AS magazine | het magazine voor de ambtelijk secretaris | #02 - oktober 2022

Page 1

HETMAGAZINEVOORDEAMBTELIJKSECRETARIS DEFRISSEBLIK VANKARLIJN SCHOLTES AMBTELIJKSECRETARIS EU-RICHTLIJNTRANSPARANTEEN VOORSPELBAREARBEIDSVOORWAARDEN NIEUW:PLATFORMOR-TRAINERSENADVISEURS ASMAGAZINE #02 Oktober|2022

Meerdan1.000maaldigitaalgelezen|80gedrukteexemplarenverspreid Eenselectievandereactiesdiewijhebbenontvangen Ergmooi.Isvolgensmijechtnodig.TnxLiza(SylviavanBerkel,AS/adviseur)

Knapstukjewerkdamesenzoleukombekendegezichtentezienen uiteraardookveelbekendenamen;)Keepongoing!!(FrancaBok,ORvoorzitter) Kersopdetaart!Bravo!VoorSteven’srubriek:DePORvan Steven(MiriamterWeeme,AS/adviseur) Helemaaltop.Trotsdatikook hieraanmagmeewerken(StevenJellinghaus,advocaat) Groteklasse Liza!Prachtigmagazinemetmooieartikelenvoorondernemingsraden.Jijblijfthardwerkenomonsvak stevigeropdekaarttezetten.Dankjewel!(ConstancePijnenburg,AdviseurMZ) Neejoh,wateen verschrikkelijkgoedidee!Kunjeabonneren?(JohanBerends,OR-Trainer&Adviseur) Wateen prachtigmagazineLiza.EndaarhebbenwijalsASechtinhoudelijkwataan.Bedankt.Complimentaande makers.(PascaleGrove,AS) Prachtigmagazine!Inhoudelijk,lekkerafwisselendengoedleesbaar! (JacquelineHasselt,AS) Gefeliciteerd.In1rukuitgelezen!Hetenthousiasmespatervanaf.(Ingevan denEnde,AS/adviseur,trainer) Knapgedaan!Zieterzeerprofessioneeluit.(JanBubberman,ORopleider)

VANDEREDACTIE AngèlaAbbo,LizaArendsenHeleneHubers PLACEYOURCATEGORYHERE 2 AS-MAGAZINE #02 oktober|2022 Colofon Redactieadres Blekerssingel37 2806ABGouda Email:info@or-ondersteuning.nl Redactie AngèlaAbbo(hoofdredacteur) LizaArends HeleneHubers Advies NicoleLankhorst Fotografie ©SandraZeilstraPhotography(pagina’s2,3,26,27en32) AngèlaAbbo(1,8,10,11,18,20,21,40en43) Privacy Dedooruverstrektegegevenswordenopgenomeninons abonnementenbestand.Ditbestandgebruikenweom informatieteverschaffenoverabonnementen.Alsu hiertegenbezwaarheeft,dankuntuditkenbaarmaken. Auteursrecht AS-MagazineiseenproductievanDiviRecruitmentB.V. Allerechtenwordennadrukkelijkvoorbehouden.Niets uitdeuitgavemagwordengereproduceerden/of verveelvoudigd,opwelkewijzedanook.Ofworden opgeslagenineendatabase,zondervoorafgaande toestemmingvanDiviRecruitmentB.V. AS-MAGAZINEISEENUITGAVEVANDIVIRECRUITMENTB.V.HANDELENDONDERDENAAMOR-ONDERSTEUNINGENVERSCHIJNT3XPERJAAR. LEESMEEROVER FINANCIËNPENSIOENENWETEN REGELGEVINGENPRAKTISCHETIPS HETMAGAZINE VOORDE AMBTELIJK SECRETARIS INTHESPOTLIGHT SANDRAELAST-REINIGINGSDIENSTAVALEX ULRICROLDANUSENHANNAWAHAB-FRANSHALS MUSEUM ORACTUEEL VIERAMBTELIJKSECRETARISSENVANVIER GROTEZIEKENHUIZENOVERDE CORONAPANDEMIE #01 April|2022 Ikzegnooit meer,nooit….

“Beyondyourwildestdreams”

Wauw!Wateenwaanzinnigleukereactieshebbenwe ontvangenoponseersteAS-magazine!Zoalseenwijsmanooit tegenmijzei:“Beyondyourwildestdreams”.Hijlichttetoedat alsjeietsgoeddoetenhetresultaatloslaat,kandeuitkomst somsbeteruitpakkendaninjewildstedromen.

Enhetmagazinewasniethetenigemooievandeafgelopen maanden.Zohebikindezomermijn50e verjaardaggevierd. Eenprachtigfeestmetiedereendieikliefheb,mooiweeren veelcocktails.Ikmochtterugkijkenopeenmooienvolleven, zowelprivé,alsookzakelijk.WantookmetOR-ondersteuning gaathetgoed.Devraagnaarprofessioneleondersteuning stijgt,netalshetaanbod.Ookkondenwevorigemaand eindelijkweeronzebefaamdeklantendaghouden.Ondanksde treinstakingeensuccesvolledagmetveelinteressante workshopsendestemmingzatergoedin! (ziefoto’sinhet middenvanhetmagazine).

Aldezepositieveontwikkelingenmaaktendanwelweerdatwe intijdnoodkwamenvoordezeuitgave.Dusietslaterdan gehooptishettochaf,meteenprachtigresultaat,dankzijde samenwerkingmetdeauteurs,deredactieenfotograaf.

Watikzotofvind,isdathetmagazinedeambtelijksecretaris ookeenpodiumgeeftomleukeenbijzondereontwikkelingen telatenzien.Zoals‘covergirl’Karlijn;éénvannieuwste ambtelijksecretarissenuit‘onzestal’.Zijisindienstgekomen alsambtelijksecretarisenopgeleidinsamenwerkingmet AS-opleidingen.OfWilly,diedebijzonderepositiebekleedtvan bestuurssecretarisenambtelijksecretaristegelijk.Entotslot debijzonderewerkplekvanShardaenIrma.

Kortom,defunctie,rolenpositievanambtelijksecretariskan zeerdiverszijninuitvoering.Endatwillengraagbeterinbeeld gaankrijgen.Mogenwejoudaaromvragenomonzepollinte vullenopdewebsite?JevindtdepollopdewebsitevanORondersteuning(https://or-ondersteuning.nl/poll-positie-astov-het-or-team/).

Inonsvolgendemagazinezullenwederesultatenpubliceren enhierinhoudelijkopingaan.

Alvastbedanktvoorhetinvullenenveelleesplezier.

LizaArends

EDITORIAL AS-MAGAZINE3 #02 oktober|2022
LIZAARENDS DirecteurOR-ondersteuning

INHOUD

HET(WERK)VELD

Watgebeurterzoalinhet(werk)veld?

INTHESPOTLIGHT

DefrisseblikvanKarlijnScholtes-Ambtelijksecretaris

AandeslagbijdegrootstewerkgevervanNederland:IrmaPetersenSharda RamnathsingwerkenbijdeGORRijk

BurggenbouwerWillyvanZantenoverhaardubbelrolalsbestuurssecretarisen ambtelijksecretaris

ORACTUEEL

EenveiligheidsdeskundigediehetRI&E-onderwerp‘werkdruk’toetstIsdatnietraar?

Richtlijntransparanteenvoorspelbarearbeidsvoorwaarden

Werkstress:watkanenmagdeORhiermee?

WorstelingeninhetoverlegtussenORenbestuurder

KLANTENDAGOR-ONDERSTEUNING

AS-OPLEIDINGENUITGELICHT

EDITORIAL
Terugblikinbeeld
TrainerArthurHoloverstrategie 03 07 08–11 18–21 28-31 12–13 14-17 22-23 24-25 26–27 32–35 34 4 AS-MAGAZINE #02 oktober|2022

PRAKTISCH

PlatformOR-trainers&adviseurs-“Weetjijnogeengoedetrainer?”

SamenwerkenofsámenwerkeninéénOutlookmailbox?

ONDERZOEK

RolASbijdeOR-training.Onderzoeknaarscholingvandeondernemingsraad

EVENVOORSTELLEN

Sociaal-EconomischeRaad(SER)-MarjoleinZomer-beleidsmedewerker

EXPERTAANHETWOORD

Pensioenen:Nieuwe,degressieveopbouwvanpensioen

Financiën:Waarisdebusinesscase?-Isdebegrotingnietadviesplichtig?

BOEKRECENSIE

BEROEPSVERENIGING

NIEUWEOPDRACHTEN

#02|OKTOBER2022 AS-MAGAZINE VOORDEAMBTELIJKSECRETARIS
medezeggenschap/secretarisCommissieBevorderingMedezeggenschap
Wet-&regelgeving:HoeravoordeVVT-cao?!
Waaromvrouwenminderverdienen-SophievanGool
VASMO:Intervisievoordeambtelijksecretaris
ZETINJEAGENDA 37 50-51 –00 38-39 40–43 48 55 54 44–45 46-47 49 52– 53 AS-MAGAZINE5 #02 oktober|2022

Vacature

Ambtelijksecretaris ondernemingsraadZorgpartners Midden-Holland (28uurp/w|Gouda)

Zorgpartnersiseenfullservicezorgorganisatiemeteendiversiteitaan woon-enzorgmogelijkhedeninderegioMidden-Holland.Zorgpartners verleenthaarzorgendienstenrondomheteigenlevenvanelkecliënt. DekrachtvandedienstverleningvanZorgpartnersisdeverbinding tussendewoon-enzorgmogelijkhedendiewijbieden.Persoonlijke betrokkenheidisergbelangrijk.Daaromorganiserenwijde dienstverleninginkleineteams,dichtbijdeklant. ZorgpartnersMidden-Hollandisactiefvoorhaarcliëntendankzijde inspanningenvanonze3.200medewerkersen2.000vrijwilligers.

Alsambtelijksecretarisbenjijdesparringpartnervoorde ondernemingsraadendeVVAR(verzorgende–enverpleegkundige adviesraad)vanZorgpartnersMidden-HollandinGouda.Mededoorjouw ondersteuningénadviseringfunctioneertdemedezeggenschapoptimaal!

Wijzijnopzoeknaar

eenambtelijksecretarismeteenprofessionele-,hulpvaardige-en dienstverlenendehoudingmetaandachtvoordemens.Jebeschiktover eenluisterendoor,eenflinkedosistactenovertuigingskrachtenbentin staatgoedmetweerstandomtegaan.Jehebteenhogematevan organisatiesensitiviteit,bentmaatschappelijkbetrokkenenweetpartijen metuiteenlopendebelangenteverbinden.Alsambtelijksecretarisweetje jouwonafhankelijkepositieteallentijdetebewakeninsituatieswaarinje temakenhebtmettegengesteldebelangen.Jebentcommunicatiefzeer vaardigenbenteenvolwaardiggesprekspartneropdiverseniveaus.Door jouwbredeinteresse,kritischehoudingenlefbenjijdeideale sparingspartnervoordeORendeVVAR.Jebenteensterkepersoonlijkheid diedevraagachterdevraagweetteherleidenendiezowelgevraagdals ongevraagdadviesdurfttegeven.Uiteraardzijndeeigenschappen representatief,initiatiefrijk,organisatorischsterk,zelfstandig,integeren oplettendopjouvantoepassing.

Interesseindezeopdracht?

AANSTELLING

AanstellingbijZorgpartners Midden-Holland

DUUR

Tijdelijkeaanstellingmet mogelijkheidopvast dienstverband

WERKDAGEN

Iniedergevalopmaandag endonderdag.Overige dagenbespreekbaar.

LOCATIE

Hybride(Goudaen thuiswerken)

GavoormeerinformatieofsolliciterennaardewebsitevanOR-ondersteuning (https://or-ondersteuning.nl/ambtelijk-secretaris-ondernemingsraad-zorgpartners-midden-holland-28-uur-p-w-gouda/)

VACATURE (ADVERTENTIE) 6 AS-MAGAZINE #02 oktober|2022 PLACEYOURCATEGORYHERE AS-MAGAZINE#01

Deenigebronvan kennis is ervaring

PaulineGoossensisambtelijksecretaris bijAvalexengaateersteendagoppad metonderandereSandraElast, OR-voorzittervanAvalex,omteervaren hoehetisomopdevroegeochtend groenecontainerstelegen.

(PaulineGoossenswerktviaOR-ondersteuning bijAvalex,Kolom,GGZInGeestenGGZDelfland)

De toekomst isvandaag

AnniekdeWit(26),ValentinaKok(20)en MaximeNoordermeer(22)zijnsindskort indienstbijOR-ondersteuningenalledrie inseptembergestartmetdeopleidingtot ambtelijksecretarisbijAS-opleidingen.Zij zijndejongsteambtelijksecretarissenin onzepoule.

(AnniekwerktbijGGZDelfland,Valentinabij ProvincieZuid-HollandenMaximewerktop diverseprojecten)

Watjezaaitzalje oogsten!

InhetOR-ondersteuningpaaspakketzat,naast overheerlijkeLeonidaspaaseitjes,ookeenzakje bloemzaadjes.EllenvanDilstheeftdebloemzaadjes gezaaidenlaathiertrotshetmooieresultaatzien!

(EllenwerktnuviaOR-ondersteuningbijhetLangelandZiekenhuis)

Alsde zon nietwilschijnen, dan schijn jetochlekkerzelf…

AltijdpositiefgestemdeIngridvanderKlugtposeerthierin haargezelligenieuwezwarteregenjasmetgoudenhartjes mètdestrandbaluithetOR-ondersteuningzomerpakket.

Tussentweepittigeopdrachteningenietzehiervaneen langverdiendevakantieinSchotland.

(IngridwerktnuviaOR-ondersteuningbijLentl/Onswelzijn)

PLACEYOURCATEGORYHERE AS-MAGAZINE7 #02 oktober|2022 HET(WERK)VELD
INTHESPOTHLIGHT KARLIJNSCHOLTES-AMBTELIJKSECRETARIS “DECOMBINATIEVANINHOUDEN EENBEETJESOFTSKILLS, DATPASTMEWEL”

IETSMEERDANZEVENJAARGELEDENSTUDEERDEKARLIJNSCHOLTESAFBIJDEHOTELSCHOOLIN LEEUWARDEN.EENBAANINDEHOTELLERIEOFHORECAWILDEZEEIGENLIJKNIET.ZEWILDEWELALLE KENNISENVAARDIGHEDENDIEZEINHUISHADKUNNENINZETTEN.MAARHOE?“NADATIK VERSCHILLENDEBAANTJESHADUITGEPROBEERD,KWAMMIJNVRIENDMETEENBRILJANTIDEE:WAAROM GAJENIETEENSPRATENMETLIZAARENDSVANOR-ONDERSTEUNING?”HIJKENDELIZA.INMIDDELS WERKTDENU32-JARIGEKARLIJNALTWEEJAARMETVEELPLEZIERALSAMBTELIJKSECRETARISVOOR

Eenfrisseblik

Opdekoffie

Karlijnhadalgekekennaarfuncties alsmanagementassistentenofficemanager.Maardatwashetnetniet. Watzeerinmiste,wasdatzezo weinigvanzichzelftoekonvoegen. Processenliggenvaakvastenworden uniformuitgevoerd.Karlijnwildejuist ietstoevoegenaandieprocessen. Ookzochtzenaarietswaarbijzekon werkenmetmensenénaande uitvoerendekantkonstaan.

HetgesprekmetLizavondplaatsop eenbuitenterrasaanhetbeginvande coronatijd.HettrokKarlijnmeteen overdestreep.Nogdiezelfdeweek starttezemetdeopleidingbijASopleidingen.Nadatzedriemodules haddoorlopenkreegzehaareerste opdracht.

IntussenheeftKarlijnvijfkortereen langereopdrachtengedaanals ambtelijksecretaris.

Inhoudeneenbeetjesoftskills

Tijdensdeeerstetrainingenleerde Karlijnoverdelogicavanhet medezeggenschapsproces.Enoverde invloeddiejealsambtelijksecretaris niethebt,maarookweerwel.“Ikhad zoietsvan:daarkanikwelietsmee. Decombinatievaninhoudeneen beetjesoftskills.Ikdacht:datzoume welkunnenpassen.”

Waarsommigestudenteneenbeetje beginnentegapen–deWetopde

ondernemingsraden–werdKarlijn juistenthousiast.“Ja,datvindikecht leuk!IkvondhetopdeHotelschool ookaltijdleuk.Daarhaddenwe natuurlijkookrecht.Arbeidsrecht, maarookomgevingswettenvergunningen.Datspitten,zoeken,en ja,puntenenkomma’slezen,datligt mewel.Eigenlijkkunjeerook eindeloosoverpraten,wantbijna iedereeninterpreteerthetanders.Er isfeitelijkmaareeninterpretatie, maarwelmetheelveelverschillende manierenvanuitvoeren.”

Onderopbeginnen

Middenindecoronapandemiestartte Karlijnseersteopdracht.Onder begeleidingvanervarenambtelijk secretarisJokevanderZandenmocht Karlijnalsjuniorambtelijksecretaris aandeslagbijSanquin.Hoewel, bij Sanquin… Deeerstetijd ondersteundezeJoke,bijJokethuis. Latermochtenzemondjesmaatnaar kantoorkomen.OokbijSanquin warenzeenthousiastoverKarlijn. “Begingewoon.Maakjegeenzorgen datjedeantwoordennogniethebt”, zeiMariëlleMeijers,collega-ambtelijk secretarisbijSanquin.

Alsstartendeambtelijksecretaris begonKarlijn‘onderop’:notulerenen vergadersetsverzamelen.Later ondersteundezeookCarolinedoor opnamesvandevergaderingenuitte werken.

Injanuarienfebruari2021kwamen AllianderenFocuserbijals opdrachtgevers.“Entoenhadik ineens46uur,methetuitwerkenvan deverslagenerbij.Dezeopdracht hieldikaan,wanthetwaseenheel andereOR,indekinderopvang,met heelanderegespreksonderwerpen.Ik vondhetookheelinteressantom meeteluisteren.”

Vervanmijnbed Karlijnmoestwelwennenaande gesprekkenbinnendeOR:“Iksnapte welwaaromdediscussiessomszofel waren,overbijvoorbeeld roosterwijzigingen.Maarvoormij warendieonderwerpenvervanmijn bed.Ikbegontebeseffendatdat soortdingeninderdaadenorme invloedkunnenhebbenopjeleven. Plotselingewijzigingenvanroosters bijvoorbeeld.Endanvoormensen metkinderen.Ikzagook:datissoms gewoonnietboltewerken.Ik realiseerdemedatelkebranche,elke beroepsgroepz’neigenproblematiek ofhottopicsheeft.Ikmoesteraan wennendathetmijpersoonlijkniet raakt,maardatdatnietbetekentdat hetgeenemotioneleladingheeft.”

