&#x20AC;&#x201C; dyrektor marketingu.

W Polsce markÄ&#x2122; promuje firma Kubler Sp. z o.o., ktĂłrej rola polega na poszukiwaniu nowych odbiorcĂłw i wspieraniu dystrybutorĂłw. Oferta fir-

my skupia siÄ&#x2122; na czujnikach drogi i kÄ&#x2026;ta, technice wskaĹşnikowej i technice liczenia oraz transmisji sygnaĹ&#x201A;u. Podczas uroczystoĹ&#x203A;ci PaweĹ&#x201A; Naglik, dyrektor zarzÄ&#x2026;dzajÄ&#x2026;cy Kubler Sp. z o.o., scharakteryzowaĹ&#x201A; zaproszonym goĹ&#x203A;ciom 10 lat dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci firmy w naszym kraju. Jak powiedziaĹ&#x201A;, misjÄ&#x2026; firmy jest wspĂłĹ&#x201A;praca z klientami, wspieranie ich i otaczanie specjalnÄ&#x2026;, spersonalizowanÄ&#x2026; opiekÄ&#x2026;.

Firma zapewnia swoim klientom szybkie, proste i innowacyjne rozwiÄ&#x2026;zania oraz dodatkowe korzyĹ&#x203A;ci. WspĂłĹ&#x201A;pracuje z trzema dystrybutorami: firmÄ&#x2026; Astat, OEM Automatic oraz Impol-1. AnalizujÄ&#x2026;c sprzedaĹź podstawowych produktĂłw spĂłĹ&#x201A;ki Kubler, tzn. enkoderĂłw, licznikĂłw i pierĹ&#x203A;cieni Ĺ&#x203A;lizgowych, moĹźna stwierdziÄ&#x2021; systematyczny wzrost, przy czym najwolniej rosĹ&#x201A;a sprzedaĹź pierĹ&#x203A;cieni Ĺ&#x203A;lizgowych.

Jak stwierdziĹ&#x201A; PaweĹ&#x201A; Naglik, okoĹ&#x201A;o 4 proc. obrotu firma wydaje na marke-

3 1 1 3 " ) 2 1 2 1 3 2 1

94

ting. Od 2006 r. corocznie uczestniczy w targach Automaticon w Warszawie, w róşnych konferencjach oraz organizuje szkolenia dla klientĂłw. Obecnie jednym z zadaĹ&#x201E; firmy jest wzmocnienie dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E; marketingowych i dotarcie do nowych rynkĂłw branĹźowych.

Dyrektor Lothar KĂźbler, zabierajÄ&#x2026;c glos, powiedziaĹ&#x201A; m.in., Ĺźe firma KĂźbler GmbH aktywnie dziaĹ&#x201A;a na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie poprzez dziewiÄ&#x2122;Ä&#x2021; oddziaĹ&#x201A;Ăłw sprzedaĹźy zagranicznej. UdziaĹ&#x201A; eksportu w sprzedaĹźy wynosi ponad 67 proc.

NiemaĹ&#x201A;a jest w tym zasĹ&#x201A;uga firmy Kubler Sp. z o.o., ktĂłra jest na siĂłdmym miejscu europejskiej listy pod wzglÄ&#x2122;dem wynikĂłw sprzedaĹźy. W podziÄ&#x2122;kowaniu za caĹ&#x201A;oksztaĹ&#x201A;t dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci dyrektor PaweĹ&#x201A; Naglik otrzymaĹ&#x201A; z rÄ&#x2026;k Lothara KĂźblera pamiÄ&#x2026;tkowy dyplom.

Jolanta GĂłrska-Szkaradek $+!/ +0#

3 1 B #Â&#x2122;% 5 %? G 1 2J 7 #Â&#x2122;% 4

/

"

AUTOMATYKA

WYDARZENIA

ROBOTY W AKCJI III NOC ROBOTĂ&#x201C;W PIAP

99 2 9:;< > 2 @ 3 3 % = 8 % 1 3 * 3 1

3 3 3 1 " 1 3 . .+ > 6 3 1 3

" 1 3% ) 1 1 * 4 = %Â&#x161; ?

