Automatyka 04 2016 rgb

TEMAT WYDANIA Monitoring i zarządzanie zużyciem mediów CENA 10,00 ZŁ (W TYM 8 % VAT)

ROZMOWA 22

TECHNIKA 28

SPRZĘT I APARATURA 50

Witold Lewandowski, Radwag

Systemy automatyki w gospodarce wodnej

Sterowniki programowalne i regulatory – przegląd rynku

AUTOMATYKA ISSN 2392-1056

INDEKS 403024

AUTOMATYKAONLINE.PL

4/2016

© 2015 SCHUNK GmbH & Co. KG

www.gb.schunk.com/vero-s

Chwytaki SCHUNK. Sprawdzone od 1983 Nowe chwytaki SCHUNK PGN-plus-P oraz PGN-plus-E z

Ponad 4 000 standardowych komponentów, z szerokiego portfolio solidnych i wytrzymałych komponentów i uniwersalnych chwytaków wyznacza światowe standardy we wszystkich gałęziach przemysłu.

Jens Lehmann, legendarny bramkarz niemiecki.

Od 2012 r. ambasador marki SCHUNK, reprezentuje precyzyjne chwytanie i bezpieczne trzymanie.

Generacji Permanent Zoptymalizowane opatentowane prowadnice wielozębne zaopatrzone w kanały smarowe.

25% większa siła chwytania. Pneumatyczny, miniaturowy chwytak równoległy MPG-plus.

Czas zamknięcia: 0.03 sekundy. Elektryczny chwytak równoległy do małych komponentów EGP 25-Speed.

Łatwiejsza integracja.

Elektryczny chwytak równoległy o dużym skoku EGA.

REDAKTOR NACZELNY Jan Jabłkowski

Z BRANŻY

6

REDAKTOR PROWADZĄCA Sylwia Batorska tel.: (+48) 22 874 00 60 e-mail: sbatorska@piap.pl

PRODUKTY

14

REDAKCJA MERYTORYCZNA Małgorzata Kaliczyńska

ROZMOWA

WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA Andrzej Barciński, Marcin Bieńkowski, Jolanta Górska-Szkaradek, Elżbieta Jachczyk, Krzysztof Jaroszewski, Agnieszka Staniszewska, Marcin Zawisza

22

Siła w precyzji Rozmowa z Witoldem Lewandowskim, właścicielem firmy Radwag

TECHNIKA Systemy automatyki w gospodarce wodnej

28

Audyt a zarządzanie energią

36

Niższe koszty zużycia energii z S-Monitoring

40

Zarządzasz tylko tym, co zmierzysz

42

Monitoring zużycia energii

44

Paulina Siódmak tel.: (+48) 22 874 02 02 e-mail: psiodmak@piap.pl

Od ciśnienia do poziomu w zbiorniku

46

PRENUMERATA I KOLPORTAŻ Elżbieta Walczak tel.: (+48) 22 874 03 51 e-mail: ewalczak@piap.pl

Analizatory energii elektrycznej

SEKRETARZ REDAKCJI Urszula Chojnacka tel.: (+48) 22 874 01 85 e-mail: uchojnacka@piap.pl REKLAMA Jolanta Górska-Szkaradek tel.: (+48) 22 874 01 91 e-mail: jgorska@piap.pl

– uniwersalne przetworniki

48

SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA Ewa Markowska KOREKTA Elżbieta Walczak, Ewa Markowska, Urszula Chojnacka DRUK Zakłady Graficzne „Taurus” Roszkowscy Sp. z o.o.

Nakład: 4 tys. egzemplarzy REDAKCJA Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel.: (+48) 22 874 00 66, fax: (+48) 22 874 02 02 e-mail: automatyka@piap.pl www.AutomatykaOnline.pl WYDAWCA Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Szczegółowe warunki prenumeraty wraz z cennikiem dostępne są na stronie automatykaonline.pl/prenumerata.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i modyfikacji nadesłanych materiałów oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i materiałów promocyjnych.

4

22

SIŁA W PRECYZJI O benchmarkingu jako motywacji do działania w biznesie opartym na własnej myśli technicznej, determinacji w podążaniu do wybranego celu oraz o zaletach łączenia pasji z pracą z Witoldem Lewandowskim, właścicielem firmy Radwag rozmawia Sylwia Batorska.

AUTOMATYKA

SPIS TREŚCI

28

WYDARZENIA Automatyzacja i robotyzacja w centrum uwagi

SYSTEMY AUTOMATYKI W GOSPODARCE WODNEJ

74

Targi Automaticon 2016

Automatyczny system gospodarki wodnej stał się już standardem w przedsiębiorstwach produkcyjnych wykorzystujących wodę oraz przedsiębiorstwach wodno-kanalizacyjnych. Dla tych ostatnich podmiotów ważny jest również sprawny dostęp do informacji z bardzo rozległej infrastruktury.

Złote Medale rozdane

82

Embedded World 2016

84

Przemysłowa wiosna w Kielcach

86

Optymalizuj własną produkcję

88

AUTOMATICA 2016 już w czerwcu

90

Przemysł przyszłości Konferencja Industry 4.0

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY Sterowniki programowalne i regulatory

50

BIBLIOTEKA

91

WSPÓŁPRACA

92

Przegląd rynku

LUDZIE

PRAWO I NORMY Nowe dyrektywy związane z oznakowaniem CE – część I

Slavoj Musilek, Universal Robots

94

57

APLIKACJE Automatyzacja procesów produkcyjno-magazynowych

60

RYNEK Krok w stronę inteligentnej produkcji

63

IO-Link Rockwell Automation

Nowa generacja chwytaków PGN-plus-P

64

Aplikacja Rittal do chillerów

67

Lekkie zespoły śrub napędowych

68

Iglidur F2

69

Połączenia zewnętrzne w instalacjach fotowoltaicznych

70

Przekładnie Transtecno montowane w Polsce

72

4/2016

50

STEROWNIKI PROGRAMOWALNE I REGULATORY Przegląd rynku Sterowniki PLC to podstawowe elementy systemów sterowania w automatyce przemysłowej. Stosowane są od wielu lat, a fakt, że bazują na mikroprocesorach i mikrokontrolerach sprawia, że ewoluują wraz z rozwojem cyfrowego przetwarzania danych.

5

Z BRANĹťY

KALENDARIUM

4/2016 05.04 WolbĂłrz

WaĹźenie, dozowanie i pakowanie www.automatech.pl

6.04 Warszawa

Technika napędowa – efektywność, energooszczędność i optymalizacja www.konferencjetechniczne.pl

4–7.04 Poznań

Efektywna ocena zgodności maszyn i urządzeń z wymganiami dyrektywy maszynowej 2006/42/WE-oznak. CE www.luc.pl

12–13.04 Warszawa

Konferencja i wystawa Przemysł 4.0 www.trademedia.us

12–14.04 Warszawa

Międzynarodowe Targi Analityki i Technik Pomiarowych EuroLab www.targieurolab.pl

13–14.04 Wrocław

Międzynarodowe Targi Energii ze Śródeł Odnawialnych i Efektywności Energetycznej InEnerg www.inenerg.com

14.04 Ĺ ĂłdĹş

Oznaczenie CE dla maszyn i urządzeń www.cece-polska.pl

14.04 Wrocław

Roboty przemysłowe dla niezawodnej i bezpiecznej produkcji www.axonmedia.pl

19.04 Ĺ ĂłdĹş

Konferencja Industry 4.0 www.konferencja-industry40.pl

19.04 Poznań

Utrzymanie ruchu – silniki elektryczne www.fluke.pl

25–29.04 Hanower

Targi Hannover Messe 2016 www.hannovermesse.de

6

DANFOSS SAGINOMIYA LAUREATEM RANKINGU GAZELE BIZNESU Spółka joint venture Danfoss Saginomiya otrzymała Gazelę Biznesu 2015 jako jedna z najdynamiczniej rozwijających się firm w województwie mazowieckim. Ranking Gazele Biznesu publikowany jest corocznie na łamach miesięcznika Puls Biznesu, począwszy od 2000 r. – Wyróşnienie przyznane Danfoss Saginomiya odzwierciedla dobrą reputację oraz wiarygodność przedsiębiorstwa.

To dla nas zaszczyt znaleźć się w rankingu dynamicznie rozwijających się przedsiębiorstw, w szczególności gdy zapewnienie stabilnego wzrostu jest wyzwaniem w obecnych, nadal niepewnych warunkach rynkowych – mówi Piotr Sochacki, dyrektor generalny Danfoss Saginomiya.

Danfoss Saginomiya zajmuje się produkcją miniaturowych wyłączników ciśnieniowych, przeznaczonych do aplikacji chłodniczych i klimatyzacyjnych jako elementy sterujące oraz bezpieczeństwa. Zakład znajduje się w Grodzisku Mazowieckim, a proces produkcyjny odbywa się w oparciu o licencję Saginomiya Seisakusho, Inc. Głównym rynkiem zbytu jest Europa, ale równieş Ameryka i Środkowy Wschód. Proces produkcyjny odbywa się pod nadzorem wykwalifikowanego personelu z Saginomiya Japan oraz Danfoss Poland. Šącznie około 80 osób jest zaangaşowanych w procesy wytwarzania i wspierające.

REKORDOWE ZAMÓWIENIE DLA VIGO SYSTEM Producent zaawansowanych detektorów podczerwieni, VIGO System, dostarczy dla wchodzącej w skład Polskiej Grupy Zbrojeniowej spółki PCO detektory o wartości blisko 2,3 mln zł. To największe jednostkowe zamówienie VIGO System w dotychczasowej współpracy z firmą PCO, która jest największym producentem wyrobów optoelektronicznych z zastosowaniem techniki laserowej w Polsce. – Cieszymy się z rosnącego zainteresowania produktami PCO tak w kraju, jak i za granicą, w tym produktami wykorzystującymi opracowaną przez VIGO System technologię. Sukces biznesowy firm polskiej branşy optoelektronicznej,

tak wojskowej, jak i cywilnej, buduje w Polsce rynek zbytu na zaawansowane detektory podczerwieni produkowane przez VIGO. Zacieśnianie współpracy między polskimi firmami z branşy m.in. w ramach Polskiej Platformy Technologicznej Fotoniki, dzielenie się doświadczeniami, wspólna praca nad nowymi innowacyjnymi zastosowaniami dorobku polskiej nauki jest w naszej ocenie nie tylko kluczowe dla rozwoju samej branşy, ale i szerzej – wzmocnienia potencjału przemysłowego polskiej gospodarki – komentuje Adam Piotrowski, prezes VIGO System (na zdjęciu).

System

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

PODWÓJNY SUKCES PRIMA POWER NA TARGACH STOM Na targach STOM, które odbyły się w Kielcach w pierwszej połowie marca, firma Prima Power otrzymała wyróşnienie za prasę krawędziową – maszyna eP 2040 to serwoelektryczne rozwiązanie do gięcia, niewymagające stosowania hydrauliki. Wyróşnia się wydajnością i niezawodnością, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony środowiska. Šączy w sobie równieş zalety przeniesienia siły, poprzez pas i rolki napędowe, z elastycznością technologii kompensacji ugięcia belki CNC. Nowa technologia charakteryzuje się m.in. zwiększeniem siły nacisku ze 100 do 200 ton, a takşe zwiększeniem długości gięcia z 3 do 4 m, dzięki czemu moşna na niej wykonywać większe detale lub/i z blach o większej grubości.

Oprócz tego wyróşnienia firma otrzymała takşe Złoty Medal za oryginalną aranşację stoiska. – W tym roku postawiliśmy przede wszystkim na nowoczesne oświetlenie, które sprawia, şe stoisko jest dobrze widoczne. Zastosowanie konstrukcji łuków dodatkowo wzbogaciło kompozycję całego stoiska – mówi Roman Padewski, dyrektor zarządzający Prima Power.

TARGI INENERG OZE + ENERGIA ODNAWIALNA ZAPRASZAJĄ 13 i 14 kwietnia 2016 r. stolica Dolnego Śląska będzie gościła wystawców i odwiedzających targi InEnerg OZE + Energia Odnawialna, które odbędą się na stadionie we Wrocławiu. W ramach targów przewidziana jest juş druga edycja Dnia Rolnictwa, w ramach którego będą omówione aspekty związane m.in. z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii w tym sektorze. Celem tego przedsięwzięcia jest pokazanie rolnikom korzyści płynących z inwestowania w OZE. Program przewiduje wystąpienia ekspertów poruszające takie tematy, jak finansowanie inwestycji w odnawialne źródła energii w rolnictwie, zastosowanie fotowoltaiki i pomp ciepła w rolnictwie, mikrobiogazownie.

Według ekspertów polskie rolnictwo zuşywa około 6 % energii w bilansie krajowym. Rolnictwo ma jednak wyjątkowo duşy potencjał w dziedzinie wykorzystania energii odnawialnej. Udział w Dniu Rolnictwa jest bezpłatny po rejestracji on-line na: http://www.inenerg.com/545.html lub na miejscu. Osoby zainteresowane odwiedzeniem targów InEnerg mogą teş otrzymać bezpłatną kartę wstępu po rejestracji on-line na stronie http://www.inenerg.com/targi. html.

R E K L A M A

4/2016

7

Z BRANĹťY

SZÓSTA EDYCJA AKADEMII DANFOSS Danfoss Poland zaprasza do udziału w szóstej edycji Akademii Danfoss – programu stypendialnego, którego celem jest wspieranie rozwoju ambitnych studentów oraz przygotowanie ich do startu w şycie zawodowe. W programie stypendialnym Danfoss Poland mogą wziąć udział studenci uczelni z województwa mazowieckiego oraz pomorskiego, zarówno kierunków technicznych, jak i humanistycznych. Firma Danfoss poszukuje studentów angaşujących się w dodatkową działalność uniwersytecką lub pozauniwersytecką, osiągających dobre wy-

niki w nauce, mających pomysł na swoją przyszłość. Co roku trzech laureatów Akademii Danfoss otrzymuje stypendium w wysokości 5000 zł, gwarantowane płatne praktyki w firmie oraz roczną opiekę mentorską eksperta Danfoss.

Szczegóły dotyczące Akademii Danfoss moşna znaleźć na oficjalnej stronie programu www.danfoss.pl/akademia oraz facebook.com/DanfossAkademia.

Akademia Danfoss to jedna z wielu inicjatyw podejmowanych przez Danfoss w Polsce na rzecz współpracy z uczelniami oraz budowania zainteresowania marką wśród studentów.

Co roku firma przyjmuje na praktyki okoĹ‚o 30 studentĂłw i absolwentĂłw, organizuje wycieczki do fabryk i uczestniczy w targach pracy, dzielÄ…c siÄ™ ze studentami wiedzÄ… specjalistycznÄ….Â

COPALP ZMIENIA SIĘ W COPA-DATA FRANCE COPA-DATA wzmacnia swojÄ… obecność we Francji. Od 2002 r. firma miaĹ‚a pakiet wiÄ™kszoĹ›ciowy w firmie COPALP z siedzibÄ… w poĹ‚udniowo-wschodniej Francji. Teraz nazwa firmy zostaĹ‚a zmieniona na COPA-DATA France. Ta najmĹ‚odsza zaleĹźna od COPA-DATA spółka przejmie na terenie Francji zarzÄ…dzanie caĹ‚Ä… gamÄ… produktĂłw zenon. – WĹ‚Ä…czenie COPALP w struktury COPA-DATA to krok z myĹ›lÄ… o przyszĹ‚oĹ›ci i efektywnym konkurowaniu na tak wymagajÄ…cym rynku, jak Europa. Pozwoli to nam takĹźe kontynuować prace nad bardzo obiecujÄ…cym oprogramowaniem, jakim jest straton – wyjaĹ›nia Thomas Punzenberger, CEO w COPA-DATA. Od wielu lat COPALP rozwijaĹ‚ niezaleĹźny sprzÄ™towo i oferujÄ…cy zintegrowane Ĺ›rodowisko system straton, dziÄ™ki ktĂłremu moĹźna dostosować sterowniki PLC do specyficznych wymagaĹ„ klienta. To wbudowane oprogramowanie zostaĹ‚o wdroĹźone w wielu róşnych gaĹ‚Ä™ziach przemysĹ‚u na caĹ‚ym Ĺ›wiecie, do kontrolowania maszyn i urzÄ…dzeĹ„. Prace nad systemem

straton będą kontynuowane we Francji, stamtąd teş będzie prowadzona sprzedaş.

TRZECIA EDYCJA EUROPEAN ROVER CHALLENGE Rozszerzona formuła, warsztaty mentoringowe oraz powołanie światowej ligi robotycznej to wyróşniki tegorocznej edycji European Rover Challenge.

Wydarzenie, będące największą imprezą robotyczno-kosmiczną w Europie, odbędzie się od 10 do 13 września 2016 r. w Centrum Wystawienniczo-Kongresowym w Jasionce w województwie podkarpackim – największym i najnowocześniejszym obiekcie tego typu w regionie.

Warsztaty mentoringowe dla zawodników i wystawców będą obejmowały wykłady i zajęcia praktyczne związane będą m.in. z rozwojem technologii, finansowaniem projektów oraz

8

budowaniem wizerunku. Zaprezentowany zostanie takşe raport specjalny nt. potencjału i kompetencji polskich zespołów startujących w konkursach robotycznych na całym świecie.

Nowością związaną z imprezą jest powołanie Rover Challenge Series – ligi najbardziej prestişowych zawodów robotycznych na świecie. Jej celem będzie podnoszenie rangi zawodów, współpraca międzynarodowa w zakresie ich organizacji oraz rozszerzenie idei konkursu na inne kontynenty w najblişszej przyszłości.

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

KONKURS UNIVERSAL ROBOTS Firma Universal Robots ogłosiła konkurs, w którym do wygrania są trzy roboty współpracujące tej firmy, pozwalające zautomatyzować niemal kaşdą czynność – począwszy od klejenia, przez wkręcanie śrub, po montaş, podnoszenie, przenoszenie, pakowanie i paletyzację. Wyróşniają się teş krótkim czasem zwrotu z inwestycji (średnio 195 dni).

Aby zostać laureatem konkursu naleşy wypełnić formularz dostępny na http://winarobot.universal-robots.com/pl/ i do 31 maja 2016 r. przesłać opis zadań, które wymagają automatyzacji w przedsiębiorstwie – moşe to dotyczyć zarówno procesów wykonywanych obecnie ręcznie, które warto zoptymalizować, by zwiększyć przewagę rynkową, jak i typowych czynności monotonnych bądź uciąşliwych dla człowieka, a idealnych dla robota. % & !

Wystartowała Akademia Prototypowania i Fabrykacji, nowy projekt łódzkiego FabLab-u wspierany przez firmę ABB. Ideą przedsięwzięcia było stworzenie miejsca, w którym inşynierowie, projektanci i konstruktorzy będą mogli testować i eksperymentować w warunkach mikromanufaktury. Spośród zgłoszonych 94 nowatorskich pomysłów wybrano 28 propozycji. Nad wybranymi w procesie rekrutacji projektami uczestnicy Akademii Prototypowania i Fabrykacji będą pracować wraz z ekspertami i specjalistami FabLab-u. W celu przygotowania do realizacji prototypów przejdą szkolenia z dwóch specjalizacji: Prototypowanie i Fabrykacja oraz Elektronika i Programowanie.

Zajęcia będą odbywać się w warsztatach łódzkiego FabLab-u, które zostały wyremontowane i specjalnie wyposaşone w sprzęt ufundowany przez ABB. Pojawiły się w nich m.in. drukarka 3D oraz stanowiska laserowe i elektroniczne wyposaşone w stacje lutownicze na gorące powietrze, odsysacze, wytrawiarkę, multimetry i urządzenie lutownicze SMD. Ponadto uczestnicy Akademii będą mieli dostęp do pieca do wytopu aluminium, maszyny do obróbki drewna, frezarki CNC DIY, tokarki TSB-16 i wielu innych urządzeń.

Powierzchnię warsztatową zwiększono o 25 %. !" !# $$

4/2016

R E K L A M A

RUSZYĹ A AKADEMIA PROTOTYPOWANIA I FABRYKACJI

Z BRANĹťY

KOLEJNY CERTYFIKAT DLA COPA-DATA Firma COPA-DATA otrzymała certyfikat Safety Integrity Level 2 (SIL 2), spełniający wymagania międzynarodowej normy IEC 61508 w zakresie niezawodności funkcji bezpieczeństwa obiektów operacyjnych. Obecnie, korzystając z rozwiązań zenon, klienci otrzymują gwarancje poziomu nienaruszalności bezpieczeństwa dla systemów informatycznych i infrastruktury.

Poziom nienaruszalnoĹ›ci bezpieczeĹ„stwa, jest miarÄ… bezpieczeĹ„stwa, urzÄ…dzeĹ„ elektrycznych, elektronicznych, mechanicznych, a takĹźe oprogramowania. SIL uwzglÄ™dnia potencjalne ryzyko wywoĹ‚ywane przez ludzi, oprogramowanie i procesy, a takĹźe poziom wymaganego bezpieczeĹ„stwa dla systemu, w zaleĹźnoĹ›ci od zagroĹźenia. – Firmom, ktĂłre obsĹ‚ugujÄ… urzÄ…dzenia przemysĹ‚owe lub infrastrukturÄ™ drogowÄ…, powinno zagwarantować siÄ™ bezpieczne dziaĹ‚anie oraz wypeĹ‚nianie miÄ™dzynarodowych norm w procesach. UdzielajÄ…c certyfikatu, firma TĂœV SĂźd potwierdziĹ‚a, Ĺźe po-

siadamy wymagane kompetencje, by wdraşać procesy i systemy odpowiadające poziomowi SIL 2, a tym samym wspierać naszych klientów w uzyskiwaniu certyfikacji SIL dla ich urządzeń – wyjaśnia Reinhard Mayr, Product Manager w COPA-DATA.

INNOWACJE DLA BRANŝY ENERGETYCZNEJ, CZYLI INNOPOWER W maju w Poznaniu odbędzie się InnoPower – wydarzenie słuşące zacieśnieniu współpracy sektora naukowo-badawczego z przemysłem energetycznym i skupiające się na kwestii innowacyjności w energetyce w ujęciu globalnym. Pierwsze dni, 10–12 maja, przeznaczone będą na ekspozycje, zaś w kolejnych (12–13 maja) odbędzie się międzynarodowe seminarium InnoPower ERRA Regulatory Innovation Day (ERID), w ramach którego przewidziano 14 paneli dyskusyjnych z najlepszymi naukowcami i praktykami z całego świata. Jego współorganizatorami są Międzynarodowe Targi Poznańskie oraz Regionalne Stowarzyszenie Regulatorów Energetyki (ERRA – Energy Regulators Regional Association). Podczas dwóch dni ERID dyskutowane będą m.in. związki między innowacyjnością a re-

gulacją, regulacyjne i nieregulacyjne bodźce dla przedsiębiorców, pobudzanie innowacyjności w sektorze energetycznym, rola róşnych instytucji w pobudzaniu innowacji w sektorze energetycznym, rola współpracy pomiędzy róşnymi podmiotami ekosystemu innowacji oraz konsekwencje wdraşania nowych technologii dla sektora energetycznego.

Forum InnoPower – ERID towarzyszy równieş wystawa InnoPower – Expo, która jest miejscem dla instytucji naukowych i startupów do zaprezentowania swoich osiągnięć i oferty.

InnoPower jest częścią cyklu wydarzeń dedykowanych dla branşy energetycznej o nazwie Energy Future Week i towarzyszy targom Expopower w Poznaniu. '

DYSTRYBUCJA, PRZESYŠ, WYTWARZANIE I HANDEL ENERGIĄ NA TARGACH EXPOPOWER W serwisie www.mtp24.pl moşna zarejestrować swój udział w targach Expopower w Poznaniu, które odbędą się od 10 do 12 maja 2016 r. Oprócz zapoznania się z rynkowymi nowościami i spotkania decydentów sektora energetycznego, będzie to teş okazja do uczestnictwa w międzynarodowym kongresie i bezpłatnych konferencjach.

Jedno z najwaşniejszych w Polsce wydarzeń gromadzących polską i zagraniczną branşę energetyczną – przedstawicieli koncernów energetycznych, praktyków, ekspertów i naukowców – będzie okazją do zapoznania się z najnowszymi produktami i trendami z zakresu dystry-

10

bucji, przesyłu, wytwarzania i handlu energią. Z kolei podczas bezpłatnych warsztatów i konferencji, które odbywają się równolegle do targów, zaprezentowane zostaną najnowsze technologie i rozwiązania dla elektroinstalatorów, hurtowników elektrotechnicznych, architektów oraz projektantów. Branşowej wymianie doświadczeń sprzyjać będą m.in. VII Konferencja Naukowo-Techniczna Energooszczędność w oświetleniu – Technika Świetlna oraz XIII Konferencja Naukowo-Techniczna Instalacje elektryczne niskiego, średniego i wysokiego napięcia. () )

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

ELEKTROTECHNIKA W CENTRUM UWAGI Motywem przewodnim XIV Międzynarodowych Targów Sprzętu Elektrycznego i Systemów Zabezpieczeń Elektrotechnika, które odbyły się pod koniec stycznia w warszawskim centrum EXPO XXI, była innowacyjność, a hasło przewodnie edycji brzmiało: Międzynarodowe Targi Elektrotechnika 2016 – pokazem nowych technologii i rozwiązań. Impreza zawdzięcza swą popularność specjalnej formule, łączącej warsztaty i szkolenia dla specjalistów z prezentacją sprzętu i najnowszych technologii stosowanych w branşy elektrotechnicznej i budownictwie. Targi skierowane są do producentów i dystrybutorów sprzętu niskiego i średniego napięcia oraz systemów alarmowych. Równolegle z Targami Elektrotechnika odbywają się Targi Światło oraz wystawa Teletechnika, obejmująca kompleksowe rozwiązania dla telekomunikacji i teletechniki, systemy typu inteligentny budynek oraz zarządzania energią. Współorganizatorem wystawy jest Stowarzyszenie Teletechników Polskich XXI. Targom towarzyszyły liczne

konferencje, szkolenia i warsztaty przeznaczone dla instalatorów, inşynierów elektryków, projektantów. Niewątpliwie najwaşniejszym wydarzeniem był cykl szkoleń dla inşynierów elektryków organizowany wspólnie z Polską Izbą Inşynierów Budownictwa.

- ./ , # * 0+

KOOPERACJA FIRM AUTODESK I SIEMENS Autodesk oraz Siemens podpisały umowę dotyczącą interoperacyjności oprogramowania, dzięki której firmy z branşy produkcyjnej będą mogły obnişyć koszty wynikające z braku kompatybilności między róşnymi rodzajami oprogramowania do wspomagania projektowania produktów oraz uniknąć potencjalnych problemów związanych ze spójnością danych. Na podstawie umowy firma Autodesk oraz dział koncernu Siemens zajmujący się tworzeniem oprogramowania do zarządzania cyklem şycia produktu (PLM) podejmą działania mające na celu znaczące podniesienie stopnia interoperacyjności pomiędzy rozwiązaniami softwarowymi oferowanymi przez obie firmy.

Na mocy wskazanej wyşej umowy, obydwie spółki zobowiązują się do wzajemnego udostępniania sobie rozwiązań technologicznych w zakresie stosowanych narzędzi, a takşe do wymiany aplikacji dla uşytkowników końcowych, co umoşliwić tworzenie i wprowadzanie na rynek kompatybilnych ze sobą produktów. – Mamy pełną świadomość faktu, şe nasi klienci korzystają z wielu róşnych produktów w ramach realizowanych przez siebie działań. Zapewnienie takiego poziomu elastyczności, który pozwoli im na właściwe wykonywanie stojących przed nimi zadań stanowi dla nas zatem najwyşszy priorytet – podkreśla Lisa Campbell, wiceprezes ds. strategii produkcyjnej i marketingu w firmie Autodesk. * +# ,

ABB DOSTARCZY ROBOTY DO PRODUKCJI NOWEGO MERCEDESA ABB dostarczy ponad 250 robotów firmie Valmet Automotive produkującej nadwozia do SUV-a Mercedes-Benz GLC w fabryce w Uusikaupunki w Finlandii. Produkcja SUV-a GLC rozpocznie się na początku 2017 r. Jest to największy kontrakt na roboty przemysłowe w historii Finlandii. Šączna liczba robotów ABB uşywanych przez Valmet Automotive podwoi się i wyniesie ponad 500.

Nowa linia produkcyjna jest projektem typu greenfield, który składa się z linii głównych i komórek montaşu podzespołów. – Elastyczne i inteligentne technologie produkcyjne ABB pomogą firmie Valmet Automotive obnişyć koszty inwe-

4/2016

stycyjne, zwiększyć produktywność i szybko reagować na potrzeby rynku. Poprawa produktywności przemysłowej jest jednym z głównych czynników wzrostu w strategii Next Level firmy ABB – mówi Pekka Tiitinen, szef Dywizji Automatyzacji Produkcji i Napędów w ABB. Zamówienie obejmuje roboty z linii IRB 6700, wprowadzone na rynek w 2013 r., które są silniejsze i o 15 % bardziej efektywne energetycznie niş poprzednie modele. Linia IRB 8700 z największym robotem firmy ABB, oferowanym od listopada ubiegłego roku, mającym zasięg 3,5 m oraz udźwig do 800 kg, równieş stanowi część zamówienia. $$

11

Z BRANĹťY

FABRYKA ABB W ALEKSANDROWIE ŠÓDZKIM CORAZ NOWOCZEŚNIEJSZA W Aleksandrowie Šódzkim powstały od podstaw dwie fabryki ABB. Pierwsza zajmuje się produkcją silników elektrycznych, a druga to zakład napędów i urządzeń energoelektroniki. Obie fabryki są wciąş modernizowane i rozwijane, co sprawia, şe stają się jednym z najwaşniejszych punktów na mapie centrów produkcyjnych ABB nie tylko w Polsce, ale takşe w Europie. Najnowsza inwestycja to nowa linia produkcyjna w fabryce silników elektrycznych. Docelowo mają być na niej produkowane silniki aluminiowe oraz şeliwne w rozmiarach 160 i 250, przy czym na nowej linii moşe znajdować się nawet do 600 silników jednocześnie. Co więcej, ma ona aş trzy nitki na montaşu końcowym, co znacznie przyspiesza proces produkcji. – Nowa linia ma większą liczbę stanowisk do testowania oraz szereg rozwiązań automatyzujących produkcję – mówi Michał Nockowski z ABB współodpowiedzialny za projekt nowej linii. – Przykładem moşe być proces malowania silników. Dawniej trzeba było transportować silniki na odrębne stanowisko. Na nowej linii nie ma takiej potrzeby: silniki wjeşdşają do kabiny, gdzie są malowane przez operatora, a potem jadą dalej przechodząc m.in. przez proces suszenia.

Część zadań wykonywanych obecnie przez ludzi na nowej linii produkcyjnej przejmą roboty. Nowoczesne maszyny zajmą się m.in. transportem cięşkich stojanów oraz gorących obudów i rdzeni wirnika.

Podczas tegorocznych targów Automaticon odbyły się pierwsze w Polsce Mistrzostwa w lutowaniu. Wydarzenie cieszyło się duşym zainteresowaniem ze strony odwiedzających hale EXPO XXI. Na powierzchni 250 m2 do zmagań przystąpiło prawie 150 uczestników z róşnych szkół, uczelni, firm serwisowych i produkujących elektronikę.

Poziom wykonanych pakietów przez uczestników oceniała Komisja Sędziowska składająca się z pięciu trenerów IPC. Doświadczeni specjaliści, związani z branşą elektroniki, świetnie bawili się z lutownicami w ręku, a o prestişu imprezy świadczy choćby skład delegacji i gości, wśród których znaleźli się Johan Wallentin, reprezentujący amerykańską firmę PACE, produkującą stacje lutownicze i systemy filtracji oparów, Andres Ojalill z organizacji IPC oraz dr Jussi Hokka z Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA).

Organizator, czyli firma Renex z Włocławka, zapewnia, şe Mistrzostwa w lutowaniu (Renex Soldering Championship) na stałe wpiszą się z program targów Automaticon. (

CZY POLSKA UTRZYMA TEMPO ROZWOJU OZE?

Trzeci rok z rzędu włoski producent robotów, firma Comau, moşe poszczycić się tendencją wzrostową w sektorze robotyki – firma ponownie zarejestrowała dwucyfrowy wzrost pod względem sprzedaşy robotów przegubowych.

Wyniki w 2015 r. wzrastały równomiernie tak w sektorze motoryzacyjnym, jak i w sektorze ogólnoprzemysłowym, z tym şe w przypadku tego ostatniego spółka Comau dokonała i wciąş dokonuje inwestycji zarówno na poziomie handlowym, jak i na poziomie produktowym. Poprawę, poza Chinami, odnotowano zwłaszcza w Europie Wschodniej i w regionie NAFTA. W regionie APAC firma znacznie zwiększyła sprzedaş m.in. dzięki otwarciu w Chinach zarówno zakładu produkcyjnego, jak i jednego z najbardziej nowatorskich ośrodków innowacji w ramach globalnej sieci Comau.

REECO Poland wraz z City-Brand.pl organizują konferencję pt. „Przyszłość zielonych inwestycji w świetle Ustawy OZE�, która odbędzie się 14 kwietnia 2016 r. na Stadionie Miejskim we Wrocławiu, podczas targów InEnerg. Na wydarzeniu będą poruszone m.in. takie kwestie, jak system aukcyjny dla OZE, pomoc publiczna dla OZE, nowelizacja Ustawy OZE (stan prawny na kwiecień 2016 r.), porównanie systemu zielonych certyfikatów z systemem aukcyjnym, finansowanie inwestycji proekologicznych, wsparcie dla mikroinstalacji, ustawa OZE z punktu widzenia inwestorów indywidualnych oraz przemysłowych w instalacje PV, spółdzielnie energetyczne, inwestycje w energetykę wiatrową w świetle Ustawy OZE oraz Ustawy odległościowej, wpływ Ustawy OZE na zwiększenie zatrudnienia w sektorze, pozaekonomiczne determinanty rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce, magazynowanie energii a efektywność energetyczna OZE oraz obrót świadectwami pochodzenia.

Do 2020 r. Polska musi spełnić obowiązek uzyskania 15 % energii ze źródeł odnawialnych. W przypadku, gdy nie osiągniemy tego pułapu, będziemy zmuszeni niedobór zielonej energii zakupić na drodze zagranicznego transferu energetycznego.

Szczegółowy program konferencji oraz formularz zgłoszeniowy dostępny jest na stronie: http://www.inenerg.com/ 566.html.

*

$$

KOLEJNY DWUCYFROWY WZROST COMAU ROBOTICS

12

MISTRZOWIE LUTOWANIA WYBRANI

AUTOMATYKA

Z BRANĹťY

JAK UZYSKAĆ OSZCZĘDNOĹšCI W ZAKĹ ADACH PRODUKCYJNYCH?

Wszyscy zainteresowani nowinkami technicznymi i rozwiązaniami zapewniającymi ograniczanie zuşycia takich mediów, jak energia elektryczna i cieplna, specjalistyczne gazy technologiczne, woda technologiczna i uşytkowa, para wodna oraz spręşone powietrze, mogli poszerzyć swoją wiedzę w tym zakresie podczas zorganizowanej pod koniec lutego w Poznaniu przez Axon Media konferencji „Optymalne wykorzystanie energii i mediów technicznych w produkcji�. W spotkaniu, które zgromadziło blisko 100 uczestników, wzięli udział prezesi i właściciele firm produkcyjnych, dyrektorzy, kierownicy linii produkcyjnych, kierownicy działów Utrzymania Ruchu, inşynierowie procesu/produkcji, a takşe technolodzy ds. gospodarki mediami.

Po ostatniej prelekcji odbyła się debata, podczas której zaproszeni eksperci zastanawiali się, jak usprawnić gospodarkę energetyczną i obnişyć koszty zuşycia mediów, zaś po części konferencyjnej odbyły się praktyczne warsztaty „Narzędzia do oszczędzania spręşonego powietrza�.

AMBITNE PLANY VIGO SYSTEM Firma VIGO System przyjęła strategię na lata 2016-2020. – Razem z naszymi partnerami z europejskiej branşy fotonicznej zamierzamy znacznie poszerzyć rynek systemów opartych na średniej podczerwieni. Analizując obecne trendy społeczno-ekonomiczne, znajdujemy ogromny potencjał w zastosowaniach związanych z medycyną, ochroną środowiska, Internetem Rzeczy oraz zaawansowanym wytwarzaniem (Industry 4.0). By upowszechnienie zastosowań naszych technologii było moşliwe, konieczne jest jednak zmniejszenie kosztu jednostkowego detektorów, co moşemy osiągnąć tylko poprzez zwiększenie mocy produkcyjnych, efektywności produkcji oraz skrócenia czasu niezbędnego do wdraşania nowych technologii – podkreśla Adam Piotrowski, prezes VIGO System.

Plan inwestycyjny firmy zakłada przeznaczenie około 55 mln zł na stworzenie nowego zakładu produkcyjnego oraz centrum wdroşeniowego, jak równieş na dalszy rozwój technologii VIGO System i ich integrację z rozwiązaniami partnerów firmy.

,0

KR AGILUS Z NAGRODĄ GOOD DESIGN AWARD Mały robot firmy KUKA, KR AGILUS, otrzymał kolejną nagrodę – został doceniony za design i otrzymał amerykańską nagrodę Good Design Award. Good Design Award to najstarszy i najbardziej prestişowy konkurs, wyłaniający produkt o najlepszym designie na świecie. Organizatorami corocznego konkursu są Chicago Athenaeum Museum of Architecture and Design we współpracy z European Centre for Architecture, Art, Design oraz Urban Studies.

Oprócz Good Design Award robot KR 6 R900 zdobył kilka innych nagród: iF Award 2015, Award Honourable Mention 2015, German Design Award Special Mention 2016 oraz IDSA USA Silver Award 2015.

1%1

( ' 2 ) / ) ) .0 2 )

R E K L A M A

4/2016

13

PRODUKTY

PIERWSZY TERMOWIZYJNY MIERNIK CĘGOWY Firma Flir wprowadziĹ‚a do sprzedaĹźy w Europie pierwszy na świecie termowizyjny miernik cÄ™gowy FLIR CM174 z funkcjÄ… IGM (Infrared Guided Measurement – pomiar wspomagany podczerwieniÄ…).

Miernik cęgowy CM174 600A AC/DC ma wbudowaną kamerę termowizyjną, która stanowi podstawę technologii IGM firmy FLIR. Dzięki kamerze uşytkownicy mogą dostrzec róşnice temperatury i określić, gdzie występują anomalie.

Mogą więc naprawić całą instalację, a nie tylko jedną usterkę, i uruchomić sprzęt, mając pewność, şe problem się nie powtórzy.

Co istotne, gdy specjalista staje przed plątaniną przewodów lub sprawdza skomplikowane tablice elektryczne w poszukiwaniu zagroşeń, moşe stać w bezpiecznej odległości, nie dotykając urządzeń, a funkcja IGM pokazuje mu anomalie. Wąskie cęgi i wbudowane lampy robocze ułatwiają przyczepienie miernika do przewodów w ciasnych, słabo oświetlonych miejscach. CM174 przy uşyciu zaawansowanych funkcji pomiarowych pomaga wykrywać problemy i naprawiać skomplikowane usterki instalacji elektrycznej. To równieş niezastąpione narzędzie do weryfikacji, czy naprawa się udała i czy wszystko działa jak naleşy.

R E K L A M A

OPROGRAMOWANIE DO AUTOMATYZACJI W PRZEMYŚLE Zaoferowane przez firmę WAGO nowe oprogramowanie inşynierskie do automatyzacji e!COCKPIT pozwala na skrócenie czasu programowania i wyróşnia się nowoczesnym, przejrzystym interfejsem. Šatwość tworzenia struktur programowych oraz moşliwość ich wielokrotnego uşycia zapewniają znaczną oszczędność kosztów podczas prac inşynierskich.

Oprogramowanie umoşliwia realizację złoşonych zadań automatyzacji oraz tworzenie skomplikowanych projektów.

Przy uşyciu e!COCKPIT moşna realizować takie działania, jak konfiguracja (łatwa parametryzacja sprzętu), programowanie i wizualizacja (obsługa i monitorowanie w czasie rzeczywistym oraz diagnostyka (szybki rozwój, uruchamianie i serwis).

Bazujące na CoDeSyS 3 środowisko programistyczne ma liczne funkcje mające przyspieszyć i ułatwić pracę, m.in. funkcję gromadzenia danych, od fazy planowania wstępnego do projektu. Do zalet oprogramowania inşynierskiego e!COCKPIT naleşy teş zaliczyć intuicyjny design i graficzną konfigurację sieci.

3

PANELE HMI Z KOMUNIKACJĄ W SIECI CAN Panele operatorskie HMI31 firmy ASEM zapewniają funkcjonalności zdalnego dostępu serwisowego Ubiquity, a takşe komunikację w sieci CAN. Urządzenia są dostępne w siedmiu wielkościach ekranu: 7; 8,4; 10,1; 10,4; 12,1; 15 i 15,6�, w obudowie z aluminium (takşe w wykonaniu True Flat). Są wyposaşone w pięcioprzewodowe rezystancyjne matryce dotykowe z podświetleniem LED. HMI31 mogą pracować w temperaturze 0–50 °C, a gwarantowany przez producenta cykl şycia wynosi minimum 7–10 lat. Unikalną właściwością paneli ASEM jest wbudowana technologia Ubiquity – bezpieczny zdalny dostęp do wszystkich urządzeń i systemów działających w sieciach Ethernet i szeregowych, realizowany w systemie Windows CE oraz innych 32- i 64-bitowych. Ubiquity umoşliwia zdalne programowanie, uruchamianie, a takşe aktualizację sterowników PLC i innych komponentów pracujących w danej sieci automatyki.

Podobnie jak pozostałe panele operatorskie ASEM HMI31 są programowane intuicyjnym pakietem narzędziowym Premium HMI, który oferuje funkcjonalności platformy wizualizacyjnej SCADA/HMI. Wersja runtime pakietu jest standardowo wbudowana w panele producenta. , !*

14

AUTOMATYKA

PRODUKTY

MACH LED PLUS.FORTY – OPRAWA FIRMY WALDMANN MACH LED PLUS.forty to nowa, kompaktowa oprawa stworzona przez firmę Waldmann. Ma dwa kąty promieniowania, które pozwalają realizować róşne zadania nawet w bardzo ograniczonej przestrzeni.

MACH LED PLUS.forty dostępna jest w czterech długościach i dwóch kątach promieniowania: 40° i 90°, a obudowa ma średnicę zaledwie 40 mm.

Dzięki wysokiej wydajności juş najmniejsza (190 mm) oprawa jest wystarczająca do zgodnego z normami oświetlenia w mniejszych przestrzeniach roboczych, zaś dzięki wytrzymałej aluminiowej obudowie i zastosowaniu 4-mm bezpiecznego szkła oraz stałych części bocznych z tworzywa sztucznego z uszczelką Viton, oprawa MACH LED PLUS.forty sprawdza się w trudnych warunkach pracy, np. w pracy obrabiarek. Jest równieş odporna na chłodziwa, smary, wysoką temperaturę, wstrząsy i wibracje.

Nowa oprawa jest prosta w instalacji dzięki wbudowanym złączom M12, umoşliwia łączenie szeregowe, a wysokiej jakości diody LED zapewniają długą şywotność i wysoką sprawność energetyczną.

MACH LD PLUS.forty jest przedłuşeniem rodziny MACH LED PLUS. Siostrzana oprawa o średnicy 70 mm, moşe być zasilana napięciem 24 V, a takşe 100/120/220–240 V. W prosty sposób moşe zastępować klasyczne oprawy rurowe.

ELTRON 4 3 @. 6!# 5; ;68 3 .

4 68 9<9 76 55# ( 68 9<9 7= =< > 4) 4 4) 4 + )4 4)

CZUJNIK LIMATHERM SENSOR DO PRACY W EKSTREMALNYCH WARUNKACH SpecjaliĹ&#x203A;ci z firmy Limatherm Sensor skonstruowali i poddali testom czujniki termoparowe typu K, sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026;ce do pomiaru wysokiej temperatury (do +1250 °C) w nowym procesie produkcji miedzi Carbon Baking Technology opracowanym przez niemieckÄ&#x2026; firmÄ&#x2122; Riedhammer.

W nowych czujnikach zastosowana zostaĹ&#x201A;a prototypowa osĹ&#x201A;ona ze specjalnej Ĺźaroodpornej stali (wykonana na bazie know how firmy Limatherm Sensor), dziÄ&#x2122;ki ktĂłrej urzÄ&#x2026;dzenie moĹźe byÄ&#x2021; zastosowane w bardzo agresywnym che-

micznie Ĺ&#x203A;rodowisku, w ktĂłrym wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026; tlen, siarka, fosfor, wÄ&#x2122;giel, wÄ&#x2122;glowodory. OsĹ&#x201A;ona ma Ĺ&#x203A;rednicÄ&#x2122; 13 mm i dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 1500 mm. 12 prototypĂłw czujnikĂłw przeszĹ&#x201A;o pomyĹ&#x203A;lnie caĹ&#x201A;y cykl technologiczny produkcji miedzi (420 godzin) na obiekcie w Kazachstanie.

LIMATHERM SENSOR Sp. z o.o. * 4 + 8 9< =;; " 4 8: 996 77 ;8 ! * > ? 4) 4 ? 4)

BEZPIECZNIKI DC DO INSTALACJI FOTOWOLTAICZNYCH Nowe, odporne na zewnÄ&#x2122;trzne warunki bezpieczniki DC firmy Phoenix Contact pozwalajÄ&#x2026; na Ĺ&#x201A;atwÄ&#x2026; instalacjÄ&#x2122; w aplikacji fotowoltaicznej. Zoptymalizowane pod kÄ&#x2026;tem maksymalnej wydajnoĹ&#x203A;ci temperaturowej gwarantujÄ&#x2026; dĹ&#x201A;ugotrwaĹ&#x201A;e prawidĹ&#x201A;owe dziaĹ&#x201A;anie instalacji.

SpeĹ&#x201A;niajÄ&#x2026; wszelkie miÄ&#x2122;dzynarodowe wymagania stawiane aplikacjom fotowoltaicznym, w tym najnowsze specyfikacje TĂ&#x153;V. WewnÄ&#x2026;trz elementĂłw znajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; sprawdzone wkĹ&#x201A;adki bezpiecznikowe, cenionej w branĹźy

4/2016

firmy Litelfuse, o wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci prÄ&#x2026;dowej 6â&#x20AC;&#x201C;30 A. Zaprojektowano je do instalacji o maksymalnym napiÄ&#x2122;ciu 1500 V. Adaptery bezpiecznikowe majÄ&#x2026; stopieĹ&#x201E; ochrony IP68 (24 h/2 m), co pozwala bezpiecznie stosowaÄ&#x2021; je na zewnÄ&#x2026;trz, gdzie mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; naraĹźone na niekorzystne warunki atmosferyczne.

PHOENIX CONTACT Sp. z o.o * 4 $ * + 56 57# 58 986 3 .

4 68 97 :; <8;

15

PRODUKTY

UMG 103 â&#x20AC;&#x201C; ANALIZATOR ENERGII ELEKTRYCZNEJ W duĹźych zakĹ&#x201A;adach produkcyjnych topologia sieci elektrycznej jest dosyÄ&#x2021; zĹ&#x201A;oĹźona, a kontrola nad niÄ&#x2026;, czyli sprawdzanie zuĹźycia i jakoĹ&#x203A;ci energii wymaga wielu urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; (wiÄ&#x2122;cej rozdzielni). Firma Janitza oferuje wygodny analizator energii, ktĂłry bardzo dobrze wpasowuje siÄ&#x2122; w taki scenariusz.

UMG 103 to podstawowy analizator energii elektrycznej firmy Janitza, umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy pomiar i analizÄ&#x2122; energii czynnej, biernej, wyĹźszych harmonicznych, wspĂłĹ&#x201A;czynnika THD, niesymetrii i wielu innych parametrĂłw w sieci. Z urzÄ&#x2026;dzeniem moĹźna komunikowaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; za pomocÄ&#x2026; popularnego protokoĹ&#x201A;u szeregowego Modbus RTU. Oprogramowanie dedykowane dla analizatorĂłw UMG to GridVis. BezpĹ&#x201A;atna wersja Basic pozwala m.in. wygodnie prezentowaÄ&#x2021; wartoĹ&#x203A;ci mierzone w postaci wykresĂłw i nie tylko.

UMG 103 moĹźe teĹź peĹ&#x201A;niÄ&#x2021; funkcje zaawansowanego licznika energii, umoĹźliwia zdalny odczyt zuĹźycia energii.

NiewÄ&#x2026;tpliwÄ&#x2026; zaletÄ&#x2026; ze stosowania wielu prostszych analizatorĂłw na poszczegĂłlnych obwodach jest wiÄ&#x2122;ksza Ĺ&#x201A;atwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; namierzenia ĹşrĂłdĹ&#x201A;a zakĹ&#x201A;ĂłceĹ&#x201E;, czy teĹź obwodu, w ktĂłrym â&#x20AC;&#x17E;uciekaâ&#x20AC;? najwiÄ&#x2122;cej energii. + 0 0!*./

R E K L A M A

PAKIET PG5 CONTROLS SUITE

16

Najnowsza wersja pakietu narzÄ&#x2122;dziowego Saia PG5 2.2.100 firmy Saia Burgess Controls wprowadza szereg uĹ&#x201A;atwieĹ&#x201E; dla projektantĂłw aplikacji. Silnik edytora Fupla zostaĹ&#x201A; przebudowany, aby zwiÄ&#x2122;kszyÄ&#x2021; wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pracy podczas otwierania plikĂłw, eksportowania/importowania, dodawania/usuwania stron oraz podczas operacji Wyszukaj i Wyszukaj i ZamieĹ&#x201E;. Aby uĹ&#x201A;atwiÄ&#x2021; pracÄ&#x2122; projektanta dodano wizualne pomoce podczas Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czenia elementĂłw â&#x20AC;&#x2019; jeĹ&#x203A;li dane poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie jest moĹźliwe na wejĹ&#x203A;ciach, wyjĹ&#x203A;ciach lub konektorach, pojawia siÄ&#x2122; maĹ&#x201A;y kwadrat (np. przy Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu flagi z flagÄ&#x2026;, ale nie flagi z rejestrem). Przy prĂłbie poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia niekompatybilnych elementĂłw pojawi siÄ&#x2122; komunikat o bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dzie. Nowy algorytm Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czenia wyszuka takĹźe lepsze Ĺ&#x203A;cieĹźki, aby zachowaÄ&#x2021; czytelnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na stronie.

Dodana zostaĹ&#x201A;a obsĹ&#x201A;uga plikĂłw SVG â&#x20AC;&#x201C; Scalable Vector Graphics. Format ten zachowuje jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; obrazĂłw podczas skalowania i obracania. Gruntownie przebudowane zostaĹ&#x201A;y szablony alarmĂłw, trendĂłw oraz zarzÄ&#x2026;dzania uĹźytkownikami.  , !*

AUTOMATYKA

PRODUKTY

TABLET GETAC RX10 W ofercie firmy Elmark Dystrybucja pojawiĹ&#x201A; siÄ&#x2122; nowy, 10-calowy tablet Fully Rugged â&#x20AC;&#x201C; Getac RX10. Produkt zostaĹ&#x201A; wyposaĹźony w najnowszy procesor Intel Core M gwarantujÄ&#x2026;cy doskonaĹ&#x201A;Ä&#x2026; wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i komfort pracy.

Na szczegĂłlnÄ&#x2026; uwagÄ&#x2122; zasĹ&#x201A;uguje ekran. Producent nie tylko wykorzystuje wspomnianÄ&#x2026; wyĹźej technologiÄ&#x2122; LumiBond 2.0, ale zdecydowaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; teĹź na zastosowanie matryc IPS o rewelacyjnej rozdzielczoĹ&#x203A;ci 1920 Ă&#x2014; 1200.

Getac RX10 ma wszystkie cechy niezbÄ&#x2122;dne do produktywnej pracy nawet w najtrudniejszych warunkach pogo-

dowych. Tablet jest rĂłwnieĹź dostÄ&#x2122;pny w wersji przeznaczonej dla pracownikĂłw medycznych. RX10H ma za zadanie uĹ&#x201A;atwiÄ&#x2021; codzienne czynnoĹ&#x203A;ci w placĂłwkach medycznych i w miarÄ&#x2122; moĹźliwoĹ&#x203A;ci zastÄ&#x2026;piÄ&#x2021; papierowÄ&#x2026; dokumentacjÄ&#x2122;. WiÄ&#x2122;cej informacji moĹźna znaleĹşÄ&#x2021; na stronie: http://www.elmark.com.pl/pl/sklep/ getac/getac-rx10.

ELMARK AUTOMATYKA Sp. z o.o. * 4 A . .2 6= ;5 ;65 3 2 3 4 BB 669 67 96# ( BB 669 67 9= +> +4. 4) 4 +4. 4)

NOWY STANDARD ANALIZATORĂ&#x201C;W SIECI POWERLOGIC PM5000 Analizatory parametrĂłw sieci serii PM5000 firmy Schneider Electric to nowy standard na rynku miernikĂłw i analizatorĂłw parametrĂłw sieci. KaĹźdy miernik z serii PM5000 PowerLogic to wysokiej dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci analizator do zarzÄ&#x2026;dzania kosztami energii. UrzÄ&#x2026;dzenia tej serii sÄ&#x2026; niezastÄ&#x2026;pione tam, gdzie potrzebny jest rzetelny system do zarzÄ&#x2026;dzania kosztami.

WÂ szczegĂłlnoĹ&#x203A;ci sprawdzÄ&#x2026; siÄ&#x2122; przy pomiarze zuĹźycia energii podnajemcĂłw (uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026; rozdzielenie kosztĂłw miÄ&#x2122;dzy na-

jemcĂłw i identyfikacjÄ&#x2122; procesu zuĹźycia energii), pomiarze zuĹźycia energii urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; (monitoring HVAC, oĹ&#x203A;wietlenia, chĹ&#x201A;odni, urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; elektrycznych) oraz alokacji kosztĂłw (system pozwala na podziaĹ&#x201A; kosztĂłw miÄ&#x2122;dzy fazy i procesy w przemyĹ&#x203A;le, dziaĹ&#x201A;y lub róşne centra kosztowe).

Modele PM5000 sÄ&#x2026; zgodne z IEC 61557-12 i IEC 62053-22, majÄ&#x2026; pamiÄ&#x2122;Ä&#x2021; wewnÄ&#x2122;trznÄ&#x2026;, wejĹ&#x203A;cie prÄ&#x2026;dowe, wbudowane strony Web oraz dwa porty Ethernet do Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czenia miernikĂłw w topologii daisy-chain. ZnajdÄ&#x2026; zastosowanie zarĂłwno w obiektach budynkowych, jak i przemysĹ&#x201A;owych, m.in. w gĂłrnictwie, przemyĹ&#x203A;le petrochemicznym i spoĹźywczym. ,.? . .

KOMPAKTOWE ROBOTY TYPU SCARA W OFERCIE ABB Rodzina maĹ&#x201A;ych robotĂłw ABB powiÄ&#x2122;kszyĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; o pierwsze urzÄ&#x2026;dzenie typu SCARA, czyli IRB 910SC. Nowy manipulator jest szybki, wydajny i â&#x20AC;&#x201C; co charakterystyczne dla produktĂłw ABB â&#x20AC;&#x201C; bardzo precyzyjny. MoĹźe pracowaÄ&#x2021; w ciasnej przestrzeni, dziÄ&#x2122;ki czemu jest idealny do przenoszenia i montaĹźu maĹ&#x201A;ych czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci oraz prowadzenia testĂłw produktĂłw i kontroli produkcji. Jego maksymalny udĹşwig to 6 kg. DostÄ&#x2122;pny jest w trzech konfiguracjach: IRB 910SC â&#x20AC;&#x201C; 3/0.45, IRB 910SC â&#x20AC;&#x201C; 3/0.55m i IRB 910SC â&#x20AC;&#x201C; 3/0.65. Roboty tego typu majÄ&#x2026; moduĹ&#x201A;owÄ&#x2026; konstrukcjÄ&#x2122;, zróşnicowanÄ&#x2026; dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ramienia i zasiÄ&#x2122;g odpowiednio: 450, 550 i 650 mm.

Roboty ABB SCARA przeznaczone sÄ&#x2026; do procesĂłw wymagajÄ&#x2026;cych krĂłtkich cykli, powtarzalnoĹ&#x203A;ci i wysokiej precyzji.

ZnajdujÄ&#x2026; zastosowanie w przemyĹ&#x203A;le spoĹźywczym, farmaceutycznym, kosmetycznym i elektronicznym. Zaprojektowano je z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o takich czynnoĹ&#x203A;ciach, jak montaĹź maĹ&#x201A;ych czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci,

4/2016

przenoszenie oraz kontrola. KaĹźdy ma stopieĹ&#x201E; ochrony IP54, a wiÄ&#x2122;c jest zabezpieczony przed wnikaniem pyĹ&#x201A;Ăłw i pĹ&#x201A;ynĂłw.

DziÄ&#x2122;ki temu mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; wykorzystywane w róşnych warunkach produkcyjnych, takĹźe automatyzacji pracy w laboratoriach. $$

17

PRODUKTY

PĹ YTKA RASPBERRY PI O JESZCZE WIÄ&#x2DC;KSZEJ WYDAJNOĹ&#x161;CI Firma RS Components wprowadza do oferty nowÄ&#x2026; pĹ&#x201A;ytkÄ&#x2122; Raspberry Pi 3 model B, ktĂłra dziÄ&#x2122;ki 64-bitowemu, czterordzeniowemu procesorowi ARM Cortex-A53 zapewnia o 50 % wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w porĂłwnaniu do modelu Raspberry Pi 2. PĹ&#x201A;ytka ma takĹźe moduĹ&#x201A; Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;ci bezprzewodowej LAN i Bluetooth.