“Watmeinhetbeginookopviel,was hoebijzonderhetisdatjemeteen groepmensenuiteenorganisatieeen ORkuntvormen.Diemensenworden uitallelagenvandeorganisatie

INTHESPOTLIGHT AS-MAGAZINE9 #02 oktober|2022
OR-ONDERSTEUNING.
DoorLizaArendsenHeleneHubers

vandaangeplukt.Hetisookbijzonder hoesneldateenhechtegroepis,én hoesnelikdaaróókdeelvan uitmaak.Ikvoelmeerookonderdeel van.NietvandeORals medezeggenschapsorgaan,maarwel vanhetteam.IkhebnognooiteenOR gehadwaarikmebuitenvoelde staan.Jehebtwelmetiedereeneen andereband.Maarjuistdie teamvormingvindikheelspeciaal aanhetwerkenmeteenOR.”

Pluspunten

AldoendeontdekteKarlijntwee pluspuntenvanhetwerkalsambtelijk secretaris.Hetiswerkenmetmensen; erzijnsnelconnectiesmetanderen, zelfbijthuiswerken.Depittige discussiesendesomsinhoudelijk zwareonderwerpenversterkenhet teamgevoel.Enderolvande ambtelijksecretarisisnietbeperkttot hetproces.Karlijnbemerktedatals deOR-ledenhaaromadviesvragenof vragenietsuittezoeken,zeook inhoudelijkeenbijdrageheeft.

Erisookeenprettigekantaanhet werkenalsexterneambtelijk secretaris:alsexterneishet makkelijkeromobjectiefteblijven. “Hetfijneisdatikernutocheen beetjebuitensta.Hetgaatuiteindelijk nooitovermijnkilometervergoeding, mijnthuiswerkregelingofmijn vakantieverlofregeling.Daardoorkan ikerobjectiefnaarblijvenkijkenener

objectiefinadviseren.Ikweetnooit zekerhoelangikergensblijf.Alsjein vastedienstbent,ishetideedatjeer X-jaarblijftwerken.Danbenje onderdeelvandeorganisatie.Maarik moetzeggendatikhetnietmis.Zeker bijdeHotelschoolvoelikmetoch onderdeelvandeorganisatie.”

ToenKarlijnaandeslaggingbijde HotelschoolDenHaagvoeldedat–na haareigenopleidingopde HotelschoolLeeuwarden–heel vertrouwd.“Hetwasleukomgeen studenttezijn.Ikhoefdeerhelemaal nietaantewennen.Ikkanmebest voorstellendatdatvooranderenniet geldt.Iedereenloopterinnette pakjeseniedereenlachtnaarje…het kannietop.Degastvrijheidstaat voorop.Erstaataltijdkoffieenthee klaar.Ikzegnietdathethelemaalals vakantievoelt,maaralsjebinnenkomtgevendestudentenjeweldat gevoel.”

Medezeggenschapsraaden opleidingscommissie

Watwelevenwennenwas,was werkenmeteen medezeggenschapsraadinplaatsvan vooreenOR.IndeMRzitten medewerkersénstudenten.De studentenblijvennietallemaalde helezittingsperiodevantweejaar.Als zeafstuderenofopstagegaan,gaan zeuitderaad.Karlijnconstateertdat eenMRheelandersisdaneenOR,al

iserweleenkleinbeetjeoverlap.Bij deHotelschoolwerktKarlijnookals secretarisvandeopleidingscommissie.Endatiswéérietsheel anders.

“Deopleidingscommissieishelemaal vervanmijnbed.”Lachend:“Ikben nudocumentenaanhetbehandelen dieikalsstudentwaarschijnlijkhad moetenlezen.Diehebikdaarwelooit ontvangen.Maarnupluizenweze door.Ikbenaanhetscannenwater noupreciesisveranderdinde examendocumenten.Datvindikheel leuk.Hethelptheelergdatikhet jargonken.Endatikalwistdathet hiererghiërarchischis.Hetishier ‘gastvrijformeel’.”

“HetgroteverschiltussendeMRen deopleidingscommissieisdatdie laatsteconsentofinstemmingheeft opdeinhoud.Endatvindikheelerg interessant.DeMRheeftookwel instemmingopdeinhoud,maardaar gaathetmeeroverhetalgehelegrote plaatje:ishetgeborgd,staandejuiste poppetjesopdejuisteplekken,enis hetwaterdicht?Maaroverheelveel onderwerpenheeftde opleidingscommissiejuistweerniks tezeggen,zoalsHR-regelingen.”

Eenfrisseblik

IndietweejaartijdheeftKarlijneen hoopervaringopgedaan:OR,MR, opleidingscommissie.Enzeheeft

10 AS-MAGAZINE #02 oktober|2022

allerleiwerkzaamhedengedaanvanversturenvande vergadersets,viaadviezenschrijventotnakijkenvan examenreglementen.Maarmettweejaariszenogsteeds ‘eenjongehond’inmedezeggenschapsland.Enzekijktnog meteenfrisseblik.Opdevraagwateranderszoukunnen, moetKarlijnevennadenken.Danzegtze:“Ikdenkdataan deORsomseenbeetjestoffigimagokleeft.Misschien omdathetaltijdalwordtgedaanopeenbepaaldemanier. Endanishetheelmakkelijkomopdiemanierdoorte gaan.EigenlijkisOR-werksamenwerken.Opafstanden tijdonafhankelijksamenwerkendoenveel ondernemingsradennogniet.BijAllianderbenikvanwege depandemienooitopkantoorgeweest.Wijwerktendaar veelviaMSTeams.Daardoorhebikheelveeldigitale toepassingen,trucjesenapplicatiesgeleerddie samenwerkenheelmakkelijkmaken.Datprobeerikbij andereorganisatiesnuheellangzaamteintroduceren.Ik vraagzebijvoorbeeldomnietalleinputnaarmijtemailen, maarmeteenineenTeamsdocumentteplakken.Desnoods inhonderdverschillendelettertypes.Danstaatalles meteeninéén,vooriedereen–tegelijkertijd–toegankelijk document.DeOR-ledenkunnenelkaarsinputlezenenze kunnenerindatzelfdedocumentcommentaaropgeven.In zo’nTeamsdocumentkaniedereenwerkenophetmoment dathethenuitkomt–indenachtdienstbijvoorbeeld.Niet alleondernemingsradenzijnfanvanTeamsofSharePoint, maarikvindhetheerlijk.”

Detoekomstvandemedezeggenschap

“Ikzegweleensalsgrapje:crisisenvooruitgangzijnalle tweegoedvoormijnvak.Daardoorveranderterveelendat isaltijdgoed,wantdanhebbenzeextraondersteuning nodig.Dekrapteopdearbeidsmarktspeeltookeenrol.Ik merknualdatdegekozensecretarisofdeOR-ledendie ooksecretaristakenvervullenlievermeertijdaanhun

CVKARLIJNSCHOLTES

eigenwerkzaamhedenbesteden.Danhurenzeeenexterne secretarisin.Ikdenkdathetvakvanambtelijksecretaris eenheelwaardevollefunctiekanhebbenindesnelheid vanveranderingenbinnendearbeidsmarkt;ookmetoog ophetthuiswerken.”

Onafhankelijkheid

Karlijnishelemaaltevredenmethetvakdatzeheeft gekozen.Welheeftzeeenstipaandehorizon.Uiteindelijk wilzealszzp’eraandeslag.Datlijkthaardebeste combinatievanonafhankelijkzijn,énvandekrentenuitde papkunnenhalen.Dekomendejarenwilzevooral bestedenaanverderlereneneennetwerkopbouwen.“Als mensenaanmevragenofikditaltijdwilblijvendoen,zeg ikja.Enikhoopdatertussennuenstartenalszzp’ernog zo’nhonderdopdrachtenzitten–honderdleuke, interessantecasussen.Wantdatmaakthetvakhet allerleukst.”

“Wathetvakookheelergleukmaakt,isdathetsoms professioneelmultitaskenis.Jemoethetwelkunnenom alleschuifjeseenbeetjeopentehebben.Alsjedatkunt,is heteenheelleuk,diversvak.Jekuntopallerleiplekken komenenhetisallemaaluitdagend.Wathetzobijzonder maakt:hetwerkisoveralhetzelfdeentegelijkertijdishet ookoveralanders.Datmaaktdatikdenkdatikhetover vijftigjaarnogdoe!”

OPLEIDING/CURSUSSEN

• VakopleidingambtelijksecretarisondernemingsraadNiveau1&2ASopleidingen (2020-heden)

• HboopleidingInternationalHospitalityManagementStendenUniversity,Leeuwarden (2009-2015)

• HavoSintAntoniuscollege(2004–2009),Gouda

RELEVANTEWERKERVARING

• InterimambtelijksecretarisenOnderwijscommissiebijHogeschoolDenHaag (apr.2022–heden)

• InterimambtelijksecretarisORbijAVR(dec.2021–heden)

• InterimambtelijksecretarisORbijProvincieZuid-Holland(dec.2021–apr.2022)

• InterimambtelijksecretarisORbijFokusWonen(jan.2021–1dec.2021)

• InterimambtelijksecretarisORbijAlliander(dec.2020–einddec.2021)

• JuniorambtelijksecretarisbijVinessaAdviesenRegie(dec.2020–dec.2021)

• JuniorambtelijksecretarisORSanquin(vanafjul.2020–okt.2021)

INTHESPOTLIGHT
Hetwerkisoveralhetzelfde entegelijkertijdishetook overalanders
KARLIJNSCHOLTES(GOUDA) Ambtelijksecretaris

Eenveiligheidsdeskundigediehet

Isdatnietraar?

VolgensdeArbowetmagiedereeneenRI&Euitvoeren.Datkanookeennietgecertifieerdedeskundigezijn.IndatgevalmoetendeRI&Eenhetdaarbij behorendplanvanaanpakgetoetstwordendooreengecertificeerde kerndeskundige.Ditongeachtderisico’sindeRI&Een/ofdedeskundigheidvan dekerndeskundige.Endaarwringtdeschoen.

Elkedeskundigeheeftkennisvaneenspecifiekarbogebied.Erzijndrie (preventieve)kerndeskundigenvolgensdeArbowet:Dehoger veiligheidskundigeheeftkennisvanveiligheidsrisico’s.Dearbeidshygiënistheeft kennisvangezondheidsrisico’s.Endearbeid-enorganisatiedeskundigeheeft kennisvanpsychosocialearbeidsbelasting(PSA).Indepraktijkbetekentditdat eenRI&Ekanwordengetoetstdooreenkerndeskundigeopeenandervakgebied danzijnkennisenervaring.DatkomtdekwaliteitvaneenRI&Eniettengoede.

Per1juli2022iseennieuwcertificatieschemaarbokerndeskundigeninwerking getreden.DezewijzigingbetreftdetoetsingendetoetservandeRI&Eenhet planvanaanpak.Datheeftgevolgenvoordeeisendieaanbeidezakengesteld worden.Hetdoelvandewetswijzigingishetverhogenvandekwaliteitvande beoordelaarenvandeRI&Eenhetplanvanaanpak.

12 AS-MAGAZINE #02 oktober|2022 LAATSTKWAM WENDYROESCHERBIJEEN ORGANISATIEWAARDE RISICO‐INVENTARISATIE &EVALUATIE(RI&E) GEMAAKTWASDOOREEN GECERTIFICEERDEHOGER VEILIGHEIDSKUNDIGE(HVK). OMDATDEWERKDRUKHOOGIS INDIEORGANISATIE,ISOOKEEN VERDIEPENDONDERZOEKNAAR WERKDRUKUITGEVOERD.DE HVKHEEFTDEZEBEOORDEELD ENUITEINDELIJKGOEDGEKEURD.
RI&E-onderwerp’werkdruk’toetst.
WendyRoescheroverrisicoinventarisatie&evaluatieenoverhetplanvanaanpakanno2022

Systeemtoetsversusscopetoets

Erwordtonderscheidgemaakttussen desysteemtoetsendescopetoets.Bij eensysteemtoetswordtoverhet geheleterreinbeoordeeldofallesdat wettelijkverplichtis,ook daadwerkelijkisopgenomeninde RI&E.Letwel,ditisgeeninhoudelijke toets!HetgaateromofdeRI&E volledig,betrouwbaarenactueelis. Elkegecertificeerdekerndeskundige mageensysteemtoetsuitvoeren.

Descopetoetsbeoordeeltofde risico’sgoedzijngeïnventariseerd,de blootstellingopdejuistemanieris vastgesteldenderisicobeperkende maatregelenvoldoendezijn opgenomen.Dezetoetsmagalleen wordenuitgevoerddooreen deskundigediehiervooreen certificaatheeft.Dathoudt bijvoorbeeldindateenarbeid-en organisatiedeskundigekijktnaar werkdrukofanderePSA-risico’sen eenveiligheidskundigekijktnaarde veiligheidvanmachines.Inde praktijkkanditbetekenendateen RI&Edoorverschillendedeskundigen getoetstmoetworden.

InhoudelijkewijzigingenRI&E

EenvolledigeRI&Emoetvoortaanook deachterliggendegrondoorzaken vanderisico’sbeschrijven.Dithoudt indatindeRI&Eaandachtmoet wordenbesteedaandeoorzakenvan derisico’sbinnenorganisaties.Een afvinklijstzoalsnuveelvuldighet gevalis,isnietmeervoldoende.De RI&Emoetveelmeerinzicht verschaffenindeoorzakenvande risico’s.Ookwordtgetoetstof inzichtenvanmedewerkers,andere adviseurs,preventiemedewerkersen debedrijfsartswordenmeegenomen indeRI&E.Dezewijzigingenzorgen ervoordatdeRI&Eeenbeteren betrouwbaarderbeeldgeeftvande risico’sbinnendeorganisatie.

Planvanaanpakanno2022 Inhetplanvanaanpakmoetstaan hoeeenmaatregelwordt geïmplementeerd,welke effectiviteitvaneenmaatregelwordt

verwachtenwelkeconsequenties eenmaatregelkanhebben.De maatregelinhetplanvanaanpak moetconcreetenrealistischzijn.De genoemdeactiehouderinhetplan vanaanpakmoetvoldoendebevoegd zijnomdeactieuittekunnenvoeren. Demaatregelmoetconcreetworden beschrevenwaarbijduidelijkgesteld moetwordenhoedemaatregel ingevoerdgaatwordenenwatervan dezemaatregelverwachtmag worden.

Advieskerndeskundige

Eenkerndeskundigezalnaar aanleidingvandetoetsingeenadvies uitbrengenoverdeRI&Eenhetplan vanaanpak.Ditbetekentdatvaak doormeerderekerndeskundigeneen advieswordtuitgebracht.Zijvullen elkaaraanenmogenelkaarniet tegenspreken.

RolOR

Debedoelingvandezewijzigingenis verbeterenvandekwaliteitvande RI&Eenhetplanvanaanpak.Dat biedtkansenvoordeOR.Omeen goedbeeldvanallerisico’sinde organisatietekrijgen,ishetvan belangdatdeinzichtenvanzowel werknemers,(externe)adviseurs,de preventiemedewerkerende bedrijfsartsmeewordengenomen. Datisookverplicht.DeORkan meebeslissenopwelkemanierdeze partijenwordenbetrokkenbijde inventarisatievanderisico’s,enhoe derisico’swordenonderzocht.DeOR heeftinstemmingsrechtopdewijze waaropdeRI&Ewordtuitgevoerd. Denkhierbijonderandereaan:

•wiedeRI&Egaatuitvoeren •deinhoudvandeRI&E •betrokkenheid:wieenhoe (medewerkers,preventiemedewerker,debedrijfsarts) •hoederisico’sworden vastgesteld •welkemethodewordtgebruikt.

Doelisdatdeinventarisatieeen betrouwbaarbeeldgeeftvande situatiebinnendeorganisatie.

Datleverteengedegenplanvan aanpakopwaarmeedeorganisatie aandeslaggaat.

Ookditplanvanaanpakis instemmingsplichtig.Ditbetekentdat deORindebeoordelingvanditplan meebeslistwanneerdeactiesworden uitgevoerd.DeORkanook beoordelenofdeactiesgerichtzijnop deaanpakvandebasisoorzakenvan derisico’sennietalleenop symptoombestrijding. Heeftunogvragenoverditartikel? Wendyistebenaderenvia wendy.roescher@sbiformaat.nl

WENDYROESCHER

Trainer/adviseurArbeid&Gezondheid SBIFormaat

SBIFormaatorganiseerttrainingen voorvertrouwenspersonenenleden vanklachtencommissies.Bovendien beschikkenzijovereenpoolvan gecertificeerdevertrouwenspersonen.

Meerinformatievindjeopdewebsite vanSBIFormaat

ORACTUEEL AS-MAGAZINE13 #02 oktober|2022
14 AS-MAGAZINE #02 oktober|2022 Richtlijntransparanteen voorspelbare arbeidsvoorwaarden WaarmoetjealsORopletten? HETWETSVOORSTELWETIMPLEMENTATIEEU-RICHTLIJNTRANSPARANTEENVOORSPELBARE ARBEIDSVOORWAARDENISOP1AUGUSTUS2022INWERKINGGETREDEN.VOORDEONDERNEMINGSRAAD LIJKENVOORALDEWIJZIGINGENOPHETGEBIEDVANDEINFORMATIEPLICHTENSCHOLINGRELEVANT. DoorMaartenvanKempen

Uitbreidinginformatieplichtwerkgever

Werkgevershebbenopzichaleenuitgebreide informatieplichtoverdearbeidsvoorwaarden(artikel7:655 BW).Diegegevensmoetenzijnuaandewerknemer verstrekkenbinnenéénmaandnahetbeginvande werkzaamhedeninNederland(art.7:655lid3BW).Veelvan diegegevensstaanvermeldindearbeidsovereenkomst. Vanaf1augustusishetaantalgegevensuitgebreid. Sommigevandiegegevensmoetenvoortaanookbinnen éénweeknaaanvangvandewerkzaamhedenworden verstrektinplaatsvanéénmaand.

ZeswijzigingenindeEU-richtilijn

Deplaatswaardearbeidwordtverricht,maar nuookindiendearbeidnietopeenvaste plaatsofniethoofdzakelijkopeenvasteplaats wordtverricht,devermeldingdatde werknemerzijnarbeidopverschillende plaatsenverrichtofvrijiszijnwerkplekte bepalen.

2

4 3

Hetloonmetinbegripvanhetaanvangsbedrag, maarnuookdeafzonderlijkebestanddelen ervanzoalsbonussen.

Hoeveelrechtopvakantieenverlof(dusniet alleenvakantie)enhoededewerknemerdit kanopnemen.