3 1 * 3 2 2 X/ 2

3 3 L 1 Y F 31 3 2C * 1 = 3 1 O % 4 " " 1 3 E C 3 1 @ 3" * 4

1 1 O> Paulina Wojda

N

a przestrzeni ostatnich kilku dekad rozwĂłj robotyki bardzo przyspieszyĹ&#x201A; i obecnie wyrafinowane urzÄ&#x2026;dzenia mechaniczne towarzyszÄ&#x2026; nam w niemal kaĹźdym aspekcie codziennego Ĺźycia. WykonujÄ&#x2026; szereg Ĺźmudnych, mÄ&#x2122;czÄ&#x2026;cych i czÄ&#x2122;sto niebezpiecznych czynnoĹ&#x203A;ci, ale takĹźe coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej pomagajÄ&#x2026; nas leczyÄ&#x2021;, stojÄ&#x2026; na straĹźy prawa, uprzyjemniajÄ&#x2026; czas i pomagajÄ&#x2026; w eksploracji kosmosu. Te i inne nowe oblicza robotyki moĹźna byĹ&#x201A;o zobaczyÄ&#x2021;, a nawet ich dotknÄ&#x2026;Ä&#x2021; podczas III Nocy RobotĂłw PIAP. Wydarzenie to jest najwiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; w Polsce imprezÄ&#x2026; popularnonaukowÄ&#x2026;, ktĂłra promuje innowacyjne technologie i prezentuje najnowsze osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;cia polskich i zagranicznych inĹźynierĂłw oraz naukowcĂłw w dziedzinie robotyki i automatyki.

& > S> 5 " . 3"

" G " J4 # % 4

POLACY KOCHAJÄ&#x201E; ROBOTY Uczestnicy III Nocy RobotĂłw PIAP ustawiali siÄ&#x2122; w dĹ&#x201A;ugich kolejkach, aby z bliska obejrzeÄ&#x2021; roboty medyczne, antyterrorystyczne, przemysĹ&#x201A;owe, latajÄ&#x2026;ce, a nawet pĹ&#x201A;ywajÄ&#x2026;ce. ZwiedzajÄ&#x2026;cy mogli na wĹ&#x201A;asne oczy zobaczyÄ&#x2021;, gdzie i w jaki sposĂłb powstajÄ&#x2026; roboty, skÄ&#x2026;d inĹźynierowie czerpiÄ&#x2026; inspiracje, jak dĹ&#x201A;ugo trwa proces konstrukcyjny i kto wspiera ich wysiĹ&#x201A;ki, a co najwaĹźniejsze mogli sa7-8/2015

modzielnie sterowaÄ&#x2021; robotami. UdziaĹ&#x201A; w wydarzeniu byĹ&#x201A; bezpĹ&#x201A;atny.

ZASKAKUJÄ&#x201E;CE APLIKACJE ROBOTĂ&#x201C;W PRZEMYSĹ OWYCH Podczas III Nocy RobotĂłw PIAP ogromnym zainteresowaniem cieszyĹ&#x201A; siÄ&#x2122; Park RobotĂłw PrzemysĹ&#x201A;owych, gdzie prezentowane byĹ&#x201A;y Ĺ&#x203A;wiatowe nowoĹ&#x203A;ci, m.in. firm KUKA i Comau, ktĂłre wystÄ&#x2026;piĹ&#x201A;y w nietypowych rolach koszykarza, rysownika, barmana, spawacza, a nawet smoka.

