ATMosfeer editie 8 - maart 2011

Magazine van en over ATM Moerdijk, een Shanks bedrijf

nr. 8 - maart 2011

Goed aansluiten, vastzetten en nog een keer nakijken Aad van de Bor heeft een extra oogje in het zeil gehouden

Evacuatie kantoor soepel verlopen Sandra de Graaf volgde vooral haar intu誰tie

Geen 100 maar 1.300 tankbewegingen Gert-Jan Helmons: alles zorgvuldig gebeurd

p. 02 | ATM heeft maatschappelijk functie oplossen

p. 04 | Met goed nadenken problemen

p. 06 | Brandweer durft buiten eigen grenzen te kijken

geen aan- of uitknop op

p. 14 | Er zit

p. 16 | Flexibel, snel schakelen en soepel inspelen

p. 18 | Met nog meer voorzichtigheid

p. 24 | Inspecties vergroten vertrouwen ATM

p. 26 | Hoe kan ik er zijn voor onze mensen

p. 28 | ATM heeft zich sterk verbeterd

29

Woord vooraf Via deze speciale uitgave van de ATMosfeer willen we met een aantal persoonlijke verhalen van mensen, die betrokken zijn geweest bij de brand bij Chemie-Pack en de nasleep hiervan, een beeld geven van deze ernstige gebeurtenis. Persoonlijk heb ik de intensieve samenwerking met alle betrokkenen, onder deze bijzondere omstandigheden en om de verdere gevolgen van deze grote brand te beperken, als zeer speciaal en stimulerend ervaren.

Op 15 december 2010 is Jack Droog, onze voormalige directeur, overleden. Jack heeft vorm gegeven aan de groei en ontwikkeling die ATM heeft doorgemaakt. Bovendien betekende hij persoonlijk ook heel veel voor menig medewerker. Met hem verliezen we een dierbare vriend en collega. Graag verwijs ik u naar de dankbetuiging van zijn familie achterin deze uitgave.

Voor deze bijzondere uitgave is de vormgeving van ATMosfeer aangepast. Het blad is duidelijk herkenbaar, maar is in een moderner en zakelijker jasje gestoken, een stijl die past bij een modern bedrijf als ATM.

Eric Langedijk

ATM heeft maatschappelijke functie ATM is een milieubedrijf dat gevaarlijke afvalstoffen op een duurzame en professionele manier verwerkt tot herbruikbare grondstoffen. Algemeen directeur Eric Langedijk durft dat zonder meer te stellen. Binnen het productieproces wordt bovendien de vrijkomende energie nuttig gebruikt voor andere processen. “Het verwerken van afval is een noodzakelijk kwaad. Het afval is er nu eenmaal.

Wij zien afvalverwerking als een maatschappelijke functie waarmee we op een verantwoorde en transparante manier willen omgaan zonder overlast voor onze omgeving te veroorzaken.”

De berichtgeving tijdens en na de brand bij Chemie-Pack

diverse aannemers zoals Wilchem, Van Gansenwinkel en

heeft volgens Eric een eenzijdig beeld gegeven van de

Reym. Er is op een zeer constructieve manier met elkaar

gebeurtenissen, omdat vooral werd gezocht naar sensatie.

samengewerkt.

De chemische industrie is hiermee ten onrechte in een te

Het opgeslagen bluswater wordt door ATM verwerkt. Er

negatief daglicht komen te staan. “Wij hebben het als buren

moest zo snel mogelijk een oplossing worden gevonden

op een andere manier ervaren als het over mogelijke risico’s

vindt de algemeen directeur. “Er zijn kosten mee gemoeid

voor de gezondheid en gevaar voor de omgeving gaat.

en die moeten niet te hoog oplopen. Wij hebben een

Vanuit de maatschappelijke rol die we als verwerker van

innovatieve oplossing aangeboden en inmiddels hebben

afval vervullen, zijn we in actie gekomen. Als je bluswater in

we de toestemming en de gunning om het bluswater te

riolen en sloten ziet stromen, moet je aan de bel trekken.

verwerken binnen. Op 7 maart zijn wij begonnen met

Dat hebben we gedaan, want er moest iets gebeuren om

verwerken. Het vergde enige tijd om deze toestemming te

nog erger te voorkomen. Daarom hebben we voorgesteld

krijgen, omdat er een aantal formele procedures moesten

het bluswater tijdelijk bij ons op te slaan.”

worden doorlopen en er afstemming noodzakelijk was

Tijdens de nasleep van de brand is er intensief overleg

tussen diverse partijen zoals de provincie, het waterschap,

geweest over het opruimen van het bluswater tussen alle

het havenschap en ATM.” Het alternatief van afvoeren naar

betrokken partijen: Waterschap Brabantse Delta,

een buitenlandse verwerker voor het verbranden van het

Havenschap Moerdijk, Provincie Noord-Brabant en

bluswater vindt Eric geen reële optie. ”In dat geval wordt het

ATMosfeer | maart

milieu extra belast, terwijl wij het

biologische zuivering en is de cirkel

“Voor de verwerking van het afval

bluswater op een duurzame en zeer

rond.” Natuurlijk is Eric bijzonder

moeten wij aan zeer veel wet- en

milieuverantwoorde wijze kunnen

ingenomen met de lovende woorden

regelgeving voldoen. Dat het niet

verwerken.”

van de commissie. “Het is echt uniek

eenvoudig is om gevaarlijk afval te

wat wij hier doen.”

verwerken, blijkt wel uit het feit dat

Sluitende kringloop

wij de enige mogelijkheid in Nederland

ATM sluit de kringloop voor anderen.

Strengere eisen

zijn voor het verwerken van zwaar

Van de afvalstoffen die binnenkomen

De aanvoer van afvalstoffen wordt

verontreinigde olie-, water- en

wordt 95% omgezet in herbruikbare

voornamelijk bepaald door de

slibstromen. Daarnaast beschikken

grondstoffen en energie. ATM is

geldende en steeds strenger

wij over de grootste thermische

beoordeeld door een onafhankelijke

wordende regelgeving in Nederland

grondreiniger van Nederland. De

commissie op het gebied van duur-

en de rest van Europa. ATM verwerkt

gereinigde grond wordt als vervanger

zaam en maatschappelijk verantwoord

grote hoeveelheden verontreinigde

van zand en grind onder andere in de

ondernemen. De commissie heeft een

grond die vrijkomt bij bouwprojecten

wegenbouw toegepast. Het verfafval

positief oordeel geveld en daarvoor

met een saneringverplichting. Daar-

dat wordt verwerkt middels een

een certificaat afgegeven. Enkele

naast verwerken we een groot

unieke pyrolyse proces levert weer

bevindingen: “Binnen ons bedrijf zijn

gedeelte van het in Nederland

bruikbaar metaal en energie op. Door

vrijwel alle processen en technieken

ingezamelde Klein Gevaarlijk Afval

onze verregaande procesintegratie

zelf ontwikkeld, zoals een bijzondere

via de milieudepots. Een derde tak

worden de energiestromen die

biologische afvalwaterzuivering waarbij

van de bedrijfsvoering is de verwerking

vrijkomen direct weer nuttig gebruikt.

geen slib wordt geproduceerd. De

van verontreinigde olie/water/sediment

Uiteindelijk hoeven we slechts een

warmte die in onze processen wordt

stromen uit de industrie en scheep-

klein deel van de benodigde energie in

geproduceerd, wordt weer gebruikt

vaart. De in eigen beheer ontwikkelde

de vorm van elektriciteit in te kopen.”

voor het wassen van schepen. Het

technologie en installaties voldoen aan

waswater wordt weer gevoed aan de

de laatste stand der techniek.

Eric Langedijk

Trots op zo’n organisatie Eric wil ‘zijn’ mensen die tijdens en na een brand een rol hebben gespeeld een groot compliment geven. “Zonder dat er om is gevraagd zijn ze in actie gekomen om onze buren te helpen. Ik ben trots op zo’n organisatie. We zijn een flexibel en servicegericht bedrijf dat oog heeft voor zijn omgeving. Dat hebben we met z’n allen die dagen ook laten zien.” ATM heeft meteen na het uitbreken van de brand alle mogelijke hulpmiddelen ter beschikking gesteld. ATM was als eerste met een blusvoertuig en schuimvormend middel bij Chemie-Pack aanwezig. “Onze mensen hebben bijvoorbeeld ook met zand zo’n grote crashtender over het spoor geholpen en het waterschap geassisteerd met het indammen van het riool. Andere hulpverleners hebben we praktische adviezen gegeven en opgevangen.”

03

Met een beetje nadenken zijn problemen vaak eenvoudig op te lossen

Papa Niek Snelders heeft de brand geblust

Net als in de film Meestal is het alleen in films te zien; Niek Snelders en Gert-Jan Helmons hebben het huzarenstukje zelf uitgehaald. Een auto aan de praat krijgen door het dashboard te slopen en met losse draadjes contact maken zodat de motor start. Het was zeker niet de bedoeling de wagen te ontvreemden. Niek: “Er stond bij de buren een geladen trailer die er behoorlijk nieuw uitzag. De vlammen waren

nog niet echt in de buurt, maar de kans bestond dat ze toch die kant

Niek Snelders was er snel bij. Niet alleen met het blussen van de brand, maar ook

op kwamen.” Niek en Gert-Jan, die waarschijnlijk de nodige films hebben gezien waarin auto’s werden gestolen, vonden het verstandig de vrachtwagen in veiligheid te brengen. Gert-Jan: “Zo hebben we het idee dat we tenminste nog iets hebben kunnen redden. Je laat zo’n wagen niet staan als hij nog te redden is.”

door te voorkomen dat het bluswater het ATM-terrein opliep. Zijn kinderen vinden Niek was gewoon aan het werk. Hij

“Er waren er die met poederblussers

zag wat rookwolken en dacht dat

de brand probeerden te blussen. Ik

erop kantoor brand was. “Ik heb

heb ze weggestuurd, want dat

de fiets gepakt en ben die kant op

zouden ze nooit redden. De brand

gereden. De rookpluimen werden

greep veel te snel om zich heen.

steeds groter en zwarter. Ik heb de

Tegen die ex-collega heb ik nog

iedereen die het maar horen

wachtchef gebeld en gezegd dat

gezegd dat ze op ons konden

wil weten. Niek weet dat zijn

onze brandweer moest uitrukken.”

rekenen en dat we alle medewerking

bijdrage beperkt was, maar

Alarm geslagen

hij vindt het wel prettig dat

Ondertussen hadden collega’s

De ATM-brandweer is naar de plek

Danny van Leeuwen en John van de

des onheils gereden om indien nodig

Berg al vanuit kantoor alarm

assistentie te kunnen verlenen. “Je

geslagen. Niek kwam bij Chemie

kan niet zomaar beginnen te spuiten;

Pack een ex-collega tegen die bij de

dat bepaalt de bevelvoerder.

bedrijfsbrandweer had gezeten.