Degebruikelijkearbeidsduuralsdie voorspelbaaris,maarindiendetijdstippen waaropdearbeiddoordewerknemermoet wordenverrichtgeheelofgrotendeels onvoorspelbaarzijn:hetaantalgewaarborgde betaaldeurenenhetloonvoorwerkbovenop diegewaarborgdeurenendedagenenuren waaropdewerknemerkanwordenverplicht omtewerken.

5

Indienvantoepassing,hetdoordewerkgever gebodenrechtopscholing.

Deprocedure(plusvereistenen opzegtermijnen)diewerkgeverenwerknemer moetenvolgenalsdearbeidsovereenkomst wordtbeëindigd.Alsdeduurvande opzegtermijnennognietkanwordenverstrekt, moetdewerkgeverinformerenoverdewijze waaropdieopzegtermijnenworden vastgesteld.

Hoewordendiegegevensverstrektenwatisderolvan deondernemingsraad?

Erzijnverschillendemanierenvoordewerkgeveromdie gegevensteverstrekken.Veelstaatnatuurlijkinde arbeidsovereenkomst,andereonderwerpenkomenterug inhetarbeidsvoorwaardenreglementofeencao.Maarja, hoeoverzichtelijkisditvoorwerknemers?Isde ondernemerweloptijdmethetdoorvoerenvandie veranderingen?Waaromnietkomentoteeneenduidig informatiebeleidophetgebiedvanarbeidsvoorwaarden?

Alsondernemingsraadkunjehierovermetdeondernemer ingesprek.Kaneenondernemingsraaddatafdwingenen zojahoe?Art.28WORvoorzieterindatdeORdenaleving bevordertvandevoordeonderneminggeldende voorschriftenophetgebiedvanarbeidsvoorwaarden.Het informatierechtpastdaarprimain.Agendeerdanookde wijzevaninformatieverstrekkingaandewerknemers. Vraageensnahoewerknemersdievoor1augustusin dienstzijngetredeneenverzoekkunnendoenomde uitgebreidereinformatieoverhunarbeidsvoorwaardente krijgen.Gebruikdaarvoordesnoodshetinitiatiefrechtvan art.23WOR.

Wijzigingregelsvergoedenscholingskosten Dewerkgevermagvanaf1augustus2022dekostenvan bepaaldeopleidingenenscholingnietmeerverhalenopde werknemer.Hetgaatdanomopleidingendiedewerkgever opgrondvantoepasselijkUnierecht,toepasselijk nationaalrecht,eencollectievearbeidsovereenkomst,of eenregelingdoorofnamenseendaartoebevoegd bestuursorgaanverplichtisaantebieden,zoals opleidingenophetgebiedvanveiligheidof vakbekwaamheid.Dewerknemermoetdezeopleidingen bovendienonderwerktijdkunnenvolgen.Eenuitzondering wordtgemaaktvoorhuishoudelijkmedewerkers.

Bedingenindearbeidsovereenkomstdiebepalendatde werknemer(eendeelvan)dekostenvanopgrondvande wetofcaoverplichteopleidingenmoetterugbetalen (bijvoorbeeldalsdewerknemerbinneneenbepaalde periodeuitdienstgaat)zijnnadeinvoeringvanderichtlijn nietig(geldennietofnietmeer).Dekostenvandeze opleidingenkunnenooknietwordenafgetrokkenvande transitievergoeding.

Maaktdewerkgevergebruikvaneenstudiekostenbeding waarinisbepaald,datgenoemdekostenopdewerknemer wordenverhaald,danmoetdewerkgeverdezebedingen dusaanpassen.Ermoetbudgetwordenvrijgemaaktvoor debetreffendewerknemersenopleidingen.Allekostendie dewerknemermoetmakeninverbandmethetvolgenvan descholing,zijnvoorrekeningvandewerkgever (bijvoorbeeldreiskosten,boekenenanderstudiemateriaal, examengelden).

0RACTUEEL AS-MAGAZINE15 #02 oktober|2022 PLACEYOURCATEGORYHERE
springeneruit: 1
6
>>

SAMENWERKENMET......

Pallasadvocaten

PallasAdvocatenisdepremiumboutiqueophetgebiedvanarbeidsrechtenmedezeggenschaprechtmeteen internationalefocus.DevisieenstrategievanPallasAdvocaten-omdeonderscheidendedienstverleningcontinute verbeterenenuittedragenbinnenhetspeelveldvanondernemingsraden-wordtmedeingevulddoorhetTeam MedezeggenschapvanPallasAdvocaten.Ditteambestaatuitgespecialiseerdeadvocatenenheeftjarenlangeervaringbij dejuridischebegeleidingvan ondernemingsradenbijcomplexe medezeggenschapsvraagstukken.Denk hierbijaaninternevraagstukkenzoals begeleidingbijhetinrichtenofaanpassen vanmedezeggenschapstructuren,maar ookaandeprocesbegeleidingbij complexeadvies-en instemmingstrajectenmeteengroot belangvoordeondernemingofhet personeel.Denkhierbijaan (internationale)fusie-of reorganisatieplannen,ofbesluitenophet gebiedvanarbeidsvoorwaarden,zoals werktijdenenfunctiewaardering.

HetTeamMedezeggenschapstaatklaar omdewezenlijkeinvloedvan ondernemingsradenopdie besluitvormingsprocessenteverzekeren, zonodigbijdeOndernemingskamerofde kantonrechter.

“Elkaarkennen,elkaarvertrouwen”

Omuwondernemingsraadgoedtekunnenbegeleiden,gaanwijeerstmetelkaaringesprek.Wijwillende organisatieverhoudingenendesituatiedoorgronden.Vanuitdevertrouwensbasisdiedaaruitontstaat,gaanwijsamenaan deslag.

VoormeerinformatiekuntucontactopnemenmetéénvandehierbovengenoemdeledenvanhetTeam MedezeggenschapvanPallasAdvocaten.

UkuntcontactopnemenviahetkantoorvanPallasAdvocaten: T+31(0)850704712 Minfo@pallas.nl www.pallas.nl SINDSJULIVANDITJAARISOR-ONDERSTEUNINGEENSAMENWERKINGAANGEGAANMETPALLAS ADVOCATEN.PALLASADVOCATENSTELLENZICHGRAAGAANJEVOOR: HetMedezeggenschapTeamvanPallasAdvocatenbestaatuit(vlnr): JulienBlok,MaartenvanKempen,StevenJellinghaus,FloorStaubach&AlainCamonier.
PLACEYOURCATEGORYHERE 16 AS-MAGAZINE#01 oktober|2022

Ookmoetdewerkgeverde werknemerindegelegenheidstellen omdeopleidingenonderwerktijdte volgen,voorzoverditnogniet gebeurt.Dewerkgevermagkiezenof hijdeverplichtescholingzelfverzorgt ofditdooreenderdelaatverzorgen.

Watbetekentdewijzigingvande scholingsregelsvoorde ondernemingsraad? Ondernemingsradenhebbenopbasis vandeWORalrechtopbetaalde scholingonderwerktijd.Dat verandertdusniet.Deveranderingen ophetgebiedvanscholingvoorhet personeelkunnenwelonderwerpvan overlegzijnmetde ondernemingsradenenzelfs instemmingsplichtigopgrondvanart. 27WOR.Hetgaathierimmersomeen regelingophetgebiedvan personeelsopleidingen.Iseen dergelijkeregelingernogniet,danis ditmisschienmomentomditeens aandeordetestellen.Isheteralwel, danligthetvoordehanddatde ondernemingsraadhetonderwerp agendeert,alsdeondernemerdital nietzelfheeftgedaan.Vraagindat kadereensnawelkescholinginje

bedrijfverplichtisopgrond vantoepasselijkUnierecht, toepasselijknationalerecht,eencao, ofeenregelingdoorofnamenseen daartoebevoegdbestuursorgaan.Er zalimmershetnodigeveranderen zekerwaarhetmogelijkgaatomde kostenvanopleidingen,het terugvorderendaarvanbij bijvoorbeeldheteindevande arbeidsovereenkomstendete bestedenwerktijd.

Afsluitend

Dewetvergrootdebeschermingvan werknemersindeEU.Zehebbener rechtoptewetenwaarzeaantoezijn. Voordewerkgeverschepthet verplichtingen.Ondernemingsraden hebbenondermeeralstaakde nalevingvanvoorschriftenophet gebiedvanarbeidsvoorwaardente bevorderen.Ondernemeren medewerkershebbenbelangbijeen goedeuitvoeringvandenieuwewet. Isditooknietwaarvoorde ondernemingsraadisingesteld?

ORACTUEEL
MartenvanKempen
AdvocaatArbeids-enMedezeggenschapsrecht verbondenaanPallasAdvocatenArbeidsrecht Vervolgvanpagina11
INTHESPOTLIGHT SHARDARAMNATHSINGENIRMAPETERS GORRijk Derijksoverheidismetruim120.00medewerkersdegrootstewerkgevervanNederland. Erzijnrijksbreedmaarliefst220ondernemingsradenenophetoverkoepelendniveauisde medezeggenschapgeorganiseerdindeGroepsondernemingsraadRijk(GORRijk).Hierin zittenmedewerkersvanelkministeriediesamenmethetbestuurvandeRijksoverheid overkoepelende,rijksbredeonderwerpenbespreken.

Aandeslagbijdegrootste werkgevervanNederland

AMBTELIJKSECRETARISBIJDEGORRIJK,HETOVERKOEPELENDMEDEZEGGENSCHAPSORGAANVANDE RIJKSOVERHEID.LEESOOKOVERDEKEUZEDIEZEMAAKTENOMALSINTERIMMERAANDESLAGTEGAAN.

InhetcentrumvanDenHaag ontmoetLizaArendsIrmaPeters, Overlegsecretaris/Adviseur bedrijfsvoeringenSharda Ramnathsing,Beleidsadviseur medezeggenschapenvraagthenhoe zijaandeslagzijngegaanbijdeGOR Rijkenwathuntakenprecies inhouden.

Irma:“Ikbengestartomdetwee secretarissenvandeGORRijkvrijte spelenzodatzij‘nieuwegrond’ kondenontginnen.”

Shardavervingvervolgenséénvande secretarissenwegensziekteverlof. Sharda:“Degenedieikverving,is inmiddelsterugenikhebgedeeltelijk detaakvandeadviseur medezeggenschapovergenomen.”

Overlegcyclusinkaart

Alsonderdeelvanhaaropdrachtheeft Irmadegeheleoverlegcyclusmetde bestuurderopgezet.Irma:“Erisnu eenjaarkalenderprogramma,erzijn duidelijkeactieswanneerjewatuitzet enwelkestukkenerbijhoren,de agendasettingenverspreidingervan. Alsjedatlopendehoudt,kunnende tweesecretarissen,dienuandere takendoen,datdeelsgewoonblijven doen.Hetkostzenuveelmindertijd.” Sharda:“Deambtelijksecretaris/ adviseurmedezeggenschapGORRijk heefteenorganisatorische, secretariëleenlogistieketaak.Verder adviseerikdewerkgroepen”. Irmavultaan:“Shardaadviseerten

kijktmeemetdewerkgroepnaarde stukken.Alshetdanvaneenzodanige kwaliteitisenzoverinhetprocesis, dathetkanwordenbesprokenmetde bestuurder,dankomthetbijmij.Ik bekijksamenmetdeadviseurvan BZK(MinisterievanBinnenlandse ZakenenKoninkrijksrelaties)watde insteekis,hoegaanwehetopde agendazettenenwatweeruitwillen halen.Opdiemanierkanikmijn dagelijksbestuur(DB)envoorhende bestuurderadviseren.”

Hybridewerkenbelangrijkste onderwerp

Opdevraagwelkeonderwerpen vooralopdeagendavandeGORRijk staan,zeggenIrmaenSharda tegelijkertijd:“Opnummer1ditjaar staat:hybridewerken.” Irma:“Hybridewerkenisvan toepassingoppersoneelsbeleid (personeleregelgevingen),op huisvestingenopICT.Datbetekent daternietalleendriewerkgroepen meebezigzijn,maarookalle departementenendeGORRijk.Op hetoverkoepelendniveauwordende eerstekadersgeschetst,datgaat vervolgensnaardedepartementen dieerverdereinvullingaangeven.”

Eenweekvandeambtelijk secretaris/adviseur ShardaenIrmahebbenallebeieen verschillendeopdrachtenvertellen hoehunweekerongeveeruitziet. Sharda:“Vergaderingen,notulerenen veelvoorbereidingen.Iksluitaanbij dewerkgroepHybridewerken,

waarvooriksamenmetde werkgroeptrekkervoorstellendoeom onderwerpenopdeagendatekrijgen. Iknodigdeprojectleideruitenzorg ervoordatdewerkgroepwordt bedienddoordejuistemensenaan tafeluittenodigen.Naeenkorte terugkoppelingvaneenoverleg,zetik actiesuitenzorgdathet verantwoordelijkdagelijks bestuurslidopdehoogteisvanalle afspraken.Totslotmaakikeen communicatieberichtvoorhet Weekbericht.Komendeweekhebik ooknogdewerkgroepenBeveiliging enWerkenaanuitvoering.Ikwerk veelsamenmetdagelijks bestuursleden”.

Irma:“DewerkgroepHybridewerken isGORRijkbreedgetrokken. Voorheenwashetlaatstehalfuurvan deoverlegvergaderingbestemdvoor eenthema.Ditbleektekorttezijnen islosgetrokken.Gisterenhaddenwe danookeenuurlangeen themasessieoverhybridewerken: ‘Watisdestandvanzaken,wat kunnenweverwachtenenwaarkan demedezeggenschapaanhaken?’Ik wasvoorditoverlegverantwoordelijk voordeverslaglegging.Verderzitik samenmethetsecretariaatvande bestuurderenDBomde overlegvergaderingvoortebereiden. Dankijkenwewelkestukkenerzijn vanuitonsenvanuithen,loopthetop schema,zijnweoptijdofmoetenwe ergensnogaantrekken?Aandehand daarvanhebbenweweerhetinterne overlegvormgegeven.”

INTHESPOTLIGHT AS-MAGAZINE19 #02 oktober|2022 IRMAPETERSENSHARDARAMNATHSINGVERTELLENGRAAGOVERHUNERVARINGENALSADVISEUR/
DoorLizaArendsenAngèlaAbbo

Hethelptomelkaarte kunnenvindenalshetergens spaakloopt

Betrokkenheidambtelijksecretarissenen groepsdynamiek

Opdevraagwaterzoleukisaandezeopdrachtantwoordt

Sharda:“Depositiviteitvandecollega’s,maarvooralook dewerkgroepAspiratie,eeninitiatiefvandeadviseur medezeggenschapGORRijk).Watzijprobeerttedoenis alleambtelijksecretarissenvandedepartementente betrekkenbijdeonderwerpendiespelenbinnenGORRijk.”

Irmavultaan:“Elkezeswekenisereenbijeenkomstmet eenthema,waarvoordeambtelijksecretarissenworden uitgenodigd.Meestalzijnervijftientottwintigmanendan ishetvan:hoegaathet,watspeelter?”

Sharda:“Hetiseenheelmooiinitiatief.Ambtelijk secretarissenkunnenerveelleren,ookmetde intervisiegroependieerzijn.Hethelptomelkaartekunnen vindenalshetergensspaakloopt.”

Irma:“Vooralopeenkleindepartementhebjeals ambtelijksecretariseeneenzamepositie,zekeralsjeeen conflictofeenprobleemhebt.Alserbijvoorbeeldeen adviesvanjounietwordtovergenomenenjemoethet advieswelopstellenendoorsturen.Danishetfijnomer metiemandovertesparren.”

TerugkijkendvondIrmavooraldegroepsdynamiekerg interessant.Irma:“Alsjemeerdandertigmensenhybride bijelkaarzet,danishet1:tehopendatdeverbindinghet doet,2:datiedereenzijnstukkenoptijdheeft(engelezen) endannogaldiemeningen.Regelhetmaareensdigitaal! Mijncomplimentenvoordevoorzitter.Hijblijftheelrustig enlegtvantevorenuitwathetstructuurvanhetoverlegis, zodatereenlijnis.Alshijvervangenwordtdooreen anderevoorzitterontstaateenandere‘swung’.Ditwerkt ook.Danziejegewoon,datdeaanpakvandevoorzitter bepalendisvoordedynamiekbinnendevergaderingvan deondernemingsraad.Daarnaastishetheelinteressant omtezienhoeeenonderwerpbinnendegroepdeleden kanraken.Hetisjuistdediversiteitdiedegroepleuk maakt.

Nietmeerpolderen

VoorbeidedamesisdeopdrachtbijdeGORRijkbijna afgerond.Zijvertellenwatzemeenemennaareennieuwe opdrachtenwatvooralniet. Sharda:“Polderen!Ikbenalsraadslidgewenddaterheel veelwordtgepolderdendankomjenietverder.Soms moetjezeggen:nueenstreeperonder,ikdrukhetdooren gahetzoregelen.Opeengoedemanierhè!Somskaneen adviseurofeenambtelijksecretarisdaarzekereenrolin

spelen.Verdervindikdeverantwoordelijkheidmooi.Hoe danook,jezorgtalsgroepambtelijksecretarissendathet voorelkaarkomt.‘Wegotogether’.Jebentgelijkéénvan henendatismooi!”

Irma:“Dezeopdrachtwaseen andersoortsecretariaatdanik kende.Ikhebhiermeergeleerd overadviesgevenophetniveau vanbedrijfsvoeringenHR. Adviserenvandecoördinator doormijnblikvanbuitenaf:wat zieikgebeuren,hoezieikde werkverdeling,watzouje anderskunnendoenofhoekan jehetefficiëntermaken?Het wasnatuurlijkaande coördinatoromhetadvies vervolgenswelofnietoverte nemen.Ikhebstappenkunnen zettenvanhoejetheorienaar praktijkvertaalt.Datneemik mee.Alleswatikineenjaarheb kunnenverbeteren,hebik gedaan.Hetisnutijdvoorweer watnieuws.Verderwasditmijn eerstegroteopdracht.Datheeft mepersoonlijkgebrachtdatik merktedatikheelflexibelkan zijn.Ikvinddatleukenhaaler energieuit.Ikhebde autonomieommijneigentijdin tedelen.Bijvoorbeeldominde avondstukkenuittewerken.”

Sharda:“Irmaheefthieriets fantastischneergezet;een structuurdiestapvoorstapiste volgen.Topmeid,mijn complimenten.Ikziejoualseengroeiendeambtelijk secretarisenadviseur.Ikbenbenieuwdwatjijallemaalnog gaatdoen.”

Aandeslagalsinterimmer

VoorzowelIrmaalsShardawasdeopdrachtvoordeGOR Rijkeeninterimopdracht.Zijcombinerenhetallebeimet andereopdrachten,ofzelfsnogmeteenvastefunctie,en ziendaaralleenmaarvoordelenvan.

