towa Pocz
Dł os ug h
Kocina
5
rę Ok
a żn
ks.
2
Biskupice
Opatowiec Podskale
Pła w
Słoneczn
iko
Potok
Widok
ks. Jana Czuby
Bohaterów Bobow ej
Ra
j
Sp ace row a
sk a Wę gie r
cz n a
ani Gr
Widok
jo w
a
i Półank yża Krz . św
św. Wawrzyńca
ac
3-go Ma
ja
Urząd Miejski w Bobowej
Kręta
Rynek 21, 38-350 Bobowa, tel. 018 351-43-00, 018 35-14-034, fax: wewn. 21
Centrum Kultury i Promocji Gminy Bobowa
Miasto Bobowa 1349 - 2009
s ta
Grunwaldzka 126, 38-350 Bobowa, tel. 018 351-40-13
7 kierunek Krynica
N a dbrzeżna
8
Rodz inna
W Polsce koronka klockowa pojawiła się dzięki królowej Bonie, która sprowadziła z Włoch mistrzów tej techniki. Obecnie Bobowa jest głównym w kraju ośrodkiem koronki klockowej. Każdego roku organizowany jest tutaj Międzynarodowy Festiwal Koronki Klockowej, na który przyjeżdżają koronczarki z całej Europy. (http://www.ck.bobowa.pl/)
G ór
Le ś
Chasydzi z Bobowej, którzy przenieśli swą siedzibę do Nowego Jorku, należą do największych i najaktywniejszych grup chasydzkich na świecie.
Nowa
rna Spo
Założycielem dynastii cadyków i szkoły talmudycznej był wnuk cadyka z Nowego Sącza, Chaima Halberstama – Salomon Halberstam, który propa-
a Poln
ej ow raj
Ważnym wydarzeniem w życiu społeczności żydowskiej Bobowej było wesele córki cadyka z Bobowej Ben Sion Halberstama, odbywające się w lutym 1931 roku. Narodowe Archiwum Cyfrowe dysponuje dużą ilością zdjęć wykonanych w dniu weselnym dla Ilustrowanego Kuriera Codziennego. Pokazują orszak weselny i gości w strojach historycznych na tle ówczesnej zabudowy miasteczka. (http://audiovis.nac.gov.pl)
Zielona
iK mi Ar
Żydzi pojawili się w Bobowej w 1732 roku, kiedy ówczesny właściciel miasta Michał Jaworski zezwolił im na osiedlanie się w mieście. Jak wszędzie zajmowali się głównie handlem, ale także rzemiosłem, przeważnie krawiectwem, piekarnictwem, czapnictwem, a kobiety – tradycyjnym w tym rejonie – koronkarstwem klockowym, które w II połowie XIX wieku intensywnie się rozwijało. W 1914 roku Żydzi stanowili 48% ogółu mieszkańców.
kirkut
ka ws o h c Gro ó tka
Wspólna
a
Koronki klockowe należą do najciekawszych i najtrudniejszych technik rękodzieła artystycznego. Ich historia wywodzi się z XVI-wiecznej Flandrii. Wykonywane są przez splatanie ze sobą nici lnianych lub bawełnianych nawiniętych na specjalne szpulki zwane klockami.
na cz e n Sło Ja sn a
Ak
Wich row a
Festiwal koronki
gował między innymi życie w ascezie. Jego szkoła była słynna w całej Europie Środkowej.
na ręż
ukt Wiad
ńc rz y aw .W św
Wesele córki cadyka
6
ba
a ck
fii dzka Zo . wal n u św Gr Pocztowa
Ogrod owa
Rynek
trasa wycieczki
ka ws ho oc Gr
ała a Bi
wa wo Sta
wa rto o Sp
Zie lon a
Kr
ich rzek
Gro ch ow sk a
wa
ur k a ks. J. K
sk w zo os
Kilkadziesiąt metrów na wschód od bobowskiego rynku stoi piękna synagoga [5] zbudowana w 1756 roku w stylu barokowym. Od strony zachodniej przylega do niej, pod wspólnym czterospadowym dachem, drewniana przybudówka wsparta na czterech słupach, a mieszcząca babiniec oraz otwartą galerię zewnętrzną. Aby móc podziwiać wnętrze synagogi, przywróconej do pierwotnego wyglądu staraniem Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie oraz rabina Aschera Scharfa z Nowego Jorku, należy zgło-
W 1887 roku, od kolejnych właścicieli kupił miasteczko Bolesław Wieniawa Długoszowski, inżynier kolejowy i powstaniec z 1863 roku. Tu wychował się jego syn Bolesław Wieniawa Długoszowski, późniejszy adiutant Piłsudskiego, kawalerzysta, malarz, poeta i lekarz medycyny. Był jedną z najbarwniejszych postaci II RP, znanym z umiłowania kobiet, koni i hucznej zabawy.
a
Ry
Ok Na koniec spaceru warto zajrzeć do lodziarni przy rynku [6], by z porcją pysznych lodów podziwiać zbiory etnograficzne, wyposażenie starych kuźni.
