Food for Thought
Text / Photo : พาฝัน นิลสวัสดิ์ อาจารย์สาขาความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยหาดใหญ่
Culture Shock บนทวีปแอฟริกา
ความคุน้ เคยกับวัฒนธรรมตะวันตกทีม่ มี าช้านานไม่ได้ท�ำ ให้เรารูส้ กึ ประหลาดใจมากนักเมือ่ เราต้องไปเยือนถิน่ ยุโรปหรือ อเมริกา แต่กบั ทวีปทีแ่ ทบไม่มใี ครนึกถึง เช่น แอฟริกา มีหลายเรือ่ งราวทีท่ �ำ ให้คนไปเยือนถิน่ นีอ้ าจเกิดความตืน่ เต้น ตกใจกลัว ประหลาดใจ ปนขำ�ปนอึง้ คละเคล้ากันไปอย่างไม่นา่ เชือ่ หากว่าใครไม่เตรียมตัวเตรียมใจเอาไว้ให้ดี อาจเกิด Culture Shock ก็เป็นได้ เรื่องแรกที่ควรจะรู้ไว้ในการเยือนประเทศแถบนี้ คือชาวแอฟริกันนิยมชมชอบการทักทายเป็นอย่างมาก คำ�ทักทายไม่ได้หยุดอยู่แค่ว่า “คุณสบายดีไหม” “ฉัน สบายดี ขอบคุณ” แต่ชาวแอฟริกันโดยเฉพาะในแถบ ตะวันออกของทวีป ยังส่งผ่านความห่วงใยไปยังญาติ พีน่ อ้ ง พ่อแม่ ลูกเต้า บ้านเรือน การงาน การนอน การกิน การอยู่ สัตว์เลีย้ ง แม้กระทัง่ ดอกไม้ทเี่ ราปลูกอยูใ่ นสวน (ถ้าเขารู้ว่าเราชอบปลูกต้นไม้ ดอกไม้) พวกเขาจะถาม ถึงทุกสิ่งที่กล่าวมาข้างต้นว่าสบายดีด้วยหรือเปล่าทีละ อย่าง จนได้รับคำ�ตอบครบถ้วนถึงจะจบกระบวนการ ทักทายและแยกย้ายกันไปทางใครทางมัน คำ�ถามวนไป อยู่แบบนี้ได้ทุกวันที่เจอหน้า ยิ่งคุ้นหน้ากันมากเท่าไหร่ การทักทายก็ยงิ่ ยาวนาน กว่าจะจบกระบวนการว่าทุกสิง่ ทุกอย่างรอบตัวเรา ไม่ว่าจะเป็นคน สัตว์ สิ่งของ ของเราล้วนแล้วแต่สบายดี ก็กินเวลานานเป็นสิบนาที ด้วยใบหน้าทีย่ มิ้ แย้มไม่มคี วามเหนือ่ ยหน่ายหรือรำ�คาญ แต่อย่างใด ถือเป็นการเติมความสุขที่เรียบง่ายของคน แอฟริกันยามพบปะกัน สิ่งที่ต้องเตรียมตัวรับกับอาการ Culture Shock ให้ดสี �ำ หรับคนไทยอย่างพวกเรา นัน่ คือ การส่งเสียงเรียก ผู้คนเพื่อเรียกร้องให้เราหันมาสนใจ หรือเรียกเพื่อบอก อะไรบางอย่างแก่เรา แม้กระทัง่ การเรียกแท็กซี่ (แท็กซี่ ที่นี่ใช้แอร์ธรรมชาติ) ชาวแอฟริกันไม่ว่าจะอยู่บนพื้นที่ ไหนของทวีป ในเมืองหรือชนบท รวมถึงชาวแอฟริกัน ทีอ่ พยพย้ายถิน่ ฐานไปอยูน่ อกทวีป ใช้วธิ กี ารเรียกแบบ เดียวกันหมด นั้นคือ ส่งเสียงลอดฟันออกมาดัง “ซีส... ซีส...” หากเราเดินอยู่แล้วได้ยินเสียงนี้ จงรู้ไว้เถิดว่า อาจมีคนกำ�ลังเรียกเราอยู่ แม้ว่าเขาจะรู้จักชื่อของเรา ก็ตาม แต่เขาจะส่งเสียงนี้นำ�มาก่อน ผู้มาเยือนทวีปนี้ ใหม่ๆ อาจรูส้ กึ ตะขิดตะขวงใจเมือ่ ได้ยนิ การส่งเสียงเรียก แบบนี้ เพราะฟังดูแล้วไม่คอ่ ยสุภาพหรือมีมารยาทนักใน
36