Sharda:“Jekaneendetacheringsopdrachtcombineren metanderedingen.Opdeemanierhebikervaring opgedaaninhetbedrijfsleven,bijdeoverheideninde zorg.Datmaaktjebreedinzetbaaralsambtelijksecretaris/ adviseur”.

Overhaareigenoverstapvanvastefunctienaareeninterim opdrachtzegtSharda:“Ooitzeijij(red.:Liza)tegenmij: ‘geloofinjeeigendeskundigheidenvakmanschap.Alsjeer

INTHESPOTLIGHT 20 AS-MAGAZINE #02 oktober|2022 “

echtingelooftdandurfjediestaptemaken’.Per1januari vanditjaarhebikdanookbeslotenafscheidtenemenvan mijnfunctiebijdegemeenteenmetefocussenop interimklussen.Ikhebgeendagzonderwerkgezeten.Ik benzoblijmetdeoverstap.Het geeftmezoveelvrijheid.Ikkijk nuuitnaareenmooie,nieuwe opdracht.”

Irma:“Ikroldenamijnstudiein defunctievanambtelijk secretarisvoorde studentenraadvande UniversiteitvanAmsterdam. Daarnawerdiksecretaris.Na eenaantaljaarmisteiktochde reuringvande medezeggenschapenbenikop zoekgegaannaarmanierenom daterbijteblijvendoen.Zoben iknaastmijnvastefunctie begonnenmetdeze interimopdrachtbijdeGOR Rijk.Nuditopzijneindloopt, hoopikweereenopeenhele mooieopdracht.Alsdie opdrachtweernetzo interessantisalsdeze,maakt hetaantaluurmenietzoveel uit.Weetje,alishetmaarvier uurperweek,maarwelheel cool,dandoeikhet.”

Openstaanvoordetoekomst Nudeopdrachtbijnaafloopt, vraagikShardaenIrmahoezij huntoekomstzien.

Irma:“Ikkijknooitzoheelver vooruit.Datheeftmijtotnutoe ophelemooieplekkengebracht.” Sharda:“Deervaringdieikhierhebopgedaankunje voortzettenopandereministeries.Maarhetisook interessantomweereensinanderebranchestekijken.

BijvoorbeelddeopdrachtbijIKEAvondikookheel geweldigenhebikmetheelveelpleziergedaan.Ikbenwel iemanddiestappenvooruitkijktendenkt.Ikhebaltijdwel eenplanB.Maarmijnplanisiniedergevalnietmeerterug invastedienst.Nee,nee,ikhebechtopgezegd.De directeurhadnogwelgezegd:‘Sharda,alshetnietluktje bentaltijdvanhartewelkom’.Maarnee,datgaikechtniet doen.Ikgazienwelkeverrassingenernuopmijnpad komen.Dievrijheidhebik.”

Irma:“Shardaenikhebbenheelveelovereenkomsten,hoe weerinstaanondankshetleeftijdsverschil(red.:Shardais 60enIrma35jaar).Wezeggenallebei:westaanopenvoor dingen,laatmaarkomen!”

Durfuitstapjesenzekerook foutentemaken.Daarleerje van!

Volgjehartenvindjebasis

Totslot:welkadvieszoudenjullieaanandereambtelijk secretarissenwillenmeegeven?

Shardaantwoordtmeteenenzegt:“Volgjehart.Hetisheel simpelgezegd.Alshetergensnietgoedvoelt,klopaande deurenzeg:ditenditkloptvolgensmijniet.Gade discussieaanwaaromnietengeefleerpuntenmee.”

Irma:“Watikwilmeegevenaanvooraldejongeambtelijk secretarissendienogmoetenstarten:vindjebasis.Ofdat noueenvastbaanisofeenlangeredetachering.Gaernaast gewoonkijkenenlangzaamopbouwen.Hethoeftnietin éénkeer.Zorgdatjejezekervoelt,dankanjeernaast uitstapjesmaken.Zokomjeerookachterwatjeleuken watjeabsoluutnietleukvindt.Ikhebooiteenjaar archeologiegestudeerd.Danstondikmeteenschepinde handlangsdeLeidseRijn.Ikbennatweedagennaarhuis gegaan.Ikvondhetlezenoverarcheologiegeweldig,maar datscheppendeedhethemniet.Ikbendaarna geschiedenisgaandoen.Dusdurfuitstapjes,enzekerook fouten,temaken.Daarleerjevan!”

OPDRACHTGEVERS

OPDRACHTGEVER

INTHESPOTLIGHT
SHARDARAMNATHSING Adviseurmedezeggenschap
• IKEA • GemeenteNieuwegein • GORRijk Huidigeopdracht: interimambtelijksecretaris/adviseur bijDienstJustitiëleInrichtingen IRMAPETERS Adviseurmedezeggenschap
• GORRijk Huidigebaan: secretaris/adviseurProRail SHARDARAMNATHSINGENIRMAPETERSINHETKORT

Werkstress:watkanenmagde ORhiermee?

HETTHEMA WERKSTRESSISOPDITMOMENTERGACTUEEL.VANUITDETAKENENBEVOEGDHEDENVANDE MEDEZEGGENSCHAPISDEVRAAGWATDEORERMEEKANENMAGGOEDTEBEANTWOORDEN.ALSORHEB JEEENSTIMULERENDETAAKALSHETGAATOMREGELINGENOPHETGEBIEDVANWERKSTRESS.WILJE HIERALSORMEERUITHALEN,DANZULJEJEINHOUDELIJKMOETENVERDIEPENINDEBETEKENISSEN, OORZAKEN,GEVOLGEN,WETTELIJKEVOORSCHRIFTENENHETBELEIDVANDEEIGENORGANISATIEOPHET GEBIEDVANWERKSTRESS.DAARBIJSPEELTOOKDECONTEXTVANDEEIGENORGANISATIEENDEBRANCHE EENROL.

AlexDaemsenCarolinaVerspuijvanSBIFormaatvertellenmeeroverdemogelijkhedenomhier(actief) bijbetrokkentezijn.

Werkstressenwerkdruk

Werkstressiseenbegripmetmeerderedefinitiesen betekenissen.Kenmerkendbijwerkstressisdebelasting enbelastbaarheidophetwerkendebalansdieertussen moetzijn.Werkstresskanleidentotoverspannenheiden mogelijkooktoteenburn-out.Ditheeftnaregevolgen voordemedewerkerindeeersteplaats,maarookvoorde organisatieencollega’s.Bijwerkstressgaathetom oorzakenengevolgen.Diekunnenperindividuele medewerkerverschillendzijn.Hetgaatimmersom belevingennietomobjectiefvasttestellen meetwaarden.Werkdrukisdaaromookietsandersdan werkstress.Werkdrukkunjeindiversesituatieswelin kaartbrengenindevormvanbijvoorbeelddewerklast. Nietelkewerknemerheeftonderdezelfde omstandighedenlastvanwerkstress.Ookdeprivésituatie kanvaninvloedzijn.

Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)

DeArbowetschrijftvoordatdewerkgeverbeleidmoet voerenompsychosocialearbeidsbelasting(PSA)te voorkomen,enalsdatnietkan,tebeperken.DeArbowet noemtfactorenwaarexplicietnaarmoetworden gekeken:werkdruk,pesten,discriminatie,seksuele intimidatieenagressieengeweld.Delaatstevier factorenkunnenwordensamengevatmetdeterm ongewenstgedrag.Beleidophetgebiedvan psychosocialearbeidsbelastingvaltonderhet instemmingsrecht.

Derisico-inventarisatieen-evaluatie(RI&E)isdebasis voorhetPSA-beleidenomdatheteencomplex verschijnselis,moeteenverdiependonderzoek plaatsvindenomoorzakenenkenmerkente onderzoekenenomoplossingenaantedragen.

WerkdrukendeRI&E

WanneerhetgaatomwerkdrukmoetdezeindeRI&E deugdelijkenvolledigwordenonderzocht.Wanneerde RI&Eaangeeftdatergeensprakeisvanwerkdrukinde organisatiemoetditgoedkunnenwordenonderbouwd. Dithoudtindathetrisicowerkdrukgeïnventariseerd moetzijnindeverschillendeonderdelenvande organisatie,datergekekenmoetzijnnaarrelevante oorzakenzoalshoeveelheidwerk,onregelmatige diensten,overwerk,steundoorcollega’sen leidinggevenden,werktempo,zwaartevanhetwerk, emotionelebelastingenmogelijkhedenvoorpauzes. Daarnaastmoetbovenalrekeningzijngehoudenmetde manierwaaropdemedewerkersdewerkdrukbeleven. OokdebasisoorzakenmoetenindeRI&Eworden benoemd.Wanneerineenpreventiefmedisch onderzoek(PMO)aldezezakenvoldoendediepgaand zijnopgenomen,magditookgebruiktwordenalsinput voordeRI&E.

Verdiependonderzoeknaardeoorzakenvanwerkdruk Wanneerblijktdaterweldegelijksprakeisvan werkdrukdaniseenverdiependonderzoeknaarde oorzakenvanwerkdruknoodzakelijk.Ditkanop verschillendemanierenenisafhankelijkvandegrootte vandeorganisatieendeorganisatiecultuur.Voormet namewatgroterebedrijven(meerdan25 medewerkers)zijnerdiversevalideenbetrouwbare vragenlijstenbeschikbaar.

VoorbeeldenhiervanzijnWEB-model(Werkstressoren EnergiebronnenBurn-out-model)endeVBBA (vragenlijstBelevingenBeoordelingvandeArbeid). Voorverdiependonderzoeknaarwerkdrukmakenook veelwerkgeversgebruikvanhet

0RACTUEEL 22 AS-MAGAZINE #02 oktober|2022

medewerkerstevredenheidsonderzoek(MTO).Als hierinderelevantewerkdrukbronnenaandeorde komen,ofalsereenuitbreidingismeteenspeciale werkdrukmodule,danisditeenbruikbaarinstrument vooreenverdiependonderzoek.Demanierwaaropde risico’svanpsychosocialearbeidsbelasting,dusook werkdruk,wordtonderzochtindeRI&Evaltonderhet instemmingsrechtvandeOR.Hetisdaaromvanbelang datjealsORweetopwelkemanierdewerkgeverde RI&Ewilgaanuitvoerenenofditvoldoetaandeeisen diehieraanwordengesteld.Belangrijkeinformatie hieroverkunjeookterugvindenindeBasis InspectiemoduleWerkdrukvandeNederlandse Arbeidsinspectie(voorheenInspectieSZW).

Rolvandeondernemingsraad

AlsORhoorjeookderapportagetekrijgen.Hierinstaan debevindingen,conclusiesenaanbevelingen.Opbasis hiervankandeorganisatie(werkgever)concrete maatregelenopstellen.AlsORkunjestimulerendat

daadwerkelijkmaatregelenwordengenomendiegericht zijnophetwegnemenvanoorzaken(bronaanpak)endie passenbinnendecontextvandeeigenorganisatie.

Sommigemaatregelenzijnwettelijkbepaald,zoals voorlichtingenonderricht(Arbowetart.8).Devraagis ofditgebeurtenhoe.Voorlichtingenonderrichtmoet ‘doeltreffend’plaatsvinden.OokhierkandeOReen stimulerenderolspelen.Deuitvoeringvanvoorlichting enonderrichtmoetdusgeregeldwordenenisdaarmee eveneensinstemmingsplichtig.

Hetisgoedomheteffectvandeuitvoeringvande maatregelennaverloopvantijdteevalueren.Ookhier kandeOReenactieverolinspelen.

AS-MAGAZINE23 #02 oktober|2022
CAROLINAVERSPUIJ
Trainer/adviseurArbeid&Gezondheid SBIFormaat
ALEXDAEMS Trainer/adviseurArbeid&Gezondheid SBIFormaat

Worstelingeninhet overlegtussenORen bestuurder

NietalleenOR-leden,ookveelbestuurderskunnenworstelenmethetOR-overleg.Zeldenkomtdatomdatbestuurders geenooghebbenvoorhetpersoneelsbelang.Zehebbenechtermeerbelangenwaarzerekeningmeemoetenhouden. Somswegendiebelangenzwaarderdandepersoneelbelangen.Demeestebestuurdersbeschouwengemotiveerd personeelechterwelalsvoorwaardevooreenoptimaalfunctionerendeonderneming.Goedeomgangmetmedewerkers endeORwordtdaaromdoordemeestebestuurdersechtwelbelangrijkgevonden.

WaaromveelbestuurdershetoverlegmethunORtochalslastigervarenheeftmeerdereoorzaken.

Eenbelangrijkefactorishetverschilinperspectief:OR-ledenkijkenvaakandersnaardewerelddanbestuurders.Die andereblikkanmisverstandenenergernisopleveren.Erzijntweeperspectiefverschillen:

24 AS-MAGAZINE #02 oktober|2022 INJEWERKALSAMBTELIJKSECRETARISKUNJEJEBEPERKENTOTHETONDERSTEUNENVANALLEENDE OR-LEDEN.DEMEERWAARDEVANOR-OVERLEGHANGTECHTERNIETALLEENAFVANDEOR,MAAROOK VANDEGESPREKSPARTNER,DEBESTUURDER.HETKANDAAROMKANINTERESSANTZIJNOMAFENTOE EENSAANDACHTTEGEVENAANDIEKANTVANDEOVERLEGTAFEL.HIERLIGGENOOKKANSENOMTE WERKENAANEENEFFECTIEVEREOR. RobKustersvanPraktijkspraakgaatinopdedynamiektussenORenbestuurderenlaatindit artikeltweevandemogelijkeperspectiefverschillenderevuepasseren.

Tweeperspectiefverschillen

1. Verschilinomgangsvormen

Ingesprekkentussenbestuurdersonderlingofmet bijvoorbeeldderaadvancommissarissenkanheter stevigaantoegaan.Naafloopvaneenrobbertjeverbaal vechtenheefteenbestuurderdanookvaakhetideedat hijeengoedediscussieheeftgevoerd.Zonderwrijving geenglans,nietwaar?Stevighetgesprekaangaanmet eenbestuurderisechternietvanzelfsprekendvooreen OR.Ledenkunnenterugdeinzenvoorflinktaalgebruik vanhunbestuurder.Vermeendehiërarchiespeelthierin eenrol:OR-ledenvoelenzichinhetoverlegsomsook gewoonwerknemer.Flinktaalgebruikvanhun bestuurderkunnenzijdanervarenals‘debaasisboos’. Hetisgoedomhieralertoptezijninhetoverleg.

2. Verschilinbelevingvanmaakbaarheid

Bestuurderswetendatdeuitwerkingvanhunplannen niethelemaalvoorspelbaaris.Erzijnaltijdfactorendie niethelemaaltecontrolerenzijn(marktontwikkeling,de activiteitenvanconcurrenten,dereactievan medewerkers).Veranderenervarenveelbestuurdersdan ookals:eenpadbewandelendatnogonbekendis.

OR-ledendenkenveelaldatdewereldmaakbaarderisdanhoebestuurdersdieervaren.DeledenvandeORkunnenzicher daaromoververbazendatdebestuurdernietallealternatievenvooreenplanheeftonderzocht.Ookkanerargwaan ontstaanalseenbestuurdererkentietsnietzekerteweten.Dergelijkegevoelenshelemaalvoorkomenislastig.Maarhet kanhelpenalsdebestuurdergestimuleerdwordtomdeOR-ledenmeetenemeninzijndenkwereld.

Stimulansvoorgoedoverleg

HetoverlegtussendeORendebestuurdervormtdeaswaaromhetOR-werkdraait.Omdekwaliteitvandatoverlegte bevorderenisaandachtvoorallepartijenindatoverleggewenst.Eenambtelijksecretariskan,alsrelatiefneutralepartijbij datoverleg,eenondersteunenderolpakken.Hethelptdaarbijominzichttehebbenindebelevingswereldvandie bestuurder.

NaastperspectiefverschillenzijnermeerfactorendiegoedoverlegtussenORenbestuurderbemoeilijken.Verschilin inzichtoverwatderolvaneenORzoumoetenzijnbijvoorbeeld,enbestuurdersenondernemingsradendieopelkaars stoelgaanzitten.Praktijkspraakisopzoekgegaannaardiefactorenenhoeermeeomtegaan.

Wiljemeerwetenofmeedenken?Kijkdanop www.praktijkspraak.nl

ROBKUSTERS

Oprichter/eigenaar Praktijkspraak

PRAKTIJKSPRAAK

Leesookhetboek‘Gefeliciteerd,jehebteenor!’,vanRobKusters

Teljealsbestuurderregelmatigtottientijdenshetoverlegmetjeondernemingsraad?Hebje hetgevoeldatjouwORzichalleenmaaralseenhorzelindepelsgedraagt,opzoeknaar fouten?Wildejediehoogstnoodzakelijke,urgentereorganisatievandebackoffice‘evenlangs deORhalen’enzijnjullienualmaandeningesprek?Leesditboekje.Ikhebhetspeciaalvoor jougeschreven.Ontdekdathetoverlegmetjeondernemingsraadleuker,lichtereneffectiever kan.Endatjedaaralsbestuurderookeenbelangrijkeverantwoordelijkheidinhebt.Echt,het ligtnietalleenaan‘hullie’aandeoverkantvandetafel.

0RACTUEEL AS-MAGAZINE25 #02 oktober|2022
100 Goodiebags KLANTENDAGOR-ONDERSTEUNING2022INBEELD 26 AS-MAGAZINE #02 oktober|2022 704 Foto’s
AS-MAGAZINE27 #02 oktober|2022 28 Workshops

“Ikwisselechtvanpetje”

HeleneHubersinterviewtWillyvanZantenoverhaardubbelrolals

WILLYVANZANTENHEEFTEEN

WillyvanZanten:“Feitelijkhebikeengrootdeelvanmijn loopbaanalsoverlegsecretarisgewerkt.Bijeenvorigewerkgeverhadde bestuurdereeneigensecretaressediedeoverlegvergaderingen notuleerde.Dienoemdehijdeoverlegsecretaris.Erwasookeen bedrijfssecretarisdiedeadviesaanvragenuitwerkte.Mijnhuidigefunctie isbrederdandat.Bijonsnoemenzehet‘adviseurmedezeggenschapvoor deorganisatie’,gecombineerdmetambtelijksecretarisvoordeCOR.”

VOORDEMEDEZEGGENSCHAP.