Uczestnicy imprezy mogli sprawdziÄ&#x2021; swĂłj refleks, stajÄ&#x2026;c do rywalizacji z superszybkim robotem Racer 1.4 Comau. Aby wygraÄ&#x2021;, trzeba byĹ&#x201A;o wyprzedziÄ&#x2021; maszynÄ&#x2122; w naciskaniu na rozlokowane na pulpicie przyciski. Z drugim, cechujÄ&#x2026;cym siÄ&#x2122; duĹźÄ&#x2026; precyzjÄ&#x2026;, robotem Racer 1.4 moĹźna byĹ&#x201A;o rozegraÄ&#x2021; mecz koszykĂłwki, tak jak mistrz NBA i zwyciÄ&#x2122;zca konkursu rzutĂłw za trzy punkty Marco Belinelli na specjalnym filmie promocyjnym Comau. Aplikacja ta podczas III Nocy RobotĂłw PIAP miaĹ&#x201A;a swojÄ&#x2026; polskÄ&#x2026; premierÄ&#x2122;. Dreszczyk emocji i podziw wzbudzaĹ&#x201A;o teĹź inne stanowisko z robotem Racer, na ktĂłrym wcieliĹ&#x201A; siÄ&#x2122; on w rolÄ&#x2122; rycerza Jedi walczÄ&#x2026;cego za pomocÄ&#x2026; miecza Ĺ&#x203A;wietlnego ze smokiem, ktĂłrego odgrywaĹ&#x201A; odpowiednio 95

WYDARZENIA

ucharakteryzowany, puszczający kłęby dymu robot NJ 165 3.0.

W Parku Robotów Przemysłowych zaprezentowały się też roboty KUKA. Przy specjalnie wydzielonych stanowiskach na uczestników czekał m.in. robot KUKA KR16L6 wykonujący taniec robota na torze jezdnym, stanowiącym dodatkową oś manipulatora. Pojawił się także innowacyjny LBR iiwa, czyli siedmioosiowy robot do bezpiecznej, bezpośredniej współpracy z człowiekiem. Czujniki w napędzie każdej osi robota gwarantują jego bezpieczeństwo i niezwykłą elastyczność w pra-

96

cy z człowiekiem. Zwiedzający mieli okazję samodzielnie pojeździć robotem, kolorując fragmenty obrazka, lub pokonać labirynt.

MEDYCYNA PRZYSZŁOŚCI Gabinet Robotów Medycznych odzwierciedlał salę szpitalną, w której zwiedzający wcielali się w rolę pacjentów lub lekarzy i samodzielnie przeprowadzali „zabiegi”. Dzięki Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii (FRK) z Zabrza uczestnicy wydarzenia mieli absolutnie wyjątkową okazję zapoznania się w wirtualnej sali operacyjnej z systemem wspoma-

gania chirurgii Robin Heart. System ten jest naszym rodzimym produktem tworzonym przez zespół naukowców od 2000 r. i obecnie jest jednym z najnowocześniejszych na świecie robotów kardiochirurgicznych, wspomagających operacje bezinwazyjne.

Innym niezwykłym urządzeniem, zaprezentowanym przez Instytut Technik i Aparatury Medycznej ITAM, był prototyp robota ARM100, służący do rehabilitacji osób z niedowładem kończyn. Zasada jego działania polega na tym, że ręka pacjenta umieszczana jest w robocie, który wykonuje zapro-

AUTOMATYKA

WYDARZENIA gramowane wczeĹ&#x203A;niej przez rehabilitanta poĹźÄ&#x2026;dane ruchy.

Z kolei Politechnika PoznaĹ&#x201E;ska pokazaĹ&#x201A;a egzoszkielet koĹ&#x201E;czyn dolnych, interfejs EEG sterujÄ&#x2026;cy robotem mobilnym oraz protezÄ&#x2122; dĹ&#x201A;oni sterowanÄ&#x2026; sygnaĹ&#x201A;em EMG. Nie zabrakĹ&#x201A;o teĹź robotĂłw z PIAP. WĹ&#x203A;rĂłd nich byĹ&#x201A;y roboty Renus â&#x20AC;&#x201C; wspomagajÄ&#x2026;ce rehabilitacjÄ&#x2122; i pomagajÄ&#x2026;ce wrĂłciÄ&#x2021; do zdrowia chorym po udarze mĂłzgu, a takĹźe manipulator Stiff-Flop â&#x20AC;&#x201C; maĹ&#x201A;e chwytne mechaniczne palce.

