Notatki z terenu: Zapomniane dziedzictwo kulturowe na Kujawach i Ziemi Dobrzyńskiej

Podsumowanie Pobieżny przegląd nie jest w stanie oddać bogactwa kulturowego Kujaw Nadgoplańskich. Pominięto wiele aspektów, niemniej mam nadzieję, że powyższy tekst pozwala wyrobić sobie opinię na temat specyfiki subregionu. Na miejscowe dziedzictwo materialne składają się przede wszystkim kościoły, obiekty małej architektury sakralnej, cmentarze, a także dawne rezydencje ziemiańskie. Historia subregionu jest bogata w interesujące sylwetki żyjących i działających na tym terenie postaci. Dwa obiekty (grodzisko w Mietlicy i wiatrak w Chrośnie) mają szansę zostać atrakcjami turystycznymi o ponadlokalnym znaczeniu.

Działalność miejscowych regionalistów i organizacji pozarządowych powinna opierać się na trzech filarach: badaniu obszaru, zachowaniu (ratowaniu) dziedzictwa niematerialnego i materialnego oraz na jego twórczym przekształcaniu.

Pierwsze z zadań należy realizować poprzez tworzenie publikacji.

Niezbędne jest powstanie nowej monografii Kruszwicy, a także kompleksowych opracowań małej architektury sakralnej czy katalogu dworków ziemiańskich. Ważne, aby prace były przystępne dla czytelnika nieprofesjonalnego. Warto pomyśleć tutaj o innych nośnikach, np. filmie.

Równoległym etapem powinny być prace renowacyjne. W obecnej chwili najbardziej potrzebują ich cmentarze ewangelickie i najstarsze groby na nekropoliach katolickich. Warto także zadbać o niektóre krzyże i kapliczki przydrożne.

Trzecim, najtrudniejszym zadaniem jest twórcze korzystanie z dostępnego dziedzictwa. Najważniejsza w tej kwestii jest zmiana myślenia o turystyce w rejonie Gopła. Kruszwica, która dziś jest 2-godzinnym przystankiem na szlaku piastkowskim, powinna stać się bazą wypadową dla gwieździście rozchodzących się tras pieszych, rowerowyche i wodnych.

Przy współpracy z miejscowymi regionalistami fakt, że Kujawy są dziś obszarem nieznanym zewnętrznemu odbiorcy, można zamienić w atut.

Nic bowiem nie pociąga tak, jak odkrywanie tajemnicy.

Nota biograficzna Dominik Robakowski (ur. 1989) – prezez Fundacji Modrak – organizacji działającej na rzecz dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego Kujaw Nadgoplańskich, pracownik centrum interpretacji dziedzictwa, autor książki „Opowieść o wsi Wróble” i artykułów o tematyce regionalistycznej.