DATJEINIEDERGEVALUIT

BIJZONDERHOUTMOETZIJN

In1993begonWillymetdedriejarigeVASMO-opleiding,gevolgddoor diverseaanvullendeopleidingenentrainingen.Zewerktetoenals ambtelijksecretarisbijRCC.Naveelfusies,splitsingenenovernames werddatuiteindelijkKPN.Laterzettezedemedezeggenschapopbij Evidensia.IntussenwerdzeooklidvandeklankbordgroepCommissie BevorderingMedezeggenschap(CBM)vandeSER.Eenpaarjaargeleden begonzeviaOR-OndersteuningbijKeolisNederland.“Ikkreegdevraag: kunjedemedezeggenschapondersteunen,éneenbrugslaantussende

INTHESPOTLIGHT 28 AS-MAGAZINE #02 oktober|2022 BruggenbouwerWillyVanZanten:
bestuursecretarisenambtelijksecretaris
BIJZONDEREBAAN:ZEIS BESTUURSSECRETARISÉNAMBTELIJK SECRETARISBIJDECENTRALE ONDERNEMINGSRAAD(COR) VANVERVOERSMAATSCHAPPIJKEOLIS NEDERLANDBV. WERKENVOORDEBESTUURDERÉN
HOECOMBINEERTJEDAT? UITHETGESPREKMETWILLYBLIJKT
GESNEDENOMDATTEKUNNEN.

bestuurderenerzijdsendeCOR anderzijds.Dieuitdagingbenik aangegaan.”

Omdiebrugtekunnenslaanwas vertrouwenhetsleutelwoord. Vertrouwenvanzoweldebestuurder alsdeledenvandeCOR.Inmiddels traintWillyookdediverse ondernemingsradenenhet managementvanKeolisin(hoeomte gaanmet)medezeggenschap.

Willy:“Ikbeginklein,ookbijKeolis, maarikmoetnatuurlijkweldiebrug bouwen.Ikpakersteedstouwtjes erbij.Datgaatvanzelf.Zozitikin elkaar.”

Hoewerktdat?Bijvoorbeeld rondomeenadviesaanvraag. “Ikrichtmevooralophetproces.Dat startmetbetrokkenheidbijhettot standkomenvandeadviesaanvraag. Ikcheckofdeinhouddebenodigde informatiebevatenaandeWOR voldoet.Enikhouinterviewsomde informatieteverzamelendienodigis. Deuiteindelijkeaanvraagwordt formeelaandeCORvoorgelegd.Als ambtelijksecretarisbegeleidikook

dattraject.Vragenenopmerkingen vanuitdeCORwordenverzameldin hetadviesdocument,samenmetde antwoordenvandebestuurder.Op basisdaarvanformuleertdeCORzijn advies.Entenslotterichtikmeweer ophetprocesvandebestuurderom toteenbesluittekomen.”

Jeschrijftdusalshetware ’smorgenseenadviesaanvraagen ’smiddagsdereactievandeCOR daarop.Jeschrijftduseigenlijk brievenaanjezelf.

“Datzoujekunnenzeggen.Deinhoud komtuiteraardnietvanmezelf.De discussiemoetdoordeanderen gevoerdwordenennietdoormij.Als erinhetprocesietsnietgoedgaatof eenvanbeidepartijenlaatietsliggen, danpakikdaarinmijnrol.Ikbeheer welbeidemailboxenenbeide

archieven.Ikwisselzogezegdsteeds vanpetje.”

SteldatdeCORadviseerteen voorgenomenbesluitnietuitte voeren.Watdoejijdan?

‘Misschienklinkthettegenstrijdig, maarikondersteundeCORbijhet uitwerkenengoedonderbouwenvan datadvies.Ikgeefdanookmeedat hetwelzohandigisomde verwachtingentemanagen.Datis immersopdatmomentderolvande ambtelijksecretaris;hetpetjedatik danopheb.”

Welkevaardighedenen competentiesmoetjehebbenom dezedubbelroltekunnen vervullen?

“Jemoetopen,directentransparant zijnoverjerolenmakkelijkkunnen schakelen.Maarjekuntgeenopen boekzijn.Jemoetvoelsprieten

AS-MAGAZINE29 #02 oktober|2022
“ Jemoetopen,directentransparantzijn overjerolenmakkelijkkunnenschakelen

“ Vanbelangisdathet

hebbenenheelintegerzijn.En politiekbewustoverwelkeinformatie (al)welofniettedelenis.Vanbelang isdathet‘medezeggenschapsspel’op eengoedewijzegespeeldkan worden.Daarinbenikslechtséénvan deschakels.Datisgoedomte beseffen.”

Kunjedezerolpakkenbijiedere bestuurder?

“Nee,datkanniet.Jemoetvrijheiden hebbenénhetvertrouwendatje onafhankelijkbent.Jeintegriteit moetwordengezienenerkenddoor allepartijen.Alsjedatnietmeehebtis hetniettedoen.”

Alsondersteunervanbestuurderen CORhebjeeeninvloedrijkepositie. Hoegajedaarmeeom?

“Integriteitisheelergbelangrijk.Enje moetvoorjezelfheelduidelijk hebbendatjenietverantwoordelijk bentvoordeinhoud.Welvoorhet proces.Inhetproceskanikhelpenen sturen.Ikkanzorgendatalle informatiewordtgedeeld.Als adviseurmedezeggenschapvoorde organisatiebenjemetname procesbegeleider.Watjeeigenlijkook bentalsambtelijksecretaris.”

Watisleukaandezecombinatievan functies?

“Ikdenkdathetgoedkanbijdragen aanconstructievemedezeggenschap dooralsspininhetweben bruggenbouwerbetrokkentezijnbij

beidekanten.Datmijnroldaarin wordtgeaccepteerd,ervaarikalseen mooieenuniekeuitdaging.Bijhet heleprocesbetrokkenzijnisecht leuk.”

Enwatiserlastigaan?

“Hetkangebeurendatjeineen spagaatkomt;datishetrisicodatje loopt.Hetvertrouwenoverenweeris essentieel.Alsdaternietis,ishet onmogelijkeendergelijkecombinatie vanrollenuittevoeren.”

Hetkanweleensbotsenalseen bestuurderbijvoorbeelddenktdat de(C)ORopzijnstoelgaatzitten,of alsdebestuurderdeORvertelthoe zebepaaldezakenaanmoeten pakken.Danisdebrugwankel.Wat leertdebestuurderdanvanjou?

“Datisbesteenlastigevraag.Ikzetop datmomenthetpetje‘Willy’op,denk ik.Dusnietdievande(C)ORofvan adviseurbestuurder.Hetisnietzodat erdoormijndubbelrolopeensgeen verschilininzichtmeerzouden ontstaan.En…hetgeeftduidelijkheid hoedebestuurderen/ofORiets ervaart.Datkandebrugjuist versterken.Watikdaarnaweldoeis eventerugkijken,wiedoetwaten vanuitwelkerol.”

WILLYVANZANTEN

bestuurssecretarisénambtelijk secretarisbijdecentrale ondernemingsraad(COR)van vervoersmaatschappijKeolis NederlandBV.

INTHESPOTLIGHT AS-MAGAZINE31 #02 oktober|2022
‘medezeggenschapsspel’opeengoede
wijzegespeeldkanworden
32 AS-MAGAZINE #02 oktober|2022 MEDEZEGGENSCHAPOPSTRATEGISCHNIVEAUSTAATDITJAAROPDEAGENDAVANDECOMMISSIE BEVORDERINGMEDEZEGGENSCHAP.WESPREKENMETARTHURHOL,OR-ADVISEURENTRAINERBIJ AS-OPLEIDINGEN,OVERWAT‘STRATEGIE’INHOUDTENOVERDEROLVANDEMEDEZEGGENSCHAPENDE AMBTELIJKSECRETARIS. DoorLizaArendsenHeleneHubers ArthurHol,trainerAS-opleidingen,overstrategie: “JemoetdeORbevragen”

Watisstrategie?

“Erzijnverschillendebenaderingen, maarindekernkomthetneeropde doelendiedeorganisatiesteltende wegwaarlangsdeorganisatiediewil bereiken.Idealiterzijndiedoelen gebaseerdopdemissieenvisie.Het opnieuwnadenkenoverdedoelen vandeorganisatie,kunjeonder strategiescharen.Netalshetproces omtekomentoteenmissie,visieen kernwaarden.

Jekuntalsorganisatiesturenop plannen;danmaakjeeenstrategisch plan.Datiseentraditionelemanier vanmetjestrategiebezigzijn. Eigentijdserissturenviaeenwat ‘vagere’,gezamenlijkeambitie, gebaseerdopkernwaarden.Daarbij laatjeveelmeerruimteaanmensen omvanuitdiekernwaardente werken.Endiekernwaardenhebje–alshetgoedis–samenbedachten samendoorleefd.”

Enwatismedezeggenschapop strategischniveau?

“Erisgeenadviesrechtvoorhet onderwerp‘strategie’.Welvoor onderwerpendieuitdestrategie voortvloeien.Bijvoorbeeldeen andereinrichtingvandeorganisatie ofdeovernamevaneenanderbedrijf. Maarjekuntnatuurlijkbeterals bestuurderenORmetelkaarde strategiedoorspreken.Enliefstniet metalleendeOR,maarwelmethet helepersoneelofeenbelangrijkdeel daarvan.Alsjehetmetelkaareens bentoverdestrategie,krijgjeminder discussieoverallerleiadviesplichtige onderwerpen.”

Watmaaktderolvande ondernemingsraadwezenlijk andersalshijmedezeggenschapop strategischniveauwiltoepassen? “Veelonderwerpendieonderhet adviesrechtvallenhebbentemaken metde inrichting vandeorganisatie, nietmetde richting.Eendynamiek dieikvaakzieisdatdekoersbepaald wordtdoordebestuurder.Binnendie

koerszijnerverschillendesmakenen daarmagdeORovermeedenken. Maareenaantalvragenblijftvaak onbeantwoord:waaromwordtdie koersgekozen?Opbasisvanwelke argumentatie?Enopbasisvanwelk onderzoek?

Ikzegvaaktegenondernemingsraden:alsjegewendbentbij adviesplichtigeonderwerpentegen debestuurdertezeggendathijde mensendiehetaangaatvroegtijdig moetbetrekken,zegdatdanookover destrategie.Debestuurderkanzelfs hetpersoneelvragenomzelfmeteen plantekomen.Datpastbij bijvoorbeeldeenkernwaardeals ‘bevorderenvanautonomieinde organisatie’.Danhebjehet gezamenlijkoverdekoers,de richting vandeorganisatie,inplaatsvande inrichting ervan.

ErzijnorganisatieswaarORen directiejaarlijkseenstrategisch beraadhouden.Danhebbenzehet samenoverdekoersvande organisatie.”

WatheefteenORnodigomop strategischniveautewerktegaan?

“Hetheefterallesmeetemakenofje welofnietmaximaalinvloedwilt uitoefenenopwatergebeurtinde organisatie.JekuntalsORkiezen voorinvloedopdeinrichtingvande organisatie.Maarophetmomentdat jemetz’nallendeverkeerdekantop gaat,isdatnatuurlijkeenbeetje ‘straighteningdeckchairsonthe Titanic’.

Alsjekiestvoormaximale beïnvloeding,moetjealsORzowel energiestekenininrichtingsvragen, alsinrichtingsvragen.”

WatmoetdeORvooralnietdoen?

“Eenvalkuilistedenkendatjebinnen deORkennisenervaringmoet hebbenominhoudelijkeengoederol tekunnenspelen.AlsjeeralsORnaar streeftinjesamenstellingwatmeer strategischgeschooldemensente krijgen,krijgjeeensoortwedloop metdebestuurder.Diewedloopwin jenooit,wantdebestuurderendiens stafhebbenaltijdmeertijd,middelen envooropleidingdanjijalsOR.Het gaatermeeromdatjekunt organiserendatkennisenervaringter beschikkingkomtvandeorganisatie. Endatjedusookeenberoepdoetop hetvoltalligepersoneelommeete denken.Jemoetdekennisen ervaringvanhetpersoneelniet onderschatten.Datpersoneelheeft meerdagelijkscontactmetklantenen metdemarktdandetopvaneen organisatie.”

Welkerolheeftdeambtelijk secretarishierin?

“OmtebeginnenkandeASdeOR helpenbijhetstellenvandejuiste vragenaandebestuurder.DeASmoet daarvoorweleenbeetjeeenbeeld hebbenvanhetbeïnvloedingspallet: hoekunjedoordringentotde bestuurder?

Daarnaasthelpthetomopdehoogte tezijnvanverschillendeeigentijdse manierenomietstedoenmetde ‘wisdomofthecrowd’.Dandenkik aanbijvoorbeelddeepdemocracy, hetwerkenmetenquêtesen dialoogmethodes.Bijvoorbeeldeen methodewaarbijhethelepersoneel ideeënkanintoetsen,enwaarbijniet tezienisofeenideevande bestuurderkomtofvande receptioniste.

AS-OPLEIDINGENUITGELICHT AS-MAGAZINE33 #02 oktober|2022
“ Alsjehetmetelkaareensbentoverde strategie,krijgjeminderdiscussieover allerleiadviesplichtigeonderwerpen
>>

DATAAS-OPLEIDINGEN

OKTOBER

10 PraktischetoepassenvanORwet-enregelgeving(deelI)AS1 31 PraktischetoepassenvanORwet-enregelgeving(deelII)AS2 31 BasiselementenvansuccesvolleOR-communicatieAS1 31 Trainer-on-the-job(deelII)AS1 NOVEMBER 11 Succesvolvormgevenvan(online)vergaderingenAS2 16 InzichtindeinformatiestroomvandemedezeggenschapAS1 22 Coachvaardighedenvoordeambtelijksecretaris(deelI)AS1 28 EendoeltreffendevergaderingdoorondersteuningvandeambtelijksecretarisAS2 28 DeimpactvangroepsdynamicaopgoedsamenwerkenAS2 DECEMBER 8 InzichtincomplexedocumentenenprobleemsituatiesmetanalysemodellenAS2 12 MetsuccescommunicereninlastigesituatiesAS2 13 DebasisvaneensuccesvolteamAS1 13 Coachvaardighedenvoordeambtelijksecretaris(deelII)AS3 Klikhier voordegeheleagendavanAS-opleidingen (ofkijkopwww.as-opleidingen/evenementen/) Aanmeldenkanviadewebsite: www.AS-opleidingen.nl

Dedeelnemerskomensamentoteenselectieen prioritering.Hierkunjevoorbeeldenvanlatenzien.Dat verlaagtdedrempelbijdebestuurder,wantdievreestdat hetmetveelmenseneenPoolselanddagwordt.De ambtelijksecretariskanookmeehelpenbijdepraktische kant:welkeaanpaklijkthetmeesttepassen,ook financieel?”

Deambtelijksecretarisheeftduseenwezenlijkerolals deondernemingsraaddiestapwilmaken.Watmoethij ofzijdaarvoorkunnen?

“Hethelptomsuccessentebenoemenintermendiede bestuurderbelangrijkvindt;ietsover productiviteitsstijgingendergelijke.lsdeambtelijk secretarisdiedatdoet,dankanbijdeORhetkwartje vallen:‘hetkananders’.DankunnendeOR-leden makkelijkerbijdebestuurderaangevendathijofzijmeer gebruikkanmakenvandeORenvanhetpersoneelbijde herzieningvandestrategie.

DerolvandeambtelijksecretarisisdeORtehelpenophet juistemomentgeïnformeerdekeuzestemaken:ditisde situatieenditzijndemogelijkheden.Enlaatookzienwat devoor-ennadelenvaneenbepaaldekoerszijn.”

Dusdeambtelijksecretarismoetstrategischeplannen kunnenlezenenvertalennaardepraktijk…?

“Jekuntproberenalsambtelijksecretarisdestrategievan jeeigenorganisatietedoorgronden.Maarikdenkdathet beteraansluitbijjerolomtekijkenwatdeverschillende manierenzijnwaaropdeORgripkankrijgenophet onderwerpstrategie.ZoalsdoordeORtebevragen:voelen julliejecomfortabelbijhoeditplantotstandisgekomen? Deambtelijksecretarismoetookkunnenzienwelke onderdelengaanleidentotadviesaanvragen.Daarvooris hetwelnodigomdegrotelijnentesnappen.”

Wiljemeerweten?Op7december2022organiseertOR-ondersteuning Na-tafelen metArthurHolenhet onderwerp‘Strategieenderolvandemedezeggenschapendeambtelijksecretaris’. Meerinformatieopdewebsitevan OR-ondersteuning (https://or-ondersteuning.nl/evenement/na-tafelen-strategie/)

TRAINERINBEELD

ARTHUR HOL

TrainerAS-opleidingen/JuristDeKoningVergouwenAdvocaten

ArthurHolismeesterinderechtenenarbeids-enorganisatiepsycholoog.Hijheeftzichtoegelegdopadviserenen ondersteunenvanorganisatiesenondernemingsradendiebezigzijnmetfusies,reorganisatiesen veranderprocessen.VoorAS-opleidingenverzorgtArthurdetrainingsmodule

Strategieenmedezeggenschap

Hoelangwerkjealsamenmetambtelijksecretarissenenwatisjouwvisieopdierol?

“ToenikdirectieadviseurmedezeggenschapwasbijShellwerkteikopdagelijksebasissamenmetdeambtelijk secretarisvandeOR.Wededensamendevoorbereidingvanhetoverleg.Webedachtenooksamenhoewehet personeelkondenbetrekken.DaardoorkreegikeenontzettendpositieveindrukvanderolvandeAS.AlsASbenjede continuefactorindemedezeggenschap.Vaakbenjedestillekrachtopdeachtergrond.Maaralsdiekrachtwegvalt, komtdeORknarsendtotstilstand.Veelbestuurdersrealiserenzichdatniet.

InmijnrolalsadviseurenadvocaatzoekikaltijdzosnelmogelijkdeASop.Datiseenneutralepersoondiegoedin staatishetheleverhaalgenuanceerdtevertellen,ookmetenigehistorie.

IkzieveelparallellentussenderolvandeASvoordeORendeASvoorhetbestuur–debestuurssecretaris.Die bestuurssecretarisisdedegenedieinhoudelijkopdehoogteisvanallerleivernieuwingeninbestuurentoezicht.Die komtdaardoorineenexpertrol.IkvindhetheelmooiomteziendatdatbijAS’enooksteedsmeerhetgevalis.”

AS-OPLEIDINGENUITGELICHT AS-MAGAZINE35 #02 oktober|2022
Vervolgvanpagina33

VIND SNEL EEN OR-TRAINER OF ADVISEUR

Ondernemingsraden en trainers/adviseurs vinden elkaar gemakkelijk via OR trainers.nu.

OP HET PLATFORM:

Aan de hand van slimme filters vinden de trainer en ondernemingsraad elkaar in een mum van tijd.

Plaats en opdracht en ontvang reacties van trainers/ adviseurs of zoek zelf snel een geschikte trainer/adviseur.

Het iniatief

OR Trainers & Adviseurs is een initiatief van OR ondersteuning. Doel van ons platform is om OR leden en ambtelijk secretarissen te faciliteren in hun zoektocht naar geschikte OR trainers en/of adviseurs.