Bovendien weet je niet wat er ligt

Er liepen nog meer mensen rond.

opgeslagen.” Niek en zijn collega’s

het optreden van hun vader helemaal geweldig. “Papa heeft de brand bij ChemiePack geblust”, laten ze

hij de handen uit de mouwen heeft kunnen steken. Daar is hij tenslotte brandweerman voor.

ATMosfeer | maart

wilden verlenen.”

hebben ervoor gezorgd dat de

stonden zelfs twee crashtenders, die

“We hebben onze shovelmachinist

brandweer niets te kort kwam. Dit

op de luchthavens bij calamiteiten

een dammetje laten maken. Het was

betekende slangen aansluiten op het

worden ingezet. “Die stonden toch

genoeg om het water op afstand

ATM-blussysteem en de branddie-

maar mooi op ons bluswaternet te

sels in werking stellen. “De normale

draaien”, zegt Niek niet zonder trots.

druk van ons systeem staat op

We hebben onze

7 bar; met de buswaterpompen

Rioolsysteem en sloten

wordt 12 bar bereikt. Dan heb je

De brand is met zoveel water

heel veel water. Op een gegeven

bestreden dat het rioolsysteem en

moment is bij de directe buren onze

de sloten snel vol liepen. Het

brandweerwagen blussend ingezet.

bluswater kwam ook de richting op

Aan de andere kant is geprobeerd

van ATM en begon bovendien vlam

met het waterkanon de boel nat te

te vatten. Niek en Gert-Jan hadden

te houden en ons parkeerterrein

houden. Toen het te heftig werd

het direct in de gaten en de tegen-

ervan te vrijwaren.” Met een beetje

zijn we er weggehaald.”

woordigheid van geest om het

nadenken zijn problemen vaak

Er was al genoeg materieel aanwezig

probleem op een simpele maar

eenvoudig op te lossen. Brandweer-

om de brand te bestrijden. Er

afdoende manier op te lossen.

mannen weten dat.

shovelmachinist met zijn machine een dammetje laten maken.

Niek Snelders

05 29

Jaap Cappon is trots op de bedrijfsbrandweer

Brandweer durft over eigen grenzen te kijken Hij is trots op de bedrijfsbrandweer van ATM en de inzet die is aan de dag is gelegd tijdens de grote brand bij Chemie-Pack. Kordaat, met verstand van zaken, gedreven, betrokken en enthousiast; zo omschrijft Jaap Cappon ‘zijn’ brandweer. “Onze brandweer durft over de eigen grenzen te kijken en niet uitsluitend naar het eigen bedrijf. Ik vind dat mooi om te zien. Ze houden het hoofd erbij en doen zeker geen gekke dingen.”

Jaap is de veiligheidskundige van het bedrijf en tegelijkertijd

minuten. Bij objecten die een sprinklerinstallatie hebben

hoofd van de eigen bedrijfsbrandweer. Als een van de

nog korter. Dat is best snel en daarom waren we ook als

weinige bedrijven in dit gedeelte van het industrieterrein

eerste bij onze buren. We hebben ook gewoon goed

beschikt ATM over een eigen brandweer. Vanuit de vergunningen is dat geen verplichting: ATM vindt zelf dat een bedrijfsbrandweer noodzakelijk is om de risico’s tot een minimum te kunnen beperken. Ondanks de extra kosten die ermee gemoeid zijn. “Een brand begint altijd op beperkte schaal maar breidt zich dan met een oplopend

Een brand begint altijd op beperkte schaal en breidt zich met oplopend tempo uit.

tempo uit. Met een eigen brandweer op het terrein ben je er veel sneller bij en kan worden voorkomen dat een brandje

materiaal; alles wat een ‘gewone’ brandweer ook nodig zou

een brand wordt. Voor objecten zonder een vast opge-

hebben.”

stelde blusinstallatie is onze responstijd ongeveer drie

Op en rond het terrein ligt een compleet blusleidingnetwerk

ATMosfeer | maart

met op diverse plaatsen hydranten om

naast vindt bij Falck Risc op de

de blusslangen op aan te sluiten.

Maasvlakte nog een aantal specifieke

Grote pompen halen water uit het

trainingen plaats zoals op het gebied

Hollands Diep en persen het onder

van extreme hitte, oppervlaktebran-

flinke druk door de leidingen. De

den en tankbranden. “Alles is erop

brandweerwagen is uitgerust met

gericht om, als zich echt wat voor-

een flinke voorraad schuimvormend

doet, dat brandje zo snel mogelijk

blusmiddel. “We kunnen 1.400 kuub

onder controle te krijgen en uit

water per uur leveren en een

maken.” Telkens blijkt dat blusschuim

hectare onder schuim zetten.”

een zeer adequaat blusmiddel is,

Jaap vindt dat een bedrijfsbrandweer

zeker bij branden met chemicaliën.

een niet onbelangrijk voordeel heeft

Volgens Jaap zorgt schuim voor

ten opzichte van de ‘gewone’ over-

zekerheid. “Je spuit er een dikke

heidsbrandweer. Dan bedoelt hij niet

deken schuim overheen en je weet

alleen de veel langere responstijd.

dat het werkt.”

We hebben het goed voor elkaar en zijn op alles voorbereid. Het is een aparte organisatie die loopt als het nodig is.

afgehandeld. Of onze bedrijfsbrandweer in actie moet komen, wordt

Daar worden weliswaar wettelijke eisen aan gesteld, het duurt altijd

Bedrijfsnoodorganisatie

bepaald door de dienstdoende

langer om de doodeenvoudige reden

De brandweer is onderdeel van de

bevelvoerder.” Bij de brand van

dat een bedrijfsbrandweer op het

bedrijfsnoodorganisatie, zoals de

Chemie-Pack was voor iedereen

terrein zelf is gestationeerd. “De

veiligheidskundige het graag noemt.

duidelijk dat er zo snel mogelijk een

overheidsbrandweer is bijzonder

Hij heeft alle vertrouwen in de eigen

brandweerwagen heen moest. Jaap

capabel; dat trek ik op geen enkele

bedrijfshulpverlening (BHV), de

vindt dat normaal. “Het zijn je buren

manier in twijfel. Alleen moeten zíj

officiële benaming voor een dergelijke

en die moet je gewoon helpen. Als we

zijn voorbereid op allerléi vormen van

organisatie. “Wij hebben dat goed

rook zien kringelen komen we in actie,

calamiteiten en branden en ze werken

voor elkaar en zijn op alles voorbereid.

lijnen alles op, maar komen uiteraard

voor hun eigen veiligheid volgens de

Het is een aparte organisatie die loopt

pas echt in actie als dat mag. We

daarbij behorende procedures. Een

als het nodig is. Bij een ongeval

doen wat we kunnen doen, maar we

bedrijfsbrandweer is gericht op de

komen onze EHBO’ers als eerste in

gaan niet de held uithangen.”

risico’s in het bedrijf zelf en is op de

actie. Zij maken een inschatting en

hoogte van de specifieke omstandig-

zorgen ervoor dat alles netjes wordt

Jaap Cappon

heden, hoeveelheid en aard van stoffen en de getrainde manier om een specifieke brand op een specifieke plaats te bestrijden.”

Geen risico’s Eén potentieel risico van een bedrijfsbrandweer wordt door Jaap onderkend. Hij doelt op overgemotiveerde brandweermannen die kost wat kost hun bedrijf zouden proberen te redden. “Zo werkt het bij ons dus niet. Onze mannen zijn stuk voor stuk gedreven en gemotiveerd, maar ze nemen geen onverantwoorde risico’s. Daar oefenen we heel specifiek op.” Elke ploeg traint zo’n zes keer in het jaar de diverse calamiteiten die zich in de zes verschillende installaties zouden kunnen voordoen. Daar07

Gert-Jan Helmons: zorgvuldig gebeurd

Geen 100 maar 1.300 tankbewegingen Op een normale dag krijgt ATM een kleine honderd tankwagens te verwerken. De nasleep van de brand heeft in enkele dagen tijd voor 1.300 extra tankbewegingen op het terrein gezorgd. Door de bijzondere omstandigheden is in samenspraak met de overheden afgeweken van de bestaande procedures. “Met die hoeveelheden en de tijdsdruk kon dat niet anders”, zegt supervisor Gert-Jan Helmons. “Het innemen van het bluswater is uiteraard heel zorgvuldig gebeurd.”

Er moest een oplossing komen voor de grote hoeveelheden

Soorten afvalwater

bluswater die voor de bestrijding van de brand zijn gebruikt.