& >

AGENCI DO ZADAĹ&#x192; SPECJALNYCH Coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej Ĺ&#x203A;wiat spotyka siÄ&#x2122; z kataklizmami, takimi jak gwaĹ&#x201A;towne zjawiska pogodowe, powodzie, trzÄ&#x2122;sienia ziemi, a nawet zagroĹźenia terrorystyczne, chemiczne czy biologiczne. To skĹ&#x201A;ania naukowcĂłw do opracowywania rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;, ktĂłre pozwolÄ&#x2026; na szybkÄ&#x2026;, skutecznÄ&#x2026;, a przede wszystkim bezpiecznÄ&#x2026; reakcjÄ&#x2122;, niosÄ&#x2026;cÄ&#x2026; realnÄ&#x2026; pomoc. InĹźynierowie z PrzemysĹ&#x201A;owego Instytutu Automatyki i PomiarĂłw PIAP, na co dzieĹ&#x201E; zajmujÄ&#x2026;cy siÄ&#x2122; opracowywaniem robotĂłw przeznaczonych m.in. dla policjantĂłw, straĹźakĂłw, centrĂłw antykryzysowych i wojska, zaprezentowali podczas wydarzenia najlepszych robotycznych agentĂłw do zadaĹ&#x201E; specjalnych. â&#x20AC;&#x201C; Instytut specjalizuje siÄ&#x2122; w konstruowaniu zrobotyzowanych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; wspomagajÄ&#x2026;cych sĹ&#x201A;uĹźby antyterrorystyczne. Nasze roboty, na przykĹ&#x201A;ad PIAP Gryf, laureat konkursu Polski Produkt PrzyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci i zdobywca godĹ&#x201A;a promocyjnego â&#x20AC;&#x17E;Teraz Polskaâ&#x20AC;?, znajdujÄ&#x2026; zastosowanie w krajach na terenie Europy, Afryki i Azji, gdzie wykorzystywane sÄ&#x2026; przede wszystkim do dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E; jednostek antyterrorystycznych, rozpoznajÄ&#x2026;c i neutralizujÄ&#x2026;c niebezpieczne Ĺ&#x201A;adunki â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi prof. nzw. dr inĹź. Piotr Szynkarczyk, ekspert ds. inteligentnych systemĂłw bezpieczeĹ&#x201E;stwa, zastÄ&#x2122;pca dyrektora PIAP. KaĹźdy mĂłgĹ&#x201A; sprawdziÄ&#x2021; swoje umiejÄ&#x2122;tnoĹ&#x203A;ci i wcieliÄ&#x2021; siÄ&#x2122; w rolÄ&#x2122; operatora robota Inspector i Expert. Zadanie polegaĹ&#x201A;o na podjÄ&#x2122;ciu i przeniesieniu w wyznaczone miejsce atrapy Ĺ&#x201A;adunkĂłw wybuchowych. WĹ&#x203A;rĂłd atrakcji byĹ&#x201A;y teĹź jazda Taktycznym Robotem Miotanym (TRM) oraz slalom robotem PIAP 7-8/2015

Gryf, bo nawet w pracy sapera poĹ&#x203A;piech czasem jest wskazany. Na trasie byĹ&#x201A;y puĹ&#x201A;apki i elementy pirotechniczne. Dla amatorĂłw gier komputerowych przygotowano symulator robotĂłw â&#x20AC;&#x201C; wirtualny poligon Ä&#x2021;wiczebny dla przyszĹ&#x201A;ych operatorĂłw. Na odwaĹźnych czekaĹ&#x201A;a strzelnica z robotami antyterrorystycznymi PIAP Scout. NajwiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; i budzÄ&#x2026;cÄ&#x2026; ogromne zainteresowanie atrakcjÄ&#x2026; byĹ&#x201A; wybuchowy pokaz z wykorzystaniem robota Ibis. Operator robota, pirotechnik z wieloletnim staĹźem, zdalnie niszczyĹ&#x201A; atrapÄ&#x2122; bomby za pomocÄ&#x2026; robota.