Tar go wa
a low po To
4
nk wie a ł P
5
Po przeciwnej stronie rynku, nieco wgłąb krótkiej uliczki, znajduje się inny jeszcze kościół gotycki – niewielki, o szlachetnej sylwetce, schowany nieco w
F
1 km
ug
W osiemnastowiecznym „Dokładnem Opisaniu Królestw Galicyi i Lodomerii” tak opisano Bobową: „Miasto handlowe, Żydami osiadłe, dziedziczne Franciszka Łętowskiego, kolegiatą (której kapituła zniesiona) wspaniałą i zamkiem murowanym ozdobne.”
Słonec znik ow a
sić się do właściciela pobliskiego zakładu fryzjerskiego, który opiekuje się świątynią i pełni rolę przewodnika.. Na ścianie wschodniej wnętrza zachowała się bogato zdobiona stiukowa oprawa Aron ha-kodesz pochodząca z lat 1777 – 1778, będąca najlepiej zachowaną w regionie Małopolski. Aron ha-kodesz to w synagodze szafa ołtarzowa, służąca do przechowywania rodału, czyli ozdobna drewniana skrzynka, w której przechowywane są zwoje Tory. Synagoga jest czynnym miejscem kultu, w którym nabożeństwa odbywają się sporadycznie podczas pielgrzymek chasydów do grobów cadyków bobowskich.
kropielnica, rokokowa ambona. Jest spokój, nastrój średniowiecza i duch wielu pokoleń mieszkańców Bobowej.
E
kierunek Tarnów
3
Dł
Pierwszymi właścicielami Bobowej byli rycerze z małopolskiego rodu Gryfitów. W wieku XVII miasteczko przechodziło przez ręce kilku właścicieli. Najdłużej, bo przez okres 100 lat pozostając u Jordanów, a potem u dwu pokoleń Łętowskich.
Boczna
Zamczysko
Długoszowskich. Wnętrze zachowało wiele zabytkowych elementów wyposażenia, między innymi późnogotycki obraz św. Zofii z córkami, z początku XVI wieku i wiele innych obrazów z XVIII wieku. Są tu portale gotyckie z XV wieku, barokowa
Jeszcze bardziej archaicznie wyglądał ten rynek w wieku XIX. W 1889 roku Stanisław Wyspiański odbywał, jako student, podróż po Karpatach. Celem jej było dokumentowanie zabytków sztuki architektury. Rysował w Bobowej, między innymi, charakterystyczne domy miasteczka z podcieniami oraz szkice ich konstrukcji. Uwiecznił pierwotny wygląd Bobowej niemal w ostatniej chwili, bowiem dwa miesiące później potężny pożar, w którym spłonęło 300 domów, zniszczył miasteczko.
Rycerski rodowód
Żelichów
Wyszogród
Sam Wieniawa Długoszowski z sentymentem wspominał tę rodową siedzibę: „Stary dwór w Bobowej, gontami nakryty, z podjazdem wspartym na czterech kamiennych kolumnach, rodzinny mój dom, przez okoliczną ludność zamkiem nazywany, zapewne dlatego, że zbudowano go na ruinach dawnego zamku, z którego rycerz Gryf chorągiew własną pod Grunwald prowadził”.
Kościół pw. Wszystkich Świętych [2] wzniesiony został już w XIV wieku, a wiek później podniesiony przez krakowskiego biskupa do godności kolegiaty. Mimo przebudowy w różnych okresach, zachował
Lubiczko
Okręg
wa zo zo
Dwór Długoszowskich [1] został prawdopodobnie wzniesiony w XVIII wieku i przebudowany w XIX. Jest to murowany piętrowy, założony na planie prostokąta budynek, o klasycystycznej sylwetce i wystroju z czterospadowym dachem krytym dachówką.