Daarbij zorgen wij ervoor dat de trainers en adviseur gemakkelijk gevonden kunnen worden door de ondernemingsraden. Lange zoektochten en dure tussenpartijen zijn hierbij verleden tijd.

Aan de hand van slimme filters vinden de trainer en ondernemingsraad elkaar in een mum van tijd en komen rechtstreeks met elkaar in contact.

MAAK KENNIS

Kom rechtstreek met elkaar in contact om kennis te maken en een offertetraject te starten.

De voordelen

Meer dan 100 trainers op het platform

Gemakkelijk zoeken en filteren

Bekijk uitgebreide profielen

Kom snel in contact met elkaar

Meer info Scan QR

PLACEYOURCATEGORYHERE 36 AS-MAGAZINE #02 oktober|2022
VIND ELKAAR BESPAAR TIJD
www.or-trainers.nu

“Weetjijnogeengoedetrainer?”

MAARLIEFST64PROCENTVANDEONDERNEMINGSRADENVINDTEENGESCHIKTETRAINEROFADVISEUR DANKZIJMOND-TOT-MONDRECLAME.ZOBLIJKTUITEENONDERZOEKDOOROR-ONDERSTEUNING(ZIEOOK PAGINA38EN39).AMBTELIJKSECRETARISSENGEBRUIKENERVOORALHUNNETWERKVOOR. MAARDETRAINERDIEGOEDPASTBIJDEENEORHEEFTMISSCHIENNIETINHUISWATDIEANDEREOR ZOEKT.HOEVINDJEEENGOEDETRAINER?

Massa’shits

AlsambtelijksecretarisworsteldeLiza Arendsmetdievraag.Internet afstruinenleverteenmassahitsop. Encollega’sopLinkedIngevengraag tips.MaarLizableefaltijdworstelen metdevraag:waaromisdietrainer goed?Watzijndiensspecialismes;en zijnhetookechtespecialismes?En hoekunjealdietrainersopeen objectievemaniermetelkaar vergelijken?

Eentrainerzoekenbijdevraag Lizaisnietdeenige.Hoewelongeveer veertigprocentvande ondernemingsradenuithet onderzoekeenvastetrainerof scholingsinstituutheeft,zoekt ongeveervijftigprocenteentrainerbij descholingsbehoefte.Hetaantal trainersdateenbasiscursuskan geven,isgroot.Maarofzedanook alleskunnenvertellenoverderolvan deORbijhetnieuwepensioenstelsel, ofhoejedebegrotingmoetlezen,is maardevraag.Voorsommige onderwerpenhebjeeenspecialist nodig.Alsjebijvoorbeeldeen instemmingsverzoekkrijgtvoorde meerjarenbegrotingwiljedaar iemandbijbetrekkendieallesweet vanstrategieenfinanciën.Enwaarom zoudiespecialisteenOR-trainer moetenzijn?Hetgaateromdatde trainerdeORgoedkanondersteunen bijdiensspecifiekevraag.

OprichtingORTrainers&Adviseurs

ToenLizadirecteurwerdvan OR-ondersteuning,richttezehet

platformORTrainers&Adviseurs

(website:OR-trainers.nu)opwaar trainerszichzelfkunnenpresenteren methunspecialismesendesectoren waarvoorzijwerken. Ondernemingsradenkunnenindeze digitale‘kaartenbak’zoekenen preciesdieenejuistetrainerof deskundigevinden. KrijgjealsORinbijvoorbeeldhet MBOeeninstemmingsverzoekopde hoofdlijnenvandebegroting,filterje opdesector‘onderwijs’en specialisme‘financiën’.Datleverteen aantaltrainersenadviseursop.Hetis zelfsmogelijkviadesiterechtstreeks eenoffertebijhenoptevragen.

Vraagenaanbod

Ondernemingsradenkunnenzichook ‘latenvinden’.Viadewebsitekunnen zeeenaanvraagindienen,waarna geschiktetrainersenadviseurs vanzelfeenberichtjekrijgen.Zoeken viaGooglelevertuiteraardook treffersop.Maar–zowerktdatnu eenmaal–scholingsbureausen trainersdieadverterenofzorgenvoor veellikesstaandanaltijdbovenaan. OphetplatformORTrainers& Adviseurskomenookanderennaar bovendiewellichtbeterpassenbijde vraagvandeondernemingsraad.

Enhoezithetmetdeobjectieve vergelijkingvandeverschillende trainers?

Omdatmogelijktemaken,kunnende trainerseenstandaard evaluatieformulierlateninvullendoor hunopdrachtgevers.Alserstraks

reviewszijntoegevoegd,wordthet nogmakkelijkerompreciesdieene juistetrainerofadviseurtevinden.

Gratis Gebruikmakenvandesiteisgratis, zowelvoortrainersalsvoor ondernemingsraden.Lizahoopt vooraldatdankzijdezeservicehet somsfrustrerendezoekennaarde juistetrainerofadviseurtothet verledengaatbehoren.Uiteraard moeteenORnogsteedszoeken,maar datkannuineenoverzichtelijke database.Hoemeertrainersen ondernemingsradenvanORTrainers &Adviseursgebruikgaanmaken,hoe beterhetwerkt.Dusmochtjeals ambtelijksecretarisbinnenkortde vraagkrijgen:‘weetjijeengoede trainerophetgebiedvan internationalemedezeggenschap?’, hoefjenietinjeoudeaantekeningen opzoektegaannaariemanddiejullie vijfjaargeledeneenshebben ingehuurd.Verwijsjecollegagewoon doornaardesiteOR-trainers.nu

Voormeerinformatieenopzoeknaar dejuistetrainervoorjetrainingsvraag, gajenaar:

PRAKTISCH AS-MAGAZINE37 #02 oktober|2022 PLACEYOURCATEGORYHERE
www.or-trainers.nu
Tekst:HeleneHubers

RolASbijdeOR-training

OnderzoekOR-ondersteuningnaarscholingvandeondernemingsraad

LEDENVANDEONDERNEMINGSRAADHEBBENRECHTOPSCHOLINGENKUNNENZELFBEPALENWELKE TRAININGZIJWILLENVOLGEN.SAMENMETDEBESTUURDERSTELTDEORHETAANTALSCHOLINGSDAGEN VAST.DEAMBTELIJKSECRETARISSPEELTMOGELIJKEENGROTEREROLBIJEENOR-TRAININGDANMEN DENKT.DAAROMHEEFTOR-ONDERSTEUNINGINMEI2022EENONDERZOEKGEDAANNAARDE VERSCHILLENDEMANIERENWAAROPEENORZIJNLEDENTRAINTENNAARDEROLVANDEASDAARIN.

Tekst:MaximeNoordermeer

DEONDERZOEKSRESULTATEN

RESPONDENTEN

Vande75respondentenwerkener70alsambtelijksecretaris.Hetgrootstedeel(37%)is werkzaamindezorgsector,bijde(semi)overheid(21%)ofvervulteenfunctiebijmeerdere sectorentegelijk(17%).

HOEVAAKOPTRAINING

33%vanondernemingsradengaattotvijfdagenoptraining

28%gaatalleenoptrainingalserscholingsbehoefteis.

24%combineertmogelijkhedenenheeftvaakeenvastaantaltrainingsdagenineenjaarom meetestartenenplantdaarnatrainingeninafhankelijkvandescholingsbehoefte. 10%heeftmeerdanvijfvastetrainingsdagenperjaar.

KEUZETRAINERS

Maarliefst62%vandeondernemingsradenkiesteentrainerbijdescholingsbehoefte. In41%vandegevallenheeftdeOReenvastetrainer.Dezetrainerspeeltvaakinopde scholingsbehoeftevandeOR. Deambtelijksecretarisheefteenbelangrijkerolbijdekeuzevandetrainerenhetvaststellen vandescholingsbehoefte.Ookwordteentrainingzelfsregelmatig(deels)doordeASzelf gegeven(28%)

HOEWORDTDETRAINERGEVONDEN

indepraktijkblijkennetwerkenen mond-tot-mondreclamedegrootste invloedopdetrainerskeuzetehebben. ZoweldenetwerkenvanOR-ledenals dievandeASwordenhiervoorgebruikt.

38 AS-MAGAZINE #02 oktober|2022

ROLASBIJKEUZETRAINER

Metbeschikkingoverdejuiste netwerkenendekennisoverde scholingsbehoeftevandeORheeftde ASeenbelangrijkerolbijdekeuzevan eentrainer.Nietalleenstelthijeen shortlistop,zoektnaartrainers,maar bepaaltveelalookwieerophet intakegesprekkomenenonderhoudt hetcontactmetdetrainer.Naasthetbepalenvandescholingsbehoefteblijktuithet onderzoekdatdeASookvaakhulpbiedtbijhetopstellenvanhetscholingsprogramma.In sommigeondernemingsradensluithijhiervooraanbijeenscholingscommissie.Verder speeltdeASeenorganisatorischerolbijhetplannenenvoorbereidenvandetraining. OokisonderzochtwatdeASvindtdattrainersmoetenwetenoverderolvaneenASbijeen training.Zijgevenaandatzevaakeengrotererolspelenbijdetotstandkomingvaneen trainingdantrainersineersteinstantiedenken.Heterkennenvandezerolkanhelpenom eentrainingsuccesvoltemaken.DeASheeftinzichtinhetfunctionerenendedynamiek binneneenOR.SamenwerkingtussenASentrainerbijhetopstellenenuitvoerenvan actiepuntenleidttotrealistischedoelstellingendiedeOR-ledennadetraininggoedkunnen toepassenindepraktijk.Ditkomtdekwaliteitvandetrainingtengoede.

ROLASTIJDENSTRAINING

WelkeroldeAStijdensdetrainingaanneemt,verschiltperondernemingsraad.Datkan variërenvanactieftotpassiefdeelnemen,deleerdoelenenfocusbewaken,verslagleggen vandetrainingenzorgenvooreengoedesfeer.SomsisderolvandeASbeperkttoteen faciliterenderolofzelfsgeenrol.

EENGESLAAGDETRAINING

EenbelangrijkvereistevooreengeslaagdeOR-trainingisnietalleendatdeOR-ledeneriets vanopsteken,maarvooraldatzijditnaderhandkunnentoepassenindepraktijk.Eentrainer dieeenklikheeftmetdeORzorgthiervoor.Belangrijkisookdatdetrainergoedkaninspelen opdebehoeftenvandegroep,zodatlastigesituatiesbespreekbaarzijnenerruimteisvoor spontaneinbrengvandeOR-leden.

TOTSLOT

UitditonderzoekblijktdatdeASeengroterolspeeltindeverschillendefasenvande totstandkomingvandeOR-training.DeASsteltvaakdescholingsbehoeftevaneenORvast. Datisvaninvloedophetaantaltrainingsdagen.DeASgaatopzoektochtnaareengeschikte trainer.Ookzijnnetwerkishierbijvangrootbelang.DaarnaastheeftdeASinveel ondernemingsradeneenessentiëlerolindekeuzevaneentrainer. OokwatbetreftdetrainingzelfwordtdeASvaakalsonmisbaargezien.Zowelvoorafals tijdensdetrainingzijnerverschillenderollendiedeASkanaannemen.Onafhankelijkvan deroldiedeASaanneemt,blijktdateenduurzamesamenwerkingtussenASentrainerde trainingbevordert.DeORkanmetrealistischeenpraktijkgerichtedoelstellingenaande slag.

ONDERZOEK AS-MAGAZINE39 #02 oktober|2022
“DeCBMkanvanuithaarrolpartijen verbindenenverrijkenmetkennisen praktischehandvatten”

EVEN VOOR STELLEN

AanhetwoordisMarjoleinZomer

Beleidsmedewerkermedezeggenschap secretarisCommissieBevorderingMedezeggenschap

Sociaal-EconomischeRaad(SER)

DoorLizaArendsenAngèlaAbbo

Werkenalsbeleidsmedewerkermedezeggenschapensecretaris CommissieBevorderingMedezeggenschap(CBM) DeSociaal-EconomischeRaad(SER)heeftalswettelijketaakom medezeggenschapbinnenondernemingentebevorderen(artikel46a WOR).DaarvoorheeftdeSERdeCommissieBevordering Medezeggenschap(CBM)opgericht.Ledenvanwerknemerszijde, werkgeverszijdeenonafhankelijkeledenmakendeeluitvandeCBM. DeCBMwilvooralonderwerpenagenderendiebelangrijkzijnvoorde ontwikkelingvanmedezeggenschap,discussiedaaroverbevorderen inhetveldenstimulerendatdieonderwerpendoordepraktijk wordenopgepakt.Zijwilinspiratieleverenvoordepraktijk.Daartoe kiestzij-medeopbasisvaninputvanuithetveld-jaarlijkseenthema enenkeleonderwerpendiezijbelangrijkvindtvoordeontwikkeling vanmedezeggenschap.DeCBMgaatmetdeonderwerpenaandeslag watbijvoorbeeldleidttotaanbevelingen,goodpractices,publicaties eninformatieopdewebsite.Alsbeleidsmedewerkerbenikbetrokken bijhetinitiërenenuitvoerenvandeactiviteitenvandeCBM.

Ervaring

Mijneersteervaringmetmedezeggenschapwastijdensmijn Rechtenstudiebijhetkeuzevak‘medezeggenschap’.Opdatmoment werderalietsinmijaangewakkerdenwerdiknieuwsgierighoede WORindepraktijkwerkt.HoegaatdanhetoverlegtussenORen bestuurder?Hoezorgjeervoordatervroegtijdigoverlegplaatsvindt? EnwatdoejealsbestuurderenORersamennietuitkomen?Namijn Rechtenstudiebenikdekantvanadviseurarbeidsvoorwaarden& arbeidsverhoudingenopgegaan.Bijdiversebedrijvenhebikmogen lerenenzienhoehetsamenspeltussenbestuurderenORverloopten

CVMARJOLEINZOMER

OPLEIDING/CURSUSSEN

•WOMasterArbeidsrecht-Universiteit vanAmsterdam(2009-2010)

•WOSchakelprogrammaNederlands Recht,MasterBedrijfsrechtRijksuniversiteitGroningen (2006-2009)

•HBOManagement,EconomieenRecht (Bedrijfskunde)-HogeschoolUtrecht (2002-2006)

•Havo,EconomieenManagementSt.GregoriusCollege,Utrecht (1997-2002)

RELEVANTEWERKERVARING

•SER,Beleidsmedewerker medezeggenschap(2021-heden)

•ANWB,Beleidsmedewerker arbeidsverhoudingen(2017-2021)

•CAK,HRBusinessPartner(2016-2017)

•NNGroup,Beleidsmedewerker arbeidsverhoudingen(2011-2016)

SER AS-MAGAZINE41 #02 oktober|2022

hoeikdaarinvloedopkonuitoefenen alsadviseurvandebestuurder.Ikheb vooralgeleerddathetgaatomineen goededialoogmetelkaarsamente werken,opentestaanvoorelkaars belangenenzouiteindelijktothet besteresultaattekomenvoorde organisatieéndemedewerkers.

BijdrageCBMopvisieOR

Ikziemedezeggenschapalseen belangrijkepilaarvoorhetrealiseren vandedoelstellingenvande onderneming.Betrokken medewerkersbinnende onderneming,dieinspraakhebbenen overbepaaldeonderwerpenmogen meebeslissen,biedendeondernemer (opbouwende)tegenspraak.Datis nuttigvoordeondernemerwanthet leidttotbeterebesluitenénhet creëerteenzobreedmogelijk draagvlakvoorhetvoorgenomen beleid.Zichtbaarisdatde medezeggenschapdaarbijsteeds meerverschuiftvanprocedurenaar

partnership.Enerzijdsdoorals medezeggenschapproactiefen vroegtijdigbijbesluitvorming betrokkentezijnenanderzijdsdoor overmeerstrategische(middellange/ langetermijn)vraagstukkenmetde bestuurdertespreken.Daarmee verandertookderelatienaarmeer sameninplaatsvantraditioneel tegenoverelkaarstaan.Deze bewegingmakenwemetz’nallen mogelijk:ondernemingsraden, bestuurders,ambtelijksecretarissen enuiteraardookOR-opleiders,ORplatformsenbrancheverenigingen. DeCBMkanhiervanuithaarroleen bijdrageaanleverendoorpartijente verbindenenonderwerpente agenderenenaantejagen.Voorde CBMishetbelangvan medezeggenschapbijstrategische vraagstukkendaaromeenbelangrijk speerpuntvoorditjaarenkomende jaren.

RolendoelalssecretarisvandeCBM AlssecretarisvandeCBMondersteun ikdeCBMbijdeuitvoeringvanhaar activiteiten,zoalsover bovengenoemdspeerpuntover strategischemedezeggenschap.Ik schrijfbijvoorbeeldmeeaan publicaties,organiseerbijeenkomsten enonderhoudcontactenmetdiverse partijenomtewetenwaterspeeltop hetgebiedvanmedezeggenschapen waardeCBMvantoegevoegde waardekanzijn.Eengoede aansluitingmetdepraktijkisvoorhet werkvandeCBMheelbelangrijk. Daarnaastzijnwebezigomandere manierentevindenomonze boodschapovertebrengen, bijvoorbeeldmetvideo'sen infographics.Ookfocussenweons meeropverschillendedoelgroepen (nieuweOR,personeelsvertegenwoordiging,ambtelijk secretarissen,OR-trainers, bestuurdersetc.).Datzijneenpaar vandedoelendiewehebbengesteld.

WATDOETDESER?

DeSERadviseertderegeringenhetparlementoverhetsociaal-economischbeleid.OokfaciliteertdeSERakkoorden enconvenanten.VoorbeeldenzijndetotstandkomingvanhetEnergieakkoordendiverseconvenantenvoor internationaalmaatschappelijkverantwoordondernemen.DaarnaastvoertdeSEReenaantalwettelijketakenuit.De SERstreeftnaarbredewelvaartvooriedereen.HetSER-mottois DenkwerkvoorDraagvlakdoorDialoog.Deraadtelt intotaal33ledenenwordtondersteunddooreensecretariaat.

WATDOETDECBM?

DeSERheeftdewettelijketaakdemedezeggenschapinondernemingentebevorderen.Daarvooriseenspeciale commissieinhetlevengeroepen:deCommissieBevorderingMedezeggenschap(CBM).DeCBMheeftalstaakde medezeggenschapendekwaliteitdaarvaninondernemingentebevorderen(artikel46aWOR).Zijdoetditdoor voorlichtingtegeven,praktischehandreikingenentoolsteontwikkelenenrichtbedragenvoor medezeggenschapsscholingvasttestellen.DaarnaastmonitortdeCBMdewerkzaamhedenvande bedrijfscommissiesvoordemarktsectorenbeoordeeltzijverzoekenvanondernemingenomontheffingvandeOR instellingsplicht.

Wieheefthierinzitting?