EksplozjÄ&#x2122; byĹ&#x201A;o sĹ&#x201A;ychaÄ&#x2021; z daleka.

CO KROK, TO ROBOT Ĺ Ä&#x2026;cznie na III Nocy RobotĂłw PIAP byĹ&#x201A;o okoĹ&#x201A;o setki róşnego rodzaju robotĂłw i atrakcji zgromadzonych w 19 parkach tematycznych, w tym m.in. robotyczna meduza, warsztaty plastyczne z budowy robotĂłw dla przyszĹ&#x201A;ych konstruktorĂłw, wysoka na siedem metrĂłw Ĺ&#x203A;cianka do wspinaczki w ksztaĹ&#x201A;cie robota, warsztaty taĹ&#x201E;ca robot dance, eksperymenty naukowe, elektromoda, drukarki i skanery 3D, robot gĂłrnik, filmy i opowieĹ&#x203A;ci robotyczne, roboty humanoidalne NAO, robot edukacyjny LEMO, latajÄ&#x2026;ca ryba, robot transportowy Dromader, robot inĹźynieryjny Marek, koĹ&#x201A;owy transporter opancerzony Rosomak, poruszanie przedmiotami siĹ&#x201A;Ä&#x2026; umysĹ&#x201A;u, wirtualny heĹ&#x201A;m, laserowa harfa, pokaz najnowszych technik zapewniajÄ&#x2026;cych bezpieczeĹ&#x201E;stwo w bankowym Ĺ&#x203A;wiecie, czarodziejski oĹ&#x201A;Ăłwek, robo-piĹ&#x201A;karze, drony i zawody pilotĂłw dronĂłw, Ĺ&#x201A;azik marsjaĹ&#x201E;ski Skarabeusz na Mars Yardzie i wiele, wiele innych.

KTO ZA TYM STOI? Tegoroczna Noc RobotĂłw PIAP, podobnie jak poprzednie, okazaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; byÄ&#x2021; ogromnym sukcesem organizatorĂłw, patronĂłw i wystawcĂłw wydarzenia.

W ciÄ&#x2026;gu jednej nocy udaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; pokazaÄ&#x2021; zarĂłwno laikom, jak i fanom robotyki i automatyki, Ĺźe Ĺ&#x203A;wiat nowych technologii jest fascynujÄ&#x2026;cy, a przed nami wciÄ&#x2026;Ĺź jest wiele do odkrycia i zrealizowania.

Paulina Wojda 3 1 "

1

97

BIBLIOTEKA PODSTAWY INTERFEJSĂ&#x201C;W UĹťYTKOWNIKA Witold Malina, Mariusz Szwoch Pomorskie Wydawnictwo Naukowo-Techniczne