PĹ&#x201A;ytka jest uruchamiana z karty microSD i korzysta z oprogramowania NOOBS (New Out Of the Box Software). Standardowy instalator systemu operacyjnego Raspbian jest w pakiecie z aplikacjami i narzÄ&#x2122;dziami do programowania, Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznie z wizualnym narzÄ&#x2122;dziem Node-RED, zapewniajÄ&#x2026;cym wsparcie przy podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czaniu urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; sprzÄ&#x2122;towych, interfejsĂłw API i usĹ&#x201A;ug on-line, dziÄ&#x2122;ki czemu pĹ&#x201A;ytka doskonale nadaje siÄ&#x2122; do szybkiego projektowania i tworzenia prototypĂłw z zakresu Internetu Rzeczy (IoT).

Raspberry Pi 3 model B ma te same wymiary, co poprzednie wersje Raspberry Pi â&#x20AC;&#x201C; 85 Ă&#x2014; 56 Ă&#x2014; 17 mm â&#x20AC;&#x201C; oraz wie-

le funkcji i moĹźliwoĹ&#x203A;ci charakterystycznych dla poprzedniej generacji, w tym uniwersalne 40-stykowe zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cze GPIO, cztery porty USB, full-HD HDMI, 10/100 Ethernet, zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cze audio jack 3,5 mm i kompozytowe wideo, interfejsy kamery (CSI-2), wyĹ&#x203A;wietlacza (DSI) oraz gniazdo karty microSD. WejĹ&#x203A;cie zasilania pĹ&#x201A;ytki znajduje siÄ&#x2122; w gnieĹşdzie microUSB, dziÄ&#x2122;ki czemu nie wymaga ona zewnÄ&#x2122;trznego zasilacza wtykowego. , )

OPROGRAMOWANIE STEROWANIA PREDYKCYJNEGO MPC PLANTPAX Firma Rockwell Automation wprowadziĹ&#x201A;a na rynek oprogramowanie sterowania predykcyjnego MPC PlantPAx, ktĂłre wdraĹźa w peĹ&#x201A;ni funkcjonalnÄ&#x2026; technologiÄ&#x2122; MPC w kontrolerach Logix w celu zmaksymalizowania wydajnoĹ&#x203A;ci urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;. W zastosowaniach procesowych, od przemysĹ&#x201A;u lekkiego po ciÄ&#x2122;Ĺźki, MPC PlantPAx moĹźe poprawiÄ&#x2021; ogĂłlne warunki sterowania w pojedynczej maszynie lub na caĹ&#x201A;ej linii, co przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; na zwiÄ&#x2122;kszenie wydajnoĹ&#x203A;ci oraz poprawÄ&#x2122; rentownoĹ&#x203A;ci i jakoĹ&#x203A;ci w zastosowaniach procesowych.  MPC PlantPAx zapewnia lepszÄ&#x2026; koordynacjÄ&#x2122; sterowania wielu zmiennych w zĹ&#x201A;oĹźonych aplikacjach procesowych w celu

maksymalizacji wydajnoĹ&#x203A;ci kontrolera i zachowania jakoĹ&#x203A;ci. Pojedynczy moduĹ&#x201A; MPC kontrolera obsĹ&#x201A;uguje do piÄ&#x2122;ciu osobnych aplikacji MPC, kaĹźda z moĹźliwoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; obsĹ&#x201A;ugi do 10 zmiennych mierzonych i 10 zmiennych regulowanych. Co istotne, w oprogramowaniu moĹźna narzuciÄ&#x2021; ustawienie dynamicznych oraz staĹ&#x201A;ych ograniczeĹ&#x201E; w celu maksymalizacji wydajnoĹ&#x203A;ci urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;. PrzykĹ&#x201A;adowo narzucenie ograniczeĹ&#x201E; przepĹ&#x201A;ywu w procesie destylacji moĹźe pomĂłc w utrzymaniu poziomĂłw zalania blisko gĂłrnej granicy limitu bez groĹşby przelania. .+ *

WIÄ&#x2DC;KSZA RODZINA ENERGOOSZCZÄ&#x2DC;DNYCH PROCESORĂ&#x201C;W AMD SERII G Firma AMD oferuje procesory trzeciej generacji â&#x20AC;&#x201C; AMD Embedded SoC serii G oraz AMD Embedded LX SoC serii G. Nowe modele cechujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; znacznie wyĹźszÄ&#x2026; wydajnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; obliczeniowÄ&#x2026; i graficznÄ&#x2026; w porĂłwnaniu z poprzedniÄ&#x2026; generacjÄ&#x2026; procesorĂłw tej serii. Idealnie nadajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; m.in. do systemĂłw sterowania i automatyki przemysĹ&#x201A;owej oraz sieci komunikacyjnych.

Procesory AMD Embedded SoC serii G sÄ&#x2026; wyposaĹźone w rdzenie obliczeniowe x86 Excavator, ukĹ&#x201A;ad graficzny bazujÄ&#x2026;cy na architekturze Graphics Core Next (GCN) trzeciej generacji z obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2026; OpenGL ES,

18

OpenCL, DirectX 12 i EGL, dekoder H.265 4K Ă&#x2014; 2K (10-bitowa kompatybilnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w wybranych urzÄ&#x2026;dzeniach) oraz maksymalnie dwa kanaĹ&#x201A;y DDR4/DDR3.

Procesory AMD Embedded LX SoC serii G to nowa oferta ukĹ&#x201A;adĂłw x86 o niskim zuĹźyciu energii, ktĂłre zapewniajÄ&#x2026; atrakcyjny stosunek wydajnoĹ&#x203A;ci do ceny oraz zaawansowane funkcje multimedialne i graficzne. Cechy charakterystyczne to dwa rdzenie x86 Jaguar, ukĹ&#x201A;ad graficzny AMD Radeon bazujÄ&#x2026;cy na architekturze Graphics Core Next (GCN), jednokanaĹ&#x201A;owa pamiÄ&#x2122;Ä&#x2021; DDR3 oraz dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wersji o rozszerzonym zakresie temperatury pracy. ZarĂłwno procesory AMD Embedded SoC, jak i AMD Embedded LX SoC gwarantujÄ&#x2026; kodowanie i dekodowanie wielu formatĂłw oraz obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; wielu standardĂłw wideo â&#x20AC;&#x201C; HDMI 2.0, DP 1.2, eDP 1.4. '

AUTOMATYKA

PRODUKTY

WEBCONNECTOR â&#x20AC;&#x201C; WIELOPLATFORMOWY INTERFEJS KOMUNIKACYJNY Aplikacje tworzone zgodnie z koncepcjÄ&#x2026; PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 wymagajÄ&#x2026; w kluczowych miejscach odpowiedniego centrum kontroli. Do tego celu niezbÄ&#x2122;dny jest wieloplatformowy, szybki i Ĺ&#x201A;atwy w programowaniu interfejs komunikacyjny, zapewniajÄ&#x2026;cy wymianÄ&#x2122; informacji pomiÄ&#x2122;dzy sterownikiem a HMI. WychodzÄ&#x2026;c naprzeciw tym wymaganiom, firma Bosch Rexroth stworzyĹ&#x201A;a WebConnector â&#x20AC;&#x201C; interfejs pozwalajÄ&#x2026;cy poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; aplikacje internetowe z maszynÄ&#x2026;.

Efektywny protokĂłĹ&#x201A; Websocket umoĹźliwia szybki dostÄ&#x2122;p do sterownika i napÄ&#x2122;dĂłw bez potrzeby znajomoĹ&#x203A;ci zasadniczego protokoĹ&#x201A;u komunikacyjnego. DziÄ&#x2122;ki temu stworzenie aplikacji w jÄ&#x2122;zyku JavaScript, HTML5, .Net czy C# staje siÄ&#x2122; proste i przyjemne. Wbudowany serwer pozwala na integracjÄ&#x2122; stworzonej strony www bez uĹźycia dodatkowych wtyczek i otwieranie jej w standardowej przeglÄ&#x2026;darce. WebConnector jest caĹ&#x201A;kowicie niezaleĹźny platformowo, co oznacza, Ĺźe moĹźna go uruchomiÄ&#x2021; na kaĹźdym urzÄ&#x2026;dzeniu obsĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026;cym Java Virtual Machine.

Tworzymy bezpieczne miejsca pracy.

Seria PROTECT SRB-E

$ .? ( ?

"

% $

$ )% " * +,-.

!

BARIERA IZOLACYJNA W OFERCIE FIRMY WIKA

3 1

4/2016

' (

$

www.schmersal.pl

R E K L A M A

Bariera izolacyjna (model Bariera IS) uzupeĹ&#x201A;nia asortyment iskrobezpiecznych produktĂłw firmy WIKA. Bariera ta jest odpowiednia do instalacji w strefie 2 i kompatybilna ze wszystkimi odpowiednimi przetwornikami WIKA. Iskrobezpieczne przetworniki ciĹ&#x203A;nienia wymagajÄ&#x2026; bariery do zastosowaĹ&#x201E; w strefach zagroĹźonych wybuchem. PrzyrzÄ&#x2026;d odizolowuje obwĂłd pomiÄ&#x2122;dzy strefÄ&#x2026; oznaczonÄ&#x2026; jako Ex i strefÄ&#x2026;, ktĂłra nie jest oznaczona jako Ex. Bariera IS zasila czujniki (w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od systemu dwu- lub czteroprzewodowego) za pomocÄ&#x2026; wejĹ&#x203A;cia zasilajÄ&#x2026;cego i niezasilajÄ&#x2026;cego 0/4â&#x20AC;&#x201C;20 mA, a takĹźe obsĹ&#x201A;uguje transmisjÄ&#x2122; protokoĹ&#x201A;u HART. WyjĹ&#x203A;cie prÄ&#x2026;dowe moĹźe byÄ&#x2021; obsĹ&#x201A;ugiwane czynnie lub biernie. BezpieczeĹ&#x201E;stwo funkcjonalne przyrzÄ&#x2026;du zostaĹ&#x201A;o potwierdzone aprobatÄ&#x2026; SIL 2.

DziÄ&#x2122;ki rozszerzeniu protfolio o nowy produkt WIKA oferuje kompleksowy pakiet Ex i â&#x20AC;&#x201C; poza czujnikiem i barierÄ&#x2026; w ofercie firmy sÄ&#x2026; takĹźe przewody, a ponadto dostÄ&#x2122;pny jest formularz zawierajÄ&#x2026;cy dane do weryfikacji iskrobezpieczeĹ&#x201E;stwa przewidzianego przez prawo.

# $ " % & $

Safe solutions for your industry

19

PRODUKTY

KOSTKI ZACISKOWE DO PĹ YTEK PCB Firma Farnell element14 wprowadziĹ&#x201A;a do oferty seriÄ&#x2122; produktĂłw CamBlock Plus Terminal Block firmy CamdenBoss, ktĂłre bÄ&#x2122;dzie dystrybuowaÄ&#x2021; na zasadzie wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznoĹ&#x203A;ci. Tym samym oferta kostek zaciskowych do pĹ&#x201A;ytek PCB tego globalnego dystrybutora zostaĹ&#x201A;a rozszerzona o szereg nowych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;, zapewniajÄ&#x2026;cych liczne moĹźliwoĹ&#x203A;ci konfiguracyjne.

Seria CamBlock Plus ma w standardzie podwĂłjne mechanizmy blokowania, ktĂłre wzmacniajÄ&#x2026; siĹ&#x201A;Ä&#x2122; poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia i zapewniajÄ&#x2026; wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwÄ&#x2026; polaryzacjÄ&#x2122; w przypadku wersji przystosowanych do wtyczek, a takĹźe osĹ&#x201A;ony przewo-

dĂłw i zaciski z blokadÄ&#x2026; podnoszonÄ&#x2026;.

DziÄ&#x2122;ki dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;ci 45 stylĂłw seria moĹźe byÄ&#x2021; wykorzystywana w zasilaniu systemĂłw przeciwpoĹźarowych i bezpieczeĹ&#x201E;stwa, w sprzÄ&#x2122;cie testujÄ&#x2026;cym, oĹ&#x203A;wietleniu, systemach wentylacji i klimatyzacji, w sterowaniu w przemyĹ&#x203A;le, a takĹźe w masowej produkcji pĹ&#x201A;ytek PCB. Nowa seria CamBlock Plus ma atesty UL oraz VDE i stanowi uzupeĹ&#x201A;nienie przemysĹ&#x201A;owej serii CamBlock z atestem UL, a takĹźe serii Camden Professional CTB z atestami UL oraz VDE. 8<

PRZEMIENNIK CZÄ&#x2DC;STOTLIWOĹ&#x161;CI DE11 Firma Eaton rozszerzyĹ&#x201A;a ofertÄ&#x2122; przemiennikĂłw czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci PowerXL DE1 o model DE11. OprĂłcz dostÄ&#x2122;pnego w standardzie interfejsu Modbus oraz opcjonalnej obsĹ&#x201A;ugi SmartWire DT pozwalajÄ&#x2026; one na bezpoĹ&#x203A;rednie poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie z protokoĹ&#x201A;em CANopen.

RozwiÄ&#x2026;zanie to otwiera nowe moĹźliwoĹ&#x203A;ci zastosowaĹ&#x201E; w ukĹ&#x201A;adach napÄ&#x2122;dowych, a przy tym pozwala w prosty sposĂłb, skutecznie i niewielkim kosztem speĹ&#x201A;niÄ&#x2021; wymagania Dyrektywy ErP. Przemiennik DE11, podobnie jak DE1, umoĹźliwia regulacjÄ&#x2122; prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci silnikĂłw elektrycznych w zakresie mocy do 7,5 kW. Podobnie jak zwykĹ&#x201A;y rozrusznik silnikowy, DE11 jest gotowy do pracy bezpoĹ&#x203A;rednio po dosta-

wie, bez potrzeby ustawiania parametrĂłw.

DE11 ma zaciski wtykowe umoĹźliwiajÄ&#x2026;ce wstÄ&#x2122;pny montaĹź przewodĂłw sterowniczych, co oszczÄ&#x2122;dza czas i nakĹ&#x201A;ady pracy w trakcie instalacji urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; w szafach sterowniczych. UĹźytkownik moĹźe wykorzystaÄ&#x2021; fabrycznie skonfigurowany przemiennik i za pomocÄ&#x2026; opcjonalnego moduĹ&#x201A;u wtykowego dokonaÄ&#x2021; niezbÄ&#x2122;dnych korekt ustawieĹ&#x201E; za pomocÄ&#x2026; wkrÄ&#x2122;taka, bez potrzeby korzystania z klawiatury, oprogramowania i instrukcji. Przemiennik DE11 moĹźe pracowaÄ&#x2021; bez obniĹźania parametrĂłw znamionowych w temperaturze do +60 °C.Â

TECHNOLOGIA ZDECENTRALIZOWANYCH NAPÄ&#x2DC;DĂ&#x201C;W BOSCH REXROTH Zastosowany w niemieckiej firmie Winkler+DĂźnnebier (producent maszyn do wytwarzania papierowych chusteczek higienicznych) system FLOWTOS jest w stanie wytwarzaÄ&#x2021; na dwĂłch liniach produkcyjnych 4600 chusteczek na minu-

tÄ&#x2122;, Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznie z ich higienicznym zapakowaniem. Firma uzyskuje oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; czasu, miejsca oraz kosztĂłw m.in. dziÄ&#x2122;ki modularnej konstrukcji wykorzystujÄ&#x2026;cej serwonapÄ&#x2122;dy IndraDrive Mi bez szafek sterowniczych. System FLOWTOS charakteryzuje siÄ&#x2122; moduĹ&#x201A;owÄ&#x2026; konstrukcjÄ&#x2026;, wykorzystujÄ&#x2026;cÄ&#x2026; zdecentralizowane serwonapÄ&#x2122;dy firmy Bosch Rexroth. DziÄ&#x2122;ki temu maszyna umoĹźliwia przetwarzanie róşnego rodzaju mas wĹ&#x201A;Ăłknistych, a takĹźe zmianÄ&#x2122; liczby chusteczek w pakiecie i liczby pakietĂłw w opakowaniu zbiorczym. UmoĹźliwia to teĹź zastosowanie metody skĹ&#x201A;adania chusteczek w pakietach standardowych oraz pakiecikach podróşnych.

WĹ&#x203A;rĂłd technologii uĹźytych w rozwiÄ&#x2026;zaniu â&#x20AC;&#x201C; oprĂłcz serwonapÄ&#x2122;dĂłw IndraDrive Mi bez szafek sterowniczych â&#x20AC;&#x201C; sÄ&#x2026; ukĹ&#x201A;ady sterowania ruchem IndraMotion MLC oraz magistrala automatyzacji Sercos Optional Bullet Points. $ .? ( ?

20

AUTOMATYKA

LPV-100 â&#x20AC;&#x201C; ZASILACZ LED Z IP67 Zasilacze serii LPV-100 wykorzystuje siÄ&#x2122; w róşnego rodzaju instalacjach oĹ&#x203A;wietleniowych LED, zarĂłwno wewnÄ&#x2122;trznych, jak i na zewnÄ&#x2026;trz budynkĂłw. Jest to moĹźliwe dziÄ&#x2122;ki szczelnej plastikowej obudowie o stopniu ochrony IP67, pozwalajÄ&#x2026;cej na pracÄ&#x2122; w warunkach podwyĹźszonej wilgotnoĹ&#x203A;ci czy teĹź duĹźym zapyleniu.

UrzÄ&#x2026;dzenie charakteryzuje siÄ&#x2122; szerokim zakresem napiÄ&#x2122;Ä&#x2021; wejĹ&#x203A;ciowych: 90â&#x20AC;&#x201C;264 V AC, 127â&#x20AC;&#x201C;370 V DC, zaĹ&#x203A; na wyjĹ&#x203A;ciu dostÄ&#x2122;pne jest stabilizowane napiÄ&#x2122;cie o wartoĹ&#x203A;ci 5/12/15/24/36/48 V DC (w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od modelu). OsiÄ&#x2026;gana sprawnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; dochodzi do 89 % przy zachowaniu niskiego poziomu tÄ&#x2122;tnieĹ&#x201E; i szumĂłw: <150 mVp-p.

Zasilacz wytrzymuje chwilowe (5 s) napiÄ&#x2122;cie wejĹ&#x203A;ciowe do 300 V AC. Dopuszczalny zakres temperatury pracy mieĹ&#x203A;ci siÄ&#x2122; w zakresie od â&#x20AC;&#x201C;25 do +70°C, zaĹ&#x203A; wbudowane zabezpieczenia przeciwzwarciowe, przeciÄ&#x2026;Ĺźeniowe i nadnapiÄ&#x2122;ciowe gwarantujÄ&#x2026; bezpieczeĹ&#x201E;stwo uĹźytkowania. + * 0+

ZROBOTYZOWANE SPAWANIE Z ROZWIÄ&#x201E;ZANIAMI ASTOR ASTOR Green Welding to seria opracowanych przez firmÄ&#x2122; ASTOR rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; z zakresu zrobotyzowanego spawania, ktĂłre moĹźna dopasowaÄ&#x2021; do potrzeb zakĹ&#x201A;adĂłw o róşnej wielkoĹ&#x203A;ci, stopniu automatyzacji i specyfice produkcji.

RozwiÄ&#x2026;zania oparto na robotach Kawasaki, funkcjonalnych pozycjonerach i sprawdzonych ĹşrĂłdĹ&#x201A;ach spawalniczych wraz z osprzÄ&#x2122;tem. W ramach ASTOR Green Welding przygotowano trzy warianty gotowych zestawĂłw. Opcja Starter to rozwiÄ&#x2026;zanie pozwalajÄ&#x2026;ce realizowaÄ&#x2021; spawanie przy produkcji Ĺ&#x203A;rednio- i maĹ&#x201A;oseryjnej. UmoĹźliwia dalszÄ&#x2026; modyfikacjÄ&#x2122; i rozbudowÄ&#x2122; w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od potrzeb firmy. Optimum to bardziej zaawansowany i kompleksowy wariant zrobotyzowanego spawania, ktĂłry pozwala na realizacjÄ&#x2122; szerokiego wachlarza aplikacji, w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od tego, jak zostanie zintegrowany. Wersja Premium to natomiast kompleksowa i funkcjonalna cela spawalnicza. UmoĹźliwia efektywne spawanie z duĹźÄ&#x2026; wydajnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; i jest szczegĂłlnie polecana przy produkcji wielkoseryjnej.

2 ) / ) ) .0 2 )

4/2016

R E K L A M A

,

ROZMOWA

SIĹ A W PRECYZJI ! .? + -* / + 0 ./ 2 ! 2 ) 0 / 0@ .? .2 /# ./ ) EG * 0! - . * 2 2 .?

E.2 ) / 2 ) .E 2 3 " + # @. . H 0 - 2 ,0 $ + 4

Firma Radwag powstaĹ&#x201A;a ponad 30 lat temu. SkÄ&#x2026;d pomysĹ&#x201A; na rozwijanie dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci w kierunku produkcji wag?

BezpoĹ&#x203A;rednim powodem wyboru wag jako produktu zaĹ&#x201A;oĹźonej w Radomiu firmy byĹ&#x201A;y moje osobiste doĹ&#x203A;wiadczenia z pierwszej pracy w GdaĹ&#x201E;sku â&#x20AC;&#x201C; w firmie Mera-Wag, ktĂłrÄ&#x2026; podjÄ&#x2026;Ĺ&#x201A;em po ukoĹ&#x201E;czeniu WydziaĹ&#x201A;u Mechaniki Precyzyjnej (dziĹ&#x203A; Mechatroniki) 22

na Politechnice Warszawskiej. Wagi produkowane w Mera-Wag niczym nie przypominaĹ&#x201A;y dzisiejszych wyrobĂłw Radwagu. Ponad 40 lat temu nie byĹ&#x201A;o mikroelektroniki ani mikroprocesorĂłw, byĹ&#x201A;y za to tradycyjne konstrukcje mechaniczne doprowadzone w gdaĹ&#x201E;skiej firmie do perfekcji. Ĺ&#x161;wiadczy o tym fakt, Ĺźe Mera-Wag, jako jedna z niewielu polskich firm dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;cych w systemie komunistycznym, ekspor-

towaĹ&#x201A;a swoje produkty na caĹ&#x201A;y Ĺ&#x203A;wiat.

W tych trudnych dla rozwoju innowacyjnej gospodarki czasach ĹşrĂłdĹ&#x201A;em sukcesu byli ludzie, ktĂłrzy nie patrzÄ&#x2026;c na komercyjne profity realizowali swoje zawodowe i patriotyczne cele. WĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie w GdaĹ&#x201E;sku, po administracyjnych decyzjach polskich wĹ&#x201A;adz dotyczÄ&#x2026;cych likwidacji produkcji wag w Mera-Wag, powstaĹ&#x201A; mĂłj pomysĹ&#x201A; na zaĹ&#x201A;oĹźenie wĹ&#x201A;asnej firmy.

AUTOMATYKA

Fot. Radwag

ROZMOWA Z nazwy firmy, która jest połączeniem słów Radom i waga jednoznacznie wynika przywiązanie do lokalizacji. Obecnie firma buduje w tym mieście już drugą siedzibę.

Czy powodem jest powiększenie mocy produkcyjnych?

Dlaczego właśnie Radom, a nie na przykład Gdańsk czy Lublin, gdzie istniały w Polsce już wieloletnie tradycje wagarskie? Otóż były dwa powody: po pierwsze chciałem uniknąć konfliktów z kolegami, którzy po likwidacji produkcji w Mera-Wag założyli własne firmy i staliby się moją konkurencją, a po drugie – w Radomiu mieszkała rodzina żony, co ułatwiało rozwiązywanie trudnych wówczas prozaicznych problemów bytowych. Jak się później okazało, Radom miał jeszcze inne zalety, jak wieloletnią tradycję w precyzyjnej obróbce mechanicznej metali (produkcja broni, maszyn do szycia, kuchni gazowych i telefonów) oraz dwa ośrodki naukowe – Politechnikę Radomską (ITH) oraz Instytut Technologii Eksploatacji (ITE).

Budowa nowej siedziby firmy zlokalizowanej przy ulicy Toruńskiej 5, to nie druga, ale już trzecia lokalizacja Radwagu. Wszystkie kolejne były wymuszone brakiem miejsca na rozwój i realizację rosnących zamówień. Najdłużej, bo około 25 lat, rezydowaliśmy przy ulicy Brackiej 28, gdzie działamy do dziś, lecz po dziesięciu etapach rozbudowy także tam skończyło się miejsce, zostaliśmy bowiem otoczeni małymi działkami z domkami jednorodzinnymi.

Warto w tym miejscu wspomnieć o specyfice firmy, gdyż z niej wynikają dalsze uwarunkowania związane z organizacją produkcji i potrzebami.

Radwag produkuje bardzo dużo typów wag i innych technologicznych urządzeń związanych z pomiarami masy, co wymaga zgromadzenia około 10 000 pozycji magazynowych. Bez rozbudowanej i sprawnie działającej gospodarki magazynowej, zarówno dla części do produkcji, jak i dla produktów finalnych, dalszy rozwój jest niemożliwy. Na to głównie brakowało już od dawna miejsca w obecnej siedzibie. Nowa lokalizacja zapewni kilkukrotnie większą powierzchnię za4/2016

równo samej działki, jak i powierzchni użytkowej budynku, w którym znajdą się przestronne magazyny oraz miejsce dla dostawców i odbiorców.

Domeną firmy jest projektowanie, produkcja i dystrybucja wag. Jak obecnie wygląda segmentacja asortymentu?

Dla niewtajemniczonych – waga kojarzy się głównie ze sklepem, łazienką, kuchnią, jubilerem, apteką, pocztą i innymi prostymi, z punktu widzenia wymagań użytkownika, rozwiązaniami technicznymi. Ten segment rynku nas nie interesuje – dominują w nim proste i tanie wagi produkowane w dużych ilościach w Azji. Naszą firmę interesuje druga grupa rozwiązań bardziej zaawansowanych technologicznie, produkowanych głównie w Europie, USA i Japonii. Z wysokich kosztów pracy w tych krajach wynikają zdecydowa-

Obserwowany obecnie postęp w kierunku pełnej automatyzacji linii technologicznych dotyczy również aspektu kontroli wagi. Jak firma Radwag reaguje na to wyzwanie?

Automatyzacja procesów wytwarzania – których częścią są procesy pomiarowe, w tym procesy pomiaru masy – jest dziś podstawowym wyzwaniem dla nowoczesnego przemysłu. Dostrzegając tę potrzebę zarówno w obszarze pomiarów laboratoryjnych, jak i przemysłowych, przystosowujemy nasze urządzenia do współpracy z własnymi terminalami i programami komputerowymi. Często musimy dostosowywać się również do już istniejących specyficznych systemów informatycznych klienta.

Jeśli chodzi o rozwiązania konstrukcyjne Radwagu wykonywane na potrzeby automatyzacji procesów

RADWAG, JAKO FIRMA Z BLIŻEJ NIEZNANEGO KRAJU, KTÓRYM JEST POLSKA, WCIĄŻ JESZCZE NIE JEST DOSTATECZNIE WYPROMOWANA NA RYNKACH ŚWIATOWYCH. nie wyższe ceny rynkowe niż w Polsce, co dla Radwagu stwarza szansę na zyskowną produkcję. Jak widać, waga – najstarszy przyrząd pomiarowy świata – występuje w bardzo wielu rodzajach i produkowana jest przez wielu producentów na świecie, wśród których znalazła swoje miejsce także firma Radwag.

Warto tu jeszcze zwrócić uwagę na Pani stwierdzenie „Domeną firmy jest projektowanie, produkcja i dystrybucja wag”. Jest to niezmiernie ważna cecha organizacji naszej firmy. Sprawny przepływ informacji pomiędzy dystrybutorem a projektantem gwarantuje realizację potrzeb klienta, zaś sprawna wymiana informacji między projektantem a reprezentującym możliwości produkcji technologiem, zapewnia szybką realizację nowych rozwiązań.

Jeżeli to wszystko dzieje się w jednej organizacji, można te procesy skutecznie nadzorować.

pomiarowych w przemyśle, można wymienić dynamiczne wagi kontrolne, dokonujące pomiarów masy w liniach transportowych bez zatrzymania ważonego produktu z prędkością do 600 pomiarów na minutę. Natomiast dla zastosowań laboratoryjnych należy wymienić w pełni zautomatyzowane komparatory masy, służące do wzorcowania najwyższej klasy odważników bez udziału operatora. W obu przypadkach celem jest wyeliminowanie roli człowieka z procesu produkcji, a także podniesienie jakości sprawdzanych produktów.

W przeciwieństwie do wspomnianego procesu eliminacji Radwag jest firmą, która zwiększa zatrudnienie.

Krajowy producent, który nie tylko równa do najlepszych, ale sam wyznacza kierunki rozwoju w branży, to w Polsce nadal rzadkość. Jaki jest przepis na sukces?

23

ROZMOWA Do takiej pozycji dochodzi się po wielu latach śledzenia rynku światowego i konsekwentnie prowadzonych własnych prac badawczo-rozwojowych. Źródłem sukcesu firmy Radwag jest dynamika rozwoju technologicznego, widoczna w postaci częstych zmian wprowadzanych w naszych produktach. Jak obserwujemy, znacznie większa niż w konkurujących z nami międzynarodowych korporacjach. Wynika to prawdopodobnie z istniejących tam zbiurokratyzowanych i – w porównaniu ze standardami Radwag – długich procesów decyzyjnych oraz wyższych niż w Polsce kosztów prowadzenia prac badawczo-rozwojowych. Taka sytuacja ma szczególnie duże znaczenie dla szybkiego wprowadzania do produkcji nowych technologii i coraz częściej pojawiających się nowych generacji podzespołów elektronicznych.

Dziś możemy tylko wspominać, jak łatwo i szybko można się rozwijać, mając wyznaczone przez konkurencję cele. Konkurencja, świadoma zagrożenia, podejmuje z nami walkę. Jednym ze sposobów jest wykorzystanie procedur ochrony własnej myśli technicznej, opisywanej w niezliczonej liczbie zgłoszonych na świecie patentów. Ich treścią nie są, jak kiedyś, nowatorskie konstrukcje, ale najczęściej bardzo oczywiste rozwiązania, wynikające ze znanego powszechnie stanu techniki lub na wszelki wypadek urządzenia futurologiczne, których nikt jeszcze nie

zrealizował. Naszą odpowiedzią na takie działania jest zwiększona liczba patentów dotycząca naszych rozwiązań.

Przyjmując takie działania za standard i będąc jednocześnie wiernymi zasadzie niekopiowania, musimy z tego powodu tracić dużo czasu i pieniędzy na ocenę tzw. czystości patentowej zamiast koncentrować się na technicznym rozwoju produktów.

Czy zaawansowaną myśl techniczną łatwo jest sprzedać? W jakich obszarach Radwag ma najlepszą pozycję na świecie?

Mimo wielkiego wkładu pracy w tworzenie globalnej sieci sprzedaży, Radwag, jako firma z bliżej nieznanego kraju, którym jest Polska, wciąż jeszcze 75 nie ................................................................................. jest dostatecznie wypromowana na rynkach światowych. W takiej sytuacji sprzedaż zaawansowanej myśli technicznej jest dla Radwagu bardzo trudna, co nie oznacza, że już dziś zupełnie niemożliwa. Aby tę sprzedaż rozwijać, niezbędne jest pokonanie dwóch barier: wzbudzenie większego zaufania klientów do marki Radwag oraz znajdowanie i szkolenie profesjonalnych sprzedawców.

Zaufanie do marki budujemy od lat poprzez udział we wszystkich znaczących branżowych targach na świecie oraz sprzedaż dobrej jakości produktów z poziomu „basic”, a profesjonalnych sprzedawców pozyskujemy poprzez dodatkowe szkolenie dotych-

WITOLD LEWANDOWSKI Dyrektor Radwag, właściciel i założyciel firmy. W roku 1970 ukończył Wydział Mechaniki Precyzyjnej Politechniki Warszawskiej, dziś noszący nazwę Wydziału Mechatroniki, i rozpoczął pracę jako konstruktor wag w Zakładach Mechaniki Precyzyjnej w Gdańsku, znanych później pod nazwą Mera-Wag. W 1980 r. obronił pracę doktorską na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Gdańskiej. Po zaniechaniu produkcji wag w Mera-Wag, w 1984 r. postanowił otworzyć swoją własną firmę. Był to jednoosobowy zakład rzemieślniczy, działający w ramach Spółdzielni Rzemiosł Różnych w Radomiu, pod nazwą Zakład Mechaniki Precyzyjnej. Pełnił w niej rolę konstruktora, pracownika obsługującego wtryskarkę, montera, księgowego i dystrybutora własnych wyrobów.

Korzystając z liberalizacji działalności gospodarczej, po 1989 r. utworzył samodzielnie działający Radwag i rozszerzył działalność w zakresie produkcji wag.

Jest szczęśliwy, że może łączyć pracę ze swoją życiową pasją, którą są wagi.

24

czasowych lub przejmowanie ludzi już wyszkolonych przez konkurencję.

Jest oczywiste, że rozwój firmy, która powstała ponad 30 lat temu bez jakiegokolwiek zaplecza kapitałowego, polegał będzie na stopniowym rozwoju technologicznym produktów, począwszy od rozwiązań bardzo prostych do sukcesywnego tworzenia produktów coraz bardziej zaawansowanych.

Współczesny, technologicznie doskonały poziom „basic” ma ugruntowaną dobrą pozycję na świecie, natomiast rozwiązania bardziej zaawansowane właśnie świat zdobywają.

Produkcja jest skierowana w przeważającej części na eksport – jaki asortyment jest podstawowym przedmiotem eksportu i które kraje są głównymi odbiorcami?

Według danych księgowych, eksport stanowi 60 % naszej produkcji, lecz jak to często bywa na dane księgowe trzeba patrzeć z pewnym dystansem.

W kraju sprzedaż Radwagu odbywa się poprzez własne biura i jest księgowana w cenach detalicznych, natomiast sprzedaż eksportowa jest kierowana głównie do dystrybutorów i realizowana w cenach hurtowych.

Jeżeli uwzględnimy ten fakt, to faktyczna ilość towaru wyprodukowanego na eksport stanowi już około 80 % produkcji całkowitej, a w niektórych asortymentach przekracza nawet 90 %.

Największym naszym odbiorcą są Stany Zjednoczone Ameryki, a konkretnie nasze biuro zlokalizowane w Miami na Florydzie. Drugie miejsce w rankingu zajmują Niemcy, głównie dlatego, że większość naszych produktów wędruje tam pod niemieckimi znakami fabrycznymi i jako „dobry niemiecki produkt” rozprowadzane są na całym świecie. Na honorowe trzecie miejsce wysforowała się w ostatnim roku Turcja.

Obok tych potentatów istnieją również dystrybutorzy, którzy nie mogą pochwalić się tak dużą sprzedażą naszych produktów, ale uwzględniając fakt, że nasze produkty docierają do około 100 krajów na świecie sumaryczna wartość tego eksportu jest również duża.

Jeśli chodzi o dominujące w eksporcie produkty to oczywiście wagi laboratoryjne, głównie analityczne, oraz AUTOMATYKA

ROZMOWA zaawansowane technologicznie mikrowagi i wagosuszarki. Poziom sprzedaży wynika oczywiście z dobrej relacji ceny do jakości i utrzymywania przez Radwag światowych standardów. Nowym, rozwijającym się asortymentem są profesjonalne nierdzewne terminale wagowe oraz wagi dynamiczne do ważenia produktów bezpośrednio na liniach produkcyjnych. Dla utrzymania poziomu ich sprzedaży niezbędne jest pozyskiwanie i szkolenie profesjonalnych sprzedawców, czemu staramy się sprostać z coraz większymi sukcesami.

Zgadzam się z Panią, że rozwój technologiczny wymaga coraz większych nakładów i coraz większej wiedzy.

Rozwiązaniem tego problemu jest współpraca z ośrodkami naukowymi, dysponującymi fachową i wyspecjalizowaną kadrą oraz kosztowną profesjonalną aparaturą pomiarową, niezbędną do prowadzenia specjalistycznych prac badawczo-rozwojowych.

Z tego powodu podjąłem decyzję o współpracy z Przemysłowym Instytutem Automatyki i Pomiarów w Warszawie (PIAP), Wydziałem

ŹRÓDŁEM SUKCESU FIRMY RADWAG JEST DYNAMIKA ROZWOJU TECHNOLOGICZNEGO, WIDOCZNA W POSTACI CZĘSTYCH ZMIAN WPROWADZANYCH W NASZYCH PRODUKTACH.

Fot. Radwag

Jak firma radzi sobie z dużą konkurencją, szczególnie z zalewającymi rynki tanimi produktami z Azji?

Czym wyróżnia się Radwag?

Jak już mówiłem, pewnych popularnych grup wag, szczególnie tych kojarzonych z bazarowym handlem czy domową kuchnią i łazienką, nie produkujemy i w związku z tym odpuszczamy je dla azjatyckiej konkurencji. Jest jednak grupa produktów azjatyckich o poziomie zbliżonym do naszych rozwiązań laboratoryjnych klasy „basic” – przekrój jakościowy azjatyckiej konkurencji jest ogromny. Z azjatyckimi odpowiednikami jakościowymi udaje nam się skutecznie konkurować, głównie dzięki dużemu naciskowi położonemu w firmie Radwag na jakość i koszty produkcji. Dowodem może być rosnący eksport tego typu produktów Radwagu do krajów azjatyckich: Chin, Indii, Tajlandii, Malezji i Tajwanu. Nie należy zapominać również, że koszty produkcji w Azji systematycznie rosną, a zarobki inżyniera w dużych miastach Chin są już wyższe niż w Polsce.

Obecnie rozwój produkcji specjalistycznych wyrobów wymaga dużych nakładów i zaawansowanej wiedzy.

Jak w Radwag realizowany jest ten proces?

4/2016

Mechatroniki Politechniki Warszawskiej (PW), Uniwersytetem Techniczno-Humanistycznym w Radomiu (UTH) i Instytutem Technologii Eksploatacji w Radomiu (ITE). Na niektóre prace prowadzone tych instytucjach uzyskaliśmy dofinansowanie z publicznych środków, przeznaczonych na wsparcie prac naukowo-badawczych.

Takie rozwiązanie stanowi najlepszy sposób pomocy państwa dla rozwoju i wdrażania nowych technologii w przemyśle, gwarantując jednocześnie efektywny i racjonalny sposób wydawania przeznaczonych na badania pieniędzy.

Prowadzenie skomplikowanych prac o charakterze czysto badawczym jest w większej skali możliwe tylko w instytucjach naukowych. Prace te są z zasady bardzo kosztowne, co powoduje, że ich zakres, ze względu na możliwości finansowe firmy Radwag, jest ograniczony. Ponadto tego typu badania wymagają często dostępu do bardzo drogiej aparatury pomiarowej, dostępnej jedynie w państwowych jednostkach badawczych.

Nasze działania rozwojowe polegają głównie na opracowywaniu konstrukcji i wdrażaniu do produkcji nowych wyrobów, co jest obowiązkowo poprzedzane szczegółową analizą rynku. Efektem naszej pracy jest tworzenie dokumen-

tacji konstrukcyjnej i technologicznej, badanie poprawności działania i bezpieczeństwa pracy urządzeń oraz ich zgodności z obowiązującymi normami.

Co się zmieniło w ostatnich latach?

Jakie są tendencje, kierunki rozwoju technologicznego przyrządów do ważenia? Na co klienci zwracają uwagę przy wyborze?

Oczywiście automatyzacja procesów pomiarowych i to zarówno w laboratorium, jak i w przemyśle. Dodatkowo obserwujemy coraz większy nacisk na archiwizację wyników kontrolowanych procesów i nowe sposoby komunikacji wag i systemów ze światem – oprócz wymogów metrologicznych (dokładność ważenia, powtarzalność) wagi coraz częściej muszą spełniać określone wymagania norm i zaleceń branżowych, jak US Pharmacopeia, FDA. Także wymogi bezpieczeństwa danych i procedur, jak CFR21, są w wielu branżach elementem pożądanym przez klientów.

Wagi Radwag oferują wiele dostępnych standardów komunikacji zarówno w laboratorium, jak i przemyśle, m.in.

Wi-Fi, Ethernet, ModBus, ProfiBus i inne.

Klienci na całym świecie coraz częściej szukają rozwiązań kompleksowych, gdzie ważenie jest dodatkową funkcją w całym procesie produkcyjnym, który kontroluje i archiwizuje sama waga.

Dlatego wagi Radwag umożliwiają pracę z wieloma aplikacjami, jak: dozowanie, recepturowanie, kontrola statystyczna SQC czy kalibracja pipet oraz wiele innych. Wagi mają swoje własne bazy danych umożliwiające zapis i archiwizację pracy bądź całego procesu, w którym waga bierze udział.

Wraz ze wzrostem poziomu zaawansowania oraz jakości procesów wytwarzania we wszystkich branżach – począwszy od przemysłu farmaceutycznego, kosmetycznego i spożywczego, a skończywszy na przemyśle chemicznym, metalowym czy samochodowym – rosną wymagania dotyczące precyzji pomiarów. Dokładności uzyskiwane dotychczas jedynie w laboratoriach zaczynają być wymagane na liniach produkcyjnych. W tym za25

ROZMOWA kresie mamy juĹź wiele pozytywnych doĹ&#x203A;wiadczeĹ&#x201E; i konkretne oferty dla naszych klientĂłw. MyĹ&#x203A;lÄ&#x2122; tu o dwĂłch produktach: wagach dynamicznych z przetwornikami magnetoelektrycznymi o dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ciach do 1 mg oraz o platformach o duĹźych udĹşwigach do 1000 kg. DziÄ&#x2122;ki zastosowaniu do budowy platform oraz wag dynamicznych bardzo dokĹ&#x201A;adnych przetwornikĂłw magnetoelektrycznych, w miejsce tradycyjnych tensometrycznych, moĹźna uzyskaÄ&#x2021; wielokrotnie wyĹźsze dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci i dodatkowo krĂłtszy czas waĹźenia. Takie rozwiÄ&#x2026;zania oferujÄ&#x2026; dziĹ&#x203A; poza Radwag tylko dwie firmy na Ĺ&#x203A;wiecie.

Stworzenie takich rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; staĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; dla nas moĹźliwe dziÄ&#x2122;ki poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu wieloletnich doĹ&#x203A;wiadczeĹ&#x201E; w produkcji precyzyjnych wag laboratoryjnych oraz kontaktĂłw z przemysĹ&#x201A;em, stosujÄ&#x2026;cym produkowane przez nas platformy wyposaĹźone w tradycyjne tensometryczne czujniki pomiarowe.

Jakie sÄ&#x2026; zamierzenia firmy na nastÄ&#x2122;pne piÄ&#x2122;Ä&#x2021; lat?

NajbliĹźszy rok to dalsze promowanie marki, do czego zamierzamy wykorzystaÄ&#x2021; nowÄ&#x2026; siedzibÄ&#x2122; przy ulicy ToruĹ&#x201E;skiej 5. W nowym, okazaĹ&#x201A;ym budynku znajdÄ&#x2026; miejsce duĹźe, zaprojektowane na miarÄ&#x2122; naszych potrzeb magazyny, nowe linie montaĹźowe, a takĹźe supernowoczesna sala ekspozycyjna poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czona z naturalnie zielonym patio. Sala ekspozycyjna, wsparta nowoczesnÄ&#x2026; technikÄ&#x2026; audiowizualnÄ&#x2026;, poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czona bÄ&#x2122;dzie z obszernÄ&#x2026; salÄ&#x2026; konferencyjnÄ&#x2026; z amfiteatralnym ukĹ&#x201A;adem widowni.

Na terenie dziaĹ&#x201A;ki planowany jest parking na 300 samochodĂłw dla naszych goĹ&#x203A;ci i pracownikĂłw oraz myjnia dla samochodĂłw osobowych.

DziÄ&#x2122;ki nowym moĹźliwoĹ&#x203A;ciom lokalowym firmy Radwag prawdopodobnie nastÄ&#x2026;pi dalszy rozwĂłj jakoĹ&#x203A;ci naszych produktĂłw, obniĹźÄ&#x2026; siÄ&#x2122; koszty ich wytwarzania oraz bÄ&#x2122;dzie moĹźliwe poszerzanie asortymentu, szczegĂłl-

nie urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; zaawansowanych technologicznie. Mam nadziejÄ&#x2122;, Ĺźe dziÄ&#x2122;ki stale rosnÄ&#x2026;cej pozycji marki Radwag na Ĺ&#x203A;wiecie, udziaĹ&#x201A; tych produktĂłw w caĹ&#x201A;ej sprzedaĹźy firmy znaczÄ&#x2026;co wzroĹ&#x203A;nie. Taki scenariusz spowoduje dalszy wzrost rentownoĹ&#x203A;ci i w konsekwencji pozyskanie dodatkowych Ĺ&#x203A;rodkĂłw na dalszy rozwĂłj.

DuĹźe nadzieje wiÄ&#x2026;Ĺźemy rĂłwnieĹź ze zwiÄ&#x2122;kszeniem naszego udziaĹ&#x201A;u na rynku amerykaĹ&#x201E;skim. O ile bÄ&#x2122;dzie to moĹźliwe, chcielibyĹ&#x203A;my w najbliĹźszych latach wybudowaÄ&#x2021; przedszkole dla dzieci naszych pracownikĂłw. Ĺ&#x161;rednia wieku zaĹ&#x201A;ogi wynosi 34 lata, a wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie siÄ&#x2122; w ten sposĂłb w politykÄ&#x2122; demograficznÄ&#x2026; jest w interesie firmy i kraju, w ktĂłrym Ĺźyjemy.

DziÄ&#x2122;kujÄ&#x2122; za rozmowÄ&#x2122;.

2

Sylwia Batorska AUTOMATYKA

R E K L A M A

ManufacturingAwards.eu 4th Annual

MANUFACTURING EXCELLENCE &

I N D U S T R I A L

P R O P E R T Y

AWARDS

June 16th 2016 â&#x20AC;˘ InterContinental Hotel â&#x20AC;˘ Warsaw â&#x20AC;˘ Poland

26

For further information contact: Craig Smith / +48 604 144 769 / craig.smith@ManufacturingAwards.eu Maria Piedziewicz/ +48 22 586 30 29 / events@europaproperty.comAUTOMATYKA

TECHNIKA

SYSTEMY AUTOMATYKI

W GOSPODARCE WODNEJ Automatyczny system gospo + / L /*G ) 2 L! .? ) *+.0/ 0.? 0+ 20 */E.0.? L 2 ) 2 L! .? + 2 .0/ 0.?4 0.? .? ) G 0 / G ) 0 L) ./ 2 ! 2 2 - / *+ * 04 Krzysztof Jaroszewski

28

K

aĹźdy przedsiÄ&#x2122;biorca, aby â&#x20AC;&#x17E;nie popĹ&#x201A;ynÄ&#x2026;Ä&#x2021;â&#x20AC;? uĹźywajÄ&#x2026;c w dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci gospodarczej wody musi wiedzieÄ&#x2021;, Ĺźe gospodarowanie wodami podlega regulacjom prawnym.

ASPEKTY PRAWNE Podstawowym aktem prawnym, z jakim powinien zapoznaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; taki przedsiÄ&#x2122;biorca, jest ustawa Prawo wodne. Zgodnie z niÄ&#x2026; podmiot prowadzÄ&#x2026;cy dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; gospodarczÄ&#x2026; zwiÄ&#x2026;zanÄ&#x2026; ze szczegĂłlnym korzystaniem z wĂłd musi posiadaÄ&#x2021; pozwolenie wodnoprawne okreĹ&#x203A;lajÄ&#x2026;ce zalecenia i obowiÄ&#x2026;zki.

NaleĹźy pamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021;, Ĺźe korzystanie z wĂłd nie moĹźe prowadziÄ&#x2021; do pogorszenia ich stanu ekologicznego oraz ekosystemĂłw od nich zaleĹźnych, a takĹźe wyrzÄ&#x2026;dzaÄ&#x2021; szkĂłd. Niedopuszczalne jest

takĹźe marnotrawstwo samej wody, jak i energii wody. Pobieranie wody z ujÄ&#x2122;Ä&#x2021; wody podziemnej i powierzchniowej oraz odprowadzanie Ĺ&#x203A;ciekĂłw do wĂłd lub gruntu wymaga prowadzenia staĹ&#x201A;ego monitoringu jakoĹ&#x203A;ci i iloĹ&#x203A;ci wody oraz Ĺ&#x203A;ciekĂłw. Dostawcy Ĺ&#x203A;ciekĂłw przemysĹ&#x201A;owych powinni wziÄ&#x2026;Ä&#x2021; pod uwagÄ&#x2122; rĂłwnieĹź obowiÄ&#x2026;zujÄ&#x2026;ce RozporzÄ&#x2026;dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 1 wrzeĹ&#x203A;nia 2003 r.

(Dz.U. 2003 nr 163 poz. 1585) oraz RozporzÄ&#x2026;dzenie Ministra Ĺ&#x161;rodowiska z dnia 27 lipca 2004 r. (Dz. U. Nr 180, poz. 1867).

SYSTEMY AUTOMATYCZNE PrzedsiÄ&#x2122;biorcy korzystajÄ&#x2026;cy z zasobĂłw wodnych zobowiÄ&#x2026;zani sÄ&#x2026; do wnoszenia opĹ&#x201A;at oraz przedkĹ&#x201A;adania sprawozdaĹ&#x201E; o iloĹ&#x203A;ci pobieranej wody. Wynika z tego, AUTOMATYKA

4 , .+

że każde przemysłowe wykorzystanie wód związane jest z koniecznością monitorowania ich ilości oraz jakości, a także odprowadzania i oczyszczania ścieków. Do bezproblemowego użytkowania wód niezbędne są więc wyspecjalizowane systemy automatyki, do których zalicza się urządzenia pomiarowe oraz wykonawcze, a także komputerowe systemy sterowania i nadzoru.

W zależności od specyfiki procesu, jako urządzenia wykonawcze stosowane są pompy oraz rurowe systemy transportu z zaworami nastawczymi, a w warstwie sterowania – sterowniki PLC lub komputery przemysłowe.

Najistotniejsze z punktu widzenia przedsiębiorstw korzystających z zasobów wodnych są jednak dwa aspekty: mierzenie parametrów wody oraz 4/2016

ich nadzorowanie, co wiąże się kolei z raportowaniem oraz analizą danych.

W obecnych czasach dla przedsiębiorstw ważny jest również sprawny dostęp do informacji z bardzo rozległej infrastruktury.

ków przydane mogą okazać się także analizatory. Ofertę tego typu urządzeń znajdziemy w portfolio takich firm jak np. ABB, Endress+Hauser, Siemens, Aplisens, WIKA, Poltraf czy Merazet.

PO PIERWSZE ZMIERZ

Do pomiaru ciśnienia zastosować można np. kompaktowy przetwornik ciśnienia absolutnego serii 2600T firmy ABB, którego obudowa w standardzie wykonana jest ze stali nierdzewnej 316.

Ma on wyświetlacz LCD, który pomaga użytkownikowi w konfiguracji i diagnostyce w czasie codziennej pracy.

Natomiast pełna obsługa urządzenia, w tym możliwość dostępu do funkcji informacyjnych i diagnostycznych, zagwarantowane są dzięki implementacji cyfrowego protokołu HART.

O tym, czy dobrze gospodarujemy zasobami wodno-ściekowymi i nie uszczuplamy niepotrzebnie własnych finansów, czyli nie marnotrawimy wody i jej energii, dowiemy się wykonując odpowiednie pomiary w instalacjach wodno-kanalizacyjnych. Do najczęściej mierzonych parametrów w tego typu instalacjach należą przepływ i ciśnienie.

W specyficznych przypadkach dokonywane będą również pomiary poziomu i temperatury, zaś w przypadku ście-

PRZETWORNIKI

29

TECHNIKA Przetwornik ten cechuje siÄ&#x2122; dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; podstawowÄ&#x2026;: Âą0,1 % i zakresem 0,3â&#x20AC;&#x201C;3000 kPa, a ponadto ma deklaracjÄ&#x2122; zgodnoĹ&#x203A;ci z SIL 2 wedĹ&#x201A;ug IEC 61508 i IEC 61511. SygnaĹ&#x201A; wyjĹ&#x203A;ciowy z tego przetwornika to standardowy sygnaĹ&#x201A; analogowy 4â&#x20AC;&#x201C;20 mA. Z kolei firma Endress+Hauser proponuje np. cyfrowy przetwornik ciĹ&#x203A;nienia Cerabar PMC51 z bezolejowym ceramicznym czujnikiem pojemnoĹ&#x203A;ciowym zamkniÄ&#x2122;tym w jednokomorowej obudowie aluminiowej lub ze stali nierdzewnej 316L. Cechuje siÄ&#x2122; on zakresem pomiarowym od â&#x20AC;&#x201C;1/0 mbarĂłw do +40 barĂłw (â&#x20AC;&#x201C;15/0...+600 psi) i bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dem pomiaru: Âą0,15 % (w wersji Platinum Âą0,075 %). Zapewnia on wysoki stopieĹ&#x201E; bezpieczeĹ&#x201E;stwa dziÄ&#x2122;ki trwaĹ&#x201A;ej, odpornej na podciĹ&#x203A;nienie membranie ceramicznej z funkcjÄ&#x2026; wykrywania jej uszkodzenia. MoĹźliwa jest jego szybka konfiguracja przez swobodne ustawienie zakresu pomiarowego, bez koniecznoĹ&#x203A;ci zadawania ciĹ&#x203A;nienia wzorcowego.

Ciekawym rozwiÄ&#x2026;zaniem jest produkt firmy Siemens o oznaczeniu Sitrans P280, ktĂłry wspiera obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; bezprzewodowego protokoĹ&#x201A;u HART. Cechuje go zakres pomiarowy 0â&#x20AC;&#x201C;400 barĂłw (0â&#x20AC;&#x201C;5800 psi).

TakĹźe polscy producenci, tacy jak firma WIKA, proponujÄ&#x2026; wysokiej jakoĹ&#x203A;ci przetworniki ciĹ&#x203A;nienia do ogĂłlnych zastosowaĹ&#x201E; przemysĹ&#x201A;owych. PrzykĹ&#x201A;adem jest tu model S-20, ktĂłry cechuje siÄ&#x2122; zakresami pomiarowymi od 0â&#x20AC;&#x201C;0,4 barĂłw do 0â&#x20AC;&#x201C;1600 barĂłw z moĹźliwoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;

2 + . @ ' 58 H 0 Endress+Hauser

30

wyboru sygnaĹ&#x201A;u wyjĹ&#x203A;ciowego w zakresie 4â&#x20AC;&#x201C;20 mA, 0â&#x20AC;&#x201C;10 V DC i 1â&#x20AC;&#x201C;5 V DC. Z kolei inteligentne przetworniki pomiarowe ciĹ&#x203A;nienia, np. APC-2000ALW z oferty firmy Aplisens charakteryzujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dem podstawowym 0,075 % lub 0,05 %, majÄ&#x2026; analogowe wyjĹ&#x203A;cie w standardzie 4â&#x20AC;&#x201C;20 mA wraz z protokoĹ&#x201A;em HART oraz obudowÄ&#x2122; z aluminium lub ze stali kwasoodpornej (IP66 lub IP67).

PRZEPĹ YWOMIERZE W ofercie firmy Aplisens znajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; takĹźe przepĹ&#x201A;ywomierze, np. elektromagnetyczny PEM-1000. PrzyrzÄ&#x2026;d ten zapewnia wykrywanie pustej rury, dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pomiaru na poziomie Âą0,5 % oraz analogowy sygnaĹ&#x201A; wyjĹ&#x203A;ciowy 4â&#x20AC;&#x201C;20 mA. RĂłwnieĹź polski producent, firma Merazet, proponuje przepĹ&#x201A;ywomierze elektromagnetyczne. Modele z serii FMI-C i FMI-R oferowane sÄ&#x2026; z zakresami pomiarowymi 0,1â&#x20AC;&#x201C;10 m/s, pracujÄ&#x2026;c z dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; <0,2 %. Podobnie jak wczeĹ&#x203A;niejsze konstrukcje, generujÄ&#x2026; sygnaĹ&#x201A; wyjĹ&#x203A;ciowy w zakresie 4â&#x20AC;&#x201C;20 mA. Z kolei firma Siemens proponuje np. kompaktowy przepĹ&#x201A;ywomierz ultradĹşwiÄ&#x2122;kowy SONO 3300 Industry dedykowany m.in. specjalnie do aplikacji wodnych i Ĺ&#x203A;ciekĂłw oczyszczonych. Zapewnia on dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pomiaru 0,5 %.