DeCBMissamengestelduitonafhankelijkeleden,ondernemersleden,werknemersledeneneenadviserendepartij. Prof.mr.dr.RubenHouwelingisdevoorzittervandezecommissie.

MeerinformatieoverdeCBM: CBMwerkprogramma2022enterugblik2021 (https://www.ser.nl/-/media/ser/downloads/overige-publicaties/2022/CBM-werkprogramma-2022.pdf)

42 AS-MAGAZINE #02 oktober|2022

Visieopderolvandeambtelijk secretaris

Inmijnvorigefunctiealsadviseurvan debestuurderhebikveelmogen samenwerkenmetdeambtelijk secretaris.Vertrouwen, gelijkwaardigheidenrespectvoor iedersbelangenwarendaarbij belangrijkeingrediëntenvooreen goedesamenwerking.Ikziede ambtelijksecretarisalsdestabiele, continuefactorvoorde ondernemingsraad.Eenalleskunner dieorganiseert,coördineert, adviseert,innoveertencoacht.En ongetwijfeldbenikdannogwat rollenvergeten.Hetiseenvakdatin ontwikkelingis.Kijknaarde vraagstukkenwaarondernemingen endusdemedezeggenschapvoor staan,zoalsbijvoorbeeld energietransitieofdigitalisering.Er komtsteedsmeernadrukteliggenop deadviserendeeninnoverenderol vandeambtelijksecretaris.

Verschuivingnaarintermediaire partijen

DeWORheefthetoverdebestuurder enOR,alsdepartijendiehetoverleg metelkaarhebben.Hetislogischdat deCBMdaarveelaandachtaan besteedt.Omtezorgendatgoed overlegplaatsvindt,zijnallerlei

(intermediaire)partijenvanessentieel belang,zoalsdeambtelijksecretaris, OR-trainersetc.Enjezietookdater veelgebeurtindemedezeggenschap. Bijvoorbeeldinderolvande ambtelijksecretarissen,maarookde rolvanOR-trainerswijzigt.Binnende CBMzieikweleenverschuivingom zichmeertegaanrichtenop intermediairepartijen.

Zichtbaarderheidinde medezeggenschapssector Laatjealsambtelijksecretariszien,is mijnadvies.Zowelbinnende organisatiewaarjewerktals daarbuiten.Ditmooiemagazine speciaalvoordeambtelijkesecretaris isdaareenmooivoorbeeldvan. Daarnaastisnovemberalsde‘Maand vandeMedezeggenschap’een goedegelegenheidomaandachtte vragenvoordebelangrijkepositiedie medezeggenschap,endaarmeede ambtelijksecretaris,inneemtinvele organisaties.Tijdensdezemaand organiserenverschillendepartijenuit demedezeggenschapssector evenementenwaarjeaankan deelnemen.Denkbijvoorbeeldaande VASMOendeNVMz.Wellichteen mooimomentomdeambtelijk secretarisinjeeigenorganisatienog beteropdekaarttezetten.

PROGRAMMA

De Maandvande

Medezeggenschap (november)is bedoeldomaandachttevragen voordebelangrijkepositiedie medezeggenschapinneemtin veleorganisaties.Tijdensdeze maandwordendoorverschillende partijenuithetMZ-netwerk workshopsen/ofsessies georganiseerdwaarjeaankan deelnemenalsMZ-lid

Opening(startbijeenkomst)

PsychologischeVeiligheidin

Medezeggenschapsdebat

StudioMZ

DeClercqadvocaten

DeVoortAdvocaten

NVMZ–MNO–CBM

Montae&Partners

TienOpleidingen–Verbindendcommuniceren, hoedoejedat?

DeVoortAdvocaten

CongresAMG

SOMzconferentie:beloningen inbedrijf

VOORMEERINFORMATIEOVER DEMAANDVANDE MEDEZEGGENSCHAP:

Maandvandemedezeggenschap (https://november-mz-maand.nl/)

MEERINFORMATIEOVERSERENCBM?

(www.ser.nl/nl)

(www.ser.nl/nl/ser/raad/commissies/CBM)

SER AS-MAGAZINE43 #02 oktober|2022
SER
CBM
NOVEMBER 1
3
OR 4
7
10
11
14
16
18
22
23
28
WATDOETDECBM?

Nieuwe,degressieve opbouwvanpensioen

Meerimpactdanopheteerstegezichtlijkt

DEIMPACTVANDENIEUWEDEGRESSIEVEPENSIOENOPBOUWWERKTDOORINVEELASPECTENVANHET NIEUWEPENSIOENSYSTEEMENINDEDISCUSSIESDAAROVER.ONDERNEMINGSRADENVANBEDRIJVEN,DIE NIETZIJNAANGESLOTENBIJEENPENSIOENFONDS,WORDENINDEZEDISCUSSIESBETROKKEN.BEGRIP VANDEGEVOLGENVANINVOERVANDEDEGRESSIEVEOPBOUWISDAARBIJONMISBAAR.DAARHEBBENZE JEHULPBIJNODIG!WIMHOOGENDOORNLEGTUITWAAROM.

DoorWimHoogendoorn

NU STRAKS

evenredigeopbouwindetijd, oftewelelkjaarevenveelopbouw

Dehoogtevanhetpensioenvaneenmedewerkergroeitnu nogelkjaargelijkmatigaan.Hetpensioenvaniemandvan 25jaaroudeniemandvan60jaaroud,methetzelfde salarisgroeitpreciesevenveel.Dehoogtevanhet uiteindelijkepensioenbestaatuitdeoptelsomvanalle jarenaangroei.

Depremievoordieaangroeistijgtexponentieelmetde leeftijdvandemedewerker.Datkomtdoordeinvloedvan rendementensterftekansen.Dezepremieheet‘actuariële premie’.Pensioenfondsenbewerkendezenogzodater uiteindelijkeendoorsneepremieontstaat.

degressieveopbouw, oftewelelkjaardalendeopbouw

Destijgendepremiewordtstraksverruildvooreengelijke premieongeachtleeftijd.Hetpensioenblijftdanjaarlijks aangroeienmaarbijeengelijkblijvendsalariselkjaariets minder.

Daardoorgroeithetpensioenvanmedewerkersten opzichtevanhethuidigesysteeminhunjongejarenmeer aanenlaterminder.Theoretischbouwjeinhetoudeofhet nieuwesysteemevenveelpensioenopomdatje ’vooruitspaart’.Maar...

PLACEYOURCATEGORYHERE 44 AS-MAGAZINE #02 oktober|2022

Dewijzigingheefteengroteimpact,vooralopmensendie carrièremaken.Mensenverdienenaanheteindvanhun werkzamelevenmeestalmeerdanaanhetbegin.Ditheeft gevolgenvoordeopbouwvandepensioenpot.De pensioenpremiewordtopbasisvaneenpercentagevan het(pensioengevend)loonbepaald.Straksisdat percentagevoorjongemensenweliswaarhogermaar wordtberekendovereenlagersalaris.

Tegendetijddathetsalarisisgestegen,ishet percentagetenopzichtevannugedaaldendatdruktde totaleaangroei.Hoesteilerhetcarrièrepad,hoe ongunstigerdituitpakt.

Hetvooruitsparenwerktooknietvoormensendienual eenpoosaanhetwerkzijn.Indehuidigeevenredige opbouwzitgeenvooruitsparen,maarnainvoeringvande wetweleenafnemendepensioenaangroei.Ookdatdrukt depensioenaangroei.Ditbetekentdatjeookeenlager pensioenbereiktalsjevoorhetomslagpuntovergaatnaar eenhogerevlakkepremie.Hetomslagpuntishetmoment waaropjealsouderewerknemerkongaanprofiterenvan deinlegvanjongerewerknemers.

DeWetverplichtcompensatie

Debedoelingisdatwieeropachteruitgaat gecompenseerdwordt.Pensioenfondsenhebbendaarvoor buffers.Regelingendienietbijeenpensioenfondszijn ondergebrachthebbendiebuffersniet.Dandraaitde werkgeveropvoordecompensatiekosten.Datkan werkgeversveelgeldkosten.Endannogwerktde compensatiezekernietvooriedereen,enzeldenvolledig. Hethandhavenvandehuidigeregelingvoorbestaande medewerkersmetbijbehorendestijgendepremiebiedtin ditgevaluitkomst.Werkgeversmoetenvoor2027beslissen ofzijvandezemogelijkheidgebruikwillenmaken.Dit betekentweldatertweepensioenregelingennaastelkaar bestaan.

Veelondernemingsradenzijndekomendetijd betrokkenbijingrijpendebesluiten

Welofniettweeregelingennaastelkaarhouden, combinerenmeteengeneratiepact,hoehoogmoetde nieuwepremieworden,watisheteffectvoorwelke leeftijdsgroependeeventuelecompensaties,opwelk maniercompenseren?Werkgevershebbenkomendejaren veeltebeslissen.Ondernemingsradenwordendaarin betrokkenenkunnenjehulpgoedgebruiken!

AS-MAGAZINE45 #02 oktober|2022 WIMHOOGENDOORN PensioenconsultantbijEdmondHalley MEERINFORMATIEOVERHETPENSIOENAKKOORD ENDEWETTOEKOMSTPENSIOENENVINDJEOP ONZEWEBSITE Klikhiervoor:Wettoekomstpensioenen (https://www.edmondhalley.nl/wet-toekomst-pensioenen/?utm_source=asmagazine&utm_medium=referral&utm_campaign=blog) Telefoon:0302519881 E-mail:advies@edmondhalley.nl
EXPERTAANHETWOORD:PENSIOENEN
Tot2027bestaaner tweepensioenregelingennaast elkaar

Waarisdebusinesscase?

ELKEBESLISSINGDIEBINNENEENORGANISATIESWORDTGENOMEN,ISFINANCIEELONDERBOUWD.DIT WORDTOOKWELDEBUSINESSCASEGENOEMD.TOCHBLIJKTDATVEELADVIES-EN INSTEMMINGSAANVRAGENWEINIGTOTGEENFINANCIËLEINFORMATIETEBEVATTEN.ALSDATHETGEVALIS MOETDEORINACTIEKOMEN:DEFINANCIËLEINFORMATIEOPVRAGENENHETGESPREKAANGAAN.

RobLattengeeftachtergrondinformatieoverdebusinesscase

Watiseenbusinesscase? Determbusinesscaseiseen containerbegrip.Erwordenallerlei soortendocumenteneninzichten meebedoeld.Hetkaneenlijvig besluitvormingsdocumentzijn, waarinallevoors,tegensenrisico’s vaneencomplexprojectindetail wordenuitgewerkt.Hetkaneen bijlagezijnbijeenstrategischplan.Of hetiseensimpelekostenbatenanalyse‘opdeachterkantvan eensigarendoosje’.

Debusinesscaseisdefinanciële onderbouwingvaneenvoorgenomen besluit.Gerichtophetinvoerenvan eenvernieuwing,eenverbeteringof hetstoppenvaniets.Deze veranderingkanwordengezienals eeninvestering.Erwordtgeld geïnvesteerdomeenverbeteringinde organisatiedoortevoeren.

Financiëleonderbouwing

Debusinesscaseiseenonderdeelvan hetbusinessplan.Indatplanwordt aangegevenwatdestrategische doelenzijnvandeorganisatieenhoe diewordengerealiseerd.De businesscaseiseengestructureerde maniervanpresenterenvanalle,voor eenbesluitrelevantefinanciële informatie.Hetisdeonderbouwing vannutennoodzaakenverwachte resultatenininspanning,tijdengeld. Jekunthetzienalshetvoorstelaan eenorganisatieomdeinvesteringte doen.Daarmeekanhetmanagement eenafgewogenbesluitnemen.

Opbouwbusinesscase

Infeitegeeftdebusinesscaseinzicht indevolgendetweevragen:

1.

Pasthetvoornemenbinnen delangeretermijnplannen?

2.

Welkebedrijfseconomische voor-ofnadelenheefthet voornemen?

Opbasisvandezetweeinzichtenkan eenbesluitwordengenomen.

Beoordelinginvestering

Debusinesscasebrengtdekostenen deteverwachtenopbrengsten(baten) inkaart.Envervolgenswordtdit tegenelkaarafgewogen(kostenbatenanalyse).

Dekostenbetreffeneenmaligekosten vanhetprojectzelf,zoalsdekosten vandeprojectleider,alsmedede aanschafvanmateriaal,zoalseen machine(CAPEX).Daarnaastwordt gekekennaarkostendiejaarlijks terugkeren,zoalsserviceof onderhoudskosten(OPEX).

Detoekomstisaltijdonzeker.De kostenenopbrengstenzijndaarom schattingen.Hetisessentieeldatdeze zogoedmogelijkworden beargumenteerd.Ishetteverwachten datdeomzettoeneemt,waaromen waaropisdatgebaseerd?Juistdit procesishetmeestlastigbijeen kosten-batenanalyse.Daaromwordt veelgebruikgemaaktvan verschillendescenario’s.Watalshet ietsmeerofietsminderisdanwezelf inschatten?

RolvandeOR

Alseenbestuurdereenbesluitwil nemen,lijkthetonzinnigomdatte

doen,zondereendeugdelijke onderbouwing.Eenbusinesscase moetonderdeelzijnvaneenadviesofinstemmingsaanvraag.

AlsORishetvanbelangombijelk voorgenomenbesluittevragenom eenbusinesscase.Juistdaarzitde mogelijkheidomalsOR daadwerkelijkmetdebestuurderover eenvoorgenomenbesluitingesprek tegaan.

Eenbusinesscasebevatveelal devolgendeinformatie:

1.Achtergrondenredenen investering

2.Bijdrageinvesteringaan organisatiedoelstellingen

3.Overwogenalternatieven

4.Organisatorische, technologischeenpersonele gevolgenvandeinvestering

5.Tijdsplanningenoverzicht belangrijkstemijlpalen

6.Belangrijksterisico’s,kans daaropenimpactervan, inclusiefscenario-analyse

7.Financiëleenniet-financiële batenvandeinvestering

8.Benodigdeinvesteringintijd, geldenanderemiddelen

9.Analysekostenenopbrengsten opbasisvanbelangrijkste investeringskengetallen

10.Overzichtbelangrijkste aannamesen veronderstellingen

11.Conclusieenaanbeveling.

EXPERTAANHETWOORD:FINANCIËN 46 AS-MAGAZINE #02 oktober|2022

PRAKTIJKVRAAG

Isdebegrotingnietadviesplichtig?

LatenwevooropstellendatdeORelkfinancieel documentkanopvragen,metdebedoelingommet debestuurderoverhaarofzijnplanneningesprekte komen.

Debegrotingisdefinanciëleonderbouwingvande plannenvanhetkomendjaar.Dezejaarplannenzijn danweergerelateerdaanhetstrategischplan (langeretermijn).Natuurlijkwiljedaarovermetde bestuurderingesprek.

Eenbelangrijkevraagdaarbijisofdeuitgangspunten vandeORookindezeplannenzittenenofdaarook budgetvoorisgereserveerd.Bijvoorbeeld:iser budgetvoorduurzameinzetbaarheidof werkomstandigheden?

Debegrotingisnietalleeneenfinancieelplan:wat gaanwedoen?Maarwordtookgebruiktomhet komendejaartemonitorenendefinanciëlekantte beheersen.Oftewel:gajealsorganisatie degoedekantop?

Natuurlijkgeldenhetinformatierecht (artikel31WOR)enhetoverlegrecht (artikel23).EnjewiltalsORde begrotingookgebruikeninde strategischebespreking(artikel24).

Inprincipeisdebegrotingdaarmeenietadviesdanwelinstemmingsplichtig Echter,indecaokaneenbepalingstaanwaarbijextra bevoegdhedenaandeORwordengegeven.Zostaat indecaoZiekenhuizenhetrechtophetbespreken vandeconceptbegroting.Datisnoggeenadviesrecht enhetbetreft’metnamedepersoneelsbegroting’ (maardusookdefinanciëlebegroting).Indecao Kinderopvangiswelexplicietbenoemddatde conceptbegrotingteradviseringwordtvoorgelegd.

Inhetprimairenvoortgezetonderwijsbestaathet adviesrechtvoorde(gemeenschappelijke) medezeggenschapsradenopdehoofdlijnenvanhet meerjarigfinancieelbeleid.Erwordtopditmoment overwogenominstemmingsrechttegevenopde hoofdlijnenvandebegroting.Datinstemmingsrecht bestaatalvoordeondernemings-en medezeggenschapsradeninhetmbo,hboenwo.

Kortom:devraagisnieteenduidigtebeantwoorden. Kijkdaarvoorindecaoenindewetdievan toepassingis.EnmogelijkhebbendeORen bestuurderineenvorigzittingstermijndaarover aparteafsprakengemaakt.

AS-MAGAZINE47 #02 oktober|2022 ?
“Debestuurderwildebegrotingalleenterinformatievoorleggen.” RobLattengeeftantwoord ROBLATTEN Organsiatieadviseur DeVerandermotOR HebjeeenOR-financiënvraagvoorRobLatten? Stuurdezedannaar info@or-ondersteuning.nl

BOEK

recensie

Uit‘HetgroteAS-onderzoek’vanORondersteuning(2020)bleekdatmannelijke ambtelijksecretarissengemiddeld8procentmeerverdienendanvrouwen.Ikvondhet schokkend.ZoudewetvanSullerothiervantoepassingzijn?Diewethoudtindat salarissendaleninsectorenwaarmeervrouwengaanwerken.Datkomtdeelsdoordathet aanbodvangekwalificeerdewerknemerstoeneemtalsmeervrouwenineensectorgaan werken.Bijmeeraanbodvanarbeiders,daaltdeprijsdievoordearbeidwordtbetaald.En deelskomthetdoordatmensen(lees:mannen)denken‘Alseenvrouwhetkan,zalhetwel zomoeilijknietzijn’.Enookdaardoordaaltdeprijs.Maarliefst83procentvandeambtelijk secretarissenisvrouw…

In‘Waaromvrouwenminderverdienen.Enwatweeraankunnendoen’legteconoom SophievanGooluithoehetkomtdatvrouwennogaltijdminderverdienendanmannen. Endanhebbenwehetnietoverhetverschildeeltijd-voltijd.Ingelijkwaardigeberoepen, metnetzoveeluurwerk,verdienenmannennogaltijdgemiddeld25procentmeer.Jazeker,25procent!

VanGoollegtheelduidelijkuithoehetkomtdatvrouwenminderverdienen.Netalsmensenvankleur.Ookander–vaak onbewust–seksismelegtzeglashelderbloot.Toenikhetboekinhandenkreeg,verbaasdeikmeeroverdathetzodik was.Ishetechtnogzo’nprobleem.Hetantwoordis‘ja’.