De verschillende soorten afvalwater die ATM al van de

ATM lag het meest voor de hand. “De volgende dag zijn we

diverse opdrachtgevers in opslag had, konden niet zonder

meteen ruimte in onze tanks gaan maken om het bluswater

meer bij elkaar worden gevoegd. “Daar hebben we eerst

te kunnen opslaan”, geeft Gert-Jan aan. “Tegelijkertijd

een plan voor moeten maken.” Het was ook duidelijk dat

hebben we extra pompen gehuurd om de hele operatie

de bestaande opslagcapaciteit niet voldoende was om het

zo snel mogelijk te kunnen laten verlopen.”

bluswater tijdelijk op het terrein op te slaan. “We hebben

ATMosfeer | maart

Wintersportvakanite is erbij ingeschoten Gert-Jan Helmons zat op het moment van het uitbreken van de brand net met zijn wachtchefs in vergadering. De laatste die binnenkwam had gezien dat bij de buren de vlammen uit het dak sloegen. Nadat uit eigen waarneming was vastgesteld dat het vrij ernstig leek, 112 was gebeld en de eigen brandweer was gealarmeerd, is de vergadering afgeblazen. “Op zo’n moment is dat niet het belangrijkste”, vindt Gert-Jan. Hij heeft meteen opdracht gegeven de activiteiten aan het steiger te stoppen, de schepen los te koppelen en weg te sturen. De productie kon met een minimale bezetting worden voortgezet. “De installaties kunnen niet me één druk op de knop worden uitgezet. Dat is ook onverantwoord. Voor zover het kon, zijn de anderen bij de brand gaan helpen.”

Er is geen sprake van paniek geweest. “Op ons terrein was niets aan de hand; we liepen ook geen gevaar. Zelf had ik geen enkele angst dat het wel eens zou kunnen overslaan.” Gert-Jan heeft zo veel mogelijk in het werk gesteld om de gevolgen van de brand zo veel mogelijk binnen de perken te houden. “We zagen al snel dat er geen redden meer aan was.”

Aan gewoon werken is Gert-Jan die eerste dagen niet meer toegekomen. De eerste nacht was hij pas om een uur of drie thuis. De volgende avond was het rond elf uur. En elke morgen was hij weer om zeven uur present. Hij voelt zich verantwoordelijk. “In zo’n situatie kun je het niet maken om bijtijds naar huis te gaan. Ik heb er geen moment aan gedacht. Het gaat vanzelf; je blijft zolang je denkt dat je nodig bent.” De eerste weken na de brand is Gert-Jan nog erg druk geweest met de nasleep. De geplande wintersportvakantie is erbij ingeschoten. “Het hoort er allemaal bij. Dan volgend jaar maar naar de sneeuw; het is niet anders.”

daarvoor extra schepen ingehuurd om al het bluswater te

te houden, is de losprocedure aangepast. “Daar beslissen

kunnen opvangen. Tijd voor het opmaken van contracten

we natuurlijk niet zelf over. Dat is gebeurd in overleg met

was er niet. Daar denk je op zo’n moment ook niet aan;

de overheden die daarover gaan. Normaal gesproken gaat

dat wordt later wel geregeld. Je richt alle aandacht op wat

elke tankwagen over de weegbrug om eerst het volle

op dat moment nodig is.”

gewicht en later het lege gewicht te kunnen vaststellen. Dat zou te veel tijd in beslag nemen. Bij wijze van uitzondering mochten we in dit bijzonder geval volstaan met de automa-

De eerste tankwagens stonden binnen de kortste keren voor de poort.

tische tankmeting. De analyses zijn naderhand uitgevoerd.”

Constante stroom bluswater Gert-Jan heeft vanaf 1984 al heel wat meegemaakt, maar de brand en de nasleep ervan waren wel heel bijzonder.

Vlekkeloos verlopen

Op een gegeven moment waren er meer dan twintig

De operatie is nagenoeg vlekkeloos verlopen. Op het

vacuümwagens ingezet die af en aan reden en voor een

moment dat het sein brand meester werd gegeven, is bijna

bijna constante stroom aan bluswater zorgden. “We

direct met het opzuigen van het bluswater uit de sloten en

hebben het in een week nog nooit zo druk gehad.” Mede

het rioolsysteem begonnen. De eerste tankwagens stonden

door de deskundigheid en de ervaring met afvalstoffen

binnen de kortste keren voor de poort. Om de snelheid erin

heeft ATM alles in goede banen kunnen leiden.

Gert-Jan Helmons 09

Evacuatie kantoor soepel verlopen De ontruiming ging eigenlijk als vanzelf. Op het moment dat duidelijk was dat het pand moest worden geëvacueerd,

in de auto om naar huis te gaan.

Sandra had daar geen goed gevoel over. “Het was niet te doen. Er stond

deed Sandra de Graaf wat ze moest doen. Natuurlijk ligt er

een hele rij auto’s die mondjesmaat

bij ATM een plan met een procedure klaar voor het geval

werden doorgelaten. Een collega die al

zich een calamiteit voordoet, maar Sandra heeft vooral ook

In de auto was de hitte van de brand

in die rij had gestaan, kwam later terug. voelbaar en ze was te bang om verder

haar natuurlijke intuïtie gevolgd.

te gaan. Bij ons voelde ze zich blijkbaar veiliger. Die keus had ik al eerder

Sandra was die middag gewoon aan

alle luiken te sluiten en het werk het

gemaakt: ik voelde me op de zaak

het werk. Ze zit achter het bureau met

werk te laten, is Sandra naar Jac

meer op mijn gemak dan buiten

haar rug naar het raam en wist dus niet

Roovers gelopen. Hij zat in bespreking

bij de brand.”

wat zich buiten afspeelde. Een collega

met een andere collega. “Ik heb

die de zwarte rookwolken wel had

gezegd dat ze weg moesten, omdat er

Kauwgom uitgedeeld

opgemerkt, maakte haar erop attent.

brand was bij de buren. Bij de boek-

Sandra heeft zich met haar collega’s

Sandra zag de vlammen hoog boven

houding heb ik ze ook gewaarschuwd.”

verschanst in de portiersloge. In

de loodsen van de buren uitkomen en

Ze zitten in een dode hoek. Normaal

afwachting van de dingen die komen

wist dat het menens was. “Vervolgens

gesproken komt Sandra daar niet

gingen. Ze heeft zich geen moment

ging het allemaal heel snel. Danny van

vaak. “Dit keer moest ik er blijkbaar

onveilig gevoeld. “Ik had gezien dat er

Leeuwen draaide het alarmnummer en

instinctief wel heen.” Vervolgens zijn ze

buiten het nodige aan apparatuur en

ik heb instinctief de wachtchef gebeld:

met z’n allen naar achteren gelopen en

brandweer stond. Er waren voldoende

er is brand bij de buren, stuur de

heeft Sandra met collega’s van IT nog

mensen die er verstand van hadden.

brandweer.”

even naar de brand staan kijken.

Mij kan niets gebeuren, was mijn

Nadat de opdracht was uitgevoerd om

Eenmaal buiten stapten veel collega’s

gedachte. Het was daarboven zelfs

Sandra de Graaf: het ging vanzelf

ATMosfeer | maart

nog op een bepaalde manier gezellig. De situatie riep ook een saamhoringsheidsgevoel op. Rond etenstijd heb ik nog wat kauwgum uitgedeeld en gewaarschuwd dat ze er vooral zuinig op moesten zijn; we wisten niet hoe lang het nog zou gaan duren.”

Alternatieve route Dat viel uiteindelijk mee. Rond een uur of acht konden

Life te horen op tv

ze naar huis. Niet over de gangbare weg - die was door de brand volledig afgezet - maar onder

Grote calamiteiten krijgen veel aandacht van de

begeleiding van de brandweer via een alternatieve

media. Journalisten en cameraploegen duiken er van

route over het terrein van de achterburen. Eenmaal

alle kanten bovenop en proberen bij alles en iedereen

thuis drong pas de ernst van de situatie tot Sandra door. De tv-beelden en het commentaar maakten duidelijk wat er werkelijk aan de hand was op een steenworp afstand van de zaak. “We hadden wel explosies gehoord en rook en vuur gezien, maar vanuit onze positie hadden we geen

nieuws los te krijgen. Een redacteur van Eén Vandaag wist zelfs de portiersloge te bereiken. Sandra nam toevallig de telefoon op met als gevolg dat ze life op tv te horen is geweest. “Ik had niet veel te vertellen. Alleen dat ik zwarte rook en paddestoelen van vuur had gezien.

Blijkbaar heeft heel de wereld gehoord dat ik het was, want

goed zicht. We zagen alles van de zijkant. Ik

de dagen erop werd ik er door iedereen op aangesproken.

heb trouwens geen moment het idee gehad

Behalve door mijn man en dochter, want die hadden het net

dat de brand zou kunnen overslaan. Dat

niet gehoord.”

heeft ongetwijfeld ook te maken met het vertrouwen dat ik in ons bedrijf heb.”

Geen paniek Het is Sandra opgevallen dat er op geen enkele manier paniek is uitgebroken op kantoor en dat iedereen de rust en de kalmte heeft kunnen bewaren. “Nu ik er achteraf over nadenk, is er die middag in een kort tijdsbestek veel gebeurd.

En toch is alles soepel en vrij geruisloos verlopen. Iedereen wist wat hij of zij moest doen.” Calamiteiten­ oefeningen zijn blijkbaar een nuttig instrument. Ook het kantoorper­ soneel moet op het ergste zijn voorbereid. Een onaangekondigde oefening kan Sandra zich nog levendig voor de geest halen. “We zaten gewoon te werken en ineens stond het hele kantoor vol rook. Het was geen pretje, maar je leert er wel van.”

Sandra de Graaf 11

Goed aansluiten, vastzetten en nog een keer goed nakijken “Je moet altijd goed opletten; iets zomaar doen kan niet”, weet steigeroperator Aad van de Bor. “Dat betekent goed aansluiten, vastzetten en nog een keer goed nakijken. Een keer niet goed opletten, kan grote gevolgen hebben.” Ondanks de bijzondere omstandigheden en de misschien wat grotere druk door de brand, heeft Aad zijn hoofd erbij gehouden en is de evacuatie van de schepen aan het steiger zonder problemen verlopen.

