ΕΠΙ ΣΚΗ -ΝΗΣ
H τελευταία ταινία του Alejandro Gonzàlez Inàrritu (“Βiutiful”, “Babel”, “Amores Perros”), είναι αφιερωμένη στον κόσμο του θεάτρου. Από τις απρόσμενα ενδιαφέρουσες Χολιγουντιανές παραγωγές, προτεινόμενη με εννιά υποψηφιότητες στα φετινά Όσκαρς, (μεταξύ άλλων καλύτερης ταινίας, αυθεντικού σεναρίου, σκηνοθεσίας, μοντάζ και φωτογραφίας), αποκτά ιδιαίτερη μνεία στη στήλη αυτή, λόγω της κριτικής που ασκεί στο θέατρο (“the Theatre” σύμφωνα με τα λόγια της Lindsay Duncan, στον ρόλο της αμείλικτης κριτικού), ένα είδος τέχνης το οποίο φέρεται ως ανεπίκαιρο κι αναχρονιστικό. Ακολουθώντας τα πλάνα που με μαεστρία συνθέτει ο Μεξικανός σκηνοθέτης και τη σκιαγράφηση του κεντρικού ήρωα, Riggan Thomson, ως alter ego του Michael Keaton που τον υποδύεται, παρακολουθούμε τη σταδιακή καταβαράθρωση του θεάτρου μέσα από τη σύγκρισή του από τη μια με τον μεγαλειώδη κόσμο της φαντασίας που προσφέρει το σινεμά κι από την άλλη με την ωμή πραγματικότητα που δεν παριστάνεται αλλά συμβαίνει μπροστά στα αδηφάγα βλέμματα των θεατών. Η πλοκή της ταινίας ακολουθεί την εμμονική ύστατη προσπάθεια του κεντρικού ήρωα να διεκδικήσει μια θέση στο περιβόλι της αθανασίας, που ιδανικά θα του προσφέρει η σκηνή του Βroadway. Πρόκειται για ένα μεσήλικα, πρώην σταρ της μεγάλης οθόνης που επιδιώκει να ξεφύγει από τη ρετσινιά της δημοφιλίας που του προσέφερε ο ρόλος του υπερήρωα σε ένα Χολιγουντιανό μπλοκμπάστερ. Με περισσή φιλοδοξία προσαρμόζει, σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί στο ανέβασμα επι σκηνής μιας παλαιϊκής ιστορίας, 60 και πλέον ετών, του Raymon Carver. Περιτριγυρίζεται από εξίσου εγωμανείς και εξαιρετικά ανασφαλείς χαρακτήρες που μάταια επιζητούν προσωπική εξιλέωση μέσα από την αναγνώρισή τους από τους άλλους. Χαρακτηριστικό όλων, η επιθυμία να ξεφύγουν από την πραγματικότητα, ως συνέπεια της αδυναμίας τους να δράσουν μέσα σ’ αυτήν και να προκαλέσουν την αλλαγή. Το θέατρο παρουσιάζεται ως το κρησφύγετο τέτοιου είδους ανθρώπων. Ένας χώρος προστατευμένος από το απρόσμενο, όπου τα πιστόλια είναι καρναβαλίστικα παιχνίδια καουμπόιδων και το κοινό, μια ομοιογενής μάζα λευκών μεσοαστών. Παράλληλα με τις αλλεπάληλες προσπάθειες του Thomson να προσεγγίσει την ακριβή ερμηνεία που θα
αποδώσει την απόλυτη Αλήθεια της θεατρικής περσόνας που υποδύεται, παρατηρούμε τις εντυπωσιακές του πτήσεις με τα φτερά του κινηματογραφικού υπερήρωα που τον στοιχειώνει. Αυτά τα αποσπάσματα επίδειξης ισχύος της κινηματογραφικής γλώσσας, ως προς τις αναρίθμητες δυνατότητες στη δημιουργία εξωπραγματικών, φαντασμαγορικών καταστάσεων αντιπαραβάλλονται με σκηνές μέτριας θεατρικής αληθοφάνειας. Καθώς η ταινία εξελίσσεται και οι πρωταγωνιστές του εγκιβωτισμένου θεατρικού έργου, Mike Shiner (που υποδύεται ο Εdward Norton) και Thomson συναγωνίζονται για την καλύτερη ερμηνεία, παρατηρείται κι ο υφέρπων σχολιασμός της ταινίας ως προς τον αναγκαίο μετασχηματισμό του θεάτρου και των συμβάσεών του, προκειμένου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του σύγχρονου κοινού. Σε μια εποχή, που το βίντεο του ημίγυμνου Thomson που τρέχει αλαφιασμένος στην Time Square μαγνητίζει τα βλέμματα 350.000 θεατών, σε μόλις μια ώρα προβολής στο Youtube και η στύση του Shiner επι σκηνής αποσπά κύματα ενθουσιωδών χειροκροτημάτων. Η αναζήτηση της απόλυτης αλήθειας μέσα από παρωχημένα, θεατρικά τερτίπια μίμησης είναι καταδικασμένη. Διαβάζοντας τα σημεία των καιρών και μέσα από την πίεση που ασκεί στον πρωταγωνιστή η επερχόμενη πρεμιέρα της παράστασης, ζήτημα (καλλιτεχνικής) ζωής ή θανάτου, τα περιθώρια δράσης-μίμησης γίνονται ανεπαίσθητα. Ο ήρωας καλείται να ξεπεράσει τα στεγανά της περιγραφής, τα όρια της αναπαράστασης. Εξωθείται σε δράση και μ’ αυτόν τον τρόπο γίνεται μέρος της αλλαγής της πραγματικότητας, της ζωής της ίδιας. Το θέατρο παύει να λειτουργεί ως καταφύγιο, η σκηνή πλημμυρίζει με αίμα και η τέχνη της performance κερδίζει το πιο θερμό χειροκρότημα. Λειτουργώντας ανάμεσα στα όρια μίμησης και πραγματικότητας, η τέχνη της performance είναι και ταυτόχρονα αναπαριστά την ίδια τη ζωή. Ποιο μπορεί να είναι το μέλλον του θεάτρου, όταν κινηματογραφικά εφέ πλάθουν ασύγκριτους θαυμαστούς κόσμους και οι σκηνές γεμίζουν με σώματα έτοιμα να θυσιαστούν για να προκαλέσουν γνήσια συναισθήματα; Βirdman ή το τέλος της μίμησης, όταν τα ταμπούρλα του Χόλιγουντ βαράνε δείχνοντας τον δρόμο στο Βroadway.
JAN 2016
ARTCORE
69