دیزایینی مەزن

‫فّرَّْگۆکی چّيکّکبٌ‬

‫‪ Alternative histories‬يێژٔ​ِٔ ئّڵتّرَبتیڤّکبٌ‪ :‬فۆريّڵّیّکی تیۆری کٕاَتّيّ‪ ،‬گریًبَّی ّْر‬ ‫تبلیکرصَِّٔیّک ثّ پێی ّْئٕ يێژٔ​ِٔ يٕيکیُّکبٌ ثّرِٔ ئبلبری ئّٔ تبلیکرصَِّٔیّ صِثبت‪.‬‬ ‫‪ Anthropic principle‬پریُسیپی ئبَسرۆپیک‪ :‬ئبیضیبیّکّ‪ ،‬ئێًّ صِتٕاَیٍ صِرئَّجبيێکی نێ‬ ‫ثّصِستجٓێُیٍ صِرثبرِی یبسب صِرکّٔتّکبَی فیزیب کّ ثَّضٌ نّ سّر دّلیمّتی ثَٕٔی ئێًّ‪.‬‬ ‫‪ Antimatter‬صژِ يبصصِ‪ّْ :‬ر تَّۆنکّیّکی يبصصیی صژێکی تبیجّت ثّ سۆی ّْیّ‪ ،‬ئّگّر ئّٔ صٔ​ٔاَّ‬ ‫ثّ یّک ثگٌّ یّکتری نَّبٔ صِثٌّ ٔ ٔزِیّکی پّتیی ثّجێ صِْێڵٍ‪.‬‬ ‫‪ Apparent laws‬صِرکّٔتّ یبسبکبٌ‪ :‬یبسبکبَی سرٔضت ِٔک ئِّٔی نّ گّرصٔ​َٔضا صِیبَجیُیٍ‪-‬‬ ‫یبسبکبَی چٕار ْێزِکّ ٔ پبرايیتّرِکبَی نّ ضێِٕی ثبرستبیی ٔ ثبرگّصا کّ تبیجّتًَّضیی تَّۆنکّ‬ ‫سّرِتبییّکبٍَ‪ -‬نّگّڵ زۆرثّی یبسب ثُچیُّییّکبَی (‪ )M‬تیۆریی کّ رێگّی ثَٕٔی چَّضیٍ‬ ‫گّرصٔ​َٔی جیبٔاز ثّ یبسبی جیبٔازِِٔ صِصٌِ‪ ،‬یّک َبگرَِّٔ‪.‬‬ ‫‪ Asymptotic freedom‬سّرثّستیی پبڵیی‪ :‬تبیجّتًَّضییّکی ْێزی ثّتیُّ‪ ،‬صِثێتّ ْۆکبری‬ ‫الٔازثَٕٔی ْێزِکّ نّ ئّصای کٕرتضا‪ .‬نێرِصا ّْرچَّض کٕارکّکبٌ نّ َبٔ َبٔ​ٔکضا ثّ ْۆی ْێزی‬ ‫ثّتیُِّٔ لّتیسٍ‪ ،‬ثّاڵو ئّگّر ْیچ ْێزێکی تر ّْست پێُّکٌّ تب راصِیّک نّ َبٔ َبٔ​ٔکضا‬ ‫صِتٕاٍَ سّرثّستبَّ ثجٕڵێُِّٔ‪.‬‬ ‫پرۆتۆَیی ٔ َیٕترۆَیی‪،‬‬

‫‪ Atom‬ئّتۆو‪ :‬یّکّی ثُچیُّیی يبصصِی ئبسبییّ‪ ،‬صرٔستجِٕٔ نّ َبٔ​ٔکێکی‬ ‫ثّ ئۆرثیتبڵّ ئّنیکترۆَییّکبٌ گّيبرۆ صرأِ‪.‬‬ ‫‪ Baryon‬ثبریۆٌ‪ :‬جۆرێک تَّۆنکّی سّرِتبییّ‪ِٔ ،‬ک پرۆتۆٌ ٔ َیٕترۆٌ‪ ،‬نّ سێ صاَّ کٕارک‬ ‫صرٔستکرأٌ‪.‬‬ ‫‪ Big bang‬ثیگ ثبَگ‪ ،‬تّلیُِّٔ گّٔرِکّ‪ :‬سّرِتبی زۆر گّرو ٔ چڕی گّرصٔ​َّٔ‪ ،‬تیۆری تّلیُِّٔ‬ ‫گّٔرِکّ ٔای صاصَِێت‪ 13.7 ،‬ثیهیۆٌ سبڵ نّئّثّر ئّو ثّضّی گّرصٔ​ٌٔ کّ صِتٕاَیٍ نّ ئّيڕۆصا‬ ‫ثیجیُیٍ لّثبرِکّی تَّیب چَّض يیهیًّترێک ثِٕٔ‪ .‬ئێستب گّرصٔ​ٌٔ پبٌ ٔ ثّریُّٔ نّچبٔ سّرِتبِٔ‬ ‫سبرص ثِٕٔتِّٔ‪ ،‬ثّاڵو ئێًّ صِتٕاَیٍ پبضًبِٔی ئّٔ صِٔرِ سّرِتبییّ نّ ثبکگرأَضی تیطکی‬ ‫يبیکرۆضّپۆنیی کّ نّ ّْئٕ ضٕێُێکی فّزاصا تّسطبٌ ثَّٕٔتِّٔ‪ ،‬ثجیُیٍ‪.‬‬

‫‪Page 152‬‬

‫‪www.dengekan.com‬‬