Als steigeroperator is Aad betrokken bij zowel het laden en lossen van schepen als bij het reinigen ervan. Per maand krijgt hij gemiddeld zo’n 150 schepen onder handen. Op het moment van de brand lagen er vier schepen aan de kade. Die konden er gezien het potentiële gevaar niet blijven liggen. De wachtchef had zijn handen vol aan de telefoon en het regelen van allerlei andere zaken.

Maar nu was het echt Aad van de Bor was om twee uur net aan het werk gegaan. Hij was druk bezig met zijn dagelijkse werkzaamheden toen er alarm werd geslagen. Dergelijke situaties heeft de brandweer meermalen getraind, Aad van de Bor houdt hoofd erbij

maar nu was het echt. “Ik heb mijn werk netjes overdragen en heb me bij de commandant gemeld. Die heeft me met de brandweerwagen richting brand gedirigeerd. Wij moesten het achterste gebouw veilig stellen. Ik denk dat we er zo’n twee uur hebben gestaan. Ondertussen hadden we de slangen uitgerold. Op een gegeven moment moesten we daar weg. Collega’s hebben het vervolgens overgenomen en ik ben teruggegaan naar de steiger om de schepen te evacueren.”

ATMosfeer | maart

Aangezien er twee vrij nieuwe collega’s in de ploeg zaten,

evacuatie rustig gebleven wat ongetwijfeld ook een positief

kwam het merendeel van de ontruiming van de steiger neer

effect heeft gehad op de bemanning van de schepen. Dus

op de schouders van de ervaren, oude rot.

eerst de slangen met stikstof richting opslagtanks leegblazen en dan pas ontkoppelen. De schepen hebben vervolgens

Aad heeft de bemanning op de hoogte gebracht en aange-

stuk voor stuk en onder het toeziend oog van de inmiddels

geven dat ze zo snel mogelijk weg moesten wezen met het

gearriveerde waterpolitie een veilig heenkomen kunnen

schip. Het betekende dat de ladende en lossende schepen

vinden.

eerst ontkoppeld moesten worden. Terwijl op de achter-

Zekerheid

Je weet dat hier alles goed beveiligd is, maar een extra oogje in het zeil in zo’n situatie kan zeker geen kwaad.

Vervolgens heeft Aad een ronde over het terrein gemaakt om ervan verzekerd te zijn dat er niemand nog ergens liep te dwalen. Datzelfde heeft hij ook nog geruime tijd gedaan met behulp van de camera’s in de controlekamer. “Eigenlijk ben ik de rest van de dag constant aan het monitoren geweest.

De camera’s geven een aardig beeld van wat er op het terrein gebeurt. De vonken zag je hier en daar naar beneden komen. Later op de avond is de wind gedraaid en kwam

grond de vlammen uit de loodsen sloegen, is er volgens de

gelukkig wat verder van ons terrein af te staan. Je weet dat

vastgestelde procedures gewerkt. “Ik ben vrij nuchter”, zegt

hier alles goed beveiligd is, maar een extra oogje in het zeil,

Aad. “Natuurlijk vergeet je zoiets niet snel, want het was best

in zo’n situatie, kan zeker geen kwaad.”

heftig. Ik lig er in elk geval niet wakker van.” Aad is bij de Aad van de Bor

13

Adri Troost: we zijn met z’n allen goed bezig

Er zit geen aan- en uitknop op; het moet gecontroleerd gebeuren Als geen ander weet Adri Troost dat een fabrieksinstallatie niet zomaar stil kan worden gezet. “Er zit geen aan en uit knop aan; het moet gecontroleerd gebeuren en dat heeft z’n tijd nodig.” Toch heeft hij dat verzoek als dienstdoende wachtchef tijdens de eerste uren van de brand gekregen. “Die mensen hebben er niet echt verstand van.” Samen met Rinus van het Westeinde, Danny van Leeuwen en Jacques de Jong heeft hij uitgelegd dat alles meteen stilleggen nog meer en grotere problemen zou opleveren.

Door zijn jarenlange ervaring weet Adri

snel mogelijk weg. “De benzinesche-

beantwoorden; dat moet je filteren.

hoe hij in dit soort onvoorziene

pen waren weliswaar leeg, maar ze

Op zo’n moment vindt iedereen zich

situaties te werk moet gaan. Als

waren nog niet volledig ontgast. Op

belangrijk. Tot een uur of zes, zeven

wachtchef draagt hij een grote

zo’n moment is het belangrijk dat je

is het behoorlijk hectisch geweest.”

verantwoordelijkheid. “We zaten te

door de productiedirecteur goed op

vergaderen totdat een collega vertelde

de hoogte wordt gehouden.” De

Het is net de Hema

dat er bij de buren wat aan de hand

coördinatie kwam echter op de

Adri werkt al meer dan twintig jaar

was. Ik ben naar de controlekamer

schouders van Adri terecht. Hij heeft

bij ATM, waarvan zeventien jaar als

gegaan, ik zag de rook en dacht bij

het aantal telefoontjes niet precies

wachtchef. Hij ziet het als zijn taak

mezelf: dit komt niet goed.” Adri wist

geteld, maar het moeten er meer dan

sturing te geven aan zijn ploeg en

wat hem te doen stond. De schepen

tweehonderd geweest zijn. “Je kan

erop toe te zien dat met de opdracht-

die aan de kant lagen, moesten zo

niet op elke oproep ingaan en alles

gevers op de juiste wijze wordt

ATMosfeer | maart

omgegaan. “Het is hier net de Hema; het zijn allemaal klanten. Zo’n schip kost toch zo’n zes of zeven miljoen euro en daar moet je voorzichtig mee omgaan. Een schipper wil zo snel mogelijk geholpen worden en daar

Er wordt niet op veiligheid bezuinigd.

Het nut van een goed onderhouden en goed functionerend blussysteem heeft zich al meermalen bewezen.

probeer je dan in tegemoet te komen.

Hij moet tenslotte ook een boterham

Gelukkig kunnen we als personeel

zitten. Als er wat gerepareerd of

zien te verdienen. Het leuke is dat

ook meepraten over hoe het nog

vernieuwd moet worden, is dat nooit

onze manier van werken ook nog door

beter en efficiënter zou kunnen. Het

een probleem. Er wordt niet op

die klanten wordt gewaardeerd.”

betekent dat er meer werk op onze

veiligheid bezuinigd. Is er iets echt

schouders terecht komt, maar aan

nodig, dan wordt het aangeschaft.

Vernieuwing en verbetering

de andere kant zorgt de steeds verder

Het nut van een goed onderhouden

De laatste jaren is er veel geïnvesteerd

gaande automatisering weer voor een

en goed functionerend blussysteem

in vernieuwingen en verbeteringen van

verlichting.”

heeft zich al meermalen bewezen.

de installaties en zijn er meer en

Dat hebben we met de brand bij

betere controlesystemen ingevoerd,

Elk moertje en boutje

Chemie-Pack weer kunnen zien. Het

heeft Adri geconstateerd. Hij is

Over het management is Adri bijzon-

management zit er achterheen om

absoluut overtuigd van de noodzaak.

der goed te spreken. Tot voor een jaar

zoveel mogelijk verder te verbeteren.

“Het is nodig om ons in deze markt te

geleden was hij verantwoordelijk voor

Er wordt naar ons geluisterd. Ik vind

kunnen handhaven. We moeten laten

het onderhoud van het blussysteem

dat we met z’n allen gewoon goed

zien dat we het afval op een goede en

op het terrein. “Ik weet bij wijze van

bezig zijn en dat werkt stimulerend en

verantwoorde manier verwerken.

spreken elk moertje en boutje te

motiverend.”

Adri Troost 15

“We zijn flexibel, we kunnen snel schakelen en we kunnen soepel inspelen op de markt en veranderende situaties. Dat is wat ons groot heeft gemaakt en daardoor hebben we kunnen overleven in de afvalmarkt.

Het heeft alles te maken met de cultuur en de mensen die hier werken. We hebben gedreven mensen, die weten wat ze moeten doen en zich snel kunnen aanpassen. Er hoeft zich bij de buren maar een

Flexibel, snel schakelen en soepel inspelen op situaties

rookpluimpje voor te doen of iedereen springt op. Niet om uit nieuws­g ierigheid te gaan kijken, maar om te helpen en de handen uit de mouwen te steken.”

Er hoeft zich bij de buren maar een rookpluimpje voor te doen of iedereen springt op.

Danny van Leeuwen vindt het typerend voor ATM. Hij is dan

bedrijf door de brand in de problemen zouden komen.

ook trots op het bedrijf en prijst zich gelukkig dat hij er mag

We hebben het hier gewoon goed voor elkaar.”

werken. Dat doet hij al 23 jaar en nog elke dag met evenveel plezier. “Ik zie het een beetje als mijn eigen bedrijf, mijn kindje.

Een concurrent had andere prioriteiten gesteld; die liep

Toen ik hier begon is de grondslag gelegd voor wat er nu

visitekaartjes rond te delen om zijn diensten aan te bieden.

staat.” Danny heeft zijn bijdrage aan de ontwikkeling mogen

Danny heeft daar geen moment aan gedacht.

leveren. Op diverse plekken in het bedrijf heeft hij zich

“Het verlenen van hulp vond ik het belangrijkst. En als ik

verdienstelijk gemaakt, zowel operationeel als op kantoor.

weer voor zo’n situatie kom te staan, doe ik precies hetzelfde.

Sinds oktober mag hij zich commercieel directeur noemen.

Achteraf bedenk je dat we het misschien vooraf beter hadden

“Eigenlijk zou je als directeur niet met slangen moeten

moeten regelen. Zodat we bij het waterschap, de gemeente

sjouwen, maar ik doe het toch. Wij ATM’ers zijn doeners die

en het havenschap bekend waren als hulpverlener. Ik weet

graag willen helpen. Als er handen nodig zijn om vaten te

nu dat we gewoon in het calamiteitenplan van de diverse

kiepen, dan haal ik mijn pakkie uit de kast en ga aan de slag.

instanties moeten staan.”