Polski wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czny przedstawiciel i autoryzowany dystrybutor rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; dla sektora wodno-kanalizacyjnego, firma Poltraf, oferuje klientom rozwiÄ&#x2026;zania dopasowane do ich potrzeb. Z jej staĹ&#x201A;ej oferty wskazaÄ&#x2021; moĹźna np. sondÄ&#x2122; ultradĹşwiÄ&#x2122;kowÄ&#x2026; GDSL551 do pomiaru mediĂłw pĹ&#x201A;ynnych dedykowanÄ&#x2026; dla branĹźy wodno-Ĺ&#x203A;ciekowej firmy Goda, ktĂłra pracuje w zakresie 0,25â&#x20AC;&#x201C;4 m, przy temperaturze medium â&#x20AC;&#x201C;40...+70 °C, dla ciĹ&#x203A;nieĹ&#x201E; w zakresie â&#x20AC;&#x201C;0,2â&#x20AC;Ś1 bar. Czujnik ten generuje sygnaĹ&#x201A; wyjĹ&#x203A;ciowy dwu- lub czteroprzewodowy 4â&#x20AC;&#x201C;20 mA lub HART. Nie wszystkie przyrzÄ&#x2026;dy pomiarowe tak jak wspomniany przetwornik ciĹ&#x203A;nienia Sitrans P280 firmy Siemens umoĹźliwiajÄ&#x2026; bezprzewodowÄ&#x2026; transmisjÄ&#x2122; danych. WiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; przyrzÄ&#x2026;dĂłw pomiarowych ma analogowy przewodowy interfejs komunikacyjny w standardzie 4â&#x20AC;&#x201C;20 mA. Nie zawsze jest to jednak wygodne rozwiÄ&#x2026;zanie.

W rozlegĹ&#x201A;ych instalacjach, a nierzadko z takimi ma siÄ&#x2122; do czynienia w przy-

padku sieci wodno-kanalizacyjnych, wrÄ&#x2122;cz nieodzowne staje siÄ&#x2122; wykorzystanie transmisji bezprzewodowej.

PO DRUGIE PRZEĹ&#x161;LIJ INFORMACJE W czasach szybkiego rozwoju sieci komunikacyjnych wydawaĹ&#x201A;oby siÄ&#x2122;, Ĺźe przesyĹ&#x201A;anie informacji nie jest juĹź Ĺźadnym problemem. Jednak nadal niezawodne przesyĹ&#x201A;anie danych w krĂłtkim czasie, a do tego na duĹźe odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci moĹźe przysparzaÄ&#x2021; problemĂłw. WiedzÄ&#x2026; o tym szczegĂłlnie operatorzy sieci wodno-kanalizacyjnych. I z tÄ&#x2026; niedogodnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; firmy oferujÄ&#x2026;ce sprzÄ&#x2122;t pozwalajÄ&#x2026; jednak skutecznie siÄ&#x2122; uporaÄ&#x2021;. Wystarczy przejrzeÄ&#x2021; ofertÄ&#x2122; bezprzewodowych systemĂłw komunikacji dla potrzeb przemysĹ&#x201A;u. MoĹźna tu wskazaÄ&#x2021; produkty firmy Satel oferowane przez firmy ASTOR, Sabur czy teĹź bardzo szerokÄ&#x2026; ofertÄ&#x2122; róşnorodnych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; komunikacyjnych w ofercie firmy Phoenix Contact.

RADIOMODEMY I MODEMY GSM Radiomodemy pozwalajÄ&#x2026; przesĹ&#x201A;aÄ&#x2021; dane na odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; do kilkudziesiÄ&#x2122;ciu kilometrĂłw, a stosujÄ&#x2026;c retransmitery sygnaĹ&#x201A;u (czÄ&#x2122;sto funkcjÄ&#x2122; retransmitera moĹźe peĹ&#x201A;niÄ&#x2021; dowolny radiomodem) moĹźna zwiÄ&#x2122;kszyÄ&#x2021; zasiÄ&#x2122;g transmisji. Takie urzÄ&#x2026;dzenia w ofercie firmy ASTOR to np. SATELLINE-EASy 869 â&#x20AC;&#x201C; radiomodem dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;cy w zakresie pasma wolnego 869 MHz. Jest on przeznaczony do budowania sieci bezprzewodowych cechujÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; znacznym obszarem pokrycia terenu oraz skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; z nawet kilkudziesiÄ&#x2122;ciu obiektĂłw. Wariant dostÄ&#x2122;pny w wersji z wbudowanym wyĹ&#x203A;wietlaczem ciekĹ&#x201A;okrystalicznym oraz czteroprzyciskowÄ&#x2026; miniklawiaturÄ&#x2026; umoĹźliwia zmianÄ&#x2122; kluczowych parametrĂłw urzÄ&#x2026;dzenia bez koniecznoĹ&#x203A;ci podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czania komputera. Cechuje go prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; transmisji 19 200 bit/s, moc nadajnika 10â&#x20AC;&#x201C;500 mW, czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; odbiornika: â&#x20AC;&#x201C;111 dBm. W ofercie firmy ASTOR sÄ&#x2026; takĹźe radiomodemy dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;ce w paĹ&#x203A;mie licencjonowanym 400â&#x20AC;&#x201C;470 MHz oraz 140â&#x20AC;&#x201C;170 MHz, a takĹźe modemy GSM wĹ&#x201A;asnej marki ASTRADA â&#x20AC;&#x201C; urzÄ&#x2026;dzenia do bezprzewodowej komunikacji przemysĹ&#x201A;owej na duĹźe odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci, ktĂłre â&#x20AC;&#x201C; wykorzystujÄ&#x2026;c technologiÄ&#x2122; pakietowej AUTOMATYKA

TECHNIKA transmisji danych â&#x20AC;&#x201C; pozwalajÄ&#x2026; na wymianÄ&#x2122; informacji w czasie rzeczywistym w systemach rozproszonych.

Modemy GSM oraz radiomodemy wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026; takĹźe w ofercie firmy Sabur.

RozwiÄ&#x2026;zania GSM-owe to produkty firmy Racom. Z kolei radiomodemy na pasma ogĂłlne pochodzÄ&#x2026; z oferty firmy ATIM. PrzykĹ&#x201A;adowy model ARM-SE8/500 cechuje siÄ&#x2122; pracÄ&#x2026; w paĹ&#x203A;mie 868 MHz z mocÄ&#x2026; regulowanÄ&#x2026; 1â&#x20AC;&#x201C;500 mW i gwarantuje prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 19,2 kbit/s (opcjonalnie 38,4 kbit/s) oraz znakomity zasiÄ&#x2122;g sygnaĹ&#x201A;u radiowego (ponad 5 km Line-of-sight). MoĹźe on peĹ&#x201A;niÄ&#x2021; funkcje stacji bazowej, repeatera lub routera, a ponadto ma wbudowany webserwer, dziÄ&#x2122;ki czemu uĹźytkownicy mogÄ&#x2026; skonfigurowaÄ&#x2021; modem do pracy oraz przeprowadzaÄ&#x2021; testy diagnostyczne z poziomu strony webowej.

Szeroki wybĂłr sprzÄ&#x2122;tu do komunikacji bezprzewodowej zapewnia firma Phoenix Contact. SÄ&#x2026; to urzÄ&#x2026;dzenia wykorzystujÄ&#x2026;ce systemy komunikacji telefonii komĂłrkowej, jak i komunikacjÄ&#x2122; radiomodemowÄ&#x2026;. Przedstawicielem radiomodemu z oferty tej firmy jest np. urzÄ&#x2026;dzenie o oznaczeniu RAD-ISM-2400-DATA-BD â&#x20AC;&#x201C; 2867869 o zakresie czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci pracy 2,4015â&#x20AC;&#x201C;2,4815 GHz

sĂłw, ale mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; wykorzystane takĹźe do lepszego zarzÄ&#x2026;dzania energiÄ&#x2026; oraz mediami. W tym celu niezbÄ&#x2122;dne jest zastosowanie dedykowanych systemĂłw wspomagajÄ&#x2026;cych zarzÄ&#x2026;dzanie, o ktĂłrych najlepiej napisaÄ&#x2021; na przykĹ&#x201A;adzie konkretnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; juĹź wdroĹźonych.

PO TRZECIE BÄ&#x201E;DĹš NA BIEĹťÄ&#x201E;CO I DAJ SOBIE POMĂ&#x201C;C PoĹ&#x203A;rĂłd dostawcĂłw urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; i oprogramowania systemĂłw automatyki widaÄ&#x2021; wyraĹşnie, Ĺźe wĹ&#x203A;rĂłd systemĂłw monitorowania szczegĂłlne miejsce zajmujÄ&#x2026; dedykowane systemy dla gospodarowania energiÄ&#x2026; i mediami, w tym wodÄ&#x2026;, szczegĂłlnie w warstwie raportĂłw i systemĂłw doradczych. RĂłwnieĹź wĹ&#x203A;rĂłd inwestorĂłw, tych maĹ&#x201A;ych i tych duĹźych, widoczne jest zainteresowanie tego typu rozwiÄ&#x2026;zaniami â&#x20AC;&#x201C; widaÄ&#x2021; to po liczbie implementacji.

Sprawny system wodociÄ&#x2026;gowy wymaga inwestycji zarĂłwno na wstÄ&#x2122;pie, jak i podczas eksploatacji, co moĹźna zauwaĹźyÄ&#x2021; przyglÄ&#x2026;dajÄ&#x2026;c siÄ&#x2122; wdroĹźeniom wielu firm. CzÄ&#x2122;sto realizowane systemy sÄ&#x2026; modyfikacjÄ&#x2026; istniejÄ&#x2026;cych instalacji, pozwalajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; na lepsze wykorzystanie jej potencjaĹ&#x201A;u.

4 Endress+Hauser, ABB

â&#x20AC;&#x201A;W ROZLEGĹ YCH INSTALACJACH, A NIERZADKO Z TAKIMI MA SIÄ&#x2DC; DO CZYNIENIA W PRZYPADKU SIECI WODNO-KANALIZACYJNYCH, WRÄ&#x2DC;CZ NIEODZOWNE STAJE SIÄ&#x2DC; WYKORZYSTANIE TRANSMISJI BEZPRZEWODOWEJ. i mocy nadawania 100 mW. Natomiast bezprzewodowy dostÄ&#x2122;p do danych z wykorzystaniem sieci komĂłrkowych zapewniÄ&#x2021; moĹźe przekaĹşnik SMS â&#x20AC;&#x201C; TC MOBILE I/O X200 â&#x20AC;&#x201C; 2903805, ktĂłry nie tylko umoĹźliwia monitorowanie wartoĹ&#x203A;ci analogowych i cyfrowych, ale takĹźe zdalne przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;czanie wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021; przekaĹşnika.

Komunikacja odbywa siÄ&#x2122; za pomocÄ&#x2026; SMS-a lub transmisji GPRS â&#x20AC;&#x201C; wysyĹ&#x201A;anie wiadomoĹ&#x203A;ci e-mail.

PrzesĹ&#x201A;anie zmierzonych danych to czÄ&#x2122;sto dopiero poczÄ&#x2026;tek. OczywiĹ&#x203A;cie najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej dane procesowe sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026; do sterowania i diagnostyki proce4/2016

WDROĹťENIA FIRMY ASTOR Firma ASTOR moĹźe pochwaliÄ&#x2021; siÄ&#x2122; wieloma tego typu wdroĹźeniami. SÄ&#x2026; to zarĂłwno polegajÄ&#x2026;ce na wprowadzeniu monitoringu i zdalnego sterowania modernizacje instalacji wodno-kanalizacyjnych, jak i projektowane od podstaw systemy dla nowo powstajÄ&#x2026;cej infrastruktury. W ZakĹ&#x201A;adzie WodociÄ&#x2026;gĂłw i Kanalizacji w Szczecinie firma wdroĹźyĹ&#x201A;a zintegrowany system zarzÄ&#x2026;dzania i monitorowania Ĺ&#x203A;ciekĂłw, ktĂłry objÄ&#x2026;Ĺ&#x201A; wszystkie kluczowe obiekty i wspomĂłgĹ&#x201A; podnoszenie efektywnoĹ&#x203A;ci eksploatacji sieci. Pozwala on na szybszÄ&#x2026;

2 + . @ B=8 , H 0 $$

reakcjÄ&#x2122; na awarie oraz natychmiastowy dostÄ&#x2122;p do aktualnych parametrĂłw pracy oczyszczalni Ĺ&#x203A;ciekĂłw. Z kolei rozproszony system monitoringu sieci wodno-kanalizacyjnej zrealizowany dla przedsiÄ&#x2122;biorstwa Regionalne WodociÄ&#x2026;gi i Kanalizacja z siedzibÄ&#x2026; w BiaĹ&#x201A;ogardzie powstaĹ&#x201A; z uwagi na konsolidacjÄ&#x2122; kilku zakĹ&#x201A;adĂłw samorzÄ&#x2026;dowych, zajmujÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2026; gospodarki wodno-Ĺ&#x203A;ciekowej w obszarze oĹ&#x203A;miu gmin dorzecza ParsÄ&#x2122;ty. Obejmuje on swym dziaĹ&#x201A;aniem obszar prawie 2000 km kwadratowych. Wprowadzane kolejno inwestycje w automatyzacjÄ&#x2122; produkcji przyczyniĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; do dynamicznego rozwoju przedsiÄ&#x2122;biorstwa, dziÄ&#x2122;ki czemu w ciÄ&#x2026;gu kilku lat dwukrotnie zwiÄ&#x2122;kszyĹ&#x201A;o ono obszar sieciowy, a trzykrotnie iloĹ&#x203A;Ä&#x2021; obiektĂłw. System oparto na produktach dostÄ&#x2122;pnych w ofercie firmy ASTOR: zintegrowane systemy sterowania i wizualizacji firmy Horner XLe, oprogramowanie do monitoringu Wonderware ze skĹ&#x201A;adnikami: Platforma Systemowa, Historian, InTouch oraz radiomodemy Satel Satelline 3AS z NMS. Ocenia siÄ&#x2122;, Ĺźe wdroĹźenie umoĹźliwiĹ&#x201A;o dostawÄ&#x2122; wody i odbiĂłr Ĺ&#x203A;ciekĂłw z obszarĂłw rozwijajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122;, a zwiÄ&#x2122;kszenie iloĹ&#x203A;ci dostarczanych Ĺ&#x203A;ciekĂłw do niedociÄ&#x2026;Ĺźonych oczyszczalni wpĹ&#x201A;ynÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;o na poprawÄ&#x2122; wydajnoĹ&#x203A;ci i mocy przerobowych oczyszczalni z 40 aş do 70 %. Ponadto dostarczana mieszkaĹ&#x201E;com woda w 100 % ma jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; normatywnÄ&#x2026;. WdroĹźenie wyeliminowaĹ&#x201A;o caĹ&#x201A;kowicie problem braku dostaw wody dla mieszkaĹ&#x201E;cĂłw i wpĹ&#x201A;ynÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;o zna31

TECHNIKA czÄ&#x2026;co na zmniejszenie jej strat. Jeszcze innym przykĹ&#x201A;adem inwestycji bazujÄ&#x2026;cej na technologiach dostarczanych przez firmÄ&#x2122; ASTOR jest zrealizowany system nadzoru i sterowania StacjÄ&#x2026; Uzdatniania Wody w elektrociepĹ&#x201A;owni ZakĹ&#x201A;adĂłw Azotowych w Tarnowie. Zastosowano tam oprogramowanie Wonderware InTouch w systemie komputerowym sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026;cym do nadzoru i sterowania, co umoĹźliwiĹ&#x201A;o bezproblemowe poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie z ogĂłlnozakĹ&#x201A;adowÄ&#x2026; sieciÄ&#x2026; informatycznÄ&#x2026;. Z kolei wprowadzenie redundowanego systemu sterowania, opartego na sterownikach GE Intelligent Platforms 90-70 zagwarantowaĹ&#x201A;o sprawne i niezawodne dziaĹ&#x201A;anie strategicznej dla elektrociepĹ&#x201A;owni instalacji.

W elektrociepĹ&#x201A;owni zainstalowany jest serwer z oprogramowaniem InTouch, poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czony liniÄ&#x2026; Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;owodowÄ&#x2026; z centralnym serwerem sieci. Do tego wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie serwera przekazywane sÄ&#x2026; podstawowe dane o dziaĹ&#x201A;aniu Stacji Uzdatniania Wody.

Firma ASTOR ma wiele podobnych wdroĹźeĹ&#x201E; na swoim koncie, do ktĂłrych zaliczyÄ&#x2021; moĹźna: automatyzacjÄ&#x2122; procesĂłw produkcji i dystrybucji wody w GĂłrnoĹ&#x203A;lÄ&#x2026;skim PrzedsiÄ&#x2122;biorstwie WodociÄ&#x2026;gĂłw w Katowicach, system monitoringu i wizualizacji pracy instalacji technologicznych krytej pĹ&#x201A;ywalni w Limanowej, czy teĹź system kontroli i likwidacji strat wody w wodociÄ&#x2026;gach w ZakĹ&#x201A;adzie Gospodarki Komunalnej w Wieliczce.

WDROĹťENIA PHOENIX CONTACT Firma Phoenix Contact moĹźe pochwaliÄ&#x2021; siÄ&#x2122; udziaĹ&#x201A;em w modernizacji wodociÄ&#x2026;gĂłw Meissenheim naleĹźÄ&#x2026;cych do spĂłĹ&#x201A;ki Badenova AG&Co KG, ktĂłra powstaĹ&#x201A;a w wyniku poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia szeĹ&#x203A;ciu regionalnych miejskich zakĹ&#x201A;adĂłw uĹźytecznoĹ&#x203A;ci publicznej leĹźÄ&#x2026;cych pomiÄ&#x2122;dzy Hochrhein i Nordschwarzwald. W zakĹ&#x201A;adzie wodociÄ&#x2026;gowym Ried, ktĂłry zaopatruje w wodÄ&#x2122; okoĹ&#x201A;o 5400 mieszkaĹ&#x201E;cĂłw z wydajnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; 45â&#x20AC;&#x201C;60 litrĂłw na sekundÄ&#x2122; z dwĂłch studni gĹ&#x201A;Ä&#x2122;binowych zmodernizowano sterowanie. Oparto je na sterowniku Inline Controller ILC 3xx, ktĂłry transmituje wszystkie aktualne dane dotyczÄ&#x2026;ce statusu i zuĹźycia przy wykorzystaniu znormalizowanego protokoĹ&#x201A;u transmisyjnego wedĹ&#x201A;ug IEC 60870-5-104 do nastawni 32

zakĹ&#x201A;adĂłw we Freiburgu. RĂłwnieĹź falowniki, ktĂłre zostaĹ&#x201A;y zabudowane w celu regulacji pomp sieciowych, otrzymujÄ&#x2026; swoje parametry podczas bieĹźÄ&#x2026;cej eksploatacji z tego sterownika, za poĹ&#x203A;rednictwem Modbus TCP oraz zgĹ&#x201A;aszajÄ&#x2026; z powrotem do PLC komunikaty o statusie i zakĹ&#x201A;Ăłceniach. Zainstalowano takĹźe miejscowy moduĹ&#x201A; obsĹ&#x201A;ugi, ktĂłry skĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; z komputera przemysĹ&#x201A;owego z ekranem dotykowym oraz systemu SCADA Visu+ i rĂłwnieĹź komunikuje siÄ&#x2122; ze sterownikiem, poprzez OPC. OprĂłcz funkcji obsĹ&#x201A;ugi caĹ&#x201A;ej instalacji, za poĹ&#x203A;rednictwem moduĹ&#x201A;u obsĹ&#x201A;ugi wizualizowane sÄ&#x2026; wszystkie stany instalacji, do ktĂłrych zalicza siÄ&#x2122; teĹź ochronÄ&#x2122; obiektu. W peĹ&#x201A;ni

2 ) 0 2 , A 99;; * 0 H 0 ,

automatycznie przejmowane sÄ&#x2026; z systemu dokumentacja i archiwizacja danych, a takĹźe ksiÄ&#x2122;gi meldunkowe.

W innym regionie Niemiec, Nadrenii PĂłĹ&#x201A;nocnej-Westfalii, w powiecie Lippe firma Phoenix Contact zautomatyzowaĹ&#x201A;a przedsiÄ&#x2122;biorstwo wodociÄ&#x2026;gowe Schieder-Schwalenberg dysponujÄ&#x2026;ce dwoma odwiertami gĹ&#x201A;Ä&#x2122;binowymi, dwoma ĹşrĂłdĹ&#x201A;ami, dwoma stacjami pomp, jednÄ&#x2026; stacjÄ&#x2026; zasuw oraz siedmioma zbiornikami ciĹ&#x203A;nieniowymi. W gminie Schieder-Schwalenberg liczÄ&#x2026;cej okoĹ&#x201A;o 10 000 mieszkaĹ&#x201E;cĂłw, zamieszkujÄ&#x2026;cych siedem miejscowoĹ&#x203A;ci, dzienne zapotrzebowanie na wodÄ&#x2122; to okoĹ&#x201A;o 1100 m3.

Dla niezawodnego zaopatrzenia gminy w wodÄ&#x2122; pitnÄ&#x2026; wszystkie dane eksploatacyjne i sterownicze z sÄ&#x2026;siednich miejscowoĹ&#x203A;ci sÄ&#x2026; rejestrowane centralnie w sterowni na wysokowydajnym sterowniku RFC 430. SygnaĹ&#x201A;y procesowe sÄ&#x2026; wczytywane za poĹ&#x203A;rednictwem zĹ&#x201A;Ä&#x2026;czy I/O Inline, a komunikacja ze sterownikiem odbywa siÄ&#x2122; za poĹ&#x203A;rednictwem sieci Interbus. W celu wizualizacji

procesĂłw sterownik przesyĹ&#x201A;a wszystkie sygnaĹ&#x201A;y poprzez TCP/IP do sterowni.

Za pomocÄ&#x2026; telemechaniki ReSy+ firmy Phoenix Contact odbywa siÄ&#x2122; obecnie sterowanie i nadzĂłr nad trzema oddalonymi stacjami zewnÄ&#x2122;trznymi, jednym zbiornikiem ciĹ&#x203A;nieniowym oraz jednÄ&#x2026; pompÄ&#x2026; i stacjÄ&#x2026; zasuw. Lokalnie w tych stacjach jeden kompaktowy ministerownik zapewnia wymianÄ&#x2122; danych i zabezpiecza eksploatacjÄ&#x2122;. Podobne rozwiÄ&#x2026;zanie systemu zastosowano przy modernizacji rumuĹ&#x201E;skiego przedsiÄ&#x2122;biorstwa wodociÄ&#x2026;gowego, z tÄ&#x2026; róşnicÄ&#x2026;, Ĺźe wykorzystano tu dodatkowo sieÄ&#x2021; GSM do przesyĹ&#x201A;ania danych. Od strony sterowania zorganizowano to w ten sposĂłb, Ĺźe dane historyczne sÄ&#x2026; zapisywane w formacie CSV i importowane bezpoĹ&#x203A;rednio do systemu archiwizacji, opracowywania i analizy Acron. Do komunikacji pomiÄ&#x2122;dzy stacjami zewnÄ&#x2122;trznymi stosowany jest protokĂłĹ&#x201A; transmisyjny wedĹ&#x201A;ug IEC 60870-5-104. NiezbÄ&#x2122;dne poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia sieciowe sÄ&#x2026; tutaj zapewnione przez 12 modemĂłw typu PSI GSM/ETH. Newralgiczne dane sÄ&#x2026; przekazywane przez sieÄ&#x2021; GSM z zastosowaniem â&#x20AC;&#x17E;zapamiÄ&#x2122;tujÄ&#x2026;cych protokoĹ&#x201A;Ăłwâ&#x20AC;?, co zapobiega utracie danych. BezpieczeĹ&#x201E;stwo przesyĹ&#x201A;u gwarantujÄ&#x2026; zapory wbudowane w modemy, ktĂłre chroniÄ&#x2026; aplikacjÄ&#x2122; przed nieuprawnionymi dostÄ&#x2122;pami.

W systemie sterowania wykorzystano sterowniki ILC 150 ETH i ILC 170 ETH, ktĂłre mogÄ&#x2026; w razie potrzeby byÄ&#x2021; elastycznie rozszerzane o wejĹ&#x203A;cia analogowe lub cyfrowe. Zastosowane oprogramowanie wizualizacyjne Visu+ firmy Phoenix Contact umoĹźliwia zobrazowanie trendĂłw i planowanie caĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciowego zarzÄ&#x2026;dzania alarmami. Zastosowanie switchy z rodziny produktĂłw Factoryline pozwala z kolei na ekonomiczne rozszerzanie sieci Ethernet. Zapewnia to optymalnÄ&#x2026; wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2122; sterownika, panelu dotykowego, rozproszonych komponentĂłw I/O i modemĂłw.

Firma Phoenix Contact zajmuje siÄ&#x2122; nie tylko automatyzacjÄ&#x2026; dostarczania wody, ale rĂłwnieĹź odprowadzania Ĺ&#x203A;ciekĂłw. Jej rozwiÄ&#x2026;zanie zdalnego sterowania dla zaopatrzenia w wodÄ&#x2122; i oczyszczania Ĺ&#x203A;ciekĂłw w mieĹ&#x203A;cie LĂźgde pomaga mieszkaĹ&#x201E;com w zakresie gospodarki wodÄ&#x2026; i Ĺ&#x203A;ciekami. Miasto LĂźgde codziennie zaopatruje ponad 10 000 AUTOMATYKA

TECHNIKA

KOMUNIKACJA BEZPRZEWODOWA JEST CZÄ&#x2DC;STO KONIECZNOĹ&#x161;CIÄ&#x201E; JAN PESZYĹ&#x192;SKI, INSIDE SALES AND SERVICE MANAGER, JUMO

4 ,

Najpowszechniej prowadzone pomiary procesowe w transmisji bezprzewodowej dotyczÄ&#x2026; ciĹ&#x203A;nienia oraz temperatury, a pomiar tej ostatniej wartoĹ&#x203A;ci wielokrotnie prowadzony jest rĂłwnieĹź w strefach zagroĹźonych wybuchem â&#x20AC;&#x201C; cechujÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; specyficznymi wymaganiami sprzÄ&#x2122;towymi. Dodatkowo coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej spotykanÄ&#x2026; aplikacjÄ&#x2026; dla transmisji bezprzewodowej jest takĹźe kondycjonowanie parametrĂłw powietrza, takich jak temperatura, wilgotnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i CO2 w halach produkcyjnych.

To wszystko powoduje, Ĺźe standardowe rozwiÄ&#x2026;zania oparte na przetwornikach z kablowÄ&#x2026; transmisjÄ&#x2026; sygnaĹ&#x201A;u wielokrotnie wypierane sÄ&#x2026; przez nowoczesne urzÄ&#x2026;dzenia pomiarowe zapewniajÄ&#x2026;ce bezprzewodowÄ&#x2026; transmisjÄ&#x2122; na terenie caĹ&#x201A;ej hali. Nadajniki bezprzewodowo podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone sÄ&#x2026; do przetwornika zbiorczego,

mieszkaĹ&#x201E;cĂłw w Ĺ&#x203A;rĂłdmieĹ&#x203A;ciu i dziewiÄ&#x2122;ciu sÄ&#x2026;siednich miejscowoĹ&#x203A;ciach w wodÄ&#x2122; przez sieÄ&#x2021; rurociÄ&#x2026;gĂłw o dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ci 124 km, z dwĂłch ĹşrĂłdeĹ&#x201A; i 10 studni, a takĹźe korzysta z dwĂłch oczyszczalni.

Wszystkie waĹźne informacje przesyĹ&#x201A;ane sÄ&#x2026; przez sterowniki ILC 150 ETH i gromadzone w komputerze systemu kierowania, gdzie sÄ&#x2026; protokoĹ&#x201A;owane za pomocÄ&#x2026; systemu rejestracji danych Acron zgodnie z ATV i DVWG oraz archiwizowane dĹ&#x201A;ugoterminowo w systemie wizualizacji WebVisit. Ponadto sÄ&#x2026; one wyĹ&#x203A;wietlane przy uĹźyciu serwera www.

W centralach zdalnego sterowania przychodzÄ&#x2026;ce dane sÄ&#x2026; dalej przetwarzane przez sterownik ILC 350 ETH. Co waĹźne, w przypadku bĹ&#x201A;Ä&#x2122;du obsĹ&#x201A;uga zostaje zaalarmowana poprzez SMS lub wiadomoĹ&#x203A;Ä&#x2021; gĹ&#x201A;osowÄ&#x2026;.

Za oczyszczanie Ĺ&#x203A;ciekĂłw w Miami odpowiada firma Miami-Dade Water and Sewer Department, ktĂłra jest jednym z najwiÄ&#x2122;kszych przedsiÄ&#x2122;biorstw uĹźytecznoĹ&#x203A;ci publicznej w USA. Zaopatruje ona prawie dwa miliony klientĂłw, dostarcza dziennie 330 mln galonĂłw wody dla regionu Miami i odprowadza od nich Ĺ&#x203A;cieki. Do rozdziaĹ&#x201A;u wody sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026; trzy instalacje uzdatniania wody, 14 stacji pomp i sieÄ&#x2021; rurociÄ&#x2026;gĂłw liczÄ&#x2026;ca 7100 mil. DziÄ&#x2122;ki zastosowaniu w systemie sterowania Mini-MCR-SL-UI/2I, minimoduĹ&#x201A;Ăłw analogowych z trĂłjdroĹźnÄ&#x2026; separacjÄ&#x2026; firmy Phoenix Contact firma Miami-Dade Water and Sewer Department moĹźe sprostaÄ&#x2021; wymaganiom 4/2016

ktĂłry ma moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia np. poprzez interfejs szeregowy z rejestratorem wartoĹ&#x203A;ci procesowych, gdzie wszystkie dane procesowe sÄ&#x2026; gromadzone i mogÄ&#x2026; zostaÄ&#x2021; poddane późniejszej analizie.

We wskazanym tu przypadku przewagÄ&#x2122; aplikacji bezprzewodowej stanowi minimalizacja kosztĂłw instalacyjnych oraz Ĺ&#x201A;atwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ewentualnego późniejszego przenoszenia punktu pomiarowego w inne miejsce docelowe.

NaleĹźy pamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021;, Ĺźe istniejÄ&#x2026; rĂłwnieĹź aplikacje, w ktĂłrych wystÄ&#x2122;puje nie tylko moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, a bezwzglÄ&#x2122;dny wymĂłg zainstalowania czujnikĂłw z transmisjÄ&#x2026; bezprzewodowÄ&#x2026;. Dotyczy to m.in. wszelkiego rodzaju aplikacji z elementami ruchomymi, jak np. zbiorniki rotacyjne, prasy ciĹ&#x203A;nieniowe, zbiorniki z obrotowymi mieszadĹ&#x201A;ami.

separacji potencjaĹ&#x201A;Ăłw i przystosowania sygnaĹ&#x201A;Ăłw z wysokÄ&#x2026; precyzjÄ&#x2026;, przy niskim poborze prÄ&#x2026;du. SygnaĹ&#x201A; przychodzÄ&#x2026;cy z urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; obiektowych jest rozdzielany i doprowadzany do systemu SCADA oraz lokalnego zespoĹ&#x201A;u nadzoru nad danymi.

Inne wdroĹźenia firmy Phoenix Contact to dla przykĹ&#x201A;adu system nadzoru nad Ĺ&#x203A;ciekami w Oberasbach, dla 18 000 mieszkaĹ&#x201E;cĂłw, m.in. z zastosowaniem sterownika ze zintegrowanym modemem GPRS, ktĂłry sĹ&#x201A;uĹźy do nadzoru stacji zdalnego sterowania i transmituje istotne sygnaĹ&#x201A;y pomiarowe do systemu kierowania.

WDROĹťENIA FIRMY ABB KolejnÄ&#x2026; duĹźÄ&#x2026; firmÄ&#x2026; z wieloma wdroĹźeniami w branĹźy wodno-kanalizacyjnej jest ABB. Ten potentat oferuje liczne rozwiÄ&#x2026;zania pozwalajÄ&#x2026;ce na uzyskanie duĹźych oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci i niezawodnoĹ&#x203A;ci dziaĹ&#x201A;ania systemĂłw. Pierwszym krokiem do uzyskania wody o poĹźÄ&#x2026;danej czystoĹ&#x203A;ci jest usuniÄ&#x2122;cie rozpuszczonych w niej zwiÄ&#x2026;zkĂłw Ĺźelaza i manganu. Aby dobrze dobraÄ&#x2021; proporcje dodatkĂłw ekstrahujÄ&#x2026;cych te substancje chemiczne z wody,

2 + . @ , B:; H 0 ,

konieczne jest poznanie jej dokĹ&#x201A;adnego iloĹ&#x203A;ciowego skĹ&#x201A;adu chemicznego.

Pomocny w tym bÄ&#x2122;dzie z pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; analizator kalorymetryczny z serii Aztec oraz analizator tlenu. Z kolei przy wykrywaniu przeciekĂłw w instalacjach wodnych przyda siÄ&#x2122; na pewno elektromagnetyczny przepĹ&#x201A;ywomierz z serii AquaMaster, a w instalacjach Ĺ&#x203A;ciekowych dedykowany przepĹ&#x201A;ywomierz Parti-MAG. Do pomiaru poziomu wody w zbiornikach, zarĂłwno zamkniÄ&#x2122;tych, jak i otwartych, uĹźyÄ&#x2021; moĹźna ultradĹşwiÄ&#x2122;kowego transmitera z rodziny KSONIK firmy ABB. Do wizualizacji wartoĹ&#x203A;ci zmiennych procesowych nieodzowne moĹźe okazaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; oprogramowanie ScreenMaster, ktĂłre wraz z narzÄ&#x2122;dziem DataMenager umoĹźliwia dĹ&#x201A;ugoterminowÄ&#x2026; archiwizacjÄ&#x2122; danych i późniejszÄ&#x2026; ich analizÄ&#x2122; na PC. ZwaĹźywszy na tak szeroki wachlarz dostÄ&#x2122;pnych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; i technologii nie dziwi, Ĺźe to wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie firma ABB dostarczyĹ&#x201A;a swoje systemy sterowania do jednej z najwiÄ&#x2122;kszych na Ĺ&#x203A;wiecie hut aluminium, produkujÄ&#x2026;cej ponad 1 mln ton ciekĹ&#x201A;ego aluminium rocznie.

W skĹ&#x201A;ad tego dubajskiego kompleksu, zbudowanego na terenie 480 ha, wchodzi m.in. instalacja odsalania, ktĂłra produkuje 113,5 mln litrĂłw destylowanej i pitnej wody dziennie. Instalacja ta pracuje pod nadzorem systemu Advant i Procontrol wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie 33

TECHNIKA

JEĹ&#x161;LI MOĹťESZ COĹ&#x161; ZMIERZYÄ&#x2020;, TO ZNACZY, ĹťE MOĹťESZ TO ULEPSZYÄ&#x2020; Ĺ UKASZ NOWAK, INSTRUMENTATION TECHNICAL SALES SUPPORT TEAM LEADER, ABB W obecnych czasach, podÄ&#x2026;ĹźajÄ&#x2026;c za sĹ&#x201A;ynnÄ&#x2026; maksymÄ&#x2026; pomiarowcĂłw: â&#x20AC;&#x17E;jeĹźeli czegoĹ&#x203A; nie moĹźesz zmierzyÄ&#x2021;, to nie moĹźna tego ulepszyÄ&#x2021;â&#x20AC;?, aby ulepszyÄ&#x2021; wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; sieci transportowej medium niezbÄ&#x2122;dny jest dobry system monitoringu. Niestety, w tak rozlegĹ&#x201A;ych sieciach transportowych, jak sieci wodociÄ&#x2026;gowe nie jest moĹźliwe zastosowanie przewodowego systemu zbierania danych.

W takich aplikacjach idealnie sprawdzajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; rozwiÄ&#x2026;zania oparte na technologii GPRS lub GSM. DziÄ&#x2122;ki rozwojowi technologii Wireless obecnie monitoring bezprzewodowy ma teĹź zastosowanie w duĹźych zakĹ&#x201A;adach przemysĹ&#x201A;owych. Niejednokrotnie znacznie taniej jest zastosowaÄ&#x2021; sieÄ&#x2021; czujnikĂłw bezprzewodowych, niĹź ciÄ&#x2026;gnÄ&#x2026;Ä&#x2021; kilometry przewodĂłw, zaĹ&#x203A; niektĂłre instalacje, jak obrotowe

firmy ABB, ktĂłre nadzorujÄ&#x2026; wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; turbin gazowych i parowych, a takĹźe kotĹ&#x201A;Ăłw w elektrowni, jak i turbin parowych oraz pomp w zakĹ&#x201A;adach odsalania. Co istotne, po oddaniu rozwiÄ&#x2026;zania do eksploatacji firma ABB nadal czuwa nad jego unowoczeĹ&#x203A;nianiem, a takĹźe dokonuje optymalizacji pracy urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;. Skutecznie przeprowadzane przez firmÄ&#x2122; ABB zaowocowaĹ&#x201A;y zastosowaniem ich systemu Procontrol P14 w miejsce wczeĹ&#x203A;niej stosowanych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; pochodzÄ&#x2026;cych od innych firm. DziÄ&#x2122;ki zastosowaniu tego wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie systemu, stworzonego z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o sterowaniu elektrowni atomowych, spodziewane jest obniĹźenie kosztĂłw.

System Procontrol, wdroĹźony rĂłwnieĹź np. w elektrowni Pomorzany w Szczecinie do demonstracyjnej instalacji oczyszczania spalin, ograniczajÄ&#x2026;cej emisjÄ&#x2122; SO2 i NOX metodÄ&#x2026; wiÄ&#x2026;zki elektronĂłw, ceniony jest za intuicyjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; oraz szybkoĹ&#x203A;Ä&#x2021;. Jest to jeden z najszybszych i najmniej awaryjnych rozproszonych systemĂłw sterowania na Ĺ&#x203A;wiecie.

Kolejne wdroĹźenie firmy ABB na Bliskim Wschodzie, w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, tym razem w Abu Zabi, ogĹ&#x201A;oszone zostaĹ&#x201A;o w styczniu 2015 r. Firma ABB podpisaĹ&#x201A;a kontrakt o warto, 9 , :=7 H 0 ,

34

bÄ&#x2122;bny, uniemoĹźliwiajÄ&#x2026; zastosowanie rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; opartych na komunikacji przewodowej.

JeĹźeli chodzi o urzÄ&#x2026;dzenia bezprzewodowe, to w przypadku monitoringu sieci wodociÄ&#x2026;gowych wymagana jest duĹźa dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i niezawodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, co pozwala na szybkie wykrycie wycieku w instalacji, a co za tym idzie â&#x20AC;&#x201C; zminimalizowanie strat. Sprawa wyglÄ&#x2026;da bardzo podobnie w przypadku urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; wykorzystujÄ&#x2026;cych komunikacjÄ&#x2122; Wireless HART. ChociaĹź wszystkie te urzÄ&#x2026;dzenia pracujÄ&#x2026; czÄ&#x2122;sto na zasilaniu bateryjnym, to mogÄ&#x2026; mieÄ&#x2021; moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; podpiÄ&#x2122;cia zewnÄ&#x2122;trznego zasilania, a na rynku dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; urzÄ&#x2026;dzenia, ktĂłre czerpiÄ&#x2026; energiÄ&#x2122; z samego mierzonego medium lub z odnawialnych ĹşrĂłdeĹ&#x201A;, takich jak sĹ&#x201A;oĹ&#x201E;ce.

Ĺ&#x203A;ci okoĹ&#x201A;o 28 mln dolarĂłw na dostawÄ&#x2122; komponentĂłw elektrycznych dla nowego niezaleĹźnego producenta wody i energii elektrycznej. W ramach tego projektu ABB zaprojektuje, dostarczy i dokona montaĹźu instalacji elektrycznej nowego zakĹ&#x201A;adu, m.in. obwodĂłw: wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia generatora oraz rozdzielnic i transformatorĂłw rozdzielczych Ĺ&#x203A;redniego i niskiego napiÄ&#x2122;cia. Ponadto dostarczy energooszczÄ&#x2122;dne napÄ&#x2122;dy pomp o zmiennej czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci, co pomoĹźe zmniejszyÄ&#x2021; zuĹźycie energii i wydĹ&#x201A;uĹźyÄ&#x2021; ĹźywotnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; silnikĂłw. CzÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciÄ&#x2026; skĹ&#x201A;adowÄ&#x2026; nowej inwestycji bÄ&#x2122;dzie kombinacja elektrowni i zakĹ&#x201A;adu uzyskiwania wody pitnej z wody morskiej z wykorzystaniem technologii odwrĂłconej osmozy. Obiekty bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; miaĹ&#x201A;y Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznÄ&#x2026; moc znamionowÄ&#x2026; 1600 MW i zdolnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; odsalania wody morskiej na poziomie 240 000 m3 dziennie.

Firma ABB ma na koncie takşe bardziej konwencjonalne wdroşenia w sektorze wodno-kanalizacyjnym.

MoĹźna do nich zaliczyÄ&#x2021; system zdalnego sterowania wykonany dla AlmerĂ­a Water Utility, przedsiÄ&#x2122;biorstwa z poĹ&#x201A;udniowo-wschodniego wybrzeĹźa Hiszpanii. System ten nadzoruje transport wody pitnej oraz dystrybucjÄ&#x2122; i sieci transportowe Ĺ&#x203A;ciekĂłw.

Pod jego nadzorem jest caĹ&#x201A;a sieÄ&#x2021; dystrybucji wody, poczÄ&#x2026;wszy od produkcji

wody (studnie i odsalanie), poprzez jej uzdatnianie, do magazynowania i dystrybucji wody wewnÄ&#x2026;trz miasta i ostatecznie odprowadzania Ĺ&#x203A;ciekĂłw kanalizacjÄ&#x2026; do oczyszczalni Ĺ&#x203A;ciekĂłw. SieÄ&#x2021; obejmuje okoĹ&#x201A;o 60 km hiszpaĹ&#x201E;skiego wybrzeĹźa w bardzo zaludnionej strefie, zapewniajÄ&#x2026;c w okresie letnim wysokiej jakoĹ&#x203A;ci usĹ&#x201A;ugi dla 400 000 osĂłb. Prace modernizacyjne przeprowadzone prze ABB objÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;y instalacjÄ&#x2122; elektrycznÄ&#x2026; zbiornikĂłw i przepompowni, dostawÄ&#x2122;, instalacjÄ&#x2122; i uruchomienie: â&#x20AC;˘ szaf sterowniczych niskiego napiÄ&#x2122;cia dla przepompowni i zbiornika (napÄ&#x2122;dy, softstarty, przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;czniki, falowniki zaworĂłw), â&#x20AC;˘ PLC (RTU AC500) dla potrzeb lokalnej automatyki i zdalnego sterowania sieci wodociÄ&#x2026;gowej wody pitnej i kanalizacyjnych, â&#x20AC;˘ 76 RTU do akwizycji danych oraz regulacji miejskiej sieci wodociÄ&#x2026;gowej, â&#x20AC;˘ oprzyrzÄ&#x2026;dowania pomiarowego sieci wodnej (przepĹ&#x201A;ywomierze, przetworniki ciĹ&#x203A;nienia, analizatory jakoĹ&#x203A;ci), â&#x20AC;˘ dwĂłch centrĂłw sterowania, serwerĂłw SCADA i stacji operatorskich z jednym punktem informacyjnym w oparciu o komputery przemysĹ&#x201A;owe.

Inne wdroĹźenia sprzÄ&#x2122;tu firmy ABB w sektorze wodno-kanalizacyjnym to np. modernizacja stacji Mahasawat poboru wody surowej dla potrzeb miasta Bangkok â&#x20AC;&#x201C; dostarczenie napÄ&#x2122;dĂłw AUTOMATYKA

TECHNIKA pomp o zmiennej prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci (ACS 1000) oraz systemĂłw napÄ&#x2122;dowych Samistar, co pozwoliĹ&#x201A;o na automatyczne sterowanie ciĹ&#x203A;nieniem zasysania wody z rzeki oraz caĹ&#x201A;ej sieci dystrybucji wody dla Bangkoku.

WDROĹťENIA FIRMY ENDRESS+HAUSER Inny Ĺ&#x203A;wiatowy potentat w branĹźy pomiarowej, firma Endress+Hauser, takĹźe chwali siÄ&#x2122; wdroĹźeniami swoich produktĂłw w sektorze wodno-kanalizacyjnym. Jednym z nich jest zastosowanie dwukanaĹ&#x201A;owego analizatora fosforanu, sterownika swobodnie programowalnego z rodziny CompactLogixTM firmy Rockwell Automation Allen Bradley, oprogramowania Liquicontrol-P i pomp dozujÄ&#x2026;cych w celu zapewnienia redukcji zanieczyszczenia wody Ĺ&#x203A;ciekowej poprzez automatyczne dodawanie flokulantĂłw.

Innym rozwiÄ&#x2026;zaniem tej firmy, zapewniajÄ&#x2026;cym bezpieczne i ekonomiczne sterowanie oczyszczalniÄ&#x2026; Ĺ&#x203A;ciekĂłw, jest zastosowanie jednoczesnego pomiaru zawartoĹ&#x203A;ci tlenu, jonĂłw amonowych i azotanĂłw oraz analizy on-line, aby ekonomicznie sterowaÄ&#x2021; procesem napowietrzania, w poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu z informacjÄ&#x2026; o realnym obciÄ&#x2026;Ĺźeniu. Kluczowym czynnikiem ekonomicznym funkcjonowania oczyszczalni Ĺ&#x203A;ciekĂłw jest dokĹ&#x201A;adne monitorowanie zuĹźycia energii potrzebnej do natlenienia

Ĺ&#x203A;ciekĂłw. Ponadto usuwanie zwiÄ&#x2026;zkĂłw azotu oraz fosforu z wĂłd Ĺ&#x203A;ciekowych powoduje koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; stosowania rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; opartych na inteligentnych czujnikach pomiarowych i ukĹ&#x201A;adach sterowania, co wiÄ&#x2026;Ĺźe siÄ&#x2122; z utrzymaniem w ruchu trudnych w eksploatacji urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; pomiarowych z zakresu analizy cieczy. OdpowiedziÄ&#x2026; na te niedogodnoĹ&#x203A;ci ze strony firmy Endress+Hauser jest rozwiÄ&#x2026;zanie do pomiarĂłw analitycznych dla oczyszczalni Ĺ&#x203A;ciekĂłw, w skĹ&#x201A;ad ktĂłrego wchodzÄ&#x2026;: â&#x20AC;˘ prosty pomiar on-line kilku parametrĂłw analitycznych, â&#x20AC;˘ koncepcja platformy pomiarowej opartej na przetworniku Liquiline, â&#x20AC;˘ zastosowanie czujnikĂłw Memosens, â&#x20AC;˘ ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;y i szybki pomiar zwiÄ&#x2026;zkĂłw biogennych, â&#x20AC;˘ sonda jonoselektywna (ISEMax), ktĂłra nie wymaga stosowania reagentĂłw.

Firma Endress+Hauser oferuje takĹźe przeprowadzenie audytu i wprowadzenie wszystkich zainstalowanych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; pomiarowych, takĹźe innych producentĂłw, do bazy danych (W@M portal). W trakcie audytu dokona oceny wszystkich zainstalowanych przyrzÄ&#x2026;dĂłw pod kÄ&#x2026;tem ich znaczenia dla procesu i koniecznoĹ&#x203A;ci remontu, w oparciu o warunki danej aplikacji, dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci zamiennych oraz urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; zamiennych. WykorzystujÄ&#x2026;c zbudowanÄ&#x2026; w ten sposĂłb tzw. matry-

cÄ&#x2122; krytycznoĹ&#x203A;ci, operator jest w stanie bĹ&#x201A;yskawicznie zidentyfikowaÄ&#x2021; krytyczne punkty pomiarowe, dla ktĂłrych potrzebne sÄ&#x2026; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci zamienne.

MOĹťNA PĹ YNÄ&#x201E;Ä&#x2020; I POD PRÄ&#x201E;D PodsumowujÄ&#x2026;c moĹźna z caĹ&#x201A;Ä&#x2026; pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; stwierdziÄ&#x2021;, Ĺźe oferta urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; dla sektora wodno-kanalizacyjnego jest bogata. Wiele firm dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;cych na ryku krajowym, jak i miÄ&#x2122;dzynarodowym proponuje nie tylko dostawÄ&#x2122; urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; wykonawczych, aparatĂłw pomiarowych i systemĂłw zarzÄ&#x2026;dzania, ale takĹźe doradztwo bÄ&#x2026;dĹş kompleksowe projektowanie instalacji. Daje to szansÄ&#x2122; inwestorom nowych obiektĂłw, jak teĹź eksploatatorom juĹź istniejÄ&#x2026;cych na bezproblemowÄ&#x2026; realizacjÄ&#x2122; swoich inwestycji bez obaw o efekt. DuĹźa liczba zrealizowanych juĹź przedsiÄ&#x2122;wziÄ&#x2122;Ä&#x2021; jest tu chyba najlepszÄ&#x2026; rekomendacjÄ&#x2026;.

WĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwie wszystkie wymienione w niniejszym artykule firmy mogÄ&#x2026; poszczyciÄ&#x2021; siÄ&#x2122; dĹ&#x201A;ugimi listami referencji od inwestorĂłw, dla ktĂłrych dostarczyli sprzÄ&#x2122;t lub zrealizowali caĹ&#x201A;Ä&#x2026; instalacjÄ&#x2122;.

PrzedsiÄ&#x2122;biorstwa z branĹźy wodno-kanalizacyjnej nie muszÄ&#x2026; wiÄ&#x2122;c baÄ&#x2021; siÄ&#x2122; nowych inwestycji ani modernizacji juĹź istniejÄ&#x2026;cych obiektĂłw â&#x20AC;&#x201C; zawsze mogÄ&#x2026; liczyÄ&#x2021; na pomoc.

Krzysztof Jaroszewski 30 2 + 0.2 0 X% ,2.2 .

4 ,

O WYBORZE DECYDUJE ANALIZA TECHNICZNA I KOSZTOWA ARTUR WOĹšNIAK, STARSZY PROGRAMISTA SYSTEMĂ&#x201C;W AUTOMATYKI, SKAMER-ACM TARNĂ&#x201C;W Komunikacja bezprzewodowa stosowana jest wszÄ&#x2122;dzie tam, gdzie istnieje koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia oddalonych od siebie urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;, czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci instalacji lub obiektĂłw, a uĹ&#x201A;oĹźenie tras kablowych jest nieopĹ&#x201A;acalne lub niemoĹźliwe do wykonania ze wzglÄ&#x2122;dĂłw technicznych. Dobrym przykĹ&#x201A;adem stosowania komunikacji bezprzewodowej sÄ&#x2026; sieci wodociÄ&#x2026;gowe â&#x20AC;&#x201C; stacje uzdatniania wody, przepompownie wody, studnie gĹ&#x201A;Ä&#x2122;binowe oraz sieci przepompowni Ĺ&#x203A;ciekĂłw. NajczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej w takich przypadkach stosuje siÄ&#x2122;, rĂłwnoczeĹ&#x203A;nie lub alternatywnie, dwa warianty komunikacji bezprzewodowej â&#x20AC;&#x201C; komunikacjÄ&#x2122; za pomocÄ&#x2026; radiomodemĂłw oraz coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej z wykorzystaniem istniejÄ&#x2026;cych sieci GPRS/EDGE/3G/4G(LTE).

Innym przykĹ&#x201A;adem stosowania komunikacji bezprzewodowej sÄ&#x2026;Â sieci komunikacyjne budowane wewnÄ&#x2026;trz hal produkcyjnych,

4/2016

w ktĂłrych wykonanie okablowania komunikacyjnego jest utrudnione lub wrÄ&#x2122;cz niemoĹźliwe. CzÄ&#x2122;sto w takich obiektach zachodzi rĂłwnieĹź koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; komunikacji z poruszajÄ&#x2026;cymi siÄ&#x2122; urzÄ&#x2026;dzeniami, wĂłzkami transportowymi itp. Stosuje siÄ&#x2122; wĂłwczas komunikacjÄ&#x2122; gĹ&#x201A;Ăłwnie za pomocÄ&#x2026; sieci Wireless Ethernet (Wi-Fi), Wireless I/O, ale rĂłwnieĹź Bluetooth.

DecyzjÄ&#x2122; o zastosowaniu i wybraniu odpowiedniego wariantu komunikacji bezprzewodowej powinna zawsze poprzedzaÄ&#x2021; analiza technicznych moĹźliwoĹ&#x203A;ci wykonania poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia obiektĂłw/urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; ze sobÄ&#x2026; oraz analiza kosztĂłw wykonania sieci komunikacyjnej, jak rĂłwnieĹź kosztĂłw późniejszej jej eksploatacji.

35

TECHNIKA

AUDYT

A ZARZÄ&#x201E;DZANIE ENERGIÄ&#x201E; B9 * - B;8= 4 2E ) 20/E ) / + * 0 + 0 @.

- 0.2 /4 A * 2 ) ) G 0 + 0 0 * / /# + 2 ! E2*/ ) Z .2 + + % E- L. + @ - ) 2 * 2.2L @.

- + Z. B;B; 4 , E ) 2 ! ) /L. 2 Z -E.0.? 2 ) [ ) ) L + 0 @. - 0.2 / ) 2 L! 4

O

pracowany w 2007 r. pakiet klimatyczno-energetyczny, nazywany â&#x20AC;&#x17E;3 Ă&#x2014; 20â&#x20AC;?, stanowiĹ&#x201A; podstawÄ&#x2122; do ustanowienia narodowych celĂłw wskaĹşnikowych uwzglÄ&#x2122;dniajÄ&#x2026;cych: redukcjÄ&#x2122; emisji dwutlenku wÄ&#x2122;gla CO2, zwiÄ&#x2122;kszenie udziaĹ&#x201A;u energii produkowanej w odnawialnych ĹşrĂłdĹ&#x201A;ach energii oraz poprawy efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej.

ASPEKTY PRAWNE W krajowym ustawodawstwie przyjÄ&#x2122;to zaĹ&#x201A;oĹźenie, iş realizacja celu zwiÄ&#x2026;zanego z poprawÄ&#x2026; efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej odbÄ&#x2122;dzie siÄ&#x2122; poprzez naĹ&#x201A;oĹźenie na duĹźe przedsiÄ&#x2122;biorstwa obowiÄ&#x2026;zku przeprowadzania audytĂłw energetycznych. Informacje o tym, kto moĹźe byÄ&#x2021; zwolniony z tego obowiÄ&#x2026;zku oraz w jaki sposĂłb przeprowadziÄ&#x2021; audyt i co powinien on zawieraÄ&#x2021;, opisane zostaĹ&#x201A;y w dyrektywie 2012/27/UE.

CEL I ZAKRES AUDYTU ENERGETYCZNEGO Audyt energetyczny przedsiÄ&#x2122;biorstwa realizowany jest celem speĹ&#x201A;nienia obowiÄ&#x2026;zku wynikajÄ&#x2026;cego z art. 8 dyrektywy i zaĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznika nr VI do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Europy nr 2012/27/UE z dnia 25 paĹşdziernika 2012 r. w sprawie efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej, zmiany dyrektyw nr 2009/125/ WE i nr 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw nr 2004/8/WE i nr 2006/32/WE. ObowiÄ&#x2026;zek wykonania audytu wskazany zostaĹ&#x201A; takĹźe w projekcie ustawy o efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej z dnia 11 grudnia 2015 r. (wersja nr 1.25).

Wykonanie przedmiotowego audytu wymaga przeprowadzenia szczegĂłĹ&#x201A;owych obliczeĹ&#x201E;, dotyczÄ&#x2026;cych proponowanych przedsiÄ&#x2122;wziÄ&#x2122;Ä&#x2021; sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026;cych poprawie efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej oraz dostarczenie informacji o poten36

cjalnych moĹźliwoĹ&#x203A;ciach oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci energii.

PodstawÄ&#x2026; do przeprowadzenia audytu jest analiza danych udostÄ&#x2122;pnionych przez ZlecajÄ&#x2026;cego, tj. projekty powykonawcze, DTR, umowy, faktury, archiwizowane dane pomiarowe, uwzglÄ&#x2122;dnia siÄ&#x2122; rĂłwnieĹź wyniki z przeprowadzonych na terenie przedsiÄ&#x2122;biorstwa pomiarĂłw oraz dane pozyskane podczas wizji lokalnej.