Wola Żelichowska
Br
Od kolegiaty do rynku, z niewielkimi plantami kwiatowymi, jest tylko kilka kroków. Tutaj zwraca uwagę pięknie odnowiona kapliczka [3] pod której czerwonym czterospadowym dachem kryje się pochodząca z 1800 roku figura świętego Floriana. Zabudowa wokół rynku jest albo współczesna albo mocno przekształcona, ale jeszcze w pierwszej połowie XX wieku, ówczesny plac handlowy, brukowany kocimi łbami, otaczały parterowe domki z rozłożystymi, często czterospadowymi dachami.
Głęboszów
Ujście Jezuickie
ien ka
cechy gotyckie, jak sklepienie prezbiterium krzyżowo-żebrowe ze zwornikami, na których znajdują się herby rycerskie.
Wola Głęboszowska
Kobiela
zy
Na koniec spaceru koniecznie trzeba zajrzeć do lodziarni przy rynku na lody „tradycyjne”, gdzie z zaskoczeniem odkryje się minimuzeum etnograficzne.
Podzamcze
ka
Hubenice
by
Kościół zbudowany w drugiej połowie XV wieku, używany był w pewnym okresie przez arian. Wrócił do katolików w 1648 roku. Jest niezwykłą pamiątką z czasów średniowiecza, trochę zaskakującą w tym niewielkim miasteczku. Patrząc na kamienną budowlę z wąskimi gotyckimi oknami, opiętą charakterystycznymi przyporami, można wyobrażać sobie, jak wyglądał rycerski zameczek, stojący w miejscu, gdzie obecnie znajduje się dwór
ow s
Chrustowice
zieleni otaczającego starodrzewia, ze ścianami z surowego kamienia – kościół pw. Świętej Zofii [4].
W Bobowej warto zobaczyć dwór Długoszowskich, dawną kolegiatę z obrazem Jacka Malczewskiego, niewielki rynek z kapliczką św. Floriana, kamienny gotycki kościółek pw. świętej Zofii, pięknie odnowioną synagogę oraz wystawę koronek, z których zasłynęła Bobowa.
ch
Kozłów
Rogów
Spacer wokół rynku
rde
Grotniki Duże
Borusowa
Brzozowa
zu
Stary Korczyn
Chwalibogowice
Ksany
Kęsów
Jan aC
Be
Żukowice
Nowy Korczyn
ska iszow Sędz
ska ier g Wę
tów
Łęto ws kie
G
Czarkowy
a ow aw St
yfi Gr
1
go
le Ko
Rynek
1
a
ka ws do Ży
2
cka gia
Sępichów
na
k ic
3
zk al d w n ru
Ogrodowa
s w zo
o Sp
wa rto
D
Pie un k wa ldz arsk a ka
6
C
Pocztowa – B5 Polna – C5 Potok – C5 Półanki – D6 Raj – C6 Rodzinna – B8 Rybacka – B5, C5, C4 Rynek – B5 Skarpa – B5 Sędziszowska – C2, D2 Słoneczna – D4 Słonecznikowa – B5, B4, C4, C3 Spacerowa – C6 Sporna – C7, D7, D8 Sportowa – A5 Stawowa – B5 św. Krzyża – C6 św. Wawrzyńca – B6, C6 św. Zofii – B5 Targowa – C3, D3 Topolowa – C4 Węgierska – A7, A6 Wiadukt – C5 Wichrowa – B6 Widok – C6, D6, D5, E5 Wspólna – C5 Zamczysko – C3
Gr
fii Zo . św
B
Berde chow ska
a
rpa Sk a
Biał
A
4
3-go Maja – D6 Akacjowa – E5, E6 Armii Krajowej – B7, C7, C8 Berdechowska – B1, C1, C2 Boczna – C2, C3 Bohaterów Bobowej – C5, C6 Bp Łętowskiego – B5 Brzozowa – B2, B3, B4 Długoszowskich – A5, B5 Górzysta – A7 Graniczna – A6 Grochowska – C4, D4, D5 Gryfitów – B5 Grunwaldzka – B5, C5, C4, D4, D3 Jasna – D4 Kolegiacka – B5 Kręta – B7 Krótka – D5 ks. J. Kurka – D5 ks. Jana Czuby – B5, B6, C6 Leśna – B7, B8 Nadbrzeżna – A7, B7 Nowa – C5 Ogrodowa – B5 Okrężna – B5 Piekarska – C4, D4 Pławienka – A4, B4, C4
Miasto Bobowa 1339 - 2009 www.bobowa.pl