Als ik ervoor kan zorgen dat een auto sneller kan worden gelost om zo een klant te kunnen helpen, dan denk ik daar

Prominente rol

geen moment over na en ga aan de slag.”

Dankzij de goede contacten van Danny in de afvalwereld, heeft ATM toch vrij snel een prominente rol kunnen spelen.

Klein brandje

“Dezelfde avond nog hebben we met elkaar zitten bomen om

Het is niet verwonderlijk dat Danny vooraan stond bij de

het probleem op te lossen. Die eerste 9.000 kuub hebben we

brand. Hij was als een van de eerste ter plekke. Op dat

dan ook goed kunnen opvangen. De volgende dag hebben

moment was het nog een klein brandje, maar het was al wel

we meer ons stempel erop kunnen drukken en hebben we

duidelijk dat het vuur moeilijk meer te stoppen was. Vervol-

ons zusterbedrijf Reym kunnen inzetten. En niet onbelangrijk,

gens is er vanuit ATM met behulp van de eigen brandweer

er is afgesproken dat al het afvalwater bij ons zou worden

alles aan gedaan om de schade zo beperkt mogelijk te

opgeslagen.” Inclusief Wilchem, AVR Van Gansewinkel en

houden. “Ik heb geen moment het idee gehad dat we als

Mourik zijn veertien bedrijven ermee bezig geweest en die

ATMosfeer | maart

Danny van Leeuwen: gedreven mensen bij ATM

hebben vanaf de diverse locaties het afvalwater afgeleverd. In

maar op met dat bluswater. Ik ga er vanuit dat onze kosten

die eerste dagen is alles in het werk gesteld om de opslag van

worden vergoed en dat alles gewoon wordt betaald. Zoals

het bluswater op een correcte manier tot een goed eind te

ook wij aan onze financiële verplichting voldoen richting de

brengen. In totaal heeft het zo’n tien dagen een duidelijk

schepen die wij hebben ingehuurd. We hebben een goede

beslag gelegd op de bedrijfsvoering. “Het waren hele lange

relatie met onze partners en hebben er alle vertrouwen in.”

dagen en daar moeten de weekenden dan nog eens bij worden opgeteld.”

Commerciële jongens

Danny Leeuwen

Netjes en milieuverantwoord

Voor het aan de gang houden van het gewone werk, heeft iedereen een tandje extra bijgeschakeld, zoals Danny het uitdrukt. Samen met zijn commerciële jongens heeft hij zich over de klant ontfermd. Die wilden ook weten wat er precies aan de hand was. Op de dag van de brand telde Danny 63 gemiste oproepen. “Als ik met een brandslang in mijn hand sta, ga ik geen telefoontjes beantwoorden. Dat hebben de jongens naderhand allemaal gedaan. Zelf heb ik me beperkt tot het aansturen en helpen waar nodig.”

Het terrein van Chemie-Pack is lang nog niet schoon. Er liggen nog de nodige verbrande en half verbrande resten en zelfs stoffen die de brand hebben overleefd. “We zijn goed in het verwerken van afval”, geeft de commercieel directeur nog maar eens aan. “Wij staan voor een opgeruimde wereld en dat doen we al vele jaren. Elk jaar wordt hier zo’n 1,6 miljoen ton chemisch afval verwerkt, waarbij het onze insteek is om dat afval te verwerken tot bruikbare producten. Met behulp van onze geavanceer-

ATM was op dat moment geen partij in het geheel, geeft Danny ter verduidelijking aan. “Wij hebben in opdracht van onze klanten het bluswater en de vervuilde grond in opslag genomen. Over de financiële afwikkeling maakt hij zich geen zorgen. In de eerste dagen heeft hij daar helemaal niet bij stil gestaan. “Er was een probleem en wij hebben gezegd, kom

de technieken en ver doorgevoerde controles zijn wij op deze manier in staat om het milieu te beschermen en vervullen we zo een belangrijke maatschappelijke functie.

Mensen willen van alles hebben, totdat het afval is geworden. Dan komt ATM in beeld en wij zorgen ervoor dat het netjes en milieuverantwoord wordt verwerkt.”

17

Met nog meer voorzichtigheid Voor Cees-Jan Louwe was het geen onbekend terrein. Als chauffeur van Reym komt hij meermalen per dag een vrachtje lossen bij ATM. Toch was het deze keer bijzonder, want hij is ingezet bij het wegzuigen van het bluswater op het terrein van Chemie-Pack.

Hoewel Cees-Jan voor een dergelijke opdracht zijn hand niet omdraait, is hij met nog meer voorzichtigheid te werk gegaan. “Je hoort allerlei verhalen, maar achteraf is het gelukkig allemaal erg meegevallen.�

Cees-Jan Louwe

ATMosfeer | maart

De dag na de brand was Cees-Jan in

zekerheid heb ik alleen nog op de

het een en ander gewend. “Het was

de buurt van Moerdijk aan het werk

zaak geïnformeerd naar maskers en

slang aansluiten en slurpen maar.

toen hij van de zaak een telefoontje

filters. Als je het goed doet,raak je

Binnen een half uur was de wagen vol,

kreeg om richting Chemie-Pack te

tijdens je werkzaamheden dat spul

kon je het monsterflesje vullen en bij

rijden. “Onze Rotterdamse vestiging

helemaal niet aan. Je draagt hand-

ATM gaan lossen. En dan snel weer

had op dat moment geen auto meer

schoenen en je hebt een overall aan.

terug. De slang bleef gemakshalve bij

beschikbaar. Ik was met een collega

Op een gegeven moment heb ik wel

de put liggen. Ik heb geen enkel idee

aan een klus bezig en we waren wat

zo’n maskertje met een snuitje

hoeveel keer ik heen en weer ben

eerder klaar dan verwacht. Dan doe

opgezet; voor de zekerheid. De kleur

gereden. Op een gegeven moment

je dat natuurlijk als de baas het vraagt.

van het water in dat slootje stond me

ben ik de tel kwijtgeraakt. Het is

Ook als je dan een nachtje in een

niet echt aan. Normaal gesproken

natuurlijk wel door anderen bijgehou-

hotel moet blijven.”

weet je waarmee je aan de slag gaat.

den.

Media Cees-Jan wist wat er een dag eerder was gebeurd. In de kranten en op televisie werd tenslotte grootscheeps verslag gedaan van de brand. De berichten over allerlei gevaarlijke

Op een gegeven moment heb ik wel zo’n maskertje

De dag na de brand is Cees-Jan van een uur of één tot half tien ’s avonds in de weer geweest. Na een vrij korte

met een snuitje opgezet;

nachtrust in het hotel aan de overkant

voor de zekerheid.

van de snelweg was hij om zes uur ’s

stoffen en de onduidelijkheid over

morgens weer present. Aan het eind van de middag werd hij door collega’s

de effecten ervan, hebben hem niet

Daar stem je de beschermingsmidde-

afgelost die in het weekend hebben

kunnen afschrikken. “Om eerlijk te

len en veiligheidsmaatregelen op af.

doorgewerkt. Cees-Jan is alleen op

zijn heb ik er niet echt bij stilgestaan.

In dit geval was niet bekend welke

maandag nog terug geweest naar

Ik kom bijna dagelijks bij chemische

stoffen zich in het water bevonden.”

Moerdijk. “Voor een andere klant heb

bedrijven en ik weet hoe ermee moet

ik een vracht geladen en afgevoerd

worden omgegaan. Alle noodzakelijke

Aanpoten

naar ATM. Vervolgens heb ik daar nog

beschermingsmiddelen liggen

Het was flink aanpoten. Cees-Jan

wat vrachtjes gereden en daarna kon

standaard in de auto. Voor de

stapt niet opzij voor hard werken; hij is

ik weer richting huis.”

In de media werd het veel erger afgeschilderd Het was voor Cees-Jan een heel aparte ervaring. “Heel Nederland heeft het erover en jij bent er geweest. Ik heb die dagen nog wat meer naar de televisie gekeken om te zien of ik misschien in beeld kwam. Helaas, was dat niet het geval. Ik heb nog wel een collega zien lopen.” Op de zaak kreeg hij meteen van andere collega’s allerlei vragen op zich afgevuurd. Of het nu echt allemaal zo gevaarlijk was. “Dan vertel je dat de slootjes oranje gekleurd waren en daar wordt dan wat ongeloofwaardig op gereageerd. Ik vond het in elk geval allemaal wel meevallen. In de media werd het veel erger afgeschilderd.”

19

Havenschap Moerdijk Het Havenschap Moerdijk is verantwoordelijk voor de

Bedrijfsbelangen zijn ons belang

exploitatie en het beheer van het industriepark en de zeehaven. Het havenschap

In het rampenbestrijdingsplan is een duidelijke rol wegge-

is een gemeenschappelijke

legd voor het Havenschap Moerdijk. Niet bij het bestrijden

regeling van gemeente en provincie. Met de inrichting van het 2.400 hectare grote terrein is veertig jaar geleden een begin gemaakt. Inmiddels zijn er zo’n 400 bedrijven gevestigd die directe werkgelegenheid bieden aan 11.000 mensen. De indirecte werkgelegenheid is nagenoeg even groot. Moerdijk is bereikbaar over de weg, het spoor en het water. Het is de vierde zeehaven van Nederland. Van de totale oppervlakte kan nog 200 tot 220 hectare worden uitgegeven. Het plan is om Moerdijk in de naaste toekomst met een logistiek park uit te breiden.

ATMosfeer | maart

van de calamiteit zelf; daar zijn de verschillende hulpverleningsorganisaties en de overheden voor. “De belangen van de bedrijven zijn ons belang”, zegt plaatsvervangend directeur Jacco Rentrop. “Even voor half drie kwam bij ons het alarm van de brand binnen en om vijf voor drie hadden we alle bedrijven geïnformeerd.” De rol van het havenschap heeft vooral te maken met communiceren; wat is er aan de hand, wat zijn de effecten en wat zijn de gevolgen. “De volgende dag zaten we al met de ondernemers rond de tafel tijdens een door ons georganiseerde bijeenkomst”, geeft accountmanager Miriam Melisse aan. De eerste dagen na de brand is het havenschap 24 uur per dag bereikbaar geweest.