PRZYKĹ AD AUDYTU Zakres przykĹ&#x201A;adowego audytu energetycznego obejmowaÄ&#x2021; moĹźe: â&#x20AC;˘ analizÄ&#x2122; zuĹźycia energii na potrzeby budynkĂłw, instalacji przemysĹ&#x201A;owych, tj. maszyn wykorzystywanych w procesach technologicznych, sprÄ&#x2122;Ĺźonego powietrza, wentylacji, instalacji chĹ&#x201A;odniczych i grzewczych (chillery wody lodowej, kotĹ&#x201A;y, nagrzewnice), instalacji elektroenergetycznych (transformatory), ukĹ&#x201A;adĂłw napÄ&#x2122;dowych (silniki) oraz Ĺ&#x203A;rodkĂłw transportu, â&#x20AC;˘ analizÄ&#x2122; dokumentacji zwiÄ&#x2026;zanej z mediami energetycznymi, m.in. umowy, faktury (za media energetyczne) za okres ostatnich trzech lat, â&#x20AC;˘ obliczenie oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci energii wynikajÄ&#x2026;cej z docieplenia budynkĂłw (obiekty biurowe, hale produkcyjno-magazynowe) oraz wskazanie potencjaĹ&#x201A;u dotyczÄ&#x2026;cego zmniejszenia zapotrzebowania na energiÄ&#x2122; wykorzystywanÄ&#x2026; na cele grzewcze, â&#x20AC;˘ obliczenie oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci energii wynikajÄ&#x2026;cej z wymiany istniejÄ&#x2026;cych silnikĂłw w ukĹ&#x201A;adach napÄ&#x2122;dowych na silniki o wyĹźszej klasie efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej, np. IE3, IE4 oraz z modyfikacji ukĹ&#x201A;adĂłw sterowania pracÄ&#x2026; silnikĂłw (np. ograniczenie pracy silnikĂłw na biegu jaĹ&#x201A;owym), â&#x20AC;˘ obliczenie oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci energii AUTOMATYKA

TECHNIKA wynikajÄ&#x2026;cej z wymiany istniejÄ&#x2026;cych ĹşrĂłdeĹ&#x201A; Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;a na oĹ&#x203A;wietlenie typu LED z uwzglÄ&#x2122;dnieniem oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci energii wynikajÄ&#x2026;cej z zainstalowania systemĂłw sterowania oĹ&#x203A;wietleniem, â&#x20AC;˘ wykonanie pomiarĂłw z wykorzystaniem kamery termowizyjnej, identyfikacja elementĂłw instalacji przemysĹ&#x201A;owych, grzewczych oraz odbiornikĂłw o podwyĹźszonej wartoĹ&#x203A;ci temperatury, â&#x20AC;˘ wykonanie pomiarĂłw z wykorzystaniem analizatorĂłw jakoĹ&#x203A;ci energii elektrycznej PQ BOX 100 (wersja EXPERT) oraz PQ BOX 200 (z funkcjÄ&#x2026; analizy stanĂłw nieustalonych), m.in. w celu uzyskania informacji o wartoĹ&#x203A;ciach minimalnych, maksymalnych oraz Ĺ&#x203A;rednich dotyczÄ&#x2026;cych napiÄ&#x2122;Ä&#x2021;, prÄ&#x2026;dĂłw, mocy czynnej, biernej, pozornej. â&#x20AC;˘ przeprowadzenie oceny parametrĂłw jakoĹ&#x203A;ciowych energii elektrycznej w punkcie przyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia odbiorcy do sieci zasilajÄ&#x2026;cej oraz pobĂłr mocy przez wybrane odbiorniki.

WYMAGANIA DOTYCZÄ&#x201E;CE REALIZACJI AUDYTU

PRZYKĹ ADY DZIAĹ AĹ&#x192; ZWIÄ&#x2DC;KSZAJÄ&#x201E;CYCH EFEKTYWNOĹ&#x161;Ä&#x2020; ENERGETYCZNÄ&#x201E; INSTALACJE ELEKTRYCZNE â&#x20AC;&#x201C; UKĹ ADY NAPÄ&#x2DC;DOWE, SILNIKI W trakcie realizacji audytu w jednym z przedsiÄ&#x2122;biorstw poddano analizie ukĹ&#x201A;ady napÄ&#x2122;dowe zainstalowa-

ne w maszynach wykorzystywanych w procesie produkcyjnym. Maszyny miaĹ&#x201A;y grzaĹ&#x201A;ki elektryczne oraz gĹ&#x201A;Ăłwne silniki o mocy 7,5â&#x20AC;&#x201C;75 kW. W celu oceny stopnia obciÄ&#x2026;Ĺźenia gĹ&#x201A;Ăłwnego silnika wykonano pomiary poboru mocy czynnej przez wybranÄ&#x2026; maszynÄ&#x2122;.

Wnikliwa analiza zarejestrowanych danych, tj. wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; mocy czynnej, biernej indukcyjnej oraz wspĂłĹ&#x201A;czynnika mocy, pozwoliĹ&#x201A;a przy konsultacji z dziaĹ&#x201A;em technologĂłw okreĹ&#x203A;liÄ&#x2021; czas pracy silnika z obciÄ&#x2026;Ĺźeniem minimalnym, maksymalnym oraz na biegu jaĹ&#x201A;owym. Na rysunku 1 przedstawione zostaĹ&#x201A;y wyniki poboru mocy przez jednÄ&#x2026; z maszyn.

W ramach audytu przeprowadzono analizÄ&#x2122; dotyczÄ&#x2026;cÄ&#x2026; poprawy efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej dla ukĹ&#x201A;adĂłw napÄ&#x2122;dowych z uwzglÄ&#x2122;dnieniem trzech wariantĂłw dla maszyn z silnikami o mocy 7,5â&#x20AC;&#x201C;75 kW. Wariant pierwszy polegaĹ&#x201A; na wymianie istniejÄ&#x2026;cych silnikĂłw na IE3, wariant drugi â&#x20AC;&#x201C; na wymianie istniejÄ&#x2026;cych silnikĂłw na IE4, wariant trzeci â&#x20AC;&#x201C; na wymianie istniejÄ&#x2026;cych silnikĂłw na IE4 z falownikami z jednoczesnÄ&#x2026; modernizacjÄ&#x2026; ukĹ&#x201A;adĂłw sterowania (ograniczenie biegu jaĹ&#x201A;owego silnikĂłw).

Obliczone zostaĹ&#x201A;y roczne oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci energii elektrycznej (w tym rĂłwnieĹź nieodnawialnej energii pierwotnej) z uwzglÄ&#x2122;dnieniem cyklu Ĺźycia silnikĂłw, stopy dyskontowej, wartoĹ&#x203A;ci rezydualnej. W analizie uwzglÄ&#x2122;dniono, iş realizacja inwestycji nastÄ&#x2026;pi na poczÄ&#x2026;tku roku 0, w roku 0 osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;to wiÄ&#x2122;c caĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci. UwzglÄ&#x2122;dniono warunki oraz specyfikÄ&#x2122; pracy silnikĂłw (uĹźytkowanie okoĹ&#x201A;o 6000 h/rok, 50 %

4

Audyt energetyczny przedsiÄ&#x2122;biorstwa, wynikajÄ&#x2026;cy z projektu Ustawy o efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej z dnia 11 grudnia 2015 r., wersja nr 1.25: â&#x20AC;˘ naleĹźy przeprowadziÄ&#x2021; na podstawie aktualnych, reprezentatywnych, mierzonych i moĹźliwych do zidentyfikowania danych dotyczÄ&#x2026;cych zuĹźycia energii oraz â&#x20AC;&#x201C; w przypadku energii elektrycznej â&#x20AC;&#x201C; zapotrzebowania na moc,

â&#x20AC;˘ powinien zawieraÄ&#x2021; szczegĂłĹ&#x201A;owy przeglÄ&#x2026;d zuĹźycia energii w budynkach lub zespoĹ&#x201A;ach budynkĂłw, instalacjach przemysĹ&#x201A;owych oraz w transporcie, â&#x20AC;˘ powinien opieraÄ&#x2021; siÄ&#x2122;, o ile to moĹźliwe, na analizie kosztowej cyklu Ĺźycia budynku lub zespoĹ&#x201A;u budynkĂłw oraz instalacji przemysĹ&#x201A;owych, a nie na okresie zwrotu nakĹ&#x201A;adĂłw, tak aby uwzglÄ&#x2122;dniÄ&#x2021; oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci energii w dĹ&#x201A;uĹźszym okresie czasu, wartoĹ&#x203A;ci rezydualne inwestycji dĹ&#x201A;ugoterminowych oraz stopy dyskonta.

Podczas realizacji audytu przeprowadza siÄ&#x2122; analizÄ&#x2122; techniczno-ekonomicznÄ&#x2026; dotyczÄ&#x2026;cÄ&#x2026; instalowania na terenie przedsiÄ&#x2122;biorstwa odnawialnych ĹşrĂłdeĹ&#x201A; energii (np. fotowoltaika, maĹ&#x201A;e elektrownie wiatrowe). Audyt uwzglÄ&#x2122;dnia rĂłwnieĹź weryfikacjÄ&#x2122; moĹźliwoĹ&#x203A;ci obniĹźenia jednostkowych kosztĂłw energii elektrycznej, cieplnej oraz paliw (zmiana grupy taryfowej, redukcja opĹ&#x201A;at za energiÄ&#x2122; biernÄ&#x2026; indukcyjnÄ&#x2026; i pojemnoĹ&#x203A;ciowÄ&#x2026;, ograniczenie opĹ&#x201A;at za przekroczenia mocy umownej, z uwzglÄ&#x2122;dnieniem sterowania rozruchami oraz pracÄ&#x2026; gĹ&#x201A;Ăłwnych odbiornikĂłw energii elektrycznej).

4/2016

37

TECHNIKA

"

[kW]

L !M

-

D -

< -

C -

-

- D - < - C - -

27.10.2015 27.10.2015 28.10.2015 28.10.2015 29.10.2015 29.10.2015 29.10.2015 30.10.2015 30.10.2015 31.10.2015 31.10.2015 31.10.2015 01.11.2015 01.11.2015 02.11.2015 02.11.2015 03.11.2015 03.11.2015 03.11.2015 C ; C ; 05.11.2015 05.11.2015 05.11.2015 06.11.2015 06.11.2015 07.11.2015 07.11.2015 07.11.2015 08.11.2015 08.11.2015 09.11.2015

-

1

3 @[ ) ! / ) 2 2 20 L .0 .20 /# ! / 2 ) .20 + .0 \ / ./ 2 8; +* 0 .0+ *@ ] 2 .? ) 2 /E.0.? L .0+ .? ) *+.0/ 0.?

20 0

czasu pracy z obciÄ&#x2026;Ĺźeniem nominalnym, 30 % czasu z obciÄ&#x2026;Ĺźeniem 50 % oraz 20 % czasu na biegu jaĹ&#x201A;owym).

Ostatni etap audytu przewidywaĹ&#x201A; przeprowadzenie analizy porĂłwnawczej dotyczÄ&#x2026;cej rzeczywistego poboru mocy i energii przez wybrany istniejÄ&#x2026;cy silnik oraz przez nowy silnik o wyĹźszej klasie efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej.

Firma Emerson Industrial Automation Poland udostÄ&#x2122;pniĹ&#x201A;a na potrzeby pomiarĂłw wĹ&#x201A;asny silnik. Pomiary prowadzone byĹ&#x201A;y przez siedem dni, zarĂłwno dla starego, jak i nowego silnika i potwierdziĹ&#x201A;y wczeĹ&#x203A;niejsze teoretyczne obliczenia.

W kolejnym audycie zaplanowano przeprowadzenie pomiarĂłw porĂłwnawczych z wykorzystaniem silnika DYNEO z magnesami trwaĹ&#x201A;ymi oraz napÄ&#x2122;dem o zmiennej prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ci.

DODATKOWE KORZYĹ&#x161;CI Z AUDYTUâ&#x20AC;&#x201C; ENERGIA ELEKTRYCZNA Analiza faktur za energiÄ&#x2122; elektrycznÄ&#x2026; za ostatnie 24 miesiÄ&#x2026;ce pozwoliĹ&#x201A;a zidentyfikowaÄ&#x2021; pozycje przyczyniajÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; do nadmiernie wysokich cen energii.

W celu obniĹźenia kosztĂłw energii naleĹźy zredukowaÄ&#x2021; opĹ&#x201A;aty za przekroczenia mocy umownej. Kwoty opĹ&#x201A;at za ponadnormatywny pobĂłr mocy umownej przekraczajÄ&#x2026; wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 120 000 zĹ&#x201A;/rok.

W analizowanym przypadku proces zwiÄ&#x2122;kszania mocy przyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniowej dla odbiorcy zakwalifikowanego do grupy 38

1 ./ ) ! * .0 .20 / 2 .0 * /4 " ) 2 \+ .2 0] ) 2 + * E @[ .0 * /# /4 895; +34 1 ! + ) 2 2 .20 0 ) ! .0 .20 / + )

taryfowej â&#x20AC;&#x17E;Bâ&#x20AC;? byĹ&#x201A; czasochĹ&#x201A;onny i jednoczeĹ&#x203A;nie generowaĹ&#x201A; wysokie koszty inwestycyjne po stronie odbiorcy. Lokalny OSD, z uwagi na ograniczenia techniczne i ekonomiczne (zbyt maĹ&#x201A;a moc transformatora w GPZ zasilajÄ&#x2026;cym odbiorcÄ&#x2122; oraz brak zaplanowanych inwestycji po stronie OSD na rozbudowÄ&#x2122; infrastruktury technicznej w GPZ), odmĂłwiĹ&#x201A; zwiÄ&#x2122;kszenia mocy do wartoĹ&#x203A;ci oczekiwanej przez odbiorcÄ&#x2122;. W zwiÄ&#x2026;zku z powyĹźszym odbiorca rozwaĹźaĹ&#x201A; bÄ&#x2122;dzie realizacjÄ&#x2122; inwestycji wymiany transformatora ze Ĺ&#x203A;rodkĂłw wĹ&#x201A;asnych.

NiezaleĹźnie od powyĹźszego, w celu identyfikacji wartoĹ&#x203A;ci mocy maksymalnej pobieranej przez odbiorcÄ&#x2122; oraz iloĹ&#x203A;ci i czasĂłw trwania przekroczeĹ&#x201E; wykonano pomiary poboru mocy czynnej w punkcie zasilania przedsiÄ&#x2122;biorstwa.

JednoczeĹ&#x203A;nie poddano analizie, czy i w jaki sposĂłb moĹźna zapobiegaÄ&#x2021; przekroczeniom mocy.

Pomiary realizowane byĹ&#x201A;y przez okoĹ&#x201A;o dwa tygodnie. DodatkowÄ&#x2026; korzyĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; z pomiarĂłw byĹ&#x201A;o przeprowadzenie oceny parametrĂłw jakoĹ&#x203A;ciowych energii elektrycznej dostarczanej przez OSD do odbiorcy. Dokonano oceny w odniesieniu do wymagaĹ&#x201E; normy PN-EN 50160, rozporzÄ&#x2026;dzenia w sprawie szczegĂłĹ&#x201A;owych warunkĂłw funkcjonowania systemu elektroenergetycznego oraz Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Dystrybucyjnej {IRiESD) lokalnego dostawcy energii.

Na rysunku 2 przedstawiony zostaĹ&#x201A; wykres z poborem mocy czynnej w okresie trwania pomiarĂłw.

Zaleca siÄ&#x2122;, aby oprĂłcz zwiÄ&#x2122;kszenia wartoĹ&#x203A;ci mocy (umownej/przyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniowej) podjÄ&#x2026;Ä&#x2021; dziaĹ&#x201A;ania skutkujÄ&#x2026;ce obniĹźeniem wartoĹ&#x203A;ci pobieranej mocy czynnej. Oczekiwana redukcja wynosi okoĹ&#x201A;o 200 kW. Zmniejszenie poboru mocy czynnej moĹźna osiÄ&#x2026;gnÄ&#x2026;Ä&#x2021; m.in. poprzez wymianÄ&#x2122; istniejÄ&#x2026;cych jarzeniowych ĹşrĂłdeĹ&#x201A; Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;a na oĹ&#x203A;wietlenie typu LED. Przedstawiona na wykresie wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; mocy czynnej, wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;ca w niedzielne popoĹ&#x201A;udnie 8 listopada 2015 r. jest konsekwencjÄ&#x2026; jednoczesnego uruchamiania wiÄ&#x2122;kszej liczby maszyn i innych odbiornikĂłw. Wzrost poboru mocy czynnej przebiegaĹ&#x201A; nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;co: â&#x20AC;˘ godzina 17:30 â&#x20AC;&#x201C; 65 kW, â&#x20AC;˘ godzina 17:45 â&#x20AC;&#x201C; 175 kW, â&#x20AC;˘ godzina 18:00 â&#x20AC;&#x201C; 546 kW, â&#x20AC;˘ godzina 18:15 â&#x20AC;&#x201C; 1114 kW, â&#x20AC;˘ godzina 18:30 â&#x20AC;&#x201C; 1533 kW, â&#x20AC;˘ godzina 18:45 â&#x20AC;&#x201C; 1816 kW, â&#x20AC;˘ godzina 19:00 â&#x20AC;&#x201C; 1742 kW. Przedstawione 15-minutowe cykle uĹ&#x203A;redniania wartoĹ&#x203A;ci mocy czynnej sÄ&#x2026; toĹźsame z uĹ&#x203A;rednianiem realizowanym przez ukĹ&#x201A;ady pomiarowo-rozliczeniowe.

PrzesuniÄ&#x2122;cie i kontrolowanie czasĂłw uruchamiania czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci maszyn pozwoli wyeliminowaÄ&#x2021; â&#x20AC;&#x17E;pikiâ&#x20AC;? poboru mocy o wartoĹ&#x203A;ci okoĹ&#x201A;o 250 kW. Potwierdzeniem jest wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; mocy poAUTOMATYKA

TECHNIKA bierana tydzieĹ&#x201E; wczeĹ&#x203A;niej, gdzie nie wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026; rozruchowe â&#x20AC;&#x17E;pikiâ&#x20AC;? poboru o duĹźych wartoĹ&#x203A;ciach.

Ten sam wykres pokazuje, Ĺźe 1 listopada 2015 r. (niedziela) wystÄ&#x2122;powaĹ&#x201A; pobĂłr mocy na poziomie 180â&#x20AC;&#x201C;210 kW. Z informacji uzyskanych od zlecajÄ&#x2026;cego wynika, Ĺźe tego dnia firma nie pracowaĹ&#x201A;a, w zwiÄ&#x2026;zku z czym spodziewany pobĂłr mocy powinien byÄ&#x2021; znacznie niĹźszy. TydzieĹ&#x201E; później (niedziela, 8 listopada 2015 r.) pobĂłr mocy wynosiĹ&#x201A; okoĹ&#x201A;o 40â&#x20AC;&#x201C;70 kW. Jednym z zaleceĹ&#x201E; poaudytowych moĹźe byÄ&#x2021; zainstalowanie systemu informatycznego do monitorowania i archiwizowania poboru prÄ&#x2026;dĂłw, mocy i energii przez wybrane maszyny, urzÄ&#x2026;dzenia i instalacje. DziÄ&#x2122;ki archiwizacji danych pomiarowych przedsiÄ&#x2122;biorstwo uzyskuje moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; porĂłwnywania efektywnoĹ&#x203A;ci pracy mierzonych odbiornikĂłw. Systemy takie umoĹźliwiajÄ&#x2026; zarzÄ&#x2026;dzanie i sterowanie pracÄ&#x2026; gĹ&#x201A;Ăłwnych odbiornikĂłw, ograniczajÄ&#x2026;c wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i iloĹ&#x203A;Ä&#x2021; przekroczeĹ&#x201E; poboru mocy czynnej, eliminujÄ&#x2026;c pracÄ&#x2122; odbiornikĂłw w stanie stand-by, pracÄ&#x2122; silnikĂłw na biegu jaĹ&#x201A;owym, czy teĹź zbÄ&#x2122;dnÄ&#x2026; pracÄ&#x2122; odbiornikĂłw w okresie, gdy firma nie pracuje. UrzÄ&#x2026;dzenia/ maszyny o takiej samej mocy, wytwarzajÄ&#x2026;ce takie same produkty, mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; porĂłwnywane i oceniane pod wzglÄ&#x2122;dem poboru mocy i energii, co stanowiĹ&#x201A;oby podstawÄ&#x2122; do podjÄ&#x2122;cia dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E; prewencyjnych (np.. wczeĹ&#x203A;niejsza identyfikacja problemĂłw, np. z Ĺ&#x201A;oĹźyskami, z uwagi na stopniowo narastajÄ&#x2026;cy pobĂłr prÄ&#x2026;du wymuszony zwiÄ&#x2122;kszajÄ&#x2026;cym siÄ&#x2122; oporem mechanicznym podczas pracy silnika).

szynach, urzÄ&#x2026;dzeniach i instalacjach uĹźytkowanych w przedsiÄ&#x2122;biorstwie. Zaproponowanie dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E; poprawiajÄ&#x2026;cych efektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; energetycznÄ&#x2026; uĹ&#x201A;atwia przedsiÄ&#x2122;biorcy podjÄ&#x2122;cie decyzji o realizacji inwestycji. Proponowane dziaĹ&#x201A;ania wypracowywane sÄ&#x2026; w oparciu o analizÄ&#x2122; kosztĂłw realizacji inwestycji i uwzglÄ&#x2122;dniajÄ&#x2026; cykl Ĺźycia proponowanego rozwiÄ&#x2026;zania, wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; rezydualnÄ&#x2026;, stopÄ&#x2122; dyskontowÄ&#x2026;).

Zakres audytu, oprĂłcz obszarĂłw wskazanych w dyrektywie oraz projekcie ustawy o efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej, moĹźe rĂłwnieĹź uwzglÄ&#x2122;dniaÄ&#x2021; dodatkowe dziaĹ&#x201A;ania, niezwiÄ&#x2026;zane stricte z poprawÄ&#x2026; efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej. PrzykĹ&#x201A;adem moĹźe byÄ&#x2021; wskazanie korzyĹ&#x203A;ci wynikajÄ&#x2026;cych z zainstalowania na terenie przedsiÄ&#x2122;biorstwa OZE. Wytwarzanie energii w moduĹ&#x201A;ach PV w poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu z maĹ&#x201A;ymi elektrowniami wiatrowymi (o pionowej lub poziomej osi obrotu) stanowiÄ&#x2021; moĹźe doskonaĹ&#x201A;e uzupeĹ&#x201A;nienie dla istniejÄ&#x2026;cego ukĹ&#x201A;adu zasilania energetycznego, a jednoczeĹ&#x203A;nie przyczyniÄ&#x2021; siÄ&#x2122; do zwiÄ&#x2122;kszenia niezawodnoĹ&#x203A;ci zasilania oraz do poprawy jakoĹ&#x203A;ci po-

wietrza. NaleĹźy pamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021;, Ĺźe aktualnie w Polsce okoĹ&#x201A;o 87 % energii produkuje siÄ&#x2122; w konwencjonalnych elektrowniach systemowych opalanych paliwami kopalnymi (wÄ&#x2122;giel kamienny i brunatny).

DziÄ&#x2122;ki przeprowadzonemu audytowi zlecajÄ&#x2026;cy otrzymuje dokument, na podstawie ktĂłrego moĹźe stworzyÄ&#x2021; wewnÄ&#x2122;trzny plan poprawy efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej swojego przedsiÄ&#x2122;biorstwa, ktĂłry z kolei moĹźe byÄ&#x2021; przeksztaĹ&#x201A;cony w wieloetapowy plan inwestycyjny.

Projekt ustawy o efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej nakĹ&#x201A;ada na przedsiÄ&#x2122;biorstwa obowiÄ&#x2026;zek przeprowadzania audytĂłw co cztery lata. W zwiÄ&#x2026;zku z powyĹźszym kolejne audyty powinny obejmowaÄ&#x2021; ocenÄ&#x2122; skutecznoĹ&#x203A;ci zrealizowanych dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E; wynikajÄ&#x2026;cych z poprzedniego audytu oraz uwzglÄ&#x2122;dniaÄ&#x2021; nowe propozycje poprawiajÄ&#x2026;ce efektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; energetycznÄ&#x2026;.

, -

3

4

WNIOSKI Dotychczas wykonane audyty energetyczne potwierdziĹ&#x201A;y, Ĺźe ich realizacja niesie z sobÄ&#x2026; szereg korzyĹ&#x203A;ci dla przedsiÄ&#x2122;biorstw. GĹ&#x201A;Ăłwne korzyĹ&#x203A;ci wynikajÄ&#x2026; m.in. z pozyskania informacji o najbardziej energochĹ&#x201A;onnych procesach, ma4/2016

39

TECHNIKA

NIĹťSZE KOSZTY ZUĹťYCIA ENERGII Z S-MONITORING 0 + */ G 0.? 2 E2 Z ) -* 2*G0.

- + 0.2 /4 ^ 0 2 .? / 0 , ' -# ) 2 2 .2 0 ) - G 4 ^ - ./ */ */ !* G * H 0# 2*G0. - + 0.2 / / /*G * ) E.2 .2 + 4

S

-Monitoring to przyjazne dla uĹźytkownikĂłw rozwiÄ&#x2026;zanie, opracowane przez szwajcarskÄ&#x2026; firmÄ&#x2122; Saia Burgess Controls (SBC). Nie wymaga pracochĹ&#x201A;onnej konfiguracji i specjalnych narzÄ&#x2122;dzi programistycznych, a jego obsĹ&#x201A;uga â&#x20AC;&#x2019; zaawansowanej wiedzy.

S-Monitoring to takĹźe nazwa aplikacji wizualizacyjno-sterujÄ&#x2026;cej opartej na stronach www, ktĂłra jest zaimplementowana w urzÄ&#x2026;dzeniach nadzorujÄ&#x2026;cych pracÄ&#x2122; systemu (panele operatorskie lub sterowniki PLC). A zatem S-Monitoring to rozwiÄ&#x2026;zanie, ktĂłre Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czy Ĺ&#x203A;rodowiska sprzÄ&#x2122;towe i programowe, a jego podstawowe elementy stanowiÄ&#x2026;: â&#x20AC;&#x201C; jednostka nadrzÄ&#x2122;dna: sterownik PLC lub panel webowy, â&#x20AC;&#x201C; liczniki energii elektrycznej Saia PCD z interfejsem S-Bus, â&#x20AC;&#x201C; koncentratory licznikĂłw impulsowych PCD7.H104SE, â&#x20AC;&#x201C; aplikacja wizualizacyjna wyĹ&#x203A;wietlana w przeglÄ&#x2026;darce internetowej.

UnikalnÄ&#x2026; cechÄ&#x2026; systemu S-Monitoring jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; jego modyfikacji w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od potrzeb uĹźytkownika.

ZarĂłwno algorytmy programu, jak i ksztaĹ&#x201A;t wizualizacji mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; konfigurowane za pomocÄ&#x2026; pakietu Saia PG5 Controls Suite, narzÄ&#x2122;dzia do programowania i diagnostyki sterownikĂłw i paneli SBC.

2 .2 + - + . )* .2 + 0.?

40

P R O M O C J A

KolejnÄ&#x2026; cechÄ&#x2026; rozwiÄ&#x2026;zania jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; prostego i szybkiego uruchomienia. S-Monitoring to tzw. system â&#x20AC;&#x17E;out-of-the-boxâ&#x20AC;?, co oznacza, Ĺźe uĹźytkownik nie musi wykonywaÄ&#x2021; Ĺźadnej dodatkowej konfiguracji w celu jego uruchomienia. Funkcja automatycznego odczytu danych z licznikĂłw energii z interfejsem S-Bus zapewnia natychmiastowe monitorowanie zuĹźycia zaraz po podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu licznikĂłw do sterownika lub panelu.

S-Monitoring bez problemu radzi sobie takĹźe z obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2026; licznikĂłw dwukierunkowych i impulsowych (za poĹ&#x203A;rednictwem koncentratorĂłw licznikĂłw impulsowych). UmoĹźliwia to monitorowanie nie tylko zuĹźycia energii elektrycznej, ale takĹźe wody, gazu, ciepĹ&#x201A;a itp.

S-MONITORING â&#x20AC;&#x201C; DLACZEGO WARTO? Do najwaĹźniejszych cech S-Monitoringu naleĹźÄ&#x2026;: â&#x20AC;&#x201C; bieĹźÄ&#x2026;ca, wiarygodna informacja o zuĹźyciu energii przez poszczegĂłlne urzÄ&#x2026;dzenia, maszyny, linie technologiczne lub podnajemcĂłw itp., â&#x20AC;&#x201C; staĹ&#x201A;y monitoring napiÄ&#x2122;cia i jakoĹ&#x203A;ci zasilania, â&#x20AC;&#x201C; szybka reakcja w przypadku wystÄ&#x2026;pienia niewĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwych parametrĂłw poboru energii elektrycznej, â&#x20AC;&#x201C; weryfikacja informacji o zasilaniu pochodzÄ&#x2026;cych z zakĹ&#x201A;adu energetycznego, â&#x20AC;&#x201C; oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; czasu na obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; rozliczania energii, a takĹźe wyeliminowanie bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dĂłw powstajÄ&#x2026;cych podczas zbierania i ksiÄ&#x2122;gowania danych, â&#x20AC;&#x201C; moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; obniĹźenia mocy zamĂłwionej, â&#x20AC;&#x201C; elastyczne i indywidualne dopasowanie systemu do potrzeb i moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; rozbudowy instalacji w przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci.

AUTOMATYKA

TECHNIKA Serce systemu S-Monitoring stanowi sterownik lub panel webowy Saia PCD (do nich podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czane sÄ&#x2026; liczniki energii). Aplikacja realizujÄ&#x2026;ca funkcje S-Monitoringu jest dostÄ&#x2122;pna bezpĹ&#x201A;atnie i wbudowana w sterowniki: E-Controller, PCD1.M2160 i PCD3.Power, a takĹźe panele webowe: E-Monitor i panele programowalne. Rozbudowane moĹźliwoĹ&#x203A;ci komunikacyjne sterownikĂłw i paneli obsĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026;cych system S-Monitoring pozwalajÄ&#x2026; na rejestrowanie danych z licznikĂłw energii z interfejsami M-Bus, Modbus i S-Bus, a takĹźe z wyjĹ&#x203A;ciami impulsowymi.

CZYTELNA WIZUALIZACJA Aplikacja S-Monitoring sĹ&#x201A;uĹźy do rejestracji i kontroli zuĹźycia, prezentacji w róşnych ujÄ&#x2122;ciach oraz udostÄ&#x2122;pniania danych pomiarowych lokalnie i zdalnie. Aplikacja udostÄ&#x2122;pnia wiele funkcji do szybkiej analizy danych odczytywanych z licznikĂłw, np. porĂłwnywanie odczytĂłw pomiÄ&#x2122;dzy róşnymi licznikami, w róşnych przedziaĹ&#x201A;ach czasowych. Dane dotyczÄ&#x2026;ce zuĹźycia i kosztĂłw prezentowane sÄ&#x2026; na czytelnych wykresach sĹ&#x201A;upkowych. Istnieje takĹźe funkcja grupowania licznikĂłw, co pozwala na wygodnÄ&#x2026; prezentacjÄ&#x2122;

L) / * *G0 + + ) 2 - E . G 0 / 2 * 2E 2 Z ! 0.?

2 0

danych dotyczÄ&#x2026;cych np. danej instalacji, budynku i obiektu.

S-Monitoring rejestruje w pamiÄ&#x2122;ci sterownika dane z licznikĂłw w postaci plikĂłw CSV, dziÄ&#x2122;ki czemu mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; one pobrane na dysk twardy komputera i poddane zaawansowanej analizie np. w arkuszu kalkulacyjnym. Za pomocÄ&#x2026; darmowego programu S-Energy Report, na podstawie danych ze sterownika, moĹźna automatycznie generowaÄ&#x2021; raporty.

DostÄ&#x2122;p do aplikacji wizualizacyjnej systemu jest kontrolowany. S-Monitoring ma zdefiniowane dwa poziomy uĹźytkownikĂłw (o prawach administratora i goĹ&#x203A;cia), dziÄ&#x2122;ki czemu istnieje moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; limitowania praw dostÄ&#x2122;pu do niektĂłrych danych aplikacji osobom niepowoĹ&#x201A;anym.

Aplikacja udostÄ&#x2122;pnia takĹźe funkcje automatycznego wysyĹ&#x201A;ania SMS-Ăłw lub e-maili z raportami do zdefiniowanej grupy odbiorcĂłw.

4 , !*

FUNKCJONALNOĹ&#x161;Ä&#x2020; APLIKACJI

+ . )* .2 + 0.?

G ) E.2 [ .2 + - # . ) 2 # 2 - 2 2

4/2016

Aplikacja S-Monitoring ma wiele przydatnych funkcji, a wĹ&#x203A;rĂłd nich: â&#x20AC;&#x201C; automatyczne wykrywanie licznikĂłw wpiÄ&#x2122;tych do systemu, â&#x20AC;&#x201C; porĂłwnywanie zuĹźycia z poszczegĂłlnych licznikĂłw i cykli rozliczeniowych (zestawienia tygodniowe, dzienne, miesiÄ&#x2122;czne, roczne),

â&#x20AC;&#x201C; Ĺ&#x201A;atwe tworzenie zestawieĹ&#x201E; i raportĂłw, â&#x20AC;&#x201C; wykrywanie szczytĂłw mocy, â&#x20AC;&#x201C; rejestracja danych w plikach CSV, â&#x20AC;&#x201C; automatyczne wysyĹ&#x201A;anie e-maili z danymi i alarmami, â&#x20AC;&#x201C; zdalny dostÄ&#x2122;p przez www (za pomocÄ&#x2026; aplikacji Saia Microbrowser dla urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; mobilnych z systemem Android i iOs).

ROZWĂ&#x201C;J SYSTEMU ElastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i otwartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pozwalajÄ&#x2026; na Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czenie systemu monitoringu zuĹźycia energii w wiÄ&#x2122;ksze systemy oraz integracjÄ&#x2122; z systemami MES, ERP czy BI. System S-Monitoring umoĹźliwia rĂłwnieĹź stopniowe wdroĹźenie i dopasowanie rozwiÄ&#x2026;zania do aktualnych potrzeb przedsiÄ&#x2122;biorstwa. Prace nad instalacjÄ&#x2026; mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; realizowane krok po kroku, bez koniecznoĹ&#x203A;ci ponoszenia poczÄ&#x2026;tkowych, znaczÄ&#x2026;cych wydatkĂłw na prace inĹźynierskie i system informatyczny. Takie dziaĹ&#x201A;ania dajÄ&#x2026; wymierne efekty juĹź od samego poczÄ&#x2026;tku, po zainstalowaniu i uruchomieniu systemu, ktĂłrego rozbudowa jest moĹźliwa w indywidualnym tempie.

SABUR Sp. z o.o. * 4 * + 9;9# ;B 6:5 3 2 4 BB 5<7 <9 59# ( BB 5<7 <9 5; !* > !* 4. 4) 4 !* 4. 4)

41

TECHNIKA

ZARZÄ&#x201E;DZASZ TYLKO TYM,

CO ZMIERZYSZ 2.2L @[ 2 L+ 2 ) *+ 0 @[ 0+ *.2 /E L4 20 + + +* 2.2L @. / + 2 0 # / + ) !# + 0 - 2 - / 2*G0 4 ,0 " ' H 0 $_ * G . E- 0 - 2*G0. - 0.? 4

P

odstawÄ&#x2026; w tworzeniu wydajnego rozwiÄ&#x2026;zania sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026;cego energooszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci i wzrostowi energoefektywnoĹ&#x203A;ci w przedsiÄ&#x2122;biorstwie jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pomiaru zuĹźycia energii.

MAKSYMALNY POZIOM ELASTYCZNOĹ&#x161;CI APROL EnMon opiera siÄ&#x2122; na systemie sterowania procesami APROL. APROL to platforma inĹźynierska zapewniajÄ&#x2026;ca maksimum elastycznoĹ&#x203A;ci przy jednoczesnej minimalizacji kosztĂłw i nakĹ&#x201A;adĂłw pracy. System ten znaczÄ&#x2026;co upraszcza wdroĹźenie zadaĹ&#x201E; zarzÄ&#x2026;dzania energiÄ&#x2026; i jest zgodny z normami ISO 50001 i EN 16001.

NAJWYĹťSZA SKALOWALNOĹ&#x161;Ä&#x2020; PoniewaĹź APROL peĹ&#x201A;ni rolÄ&#x2122; platformy sterowania procesami, moĹźna takĹźe zastosowaÄ&#x2021; rozwiÄ&#x2026;zania, wykraczajÄ&#x2026;ce poza konwencjonalne zadania monitorowania energii. Otrzymujemy wĂłwczas maksymalnÄ&#x2026; ochronÄ&#x2122; inwestycji, z ponadprzeciÄ&#x2122;tnÄ&#x2026; elastycznoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; 42

P R O M O C J A

i skalowalnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; systemu, ktĂłry moĹźna rozwijaÄ&#x2021; w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od przypisanych zadaĹ&#x201E;. W ten oto sposĂłb system jest idealnie skrojony â&#x20AC;&#x201C; bez wzglÄ&#x2122;du na to, czy zawiera jedynie kilkadziesiÄ&#x2026;t, czy kilka tysiÄ&#x2122;cy punktĂłw pomiaru.

SZEROKA GAMA ZASTOSOWAĹ&#x192; APROL EnMon jest elastyczny i ma zdolnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; adaptacji do dowolnych wymagaĹ&#x201E;. Jako Ĺźe jest to gotowy pakiet rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;, uĹźytkownik musi jedynie ustawiÄ&#x2021; parametry dla systemu. Natomiast kompleksowy system zarzÄ&#x2026;dzania energiÄ&#x2026; moĹźliwy jest poprzez integracjÄ&#x2122; podsystemu APROL EnMon w kompletny system sterowania procesami APROL.

NIEZALEĹťNE ROZWIÄ&#x201E;ZANIE OPOMIAROWANIA I MONITORINGU DLA WSZYSTKICH BRANĹť APROL EnMon jest rozwiÄ&#x2026;zaniem firmy B&RÂ do pomiaru, rejestrowania AUTOMATYKA

TECHNIKA i oceny wszystkich ĹşrĂłdeĹ&#x201A; energii w celu zapewnienia ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ej optymalizacji procesĂłw. PoniewaĹź APROLEnMon jest niezaleĹźnym rozwiÄ&#x2026;zaniem, moĹźe byÄ&#x2021; z powodzeniem zintegrowany z istniejÄ&#x2026;cymi rozwiÄ&#x2026;zaniami automatyzacji. SposĂłb instalacji monitorowania energii zaleĹźy od wyboru uĹźytkownika â&#x20AC;&#x201C; moĹźe byÄ&#x2021; to system niezaleĹźny od istniejÄ&#x2026;cego systemu kontroli budynku, SCADA lub system sterowania procesami.

PEĹ NA AKWIZYCJA ZUĹťYCIA ENERGII APROL EnMon umoĹźliwia monitoring zuĹźycia róşnych form energii â&#x20AC;&#x201C; nie tylko elektrycznej, ale takĹźe innych, jak gaz, olej, para wodna, ciepĹ&#x201A;o, powietrze, woda, a takĹźe odnawialnych ĹşrĂłdeĹ&#x201A; energii. Rodzaje tej energii moĹźna dowolnie zdefiniowaÄ&#x2021;, wiÄ&#x2122;c uĹźytkownik moĹźe wyszczegĂłlniÄ&#x2021; nazwy, ktĂłre odpowiadajÄ&#x2026; danym wymagniom (np. gaz do ogrzewania A7, gaz do ogrzewania B3).

PodejĹ&#x203A;cie rodzajowe jest wykorzystywane w raportowaniu, dziÄ&#x2122;ki czemu modyfikacje i dostosowywania nie sÄ&#x2026; konieczne.

PEĹ NA KONTROLA W ZASIÄ&#x2DC;GU RÄ&#x2DC;KI

AUTOMATYKA INFRASTRUKTURY Dla uĹźytkownikĂłw pobierajÄ&#x2026;cych energiÄ&#x2122; takie niezaleĹźne rozwiÄ&#x2026;zanie jest najlepszym sposobem, poniewaĹź nie wymaga ingerencji w istniejÄ&#x2026;ce systemy. ZbÄ&#x2122;dne sÄ&#x2026; narzÄ&#x2122;dzia do objaĹ&#x203A;niania zadaĹ&#x201E; w zadanym systemie czy dostosowania i modyfikacje istniejÄ&#x2026;cego systemu.

www.br-automation.com/factoryautomation

AUTOMATYKA ZAKĹ ADOWA W obszarze automatyki zakĹ&#x201A;adowej potrzebne sÄ&#x2026; dane wykorzystania energii z poszczegĂłlnych maszyn. Dane te sÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;pne z poziomu róşnych interfejsĂłw. PozostaĹ&#x201A;e dane dotyczÄ&#x2026;ce energii sÄ&#x2026; mierzone przy uĹźyciu dodatkowych transmiterĂłw i zbierane przy uĹźyciu kanaĹ&#x201A;Ăłw I/O w oddzielnym systemie do monitorowania energii.

AUTOMATYZACJA PRODUKCJI W typowych, Ĺ&#x203A;redniej wielkoĹ&#x203A;ci, systemach automatyzacji zakĹ&#x201A;adĂłw produkcyjnych dodanie sterownika do istniejÄ&#x2026;cego systemu monitorowania energii zapewnia odrÄ&#x2122;bnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; systemu. BezpoĹ&#x203A;rednie przetwarzanie danych energetycznych w istniejÄ&#x2026;cym systemie APROL jest najbardziej efektywnym sposobem zminimalizowania kosztĂłw.

APROL Factory Automation Inteligentne rozwiÄ&#x2026;zania dla Twojej fabryki

ZnaczÄ&#x2026;ce systemy sterowania procesami obejmujÄ&#x2026; kilka miejsc, gdzie dokonywany jest pomiar energii. Dane te sÄ&#x2026; nastÄ&#x2122;pnie kojarzone przez specjalne urzÄ&#x2026;dzenia i przetwarzane w odrÄ&#x2122;bnym systemie monitorowania energii.

!" !#$ % &' #()" (*

R E K L A M A

4 $_ * 0+ 2 0

STEROWANIE PROCESEM

<

APROL EnMon Kompletny monitoring energii

<

APROL ConMon Monitoring warunkĂłw pracy to zredukowany czas przestoju i koszty utrzymania ruchu

<

APROL PDA Monitorowanie linii, inteligentne zarzÄ&#x2026;dzanie produkcjÄ&#x2026;, szybkie przetwarzanie i analizowanie danych

* 4 , 2 20Z + 99# =; <67 2 Z 4 =8 :< =; 5;; H. 4) >! * 4.

4/2016

43

TECHNIKA

MONITORING ZUĹťYCIA ENERGII !0 2 [ 2 ) ) /E. + 0 @[ - 0.2 E 0 .20 /*G 0 + ) ) - 0.2 0.?# .2 G0 ) ! . E- 0 + 0 2 2E 2 [4 ^ / 2 .2 2 * *- -* - 0.2 0.?4 % + ! +

G

ospodarka Polski charakteryzuje siÄ&#x2122; nadal nadmiernym zuĹźyciem energii, surowcĂłw i materiaĹ&#x201A;Ăłw w tworzeniu dochodu narodowego. Dlatego niezwykle istotnym problemem jest racjonalne uĹźytkowanie energii we wszystkich gaĹ&#x201A;Ä&#x2122;ziach gospodarki.

LEGISLACJA WYMUSZA DZIAĹ ANIE Kwestia poprawy efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej jest traktowana priorytetowo w polityce energetycznej Polski. Dodatkowo projekt nowej ustawy o efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej, ktĂłra podlega

,0 -* - + 0.2 / 2 + 2 ) 2 0 0 ` ) 20+ 0

,0 -* - 0.2 0.? 2 + 2 ) 2 0 0 ` + - 0

44

P R O M O C J A

obecnie pracom legislacyjnym, nakĹ&#x201A;ada na duĹźe przedsiÄ&#x2122;biorstwa obowiÄ&#x2026;zek przeprowadzania co cztery lata audytu energetycznego. Z obowiÄ&#x2026;zku bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone firmy, ktĂłre posiadajÄ&#x2026; System ZarzÄ&#x2026;dzania EnergiÄ&#x2026; lub System ZarzÄ&#x2026;dzania Ĺ&#x161;rodowiskowego. W powyĹźszych przypadkach poprawnie zaprojektowany i wykonany system monitoringu jest nieodzowny. WyĹźej wymieniona ustawa normuje rĂłwnieĹź kwestiÄ&#x2122; Ĺ&#x203A;wiadectw efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej i zwiÄ&#x2026;zanych z tym audytĂłw, ktĂłrych wykonanie przy dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;cym systemie monitoringu mediĂłw jest znacznie szybsze i taĹ&#x201E;sze.

KORZYĹ&#x161;CI Z USĹ UGI MONITORINGU UsĹ&#x201A;ugi monitoringu mediĂłw energetycznych pozwalajÄ&#x2026; odbiorcy na: â&#x20AC;˘ monitorowanie poborĂłw energii (elektrycznej, ciepĹ&#x201A;a, gazu, wody, sprÄ&#x2122;Ĺźonego powietrza) przez poszczegĂłlne maszyny, ciÄ&#x2026;gi technologiczne, wydziaĹ&#x201A;y, zakĹ&#x201A;ad), â&#x20AC;˘ kontrolowanie wartoĹ&#x203A;ci granicznych z powiadomieniem ustalonÄ&#x2026; drogÄ&#x2026; komunikacji (SMS, e-mail) osĂłb odpowiedzialnych o ich przekroczeniu, â&#x20AC;˘ tworzenie raportĂłw zarĂłwno dla zarzÄ&#x2026;du (kokpitĂłw menedĹźerskich), jak i dla personelu technicznego (wykresy, tabele, histogramy), â&#x20AC;˘ wybĂłr najbardziej korzystnej taryfy â&#x20AC;&#x201C; na podstawie analizy kosztĂłw zuĹźycia energii w zakĹ&#x201A;adzie przemysĹ&#x201A;owym lub caĹ&#x201A;ej Grupie KapitaĹ&#x201A;owej, â&#x20AC;˘ wybĂłr najbardziej korzystnej mocy umownej, Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznie z analizÄ&#x2026; opĹ&#x201A;acalnoĹ&#x203A;ci przekroczeĹ&#x201E;, â&#x20AC;˘ kontrolowanie mocy umownej (energii elektrycznej, gazu) w celu unikniÄ&#x2122;cia zbÄ&#x2122;dnych przekroczeĹ&#x201E;, â&#x20AC;˘ przeprowadzenie analizy rozdziaĹ&#x201A;u kosztĂłw pobranej energii na wydziaĹ&#x201A;y i ciÄ&#x2026;gi technologiczne, AUTOMATYKA

TECHNIKA â&#x20AC;˘ zreorganizowanie procesĂłw technologicznych poprzez przesuniÄ&#x2122;cie obciÄ&#x2026;Ĺźenia na strefy taĹ&#x201E;szej energii z unikniÄ&#x2122;ciem zbÄ&#x2122;dnych poborĂłw.

Kompleksowe podejĹ&#x203A;cie do poprawy efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej w zakĹ&#x201A;adzie powinno obejmowaÄ&#x2021;: â&#x20AC;˘ analizÄ&#x2122; stanu opomiarowania oraz faktycznego zuĹźycia mediĂłw energetycznych, â&#x20AC;˘ przeprowadzenie audytu energetycznego lub efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej (jeĹźeli jest konieczne), â&#x20AC;˘ opracowanie i wykonanie systemu monitoringu mediĂłw energetycznych, â&#x20AC;˘ projekt i wykonanie przedsiÄ&#x2122;wziÄ&#x2122;Ä&#x2021; sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026;cych poprawie efektywnoĹ&#x203A;ci energetycznej.

4 ,+ '

WYBĂ&#x201C;R USĹ UGODAWCY Realizacja kaĹźdego z powyĹźszych punktĂłw wymaga specjalistycznej wiedzy i doĹ&#x203A;wiadczenia. Na rynku powstaje coraz wiÄ&#x2122;cej firm Ĺ&#x203A;wiadczÄ&#x2026;cych usĹ&#x201A;ugi z zakresu przeprowadzenia audytĂłw.

Firmy informatyczne w oferowanych pakietach oprogramowania do zarzÄ&#x2026;dzania zakĹ&#x201A;adem przemysĹ&#x201A;owym coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej posiadajÄ&#x2026; licencje na monitoring energii. Obecne sÄ&#x2026; rĂłwnieĹź firmy, ktĂłre na podstawie dostarczonych danych dokonujÄ&#x2026; dokĹ&#x201A;adnej analizy opĹ&#x201A;acalnoĹ&#x203A;ci inwestycji poprawiajÄ&#x2026;cych efektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; energetycznÄ&#x2026;.

OFERTA SKAMER-ACM Firma Skamer-ACM, dziÄ&#x2122;ki swojemu blisko 30-letniemu doĹ&#x203A;wiadczeniu, realizuje powyĹźsze zadania kompleksowo. Systemy monitoringu wykonane sÄ&#x2026; przez doĹ&#x203A;wiadczonych programistĂłw systemĂłw automatyki, dziÄ&#x2122;ki czemu system jest praktycznym oprogramowaniem â&#x20AC;&#x17E;szytym na miarÄ&#x2122;â&#x20AC;?. PoniewaĹź zadania wykonywane sÄ&#x2026; przez inĹźynierĂłw automatykĂłw róşnych specjalnoĹ&#x203A;ci (projektanci, programiĹ&#x203A;ci, inĹźynierowie procesu), w ramach jednej firmy moĹźna mieÄ&#x2021; pewnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, Ĺźe zadanie zostanie wykonane poprawnie i znika problem granicy odpowiedzialnoĹ&#x203A;ci. Dodatkowo

naleĹźy pamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021; o moĹźliwoĹ&#x203A;ci dofinansowania pewnych dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E; z funduszy UE, NFOĹ&#x161;iGW lub WFOĹ&#x161;iGW).

Poprawnie wykonany system monitoringu ma za zadanie: â&#x20AC;˘ mierzyÄ&#x2021; przepĹ&#x201A;yw, moc, ciepĹ&#x201A;o, temperaturÄ&#x2122;, ciĹ&#x203A;nienie itp., â&#x20AC;˘ zbieraÄ&#x2021; i przechowywaÄ&#x2021; informacje w bazie danych SQL, â&#x20AC;˘ prognozowaÄ&#x2021; zuĹźycie energii elektrycznej, ciepĹ&#x201A;a i gazu, â&#x20AC;˘ wykrywaÄ&#x2021; przekroczenia zamĂłwionych iloĹ&#x203A;ci energii, â&#x20AC;˘ tworzyÄ&#x2021; raporty, â&#x20AC;˘ wizualizowaÄ&#x2021; pomiary na wykresach. % + ! + 0 + 4 + -*

($ ' ,

* 4 - 0 + - B=# 99 8;; 4 8< =9 B9 <;;# 8< =9 B9 <;8 > + 4) 4 + 4) R E K L A M A

TECHNIKA

OD CIĹ&#x161;NIENIA DO POZIOMU W ZBIORNIKU

â&#x20AC;&#x201C; UNIWERSALNE PRZETWORNIKI Operatorzy instalacji potrzebu/E ) 20 2E ) 0.?# + E 2 .? + .2 4 3 + # ) ./ 2 0@ E - 0)* 0 - .?# ) . L * 0.? ) 2 + ) . 0.? *GE.0.? ) * . @ 4 ' % B(# ) .2 / / - / * +./ # ) H G 20[ ) 2 !/L @[ 2 @. 2! + 4 Janusz Prus

46

P

rzetworniki procesowe generalnie sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026; do pomiaru ciĹ&#x203A;nienia w rurach i kanaĹ&#x201A;ach, przez ktĂłre przepĹ&#x201A;ywajÄ&#x2026; ciecze i gazy. Wykorzystanie ciĹ&#x203A;nienia hydrostatycznego do pomiaru w zbiornikach otwiera rĂłwnieĹź inne moĹźliwoĹ&#x203A;ci zastosowaĹ&#x201E;, np. pomiaru poziomu zawartoĹ&#x203A;ci z wykorzystaniem â&#x20AC;&#x17E;sĹ&#x201A;upa cieczyâ&#x20AC;? jako odczytu wysokoĹ&#x203A;ci. Warunkiem dokonania takiego pomiaru jest znajomoĹ&#x203A;Ä&#x2021; gÄ&#x2122;stoĹ&#x203A;ci mierzonej substancji.

Do domyĹ&#x203A;lnego ustawienia urzÄ&#x2026;dzenia UPT przyjÄ&#x2122;to gÄ&#x2122;stoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wody, czyli 1 kg/dm3. ZmianÄ&#x2122; tego parametru do odczytu pomiaru innych mediĂłw (np. oleju mineralnego z gÄ&#x2122;stoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; 0,8 kg/dm3) moĹźna Ĺ&#x201A;atwo ustawiÄ&#x2021; za pomocÄ&#x2026; menu ekranowego lub od-

P R O M O C J A

powiedniego oprogramowania. Odczyt pomiaru poziomu moĹźe byÄ&#x2021; ustawiony w róşnych jednostkach, np. w metrach, centymetrach, milimetrach, stopach lub calach.

OBJÄ&#x2DC;TOĹ&#x161;Ä&#x2020; POPRZEZ KSZTAĹ T Przetwornik UPT ma moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wyĹ&#x203A;wietlenia pomiaru zawartoĹ&#x203A;ci zbiornika w jednostkach objÄ&#x2122;toĹ&#x203A;ci, jak np. litry lub metry szeĹ&#x203A;cienne. Aby przetwornik mĂłgĹ&#x201A; okreĹ&#x203A;liÄ&#x2021; tÄ&#x2122; wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na podstawie wysokoĹ&#x203A;ci napeĹ&#x201A;nienia, naleĹźy zdefiniowaÄ&#x2021; wewnÄ&#x2122;trzny ksztaĹ&#x201A;t naczynia.

NajczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej spotykane sÄ&#x2026; zbiorniki o ksztaĹ&#x201A;cie poziomego lub pionowego cylindra oraz zbiorniki sferyczne. Wzory obliczeĹ&#x201E; dla tych rodzajĂłw zbiornikĂłw

AUTOMATYKA

TECHNIKA zostaĹ&#x201A;y zaprogramowane w przetworniku. Do okreĹ&#x203A;lenia objÄ&#x2122;toĹ&#x203A;ci naleĹźy jeszcze tylko podaÄ&#x2021; maksymalny poziom napeĹ&#x201A;nienia zbiornika. Dane te wprowadzane sÄ&#x2026; na wyĹ&#x203A;wietlaczu przyrzÄ&#x2026;du pomiarowego, ktĂłry po przeliczeniu pokazuje objÄ&#x2122;toĹ&#x203A;Ä&#x2021;.

Ponadto w przetworniku UPT moĹźna zaprogramowaÄ&#x2021; inne ksztaĹ&#x201A;ty zbiornikĂłw, wykorzystujÄ&#x2026;c interfejs HARTv.7 pozwalajÄ&#x2026;cy na jego Ĺ&#x201A;atwe podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czanie. Za poĹ&#x203A;rednictwem tego kanaĹ&#x201A;u komunikacji z przetwornika moĹźna rĂłwnieĹź przekazywaÄ&#x2021; dane w postaci punktĂłw odniesienia.

SÄ&#x2026; to pary mierzonych wartoĹ&#x203A;ci â&#x20AC;&#x201C; wysokoĹ&#x203A;ci i objÄ&#x2122;toĹ&#x203A;ci, wyraĹźone procentowo â&#x20AC;&#x201C; ktĂłre operator obliczyĹ&#x201A; lub okreĹ&#x203A;liĹ&#x201A; poprzez prĂłbne napeĹ&#x201A;nienie zbiornika. Przetwornik UPT potrafi zapamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021; 30 takich par wartoĹ&#x203A;ci, co pozwala na wystarczajÄ&#x2026;cy opis ksztaĹ&#x201A;tu zbiornika. Metoda ta sprawdza siÄ&#x2122; rĂłwnieĹź w przypadku zbiornikĂłw skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; z kilku czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci o róşnych ksztaĹ&#x201A;tach.

4 4.

WSKAZANIE W JEDNOSTKACH WAGOWYCH Podczas cyklu napeĹ&#x201A;niania pustego zbiornika wysokoĹ&#x203A;Ä&#x2021; napeĹ&#x201A;niania nie rozkĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; rĂłwnomiernie na caĹ&#x201A;ej powierzchni i stosunkowo maĹ&#x201A;a iloĹ&#x203A;Ä&#x2021; substancji moĹźe spowodowaÄ&#x2021; szybkie narastanie wysokoĹ&#x203A;ci napeĹ&#x201A;nienia. JeĹźeli przyrzÄ&#x2026;d UPT zostanie odpowiednio zaprogramowany, moĹźe ostrzegaÄ&#x2021; o ryzyku przepeĹ&#x201A;nienia zbiornika.

Nie wyczerpuje to jednak jego funkcjonalnoĹ&#x203A;ci. UĹźytkownik jest w stanie okreĹ&#x203A;liÄ&#x2021; pomiar zawartoĹ&#x203A;ci zbiornika jeszcze jednÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x17E;wolnÄ&#x2026; jednostkÄ&#x2026;â&#x20AC;?.

MoĹźliwe jest np. okreĹ&#x203A;lenie wypeĹ&#x201A;nienia zbiornika nie w jednostkach objÄ&#x2122;toĹ&#x203A;ci, ale wagi, jak np. tony lub kiloniutony. Dla tej dodatkowej jednostki dostÄ&#x2122;pne jest dziesiÄ&#x2122;Ä&#x2021; cyfr â&#x20AC;&#x201C; za poĹ&#x203A;rednictwem oprogramowania lub bezpoĹ&#x203A;rednio na wyĹ&#x203A;wietlaczu. WartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; jest obliczana na podstawie ciÄ&#x2122;Ĺźaru wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwego medium. Ta dodatkowa funkcja czyni UPT prawdziwie uniwersalnym â&#x20AC;&#x17E;przetwornikiem objÄ&#x2122;toĹ&#x203A;ciâ&#x20AC;?.

4/2016

WYSOKA DOKĹ ADNOĹ&#x161;Ä&#x2020; I WYTRZYMAĹ OĹ&#x161;Ä&#x2020; PodstawowÄ&#x2026; zaletÄ&#x2026; przyrzÄ&#x2026;du UPT-2x jest jego dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; â&#x20AC;&#x201C; do 0,1 %. Czujnik jest oferowany w zakresach pomiarĂłw ciĹ&#x203A;nienia od 0â&#x20AC;&#x201C;400 mbarĂłw do 0â&#x20AC;&#x201C;1000 barĂłw. WartoĹ&#x203A;ci poĹ&#x203A;rednie moĹźna ustawiÄ&#x2021; za pomocÄ&#x2026; skalowania.