: ";#7< !1= ,/: #$8 < & : =

WspĂłĹ&#x201A;czesny automatyk jest w swojej pracy wspierany przez liczne systemy informatyczne i aplikacje komputerowe. Coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej sÄ&#x2026; to aplikacje uruchamiane na róşnych urzÄ&#x2026;dzeniach mobilnych, niekiedy ich interfejs ma postaÄ&#x2021; strony internetowej. MoĹźna stwierdziÄ&#x2021;, Ĺźe jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; komunikacji czĹ&#x201A;owieka z oprogramowaniem, a tym samym z urzÄ&#x2026;dzeniami automatyki czy procesami technologicznymi w znacznym stopniu wpĹ&#x201A;ywa na jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; regulacji lub sterowania. W ksiÄ&#x2026;Ĺźce opisano podstawowe elementy wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;ce w interfejsie uĹźytkownika oraz zasady ich projektowania. Podano teĹź sposoby jego ulepszania, zarĂłwno w odniesieniu do tradycyjnych aplikacji, jak i witryn WWW. Przytoczono wiele przykĹ&#x201A;adĂłw dobrych i zĹ&#x201A;ych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; funkcji interfejsu, a prezentowany materiaĹ&#x201A; daje podstawy do dalszego, samodzielnego poznawania techniki budowy interfejsĂłw uĹźytkownika. PostÄ&#x2122;p prac nad zagadnieniem interfejsĂłw uĹźytkownika powoduje, Ĺźe dziedzina ta staje siÄ&#x2122; obecnie samodzielnÄ&#x2026;, rozróşnialnÄ&#x2026; dyscyplinÄ&#x2026; informatyki.

AUTOCAD 2016/LT2016/360+ KURS PROJEKTOWANIA PARAMETRYCZNEGO I NIEPARAMETRYCZNEGO 2D I 3D Andrzej Jaskulski Wydawnictwo Naukowe PWN

: ";#7< !1= ,/: #;;; < & : =

KsiÄ&#x2026;Ĺźka ma status Autodesk Authorized Author. Zawiera materiaĹ&#x201A; umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy samodzielne projektowanie oraz drukowanie dokumentacji wyrobĂłw dowolnej branĹźy bez koniecznoĹ&#x203A;ci udziaĹ&#x201A;u w dodatkowych szkoleniach. Jej zakres jest zgodny z najnowszymi programami kursĂłw i egzaminĂłw certyfikacyjnych AutoCAD Certified Professional autoryzowanych przez producenta programu AutoCAD â&#x20AC;&#x201C; firmÄ&#x2122; Autodesk. Czytelnik znajdzie tu starannie przemyĹ&#x203A;lane Ä&#x2021;wiczenia, bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;ce odzwierciedleniem wieloletniego doĹ&#x203A;wiadczenia autora zarĂłwno dydaktycznego, jak i zdobytego w przemyĹ&#x203A;le. IntegralnÄ&#x2026; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciÄ&#x2026; ksiÄ&#x2026;Ĺźki sÄ&#x2026; przykĹ&#x201A;ady i zadania dostÄ&#x2122;pne na stronie internetowej www.pwn.pl.

OmĂłwione zostaĹ&#x201A;y takĹźe nowoczesne techniki i narzÄ&#x2122;dzia typu Cloud Computing, w szczegĂłlnoĹ&#x203A;ci metody pracy za pomocÄ&#x2026; najnowszych wersji AutoCAD 360 na urzÄ&#x2026;dzeniach przenoĹ&#x203A;nych typu: iPad, iPhone, smartfony z systemem operacyjnym Android itp.

AUTODESK INVENTOR PROFESSIONAL 2016PL/2016+ FUSION/FUSION 360 METODYKA PROJEKTOWANIA Andrzej Jaskulski Wydawnictwo Naukowe PWN