“In principe hebben we niets bij zo’n brand te zoeken”, geeft

digd. Bij calamiteiten opent dat soms deuren die voor

Rentrop aan. Hij is binnen het havenschap tevens de verant-

individuele bedrijven gesloten blijven. Rentrop wijst op de

woordelijke manager voor milieu en veiligheid. Het bluswater

relatie met Rijkswaterstaat. “Als havenschap krijgen we vaak

dat in het riool van het havenschap terecht komt en de

eerder en beter antwoord. We zetten zeker geen druk, maar

bluswerkzaamheden die wegen blokkeren, waarvoor

we vragen aandacht voor problemen en wijzen op mogelijke

afzettingen en omleidingroutes voor geregeld moeten worden,

oplossingsrichtingen. Zo hebben we Rijkswaterstaat duidelijk

zijn echter wel de verantwoordelijkheid van het havenschap.

proberen te maken dat er bedrijven voor hun activiteiten

Evenals meer basale zaken. ‘s Avonds bleken er nog zo’n

afhankelijk zijn van de haven.”

zeventig mensen in kantoren te zitten. Die moesten eten en

Voor een gedeelte is het havenschap probleemeigenaar van

uiteindelijk worden ontzet. “Dat faciliteren we ook.”

het bluswater. Het gaat met name om het deel dat in het eigen

Het havenschap heeft alle bedrijven in beeld, met naam en

riool van het industrieterrein terecht is gekomen. “Tijdens de brand hebben we het riool dicht moeten zetten. Vervolgens

Tijdens de brand hebben we het riool dicht moeten zetten.

moest het bluswater eruit en vanaf dag twee hebben we geprobeerd het riool weer zo snel mogelijk open te krijgen.

Er zijn tenslotte heel wat bedrijven op aangesloten en je wil als verantwoordelijke organisatie de schade zo beperkt mogelijk

toenaam. Rentrop vindt het bij dergelijke calamiteiten belang-

houden. Gelukkig hebben we dat vrij snel voor elkaar

rijk om persoonlijk met de verantwoordelijken binnen de

gekregen.”

bedrijven te kunnen communiceren. Alle contactpersonen zijn met telefoonnummer en e-mailadres bij het havenschap

Open opstelling en hulpvaardigheid

bekend. “De bedrijven in de gele zone hebben we telefonisch

De open opstelling en de hulpvaardigheid van het havenschap

benaderd. Alle andere bedrijven hebben een e-mail van ons

heeft in Moerdijk veel waardering geoogst. “We doen het

ontvangen. Een soort amber alert, maar dan voor bedrijven.

natuurlijk niet alleen”, wil Rentrop er nadrukkelijk aan toevoe-

Bij een ramp versturen we een mail met een rode balk; gaat

gen. Vooral de eerste dagen kreeg hij een nagenoeg continue

het meer om informatie die wij kwijt willen, dan is de balk

stroom van vragen te verwerken. “Het was voor mij duidelijk

blauw. De bedrijven weten wat die kleuren betekenen.”

dat ik hier op mijn post moest blijven. Je bent coördinator en

Het havenschap constateerde dat er daags na de brand veel

woordvoerder voor de pers. Je moet je heel goed bedenken

vragen leefden bij de bedrijven. Miriam Melisse heeft daar alert

wat je in zo’n situatie naar buiten brengt. De boodschap moet

op gereageerd door meteen een informatiebijeenkomst te

in elk geval duidelijk en transparant zijn. Waar wij als haven-

organiseren. “Het signaal dat ermee wordt afgegeven is op

schap niet over gaan, daar zeggen we ook niets over.”

zich al belangrijk. We zeggen dat we begrijpen wat er speelt

Opmerkingen als zouden chemische bedrijven niet thuis

en dat er behoefte is aan informatie. Hoewel de uitgenodigde

horen op een industrieterrein als dat van Moerdijk, vindt

brandweercommandant een goed en open verhaal vertelde,

Rentrop niet terecht. Ze maken onlosmakelijk onderdeel uit

konden niet alle vragen worden beantwoord. Dat was niet zo

van de moderne maatschappij. “LCD-schermen worden

heel erg; men begreep dat in dit stadium nog niet alle

geproduceerd met chemische stoffen”, geeft Miriam Melisse

informatie beschikbaar kon zijn.”

als voorbeeld. “Kunststoffen worden gemaakt omdat wij als maatschappij ernaar vragen.” Rentrop vindt dat chemische

Beperkingen door noodverordening

bedrijven ook een plek geboden moet worden. “Afvalstoffen

De noodverordening die kort na het uitbreken van de brand

die bij chemische processen achterblijven, moeten ook

werd ingesteld, legde de overige bedrijven rond de Vlasweg

worden verwerkt. Dat kan heel goed hier.”

de nodige beperkingen op. Het havenschap heeft het initiatief genomen om de coördinatie van de ontheffingen op zich te

Nog niet klaar met de brand

nemen. “Wij kennen de bedrijven persoonlijk; je hebt er een

Het havenschap is voorlopig nog niet klaar met de brand.

beeld bij en je weet waar het om gaat. Die bedrijven moeten

Een stuurgroep gaat zich nu bezighouden met een zorgvul-

de volgende dag weer aan de slag en dat moet geregeld

dige afronding van de rampverschijnselen, zoals de bodemsa-

worden. Dan kan het gebeuren dat je om half twee ’s nachts

nering, de financiële afwikkeling, diverse onderzoeken en de

het bedrijf aan de telefoon hebt en dat om vier ’s morgens de

evaluatie. “We zijn er nog wel even mee bezig en uiteindelijk

ontheffing er ligt, zodat die vrachtwagen er terecht kan.”

moeten we natuurlijk lering trekken uit wat er is gebeurd.”

Het havenschap is in allerlei overlegstructuren vertegenwoorHavenschap Moerdijk 21

Bluswater kan hier goed worden verwerkt Terwijl de bluswerkzaamheden nog in volle gang waren, heeft ATM contact opgenomen met de verantwoordelijke overheden en aangeboden om het bluswater op te slaan. Dit om te voorkomen dat het bluswater zijn eigen weg zou zoeken en in het milieu terecht zou komen, zoals in het oppervlaktewater en de bodem. “Wij zagen het probleem al aankomen”, zegt milieucoördinator Oskar van de Berg, “en hebben daarom onze hulp aangeboden.”

Het voorstel werd meteen geaccep-

Nog voor de brand helemaal onder

genomen. Dit om een eerste indruk te

teerd door de overheden. Vervolgens is

controle was en het terrein kon worden

krijgen van de samenstelling van het

direct begonnen om het bluswater op

betreden, waren de eerste vacuümwa-

aangevoerde bluswater. In het vervolg

te vangen en af te voeren naar ATM.

gens al geregeld om het bluswater af te

van de operatie zijn individuele

Die operatie heeft enkele dagen in

voeren. Gelijktijdig is er ruimte gemaakt

opslagtanks en schepen representatief

beslag genomen en is voltooid. Het

in de opslagtanks om het bluswater uit

bemonsterd en zijn monsters opge-

bluswater zit momenteel opgeslagen in

onder andere sloten en riolen op te

stuurd voor analyse. Natuurlijk zijn we

opslagtanks op het terrein en in

kunnen slaan.

wel heel zorgvuldig met het bluswater

schepen die in de haven liggen. In een

omgegaan. Naast ons eigen standaard

later stadium is ook aangeboden om

Indicatieve monsters

analysepakket, hebben we de mon-

het afvalwater te verwerken. Daarover

“Die nacht zijn er na de eerste 700

sters tevens laten onderzoeken op de

is nog geen definitieve beslissing

kuub die we hebben opgezogen,

zogenaamde zwartelijststoffen. Dat zijn

genomen.

indicatieve monsters van het bluswater

onder andere bestrijdingsmiddelen,

ATMosfeer | maart

dioxines, gebromeerde difenylethers en

clenbuterol dat in het bloed van de

niet voor de hand om het bluswater

organotin. Gelet op de beschikbare

Tour de France winnaar Contador is

te gaan transporteren. We hebben

informatie ten tijde van de brand

aangetroffen.

het hier over zo’n 36.000 ton. Dat is

konden we niets uitsluiten. Dergelijke

een bak water van 100 bij 100 meter

analyses worden overigens uitgevoerd

Eetbare olijfolie

met een diepte van 3,6 meter.

door gespecialiseerde laboratoria en

Of de aangetroffen gehalten echt

Als het bluswater hier wordt verwerkt,

vergen relatief veel tijd. Met spoed

gevaarlijk zijn, is een vraag die moeilijk

gebeurt dat in installaties die, op

duurt het altijd nog vijf dagen.”

te beantwoorden is. Ter illustratie het

basis van Europese regelgeving,

Achteraf is gebleken dat er in dit geval

volgende. In olijfolie die voor consump-

zijn aangewezen als best beschikbare

niet onterecht is gekeken naar de

tie mag worden gebruikt, mogen op

techniek. Oskar vindt de eigen stallatie

zwartelijststoffen. De ‘reguliere’

grond van Europese regelgeving ook

dan ook uitermate geschikt voor de

verontreinigingen lieten weinig specta-

dioxinen zitten. Het in het bluswater

verwerking van het bluswater. “Het

culaire onderzoeksresultaten zien.

aangetroffen gehalte dioxinen zit

beleid op het gebied van zwartelijst-

“Enkele van de zwartelijststoffen zaten

minmaal een factor 40 keer onder

stoffen is gericht op het voorkomen

echter boven de aantoonbaarheids-

de norm voor eetbare oliën. Geconclu-

dat die stoffen na verwerking in het

grens. Deze stoffen zijn in verschillende

deerd kan worden dat het extreem

milieu komen. Wij kunnen daar met

samenstellingen in alle opslagunits

lage gehalten gaat in het bluswater.

onze manier van werken en met onze

aangetroffen. We hebben het over

ATM heeft een oplossing voor verwer-

installatie voor zorgen.” Of het bluswa-

microgrammen en nanogrammen; een

king aangedragen.

ter bij ATM wordt verwerkt is een vraag

enkele stof ligt zelfs op het niveau van

“We denken dat we de overheid de

die door de overheden moet worden

picogrammen.” Oskar wijst ter

helpende hand kunnen bieden. Gelet

beantwoord. Tot die tijd blijven tanks

vergelijking op de hoeveelheid

op de hoeveelheid water ligt het ook

en schepen verzegeld.