PotencjaĹ&#x201A; przetwornikĂłw ciĹ&#x203A;nienia UPT wynika przede wszystkim z wymagania zapewnienia dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci okreĹ&#x203A;lonych pomiarĂłw, nawet dĹ&#x201A;ugookresowo i w ekstremalnych warunkach procesowych. Z tego wzglÄ&#x2122;du przetwornik ma wytrzymaĹ&#x201A;Ä&#x2026; obudowÄ&#x2122; z tworzyw sztucznych. Obudowa jest wykonana z materiaĹ&#x201A;u przewodzÄ&#x2026;cego, dziÄ&#x2122;ki czemu speĹ&#x201A;nia wymagania dyrektywy ATEX. ĹťywotnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; przyrzÄ&#x2026;du moĹźna dodatkowo zwiÄ&#x2122;kszyÄ&#x2021; stosujÄ&#x2026;c oddzielacz membranowy.

UĹťYTECZNY I WSZECHSTRONNY Konstrukcja przyrzÄ&#x2026;du UPT podkreĹ&#x203A;la jego uniwersalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;. MontaĹź elektryczny przyrzÄ&#x2026;du moĹźna przeprowadziÄ&#x2021; szybko bez uĹźycia specjalnych narzÄ&#x2122;dzi. PrzyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza procesowe dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; w formie przyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza ciĹ&#x203A;nieniowego

lub membrany czoĹ&#x201A;owej. WyĹ&#x203A;wietlacz moĹźna umieĹ&#x203A;ciÄ&#x2021; w czterech orientacjach, co 90° i obracaÄ&#x2021; wokĂłĹ&#x201A; przyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza procesowego w zakresie 330°. W ten sposĂłb moĹźna go montowaÄ&#x2021; w dowolnej pozycji. WyĹ&#x203A;wietlacz ma szerokoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 58 mm i jest dobrze widoczny nawet z odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci 5 m (lub wiÄ&#x2122;kszej).

Wszystkie parametry techniczne serii UPT majÄ&#x2026; na celu uzyskanie wszechstronnoĹ&#x203A;ci. W przypadku szczegĂłlnie wysokich wymagaĹ&#x201E; dotyczÄ&#x2026;cych obudowy przetwornika dostÄ&#x2122;pna jest obudowa ze stali nierdzewnej. W ten sposĂłb klienci, np. z branĹźy spoĹźywczej czy farmaceutycznej, otrzymujÄ&#x2026; produkt z odpowiednim materiaĹ&#x201A;em obudowy. DziÄ&#x2122;ki serii UPT uĹźytkownicy majÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;p do produktĂłw Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czÄ&#x2026;cych w sobie wiele funkcji.

Pozwala to na zredukowanie liczby przyrzÄ&#x2026;dĂłw w instalacji i zwiÄ&#x2122;kszenie bezpieczeĹ&#x201E;stwa procesowego. Przetwornik UPT moĹźe byÄ&#x2021; uĹźywany w atmosferze wybuchowej, poniewaĹź uzyskaĹ&#x201A; aprobaty ATEX, IECEx i EAC dla przyrzÄ&#x2026;dĂłw samoistnie bezpiecznych.

Janusz Prus + + 2 * ,) 2 G0 * *

WIKA POLSKA * 4 fL- + B7h95# :6 :;; 3 . + 4 5< B9; 88 ;;# ( 5< B9; 88 ;8 > + ) + 4) 4 + ) + 4)

47

TECHNIKA

ANALIZATORY Najprostsze liczniki dostarcza/E 2 2 0.2 / 0 + ./ @. 2*G0 / - 4 2 L+ .2 0 2 *20 +*/ L 2 + - E ./ 2*G0 / - / / / + @. # . 2 .2 * ) 0 2 ) . ) / @. 0.? .02/ . * ! G + 2 4

K

oszty energii elektrycznej to duĹźa czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; domowych wydatkĂłw, gĹ&#x201A;Ăłwnie z powodu jej rosnÄ&#x2026;cych cen. W przypadku obiektĂłw przemysĹ&#x201A;owych sytuacja wyglÄ&#x2026;da podobnie, a koszty te czÄ&#x2122;sto da siÄ&#x2122; znaczÄ&#x2026;co obniĹźyÄ&#x2021;, jeĹ&#x203A;li tylko dokĹ&#x201A;adnie przyjrzymy siÄ&#x2122;, gdzie tkwi powĂłd wysokiego zuĹźycia energii i wdroĹźymy odpowiednie rozwiÄ&#x2026;zania.

KOSZTY I JAKOĹ&#x161;Ä&#x2020; ENERGII W obecnych czasach monitorujemy i rejestrujemy ogromnÄ&#x2026; iloĹ&#x203A;Ä&#x2021; informacji w myĹ&#x203A;l idei Internetu Rzeczy. Jest to nastÄ&#x2122;pstwo rozwoju sieci komunikacyjnych i obniĹźenia kosztĂłw produkcji urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; opartych na procesorach i pĂłĹ&#x201A;przewodnikach. W przemyĹ&#x203A;le dane na temat produkcji juĹź od dawna sÄ&#x2026; rejestrowane i analizowane w celu kalkulacji i optymalizacji kosztĂłw. Energia elektryczna to produkt, ktĂłry jest czÄ&#x2122;sto traktowany po macoszemu, poniewaĹź bez odpowiedniego sprzÄ&#x2122;tu trudno jest sprawdziÄ&#x2021; jego jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej wiÄ&#x2122;c rozpatruje siÄ&#x2122; tylko iloĹ&#x203A;Ä&#x2021; i cenÄ&#x2122; za kWh. Nowoczesny sprzÄ&#x2122;t pomiarowy, ukĹ&#x201A;ady oparte na mikroprocesorach, oĹ&#x203A;wietlenie â&#x20AC;&#x201C; te wszystkie odbiorniki sÄ&#x2026; podatne na sĹ&#x201A;abÄ&#x2026; jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; energii. Ĺ&#x161;wiatĹ&#x201A;o migocze (flicker), urzÄ&#x2026;dzenia elektroniczne restartujÄ&#x2026; siÄ&#x2122;, a sprzÄ&#x2122;t pomiarowy pokazuje bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dne wskazania. Analizatory energii elek48

trycznej pozwalajÄ&#x2026; na dostrzeĹźenie wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci bolÄ&#x2026;czek, na ktĂłre cierpiÄ&#x2026; przemysĹ&#x201A;owe, a takĹźe konsumenckie sieci elektryczne.

WÂ przemyĹ&#x203A;le czÄ&#x2122;sto znajdziemy bardzo energochĹ&#x201A;onne urzÄ&#x2026;dzenia, takie jak piece, silniki duĹźej mocy, oprzyrzÄ&#x2026;dowanie linii produkcyjnych itp.

W wielu przypadkach ich pracÄ&#x2122; da siÄ&#x2122; zoptymalizowaÄ&#x2021; i usprawniÄ&#x2021;, co moĹźe znaczÄ&#x2026;co wpĹ&#x201A;ynÄ&#x2026;Ä&#x2021; na zuĹźycie energii na obiekcie, a w konsekwencji obniĹźenie rachunkĂłw za prÄ&#x2026;d. Informacje na temat zuĹźytej energii i jej jakoĹ&#x203A;ci pozwalajÄ&#x2026; wiÄ&#x2122;c skutecznie obniĹźaÄ&#x2021; koszty produkcji. W wiÄ&#x2122;kszych obiektach przemysĹ&#x201A;owych, gdzie istnieje zapotrzebowanie na pomiar zuĹźycia energii wielu maszyn, wystÄ&#x2122;puje teĹź zapotrzebowanie na system zbierajÄ&#x2026;cy dane z wielu urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; pomiarowych.

Firma Janitza dostarcza rozwiÄ&#x2026;zania w kaĹźdym z powyĹźszych przypadkĂłw, tworzÄ&#x2026;c peĹ&#x201A;ny ekosystem do pomiaru, monitorowania, rejestrowania, energii i jej jakoĹ&#x203A;ci, a takĹźe alarmowania w przypadku wystÄ&#x2026;pienia zdefiniowanych przez uĹźytkownika zdarzeĹ&#x201E;, np. spadku napiÄ&#x2122;cia czy gwaĹ&#x201A;townego wzrostu poboru energii.

SYSTEM ZARZÄ&#x201E;DZANIA ENERGIÄ&#x201E; Firma Janitza to producent nowoczesnych analizatorĂłw energii elektrycznej, ktĂłre pozwalajÄ&#x2026; na pomiar wielu parametrĂłw energii, takich jak: moc czynna/bierna, cos , asymetria prÄ&#x2026;dĂłw/napiÄ&#x2122;Ä&#x2021;, wyĹźsze harmoniczne, stany przejĹ&#x203A;ciowe, prÄ&#x2026;d upĹ&#x201A;ywu, migotanie napiÄ&#x2122;cia i wiele innych.

DziÄ&#x2122;ki szerokiej ofercie analizatorĂłw kaĹźdy znajdzie urzÄ&#x2026;dzenie dla siebie.

Od najprostszych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;, bez pamiÄ&#x2122;ci i zegara RTC, po rozbudowane analizatory z kolorowym wyĹ&#x203A;wietlaczem, Ethernetem, wysokÄ&#x2026; dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; klasy â&#x20AC;&#x17E;Aâ&#x20AC;?. Wszystkie analizatory P R O M O C J A

Janitza uĹźywajÄ&#x2026; otwartych protokoĹ&#x201A;Ăłw komunikacyjnych, takich jak Modbus TCP/RTU, co znacznie uĹ&#x201A;atwia ich integracjÄ&#x2122; z innymi urzÄ&#x2026;dzeniami i oprogramowaniem. To, co wyróşnia ofertÄ&#x2122; Janitza wĹ&#x203A;rĂłd ofert innych producentĂłw, to bardzo rozwiniÄ&#x2122;te oprogramowanie GridVis, ktĂłre generuje róşnorodne wykresy, konfiguruje analizatory, peĹ&#x201A;ni funkcje bazy danych i generuje raporty zuĹźycia energii, porĂłwnujÄ&#x2026;c wyniki z wymaganiami norm EN 50160:2011 czy EN 61000-2-4:2002.

DziÄ&#x2122;ki oprogramowaniu GridVis uzyskuje siÄ&#x2122; kompleksowy system zarzÄ&#x2026;dzania energiÄ&#x2026;, ktĂłry znacznie upraszcza analizÄ&#x2122; danych, ich dalszÄ&#x2026; obrĂłbkÄ&#x2122; i okreĹ&#x203A;lenie sĹ&#x201A;abych punktĂłw sieci. Ponadto do GridVis (od wersji Enterprise) moĹźna podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; urzÄ&#x2026;dzenia firm trzecich opartych na protokole Modbus.

Janitza to lider w pomiarze i analizie energii elektrycznej. Od ponad 50 lat dostarcza innowacyjne rozwiÄ&#x2026;zania pomiarowe i ukĹ&#x201A;ady korygujÄ&#x2026;ce jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; energii. % - +

ELMARK AUTOMATYKA Sp. z o.o. * 4 A . .2 6= ;5 ;65 3 2 3 4 BB 669 67 96# ( BB 669 67 9= +> +4. 4) 4 +4. 4)

AUTOMATYKA

4 + * 0+

ENERGII ELEKTRYCZNEJ

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY

STEROWNIKI PROGRAMOWALNE I REGULATORY PRZEGLÄ&#x201E;D RYNKU Sterowniki PLC to podstawowe elementy systemĂłw sterowania * 0. ) 2 0 /4 , E * # + # G ! 2*/E + ) cesorach i mikrokontrolerach ) # G **/E 2 2 2 / .0 - ) 2 2 0.?4 /

0

50

W

 nowoczesnych fabrykach wzrasta znaczenie komunikacji pomiÄ&#x2122;dzy poszczegĂłlnymi komponentami systemĂłw sterowania, toteĹź sterowniki programowalne zmieniajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; takĹźe od strony wsparcia dla róşnych technologii wymiany danych na terenie zakĹ&#x201A;adĂłw przemysĹ&#x201A;owych. ByÄ&#x2021; moĹźe wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie dlatego wciÄ&#x2026;Ĺź sÄ&#x2026; powszechnie wykorzystywane i nic nie zapowiada, by miaĹ&#x201A;y zniknÄ&#x2026;Ä&#x2021; z rynku na rzecz bardziej zaawansowanych i zĹ&#x201A;oĹźonych urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; sterujÄ&#x2026;cych.

SZEROKI WYBĂ&#x201C;R Sterowniki programowalne to najlepszy przykĹ&#x201A;ad tradycyjnej automatyki.

SÄ&#x2026; powszechnie uĹźywane w róşnego rodzaju aplikacjach â&#x20AC;&#x201C; zarĂłwno w maszynach nabywanych w caĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci, jak i jako niezaleĹźnie dobierane elementy, kontrolujÄ&#x2026;ce pracÄ&#x2122; taĹ&#x203A;m produkcyjnych. Róşne wymagania poszczegĂłlnych zastosowaĹ&#x201E; sprawiajÄ&#x2026;, Ĺźe wybĂłr sterownikĂłw jest bardzo duĹźy. PoszczegĂłlni producenci tworzÄ&#x2026; rozwiÄ&#x2026;zania nie tylko uniwersalne, ale takĹźe przygotowane z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o uĹźyciu w konkretnych rodzajach aplikacji. Ogromna gama dostÄ&#x2122;pnych modeli, róşniÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; zarĂłwno liczbÄ&#x2026; wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; i wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021;, wielkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;, jak i moĹźliwymi do realizacji algorytmami sprawia, Ĺźe trudno jest dokonaÄ&#x2021; prostego podziaĹ&#x201A;u na typy sterownikĂłw, a nawet wskazaÄ&#x2021; granice, za ktĂłrymi znajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; przekaĹşniki programowalne lub kontrolery PAC. Problem z tym majÄ&#x2026; nawet sami producenci â&#x20AC;&#x201C; zdarza siÄ&#x2122;, Ĺźe dany model jest raz nazywany prostym PLC, a raz zaliczany do kategoAUTOMATYKA

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY rii bardzo zaawansowanego przekaĹşnika programowalnego. Z drugiej strony, zdarzajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; przypadki, gdy producent bazujÄ&#x2026;cy na technologii typowej dla komputerĂłw przemysĹ&#x201A;owych tworzy rozwiÄ&#x2026;zania, ktĂłre rĂłwnieĹź nazywa PLC, najwyraĹşniej po to by przyciÄ&#x2026;gnÄ&#x2026;Ä&#x2021; klientĂłw, ktĂłrzy przyzwyczajeni sÄ&#x2026; do sterownikĂłw programowalnych, a poszukujÄ&#x2026; elementĂłw o wiÄ&#x2122;kszej wydajnoĹ&#x203A;ci.

KTO KUPUJE PLC? Pierwsze PLC pojawiĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; w latach 60. ubiegĹ&#x201A;ego wieku â&#x20AC;&#x201C; zostaĹ&#x201A;y opracowane w firmie Modicon, ktĂłra obecnie naleĹźy do koncernu Schneider Electric. Nieco później powstaĹ&#x201A;y pierwsze kompaktowe PLC, produkowane przez koncern Mitsubishi Electric. PoczÄ&#x2026;tkowo sterowniki programowalne byĹ&#x201A;y wykorzystywane w USA, gĹ&#x201A;Ăłwnie w zakĹ&#x201A;adach produkujÄ&#x2026;cych samochody, ale szybko spopularyzowaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; w pozostaĹ&#x201A;ych rejonach Ĺ&#x203A;wiata.

Aktualnie do najwiÄ&#x2122;kszych odbiorcĂłw naleĹźÄ&#x2026; firmy zajmujÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; produkcjÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x201C; w duĹźej mierze w silnej u nas branĹźy spoĹźywczej. CzÄ&#x2122;sto PLC kupowane sÄ&#x2026; teĹź do zastosowaĹ&#x201E; w przemyĹ&#x203A;le chemicznym, a nierzadko i w motoryzacji. Znaczenie majÄ&#x2026; takĹźe w energetyce oraz w budownictwie, gdzie ich rola wzrasta. Firmy wynajmujÄ&#x2026;ce powierzchnie biurowe i hale coraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej oczekujÄ&#x2026; zaawansowanych moĹźliwoĹ&#x203A;ci regulowania pracy systemĂłw

cych. Typowe instalacje z uĹźyciem PLC koncentrujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; na wykorzystaniu gĹ&#x201A;Ăłwnie wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; i wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021; cyfrowych oraz sÄ&#x2026; ograniczone do kilkudziesiÄ&#x2122;ciu punktĂłw wejĹ&#x203A;Ä&#x2021;/wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021;. Ĺ&#x161;wiadomi tego producenci sterownikĂłw intensywnie rozwijajÄ&#x2026; swojÄ&#x2026; ofertÄ&#x2122; niewielkich urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;, tworzÄ&#x2026;c w ten sposĂłb bardzo bogate portfolio produktĂłw i silnie konkurujÄ&#x2026;c ze sobÄ&#x2026; takĹźe cenami.

RODZAJE STEROWNIKĂ&#x201C;W PrĂłbujÄ&#x2026;c dokonaÄ&#x2021; podziaĹ&#x201A;u sterownikĂłw na kategorie, naleĹźaĹ&#x201A;oby wyznaczyÄ&#x2021; granice poprzez wskazanie liczby obsĹ&#x201A;ugiwanych wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; i wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021;. To najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej stosowany sposĂłb kategoryzacji, ktĂłry pozwala stworzyÄ&#x2021; grupy mi-

4 , # ,# .+ *

â&#x20AC;&#x201A;AKTUALNIE DO NAJWIÄ&#x2DC;KSZYCH ODBIORCĂ&#x201C;W NALEĹťÄ&#x201E; FIRMY ZAJMUJÄ&#x201E;CE SIÄ&#x2DC; PRODUKCJÄ&#x201E; â&#x20AC;&#x201C; W DUĹťEJ MIERZE W SILNEJ U NAS BRANĹťY SPOĹťYWCZEJ. budynkowych, takich jak wentylacja, ogrzewanie, oĹ&#x203A;wietlenie i innych. ZĹ&#x201A;oĹźone systemy sterowania pozwalajÄ&#x2026; kontrolowaÄ&#x2021; pracÄ&#x2122; rolet, regulowaÄ&#x2021; systemy dekoracji Ĺ&#x203A;wietlnej, a przede wszystkim umoĹźliwiajÄ&#x2026; minimalizacjÄ&#x2122; zuĹźycia energii w budynku.

Fakt, Ĺźe sterowniki programowalne istniejÄ&#x2026; na rynku juĹź od bardzo wielu lat powoduje, Ĺźe klienci nabywajÄ&#x2026; je nie tylko do nowych instalacji, ale takĹźe w celu modernizacji juĹź istniejÄ&#x2026;4/2016

krosterownikĂłw, sterownikĂłw Ĺ&#x203A;rednich i duĹźych. Czasem grupy te dzielone sÄ&#x2026; jeszcze na podgrupy: na tzw. nanosterowniki, sterowniki maĹ&#x201A;e i bardzo duĹźe PLC. Wskazanie, jaka liczba wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; i wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021; decyduje o przypisaniu danego produktu do kategorii to jednak wybĂłr arbitralny. Bardziej jednoznaczny bÄ&#x2122;dzie natomiast podziaĹ&#x201A; na sterowniki kompaktowe i moduĹ&#x201A;owe. ModuĹ&#x201A;owe sÄ&#x2026; z natury wiÄ&#x2122;ksze i przeznaczone do rozlegĹ&#x201A;ych instalacji, w ktĂłrych uĹźy-

cie dodatkowych blokĂłw wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; i wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021; pozwala dostosowaÄ&#x2021; system sterowania do wymagaĹ&#x201E; duĹźych systemĂłw przemysĹ&#x201A;owych. BywajÄ&#x2026; jednak teĹź modele bardzo maĹ&#x201A;e, ktĂłre takĹźe obsĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026; moduĹ&#x201A;y, ale bardziej po to, by klient mĂłgĹ&#x201A; w wygodny sposĂłb dobraÄ&#x2021; optymalnÄ&#x2026; konfiguracjÄ&#x2122; produktu, niĹź by pozwoliÄ&#x2021; na stworzenie bardzo duĹźej instalacji.

Sterowniki róşniÄ&#x2026; siÄ&#x2122; teĹź dostÄ&#x2122;pnÄ&#x2026; pamiÄ&#x2122;ciÄ&#x2026; programu, a wiÄ&#x2122;c i dopuszczalnÄ&#x2026; zĹ&#x201A;oĹźonoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; wykonywanych algorytmĂłw. Tu naturalnie modele wiÄ&#x2122;ksze majÄ&#x2026; najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej bogatsze funkcje, ale dziÄ&#x2122;ki postÄ&#x2122;powi technologicznemu twĂłrcy mikrosterownikĂłw coraz chÄ&#x2122;tniej konkurujÄ&#x2026; z bardziej zaawansowanymi modelami wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie poprzez rozbudowywanie funkcji, zamiast fizycznego zwiÄ&#x2122;kszania rozmiarĂłw i liczby interfejsĂłw.

W ostatnim czasie wĹ&#x203A;rĂłd najmniejszych, niedrogich sterownikĂłw przybywa teĹź modeli wyposaĹźonych w nietypowe dla przemysĹ&#x201A;u interfejsy komunikacyjne, takie jak Bluetooth.

CaĹ&#x201A;kiem powszechnie jest juĹź stosowany Ethernet. Oba te sposoby komunikacji uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026; uĹźycie PLC w aplikacjach domowych, choÄ&#x2021; oczywiĹ&#x203A;cie sam Ethernet ma teĹź duĹźe znaczenie dla przemysĹ&#x201A;u. NaleĹźy jednak zwrĂłciÄ&#x2021; uwagÄ&#x2122;, czy dany sterownik wspiera klasycznÄ&#x2026; sieÄ&#x2021; ethernetowÄ&#x2026;, czy teĹź ktĂłrÄ&#x2026;Ĺ&#x203A; z jej przemysĹ&#x201A;owych odmian, a jeĹ&#x203A;li tak â&#x20AC;&#x201C; to ktĂłrÄ&#x2026;.

Tymczasem sterowniki moduĹ&#x201A;owe mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; rozszerzane, zaleĹźnie od potrzeb uĹźytkownika, o róşnorodne ukĹ&#x201A;ady wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; i wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021;, ktĂłre sÄ&#x2026; zazwyczaj 51

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY PRODUCENT

ABB

ALLEN BRADLEY

B&R

Seria Model Liczba wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; analogowych Liczba wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021; analogowych Liczba wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; cyfrowych Liczba wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021; cyfrowych Wbudowany wyĹ&#x203A;wietlacz StopieĹ&#x201E; ochrony Temperatura pracy NapiÄ&#x2122;cie zasilania Wymiary Masa Orientacyjna cena

Pluto 2TLA020070R0600 16 12 0 0 brak IP20/IP40 â&#x20AC;&#x201C;25â&#x20AC;Ś+55 °C 24 V brak danych brak danych 4000 zĹ&#x201A;

Micro810 2080 Micro810-LC10-12QWB

X20 X20CP1301 2 0

4 8 4 LCD (opcjonalnie) brak danych â&#x20AC;&#x201C;20â&#x20AC;Ś+65 °C 24 V 91 Ă&#x2014; 75 Ă&#x2014; 59 mm brak danych 400 zĹ&#x201A;

30 brak IP20 â&#x20AC;&#x201C;25â&#x20AC;Ś+60 °C 24 V 164 Ă&#x2014; 99 Ă&#x2014; 75 mm 300 g brak danych

CROUZET AUTOMATION

Millenium3 CD20 88 970 051 6 0 12 8 LCD IP20 â&#x20AC;&#x201C;20..+55 °C 24 V 60 Ă&#x2014; 90 Ă&#x2014; 125 mm brak danych 740 zĹ&#x201A;

PRODUCENT

IDEC

MITSUBISHI

OMRON

Seria Model Liczba wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; analogowych Liczba wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021; analogowych Liczba wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; cyfrowych Liczba wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021; cyfrowych Wbudowany wyĹ&#x203A;wietlacz StopieĹ&#x201E; ochrony Temperatura pracy NapiÄ&#x2122;cie zasilania Wymiary Masa Orientacyjna cena

SmartAXIS Lite FT1A-B40RSA 6 0 18 16 brak brak danych 0â&#x20AC;Ś+55 °C 24 V brak danych 420 g 700 zĹ&#x201A;

FX FX1S-14MR-ES/UL 8 6 0 6 brak IP10 0â&#x20AC;Ś+55 °C 100â&#x20AC;&#x201C;240 V 90 Ă&#x2014; 60 Ă&#x2014; 75 mm brak danych 1040 zĹ&#x201A;

CPM2C CPM2C-10CDR-D 0 0 6 4 brak brak danych 0â&#x20AC;Ś+55 °C 24 V 90 Ă&#x2014; 33 Ă&#x2014; 65 mm 200 g brak danych

Tab. 1. 0 0! 0.?# 0.? + ) - 0.?# L) 0.? ) + 0 +*

instalowane lokalnie na wspĂłlnej szynie z CPU i innymi ukĹ&#x201A;adami. Do najpopularniejszych naleĹźÄ&#x2026; moduĹ&#x201A;y wejĹ&#x203A;Ä&#x2021; i wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021; cyfrowych, analogowych oraz róşnorodne interfejsy komunikacyjne.

DostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; teĹź ukĹ&#x201A;ady, ktĂłre sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026; do podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czania elementĂłw do pomiarĂłw temperatury oraz specjalizowane bloki â&#x20AC;&#x17E;motion controlâ&#x20AC;?, w ktĂłrych realizowane sÄ&#x2026; regulatory PID albo przeznaczone do sterowania ruchem.

Jako oddzielnÄ&#x2026; kategoriÄ&#x2122; moĹźna teĹź wyróşniÄ&#x2021; sterowniki wyposaĹźone w wy52

Ĺ&#x203A;wietlacze LCD, przy czym mowa nie o prostych wyĹ&#x203A;wietlaczach 2 Ă&#x2014;16 znakĂłw, ale nawet o niewielkich panelach graficznych. W efekcie sterowniki te Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czÄ&#x2026; w sobie funkcje PLC i HMI i Ĺ&#x203A;wietnie sprawdzajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; jako kompaktowe systemy sterowania niewielkimi maszynami.

ZaletÄ&#x2026; tego typu rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; jest niĹźsza cena i zapewnienie kompatybilnoĹ&#x203A;ci, w porĂłwnaniu do systemĂłw opartych na niezaleĹźnych PLC i HMI. WadÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x201C; koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wymiany jednego i drugiego elementu jednoczeĹ&#x203A;nie w przypadku

modernizacji lub w przypadku usterki.

Jest to o tyle niewygodne, Ĺźe uszkodzenie lub wymiana panelu LCD z innego powodu, w przypadku niezaleĹźnych komponentĂłw nie powoduje przerwania pracy instalacji, natomiast wymiana zintegrowanego PLC z HMI wymusza wstrzymanie dziaĹ&#x201A;ania maszyny.

PLC W ALTERNATYWNY SPOSĂ&#x201C;B WÂ ostatnich latach rosnÄ&#x2026;cÄ&#x2026; popularnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; zaczÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;y cieszyÄ&#x2021; siÄ&#x2122; rozwiÄ&#x2026;zania AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY EATON

FATEK

GENERAL ELECTRIC

HORNER

ICP DAS

Easy EASY719-DC-RC 4 0 12 6 LCD IP20 –25…+55 °C 24 V 90 × 107,5 × 58 mm 360 g 740 zł

FBs FBs-10MA-D24 brak danych brak danych 6 4 brak brak danych brak danych 24 V 60 × 80 × 90 mm brak danych brak danych

VersaMax Micro14 0 0 8 6 brak brak danych brak danych brak danych 95 × 90 × 76 mm brak danych brak danych

EXL6 HE-EXL1E0 0 0 0 0 TFT-LCD brak danych 0…+60 °C brak danych 143,58 × 186,08 × 46,62 mm brak danych brak danych

ICP CON I-7188/512 brak danych brak danych 0 0 brak brak danych –25…+75 °C 10–30 V 119 × 72 × 33 mm brak danych brak danych

PANASONIC

SAIA

SCHNEIDER

SIEMENS

UNITRONICS

FP0R AFP0RC10RS 0 0 6 4 brak brak danych 0…+55 °C 24 V 25 × 60 × 90 mm brak danych brak danych

PCD3 PCD3.M2130V6 4 2 20 20 brak IP20 0…+45 °C 24 V 130 × 48,2 × 74 mm brak danych brak danych

Zelio Logic 2 SR2A201FU 0 8 12 0 LCD IP20/IP40 –20…+55 °C 120–240 V 124,6 × 59,5 × 107,6 mm brak danych 2800 zł

Logo 6ED1 052-1MD00-0BA6 4 0 8 4 LCD IP20 0…+55 °C 12/24 V 72 × 90 × 55 mm 240 g 530 zł

Jazz JZ20-T40 2 brak danych 16 20 LCD IP65 0…+50 °C 24 V brak danych brak danych brak danych

programowe. Obserwowany w IT trend do wirtualizacji znalazł swoje odzwierciedlenie w systemach przemysłowych.

Tak samo, jak na praktycznie dowolnej platformie komputerowej PC można stworzyć maszynę wirtualną i uruchomić wiele działających jednocześnie, zestandaryzowanych środowisk, tak i za pomocą oprogramowania można na komputerze symulować działanie sterownika PLC. Wymagania stawiane systemom pracującym jako sterowniki programowalne różnią się względem 4/2016

klasycznych systemów komputerowych. Ważne jest, by urządzenie pracowało pod rygorem czasu rzeczywistego. Dlatego rozwiązania typu SoftPLC oparte są właśnie na takich systemach, na których uruchamia się odpowiednie oprogramowanie, realizujące algorytm pracy sterownika PLC. Platformą sprzętową jest wtedy odpowiedni IPC, dostosowany do warunków środowiskowych.

Warto też zwrócić uwagę na rozwój kontrolerów automatyki, czyli PAC. Urządzenia te mają znacznie większe

możliwości w zakresie wydajności obliczeniowej, przechowywania danych, komunikacji oraz programowania niż sterowniki. PAC bazują również na wykorzystaniu systemu operacyjnego, dzięki czemu są wielofunkcyjnymi platformami sterowania i kontroli.

Oprogramowanie ma także znaczenie w nowoczesnych klasycznych PLC. Producenci coraz częściej tworzą sterowniki, których konfigurację można zmieniać bez konieczności wymiany samego urządzenia. Dostawca 53

PRZEGLÄ&#x201E;D SPRZÄ&#x2DC;TU I APARATURY PRODUCENT

APAR

ASCON TECHNOLOGIC

AUTONICS

Model WyĹ&#x203A;wietlacz Liczba wskazaĹ&#x201E; Liczba cyfr WejĹ&#x203A;cia napiÄ&#x2122;ciowe WejĹ&#x203A;cia prÄ&#x2026;dowe WejĹ&#x203A;cia dla termopar lub termorezystorĂłw

AR601 LED 1 4 nie nie tak

KM1 LCD 2 2Â Ă&#x2014; 4 nie nie tak

TCN4M-24R LED 2 2Â Ă&#x2014; 4 tak tak tak

ObsĹ&#x201A;ugiwane algorytmy

PID, autotuning PID, inne

PID

PID

StopieĹ&#x201E; ochrony od frontu Wymiary

IP64 48Â Ă&#x2014; 48Â Ă&#x2014; 79Â mm

IP65 48Â Ă&#x2014; 48Â Ă&#x2014; 63Â mm

brak danych 72Â Ă&#x2014; 72Â mm

PRODUCENT

LAB-EL

LUMEL

OMRON

Model WyĹ&#x203A;wietlacz Liczba wskazaĹ&#x201E; Liczba cyfr WejĹ&#x203A;cia napiÄ&#x2122;ciowe WejĹ&#x203A;cia prÄ&#x2026;dowe WejĹ&#x203A;cia dla termopar lub termorezystorĂłw ObsĹ&#x201A;ugiwane algorytmy StopieĹ&#x201E; ochrony od frontu Wymiary

LB-600 LED 2 2Â Ă&#x2014; 4 tak tak tak PID, Fuzzy Logic, inne brak danych 144 Ă&#x2014; 72Â Ă&#x2014; 209 mm

RE72 111100P0 LED 2 2Â Ă&#x2014; 4 tak tak tak brak danych brak danych brak danych

E5CB-R1TC LED 2 2Â Ă&#x2014; 4 nie nie tak PID brak danych 48Â Ă&#x2014; 48Â mm

Tab. 2. 30! -* 0 ) # L) ) + 0 +*

w takiej sytuacji sprzedaje kompletny sterownik, ktĂłrego funkcje ograniczane sÄ&#x2026; przez wykupione licencje. ChoÄ&#x2021; oczywiĹ&#x203A;cie koszt komponentĂłw takich urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; jest droĹźszy, taĹ&#x201E;sza okazuje siÄ&#x2122; logistyka. Dla klienta natomiast Ĺ&#x201A;atwiejsze jest przeprowadzenie modernizacji: zwiÄ&#x2122;kszenie dostÄ&#x2122;pnej pamiÄ&#x2122;ci PLC realizowane jest poprzez dodanie klucza licencyjnego. Wydaje siÄ&#x2122;, Ĺźe podejĹ&#x203A;cie to bÄ&#x2122;dzie w najbliĹźszych latach zyskiwaĹ&#x201A;o na popularnoĹ&#x203A;ci.

REGULATORY OdmiennÄ&#x2026; kategoriÄ&#x2122; produktowÄ&#x2026; stanowiÄ&#x2026; regulatory. SÄ&#x2026; to urzÄ&#x2026;dzenia, ktĂłre w oparciu o zadane parametry wpĹ&#x201A;ywajÄ&#x2026; na stan mierzonej wartoĹ&#x203A;ci, np. temperatury albo poziomu pĹ&#x201A;y54

nu. Uniwersalne regulatory dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026; w oparciu o sygnaĹ&#x201A;y napiÄ&#x2122;ciowe lub prÄ&#x2026;dowe, ktĂłre mogÄ&#x2026; pochodziÄ&#x2021; z dowolnego rodzaju czujnikĂłw.

Regulator wysterowuje wyjĹ&#x203A;cia, powodujÄ&#x2026;c zmianÄ&#x2122; warunkĂłw decydujÄ&#x2026;cych o wskazaniu wartoĹ&#x203A;ci mierzonej i doprowadza jÄ&#x2026; do wartoĹ&#x203A;ci poĹźÄ&#x2026;danej. JednoczeĹ&#x203A;nie reaguje na zmiany zewnÄ&#x2122;trzne, niezaleĹźne od samego regulatora.

Regulatory czÄ&#x2122;sto dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026; w trybie ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ym, co oznacza, Ĺźe zmieniana wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; moĹźe przyjmowaÄ&#x2021; wszystkie wartoĹ&#x203A;ci z zaĹ&#x201A;oĹźonego zakresu.

Typowym przykĹ&#x201A;adem urzÄ&#x2026;dzenia tego typu jest regulator PID, a wiÄ&#x2122;c proporcjonalno-caĹ&#x201A;kujÄ&#x2026;co-róşniczkujÄ&#x2026;cy, choÄ&#x2021; istniejÄ&#x2026; teĹź regulatory P, I, PI i PD,

realizujÄ&#x2026;ce tylko czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; algorytmu. Regulatory PID monitorujÄ&#x2026; mierzonÄ&#x2026; wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, a ich reakcje zaleĹźÄ&#x2026; od wielkoĹ&#x203A;ci, chwilowej szybkoĹ&#x203A;ci zmiany oraz dotychczasowych wartoĹ&#x203A;ci mierzonego prÄ&#x2026;du lub napiÄ&#x2122;cia.

CO STOSUJÄ&#x201E; KLIENCI? Pod wzglÄ&#x2122;dem liczby instalacji najbardziej popularne wydajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; aktualnie mikrosterownki, zarĂłwno te, ktĂłre moĹźna wyposaĹźyÄ&#x2021; w moduĹ&#x201A;y, jak i kompaktowe, bez moĹźliwoĹ&#x203A;ci rozszerzania.

Wynika to z faktu, Ĺźe sÄ&#x2026; one uĹźywane w ogromnej liczbie maĹ&#x201A;ych instalacji, w tym w maszynach.

RosnÄ&#x2026;ca zĹ&#x201A;oĹźonoĹ&#x203A;Ä&#x2021; systemĂłw przemysĹ&#x201A;owych sprawia, Ĺźe wystÄ&#x2122;puje duĹźe zapotrzebowanie na wzglÄ&#x2122;dnie AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY CZAKI

FUJI

HANYOUNG

JUMO

KUBLER

R 201/R 202 LED 1 4 nie nie tak

PXR4 LED 2 2 × 4 nie nie tak

PX9 00 LED 2 2 × 4 tak nie tak

CODIX 531 LED 1 5 nie nie tak

brak danych

PID, Fuzzy Logic, inne

PID

brak danych 48 × 48 × 115 mm

IP66 48 × 48 × 78,8 mm

IP65 brak danych

dTRON 304 LCD 2 2 × 4 tak tak tak trójpunktowy regulator krokowy IP65 92 × 92 × 90 mm

IP65 24 × 48 × 59 mm

SHIMADEN

SHINKO TECHNOS

SIMEX

SISEL

TRONIA

SR91 LED 2 2 × 4 tak tak tak PID, autotuning, inne IP66 48 × 48 × 111 mm

ACD-13A LED 2 + bargraf 2 × 5 tak tak tak PID, inne IP66 96 × 96 × 100 mm

SRP-73-1821-1-3-001 LED 1 4 tak tak nie brak danych IP40 72 × 36 × 97 mm

ET2412-230 LED 1 4 nie nie tak brak danych IP65 35 × 77 × 71 mm

IB-Tron 1000HTD-BL-230V LCD 1 + dodatkowe symbole 4 brak danych brak danych tak brak danych IP30 120 × 120 × 23 mm

duże PLC, które zastępują dotychczas używane, mniejsze jednostki. Mowa o urządzeniach o kilkuset punktach wejść i wyjść.

Największe sterowniki są natomiast rzadkością ze względu na mniejszą liczbę instalacji, w których tak duże urządzenia byłyby potrzebne. Podobnie – pomimo istotnego rozwoju platform IPC – systemy sterowania podobne do PLC, ale bazujące na komputerach wciąż nie są w stanie wyprzeć klasycznych programowalnych sterowników logicznych. Jednym z powodów jest zapewne przyzwyczajenie inżynierów – automatyka od dawna działa w oparciu o PLC i to tradycyjne podejście uważa się za sprawdzone i niezawodne, a także zgodne ze sztuką inżynierską, 4/2016

według której skoro coś działa, nie ma potrzeby tego poprawiać.

JAK WYBIERAĆ STEROWNIKI? Dobierając PLC do systemu sterowania, należy przede wszystkim określić potrzeby wynikające ze specyfiki danej aplikacji. Konieczne jest w pierwszej kolejności zdecydowanie, czy system sterowania ma być lokalny, czy rozproszony, określenie liczby oraz rodzaju punktów wejść i wyjść, a także upewnienie się, jakie inne zadania, poza samym sterowaniem, mają być realizowane przez PLC. Wśród cech, na które zwracają uwagę nabywcy PLC warto wymienić mnogość wbudowanych interfejsów komunikacyjnych. Łączy się

brak danych

ona poniekąd z łatwością doboru modułów do sterowników modułowych. Interfejsy, jakie najczęściej wbudowuje się w sterowniki programowalne to: RS-485, RS-232, Ethernet i USB. Ponadto stosuje się sieci przemysłowe, a wśród nich coraz częściej przemysłowe odmiany Ethernetu.

Przy implementacji nowych lub modernizacji istniejących systemów sterowania ważna jest długość cyklu życia zastosowanych produktów, a także łatwe w obsłudze środowisko do programowania sterowników. Trzeba się też upewnić, że wybierane sterowniki będą kompatybilne z dotychczas użytymi lub przyszłymi modelami.

Istotna jest ponadto sama łatwość programowania. Warto sięgać 55

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY po te sterowniki, które obsługują języki znane przez zatrudnionych inżynierów.

Istnieje pięć podstawowych języków, w których programuje się sterowniki, choć nie każde środowisko programistyczne pozwala na tworzenie kodu w dowolnym z nich. Zdecydowanie najbardziej popularnym jest język drabinkowy, ale automatycy lubią też stosować bloki funkcyjne. Język ten jest często dostępny w środowiskach programistycznych dla najprostszych ze sterowników.

Pozostałe używane języki to lista instrukcji i tekst strukturalny oraz języki typowe dla konkretnych rodzin sterowników. Na rynku znaleźć też można modele programowane w klasycznym języku C. Dobierając nowy sterownik do istniejącej instalacji, lepiej sięgnąć po taki, który pozwoli uruchomić (z jak najmniejszymi zmianami) stworzony wcześniej kod.

Oczywiście bardzo ważnym aspektem, branym pod uwagę w trakcie zakupu PLC, jest cena, ale wiele wskazuje na to, że nie odgrywa ona już głównej roli. Co ciekawe, dostawcy sterowników zauważyli, że bardzo ważne dla klientów okazuje się oferowane wsparcie techniczne i tym właśnie starają się konkurować na rynku.

Dobierając sterownik programowalny warto też zwrócić uwagę na różnego rodzaju problemy, które mogą się pojawić. Jednym z nich jest niepełna zgodność z wymaganiami normy IEC 61131-3, gdyż poszczególne sterowniki programuje się w tak różny sposób, że przenoszenie kodu z jednego środowiska do drugiego nie jest takie łatwe.

Co więcej, same środowiska programistyczne też mają swoją specyfikę i niektóre są łatwiejsze do nauki niż inne.

Warto sięgać po te, z którymi miało się już do czynienia. Trudności sprawia też czasem wymiana danych pomiędzy sprzętem różnych producentów, nawet

POD WZGLĘDEM LICZBY INSTALACJI NAJBARDZIEJ POPULARNE WYDAJĄ SIĘ AKTUALNIE MIKROSTEROWNKI, ZARÓWNO TE, KTÓRE MOŻNA WYPOSAŻYĆ W MODUŁY, JAK I KOMPAKTOWE, BEZ MOŻLIWOŚCI ROZSZERZANIA. Rosnąca popularność ethernetowych interfejsów komunikacyjnych uświadomiła odbiorcom, że sterownik można podłączyć do zakładowej sieci, w praktyce nawet do Internetu. Dlatego pożądana jest też opcja zdalnej kontroli pracy urządzenia przez Internet, co – przy odpowiednio bezpiecznym wykonaniu – pozwala zmniejszyć koszty operacyjne i ułatwić zarządzanie zakładem.

56

jeśli teoretycznie wszystkie zainstalowane komponenty wspierają otwarte standardy komunikacji. Tym gorzej, jeśli system oparty jest na zamkniętych rozwiązaniach, których kompatybilność z alternatywnymi produktami jest znikoma. Trzeba też pamiętać, że wraz z wyborem sterownika nabywca decyduje się na cały szereg narzędzi potrzebnych do obsługi, które także wiążą się z pewnymi ograniczeniami.

DOSTAWCY Na polskim rynku obecni są wszyscy najważniejsi producenci sterowników, a wybór produktów jest bardzo duży. Najbardziej popularny jest Siemens ze sterownikami Simatic oraz z prostymi sterownikami serii LOGO, czasem zaliczanymi do przekaźników programowalnych. Wśród pozostałych popularnych marek wymienić należy Allen-Bradley (marka firmy Rockwell Automation), Mitsubishi Electric, Schneider Electric i General Electric, Omron, ABB, Beckhoff, B&R, IDEC, Saia Burgess, Panasonic Electric Works i Vipa. Oferta większości producentów jest dosyć kompleksowa, przy czym zdarzają się też sterowniki specjalizowane, które chętnie wybierane są np. do kontroli pracy systemów wentylacyjnych lub do sterowania ruchem.

Polscy dostawcy to często bezpośrednie przedstawicielstwa zagranicznych producentów, choć istnieją też rdzennie polskie podmioty, zajmujące się dystrybucją jednej lub większej liczby marek. PLC są też sprzedawane przez dużych dostawców różnorodnego rodzaju komponentów na potrzeby automatyki. /

0 % ' }1

AUTOMATYKA

PRAWO I NORMY

NOWE DYREKTYWY

ZWIÄ&#x201E;ZANE Z OZNAKOWANIEM CE â&#x20AC;&#x201C; CZÄ&#x2DC;Ĺ&#x161;Ä&#x2020; I

Od 20 kwietnia 2016 r. wcho 2 G0. ) + 0 + 0 % # ! 2 0.? ) *. 0 ! ) 2 0 0.?4 3) 2 0.? -* ./ !0 L .? 2 Z /E.0.? . * ) ) L * +./ ) 0.2E. - / - 0 +* % 4 30 - G ) 2 2 ) + 0 .20 G ) 2 [ /*G /E. . + . 4

4

' 3 4 5

TYTUĹ DYREKTYWY MateriaĹ&#x201A;y wybuchowe do uĹźytku cywilnego Proste zbiorniki ciĹ&#x203A;nieniowe KompatybilnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; elektromagnetyczna Wagi nieautomatyczne PrzyrzÄ&#x2026;dy pomiarowe DĹşwigowa ATEX NiskonapiÄ&#x2122;ciowa Wyroby pirotechniczne

P

odejmowane dziaĹ&#x201A;ania, majÄ&#x2026;ce na celu poprawÄ&#x2122; funkcjonowania prawodawstwa dotyczÄ&#x2026;cego jednolitego rynku towarĂłw w UE, wynikajÄ&#x2026; z wnioskĂłw z przeglÄ&#x2026;du funkcjonowania wewnÄ&#x2122;trznego rynku towarĂłw przeprowadzonego w 2006 r. w paĹ&#x201E;stwach czĹ&#x201A;onkowskich UE. Komisja Europejska stwierdziĹ&#x201A;a wĂłwczas, Ĺźe prawodawstwo zharmonizowane nie dziaĹ&#x201A;a skutecznie.

Zidentyfikowane zostaĹ&#x201A;y trzy gĹ&#x201A;Ăłwne problemy: â&#x20AC;&#x201C; brak zgodnoĹ&#x203A;ci wielu produktĂłw na rynku UE z odpowiednimi przepisami bezpieczeĹ&#x201E;stwa, â&#x20AC;&#x201C; niezadowalajÄ&#x2026;ca efektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; niektĂłrych jednostek notyfikowanych, â&#x20AC;&#x201C; trudnoĹ&#x203A;ci w stosowaniu i rozumieniu obowiÄ&#x2026;zujÄ&#x2026;cego obecnie prawodawstwa.

W ramach rozwiÄ&#x2026;zania tych problemĂłw stworzono Nowe Ramy Prawne (New Legislative Framework â&#x20AC;&#x201C; NLF), czyli platformÄ&#x2122; ogĂłlnych zasad, ktĂłrej zadaniem jest uczynienie prawodawstwa dotyczÄ&#x2026;cego jednolitego rynku towarĂłw bardziej zrozumiaĹ&#x201A;ym, spĂłjnym i skutecznym. ZostaĹ&#x201A;y ustanowione przepisy, ktĂłre majÄ&#x2026; byÄ&#x2021; wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone do zharmonizowanego ustawodawstwa odnoOBOWIÄ&#x201E;ZUJÄ&#x201E;CA 93/15/EWG 2009/105/WE 2004/108/WE 2009/23/WE 2004/22/WE 95/16/WE 94/9/WE 2006/95/WE 2007/23/WE

A 0 + 0 0 2 L)*/E. 0.?.2 ! E2*/E.

4/2016

NOWA 2014/28/UE 2014/29/UE 2014/30/UE 2014/31/UE 2014/32/UE 2014/33/UE 2014/34/UE 2014/35/UE 2013/29/UE

szÄ&#x2026;cego siÄ&#x2122; do nowych wyrobĂłw UE oraz do istniejÄ&#x2026;cych juĹź wyrobĂłw. NastÄ&#x2122;pnie zostaĹ&#x201A; wprowadzony â&#x20AC;&#x17E;pakiet wyrĂłwnawczyâ&#x20AC;? w celu dostosowania dziewiÄ&#x2122;ciu istniejÄ&#x2026;cych dyrektyw Unii Europejskiej do NLF. Pakiet ten ujednolica przepisy dotyczÄ&#x2026;ce akredytacji instytucji oceny zgodnoĹ&#x203A;ci, nadzoru rynku, instytucji oceny zgodnoĹ&#x203A;ci, procesu selekcji kryteriĂłw kompetencyjnych (notyfikacja), definicji, obowiÄ&#x2026;zkĂłw przedsiÄ&#x2122;biorcĂłw, jednolitych procedur oceny zgodnoĹ&#x203A;ci i zasad ich stosowania, a takĹźe przepisĂłw dotyczÄ&#x2026;cych znakowania.

Ze wzglÄ&#x2122;du na specyficzne wymagania z tego pakietu wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czono dyrektywy 2013/29/UE Wyroby pirotechniczne oraz 2014/28/UE MateriaĹ&#x201A;y wybuchowe do uĹźytku cywilnego, ktĂłre zostaĹ&#x201A;y zaadaptowane odrÄ&#x2122;bnie. PozostaĹ&#x201A;e siedem dyrektyw (tabela) jest implementowanych wspĂłlnie w ramach jednego pakietu, poniewaĹź przepisy w nich zawarte sÄ&#x2026; bardzo podobne i wpĹ&#x201A;yw transpozycji kaĹźdej z nich do prawodawstwa bÄ&#x2122;dzie rĂłwnieĹź bardzo podobny we wszystkich istotnych gaĹ&#x201A;Ä&#x2122;ziach przemysĹ&#x201A;u.

ZHARMONIZOWANE Ĺ&#x161;RODOWISKO LEGISLACYJNE Ĺ&#x161;rodowisko legislacyjne w UE jest skomplikowane i niespĂłjne, wymagania dotyczÄ&#x2026;ce wyrobĂłw czÄ&#x2122;sto sÄ&#x2026; regulowane przez szereg instrumentĂłw prawnych dotyczÄ&#x2026;cych róşnych podmiotĂłw, dlatego czÄ&#x2122;sto stosowana jest róşna terminologia. PrzykĹ&#x201A;adowo w aktualnej dyrektywie dotyczÄ&#x2026;cej przyrzÄ&#x2026;dĂłw pomiarowych 2004/22/WE okreĹ&#x203A;lenie â&#x20AC;&#x17E;producentâ&#x20AC;? oznacza â&#x20AC;&#x17E;osobÄ&#x2122; fizycznÄ&#x2026; 57

PRAWO I NORMY lub prawną, odpowiedzialną za zgodność przyrządu pomiarowego z niniejszą dyrektywą w związku z wprowadzaniem na rynek pod własną nazwą lub stosowaniem do własnych celów”. Zgodnie z dyrektywą dźwigową 95/16/WE „producent części zabezpieczających” oznacza osobę fizyczną lub prawną, która bierze odpowiedzialność za konstrukcję i wytwarzanie części zabezpieczających i która umieszcza ozna-

nie importerzy będą mieli w jaśniejszy sposób wyszczególnione, co powinni sprawdzić (np. czy produkt ma ocenę zgodności, ma oznakowanie CE i czy towarzyszą mu wymagane dokumenty) i będą mieli pewne dodatkowe obowiązki (np. umieszczenie swojej nazwy oraz danych kontaktowych na produkcie). Ułatwi to importerom rozeznanie, co powinni zrobić, a organom nadzoru rynku – sprawdzenie zgodności.

JEDNOSTKI NOTYFIKOWANE MUSZĄ POSIADAĆ PROCEDURY OCENY RYZYKA Z UWZGLĘDNIENIEM WIELKOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA ORAZ STOPNIA ZŁOŻONOŚCI OCENIANEGO PRODUKTU. kowanie CE oraz sporządza deklarację zgodności UE, a w dyrektywie 2009/105/ WE Proste zbiorniki ciśnieniowe „producent” oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną, która wytworzyła zbiornik lub zaprojektowała zbiornik lub wytworzyła i oferuje ten zbiornik pod własną nazwą lub znakiem handlowym”.

Wprowadzenie zestawu wspólnych wymagań ułatwi wszystkim podmiotom gospodarczym zrozumienie swoich obowiązków, gdyż nie będą one różniły się pomiędzy dyrektywami. Zmieniła się zresztą definicja podmiotów gospodarczych – należy przez nie rozumieć producentów, upoważnionych przedstawicieli, importerów, dystrybutorów, instalatorów i prywatnych importerów (w starych przepisach „podmioty gospodarcze” to producenci, upoważnieni przedstawiciele, importerzy i dystrybutorzy). Harmonizacja ich obowiązków w ramach łańcucha dostaw w całej Unii Europejskiej ułatwi przepływ towarów na rynku wewnętrznym i wyrówna szanse między producentami. Będzie to miało pozytywny wpływ na konkurencję.

Zwiększona została odpowiedzialność importerów. Konsumenci będą lepiej chronieni, ponieważ importerzy będą mieli większą rolę w zapewnieniu, że jedynie bezpieczne produkty są wprowadzane na rynek. Do tej pory niektórzy importerzy polegać musieli na ogólnym oświadczeniu producenta, że wywiązali się oni ze swoich obowiązków. Obec58

–

–

–

– –

OBOWIĄZKI PRODUCENTÓW Producenci: – projektują i wytwarzają wyrób zgodnie z wymaganiami, – stosują procedury mające na celu zapewnienie i utrzymanie zgodności produkcji seryjnej z wymaganiami, z uwzględnieniem zmian w projekcie i cechach charakterystycznych wyrobu oraz w innych dokumentach, w odniesieniu do których deklarowana jest jego zgodność, – przeprowadzają lub zlecają przeprowadzenie procedury oceny zgodności, – sporządzają dokumentację techniczną, – sporządzają deklarację zgodności UE i umieszczają oznakowanie CE, a w stosownych przypadkach inne oznakowanie, zgodnie z wymaganiami, – przechowują dokumentację techniczną oraz deklarację zgodności UE przez 10 lat od dnia wprowadzenia wyrobu do obrotu, o ile przepisy nie stanowią inaczej, – umieszczają na wyrobie numer typu, numer partii lub serii lub inną informację umożliwiającą identyfikację; gdy wielkość lub charakter wyrobu to uniemożliwiają, można umieścić wymagane informacje na opakowaniu lub w załączonym dokumencie, – umieszczają na wyrobie swoją nazwę, zarejestrowany znak towarowy i adres; jeżeli nie jest to możliwe, adres

–

–

–

umieszcza się na opakowaniu lub w załączonym dokumencie, dołączają do wyrobu instrukcje, informacje dotyczące bezpieczeństwa użytkowania oraz, jeśli jest to wymagane, etykiety sporządzone w języku łatwo zrozumiałym dla konsumentów w sposób jasny i czytelny, prowadzą ewidencję i analizują skargi dotyczące niezgodności wyrobów z wymaganiami oraz, jeśli wystąpi taka konieczność, ewidencję wyrobów niezgodnych z wymaganiami oraz przypadków ich odzyskania, badają w uzasadnionych przypadkach próbki wyrobów wprowadzonych do obrotu lub oddanych do użytku, informują dystrybutorów o działaniach, o których mowa w pkt. 10 i 11, niezwłocznie podejmują działania w celu zapewnienia zgodności wyrobu, jego wycofania z obrotu lub odzyskania, w przypadku zaistnienia uzasadnionego podejrzenia, że jest on niezgodny z wymaganiami, niezwłocznie informują właściwy organ nadzoru rynku oraz właściwe organy nadzoru rynku państw członkowskich Unii Europejskiej o stwarzanych zagrożeniach oraz o podjętych działaniach, udzielają na uzasadnione żądanie organu nadzoru rynku informacji i udostępniają dokumentację w celu wykazania zgodności danego wyrobu z wymaganiami, na żądanie organu nadzoru rynku współpracują w celu usunięcia zagrożeń, jakie stwarzają wyroby.

OBOWIĄZKI IMPORTERÓW Importerzy: – przed wprowadzeniem aparatury do obrotu zapewniają przeprowadzenie przez producenta odpowiedniej procedury oceny zgodności, sporządzenie dokumentacji technicznej, opatrzenie aparatury oznakowaniem CE oraz innymi wymaganymi oznaczeniami, załączenie do aparatury wymaganych dokumentów, – jeżeli uznają, że aparatura nie jest zgodna z zasadniczymi wymaganiami, nie wprowadzają aparatury do obrotu, dopóki nie zostanie zapewniona jej zgodność; ponadto jeżeli aparatura stwarza zagrożenie, AUTOMATYKA

PRAWO I NORMY informujÄ&#x2026; o tym producenta oraz organy nadzoru rynku, â&#x20AC;&#x201C; zapewniajÄ&#x2026; doĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie do aparatury instrukcji obsĹ&#x201A;ugi oraz informacji o wszelkich Ĺ&#x203A;rodkach ostroĹźnoĹ&#x203A;ci, jakie naleĹźy podjÄ&#x2026;Ä&#x2021; podczas montowania, instalacji, konserwacji i uĹźytkowania aparatury w jÄ&#x2122;zyku Ĺ&#x201A;atwo zrozumiaĹ&#x201A;ym dla konsumentĂłw, â&#x20AC;&#x201C; przechowujÄ&#x2026; kopiÄ&#x2122; deklaracji zgodnoĹ&#x203A;ci UE do dyspozycji organĂłw nadzoru rynku przez okres 10 lat od momentu wprowadzenia aparatury do obrotu i zapewniajÄ&#x2026;, by dokumentacja techniczna byĹ&#x201A;a do dyspozycji tych organĂłw na ich ĹźÄ&#x2026;danie, â&#x20AC;&#x201C; podajÄ&#x2026; swoje nazwisko lub nazwÄ&#x2122;, zarejestrowanÄ&#x2026; nazwÄ&#x2122; handlowÄ&#x2026; lub zarejestrowany znak towarowy oraz kontaktowy adres pocztowy na aparaturze, a jeĹźeli nie jest to moĹźliwe â&#x20AC;&#x201C; na opakowaniu lub w dokumencie doĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonym do aparatury; dane kontaktowe sÄ&#x2026; podawane w jÄ&#x2122;zyku Ĺ&#x201A;atwo zrozumiaĹ&#x201A;ym dla uĹźytkownikĂłw koĹ&#x201E;cowych i organĂłw nadzoru rynku, â&#x20AC;&#x201C; przeprowadzajÄ&#x2026; badania prĂłbek i monitorowanie produktĂłw, tak jak to odnosi siÄ&#x2122; do producentĂłw.

NowoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; jest traktowanie importera lub dystrybutora tak jak producenta w rozumieniu dyrektywy, jeĹźeli wprowadzajÄ&#x2026; do obrotu wyrĂłb pod wĹ&#x201A;asnÄ&#x2026; nazwÄ&#x2026; lub znakiem towarowym lub modyfikujÄ&#x2026; wyrĂłb znajdujÄ&#x2026;cy siÄ&#x2122; w obrocie w taki sposĂłb, Ĺźe ma to wpĹ&#x201A;yw na zgodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; z wymaganiami.

OBOWIÄ&#x201E;ZKI PODMIOTĂ&#x201C;W GOSPODARCZYCH Podmioty gospodarcze: â&#x20AC;&#x201C; na şÄ&#x2026;danie organĂłw nadzoru rynku wskazujÄ&#x2026;: â&#x20AC;&#x201C; kaĹźdy podmiot gospodarczy, od ktĂłrego produkt zostaĹ&#x201A; nabyty, â&#x20AC;&#x201C; kaĹźdy podmiot gospodarczy, ktĂłremu produkt zostaĹ&#x201A; dostarczony. â&#x20AC;&#x201C; sÄ&#x2026; w stanie przedstawiÄ&#x2021; informacje, o ktĂłrych mowa w pkt. 1 przez 10 lat od dnia dostarczenia wyrobu, o ile przepisy nie stanowiÄ&#x2026; inaczej.

Wprowadzenie wymogĂłw dotyczÄ&#x2026;cych moĹźliwoĹ&#x203A;ci Ĺ&#x203A;ledzenia produktĂłw ma na celu zapewnienie identyfikowalnoĹ&#x203A;ci produktĂłw w caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cuchu dystrybucji. Producenci i importerzy muszÄ&#x2026; umieĹ&#x203A;ciÄ&#x2021; swoje dane kontaktowe 4/2016

na produkcie lub, jeĹźeli nie jest to moĹźliwe, na opakowaniu lub w dokumencie towarzyszÄ&#x2026;cym.

ZostaĹ&#x201A;a usprawniona procedura klauzuli ochronnej (czyli procedura stosowana w przypadku, gdy produkt nie jest zgodny i stwarza ryzyko): nowa procedura zapewnia, Ĺźe odpowiednie organy nadzoru rynku sÄ&#x2026; informowane o produktach stanowiÄ&#x2026;cych powaĹźne zagroĹźenie i şe podobne dziaĹ&#x201A;ania zostanÄ&#x2026; podjÄ&#x2122;te w stosunku do tego produktu we wszystkich paĹ&#x201E;stwach czĹ&#x201A;onkowskich UE.

WYMAGANIA DOTYCZÄ&#x201E;CE JEDNOSTEK NOTYFIKOWANYCH Kolejnymi istotnymi zmianami, z ktĂłrymi muszÄ&#x2026; liczyÄ&#x2021; siÄ&#x2122; zainteresowane strony, sÄ&#x2026; Ĺ&#x203A;rodki majÄ&#x2026;ce na celu wzrost jakoĹ&#x203A;ci pracy jednostek notyfikowanych.

ZostaĹ&#x201A;y one opisane poniĹźej.

ZAOSTRZENIE WYMAGAĹ&#x192; Aby uzyskaÄ&#x2021; zezwolenie na prowadzenie dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci w zakresie oceny zgodnoĹ&#x203A;ci, jednostki notyfikowane muszÄ&#x2026; speĹ&#x201A;niaÄ&#x2021; okreĹ&#x203A;lone wymagania. Wszystkie jednostki notyfikowane sÄ&#x2026; zobowiÄ&#x2026;zane do brania udziaĹ&#x201A;u w stosownej dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci normalizacyjnej i w dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci grupy koordynujÄ&#x2026;cej jednostki notyfikowane lub zapewniajÄ&#x2026; informowanie o tej dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci swoich pracownikĂłw. SÄ&#x2026; rĂłwnieĹź zobowiÄ&#x2026;zane do stosowania opracowanych przez tÄ&#x2122; grupÄ&#x2122; wytycznych.

Jednostki notyfikowane muszÄ&#x2026; posiadaÄ&#x2021; procedury oceny ryzyka z uwzglÄ&#x2122;dnieniem wielkoĹ&#x203A;ci przedsiÄ&#x2122;biorstwa oraz stopnia zĹ&#x201A;oĹźonoĹ&#x203A;ci ocenianego produktu. Podwykonawcy i spĂłĹ&#x201A;ki zaleĹźne, ktĂłre realizujÄ&#x2026; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; oceny zgodnoĹ&#x203A;ci, muszÄ&#x2026; rĂłwnieĹź speĹ&#x201A;niaÄ&#x2021; kryteria notyfikacji.

OBOWIÄ&#x201E;ZKI INFORMOWANIA ORAZ INNE Jednostka notyfikowana musi informowaÄ&#x2021; odpowiednie wĹ&#x201A;adze o odmowach, ograniczeniach, zawieszeniach lub cofniÄ&#x2122;ciach certyfikatĂłw zgodnoĹ&#x203A;ci oraz inne jednostki notyfikowane (prowadzÄ&#x2026;ce dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w zakresie oceny zgodnoĹ&#x203A;ci w stosunku do takich samych rodzajĂłw wyrobĂłw) na temat przyczyn negatywnych wynikĂłw oceny zgodnoĹ&#x203A;ci. Jednostki notyfikowane przeprowadzajÄ&#x2026; ocenÄ&#x2122; zgodnoĹ&#x203A;ci przy uwzglÄ&#x2122;dnieniu wielkoĹ&#x203A;ci,

sektora, struktury przedsiÄ&#x2122;biorstwa, stopnia zĹ&#x201A;oĹźonoĹ&#x203A;ci technologii wykorzystywanych przy produkcji danego produktu oraz charakteru procesu produkcyjnego itp.

ZMIENIONA PROCEDURA NOTYFIKACJI PaĹ&#x201E;stwo czĹ&#x201A;onkowskie zgĹ&#x201A;aszajÄ&#x2026;ce organizacjÄ&#x2122; jako jednostkÄ&#x2122; notyfikowanÄ&#x2026; musi podaÄ&#x2021; informacje dotyczÄ&#x2026;ce dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci zwiÄ&#x2026;zanej z ocenÄ&#x2026; zgodnoĹ&#x203A;ci, moduĹ&#x201A;u lub moduĹ&#x201A;Ăłw oceny zgodnoĹ&#x203A;ci, produktu lub produktĂłw bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;cych przedmiotem notyfikacji, oraz stosowne poĹ&#x203A;wiadczenie kompetencji. Inne paĹ&#x201E;stwa czĹ&#x201A;onkowskie mogÄ&#x2026; wyraziÄ&#x2021; sprzeciw wobec zgĹ&#x201A;oszenia w okreĹ&#x203A;lonym terminie. Tam, gdzie kompetencje poĹ&#x203A;wiadczone sÄ&#x2026; certyfikatem akredytacji, ma zastosowanie procedura uproszczona. W przypadku gdy podstawy notyfikacji nie stanowi certyfikat akredytacji, naleĹźy przedĹ&#x201A;oĹźyÄ&#x2021; Komisji i pozostaĹ&#x201A;ym paĹ&#x201E;stwom czĹ&#x201A;onkowskim niezbÄ&#x2122;dne dokumenty potwierdzajÄ&#x2026;ce kompetencje jednostki oceniajÄ&#x2026;cej zgodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; oraz wprowadzone ustalenia gwarantujÄ&#x2026;ce, Ĺźe jednostka ta bÄ&#x2122;dzie systematycznie monitorowana i bÄ&#x2122;dzie nadal speĹ&#x201A;niaÄ&#x2021; wymagania, a okres zgĹ&#x201A;oszenia sprzeciwu jest dĹ&#x201A;uĹźszy.

WYMAGANIA DOTYCZÄ&#x201E;CE ORGANĂ&#x201C;W NOTYFIKUJÄ&#x201E;CYCH SÄ&#x2026; wprowadzone szczegĂłĹ&#x201A;owe wymagania i obowiÄ&#x2026;zki organĂłw notyfikujÄ&#x2026;cych (tj. wĹ&#x201A;adz krajowych odpowiedzialnych za ocenÄ&#x2122;, notyfikacjÄ&#x2122; i monitorowanie jednostek notyfikowanych), zgodnie z ktĂłrymi ich sposĂłb organizacji i funkcjonowania musi zapewniaÄ&#x2021; bezstronnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i neutralnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;ci. W przypadku gdy organ notyfikujÄ&#x2026;cy stwierdza lub otrzymuje informacjÄ&#x2122;, Ĺźe jednostka notyfikowana przestaĹ&#x201A;a speĹ&#x201A;niaÄ&#x2021; wymagania lub nie wypeĹ&#x201A;nia swoich obowiÄ&#x2026;zkĂłw, organ notyfikujÄ&#x2026;cy ogranicza, zawiesza lub wycofuje notyfikacjÄ&#x2122;, zaleĹźnie od sytuacji oraz w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od wagi niespeĹ&#x201A;nienia wymagaĹ&#x201E; lub niewypeĹ&#x201A;nienia obowiÄ&#x2026;zkĂłw. ' 3 4 5 " ! * $ Z % 2E 2 Z 2 0 0.?

2 0 0 0 * * 0+

59

APLIKACJE

AUTOMATYZACJA PROCESĂ&#x201C;W PRODUKCYJNOMAGAZYNOWYCH 1 + ,) 2 .2 *) *. ' + \ ,' 1 2] G0 ) .2E +* - +* + ) + 0 0 ) *# ) 02 ./ # ) + + ) *+ 4 ! . / 2 / .2 @ / 20.? - 0)* 2 E2 Z . / ! G0 .2 + / . 4

) 6

60

P

rzedsiÄ&#x2122;biorstwo z Kalisza przeznaczyĹ&#x201A;o na inwestycje w usprawnienie procesĂłw produkcyjno-magazynowych kilkadziesiÄ&#x2026;t milionĂłw zĹ&#x201A;otych, z czego ponad poĹ&#x201A;owa pochodziĹ&#x201A;a z dotacji. Inwestycje objÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;y obszary: przechowywania surowcĂłw, produkcji, pakowania i magazynu wyrobĂłw gotowych.

CEL INWESTYCJI OSIÄ&#x201E;GNIÄ&#x2DC;TY â&#x20AC;&#x201C; Instalacja systemĂłw transportu pionowego i poziomego zintegrowanych z robotami zrealizowana w naszej firmie przez spĂłĹ&#x201A;kÄ&#x2122; Promag zapewniĹ&#x201A;a nam zdecydowane zwiÄ&#x2122;kszenie wydajnoĹ&#x203A;ci pracy w obszarze paletyzacji i transportu. Natomiast systemy skĹ&#x201A;adowania pozwoliĹ&#x201A;y nam na maksymalne wykorzystanie dostÄ&#x2122;pnej po-

wierzchni w magazynie. Ĺ&#x161;miaĹ&#x201A;o mogÄ&#x2122; powiedzieÄ&#x2021;, Ĺźe posiadamy w tej chwili jedno z najnowoczeĹ&#x203A;niejszych tego typu rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; w branĹźy â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Kazimierz GÄ&#x2122;sicki, prezes zarzÄ&#x2026;du w Kaliskiej SpĂłĹ&#x201A;dzielczej Grupie ProducentĂłw Mleka.

SZYBKA REALIZACJA Projekt zostaĹ&#x201A; zrealizowany i w peĹ&#x201A;ni wdroĹźony po zaledwie szeĹ&#x203A;ciu miesiÄ&#x2026;cach od momentu podjÄ&#x2122;cia przez Promag i OSM Kalisz rozmĂłw dotyczÄ&#x2026;cych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; technicznych. â&#x20AC;&#x201C; Czas realizacji przedsiÄ&#x2122;wziÄ&#x2122;cia musiaĹ&#x201A; byÄ&#x2021; bardzo krĂłtki, z uwagi na koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; rozliczenia przez inwestora Ĺ&#x203A;rodkĂłw unijnych, z ktĂłrych byĹ&#x201A;o ono wspĂłĹ&#x201A;finansowane. Z pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; byĹ&#x201A; to bardzo waĹźny czynnik mobilizujÄ&#x2026;cy i motywacyjny dla naszych inĹźynierĂłw, konstruktorĂłw, AUTOMATYKA

APLIKACJE projektantĂłw, automatykĂłw i caĹ&#x201A;ego zespoĹ&#x201A;u projektowego, ktĂłry powoĹ&#x201A;aliĹ&#x203A;my z uwagi na to, prace projektowe rozpoczÄ&#x2122;liĹ&#x203A;my jednoczeĹ&#x203A;nie w obszarze mechaniki i automatyki. GĹ&#x201A;Ăłwnym wyzwaniem, z ktĂłrym musieliĹ&#x203A;my siÄ&#x2122; zmierzyÄ&#x2021; byĹ&#x201A;a kwestia dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;ci miejsca, poniewaĹź hala produkcyjna pracowaĹ&#x201A;a 24 godziny na dobÄ&#x2122; i siedem dni w tygodniu, a dodatkowo mieliĹ&#x203A;my do czynienia z agresywnym Ĺ&#x203A;rodowiskiem pracy.

Mimo to wszystkie cele zostaĹ&#x201A;y w 100 % zrealizowane â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Karolina Tokarz, wiceprezes zarzÄ&#x2026;du i dyrektor ds. handlu i marketingu w firmie Promag.

WSPĂ&#x201C;Ĺ PRACA LINII PRODUKCYJNYCH Z LINIAMI TRANSPORTU W OSM Kalisz pracuje na co dzieĹ&#x201E; siedem linii produkcyjnych. DziÄ&#x2122;ki inwestycji wszystkie z nich wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026; z caĹ&#x201A;kowicie nowymi liniami transportu produktĂłw finalnych. KaĹźda nitka przesyĹ&#x201A;owa przenoĹ&#x203A;nikĂłw zostaĹ&#x201A;a dostosowana do wymagaĹ&#x201E; danego urzÄ&#x2026;dzenia produkcyjnego oraz w peĹ&#x201A;ni zintegrowana z systemem automatyki i bezpieczeĹ&#x201E;stwa. Ze wzglÄ&#x2122;du na niewielkÄ&#x2026; przestrzeĹ&#x201E; produkcyjnÄ&#x2026; produkty sÄ&#x2026; transportowane na wysokoĹ&#x203A;ci kilku metrĂłw przy wykorzystaniu specjalnych przenoĹ&#x203A;nikĂłw pionowych. â&#x20AC;&#x201C; Z uwagi na uwarunkowania nie byĹ&#x201A;o moĹźliwoĹ&#x203A;ci wykorzystania przenoĹ&#x203A;nikĂłw ukoĹ&#x203A;nych, dlatego zdecydowaliĹ&#x203A;my siÄ&#x2122; na przenoĹ&#x203A;niki pionowe, ktĂłre pobierajÄ&#x2026; pojedynczo kaĹźdÄ&#x2026; paletkÄ&#x2122;

lub wiaderko, wynoszÄ&#x2026; je na zadanÄ&#x2026; wysokoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i w sposĂłb ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;y przekazujÄ&#x2026; produkt do dalszego transportu. W caĹ&#x201A;ej strefie zastosowaliĹ&#x203A;my przenoĹ&#x203A;niki modularne ze stali speĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;cej wysokie wymagania przemysĹ&#x201A;u spoĹźywczego, natomiast taĹ&#x203A;my transportowe zastÄ&#x2026;piliĹ&#x203A;my Ĺ&#x201A;aĹ&#x201E;cuchami pĹ&#x201A;ytkowymi z poliacetalu â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Marek Ĺ abÄ&#x2122;da, dyrektor ds. technicznych w spĂłĹ&#x201A;ce Promag.

PALETYZACJA Z UĹťYCIEM ROBOTĂ&#x201C;W Strefa paletyzacji w OSM Kalisz znajduje siÄ&#x2122; w odrÄ&#x2122;bnej hali, w ktĂłrej wydzielone zostaĹ&#x201A;y trzy niezaleĹźne cele robotĂłw.

To wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie do nich linie transportowe przekazujÄ&#x2026; paletki i wiadra. W celu uzyskania sprawnej komunikacji i obsĹ&#x201A;ugi

linii, Promag zaprojektowaĹ&#x201A; przejĹ&#x203A;cie schodowe wraz z antresolÄ&#x2026; umieszczonÄ&#x2026; nad nitkami przesyĹ&#x201A;owymi. Miejsce to jest doskonaĹ&#x201A;ym punktem obserwacyjnym dla osĂłb nadzorujÄ&#x2026;cych pracÄ&#x2122; caĹ&#x201A;ej strefy.

Na niewielkiej przestrzeni w kaĹźdej z cel robotĂłw zainstalowano: â&#x2C6;&#x2019; przenoĹ&#x203A;niki kontynuacyjne, â&#x2C6;&#x2019; urzÄ&#x2026;dzenia piÄ&#x2122;trujÄ&#x2026;ce paletki, â&#x2C6;&#x2019; przenoĹ&#x203A;niki rolkowe trzysekcyjne, â&#x2C6;&#x2019; magazynki przekĹ&#x201A;adek, â&#x2C6;&#x2019; roboty typu PAL 180.

Co wiÄ&#x2122;cej, strefa paletyzacji zostaĹ&#x201A;a wyposaĹźona rĂłwnieĹź w zintegrowany system podmiany palet. Pozwala on na zaĹ&#x201A;adunek 45 sztuk europalet przekazywanych do wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwego miejsca zaĹ&#x201A;adunkowego systemem transferĂłw i przenoĹ&#x203A;nikĂłw. Podmiana palet na kaĹźdym ze stanowisk nastÄ&#x2122;puje w sposĂłb automatyczny.

OGRANICZENIE STRAT CIEPĹ A W TUNELU SZOKOWYM

4 -

Wszystkie palety po zatowarowaniu sÄ&#x2026; transportowane bezpoĹ&#x203A;rednio w miejsce odbioru lub do tzw. tunelu szokowego. Przejazd przez tunel szokowy odbywa siÄ&#x2122; w sposĂłb ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;y z niewielkÄ&#x2026; prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;, ktĂłrÄ&#x2026; moĹźna dostosowaÄ&#x2021; do potrzeb i wymagaĹ&#x201E; stawianych technologii wychĹ&#x201A;odzenia danego Ĺ&#x201A;adunku. Aby do minimum ograniczyÄ&#x2021; niepoĹźÄ&#x2026;danÄ&#x2026; wymianÄ&#x2122; ciepĹ&#x201A;a pomiÄ&#x2122;dzy pomieszczeniami, zainstalowane w tunelu chĹ&#x201A;odniczym 4/2016

61

APLIKACJE

bramy szybkobieĹźne zostaĹ&#x201A;y zintegrowane z pracÄ&#x2026; systemu transportu.

SPRAWNE PAKOWANIE I ETYKIETOWANIE Ostatecznie system transportu kieruje palety do owijarki, z ktĂłrej Ĺ&#x201A;adunek przekazywany jest nastÄ&#x2122;pnie do znakowania â&#x20AC;&#x201C; nadania etykiet transportowych. Automatyczne urzÄ&#x2026;dzenie znakujÄ&#x2026;ce umieszczone zostaĹ&#x201A;o przy obrotnicy palet, dziÄ&#x2122;ki czemu doskonale speĹ&#x201A;nia wymagania logistyczne i przy podwĂłjnym cyklu moĹźe umieĹ&#x203A;ciÄ&#x2021; etykietÄ&#x2122; na obu bokach Ĺ&#x201A;adunku.

Palety opuszczajÄ&#x2026; strefÄ&#x2122; paletyzacji i przekazywane sÄ&#x2026; do kolejnego pomieszczenia, czyli magazynu chĹ&#x201A;odniczego. To tutaj operator wĂłzka widĹ&#x201A;owego pobiera Ĺ&#x201A;adunek i przekazuje go na odpowiedni system skĹ&#x201A;adowania.

DWA SYSTEMY REGAĹ OWE Magazyn wyrobĂłw gotowych w OSM Kalisz zostaĹ&#x201A; wyposaĹźony przez spĂłĹ&#x201A;kÄ&#x2122; Promag w dwa systemy regaĹ&#x201A;o62

we. Pierwszy tworzÄ&#x2026; regaĹ&#x201A;y paletowe przejezdne. StanowiÄ&#x2026; one doskonaĹ&#x201A;e rozwiÄ&#x2026;zanie dla tych firm, ktĂłre chcÄ&#x2026; maksymalnie wykorzystaÄ&#x2021; powierzchniÄ&#x2122; skĹ&#x201A;adowania (np. kiedy jest ona stosunkowo nieduĹźa), a jednoczeĹ&#x203A;nie zaleĹźy im na tym, by mieÄ&#x2021; dostÄ&#x2122;p do kaĹźdej jednostki Ĺ&#x201A;adunkowej.

Wszystkie regaĹ&#x201A;y zostaĹ&#x201A;y zamocowane na specjalnych wĂłzkach poruszajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; po szynach, co pozwala udostÄ&#x2122;pniaÄ&#x2021; dowolny korytarz miÄ&#x2122;dzyregaĹ&#x201A;owy i umoĹźliwia pobranie wymaganej palety.

W przypadku KSGMP takie rozwiÄ&#x2026;zanie pozwoliĹ&#x201A;o uzyskaÄ&#x2021; aş o 100 % wiÄ&#x2122;cej miejsc paletowych, w porĂłwnaniu do moĹźliwoĹ&#x203A;ci, jakie daje system tradycyjnych regaĹ&#x201A;Ăłw rzÄ&#x2122;dowych.

Drugi system magazynowy stanowiÄ&#x2026; regaĹ&#x201A;y paletowe gÄ&#x2122;stego skĹ&#x201A;adowania z pĂłĹ&#x201A;automatycznym satelitÄ&#x2026; AutoMAG. SÄ&#x2026; to urzÄ&#x2026;dzenia, ktĂłre sprawdzajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; doskonale w magazynach chĹ&#x201A;odniczych, poniewaĹź nie wymagajÄ&#x2026; uĹźycia zĹ&#x201A;oĹźonej automatyki i szaf sterowniczych. ZaĹ&#x201A;adunek, rozĹ&#x201A;adunek oraz przemieszczanie jednostek Ĺ&#x201A;a-

dunkowych odbywa siÄ&#x2122; w specjalnie skonstruowanych kanaĹ&#x201A;ach za pomocÄ&#x2026; platformy sterowanej radiowo.

System pozwala na uzyskanie bardzo wysokiego wspĂłĹ&#x201A;czynnika wykorzystania kubatury magazynu, co przekĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; na znaczne obniĹźenie Ĺ&#x203A;redniego kosztu skĹ&#x201A;adowania jednej palety. Jest to doskonaĹ&#x201A;e rozwiÄ&#x2026;zanie m.in. w przypadku, gdy wymagane jest zachowanie efektywnej rotacji w systemie FIFO. Magazyn wyrobĂłw gotowych wyposaĹźony zostaĹ&#x201A; rĂłwnieĹź w podest magazynowy â&#x20AC;&#x201C; dodatkowe miejsce odkĹ&#x201A;adcze, wspomagajÄ&#x2026;ce inwestora w procesie dojrzewania serĂłw. Podest zasilany jest w palety poprzez ukĹ&#x201A;ad przenoĹ&#x203A;nika pionowego wraz z urzÄ&#x2026;dzeniem zaĹ&#x201A;adunkowym i rozĹ&#x201A;adunkowym. Te trzy zintegrowane ze sobÄ&#x2026; urzÄ&#x2026;dzenia sÄ&#x2026; obsĹ&#x201A;ugiwane z poziomu pomostu za pomocÄ&#x2026; rÄ&#x2122;cznych wĂłzkĂłw paletowych.

) 6 0 + 4 .? .2 0.? ' ,

AUTOMATYKA

RYNEK

KROK W STRONÄ&#x2DC; INTELIGENTNEJ PRODUKCJI IO-LINK ROCKWELL AUTOMATION A 0 * " + ' 0 * 2) 2 - A h 2 2 + - .2*/ + 2 ! *-E " + + / ) Â&#x201A; .+ * ) 2 !0 !* 0 .2 0.? 0 / 0.?

20 4 % + .2*/ + *) 2.2 /E + H-* ./L# */E 20 0 2 ) 2 0 /E ./ - 0.2 .2 2 .20 0 ) ) 2 2 * 02 0 ) + + * + .0/ 0 " +4

C

zujniki tradycyjne przesyĹ&#x201A;ajÄ&#x2026; jedynie informacje o stanie detekcji (0 lub 1). JeĹ&#x203A;li czujnik ulegnie usterce, uĹźytkownicy dowiadujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; o tym dopiero, gdy operacje za czujnikiem nie odbywajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; prawidĹ&#x201A;owo. Czujniki wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;ce z protokoĹ&#x201A;em IO-Link zapewniajÄ&#x2026; staĹ&#x201A;y przepĹ&#x201A;yw informacji diagnostycznych z linii produkcyjnej, co pozwala dokĹ&#x201A;adniej planowaÄ&#x2021; przestoje zwiÄ&#x2026;zane z naprawami i konserwacjÄ&#x2026;.

4 -# .+ *

DOSTÄ&#x2DC;P DO DANYCH â&#x20AC;&#x201C; Inteligentne czujniki pozwalajÄ&#x2026; na tworzenie inteligentnych maszyn, co ma bezpoĹ&#x203A;rednie przeĹ&#x201A;oĹźenie na InteligentnÄ&#x2026; ProdukcjÄ&#x2122;, tzw. Smart Manufacturing â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Grzegorz Bauer, Senior Commercial Engineer w Rockwell Automation. â&#x20AC;&#x201C; W oparciu o technologiÄ&#x2122; IO-Link, nasze inteligent4/2016

ne czujniki i systemy I/O dostarczajÄ&#x2026; technologiÄ&#x2122; pod koncepcjÄ&#x2122; Connected Enterprise, ktĂłra integruje ukĹ&#x201A;ady sterowania i IT. Rezultatem tego jest doskonaĹ&#x201A;a widocznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; danych obiektowych w systemie sterowania Zintegrowanej Architektury firmy Rockwell Automation.

Nowe czujniki wyposaĹźone w protokĂłĹ&#x201A; IO-Link funkcjonujÄ&#x2026; tak samo, jak standardowe czujniki do chwili podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia ich do Mastera IO-Link. W podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu z protokoĹ&#x201A;em IO-Link uĹźytkownicy zyskujÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;p do zaawansowanych danych i zdolnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; konfiguracji czujnikĂłw z wykorzystaniem tych samych kabli trĂłjprzewodowych.

KOMUNIKACJA Rockwell Automation, jako jedyna firma, oferuje kompleksowe rozwiÄ&#x2026;zanie pomiarowe, zaczynajÄ&#x2026;c od czujnikĂłw, a koĹ&#x201E;czÄ&#x2026;c na sterownikach.

IO-Link Master upraszcza komunikacjÄ&#x2122; od czujnikĂłw do sterownika. Czujniki komunikujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; przez prosty protokĂłĹ&#x201A; IO-Link z jednostkÄ&#x2026; gĹ&#x201A;ĂłwnÄ&#x2026;, natomiast ukĹ&#x201A;ad POINT I/O komunikuje siÄ&#x2122; ze sterownikiem poprzez sieÄ&#x2021; EtherNet/IP. DziÄ&#x2122;ki temu uĹźytkownicy zyskujÄ&#x2026; zdolnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zarzÄ&#x2026;dzania czujnikami â&#x20AC;&#x201C; tak jak wÄ&#x2122;zĹ&#x201A;ami na poziomie Ethernet/IP â&#x20AC;&#x201C; w przystÄ&#x2122;pnej cenie.

P R O M O C J A

Ponadto uĹźytkownicy mogÄ&#x2026; programowaÄ&#x2021; czujniki i sterowniki w tym samym Ĺ&#x203A;rodowisku projektowym. Oprogramowanie Rockwell Software Studio 5000 Logix Designer Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czy w jednym interfejsie elementy konstrukcyjne i technologiczne, umoĹźliwiajÄ&#x2026;c uĹźytkownikom uzyskanie dostÄ&#x2122;pu do I/O oraz danych konfiguracyjnych w caĹ&#x201A;ym ukĹ&#x201A;adzie Zintegrowanej Architektury.

DIAGNOSTYKA DziÄ&#x2122;ki funkcji automatycznej konfiguracji urzÄ&#x2026;dzenia ustawienia jednostki gĹ&#x201A;Ăłwnej i czujnikĂłw sÄ&#x2026; zapisywane i mogÄ&#x2026; zostaÄ&#x2021; pobrane ze sterownika podczas zmiany zadaĹ&#x201E; lub wymiany komponentu. UkĹ&#x201A;ad upraszcza dziaĹ&#x201A;ania zwiÄ&#x2026;zane ze zmianami na linii produkcyjnej poprzez obniĹźenie prawdopodobieĹ&#x201E;stwa wystÄ&#x2026;pienia bĹ&#x201A;Ä&#x2122;du ludzkiego.

Inteligentne czujniki z IO-Link to poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie tradycyjnej sensoryki z rosnÄ&#x2026;cymi potrzebami poziomu informacyjnego (diagnostyka, analiza, monitoring). To takĹźe realny wyznacznik do zwiÄ&#x2122;kszenia produktywnoĹ&#x203A;ci w przemyĹ&#x203A;le.

ROCKWELL AUTOMATION Sp. z o.o. * 4 E2+ + << ;8 676 3 2 2 > 4 .+ 4.

4 .+ * 4)

63

RYNEK

NOWA GENERACJA

CHWYTAKĂ&#x201C;W PGN-PLUS-P

) 9; H , Â&#x192;%A1 * 0 2 2 * 02 ./ ) *+./ 4 3 *.?* ) + @. ) / */ /! 2 / + ) + 02 ) 2*+*/E. 0.? 2 E2 Z# + */ ) 20 2 @[ 0 .? 0 + 0.?4 .0/ 2 E2 2 ) /E 2 @[ 0 ) + ./ 4 64

N

a wystawie w Hanowerze w 1983 r. Heinz-Dieter Schunk przedstawiĹ&#x201A; chwytak pneumatyczny PPG â&#x20AC;&#x201C; pierwszy standardowy chwytak wykorzystujÄ&#x2026;cy sprawdzone rozwiÄ&#x2026;zania kinematyczne, stosowane w technologii mocowaĹ&#x201E; â&#x20AC;&#x201C; ustanawiajÄ&#x2026;c tym samym nowy standard w historii automatyki. WprowadzajÄ&#x2026;c ideÄ&#x2122; synergii, SCHUNK zrewolucjonizowaĹ&#x201A; automatyzacjÄ&#x2122; produkcji i uczyniĹ&#x201A; zdecydowany krok w kierunku bycia liderem kompetencji techniki mocowaĹ&#x201E; i systemĂłw chwytakowych.

P R O M O C J A

CHWYTAK PGN-PLUS RozwĂłj systemĂłw automatyzacji, ktĂłrych zadaniem jest wzrost wydajnoĹ&#x203A;ci, niezawodnoĹ&#x203A;ci i şywotnoĹ&#x203A;ci urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;, powoduje wzrost wymagaĹ&#x201E; odnoĹ&#x203A;nie podzespoĹ&#x201A;Ăłw stosowanych do ich budowy. W odpowiedzi na rosnÄ&#x2026;ce wymagania stawiane chwytakom odnoĹ&#x203A;nie precyzji chwytania oraz obciÄ&#x2026;ĹźeĹ&#x201E;, jakim sÄ&#x2026; one poddawane, w 2000 r. firma SCHUNK opracowaĹ&#x201A;a i opatentowaĹ&#x201A;a nowÄ&#x2026; wersjÄ&#x2122; chwytaka â&#x20AC;&#x201C; PGN-plus, ktĂłra zastÄ&#x2026;piĹ&#x201A;a dotychczas produkowany chwytak PGN. ByĹ&#x201A; to pierwszy dwupalAUTOMATYKA

RYNEK czasty uniwersalny chwytak pneumatyczny z prowadnicami wielozębnymi.

ELIMINACJA EFEKTU „SZUFLADY” Koncepcja powstania prowadnicy wielozębnej narodziła się z potrzeby eliminacji wad występujących w stosowanych do tej pory klasycznych prowadnicach, w których występował tzw. efekt „szuflady”. Polega on na ugięciu prowadnicy ku dołowi podczas wyciągania. Jest to spowodowane wystąpieniem momentu powstałego w wyniku działania siły obciążenia szuflady, zależnego od ramienia, związanego z jej długością. Przekłada się to na zwiększenie punktowego obciążenia prowadnic szuflady. Ten sam efekt występuje na prowadnicach chwytaka, co wpływa negatywnie na siłę zacisku, precyzję trzymania chwytanego detalu oraz jego żywotność.

NOWA KONSTRUKCJA W nowym chwytaku PGN-plus zastąpiono dotychczasową konstrukcję systemem prowadnic wielozębnych. Siły i momenty działające na prowadnice szczęk bazowych chwytaka rozkładają się w wielu równoległych płaszczyznach, stanowiących podpory, co prowadzi do zwiększenia jego sztywności, precyzji chwytania, powtarzalności, stabilności, obciążalności oraz braku spadku siły zacisku.

4 , %A1

SZEROKA GAMA MODELI W odpowiedzi na rosnące potrzeby i wymagania rynku zwiększono liczbę produkowanych wersji poszczególnych typów chwytaka. Obecnie firma SCHUNK w standardowym programie posiada chwytaki w wersjach przeciwpyłowych, odpornych na korozję, wysoką temperaturę i do innych specjalistycznych zastosowań, w wersji EX, o zwiększonej pre4/2016

cyzji oraz ze wzmocnioną siłą zacisku.

Chwytak PGN-plus produkowany jest w typoszeregu 40–380 i charakteryzuje się następującymi parametrami: siła zacisku 123–21150 N, momenty skrętne szczęk bazowych 10–560 Nm, skok szczęki 2–45 mm. Rekomendowana waga chwytanych detali wynosi do 80 kg. Standardem firmy SCHUNK jest 30-letnia gwarancja działania i niezawodności chwytaków PGN-plus. Uniwersalność i szeroka gama oferowanych modeli umożliwiają stosowanie chwytaków PGN-plus praktycznie w każdej aplikacji przemysłowej i laboratoryjnej.

PIERWSZY CHWYTAK TRÓJPALCZASTY Kolejnym krokiem milowym w historii systemów chwytakowych było wprowadzenie w 2006 r. pierwszej trójpalczastej ręki chwytającej SDH z czujnikami na palcach. Połączone palce chwytaka kontrolują sposób i siłę chwytania, dostosowując ją do różnych przedmiotów, dzięki czemu chwytaki mogą być stosowane w robotyce serwisowej i serwisowych aplikacjach przemysłowych.

Dzięki możliwości zmiany ustawienia dwóch palców SDH daje dużą elastyczność pod względem kształtu, wielkości i położenia chwytanego przedmiotu.

CHWYTAK PIĘCIOPALCZASTY STEROWANY ZDALNIE Na konferencji prasowej otwierającej targi w Hanowerze w 2013 r. Henrik A. Schunk zaprezentował innowacyjny, 5-palczasty chwytak, imitujący ludzką rękę. Dzięki dziewięciu dyskom pięć palców chwytaka może wykonywać różne, skomplikowane operacje chwytania. Ponadto dzięki możliwości zaprogramowania licznych gestów ułatwiona jest komunikacja wzrokowa pomiędzy człowiekiem a robotem, co umożliwia zastosowanie w środowisku człowieka. Elektronika w najnowszej wersji chwytaka jest całkowicie zintegrowana w „nadgarstku”, co czyni jego konstrukcję 65

RYNEK niezwykle kompaktowÄ&#x2026;. RÄ&#x2122;ka moĹźe byÄ&#x2021; poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czona za poĹ&#x203A;rednictwem okreĹ&#x203A;lonych interfejsĂłw z dowolnymi urzÄ&#x2026;dzeniami dostÄ&#x2122;pnymi na rynku.

Dla aplikacji mobilnych moĹźliwe jest zasilanie z akumulatora 24 V.Â

lub w wykonaniu specjalnym do Ĺ&#x203A;rodowiska zanieczyszczonego. Produkowane sÄ&#x2026; w zakresie wielkoĹ&#x203A;ci 50â&#x20AC;&#x201C;125, z siĹ&#x201A;ami zacisku 160â&#x20AC;&#x201C;2780 N. Skok na palec: 2â&#x20AC;&#x201C;13 mm przy rekomendowanej wadze chwytanych detali w zakresie 0,8â&#x20AC;&#x201C;13,9 kg.

PGN-PLUS-P â&#x20AC;&#x201C; NOWY STANDARD CHWYTAKĂ&#x201C;W Rok 2015 to nowa generacja chwytakĂłw SCHUNK Permanent. PGN-plus-P wyznacza nowy standard dla pneumatycznych chwytakĂłw uniwersalnych i czyni sprawdzonÄ&#x2026; technologiÄ&#x2122; jeszcze lepszÄ&#x2026;. Zoptymalizowane opatentowane prowadnice wielozÄ&#x2122;bne zaopatrzone w kanaĹ&#x201A;y smarowe, umoĹźliwiajÄ&#x2026;ce szybkie i rĂłwnomierne rozprowadzanie smaru, zapewniajÄ&#x2026; wzrost niezawodnoĹ&#x203A;ci i precyzji dziaĹ&#x201A;ania oraz wydĹ&#x201A;uĹźajÄ&#x2026; cykl konserwacji. ZwiÄ&#x2122;kszona o 50 % siĹ&#x201A;a chwytania umoĹźliwia przenoszenie duĹźych obciÄ&#x2026;ĹźeĹ&#x201E;. ZwiÄ&#x2122;kszone maksymalne momenty pozwalajÄ&#x2026; na stosowanie o 50 % dĹ&#x201A;uĹźszych palcĂłw chwytaka. Czyni to PGN-plus Permanent

W TROSCE O POTRZEBY KLIENTĂ&#x201C;W W ciÄ&#x2026;gu ostatnich 30 lat firma SCHUNK podejmuje wyzwania dotyczÄ&#x2026;ce wysoce skomplikowanych wymagaĹ&#x201E; klientĂłw. RozwiÄ&#x2026;zania stanowiÄ&#x2026; innowacyjne, trwaĹ&#x201A;e i niezawodne komponenty, gwarantujÄ&#x2026;ce maksimum niezawodnoĹ&#x203A;ci systemĂłw i maszyn na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie. optymalnym rozwiÄ&#x2026;zaniem standardowym dla wielu zastosowaĹ&#x201E;.

W ZALEĹťNOĹ&#x161;CI OD ZASTOSOWAĹ&#x192; Chwytaki PGN-plus-P wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026; w wersjach standardowych do uĹźytku w Ĺ&#x203A;rodowisku czystym i lekko zabrudzonym

SCHUNK INTEC Sp. z o.o. * 4 * + <; ;5 5;; .2 4 BB 6B= B5 ;;# ( BB 6B= B5 B5 >) 4 .?* +4.

4) 4 .?* +4.

R E K L A M A

66

AUTOMATYKA

RYNEK

APLIKACJA RITTAL DO CHILLERĂ&#x201C;W Konstruktorzy aparatury roz 2 .2 / .2 / * 2E ) - [ + * 0.?# + ) + 0.? ) 2 / 20 0.? ./ .? ) *+ .?4 A ) + ./ ? )) 2 ) *G0 + + @[ 0! * 2 ) .E *4

U

zupeĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;ca istniejÄ&#x2026;cÄ&#x2026; wersjÄ&#x2122; on-line aplikacja umoĹźliwia automatyczne obliczanie wymaganej mocy chĹ&#x201A;odniczej. Odpowiedni chiller wybiera siÄ&#x2122; interaktywnie w zaledwie czterech krokach â&#x20AC;&#x201C; i to w zakresie mocy od 1 do 40 kW. BezpĹ&#x201A;atna aplikacja jest dostÄ&#x2122;pna na iPhoneâ&#x20AC;&#x2122;a.

PRZEJRZYSTY INTERFEJS

4 , Â&#x192;%A1#

W aplikacji Chiller App firma Rittal znacznie uĹ&#x201A;atwiĹ&#x201A;a i zoptymalizowaĹ&#x201A;a drogÄ&#x2122;, poczÄ&#x2026;wszy od niezobowiÄ&#x2026;zujÄ&#x2026;cego zapytania do zamĂłwienia. Kon-

struktorzy maszyn, aparatury sterowniczej i rozdzielczej oraz uĹźytkownicy koĹ&#x201E;cowi mogÄ&#x2026; w ten sposĂłb osiÄ&#x2026;gnÄ&#x2026;Ä&#x2021; znaczne oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci kosztĂłw inĹźynierii. â&#x20AC;&#x201C; Ten program narzÄ&#x2122;dziowy wyróşnia siÄ&#x2122; przyjaznÄ&#x2026; obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2026;. DziÄ&#x2122;ki przejrzystemu interfejsowi uĹźytkownika klient intuicyjnie wybiera wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwe rozwiÄ&#x2026;zanie â&#x20AC;&#x201C; wyjaĹ&#x203A;nia Marcin Lisowski, Product Manager Cooling Units w firmie Rittal.

Pozwala to uniknÄ&#x2026;Ä&#x2021; utraty informacji i danych, a takĹźe przewymiarowania.

PROSTY WYBĂ&#x201C;R W CZTERECH KROKACH W pierwszym kroku klient okreĹ&#x203A;la swoje indywidualne zapotrzebowanie na chĹ&#x201A;odzenie. Na tej podstawie aplikacja wyznacza niezbÄ&#x2122;dnÄ&#x2026; moc chĹ&#x201A;odniczÄ&#x2026; i automatycznie proponuje odpowiedni chiller wybranego typu. W drugim kroku nastÄ&#x2122;puje dopasowanie akcesoriĂłw do wybranego chillera.

W kolejnym, trzecim kroku do dyspozycji sÄ&#x2026; liczne pakiety opcji, np. wydaj-

3 ) 20 + +* + + @ / 0 * 2 ) 2 ! .? 2 Â&#x201E; / ) 02 .2 / 2!L . .? .2 * 0.2 2 / 0! 0 ) .? + @ - 0)*

4/2016

niejsza pompa, wersja chĹ&#x201A;odzona wodÄ&#x2026; lub obudowa ze stali nierdzewnej, ktĂłra moĹźe byÄ&#x2021; stosowana np. w przemyĹ&#x203A;le spoĹźywczym. W czwartym kroku aplikacja dostarcza indywidualne charakterystyki mocy dla wybranego chillera. Jednym klikniÄ&#x2122;ciem moĹźna wywoĹ&#x201A;aÄ&#x2021; dodatkowe informacje, jak np. specyfikacja lub dwui trĂłjwymiarowe rysunki obudĂłw.

REJESTRACJA WiÄ&#x2122;cej danych jest dostÄ&#x2122;pnych po zalogowaniu: klient uzyskuje interaktywny przeglÄ&#x2026;d wszystkich informacji. Poza informacjÄ&#x2026; o dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;ci w magazynie w czasie rzeczywistym sÄ&#x2026; to takĹźe informacje cenowe.

Aplikacja Chiller App na iOS jest dostÄ&#x2122;pna bezpĹ&#x201A;atnie na iTunes.

RITTAL Sp. z o.o. * 4 + <7# ;B =6B 3 2 4 BB 98; ;= 8B 4 4)

1 + *- 0! ) .? +. # / + )4 0 . + ( $ .+

P R O M O C J A

3 2 . + +* 0 ) 20./ E ) + 0 )./ # + .? / + wydajniejsza pompa

67

RYNEK

LEKKIE ZESPOĹ Y Ĺ&#x161;RUB NAPÄ&#x2DC;DOWYCH Specjalista w dziedzinie two 20 2 *.2 0.? *.?*# H -* ) E.20 / 0bologicznie zoptymalizowane + L + @ *! )L 0.?

2 @ *! )L 0 2 do anodowanego aluminium.

System dryspin z asymetrycz E - E @ *!0 )L / 0 + G !0[ ! *- 0 bez smarowania i konserwacji, G 2.2L 2 ) =; Â&#x2026; . LG *4

Z

estawy Ĺ&#x203A;rub napÄ&#x2122;dowych systemu dryspin produkcji igus charakteryzuje specjalna asymetryczna geometria Ĺ&#x203A;ruby napÄ&#x2122;dowej, ktĂłra w ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ej pracy zapewnia piÄ&#x2122;ciokrotnie dĹ&#x201A;uĹźszÄ&#x2026; ĹźywotnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; niĹź konwencjonalne rozwiÄ&#x2026;zania.

W zakresie Ĺ&#x203A;rednic Ĺ&#x203A;rub od szeĹ&#x203A;ciu do 20 milimetrĂłw moĹźliwa jest cicha praca i niski poziom drgaĹ&#x201E;, nawet w ograniczonych przestrzeniach. igus rozwija technologiÄ&#x2122; dryspin i obecnie oferuje zespoĹ&#x201A;y Ĺ&#x203A;ruby napÄ&#x2122;dowej z aluminiowymi Ĺ&#x203A;rubami, ktĂłre sÄ&#x2026; kilkakrotnie lĹźejsze od Ĺ&#x203A;rub pociÄ&#x2026;gowych ze stali nierdzewnej.

68

DLA DĹ UGIEJ ĹťYWOTNOĹ&#x161;CI I PĹ YNNEGO DZIAĹ ANIA â&#x20AC;&#x201C; Aluminium jest nie tylko bardzo lekkie i odporne na korozjÄ&#x2122;, ale rĂłwnieĹź osiÄ&#x2026;ga bardzo wysokÄ&#x2026; odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na zuĹźycie i niski wspĂłĹ&#x201A;czynnik tarcia dziÄ&#x2122;ki twardemu anodowaniu â&#x20AC;&#x201C; podkreĹ&#x203A;la Stefan Niermann, menadĹźer techniki liniowej drylin i napÄ&#x2122;dĂłw w firmie igus. â&#x20AC;&#x201C; W poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu z geometriÄ&#x2026; i zoptymalizowanymi kÄ&#x2026;tami prowadzÄ&#x2026;cymi wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; Ĺ&#x203A;ruby napÄ&#x2122;dowej moĹźe byÄ&#x2021; dodatkowo zwiÄ&#x2122;kszona, a wymagana moc napÄ&#x2122;du moĹźe byÄ&#x2021; zredukowana.

SZEROKIE ZASTOSOWANIE Zestaw Ĺ&#x203A;ruby napÄ&#x2122;dowej jest bezobsĹ&#x201A;ugowy przez caĹ&#x201A;y okres jego uĹźytkowania, jeĹ&#x203A;li jest poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czony z nakrÄ&#x2122;tkami wykonanymi z wysoce wydajnego plastiku firmy igus, ktĂłry nie wymaga smarowania. Z tego powodu wykonana z aluminium Ĺ&#x203A;ruba napÄ&#x2122;dowa systemu dryspin moĹźe mieÄ&#x2021; róşnorodne zastosowania â&#x20AC;&#x201C; nawet, gdy stawiane sÄ&#x2026; skrajne wymagania dotyczÄ&#x2026;ce czystoĹ&#x203A;ci i higieny, np. w przemyĹ&#x203A;le lotniczym, medycznym lub w technologiach przetwĂłrstwa ĹźywnoĹ&#x203A;ci.

ZÂ materiaĹ&#x201A;em dopasowanym do doboru nakrÄ&#x2122;tki spoĹ&#x203A;rĂłd czterech P R O M O C J A

dostÄ&#x2122;pnych materiaĹ&#x201A;Ăłw, takich jak zgodny z FDA iglidur A180 lub iglidur J350 do pracy w wysokiej temperaturze, zespoĹ&#x201A;y Ĺ&#x203A;rub napÄ&#x2122;dowych systemu dryspin sÄ&#x2026; niezawodnym i ekonomicznym rozwiÄ&#x2026;zaniem dla wielu sektorĂłw â&#x20AC;&#x201C; znajdujÄ&#x2026; zastosowanie w drukarkach, maszynach napeĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;cych lub wyposaĹźeniu laboratoryjnym. UĹźytkownik moĹźe wybieraÄ&#x2021; miÄ&#x2122;dzy gwintami prawymi i lewymi, pomiÄ&#x2122;dzy nakrÄ&#x2122;tkami Ĺ&#x203A;rub napÄ&#x2122;dowych z koĹ&#x201A;nierzem i bez koĹ&#x201A;nierza oraz dodatkowymi opcjami, takimi jak nakrÄ&#x2122;tki bezluzowe. UĹźywajÄ&#x2026;c praktycznych narzÄ&#x2122;dzi on-line na stronie igus, moĹźna wybraÄ&#x2021; odpowiedni zespĂłĹ&#x201A; Ĺ&#x203A;ruby napÄ&#x2122;dowej, obliczyÄ&#x2021; ĹźywotnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i zamĂłwiÄ&#x2021; natychmiast za pomocÄ&#x2026; kilku klikniÄ&#x2122;Ä&#x2021;. Wszystkie rozmiary gwintu wczeĹ&#x203A;niej dostÄ&#x2122;pne ze stali nierdzewnej sÄ&#x2026; obecnie dostÄ&#x2122;pne w tej opcji z wytrzymaĹ&#x201A;ego â&#x20AC;&#x17E;lekkiegoâ&#x20AC;? metalu.

IGUS Sp. z o.o. * 4 2 + 8B8 ;B B9< 3 2 4 BB :=9 56 6;# ( BB :=9 =8 =7 > -* 4) www.igus.pl

AUTOMATYKA

RYNEK

IGLIDUR F2 - * B ) 0 ) 2 /E.0 * + + 0.2 # ) , 4 A / L 2 Z# + 0.? * !0[ 2 - 0 0.2 @[# 4 4 G0 + @ 2- 0.?Â&#x201E; G !0[ G L) 0 / + + ! ! 0 2 - 20 *4

4 -* !Â&#x192;

N

iekontrolowane wyĹ&#x201A;adowania, za poĹ&#x203A;rednictwem nagromadzonych Ĺ&#x201A;adunkĂłw elektrostatycznych, mogÄ&#x2026; negatywnie wpĹ&#x201A;ynÄ&#x2026;Ä&#x2021; na elementy elektroniczne, przyczyniajÄ&#x2026;c siÄ&#x2122; takĹźe do wzrostu zagroĹźenia poĹźarowego lub hamowania procesĂłw produkcyjnych.

Firma igus ma w asortymencie produktĂłw materiaĹ&#x201A; Ĺ&#x201A;oĹźyskowy odporny na wyĹ&#x201A;adowania elektrostatyczne, wyko-

nany z tworzywa sztucznego, ktĂłry jest odpowiedni do tego typu zastosowaĹ&#x201E;. iglidur F2 odprowadza Ĺ&#x201A;adunki elektrostatyczne i przyczynia siÄ&#x2122; do ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ego, aktywnego rozĹ&#x201A;adowywania. Niska rezystancja powierzchniowa (103â&#x20AC;&#x201C;109 â&#x201E;Ś, w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od geometrii elementu) obniĹźa poziom napiÄ&#x2122;cia Ĺ&#x201A;adowania i przyczynia siÄ&#x2122; do zmniejszania Ĺ&#x201A;adunku.

W celu zapewnienia maksymalnej elastycznoĹ&#x203A;ci i dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;ci, nawet w nietypowych wymiarach lub komponentach, igus oferuje materiaĹ&#x201A; iglidur F2 w aĹź 14 róşnych Ĺ&#x203A;rednicach, jako okrÄ&#x2026;gĹ&#x201A;e waĹ&#x201A;ki obrabiane z magazynu. W ten sposĂłb klienci mogÄ&#x2026; sami produkowaÄ&#x2021; swoje komponenty, bez generowania niepotrzebnie duĹźej iloĹ&#x203A;ci odpadĂłw materiaĹ&#x201A;owych.

OprĂłcz swoich szczegĂłlnych wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci nowy materiaĹ&#x201A; oferuje zalety iglidur typowe dla igus. Nie wymaga smarowania, jest bezobsĹ&#x201A;ugowy i ma niskie wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci Ĺ&#x203A;cierne. Ryzyko przestojĂłw

jest zatem ograniczone, a tym samym zwiÄ&#x2122;kszona jest trwaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; produktu. PrzeciwpyĹ&#x201A;owe, niekorodujÄ&#x2026;ce i lekkie, plastikowe Ĺ&#x201A;oĹźyska dziaĹ&#x201A;ajÄ&#x2026; przy wysokich czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ciach cyklu zegarowego, jakie wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026; standardowo m.in. w maszynach wĹ&#x201A;Ăłkienniczych. Iglidur F2 wykazuje rĂłwnieĹź wysokÄ&#x2026; odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na temperaturÄ&#x2122; i media (zakres temperatury roboczej siÄ&#x2122;ga od â&#x20AC;&#x201C;30 °C do +165 °C).

IGUS Sp. z o.o. * 4 2 + 8B8 # ;B B9< 3 2 4 BB :=9 56 6;# ( BB :=9 =8 =7 > -* 4) 4 -* 4)

R E K L A M A

igus dry-tech ... Ĺ&#x201A;oĹźyska bezsmarowne ... ÂŽ

ÂŽ

Idealne Ĺ&#x201A;oĹźysko w zasiÄ&#x2122;gu rÄ&#x2122;ki ...

Prosimy nas odwiedziÄ&#x2021;: WOD-KAN, PLASTPOL, MACH-TOOL

... ktĂłre gwarantuje niezawodnÄ&#x2026; pracÄ&#x2122;.

NajwiÄ&#x2122;kszy na Ĺ&#x203A;wiecie standardowy asortyment bezsmarownych Ĺ&#x201A;oĹźysk Ĺ&#x203A;lizgowych PeĹ&#x201A;ny zakres 16 materiaĹ&#x201A;Ăłw, 1321 nowych artykuĹ&#x201A;Ăłw: standardowy zakres Ĺ&#x201A;oĹźysk iglidur z ponad 3000 nowych rozmiarĂłw do praktycznie kaĹźdej aplikacji Ĺ&#x201A;oĹźyskowej. Do aplikacji wysokotemperaturowych, do pracy w wodzie morskiej, do przemysĹ&#x201A;u spoĹźywczego i motoryzacyjnego â&#x20AC;&#x201C; wyszukaj, oblicz i zamĂłw idealne Ĺ&#x201A;oĹźysko dla siebie w kilka sekund.

NowoĹ&#x203A;ci motion plastics sÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;pne na stronie: igus.pl/iglidur-expert ÂŽ

plastics for longer life

ÂŽ

ÂŽ

igus Sp. z o. o. ul. DziaĹ&#x201A;kowa 121C, 02-234 Warszawa Tel. 22 8635770 Faks 22 8636169 info@igus.pl ÂŽ

4/2016

P R O M O C J A

69

RYNEK

POĹ Ä&#x201E;CZENIA ZEWNÄ&#x2DC;TRZNE

W INSTALACJACH FOTOWOLTAICZNYCH X E.2 .2 @[ - .2 0 ./ 4 .? 2 - 2 2 G0 ! 2 0/ @[ . / ./ 4 ) .2 - ) .? + @. .? 2 * +G .20 + * 2+ # - 0G * @. 0 ) ! 2 [ / ) 2 2 4 - G *G 2 .2 @[ ) E.2 4

I

nstalatorzy poszukujÄ&#x2026; rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; niewymagajÄ&#x2026;cych zbyt wielu specjalnych narzÄ&#x2122;dzi (jak np. zaciskarki), umoĹźliwiajÄ&#x2026;cych wykonanie zadania za pomocÄ&#x2026; podstawowych przyrzÄ&#x2026;dĂłw, w jak najkrĂłtszym czasie. CzÄ&#x2122;sto wykonujÄ&#x2026; swÄ&#x2026; pracÄ&#x2122; w niewygodnych warunkach (np. na pochyĹ&#x201A;ych dachach), wiÄ&#x2122;c jak najmniejsza liczba operacji wymaganych do zainstalowania zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza cieszy siÄ&#x2122; ich uznaniem. OczekujÄ&#x2026; takĹźe moĹźliwoĹ&#x203A;ci Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czenia za pomocÄ&#x2026; tego samego zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza przewodĂłw o doĹ&#x203A;Ä&#x2021; szerokim zakresie przekrojĂłw (np. 2,5â&#x20AC;&#x201C;6 mm2).

TRWAĹ OĹ&#x161;Ä&#x2020; ZALETÄ&#x201E; WaĹźny jest materiaĹ&#x201A;, z jakiego sÄ&#x2026; wykonane elementy. ZĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza fotowoltaiczne sÄ&#x2026; bowiem przez caĹ&#x201A;y czas naraĹźone na warunki zewnÄ&#x2122;trzne (deszcz, promieniowanie UV, duĹźe wahania temperatury, zanieczyszczenie Ĺ&#x203A;rodowiska).