Vaakdenkenmannelijke–envrouwelijke–directeurendatzehetheelgoeddoen,maaralsjebeterkijkt,valtdatreuze tegen.Binnensalarisschaleniserbijvoorbeeldveelspelingmogelijk.Viaeenvaakonbewustmechanismeworden mannenbevoordeeld.Datdaarbijvaaknaarhetlaatstverdiendesalariswordtgekeken,helptdeongelijkheidinstandte houden.

Nalezenvanditboekweetjewaaromvrouwenminderverdienen,enwaardoordatnauwelijksverandert.Maarhetboek geeftookoplossingen.Bijvoorbeeldgratiskinderopvang.Datkostwat,maarhetlevertookwatop.Enalsgeboorteverlof voormannenwordtingevoerd,gaanze(hopelijk)óókmeerzorgen.

Datisallemaalvooralaandepolitiek,maargelukkigkunnenweerookopmicroniveauactieopnemen.Bijvoorbeeld doorstereotypentebevechten.Zegdatjenogaanhetwoordbentalseenmandoorjeheenbeginttepraten.Zegdatje nietgediendbentvaneenseksistischeopmerking,hoegrappigbedoeldook.UiteraardkandeORookeenrolspelen:hij kantijdenszijnjaarlijksegesprekoverdebeloningsverhoudingenhetverschilinbeloningtussenmannenenvrouwen opvragenenaandeordestellen.

Dames,heren;eriswerkaandewinkel!

Aansluitingoppraktijk

OPROEP

Wezijnopzoeknaarrecensenten

Leesjeregelmatigeenboekdatinteressantis voordeambtelijksecretarisenwiljelaten wetenwatjevanhetboekvindt?Ofkomje weleenseenboektiteltegenwaarvanje denkt‘datisinteressantvoormijncollega’s’. Laathetweten!

Meldjeaanalsrecensentvia: info@or-ondersteuning.nl

48
DoorHeleneHubers
Vernieuwend Leerzaam Leesbaarheid Inspirerend Gemiddeld

HoeravoordeVVT-cao?!

DR.MR.STEVENJELLINGHAUS

Verbondenals

medezeggenschapsadvocaataan Pallasadvocatenenals universitairdocentaandeTilburg University.

Inzendenvanvragenkanvia info@or-ondersteuning.nl

Terwijlikditschrijfligikopbedineen hotelinAthene.DeAkropoliskanikvanuit mijnkamerzienliggen.Weljammerdathet overdag37gradenis.Datwordtdusgeen klimnaarboven. Beenthere,donethat. Gelukkigmaar.Ikzithieroverigensniet echtvoorvakantie.Ikbenhiervooreen internationaalcongresoverhet arbeidsrecht.Erzijnslechtereplekkente verzinnen.Eneeninternationalesettingis inspirerend.ZomagikaanmijnEuropese collega’suitleggendatonze ondernemingsraadtochwelwatmeerinde melktebrokkelenheeftdan-latenwe zeggen-inBelgië.EnhetVerenigd Koninkrijklatenwemaarhelemaalbuiten beschouwing.

Maarsomsmoetjevoorvreemdezaken ookinNederlandzijn.Oplettende medezeggenschappersvroegenzichaf waardeambtelijksecretariswasgebleven indeVVT-cao2022-2023.Eengoedevraag! VoorheenstondindecaodatdeORrecht hadoptweeuurambtelijkeondersteuning perzetelperweek.Opmysterieuzewijzeis datartikeluitdecaoverdwenen. Opvallenddaarbijisdatcao-partijen hierovernietshebbengecommuniceerd. VolgenswerkgeversorganisatieActizleidt denieuwecaototmeerwerkplezieren verminderingvandewerkdruk.Dathet cao-rechtopambtelijkeondersteuning daarbijuitdecaoisgehaald,isopzijn zachtstgezegdvreemd.Enwathebbende bondenhiervoorteruggekregen? Transparantie(hedentendageeen toverwoord)isvertezoeken.

Gelukkigsturendebondensnelantwoord opmijnvraag.Hetartikelwasaanvankelijk opgenomenindecao2005-2006(artikel

12.1.1lid5)enisvervolgensovergeheveld naarhetdecentraaloverlegmetde vakbondenovermedezeggenschap(artikel 13.4).Mengaatervanuitdatdeafspraken inmiddelsallangzijngemaakten verankeringindecaodaardoornietmeer noodzakelijkis.

Dezeredenatievalttevolgen.Echter,wat nualsdeafspraken niet zijngemaakt?En watalswetemakenkrijgenmeteen nieuwetoetredertotdecao?Dangeldtde afspraakdusniet.Eenaandachtspuntvoor ondernemingsradenbijeenfusieof overname!Meenemeninhetadviestraject. Ikdenkdatdebepalingweldegelijkeen meerwaardehadenterugmagkereninde cao.

Maargoed,opdezebenaderingvalt natuurlijkookwataftedingen.Erbestaat geenalgemeenwettelijkrechtophet hebbenvanambtelijkeondersteuning. Maarondernemingsraadwerkisookwerk enmoetindiensttijdwordenverricht.En danzienwealsneldewinstvanhet hebbenvanambtelijkeondersteuning. Alhoewelikindepraktijkbestuurdersdaar nogvaakvanmoetovertuigen.

Aaneendiscussieovernutennoodzaak vaneenwettelijkrechtopeenambtelijk ondersteunerkanjenatuurlijkheelwat uurtjesbesteden.Mijnlocatievandaag vormtdebakermatvandefilosofie.Dus daarkanikonderhetgenotvaneenouzo wattijdaanbesteden.Oftochmaarde Akropolisgaanbeklimmen?

EXPERTAANHETWOORD:WET-&REGELGEVING AS-MAGAZINE49 #02 oktober|2022
DoorStevenJellinghaus

Samenwerkenofsámenwerken inéénOutlookmailbox?

Veel(ambtelijk)secretarissenwerkeninenvanuiteengedeeldemailbox,zodatze kunnenmailennamensbijvoorbeelddeondernemingsraad(or@mijnorganisatie.nl).Het komtregelmatigvoordatnaastde(ambtelijk)secretarisookanderengemachtigdzijnvoor diemailbox,zoalsbijvoorbeelddevoorzitterofeenOR-lid.Echter,waarwordt samengewerkt,ishetslim-leesnoodzakelijk-omafsprakentemaken.Ookishetgoedop dehoogtetezijnvandebestetips,andersdanhetinstellenvaneenkleurtje,omnogbeterte samentewerkenineengedeeldemailbox.Detipsvindjeopdepaginahiernaast.

Hoefijnishetalsjouwwerkoverdraagbaarisenjijendepersonenmettoegangfeilloos wetenwaterspeelt,opwelkeantwoorden’we‘nogwachtenofwatdestatusisvantaken waaralmeegestartwas?

SamenwerkeninéénOutlookmailboxheeftalsgrotevoordeeldat:

• E-mailcommunicatievanuitééncentraleplekverloopt

• Afhandelingvan(taak)verzoekeneninformatieopéénplekstaan

• Hetwerkmakkelijkoverdraagbaaris

• Ergeenonnodigecc-berichtenofoverdrachtsdocumentenverstuurdhoevente worden

• Erzoeffectiefenefficiëntmogelijkwordtgewerkt.

Samenwerkeniseenwerkwoordendaarmoetjeduswatvoordoen.Hetisbelangrijkom afsprakenmetelkaartemakenoverhoejullieditproceszogoedmogelijkkunnenuitvoeren.

Opdepaginahiernaastvindjeeenoverzichtmettipsentemakenafsprakenmetjouwteam, omdesamenwerkinginOutlookvormtegeven.Neemgerustcontactmetmijopalsje vragenhebtoverjulliemaniervansamenwerken.Ikdenkgraagmetjemeeomslimmer, snellerenefficiëntertewerken.

BOUKEVANKLEEF AVKTraining&Coaching AVK (https://www.avk.nl/) Telefoon:0852033388 E-mail:info@avk.nl
“ Samenwerkenineengezamenlijkemailboxismeer danalleenkleurtjes(categorieën)toevoegenaanmailtjes! BoukevanKleefvanAVKgeeftpraktischetipsentrucs

TIPSEN AFSPRAKENVOORGEZAMENLIJKGEBRUIKMAILBOX

1.Watwordtjulliewerkwijze?

• Isbinnenhetteamduidelijkwiewelketakenoppakt?

• Kennenjullieelkaarskwaliteitenenmakenjulliehierookgebruikvan?

• Welketakenbehoreneigenlijkinjulliepakket?Bespreekditmetelkaarénjullieklantenafomvervelende situatiestevoorkomen.

2.Welksoortberichtenstaanwaar?

• Spreekmetelkaarafwaarjulliebijvoorbeeldactieberichten,wacht-op-antwoordberichten,voltooide acties,nieuwsbrievenenreactiesopvergaderverzoekenplaatsen.

• Voorkomdatjedrukbentmethetverplaatsenvanmailsinlangelijstenmetmapjesendaardoorhet overzichtverliest.

3.Hoemakenjullieinzichtelijk?

• Wiewelketaakheeftopgepakt?

• Watdestatusisvaneenbericht?

• Ofalleinformatieaanwezigis?Jekunthiervoorcategorieëngebruiken,deonderwerpregelofhoofdtekst aanpassenofeenextrakolommakenvoorinformatie.Zorgdatjehetsysteemhierzoefficiëntmogelijk voorgebruiktengeenactiesofinformatieoplosseblaadjesofineennotitieblokschrijft.

4.Hoeweetjewelkebelangrijkeverzoekenzijnuitgestuurd?

• Gebruikjedemarkeringsvlagineennieuwbericht?

• Ofmaakjeeen‘regel’(1) aanomhetberichtautomatischindemap‘Wachtopantwoord’teplaatsen?

(

1https://www.avk.nl/houd-je-postvak-in-leeg-tijdens-de-vakantie/)

5.Hoezorgjeervoordatjouwcollega’snietmeernaarjouwpersoonlijkeaccountmailen maarnaardefunctionelemailbox?

• Steleen‘Snellestap’(2) inommetéénklikjouwcollega’svriendelijkteverzoekenvooraanhet gezamenlijkemailaccounttegebruikenénhetbetreffendeberichtdirectnaardejuistemailboxte verplaatsen.

(

2https://www.avk.nl/outlook-snelle-stap-de-ontvangstbevestiging/)

PRAKTISCH 51

AlslidvanVASMOmeedoenmetintervisie?

• Loopjeinjewerkalsambtelijksecretaristegenvraagstukkenofdilemma’saan?

• Wiljemetanderenopzoeknaaroplossingen?

• Wiljejezelfverderontwikkelenalsambtelijksecretaris?

• Benjegeïntereseerdinwerksituatiesenvragenvancollegaambtelijksecretarissen/adviseurs?

• Wiljemeercontactmetcollegaambtelijksecretarissen/adviseurs?

Meldjeaan!

Kostenintervisie

• Geld: DeelnameisgratisvoorledenvanVASMO.

• Tijd: Rekenperbijeenkomstop1dagdeel,gemiddeld6tot8xperjaar.

Aanmelden

Jekunthetinschrijfformulier

Ofdownloadhetformulierop:

Reiskostenenkostenvanconsumptiestijdensdebijeenkomstenzijnvooreigenrekening.
Degroepmaaktonderlingafsprakenvoorfrequentie,dagdeel,duur,locatieetc.
viadelinkdownloaden,invullenensturennaarsecretariaat@vasmo.nl.
https://www.vasmo.nl/l/library/download/urn:uuid:578bc2dd-856b-47b1-a654-9e8a4aad08a5/ aanmeldingsformulier+intervisie.pdf?format=save_to_disk

Intervisievoorde ambtelijksecretaris

Ietsvoorjou?

STIMULERENVANDESKUNDIGHEIDBEVORDERINGVANDEAMBTELIJKSECRETARISISÉÉNVANDE SPEERPUNTENVANVASMO,DEBEROEPSVERENIGINGVOORAMBTELIJKSECRETARISSEN.VASMO FACILITEERTINTERVISIEBIJEENKOMSTENVOORHAARLEDEN.

EenVASMOintervisiegroepbestaatmeestaluiteen gemêleerdgezelschapvanambtelijksecretarissenuit verschillendebranches.Hetaantalledenkanpergroep variërenvanminimaal7totmaximaal12deelnemers.De groepbepaaltzelfwathetidealeaantaldeelnemersis,en ofernogruimteisvoornieuweleden.Inmijnrolvan coördinatorbrengikgeïnteresseerdeAS-enincontactmet eenintervisiegroepinzijnofhaarregio.Mochteengroep volzijn,danzoekiknaareengoedalternatiefofstarteen nieuwegroepop.Eennieuweintervisiegroepwordtinde startfasebegeleiddooreenopgeleideintervisor.Daarna gaatdegroepzelfstandigverder.

OpditmomentfaciliteertVASMO16intervisiegroepen verdeeldoverhetheleland;inAlkmaar,Amsterdam(2 groepen),Apeldoorn,Hilversum,Leiden,Noord-Nederland, Arnhem/Nijmegen,’s-Hertogenbosch,Drechtsteden, Breda,Zwolle,ZuidLimburg,Utrecht.

Elkegroepmaaktzelfalleafspraken;Datispraktischvan opwelkelocatiekomtdegroepbijeen(meestalopéénvan dewerkplekkenvandedeelnemers)totdeinhoudelijke onderwerpendieaanbodkomen.Elkedeelnemerkan dilemma’senvraagstukkenuitdeeigenwerkpraktijkaan deordestellen.MethulpvandeVASMOintervisiemethode denkendeanderedeelnemersmee,stellenvragenen geven,indiengewenst,suggesties.Inzichtenenreacties vananderendagenweeruitomnatedenkenenuitde eigencomfortzonetestappen.Veelalstimuleerthetde inbrengerzelftoteenoplossingtekomen.Een intervisiegroepfunctioneertdanookalsklankbordgroep, sparringpartner,buddy,kennispartner,etc.

Indepraktijkzieikdatelkegroepweerandersis, afhankelijkvanderegio,desamenstellingvandegroepen

deonderwerpendieaanbodkomen.Watdegroepen echterallemaalgemeenhebbenisdesfeervan collegialiteitensamenhorigheid.Elkedeelnemerhaalten brengt.Erontstaateenhechtnetwerk,waardoor deelnemersineenveiligeomgevinglastigeofingewikkelde werksituatieskunnenbespreken.Deelnemershorenhoe anderenhunfunctievervullenen(vaakdezelfde) problemenoplossen.

Daarnaastzieikdatintervisiekanleidentotverdiepingvan deeigenfunctiemetgroeinaardevolgendefase, bijvoorbeeldvansecretarisnaaradviseur.Intervisieiseen mooiemanieromverderteontwikkelen,zowelop persoonlijkgebiedalsinhetwerk.Hethelptdeambtelijk secretarisomzijnvaknogbetertelerenkenneneninzicht tekrijgeninzijneigenhandelenengedrag.

WezijnnuvanuitVASMObezigomtekijkenhoewede intervisiegroepennogbeterkunnenfaciliteren.De contactpersonenvanelkegroephebbeneenvragenlijst ontvangendieonsinzichtgeeftwaardeintervisiegroepen nustaanenwaarzebehoefteaanhebben.Samenwerken weaaneenverderedeskundigheidsbevorderingvande ambtelijksecretaris.

BEROEPSVERENIGING AS-MAGAZINE53 #02 oktober|2022
CONSTANCEPIJNENBURG CoördinatorintervisieVASMO
ConstancePijnenburg,CoördinatorintervisieVASMO,verteltoverdeVASMOintervisiebijeenkomsten

NieuweopdrachtenOR-ondersteuning

WEKELIJKSSTARTENNOTULISTEN/AMBTELIJKSECRETARISSEN/

54
Bovenstaandoverzichtisvan 1apriltot1september2022 AnneMarie NS Annet Kuehne+NagelAnniek GGZDelfland Christiaan Centramed Danielle OM Debbie Symeres Ellen LangelandZiekenhuis Esseline PrinsesMaxima Centrum Frank GasthuisMillngen Hanna Altrecht Ineke Dicoon GasthuisMillingen Ingrid OnsWelzijn Jacqueline KISZuidBV OpenbaarMinisterie JanWillem Expertisecentrum Euthanasie Johan NedCargo Karlijn HotelschoolDenHaag Lauraine Hecht Marc JanLinders Marjan DAR Martijn St.Voorieder Michiel Booking.com Miriam Tiem Nico Chr.Hogeschool Ede Paula Elver Pauline Dimence GGZ Ingeest Sharda DJI Stefan Ministerie JenV Tinka Pento Willy IND
ADVISEURSBIJEENNIEUWEOPDRACHTGEVER. SOMSINTERIM,SOMSSTRUCTUREEL.INDIENSTVERBAND,ALSZZP’ER OFUITZENDKRACHT.FULLTIMEOFPART-TIME. Welkominonsteam!

ZETINJEAGENDA

12OKTOBER | 19:00-21:30

Na-Tafelen:Kikkeruitdekruiwagen

Door:MargoHendriks|MargoHendriksTraining&Coaching|AS-opleidingen https://or-ondersteuning.nl/evenement/kikker-uit-de-kruiwagen-2/

12OKTOBER |9:30-15:00

ORlive|worksshop: Haaldeessentieeruit! Toepassenvananalysemodellen

Door:MargoHendriks|MargoHendriksTraining&Coaching|AS-opleidingen https://orlive.nl/workshops/

NOVEMBER

Maandvandemedezeggenschap

TijdensdehelemaandnovemberorganiserenpartijenuithetMZ-Netwerk workshopsenofbijeenkomsten.Kijkvoordegeheleagendaop: https://november-mz-maand.nl/

4 NOVEMBER |10:00-11:00

Webinar:Derolvandeondernemingsraadbijongewenst gedrag

Door:MaartenvanKempen|Pallasadvocaten https://or-ondersteuning.nl/evenement/webinar-de-rol-van-de-or-bij-ongewenstgedrag/

7 DECEMBER |19:00-21:30

Na-tafelen:Strategieenderolvandemedezeggenschapen deambtelijksecretaris

Door:ArthurHol|DeKoningVergouwenAdvocaten|AS-opleidingen https://or-ondersteuning.nl/evenement/na-tafelen-strategie/

16 DECEMBER |10:00-11:00

Webinar: Medezeggenschapsrecht:terugblik2022en vooruitblik2023

Door:StevenJellinghaus|Pallasadvocaten https://or-ondersteuning.nl/evenement/webinarmedezeggenschapsrecht-2022-2023/

AS-MAGAZINE55 #02 oktober|2022
Neemcontactmetonsopenwebesprekengraagjouw mogelijkhedenomdeoverstaptemakennaarhetboeiendevakvan ambtelijksecretaris. Tel.0182231270| or-ondersteuning.nl Maakvanje passiejewerk Aandeslagals ambtelijksecretaris

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.