Oskar van de Berg 23

Jacques de Jong staat er dubbel in

Inspecties vergroten vertrouwen in ATM De Regionale Milieudienst (RMD), Inspectie Verkeer en Waterstaat, VROM-inspectie, Rijkswaterstaat, waterschap Brabantse Delta, Arbeidsinspectie, Nederlandse Emissie Autoriteit en de gemeente Moerdijk. Ze komen allemaal met enige regelmaat bij ATM over de vloer. Jacques de Jong vindt het wat veel van het goede; het zorgt voor erg veel werk en rompslomp. “Ik sta er dubbel in”, moet de KAM manager bekennen. “Het zijn wel momenten waarop wij kunnen bewijzen dat we het goed doen, waardoor we het vertrouwen in ATM verder kunnen laten groeien. Dan zeg ik: hoe meer inspecties hoe beter.”

De revisievergunning is twee jaar

een beschreven momentopname

van de afvalstoffen en de verwerking

geleden verleend. Er is daarvoor twee

bevroren. Elke kleine wijziging op het

hiervan is begrijpelijk. Maar laat de

jaar met de diverse overheden rond de

terrein, in of aan installaties dient

verdere bedrijfsvoering aan ons over.”

tafel gezeten. Met als resultaat een pak

hierdoor formeel te worden gemeld of te

papier met een gewicht van 23 kilo.

worden aangevraagd bij het bevoegd

Doorn in het oog

Natuurlijk is de verantwoordelijke man

gezag. Die procedures kosten veel tijd,

Het is Jacques een doorn in het oog.

op het gebied van kwaliteit, veiligheid

waardoor direct inspelen op marktsitua-

“Onze vergunning is net lasagna en

(ARBO) en milieu een tevreden man dat

ties vaak onmogelijk is.” Jacques vindt

daardoor op een aantal punten

de milieuvergunning weer rond is. Maar

dat de vergunning scherpe eisen aan de

behoorlijk ondoorzichtig. Soms wordt

het eindresultaat had in zijn ogen beter

output-kant moet stellen. Dus aan

drie tot vier lagen diep doorverwezen

werkbaar moeten zijn. Hij doelt op alle

emissie-eisen naar bodem, water en

naar andere wettelijke regelingen,

doorverwijzingen die in de vergunning

lucht, geluid, energie en afzet (rest)

richtlijnen, beleidsregels, nationale en

staan en het in één zin verbinden van de

producten. “Dat er bij een afvalverwer-

internationale normen. Voor de toezicht-

gehele aanvraag (de bewuste 23 kilo)

kend bedrijf in de vergunning ook

houders is dat ook lastig. Ik ben voor

aan de vergunning. “In feite wordt zo

aandacht is voor de inkomende kant

duidelijke afspraken en helderheid en

ATMosfeer | maart

niet voor vage kretologie en regels die

uit; in de meeste gevallen onterecht

gen eruit halen, zodat veel materiaal

met een vergrootglas gezocht moeten

blijkt dan achteraf. Wij kijken niet op een

weer kan worden hergebruikt. Boven-

worden en die soms ook nog voor meer

dubbeltje als het gaat om het voorko-

dien heeft diezelfde maatschappij ons

uitleg vatbaar zijn. Dat is beter voor

men van geurklachten. Recent hebben

vergunning verleent om dit werk te

iedereen. Wij willen graag voldoen aan

we diverse grote investeringen op dit

doen. Zie ons maar als de mieren van

de wet- en regelgeving, maar schrijf ze

gebied gedaan. En we controleren ons

deze moderne maatschappij.”

alsjeblieft uit in duidelijke voorschriften.”

zelf op dit punt. Jaarlijks geven we

Jacques had de lasagnastructuur van

alleen aan geuronderzoek al zo’n

Bestaansrecht

de vergunning zelfs graag bij de Raad

50.000 euro uit. Dat zijn we nu volgens

Jacques realiseert zich dat alle regel­

van State willen aanvechten. “Uiteinde-

de laatste vergunning ook verplicht,

geving op het gebied van milieu het

lijk was de nieuwe vergunning ons toch

maar daarvoor deden we het al op

bestaansrecht vormt voor ATM. Als de

te veel waard om deze in een bestuurs-

eigen initiatief. Hoewel binnen de

verwerking van afval niet aan zoveel

rechtelijk proces op het spel te zetten.”

vergunning een bepaalde geurcontour

strenge regels was gebonden, kon

ATM is nu genoodzaakt zelf een soort

is toegestaan, willen wij een goede

iedereen zich op de markt storten en

subvergunning te maken van alle

buurman zijn en zeker geen klachten

waren de geavanceerde installaties en

doorverwijzingen via het eigen compli-

veroorzaken. Klagers kunnen altijd

reinigingstechnieken niet nodig.

ance-systeem (Core). Eigenlijk zou dat

direct met ons contact opnemen. Dan

“Wij weten heel goed waar we mee

volgens Jacques niet nodig moeten zijn.

kunnen we meteen onderzoeken of wij

bezig zijn; wij hebben er verstand van.

“Als de overheid bepaalde zaken

de veroorzaker van de klacht zijn, en zo

Onze installaties vormen zeker niet één

belangrijk genoeg vindt om in een

ja het probleem oplossen.”

grote blackbox, zoals wel eens werd verondersteld. Integendeel; wij zijn de

vergunning op te nemen, moeten zij ook de minimale moeite nemen om deze

Nimby-syndroom

experts als het om verwerking van

voorschriften in een vergunning uit te

Voor Moerdijk lijkt ATM synoniem voor

verontreinigd afval gaat en kunnen alle

schrijven. Dan ontstaat er een heldere

het industrieterrein. Op zich niet

stappen in onze processen laten zien

vergunning die het enerzijds duidelijk

onlogisch. In Klundert wordt geklaagd

en verantwoorden. Dat is door alle

maakt waaraan moet worden voldaan

over Shell en in Moerdijk is steevast

inspecties van de afgelopen jaren ook

en die anderzijds gemakkelijker te

ATM de veroorzaker van elk luchtje.

bij de overheden bekend. Helaas zien

controleren is voor de toezichthoudende

Het heeft alles te maken met het

de inwoners van Moerdijk hier nooit iets

instanties. Een win-win-situatie lijkt me.”

nimby-syndroom (not in my backyard).

van terug. Hopelijk draagt deze

Jacques begrijpt dat: “Niemand wil in

ATMosfeer hier iets aan bij. Als bewo-

Zeven keer RMD

zijn achtertuin een verwerkingsfabriek

ners van Moerdijk bij ons eens een kijkje

De RMD alleen al komt minimaal zeven

van gevaarlijk afval. Maar er moet toch

willen komen nemen, zijn ze altijd van

keer per jaar op bezoek. Naast deze

een bedrijf zijn die de rommel opruimt

harte welkom. We laten altijd graag zien

standaard inspecties wordt door de

die we als maatschappij met elkaar

waar we mee bezig zijn.”

milieudienst ook op klachten gerea-

maken. Het ergens in de grond stoppen

geerd. “Vaak komt de RMD bij het

of naar een ver land sturen is ook geen

onderzoeken van geurklachten bij ons

oplossing. Wij kunnen die verontreiniginJacques de Jong 25

Els Schuijlenburg heeft vooral geluisterd

Hoe kan ik er voor onze mensen zijn ?

Iedereen moet zijn of haar verhaal kwijt kunnen en elke klacht wordt serieus genomen.

Dat was de insteek van de nazorg en de nasleep van de brand. P&O adviseur Els Schuijlenburg heeft die taak op zich genomen. Hoewel slechts een blauwe maandag in dienst bij ATM, probeerde ze snel een beeld te krijgen van de situatie. “Hoe kan ik er zijn voor onze mensen, heb ik me afgevraagd. Ik heb vooral geluisterd, dat vond ik het belangrijkste. Natuurlijk ben ik geen arts en daarom heb ik iedereen die ook maar even twijfelde geadviseerd met die klachten naar de huisarts of de bedrijfsarts te gaan.”