: ";#7< !1= ,/: #";; < & : =

KsiÄ&#x2026;Ĺźka jest doskonaĹ&#x201A;ym podrÄ&#x2122;cznikiem umoĹźliwiajÄ&#x2026;cym efektywnÄ&#x2026; naukÄ&#x2122; projektowania wyrobĂłw (w tym symulacjÄ&#x2122;, obliczenia MES, analizy klasyczne) i zarzÄ&#x2026;dzania ich dokumentacjÄ&#x2026; za pomocÄ&#x2026; programĂłw: Autodesk Inventor Professional 2016 (lub nowszej) oraz Autodesk Fusion 360. Pozwala przygotowaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; do egzaminu certyfikacyjnego Inventor Certified Professional. Zaprezentowano metody modelowania hierarchicznego (FBM) i swobodnego (SFM), realizowanego klasycznie oraz metodÄ&#x2026; przetwarzania w chmurze â&#x20AC;&#x201C; Cloud Computing. W ksiÄ&#x2026;Ĺźce omĂłwiono obiekty inteligentne wraz z technikÄ&#x2026; iCopy oraz jÄ&#x2122;zykiem programowania iLogic, a takĹźe moduĹ&#x201A;y automatyzujÄ&#x2026;ce proces projektowania typowych czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci i zespoĹ&#x201A;Ăłw â&#x20AC;&#x201C; Design Accelerator. Na doĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonej do ksiÄ&#x2026;Ĺźki pĹ&#x201A;ycie (CD) znajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; dodatkowe przykĹ&#x201A;ady, zadania i elementy konfiguracyjne.

98

AUTOMATYKA

WSPÓŁPRACA

ASTOR SP. Z O.O. TEL. 12 428 63 00, WWW.ASTOR.COM.PL ......................................................................................... 54–56, 57

AUTOMATYKAONLINE TEL. 504 126 618, WWW.AUTOMATYKAONLINE.PL ....................................................................................... 99

AUTOMATYKA-POMIARY-STEROWANIE SA TEL. 85 74 83 400, 85 74 83 403, WWW.APS.PL .............................................................................................. 23

AXON MEDIA GROUP TEL. 533 344 700, WWW.AXONMEDIA.PL ............................................................................................................. 79

PPUH ELDAR TEL. 77 442 04 04, WWW.ELDAR.BIZ ......................................................................................................................... 13

ELMARK AUTOMATYKA SP. Z O.O. TEL. 22 541 84 65, WWW.ELMARK.COM.PL ......................................................................... 61, 66–67, 74–77

FLIR COMMERCIAL SYSTEMS TEL. 22 849 71 90, WWW.FLIR.COM .......................................................................................................................... 27

GBI PARTNERS SP. Z O.O. TEL. 22 458 66 10, WWW.GBI.COM.PL ..................................................................................................................... 67

MARITEX PHP SP. Z O.O. SP. K. TEL. 58 622 89 00, WWW. MARITEX.COM.PL ...................................................................... 50–51, IV OKŁ.

MOVIDA CONFERENCES IZABELLA KIRICZOK I WSPÓLNICY S.K. TEL. 22 626 02 62, WWW.MOVIDA.COM.PL ........................................................................................................ 15

POLSKA TECHNIKA GÓRNICZA SA TEL. 32 353 70 23, WWW.PTG.INFO.PL ................................................................................................................... 35

PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP, PIAP DESIGN TEL. 22 874 01 94, WWW.DESIGN.PIAP.PL ............................................................................................................. 85

100

AUTOMATYKA

WSPÓŁPRACA

RADWAG WAGI ELEKTRONICZNE TEL. 48 384 88 00, WWW.RADWAG.PL ....................................................................................................... III OKŁ.

REECO POLAND SP. Z O.O. TEL. 22 266 02 16, WWW.RENEXPO-WARSAW.COM .......................................................................... INSERT

ROCKWELL AUTOMATION TEL. 22 32 60 700, WWW.ROCKWELLAUTOMATION.PL ............................................................ I OKŁ., 65

SABUR SP. Z O.O. TEL. 22 549 43 53, WWW.SABUR.COM.PL ................................................................................................... 52–53

SCHUNK INTEC SP. Z O.O. TEL. 22 726 25 00, WWW.SCHUNK.COM .................................................................................... II OKŁ., 72–73

SEW-EURODRIVE POLSKA SP. Z O.O. TEL. 42 676 53 00, WWW.SEW-EURODRIVE.PL ........................................................................................ 70–71

SIBA POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 832 14 77, WWW.SIBA-BEZPIECZNIKI.PL .............................................................................................. 11

SONEL SA TEL. 74 85 83 800, WWW.SONEL.PL ....................................................................................................................... 33