Z tego wzglÄ&#x2122;du testy przeprowadzane przez producentĂłw sÄ&#x2026; doĹ&#x203A;Ä&#x2021; rygorystyczne â&#x20AC;&#x201C; w koĹ&#x201E;cu muszÄ&#x2026; oni zagwarantowaÄ&#x2021; prawidĹ&#x201A;owe dziaĹ&#x201A;anie przez minimum kilkadziesiÄ&#x2026;t lat.

ZĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza powinny byÄ&#x2021; uniwersalne.

W wiÄ&#x2122;kszych instalacjach fotowoltaicznych, gdzie w grÄ&#x2122; wchodzi Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czenie duĹźej liczby paneli, podstawowe rozwiÄ&#x2026;zania niekoniecznie muszÄ&#x2026; sprawdziÄ&#x2021; siÄ&#x2122; w kaĹźdym punkcie. Dlatego waĹźne 70

P R O M O C J A

jest, aby istniaĹ&#x201A;a moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zastosowania zĹ&#x201A;Ä&#x2026;czy, ktĂłre mogÄ&#x2026; pracowaÄ&#x2021; przy wyĹźszym napiÄ&#x2122;ciu lub z wiÄ&#x2122;kszym obciÄ&#x2026;Ĺźeniem prÄ&#x2026;dowym. PoĹźÄ&#x2026;dane jest przy tym, aby czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; stykowa byĹ&#x201A;a na tyle uniwersalna, by nie byĹ&#x201A;o koniecznoĹ&#x203A;ci stosowania specjalnych adapterĂłw/ przejĹ&#x203A;ciĂłwek. Dotyczy to takĹźe wszelkiego rodzaju akcesoriĂłw, jak np. bezpiecznikĂłw wpinanych wprost do instalacji.

JAK WYBRAÄ&#x2020; ZĹ Ä&#x201E;CZE? Na rynku dziaĹ&#x201A;a kilku wiodÄ&#x2026;cych producentĂłw zĹ&#x201A;Ä&#x2026;czy do fotowoltaiki. NiektĂłrzy z nich, starajÄ&#x2026;c siÄ&#x2122; dopasowaÄ&#x2021; do przyjÄ&#x2122;tych standardĂłw, oferujÄ&#x2026; podobne rozwiÄ&#x2026;zania, teoretycznie kompatybilne ze sobÄ&#x2026;. Niestety tylko teoretycznie, gdyĹź Ĺźaden z nich nie zaleca Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czenia swoich zĹ&#x201A;Ä&#x2026;czy z tymi, ktĂłre pochodzÄ&#x2026; od innego producenta, a wrÄ&#x2122;cz jasno informuje, Ĺźe nie bierze odpowiedzialnoĹ&#x203A;ci gwarancyjnej w przypadku stwierdzenia takiego dziaĹ&#x201A;ania. I sĹ&#x201A;usznie, gdyĹź z pozoru tak samo wykonane elementy â&#x20AC;&#x201C; mimo Ĺźe na pierwszy rzut oka moĹźna je ze sobÄ&#x2026; spiÄ&#x2026;Ä&#x2021; â&#x20AC;&#x201C; czÄ&#x2122;sto róşniÄ&#x2026; siÄ&#x2122; bardzo istotnymi detalami.

Róşnice moĹźna znaleĹşÄ&#x2021; przykĹ&#x201A;adowo w konstrukcji stykĂłw prÄ&#x2026;dowych.

Aby zĹ&#x201A;Ä&#x2026;cze odpowiednio przewodziĹ&#x201A;o prÄ&#x2026;d (zgodnie z zaĹ&#x201A;oĹźeniami projekAUTOMATYKA

4 ? ( .

RYNEK tanta), obie wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;ce czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci (wtyk i gniazdo) muszÄ&#x2026; byÄ&#x2021; wykonane we wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwy sposĂłb, uwzglÄ&#x2122;dniajÄ&#x2026;cy takĹźe margines bezpieczeĹ&#x201E;stwa na â&#x20AC;&#x17E;starzenie siÄ&#x2122;â&#x20AC;? materiaĹ&#x201A;u.

Producenci przeznaczajÄ&#x2026; na badania ogromne sumy pieniÄ&#x2122;dzy, aby zagwarantowaÄ&#x2021; bezawaryjne dziaĹ&#x201A;anie raz poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonego systemu przez kilkadziesiÄ&#x2026;t lat. Istotne w tym przypadku sÄ&#x2026;: maĹ&#x201A;y zakres tolerancji wymiarĂłw, wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwy materiaĹ&#x201A;, odpowiedni ksztaĹ&#x201A;t stykĂłw czy siĹ&#x201A;y dociskowe miÄ&#x2122;dzy gniazdem a wtykiem. PrzykĹ&#x201A;adem negatywnego wpĹ&#x201A;ywu sparowania zĹ&#x201A;Ä&#x2026;czy dwĂłch producentĂłw moĹźe byÄ&#x2021; sytuacja, w ktĂłrej mamy do czynienia z róşnym pokryciem galwanicznym czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci stykowych â&#x20AC;&#x201C; moĹźe to doprowadziÄ&#x2021; do powstania ogniwa elektrycznego na ich poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu, co w niekorzystnym przypadku powoduje zainicjowanie zjawiska korozji. Konstrukcja izolatora, ktĂłry realizuje skuteczne ryglowanie obu czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci takĹźe jest istotna â&#x20AC;&#x201C; czasem drobna róşnica moĹźe wywoĹ&#x201A;aÄ&#x2021; rozszczelnienie takiej niedopasowanej pary, co przy niekorzystnych warunkach zewnÄ&#x2122;trznych w skrajnych przypadkach

spowodowaÄ&#x2021; nawet rozĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie przy niewielkim naprÄ&#x2122;Ĺźeniu przewodĂłw.

ADAPTERY BEZPIECZNIKOWE ZE SZCZELNYM PRZYĹ Ä&#x201E;CZEM Szczelne poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia pozwalajÄ&#x2026; takĹźe wyprowadziÄ&#x2021; na zewnÄ&#x2026;trz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; elementĂłw montowanych zazwyczaj w szafkach instalacyjnych. Staje siÄ&#x2122; to popularne np. w przypadku bezpiecznikĂłw topikowych. Charakter ich pracy zazwyczaj powoduje wytwarzanie dodatkowego ciepĹ&#x201A;a w ich otoczeniu. MoĹźe to mieÄ&#x2021; niepoĹźÄ&#x2026;dany wpĹ&#x201A;yw na pozostaĹ&#x201A;e urzÄ&#x2026;dzenia pracujÄ&#x2026;ce w pobliĹźu.

Dlatego warto rozwaĹźyÄ&#x2021; zastosowanie adapterĂłw bezpiecznikowych montowanych bezpoĹ&#x203A;rednio w torze przewodĂłw doprowadzajÄ&#x2026;cych prÄ&#x2026;d z paneli do szafki rozdzielczej. Rozpraszanie ciepĹ&#x201A;a zachodzi w tym przypadku na wolnym powietrzu, gdzie sÄ&#x2026; dostatecznie wentylowane przez naturalny ruch powietrza. Nie byĹ&#x201A;oby to moĹźliwe, gdyby nie wytrzymaĹ&#x201A;e, szczelne przyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza zamontowane na koĹ&#x201E;cach takich elementĂłw. Ich wykonanie zgodnie z obo-

wiÄ&#x2026;zujÄ&#x2026;cymi normami gwarantuje takĹźe bezpieczeĹ&#x201E;stwo eksploatacji â&#x20AC;&#x201C; podczas ewentualnej zmiany przepalonego bezpiecznika instalator nie jest naraĹźony na bezpoĹ&#x203A;redni kontakt z elementami bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;cymi pod wysokim napiÄ&#x2122;ciem, generowanym przez oĹ&#x203A;wietlone panele sĹ&#x201A;oneczne.

SYSTEMY POĹ Ä&#x201E;CZEĹ&#x192; NA LATA Warto wiÄ&#x2122;c dobrze zastanowiÄ&#x2021; siÄ&#x2122; nad wyborem odpowiedniego systemu poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeĹ&#x201E; przy tworzeniu instalacji fotowoltaicznych. DziÄ&#x2122;ki temu moĹźna zaoszczÄ&#x2122;dziÄ&#x2021; czas, ktĂłry trzeba poĹ&#x203A;wiÄ&#x2122;ciÄ&#x2021; na montaĹź, mieÄ&#x2021; pewnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; bezpieczeĹ&#x201E;stwa kompletnej aplikacji, a takĹźe uĹ&#x201A;atwiÄ&#x2021; sobie ewentualne jej serwisowanie w przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci. Ma to szczegĂłlne znaczenie w przypadku zakĹ&#x201A;adanego okresu jej ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ej pracy, czyli okoĹ&#x201A;o 25 lat.

PHOENIX CONTACT Sp. z o.o. * 4 $ * + 56 57 58 986 3 .

4 68 97 :; <8;

30) 2 ! 2) .2 + ) 2 + 20 +L 2 2 .2E ) 2 0 + 2 / 20[ / / 2 # ) 2 20 + 0 [ Â&#x201A; . ) 2 .2 ) 2 0.? + ) Â&#x201E; 2 .? - - 0 * ) 20 E.20 * ) .L

,20!+ G ! 2 ) ./ 0.2 0.? 2L 2 *) 2.2 2 ./ # - */E. 4/2016 ) 20 0 2 ./L ! L G 0.?

X E.2 ./ .2 0.? ) .*/E 2 E 2 E G .20 + @ + # 71 - .? 2.2 @[ / + *.2

RYNEK

PRZEKĹ ADNIE TRANSTECNO MONTOWANE W POLSCE . 2 + + ) 2 + # + / ! . ) + 0 +* /*G + 04 2 2 + ) 2 + .? .2 . ) 2 0 L * 0 - /E.0.? ) + ./ .?4

F

irma Transtecno SRL zajmuje siÄ&#x2122; projektowaniem, produkcjÄ&#x2026; i sprzedaĹźÄ&#x2026; przekĹ&#x201A;adni mechanicznych. W ofercie ma rĂłwnieĹź szerokÄ&#x2026; gamÄ&#x2122; silnikĂłw elektrycznych prÄ&#x2026;du staĹ&#x201A;ego i prÄ&#x2026;du przemiennego, przekĹ&#x201A;adnie planetarne oraz specjalne konstrukcje przekĹ&#x201A;adni zÄ&#x2122;batych. ZasiÄ&#x2122;giem dziaĹ&#x201A;ania obejmuje szeĹ&#x203A;Ä&#x2021; kontynentĂłw, natomiast w Polsce ma trzech przedstawicieli odpowiedzialnych za róşne grupy produktowe. WszÄ&#x2122;dzie jest ceniona za wysokÄ&#x2026; jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, szerokÄ&#x2026; ofertÄ&#x2122; i szybkÄ&#x2026; reakcjÄ&#x2122; na potrzeby klientĂłw.

POLSKI DYSTRYBUTOR Firma Transtecno SRL do tej pory mogĹ&#x201A;a zaoferowaÄ&#x2021; polskim odbiorcom wysokÄ&#x2026; jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i rozbudowanÄ&#x2026; ofertÄ&#x2122; produk72

tĂłw. W 2016 r. u wybranego dystrybutora, w firmie HF Inverter Polska, uruchomiona zostaĹ&#x201A;a montownia przekĹ&#x201A;adni walcowych i walcowo-stoĹźkowych serii Alu oraz Iron. Obecnie HF Inverter Polska zapewnia rĂłwnieĹź obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; gwarancyjnÄ&#x2026; i pogwarancyjnÄ&#x2026; przekĹ&#x201A;adni Transtecno na terenie Europy Wschodniej.

DziÄ&#x2122;ki temu odbiorcy w Polsce majÄ&#x2026; zapewnionÄ&#x2026; kompleksowÄ&#x2026; obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2122;, gwarantujÄ&#x2026;cÄ&#x2026; szybkÄ&#x2026; reakcjÄ&#x2122; w odpowiedzi na ich potrzeby.

ROZWĂ&#x201C;J OPARTY NA BADANIACH SiĹ&#x201A;Ä&#x2122; napÄ&#x2122;dowÄ&#x2026; Transtecno SRL stanowiÄ&#x2026; badania i rozwĂłj. DziaĹ&#x201A; badawczo-rozwojowy przy wykorzystaniu nowoczesnych narzÄ&#x2122;dzi inĹźynierskich oraz modelowania 3D opracowuje innowacyjne technologie, ktĂłre bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; stosowane w nowoczesnych procesach przemysĹ&#x201A;owych jutra. JuĹź dzisiaj, niezaleĹźnie od rodzaju zastosowanych produktĂłw Transtecno, branĹźy czy wielkoĹ&#x203A;ci firmy, Transtecno SRL oferuje swoim klientom najlepsze moĹźliwe rozwiÄ&#x2026;zania.

Wykwalifikowana kadra inşynierska, zarówno w firmie Transtecno SRL, jak P R O M O C J A

i u jej dystrybutorĂłw, zapewnia w peĹ&#x201A;ni profesjonalnÄ&#x2026; obsĹ&#x201A;ugÄ&#x2122; klientĂłw.

PRZEKĹ ADNIE SERII ALU PrzekĹ&#x201A;adnie serii Alu obejmujÄ&#x2026; przekĹ&#x201A;adnie walcowe CMG i ATS oraz walcowo-stoĹźkowe CMB. Korpusy przekĹ&#x201A;adni tej serii wykonane sÄ&#x2026; z wysokiej jakoĹ&#x203A;ci odlewĂłw aluminiowych. DostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; w zakresie mocy 0,06â&#x20AC;&#x201C;4 kW, z momentem obrotowym wyjĹ&#x203A;ciowym wynoszÄ&#x2026;cym 2â&#x20AC;&#x201C;650 Nm oraz w szerokim zakresie przeĹ&#x201A;oĹźeĹ&#x201E;.

PRZEKĹ ADNIE SERII IRON PrzekĹ&#x201A;adnie serii Iron obejmujÄ&#x2026; przekĹ&#x201A;adnie walcowe ITH i ITS oraz walcowo-stoĹźkowe ITB. Korpusy przekĹ&#x201A;adni tej serii wykonane sÄ&#x2026; z wysokiej jakoĹ&#x203A;ci odlewĂłw Ĺźeliwa szarego G200.

DostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; w zakresie mocy 0,25â&#x20AC;&#x201C; 30 kW i z momentem obrotowym wyjĹ&#x203A;ciowym 20â&#x20AC;&#x201C;3600 Nm, a takĹźe w szerokim zakresie przeĹ&#x201A;oĹźeĹ&#x201E;.

PIERWSZA LINIA MONTAĹťOWA W POLSCE W 2016 r. uruchomiona zostaĹ&#x201A;a pierwsza linia montaĹźowa przekĹ&#x201A;adni walcoAUTOMATYKA

2 ) 2 + . *

4 Â&#x192; &

wych serii Alu oraz Iron w Polsce. Linia montaĹźowa ma wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; do 500 sztuk przekĹ&#x201A;adni miesiÄ&#x2122;cznie. W ramach rozwoju przewidziane jest uruchomienie kolejnych linii montaĹźowych w firmie HF Inverter Polska.

W Polsce montowane sÄ&#x2026; zarĂłwno przekĹ&#x201A;adnie jednostkowe, jak i wielkoseryjne. Istnieje rĂłwnieĹź moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wykonania i montaĹźu przekĹ&#x201A;adni specjalnych, przygotowanych wedĹ&#x201A;ug parametrĂłw okreĹ&#x203A;lonych przez klienta (dla liczby powyĹźej 300 sztuk rocznie). W firmie HF Inverter, w ktĂłrej zostaĹ&#x201A;a uruchomiona linia montaĹźowa, funkcjonuje dziaĹ&#x201A; techniczny, Ĺ&#x203A;wiadczÄ&#x2026;cy profesjonalnÄ&#x2026; pomoc w zakresie doboru, montaĹźu i serwisu przekĹ&#x201A;adni Transtecno.

O HF INVERTER POLSKA PrzedsiÄ&#x2122;biorstwo HF Inverter Polska rozpoczÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;o swojÄ&#x2026; dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w 2006 r. w Toruniu.

4/2016

HF Inverter to polska firma z polskim kapitaĹ&#x201A;em. Siedziba gĹ&#x201A;Ăłwna zlokalizowana jest w nowym budynku biurowo-magazynowym przy ul. Marii SkĹ&#x201A;odowskiej-Curie 101E w Toruniu.

Na powierzchni ponad 1000 m2 znajduje siÄ&#x2122; linia montaĹźowa przekĹ&#x201A;adni walcowych i walcowo-stoĹźkowych, podrÄ&#x2122;czny magazyn oraz dziaĹ&#x201A; handlowy i techniczny. PrzedsiÄ&#x2122;biorstwo posiada rĂłwnieĹź wĹ&#x201A;asne stanowiska diagnostyczne i serwisowe produktĂłw znajdujÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; w jego ofercie.

HF Inverter Polska jest oficjalnym dystrybutorem firm: â&#x20AC;&#x201C; EURA Drives Electric CO., Ltd. â&#x20AC;&#x201C; lidera w zakresie projektowania i produkcji nowoczesnych przemiennikĂłw czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci, soft-starterĂłw i serwonapÄ&#x2122;dĂłw elektrycznych, â&#x20AC;&#x201C; ZD Motor CO., Ltd. â&#x20AC;&#x201C; jednej z najwiÄ&#x2122;kszych firm produkujÄ&#x2026;cych napÄ&#x2122;dy maĹ&#x201A;ych mocy AC i DC,

â&#x20AC;&#x201C; Transtecno SRL â&#x20AC;&#x201C; lidera w zakresie projektowania i produkcji przekĹ&#x201A;adni mechanicznych serii Alu oraz Iron.

W HF Inverter Polska pracujÄ&#x2026; wysokiej klasy specjaliĹ&#x203A;ci. WiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; z nich to inĹźynierowie-automatycy, majÄ&#x2026;cy niezbÄ&#x2122;dnÄ&#x2026; wiedzÄ&#x2122; i doĹ&#x203A;wiadczenie z dziedziny mechatroniki, ktĂłrzy tworzÄ&#x2026; dziaĹ&#x201A; doradcĂłw techniczno-handlowych. DuĹźym wsparciem dla dziaĹ&#x201A;u doradcĂłw jest rozbudowany dziaĹ&#x201A; techniczno-serwisowy.

HF INVERTER POLSKA s.c. * 4 '4 ,+ + / * 8;8 :6 8;; *Z 4 5= =59 77 8=# 5= =B9 69 8= ( 5= =B9 69 86 ! * >?H & 4) 4?H & 4)

73

WYDARZENIA

AUTOMATYZACJA I ROBOTYZACJA W CENTRUM UWAGI TARGI AUTOMATICON 2016 Ponad 40 nowych wystawcĂłw, L+ 2 .2! - @. # ) + ! 2 !L E. ! 0 ) - 0+ ) 20 2 @[ ` 0 + + + ) 0 E. 2 BB4 0./ - * . 4 0.0/ . * Â&#x2021; Â&#x2021;Â&#x2021; - 2 ! + E[ 2 + .? .2 0.?# / + ) 2 0.? 2 E2 Z 2 / ) 2 ./ ! # + ) . 2 . / ) */E L .? + 0 2 ` . / G / 2 ` 2E 2 .20 @[ ) 2 0 E4 Urszula Chojnacka

74

M

iÄ&#x2122;dzynarodowe Targi Automatyki i PomiarĂłw Automaticon po raz kolejny staĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; w tym roku arenÄ&#x2026; prezentacji najnowszych trendĂłw i osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;Ä&#x2021; z zakresu automatyki, robotyki i pomiarĂłw przemysĹ&#x201A;owych oraz spotkaĹ&#x201E; w gronie specjalistĂłw z tych dziedzin, w tym projektantĂłw i integratorĂłw systemĂłw. O silnej pozycji targĂłw najlepiej Ĺ&#x203A;wiadczy ich wieloletnia historia â&#x20AC;&#x201C; niewiele jest w Polsce wydarzeĹ&#x201E; targowych, ktĂłre mogÄ&#x2026; pochwaliÄ&#x2021; siÄ&#x2122; ponad 20-letniÄ&#x2026; tradycjÄ&#x2026;. â&#x20AC;&#x201C; RozpoczynaĹ&#x201A;em karierÄ&#x2122; zawodowÄ&#x2026; w tym samym czasie, gdy swoje poczÄ&#x2026;tki miaĹ&#x201A;y targi Automaticon. Fakt, Ĺźe sÄ&#x2026; one nadal organizowane, a co wiÄ&#x2122;cej â&#x20AC;&#x201C; sÄ&#x2026; w dobrej kondycji, to dowĂłd na to, Ĺźe sÄ&#x2026; odporne na wszelkie zawirowania, zarĂłwno gospodarcze, jak i polityczne. Jestem przekonany, Ĺźe tak bÄ&#x2122;dzie nadal, tym bardziej, Ĺźe targi Automaticon majÄ&#x2026; istotny wymiar humanistyczny, oparty na kontaktach miÄ&#x2122;dzyludzkich, ktĂłrych nie da siÄ&#x2122; zastÄ&#x2026;piÄ&#x2021; w şaden inny sposĂłb. Dodatkowo sprzyjaÄ&#x2021; im bÄ&#x2122;dzie postÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;ca robotyzacja w polskim przemyĹ&#x203A;le â&#x20AC;&#x201C; dziĹ&#x203A; w Polsce na 10 000 zatrudnionych przypada 20 robotĂłw, podczas gdy Ĺ&#x203A;rednia Ĺ&#x203A;wiatowa to ponad 60 â&#x20AC;&#x201C; mĂłwiĹ&#x201A; podczas konferencji prasowej zorganizowanej przez organizatorĂłw wydarzenia prof. nzw. dr inĹź. Piotr Szynkarczyk,

dyrektor PrzemysĹ&#x201A;owego Instytutu Automatyki i PomiarĂłw PIAP. RosnÄ&#x2026;ce znaczenie robotyzacji w polskim przemyĹ&#x203A;le jest widoczne takĹźe w przekroju firm, ktĂłre pojawiajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; na targach Automaticon. â&#x20AC;&#x201C; Zmiany profilu wystawcĂłw sÄ&#x2026; powolne i sĹ&#x201A;abo widoczne w ujÄ&#x2122;ciu rok do roku, natomiast widoczne sÄ&#x2026; tendencje w horyzoncie kilkuletnim. TakÄ&#x2026; zmianÄ&#x2026; jest niewÄ&#x2026;tpliwie wzrost oferty w zakresie szeroko rozumianej robotyzacji. Dotyczy to zarĂłwno dostawy robotĂłw przemysĹ&#x201A;owych, jak i aplikacji z wykorzystaniem robotĂłw oraz specjalizowanych manipulatorĂłw â&#x20AC;&#x201C; zauwaĹźa Jacek Frontczak, komisarz targĂłw i zastÄ&#x2122;pca dyrektora PrzemysĹ&#x201A;owego Instytutu Automatyki i PomiarĂłw PIAP, wspĂłĹ&#x201A;organizatora wydarzenia.

STATYSTYKI I SPOTKANIA NA PLUS Ostatnie lata w historii targĂłw Automaticon stojÄ&#x2026; pod znakiem stabilizacji liczby wystawcĂłw. â&#x20AC;&#x201C; MoĹźemy powiedzieÄ&#x2021;, Ĺźe wielkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; imprezy nasyciĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; i od 2007 r. mamy co roku bardzo podobnÄ&#x2026; liczbÄ&#x2122; wystawcĂłw â&#x20AC;&#x201C; w tym roku byĹ&#x201A;o ich 309, w tym ponad 40 debiutantĂłw, z czego 29 to polskie firmy â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Jacek Frontczak. W ramach naturalnej rotacji co roku nastÄ&#x2122;puje wymiana okoĹ&#x201A;o 15â&#x20AC;&#x201C;20 % wystawcĂłw. CzÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; firm z zasady bierze teĹź udziaĹ&#x201A; w targach co dwa, trzy lata.

AUTOMATYKA

4 ,4 $ + # %4 ? / .+ # ^4 + ,2+ + \ * 0+ ]

WYDARZENIA NajliczniejszÄ&#x2026; grupÄ&#x2122; wĹ&#x203A;rĂłd wystawcĂłw zagranicznych od lat tworzÄ&#x2026; firmy z Niemiec i nie inaczej byĹ&#x201A;o w tym roku â&#x20AC;&#x201C; spoĹ&#x203A;rĂłd 16 nowych firm zagranicznych ponad 1/3, bo aş szeĹ&#x203A;Ä&#x2021;, stanowiĹ&#x201A;y firmy niemieckie. WĹ&#x203A;rĂłd debiutantĂłw z innych krajĂłw pojawiĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; trzy spĂłĹ&#x201A;ki wĹ&#x201A;oskie, dwie holenderskie oraz po jednej z BuĹ&#x201A;garii, Czech, Korei PoĹ&#x201A;udniowej, USA i Wielkiej Brytanii.

Wielu wystawcĂłw, podsumowujÄ&#x2026;c tegoroczne targi, deklaruje zadowolenie i stwierdza, Ĺźe popularnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wydarzenia wĹ&#x203A;rĂłd odwiedzajÄ&#x2026;cych roĹ&#x203A;nie. â&#x20AC;&#x201C; ChoÄ&#x2021; wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zwiedzajÄ&#x2026;cych reprezentowaĹ&#x201A;a znane nam firmy, to jednak pojawiaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; ciekawe zapytania, zarĂłwno od juĹź znanych nam, jak i nowych klientĂłw. JuĹź teraz moĹźemy powiedzieÄ&#x2021;, Ĺźe w efekcie targĂłw pojawiĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; nowe oferty i spotkania. W porĂłwnaniu do ubiegĹ&#x201A;orocznych zaobserwowaliĹ&#x203A;my teĹź wiÄ&#x2122;kszy ruch â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Magdalena Chmielewska, kierownik DziaĹ&#x201A;u Marketingu w firmie Bosch Rexroth.

ZwiÄ&#x2122;kszonÄ&#x2026; liczbÄ&#x2122; odwiedzajÄ&#x2026;cych deklaruje rĂłwnieĹź firma HARTING. â&#x20AC;&#x201C; OdnotowaliĹ&#x203A;my tendencjÄ&#x2122; zwyĹźkowÄ&#x2026;, polegajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; na pojawieniu siÄ&#x2122; wiÄ&#x2122;kszej liczby goĹ&#x203A;ci na naszym stoisku, a takĹźe iloĹ&#x203A;ci przeprowadzonych spotkaĹ&#x201E; i uzyskanych kontaktĂłw â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Marek Juchimiuk, menedĹźer produktu Electric w firmie HARTING. Po stronie â&#x20AC;&#x17E;maâ&#x20AC;? pod wzglÄ&#x2122;dem goĹ&#x203A;ci zaksiÄ&#x2122;guje tegorocznÄ&#x2026; edycjÄ&#x2122; rĂłwnieĹź spĂłĹ&#x201A;ka Pepperl+Fuchs. â&#x20AC;&#x201C; Nasze stoisko byĹ&#x201A;o bardzo chÄ&#x2122;tnie odwiedzane przez zwiedzajÄ&#x2026;cych z uwagi na wiele prezentowanych nowoĹ&#x203A;ci â&#x20AC;&#x201C; stwierdza Tomasz Michalski, dyrektor handlowy dziaĹ&#x201A;u Factory Automation w firmie Pepperl+Fuchs.

Na plus podsumowuje Automaticon 2016 takĹźe Filip Ĺťydek, menedĹźer ds. sprzedaĹźy na EuropÄ&#x2122; WschodniÄ&#x2026; w firmie PIAB: â&#x20AC;&#x201C; JesteĹ&#x203A;my bardzo zadowoleni z tegorocznej edycji â&#x20AC;&#x201C; oceniam, Ĺźe w porĂłwnaniu z poprzedniÄ&#x2026; prawie dwukrotnie wzrosĹ&#x201A;a liczba osĂłb, ktĂłre nas odwiedziĹ&#x201A;y, a niemaĹ&#x201A;Ä&#x2026; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; wĹ&#x203A;rĂłd nich stanowili w moim odczuciu potencjalni przyszli klienci. Wiele z odwiedzajÄ&#x2026;cych nas osĂłb byĹ&#x201A;o teĹź zainteresowanych rozwiÄ&#x2026;zaniem konkretnych problemĂłw, a my mogliĹ&#x203A;my im zaproponowaÄ&#x2021; odpowiednie do tego produkty. Na podstawie swoich obserwacji mogÄ&#x2122; teĹź mĂłwiÄ&#x2021; 4/2016

) 2 ./L ! 0+ 2 . 0 ! 0 ) 2 0 ! . +* 2 0 - 0 * * * 0+

-* 2 ) 2 ) 85; ) *+ 2 E2 Z

3 + 2 . + 2!* 2 - ! Â&#x2C6; ?# + +* -* ) 2 2 0 2 + ) . + 0.? ./

75

WYDARZENIA

3@ @. H 0 * .+ 2 2 0 L 4 4 ?0! 0 ./ h .2*/ + *+.0/ %) ( + H-* ) +

A +* , G !0 2 ) 2 [ L 2 ! - E E + " # ) Â&#x192;' 2 E2 , .

,) + 1Â&#x2030;! ) 2 4 4 + 0 + 2 , A Â&#x2021;

3 20 +* $_ !0 + 2/E 2 ) 2 L 2 2 E2 )) # +G )L , 9

o wiÄ&#x2122;kszym zainteresowaniu targami ze strony odwiedzajÄ&#x2026;cych w tym roku w porĂłwnaniu z ubiegĹ&#x201A;ym.

Dodatkowym plusem dla firmy PIAB byĹ&#x201A;a zmiana lokalizacji jej stoiska. â&#x20AC;&#x201C; Zmiana hali, w ktĂłrej zlokalizowaliĹ&#x203A;my nasze stoisko byĹ&#x201A;a dla nas korzystna, a dodatkowo zyskaliĹ&#x203A;my sÄ&#x2026;siedztwo stoiska PIAP, ktĂłre rĂłwnieĹź byĹ&#x201A;o tĹ&#x201A;umnie odwiedzane i wielu goĹ&#x203A;ci pĹ&#x201A;ynnie przechodziĹ&#x201A;o do nas, co byĹ&#x201A;o o tyle cenne, Ĺźe profil naszych klientĂłw jest doĹ&#x203A;Ä&#x2021; podobny â&#x20AC;&#x201C; zaznacza Filip Ĺťydek.

WĹ&#x203A;rĂłd powodĂłw do narzekaĹ&#x201E; byĹ&#x201A; natomiast fakt, Ĺźe tegoroczna edycja odbywaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; wyjÄ&#x2026;tkowo wczeĹ&#x203A;nie â&#x20AC;&#x201C; od 1 do 4 marca â&#x20AC;&#x201C; oraz czÄ&#x2122;sto zgĹ&#x201A;aszana przez wystawcĂłw bolÄ&#x2026;czka wynikajÄ&#x2026;ca z tego, Ĺźe targi Automaticon odbywajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; przed Hannover Messe. Z tych wzglÄ&#x2122;dĂłw czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; wystawcĂłw odjÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;a nieco punktĂłw ostatniej edycji i w nich wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie upatruje powodĂłw, dla ktĂłrych targi w tym roku w ich oczach wypadĹ&#x201A;y nieco sĹ&#x201A;abiej. â&#x20AC;&#x201C; Tegoroczny Automaticon byĹ&#x201A; porĂłwnywalny pod wieloma wzglÄ&#x2122;dami do edycji ubiegĹ&#x201A;orocznej, aczkolwiek odczuwalne byĹ&#x201A;o pewnego rodzaju â&#x20AC;&#x17E;zu76

boĹźenieâ&#x20AC;? â&#x20AC;&#x201C; stoiska nie byĹ&#x201A;y juĹź tak samo obfite, widoczna byĹ&#x201A;a redukcja liczby elementĂłw typowo przykuwajÄ&#x2026;cych uwagÄ&#x2122; na targach, czyli robotĂłw i urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E;, co moĹźe Ĺ&#x203A;wiadczyÄ&#x2021; o zniĹźkujÄ&#x2026;cym znaczeniu targĂłw dla firm wystawiajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; i/lub wynikaÄ&#x2021; z bardzo wczesnego terminu tegorocznej edycji â&#x20AC;&#x201C; co przeĹ&#x201A;oĹźyĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; na ograniczony czas na przygotowania â&#x20AC;&#x201C; jak rĂłwnieĹź zbyt duĹźej róşnicy czasu pomiÄ&#x2122;dzy najwiÄ&#x2122;kszymi targami w branĹźy, czyli Hannover Messe. CzÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; firm nie mogĹ&#x201A;a zaprezentowaÄ&#x2021; swoich nowoĹ&#x203A;ci z tak duĹźym wyprzedzeniem przed najwaĹźniejszÄ&#x2026; imprezÄ&#x2026; branĹźowÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x201C; stwierdza Marek Juchimiuk.

WyjÄ&#x2026;tkowo wczesny termin tegorocznej edycji targĂłw Automaticon sprawiĹ&#x201A;, Ĺźe towarzyszyĹ&#x201A;a im zimowa aura.

To jednak nie okazaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; przeszkodzÄ&#x2026;, wrÄ&#x2122;cz przeciwnie. â&#x20AC;&#x201C; W naszej ocenie frekwencja byĹ&#x201A;a bardzo dobra. MoĹźna nawet stwierdziÄ&#x2021;, Ĺźe pogoda pomogĹ&#x201A;a, bo w tym roku wĹ&#x203A;rĂłd zwiedzajÄ&#x2026;cych byĹ&#x201A;o znacznie mniej osĂłb przypadkowych. O wysokiej frekwencji moĹźe Ĺ&#x203A;wiadczyÄ&#x2021; fakt, Ĺźe aby porozmawiaÄ&#x2021; z wystawcami musieliĹ&#x203A;my do wielu sto-

isk podchodziÄ&#x2021; kilkukrotnie, poniewaĹź caĹ&#x201A;a obsĹ&#x201A;uga byĹ&#x201A;a zajÄ&#x2122;ta rozmowami biznesowymi. Z badaĹ&#x201E; ankietowych wynika rĂłwnieĹź, Ĺźe wĹ&#x203A;rĂłd zwiedzajÄ&#x2026;cych byĹ&#x201A;o bardzo duĹźo osĂłb decyzyjnych, jak wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciciele firm, prezesi, dyrektorzy zarzÄ&#x2026;dzajÄ&#x2026;cy itp. â&#x20AC;&#x201C; stanowili oni ponad 20 % goĹ&#x203A;ci â&#x20AC;&#x201C; podkreĹ&#x203A;la Jacek Frontczak.

POD ZNAKIEM INNOWACJI Tradycyjnie stoĹ&#x201A;eczne targi byĹ&#x201A;y okazjÄ&#x2026; do zapoznania siÄ&#x2122; z nowymi rozwiÄ&#x2026;zaniami w dziedzinie szeroko rozumianej automatyki. Niekwestionowanym uznaniem cieszyĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; przyciÄ&#x2026;gajÄ&#x2026;ce uwagÄ&#x2122; stoisko igus. â&#x20AC;&#x201C; Na tegorocznych targach Automaticon prezentowaliĹ&#x203A;my tylko kilka ze 155 nowoĹ&#x203A;ci, ktĂłre pojawiĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; w ostatnim roku w naszej ofercie. ByĹ&#x201A;y to m.in. trĂłjosiowy robot, kosztujÄ&#x2026;cy 1500 euro i wykonany z naszych bezobsĹ&#x201A;ugowych przegubĂłw robolink D; najwiÄ&#x2122;ksza na rynku gama przewodĂłw ethernetowych do prowadnikĂłw kablowych oraz najlĹźejsze na Ĺ&#x203A;wiecie prowadnice liniowe drylin wykonane dziÄ&#x2122;ki poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu wĹ&#x201A;Ăłkna wÄ&#x2122;glowego z tworzywami sztucznymi iglidur â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi AUTOMATYKA

4 ,4 $ + # %4 ? / .+ # ^4 + ,2+ + \ * 0+ ]

WYDARZENIA Marek Wzorek, dyrektor zarzÄ&#x2026;dzajÄ&#x2026;cy firmy igus. Powszechny podziw budziĹ&#x201A;a gĹ&#x201A;owa robota flash, ktĂłra prowadziĹ&#x201A;a rozmowy z klientami, podawaĹ&#x201A;a pogodÄ&#x2122; oraz emocjonalnie reagowaĹ&#x201A;a wymownym wyrazem â&#x20AC;&#x17E;twarzyâ&#x20AC;?, jeĹ&#x203A;li ktoĹ&#x203A; nie odpowiadaĹ&#x201A; na pytania. â&#x20AC;&#x201C; GĹ&#x201A;owa robota, ktĂłrÄ&#x2026; udostÄ&#x2122;pnili nam nasi partnerzy z Politechniki WrocĹ&#x201A;awskiej â&#x20AC;&#x201C; twĂłrcy gĹ&#x201A;owy robota z projektu badawczego 7FP LIREC, potrafi okazywaÄ&#x2021; emocje dziÄ&#x2122;ki zastosowaniu bezsmarownych Ĺ&#x201A;oĹźysk iglidur i drylin â&#x20AC;&#x201C; wyjaĹ&#x203A;nia Marek Wzorek.

UwagÄ&#x2122; przykuwaĹ&#x201A;o rĂłwnieĹź stoisko Sabur. WĹ&#x203A;rĂłd nowoĹ&#x203A;ci sprzÄ&#x2122;towych i programowych pojawiĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; seria paneli operatorskich Esaware firmy ESA, Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czÄ&#x2026;cych funkcje wizualizacji i sterowania, a przeznaczonych do rozbudowy za pomocÄ&#x2026; wejĹ&#x203A;Ä&#x2021;/wyjĹ&#x203A;Ä&#x2021; lokalnych oraz nowe sterowniki nadrzÄ&#x2122;dne w serii E-Line i sterowniki rodziny Saia PCD2 z czterema slotami. MoĹźna byĹ&#x201A;o rĂłwnieĹź bliĹźej zapoznaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; z rozwiÄ&#x2026;zaniami do sterowania i nadzoru, w tym systemem monitoringu i sterowania dla obiektĂłw rozproszonych, a takĹźe systemem redundancji procesorĂłw i komunikacji zbudowanym w oparciu o sterowniki rodziny Saia PCD3.Power firmy Saia Burgess Controls.

Z kolei wĹ&#x203A;rĂłd nowoĹ&#x203A;ci Pepperl+Fuchs znalazĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; najnowsza gĹ&#x201A;owica odczytujÄ&#x2026;coâ&#x20AC;&#x201C;zapisujÄ&#x2026;ca UHF â&#x20AC;&#x201C; F192, z moĹźliwoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; odczytu-zapisu do 6 m z odczytem multitagowym do 200 tagĂłw oraz czujniki fotoelektryczne nowej generacji serii R100.

Firma ASTOR w tym roku postawiĹ&#x201A;a na produkty wĹ&#x201A;asnej marki Astraada.

Na stoisku moĹźna byĹ&#x201A;o zapoznaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; m.in. ze sterownikami PLC serii Astraada One, przeznaczonymi do sterowania maszynami oraz maĹ&#x201A;ymi i Ĺ&#x203A;rednimi aplikacjami automatyki przemysĹ&#x201A;owej i budynkowej, a takĹźe panelami operatorskimi Astraada HMI Panel, przemiennikami czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci serii Astraada DRV i systemami komunikacji przemysĹ&#x201A;owej Astraada Net. Z kolei firma PIAB po raz pierwszy na targach zaprezentowaĹ&#x201A;a kompaktowy generator podciĹ&#x203A;nienia Ĺ&#x203A;rednich wydajnoĹ&#x203A;ci piCOMPACT 23. Jest to jednostka eĹźektorowa o wysokiej sprawnoĹ&#x203A;ci energetycznej, umoĹźliwiajÄ&#x2026;ca konfiguracjÄ&#x2122; kilkudziesiÄ&#x2122;ciu konstrukcji o róşnych funkcjach sterowania i dia4/2016

* ) 2 4 4 ! 2 + 2.2 2- 2 .20

3@ ) 2 0.? ! - 2 ! + E[ ! H 0 1%1

! - *) . LG+ / / 2 / 20.? ) ) 20./ ' *! ? . .

77

WYDARZENIA

A +* , Â&#x192;%A1 0 +* ) / 0 L 4 4 2 E2 .? .2 # ) */E. L * 2 0 * <4;

$ ) 2 4 4 - ) ' B9 ) 20 +L ) 2 2 * 0.? *.? 0.

, /E ) +E ) L - .2 0.? - .? 4 4 ) 2 + .2L @. 5;; H 0 " 2

*+ 0 Â&#x2021;# ) 2 + .2L @. # + )L 0 ` 0 + + ) ) 20./ H 0 + Â&#x192; H

gnostyki, a jednoczeĹ&#x203A;nie majÄ&#x2026;ca unikalny blok szybkich zaworĂłw o wysokiej ĹźywotnoĹ&#x203A;ci â&#x20AC;&#x201C; ponad 50 mln cykli przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia. Ponadto zainteresowaniem na stoisku firmy cieszyĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; przyssawka do przenoszenia elementĂłw trudnych do uchwycenia z powodu pofaĹ&#x201A;dowanej powierzchni, dedykowana zwĹ&#x201A;aszcza dla robotyki.

Zgodnie z obserwowanÄ&#x2026; w ostatnich latach tendencjÄ&#x2026; rĂłwnieĹź w tym roku wiele prezentowanych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; dotyczyĹ&#x201A;o robotyki. WĹ&#x203A;rĂłd punktĂłw, przy ktĂłrych czÄ&#x2122;sto siÄ&#x2122; zatrzymywano, byĹ&#x201A;o stoisko firmy SCHUNK. â&#x20AC;&#x201C; W tym roku zaprezentowaliĹ&#x203A;my m.in. nasze rozwiÄ&#x2026;zania mechatroniczne, wpisujÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; w bardzo popularny nurt PrzemysĹ&#x201A;u 4.0, co â&#x20AC;&#x201C; mamy nadziejÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x201C; zaowocuje wspĂłĹ&#x201A;pracÄ&#x2026; z nowymi kontrahentami â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Marta Opala, specjalista ds. marketingu w firmie SCHUNK. Na stoisku Mitsubishi Electric uwagÄ&#x2122; przyciÄ&#x2026;gaĹ&#x201A; robot â&#x20AC;&#x17E;wagi superciÄ&#x2122;Ĺźkiejâ&#x20AC;?.

Nowe roboty o duĹźych udĹşwigach sÄ&#x2026; rozszerzeniem istniejÄ&#x2026;cej oferty robotĂłw kompaktowych MELFA. Nowe modele â&#x20AC;&#x201C; RV-35F, RV-50F i RV-70F â&#x20AC;&#x201C; mogÄ&#x2026; pochwaliÄ&#x2021; siÄ&#x2122; zasiÄ&#x2122;giem ponad 2 m oraz 78

udźwigiem odpowiednio 35, 50 i 75 kg.

Idealnie sprawdzajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; na koĹ&#x201E;cach linii produkcyjnych przy operowaniu ciÄ&#x2122;Ĺźszymi detalami oraz w paletyzacji, a dostÄ&#x2122;pne sÄ&#x2026; w wersji wolnostojÄ&#x2026;cej oraz jako wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;ce z platformÄ&#x2026; iQ. Z kolei firma Comau prezentowaĹ&#x201A;a w tym roku zautomatyzowane rozwiÄ&#x2026;zania do aplikacji przenoszenia, manipulacji lub zgrzewania punktowego.

WĹ&#x203A;rĂłd nich byĹ&#x201A; robot NJ4-90 z kleszczami zgrzewalniczymi â&#x20AC;&#x201C; to specjalne rozwiÄ&#x2026;zanie Comau do zgrzewania punktowego, wyposaĹźone w zintegrowany uchwyt spawalniczy i opatentowanÄ&#x2026; technologiÄ&#x2122; przelotowego nadgarstka. Na stoisku firmy nie mogĹ&#x201A;o teĹź zabraknÄ&#x2026;Ä&#x2021; najnowszego robota Comau â&#x20AC;&#x201C; Racer3, ktĂłry moĹźe byÄ&#x2021; uĹźywany do obsĹ&#x201A;ugi maszyn, aplikacji pick&place itp.

ObowiÄ&#x2026;zkowym punktem coraz wiÄ&#x2122;kszej liczby imprez targowych staje siÄ&#x2122; tak poszukiwany dziĹ&#x203A; temat druku 3D. W centrum EXPO XXI takĹźe przedstawiono wiele komponentĂłw automatyki lub podzespoĹ&#x201A;Ăłw bezpoĹ&#x203A;rednio zwiÄ&#x2026;zanych z tÄ&#x2026; branĹźÄ&#x2026;, a wĹ&#x203A;rĂłd nich â&#x20AC;&#x201C; propozycje PIAP design â&#x20AC;&#x201C; biznesowej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci OĹ&#x203A;rodka SystemĂłw Mobilnych PrzemysĹ&#x201A;owego

Instytutu Automatyki i PomiarĂłw PIAP, w tym nowÄ&#x2026; drukarkÄ&#x2122; 3D przeznaczonÄ&#x2026; dla przemysĹ&#x201A;u. â&#x20AC;&#x201C; W ubiegĹ&#x201A;ym roku prezentowaliĹ&#x203A;my jedynie jej model, w tym juĹź prototyp sprzedaĹźowy. Drukarka cieszyĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; duĹźym zainteresowaniem odwiedzajÄ&#x2026;cych, mieliĹ&#x203A;my wiele pytaĹ&#x201E; i uwag ze strony rozmĂłwcĂłw, ktĂłrych byĹ&#x201A;o znacznie wiÄ&#x2122;cej niĹź w roku ubiegĹ&#x201A;ym. Dodatkowo na targach zainicjowaliĹ&#x203A;my wiÄ&#x2122;cej niĹź w ubiegĹ&#x201A;ym roku kontaktĂłw biznesowych w zakresie usĹ&#x201A;ug, jakie Ĺ&#x203A;wiadczymy, czyli druku 3D oraz skanowania 3D wraz z kontrolÄ&#x2026; jakoĹ&#x203A;ci â&#x20AC;&#x17E;szytychâ&#x20AC;? na potrzeby przemysĹ&#x201A;u â&#x20AC;&#x201C; opowiada Maciej Cader, ekspert ds. technologii wytwarzania przyrostowego PIAP design.Â

SIĹ A W RENOMIE, KONTAKTACH I LOKALIZACJI Wbrew spotykanej w ostatnich latach opinii, Ĺźe targi jako takie stajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; przeĹźytkiem, nic nie wskazuje na to, by ta forma spotkaĹ&#x201E; i promowania rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; miaĹ&#x201A;a w dajÄ&#x2026;cej siÄ&#x2122; przewidzieÄ&#x2021; przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci odejĹ&#x203A;Ä&#x2021; do lamusa, a wystawcy w zdecydowanej wiÄ&#x2122;kszoAUTOMATYKA

4 ,4 $ + # %4 ? / .+ # ^4 + ,2+ + \ * 0+ ]

WYDARZENIA Ĺ&#x203A;ci juĹź teraz deklarujÄ&#x2026; chÄ&#x2122;Ä&#x2021; powrotu za rok. Jest wĹ&#x203A;rĂłd nich firma HARTING, ktĂłra uczestniczy w wydarzeniu nieprzerwanie od 2007 r. â&#x20AC;&#x201C; Automaticon jest najwiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; imprezÄ&#x2026; targowÄ&#x2026; dla szeroko rozumianej automatyki przemysĹ&#x201A;owej, a dla osĂłb zwiÄ&#x2026;zanych z tÄ&#x2026; branĹźÄ&#x2026; jest to najwiÄ&#x2122;ksze wydarzenie w roku. Lokalizacja targĂłw w stolicy kraju ma takĹźe istotne znaczenie â&#x20AC;&#x201C; wiele firm ma tutaj swoje jednostki decyzyjne. ObecnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na targach to takĹźe okazja do sprawdzenia aktualnej sytuacji branĹźy, jak i poszczegĂłlnych firm, a bezpoĹ&#x203A;rednie spotkania i rozmowy dostarczajÄ&#x2026; informacji z pierwszej rÄ&#x2122;ki, ktĂłre sÄ&#x2026; najbardziej wartoĹ&#x203A;ciowe â&#x20AC;&#x201C; podkreĹ&#x203A;la Marek Juchimiuk.

Zmienia siÄ&#x2122; natomiast charakter targĂłw â&#x20AC;&#x201C; dziĹ&#x203A; do rzadkoĹ&#x203A;ci naleĹźy sytuacja, w ktĂłrej w trakcie jakiejkolwiek imprezy targowej podpisuje siÄ&#x2122; umowy sprzedaĹźowe, ale inne moĹźliwoĹ&#x203A;ci, jakie daje udziaĹ&#x201A; w takim wydarzeniu nadal sÄ&#x2026; w cenie. â&#x20AC;&#x201C; Stricte handlowa rola targĂłw znacznie zmalaĹ&#x201A;a i zeszĹ&#x201A;a na dalszy plan, jednak niezmiennie jest to impreza prestiĹźowa, pozwalajÄ&#x2026;ca na wymianÄ&#x2122; doĹ&#x203A;wiadczeĹ&#x201E; oraz zapoznanie siÄ&#x2122; z nowymi trendami w branĹźy.

Dla nas udziaĹ&#x201A; w targach to takĹźe budowanie i utrzymywanie pozytywnego wizerunku firmy zarĂłwno w mediach, jak i wĹ&#x203A;rĂłd wystawcĂłw i zwiedzajÄ&#x2026;cych oraz moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; bezpoĹ&#x203A;redniej prezentacji naszych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; szerokiej grupie odbiorcĂłw â&#x20AC;&#x201C; podkreĹ&#x203A;la Marta Opala.

Mimo iş şyjemy w dobie masowego komunikowania za pomocÄ&#x2026; smartfonĂłw i poczty elektronicznej, okazja do osobistych rozmĂłw i wymiany doĹ&#x203A;wiadczeĹ&#x201E; jest nie do przecenienia. â&#x20AC;&#x201C; Dla nas targi Automaticon to nieocenione wydarzenie ze wzglÄ&#x2122;du na moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; nawiÄ&#x2026;zania kontaktĂłw biznesowych, ktĂłre mogÄ&#x2026; owocowaÄ&#x2021; wdraĹźaniem wynikĂłw badaĹ&#x201E; w praktyce przemysĹ&#x201A;owej â&#x20AC;&#x201C; podkreĹ&#x203A;la Maciej Cader.

KorzyĹ&#x203A;ci z uczestnictwa â&#x20AC;&#x201C; nie tylko te wymierne â&#x20AC;&#x201C; najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej skutecznie rekompensujÄ&#x2026; koszty, jakie trzeba ponieĹ&#x203A;Ä&#x2021;. â&#x20AC;&#x201C; GĹ&#x201A;ĂłwnÄ&#x2026; rolÄ&#x2026; targĂłw jest budowanie wizerunku firmy i tego jesteĹ&#x203A;my Ĺ&#x203A;wiadomi. Jednak nadal pojawiajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; podczas targĂłw ciekawe zapytania sprzedaĹźowe. W przypadku targĂłw Automaticon obserwujemy co roku wzrost 4/2016

liczby odwiedzajÄ&#x2026;cych nasze stoisko, co jest tendencjÄ&#x2026; pozytywnÄ&#x2026;, ponadto sÄ&#x2026; to jedyne liczÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; targi w zakresie automatyzacji przemysĹ&#x201A;u â&#x20AC;&#x201C; zaznacza Magdalena Chmielewska.

Stare przysĹ&#x201A;owie mĂłwi, Ĺźe nigdy nie jest tak dobrze, Ĺźeby nie mogĹ&#x201A;o byÄ&#x2021; lepiej. Tematem powracajÄ&#x2026;cym jak bumerang ze strony wystawcĂłw jest brak informacji o zwiedzajÄ&#x2026;cych. â&#x20AC;&#x201C; Konieczne jest wprowadzenie systemu umoĹźliwiajÄ&#x2026;cego liczenie odwiedzajÄ&#x2026;cych. Wystawiennictwo na targach pociÄ&#x2026;ga za sobÄ&#x2026; koszty dla wystawcĂłw, toteĹź organizator ze swojej strony powinien dostarczyÄ&#x2021; podstawowe dane o skali targĂłw, ktĂłra jest bazÄ&#x2026; do kalkulacji inwestycji â&#x20AC;&#x201C; ocenia Marek Juchimiuk. Podobnego zdania jest Tomasz Michalski, dyrektor handlowy dziaĹ&#x201A;u Factory Automation w firmie

Pepperl+Fuchs. â&#x20AC;&#x201C; Nadal bolÄ&#x2026;czkÄ&#x2026; jest dla nas brak badania profilu odwiedzajÄ&#x2026;cych â&#x20AC;&#x201C; taka informacja pozwoliĹ&#x201A;aby nam na lepsze dopasowanie prezentowanej oferty â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Tomasz Michalski.

PojawiajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; teĹź sugestie dotyczÄ&#x2026;ce skrĂłcenia czasu trwania imprezy. â&#x20AC;&#x201C; W tym roku odwiedziĹ&#x201A;o nas wiÄ&#x2122;cej osĂłb niĹź w ubiegĹ&#x201A;ym, wiÄ&#x2122;c podsumowanie wypada korzystnie. Mimo to wydaje mi siÄ&#x2122;, Ĺźe w dzisiejszych czasach w zupeĹ&#x201A;noĹ&#x203A;ci wystarczyĹ&#x201A;aby trzydniowa edycja targĂłw.

Imprezy targowe, zwĹ&#x201A;aszcza trwajÄ&#x2026;ce dĹ&#x201A;ugo, stajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; jednak w pewnym stopniu przeĹźytkiem, czego najlepszym dowodem jest fakt, Ĺźe nawet w przypadku tak duĹźych targĂłw jak Hannover Messe widoczny jest odpĹ&#x201A;yw wystawcĂłw â&#x20AC;&#x201C; ocenia dyrektor handlowy dziaĹ&#x201A;u Factory Automation w firmie Pepperl+Fuchs.

% -L ) 20+* 0 G @. H 0 , !* # 0 ) ) + # + 2L 2 " + 2 0 , B 2 .2

.2 - H @ L /*! * 2 B; . ! . @. 20 0 +*

79

A 2 + 2 0 + - @. - # 0 *.2 * . # +G ) 2 . 0 .

3 20 +* ) ) 2 2 ) 2 [ L 2 ! - E E ) 2 + Â&#x201A; + !0 + 2/E 2 2 ) 2 . H 0

A +* ^* ) 2 4 4 0 / + 0 " , A =;; . EG * .2 @ 0 0 A

3@ @. H 0 $ .? ( ? !0 0 4 4 )L & ' # / 3 ! . ! 2) 2 + L + A Â&#x2021;

$ * ) 2 / 2 E- L. 2 2 + * 0+ # 0 . 0.? 2 0H+ ./

2*/ + ) * 0 - .? 2 .2*/ + 1 .? 2 Z ) ./ 0.? 0 + .2L@[ 0 * ? +

WĹ&#x203A;rĂłd innych postulatĂłw wystawcĂłw sÄ&#x2026; sugestie dotyczÄ&#x2026;ce wprowadzenia do wydarzenia nowych elementĂłw, ktĂłre oĹźywiĹ&#x201A;yby targi. â&#x20AC;&#x201C; Tegoroczna impreza miaĹ&#x201A;a maĹ&#x201A;Ä&#x2026; nowinkÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x201C; mistrzostwa w lutowaniu.

ByĹ&#x201A;o to coĹ&#x203A;, co przyciÄ&#x2026;gnÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;o uwagÄ&#x2122; odwiedzajÄ&#x2026;cych i pokazaĹ&#x201A;o, Ĺźe prĂłcz udostÄ&#x2122;pnienia hal wystawienniczych targi sÄ&#x2026; dobrym miejscem do organizacji imprez dodatkowych zwiÄ&#x2026;zanych z targami â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Marek Juchimiuk.

ZÂ kolei zdaniem Magdaleny Chmielewskiej dobrym pomysĹ&#x201A;em byĹ&#x201A;oby zorganizowanie konferencji merytorycznej, 80

ktĂłra byĹ&#x201A;aby powiÄ&#x2026;zana z mottem danej edycji targĂłw. â&#x20AC;&#x201C; WĹ&#x203A;rĂłd wystawcĂłw z pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; udaĹ&#x201A;oby siÄ&#x2122; znaleĹşÄ&#x2021; ochotnikĂłw do merytorycznych prelekcji, ktĂłre byĹ&#x201A;yby wartoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; dodanÄ&#x2026; dla odwiedzajÄ&#x2026;cych targi. MoĹźna byĹ&#x201A;oby wydzieliÄ&#x2021; np. czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; jednej hali na potrzeby konferencji, tak by zwiedzajÄ&#x2026;cy nie musieli wchodziÄ&#x2021; na piÄ&#x2122;tro i szukaÄ&#x2021; salki konferencyjnej â&#x20AC;&#x201C; konkluduje kierownik DziaĹ&#x201A;u Marketingu Bosch Rexroth.

Jedno jest pewne: niezaleĹźnie od tego, czy proponowane zmiany zostanÄ&#x2026; wprowadzone i jak szybko to nastÄ&#x2026;pi,

nie zmieni siÄ&#x2122; fakt, Ĺźe centrum Expo XXI nadal raz w roku na kilka dni bÄ&#x2122;dzie stawaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; centrum wszechĹ&#x203A;wiata dla szeroko pojÄ&#x2122;tej branĹźy automatyki.