Op de dag van de brand was Els niet op kantoor. In het kader

dichtbij was gekomen en dat ATM zelfs gevaar leek te lopen.

van de kennismaking met het bedrijf was ze net op snuffel-

Gelukkig bleek dat niet zo te zijn.”De volgende morgen op de

stage bij Reym in Amersfoort. “Ik hoorde het in de auto op

zaak begreep Els dat collega’s hun verhaal kwijt wilden. Ze is

weg naar huis, maar ik wist niet goed waar het precies was.

dat meteen gaan organiseren, hoewel een dergelijke situatie

Pas ’s avonds begreep ik uit de berichten dat de brand erg

ook voor haar nieuw was. Er is direct contact gelegd met de

ATMosfeer | maart

bedrijfsarts en de GGD om bij hen de vragen van de

is in het laboratorium dan ook direct gebeurd. Het

medewerkers voor te leggen. “Sommigen medewerkers

opzetten van een medisch loket door de GGD, een

waren wat angstig, bezorgd, anderen hadden hoofdpijn of

gezondheidscentrum voor mensen met klachten, vond

een wat looiige smaak in hun mond. Het waren in eerste

Els een uitstekende maatregel. “Wij hebben onze mensen

instantie niet ontzettend veel medewerkers die zich

daarom aangemoedigd om er gebruik van te maken als

melden, maar elke vraag is serieus opgepakt.” Wat

dat nodig was en in elk geval de vragenlijst in te vullen.

iedereen ongetwijfeld goed heeft gedaan was de

Ook als de klachten inmiddels verdwenen zijn. Op die

informatiebijeenkomst voor de medewerkers van het

manier wordt elke klacht geregistreerd, ontstaat er een

bedrijventerrein van de GGD toen in de media allerlei

goed beeld en kan later worden teruggevallen op de

verhalen over mensen met klachten verschenen. “De

registratie als er andere inzichten ontstaan.”

eerste dagen werd je er echt mee overstelpt. Maar wat is

De bedrijven in de omgeving hebben de toezegging

er waar; dat is lastig om eruit te filteren. Wat me opviel

gekregen dat ze van nadere stappen op de hoogte

was dat er binnen het bedrijf nuchter werd gereageerd; ze

worden gehouden. Het havenschap heeft regelmatig

zijn tenslotte gewend om met gevaarlijke afvalstoffen te

nieuwsberichten rondgestuurd. Met name de bedrijven

werken. Door deze bijeenkomst ontstond er vertrouwen in

in de directe omgeving hebben de toezegging gekregen

de deskundigheid van de mensen die er verstand van

dat er tijdens de sanering van het gebied metingen

horen te hebben. De toezegging, dat ze direct zouden

worden verricht. En als er aanleiding toe is, worden

worden geïnformeerd als dat nodig was, heeft zeker ook

bedrijven direct geïnformeerd, zodat er maatregelen

daartoe bijgedragen.”

kunnen worden genomen. “In de tweede week was er

Op de bijeenkomst speelde doctor Jans, een milieudes-

een klein brandje en we zijn daarvan inderdaad meteen op de hoogte gebracht.”

Sommigen medewerkers waren wat angstig, bezorgd, anderen hadden hoofdpijn.

Als betrekkelijke nieuweling binnen ATM heeft Els van haar collega’s zoveel mogelijk informatie toegespeeld gekregen. Met haar kennis en ervaring op P&O-gebied en logisch nadenken, vervulde ze al snel een coördinerende rol. Els heeft in elk geval alles gedaan wat in haar vermogen lag om de nazorg in goede banen te leiden.

kundige en toxicoloog maar bovenal arts, een prominente

Van enige onrust is naar haar idee niet echt sprake

rol. Zijn boodschap was: ik laat jullie niet in de steek, zeker

geweest. “In mijn eigen omgeving waren ze benauwder

als iets niet verantwoord is. Els heeft een verslag gemaakt

dan de mensen die hier werken.” De taak van Els zit er

van de bijeenkomst en dat de volgende dag aan alle

nog niet op. Ook tijdens de saneringsperiode blijft Els het

medewerkers gestuurd. Daarin maakte ze onder meer

aanspreekpunt voor de medewerkers. Ze wil iedereen zo

melding van het advies aan de bedrijven om filters van

goed mogelijk informeren over de situatie.

luchtbehandelingssystemen preventief te vervangen. Dat Els Schuilenburg 27

ATM heeft zich sterk verbeterd Hij kent het bedrijf nog van vroeger en als

de helaas te vroeg overleden Jack Droog duidelijk op een

Chris Verschuuren de vergelijking met van-

heel andere leest geschoeid”, meent Chris die voor zijn

daag de dag moet maken, kan hij maar tot

Hij is nog steeds afdelingsvoorzitter. “Vooral in de beginja-

één conclusie komen: ATM heeft zich sterk verbeterd. “Het is echt een schoon bedrijf geworden. Als je ziet wat er allemaal wordt verwerkt, begrijp je het zelf niet. Het is ook

partij ook in de gemeenteraad van Moerdijk heeft gezeten. ren had het bedrijf last van de erfenis van zijn voorganger, maar het bedrijf is steeds beter gaan presteren. Ik kan me nog herinneren dat het een enorme smurrieboel was. Nu is het er echt schoon en de milieuregels worden goed nageleefd. Ik vind dat ATM is uitgegroeid tot een van de betere afvalverwerkers.”

een heel open bedrijf dat niets te verbergen heeft en dat ook niet wil.”

Niet de grote boosdoener Chris weet dat er in Moerdijk wel eens wordt geklaagd over stankoverlast. Vanuit het dorp worden klachten al snel aan

In de oude situatie is Chris enige malen met de SP Tweede-

ATM toegeschreven. Ten onrechte, is ook zijn ervaring. “Ze

Kamerleden Krista van Velzen en de bekende milieuvoor-

zien die schoorsteen en kennen het verleden of hebben wel

vechter Remi Poppe op bezoek geweest bij het afvalver-

eens iets gehoord, maar die tijd heeft het bedrijf ver achter

werkingbedrijf. “ATM is de laatste jaren onder directie van

zich gelaten. Als de regionale milieudienst dan op onder-

ATMosfeer | maart

zoek uitgaat, vinden ze de oorzaak

vreemd dat BRZO-bedrijven (Besluit

zijn, dat afvalverwerkingsbedrijven

meestal niet aan het eind van de

Risico’s Zware Ongevallen), tenslotte

bestaansrecht hebben. Het probleem

Vlasweg. Wij hebben nogal eens

de zwaarste categorie als het om

moet bij de bron worden aangepakt,

uitgelegd aan deze en gene dat ATM

gevaarlijke stoffen gaat, hier maar

zodat er geen afval ontstaat. Maar

niet de grote boosdoener was. Er

twee keer in het jaar door de GGD in

zolang dit niet het geval is, want zo

zitten tenslotte meer chemische

opdracht van de gemeente worden

eenvoudig is dat niet voor elkaar te

bedrijven in die hoek. Aan de andere

geïnspecteerd. En dan geven ze van

krijgen, blijft afvalverwerking nodig.”

kant blijft het natuurlijk lastig om

tevoren ook nog aan dat ze eraan

vervelende geurtjes te omschrijven en

komen. Het gebeurt binnen de

Chris Verschuuren zat met zijn

daar naderhand de veroorzaker van te

wettelijke regels, maar ergens klopt er

kleindochter voor de televisie; ze wilde

achterhalen.”

toch iets niet.”

graag weer een keer The Lord of Rings zien. “Dat is een hele zit.” Tot hij werd

Ondanks het feit dat ATM over alle

Productieprocessen

gebeld door een medewerker van zijn

vereiste vergunningen beschikt en er

Hij vindt het goed dat afvalverwerkings-

partij uit de Tweede Kamer. “Ik wist van

nauwelijks sprake is van overlast, vindt

bedrijven als ATM er zijn. “Iemand moet

geen brand. Samen zijn we in de auto

de SP-voorman dat afvalverwerkende

het toch doen. Bij productieprocessen

gestapt en richting Moerdijk gereden.

bedrijven in de gaten moeten worden

blijft er in negen van de tien gevallen

Toen ik de rookwolken en vlammen

gehouden. De goeden moeten in dit

afval over. Dat moet worden verwerkt;

zag, ben ik niet verder gegaan. Het zag

geval onder de kwaden leiden. Chris

het afval transporteren naar een

er dreigend uit en ik had niet het idee

weet dat er een minimum aantal vaste

ontwikkelingsland is natuurlijk geen

op dat moment daar nuttig te kunnen

bezoeken van de RMD plaatsvinden

oplossing. In Moerdijk zit het enige

zijn.” De volgende ochtend is Chris, in

en dat de provinciale milieubewakers

bedrijf in Nederland dat zoveel verschil-

het gezelschap van dezelfde fractieme-

daarnaast nog een paar keer per jaar

lende vervuilende stoffen kan verwer-

dewerker uit Den Haag, wel polshoog-

onverwacht binnenvallen. “Het is

ken. Eigenlijk zou het niet nodig moeten

te gaan nemen.

Chris Verschuuren

29

Dankbetuiging Het was voor Iris, Demi, Tijmen en mij een geweldige steun om zoveel mensen om ons heen te hebben tijdens het afscheid van Jack. We hebben deze dag als heel bijzonder ervaren door jullie aanwezigheid, door de mooie woorden die gesproken zijn, door de vele attenties, bloemen en andere reacties van jullie. Jack had het zich niet mooier voor kunnen stellen, hij hield echt

Hartelijke,

veel van een heleboel mensen, was oprecht betrokken

lieve groeten van

en had iedere dag weer plezier in zijn werk.

Iris, Demi, Tijmen en Ella Fam. Droog

Op een nuchtere wijze heeft hij alles achter zich gelaten, afgesloten met woorden als ´het was een mooie tijd´, zonder spijt, zonder treurnis en ´gaan jullie vooral gezellig met elkaar door`. Jullie en wij, maar voor ons is het nog niet voorbij, het een plaatsje geven´ betekent het verlies en gemis durven aankijken, het verdriet niet uit de weg gaan. Daar zijn wij nu mee begonnen, Jack zijn kracht en positivisme geven daarbij veel steun, op naar een leven zonder hem. Wat blijft zijn de mooie herinneringen, waar jullie ook deel van uitmaken, velen van jullie zijn ook een stukje Jack, de reden waarom ik van een aantal mensen nog graag wil blijven horen hoe het met hen en ATM (en omgeving) gaat.

ATMosfeer | maart

Fam. Hobbelen

31

Colofon ATMosfeer is een uitgave van Afvalstoffen Terminal Moerdijk B.V. Eindredactie Eric Langedijk Jacques de Jong Arno Nijssen Piet Rolloos

f

| 0168 389 225 | 0168 389 270

e

| info@atmmoerdijk.nl

t

Interviews Jan Wolters Vormgeving Dokkum communicatie | Brielle Druk Quadraat | Oud-Beijerland

Afvalstoffen Terminal Moerdijk B.V. Industrieterrein - Seaport M 152 Vlasweg 12, 4782 PW Moerdijk Postbus 30, 4780 AA Moerdijk Nederland t f

| 0168 389 289 | 0168 389 270

| info@atmmoerdijk.nl I | www.atmmoerdijk.nl

e

ATMosfeer | maart Shanks. waste solutions