TARGI W KRAKOWIE SP. Z O.O. TEL. 12 651 95 29, WWW.TARGI.KRAKOW.PL ...................................................................................................... 53

TRANSFER MULTISORT ELEKTRONIK SP. Z O.O. TEL. 42 645 55 55, WWW.TME.EU .............................................................................................................. 9, 36–37

TURCK SP. Z O.O. TEL. 77 443 48 00, WWW.TURCK.PL ............................................................................................................. 68–69

ZIAD BIELSKO-BIAŁA SA TEL. 33 813 82 00, WWW.ZIAD.BIELSKO.PL ............................................................................................................ 7

7-8/2015

101

LUDZIE

STANOWISKO: " 1 " -3

FIRMA: / % >R>

A

bsolwent energoelektroniki na Politechnice Radomskiej oraz studiĂłw MBA na Akademii Leona KoĹşmiĹ&#x201E;skiego w Warszawie.

Z branĹźÄ&#x2026; zwiÄ&#x2026;zany od roku 1989, kiedy to w technikum elektrycznym po raz pierwszy zetknÄ&#x2026;Ĺ&#x201A; siÄ&#x2122; z zagadnieniami dotyczÄ&#x2026;cymi automatyki. W latach 1994â&#x20AC;&#x201C;2005 pracowaĹ&#x201A; jako inĹźynier utrzymania ruchu, gĹ&#x201A;Ăłwnie w branĹźy spoĹźywczej.

Od 2005 r. zwiÄ&#x2026;zany z producentami komponentĂłw automatyki przemysĹ&#x201A;owej, gdzie zajmuje siÄ&#x2122; doradztwem firmom w zakresie automatyzacji, oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci i efektywnoĹ&#x203A;ci procesĂłw produkcyjnych. Przez ostatnich 10 lat

102

prowadziĹ&#x201A; wiele projektĂłw wdroĹźeniowych zwiÄ&#x2026;zanych z automatyzacjÄ&#x2026; i robotyzacjÄ&#x2026;. Na swoim koncie ma m.in. zrobotyzowanie produkcji w fabryce jednej z najwiÄ&#x2122;kszych firm branĹźy FMCG, gdzie tylko podczas jednego projektu wdroĹźonych zostaĹ&#x201A;o aş 100 robotĂłw przemysĹ&#x201A;owych MELFA. W Mitsubishi Electric pracuje od 2010 r. Od poczÄ&#x2026;tku postawiono przed nim zadanie budowania dziaĹ&#x201A;u handlowego dedykowanego uĹźytkownikom koĹ&#x201E;cowym. Obecnie na stanowisku kierownika dziaĹ&#x201A;u Industrial Solutions koordynuje pracÄ&#x2122; kilkunastoosobowego zespoĹ&#x201A;u, sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026;c swoim

doĹ&#x203A;wiadczeniem mĹ&#x201A;odszym kolegom.

DziaĹ&#x201A; Industrial Solutions odpowiedzialny jest za realizacjÄ&#x2122; projektĂłw z zakresu automatyzacji, w szczegĂłlnoĹ&#x203A;ci w branĹźach F&B, CPG, Automotive i Life-Science.

Jest uczestnikiem i prelegentem wielu konferencji, gdzie jako ekspert od optymalizacji procesĂłw produkcyjnych propaguje ideÄ&#x2122; automatyzacji w polskim przemyĹ&#x203A;le.

Prywatnie mÄ&#x2026;Ĺź i ojciec dwĂłch cĂłrek, z ktĂłrymi dzieli pasjÄ&#x2122; jazdy na rowerze. OprĂłcz tego regularnie bierze udziaĹ&#x201A; w NightSkating w Warszawie, gdzie kilka tysiÄ&#x2122;cy osĂłb na rolkach przejeĹźdĹźa nocÄ&#x2026; ulicami stolicy.

AUTOMATYKA

& > / % >R>

DANIEL WOLSKI