Rola stoĹ&#x201A;ecznych targĂłw nie koĹ&#x201E;czy siÄ&#x2122; bowiem na stworzeniu miejsca do spotkaĹ&#x201E; oraz prezentacji nowych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E;. â&#x20AC;&#x201C; Automaticon to targi, ktĂłre Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czÄ&#x2026; Ĺ&#x203A;rodowisko automatykĂłw, robotykĂłw i innowatorĂłw, ktĂłrzy chcÄ&#x2026; usprawniaÄ&#x2021; oraz ulepszyÄ&#x2021; otaczajÄ&#x2026;cy nas Ĺ&#x203A;wiat â&#x20AC;&#x201C; podsumowuje Marek Wzorek.

Urszula Chojnacka % ' }1

AUTOMATYKA

4 ,4 $ + # %4 ? / .+ # ^4 + ,2+ + \ * 0+ ]

WYDARZENIA

CENA 10,00

9 772392

ZĹ (W TYM

TEMAT WYDA

8 % VAT)

NIA ZarzÄ&#x2026;d zanie

ROZMOWA

10550 2

10

20

PaweĹ&#x201A; Naglik, Kubler Sp. z o.o.

TECHNIKA

utrzymaniem

32

WybĂłr systemu SCADA â&#x20AC;&#x201C; czym siÄ&#x2122; kierowaÄ&#x2021;?

ruchu w produk cji

SPRZÄ&#x2DC;T

I APAR

ATUR Kluczowy element wspĂłĹ&#x201A;cz A 44 â&#x20AC;&#x201C; przeglÄ&#x2026;d przemiennikĂłw esnych napÄ&#x2122;dĂłw czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci

AUTOMA TYKA ISSN 2392-1

056

INDEKS 403024

AUTOMATYKAO

NLINE.PL

=HVSRĂ&#x17D;\ SU]

\JRWRZDQLD

10/2015

SRZLHWU]D V

HULL 06

,QWHJUDFMD IXQ NFML L EH]SLHF ]HĂ&#x2020;VWZR F]XMQLNL FLĂ?

QLHQLD SU]HSĂ&#x17D; ]DZRU\ EH]S \ZX L ]XĂ&#x2019;\FLD LHF]HĂ&#x2020;VWZD ZJ SRZLHWU]D ,62 3O F G H

< ... do 28

2V]F]GQR�¸ Dystrybut or switchy

www.sterm

ag.pl

000 l/min

... >

NRV]WĂ&#x2C6;Z ]DE

HARTING

XGRZ\ L HQHUJ

RV]F]Âť LL RV]F]Âť GQRĂ?¸ NRV]WĂ&#x2C6;Z ]DNX SX GQRĂ?¸ SU]HVWU ]HQL ]DEXGRZ \ ZZZ IHVWR SO

AUTOMATYCZNIE W I E M W I Ä&#x2DC; C E J ...

WYDARZENIA

ZĹ OTE MEDALE ROZDANE X 0 ' ' L 20 0.? - * 0+ * . / 2 / 0G / . 0.? ) + .?

0 G Z ! G0 * 0+ ) 2 0 /4 202 0 / 8776 4 .2 - .2 /# BB4 0./ * . * + / + +* *? X 0 ' 2 @[ /! 2 / 0 G /E.0.? L ) *+ ) @ ) 2 0.? ) .2 - 4

D

ocenione zostaĹ&#x201A;y rozwiÄ&#x2026;zania charakteryzujÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; takimi cechami, jak: innowacyjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, energoefektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i funkcjonalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; stosowania.

WĹ&#x203A;rĂłd nagrodzonych znalazĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;ce firmy i ich produkty: 1) B&R Automatyka PrzemysĹ&#x201A;owa Sp. z o.o. za serwonapÄ&#x2122;d ACOPOS P3, 2) Bosch Rexroth Sp. z o.o. za zdecentralizowane napÄ&#x2122;dy IndraDrive Mi, 3) C&C Partners za inteligentny Skaner 3D Serii Gocator 2300 Model 2320, 4) SIMLOGIC. Iwona JabĹ&#x201A;oĹ&#x201E;ska za CoDeSysâ&#x20AC;&#x201C; the IEC 61131-3 Automation Software, 5) MSF-Vathauer Polska Sp. z o.o. za Energy-Recovery-System (ERS), 6) PrzemysĹ&#x201A;owy Instytut Automatyki i PomiarĂłw PIAP za tachograf TC-XXXP do pojazdĂłw szynowych z magistralÄ&#x2026; CAN.

82

SERWONAPÄ&#x2DC;D ACOPOS P3 B&R AUTOMATYKA PRZEMYSĹ OWA SP. Z O.O. ACOPOS P3 oferowany jest w wersji jedno-, dwu- i trzyosiowej, w zakresie mocy 0,6â&#x20AC;&#x201C;24 kW. Obudowa napÄ&#x2122;du trzyosiowego jest rĂłwnie maĹ&#x201A;a, jak w przypadku tradycyjnego napÄ&#x2122;du jednoosiowego, co zmniejsza iloĹ&#x203A;Ä&#x2021; potrzebnego miejsca w szafach sterowniczych o 69 %. WynoszÄ&#x2026;cy 50 ¾s cykl sterowania prÄ&#x2026;dowego prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; i poĹ&#x201A;oĹźeniem to nowe moĹźliwoĹ&#x203A;ci sterowania napÄ&#x2122;dami. ACOPOS P3 odznacza siÄ&#x2122; krĂłtkim czasem cyklu oraz dysponuje przepustowoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; i precyzjÄ&#x2026; dziaĹ&#x201A;ania sieci POWERLINK Ethernet czasu rzeczywistego. ACOPOS P3 uwzglÄ&#x2122;dnia wiele funkcji bezpieczeĹ&#x201E;stwa odpowiadajÄ&#x2026;cych kryteriom kategorii 4 SIL 3/PL e. Nowa funkcja o nazwie SLT (Safety Limited Torque â&#x20AC;&#x201C; kontrola wartoĹ&#x203A;ci momentu obrotowego granicznego) sprawdza, czy podczas ruchu nie dochodzi do przekroczenia dopuszczalnego maksymalnego momentu obrotowego.

ACOPOS P3 moĹźna instalowaÄ&#x2021; w dowolnym miejscu Ziemi, poniewaĹź odpowiada najpowszechniej przyjÄ&#x2122;tym ukĹ&#x201A;adom zasilania sieciowego: TN, TT, IT oraz TN-S. SerwonapÄ&#x2122;d speĹ&#x201A;nia takĹźe wymagania dotyczÄ&#x2026;ce produkcji maszyn i systemĂłw, okreĹ&#x203A;lone w wymaganiach normy EN 55011 CISPR 11 i EN 61800-3 (Ĺ&#x203A;rodowisko pierwsze, kategoria C2).

NAPÄ&#x2DC;DY INDRADRIVE MI BOSCH REXROTH SP. Z O.O. Zdecentralizowane napÄ&#x2122;dy IndraDrive Mi to pierwsze na rynku serwosilniki synchroniczne z nabudowanym sterownikiem oraz zasilaczem ze zwrotem energii do sieci. CaĹ&#x201A;kowite wyeliminowanie komponentĂłw napÄ&#x2122;dowych pozwala stworzyÄ&#x2021; w peĹ&#x201A;ni moduĹ&#x201A;owe maszyny Ĺ&#x201A;atwe do rozbudowy. Co wiÄ&#x2122;cej, zdecentralizowane napÄ&#x2122;dy IndraDrive Mi uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026; automatyzacjÄ&#x2122; zgodnÄ&#x2026; z koncepcjÄ&#x2026; PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 poprzez otwarte standardy komunikacji, gotowe do wykorzystania pakiety technologiczne oraz moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; programowania w wielu jÄ&#x2122;zykach wysokiego poziomu.

Zdecentralizowane napÄ&#x2122;dy IndraDrive Mi: â&#x20AC;˘ oferujÄ&#x2026; komponenty o stopniu ochrony IP65 i szerokim zakresie mocy pasujÄ&#x2026;ce do licznych zastosowaĹ&#x201E;, â&#x20AC;˘ sÄ&#x2026; wyposaĹźone w zintegrowany interfejs Multi-Ethernet (elastyczna komunikacja) oraz zdecentralizowanÄ&#x2026; inteligencjÄ&#x2122; (rozbudowana funkcjonalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;), â&#x20AC;˘ gwarantujÄ&#x2026; bezpieczeĹ&#x201E;stwo czĹ&#x201A;owieka i maszyny, a takĹźe wydajnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; produkcji dziÄ&#x2122;ki funkcjom bezpieczeĹ&#x201E;stwa ruchu Safe Torque Off i Safe Motion, â&#x20AC;˘ znacznie redukujÄ&#x2026;: okablowanie â&#x20AC;&#x201C; o nawet 90 %, przestrzeĹ&#x201E; w szafie sterowniczej â&#x20AC;&#x201C; o 100 %, straty ciepĹ&#x201A;a w szafie sterowniczej â&#x20AC;&#x201C; o 100 %, â&#x20AC;˘ nie wymagajÄ&#x2026; szafy sterowniczej lub znacznie redukujÄ&#x2026; jej wymiary, gdy sÄ&#x2026; Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czone z istniejÄ&#x2026;cymi napÄ&#x2122;dami.

AUTOMATYKA

WYDARZENIA CODESYS – THE IEC 61131-3 AUTOMATION SOFTWARE SIMLOGIC IWONA JABŁOŃSKA CoDeSys to uniwersalna platforma programistyczna przeznaczona do zastosowań przemysłowych, szkoleniowych i edukacyjnych. Rozwiązanie łączy w sobie wiele możliwości programowania urządzeń automatyki przemysłowej: sterowniki PLC, rozwiązania Motion Control, wizualizację i programowanie CNC. Z idei tej korzysta ponad 350 producentów sprzętu na całym świecie. CoDeSys wykorzystywany jest do wielu aplikacji, w różnego rodzaju sektorach przemysłu. Stosowany jest przez producentów maszyn w systemach mobilnych i wbudowanych oraz w przemyśle energetycznym, proce-

sowym, stoczniowym, lotniczym, spożywczym i wielu innych. Moduł zasadniczy jest dla użytkownika bezpłatny. CoDeSys jest narzędziem dla programistów, serwisantów i pracowników utrzymania ruchu. Dzięki integracji różnych modułów w jedną, spójną platformę i podział funkcjonalności, CoDeSys pozwala sprawnie zarządzać projektem i testować go za pomocą wbudowanego symulatora.

Ma zatem cechy innowacyjne, łączące w sobie zagadnienia z wielu dziedzin nauczania zawodowego. Dzięki temu CoDeSys może być stosowany jako narzędzie dydaktyczne dla szkół o profilu technicznym.

MODEL 2320 SERII GOCATOR 2300 C&C PARTNERS

ENERGY-RECOVERY-SYSTEM (ERS) MSF-VATHAUER POLSKA SP. Z O.O.

Modele Gocator serii 2300 to inteligentne skanery 3D o pełnej funkcjonalności analizy chmury punktów lub profili z wysoką częstotliwością i dokładnością pomiaru. Skalibrowany system wizyjny 3D dostarcza wyniki pomiarów rzeczywistej wielkości, a jednostka miary (milimetr) w dokładnie zorientowanym układzie kartezjańskim umożliwia szybką kontrolę jakości i pomiary w liniach technologicznych. Łatwe w obsłudze i parametryzacji środowisko pracy obsługiwane za pomocą dowolnej przeglądarki, wykorzystujące połączenie Ethernet, pozwala na wdrożenie 100 % wizyjnej kontroli produkcji przemieszczających się elementów.

Jako zintegrowane rozwiązanie systemu wizyjnego 3D skaner Gocator pozwala zaoszczędzić przestrzeń roboczą oraz zoptymalizować koszty systemu i czasu wdrożenia. Zastosowania: kontrola jakości, kontrola obecności elementów lub ich braku, kontrola struktury powierzchni – chropowatości, prostoliniowości, ciągłości oraz identyfikacja defektów powierzchniowych w skali rzędu 2 µm, kontrola procesów powlekania, układania i pakowania, sterowanie robotyką aplikacji typu pick&place oraz bin picking.

Energy-Recovery-System łączy w sobie dwa aspekty. Nadmiar energii pochodzący ze standardowego napędu oraz z serwonapędu nie jest przez oporniki hamowania przetwarzany na ciepło, lecz za pomocą ERS następuje powrotne odprowadzanie energii do instalacji. Dzięki temu uzyskuje się redukcję łącznego poboru energii przez instalacje i maszyny. Kompaktowa konstrukcja, która pod względem wydajności przypomina opornik hamowania, sprawia, że system ERS można stosować jako element doposażenia już istniejącej instalacji lub uwzględniać go w nowych projektach. W przypadku standardowych silników AC i serwonapędów system ten umożliwia bezpośrednie odzyskanie energii bez jakichkolwiek strat (do 5 kW mocy). System ERS udostępnia instalacji odzyskaną energię elektryczną w bezpośredni sposób, bez pośredniego magazynowania. Dzięki systemowi ERS istniejące instalacje i nowe systemy zostają dopasowane do przyszłościowego, zrównoważonego i energetycznego poziomu. Tym samym możliwe stanie się spełnienie wysokich wymagań klientów.

TACHOGRAF TC-XXXP DO POJAZDÓW SZYNOWYCH Z MAGISTRALĄ CAN PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP Tachograf elektroniczny typu TC–XXXP ma za zadanie precyzyjnie mierzyć i rejestrować prędkość, czas bieżący oraz przebytą drogę pojazdu szynowego. Dodatkowo jest w stanie rejestrować sygnały dwustanowe i analogowe przychodzące z urządzeń i mechanizmów pojazdu (np. zamknięcie drzwi, załączenie hamowania i inne) oraz generować sygnały ostrzegawcze na podstawie zaistniałych zdarzeń, np. przekroczenia prędkości progowych lub przebytej drogi (wówczas następuje załączanie przekaźników lokalnych lub w modułach wyniesionych). Dzięki zastosowaniu modułu GPS możliwa jest rejestracja położenia geograficznego oraz prędkości pojazdu, a także synchronizacja daty i czasu tachografu z sygnałem GPS. Tachograf służy do budowy zaawansowanych systemów rejestracji danych

4/2016

telemetrycznych w pojazdach szynowych, a także pozwala na integrację z innymi systemami sterowania pojazdem. Dzięki zastosowaniu szybkich i niezawodnych magistral cyfrowych CAN możliwa jest rozbudowa systemu bez naruszania już istniejącej (zabudowanej) konstrukcji. Dodatkowo duży nacisk położono na możliwość diagnostyki systemu w czasie rzeczywistym, poprzez dołączenie monitora USB, pozwalającego na śledzenie parametrów jednostki centralnej i modułów rozproszonych za pomocą komputera PC dołączonego do systemu.

83

WYDARZENIA

EMBEDDED WORLD 2016 Targi Embedded World od lat ) + . 2 0 - 2E w Norymberdze twĂłrcĂłw i dostawcĂłw systemĂłw wbudo 0.?4 3 0 +* @ wystawcĂłw dominowali producenci komputerĂłw przemy 0.?# /! 2 / ) )* 0 # ) ruszanymi w trakcie rozmĂłw 2 - @[ # !0 0 2 .20 2 02 ./ 4 /

0

E

mbedded World to targi nietypowe. Z zaĹ&#x201A;oĹźenia poĹ&#x203A;wiÄ&#x2122;cone sÄ&#x2026; systemom wbudowanym, jednak z racji tego, Ĺźe rzeczone okreĹ&#x203A;lenie jest dosyÄ&#x2021; rozmyte, gromadzÄ&#x2026; producentĂłw i dostawcĂłw z wielu branĹź przemysĹ&#x201A;u. W ogĂłlnoĹ&#x203A;ci moĹźna powiedzieÄ&#x2021;, Ĺźe Embedded World powinni byÄ&#x2021; zainteresowani wszyscy ci, ktĂłrzy angaĹźujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; we wszelkiego rodzaju aplikacje zwiÄ&#x2026;zane z przetwarzaniem danych w oparciu o komputery niebÄ&#x2122;dÄ&#x2026;ce klasycznymi pecetami.

Dlatego na Embedded World wystawiajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; dostawcy komputerĂłw przemysĹ&#x201A;owych (IPC) i producenci akcesoriĂłw do nich. ZnaleĹşÄ&#x2021; moĹźna wiele wyĹ&#x203A;wietlaczy, systemĂłw komunikacji, zĹ&#x201A;Ä&#x2026;czy, zasilaczy i oprogramowania.

PrezentujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; teĹź twĂłrcy kompletnych systemĂłw wizyjnych, firmy zajmujÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; wdroĹźeniami i dostawcy komponentĂłw.

STATYSTYKI Norymberskie targi, choÄ&#x2021; znacznie mniejsze niĹź gĹ&#x201A;Ăłwne imprezy z zakresu automatyki czy elektroniki, co roku gromadzÄ&#x2026; coraz wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; liczbÄ&#x2122; odwiedzajÄ&#x2026;cych i robiÄ&#x2026; napraw84

dÄ&#x2122; pozytywne wraĹźenie. W tym roku wystawiaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; 939 firm z 38 paĹ&#x201E;stw, czyniÄ&#x2026;c Embedded World najwiÄ&#x2122;kszym miÄ&#x2122;dzynarodowym wydarzeniem, gromadzÄ&#x2026;cym specjalistĂłw z dziedziny systemĂłw wbudowanych.

Liczba wystawcĂłw w tym roku byĹ&#x201A;a o 4 % wiÄ&#x2122;ksza niĹź w roku ubiegĹ&#x201A;ym, ale za to goĹ&#x203A;ci przybyĹ&#x201A;o znacznie wiÄ&#x2122;cej â&#x20AC;&#x201C; wzrost wyniĂłsĹ&#x201A; aş 17 %. Ĺ&#x161;cisĹ&#x201A;a rejestracja odwiedzajÄ&#x2026;cych pozwoliĹ&#x201A;a dokĹ&#x201A;adnie wskazaÄ&#x2021; ich liczbÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x201C; 30 063, przy czym okoĹ&#x201A;o 1/3 przybyĹ&#x201A;a spoza Niemiec. W trakcie przeprowadzanych w ramach targĂłw konferencji na temat wyĹ&#x203A;wietlaczy moĹźna byĹ&#x201A;o spotkaÄ&#x2021; ponad 1600 ekspertĂłw z tej dziedziny.

Organizator chwali siÄ&#x2122; teĹź pozytywnymi opiniami na temat wydarzenia: 94 % ankietowanych odwiedzajÄ&#x2026;cych stwierdziĹ&#x201A;o, Ĺźe poleciĹ&#x201A;oby targi znajomym z branĹźy, a 96 %, Ĺźe przybÄ&#x2122;dzie ponownie w 2017 r.

GĹ Ă&#x201C;WNE TEMATY WÂ trakcie tegorocznej, 14. edycji Embedded World czÄ&#x2122;sto poruszanym tematem byĹ&#x201A; Internet Rzeczy oraz jego bezpieczeĹ&#x201E;stwo. MĂłwiono nie tylko AUTOMATYKA

WYDARZENIA

oraz poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie z Internetem sprawiajÄ&#x2026;, Ĺźe stajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; one bardziej podatne na nowego rodzaju zagroĹźenia i usterki. Eksperci z zakresu IoT prezentowali rozwiÄ&#x2026;zania, ktĂłre pozwalajÄ&#x2026; ograniczyÄ&#x2021; ryzyko uszkodzenia sprzÄ&#x2122;tu i redukujÄ&#x2026; wpĹ&#x201A;yw nowoczesnych komponentĂłw multimedialnych na krytyczne podsystemy pojazdĂłw.

OKIEM AUTOMATYKA Embedded World to takĹźe targi interesujÄ&#x2026;ce dla automatykĂłw, a szczegĂłlnie tych zainteresowanych PrzemysĹ&#x201A;em 4.0, w ktĂłrym komunikacja i duĹźe moce obliczeniowe to podstawa. Prezentowane rozwiÄ&#x2026;zania obejmowaĹ&#x201A;y nie tylko gotowe produkty, ktĂłre moĹźna zastosowaÄ&#x2021; na terenie zakĹ&#x201A;adĂłw produkcyjnych. OprĂłcz

komputerĂłw przemysĹ&#x201A;owych i systemĂłw komunikacyjnych pokazywano nowoczesne podzespoĹ&#x201A;y i opracowane na ich podstawie prototypy. MoĹźna byĹ&#x201A;o zapoznaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; z platformami, ktĂłre bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; stanowiĹ&#x201A;y podstawÄ&#x2122; przyszĹ&#x201A;ych sterownikĂłw programowalnych oraz z sensorami, montowanymi w czujnikach, jakie niebawem trafiÄ&#x2026; do fabryk.

WĹ&#x203A;rĂłd trzech nagrĂłd rozdanych przez organizatorĂłw Embedded World znalazĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; teĹź firma QNX Software Systems, ktĂłrÄ&#x2026; wyróşniono za oprogramowanie QNX OS for Safety, speĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;ce wymagania norm ISO 26262 na poziomie ASIL D (a wiÄ&#x2122;c najwyĹźszym) i IEC 61508 na poziomie SIL 3. /

0 AUTOMATYKA

4 4 $ . Z + \ * 0+ ]

o konsumenckim IoT, ale takĹźe o przemyĹ&#x203A;le, gdzie kwestia bezpieczeĹ&#x201E;stwa jest dla Internetu Rzeczy kluczowa.

W trakcie konferencji zorganizowanej na otwarcie targĂłw wystÄ&#x2026;piĹ&#x201A; Eugene Kaspersky, CEO firmy Kaspersky Lab. OmawiaĹ&#x201A; m.in. zagroĹźenia ze strony miÄ&#x2122;dzynarodowych hakerĂłw dla systemĂłw przemysĹ&#x201A;owych oraz postulowaĹ&#x201A; stworzenie standardĂłw programowania, ktĂłre pozwoliĹ&#x201A;yby tworzyÄ&#x2021; bardziej bezpieczne oprogramowanie.

Omawiano teĹź bezpieczeĹ&#x201E;stwo rozumiane jako brak zagroĹźenia przed wypadkami. DuĹźo uwagi poĹ&#x203A;wiÄ&#x2122;cono motoryzacji, w ktĂłrej wykorzystuje siÄ&#x2122; coraz wiÄ&#x2122;cej zautomatyzowanych systemĂłw elektronicznych. Ich powiÄ&#x2026;zania i wysoki stopieĹ&#x201E; zaawansowania

4/2016

85

WYDARZENIA

PRZEMYSĹ OWA WIOSNA W KIELCACH 3 ) . 1 . - @. 0 ) / 2 E2 0.? 4 4 2 @ ) * 0+ 2 2 ! 02 - ) # + 0.? . / 2 @ L + 20 + - 2- 2 Â&#x2021; - .? * 0+ # Â&#x192;0 * + # A )L , Z * .

2 Â&#x2021; ' L 20 0.? - .? .? - % 2E 2 Z ,) . ,) . 4 20 20 0 +G 0 2 + ! G0 ) 2 0 /4 Urszula Chojnacka

1

W

ystawcy krajowi i zagraniczni, jeszcze wiÄ&#x2122;ksza niĹź rok temu powierzchnia wystawiennicza i wiele nowoczesnych maszyn â&#x20AC;&#x201C; to najkrĂłtsze podsumowanie targĂłw Pneumaticon oraz Spawalnictwo, ktĂłre odbywaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; od 9 do 11 marca w Kielcach. Obie imprezy z roku na rok cieszÄ&#x2026; siÄ&#x2122; wiÄ&#x2122;kszym zainteresowaniem, gromadzÄ&#x2026;c kilka tysiÄ&#x2122;cy goĹ&#x203A;ci i dajÄ&#x2026;c moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; do zapoznania siÄ&#x2122; z najnowoczeĹ&#x203A;niejszymi rozwiÄ&#x2026;zaniami.

PNEUMATYKA W NOWOCZESNYM WYDANIU Targi Pneumaticon byĹ&#x201A;y okazjÄ&#x2026; do spotkania ze specjalistami z zakresu pneumatyki, napÄ&#x2122;dĂłw, sterowaĹ&#x201E; i hydrauliki, a takĹźe przyjrzenia siÄ&#x2122; z bliska innowacyjnym produktom i systemom pneumatycznym, w tym przetwornikom, silnikom, siĹ&#x201A;ownikom i zaworom.

ZwiedzajÄ&#x2026;cy mieli teĹź moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; sko2

rzystaÄ&#x2021; z profesjonalnego doradztwa technicznego.

WĹ&#x203A;rĂłd wystawcĂłw pojawiĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; firma Renishaw, ktĂłra prezentowaĹ&#x201A;a Equator â&#x20AC;&#x201C; komparator do niestandardowej kontroli wymiarowej, umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy sprawdzanie wielu róşnych czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci mechanicznych i pozwalajÄ&#x2026;cy efektywnie zmierzyÄ&#x2021; odchyĹ&#x201A;ki ksztaĹ&#x201A;tu przedmiotu (fot. 1). W poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniu ze zrobotyzowanymi operacjami zaĹ&#x201A;adunku przedmiotĂłw urzÄ&#x2026;dzenie obsĹ&#x201A;uguje w peĹ&#x201A;ni zautomatyzowanÄ&#x2026; kontrolÄ&#x2122; w procesach produkcyjnych, a co istotne â&#x20AC;&#x201C; moĹźna go bardzo Ĺ&#x201A;atwo wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czaÄ&#x2021; w zautomatyzowane linie i gniazda produkcyjne.

Firma Stäubli przedstawiĹ&#x201A;a bogatÄ&#x2026; gamÄ&#x2122; produktĂłw przeznaczonych do sprÄ&#x2122;Ĺźonego powietrza, poczÄ&#x2026;wszy od pistoletĂłw odmuchowych, przez wÄ&#x2122;Ĺźe, szybkozĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza przyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniowe, rozdzielacze, multizĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza, w tym multizĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza moduĹ&#x201A;owe CombiTac (fot. 2), aş po elementy instalacyjne linii. NowoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; byĹ&#x201A; kompaktowy pistolet typu SBG dostÄ&#x2122;pny z czterema róşnymi dyszami, ktĂłrego niewielkie wymiary i waga sprawiajÄ&#x2026;, Ĺźe idealnie nadaje siÄ&#x2122; do zastosowaĹ&#x201E; na stanowiskach montaĹźowych. Na targach moĹźna byĹ&#x201A;o takĹźe zapoznaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; z ofertÄ&#x2026; firmy item (fot. 3), specjalizujÄ&#x2026;cej siÄ&#x2122; w systemach moduĹ&#x201A;owych do zastosowaĹ&#x201E; przemysĹ&#x201A;owych i elementach do konstrukcji maszyn, stanowisk pracy oraz zastosowaĹ&#x201E; w zakresie automatyki i produkcji odchudzonej (Lean Production).

ROBOTY DO APLIKACJI SPAWALNICZYCH Na targach Spawalnictwo uwagÄ&#x2122; odwiedzajÄ&#x2026;cych przykuwaĹ&#x201A;y szczegĂłlnie 86

AUTOMATYKA

WYDARZENIA 3

rozwiÄ&#x2026;zania z zakresu zrobotyzowanego spawania, a wĹ&#x203A;rĂłd nich system produkcyjny Fanuc stworzony w oparciu o dwa roboty tej firmy (M-710iC/12L oraz ARC Mate 100iC/8L), ktĂłry pozwala realizowaÄ&#x2021; skomplikowane procesy spawania Ĺ&#x201A;ukowego (fot. 4). Na stanowisku jest wdroĹźony system iRVision Torch Mate, sĹ&#x201A;uĹźÄ&#x2026;cy do kontroli wizyjnej i korekcji koĹ&#x201E;cĂłwki narzÄ&#x2122;dzia obu robotĂłw, ktĂłrÄ&#x2026; jest drut spawalniczy. Do zalet rozwiÄ&#x2026;zania â&#x20AC;&#x201C; poza precyzjÄ&#x2026; i powtarzalnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; nawet w przypadku nieprecyzyjnie wykonanych pĂłĹ&#x201A;produktĂłw â&#x20AC;&#x201C; naleĹźy wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; spoiny i fakt, Ĺźe maszyny sÄ&#x2026; programowane, zarzÄ&#x2026;dzane i nadzorowane z poziomu jednego kontrolera.

Roboty do aplikacji spawalniczych prezentowaĹ&#x201A;a takĹźe firma Cloos (fot. 5), w ofercie ktĂłrej jest seria robotĂłw przemysĹ&#x201A;owych QIROX do automatyzacji procesĂłw spawania i ciÄ&#x2122;cia. Pakiety przewodĂłw sterujÄ&#x2026;cych, okablowanie czujnikĂłw, a takĹźe przewody zasilajÄ&#x2026;ce i doprowadzajÄ&#x2026;ce gaz osĹ&#x201A;onowy sÄ&#x2026; umieszczone wewnÄ&#x2026;trz ramienia robota, co nie tylko zwiÄ&#x2122;ksza bezpie-

czeĹ&#x201E;stwo caĹ&#x201A;ego procesu, ale teĹź wpĹ&#x201A;ywa na wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; elastycznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; w programowaniu ruchĂłw maszyny. Co wiÄ&#x2122;cej, acentryczna oĹ&#x203A; robota, zamontowana na jego podstawie, pozwala na zwiÄ&#x2122;kszenie obszaru roboczego o 550 mm.

DuĹźym zainteresowaniem zwiedzajÄ&#x2026;cych cieszyĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; takĹźe wycinarka laserowa firmy Mitsubishi Electric (fot. 6). UrzÄ&#x2026;dzenie eX-F40 Plus, oparte na technologii Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;owodowej, znajduje zastosowanie w szybkiej i precyzyjnej obrĂłbce cienkiej stali zwykĹ&#x201A;ej, nierdzewnej i aluminium, a takĹźe w ciÄ&#x2122;ciu stali zwykĹ&#x201A;ej Ĺ&#x203A;redniej gruboĹ&#x203A;ci. RozwiÄ&#x2026;zanie, ktĂłrego produkcja i montaĹź odbywa siÄ&#x2122; w Japonii cechuje siÄ&#x2122; maksymalnÄ&#x2026; prÄ&#x2122;dkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; roboczÄ&#x2026; 50 m/min i dostÄ&#x2122;pnÄ&#x2026; mocÄ&#x2026; rezonatora do 4000 W, zaĹ&#x203A; zakres ciÄ&#x2122;cia waha siÄ&#x2122; od 0,5 mm do 25 mm.

W Ĺ&#x161;WIECIE DRUKU 3D Targi Pneumaticon oraz Spawalnictwo odbyĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; w ramach organizowanej od wielu lat PrzemysĹ&#x201A;owej Wiosny w Targach Kielce, ktĂłra obejmuje cykl

imprez â&#x20AC;&#x201C; dwĂłm wspomnianym towarzyszyĹ&#x201A;y teĹź m.in. Stom-Tool, Stom-Blech, Stom-Laser, Control-Stom, Expo-Surface i Wirtoprocesy.

RĂłwnolegle z nimi odbywaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; Dni Druku 3D â&#x20AC;&#x201C; najwiÄ&#x2122;ksza impreza tego typu w naszej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci Europy, ktĂłra z roku na rok zyskuje nowych uczestnikĂłw i zwiÄ&#x2122;ksza zasiÄ&#x2122;g. W tym roku jednym z wystawcĂłw, ktĂłrzy najbardziej zwracali uwagÄ&#x2122; odwiedzajÄ&#x2026;cych, byĹ&#x201A;a bez wÄ&#x2026;tpienia firma igus, prezentujÄ&#x2026;ca m.in. komponenty do drukarek 3D oraz specjalistyczne filamenty o duĹźej odpornoĹ&#x203A;ci na Ĺ&#x203A;cieranie i Ĺ&#x201A;atwiejsze do przetworzenia, dziÄ&#x2122;ki czemu moĹźliwe jest wydrukowanie komponentĂłw do gotowych aplikacji i od razu zastosowanie ich w danym urzÄ&#x2026;dzeniu.

W sumie wspomniane wydarzenia zgromadziĹ&#x201A;y kilkaset firm nie tylko z Polski, ale takĹźe Niemiec, Turcji, WĹ&#x201A;och, Czech, SĹ&#x201A;owacji, Litwy, Danii czy Holandii. Urszula Chojnacka % ' }1

6

4 %4 ? / .+ \ * 0+ ]

5

4

4/2016

87

WYDARZENIA

OPTYMALIZUJ

WĹ ASNÄ&#x201E; PRODUKCJÄ&#x2DC;

AUTOMATICA 2016 JUĹť W CZERWCU ' L 20 - * 0+ ' .? + % ' 0 2 @ 0 2 L-* # ) 2 */E. ! - E L 2 2 + * * 0+ # .? + # ! 0+ # G 0.?# 0 * 2E 2 Z4 - !L E L ) 2 0 .? B8` B< .2 . B;8= 4# 0.0/ .? / + .? .?

- 0.? ' 'Â&#x2030; .? 4 ) 0 - .2 / ) 20 !L E ) ) . .2 + ! # 2 0 <4; ! 0 * *- 4 Sylwia Batorska

A

UTOMATICA to targi, ktĂłre odzwierciedlajÄ&#x2026; wspĂłĹ&#x201A;czesne trendy w dziedzinie automatyzacji i robotyzacji procesĂłw produkcyjnych. Automatyzacja zostaje ponownie zdefiniowana. PojawiajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; nowe moĹźliwoĹ&#x203A;ci, zarĂłwno dla duĹźych przedsiÄ&#x2122;biorstw, jak i dla maĹ&#x201A;ych oraz Ĺ&#x203A;rednich firm. Przy okazji tych zmian wyĹ&#x201A;ania siÄ&#x2122; nowy zakres dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E; dla usĹ&#x201A;ugodawcĂłw.

ZAPOZNAJ SIÄ&#x2DC; Z RĂ&#x201C;ĹťNYMI TECHNOLOGIAMI AUTOMATICA 2016 to przeglÄ&#x2026;d kierunkĂłw rozwoju technologicznego, w takich innowacyjnych sektorach, jak: robotyka, systemy wizyjne, zintegrowane rozwiÄ&#x2026;zania montaĹźowe i profesjonalna robotyka usĹ&#x201A;ugowa.

Tegoroczne targi odbÄ&#x2122;dÄ&#x2026; siÄ&#x2122; pod hasĹ&#x201A;em â&#x20AC;&#x17E;Optymalizuj swojÄ&#x2026; produkcjÄ&#x2122;â&#x20AC;?.

ZwiedzajÄ&#x2026;cy bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; mogli zapoznaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; z najnowszymi rozwiÄ&#x2026;zaniami, poczÄ&#x2026;wszy od pojedynczych komponentĂłw, aş po kompletne urzÄ&#x2026;dzenia.

Nie zabraknie robotĂłw mobilnych i wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych z ludĹşmi, ktĂłre sÄ&#x2026; niezbÄ&#x2122;dne w Ĺ&#x203A;wiecie produkcji opartej na nowoczesnych technologiach, a jednoczeĹ&#x203A;nie stojÄ&#x2026;cej przed wyzwaniem szybko zmieniajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; potrzeb. Szeroko prezentowana bÄ&#x2122;dzie oferta z zakresu PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 oraz wynikajÄ&#x2026;ce z niej nowe moĹźliwoĹ&#x203A;ci zastosowania. W opinii organizatorĂłw targĂłw â&#x20AC;&#x201C; to szansa na ustanowienie Europy liderem w pionierskich technologiach. Podczas targĂłw AUTOMATICA moĹźna siÄ&#x2122; naocznie przekonaÄ&#x2021;, jak branĹźa automatyki stawia czoĹ&#x201A;a wyzwaniom tej nowej technologii.

JEDNE TARGI â&#x20AC;&#x201C; WIELE SEKTORĂ&#x201C;W PRZEMYSĹ U Targi, jako zbiĂłr przedstawicieli globalnego przemysĹ&#x201A;u, oferujÄ&#x2026; moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zdobycia informacji o nowych rozwiÄ&#x2026;zaniach, pielÄ&#x2122;gnowania kontaktĂłw biznesowych i zaplanowania oraz przygotowania inwestycji w branĹźy automatyki. Dodatkowo AUTOMATICA, jako targi pokazujÄ&#x2026;ce peĹ&#x201A;ne spektrum produktĂłw, systemĂłw i rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; dla prawie kaĹźdego projektu automatyzacji, przeznaczone sÄ&#x2026; dla uĹźytkownikĂłw z najbardziej zróşnicowanych sektorĂłw produkcji, takich jak przemysĹ&#x201A; motoryzacyjny i metalowy, medyczny, farmaceutyczny, spoĹźywczy czy przemysĹ&#x201A; tworzyw sztucznych.

INTELIGENTNE ROBOTY Roboty opuĹ&#x203A;ciĹ&#x201A;y klatkÄ&#x2122; ochronnÄ&#x2026;, a teraz Ĺ&#x203A;ciĹ&#x203A;le wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026; z ludĹşmi. Po raz kolejny ĹşrĂłdĹ&#x201A;em inspiracji dla fanĂłw sztucznej inteligencji, i nie tylko, bÄ&#x2122;dzie wystawa Profesjonalnych RobotĂłw UsĹ&#x201A;ugowych w hali B4. Jak udowadniajÄ&#x2026; 88

AUTOMATYKA

4 ' 'Â&#x2030; .?

WYDARZENIA firmy demonstrujÄ&#x2026;ce swoje osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;cia, niezaleĹźnie od tego czy w gĂłrnictwie, budownictwie, rolnictwie, leĹ&#x203A;nictwie lub logistyce, zarĂłwno na ziemi, jak i pod wodÄ&#x2026;, w powietrzu lub w przestrzeni kosmicznej â&#x20AC;&#x201C; roboty usĹ&#x201A;ugowe nie tylko wyrÄ&#x2122;czajÄ&#x2026; ludzi w niebezpiecznych czynnoĹ&#x203A;ciach, ale rĂłwnieĹź poprawiajÄ&#x2026; ergonomiÄ&#x2122; miejsca pracy.

WedĹ&#x201A;ug Gudrun Litzenberger, sekretarz generalnej MiÄ&#x2122;dzynarodowej Federacji Robotyki (IFR), rozwĂłj robotyzacji postÄ&#x2122;puje w sposĂłb dynamiczny. PodkreĹ&#x203A;la rĂłwnieĹź, Ĺźe widoczny jest trend w kierunku rozwoju robotyki usĹ&#x201A;ugowej, a granica miÄ&#x2122;dzy robotykÄ&#x2026; przemysĹ&#x201A;owÄ&#x2026; a serwisowÄ&#x2026; zaczyna siÄ&#x2122; zacieraÄ&#x2021;. IFR przewiduje 15 %-owy Ĺ&#x203A;rednioroczny wzrost sprzedaĹźy robotĂłw do 2018 r. Podczas targĂłw odbÄ&#x2122;dzie siÄ&#x2122; rĂłwnieĹź 47. MiÄ&#x2122;dzynarodowe Sympozjum Robotyki (ISR) 2016, zorganizowane przez IFR, podczas ktĂłrego zostanÄ&#x2026; przedstawione najnowsze wyniki badaĹ&#x201E; na temat perspektyw robotyzacji.

REWOLUCJA CYFROWA ZMIENIĹ A PRODUKCJÄ&#x2DC; RĂłwnolegle do targĂłw AUTOMATICA odbÄ&#x2122;dÄ&#x2026; siÄ&#x2122; MiÄ&#x2122;dzynarodowe Targi i Konferencja z zakresu Inteligentnych PoĹ&#x201A;Ä&#x2026;czonych Cyfrowo Ĺ&#x161;rodowisk Pracy â&#x20AC;&#x201C; IT2Industry. Nowa wbudowana platforma cyfryzacji IT2Industry w hali B4 bÄ&#x2122;dzie dotyczyĹ&#x201A;a produkcji inteligentnych cyfrowych sieci. IT2Industry ma za zadanie pokazaÄ&#x2021; Ĺ&#x203A;cisĹ&#x201A;e zaleĹźnoĹ&#x203A;ci miÄ&#x2122;dzy automatyzacjÄ&#x2026; a technologiÄ&#x2026; informacji. Prezentowane bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; zagadnienia dotyczÄ&#x2026;ce transformacji cyfrowej w produkcji, nowych moĹźliwoĹ&#x203A;ci dla uĹźytkownikĂłw i dostawcĂłw robotyki i automatyki, a takĹźe praktycznego ujÄ&#x2122;cia wynikajÄ&#x2026;cego z definicji PrzemysĹ&#x201A;u 4.0.

PLATFORMA DLA STARTUP-Ă&#x201C;W Startup World jest nowÄ&#x2026; inicjatywÄ&#x2026; dla innowacji na targach AUTOMATICA 2016. Ze Startup World Market, Startup World Award i Startup World

Stage stanowi kompleksowÄ&#x2026; i unikalnÄ&#x2026; platformÄ&#x2122; do kojarzenia obiecujÄ&#x2026;cych mĹ&#x201A;odych biznesĂłw z inwestorami i przedstawicielami przemysĹ&#x201A;u, poprzez oferowanie moĹźliwoĹ&#x203A;ci wyeksponowania innowacji produktowych w dziedzinie automatyki i robotyki usĹ&#x201A;ugowej.

WARTO UCZESTNICZYÄ&#x2020; WedĹ&#x201A;ug Armina Wittmanna, komisarza targĂłw AUTOMATICA z Messe MĂźnchen GmbH, obecny rok cechuje najwyĹźsza liczba zgĹ&#x201A;oszeĹ&#x201E; w historii â&#x20AC;&#x201C; docelowo organizatorzy przewidujÄ&#x2026; 850 wystawcĂłw. To, Ĺźe opĹ&#x201A;aca siÄ&#x2122; uczestniczyÄ&#x2021; w imprezie potwierdza fakt, iş 490 firm z 30 krajĂłw zgĹ&#x201A;osiĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; w tym roku ponownie. RoĹ&#x203A;nie liczba wystawcĂłw miÄ&#x2122;dzynarodowych. Organizatorzy zdecydowali siÄ&#x2122; na powiÄ&#x2122;kszenie powierzchni o dodatkowÄ&#x2026; szĂłstÄ&#x2026; halÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x201C; Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznie 66 000 m2.

Sylwia Batorska % ' }1 R E K L A M A

Connecting Global Competence

Q ZINTEGROWANE ROZWIÄ&#x201E;ZANIA MONTAĹťOWE Q PRZEMYSĹ OWE PRZETWARZANIE OBRAZU Q ROBOTYKA PRZEMYSĹ OWA Q PROFESJONALNA ROBOTYKA SERWISOWA Q NOWOĹ&#x161;Ä&#x2020;: IT2Industry â&#x20AC;&#x201C; Specjalistyczne Targi PrzemysĹ&#x201A;u 4.0 Q technologia napÄ&#x2122;dowa Q systemy pozycjonowania Q technologia sterowania Q sensoryka Q technologia zasilania Q technologia bezpieczeĹ&#x201E;stwa

Jeden bilet â&#x20AC;&#x201C; wiele korzyĹ&#x203A;ci:

Informacja: 4/2016 Biuro TargĂłw Monachijskich w Polsce, Warszawa tel. +48 22 620 4415, info@targiwmonachium.pl

7. MiÄ&#x2122;dzynarodowe Targi Automatyki i Mechatroniki 21. â&#x20AC;&#x201C; 24. czerwca 2016, Messe MĂźnchen

www.automatica-munich.com

89

WYDARZENIA

PRZEMYSĹ PRZYSZĹ OĹ&#x161;CI KONFERENCJA INDUSTRY 4.0 ^ + ) 0- E [ ) *+./ ) 2 0 ) 20 2 @. Â&#x2039; ^ + .? .? - ) 2 !*/ 0Â&#x2039; ^ + 20 .2 + -E +* .2 ) 2 [Â&#x2039; ) 2 E )0 / * 0 <4;Â&#x152;

I

ndustry 4.0  to model dalszego rozwoju produkcji przemysĹ&#x201A;owej. CzĹ&#x201A;owiek, maszyna i sam produkt Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czÄ&#x2026; siÄ&#x2122; w inteligentnÄ&#x2026; i samodzielnÄ&#x2026; sieÄ&#x2021;.

Tworzone sÄ&#x2026; konkretne komponenty, systemy i rozwiÄ&#x2026;zania, ktĂłre speĹ&#x201A;niajÄ&#x2026; praktyczne wymagania. Charakteryzuje je: wszechstronna cyfryzacja, bezpieczeĹ&#x201E;stwo i komunikacja, samo-

dzielnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i adaptacyjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, prostota obsĹ&#x201A;ugi, Ĺ&#x201A;atwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; instalacji, efektywne wykorzystywanie zasobĂłw.

Firma Phoenix Contact zaprasza na konferencjÄ&#x2122; Industry 4.0, ktĂłra od-

bÄ&#x2122;dzie siÄ&#x2122; 19 kwietnia 2016 r. w Šodzi.

Konferencja jest przeznaczona dla kierownikĂłw produkcji, inĹźynierĂłw automatyki przemysĹ&#x201A;owej, utrzymania ruchu oraz specjalistĂłw IT. Zaproszeni prelegenci to autorytety z wiodÄ&#x2026;cych polskich i zagranicznych uczelni, m.in. prof. Kuo-Ming Chao z Coventry University, prof. MirosĹ&#x201A;aw KutyĹ&#x201A;owski oraz praktycy z przemysĹ&#x201A;u.

ZaprezentujÄ&#x2026; oni najnowsze rozwiÄ&#x2026;zania techniczne i odkrycia naukowe oraz kierunki rozwoju i perspektywy na przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021;.

UdziaĹ&#x201A; w konferencji jest bezpĹ&#x201A;atny. Ze wzglÄ&#x2122;du na ograniczonÄ&#x2026; liczbÄ&#x2122; miejsc wymagana jest rejestracja. www.konferencja-industry40.pl R E K L A M A

90

AUTOMATYKA

BIBLIOTEKA UKĹ ADY WYKORZYSTUJÄ&#x201E;CE STEROWNIKI PLC Bogdan Broel-Plater Wydawnictwo Naukowe PWN

+ / ; < D> 6 ?@; Z[ /> * + ; 6

W ksiÄ&#x2026;Ĺźce opisano praktyczne problemy zwiÄ&#x2026;zane z projektowaniem przeznaczonych dla sterownikĂłw PLC algorytmĂłw sterowania zĹ&#x201A;oĹźonymi procesami technologicznymi w trybie pracy automatycznej i rÄ&#x2122;cznej, algorytmĂłw wykrywania awarii urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; procesu oraz sterowania tymi urzÄ&#x2026;dzeniami po wykryciu awarii lub po uĹźyciu przycisku awaryjnego zatrzymywania. WykorzystujÄ&#x2026;c przedstawionÄ&#x2026; metodÄ&#x2122; projektowania, moĹźna opracowaÄ&#x2021; algorytmy niezaleĹźnie od siebie, a nastÄ&#x2122;pnie zintegrowaÄ&#x2021; w jeden algorytm. W opisie projektowania wykorzystano uproszczony jÄ&#x2122;zyk sterowania sekwencyjnego. Zapisane tak algorytmy sÄ&#x2026; bardzo czytelne i gotowe do uruchomienia na sterownikach PLC programowanych w jÄ&#x2122;zykach SFC, Grafcet lub GRAPH5. Opisano rĂłwnieĹź sposĂłb tĹ&#x201A;umaczenia grafĂłw algorytmu sterowania na jÄ&#x2122;zyk schematu drabinkowego LD oraz jÄ&#x2122;zyka listy rozkazĂłw IL. MoĹźna go wykorzystaÄ&#x2021; takĹźe do pisania programĂłw w innych jÄ&#x2122;zykach stosowanych do programowania sterownikĂłw PLC.

NAPÄ&#x2DC;D I STEROWANIE PNEUMATYCZNE + ( / 5 Wydawnictwo WNT

+ / ; < => 6 ?@; \D[ /> * + ; 6

W podrÄ&#x2122;czniku w przystÄ&#x2122;pny sposĂłb przedstawiono problematykÄ&#x2122; napÄ&#x2122;dĂłw i sterowaĹ&#x201E; pneumatycznych oraz pneumohydraulicznych. OmĂłwiono budowÄ&#x2122; elementĂłw sterujÄ&#x2026;cych i napÄ&#x2122;dowych stosowanych w maszynach oraz urzÄ&#x2026;dzeniach technologicznych. UwzglÄ&#x2122;dniono najnowsze rozwiÄ&#x2026;zania konstrukcyjne elementĂłw i zespoĹ&#x201A;Ăłw, a takĹźe wspĂłĹ&#x201A;czesne metody projektowania (syntezy) zĹ&#x201A;oĹźonych ukĹ&#x201A;adĂłw napÄ&#x2122;dowych i sterujÄ&#x2026;cych pneumatycznych oraz pneumohydraulicznych. NawiÄ&#x2026;zano rĂłwnieĹź, we wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwych proporcjach, do elementĂłw i sterowaĹ&#x201E; hydraulicznych i elektrycznych. Podano teĹź przykĹ&#x201A;ady projektowania ukĹ&#x201A;adĂłw sterujÄ&#x2026;cych i napÄ&#x2122;dowych do okreĹ&#x203A;lonych zastosowaĹ&#x201E;, co powinno uĹ&#x201A;atwiÄ&#x2021; czytelnikowi projektowanie podobnych ukĹ&#x201A;adĂłw w praktyce. KsiÄ&#x2026;Ĺźka moĹźe byÄ&#x2021; teĹź cennym ĹşrĂłdĹ&#x201A;em wiedzy dla inĹźynierĂłw i technikĂłw konstruktorĂłw urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; technicznych.

POMIARY. CZUJNIKI I METODY POMIAROWE WYBRANYCH WIELKOĹ&#x161;CI FIZYCZNYCH I SKĹ ADU CHEMICZNEGO Redakcja Janusz Piotrowski Wydawnictwo WNT

+ / ; < => 6 ?@; D<D /> * + ; 6

4 ? ( .

Pomiary sÄ&#x2026; powszechnie stosowane m.in. w energetyce, przemyĹ&#x203A;le chemicznym, hutnictwie, gospodarce komunalnej, ochronie Ĺ&#x203A;rodowiska i przemyĹ&#x203A;le spoĹźywczym. Od ich dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci i wiarygodnoĹ&#x203A;ci zaleĹźy jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; materiaĹ&#x201A;Ăłw oraz produkowanych z nich wyrobĂłw, a takĹźe organizacja procesĂłw produkcyjnych. RozwĂłj elektroniki, informatyki i telekomunikacji umoĹźliwia ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;e doskonalenie technik pomiarowych oraz aparatury, ktĂłra jest Ĺ&#x201A;atwa w obsĹ&#x201A;udze, a co najwaĹźniejsze bardzo dokĹ&#x201A;adna rĂłwnieĹź w ekstremalnych warunkach. W ksiÄ&#x2026;Ĺźce omĂłwiono metody pomiaru (temperatury, ciĹ&#x203A;nienia, poziomu przepĹ&#x201A;ywu, drgaĹ&#x201E;, wstrzÄ&#x2026;sĂłw, haĹ&#x201A;asu, skĹ&#x201A;adu chemicznego, wilgotnoĹ&#x203A;ci), podstawowe bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dy pomiarĂłw i sposoby ich wyznaczania, niedokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ci wynikĂłw pomiarĂłw i sposoby ich oceniania, ukĹ&#x201A;ady przetwarzania i przesyĹ&#x201A;ania sygnaĹ&#x201A;Ăłw pomiarowych, wspĂłĹ&#x201A;czesnÄ&#x2026; aparaturÄ&#x2122; pomiarowÄ&#x2026; i jej wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci, czynnoĹ&#x203A;ci metrologiczne, a takĹźe obowiÄ&#x2026;zujÄ&#x2026;ce przepisy prawne.

) . ` G4 ' - 2 1 .20Z + 4/2016

91

WSPÓŁPRACA

AUTOMATYKAONLINE TEL. 504 126 618, WWW.AUTOMATYKAONLINE.PL ....................................................................................... 49

AUTOMATYKA-POMIARY-STEROWANIE SA TEL. 85 748 34 00, 85 748 34 03, WWW.APS.PL ............................................................................................... 13

AXON MEDIA GROUP S.C. TEL. 533 344 700, WWW.AXONMEDIA.PL............................................................................................................... 16

BECKHOFF AUTOMATION SP. Z O.O. TEL. 22 750 47 00, WWW.BECKHOFF.PL ...................................................................................................... II OKŁ.

B&R AUTOMATYKA PRZEMYSŁOWA SP. Z O.O. TEL. 61 846 05 00, WWW.BR-AUTOMATION.COM ............................................................................... 42–43

BIURO TARGÓW MONACHIJSKICH W POLSCE GRZEGORZ GRABARCZYK TEL. 22 620 44 15, WWW.COMAU.COM ...................................................................................................................89

PPUH ELDAR TEL. 77 442 04 04, WWW.ELDAR.BIZ ......................................................................................................................... 14

ELMARK AUTOMATYKA SP. Z O.O. TEL. 22 541 84 65, WWW.ELMARK.COM.PL .................................................................................................... 17, 48

ELTRON TEL. 71 343 97 55, WWW.ELTRON.PL ................................................................................................................... 9, 15

EUROPA PROPERTY TEL. 22 586 30 29, WWW.EUROPAPROPERTY.COM........................................................................................ 26

HF INVERTER POLSKA S.C. TEL. 56 653 99 16, WWW.HFINVERTER.PL ................................................................................. 72–73, IV OKŁ.

IGUS SP. Z O.O. TEL. 22 863 57 70, WWW.IGUS.PL .................................................................................................................... 68–69

LEAN EXPERIENCE BUSINESS ISTITUTE (LE-BI) TEL. 792 502 502, WWW.LEANEXPERIENCE.PL................................................................................................. 66

92

AUTOMATYKA

WSPÓŁPRACA

LIMATHERM SENSOR SP. Z O.O. TEL. 18 337 99 00, WWW.LIMATHERMSENSOR.PL............................................................................................. 15

PHOENIX CONTACT TEL. 71 39 80 410, WWW.PHOENIXCONTACT.PL......................................................................... 15, 21, 70–71

PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP TEL. 22 874 00 00, WWW.PIAP.PL ............................................................................................................................... 27

RADWAG WAGI ELEKTRONICZNE TEL. 48 384 88 00, WWW.RADWAG.PL ........................................................................................................ III OKŁ.

RITTAL SP. Z O.O. TEL. 22 310 06 12, WWW.RITTAL.PL ............................................................................................................................ 67

ROCKWELL AUTOMATION TEL. 22 32 60 700, WWW.ROCKWELLAUTOMATION.PL .............................................................................63

SABUR SP. Z O.O. TEL. 22 549 43 53, WWW.SABUR.COM.PL .................................................................................................... 40–41

SCHMERSAL-POLSKA SP. J. E. NOWICKA, M. NOWICKI TEL. 22 816 85 78, WWW.SCHMERSAL.PL ............................................................................................................. 19

SCHUNK INTEC SP. Z O.O. TEL. 22 726 25 00, WWW.SCHUNK.COM ............................................................................................... 3, 64–66

SKAMER-ACM SP. Z O.O. TEL. 14 63 23 400, WWW.SKAMER.PL ............................................................................................................. 44–45

TARGI KIELCE SA TEL. 41 365 12 22, WWW.TARGIKIELCE.PL ........................................................................................................... 90

TUBES INTERNATIONAL TEL. 61 653 02 22, WWW.TUBESINTERNATIONAL.PL ........................................................................................ 7

WIKA POLSKA SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ SP. K. TEL. 54 23 01 100, WWW.WIKAPOLSKA.PL ................................................................................. I OKŁ., 46–47

4/2016

93

LUDZIE

STANOWISKO: General Manager * )L Â&#x17D; + 3 .? E FIRMA: % & !

U

koĹ&#x201E;czyĹ&#x201A; TechnikÄ&#x2122; CybernetycznÄ&#x2026; na Politechnice Czeskiej w 1993 r.

Ma wszechstronne doĹ&#x203A;wiadczenie w budowaniu i umacnianiu pozycji zarzÄ&#x2026;dzanych przez siebie oddziaĹ&#x201A;Ăłw regionalnych firm, takich jak: Hewlett-Packard, Computer Associates, Juniper Networks i Rockwell Automation.

W Universal Robots rozpoczÄ&#x2026;Ĺ&#x201A; pracÄ&#x2122; w listopadzie 2015 r. na stanowisku general managera na region Europy Ĺ&#x161;rodkowo-Wschodniej. Jednym

94

z pierwszych zadaĹ&#x201E;, jakie otrzymaĹ&#x201A; jest zbudowanie profesjonalnego zespoĹ&#x201A;u w celu zapewnienia solidnego i efektywnego wsparcia dla kanaĹ&#x201A;u partnerskiego, a tym samym skutecznego dotarcia do uĹźytkownikĂłw koĹ&#x201E;cowych w caĹ&#x201A;ym regionie.

Celem jego dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E; jako szefa regionu Europy Ĺ&#x161;rodkowo-Wschodniej jest wzmocnienie pozycji firmy Universal Robots jako producenta i dostawcy wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych ramion robotycz-

nych. Zamierza go osiÄ&#x2026;gnÄ&#x2026;Ä&#x2021; poprzez budowanie wizerunku innowacyjnego lidera rynku robotĂłw wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cych, sprostanie szybko rosnÄ&#x2026;cym potrzebom klientĂłw w zakresie automatyzacji i usprawniania powtarzalnych, monotonnych procesĂłw oraz dalsze rozszerzanie i wzmacnianie sieci partnerĂłw.

Jest Ĺźonaty, mieszka w Pradze. Jego gĹ&#x201A;Ăłwne zainteresowania to fotografia, podróşe oraz kulinaria.

AUTOMATYKA

4 % & !

SLAVOJ MUSILEK